แผนภูมิกฎหมายที่ดิน (ฉบับปรับปรุงแก้ไขใหม่) (ปี 2562)

Ÿœ£¼¤·
„‘®¤µ¥š—¸É œ·

(Œ´Â„oŅž¦´ž¦»ŠÄ®¤n)

ž¦³„°—oª¥
¾¡¦³¦µ´ ˜´ Ä· ®očož¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š—¸É œ· ¡.«. 2497
¾ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š—ɸ œ·
¾ „‘„¦³š¦ªŠ
¾¦³Á¸¥‡–³„¦¦¤„µ¦‹—´ š—¸É œ· ®nŠµ˜·
¾‡µÎ ¡¡· µ„¬µ‘„¸ µ (¡.«. 2525 – ž´‹‹»œ´ )

×¥

œµ¥´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤
¦°Š°›·—„¸ ¦¤š—ɸ œ·

¦´„¬µ„µ¦Äœ˜µÎ ®œnŠšžÉ¸ ¦¹„¬µ—oµœž¦³­·š›·£µ¡ „¦¤š—ɸ œ·
2562



‡µÎ œÎµ

„‘®¤µ¥šÉ¸—·œ (ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š¸É—·œ) ÁžÈœ„‘®¤µ¥ÁŒ¡µ³š¸É˜ª´ š„‘®¤µ¥ÄœÂ˜n¨³
Á¦ºÉ °ŠÂ¤oÁžÈ œÁ¦Éº °ŠÁ—¸¥ª„´œ„È„¦³‹µ¥°¥n¼Äœ®¨µ¥¤µ˜¦µ Ťn˜n°ÁœºÉ°Š„´œ˜Ê´ŠÂ˜n˜œo ‹œ‹ °¸„šÊ´Š¤¸
„‘„¦³š¦ªŠÂ¨³¦³Á¸¥š¸ÉÁ„¸É¥ª…°o Š¦°Š¦´„µ¦ž’·˜´ ·Šµœ‹µÎ œªœ¤µ„ ‹¹ŠÁžÈ œÁ¦ºÉ°Š¥µ„š¸É‹³°›·µ¥Ä®o
»‡‡¨£µ¥œ°„ („¦¤š¸É—·œ) š¦µÅ—°o ¥nµŠ¦ª—Á¦Èª ¨³´—Á‹œÄœ…Êœ´ ˜°œš¸É„‘®¤µ¥„µÎ ®œ— —Š´ œÊ´œ
Á¡Éº°Ä®oÁ…µo ċ…Êœ´ ˜°œÂ¨³šµŠÁ—·œ…°Š„‘®¤µ¥š¸É—·œÄœÂ˜n¨³¤µ˜¦µÅ—šo ʊ´ ®¤—¨³Á…µo ċŗŠo nµ¥Â¨³
¦ª—Á¦Èª ŸÁ¼o …¸¥œ‹¹ŠÅ—Áo …¸¥œ…Êœ´ ˜°œ…°Š„‘®¤µ¥š¸É—·œÁžÈ œÂŸœ£¼¤·Á¡Éº°Ä®oÁžÈ œ¦¼ž›¦¦¤ Á®ÈœÁžÈ œ…Êœ´ ˜°œ
¨³­µ¥šµŠÁ—·œ…°Š„¦³ªœ„µ¦ÄœÂ˜n¨³Á¦Éº°ŠÁ¡ºÉ°Ä®o­³—ª„Äœ„µ¦ž’·˜´ ·Šµœ ×¥®œŠ´ ­º°ÂŸœ£¼¤·
„‘®¤µ¥š¸É—·œÁ¨n¤œÊ¸ ÁžÈ œ„µ¦ž¦´ž¦»Š®œ´Š­º°ÂŸœ£¼¤·„‘®¤µ¥š¸É—·œš¸ÉŸ¼Áo …¸¥œÅ—‹o —´ šµÎ ŪÄo oŠµœÂ¨³
‹„‹nµ¥¤µÂ¨ªo 2 ‡¦Ê´Š ‡º° Á¤ºÉ°ž¸ ¡.«. 2543 ¨³ ¡.«. 2556 ŽÉ¹Š¤¸Á‹˜œµÁŸ¥Â¡¦nÄ®Áo ‹µo ®œµo šÉ¸…°Š„¦¤šÉ¸—·œ
Ū«o ¹„¬µšµÎ ‡ªµ¤Á…µo ċ¨³ÅªÄo ož’·˜´ ·Šµœ ¨³Äœ„µ¦‹—´ ¡·¤¡År —œo µÎ ‡µÎ ¡·¡µ„¬µ…°Š«µ¨šÉ¸Á„ɸ¥ª„´
ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥šÉ¸—·œ¤µ¦ª¤Åª—o ªo ¥

Ĝ„µ¦‹—´ ¡·¤¡‡r ¦Ê´ŠœÊ¸„È¥Š´ ‡ŠÁžÈœÁnœÁ—·¤ ‡º°Å¤nŗ‹o —´ ¡·¤¡Ár ¡Éº°‹µÎ ®œnµ¥ ®µ„˜n‹—´ ¡·¤¡r
Á¡ºÉ°¤°ÁžÈ œ­nªœ˜ª´ Ä®o¡¸É – œo°Š – Á¡ºÉ°œµª—·œ ŗ¤o ¸‡¼n¤º°ÅªÄo Äo œ„µ¦ž’·˜´ ·®œoµšÉ¸ Á¡Éº°Ä®oÁ„·—‡ªµ¤
™¼„˜°o ŠÂ¨³ÁžÈœž¦³Ã¥œr„n„¦¤šÉ¸—·œ šÊŠ´ œÊ¸ Á¡ºÉ°Ážo µ®¤µ¥Äœ„µ¦Ä®o ¦·„µ¦ž¦³µœÁžÈœš¸É˜ÊŠ´ ¨³Äœ„µ¦
‹—´ šµÎ ˜œo Œ´ „È¥Š´ ‡ŠÅ—¦o ´‡ªµ¤nª¥Á®¨º°‹µ„‡»–­µ¥ œ ­¤¼¦–r œ„´ ª·µ„µ¦šÉ¸—·œµÎ œµ„µ¦ ­µÎ œ„´
¤µ˜¦“µœ„µ¦š³Á¸¥œšÉ¸—·œ ÁžÈ œŸ¼¦o ª¦ª¤‡µÎ ¡·¡µ„¬µ…°Š«µ¨Á¡É·¤Á˜·¤‹µ„…°ŠÁ—·¤Â¨³ÁžÈ œŸ¼‹o —´ ¡·¤¡r
˜œo Œ´ ¨³ž¦´Â„Åo …˜µ¤‡ªµ¤˜°o Š„µ¦…°ŠŸ¼Áo …¸¥œ ¨³‡»–®¦·¦´„¬r ®´˜™«µ­˜¦r œ´„ª·µ„µ¦šÉ¸—·œ
µÎ œµ„µ¦¡·Á«¬ Ÿ¼°o µÎ œª¥„µ¦­nªœ„µÎ ®œ—­·š›·Äœš¸É—·œÂ¨³‡ª‡»¤š³Á¸¥œš¸É—·œ ­Îµœ„´ ¤µ˜¦“µœ
„µ¦š³Á¸¥œš¸É—·œ š¸Énª¥˜¦ª‹¦³Á¸¥„¦¤š¸É—·œš¸Éč°o µo Š°·ŠÄ®oÁžÈ œž´‹‹»œ´ °¸„šÊ´Š¥Š´ ŗ¦o ´„µ¦
­œ´ ­œ»œ„µ¦¡·¤¡‹r µ„Á¡Éº°œ ¡¸É ¨³œo°ŠÇ šÊŠ´ Ĝ„¦¤šÉ¸—·œÂ¨³œ°„„¦¤šÉ¸—·œ ‹¹ŠšµÎ Ä®o®œ´Š­º°Á¨n¤œÊ¸
­µÎ Á¦È‹Å——o ªo ¥—¸ ‹¹Š…°…°‡»–Ūo – š¸ÉœÊ¸—ªo ¥ ×¥ŸÁ¼o …¸¥œ®ªŠ´ ÁžÈœ°¥µn Š¥ŠÉ· ªnµ®œŠ´ ­º°Á¨n¤œÊ¸‹³ÁžÈœž¦³Ã¥œr
„n¡œ„´ ŠµœÁ‹µo ®œµo šÉ¸…°Š„¦¤šÉ¸—·œ˜µ¤­¤‡ª¦

¥´ µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤
›œ´ ªµ‡¤ 2561

®œ´Š­º°œ¸ÅÊ ¤n‹µÎ ®œnµ¥

­Šªœ¨…· ­·š›Í·˜µ¤„‘®¤µ¥

°„´ ¬¦¥n°/‡ªµ¤®¤µ¥

žª. = ž¦³„µ«…°Š‡–³ž’·ª˜´ ·

¡.¦..Ä®Äo o ž.šÉ¸—·œ = ¡¦³¦µ´ ˜´ ·Ä®Äo žo ¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š¸É—·œ ¡.«. 2497

ž.šÉ¸—·œ = ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥šÉ¸—·œ

ž.¡.¡. = ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥Â¡Šn ¨³¡µ–·¥r

¤. = ¤µ˜¦µ

ª. = ª¦¦‡

„‘Œ´ šÉ¸ = „‘„¦³š¦ªŠ Œ´ š¸É – °°„˜µ¤‡ªµ¤Äœ¡¦³¦µ´ ˜´ ·
Ä®Äo žo ¦³¤ª¨„‘®¤µ¥šÉ¸—·œ

¦³Á¸¥² = ¦³Á¸¥‡–³„¦¦¤„µ¦‹—´ š¸É—·œÂ®nŠµ˜·

¡.¦.. = ¡¦³¦µ´ ˜´ ·

(Á­oœš¹) = Á­œo Ÿœ£¼¤·®¨„´

(Á­œo ž³) = Á­œo Ÿœ£¼¤·­nªœ…¥µ¥‡ªµ¤

­Šªœ¨…· ­·š›Í·˜µ¤„‘®¤µ¥
“™¼„˜o°Š ­»‹¦·˜ ¦ª—Á¦Èª”

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—¸É œ·

„

­µ¦´

¡¦³¦µ´˜´ Ä· ®očož¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š—¸É œ· ¡.«. 2497 ®œoµ

¤µ˜¦µ 1 - 4 „µ¦´Š‡´ čo„‘®¤µ¥ (. 1) 1
¤µ˜¦µ 5 ­·š›·…°Š»‡‡¨Äœš—¸É œ· šÉ¤¸ °¸ ¥n¼„n°œ ž.š—¸É œ· (š¤¸É µ…°Š ­.‡.1) (. 2) 2
¤µ˜¦µ 6 „µ¦¦´¦°Š­·š›·…°ŠŸo¼—εÁœ·œ„µ¦˜µ¤„‘®¤µ¥Á„nµ°¥n¼Â¨oª (. 3) 3
¤µ˜¦µ 7
­·š›·…°ŠŸoż —o¦´°œ»µ˜Ä®o‹´‹°Šš—¸É œ· ˜µ¤„‘®¤µ¥Á„nµ 5
¤µ˜¦µ 8 (š¤¸É µ…°ŠÂ®¤µ¥Á¨… 3 ®¨Š´ ž.š—¸É œ· ) (. 4) 6
¤µ˜¦µ 9 „µ¦šµÎ ž¦³Ã¥œrĜš—ɸ œ· ¨³„µ¦Ã°œš—ɸ œ· ‹´‹°Š (. 5) 6
¤µ˜¦µ 10 „µ¦Ã°œ­·š›·‡¦°‡¦°Š (. 6) (. 6) 7
¤µ˜¦µ 11 ¦´¦°Š„µ¦®ªŠ®oµ¤š—¸É œ· ˜µ¤„‘®¤µ¥Â¨oª (. 7) 8
¤µ˜¦µ 12 „µ¦œÎµª›· ¸¦´Šª—´ Á„nµÄo„´ ®œ´Š­º°Â­—Š„¦¦¤­·š›Í·¦n»œÁ„nµ (. 8) 9
¤µ˜¦µ 13 œ·˜„· ¦¦¤šš¸É µÎ Ūo„n°œ ž.š—¸É œ· („µ¦‡o»¤‡¦°Š„µ¦™º°­·š›·Äœš—ɸ œ· ) (. 9) 10
¤µ˜¦µ 14 „µ¦¦´¦°Š­·š›·Äœš—¸É œ· „¦–¸…µ¥ µ„Ūo„n°œ ž.š¸—É œ· čoŠ´ ‡´ (. 10)
­·š›·…°ŠŸo…¼ °‹´‹°Šš—¸É œ· „n°œ ž.š—¸É œ· 11
¤µ˜¦µ 15 (š¤¸É µ…°ŠÄÁ®¥¥¸ ¥µÉÎ ®¨Š´ ž.š—ɸ ·œ) (. 11) 12
°µÎ œµ‹Ÿo¼¦´„¬µ„µ¦ ¡.¦.. (. 12)

ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š—ɸ ·œ

®¤ª— 1 šÁ—È Á­¦È‹š´ÉªÅž 13
15
¤µ˜¦µ 1 ‡µÎ œ·¥µ¤ (. 13) 16
¤µ˜¦µ 2 - 4 šª· „µ¦¤„¸ ¦¦¤­·š›Í· ¨³„µ¦¦´¦°Š­·š›·‡¦°‡¦°ŠÄœš—ɸ œ· (. 14) 17
¤µ˜¦µ 5 – 6 Áªœ‡œº ­·š›·ÄœšÉ¸—œ· Ä®o¦´“¨³„µ¦š°—šŠ·Ê ŤnšµÎ ž¦³Ã¥œr (. 15) 18
¤µ˜¦µ 8 ª.1 „µ¦—¼Â¨¦´„¬µ­µ›µ¦–­¤´˜…· °ŠÂŸnœ—œ· (. 16)
¤µ˜¦µ 8 ª. 2, 3 „µ¦™°œ­£µ¡šÉ¸—œ· ­µ›µ¦–­¤˜´ …· °ŠÂŸnœ—·œ (. 17) 20
¤µ˜¦µ 8 šª· „µ¦œÎµš—¸É œ· …°Š¦´“…œ¹Ê š³Á¥¸ œ ž¦³„°„´ „‘„¦³š¦ªŠ
22
Œ´ šÉ¸ 25 (. 18) 25
¤µ˜¦µ 8 ˜¦¸ „µ¦°°„®œ´Š­º°­Îµ‡´ ­Îµ®¦´šÉ®¸ ¨ªŠ (œ.­.¨.),

„‘„¦³š¦ªŠ Œ´ šÉ¸ 26, 45 (. 19)
¤µ˜¦µ 9 „µ¦®ªŠ®oµ¤š—¸É ·œ ˜µ¤ ¤.9 ¨³„µ¦…°°œ»µ˜Á„¥¸É ª„´ š—¸É œ· …°Š¦´“ (. 20)

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—¸É œ·

…

®œoµ

¤µ˜¦µ 9/1 ‡nµ˜°Âšœ¤µ˜¦µ 9 ¨³„µ¦ÂnŠ¦µ¥Å—o‡nµ˜°Âšœ (. 21) 28
¤µ˜¦µ 10, 11 „µ¦‹—´ ®µŸ¨ž¦³Ã¥œrĜš—¸É œ· …°Š¦´“, „‘„¦³š¦ªŠ Œ´šÉ¸ 11 (. 22) 29
¤µ˜¦µ 12 „µ¦…°­´¤žšµœÄœš—¸É œ· …°Š¦´“, „‘„¦³š¦ªŠ Œ´šÉ¸ 12 (. 23) 32
¤µ˜¦µ 13 „µ¦˜ÊŠ´ ­Îµœ´„Šµœš—¸É œ· ‹Š´ ®ª—´ /­µ…µ (. 24) 35

®¤ª— 2 „µ¦‹´—š—¸É ·œÁ¡°ºÉ ž¦³µœ 36
38
¤µ˜¦µ 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 28 ‡–³„¦¦¤„µ¦‹´—š—¸É œ· ®nŠµ˜· (. 25) 39
¤µ˜¦µ 21, 22 „µ¦¤°®¤µ¥Ä®ošªŠ„µ¦Á¤°º Š‹—´ š—¸É œ· (. 26) 40
¤µ˜¦µ 23, 24 „µ¦Äo°µÎ œµ‹®œoµš…¸É °Š¡œ´„ŠµœÁ‹oµ®œoµš˜É¸ µ¤ ž.š—ɸ œ· (. 27) 42
¤µ˜¦µ 25, 26 Á…˜­Îµ¦ª‹š—ɸ œ· „‘„¦³š¦ªŠ Œ´ šÉ¸ 14 (. 28)
¤µ˜¦µ 27, 29 „µ¦‹´—š—¸É œ· Á¡°Éº ž¦³µœ (Ÿœº Ä®n) (. 29) 43
¤µ˜¦µ 27 šª· „µ¦¡‹· µ¦–µ„µ¦Ÿn°œŸœ´ „µ¦Â‹oŠ ­.‡.1
44
(­·š›·…°ŠŸo¼Äo­·š›·…°Ÿn°œŸœ´ „µ¦Â‹oŠ ­.‡.1) (. 30) 46
¤µ˜¦µ 27 ˜¦¸ „µ¦Â‹oŠ‡ªµ¤ž¦³­Š‡r‹³Å—o­·š›·Äœš—ɸ œ·
50
(‹oŠ ­.‡.2) Ĝ„µ¦Á—œ· ­Îµ¦ª‹ (. 31)
¤µ˜¦µ 30, 31, 32 ¨³ 33 „µ¦‹—´ š—¸É œ· ¨³„µ¦°°„Á°„­µ¦­·š›·Äœš—¸É œ· ‹µ„„µ¦‹´—š—ɸ œ· (. 32) 54

®¤ª— 3 „µ¦„µÎ ®œ—­·š›·Äœš—ɸ œ· 56

¤µ˜¦µ 50, 51, 52, 53, 54, 55 °›·—ĸ o°µÎ œµ‹‹Îµ®œnµ¥š—ɸ œ· ˜µ¤ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š—¸É œ· , 57
„‘„¦³š¦ªŠ Œ´šÉ¸ 4 (. 33) 62
65
®¤ª— 4 „µ¦°°„®œ´Š­º°Â­—Š­·š›·Äœš—ɸ œ· 67

¤µ˜¦µ 56, 57 ®¨„´ Á„–”r¨³ª›· ¸„µ¦°°„®œ´Š­º°Â­—Š­·š›·ÄœšÉ—¸ œ· (. 34)
¤µ˜¦µ 56/1 ®¨„´ Á„–”r„µ¦°°„®œ´Š­º°Â­—Š­·š›·Äœš—ɸ ·œš¤¸É ¸°µ–µÁ…˜

˜—· ˜n°‡µÁ„¥É¸ ª®¦º°°¥nļ œÁ…˜š¸—É œ· …°Š¦´“š¤É¸ ¸¦³ªµŠÂ¨oª (. 35)
- ¦³Á¸¥„¦¤šÉ¸—œ· ªnµ—oª¥„µ¦˜¦ª‹­°š—¸É œ· Á¡°Éº °°„ÃŒœ—š—ɸ ·œ

®¦º°®œ´Š­º°¦´¦°Š„µ¦šµÎ ž¦³Ã¥œr „¦–Á¸ žÈ œš¸—É œ· š¤¸É °¸ µ–µÁ…˜
˜—· ˜n°‡µÁ„¥É¸ ª®¦º°°¥nļ œÁ…˜š¸—É œ· …°Š¦´“—oª¥ª·›¸°œÉº ¡.«. 2551
(°°„˜µ¤¤µ˜¦µ 56/1 ®nŠž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š¸É—œ· ) (. 36)
¤µ˜¦µ 58, 58 šª· „µ¦Á—œ· ­Îµ¦ª‹šÊŠ´ ˜µÎ ¨ (. 37)
¤µ˜¦µ 58 ˜¦¸ „µ¦¥oµ¥Âž¨Š (. 38)
¤µ˜¦µ 59 …°°°„ÁŒ¡µ³¦µ¥ (¤®¸ ¨„´ “µœ) (. 39)

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—ɸ œ·

‡

®œoµ

¤µ˜¦µ 59 šª· „µ¦…°°°„ÁŒ¡µ³¦µ¥ (Ťn¤®¸ ¨„´ “µœ), 68
¦³Á¥¸ ‡–³„¦¦¤„µ¦² Œ´š¸É 12 ®¤ª— 1 (. 40)
70
¤µ˜¦µ 59 ˜¦¸ „µ¦°°„Á°„­µ¦­·š›·„¦–Á¸ œº°Ê šÉ˜¸ nµŠ‹µ„ ­.‡.1,
¦³Á¸¥‡–³„¦¦¤„µ¦‹—´ š—ɸ œ· ®nŠµ˜· Œ´šÉ¸ 12 ®¤ª— 2 (. 41) 72
73
¤µ˜¦µ 59 ‹´˜ªµ, 59 Á‹ „µ¦‹—‹oŠ£µ¦³Ÿ¼„¡œ´ ¨³„µ¦¥„Á¨„· 74
Á°„­µ¦­·š›·Á—¤· Á¤°Éº °°„ÃŒœ—šÉ—¸ œ· (. 42)
78
¤µ˜¦µ 60 „µ¦Ã˜oÂ¥oŠ­·š›·„¦–°¸ °„Á°„­µ¦­·š›·Ä®¤n (. 43) 85
¤µ˜¦µ 61 „µ¦Á¡„· ™°œ „oŅÁ°„­µ¦­·š›·Äœš—ɸ œ· ¨³¦µ¥„µ¦‹—š³Á¸¥œ (. 44) 86
86
- „‘„¦³š¦ªŠ„µÎ ®œ—®¨„´ Á„–”r¨³ª›· ¸„µ¦
87
Ĝ„µ¦­°­ªœÂ¨³„µ¦¡‹· µ¦–µÁ¡„· ™°œ®¦º°Â„oŅ„µ¦°°„ 88
89
̜—š—¸É œ· ®¦º°®œ´Š­º°¦´¦°Š„µ¦šµÎ ž¦³Ã¥œr „µ¦‹—š³Á¥¸ œ 91

­·š›·Â¨³œ·˜„· ¦¦¤ ®¦º°„µ¦‹—‹oŠ¦µ¥„µ¦‹—š³Á¥¸ œÃ—¥ 92
‡¨µ—Á‡¨°ºÉ œ®¦º°Å¤n°—oª¥„‘®¤µ¥ ¡.«. 2553 (. 45)
¤µ˜¦µ 62 „µ¦Â‹oŠŸ¨‡—…¸ °Š«µ¨ (. 46) 95
¤µ˜¦µ 63 „µ¦°°„ĝšœ („¦–¸Œ´Á‹oµ…°Šš—ɸ œ· Îµ¦»— ­¼®µ¥) (. 47) 95
¤µ˜¦µ 64 „µ¦‹—´ šµÎ …¹œÊ Ä®¤nšÊŠ´ ‡n¼Œ´ („¦–¸Œ´ ­Îµœ´„Šµœš—ɸ œ· Îµ¦»— ­¼®µ¥) (. 47) 98
98
®¤ª— 5 „µ¦¦´Šª—´ 99

¤µ˜¦µ 65 „µ¦¦´Šª—´ °°„ÃŒœ—š—¸É œ· , „‘„¦³š¦ªŠ Œ´šÉ¸ 6 ¨³Œ´ š¸É 49 (. 48)
¤µ˜¦µ 66, 70, 70 šª· °µÎ œµ‹…°ŠÁ‹oµ®œoµšÄ¸É œ„µ¦¦´Šª—´ (. 49)
¤µ˜¦µ 67, 68 „µ¦‹—´ šµÎ ¨³„µ¦¥oµ¥®¨„´ Á…˜ (. 50)
¤µ˜¦µ 69 ­°Á…˜š—ɸ œ· šÊŠ´ ˜µÎ ¨ (. 51)
¤µ˜¦µ 69 šª· ­°Á…˜ÁŒ¡µ³¦µ¥, ¤µ˜¦µ 79 nŠÂ¥„¨³¦ª¤š—¸É œ· ,

„‘„¦³š¦ªŠ Œ´ šÉ¸ 31 „µ¦Â‹oŠÁ‹oµ…°Šš—¸É œ· …oµŠÁ‡¥¸ Š (. 52)

®¤ª— 6 „µ¦‹—š³Á¸¥œ­·š›·Â¨³œ·˜„· ¦¦¤

¤µ˜¦µ 71 ¡œ´„ŠµœÁ‹oµ®œoµšŸÉ¸ o¼¤°¸ µÎ œµ‹‹—š³Á¥¸ œÂ¨³
„µ¦‹—š³Á¸¥œ˜nµŠ­Îµœ´„Šµœ (. 53)

¤µ˜¦µ 72 „µ¦…°‹—š³Á¸¥œ­·š›·Â¨³œ·˜„· ¦¦¤Â¨³„µ¦¦´‡µÎ …°˜nµŠ­Îµœ´„Šµœ (. 53)
¤µ˜¦µ 73 œ·˜„· ¦¦¤Ã¤‰³„¦¦¤ 䉸¥„¦¦¤ (. 54)
¤µ˜¦µ 74 °µÎ œµ‹…°Š¡œ´„ŠµœÁ‹oµ®œoµšÄ¸É œ„µ¦‹—š³Á¥¸ œ (. 54)
¤µ˜¦µ 75 ‹—š³Á¸¥œšÊŠ´ ­°ŠŒ´ (. 55)

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—ɸ œ·

Š

®œoµ

¤µ˜¦µ 76 ‹—š³Á¥¸ œÄÅ˜n­ªœ (. 55) 99

¤µ˜¦µ 77 ®¨„´ Á„–”rª›· ¸„µ¦‹—š³Á¥¸ œ (. 55) 99

¤µ˜¦µ 78 ª›· ¸„µ¦‹—š³Á¥¸ œ„µ¦Å—o¤µ˜µ¤ ¤.1382 ž.¡.¡. ®¦º°Ã—¥ž¦³„µ¦°œÉº (. 55) 99

¤µ˜¦µ 80 řn™°œ n µ¥Á—¥¸ ª (. 55) 99

¤µ˜¦µ 81 𜤦—„ , „‘„¦³š¦ªŠ Œ´š¸É 24 (. 56) 101

¤µ˜¦µ 82 ‹—š³Á¸¥œŸo‹¼ —´ „µ¦¤¦—„, 𜤦—„ (. 57) 104

¤µ˜¦µ 83 °µ¥—´ š—¸É œ· (. 58) 106

- ‡µÎ ­É´Š„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥ šÉ¸ 635/2547 Á¦ºÉ°Š „µ¦°µ¥—´ š—ɸ œ· (. 59) 108

®¤ª— 7 „µ¦„µÎ ®œ—­·š›·Äœš—¸É ·œÁ¡°Éº „µ¦«µ­œµ

¤µ˜¦µ 84, 85 „µ¦Å—o¤µŽ¹ÉŠš—¸É ·œÁ¡°Éº „µ¦«µ­œµ (. 60) 120

- °µÎ œµ‹„µ¦°œ»µ˜Ä®oŗo¤µŽ¹ÉŠš—ɸ œ· ˜µ¤¤µ˜¦µ 84

®nŠž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š—ɸ œ· (.61) 122

®¤ª— 8 „µ¦„µÎ ®œ—­·š›·Äœš—¸É œ· …°Š‡œ˜nµŠ—oµª

¤µ˜¦µ 86 ­·š›·„µ¦Å—o¤µŽÉ¹Šš—¸É œ· …°Š‡œ˜nµŠ—oµª,

„‘„¦³š¦ªŠ Œ´ šÉ¸ 8 „µ¦…°°œ»µ˜Å—o¤µ (. 62) 123

¤µ˜¦µ 87, 88 ‹Îµœªœš—ɸ œ· š¸É‡œ˜nµŠ—oµª¤­¸ ·š›·Å—o¤µŽ¹ÉŠš—¸É œ· (. 63) 125

¤µ˜¦µ 89 „µ¦Äoš—ɸ œ· (. 63) 125

¤µ˜¦µ 90, 91, 92 „µ¦‹Îµ®œnµ¥š—¸É œ· š‡¸É œ˜nµŠ—oµªÅ¤n¤­¸ ·š›·™°º ‡¦°Š (1)

(„¦–¸Á¨·„č,o čŸo —· ª˜´ ™»ž¦³­Š‡,r ­nªœÁ„·œ…°Š„·‹„µ¦Ä®¤n

¨³Å¤nž’·˜´ ·˜µ¤ÁŠÉº°œÅ…) (. 64) 127

¤µ˜¦µ 93, 96 šª,· 96 ˜¦¸ „µ¦Å—o¤µŽ¹ÉŠš¸—É œ· …°Š‡œ˜nµŠ—oµªÄœ“µœ³šµ¥µš,

„µ¦Å—o¤µŽÉ¹Šš—ɸ œ· ×¥„µ¦œÎµÁŠœ· ¤µ¨Šš»œ (. 65) 128

- „‘„¦³š¦ªŠ „µÎ ®œ—®¨„´ Á„–”r ª›· ¸„µ¦ ¨³ÁŠÉº°œÅ…

„µ¦Å—o¤µŽÉ¹Šš¸É—œ· Á¡°ºÉ čoÁžÈ œš°¸É ¥n¼°µ«´¥…°Š‡œ˜nµŠ—oµª ¡.«. 2545 (. 66) 130

¤µ˜¦µ 94, 95, 96 „¦–¸„µ¦‹µÎ ®œnµ¥š—ɸ œ· š‡É¸ œ˜nµŠ—oµªÅ¤n¤­¸ ·š›·™°º ‡¦°Š (2)

(„¦–¸Å—¤o µÃ—¥Å¤n°, Ťnŗ¦o ´°œ»µ˜, ‡œÅš¥Áž¨É¸¥œ­´µ˜·

¨³™º°Âšœ‡œ˜nµŠ—µo ª) (. 67) 133

„µ¦Å—o¤µŽ¹ÉŠš—ɸ ·œ…°Š»‡‡¨­´µ˜Å· š¥š¤¸É ‡¸ n¼­¤¦­ÁžÈ œ‡œ˜nµŠ—oµªšÊŠ´ šÉ¸°Â¨³¤· °

—oª¥„‘®¤µ¥ ¨³»˜¦ŸoÁ¼ ¥µªr…°Š‡œ˜nµŠ—oµªš¸¤É ­¸ ´µ˜Å· š¥ (. 68) 134

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—¸É œ·

‹

®¤ª— 9 „µ¦„µÎ ®œ—­·š›·Äœš—¸É ·œ…°Šœ·˜· »‡‡¨µŠž¦³Á£š ®œoµ

¤µ˜¦µ 97, 98, 99 ¨³ 100 œ·˜· »‡‡¨Á­¤º°œ‡œ˜nµŠ—oµª (. 69) 138

®¤ª— 10 „µ¦‡oµš—ɸ œ· (¥„Á¨„· ¨oª) 140

¤µ˜¦µ 101, 102 „µ¦‡oµš—ɸ œ· , „‘„¦³š¦ªŠ Œ´ š¸É 9 „µ¦…°°œ»µ˜‡oµš—ɸ œ· (. 70) 142

®¤ª— 11 ‡nµ›¦¦¤Áœ¸¥¤ 143
143
¤µ˜¦µ 103, 103 šª,· 104 ‡nµ›¦¦¤Áœ¸¥¤˜µ¤ ž.š¸—É œ· (. 71) 145
¤µ˜¦µ 105, 105 šª,· 105 ˜¦¸, 105 ‹˜´ ªµ, 105 Á‹ ‡–³„¦¦¤„µ¦„µÎ ®œ—
146
¦µ‡µž¦³Á¤œ· š»œš¦´¡¥r (. 72) 148
¤µ˜¦µ 105 °‘´ “ „µ¦ž¦´ž¦»Š¦µ‡µž¦³Á¤œ· š»œš¦´¡¥r (. 72)
¤µ˜¦µ 105 Œ, 105 ­´˜˜ ‡–³°œ»„¦¦¤„µ¦ž¦³‹Îµ‹´Š®ª—´ (. 73)

®¤ª— 12 š„µÎ ®œ—Ú¬

¤µ˜¦µ 107, 108 ˜¦¸ – 113 š„µÎ ®œ—Ú¬ (. 74)
¤µ˜¦µ 108, 108 šª· š„µÎ ®œ—Ú¬Ÿo¼ n µ º œ ¤µ˜¦µ 9 (. 75)

„‘„¦³š¦ªŠ

„‘„¦³š¦ªŠ Ž¹ÉŠ°°„˜µ¤‡ªµ¤Äœ¡¦³¦µ´ ´˜Ä· ®očož¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š—ɸ œ· ¡.«. 2497 (. 76) 151

„‘„¦³š¦ªŠ Œ´ šÉ¸ 7 (¡.«. 2497) „µ¦‹—š³Á¸¥œ­·š›·Â¨³œ·˜·„¦¦¤ (. 77) 157

„‘„¦³š¦ªŠ Œ´ š¸É 43 (¡.«. 2537) „µ¦°°„®œ´Š­º°Â­—Š­·š›·Äœš—¸É œ· (. 78) 162

„‘„¦³š¦ªŠ Œ´ šÉ¸ 47 (¡.«. 2541) „oŅÁ¡¤É· Á˜¤· ×¥„‘„¦³š¦ªŠ Œ´šÉ¸ 48 (¡.«. 2542),

Œ´ š¸É 50 (¡.«. 2548), Œ´šÉ¸ 51 (¡.«. 2549), Œ´ šÉ¸ 54 (¡.«. 2553),

Œ´šÉ¸ 55 (¡.«. 2556),(Œ´šÉ¸ 56 (¡.«. 2558) ¨³Œ´š¸É 57 (¡.«. 2561) (. 79) 179

¦³Á¥¸ ‡–³„¦¦¤„µ¦‹—´ š—ɸ œ· ®nŠµ˜·

¦³Á¥¸ ‡–³„¦¦¤„µ¦‹´—š—¸É œ· ®nŠµ˜· (. 80) 185
¦³Á¸¥‡–³„¦¦¤„µ¦‹´—š—ɸ œ· ®nŠµ˜· ªnµ—oª¥„µ¦‹—´ š—ɸ œ· Á¡°ºÉ ž¦³µœ (. 81) 186
…Êœ´ ˜°œ„µ¦—µÎ Áœ·œ„µ¦‹´—š—¸É œ· Ÿœº Ä®n (. 82) 193
…Êœ´ ˜°œ„µ¦—εÁœ·œ„µ¦‹—´ š—ɸ œ· ž¨ŠÁ¨„È ž¨Šœo°¥ (. 83) 194

¦³Á¥¸ „¦¤š—¸É ·œ ªnµ—oª¥„µ¦Á¡„· ™°œÂ¨³‹Îµ®œnµ¥Ä‹°Š 195
°°„‹µ„š³Á¥¸ œš—ɸ œ· ¡.«. 2527 (. 84)
199
¦³Á¸¥…°Š‡–³„¦¦¤„µ¦‹—´ š—¸É œ· ®nŠµ˜· Œ´šÉ¸ 3 (¡.«. 2515) ªnµ—oª¥ª·›¸ž’·´˜·
Ĝ„µ¦Â‹oŠÂ¨³°°„‡µÎ ­É´ŠÂ„nŸo¼ n µ º œ¤µ˜¦µ 9 ®nŠ ž.š—ɸ œ· °¥n¼„n°œªœ´ šÉ¸
ž¦³„µ«…°Š‡–³ž’·ª˜´ · Œ´ š¸É 96 ¨Šªœ´ š¸É 29 „¤» £µ¡œ´ ›r 2515 čo´Š‡´ (. 85)

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—ɸ œ·

Œ ®œoµ

¦³Á¸¥…°Š‡–³„¦¦¤„µ¦‹—´ š—ɸ œ· ®nŠµ˜· Œ´š¸É 8 (¡.«. 2529) ªnµ—oª¥ 204
„µ¦‡ª‡»¤„µ¦‹—´ š—¸É œ· …°ŠšªŠ„µ¦Á¤°º Š (. 86) 208

¦³Á¸¥…°Š‡–³„¦¦¤„µ¦‹—´ š—¸É œ· ®nŠµ˜· Œ´š¸É 9 (¡.«. 2529) ªnµ—oª¥ 214
„µ¦­Šªœ®¦º°®ªŠ®oµ¤š—ɸ ·œ…°Š¦´“Á¡°Éº Ä®ož¦³µœÄož¦³Ã¥œr¦nª¤„œ´ (. 87) 215

¦³Á¸¥…°Š‡–³„¦¦¤„µ¦‹´—š—ɸ œ· ®nŠµ˜· Œ´šÉ¸ 10 (¡.«. 2529) ªnµ—oª¥ 219
„¦–¸‹ÎµÁžÈ œ­Îµ®¦´°œ»µ˜Ä®o‹—š³Á¥¸ œ­·š›·Â¨³œ·˜„· ¦¦¤ÁžÈ œ„µ¦ÁŒ¡µ³¦µ¥ 221
Ĝšo°Ššš¸É „¸É µÎ ®œ—Ä®o¤„¸ µ¦°°„ÃŒœ—š—¸É œ· ­Îµ®¦´š—¸É œ· š¤¸É ®¸ œ´Š­º° 228
¦´¦°Š„µ¦šÎµž¦³Ã¥œrץčo¦³ªµŠ¦¼ž™nµ¥šµŠ°µ„µ« ˜µ¤ ¤.58 ˜¦¸ (. 88) 231
234
¦³Á¸¥…°Š‡–³„¦¦¤„µ¦‹—´ š—¸É œ· ®nŠµ˜· Œ´šÉ¸ 12 (¡.«. 2532) ªnµ—oª¥
ÁŠ°Éº œÅ…„µ¦°°„ÃŒœ—š—ɸ œ· ®¦º°®œ´Š­º°¦´¦°Š„µ¦šµÎ ž¦³Ã¥œr (. 89) 239
242
°œÉº Ç 243
245
…Êœ´ ˜°œ„µ¦—µÎ Áœ·œ„µ¦°°„ÃŒœ—š—ɸ œ· ÁŒ¡µ³¦µ¥ (˜µ¤¤µ˜¦µ 59, 59 šª· ž.š—¸É œ· ) (. 90) 246
„µ¦­°­ªœÁž¦¸¥Áš¥¸ ˜µ¤¤µ˜¦µ 60 ž.š—¸É œ· (. 91) 247
„µ¦°°„ÃŒœ—šÉ¸—œ· ®¦º°®œ´Š­º°¦´¦°Š„µ¦šµÎ ž¦³Ã¥œr/ž¨ŠÁ—¥¸ ª 247

®¦º°®¨µ¥Âž¨Š ®¦º°ÁžÈ œµŠ­nªœ (. 92)
œÃ¥µ¥Â¨³ÂœªšµŠÂ„oŅž´®µ„µ¦»„¦»„š—ɸ œ· …°Š¦´“ (. 93)
®œoµšÂ¸É ¨³š»œš¦´¡¥rĜ„µ¦‹—š³Á¸¥œ­·š›·Â¨³œ·˜„· ¦¦¤…°ŠÁ‹oµ¡œ´„Šµœš—¸É ·œ
(‡µÎ ­´ÉŠ„¦¤š—¸É œ· šÉ¸ 955/2552 ¨ª. 22 ¡§¬£µ‡¤ 2552) (. 94)

‡µÎ ¡¡· µ„¬µ‘„¸ µÁ„¥É¸ ª„´ š—¸É œ·

¡¦³¦µ´˜´ Ä· ®očož¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š—ɸ œ· ¡.«. 2497

¤µ˜¦µ 5 „µ¦Â‹oŠ„µ¦‡¦°‡¦°Š (­.‡.1)
¤µ˜¦µ 9 „µ¦Ã°œš—ɸ œ· šÅɸ —o¦´‡µÎ ¦´¦°ŠÂ¨oª
¤µ˜¦µ 10 „µ¦®ªŠ®oµ¤š—¸É œ· „n°œ ž.š—ɸ ·œÄoŠ´ ‡´

ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š—¸É ·œ

¤µ˜¦µ 1 ‡µÎ œ·¥µ¤ – ‡ªµ¤®¤µ¥
¤µ˜¦µ 2 š—¸É œ· …°Š¦´“
¤µ˜¦µ 3 „µ¦Å—o¤µŽ¹ÉŠ„¦¦¤­·š›Í·Äœš—¸É œ·
¤µ˜¦µ 4 ­·š›·‡¦°‡¦°Š„n°œ ž.š—ɸ œ· čo´Š‡´

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—¸É œ·



®œoµ

¤µ˜¦µ 4 šª· „µ¦Ã°œ˜o°ŠšµÎ ÁžÈ œ®œ´Š­º°Â¨³‹—š³Á¥¸ œ˜n°¡œ´„ŠµœÁ‹oµ®œoµšÉ¸ 250
252
¤µ˜¦µ 8 „µ¦—¼Â¨Â¨³„µ¦™°œ­£µ¡š­É¸ µ›µ¦–­¤´˜…· °ŠÂŸnœ—œ· 255
¤µ˜¦µ 9 „µ¦…°°œ»µ˜Á„¥¸É ª„´ š—ɸ œ· …°Š¦´“ 269
¤µ˜¦µ 12 ­´¤žšµœ 269
270
¤µ˜¦µ 27 ˜¦¸ „µ¦Â‹oŠ­·š›·Äœš—ɸ œ·
¤µ˜¦µ 30 ĝ‹°Š 271
275
¤µ˜¦µ 31 „µ¦®oµ¤Ã°œ®œ´Š­º°Â­—Š­·š›·Äœš—¸É œ· š°¸É °„­ºÁœÉº°Š 275
¤µ‹µ„ĝ‹°Š (‹—´ š—¸É œ· ) 277
278
¤µ˜¦µ 54 „µ¦‹Îµ®œnµ¥š—¸É œ· 279
¤µ˜¦µ 56 ®¨„´ Á„–”r„µ¦°°„®œ´Š­º°Â­—Š­·š›·Äœš—¸É œ· 283
283
¤µ˜¦µ 57 „µ¦°°„ÃŒœ—š¸—É œ· () 284
¤µ˜¦µ 58 Á‹oµ®œoµšÄɸ œ„µ¦Á—œ· ­Îµ¦ª‹ 290
298
¤µ˜¦µ 58 šª· „µ¦Á—œ· ­Îµ¦ª‹°°„Á°„­µ¦­·š›·Äœš—¸É œ· 299
¤µ˜¦µ 59 „µ¦°°„ÃŒœ—šÉ—¸ œ· ÁŒ¡µ³¦µ¥ 300
300
¤µ˜¦µ 59 Á‹ ®œ´Š­º°Â­—Š­·š›·ÄœšÉ¸—œ· Á—¤· ™¼„¥„Á¨„· 302
¤µ˜¦µ 60 „µ¦Ã˜oÂ¥oŠ­·š›·Äœ„µ¦°°„ÃŒœ—š—ɸ œ· ®¦º°®œ´Š­º°¦´¦°Š„µ¦šµÎ ž¦³Ã¥œr 303

¤µ˜¦µ 61 „µ¦Á¡„· ™°œ – „oŅ 303
¤µ˜¦µ 63 ĝšœ 305
306
¤µ˜¦µ 69 šª· ­°­ªœÅ„¨nÁ„¨¥¸É 308
¤µ˜¦µ 72 „µ¦…°‹—š³Á¸¥œ­·š›·Â¨³œ·˜„· ¦¦¤Á„¥É¸ ª„´ °­´Š®µ¦·¤š¦´¡¥r 308
309
¤µ˜¦µ 73 œ·˜„· ¦¦¤Ã¤‰³, 䉥¸ ³
¤µ˜¦µ 75 „µ¦‹—š³Á¸¥œšÊŠ´ 2 Œ´ (Œ´­Îµœ´„Šµœš—¸É ·œÂ¨³Œ´Á‹oµ…°Šš—¸É œ· )

¤µ˜¦µ 77 ª›· ¸„µ¦‹—š³Á¥¸ œ
¤µ˜¦µ 78 „µ¦…°‹—š³Á¸¥œ˜µ¤¤µ˜¦µ 1382 ž.¡.¡.

¤µ˜¦µ 79 ®¦º°Ã—¥ž¦³„µ¦°œÉº œ°„‹µ„œ·˜„· ¦¦¤
„µ¦…°ÂnŠÂ¥„

¤µ˜¦µ 81 „µ¦¦´¤¦—„
¤µ˜¦µ 82 Ÿo¼‹—´ „µ¦¤¦—„
¤µ˜¦µ 83 °µ¥—´
¤µ˜¦µ 84 „µ¦Å—o¤µŽÉ¹Šš—¸É œ· šµŠ«µ­œµ

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—ɸ œ·

Ž ®œoµ

¤µ˜¦µ 86 „µ¦Å—o¤µŽÉ¹Šš—¸É ·œ…°Š‡œ˜nµŠ—oµª 309
¤µ˜¦µ 94 ‡œ˜nµŠ—oµªÅ—o¤µŽ¹ÉŠš—¸É œ· ץŤn°—oª¥„‘®¤µ¥ 314
¤µ˜¦µ 103 ‡nµ›¦¦¤Áœ¸¥¤ 316
¤µ˜¦µ 104 ¦µ‡µž¦³Á¤œ· š¸—É œ· 317
¤µ˜¦µ 108,108 šª· š¨ŠÃš¬Ÿo¼ n µ º œ¤µ˜¦µ 9 317

“™¼„˜o°Š ­»‹¦·˜ ¦ª—Á¦Èª”

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—¸É œ·

¡¦³¦µ´ ´˜Ä· ®očož¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š—¸É œ· ¡.«. 2497



1 (.1)

¡¦³¦µ´ ˜´ Ä· ®očož¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š—ɸ œ· ¡.«. 2497

¤µ˜¦µ 1 - 4 „µ¦´Š‡´ čo„‘®¤µ¥

¡.¦..Ä®očož¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š¸É—œ· ¡.«. 2497
(¤. 1)

„µ¦ÄoŠ´ ‡´ ¡.¦.. ¡.¦.. 14 Œ´ „µ¦ÄoŠ´ ‡´ ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š—¸É œ·
Ä®očo ž.š—¸É œ· ² š˜É¸ ¦µÅªošoµ¥ ¡.¦..Ä®očo ž.š¸É —œ·

čoŠ´ ‡´ ˜Ê´ŠÂ˜nªœ´ ™—´ ‹µ„ªœ´ ž¦³„µ« čoŠ´ ‡´ ˜ÊŠ´ ˜nªœ´ š¸É 1 ›.‡.2497 ÁžÈ œ˜oœÅž
¦µ„‹· ‹µœ»Á„¬µ ÁžÈ œ˜oœÅž (¤.3)

(¤.2) ¤Ÿ¸ ¨Ä®o
(¤.4)
ž¦³„µ«¦µ„‹· ‹µœ»Á„¬µ
Á¨n¤ 71 ˜°œ 78 (Œ´ ¡Á· «¬) ¥„Á¨„·

¨ª. 30 ¡.¥.2497 ¨³ ¦¦—µš„‘®¤µ¥Äœ­nªœ
„‘ ¨³…o°Š´ ‡´ °œÉº Ç
¡.¦..čoŠ´ ‡´ Á¤°ºÉ ªœ´ š¸É
1 ›.‡.2497

š¸É ´ ˜´ ·Åªo¨oªÄœ ž.š—ɸ œ· ®¦º° Ž¹ÉŠÂ¥oŠ®¦º°…—´ ˜n°šÂ®nŠ ž.š—¸É œ·

1. ¡¦³¦µ´ ˜´ °· °„˜¦µ‹°ŠÉ´ª‡¦µª Ž¹ÉŠž¦³„µ«Áž¨¥É¸ œœµ¤¡¦³¦µ´ ˜´ Á· ¤°ºÉ ¦´˜œÃ„­·œš¦«„ 124

ÁžÈ œ¡¦³¦µ´ ˜´ °· °„ÃŒœ—˜¦µ‹°Š
2. ¡¦³¦µ´ ˜´ „· µ¦°°„ÃŒœ—š—ɸ œ· ¦´˜œÃ„­·œš¦«„ 127
3. ¡¦³¦µ´ ˜´ °· °„ÃŒœ—š—ɸ œ· Œ´ šÉ¸ 2
4. ¡¦³¦µ´ ˜´ °· °„ÃŒœ—š—¸É œ· Œ´ šÉ¸ 3
5. ¡¦³¦µ´´˜·Â„oŅ‡ªµ¤Äœ¤µ˜¦µ 25 ®nŠ¡¦³¦µ´´˜·„µ¦°°„ÃŒœ—šÉ¸—·œ ¦.«. 127
6. ¡¦³¦µ´ ˜´ ·ªnµ—oª¥„µ¦®ªŠ®oµ¤š—¸É œ· ¦„¦oµŠªnµŠÁž¨nµ°œ´ ÁžÈ œ­µ›µ¦–­¤˜´ …· °ŠÂŸnœ—œ· ¡»š›«´„¦µ 2478
7. ¡¦³¦µ´ ˜´ °· °„ÃŒœ—š—¸É œ· (Œ´ š¸É 5) ¡»š›«´„¦µ 2479
8. ¡¦³¦µ´ ˜´ °· °„ÃŒœ—š—¸É œ· (Œ´ š¸É 6) ¡»š›«´„¦µ 2479
9. ¡¦³¦µ´ ˜´ ·‡ª‡»¤„µ¦Å—o¤µŽÉ¹Šš—¸É œ· ×¥®oµŠ®o»œ­nªœÂ¨³¦·¬š´ ‹µÎ „—´ Á¡°Éº ‡oµ„µÎ Ŧ ¡š» ›«´„¦µ 2485
10. ¡¦³¦µ´ ˜´ °· °„ÃŒœ—š—¸É œ· (Œ´ šÉ¸ 7) ¡»š›«´„¦µ 2486
11. ¡¦³¦µ´ ˜´ ·ªnµ—oª¥¡œ´„ŠµœÁ‹oµ®œoµš‹É¸ —š³Á¥¸ œ­·š›·Â¨³œ·˜·„¦¦¤Á„¥É¸ ª„´ °­´Š®µ¦·¤š¦´¡¥r

˜µ¤ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥Â¡nŠÂ¨³¡µ–· ¥r ¡š» ›«´„¦µ 2486
12. ¡¦³¦µ´ ˜´ ª· nµ—oª¥¡œ´„ŠµœÁ‹oµ®œoµš‹¸É —š³Á¥¸ œ­·š›·Â¨³œ·˜·„¦¦¤Á„¥¸É ª„´ °­´Š®µ¦·¤š¦´¡¥r

˜µ¤ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥Â¡nŠÂ¨³¡µ–· ¥r (Œ´ š¸É 2) ¡.«. 2492
13. ¡¦³¦µ´ ˜´ š· —ɸ œ· Ĝ­nªœšÁɸ „¥¸É ª„´ ‡œ˜nµŠ—oµª ¡š» ›«´„¦µ 2486
14. ¡¦³¦µ´ ˜´ ·š—ɸ œ· Ĝ­nªœšÁɸ „¥¸É ª„´ ‡œ˜nµŠ—oµª (Œ´ šÉ¸ 2) ¡.«. 2493

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—ɸ œ·

2 (.2)

¤µ˜¦µ 5 ­·š›·…°Š»‡‡¨Äœš—¸É œ· š¤¸É ¸°¥n¼„n°œ ž.š—¸É œ·
(š¤¸É µ…°Š ­.‡.1)

Ÿo¼š‡¸É ¦°‡¦°ŠÂ¨³šµÎ ž¦³Ã¥œrĜš—¸É œ·

„n°œ ªœ´ šÉ¸ ž.š—ɸ œ· čoŠ´ ‡´
(„n°œ 1 ›.‡.2497)

¤®¸ œ´Š­º°­Îµ‡´ ­—Š„¦¦¤­·š›Í·š—¸É œ· ¨oª Ťn¤®¸ œ´Š­º°­Îµ‡´ ­—Š„¦¦¤­·š›Í·š—ɸ œ·
(„n°œ ž.š—¸É œ· čoŠ´ ‡´ )

‡°º ¤¸ Ánœ ¤Â¸ ˜nĝÁ®¥¥¸ ¥µÉÎ , ®¤µ¥Á¨… 3, ĝœÎµ ,
1. ̜—ŸœšÉ¸ (°°„˜µ¤ž¦³„µ« ˜¦µ‹°Š, ĝŘn­ªœ (Á—¤· )

¡¦³¦¤¦µÃ°Š„µ¦Ä®o°°„ÃŒœ—šÉ¸—œ· Ä®o‹oŠ„µ¦‡¦°‡¦°Š (­.‡.1)
¤–”¨„¦»ŠÁ„nµÂ¨³„¦»ŠÁš¡ ¦.«. 120
¨³°°„˜µ¤ ¡.¦..°°„ÃŒœ—š—ɸ œ· ¡ª„‹oŠ ­.‡.1 Ťn‹oŠ ­.‡.1
¦.«.127)
2. ̜—˜¦µ‹°Š (Á—¤· ÁžÈ œ˜¦µ‹°Š ‹oŠ˜n°œµ¥°µÎ Á£° …°°°„Á°„­µ¦­·š›·ÁŒ¡µ³¦µ¥
É´ª‡¦µª˜µ¤ ¡.¦..˜¦µ‹°Š´Éª‡¦µª šo°ŠšÉ¸ ˜µ¤ ¤.59 ž.š—¸É œ· Ťnŗo
¦.«. 121 ˜n°¤µÁž¨¥¸É œœµ¤ ¡.¦..
ÁžÈ œ ¡.¦..°°„ÃŒœ—˜¦µ‹°Š ¦.«.124) £µ¥Äœ 180 ªœ´ œ´Â˜n …°°°„Á°„­µ¦­·š›·ÁŒ¡µ³¦µ¥
3. ˜¦µ‹°Šš˜É¸ ¦µªnµ “ŗošµÎ ž¦³Ã¥œr¨oª” ªœ´ š¸É ¡.¦..Ä®očo ˜µ¤ ¤.59 šª· ž.š—¸É œ· ŗo ®¦º°
(°°„˜µ¤ ¡.¦..°°„ÃŒœ—š—ɸ œ· ž.š—ɸ œ· čoŠ´ ‡´ Á—œ· ­Îµ¦ª‹˜µ¤ ¤.58 šª· ž.š—¸É œ·
(Œ´ š¸É 6,7) ¡.«. 2479)
Á­¸¥­·š›·®µ„™¼„žn µÅ¤o
¤“¸ µœ³ÁžÈ œÃŒœ—š¸É—œ· ˜µ¤ ž.š—ɸ œ· ž¦³„µ«Á…˜š´
(¤.1 ž.š—¸É œ· )

Ťn˜o°ŠÂ‹oŠ„µ¦‡¦°‡¦°Š Ÿ¨„µ¦Â‹oŠ ­.‡.1 ®¨„´ Á„–”r¨³
(­.‡.1) ª›· ¸„µ¦Â‹oŠ ­.‡.1
Áž· —¦´Â‹oŠ 1 ›.‡.2497

­·š›·š¤¸É °¸ ¥n¼Á—¤· ­·š›·Ä®¤n – 29 ¡.‡.2498)

˜µ¤š¦É¸ ´“¤œ˜¦¸

¥Š´ ‡Š°¥n¼ Ťn„n°Ä®oÁ„—· ¤š. „µÎ ®œ— ¤„¸ µ¦Ÿn°œŸœ´ Ä®o‹oŠÅ—o
­·š›·Ä®¤n„n ×¥ž¦³„µ«Äœ ‹œ™Š¹ ž¸ 2515
Ÿo¼Â‹oŠ ¦µ„‹· ‹µœ»Á„¬µ
˜µ¤œ´¥¤µ˜¦µ 27

Ánœ ®µ„œÎµš­¸É µ›µ¦–ž¦³Ã¥œr¤µÂ‹oŠ ­.‡.1 ¦¤˜. ž¦³„µ«Á¦ºÉ°Š šª· ž.š—ɸ œ·
Ÿo¼Â‹oŠ„ÅÈ ¤nŗo­·š›· Á¡¦µ³Á—¤· Ťn¤­¸ ·š›·°¥n¼Â¨oª —¼ . 30
‹oŠ„µ¦‡¦°‡¦°Š
š—ɸ œ· ¨ª. 1 ›.‡.2497

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—ɸ œ·

3 (.3)

¤µ˜¦µ 6 „µ¦¦´¦°Š­·š›·…°ŠŸo—¼ µÎ Áœ·œ„µ¦˜µ¤„‘®¤µ¥Á„nµ°¥n¼Â¨oª

»‡‡¨š‡¸É ¦°‡¦°ŠÂ¨³šµÎ ž¦³Ã¥œrĜš—ɸ œ·

„n°œªœ´ šÉ¸ ¡.¦..°°„ÃŒœ—š—ɸ œ· ˜Ê´ŠÂ˜nªœ´ šÉ¸ ¡.¦..°°„ÃŒœ—š—¸É œ· (Œ´ šÉ¸ 6)
(Œ´ šÉ¸ 6) ¡.«. 2479 čoŠ´ ‡´ čoŠ´ ‡´ ÁžÈ œ˜oœ¤µ ¨³„n°œšÉ¸ ž.š—ɸ œ· čoŠ´ ‡´
(„n°œªœ´ šÉ¸ 12 Á¤.¥.2480) (12 Á¤.¥.2480 – 30 ¡.¥.2497)

×¥°—oª¥„‘®¤µ¥ —µÎ Áœ·œ„µ¦Ã—¥°—oª¥„‘®¤µ¥ Ťn—µÎ Áœ·œ„µ¦Ä®o°—oª¥
šÄɸ oŠ´ ‡´ …–³œÊ´œ „‘®¤µ¥šÄɸ oŠ´ ‡´ °¥n¼Äœ…–³œÊ´œ

»‡‡¨š‡É¸ ¦°‡¦°Š Ÿo¼¦´Ã°œš—ɸ œ·
¨³šµÎ ž¦³Ã¥œr
ŗo‡¦°‡¦°Šš—ɸ œ· Ťn…°‹´‹°ŠÁ¡°Éº ¦´
×¥°—oª¥„‘®¤µ¥ ĝÁ®¥¥¸ ¥µÉÎ ®¦º°˜¦µ‹°Š

¤­¸ ·š›·…°¦´ÃŒœ—š—¸É œ· ˜µ¤š´ ´˜·Â®nŠ ž.š—ɸ œ· ž’·˜´ ·˜µ¤„‘®¤µ¥Ã—¥…° ¤­¸ ·š›·¦´ÃŒœ—š—ɸ œ·
‹´ ‹°Šš—ɸ œ· ¨³œµ¥°µÎ Á£°
„¦–¤¸ ¸ - ̜—Ÿœš¸É Ťn¤Ã¸ Œœ—Ÿœš¸É ®¦º°…oµ®¨ªŠž¦³‹µÎ ‹´Š®ª—´ ˜µ¤®¨„´ Á„–”r¨³ª›· ¸„µ¦š¸É
- ̜—˜¦µ‹°Š ®¦º°ÃŒœ—˜¦µ‹°Š ­É´Š°°„ĝ°œ»µ˜Ä®o‹´ ‹°Š „µÎ ®œ—Äœ„‘„¦³š¦ªŠ
(Á°„­µ¦­·š›·°œºÉ Ç)
Ťn˜o°ŠÂ‹oŠ ­.‡.1 ĝ°œ»µ˜Ä®o‹´‹°Š˜µ¤ ž´‹‹»œ´ „‘ Œ´ šÉ¸ 43
˜o°ŠÂ‹oŠ ­.‡.1 ¡.¦.. °°„ÃŒœ—š—¸É œ· Á¤°Éº ž.š—ɸ œ· čoŠ´ ‡´
Á¡¦µ³ÁžÈ œ®œ´Š­º° (Œ´ š¸É 6) ¤¸ 2 œ·—
­Îµ‡´ ­—Š„¦¦¤­·š›Í· —¼ ¤.5 (. 2)
š—¸É œ· ¨oª ¡.¦..Ä®očo ž.š—¸É œ·

‹oŠ ­.‡.1 Ťn‹oŠ ­.‡.1
(¤.5)

—¼ ¤.5 ¡.¦..Ä®očo
(. 2)

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—ɸ œ·

4

ĝÁ®¥¥¸ ¥µÎÉ Áš¥¸ „´ ž´‹‹»œ´ ˜¦µ‹°Š
(ž.š—ɸ œ· ) ‡°º ĝ‹°Š
˜o°ŠšµÎ ž¦³Ã¥œrÄ®o¨oªÁ­¦È‹ ˜o°ŠšµÎ ž¦³Ã¥œr
£µ¥Äœ 2 ž¸ œ´Â˜nªœ´ šÅɸ —o¦´ šµÎ ž¦³Ã¥œrŤnÁ­¦È‹ Ä®o¨oªÁ­¦È‹£µ¥Äœ 3 ž¸
ĝÁ®¥¥¸ ¥µÎÉ ˜µ¤¦³¥³Áª¨µ œ´Â˜nªœ´ šÅɸ —o¦´˜¦µ‹°Š

šµÎ ž¦³Ã¥œr¨oª˜µ¤ ­·Êœ­·š›·Äœš—¸É œ· šµÎ ž¦³Ã¥œr¨oª˜µ¤®¨„´ Á„–”r
®¨„´ Á„–”r ­nªœš¥¸É Š´ ŤnŗošµÎ
ž¦³Ã¥œrĜš—¸É œ· ¥œÉº ‡µÎ …°˜n°Á‹oµ¡œ„´ Šµœš—¸É œ·
¥œºÉ …°¦´¦°Š‹µ„œµ¥°µÎ Á£°
2. °°„®¤µ¥Á¨… 3 Á‹oµ¡œ´„Šµœš—ɸ œ· °°„
œµ¥°µÎ Á£°Ä®o‡µÎ ¦´¦°Š ×¥ (Ä®o­·š›·‡¦°‡¦°Š)
˜¦µ‹°Šš˜É¸ ¦µªnµ
1. œÎµš—¸É œ· …œ¹Ê š³Á¥¸ œ Á¤°ºÉ čo ž.š—¸É œ· ¨oª “ŗošµÎ ž¦³Ã¥œr¨oª”

ÁžÈ œš—ɸ œ· ž¦³Á£š ÁžÈ œ®œ´Š­º°Â­—Š­·š›·
š˜É¸ o°ŠÂ‹oŠ ­.‡.1 Ĝš—¸É œ·
(®µ„®¤µ¥Á¨… 3
°°„„n°œ ž.š—ɸ œ· ) ž.š—¸É œ· čoŠ´ ‡´ ¨oª

Ťn˜o°ŠÂ‹oŠ ­.‡.1

™°º ÁžÈ œÃŒœ—š—¸É œ·

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—¸É œ·

5 (.4)

¤µ˜¦µ 7 ­·š›·…°ŠŸo¼Å—o¦´°œ»µ˜Ä®o‹´ ‹°Šš—¸É ·œ˜µ¤„‘®¤µ¥Á„nµ
(š¤É¸ µ…°ŠÂ®¤µ¥Á¨… 3 ®¨Š´ ž.š—ɸ œ· )

š—¸É œ· šÅ¸É —o¦´°œ»µ˜Ä®o‹´‹°ŠÅªo¨oª š—ɸ œ· š¤É¸ ĸ Á®¥¥¸ ¥ÉµÎ
˜µ¤ ¡.¦..°°„ÃŒœ—š—ɸ œ· (Œ´šÉ¸ 6) ®¦º°˜¦µ‹°Š

Á¤°ºÉ ž.š—ɸ œ· čoŠ´ ‡´ ¨oª
(1 ›.‡.2497)

Ÿo¼Å—o¦´‹´‹°Š¥Š´ Ťnŗo¦´‡µÎ ¦´¦°ŠªnµÅ—ošµÎ ž¦³Ã¥œr¨oª

„¦–¥¸ Š´ Ťn­·Êœ¦³¥³Áª¨µÂ®nŠ „¦–­¸ ·Êœ¦³¥³Áª¨µÂ®nŠ„µ¦‹´ ‹°Š
„µ¦‹´‹°Š „n°œ 1 ›.‡.2497

Ä®o™º°ªnµŸo¼Å—o¦´°œ»µ˜¥Š´ ¤­¸ ·š›· „¦–ĸ Á®¥¥¸ ¥µÎÉ ‡¦ 2 ž¸ Ş„n°œ
š‹É¸ ³¤µ…°‡µÎ ¦´¦°Š
®µ„„µ¦šµÎ ž¦³Ã¥œrĜš—¸É œ· °¥n¼Äœ­£µ¡
‹µ„œµ¥°µÎ Á£°šo°ŠšÅ¸É —o š‹É¸ ³…°‡µÎ ¦´¦°ŠªnµÅ—ošµÎ ž¦³Ã¥œr¨oª

¦³¥³Áª¨µÄo­·š›· Ÿo¼Å—o¦´°œ»µ˜Ä®o‹´‹°Š¤­¸ ·š›·

¤­¸ ·š›·…°‹œ„ªnµ‹³‡¦„µÎ ®œ— 180 ªœ´ œ´‹µ„ªœ´ ­·Êœ­»— ¥œºÉ ‡µÎ …°˜n°œµ¥°µÎ Á£°
Áª¨µÂ®nŠ„µ¦‹´‹°Š˜µ¤ ¡.¦..°°„ÃŒœ—š—ɸ œ· (Œ´šÉ¸ 6)
¦³¥³Áª¨µ¥œÉº

£µ¥Äœ 180 ªœ´ œ´Â˜nªœ´ š¸É ž.š—ɸ œ· čoŠ´ ‡´
(180 ªœ´ œ´Â˜nªœ´ š¸É 1 ›.‡.2497)

¥œºÉ Á¨¥„µÎ ®œ— ¥œºÉ £µ¥Äœ„µÎ ®œ— „‘®¤µ¥´ ˜´ ·ÁŒ¡µ³…°‡µÎ
œµ¥°µÎ Á£°¦´¦°Š„µ¦šµÎ ž¦³Ã¥œr ¦´¦°Š‹µ„œµ¥°µÎ Á£°ÁšnµœÊ´œ
™°º ªnµš—ɸ œ· œÊ´œž¨°—‹µ„„µ¦‹´‹°Š ¨³°µÎ œµ‹…°Šœµ¥°µÎ Á£°Á„¥¸É ª
°°„Á°„­µ¦­·š›· ÁŒ¡µ³ÄÁ®¥¥¸ ¥µÎÉ ÁšnµœÊ´œ ‹Š¹
ÁªoœÂ˜nœµ¥°µÎ Á£°¤‡¸ µÎ ­´ÉŠ °°„®¤µ¥Á¨… 3 ­µ¤µ¦™°°„Å—oÁŒ¡µ³Â
Ÿn°œŸœ´ Ä®oÁžÈ œ„µ¦ÁŒ¡µ³¦µ¥ ®¤µ¥Á¨… 3 ­nªœ˜¦µ‹°ŠÁžÈ œ
°µÎ œµ‹…°ŠÁ‹oµ¡œ„´ Šµœš—¸É œ·
˜µ¤‹¦·ŠÂ¨oª ¤oœµ¥°µÎ Á£°‹³Å¤nŸn°œŸœ´
Ÿo¼‡¦°‡¦°Š„­È µ¤µ¦™œÎµš—¸É œ· ¤µÂ‹oŠ Ášnµ„´ ®œ´Š­º°¦´¦°Š„µ¦šµÎ ž¦³Ã¥œr
­.‡.1 ŗo ˜µ¤ ¤.5 ¡.¦..Ä®očo ž.š—ɸ œ· (Ťn˜o°ŠÂ‹oŠ ­.‡.1) Á¡¦µ³°°„®¨Š´ ž.š—ɸ œ·
´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤
„¦¤š—ɸ œ·

6 (.5)

¤µ˜¦µ 8 „µ¦šµÎ ž¦³Ã¥œrĜš—¸É ·œ ¨³„µ¦Ã°œš—ɸ ·œ‹´‹°Š

ª.1 „µ¦¡‹· µ¦–µªnµš—¸É œ· ¡‹· µ¦–µ˜µ¤®¨„´ Á„–”rš„¸É µÎ ®œ—Äœ„‘„¦³š¦ªŠ
ŗošµÎ ž¦³Ã¥œr¨oª®¦º°Å¤n

„‘„¦³š¦ªŠ Œ´ šÉ¸ 43

Ĝ„µ¦¡­· ¼‹œr­°­ªœ„µ¦šµÎ ž¦³Ã¥œr˜o°Šž¦µ„’ªnµÅ—o¤„¸ µ¦
‡¦°‡¦°ŠÂ¨³šµÎ ž¦³Ã¥œr˜µ¤­¤‡ª¦Â„n­£µ¡š—¸É œ· Ĝ
šo°Š™·œÉ ˜¨°—‹œ­£µ¡…°Š„‹· „µ¦šÅ¸É —ošµÎ ž¦³Ã¥œr (…o° 10)

ª.2 š—¸É œ· šÅ¸É —o¦´°œ»µ˜ ˜n¥Š´ Ťnŗo¦´‡µÎ ¦´¦°Š‹µ„ Ÿo¼Å—o¦´°œ»µ˜‹³Ã°œ
Ä®o‹´‹°Š œµ¥°µÎ Á£°ªnµÅ—ošµÎ Ş¥Š´ Ÿo¼°œºÉ Ťnŗo

ž¦³Ã¥œr¨oª

šÊŠ´ š—¸É œ· š¦É¸ ´Å—o°œ»µ˜Ä®o ÁªoœÂ˜n‹³˜„š°—×¥šµŠ¤¦—„
‹´‹°ŠÅžÂ¨oªÅ¤nªnµ„n°œ
®¦º°®¨Š´ čo ž.š—ɸ œ· ®¤µ¥Á®˜» ¤n»Šžo °Š„œ´ ¤Ä· ®o¤„¸ µ¦Ã°œš—¸É œ· š¦¸É ´“
°œ»µ˜Ä®o‹´‹°ŠÅžÂ¨oªÁž¨¥¸É œ¤°º „œ´ ŗoŠnµ¥ Ç
°„¸ šÊŠ´ š—ɸ œ· —Š´ „¨nµª¥Š´ ™º°ÁžÈ œ…°Š¦´“°¥n¼

¤µ˜¦µ 9 „µ¦Ã°œ­·š›·‡¦°‡¦°Š (.6)

š—ɸ œ·

1. ̜—š—¸É œ· š—¸É œ· š¤¸É ®¸ œ´Š­º°­Îµ‡´ š—¸É œ· š¥É¸ Š´ Ťn¤®¸ œ´Š­º° Ánœ ĝÁ®¥¥¸ ¥µÉÎ ˜¦µ‹°Š
2. ̜—Ÿœš¸É ­—Š„¦¦¤­·š›Í· ­Îµ‡´ ­—Š„¦¦¤­·š›Í· ­.‡.1 ĝœÎµ
3. ̜—˜¦µ‹°Š
4. ˜¦µ‹°Šš˜¸É ¦µªnµ ­µ¤µ¦™Ã°œÅ—o œµ¥°µÎ Á£°¦´¦°Šªnµ œµ¥°µÎ Á£°¥Š´ Ťnŗo¦´¦°Š
“ŗošµÎ ž¦³Ã¥œr¨oª” ŗošµÎ ž¦³Ã¥œr¨oª ªnµÅ—ošµÎ ž¦³Ã¥œr¨oª

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ ×¥°°„ÁžÈ œ Ťn­µ¤µ¦™Ã°œÅ—o
®œ´Š­º°¦´¦°Š„µ¦šµÎ ž¦³Ã¥œr
„¦–¸ ¤¦—„Ťn™°º
­µ¤µ¦™Ã°œÅ—o ÁžÈ œ„µ¦Ã°œ˜µ¤
¤µ˜¦µ 9

„¦¤š—¸É œ·

7 (.7)

¤µ˜¦µ 10 ¦´¦°Š„µ¦®ªŠ®oµ¤š—ɸ ·œ˜µ¤„‘®¤µ¥Â¨oª

š—¸É œ· šÅ¸É —o®ªŠ®oµ¤Åªo

Á¡°Éº ž¦³Ã¥œr˜µ¤

¡.¦..ªnµ—oª¥„µ¦®ªŠ®oµ¤š—¸É œ· „‘®¤µ¥°œÉº °¥n„¼ n°œ Ánœ ®ªŠ®oµ¤˜µ¤
¦„¦oµŠªnµŠÁž¨nµ°œ´ ÁžÈ œ­µ›µ¦– ®¦º° ªœ´ šÉ¸ ž.š—ɸ œ· čo - ¡.¦..¨„´ ¬–³ž„‡¦°Ššo°ŠšÉ¸
­¤˜´ …· °ŠÂŸnœ—œ· ¡.«. 2478 ¡.«. 2457
Š´ ‡´ - ¡.¦..°°„ÃŒœ—š—¸É œ·
¦.«.127
‡ŠÁžÈ œš®É¸ ªŠ®oµ¤˜n°Åž - ¡¦³¦¤¦µÃ°Š„µ¦…°Š¡¦³

Á‹oµÂŸnœ—œ· Ĝ­¤¥´ ­¤¼¦–µµ

­·š›·¦µŽ¹ÉŠ™°º ÁžÈ œ„‘®¤µ¥

¡.¦..œ¸™Ê ¼„¥„Á¨„· ×¥
¤.4(6) ®nŠ ¡.¦..Ä®očo
ž.š—ɸ œ· ¡.«. 2497

(1) „n°œªœ´ š¸É 8 Á¤.¥.2478 („n°œ ¡.¦..ªnµ—oª¥„µ¦®ªŠ®oµ¤š—¸É œ· ¦„¦oµŠ² ¡.«. 2478 čoŠ´ ‡´ ) Ťnŗo
„µÎ ®œ—®¨„´ Á„–”rªnµ„µ¦®ªŠ®oµ¤‹³˜o°ŠšµÎ °¥nµŠÅ¦ —Š´ œÊ´œ Á¡¥¸ Šž¦³„µ«®¦º°‡µÎ ­´ÉŠ…°ŠšµŠ¦µ„µ¦
®¦º°…°ŠŸo¼ž„‡¦°Ššo°Šš„¸É ™È °º ªnµ®ªŠ®oµ¤Â¨oª

(2) nªŠªœ´ šÉ¸ 8 Á¤.¥.2487 – 30 ¡.¥.2497 (¦³®ªnµŠÄoŠ´ ‡´ ¡.¦..ªnµ—oª¥„µ¦®ªŠ®oµ¤š—¸É œ· ¦„¦oµŠ²
¡.«. 2478 – „n°œÄo ž.š—¸É œ· ) ˜o°ŠšµÎ ÁžÈ œ¡¦³¦µ„§¬‘„¸ µ­Šªœ®ªŠ®oµ¤ÁšnµœÊ´œ

(3) ˜ÊŠ´ ˜nªœ´ šÉ¸ 1 ›.‡.2497 – ž´‹‹»œ´ (˜Ê´ŠÂ˜nčo ž.š—ɸ œ· ÁžÈ œ˜oœ¤µ) °µÎ œµ‹®ªŠ®oµ¤ÁžÈ œ…°Š
‡–³„¦¦¤„µ¦‹´—š—ɸ œ· ®nŠµ˜·

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—¸É œ·

8 (.8)

¤µ˜¦µ 11 „µ¦œÎµª›· ¸¦´Šª—´ Á„nµÄo„´ ®œ´Š­º°Â­—Š„¦¦¤­·š›Í·¦n»œÁ„nµ

ĜÁ…˜šo°ŠššÉ¸ °¸É °„ °°„˜µ¤„‘®¤µ¥Á„nµ

®œ´Š­º°Â­—Š„¦¦¤­·š›Í·
„n°œ ž.š—ɸ œ· čoŠ´ ‡´

̜—˜¦µ‹°Š ¨³ ˜¦µ‹°Šš˜É¸ ¦µªnµ “ŗošµÎ ž¦³Ã¥œr¨oª”

Á¤°Éº ž.š—¸É œ· čoŠ´ ‡´ ¨oª
(ªœ´ šÉ¸ 1 ›´œªµ‡¤ 2497)

¥Š´ ŤnŗoÁž¨¥¸É œÁžÈ œÃŒœ— Áž¨¥É¸ œÁžÈ œÃŒœ—š—ɸ œ·
š—ɸ œ· ˜µ¤ ž.š—ɸ œ· ˜µ¤ ž.š—¸É œ· ¨oª

- ̜—˜¦µ‹°Š čo˜µ¤ª›· ¸¦´Šª—´ ¨³„µ¦°°„®œ´Š­º°Â­—Š­·š›·
- ˜¦µ‹°Šš˜¸É ¦µªnµ “ŗošµÎ ž¦³Ã¥œr¨oª” Ĝš—¸É œ· ˜µ¤ ž.š—¸É ·œ

ª›· ¸„µ¦¦´Šª—´ ¨³„µ¦°°„®œ´Š­º°­Îµ‡´ ž.š—¸É œ·
®¤ª— 4 „µ¦°°„®œ´Š­º°Â­—Š­·š›·Äœš—ɸ œ·
Ä®o‡ŠÄoš„‘®¤µ¥ (Á—¤· ) ªnµ—oª¥„µ¦œÊ´œÁŒ¡µ³ ®¤ª— 5 „µ¦¦´Šª—´ š—ɸ œ·
Ĝ­nªœšÉ¸ ´ ˜´ ™· ¹Šª›· ¸„µ¦¦´Šª—´ ¨³„µ¦°°„
®œ´Š­º°­Îµ‡´ ˜n°Åž

Ánœ „µ¦¦´Šª—´ nŠÂ¥„˜nµŠ Ç
„µ¦°°„ÃŒœ—˜¦µ‹°Š, ˜¦µ‹°Šš˜¸É ¦µªnµ
“ŗošµÎ ž¦³Ã¥œr¨oª” ž¨Š¥n°¥

‹œ„ªnµ‹³°°„ÃŒœ—š—¸É œ· ˜µ¤ ž.š—¸É œ·

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—ɸ œ·

9 (.9)

¤µ˜¦µ 12 œ·˜„· ¦¦¤šš¸É µÎ Ūo„n°œ ž.š—ɸ œ· („µ¦‡o»¤‡¦°Š„µ¦™°º ­·š›·Äœš—ɸ ·œ)

»‡‡¨Ä—‹³Å—o¤µŽ¹ÉŠš—¸É œ·

×¥¤¸

­´µ‹³ŽºÊ°‹³…µ¥ ®¦º° ­´µÁnµŽºÊ°

šµÎ Ūo„n°œ ¡.¦..Ä®očo ž.š—¸É œ· čoŠ´ ‡´
(„n°œ 1 ›´œªµ‡¤ 2497)

˜µ¤®¨„´ Á„–”r¨³ ™oµÅ—o‹—‹oŠ­´µœÊ´œ ™oµÅ¤n‹—‹oŠ­´µ
ª›· ¸„µ¦š¦¸É ´“¤œ˜¦¸
„µÎ ®œ— ˜n° Ťn™°º ªnµ¤­¸ ·š›·Äœš—¸É œ· „n°œ ž.š—¸É œ·
¡œ´„ŠµœÁ‹oµ®œoµšÉ¸
‡µÎ ­É´Šš¸É 1379/2497 ˜µ¤ ¤.71 ž.š—ɸ œ· °¥n¼£µ¥Ä˜oŠ´ ‡´ …°Š ¤.34 („µ¦
¨ª. 1 ›´œªµ‡¤ 2497 „µÎ ®œ—­·š›·Äœš—ɸ œ· )
£µ¥Äœ 120 ªœ´ œ´Â˜nªœ´ š¸É (ž´‹‹»œ´ ¥„Á¨„· ¨oª)
¡.¦..Ä®očo ž.š—¸É œ· čoŠ´ ‡´
Á®˜»Ÿ¨…°Š¤µ˜¦µœ¸‡Ê °º
(1 ›.‡.2497) Á¡°Éº Ä®oŸo¼šµÎ ­´µ‹³ŽºÊ°‹³…µ¥®¦º°­´µ

Á¤°Éº ŗo¤„¸ µ¦ŽºÊ°…µ¥˜µ¤­´µ ÁnµŽºÊ°Åªo„n°œ ž.š—¸É œ· čoŠ´ ‡´ ¨oª¤µÃ°œ
£µ¥®¨Š´ ªœ´ šÉ¸ 1 ›.‡.2497 ­µ¤µ¦™¦´Ã°œš—¸É œ·
™º°Á­¤°º œªnµŸo¼ŽºÊ°®¦º°Ÿo¼ÁnµŽºÊ° ŗo ¤o‹³¤‹¸ µÎ œªœÁ„œ· „ªnµšÉ¸ ¤.34 ž.š—ɸ œ·
¤­¸ ·š›·Äœš—¸É œ· °¥n¼„n°œªœ´ šÉ¸ (ž´‹‹»œ´ ¥„Á¨„· ¨oª) „µÎ ®œ—Ä®o¤¸ („µ¦„µÎ ®œ—
ž.š—ɸ œ· čoŠ´ ‡´ ­·š›·Äœš—¸É œ· ) Á¡¦µ³Á¤°ºÉ ‹—‹oŠÂ¨oª „‘®¤µ¥
Ä®o™º°ªnµ¤­¸ ·š›·Äœš¸É—œ· °¥n¼„n°œ ž.š—ɸ œ· čoŠ´ ‡´
ŗo¦´Ÿ¨‹µ„ ¤.36 š¸É ´ ˜´ ·Ä®o„µ¦„µÎ ®œ—­·š›·
Ĝš—¸É œ· ˜µ¤ ¤.34 ¤Ä· ®o„¦³š„¦³Áš°º œÂ„nŸo¼šÉ¸
¤­¸ ·š›·Äœš—ɸ œ· °¥n¼Â¨oª„n°œ ž.š—¸É œ· čoŠ´ ‡´

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—¸É œ·

10 (.10)

¤µ˜¦µ 13 „µ¦¦´¦°Š­·š›·Äœš—¸É œ· „¦–…¸ µ¥ µ„Ūo„n°œ ž.š—ɸ ·œÄoŠ´ ‡´

»‡‡¨Ä—

…µ¥ µ„š—¸É œ·

×¥„¦³šµÎ „µ¦…µ¥ µ„š—¸É œ· Ūo 1 ›.‡.2497
„n°œªœ´ š¸É ¡.¦..Ä®očo ž.š—ɸ œ· čoŠ´ ‡´

(„n°œªœ´ š¸É 1 ›.‡.2497)

Áª¨µÅ™n™°œ

ŗořn™°œÁ¤°Éº ž.š—ɸ œ· čoŠ´ ‡´ ¨oª
(˜Ê´ŠÂ˜nªœ´ š¸É 1 ›.‡.2497)

Ÿ¨Á„¥É¸ ª„´ ­·š›·Äœš—ɸ œ·

™°º Á­¤°º œªnµŸo¼…µ¥ µ„œÊ´œÁžÈ œŸo¼¤­¸ ·š›·
Ĝš—ɸ œ· °¥n¼„n°œªœ´ šÉ¸ ž.š—¸É œ· čoŠ´ ‡´

Á®˜»Ÿ¨…°Š¤µ˜¦µœ¸Ê
Á¡°ºÉ ¤Ä· ®o°¥n¼ÄœŠ´ ‡´ …°Š ¤.34 ž.š—¸É œ·

(„µ¦„µÎ ®œ—­·š›·Äœš—ɸ œ· ) ÁnœÁ—¥¸ ª„´ ¤.12 (.9)

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—¸É œ·

11 (.11)

¤µ˜¦µ 14 ­·š›·…°ŠŸo…¼ °‹´ ‹°Šš—¸É ·œ„n°œ ž.š—¸É ·œ
(š¤¸É µ…°ŠÄÁ®¥¥¸ ¥µÎÉ ®¨Š´ ž.š—¸É ·œ)

»‡‡¨Ä—Å—o…°‹´‹°Šš—ɸ œ· ÁžÈ œ„µ¦…°‹´ ‹°Š˜µ¤ ¡.¦..
Ūo˜n°¡œ´„ŠµœÁ‹oµ®œoµšÉ¸ °°„ÃŒœ—š—ɸ œ· (Œ´ š¸É 6)

„n°œªœ´ šÉ¸ ¡.¦..Ä®očo ž.š—¸É œ· čo ™oµ…°‹´ ‹°Š„´ œµ¥°µÎ Á£° ®µ„
Š´ ‡´ („n°œ 1 ›.‡.2497) ŗo¦´°œ»µ˜Ä®o‹´ ‹°Š‹³Å—o¦´
ĝÁ®¥¥¸ ¥µÎÉ
˜n¥Š´ Ťnŗo¦´°œ»µ˜
‹œ ž.š—¸É œ· čoŠ´ ‡´ ¨oª ™oµ…°‹´‹°Š„´ …oµ®¨ªŠž¦³‹Îµ
‹´Š®ª—´ ®µ„Å—o¦´°œ»µ˜Ä®o
Ÿ¨˜µ¤„‘®¤µ¥ÁžÈ œ°œ´ ¥„Á¨„· Á¤°Éº ŗo¤„¸ µ¦ÄoŠ´ ‡´ ¡.¦.. ‹´‹°Š‹³Å—o¦´˜¦µ‹°Š
¡.¦..°°„ÃŒœ—š—¸É œ· (Œ´ š¸É 6) Ä®očo ž.š—¸É œ· ¨oª

¡.¦..Ä®očo ž.š—ɸ ·œ ¤.14

Ä®o°µÎ œµ‹œµ¥°µÎ Á£° Ťnčo°µÎ œµ‹„´ …oµ®¨ªŠž¦³‹Îµ‹´Š®ª—´

¤°¸ µÎ œµ‹—µÎ Áœ·œ„µ¦˜µ¤ ¡.¦..°°„ÃŒœ—š—¸É œ· —µÎ Áœ·œ„µ¦°œ»µ˜ÁžÈ œ
(Œ´ š¸É 6) ¡.«. 2479 ˜n°Åž‹œ™¹Šš­É¸ »— ˜¦µ‹°Š˜n°ÅžÅ¤nŗo

š—ɸ œ· °¥n¼Äœ®¨„´ Á„–”r°œ»µ˜Ä®o‹´‹°ŠÅ—o š—¸É œ· Ťn°¥n¼Äœ®¨„´ Á„–”r

°°„ĝÁ®¥¥¸ ¥µÉÎ Ä®o Ťn°œ»µ˜Ä®o‹´‹°Š

Ťn˜o°ŠÂ‹oŠ ­.‡.1 Á¡¦µ³°°„®¨Š´ ž.š—ɸ œ· čoŠ´ ‡´
ÁžÈ œ„µ¦°°„˜µ¤ ¡.¦..Ä®očo ž.š—ɸ œ·

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—ɸ œ·

12 (.12)

¤µ˜¦µ 15 °µÎ œµ‹Ÿo¼¦´„¬µ„µ¦ ¡.¦..

¦´“¤œ˜¦¸ªnµ„µ¦„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥

ÁžÈ œŸo¼¦´„¬µ„µ¦ ¤°¸ µÎ œµ‹
3. °°„„‘„¦³š¦ªŠ
¡.¦..Ä®očo ¨³ ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š—¸É œ·
ž.š—¸É œ· ¡.«. 2497

1. ˜nŠ˜ÊŠ´ Á‹oµ¡œ´„Šµœš—¸É œ· 2. ˜nŠ˜ÊŠ´ ¡œ„´ ŠµœÁ‹oµ®œoµšÉ¸

®¤µ¥™Š¹ Á¡°ºÉ ž’·˜´ „· µ¦Ä®oÁžÈ œÅž˜µ¤
˜nŠ˜Ê´Š¡œ„´ Šµœ°œºÉ šÅɸ ¤nčnÁ‹oµ¡œ´„Šµœ ¡.¦..Ä®očo ž.š—ɸ œ· ¨³
ŽÉ¹ŠÁžÈ œŸo¼ž’·˜´ „· µ¦˜µ¤ ž.š—¸É œ· ÁžÈ œ ž.š—¸É œ·
Ÿo¼ž’· ˜´ ·˜µ¤ ž.š—ɸ œ· ŗo
„‘„¦³š¦ªŠ
1. „¦–¸ ˜nŠ˜ÊŠ´ Á‹oµ¡œ´„Šµœš—¸É œ· Ĝ­Îµœ´„Šµœš—¸É œ· ‹´Š®ª—´ ¨³­µ…µ ‡µÎ ­´ÉŠ
„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥ š¸É 66/2552 ¨ª. 18 „.¡.2552 ˜nŠ˜ÊŠ´ »‡‡¨˜n°Åžœ¸Ê ¤Ÿ¸ ¨ÄoŠ´ ‡´ ŗo
ÁžÈ œÁ‹oµ¡œ´„Šµœš—¸É œ·
(1) Á‹oµ¡œ´„Šµœš—¸É œ· ‹´Š®ª—´ ®¦º°Á‹oµ¡œ´„Šµœš—ɸ œ· ‹Š´ ®ª—´ ­µ…µ Á¤°ºÉ ŗož¦³„µ«Äœ
(2) œ´„ª· µ„µ¦š—¸É œ· ˜ÊŠ´ ˜n¦³—´ ž’· ˜´ „· µ¦…œ¹Ê ŞĜ n µ¥š³Á¥¸ œ ¦µ„‹· ‹µœ»Á„¬µÂ¨oª
(3) Á‹oµ¡œ´„Šµœš—¸É œ· ˜Ê´ŠÂ˜n¦³—´ ž’·˜´ Š· µœ…œ¹Ê ŞĜ n µ¥š³Á¥¸ œ
(4) œµ¥nµŠ¦´Šª—´ ˜ÊŠ´ ˜n¦³—´ ÎµœµŠµœ…œ¹Ê ŞĜ n µ¥¦´Šª—´ ¤Ÿ¸ ¨Äœªœ´ ž¦³„µ«
(5) …oµ¦µ„µ¦¡¨Á¦º°œ­µ¤´ ž¦³Á£šª· µ„µ¦ ˜Ê´ŠÂ˜n¦³—´ ž’· ˜´ „· µ¦…œ¹Ê Ş ¦µ„‹· ‹µœ»Á„¬µ
®¦º°ž¦³Á£ššªÉ´ Ş ˜Ê´ŠÂ˜n¦³—´ž’·´˜·Šµœ…¹ÊœÅž ŽÉ¹Š°›·—¸„¦¤š¸É—·œ
˜nŠ˜Ê´ŠÄ®ošµÎ ®œoµšÉ¸Äœ˜ÎµÂ®œnŠ˜µ¤ (2) (3) ¨³ (4) ÁžÈ œ„µ¦´Éª‡¦µª

2. „¦–Á¸ —œ· ­Îµ¦ª‹ ŗo˜nŠ˜Ê´ŠŸo¼°µÎ œª¥„µ¦«¼œ¥rÁ—œ· ­Îµ¦ª‹ÁžÈ œÁ‹oµ¡œ´„Šµœš—¸É œ·
(Á¡°ºÉ Ä®oÁžÈ œÁ‹oµ¡œ´„Šµœš—ɸ œ· ŽÉ¹Š°›·—„¸ ¦¤š—ɸ œ· ­µ¤µ¦™Äo°µÎ œµ‹˜µ¤ ¤.57
®nŠ ž.š—ɸ œ· ¤°®¤µ¥Ä®oÁžÈ œŸo¼¨Š¨µ¥¤°º ºÉ°Äœ„µ¦°°„®œ´Š­º°Â­—Š­·š›·
Ĝš—ɸ œ· ŗo)

´¥µ ­·š›·ª¦· ´›¦¦¤ „¦¤š—ɸ œ·

ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š—ɸ œ·

13 (ช.13)

ประมวลกฎหมายทด่ี ิน
หมวดท่ี 1

บทเบ็ดเสร็จทั่วไป
มาตรา 1 คาํ นิยาม

ทดี่ นิ พนื้ ทดี่ นิ ทว่ั ไป และให้หมายความรวมถึง ภูเขา ห้วย หนอง คลอง บงึ บาง
ลาํ นํา้ ทะเลสาบ เกาะ และทช่ี ายทะเลด้วย
สิทธิในทดี่ นิ
ใบจอง กรรมสิทธ์ิ และให้หมายความรวมถงึ สิทธิครอบครองด้วย
หนังสือรับรอง หนังสือแสดงการยอมให้เข้าครอบครองทด่ี นิ ช่ัวคราว
การทาํ ประโยชน์
คาํ นิยาม ใบไต่สวน หนังสือคาํ รับรองจากพนักงานเจ้าหน้าทว่ี ่าได้ทาํ ประโยชน์ในทดี่ นิ แล้ว
(น.ส.3, น.ส.3 ก., น.ส.3 ข.)
โฉนดทด่ี นิ
หนังสือแสดงการสอบสวนเพอ่ื ออกโฉนดทดี่ นิ และให้หมายความรวมถงึ
ใบนําด้วย

(น.ส.5)

หนังสือสําคญั แสดงกรรมสิทธ์ิทดี่ นิ และให้หมายความรวมถึงโฉนดแผนที่
โฉนดตราจอง และตราจองทต่ี ราว่า “ได้ทาํ ประโยชน์แล้ว”

1. โฉนดทดี่ นิ ออกตาม ป.ทด่ี นิ
2. โฉนดแผนที่ ออกตามประกาศออกโฉนดทดี่ นิ ฯ ร.ศ.120 และ ตาม พ.ร.บ.
ออกโฉนดฯ ร.ศ. 127
3. โฉนดตราจอง ออกตาม พ.ร.บ.ออกตราจองชั่วคราว ร.ศ. 121 ต่อมา
เปลยี่ นช่ือเป็ น พ.ร.บ.ออกโฉนดตราของ ร.ศ.124
4. ตราจองทต่ี ราว่า “ได้ทาํ ประโยชน์แล้ว” ออกตาม พ.ร.บ.ออกโฉนดทด่ี นิ
(ฉบบั ท่ี 6) พ.ศ. 2479

การรังวดั การรังวดั ปักเขต และทาํ เขต จด หรือคาํ นวณการรังวดั เพอ่ื ให้ทราบ
ทตี่ ้ังแนวเขตทดี่ นิ หรือทราบทตี่ ้ังและเนือ้ ท่ี

ข้นั ตอนการรังวดั
1. มกี ารวดั ระยะ (รังวดั ) แนวเขตทดี่ นิ
2. มกี ารปักเขตทดี่ นิ
3. มกี ารทาํ เขต จด ให้รู้ว่าทดี่ นิ จดเขตทด่ี นิ ของใคร
4. คาํ นวณเนือ้ ที่

หมวด 5 การรังวดั

ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม กรมทด่ี นิ

การค้าทด่ี นิ 14
(ยกเลกิ )
การได้มาและจําหน่ายไปซ่ึงทด่ี นิ เพอ่ื ประโยชน์ในกจิ การค้าหากาํ ไร
ทบวงการเมอื ง โดยวธิ ีขาย แลกเปลยี่ น หรือให้เช่าซื้อ
(ยกเลกิ “การค้าทดี่ นิ ” ตาม พ.ร.บ.แก้ไขเพมิ่ เติม ป.ทดี่ นิ (ฉบบั ท่ี 12)
คณะกรรมการ พ.ศ. 2551)

พนักงาน หมวด 10 การค้าทด่ี นิ
เจ้าหน้าที่ (ยกเลกิ )
อธิบดี
รัฐมนตรี “ทบวงการเมอื ง” หมายความว่า (แก้ไข ฉ.13) พ.ศ. 2556
(1) ราชการส่วนกลาง ราชการส่วนภูมภิ าค หรือราชการส่วนท้องถ่ิน
(2) หน่วยราชอน่ื ของรัฐทไ่ี ม่ใช่รัฐวสิ าหกจิ

คณะกรรมการจัดทดี่ นิ แห่งชาติ

หมวด 2 การจัดทด่ี นิ แห่งชาติ

เจ้าพนักงานซ่ึงเป็ นผู้ปฏิบตั ิการตามประมวลกฎหมายนี้ และ
พนักงานอนื่ ซึ่งรัฐมนตรี (รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย)
แต่งต้ังให้ปฏิบตั กิ ารตามประมวลกฎหมายนี้

อธิบดกี รมทด่ี นิ

รัฐมนตรีผู้รักษาการตามพระราชบญั ญตั ใิ ห้ใช้ประมวลกฎหมาย
ทด่ี นิ และตามประมวลกฎหมายนี้ (ป.ทดี่ นิ )

รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย

ม.15 พ.ร.บ.ให้ใช้ ป.ทด่ี นิ
(ดู ช.12)

ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม กรมทด่ี นิ

15 (ช.14)

มาตรา 2 - 4 ทวิ การมีกรรมสิทธ์ิ และการรับรองสิทธิครอบครองในทด่ี นิ

ต้ังแต่ 1 ธ.ค.2497
(ต้ังแต่ ป.ทด่ี นิ ใช้บงั คบั )

ทดี่ นิ

กรรมสิทธ์ิในทด่ี นิ สิทธิการครอบครองในทด่ี นิ
(ม.4)

ทไี่ ม่ได้ตกเป็ นกรรมสิทธ์ิ ทต่ี กเป็ นกรรมสิทธ์ิ ภายใต้บงั คบั มาตรา 6 ดู มาตรา 6
ของบุคคลใด ของบุคคลหรือบุคคลใด (การทอดทงิ้ ) (ช. 15)
(ม.2)
(ม.3) บุคคลใดมสี ิทธิครอบครอง
ให้ถอื เป็ นของรัฐ ในทดี่ นิ ก่อนวนั ท่ี 1 ธ.ค.2497
บุคคลน้ันจะมกี รรมสิทธ์ิใน (ก่อน ป.ทด่ี นิ ใช้บงั คบั )
ทด่ี นิ ได้โดย

(1) ได้มาซ่ึงกรรมสิทธ์ิตามบทกฎหมายก่อน (2) ได้มาซึ่งกรรมสิทธ์ิตามบท คงมสี ิทธิครอบครอง
วนั ที่ ป.ทด่ี นิ ใช้บงั คบั หรือได้มาซึ่งโฉนด กฎหมายว่าด้วยการจดั ทด่ี นิ เพอื่ การ ต่อไปและคุ้มครอง
ทด่ี นิ ตาม ป.ทดี่ นิ ครองชีพหรือกฎหมายอน่ื ตลอดถงึ ผู้รับโอน

หมายเหตุ เช่น หากทอดทงิ้ ไม่ทาํ
ได้กรรมสิทธ์ิตาม ก.ม.ก่อนวนั ที่ ป.ทด่ี นิ - พ.ร.บ.จัดทด่ี นิ เพอ่ื การครองชีพ ประโยชน์ในทดี่ นิ
พ.ศ. 2511 ตาม ม.6 ทด่ี นิ จะตก
ใช้บงั คบั คอื มหี นังสือแสดงกรรมสิทธ์ิใน - ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณชิ ย์ เป็ นของรัฐและสิทธิ
ทด่ี นิ แล้ว ได้แก่ 1. โฉนดแผนที่ 2. โฉนดตรา (ม.1382) การจดทะเบยี นโอนกรรมสิทธ์ิ ครอบครองของผู้
จอง และ 3. ตราจองทตี่ ราว่า “ได้ทาํ ในทดี่ นิ ทอดทงิ้ ย่อมหมดไป
ประโยชน์แล้ว”

นับต้ังแต่วนั ทป่ี ระกาศของคณะปฏิวตั ิ ฉบบั ท่ี 96 ใช้บงั คบั
(ต้ังแต่ 4 มนี าคม 2515)

ปัจจุบนั ม.4 ทวิ ถือเป็ นการกาํ หนดแบบของการทาํ การโอน
นิติกรรมหากไม่ทาํ ตามแบบย่อมเป็ นโมฆะตามป.พ.พ. (ม.4 ทว)ิ
หมายเหตุ การโอนสิทธิครอบครองอาจจะสมบูรณ์โดยการ
ส่งมอบ ตาม ป.พ.พ. กไ็ ด้ แต่หากจะโอนต่อไปโดยให้มชี ื่อ กรรมสิทธ์ิในทดี่ นิ สิทธิครอบครองในทดี่ นิ
ในหนังสือรับรองการทาํ ประโยชน์กต็ ้องมาจดทะเบยี นให้
ปรากฏชื่อก่อน มฉิ ะน้ัน จะโอนต่อไปไม่ได้ ตามหลกั มโี ฉนดทดี่ นิ มหี นังสือรับรองการทาํ ประโยชน์
ป.พ.พ. (ม.1299)
ต้องทาํ เป็ นหนังสือ และจดทะเบยี นต่อพนักงานเจ้าหน้าท่ี
ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม กรมทด่ี นิ

16 (ช.15)

มาตรา 5 – 6 เวนคนื สิทธิในทด่ี นิ ให้รัฐและการทอดทงิ้ ไม่ทาํ ประโยชน์

ผู้มสี ิทธิในทด่ี นิ ท้งั ประเภทมกี รรมสิทธ์ิและ
ประเภทมสี ิทธิครอบครอง

โดยสมคั รใจ มคี วามประสงค์เวนคนื สิทธิในทด่ี นิ ทอดทงิ้ ไม่ทาํ ประโยชน์ในทด่ี นิ หรือปล่อย
ดู ช. 53 (ม.5) ทดี่ นิ ให้เป็ นทร่ี กร้างว่างเปล่า

ให้แก่รัฐ (ม.6)

โดยวธิ ีการ นับต้งั แต่วนั ทปี่ ระกาศของ ต้งั แต่วนั ท่ี
ยนื่ คาํ ขอเวนคนื คณะปฏวิ ตั ิ ฉบบั ที่ 96 ใช้บงั คบั 4 ม.ี ค.2515
พนักงานเจ้าหน้าทต่ี าม ม.71
ระยะเวลาทอดทงิ้ ฯ

โฉนดทดี่ นิ หนังสือรับรองการทาํ ประโยชน์

กรณเี จ้าของมกี รรมสิทธ์ิ กรณเี จ้าของมสี ิทธิครอบครอง เกนิ 10ปี ติดต่อกนั เกนิ 5 ปี ติดต่อกนั

เป็ นโฉนดทด่ี นิ เป็ นหนังสือรับรองการทาํ ประโยชน์ ถือว่าเจตนาสละสิทธิในทด่ี นิ
หรือ ส.ค.1

ยน่ื ต่อ ท้องทที่ ย่ี กเลกิ อาํ นาจ ท้องทท่ี ยี่ งั ไม่ยกเลกิ เฉพาะส่วนทท่ี อดทิง้ ทด่ี นิ ยงั ไม่ตก
ไม่ทาํ ประโยชน์หรือที่ เป็ นของรัฐ
นายอาํ เภอฯ แล้ว อาํ นาจนายอาํ เภอฯ ปล่อยให้รกร้างว่างเปล่า ทนั ที

เจ้าพนักงานทด่ี นิ ยน่ื ต่อ ยน่ื ต่อ วธิ ีการดาํ เนินการ ต้องดาํ เนินการ
ให้ตกเป็ นของรัฐ
ณ สํานักงานทดี่ นิ จงั หวดั นายอาํ เภอหรือปลดั อาํ เภอ
หรือสาขาทที่ ด่ี นิ น้ันต้งั อยู่ ผู้เป็ นหัวหน้าประจํากง่ิ อธิบดกี รมทด่ี นิ
อาํ เภอท้องทท่ี ที่ ด่ี นิ ต้งั อยู่
(ปัจจุบนั ไม่มกี ง่ิ อาํ เภอแล้ว) ยนื่ คาํ ร้องต่อศาล

ไม่ต้องเสียค่าธรรมเนียม ศาลพจิ ารณาแล้วทอดทงิ้ ฯ ศาลพจิ ารณาแล้ว
ตามหลกั ฐานของ ก.ม. จริง ยงั ฟังไม่ได้ว่าทอดทงิ้ ฯ
1. หากทอดทงิ้ ฯ ท้งั แปลง ศาลจะส่ังเพกิ ถอนท้งั แปลง
2. หากทอดทงิ้ ฯ บางส่วน ศาลจะสั่งเพกิ ถอนบางส่วน ศาลส่ังเพกิ ถอนหนงั สือ ศาลสั่งยกคาํ ร้อง
แสดงสิทธิในทดี่ นิ
วธิ ีการเพกิ ถอนของเจ้าพนักงานทดี่ นิ
ให้ทด่ี นิ น้ันตกเป็ นของรัฐ
เป็ นไปตามระเบยี บกรมทดี่ นิ ว่าด้วยการ
เพกิ ถอนตามคาํ สั่งศาล ทอ่ี อกตาม ม.61 ว.8 นํามาดาํ เนินการตาม ป.ทด่ี นิ ต่อไป
ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม
กรมทดี่ นิ

17 (ช.16)

มาตรา 8 ว.1 การดูแลรักษาสาธารณสมบัตขิ องแผ่นดนิ

ทด่ี นิ สาธารณสมบตั ิของแผ่นดนิ ทดี่ นิ ทเ่ี ป็ นทรัพย์สินของแผ่นดนิ

มกี ฎหมาย ไม่มกี ฎหมายกาํ หนดเป็ นอย่างอน่ื เช่น มาตรา 1309 ป.พ.พ. เกาะทเ่ี กดิ
กาํ หนดไว้เฉพาะ อาํ นาจหน้าทใี่ นการ ในทะเลสาบหรือในทางนํา้ หรือในเขต
น่านนํา้ ของประเทศกด็ ี เป็ นทรัพย์สิน
- ทป่ี ่ าไม้ กรมป่ าไม้ ของแผ่นดนิ
- ทอ่ี ุทยานแห่งชาติ
ดูแลรักษา และ ดาํ เนินการคุ้มครองป้ องกนั มกี ฎหมายเฉพาะประเภท
กรมอุทยาน
แห่งชาติ สัตว์ป่ า และพนั ธ์ุพชื เป็ นของอธิบดกี รมทด่ี นิ ใช้อาํ นาจได้ตามควรแก่กรณี
- ทแ่ี ม่นํา้ กรมเจ้าท่า
- ทที่ างหลวง กรมทางหลวง อาํ นาจของอธิบดกี รมทดี่ นิ นี้ มอบให้มอี าํ นาจหน้าทด่ี ูแลรักษาและ
- ทรี่ าชพสั ดุ กรมธนารักษ์ ดาํ เนินการคุ้มครองป้ องกนั
- ที่ ส.ป.ก. ส.ป.ก. รัฐมนตรีฯ มหาดไทยจะมอบ
- ทนี่ ิคมสร้างตนเอง ให้ทบวงการเมอื งอนื่ กไ็ ด้

กรมพฒั นา
สังคมและสวสั ดกิ าร

มาตรา 1304 ป.พ.พ. คาํ สั่งกรมทรวงมหาดไทย ท่ี 505/2552 ลว. 20 พ.ย.2552 เร่ือง มอบหมายให้ทบวง
สาธารณสมบตั ขิ องแผ่นน้ัน รวม
ทรัพย์สินทุกชนิดของแผ่นดนิ ซ่ึง การเมอื งอน่ื มอี าํ นาจหน้าทด่ี ูแลรักษาและดาํ เนินการคุ้มครองป้ องกนั ทด่ี นิ อนั เป็ น
ใช้เพอื่ สาธารณประโยชน์หรือสงวนไว้
เพอ่ื ประโยชน์ร่วมกนั เช่น สาธารณสมบตั ิของแผ่นดนิ หรือทรัพย์สินของแผ่นดนิ

(1) ทด่ี นิ รกร้างว่างเปล่า และทดี่ นิ ซ่ึงมี (เป็ นการมอบเฉพาะทดี่ นิ ทเี่ ป็ นสาธารณสมบตั ขิ องแผ่นดนิ ทไี่ ม่มกี ฎหมายกาํ หนด
ผู้เวนคนื หรือทอดทงิ้ หรือกลบั มาเป็ น
ของแผ่นดนิ โดยประการอน่ื ตาม ไว้เป็ นอย่างอน่ื ตาม มาตรา 1304 (1) แห่ง ป.พ.พ. เท่าน้ัน)
กฎหมายทด่ี นิ
(1) กรุงเทพมหานคร ภายในเขตกรุงเทพมหานคร
(2) ทรัพย์สินสําหรับพลเมอื งใช้
ร่วมกนั เป็ นต้นว่า ทชี่ ายตลงิ่ ทางนํา้ (2) เมอื งพทั ยา ภายในเขตเมอื งพทั ยา
ทางหลวง ทะเลสาบ
(3) เทศบาล ภายในเขตเทศบาล
(3) ทรัพย์สินใช้เพอ่ื ประโยชน์ของ
แผ่นดนิ โดยเฉพาะ เป็ นต้นว่า ป้ อม (4) องค์การบริหาร ภายในเขต อบต. น้ัน ๆ
และโรงทหาร สํานักราชการ
บ้านเมอื ง เรือรบ อาวุธยุทธภัณฑ์ ส่วนตาํ บล (อบต.)
ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม
สําหรับ อบจ. อาจสนับสนุนประสานและให้ความร่วมมอื กบั องค์กรปกครอง

ส่วนท้องถิ่นตาม (2)(3) และ (4) ในการดูแลรักษาและดาํ เนนิ การคุ้มครองป้ องกนั

ทดี่ นิ ดงั กล่าวข้างต้น ฯลฯ

มกี ฎหมายกาํ หนด เช่น
อาํ นาจหน้าทเ่ี ฉพาะ - ทส่ี าธารณประโยชน์ เป็ นอาํ นาจนายอาํ เภอ และ
ไว้แล้ว องค์กรปกครองส่ วนท้องถ่ิน
ตาม พ.ร.บ.ลกั ษณะปกครองท้องที่ พ.ศ. 2457
มกี ฎหมายกาํ หนด - ทางหลวง เป็ นอาํ นาจของผู้อาํ นวยการทางหลวง
อาํ นาจหน้าทเ่ี ฉพาะ ตาม พ.ร.บ. ทางหลวง พ.ศ. 2535
ไว้แล้ว - ทางนํา้ เป็ นอาํ นาจของกรมเจ้าท่า ตาม พ.ร.บ.
การเดนิ เรือในน่านนํา้ ไทย พ.ศ. 2456

ทด่ี นิ ถือเป็ นทรี่ าชพสั ดุ เป็ นอาํ นาจของกระทรวง
การคลงั ตาม พ.ร.บ.ทร่ี าชพสั ดุ พ.ศ. 2518

กรมทดี่ นิ

18 (ช.17)

มาตรา 8 ว. 2, 3 การถอนสภาพทดี่ นิ สาธารณสมบัติของแผ่นดนิ

กฎหมายพเิ ศษบางฉบบั เช่น พ.ร.บ. ทดี่ นิ สาธารณสมบตั ขิ องแผ่นดนิ อาจถูกถอนสภาพหรือโอน
การปฏิรูปทด่ี นิ เพอ่ื เกษตรกรรม พ.ศ. 2518, (ม.8 ว. 2) ไปเพอื่ ใช้ประโยชน์อย่างอนื่
พ.ร.บ.จัดรูปทดี่ นิ เพอ่ื เกษตรกรรม พ.ศ. หรือนําไปจดั เพอื่ ประชาชน
2517 ให้ถอื ว่ามผี ลเป็ นการถอนสภาพการ
เป็ นสาธารณสมบตั ขิ องแผ่นดนิ ได้โดยผล
ของกฎหมาย และไม่ต้องมาถอนสภาพ
ตาม ป.ทดี่ นิ อกี

ทด่ี นิ สําหรับพลเมอื งใช้ร่วมกนั ทด่ี นิ ทใี่ ช้เพอ่ื ประโยชน์ ทด่ี นิ ทไี่ ด้หวงห้ามหรือสงวนไว้ตาม
(ม.8 (1)) ของแผ่นดนิ โดยเฉพาะ ความต้องการของทบวงการเมอื งใด

(ม.8 (2)) (ม.8 ว.2))

คอื ทด่ี นิ ตาม ม.1304(2) คอื ทดี่ นิ ตาม ม.1304(3)
ป.พ.พ. ป.พ.พ.

ผู้ขอถอนสภาพจะต้องเป็ น เลกิ ใช้เพอ่ื ประโยชน์ของ ทบวงการเมอื งน้ันเลกิ ใช้หรือไม่
ทบวงการเมอื ง (ตาม ป.ทด่ี นิ ) แผ่นดนิ โดยเฉพาะ ต้องการหวงห้าม หรือสงวนต่อไป
หรือรัฐวสิ าหกจิ หรือเอกชน

สภาพทด่ี นิ ทข่ี อถอน ถอนสภาพโดย
ทาํ เป็ น
ยงั ไม่เปลยี่ นสภาพ เปลยี่ นสภาพไปแล้ว
(พลเมอื งยงั ใช้ประโยชน์ (พลเมอื งเลกิ ใช้แล้ว) พระราชกฤษฎกี า
ร่วมกนั อยู่) ทดี่ นิ ทถ่ี อนสภาพแล้วข้างต้น

ผู้ขอถอนสภาพ และมไิ ด้ตกไปเป็ น
(ทบวงการเมอื ง หรือ กรรมสิทธ์ิของผู้ใด
รัฐวสิ าหกจิ หรือเอกชน) ตามกฎหมายอน่ื

ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม กรมทดี่ นิ

19

ต้องจัดหาทด่ี นิ มาให้ วธิ ีการถอนสภาพ คณะรัฐมนตรีจะ กรณโี อนต่อไป ถ้าจะนําไปจดั
พลเมอื งใช้ร่วมกนั แทนก่อน ทาํ เป็ น มอบหมายให้ทบวง ยงั เอกชน เพอื่ ประชาชน
(ไม่จาํ เป็ นต้องเนือ้ ทเ่ี ท่ากนั การเมอื งซึ่งมหี น้าที่ ตาม ป.ทด่ี นิ หรือ
สําคญั ตรงการใช้ประโยชน์ พระราชกฤษฎกี า กฎหมายอนื่
เป็ นหลกั ) เป็ นผู้ใช้หรือ
จัดหาประโยชน์ ต้องทาํ เป็ น
การโอนต้อง
วธิ ีการถอนสภาพ กระทาํ เป็ น พระราชกฤษฎกี า
หรือโอน

ทาํ เป็ น พระราชบญั ญตั ิ

พระราชบญั ญตั ิ ดู ม.8 ทวิ ต่อ เช่น โอน
(ช.18) แลกเปลย่ี น
กรณผี ู้ขอเป็ นรัฐวสิ าหกจิ หรือ กบั ประชาชน
เอกชน จะต้องเป็ นการถอน
สภาพเพอ่ื ทจ่ี ะนําไปจดั หา เช่น – คณะรัฐมนตรี – อาจให้
ผลประโยชน์ตามมาตรา 10, 11 กระทรวงศึกษาธิการเป็ น
แห่ง ป.ทดี่ นิ ผู้ใช้ทด่ี นิ ดงั กล่าวต้งั โรงเรียน
- คณะรัฐมนตรีมอบให้กรมทดี่ นิ
จดั หาผลประโยชน์ในทด่ี นิ
ตาม ม.10 ป.ทด่ี นิ

การตรา พ.ร.บ. หรือพระราชกฤษฎกี าข้างต้น ต้องมแี ผนทแี่ สดงเขตทด่ี นิ แนบท้ายด้วย
(ม.8 ว.3)
ระเบยี บกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยวธิ ีปฏบิ ตั ิเกยี่ วกบั
ระเบยี บทางปฏบิ ตั ิ การถอนสภาพ การจัดขนึ้ ทะเบยี น และการจดั หา
ผลประโยชน์ในทดี่ นิ ของรัฐ ตามประมวลกฎหมายทดี่ นิ
พ.ศ. 2550

ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม กรมทดี่ นิ

20 (ช.18)

มาตรา 8 ทวิ การนําทดี่ นิ ของรัฐขนึ้ ทะเบียน (ช
ประกอบกบั

กฎกระทรวง ฉบบั ท่ี 25

ระเบยี บกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วย การนําทดี่ นิ ของรัฐขนึ้ ทะเบยี น หมายถงึ การทที่ บวงการเมอื ง
วธิ ีปฏบิ ตั ิเกย่ี วกบั การถอนสภาพ (ม.8 ทว)ิ ขอนําทด่ี นิ ของรัฐขนึ้ ทะเบยี นเพอื่
การจดั ขนึ้ ทะเบยี น และการจดั หา ใช้ประโยชน์ในราชการ
ผลประโยชน์ในทด่ี นิ ของรัฐ ตาม หลกั เกณฑ์ต้องเป็ น
ประมวลกฎหมายทด่ี นิ พ.ศ. 2550 กรณี มี พ.ร.บ.หรือ พ.ร.ฎ. ถอนสภาพให้
ทด่ี นิ ของรัฐ ทบวงการเมอื งใช้ประโยชน์ โดยมเี หตุผล
ประเภท ชัดเจนเพอื่ อะไรแล้ว ไม่ต้องนํามาขนึ้
ทะเบยี นตาม ม.8 ทวิ ป.ทด่ี นิ อกี เพราะ
กลายเป็ นทรี่ าชพสั ดุฯ ทนั ทที ถี่ อนสภาพ

1.ทด่ี นิ ของรัฐซึ่งมไิ ด้มบี ุคคลใดมสี ิทธิครอบครอง หรือ 2. ทด่ี นิ สําหรับพลเมอื งใช้ร่วมกนั ซึ่งได้
ถอนสภาพตาม ม.8(1) แล้ว
คอื ทดี่ นิ สาธารณสมบตั ขิ องแผ่นดนิ
ตาม ม.1304 (1) ป.พ.พ. คอื ทดี่ นิ ตาม ม.1304 (2) ป.พ.พ.
ทถี่ ูกถอนสภาพแล้ว
ได้แก่ ทด่ี นิ รกร้างว่างเปล่า และทด่ี นิ ซึ่งมผี ู้เวนคนื (ตาม
ม.5 ป.ทดี่ นิ ) หรือทอดทงิ้ (ตาม ม.6 ป.ทดี่ นิ ) หรือกลบั มา การถอนสภาพทดี่ นิ ดู มาตรา 8(1)
เป็ นของแผ่นดนิ โดยประการอนื่ ตามกฎหมายทดี่ นิ (ช.17)

ขนึ้ ทะเบยี นทด่ี นิ ได้เท่าทรี่ ัฐมนตรี ทด่ี นิ ดงั กล่าว ทบวงการเมอื ง = หน่วยราชการทมี่ ี
(มหาดไทย) เห็นว่าจําเป็ นแก่การ ฐานะเป็ นนิตบิ ุคคลของราชการ
ใช้ประโยชน์ในราชการของทบวง รัฐมนตรี (มหาดไทย) มอี าํ นาจ ส่วนกลาง ราชการส่วนภูมภิ าค หรือ
การเมอื งทขี่ อให้จัดขนึ้ ทะเบยี น นําจดั ขนึ้ ทะเบยี น ราชการส่ วนท้องถนิ่

เพอ่ื ให้ทบวงการเมอื ง (ม.1)
ใช้ประโยชน์ในราชการ

วธิ ีการขอขนึ้ ทะเบยี น

ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม กรมทด่ี นิ

21

ตามหลกั เกณฑ์และวธิ ีการทกี่ าํ หนด การดาํ เนินการก่อนขนึ้ ทะเบยี น
(ม.8 ทวิ ว.2)
กฎกระทรวง ฉบบั ที่ 25
วธิ ีขอขนึ้ ทะเบยี น มกี ารรังวดั ทาํ แผนท่ี และ ผู้ว่าราชการจงั หวดั (ท้องท)่ี

ทบวงการเมอื งผู้ขอขนึ้ ทะเบยี น ประกาศการจัดขนึ้ ทะเบยี นให้
ชี้แจงเหตุผลความจําเป็ นและส่งแผนท่ี ราษฎรทราบ
แสดงอาณาเขตบริเวณทดี่ นิ โดยสังเขป
มกี าํ หนด 30 วนั
ต่ออธิบดกี รมทดี่ นิ
เมอื่ ได้รับคาํ ขอแล้ว ปิ ดในทเี่ ปิ ดเผย ณ (4 แห่ง)
อธิบดกี รมทดี่ นิ ต้องดาํ เนินการ 1. สํานักงานทดี่ นิ (สํานักงานทดี่ นิ
จงั หวดั /สาขา)
2. ทวี่ ่าการอาํ เภอหรือทวี่ ่าการกง่ิ อาํ เภอ
3. ทที่ าํ การกาํ นัน และ
4. ในบริเวณทด่ี นิ น้ัน

ทาํ การสอบสวนข้อเทจ็ จริง

ประกาศครบกาํ หนด เสนอต่อ รัฐมนตรี (มหาดไทย)
อธิบดกี รมทด่ี นิ

เพอื่ มคี าํ ส่ังให้ขนึ้ ทะเบยี นหรือไม่ เพยี งใด ตามทร่ี ัฐมนตรีเห็นสมควร

ขนึ้ ทะเบยี นเท่าทรี่ ัฐมนตรีเห็นว่าจําเป็ นแก่การ
ใช้ประโยชน์ในราชการของผู้ขอขนึ้ ทะเบยี น

การขนึ้ ทะเบยี นให้รัฐมนตรี
(ม.8 ทวิ ว.3)

ประกาศในราชกจิ จานุเบกษา และมแี ผนทแี่ นบท้ายประกาศ

ประกาศราชกจิ จานุเบกษาเพอื่ ให้ทราบว่ามกี ารนําทด่ี นิ ของรัฐ มแี ผนทเ่ี พอื่ ให้ทราบทต่ี ้ังและแนวเขตทดี่ นิ ให้ทราบทว่ั กัน
ขนึ้ ทะเบยี นให้ทบวงการเมอื งน้ัน ๆ ได้ใช้ประโยชน์ในราชการ เป็ นการป้ องกนั ข้อพพิ าทแนวเขตในอนาคต

ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม กรมทดี่ นิ

22 (ช.19)

มาตรา 8 ตรี การออกหนังสือสําคญั สําหรับทห่ี ลวง (น.ส.ล.)
กฎกระทรวง ฉบับท่ี 26, 45

มาตรา 8 ตรี

ทด่ี นิ สาธารณสมบตั ิของแผ่นดนิ ทด่ี นิ สาธารณสมบตั ขิ องแผ่นดนิ ทด่ี นิ ประเภทนีค้ อื
สําหรับพลเมอื งใช้ร่วมกนั สําหรับใช้เพอื่ ประโยชน์ของแผ่นดนิ เป็ นทร่ี าชพสั ดุ
โดยเฉพาะ
ทด่ี นิ ตามมาตรา ทด่ี นิ ตามมาตรา
1304 (2) ป.พ.พ. 1304 (3) ป.พ.พ.

ปัจจุบนั อธิบดมี อบอาํ นาจเกย่ี วกบั น.ส.ล. ให้ อธิบดกี รมทด่ี นิ เพอื่ แสดงเขตไว้เป็ น
ผู้ว่าราชการจงั หวดั หลกั ฐาน
1. มอบให้ออก น.ส.ล. แทนตามคาํ ส่ังกรม มอี าํ นาจจัดให้มี น.ส.ล.
ทด่ี นิ ที่ 2185/2546 ลว.24 ต.ค.2546 ไม่ใช่เป็ นหนังสือแสดงสิทธิ
2. มอบให้เพกิ ถอนหรือแก้ไข น.ส.ล. แทน แบบ หลกั เกณฑ์ และวธิ ีการออก ในทด่ี นิ ของรัฐ
ตามคาํ ส่ังกรมทดี่ นิ ที่ 2185/2546 ลว.24 ต.ค. น.ส.ล. เป็ นไปตามกฎกระทรวง
2546 ทด่ี นิ ทย่ี งั ไม่มี น.ส.ล. เขตของ
(คาํ ส่ังกรมทดี่ นิ ท่ี 2185/2546 ลว. 24 ต.ค. กฎกระทรวง ฉบบั ที่ 26 ทด่ี นิ สาธารณสมบตั ขิ อง
2546 เร่ือง มอบอาํ นาจของอธิบดกี รมทดี่ นิ ให้ และ ฉบบั ท่ี 45 แผ่นดนิ ท้งั 2 ประเภท ให้
ผู้ว่าราชการจงั หวดั แบบบูรณาการ ปฏบิ ตั ิ เป็ นไปตามหลกั ฐานของทาง
ราชการแทน) ผู้ขอและการยน่ื คาํ ขอ ราชการ
3. มอบให้ออกใบแทน น.ส.ล. แทน ตามคาํ สั่ง
กรมทดี่ นิ ที่ 3350/2542 ลว.7 ธ.ค. 2542 ทบวงการเมอื งผู้มี เช่นทะเบยี นทสี่ าธารณะ, ประกาศ
อาํ นาจดูแลรักษา หวงห้ามของเจ้าหน้าทข่ี องรัฐฯลฯ
ทบวงการเมอื ง = หน่วยราชการทมี่ ฐี านะ เป็ น ประเภททดี่ นิ ทจ่ี ะออก น.ส.ล.
นิตบิ ุคคลของราชการส่วนกลาง ราชการส่วน
ภูมภิ าคหรือราชการส่วนท้องถ่ิน หน่วยงานอนื่
ของรัฐทไี่ ม่ใช่รัฐวสิ าหกจิ (ม.1 ป.ทด่ี นิ )

ทดี่ นิ สาธารณสมบตั ิของแผ่นดนิ ทด่ี นิ สาธารณสมบตั ิของแผ่นดนิ สําหรับ
สําหรับพลเมอื งใช้ร่วมกนั ใช้เพอ่ื ประโยชน์ของแผ่นดนิ โดยเฉพาะ

(ม.1304(2) ป.พ.พ.) (ม.1304(3) ป.พ.พ.)

ระเบยี บกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการ - นายอาํ เภอ ร่วมกบั ผู้ขอ - กระทรวงการคลงั (โดย
มอบหมายให้สภาตาํ บลหรือองค์กรปกครอง องค์กรปกครองส่ วน กรมธนารักษ์ หรือ
ส่วนท้องถิน่ ช่วยเหลอื ในการดาํ เนินการออก ท้องถน่ิ (คาํ สั่งกระทรวง ประสงค์จะให้มี หน่วยงานทก่ี ระทรวง การ
หนังสือสําคญั สําหรับทหี่ ลวง พ.ศ. 2543 มหาดไทย ที่ 948/2516 น.ส.ล. ในทด่ี นิ คลงั มอบหมาย เช่น ทด่ี นิ
(กาํ หนดบทบาทขององค์กรปกครองส่วน ลว.26 พ.ย.2516 ประกอบ ทต่ี นดูแลรักษา ของกระทรวงกลาโหมได้
ท้องถ่นิ ในการมสี ่วนช่วยเหลอื และควบคุม มาตรา 117 และมาตรา แปลงใด มอบให้ปลดั กระทรวง
ในการออก น.ส.ล. ด้วย) 122 แห่ง พ.ร.บ.ลกั ษณะ กลาโหม ฯลฯ
ปกครองท้องท่ี พ.ศ. 2457)
ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม
กรมทด่ี นิ

23

การดาํ เนินการถอื ปฏิบตั ติ าม แสดงความประสงค์ต่อ เป็ นหนังสือพร้อมหลกั ฐาน
ระเบยี บกรมทด่ี นิ ว่าด้วยการออกหนังสือ ของทดี่ นิ แปลงน้ัน
อธิบดกี รมทด่ี นิ
สําคญั สําหรับทหี่ ลวง พ.ศ. 2517 ซ่ึงแก้ไขโดย ยนื่ ผ่านทางสํานักงานทดี่ นิ
ฉบบั ที่ 2 (พ.ศ. 2520) ฉบบั ที่ 3 (พ.ศ. 2520) เมอ่ื รับคาํ ขอแล้ว จังหวดั หรือสาขาซ่ึงทด่ี นิ
ฉบบั ที่ 4 (พ.ศ. 2522) ฉบบั ท่ี 5 (พ.ศ. 2530) ดาํ เนินการ แปลงน้ันต้งั อยู่
ฉบบั ท่ี 6 (พ.ศ. 2539)
(กฎ ฉบบั ท่ี 45) เมอื่ สํานักงานทด่ี นิ จงั หวดั /
สาขา รับคาํ ขอแล้ว จะ
1. สอบสวน 2. รังวดั ทาํ แผนท่ี 3. ประกาศออก น.ส.ล. ให้ ดาํ เนินการแทนอธิบดเี ลย
ประชาชนทราบ
สภาพทด่ี นิ แปลงทขี่ อว่า ตามวธิ ีการ 1. สนง.ทด่ี นิ จังหวดั หรือสาขาท้องท่ี
ถูกต้องตามหลกั ฐานและ รังวดั เพอื่ ออก มกี าํ หนด 30 วนั
อยู่ในลกั ษณะทจี่ ะออก หนังสือแสดง 2. อาํ เภอ/กง่ิ อาํ เภอ/เขตท้องที่
น.ส.ล.ได้หรือไม่ ฯลฯ สิทธิในทด่ี นิ ปิ ด ณ
3. ทท่ี าํ การกาํ นัน และ
ประกาศต้องประกอบด้วย
4. บริเวณทด่ี นิ น้ัน
1. แผนทแี่ สดงแนวเขตทดี่ นิ ทจี่ ะออก น.ส.ล.
2. กาํ หนดระยะเวลาให้ผู้มสี ่วนได้เสียคดั ค้าน 5. กรณใี นเขตเทศบาล ปิ ดที่
ไม่น้อยกว่า 30 วนั นับแต่วนั ประกาศ สนง. เทศบาลด้วย

แห่งละ 1 ฉบบั

ไม่มผี ู้คดั ค้าน มผี ู้คดั ค้าน
ออก น.ส.ล.
อธิบดกี รมทดี่ นิ รอการออก น.ส.ล.
ไว้ก่อน และดาํ เนินการดงั นี้

ฟ้ องพสิ ูจน์สิทธิว่าตนเองมี (1) กรณผี ู้คดั ค้านไม่มหี ลกั ฐาน (2) กรณผี ู้คดั ค้านมหี ลกั ฐาน
สิทธิโดยชอบในทดี่ ิน แสดงสิทธิในทดี่ นิ ตาม ป.ทดี่ นิ แสดงสิทธิในทดี่ นิ ตาม ป.ทดี่ นิ
ดงั กล่าว/ทด่ี นิ ดงั กล่าวไม่ใช่
ทด่ี นิ สาธารณสมบตั ิของ เจ้าหน้าทแี่ จ้งให้ผู้คดั ค้าน ส่วนทไี่ ม่คดั ค้าน เฉพาะส่วนทคี่ ดั ค้าน
แผ่นดนิ สําหรับพลเมอื งใช้ ไปฟ้ องศาลภายใน 60 วนั ออก น.ส.ล. ไปก่อน รอการออก น.ส.ล. ไว้ก่อน
ประโยชน์ร่วมกนั หรือเพอ่ื นับแต่วนั คดั ค้าน ให้ผู้ว่าราชการจงั หวดั
ประโยชน์ของแผ่นดนิ
โดยเฉพาะ กรมทดี่ นิ

ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม

24

ผู้คดั ค้านไม่ฟ้ องภายในกาํ หนด (60 ผู้คดั ค้านฟ้ องภายในกาํ หนด ตรวจสอบสิทธิในทดี่ นิ
วนั นับแต่วนั คดั ค้าน) ของผู้คดั ค้าน

ออก น.ส.ล. ส่วนทคี่ ดั ค้าน ส่วนทไ่ี ม่คดั ค้าน ได้มาโดยชอบ ได้มาโดยไม่ชอบ
ด้วยกฎหมาย ด้วยกฎหมาย

รอจนกว่ามคี าํ พพิ ากษา ออก น.ส.ล. แจ้งผู้คดั ค้าน แจ้งผู้คดั ค้านทราบ
ถึงทสี่ ุดว่า ไปก่อน ทราบโดยเร็ว ภายใน 7 วนั นับแต่
วนั ทราบผลการ
ผู้คดั ค้านไม่มี ผู้คดั ค้านมี ระงบั การออก ตรวจสอบ
สิทธิในทดี่ นิ สิทธิในทด่ี นิ น.ส.ล.ส่ วนนี้
ออก น.ส.ล.
ออก น.ส.ล. ระงบั การออก
น.ส.ล. ส่วนนี้ ดาํ เนินการเพกิ ถอน
หลกั ฐานแสดงสิทธิ
หนังสือสําคญั สําหรับทห่ี ลวง ตาม ป.ทด่ี นิ ทไี่ ม่ชอบตาม
(น.ส.ล.) ม.61 ป.ทดี่ นิ

ดู ช. 44

แบบ จดั ทาํ วธิ ีการออก น.ส.ล.ชํารุด การเพกิ ถอนหรือ
ใช้แบบ ส.ธ. 1 จํานวน น.ส.ล. หรือสูญหาย แก้ไข น.ส.ล.
ท้ายกฎกระทรวง
ฉบบั ท่ี 26 3 ฉบบั ระเบยี บกรมทด่ี นิ อธิบดี ระเบยี บกรมทด่ี นิ
ว่าด้วยการออก ออกใบแทน ว่าด้วยการเพกิ ถอน
ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม 1. มอบให้ผู้ดูแล หนังสือสําคญั หรือแก้ไข น.ส.ล.
รักษาทด่ี นิ ถือไว้ สําหรับทห่ี ลวง พ.ศ. 2529
1 ฉบบั พ.ศ. 2517 และ
ฉบบั แก้ไข
2. เกบ็ ไว้ทสี่ ํานักงาน
ทด่ี นิ /สาขา 1 ฉบบั ปัจจุบนั อธิบดมี อบ
อาํ นาจให้ผู้ว่าราชการ
3. เกบ็ ไว้ท่ี จังหวดั ปฏิบตั ริ าชการ
กรมทด่ี นิ 1 ฉบบั แทน

2 ฉบบั นีจ้ ะจาํ ลอง ถือเสมอื น
เป็ นรูปถ่ายกไ็ ด้ เป็ นต้นฉบบั

กรมทดี่ นิ

25 (ช.20)

มาตรา 9 การหวงห้ามทดี่ ิน ตาม ม.9 และการขออนุญาตเกย่ี วกบั ทดี่ นิ ของรัฐ

ภายในบงั คบั กฎหมายว่าด้วยการ หมายถงึ ถ้าหากว่ากฎหมายทเ่ี กย่ี วกบั การ
เหมอื งแร่และการป่ าไม้ เหมืองแร่ และการป่ าไม้ได้กําหนดวิธีการ
เก่ียวกับท่ีดินของรัฐไว้เป็ นพเิ ศษอย่างไร
(ม.9) ก็ให้ดําเนินการตามกฎหมายน้ัน และไม่
อยู่ในบงั คบั ของ ม.9 ป.ทดี่ นิ แต่อย่างใด
ทดี่ นิ ของรัฐ
ทุกประเภท
หรือ มไิ ด้รับอนุญาตจากพนักงานเจ้าหน้าที่ เช่น ตามกฎกระทรวง ฉบับท่ี 77
ถ้าไม่มสี ิทธิครอบครอง ของ พ.ร.บ. แร่ กําหนดให้หินทุก
ห้ามบุคคลใด วธิ ีดาํ เนนิ การกบั ชนิดเป็ นแร่ (มีผลใช้ บังคับต้ังแต่
ถ้ามสี ิทธิครอบครอง ผู้ฝ่ าฝื น ม.9 ดูระเบยี บ วั น ท่ี 1 6 มี . ค . 3 9 ) ทํ า ใ ห้ ก า ร
โดยชอบด้วยกฎหมาย คณะกรรมการฯ ฉบบั ที่ 3 ป ร ะ ก อ บ กิ จ ก า ร เ ก่ี ย ว กั บ หิ น อ ยู่
เช่น มี น.ส.3 ก. ไม่อยู่ ภายใต้บงั คบั ของ พ.ร.บ.แร่ ไม่ต้อง
ในบงั คบั มาตรา 9 นี้ มาใช้ ม.9 ป.ทด่ี นิ อกี ต่อไป

กระทาํ การ ฝ่ าฝื น ม.9 มคี วามผดิ คาํ ส่ังกระทรวงมหาดไทย ที่
ดงั ต่อไปนี้ 109/2538 ลว.16 มนี าคม 2538

ม. 108 และ 108 ทวิ ดู ช. 75

(1) เข้าไปยดึ ถอื ครอบครอง (2) ทาํ ด้วยประการใด ให้เป็ นการทาํ ลาย (3) ทาํ ส่ิงหน่ึงสิ่งใดอนั เป็ น
รวมตลอดถึงการก่นสร้าง หรือทาํ ให้เสื่อมสภาพทดี่ นิ ทหี่ ิน ทกี่ รวด อนั ตรายแก่ทรัพยากรในทด่ี นิ
หรือเผาป่ า หรือทที่ ราบในบริเวณทร่ี ัฐมนตรีประกาศ
หวงห้ามในราชกจิ จานุเบกษา หรือ (ม.9(3))
(ม.9(1))
(ม.9(2))

บริเวณทรี่ ัฐมนตรีประกาศหวงห้าม หมายถึง ทรัพยากรในทดี่ นิ ทวั่ ๆ
ไว้ตามประกาศกระทรวง มหาดไทย ไปทไี่ ม่อยู่ในเขตทรี่ ัฐมนตรี
ลว.21 พ.ค.2523 ประกาศหวงห้ามไว้ ตาม ม.9(2)

1. บริเวณทเี่ ขา หรือภูเขา และปริมณฑล รอบทเี่ ขาหรือ
ภูเขา 40 เมตร
2. บริเวณแม่นํา้ และลาํ คลอง
3. ทด่ี นิ ของรัฐ นอกจาก (1) และ (2) ซึ่งมไิ ด้มบี ุคคลใดมสี ิทธิ
ครอบครองเฉพาะบริเวณทเี่ ป็ นทหี่ ิน ทก่ี รวด หรือทที่ ราย

ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม กรมทดี่ นิ

26

การขออนุญาตตาม ม.9

อาํ นาจอนุญาตของ พนักงานเจ้าหน้าทผี่ ู้มี หลกั เกณฑ์และวธิ ีการ เฉพาะกรณขี ุดตกั ดนิ
กรมทดี่ นิ ตาม ม.9 อาํ นาจอนุญาตตาม ม.9 ลูกรังหรือหินผุ

ปัจจุบนั อาํ นาจหน้าทข่ี องกรมทดี่ นิ คาํ สั่งกระทรวง ระเบยี บกระทรวง มหาดไทย (หลกั เกณฑ์เพมิ่ เตมิ )
ในการอนุญาตตาม ม.9 คงเหลอื มหาดไทย ท่ี ว่าด้วยหลกั เกณฑ์ และวธิ ีการ
เฉพาะการอนุญาตขุดดนิ ลูกรังหรือ 109/2538 ลว. เกย่ี วกบั การอนุญาต ตาม ต้องไม่เป็ นพนื้ ทที่ มี่ ี
หินผุในบริเวณทเ่ี ขาหรือภูเขา และ 16 ม.ี ค.38 มาตรา 9 แห่งประมวล ลกั ษณะดงั นี้
ปริมณฑลรอบทเี่ ขาหรือภูเขา 40 กฎหมายทดี่ นิ พ.ศ. 2543
เมตรเท่าน้ัน

1. อธิบดกี รมทด่ี นิ เป็ นพนักงานเจ้าหน้าท่ี ลกั ษณะทด่ี นิ ทจี่ ะอนุญาต 1. ช้ันลูกรังและหินผุอยู่ใต้ดนิ
สําหรับการอนุญาตระเบดิ และย่อยหิน การขุด ลกึ กว่า 20 เซนตเิ มตร
ตกั ดนิ ลูกรัง หรือหินผุ ในบริเวณทเ่ี ขาหรือ ต้องเป็ นทด่ี นิ ของรัฐท่ี 2. พนื้ ทม่ี คี วามลาดชันมาก จน
ภูเขา และปริมณฑลรอบทเี่ ขาหรือภูเขา 40 เป็ นเหตุให้เกดิ การพงั ทลาย
เมตร ทร่ี ัฐมนตรียงั มไิ ด้ประกาศกาํ หนดพนื้ ท่ี 1. ทดี่ นิ ซ่ึงมไิ ด้มบี ุคคลใดมสี ิทธิ 3. พนื้ ทม่ี สี ภาพป่ าสมบูรณ์
น้ันให้เป็ นแหล่งหินปูนหรือดนิ ลูกรัง หรือ ครอบครอง 4. บริเวณทมี่ สี ภาพทมี่ คี ุณค่า
หินผุเพอื่ การก่อสร้าง 2. ทดี่ นิ อนั เป็ นสาธารณสมบตั ิ ทางประวตั ิศาสตร์ ฯลฯ
ของแผ่นดนิ ทรี่ าษฎรใช้ 5. บริเวณทม่ี คี วามงามของ
2. ผู้ว่าราชการจังหวดั เป็ นพนักงานเจ้าหน้าท่ี ประโยชน์ร่วมกนั (ต้องได้รับ ธรรมชาติ
ในเขตท้องทจี่ งั หวดั สําหรับการอนุญาต ดงั นี้ อนุญาตจากกระทรวง มหาดไทย 6. แหล่งทมี่ ซี ากดกึ ดาํ บรรพ์
ก่อน พนักงานเจ้าหน้าทจ่ี ึงจะ หรือโครงสร้างทางธรณวี ทิ ยาที่
(1) การระเบิดและย่อยหิน การขุดตักดิน อนุญาตได้) สําคญั และหายาก
ลูกรังหรือหินผุ ในบริเวณท่ีรัฐมนตรีได้ 3. ทด่ี นิ มผี ู้เวนคนื ในทดี่ นิ ให้แก่ 7. สถานทที่ ร่ี าษฎร์ใช้ประโยชน์
ประกาศกําหนดพื้นท่ีน้ัน เป็ นแหล่งหินปูน รัฐหรือทอดทงิ้ ไม่ทําประโยชน์ ร่วมกนั
หรือดินลูกรัง หรือหินผุ เพื่อการก่อสร้าง และ หรือปล่อยให้เป็ นทร่ี กร้างว่าง 8. บริเวณทม่ี แี ร่ธาตุทมี่ คี ่าใน
ในพืน้ ที่นอกเขตเขาหรือภูเขา และปริมณฑล เปล่าจนตกเป็ นของรัฐตาม ปริมาณทค่ี ุ้มค่าทางเศรษฐกจิ
รอบทเ่ี ขาหรือภูเขา 40 เมตร ป.ทดี่ นิ (ทด่ี นิ ตาม ม.1304 9. อยู่ใกล้เส้นทางการคมนาคม
(1) – (2) ป.พ.พ. ภายในระยะ 100 เมตร
(2) การขุดหรือดูดทราย การเก็บหินลอย 10.พชื พนั ธ์ุทมี่ คี ุณค่าหรือหายาก
การทําสิ่ งหน่ึงส่ิ งใดอันเป็ นอันตรายแก่ การอนุญาต 11. แหล่งอาหารทส่ี ําคญั ของ
ทรัพยากรในดนิ สัตว์ป่ า
หลกั เกณฑ์การ 12. แหล่งนํา้ หรือคุณภาพนํา้
(3) การเข้าไปยดึ ถือ ครอบครอง รวมตลอด อนุญาต 13. มคี วามลาดชันเกนิ 35%
ถงึ การก่อนสร้างหรือเผาป่ า

(4) การต่ออายุใบอนุญาต กรณีที่อธิบดีกรม
ทดี่ นิ หรือผู้ว่าราชการจังหวดั ได้อนุญาตไว้

ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม กรมทดี่ นิ

27

ผู้ขออนุญาต ลกั ษณะทข่ี อ จํานวนเนือ้ ท่ี กาํ หนดเวลาอนุญาต การเพกิ ถอนใบอนุญาต

1. ต้องเป็ น ต้องไม่เป็ น ในจงั หวดั หน่ึง ๆ จะ ตามสมควรกบั หากไม่ปฏบิ ตั ิตาม
บุคคลหรือ อนั ตรายต่อ ขอกแ่ี ห่งกต็ าม เมอื่ กจิ การทก่ี ระทาํ ไม่ เงอ่ื นไขทรี่ ะบุไว้ใน
นิตบิ ุคคล ทรัพย์สินของ รวมเนือ้ ทท่ี ้งั หมดราย เกนิ 5 ปี นับแต่วนั ใบอนุญาตหรือคาํ สั่งของ
สัญชาติไทย แผ่นดนิ และ หนึ่ง ๆ ต้องไม่เกนิ 10 ออกใบอนุญาต พนักงานเจ้าหน้าทหี่ รือ
ของเอกชน ไร่ ต่อ 1 ราย กรณี กรณกี จิ การเป็ นอนั ตราย
บริเวณใกล้เคยี ง คู่สมรสขอด้วย จะ ร้ายแรง
อนุญาตรวมกนั แล้ว
ไม่ควรเกนิ 10 ไร่

2. ประกอบกจิ การด้วยตนเอง เงอ่ื นไขสําคญั การต่อใบอนุญาต พนักงาน
การยน่ื คาํ ขอ เจ้าหน้าที่
(1) ต้องไม่กระทาํ ให้ ขอต่อก่อน
ท้องทท่ี ยี่ งั ไม่ได้ ท้องทท่ี ย่ี กเลกิ พนื้ ดนิ ทไ่ี ด้รับอนุญาต ใบอนุญาตสิ้น เพกิ ถอนการ
ยกเลกิ อาํ นาจ อาํ นาจนายอาํ เภอ หรือพนื้ ทต่ี ดิ ต่อเสีย อายุ 240 วนั อนุญาต
นายอาํ เภอ แล้ว สภาพตามสมควร เช่น
ขุดพนื้ ดนิ ลกึ เกนิ กว่า 5
ยน่ื ต่อ ยน่ื ต่อ เมตร เว้นแต่มเี หตุจาํ เป็ น ท้งั หมดหรือ
(2) ไม่กระทาํ กจิ การอนั ซ่ึงพนักงาน บางส่ วน
เป็ นการรบกวนผู้อน่ื เจ้าหน้าทพ่ี จิ ารณา แล้วแต่กรณี
(3) โอนสิทธิให้ผู้อนื่ เห็นควรผ่อนผนั
ไม่ได้ เว้นแต่โอนให้
นายอาํ เภอหรือ เจ้าพนักงาน ทายาทหรือตกทอดทาง
ปลดั อาํ เภอผู้เป็ น ทดี่ นิ จังหวดั / มรดก
หัวหน้าประจาํ กง่ิ สาขา (4) พนักงานเจ้าหน้าที่
อาํ เภอทที่ ดี่ นิ ต้งั อยู่ อาจกาํ หนดเงอ่ื นไขใด ๆ
ในการอนุญาตอกี กไ็ ด้

ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม กรมทดี่ นิ

28 (ช.21)

มาตรา 9/1 ค่าตอบแทนมาตรา 9 และการแบ่งรายได้ค่าตอบแทน

ค่าตอบแทนตามมาตรา 9 ป.ทดี่ นิ

มาตรา 9/1 ป.ทด่ี นิ
ผู้รับอนุญาตตาม ม.9
เสียค่าตอบแทนเป็ นรายปี

ให้แก่ องค์กรปกครอง
- เทศบาล ส่ วนท้องถน่ิ
- องค์การบริหารส่วนตาํ บล
- กรุงเทพมหานคร
- เมอื งพทั ยาหรือ
- องค์กรปกครองส่วนท้องถิน่ อนื่ ทม่ี กี ฎหมาย
จดั ต้งั ทท่ี ด่ี นิ ทไี่ ด้รับอนุญาตต้ังอยู่

ยกเว้นองค์การบริหารส่ วนจังหวดั

วธิ ีการและอตั ราค่าตอบแทน การแบ่งค่าตอบแทน
ตามทกี่ าํ หนดในข้อบญั ญตั ิท้องถน่ิ น้ัน องค์กรปกครองส่ วนท้องถ่นิ

ม.9(1) แต่ไม่เกนิ อตั ราตาม กรณที ด่ี นิ ทไี่ ด้รับอนุญาต กรณที ด่ี นิ ต้ังอยู่ใน
ไร่ละ 1,000 บญั ชีท้าย ป.ทด่ี นิ ไม่ได้ต้ังอยู่ในเขตองค์การ เขตองค์การบริหาร
บาท ต่อปี บริหารส่ วนจังหวดั ส่ วนจังหวดั
บญั ชีท้าย ป.ทด่ี นิ
ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม ค่าตอบแทนตกเป็ น ค่าตอบแทน
ม.9(2) ม.9(3) รายได้ขององค์กร
ปกครองส่ วน 40% 60%
ท้องถน่ิ น้ันท้งั หมด

(ก) การขุดหรือดูดทราย องค์การบริหาร องค์กรปกครอง
ลูกบาศก์เมตรละ 28 บาท ส่ วนจังหวดั ส่วนท้องถนิ่ น้ัน
(ข) การขุดดนิ หรือลูกรังหรือ
อน่ื ๆ ไร่ละ 10,000 บาท ต่อปี ส่งภายใน 30 วนั นับแต่วนั ท่ี เป็ นรายได้องค์การ
หรือลูกบาศก์เมตรละ 10 บาท องค์กรปกครองส่วนท้องถิน่ ได้รับ บริหารส่ วนจังหวดั
กรมทด่ี นิ

29 (ช.22)

มาตรา 10, 11 กฎกระทรวง ฉบบั ท่ี 11 การจัดหาผลประโยชน์ในทดี่ ินของรัฐ

ทดี่ นิ ของรัฐ ทจี่ ะนํามาจัดหาผลประโยชน์
(ม.10)

ลกั ษณะทดี่ นิ ของรัฐ

ไม่มบี ุคคลใดมสี ิทธิครอบครอง และ ไม่ใช่สาธารณสมบตั ิของแผ่นดนิ ทรี่ าษฎร
ใช้ประโยชน์ร่วมกนั (ม.1304 (2) ป.พ.พ.)

ระเบยี บกระทรวงมหาดไทย ว่า 1. ทด่ี นิ รกร้างว่างเปล่า ทด่ี นิ ซึ่งมผี ู้เวนคนื หรือทอดทงิ้
ด้วยวธิ ีปฏบิ ตั เิ กย่ี วกบั การถอน หรือกลบั มาเป็ นของแผ่นดนิ ตามกฎหมายทดี่ นิ
สภาพ การจดั ขนึ้ ทะเบยี นและ
การจดั หาผลประโยชน์ในทด่ี นิ 2. ทด่ี นิ อนั เป็ นสาธารณสมบตั ขิ องแผ่นดนิ ทร่ี าษฎรใช้
ของรัฐ ตามประมวลกฎหมาย ประโยชน์ร่วมกนั แต่ราษฎรมไิ ด้ใช้ประโยชน์ร่วมกนั
ทด่ี นิ พ.ศ. 2550 แล้ว หรือรัฐหาทดี่ นิ อนื่ ให้ใช้ประโยชน์ร่วมกนั แทน

ให้คาํ นึงถึงการทจ่ี ะสงวน 3. ทดี่ นิ อนั เป็ นทรัพย์สินของแผ่นดนิ ท่มี ไิ ด้ใช้เพอ่ื สาธารณ
ทด่ี นิ ไว้ให้อนุชนรุ่นหลงั ด้วย ประโยชน์หรือมไิ ด้สงวนไว้เพอ่ื ประโยชน์ร่วมกนั ซึ่ง
มไิ ด้มบี ุคคลหรือทบวงการเมอื งใดมสี ิทธิครอบครองอยู่
(ม.10 ว.2)
การขาย การแลกเปลยี่ น และการ การจัดหาประโยชน์
ให้เช่าซื้อทดี่ นิ
อธิบดกี รมทด่ี นิ รัฐมนตรี (มหาดไทย) การจัดหา
(ม.10 ว.2) (ม.10) (ม.11) ประโยชน์ในทด่ี นิ
ของรัฐตาม ม.10
ต้องได้รับอนุมตั จิ าก มอี าํ นาจจดั หา มอี าํ นาจมอบหมายให้
ผลประโยชน์ หน่วยราชการทมี่ ฐี านะ
รัฐมนตรีว่าการ เป็ นนิติบุคคลของ
กระทรวงมหาดไทย ให้รวมถงึ จดั ทาํ ให้ทด่ี นิ ทบวงการเมอื งอนื่ ราชการส่ วนกลาง
ใช้ประโยชน์ได้ ซื้อขาย (นอกจากกรมทด่ี นิ ) ราชการส่วนภูมภิ าคหรือ
ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม แลกเปลยี่ น ให้เช่าหรือ ราชการส่ วนท้องถนิ่
ให้เช่าซื้อ เป็ นผู้จดั หา
ผลประโยชน์ ให้กระทาํ โดยประกาศ
หลกั เกณฑ์และวธิ ีการ สําหรับรัฐ หรือ ในราชกจิ จานุเบกษา
หาผลประโยชน์ บาํ รุงท้องถ่ิน

หลกั เกณฑ์และวธิ ีการหาผลประโยชน์

กรมทด่ี นิ

30

ระเบยี บกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วย อธิบดกี รมทด่ี นิ หรือหัวหน้า ล่วงหน้าไม่น้อยกว่า 30 วนั
วธิ ีปฏบิ ตั ิเกย่ี วกบั การถอนสภาพ ทบวงการเมอื งทไ่ี ด้รับมอบหมาย
การจดั ขนึ้ ทะเบยี นและการจดั หา การปิ ดประกาศ
ผลประโยชน์ในทดี่ นิ ของรัฐ ตาม (ข้อ 6 กฎฉบบั 11)
ประมวลกฎหมายทดี่ นิ พ.ศ. 2550 ณ
ประกาศวตั ถุประสงค์ทจ่ี ะดาํ เนินการ วธิ ีการ 1. สํานักงานทด่ี นิ จงั หวดั /สาขา
และรายละเอยี ดให้ประชาชนทราบ 2. ทวี่ ่าการอาํ เภอ/กงิ่ อาํ เภอ
3. ทบ่ี ้านกาํ นัน และ
การจัดหาผลประโยชน์ในทด่ี นิ ของรัฐ 4. ในทเ่ี ปิ ดเผยในบริเวณทดี่ นิ น้ัน

กฎกระทรวง ฉบบั ที่ 11 (แก้ไขโดยฉบบั ท่ี 20)

1. การขายทด่ี นิ 2. การแลกเปลยี่ นทด่ี นิ 3.การให้เช่าทด่ี นิ 4. การให้เช่าซื้อทดี่ นิ
(ต้องได้รับอนุมตั จิ ากรัฐมนตรี) (ต้องได้รับอนุมตั ิจากรัฐมนตรี) (ต้องได้รับอนุมตั ิ
จากรัฐมนตรี)
กระทาํ โดยวธิ ีขายทอดตลาด ให้แลกเปลยี่ นกบั ทด่ี นิ ซ่ึงมี ให้กาํ หนด
เว้นแต่ ราคาใกล้เคยี งกนั ราคาค่าเช่า ให้กาํ หนด
จํานวนเงนิ
1) ขายทด่ี นิ ทมี่ ผี ู้เช่า 2) ขายทดี่ นิ ให้แก่ โดยคาํ นึงถงึ โดยคาํ นึงถงึ และระยะเวลา
หรือผู้อาศัยในทดี่ นิ น้ัน ผู้มสี ่วนได้เสียหรือได้ สภาพแห่ง ส่ งใช้ เงนิ
ตดิ ต่อกนั ไม่น้อยกว่า ช่วยทาํ ประโยชน์ใน วตั ถุประสงค์และ ท้องที่ เป็ นคราว
5 ปี ทดี่ นิ น้ัน ประโยชน์ของการ ประกอบกบั
แลกเปลยี่ นน้ัน ทุนทไ่ี ด้ลงไป โดยคาํ นึงถงึ
ให้กระทาํ โดยวธิ ี ให้กระทาํ โดยวธิ ี ในทด่ี นิ น้ัน สภาพแห่ง
ท้องที่
วธิ ีกาํ หนดราคาขาย วธิ ีกาํ หนดราคา ประกอบกบั
ตามราคาตลาด ทุนทไี่ ด้ลงไป
ในทดี่ นิ ด้วย
และเปิ ดโอกาสให้
ผู้เช่า ผู้อาศัย (รวมถึง ถ้ามบี ุคคลดงั กล่าวหลายคน
ทายาท) มโี อกาสซื้อได้ ประสงค์จะซื้อทดี่ นิ แปลงเดยี วกนั
ก่อนผู้อน่ื
และไม่อาจตกลงกนั ได้
หากตกลงกนั ไม่ได้
ให้กระทาํ โดยวธิ ี วธิ ีประกวดราคาขาย

ให้กระทาํ โดยวธิ ี วธิ ีขายทอดตลาด

ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม กรมทดี่ นิ

31

กรณใี ห้เช่าทด่ี นิ กรณใี ห้เช่าทด่ี นิ แก่ผู้มี กรณใี ห้เช่าทด่ี นิ เช่าซื้อทดี่ นิ ซ่ึงถูกกนั กรณผี ู้ประสงค์จะ
สําหรับอยู่อาศัย ส่วนได้เสีย หรือได้ช่วย ออกจากทด่ี นิ ทร่ี าชการไม่ออกหนังสือ เช่าซื้อหลายคน
ทาํ ประโยชน์ในทดี่ ินน้ัน แสดงสิทธิในทด่ี นิ เกนิ กว่าทก่ี าํ หนด
มผี ู้ประสงค์จะเช่า
หลายคนเกนิ กว่า ให้กระทาํ โดยวธิ ี ถ้าผู้ขอเช่า ขอเช่าซือ้ เป็ นผู้ได้ ให้ดาํ เนินการ
ทด่ี นิ ทกี่ าํ หนดไว้ กาํ หนดราคาค่าเช่า ครอบครองทดี่ นิ น้นั เช่าซื้อโดย

การพจิ ารณาเลอื ก แต่ถ้าบุคคลดงั กล่าว ให้กาํ หนดค่าเช่า ให้กาํ หนด วธิ ีจบั สลาก
บุคคลเช่าทดี่ นิ หลายคนจะเช่าทด่ี นิ ราคาเช่าซื้อ
แปลงเดยี วกนั ตามอตั ราค่าเช่า ยกเว้น กรณี
ให้เลอื กคนทม่ี คี วาม ปานกลาง ตามราคาประเมนิ เช่าซื้อทด่ี นิ
จําเป็ น และได้รับ และไม่อาจตกลงกนั ได้ ทุนทรัพย์ในการ สําหรับอยู่อาศัย
ความเดอื ดร้อน ทมี่ กี ารเช่าอยู่ใน จดทะเบยี นทดี่ นิ
เกยี่ วกบั ทอ่ี ยู่อาศัย ให้กระทาํ โดยวธิ ี ท้องทนี่ ้ันในวนั ทาํ ในวนั ทาํ สัญญา ให้เลอื กบุคคลทมี่ ี
มากกว่า ได้เช่าก่อน สัญญาเช่า เช่าซื้อ ความจําเป็ นและ
ตามลาํ ดบั วธิ ีประกวดราคาเช่า ได้รับความ
(เหมอื นกบั กรณขี าย) และมใิ ห้มกี ารเช่า การชําระค่าเช่าซื้อ เดอื ดร้อนเกยี่ วกบั
ม.11 ช่วงหรือโอนสิทธิ ทอ่ี ยู่อาศัยมากกว่า
การเช่าให้แก่บุคคล จะแบ่งเป็ นกง่ี วด
การมอบหมายให้ อนื่ แต่ละงวดจะชําระ ได้เช่าซื้อก่อน
ทบวงการเมอื งอน่ื เป็ นรายปี หรือ ตามลาํ ดบั
จัดหาผลประโยชน์ การพจิ ารณาให้เช่าหรือ หลายปี ต่องวด
(ข้อ 5 กฎกระทรวง เช่าซื้อทด่ี นิ ประเภทนี้ กไ็ ด้
ฉบบั ท่ี 11)
ให้ผู้ว่าราชการจงั หวดั เป็ น แต่ต้องชําระ
กระทาํ โดย ผู้พจิ ารณาตามควรแก่กรณี ให้เสร็จสิ้น
ประกาศในราช
กจิ จานุเบกษา ภายใน 20 ปี

ข้อความใน 1. ระบุถึงเขตทด่ี นิ ค่าเช่าและค่าเช่าซื้อ
ประกาศ ให้เป็ นรายได้ของราชการบริหาร
2. จาํ นวนเนอื้ ที่ ส่วนท้องถ่ินทที่ ดี่ นิ น้ันต้งั อยู่
ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม
3. ช่ือทบวงการเมอื งและ และให้นําไปบาํ รุงท้องถ่ินน้ัน

4. กจิ การทมี่ อบหมายรวมถงึ ความ กรมทด่ี นิ
ประสงค์ในการจดั หาผลประโยชน์
สําหรับรัฐหรือบาํ รุงท้องที่

32 (ช.23)

มาตรา 12 กฎกระทรวง ฉบบั ท่ี 12 การขอสัมปทานในทดี่ ินของรัฐ

ทดี่ นิ ของรัฐ ทด่ี นิ ทเี่ ป็ นสาธารณสมบตั ขิ อง
(ม.12) แผ่นดนิ ทป่ี ระชาชนใช้ร่วมกนั
หากนําไปให้สัมปทานหรือให้ใช้
ซึ่งมไิ ด้มบี ุคคลใดมี ในระยะอนั จาํ กดั ย่อมทาํ ได้
สิทธิครอบครอง

ไม่กระทบกระเทอื นถงึ กม. รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย วธิ ีปฏิบตั ิ ดู
ว่าด้วยเหมอื งแร่และการป่ าไม้ มอี าํ นาจ คาํ สั่งกระทรวงหมาดไทย
ท่ี 194/2501 ลว.13 ม.ี ค.2501
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ให้สัมปทาน ให้ หรือให้ใช้ใน เร่ือง ระเบยี บการให้สัมปทาน
ไม่มอี าํ นาจทจ่ี ะดาํ เนินการให้ ระยะเวลาอนั จาํ กดั ในทด่ี นิ ของรัฐตาม ป.ทด่ี นิ
สัมปทานในทด่ี นิ ท่ีเกยี่ วข้องกบั เหมอื ง
แร่หรือเกย่ี วข้องกบั ป่ าไม้ หลกั เกณฑ์และวธิ ีการ คาํ สั่งกระทรวงมหาดไทย ท่ี
330/2539 ลว.19 พ.ย.2539 เรื่อง
กฎกระทรวง ฉบบั ที่ 12 แต่งต้ังคณะกรรมการพจิ ารณา
(แก้ไขโดยฉบบั ที่ 13 และ 21) เร่ืองราวขอสัมปทานตาม ม.12
ป.ทดี่ นิ
การขอสัมปทาน

ผู้ขอ การยนื่ คาํ ขอ การดาํ เนินการ หลกั เกณฑ์การให้ อายุสัมปทาน
รัฐมนตรีมอี าํ นาจ
สัมปทาน

บุคคลหรือนิติบุคคล ยนื่ ต่อ อาํ เภอท้องท่ี รัฐมนตรีอนุญาต
ต่อเมอ่ื

กรณขี อสัมปทานที่ดนิ ซ่ึงถูก นายอาํ เภอ 1. ตรวจสอบคาํ ขอ
กนั ออกจากทดี่ นิ ท่ีทางราชการ ท้องที่ 2. สอบสวน
ไม่ออกหนังสือ แสดงสิทธิใน ข้อเทจ็ จริง
ทดี่ นิ ตามแบบคาํ 3. ให้เจ้าหน้าท่ี
ขอ 5 ชุด ไปทาํ การรังวดั
ผู้ขอจะต้องเป็ นผู้ซึ่งได้ (ท.ด.73) ชันสูตรสอบสวน
ครอบครองทด่ี นิ น้นั

ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม กรมทด่ี นิ

33

พร้อมแผนท่ี นายอาํ เภอ 1. ผู้ขอมคี วามประพฤติดี
ทดี่ นิ 10 ชุด ท้องที่ 2. ผู้ขอมีความสามารถและมี
ปัจจัยทจ่ี ะทาํ ให้เป็ นผลสําเร็จได้
แผนทตี่ ้องแสดง ประกาศมกี าํ หนด 3. ทด่ี นิ ทอ่ี นุญาตสมควรกบั
1. แสดงเขตทด่ี นิ และภูมิ ไม่น้อยกว่า 30 วนั กจิ การและไม่เส่ือมเสียแก่
ประเทศในบริเวณทข่ี อ รัศมี เศรษฐกจิ ของประเทศ ไม่ขดั ต่อ
ห่างจากเขตทดี่ นิ ด้านละ ปิ ด ณ สาธารณประโยชน์และไม่เป็ น
อย่างน้อย 300 ม. อนั ตรายแก่ทรัพย์สินหรือขดั ต่อ
2. แสดงว่ามสี ่ิงปลูกสร้าง 1. สํานักงานทดี่ นิ จงั หวดั /สาขา สวสั ดภิ าพของประชาชนใกล้เคยี ง
พนั ธ์ุพชื หรือทรัพยากรมคี ่า 2. ทว่ี ่าการอาํ เภอ/กง่ิ อาํ เภอ
หรือไม่ 3. ทบ่ี ้านกาํ นันและ
3. แสดงแผนผงั ทจ่ี ะใช้ทดี่ นิ 4. ในทเ่ี ปิ ดเผยในบริเวณทดี่ นิ
กระทาํ กจิ การโดยละเอยี ด
ครบกาํ หนดแล้ว
- กรณที ด่ี นิ ทขี่ อสัมปทานมี
พนื้ ทค่ี าบเกย่ี วกนั 2 อาํ เภอ

1. ให้ยน่ื คาํ ขอต่อนายอาํ เภอ มกี ารคดั ค้าน ไม่มกี ารคดั ค้าน
ท้องทซ่ี ่ึงมที ด่ี นิ ส่วนใหญ่
ต้ังอยู่ นายอาํ เภอสอบสวนพจิ ารณา
2. นายอาํ เภอท้องทท่ี ร่ี ับคาํ ขอ เสนอความเห็น
ส่งเรื่องราวไปให้นายอาํ เภอ
ท้องทอี่ กี ทหี่ น่ึงร่วมออก ผู้ว่าราชการจังหวดั
ความเห็น

มคี ณะกรรมการพจิ ารณาเรื่องราวขอสัมปทาน
ตาม ม.12 ประจาํ จงั หวดั พจิ ารณาเสนอผู้ว่าฯ

พจิ ารณาเสนอความเห็นไป

รัฐมนตรีว่าการ
กระทรวงมหาดไทย

เพอื่ ส่ังการ

ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม กรมทด่ี นิ

34

เช่น ครบ 1. กาํ หนดเงอื่ นไขใด ๆ และ 2. กาํ หนดอายุสัมปทาน
สัมปทานต้อง ไว้ในสัมปทาน ตามสมควรแก่กจิ การ
คนื ทดี่ นิ ทม่ี กี าร
ปรับปรุงให้อยู่ กรณไี ม่เกนิ 20 ปี กรณเี กนิ 20 ปี
ในสภาพเดมิ
ต้องได้รับอนุมตั ิจากคณะรัฐมนตรี
รัฐมนตรีให้สัมปทานได้เลย ก่อนเป็ นราย ๆ ไป

เกนิ 50 ปี คณะรัฐมนตรี แต่ต้องไม่เกนิ 50 ปี
กไ็ ม่มอี าํ นาจอนุมตั ิ

สัมปทานบตั ร อตั ราค่าธรรมเนียม การขอเลกิ รับมรดก โอนสัมปทาน

จดั ทาํ 4 ฉบบั กฎกระทรวง ฉบบั ท่ี ผู้รับสัมปทาน กรณผี ู้รับสัมปทาน ผู้รับสัมปทาน
47 ข้อ 2(1)(2) เป็ นบุคคลธรรมดา

1. กรมทดี่ นิ (1) ค่าธรรมเนียมใน ไม่ต้องการทาํ ผู้รับสัมปทานตาย ประสงค์โอนให้
2. จังหวดั การขอสัมปทานรายละ กจิ การตาม ผู้อน่ื
3. อาํ เภอท้องท่ี 500 บาท สัมปทานต่อไป
4. ผู้รับสัมปทาน (2) ค่าสัมปทานต่อปี ทายาทหรือผู้มสี ่วน ผู้โอนและผู้รับโอน
ไร่ละ 20 บาท เศษของ ยน่ื เรื่องขอเลกิ ต่อ ได้เสีย
ไร่ให้คดิ เป็ นหน่ึงไร่ รัฐมนตรี ยนื่ เร่ืองราวต่อ
ประสงค์จะถอื รัฐมนตรี
ผ่านนายอาํ เภอ สัมปทานต่อไป
ท้องทต่ี ามลาํ ดับ ผ่านนายอาํ เภอ
ยนื่ เรื่องราว ท้องทต่ี ามลาํ ดบั
รัฐมนตรีอนุมตั ิให้เลกิ ต่อรัฐมนตรี
รัฐมนตรี
สัมปทานสิ้นอายุนบั แต่ ผ่านนายอาํ เภอ เห็นสมควร
วนั ทรี่ ัฐมนตรีอนุมตั ิ ท้องทตี่ ามลาํ ดบั

หากไม่มใี ครยนื่ ภายใน 90 วนั นับแต่วนั ที่ ส่ังอนุญาตให้
ภายในกาํ หนด ผู้รับสัมปทานถึงแก่กรรม โอนได้

ผู้รับโอนมสี ิทธิและหน้าทใี่ น

กจิ การของสัมปทานต่อไป

สัมปทานน้ันสิ้นอายุในวนั ทคี่ รบ 90 วัน เท่าทผี่ ู้รับสัมปทานเดมิ (ผู้โอน) มอี ยู่
นับแต่วนั ทผี่ ู้รับสัมปทานถึงแก่กรรม

ชัยชาญ สิทธิวริ ัชธรรม กรมทดี่ นิ