The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by utkirusarov15, 2023-01-12 03:27:04

100_mumtoz_faylasuf

100_mumtoz_faylasuf

римиз доираси к;анчалик тор булса, пгунчалик бах-
тиёрмиз. Улар к;анчалар кенг булса, биз шунчалар
куп азобланамиз ва хавотирга тушамиз. Чунки улар
билан бирга бизнинг ташвишларимиз, истакла-
римиз х;амда хавотирларимиз х;ам усиб, купайиб
боради.

* ★★

Агар кимнингдир турри сузлаётганига шубх;а
к^лсанг, узингни унга ишонаётгандек тут: шунда
у ёлгонни янада бурттириб, сирни очиб куяди.
Борди-ю, унинг сузларида яширишга уринаётган
х,ах?ща.т ох,ангини пайк;аб к;олсанг, узингни унга
ишонмаётгандек курсат: шунда у х;ак;ик;атнинг
к;олган р см и н и х;ам айтиб беради.

**★

Дар бир одам узга бир одам учун бир кузгудир-
ки, у орк;али барча камчиликларни якдол куриш
мумкин. Бирок; айрим одамлар бошк;а бир ит деб
кузгудаги аксига к;араб хураётган куппак каби х,а-
ракат кдладилар.

•к ie -к

Бирор кимсага тириклигида х;айкал куйиш - кел-
гуси авлодлар уни унутмаслигига умид йудлигини
эълон к,илиш билан тенг.

ккк

Уйланиш хукукдарнинг ярмини камайтириш, маж-
буриятларни эса икки баравар ошириш демакдир.

к ie к

Инсоннинг з^ак^к^ш феъл-атвори майда-чуйда-
ларда: улар инсон узини назорат к^илишдан тухта-
ганда юзага чик;ади.

398


ккк

Мутолаа калланг урнига боыщанинг калласи би­
лан уйламок; демакдир.

**к

Маълумки, купчилик булиб кулфатларга дош бе-
риш осонрок;. Афтидан, одамлар бекорчиликни х;ам
кулфатлар к;аторига киритишади. Ва биргаликда
бекорчилик к^лиш мак;садида мажлислар уюшти-
ришади.

★* *

Умр к^1ск;а. Дащщат эса узок; яшайди. Келинг,
х;ак^к,атни сузлайлик!

•к к -к

Агар чиндан х;ам кимдир биз учун жуда к;адрли
булса, буни унинг узига айтишни жиноятга кул
уриш билан баробар деб билмок; керак. Бу унча
ёь^имли булмаса-да, турри масла^ат. Чунки ортик^а
эркалаш одамлар уёкда турсин, т^атто итларни ^ам
бузади.

ккк

Ёдриз к;олиш бизни доимо одамлар куз унгида
яшаш заруриятидан ва шунинг баробарида улар­
нинг фикри билан ^исоблашишдан форот этади.

***

Ёлризликни севмайдиган одам - эркинликни сев-
майди. Чунки фак;ат ёлгизликдагина эркин булиш
мумкин.

**к

Шундай авлодлар келадики, улар менинг а;ар бир
сатримни кувонч билан куллаб-кувватлайдилар.

399


ПЕТР ЯКОВЛЕВИЧ ЧААДАЕВ

(1794-1856)

Рус мутафаккири П.Я .Чаадаев
дворян оиласида дунёга келди.
Болалигиданок; туф и ва к;атъий
феъл-атвор эгаси булган Чаадаевда
уз к,адрини билиш х^гсси кучли эди.

П.Чаадаев Москва университе-
тини тамомлаган. Университетда
ук^иб юрган кезлари А.Грибоедев,
Н.Тургенев, И.Якушин каби ёзув-
чилар билан дустлашган.
Х,арбий хизматга кирган Чаадаев 1812 йили Бо­
родино жангида иштирок этиб, курсатган жасорати
учун IV даражали Анна ордени х;амда Темир крест
билан мукофотланган.
Тарихчиларнинг ёзишича, уруш тугагач Чаадаев-
ни катта давлат лавозимига (шох; Александр I нинг
адъютанти вазифасига) таклиф этишган. Бирок;
Чаадаев х;еч бир иккиланишсиз бу мансабни тарк
этган ва истеъфога чик^ан.
Чаадаевнинг бундай терс, кутилмаган к;арори
тезда з^амманинг орзига тушган х;амда шоз$ Алек­
сандр I томонидан салбий бах,оланган.
Чаадаев декабристлар билан як^ш муносабатда
булган, лекин уларнинг орасида рузрш эх;тиёжлари-
ни к;ондиролмаган.
Файласуф оила курмай буйдок; яшаган. Бунинг
сабаби х;амон номаълум.
Чаадаев ижтимоий тарак;к;иёт назариётчиси
булган. У жах;ондаги сиёсий жараёнларга таъсир
утказа оладиган ва утказаётган йирик давлатларда-
ги з^аётни узгартириш йуллари, йуналишлари х;амда
воситалари х ^ и д а фикр юритган.

400


Чаадаевнинг куйидаги асарлари маълум: «Фалса­
фий мактублар», «Телбанинг мад^ияси» (1837 йилда
ёзилган, 1862 йилда эълон кдлинган), «Дикматлар»,
«Сарлав^асиз мадола» (1843), «К^ишлок; рух;онийси-
нинг якшанба су^бати» (1848).

Чаадаев ёшлигиданок; Пушкин билан дуст булган.
Пушкин узининг энг яхши шеърларидан бирини
Чаадаевга багишлаган.

Чаадаев 1856 йил 14 апрель куни Москва шахри-
да вафот этди.

***

Ватанга мух;аббат - ажойиб туйву. Аекин ундан-
да теранрок; бир туйгу борки, у ^агрщатга булган
мух;аббатдир. Ватан ишк^и к;ах;рамонларни дунёга
келтиради. Дак^щатга булган му^аббат эса инсони-
ятга донишмандларни, мурувватпешаларни тухфа
этади. Ватан му^аббати халкдарни бир-биридан
ажратади, миллий адоватни юзага келтиради ва
го^о ерни мотам либосига буркайди. Дакдоат ишкр
эса оламга илм нурларини сочади.

★* *

Суюкли одамларни севишдан осон иш йук;. Аммо
севимли булмаган одамларни х;ам бир оз яхши кур-
мок; керак.

★* *

Мен Ватанимни танкдо к^лишим, камситишим
ва унга озор беришим мумкин, лекин х,еч к;ачон уни
алдамайман.

■к-к*

Заиф душман энг яхши дуст, з^садгуи дуст эса
энг ёвуз душмандир.

***

Бизнинг эркинлигимиз - тобелигимизни англа-
маслигимиздан узга нарса эмас.

401


***

Ишонинг, мен уз Ватанимни хэдэ бирингаздан кура
купрок; яхши кураман. Унга шон-шухрат тилайман,
халк^мнинг юксак фазилатларини к,адрлайман...
Бирок; мен Ватанни кузни юмиб севишга зфганма-
ганман.

***

Инсоният анъаналарининг буюк хазинаси бул-
миш Шаркни урганинг.

* ★*

Бошк,аларнинг ортидан кувишимизга х,ожат йук;.
Биз узимизни ошкора бах,олаб, кимлигимизни тушу-
ниб олмогамиз, ёлгондан воз кечиб, х^к^щат йулини
махдам тутмогамиз керак. Шунда oAFa босамиз ва
бошк;алардан кура илдамрок; к;адам ташлаймиз.
Чунки биз узгалардан ортда к;олиш асносида ил-
гари утганларнинг бутун тажрибаси х;амда асрий
зах^латларидан бохабар буламиз.

***

Кулликдан орланмайдиган халк^ганг толеи паст-
дир. Бундай халк; куллик учун яратилган.

***

Мукаммалликка як;инлашишни ягона мак;сад
к^илиб олганларгина унга эриша оладилар.

***

Суз фак,ат шафк;атли к;албдагина жаранглайди.

***

Сиз бахтли булишни истайсиз-ку, ахир. Бас, шун­
дай экан, шахсий фароратингизни имкон к^дар озрок;
уйланг-да, узгалар учун к,айруринг. Биттага мингта
к;арши чик^ан х,олда гаров уйнаб айтишим мумкин-
ки, шунда сиз бу оламда мавжуд булган энг юксак
даражадаги саодат лаззатидан бахраманд буласиз.

402


ФРИДРИХ ВИЛЬГЕЛЬМ НИЦШЕ

(1844-1900)

Немис файласуфи Фридрих
Ницше Пруссиянинг Рёккен
музофотидаги протестант рух;о-
нийси оиласида дунёга келди.
Ницшелар сулоласининг }гчин-
чи авлоди поляк дворянларига
мансуб булган.

Ницше такродорлик мухрти-
да усган. Гимназиядаги дуст-
лари уни «ибодатхонадаги 12
ёшли Исо»га ухшатиб «Митти пастор» деб аташган.
Ницше Инжил сураларини ва черков кушикдарини
шу даражада таъсирчан ижро этганки, тингловчи-
лар беихтиёр кузларига ёш олишган.

Ницше Бонн ва Лейпциг ша^арларида таълим ол­
ган. Мутахассислигига кура филолог булган Ницше
тенгкур талабалар орасида узининг кучли к;обили-
яти билан ажралиб турган. У 22 ёшида Марказий
адабий газетада хизмат калган.

25 ёшида Базель зшиверситетининг профессори
булган.

Ницше 1869-1879 йиллар оралигида Базелда
яшаган х,амда файласуф Рихард Вагнер билан
танишган. Ницшенинг узи бу з^ацда шундай деб
ёзади: «Биз бир неча йил Вагнер билан ^амма кат-
та-кичик нарсаларни тенг ба^ам курдик; зфтамиз-
даги ишончнинг чеки йук; эди».

Ницше бош ofphfh ва к^андайдир номаълум ка-
саллик хурзокидан умр буйи азоб чеккан.

Ницше Артур Шопенгауэрнинг ёввойилар тудаси
тугрисидаги масалини укигач, жамиятнинг ички

403


мох^яти нимадан иборатлигини англаб олди. Шун-
дан кейин у Шопенгауэрнинг ашаддий мухлисига
айланди. Чунки Шопенгауэрнинг куплаб фикрлари
Ницшега жуда ядин эди.

1876 йилнинг кузида Ницше саломатлиги ёмон-
лашгани туфайли университетдаги маърузаларини
тухтатиб, бир йиллик таътилга чик;ади ва Сарренто-
га кучиб утади. Ана шу ерда унинг дунёк;арашида
кескин бурилиш руй беради.

«Уша даврда мен нафадат Вагнер билан алок,ани
узиш тугрисида бир к;арорга келдим, балки умуман
янглишганимни англаб етдим...» деб ёзади Ницше.

1880 йилда Ницше Евгений Дюринг к;аламига
мансуб «Фалсафа курси» асарини ук^б чик;ади. Бу
асар унинг дунёк;арашига катта таъсир курсатади.
Ницшега, айник;са, файласуфнинг коинотдаги бар­
ча жараёнларнинг даврий хусусиятга эга эканлиги,
уларнинг доимо такрорланиб туриши туррисидаги
фикрлари маъкул келади. Шу асосда узининг бу
борадаги шахсий фикрларини ривожлантиради ва
«Машу к;айтарилиш» ^ак^здаги к;арашлар тизимини
ишлаб чик,ади: «Дамма нарса мангу к,айтарилиш-
га мах^сум. Биз к;ачонлардир яна айни вазиятда
учрашамиз. Мен яна хасталикда яшайман, сиз
эса яна менинг нутк^гмдан ^айратга тушасиз...
Менинг улиш-улмаслигим барибир эмасми, чунки
х,еч нарса мени бу з^аётдан узокдаштирмайди х;ам,
як^ннлаштирмайди х;ам. Чунки х;ар бир лах,за яна
кдйтарилади, х;аР бир дак,ик;а мангудир».

Ницшенинг куйидаги асарлари маълум:
«Тарихнинг з^аётучун фойдаси ва зарари турриси-
да» (1874), «Шопенгауэр мураббий сифатида» (1874),
«Рихард Вагнер Байрейтда» (1875-1876), «Эркин
тафаккур соя^блари учун к^лланма» (1876-1878),
«Тонгяллири» (1881), «Зардушт таваллоси: «Дар бир

404


киши ва з^амма учун китоб» (1881-1885), «Кувнок;
билим» (1882), «Ёвуз донишмандлик: з^икматлар
ва доно сузлар» (1882-1885), «Ахлощганг моз^ияти»
(1887), «Хокимиятга интилиш» (Мазкур асар 1906
йилда чоп этилган). Ницше 1889 йилнинг бошида
акддан озади ва орадан бир йил утгач, вафот этади.

Ницше фалсафага з^озир з$ам кулланиб келаёт-
ган куйидаги илмий тушунчаларни киритди: «До-
кимиятга интилиш», «Барча к;адриятларни к;айта
баз^олаш», «Одамларнинг янги наели», «Малларанг
дорулилар», «Олий инсон».

Ницше з^аётни бошк;аларга Караганда теранрок;
з$ис этган. У уз аник;-равшанлиги билан сирли,
тушунарсиз даражада тушунарли булган ягона
файласуф эди.

* **

Кимдир биздан узр сурамок^ш булса, бу ишни ута
моз^ирона бажармори керак. Акс з^олда, биз узимиз-
ни айбдордек нокулай з^нс этамиз.

* **

Х,ар к;андай з^ак^щат - эгри. Чунки вак;тнинг узи
з$ам бир доирадир.

** *

Мен китобларимни доим бут}/н жисми жоним ва
^аётим ила ездим. Соф рз^ий муаммолар нелигини
эса билмайман.

** *

Инсон х;ам худди дарахтга ухшайди. Дарахтлар
юксаклик, ёрурлик сари к^анчалик куп интилсалар,
илдизлари ер к;аърига, цорошуликка - тубанлик
томон шунчалар чукуррок; кириб бораверади.

405


***

Машуликка дахлдор булиш з^чун баъзан х;аётни
курбон к^лишга тутри келади.

***

Ахлок^галик мажбзфиятни келтириб чик;аради.
Кейинчалик у одатга айланади, ундан сунгрок; эса у
ихтиёрий итоаткорликка ва них;оят, табиий майлга
айланади.

***
Инсон узга киши олдида айбларига икрор булгач,
уларни дарх;ол унутади. Аммо узга киши унинг айб-
ларини ёдида сакдаб к;олади.

***

Мукаммал аёл одамзотнинг комил эркакдан кура
олийрок, туридир. Аммо уларнинг сони комил эркак-
ларга нисбатан камрок,.

***
Шундай к;оида мавжудки, биз унинг воситасида
инсоннинг хрёттт тортиб олишимиз мумкин. Би­
рок; инсондан унинг улимини тортиб олишга имкон
берувчи к;оида мавжуд эмас.

***

Шухратпараст одам учун узгаларнинг фикри эмас,
балки узининг бошк;алар фикри тутрисидаги мулоз^а-
заси мух^мрокдир.

•к"к-к
Олижаноблик хушфеъллик ва ^аддан ортик, ишо-
нувчанлик омихтасидир.

**к

Х,амдардлик дард чекишдан кура азоблирокдир.

ккк

Исён - кул учун шон-шавкат.

406


ккк

Сен уни уз тарафингга ордирмок^шмисан? У х;олда
унинг хузурида узингни довдираётгандек тут.

-к -к ie

Дар к,андай жиддий мехрат ахлок^имизга таъсир
угказади. Дш^атимизни топширилган ишни бажа-
риш учун жамлашга булган уринишимизни рузрш
оламимизга ташланган тошга зЬсшатишмумкин. Тош
келиб тушгач, биринчи дойра кичик булади, кейин-
гилари эса уз-узидан катталашиб боради.

ккк

Изтироб ^ак^к;атга эришишнинг энг тезкор усу-
лидир.

***
Бу оламда фак;ат уч нарса менга юпанч була ола­
ди: менинг Шопенгауэрим, Шуман ва ёлризликдаги
сайрлар.

***
Биз нимани излаймиз? Хотиржамлик, бахтни-
ми? Биз к;анчалар да^шатли ва жирканч булмасин,
х;акрдк;атни излаймиз.

***

Дачонлардир х;амма нарса уз ни^оясига етади.
Шунда - менга к^фиш насиб этмайдиган олис кунлар-
нинг бирида —китобларимни кулга олиб очишади ва
уз укувчиларим пайдо булади. Мен ана шу мухлис-
ларим учун ёзишим, шулар учун асосий гояларимни
них;оясига етказишим керак. Хрзир курашолмайман
—менинг ^атто душманим ^ам йук;.

★* *
Мени яхши у^ишни урганинг!

407


ВАСИЛИЙ ВАСИЛЬЕВИЧ РОЗАНОВ

(1856-1919)

Василий Розанов Россия-
нинг Ветлуга вилоятида кам-
барал, серфарзанд оилада
дунёга кедди. У уч ёшида ота-
дан етим к;олиб, бувиси билан
яшай бошлади.

Розановлар оиласи ofhp
жисмоний мехмат билан F ap n -
бона, машакдатли х;аёт кечи-
ришган. Василий Розанов гим-
назиянинг иккинчи синфида
5диётганда онаси вафот этади
ва фарзандлар тарбияси тунгич утил Николайнинг
кулига утади.
Василий Розанов 1882 йилда Москва универси-
тетининг тарих-филология факультетини тамом-
лайди.
Кейин 13 йил давомида Брянск, Ельц шах;арча-
ларидаги гимназияларда тарих ва географиядан
даре беради.
Фикрлаш тарзидаги аччик; танк;идий услуб ту­
файли Розановнинг дустлари унча куп булмаган.
Бундан ташк,ари унинг узи х;ам ёлризликка мойил
булган.
В.Розанов х,ар бир нарса юзасидан к,арама-к;ар-
ши, пародоксал шахсий нук;таи назарга эга булган.
Орир ва ночор утган болалик Розановни яшаш
учун жуда мух,им булган фикрий мослашув, эги-
лувчанликдан ма^рум этганди. Шу туфайли севиш
унинг учун танк^ид крилмок, ва курашмок; билан тенг
эди.

408


1893 йилда Розанов Давлат назорати (акциз)
идорасига ишга утади ва Петербургга кучиб келади.

1899 йили эса истеъфога чик;ади х;амда «Новое
время» газетасида ижодий ходим булиб ишлай бош-
лайди ва узини буткул адабий фаолиятга бариш-
лайди.

Октябрь инк^лобидан с^нг у файласуф ва ило^и-
ётчи Павел Флоренский билан Авлиё Сергей ибодат-
хонасида яшайди.

1918 йили Розановнинг миясига к;он куйилади,
уч ойдан кейин эса вафот этади.

Унинг куйидаги асарлари маълум: «Англаш
тугрисидаги фаннинг табиати, чегаралари ва ички
тузилмасини яхлит илм сифатида тадк^к, к^глиш
тажрибаси» (1886), «Маърифатнинг мубх;ам онла-
ри», «Зулмат ва мавхумлик салтанатида» (1904),
«Черков деворлари теграсида» (1906), «Ё л р и з л и к »
(1912), «Мавхум к;иёфа: насронийлик метафизика-
си» (1911).

***

Йуллар - некбинлар ^исмати.

***

Табиат дустдир, аммо уни еб булмайди.

•к-к4с

Х,ар к;андай метафизика табиатни чукур англаш
демакдир.

★* *

Мен таълимотим кенг ёйилишини истайманми?
Йук;. Чунки бу жуда катта х;аяжонларга сабаб була­
ди, мен эса хотиржамликни севаман...

409


Фак;ат мусибатгина бизга буюклик ва илохртйлик
эшикларини очади.

***

Дагаллик ва зуравонлик 2 фоиз муваффак,и-
ят келтирса, мулойимлик ва х,ожатбарорлик 20
фоиз муваффадиятни таъминлайди. Яхудийлар бу
х;адик,атни з^аммадан аввал англаб етдилар.

★* *

Тах^ир бир неча кун утгандан сунг шундай рухртй
ёрдуга айланадики, унга х;еч нарса тенг келолмайди.
Онгнинг олий даражадаги тиникдашувига тахдир-
сиз эришиб булмайди, деган фикрни айтиб утмас-
лик мумкин эмас. Зеро, комиллик тах^ир, маглублик
нималигини билмай доимо ралаба нашидасини
суриб, юксакда юрганларга бир умр насиб этмаган.

* ★*

Шон-шухрат нафак,ат буюклик, балки буюклик
иш^ирозининг ибтидосидир.

***

Индилоб икки улчамга эга: узунлик ва кенглик.
Аммо у учинчи улчам - теранликдан махрумдир.
Ана шу сифат туфайли у х,еч к,ачон булик; ва мазали
мева бермайди, х;еч к;ачон «тугамайди».

Инкдлоб усиб бориб асабийликка айланади. Ва
инсон х;еч к;ачон: «Бас! Етарли! Мен бахтиёрман.
Бугунги куним шундай яхшики, менга эрта керак-
мас...» деёлмайди. Инк^лоб доимо азобни етаклаб
юради ва фак,ат «эртанги» кундан умид келади...

Дар бир эртанги кун уни дорда к,олдириб, индин-
га айланади. Бу узлуксизликдан х,еч к;аерга к;очиб
кутулиб булмайди.

Инкралобда кувонч йук;. Булмайди л;ам.


Социализм худди номутаносиблик каби утиб
кетади. Х,ар к;андай номутаносиблик уткинчидир.
Социализм - бурон, ёмгир, шамол...

Бир куни куёш порлайди ва з^амма нарсани
куритади. Одамлар социализм туррисида к;овжи-
раган майса х;ак^вда гапираётгандек: «Намотки у
(социализм) булган эди?» «Ва дераза ойналарига
«биродарлик», «тенглик», «озодлик» дуллари келиб
урилганди?» - деб сзфайдилар.

- Эх;, х;а! Бу дул к;анча одамларга шикает етказ-

ган!!!
- Воажаб. Ралати х;одиса. Ишонгинг келмайди. У

тутрида к;аерда ук^ни мумкин?»


МУНДАРИЖА

Донишмандлик дурдоналари.........................................5
Хазрат Сулаймон............................................................7
Милетлик Фалес..............................................................9
Эзоп............................................................................. 12
Приеналик Биант.........................................................15
Критлик Эпименид......................................................17
Милетлик Анаксимен....................................................19
Лао Цзи........................................................................ 20
Пифагор...................................................................... 24
Будда Шакья Муни.......................................................27
Конфуций.................................................................... 33
Парменид.....................................................................39
Эфеслик Букрот (Гераклит)..........................................41
Мелисс..........................................................................44
Клазоменлик Анаксагор................................................46
Элеялик Зенон..............................................................49
Акрагантлик Эмпедокл.................................................52
Хрргий (Горгий)............................................................54
Протагор....................................................................... 55
Мо-цзи (Мо Д и ).............................................................58
Сукрот.......................................................................... 61
Демокрит...................................................................... 68
Антисфен...................................................................... 74
Сиреналик Аристипп....................................................76
\флотун (Платон).........................................................80
Диоген (Диоген)............................................................87
Шан Я н .........................................................................94
Трасту (Аристотель)......................................................99
Мэн-цзи..................................................................... 109
Чжуан-цзи................................................................. 116
Пиррон...................................................................... 124
Эпикур....................................................................... 129
.Ситийлик Зенон........................................................ 134
Г.юн-цзи..................................................................... 138


Хан Фэй................................................................... ..

Карнеад................................................................... 151

Цицерон Марк Туллий........................................... 152
Лукреций Тит К ар ................................................... 157
Исо Алай^иссалом (Ешуа Машиах)...........................158
Сенека кичик Луций Анней..................................... 161
Херонеялик Плутарх................................................ 174
Эпиктет................................................................... 178
Нагаржуна............................................................... 182
Марк Аврелий Антонин........................................... 184
Тертуллиан Квинт Септимий Флоренс...................... 187
Августин Аврелий (Саодатли).................................. 188
Боэций..................................................................... 193
Форобий................................................................... 196
Абулк;осим Фирдавсий............................................. 199
Ал-Мааррий Абул А л а .............................................. 202
Ибн Сино................................................................. 205
Умар Хайём............................................................. 208
Абу Хамид Мухаммад Ал Раззолий...........................211
Хужа А^мад Яссавий.............................................. 214
Чжу Си..................................................................... 218
Жалолиддин Румий.................................................. 221
Рожер Бэкон............................................................ 224
Аквинолик Фома...................................................... 228
Уилям Оккам........................................................... 232
Петрарка Франческо............................................... 235
Ба^оуддин Нак?нбанд............................................ 240
Алишер Навоий (Низомиддин Мир Алишер)............ 244
Никколо Ди Бернардо Макиавелли.......................... 259

Ван Шоужен............................................................263

Монтен.....................................................................
Филиппо Жордано Бруно........................................ 274
Фрэнсис Бэкон (Лорд Веруламский)......................... 277
Нажмиддин Кубро .................................................. 284

Галилео Галилей.......................................................288
Яков Бёме................................................................
Томас Гоббс.............................................................292
Рене Декарт.............................................................295
Балтасар Грасиан....................................................


Франсуа Де Ларошфуко........................................... 304
Блез Паскал.............................................................311
Жон Локк................................................................. 314
Барух Спиноза......................................................... 317
Шефстбери Антони Эшли Купер ...........................320
Жан Де Лабрюйер.................................................... 323
Монтескьё (Шарль-луи Секонда)..............................326
Вольтер (Франсуа-мари Аруэ)..................................332
Бенжамин Франклин............................................... 338
Давид Юм................................................................ 345
Михаил Васильевич Ломоносов...............................348
Дени Дидро ............................................................ 351
Вовенарг Люк Де Клапье......................................... 354
Леже-мари Дешан................................................... 357
Григорий Саввич Сковорода...................................360
Пол-анри Гольбах (Паул Генрих Дитрих)................ 363
Кант Иммануил ..................................................... 367
Робине Жан Батист Рене .......................................370
Шамфор Никола Себастиан Р о к .............................372
Лихтенберг Георг Кристоф.....................................375
Йоханн Вольфганг Гёте........................................... 379
Йоханн Готтлиб Фихте............................................. 383
Георг Вильгельм Фридрих Гегель.............................388
Стендаль.................................................................. 392
Артур Шопенгауэр .................................................. 395
Петр Яковлевич Чаадаев......................................... 400
Фридрих Вильгельм Ницше.....................................403
Василий Васильевич Розанов..................................408


Адабий-бадиий натр

ХДЦИКДТ МАНЗАРАЛАРИ
100 МУМТОЗ ФАЙЛАСУФ

Мух;аррир
Маъмура К^УТЛИЕВА

Мусахдах;
Мадина МАХМУДОВА

Бадиий мух;аррир
УйБун СОЛИХОВ

Компьютерда сах^фаловчи
Дилдора ЖУРАБЕКОВА

Техник му^аррир
Сурайё АХМЕДОВА


Лицензия раками: AI № 252, 2014 йил 02.10 да берилган.
Босишга 2015 йил 20.11.да рухсат этилди.
Бичими 84x108 1\32.

Босма табота 13,0. Шартли босма т а б о № 21,84.
Гарнитура «Bookman Old Style». Офсет k;o f o 3 .

Адади 5000 нусха. Б у ю р т м а № 74.
Бах,оси келишилган нархда.

«Янги аср авлоди» нашриётида тайёрланди.
100113. Тошкент, Чилонзор-8, Катортол и^часи, 60.

Мурожаат учун теАвфонлаР:

Нашр булими - 147-00-14; 129-09-71;
Маркетинг б^лими - 128-78-43; 397-10-87;

Факс —273-00-14.
e-mail: [email protected]


Click to View FlipBook Version