เเผนการ สอน วิทยาศาสตร์ฯ ป.4 สื่อ 60 พรรษา

๑๖๔

โครงสร้ำงแผนกำรจดั กำรเรยี นรขู้ องหนว่ ยกำรเรียนร้ทู ี่ ๓ แรง

แผนการจัดการเรียนร้ทู ี่ ๑.๑ แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ ๑.๒ แผนการจดั การเรียนรู้ที่ ๑.๓
แรงโน้มถ่วงของโลก การหานา้ หนกั ของวัตถุ
(๔ ชว่ั โมง) (๔ ช่ัวโมง) ความสมั พนั ธข์ องมวล
การเปล่ียนแปลง
หนว่ ยย่อยที่ ๑
แรง การเคล่ือนทขี่ องวัตถุและ
นา้ หนักของวตั ถุ
(๔ ช่ัวโมง)

หนว่ ยกำรเรยี นรทู้ ี่ ๓
แรง

(๑๒ ช่ัวโมง)

ชดุ การจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ (สำาหรับครผู ูส้ อน) กลุ่มสาระการเรียนร้วู ทิ ยาศาสตร์ ภาคเรยี นท่ี ๑ ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี ๔ (ฉบับปรับปรุง) ๑๙๑

6102153L01c.indd 191 9/10/18 9:00 AM

6102153L01c.indd 192 9/10/18 9:00 AM

หนว่ ยยอ่ ยท่ี ๑
แรง

6102153L01c.indd 193 9/10/18 9:00 AM

6102153L01c.indd 194 9/10/18 9:00 AM

๑๖๕

หนว่ ยกำรเรยี นรทู้ ่ี ๓ หน่วยยอ่ ยท่ี ๑ แรง
จำนวนเวลำเรยี น ๑๒ ช่วั โมง ชอ่ื หน่วย แรง

จำนวนแผนกำรจัดกำรเรียนรู้ ๓ แผน

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

สำระสำคญั ของหนว่ ย
มวลเป็นปริมาณเน้ือของสสารท้ังหมดท่ีประกอบกันเป็นวัตถุ แรงโน้มถ่วงของโลกเป็นแรงดึงดูดท่ีโลก

กระทาต่อวัตถุ มีทิศทางเข้าสู่ศูนย์กลางโลก และเป็นแรงไม่สัมผัส แรงดึงดูดของโลกกระทากับมวลของวัตถุ
หนง่ึ ๆ ทาใหว้ ตั ถตุ กลงสพู่ ื้นโลก และทาใหว้ ัตถมุ ีนา้ หนกั ชง่ั น้าหนักของวตั ถุได้จากเคร่ืองช่ังสปริง นา้ หนักของ
วัตถุขึ้นกับมวลของวัตถุ โดยวัตถุท่ีมีมวลมากจะมีน้าหนักมาก วัตถุท่ีมีมวลน้อยจะมีน้าหนักน้อย มวลมีผลต่อ
ความยากง่ายในการเปล่ียนแปลงการเคล่ือนท่ีของวัตถุ วัตถุท่ีมีมวลมากจะเปล่ียนแปลงการเคล่ือนท่ีได้ยาก
กวา่ วตั ถุทม่ี ีมวลน้อย

มำตรฐำนและตัวช้ีวัด
มำตรฐำน ว ๒.๒

เข้าใจธรรมชาติของแรงในชีวิตประจาวัน ผลของแรงทก่ี ระทาตอ่ วัตถุ ลกั ษณะการเคล่ือนที่แบบตา่ ง ๆ
ของวัตถุ รวมทง้ั นาความร้ไู ปใชป้ ระโยชน์
ตวั ชีว้ ัด

ว ๒.๒ ป.๔/๑ ระบผุ ลของแรงโน้มถ่วงทม่ี ีต่อวัตถจุ ากหลักฐานเชงิ ประจกั ษ์

ว ๒.๒ ป.๔/๒ ใชเ้ ครือ่ งชง่ั สปรงิ ในการวดั นา้ หนักของวตั ถุ

ว ๒.๒ ป.๔/๓ บรรยายมวลของวัตถทุ ่ีมผี ลตอ่ การเปลีย่ นแปลงการเคลอ่ื นท่ขี องวัตถุจากหลกั ฐาน

เชิงประจกั ษ์

ชดุ การจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรบั ครผู ู้สอน) กลุ่มสาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์ ภาคเรยี นที่ ๑ ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ (ฉบับปรับปรุง) ๑๙๕

6102153L01c.indd 195 9/10/18 9:00 AM

๑๖๖

ลำดบั กำรนำเสนอแนวคิดหลักของหนว่ ยย่อยที่ ๑ แรง

มวลเป็นปริมาณเน้ือของสสารท้งั หมดที่ประกอบกันเปน็ วัตถุ

แรงโน้มถ่วงของโลกเปน็ แรงดึงดูดท่โี ลกกระทาต่อมวลของวัตถุ มที ศิ ทางเข้าสู่ศูนยก์ ลางโลก
และเป็นแรงไม่สมั ผสั

แรงโนม้ ถ่วงของโลกท่ีกระทากบั มวลของวตั ถหุ น่งึ ๆ ทาให้วัตถุตกลงส่พู นื้ โลก และทาให้วตั ถมุ นี ้าหนกั
ชง่ั นา้ หนักของวัตถุไดจ้ ากเครอื่ งชงั่ สปริง

น้าหนักของวตั ถขุ ึ้นกับมวลของวัตถุ โดยวตั ถุที่มีมวลมากจะมีนา้ หนกั มาก วตั ถทุ ี่มีมวลนอ้ ย
จะมีน้าหนักน้อย

มวลมผี ลตอ่ ความยากงา่ ยในการเปล่ยี นแปลงการเคล่ือนที่ของวตั ถุ วตั ถุท่ีมมี วลมากจะเปลี่ยนแปลง
การเคลือ่ นท่ีได้ยากกว่าวัตถุท่ีมีมวลนอ้ ย

โครงสรำ้ งของหนว่ ยย่อยที่ ๑ แรง

หนว่ ยกำรเรียนรู้ ชื่อหน่วยย่อย จำนวนแผน ช่ือแผนกำรจดั กำรเรยี นรู้ จำนวนช่ัวโมง

หนว่ ยการเรียนรู้ หน่วยย่อยท่ี ๑ ๓ ๑.๑ แรงโน้มถว่ งของโลก ๔
๔
ท่ี ๓ แรง แรง ๑.๒ การหานา้ หนักของ
วัตถุ ๔

๑.๓ ความสัมพันธ์ของมวล
การเปล่ยี นแปลงการ
เคลอ่ื นที่ของวตั ถแุ ละ
น้าหนักของวัตถุ

๑๙๖ ชุดการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู ู้สอน) กลมุ่ สาระการเรยี นร้วู ทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนท่ี ๑ ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ ๔ (ฉบับปรับปรงุ )

6102153L01c.indd 196 9/10/18 9:00 AM

๑๖๗

คำชี้แจงประกอบแผนจดั กำรเรยี นรู้ หน่วยกำรเรียนรทู้ ี่ ๓

แผนกำรจัดกำรเรยี นรู้ท่ี ๑.๑ แรงโนม้ ถว่ งของโลก เวลำ ๔ ชว่ั โมง

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๑. สำระสำคญั ของแผน
แรงโน้มถ่วงของโลกที่กระทาต่อมวลของวตั ถทุ าให้วัตถุมีน้าหนกั และทาใหว้ ัตถตุ กลงสพู่ ้ืน

๒. ข้อเสนอแนะเพิ่มเติมในกำรนำไปใช้ (ให้ระบุสิ่งที่ต้องกำรเน้นหรือข้อสังเกต ข้อเสนอแนะ คำแนะนำ)
ในเร่อื งตอ่ ไปนี้ คอื
๒.๑ ขอบข่ำยเน้ือหำ
โลกมีแรงโน้มถ่วงหรือแรงดึงดูดกระทาต่อมวลของวัตถุ ในทิศทางที่พุ่งเข้าสู่ศูนย์กลางของโลกทาให้
วตั ถตุ กสู่พ้ืน และทาใหว้ ัตถุมีน้าหนกั
๒.๒ จดุ ประสงคก์ ำรเรยี นรู้ (ควำมรู้ ทักษะ คณุ ธรรม จริยธรรม ค่ำนิยม) (ถ้ำมี)

จดุ ประสงคด์ ำ้ นควำมรู้
สังเกตและอธิบายการเคลือ่ นที่ของวตั ถเุ มือ่ ถูกปล่อยจากมือ
จดุ ประสงค์ด้ำนทกั ษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์
๑. การสงั เกต
๒. การจดั กระทาและสือ่ ความหมายข้อมลู
๓. การลงความเห็นจากข้อมูล
จดุ ประสงค์ดำ้ นคุณธรรม
๑. มคี วามสามัคคี ช่วยเหลือในการทางานกลมุ่
๒. มวี ินยั
๓. มีความมงุ่ มัน่ ในการทางาน
๒.๓ กำรจดั กิจกรรมกำรเรียนรู้
๑) กำรเตรียมตัวของครู นักเรียน (กำรจัดกลุ่ม) (ถ้ำมี)

การจัดกลมุ่ นกั เรยี น โดยแบง่ นกั เรียนออกเป็นกลุ่ม กลุ่มละ ๔ คน
๒) กำรเตรียมสื่อ วัสดุอุปกรณ์ ของครู นักเรียน (ถ้ำมี)

สงิ่ ท่คี รตู ้องเตรยี ม คอื
๒.๑ วดี ิทศั น์แสดงการทางานของนักบนิ อวกาศท่ปี ฏบิ ัติงานในยานอวกาศนอกโลกจาก youtube
สิ่งทีน่ ักเรียนตอ้ งเตรียม คอื

๒.๒ ดินนา้ มัน ๑ กอ้ น/กลุ่ม

๒.๓ แท่งไม้ ๑ อนั /กลุม่

๒.๔ ใบไม้ ๑ ใบ/กลุม่

ชุดการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ (สำาหรับครผู ู้สอน) กลุ่มสาระการเรียนรูว้ ทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ช้นั ประถมศึกษาปีที่ ๔ (ฉบบั ปรบั ปรุง) ๑๙๗

6102153L01c.indd 197 9/10/18 9:00 AM

๑๖๘

๒.๕ ลูกบอล ๑ ลูก/กลมุ่
๒.๖ ฟองนา้ ๑ อัน/กลมุ่
๒.๗ เมล็ดถ่ัว ๑ เมด็ /กลมุ่
๓) เตรียมใบงำน ใบควำมรู้ ใบกิจกรรม (ถ้ำมี)
๓.๑ ใบความรู้ท่ี ๑ เร่ืองมวลและแรงโนม้ ถว่ งของโลก
๓.๒ ใบความรู้ท่ี ๒ เรอื่ งแรงโน้มถว่ งของโลกท่บี ริเวณตา่ ง ๆ
๓.๓ ใบงาน ๐๑ มวลและแรงโน้มถว่ งของโลก
๓.๔ ใบงาน ๐๒ การเคลื่อนทีข่ องวัตถุเม่ือปลอ่ ยจากมือ
๓.๕ ใบงาน ๐๓ แบบฝกึ หัด เรือ่ งการเคล่อื นที่ของวตั ถุในสถานทีต่ า่ ง ๆ
๒.๔ วัดผลประเมินผล (ถ้ำมี)
๑) วธิ ีกำรวดั ผลประเมนิ ผลกำรเรยี นรู้
๑.๑ การตอบคาถามในใบงาน
๑.๒ สงั เกตทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรใ์ นการทากิจกรรม
๑.๓ สังเกตด้านคุณธรรมขณะทากจิ กรรม
๒) วธิ ีกำร เครอ่ื งมอื เกณฑ์
๒.๑ เครอื่ งมอื และเกณฑใ์ นกำรประเมนิ ดำ้ นควำมรู้

ตรวจใหค้ ะแนนจากการตอบคาถามในใบงาน แลว้ ใชเ้ กณฑใ์ นการให้คะแนนดังนี้
- มากกว่า ๘๐ % ได้ ๓ คะแนน
- ๕๐ % - ๗๙ % ได้ ๒ คะแนน
- ต่ากวา่ ๕๐ % ได้ ๑ คะแนน
๒.๒ เครื่องมือและเกณฑใ์ นกำรประเมินทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์
สงั เกตทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ โดยใช้แบบประเมินทักษะกระบวนการ
ทางวทิ ยาศาสตร์ (ดงั แนบ) แลว้ นาคะแนนมารวมกนั แล้วใช้เกณฑใ์ นการให้คะแนนดังน้ี
- มากกวา่ ๘๐ % ได้ ๓ คะแนน
- ๕๐ % - ๗๙ % ได้ ๒ คะแนน
- ต่ากวา่ ๕๐ % ได้ ๑ คะแนน

๑๙๘ ชดุ การจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ (สาำ หรับครผู ู้สอน) กลุ่มสาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ชนั้ ประถมศึกษาปที ี่ ๔ (ฉบับปรบั ปรุง)

6102153L01c.indd 198 9/10/18 9:01 AM

๑๖๙

๒.๓ เครือ่ งมือและเกณฑใ์ นกำรประเมนิ ด้ำนคุณธรรม
สงั เกตคุณลักษณะด้านคุณธรรมโดยใชแ้ บบประเมนิ ด้านคุณธรรม (ดังแนบ) แลว้ นา

คะแนนมารวมกัน แล้วใชเ้ กณฑใ์ นการให้คะแนนดังน้ี
- มากกวา่ ๘๐ % ได้ ๓ คะแนน
- ๕๐ % - ๗๙ % ได้ ๒ คะแนน
- ต่ากวา่ ๕๐ % ได้ ๑ คะแนน

๓) กำรทดสอบก่อนเรยี น หลงั เรียน แบบฝกึ หัดกอ่ นเรียน หลังเรยี น
ทาแบบฝึกหัดในใบงานหลงั เรียน

๓. อนื่ ๆ
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

ชดุ การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ (สาำ หรับครูผสู้ อน) กลมุ่ สาระการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์ ภาคเรียนท่ี ๑ ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ ๔ (ฉบบั ปรับปรงุ ) ๑๙๙

6102153L01c.indd 199 9/10/18 9:01 AM

6102153L01c.indd 200 ๒๐๐ ชดุ การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู ูส้ อน) กลุ่มสาระการเรยี นรูว้ ทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ชั้นประถมศึกษาปีท่ี ๔ (ฉบบั ปรับปรุง) แนวกำรจัดกจิ กรรมกำรเรยี นร้ขู องแผนกำรจดั กำรเรียนรู้ที่ ๑.๑ ๑๗๐

หน่วยกำรเรียนรู้ที่ ๓ แรง เรอ่ื ง แรงโน้มถ่วงของโลก เวลำ ๔ ช่ัวโมง
ช้ันประถมศกึ ษำปีที่ ๔
กลมุ่ สำระกำรเรยี นรู้วิทยำศำสตร์ รำยวิชำวิทยำศำสตร์

แนวกำรจัดกิจกรรมกำรเรียนรู้

ขั้นนำ  ทบทวนความรู้เดิมของนักเรียนโดยให้นกั เรียนดูวดี ิทศั น์

 อา่ นใบความรู้ท่ี ๑ มวลและแรงโน้มถ่วง และรว่ มกนั อภิปราย

 ทากจิ กรรมที่ ๑ เมอ่ื ปล่อยวัตถจุ ากมือ วัตถเุ คลื่อนท่ีอยา่ งไร

ข้นั สอน  ทาใบงาน ๐๑ มวลและแรงโน้มถว่ งของโลก
 นาเสนอและอภปิ รายผลการทากิจกรรมร่วมกัน

 ทาใบงาน ๐๒ การเคลือ่ นที่ของวตั ถเุ ม่ือปล่อยจากมือ

 อภปิ รายผลการทากจิ กรรม

ขนั้ สรปุ  ครูและนกั เรียนร่วมกันสรุปเก่ียวกับการเคล่ือนทขี่ องวตั ถุเม่ือปลอ่ ยจากมือ
 ทาใบงาน ๐๓ แบบฝึกหดั เรื่องการเคลอ่ื นท่ีของวัตถใุ นสถานท่ีตา่ ง ๆ

 ประเมนิ จากการตอบคาถาม

กำรวดั และประเมนิ ผล  ประเมินจากการทากจิ กรรมในช้นั เรยี น

 ประเมินจากการทาแบบฝึกหัด

9/10/18 9:01 AM

6102153L01c.indd 201 ๑๗๑

ชุดการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู ูส้ อน) กลุม่ สาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ ๔ (ฉบบั ปรบั ปรุง) ๒๐๑ หนว่ ยกำรเรยี นรทู้ ่ี ๓ แรง แผนกำรจัดกำรเรียนรู้ที่ ๑.๑ แรงโนม้ ถว่ งของโลก เวลำ ๔ ช่ัวโมง
กลุ่มสำระกำรเรยี นรู้วทิ ยำศำสตร์ ชัน้ ประถมศึกษำปที ่ี ๔
หน่วยยอ่ ยที่ ๑ แรง
รำยวิชำวทิ ยำศำสตร์

ขอบเขตเน้อื หำ กำรจัดกิจกรรมกำรเรยี นรู้ (๔ ชัว่ โมง) สอ่ื / แหลง่ เรียนรู้
โโลลกกมมี แี แรรง โ น้ ม ถ่ ว ง ห รื อ แรรงงดดึ งึ งดดู ดู ด ชัว่ โมงท่ี ๑-๒
ขั้นน�า (๑๐ นาที) ๑. ดินนา้ มนั
กระท�าตอ่ มววลลขขอองงววตั ัตถถุ ุ ในทิศศททาางงทที่พี่พงุ่ ุ่ง ๑. ครูเปิดวดี ทิ ศั น์แสดงการทางานของนกั บนิ อวกาศทีก่ าลังซอ่ มยานหรือดาวเทียมนอกโลกให้ ๒. แท่งไม้
เขา้ สสศู่ ู่ศนู ูนยยก์ ์กลลางาขงอขงอโลงโกลทกา� ทใหาว้ ใตัหถ้วตุ ัตกถสุตพู่ กน้ื สู่ ๓. ใบไม้
สแู่พละ้นื ทแา� ลใหะทว้ ตัาถใหมุ ้วีนัต�้าถหุมนนี ักา้ หนัก นักเรียนชม จากนนั้ อภิปรายโดยใช้คาถาม ดังน้ี ๔. ลกู บอล
๑.๑ นกั บนิ อวกาศเคล่ือนที่อยา่ งไรในอวกาศ (ลอยไปมาในอวกาศ) ๕. ฟองน้า
จุดประสงค์ด้ำนควำมรู้ ๑.๒ นกั บนิ อวกาศมนี ้าหนักเปน็ อยา่ งไร เม่อื อยู่ในอวกาศ เพราะเหตุใด ๖. เมล็ดถว่ั
สงั เกตและอธิบายการเคลื่อนท่ีของ ๑.๓ นักบินอวกาศมีมวลหรอื ไม่ เพราะเหตใุ ด ๗. วีดิทศั นแ์ สดงการทางานของนักบิน

วัตถุเมอ่ื ถกู ปล่อยจากมือ นกั เรยี นอาจตอบตามความเข้าใจของตนเอง ครยู ังไม่เฉลยคาตอบ แต่ให้ไปคน้ พบจาก อวกาศ
การทากจิ กรรม
๒. ครถู ามนกั เรยี นเพ่ือนาเขา้ สกู่ ิจกรรมว่ามวลและน้าหนักของนักบนิ อวกาศนอกโลก และใน
โลก เหมอื นหรือแตกต่างกนั หรอื ไม่ เพราะเหตใุ ด (นักเรยี นตอบตามความเข้าใจของตนเอง)

ขั้นสอน (๑๐๐ นาที)
๓. นักเรียนอา่ นช่ือกิจกรรมและจุดประสงค์ของกิจกรรมที่ ๑ เม่ือปล่อยวตั ถุจากมือ วตั ถุ

เคล่อื นที่อย่างไร หนา้ ๙๙ จากนนั้ ครูถามคาถามดงั ต่อไปน้ี
๓.๑ กจิ กรรมนนี้ ักเรยี นจะได้เรียนเก่ียวกับเรือ่ งอะไร (ความหมายของมวลและนา้ หนัก และ

การเคลื่อนท่ขี องวัตถุเมือ่ ถกู ปลอ่ ยจากมือ)
๓.๒ นักเรียนจะไดเ้ รียนเรอื่ งนีด้ ้วยวิธใี ด (การอา่ นข้อมลู และการสงั เกต)

9/10/18 9:01 AM

6102153L01c.indd 202 ๑๗๒

๒๐๒ ชดุ การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู ูส้ อน) กลุ่มสาระการเรยี นรูว้ ทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ชั้นประถมศึกษาปีท่ี ๔ (ฉบบั ปรับปรุง) หน่วยกำรเรียนรทู้ ่ี ๓ แรง แผนกำรจัดกำรเรยี นรู้ท่ี ๑.๑ แรงโน้มถ่วงของโลก เวลำ ๔ ชั่วโมง
กลุ่มสำระกำรเรยี นรวู้ ทิ ยำศำสตร์ ชนั้ ประถมศึกษำปที ี่ ๔
หน่วยย่อยท่ี ๑ แรง
รำยวิชำวทิ ยำศำสตร์ ภำระงำน / ชิน้ งำน
๑. การบันทกึ ผลการทากจิ กรรม
จดุ ประสงค์ด้ำนทักษะกระบวนกำรทำง ๓.๓ เมื่อเรียนแล้วนักเรียนจะทาอะไรได้ (บอกความหมายของมวลและน้าหนัก และ
วิทยำศำสตร์ อธิบายการเคลื่อนท่ีของวัตถุเม่ือถูกปล่อยจากมือ) ในใบกิจกรรม
๒. การทาแบบฝกึ หัด
๑. การสังเกต ๔. นักเรียนอ่านวิธีทาในกิจกรรมที่ ๑ จากนั้นครูชวนอภิปรายเพื่อตรวจสอบความเข้าใจ
๒. การจัดกระทาและส่ือความหมาย ข้นั ตอนการทากิจกรรมของนักเรียนจนแน่ใจว่านกั เรียนทาได้

ข้อมลู ๕. นกั เรียนอา่ นใบความรู้ที่ ๑ เรอื่ งมวลและแรงโนม้ ถ่วงของโลก หน้า ๘๐-๘๑ จากน้ันครนู า
๓. การลงความเห็นจากข้อมลู อภิปรายเพ่ือสรุปความเขา้ ใจจากการอา่ นโดยอาจใช้คาถาม ดงั นี้
๕.๑ เพราะเหตุใดจงึ คดิ ว่าแอปเปลิ้ มปี ระโยชนต์ ่อรา่ งกาย (ทาให้รา่ งกายแขง็ แรง ไมเ่ ป็น
จดุ ประสงค์ด้ำนคณุ ธรรม โรคได้ง่าย)
๑. มีความสามัคคี ช่วยเหลือในการ ๕.๒ มวลคืออะไร (ปริมาณเน้ือของสสารที่รวมเป็นวตั ถุท้ังหมด)
ทางานกลุ่ม ๕.๓ สสารทน่ี ักเรียนร้จู กั มีอะไรบา้ ง (นกั เรยี นตอบตามความเข้าใจของตนเอง)
๒. มวี นิ ยั ๕.๔ สสารมีลกั ษณะอย่างไร (นกั เรยี นตอบตามความเขา้ ใจของตนเอง)
๓. มคี วามมุ่งมน่ั ในการทางาน ครูให้ความรู้เพิ่มเติมกับนักเรียนเกี่ยวกับความหมายของสสารว่าเป็นสิ่งต่าง ๆ ที่
สามารถจับต้องได้ สัมผัสได้ ต้องการที่อยู่ โดยครูอาจจะทบทวนกิจกรรมที่นักเรียนเคย
เรียนมา เช่น นา้ หรืออากาศ ท่ีจบั ต้องได้ มีน้าหนัก และต้องการทอ่ี ยู่ เป็นตน้

๕.๕ สสารอื่น ๆ รอบตัวนักเรียนมีอะไรอีกบ้าง เพราะเหตุใดจึงเป็นสสาร (นักเรียนตอบ
ได้หลากหลาย เช่น ปากกา หนังสือ โต๊ะ รองเท้า ตัวนักเรียน เป็นสสาร เพราะ

ส่งิ ของตา่ ง ๆ นจี้ ับตอ้ งได้ มนี า้ หนัก ต้องการท่ีอยู่)

9/10/18 9:01 AM

6102153L01c.indd 203 ๑๗๓

ชุดการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู ูส้ อน) กลุม่ สาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ ๔ (ฉบบั ปรบั ปรุง) ๒๐๓ หนว่ ยกำรเรยี นรทู้ ี่ ๓ แรง แผนกำรจัดกำรเรยี นรู้ท่ี ๑.๑ แรงโนม้ ถว่ งของโลก เวลำ ๔ ช่ัวโมง
กลุ่มสำระกำรเรียนรวู้ ิทยำศำสตร์ หน่วยย่อยที่ ๑ แรง ชั้นประถมศึกษึ ำปีท่ี ๔
รำยวิชำิ วทิ ยำศำสตร์
วิธีกำรประเมิน
๕.๖ มวลของแอปเป้ิลคือสว่ นใดบา้ ง (เนื้อสสารทง้ั หมดท่ีรวมเป็นผลแอปเปิ้ล ท้งั เปลือก ๑. การตอบคาถามในแบบฝกึ หัด
เน้อื ผล เมล็ด ข้วั ผลไม)้ ๒. สังเกตทกั ษะกระบวนการทาง

๕.๘ มวลมีหนว่ ยเปน็ อะไร (มวลมีหน่วยกรมั หรอื กโิ ลกรมั ) วทิ ยาศาสตร์ในการทากิจกรรม
๕.๙ เมือ่ ยา้ ยตาแหน่งท่ีอยู่ของวัตถุ มวลของวัตถุเปลีย่ นแปลงไปหรือไม่ อยา่ งไร ๓. สงั เกตด้านคณุ ธรรมขณะทากจิ กรรม

(ไมเ่ ปล่ียนแปลง มวลของวตั ถุมคี ่าเท่าเดิม ไมว่ ่าจะอยทู่ ใี่ ดบนโลกหรือนอกโลก) เกณฑก์ ำรประเมิน
๕.๑๐ นักบินอวกาศที่อยู่บนโลกแล้วออกไปทาภารกิจในอวกาศ มวลจะเปลี่ยนแปลง ๑. การตอบคาถามในแบบฝึกหัดได้
ถูกต้องด้วยตนเอง
หรือไม่ อย่างไร (มวลนักบินอวกาศไม่เปลี่ยนแปลง ถ้าไม่มีส่วนใดของนักบินที่ - มากกวา่ ๘๐ % ได้ ๓ คะแนน
- ๕๐ % - ๗๙ % ได้ ๒ คะแนน
หายไปหรือเพมิ่ ขึน้ มา) - ตา่ กว่า ๕๐ % ได้ ๑ คะแนน
๕.๑๑ มวลของวัตถุจะเปลี่ยนแปลงได้เมื่อใด (เมื่อมีส่วนใดส่วนหนึ่งของวัตถุหลุดหายไป

หรือเพิม่ ขึน้ มา)
๕.๑๒ นักวิทยาศาสตรท์ ี่คน้ พบแรงดึงดูดของโลกคือใคร (เซอรไ์ อแซก นิวตนั )
๕.๑๓ การคน้ พบของนวิ ตนั มจี ดุ เรม่ิ ตน้ จากอะไร (จากการสงั เกตผลแอปเปล้ิ และเกดิ ข้อ

สงสยั ว่าทาไมผลแอปเปิ้ลจงึ ตกลงจากตน้ ทาให้นวิ ตนั ศึกษาเรอ่ื งนอ้ี ย่างตอ่ เนอื่ ง)
๕.๑๔ วัตถมุ ีน้าหนกั ได้อยา่ งไร (แรงโนม้ ถว่ งของโลกกระทาตอ่ วัตถุ)
๕.๑๕ นา้ หนกั ของวตั ถมุ หี น่วยอะไร (นวิ ตนั )

9/10/18 9:01 AM

6102153L01c.indd 204 ๑๗๔

๒๐๔ ชดุ การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู ูส้ อน) กลุ่มสาระการเรยี นรูว้ ทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ชั้นประถมศึกษาปีท่ี ๔ (ฉบบั ปรับปรุง) หน่วยกำรเรยี นรูท้ ี่ ๓ แรง แผนกำรจัดกำรเรยี นรูท้ ี่ ๑.๑ แรงโน้มถ่วงของโลก เวลำ ๔ ช่ัวโมง
กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์ ชนั้ ประถมศึกษำปที ่ี ๔
หน่วยย่อยท่ี ๑ แรง
รำยวิชำวทิ ยำศำสตร์

๖. นักเรียนตอบคาถามหลังจากการอภิปรายลงในใบงาน ๐๑ มวลและแรงโน้มถ่วงของโลก ๒. มีทกั ษะกระบวนการทาง
หน้า ๘๒ วทิ ยาศาสตร์ขณะทากจิ กรรม

๗. ครูชักชวนนักเรียนสงสัยว่า นอกจากแรงโน้มถ่วงของโลกจะทาให้วัตถุมีน้าหนักแล้ว ยังมีผล - มากกวา่ ๘๐ % ได้ ๓ คะแนน
ตอ่ วัตถุอยา่ งไรอกี บา้ ง และเชื่อมโยงเข้าสู่การทากิจกรรมท่ี ๑ เม่อื ปลอ่ ยวตั ถุออกจากมือ - ๕๐ % - ๗๙ % ได้ ๒ คะแนน
- ตา่ กว่า ๕๐ % ได้ ๑ คะแนน
๘. ความเข้าใจขั้นตอนการทากิจกรรมทีละขั้นจนแน่ใจว่านักเรียนสามารถทาได้ จึงให้นักเรียน
ทากิจกรรม โดยครูควรย้าให้นักเรียนพยากรณ์เส้นทางการเคล่ือนท่ีของวัตถุต่าง ๆ ต้ังแต่ ๓. มคี ณุ ลักษณะดา้ นคณุ ธรรม
เริ่มปลอ่ ยวตั ถุใหห้ ลดุ จากมือจนวัตถหุ ยดุ การเคล่อื นท่ี แล้วจึงทากิจกรรมเพ่ือตรวจสอบการ - มากกวา่ ๘๐ % ได้ ๓ คะแนน
คาดคะเน - ๕๐ % - ๗๙ % ได้ ๒ คะแนน
- ต่ากว่า ๕๐ % ได้ ๑ คะแนน
ขน้ั สรุป (๑๐ นาที)
๙. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายผลจากการทากิจกรรมจนสรุปกิจกรรมได้ว่า มวลเป็น

ปรมิ าณเนอ้ื ของสสารทร่ี วมเปน็ วตั ถทุ ง้ั หมด มหี นว่ ยเปน็ กรมั หรอื กโิ ลกรมั เซอรไ์ อแซกนวิ ตนั
เป็นนักวิทยาศาสตร์ท่ีศึกษาอย่างต่อเน่ืองจนค้นพบว่าโลกมีแรงโน้มถ่วงกระทาต่อมวลของ
ของวัตถุ ทาให้วตั ถุมนี ้าหนัก น้าหนักมหี นว่ ยนิวตนั

9/10/18 9:01 AM

6102153L01c.indd 205 ชุดการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู ูส้ อน) กลุม่ สาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ ๔ (ฉบบั ปรบั ปรุง) ๒๐๕ ๑๗๕

หน่วยกำรเรียนรทู้ ่ี ๓ แรง แผนกำรจดั กำรเรยี นรทู้ ี่ ๑.๑ แรงโน้มถ่วงของโลก เวลำ ๔ ช่ัวโมง
กลุ่มสำระกำรเรยี นร้วู ทิ ยำศำสตร์ ชั้นประถมศึกษำปที ่ี ๔
หน่วยย่อยท่ี ๑ แรง
รำยวิชำวทิ ยำศำสตร์

ชัว่ โมงที่ ๓-๔
ขัน้ น�า (๕ นาท)ี
๑๐. ครูทบทวนความรู้ที่เรียนมาแล้วเกี่ยวกับมวลน้าหนัก และกิจกรรมที่นักเรียนทาเมื่อชั่วโมง

ที่ผ่านมา โดยอาจใชค้ าถาม ดังน้ี

๑๐.๑ มวลของรา่ งกายของเราคอื สว่ นใดบา้ ง มวลมหี นว่ ยอะไร (มวลของรา่ งกายคอื ทกุ สว่ น
ท่ีประกอบกันเปน็ ร่างกายของเราทง้ั หมด รวมถึงผม เลบ็ ขน มวลมีหน่วยกิโลกรมั

๑๐.๒ แรงดึงดดู ของโลกหรือแรงโน้มถ่วงของโลกมผี ลต่อวตั ถอุ ย่างไร (ทาให้วัตถุมนี า้ หนัก)

๑๐.๓ กจิ กรรมในชว่ั โมงทีผ่ า่ นมา นักเรียนทาอะไรบ้าง และต้องสังเกตอะไร
(ปลอ่ ยวตั ถุตา่ ง ๆ จากมอื และสงั เกตเส้นทางการเคลือ่ นทีข่ องวัตถุแต่ละอยา่ ง ตั้งแต่
เริ่มปลอ่ ยจากมอื จนวัตถุหยดุ เคลื่อนที)่

ขั้นสอน (๑๐๐ นาที)
๑๑. ครสู ุ่มเลือกนกั เรียน ๑-๒ กลุ่ม นาเสนอผลการทากจิ กรรม นักเรียนกล่มุ อื่นเปรยี บเทียบผล

การทากิจกรรมกบั ผลของกลุ่มที่นาเสนอ

๑๒. ครูและนักเรยี นร่วมกนั อภิปรายผลการทากิจกรรมโดยอาจใช้คาถามดงั นี้
๑๒.๑ เมื่อถือวตั ถใุ นมือ วัตถุมกี ารเคล่ือนทีห่ รือไม่ อย่างไร (วัตถไุ ม่เคลอื่ นที่ แต่อยนู่ งิ่ )

9/10/18 9:01 AM มวลของรา่ งกายของเราคอื สว่ นใดบา้ ง มวลมหี นว่ ยอะไร (มวลของรา่ งกายคอื ทกุ สว่ น

6102153L01c.indd 206 ๒๐๖ ชดุ การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู ูส้ อน) กลุ่มสาระการเรยี นรูว้ ทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ชั้นประถมศึกษาปีท่ี ๔ (ฉบบั ปรับปรุง) หน่วยกำรเรยี นรูท้ ี่ ๓ แรง แผนกำรจดั กำรเรียนรู้ที่ ๑.๑ แรงโน้มถ่วงของโลก ๑๗๖
กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์ หน่วยย่อยท่ี ๑ แรง
รำยวิชำวิทยำศำสตร์ เวลำ ๔ ช่ัวโมง
ชน้ั ประถมศึกษำปีท่ี ๔
๑๒.๒ เมื่อปล่อยวัตถุจากมือ วัตถุแต่ละชนิดมีการเปลี่ยนแปลงการเคลื่อนที่หรือไม่
อย่างไร (วตั ถุแต่ละชนิดมีการเปลี่ยนแปลงการเคลื่อนที่เหมือนกัน โดยเปลย่ี น
จากหยดุ นิ่งในมือเป็นเคล่อื นทลี่ งสพู่ ้ืน)

๑๒.๓ จากที่นักเรียนเคยเรียนมาแล้ว วัตถุเปลี่ยนแปลงการเคลื่อนที่ได้อย่างไร (วัตถุ
เปลย่ี นแปลงการเคล่ือนที่ได้ เม่อื มีแรงกระทาต่อวตั ถุ)

๑๒ ๔. เมื่อปล่อยวัตถุออกจากมือ มีแรงจากมือกระทาต่อวัตถุหรือไม่ (ไม่มีแรงกระทา
จากมอื )

๑๒.๕ ในเมอ่ื ไม่มีแรงท่ีมอื กระทาต่อวตั ถุ วัตถเุ ปลีย่ นแปลงการเคล่อื นทโ่ี ดยมแี รงอะไร
กระทาต่อวัตถุ (มีแรงอื่นนอกเหนือจากแรงของมือ นั่นคือแรงโน้มถ่วงของโลก
หรือแรงดึงดดู ของโลกท่ีกระทาต่อวัตถุ)

๑๒.๖ เส้นทางการเคลื่อนที่ของวัตถุแต่ละชิ้นที่ถูกปล่อยจากมือแตกต่างกันหรือไม่
อย่างไร (วัตถุแต่ละชิ้นอาจมีเส้นทางการเคลื่อนที่เหมือนหรือต่างกันได้ เช่น
ดินน้ามัน แท่งไม้ เคลื่อนที่ลงสู่พื้นในแนวตรง ขณะที่ใบไม้เคลื่อนที่ร่อนไปมา
และฟองนา้ เมลด็ ถว่ั จะกระดอนขน้ึ ลง แตส่ ง่ิ ทเ่ี หมือนกนั คอื วัตถทุ กุ ชนดิ ตกลง
สพู่ น้ื )

9/10/18 9:01 AM

6102153L01c.indd 207 ชุดการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู ูส้ อน) กลุม่ สาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ ๔ (ฉบบั ปรบั ปรุง) ๒๐๗ ๑๗๗

หนว่ ยกำรเรยี นรทู้ ่ี ๓ แรง แผนกำรจัดกำรเรยี นร้ทู ี่ ๑.๑ แรงโนม้ ถว่ งของโลก เวลำ ๔ ชั่วโมง
กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์ ชั้นประถมศึกษำปีที่ ๔
หน่วยยอ่ ยท่ี ๑ แรง
รำยวิชำวิทยำศำสตร์

๑๒.๗ วัตถุแต่ละชิ้นหยุดเคลื่อนที่ที่ใด เหมือนกันหรือไม่ (วัตถุแต่ละชิ้นหยุดการเคลื่อนที่
ทพี่ ืน้ เหมือนกนั )

๑๒.๘ แรงโน้มถ่วงของโลกกระทาต่อวัตถุในทิศทางใด รู้ได้อย่างไร (แรงโน้มถ่วงของโลก
มีทิศทางลงสู่พืน้ เสมอ รไู้ ดจ้ ากการตกลงสู่พ้ืนโลกของวัตถตุ า่ ง ๆ)

๑๓. ครูให้นักเรยี นตอบคาถามหลงั กิจกรรมในใบงาน ๐๒ หน้า ๘๕
๑๔. นักเรียนอ่านใบความรู้ที่ ๒ เรื่องแรงโน้มถ่วงของโลกที่บริเวณต่าง ๆ หน้า ๘๖-๘๗ และ

ครนู าอภปิ รายและสรุปเกยี่ วกับค่าแรงโนม้ ถว่ งของโลกในบริเวณตา่ ง ๆ ที่มีค่าแตกต่างกนั
๑๕. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปจากการอ่านว่า แรงดึงดูดของโลกขึ้นอยู่กับความสูงจาก

พืน้ โลก และเป็นแรงไม่สัมผัส เพราะโลกมีแรงดึงดูดวัตถุได้โดยวัตถุไม่จาเป็นต้องสัมผัส
กบั ผิวโลก
ขน้ั สรุป (๑๕ นำที)
๑๖. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายผลจากการทากิจกรรมจนสรุปได้ว่า วัตถุทุกชนิด
เมื่อปล่อยจากมือ จะตกลงสู่พื้นเสมอ เนื่องจากมีแรงโน้มถ่วงของโลกกระทาต่อวัตถุ
และแรงโนม้ ถว่ งของโลกแตล่ ะบริเวณมคี า่ ไม่เท่ากัน

๑๗. ครูให้นักเรียนทาใบงาน ๐๓ แบบฝึกหัด เร่ืองเมื่อปล่อยวัตถุจากมือ วัตถุเคล่ือนที่อย่างไร
หน้า ๘๘-๙๑

9/10/18 9:01 AM

๑๗๘

แบบประเมินด้ำนคุณธรรม
แผนกำรจัดกำรเรียนรู้ที่ ๑.๑ แรงโนม้ ถว่ งของโลก

ช่ือผู้ประเมิน/กลุ่มประเมนิ ………………………………………………………………………………………………………………
ช่ือกลุ่มรับกำรประเมิน…………………………………………………………………………………………………………………….
ประเมินผลคร้งั ท่…ี ……………….... วัน ……………..……... เดอื น ………..……….…. พ.ศ. ……...….…………...........

เร่อื ง……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ท่ี ลักษณะ/พฤติกรรมบ่งช้ี ระดับพฤตกิ รรม คะแนนทไ่ี ด้
เกิด = ๑ ไม่เกิด = ๐

๑. มคี วามสามัคคี ชว่ ยเหลอื ในการทางานกลุ่มรว่ มกัน

๒. มีวนิ ัย

๓. มคี วามม่งุ ม่ันในการทางาน

รวมคะแนนท่ีไดท้ งั้ หมด = …………… คะแนน

คณุ ลกั ษณะตามจุดประสงค์ด้านคณุ ธรรม
- มากกวา่ ๘๐ % ได้ ๓ คะแนน
- ๕๐ % - ๗๙ % ได้ ๒ คะแนน
- ต่ากวา่ ๕๐ % ได้ ๑ คะแนน

๒๐๘ ชดุ การจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ (สาำ หรบั ครผู ู้สอน) กล่มุ สาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์ ภาคเรยี นที่ ๑ ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี ๔ (ฉบบั ปรับปรงุ )

6102153L01c.indd 208 9/10/18 9:02 AM

๑๗๙

แบบประเมินด้ำนทักษะกระบวนกำรทำงวทิ ยำศำสตร์ในกำรทำกจิ กรรม
แผนกำรจดั กำรเรยี นรู้ที่ ๑.๑ แรงโน้มถ่วงของโลก

เกณฑก์ ำรประเมินมีดังนี้

๓ หมายถงึ ดี ๒ หมายถึง พอใช้ ๑ หมายถงึ ควรปรับปรุง
คะแนน
สงิ่ ท่ปี ระเมนิ
รวมคะแนน
การสังเกต

การจัดกระทาและสอ่ื ความหมายข้อมลู

การลงความเหน็ จากข้อมูล

เกณฑ์กำรประเมนิ

ทักษะ ระดับควำมสำมำรถ

กระบวนกำรทำง ดี (๓) พอใช้ (๒) ควรปรับปรงุ (๑)
วทิ ยำศำสตร์

การสงั เกต ใช้ประสาทสัมผัสในการรวบรวม ใช ้ ป ร ะ ส า ท สั ม ผั ส ใ น ก า ร ไม่สามารถใช้ประสาทสัมผัส

ขอ้ มลู เกย่ี วกบั เสน้ ทางการเคลอื่ นที่ รวบรวมขอ้ มลู เกย่ี วกบั เสน้ ทาง ในการรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับ

ของวัตถุแต่ละชิ้นเมื่อถูกปล่อย การเคลื่อนท่ีของวัตถุแต่ละช้ิน เส้นทางการเคลื่อนท่ีของวัตถุ

จากมอื จนหยดุ การเคล่อื นท่ีได้ เม่ือถูกปลอ่ ยจากมอื จนหยดุ แต่ละชิ้นเมื่อถูกปล่อยจากมือ

ดว้ ยตนเอง โดยไม่เพ่มิ ความ การเคลอ่ื นทไ่ี ด้ โดยการช้แี นะ จนหยุดการเคล่ือนที่ ถึงแมจ้ ะ

คดิ เห็น ของครหู รอื ผอู้ ่ืน ไดร้ บั คา� แนะนา� จากครหู รอื ผอู้ นื่

การจดั กระทา นาเสนอขอ้ มูลจากการอภิปราย น า เ ส น อ ข้ อ มู ล จ า ก ก า ร ไม่สำมำรถนาเสนอข้อมูลจาก

และสอ่ื เก่ียวกับเส้นทางการเคล่ือนท่ี อภิปรายเกี่ยวกับเส้นทางการ การอภิปรายเก่ียวกับเส้นทาง

ความหมายข้อมลู ของวัตถุแต่ละช้ินเมื่อถูกปล่อย เคล่ือนที่ของวัตถุแต่ละช้ิน การเคล่ือนท่ีของวัตถุแต่ละช้ิน

จากมือ ให้ผู้อื่นเข้าใจได้ง่าย เมื่อถูกปล่อยจากมือให้ผู้อ่ืน เม่ือถูกปล่อยจากมือให้ผู้อื่น

และชดั เจนด้วยตนเอง เข้าใจได้ง่ายและชัดเจน โดย เข้าใจได้ง่าย ถึงแม้จะได้รับ

กำรชแี้ นะของครหู รือผอู้ ่ืน คาแนะนาจากครหู รือผอู้ ืน่

การลงความเหน็ เพิ่มเติมความเห็นได้ว่ามีแรง เพิ่มเติมความเห็นได้ว่ามี ไ มส่ ามารถเพิ่มเติมความเห็น

จากข้อมูล ก ร ะ ท า ต่ อ วั ต ถุ ท า ใ ห้ วั ต ถุ แรงกระทาต่อวัตถุทาให้วัตถุ ได้ว่ามีแรงกระท าต่ อวัตถุ

เปล่ียนแปลงการเคลื่อนที่ได้ เปลี่ยนแปลงการเคล่ือนที่ได้ ทาให้วัตถุเปลี่ยนแปลงการ

ชดุ การจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรบั ครผู สู้ อน) กลุ่มสาระการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์ ภาคเรียนท่ี ๑ ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี ๔ (ฉบบั ปรบั ปรุง) ๒๐๙

6102153L01c.indd 209 9/10/18 9:02 AM

๑๘๐

ทกั ษะ ระดบั ควำมสำมำรถ ควรปรับปรงุ (๑)
กระบวนกำรทำง
ดี (๓) พอใช้ (๒) เคล่ือนที่ได้ อย่างมีเหตุผล
วิทยำศำสตร์ ถึงแม้จะไดร้ ับคาแนะนาจากครู
อย่างมีเหตุผล จากความรู้หรือ อย่างมีเหตผุ ล โดยการช้แี นะ หรอื ผู้อื่น
ประสบการณ์เดิมได้ด้วยตนเอง ของครหู รอื ผู้อื่น

๒๑๐ ชุดการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ (สาำ หรับครูผูส้ อน) กลุม่ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ภาคเรียนท่ี ๑ ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี ๔ (ฉบบั ปรบั ปรุง)

6102153L01c.indd 210 9/10/18 9:02 AM

เฉลยใบงาน

6102153L01c.indd 211 9/10/18 9:02 AM

6102153L01c.indd 212 9/10/18 9:02 AM

ชือ่ -สกลุ เดือน ชั้น เลขท่ี บ. ๓.๑ / ผ. ๑.๑-๐๑
วนั ที่ พ.ศ.

ใบงาน ๐๑ : มวลและแรงโนม้ ถ่วงของโลก

บนั ทกึ ผลการท�ากิจกรรม
ผลจากการอ่านและอภิปรายเพอื่ ตอบค�าถามต่อไปน้ี
๑. มวลคืออะไร

มวลเป็นปริมาณเน้อื ของสสารทง้ั หมดที่รวมเป็นวตั ถุ

๒. วัตถุมีน�้าหนกั ไดอ้ ย่างไร
วตั ถุมนี า้� หนกั เน่อื งจากมแี รงโน้มถ่วงของโลกหรอื แรงดึงดูดของโลกกระทา� ต่อวตั ถุ

๓. แรงโนม้ ถ่วงของโลกมีทศิ ทางอย่างไร
แรงโน้มถว่ งของโลกมีทิศทางเขา้ สศู่ ูนยก์ ลางของโลก

ชดุ การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ (สาำ หรบั ครูผู้สอน) กลมุ่ สาระการเรียนร้วู ทิ ยาศาสตร์ ภาคเรยี นท่ี ๑ ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ ๔ (ฉบับปรบั ปรงุ ) ๒๑๓

6102153L01c.indd 213 9/10/18 9:02 AM

ชอ่ื -สกลุ เดือน ชัน้ เลขที่ บ. ๓.๑ / ผ. ๑.๑-๐๒
วนั ท ่ี พ.ศ.

ใบงาน ๐๒ : การเคลอ่ื นทขี่ องวตั ถเุ มอื่ ปล่อยจากมือ

ผลการคาดคะเน
ภาพเสน้ ทางการเคลอ่ื นท่ขี องวตั ถแุ ตล่ ะชนิ้ เม่อื ถูกปลอ่ ยจากมือจนหยดุ เคลื่อนที่

ดนิ น�้ามนั เสน้ ทางการเคลื่อนท่ีของวัตถตุ า่ ง ๆ แทง่ ไม้
ฟองน�า้

ขึ้นอย่กู บั การคาดคะเนของนกั เรยี น พนื้

พ้ืน พ้นื

เส้นทางการเคลอื่ นที่ของวัตถตุ ่าง ๆ ลกู บอล
ใบไม้ เมลด็ ถั่ว

ข้ึนอยกู่ ับการคาดคะเนของนักเรียน พื้น

พน้ื พ้ืน

๒๑๔ ชดุ การจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู สู้ อน) กลมุ่ สาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์ ภาคเรยี นที่ ๑ ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ ๔ (ฉบบั ปรับปรุง)

6102153L01c.indd 214 9/10/18 9:02 AM

ช่ือ-สกุล เดอื น ชน้ั เลขที่ บ. ๓.๑ / ผ. ๑.๑-๐๒
วนั ที ่ พ.ศ.

ผลการสงั เกต
ภาพเสน้ ทางการเคลอ่ื นท่ขี องวัตถุแตล่ ะชิน้ เมอ่ื ถกู ปลอ่ ยจากมอื จนหยุดเคลอ่ื นที่

ดินนา้� มัน เส้นทางการเคลอื่ นที่ของวตั ถตุ ่าง ๆ แทง่ ไม้
ฟองน้า�

พน้ื พื้น พนื้

เสน้ ทางการเคลื่อนท่ีของวตั ถุตา่ ง ๆ ลูกบอล
ใบไม้ เมล็ดถั่ว

พ้ืน พ้ืน พน้ื

ชดุ การจดั กิจกรรมการเรียนรู้ (สาำ หรับครผู ู้สอน) กลมุ่ สาระการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์ ภาคเรยี นที่ ๑ ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ ๔ (ฉบบั ปรบั ปรงุ ) ๒๑๕

6102153L01c.indd 215 9/10/18 9:02 AM

ชือ่ -สกลุ เดอื น ชัน้ เลขที่ บ. ๓.๑ / ผ. ๑.๑-๐๒
วันท ี่ พ.ศ.

ค�าถามหลงั จากทา� กิจกรรม

๑. เม่อื ปลอ่ ยวัตถจุ ากมือ วัตถุมีการเปลย่ี นแปลงการเคล่ือนทห่ี รอื ไม ่ อยา่ งไร

เมอ่ื ปลอ่ ยวัตถุจากมือ วัตถมุ ีการเปลย่ี นแปลงการเคลือ่ นที่ จากหยุดนิง่ ในมอื

เป็นเคลอื่ นที่
๒. เมื่อปลอ่ ยวตั ถุจากมอื มีแรงกระทา� ตอ่ วตั ถุหรือไม ่ ถา้ ม ี แรงนัน้ มาจากไหน

เมื่อปลอ่ ยวัตถุจากมือ มีแรงกระท�าต่อวัตถุ แรงท่ีมากระทา� เป็นแรงโนม้ ถว่ งของโลก

๓. เมอ่ื วตั ถแุ ต่ละช้ินเคล่อื นที่ เส้นทางการเคล่ือนทเ่ี ป็นอย่างไร แตกต่างกันหรือไม่
วัตถแุ ต่ละชน้ิ มเี ส้นทางการเคลอ่ื นที่ตา่ งกัน โดยดนิ นา�้ มัน แท่งไม้ ตกลงสู่พน้ื แลว้
หยดุ น่ิง แต่ลูกบอล ฟองน้�า เมลด็ ถั่ว จะกระดอนขึ้นลงจนหยดุ น่ิง ใบไม้เคลื่อนท่ี
รอ่ นไปทางซา้ ย ทางขวาจนตกลงสูพ่ ื้น แต่วตั ถทุ ุกชนดิ ตกลงสู่พืน้ เหมอื นกนั ดังน้ัน
วตั ถุแตล่ ะชิ้นมีเส้นทางการเคลอื่ นท่ีทง้ั เหมือนและแตกตา่ งกนั

๔. วัตถตุ ่างๆ จะหยดุ เคลอ่ื นทีท่ ่ใี ด เหมือนกับทคี่ าดคะเนไวห้ รอื ไม่

วัตถตุ ่าง ๆ จะหยุดเคลือ่ นท่ที พ่ี น้ื โดยอาจจะเหมือนหรือแตกต่างกับท่คี าดคะเนไว้
(ขน้ึ อยู่กับการคาดคะเนของนักเรียน)
๕. จากกิจกรรมนี ้ สรปุ ไดว้ า่ อยา่ งไร

เม่อื ปล่อยวัตถจุ ากมือ เส้นทางการเคล่ือนที่ของวัตถุแตล่ ะชนดิ อาจแตกตา่ งกนั
แตว่ ัตถุทกุ ชนดิ จะตกลงสูพ่ ืน้ โลกเสมอ เน่อื งจากมแี รงโนม้ ถ่วงของโลกกระทา�
ต่อวัตถใุ นทศิ ทางเขา้ สูพ่ น้ื โลก

๒๑๖ ชุดการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ (สาำ หรบั ครผู สู้ อน) กลุ่มสาระการเรียนร้วู ิทยาศาสตร์ ภาคเรยี นที่ ๑ ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี ๔ (ฉบับปรับปรงุ )

6102153L01c.indd 216 9/10/18 9:02 AM

ชอื่ -สกุล เดอื น ชั้น เลขที่ บ. ๓.๑ / ผ. ๑.๑-๐๓
วนั ท ี่ พ.ศ.

ใบงาน ๐๓ : แบบฝึกหัด เร่ืองการเคลื่อนทข่ี องวัตถใุ นสถานทต่ี ่าง ๆ

๑. จากรูปสถานการณต์ า่ ง ๆ จงเขียนลูกศรแสดงทิศทางการเคลอื่ นทีข่ องวตั ถุ
พร้อมเขยี นเหตผุ ล
๑.๑ ลกู ชมพูห่ ลดุ จากขว้ั ผลไม้

๑.๒ กระจกุ ฟางหลดุ จากปากนก

๑.๓ สถานอี วกาศในอวกาศ

ชดุ การจดั กจิ กรรมการเรียนรู้ (สำาหรบั ครูผู้สอน) กลุ่มสาระการเรียนร้วู ิทยาศาสตร์ ภาคเรียนท่ี ๑ ชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี ๔ (ฉบบั ปรบั ปรุง) ๒๑๗

6102153L01c.indd 217 9/10/18 9:02 AM

ชอ่ื -สกุล เดอื น ชัน้ เลขที่ บ. ๓.๑ / ผ. ๑.๑-๐๓
วันที ่ พ.ศ.

๒. ผลไมท้ ี่หลุดจากขว้ั ของกงิ่ จากตน้ ท่อี ยู่ในทตี่ า่ ง ๆ ของโลก จะเคลอื่ นทอี่ ยา่ งไร
พร้อมเขยี นอธบิ ายเหตุผล

ก. ข.

ค. ง.

เพราะ มแี รงโน้มถว่ งของโลกกระทา� ต่อผลไมใ้ นทศิ ทางเข้าส่พู ้ืนโลกในแนวดิ่ง
ทา� ใหผ้ ลไมต้ กส่พู นื้ โลกในแนวด่ิง

๒๑๘ ชุดการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู สู้ อน) กลุม่ สาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์ ภาคเรยี นท่ี ๑ ช้นั ประถมศึกษาปที ่ี ๔ (ฉบับปรบั ปรุง)

6102153L01c.indd 218 9/10/18 9:02 AM

ชือ่ -สกุล เดอื น ชั้น เลขท่ี บ. ๓.๑ / ผ. ๑.๑-๐๓
วนั ท่ี พ.ศ.

๓. ถ้าเราอยทู่ ่ีเชงิ เขากบั ยอดเขา แรงโน้มถว่ งของโลกที่กระทา� ตอ่ ตัวเราจะเทา่ กนั หรือไม ่
อยา่ งไร

แรงโน้มถ่วงที่กระท�าต่อตัวเราจะไมเ่ ท่ากนั โดยบรเิ วณยอดเขาจะมีคา่ แรงโนม้ ถว่ ง
กระทา� ตอ่ ตัวเรานอ้ ยกว่า เพราะอยหู่ ่างจากจดุ ศูนย์กลางของโลกมากกว่า

ชุดการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ (สำาหรับครผู ู้สอน) กลุ่มสาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ (ฉบับปรับปรงุ ) ๒๑๙

6102153L01c.indd 219 9/10/18 9:02 AM

ช่อื -สกลุ เดือน ช้ัน เลขท่ี บ. ๓.๑ / ผ. ๑.๑-๐๓
วันที่ พ.ศ.

๔. เมื่อนกั บนิ อวกาศอยู่บนโลกและในอวกาศจะมีมวลและน�า้ หนักหรอื ไม ่ เพราะเหตุใด

อยู่บนโลก มี มวล และนา้� หนกั
เพราะ มวลเป็นปริมาณเนื้อของสสารทง้ั หมดทรี่ วมเปน็ ตัวของนักบินอวกาศ

และเมื่ออยบู่ นโลกมแี รงโนม้ ถ่วงของโลกกระทา� ต่อนกั บินอวกาศ
นักบินอวกาศจงึ มีนา้� หนัก
อยูใ่ นอวกาศ มี มวล แต่ไมม่ นี า้� หนกั
เพราะ ในอวกาศ นกั บินอวกาศยังคงมีปรมิ าณเนือ้ สสารท่ีรวมกนั เป็นตวั
นกั บินอวกาศเชน่ เดิม แตใ่ นอวกาศไม่มแี รงโนม้ ถ่วงของโลกกระท�า
ตอ่ นกั บนิ อวกาศ จงึ ท�าให้ไม่มีน�้าหนกั

๒๒๐ ชุดการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ (สาำ หรบั ครูผสู้ อน) กล่มุ สาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ ๔ (ฉบบั ปรบั ปรงุ )

6102153L01c.indd 220 9/10/18 9:02 AM

๑๘๙

คำชี้แจงประกอบแผนจัดกำรเรยี นรู้ หน่วยกำรเรยี นร้ทู ี่ ๓

แผนกำรจดั กำรเรยี นรู้ท่ี ๑.๒ กำรหำน้ำหนักของวัตถุ เวลำ ๔ ช่ัวโมง

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๑. สำระสำคัญของแผน
เครอื่ งชัง่ สปรงิ เปน็ อุปกรณ์ใชว้ ดั แรง นา้ หนกั ของวัตถชุ ่ังได้จากเครอื่ งช่งั สปรงิ

๒. ขอ้ เสนอแนะเพิ่มเติมในกำรนำไปใช้ (ให้ระบุสง่ิ ท่ตี ้องกำรเน้นหรอื ข้อสังเกต ขอ้ เสนอแนะ คำแนะนำ)
ในเร่อื งตอ่ ไปนี้ คือ
๒.๑ ขอบข่ำยเนอ้ื หำ
แรงโนม้ ถว่ งของโลกทกี่ ระทา� ตอ่ มวลของวตั ถทุ า� ใหว้ ตั ถมุ นี า�้ หนกั ชงั่ นา�้ หนกั ของวตั ถไุ ดโ้ ดยใชเ้ ครอ่ื งชง่ั สปรงิ

เครื่องชั่งสปริงใช้วัดแรง ถ้าต้องการชั่งน�้าหนักของวัตถุ ให้น�าวัตถุแขวนกับเครื่องชั่งสปริง เมื่อวัตถุอยู่นิ่ง

ค่าของแรงทอ่ี า่ นได้จะเท่ากับนา้� หนกั ของวตั ถุ น้�าหนักมหี น่วยนิวตัน

๒.๒ จดุ ประสงค์กำรเรียนรู้ (ควำมรู้ ทักษะ คุณธรรม จรยิ ธรรม ค่ำนยิ ม) (ถ้ำม)ี

จดุ ประสงคด์ ำ้ นควำมรู้

อธิบายวิธีการใชเ้ ครือ่ งชง่ั สปริง และการชงั่ น้าหนกั ของวตั ถุ

จดุ ประสงค์ดำ้ นทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์

๑. การสังเกต

๒. การวัด

๓. การจัดกระทาและสอ่ื ความหมายข้อมูล

จดุ ประสงค์ดำ้ นคุณธรรม
๑. มีความสามคั คี ชว่ ยเหลอื ในการทางานกลมุ่ รว่ มกนั

๒. มวี นิ ัย

๓. มคี วามมุ่งม่นั ในการทางาน

๒.๓ กำรจดั กิจกรรมกำรเรยี นรู้

๑) กำรเตรยี มตัวของครู นักเรียน (กำรจดั กลุ่ม) (ถ้ำมี)

การจัดกล่มุ โดยแบ่งนักเรยี นออกเปน็ กล่มุ กลุ่มละ ๔ คน

๒) กำรเตรียมสื่อ วัสดอุ ุปกรณ์ ของครู นักเรียน (ถ้ำมี)

สิง่ ทีค่ รตู ้องเตรียม คอื

๒.๑ ถงุ ทราย ๑ ถุง/กลมุ่

๒.๒ เครอื่ งช่งั สปริง ๑ เคร่ือง/กลุ่ม

สง่ิ ทีน่ กั เรียนต้องเตรยี ม คือ
๒.๓ วตั ถุอ่ืน ๆ เช่น กอ้ นหิน กลอ่ งใส่ดินสอ

ชดุ การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ (สาำ หรับครูผูส้ อน) กลมุ่ สาระการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี ๔ (ฉบบั ปรบั ปรุง) ๒๒๑

6102153L01c.indd 221 9/10/18 9:02 AM

๑๙๐

๓) เตรียมใบงำน ใบควำมรู้ ใบกิจกรรม (ถ้ำมี)
๓.๑ ใบงาน ๐๑ การหาน้าหนักของวัตถุ
๓.๒ ใบงาน ๐๒ แบบฝึกหัด เร่ืองการหานา้ หนักของวัตถุ

๒.๔ วดั ผลประเมนิ ผล (ถ้ำมี)
๑) วธิ ีกำรวัดผลประเมินผลกำรเรยี นรู้
๑.๑ การตอบคาถามในใบงาน
๑.๒ สังเกตทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรใ์ นการทากิจกรรม
๑.๓ สงั เกตด้านคุณธรรมขณะทากิจกรรม
๒) วิธกี ำร เคร่ืองมือ เกณฑ์
๒.๑ เคร่ืองมอื และเกณฑใ์ นกำรประเมนิ ดำ้ นควำมรู้
ตรวจใหค้ ะแนนจากการตอบคาถามในใบงาน แล้วใชเ้ กณฑใ์ นการให้คะแนนดงั นี้
- มากกว่า ๘๐ % ได้ ๓ คะแนน
- ๕๐ % - ๗๙ % ได้ ๒ คะแนน
- ตา่ กว่า ๕๐ % ได้ ๑ คะแนน
๒.๒ เครือ่ งมือและเกณฑใ์ นกำรประเมินทกั ษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์
สังเกตทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ โดยใชแ้ บบประเมนิ ทักษะกระบวนการ
ทางวทิ ยาศาสตร์ (ดังแนบ) แลว้ นาคะแนนมารวมกัน แลว้ ใช้เกณฑ์ในการให้คะแนนดงั นี้
- มากกวา่ ๘๐ % ได้ ๓ คะแนน
- ๕๐ % - ๗๙ % ได้ ๒ คะแนน
- ตา่ กว่า ๕๐ % ได้ ๑ คะแนน
๒.๓ เคร่ืองมอื และเกณฑใ์ นกำรประเมินดำ้ นคณุ ธรรม
สังเกตคุณลักษณะด้านคุณธรรมโดยใช้แบบประเมินด้านคุณธรรม (ดังแนบ) แล้วนา
คะแนนมารวมกนั แลว้ ใชเ้ กณฑ์ในการให้คะแนนดงั น้ี
- มากกว่า ๘๐ % ได้ ๓ คะแนน
- ๕๐ % - ๗๙ % ได้ ๒ คะแนน
- ต่ากว่า ๕๐ % ได้ ๑ คะแนน
๓) กำรทดสอบกอ่ นเรยี น หลงั เรียน แบบฝึกหดั กอ่ นเรียน หลงั เรียน
ทาแบบฝึกหัดในใบงานหลังเรียน

๓. อ่ืน ๆ
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

๒๒๒ ชดุ การจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ (สาำ หรบั ครผู ้สู อน) กลมุ่ สาระการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์ ภาคเรยี นท่ี ๑ ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี ๔ (ฉบับปรบั ปรงุ )

6102153L01c.indd 222 9/10/18 9:03 AM

6102153L01c.indd 223 ชุดการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู ูส้ อน) กลุม่ สาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ ๔ (ฉบบั ปรบั ปรุง) ๒๒๓ แนวกำรจัดกิจกรรมการเรียนรขู้ องแผนกำรจัดกำรเรียนรู้ที่ ๑.๒ ๑๙๒
เร่ือง กำรหำนำ้ หนักของวัตถุ
หนว่ ยกำรเรยี นรู้ท่ี ๓ แรง รำยวิชำวิทยำศำสตร์ เวลำ ๔ ชั่วโมง
กลมุ่ สำระกำรเรียนร้วู ิทยำศำสตร์ ชน้ั ประถมศึกษำปที ี่ ๔

ข้นั นำ แนวกำรจัดกจิ กรรมกำรเรยี นรู้
ข้นั สอน
ขนั้ สรุป  ทบทวนความรูท้ ่ีได้เรยี นมาแล้วของนกั เรยี นเกยี่ วกับความหมายของมวลและนา้ หนัก
กำรวัดและประเมนิ ผล  คาดคะเนนา้ หนักของวตั ถุ
 ทากจิ กรรมท่ี ๒ หาน้าหนักวัตถุได้อย่างไร
 ทาใบงาน ๐๑ การหานา้ หนักของวัตถุ
 นาเสนอและอภิปรายผลการทดลอง
 ครูและนกั เรียนรว่ มกนั ลงข้อสรุปเกยี่ วกบั การหาน้าหนกั ของวัตถุ
 ทาใบงาน ๐๒ แบบฝกึ หัด เร่ืองการหานา้ หนักของวัตถุ
 ประเมนิ จากการตอบคาถาม
 ประเมนิ จากการทากจิ กรรมในชั้นเรียน
 ประเมินจากการทาแบบฝกึ หัด

9/10/18 9:03 AM

6102153L01c.indd 224 ๑๙๓

๒๒๔ ชดุ การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู ูส้ อน) กลุ่มสาระการเรยี นรูว้ ทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ชั้นประถมศึกษาปีท่ี ๔ (ฉบบั ปรับปรุง) หน่วยกำรเรียนรู้ท่ี ๓ แรง แผนกำรจดั กำรเรียนรทู้ ี่ ๑.๒ กำรหำน้ำหนักของวัตถุ เวลำ ๔ ชั่วโมง
กลุ่มสำระกำรเรยี นร้วู ิทยำศำสตร์ ช้ันประถมศึกษำปีที่ ๔
หนว่ ยยอ่ ยที่ ๑ แรง
รำยวิชำวิทยำศำสตร์

ขอบเขตเนอ้ื หำ กจิ กรรมกำรเรียนรู้ (๔ ชว่ั โมง) ส่อื / แหล่งเรียนรู้
ชัว่ โมงที่ ๑-๒ ๑. ถุงทราย
แ ร ง โ น้ ม ถ่ ว ง ข อ ง โ ล ก ที่ ขนั้ นา� (๕ นาท)ี ๒. เคร่ืองชั่งสปริง
กระทาต่อมวลของวตั ถุ ทาใหว้ ัตถุ ๑. ครูทบทวนความรู้ท่ีเรียนมาโดยอาจใชอ้ ุปกรณ์ เชน่ กล่องใส่ดินสอ ประกอบการซักถามดังนี้ ๓. วตั ถุอื่น ๆ เช่น ก้อนหิน
มีน้าหนัก ชั่งน้าหนักของวัตถุได้
โดยใช้เคร่ืองช่ังสปริง เครื่องชั่ง ๑.๑ มวลของกล่องใส่ดนิ สอคือสว่ นใดบ้าง เพราะอะไร (ทุกส่วนท่ีประกอบเปน็ กล่องใส่ดินสอ รวมทั้ง กล่องใส่ดนิ สอ
สปริงใช้วัดแรง ถ้าต้องการช่ัง
น้าหนักของวัตถุให้นาวัตถุแขวน ดินสอที่อยภู่ ายในกล่องดว้ ย เพราะมวลเปน็ ปริมาณเน้ือของสสารทงั้ หมดทีร่ วมเปน็ วตั ถุ)
กับเครื่องชั่งสปริง เม่ือวัตถุอยู่นิ่ง
ค่าของแรงที่อ่านได้จะเท่ากับ ๑.๒ กลอ่ งดนิ สอมนี ้าหนักได้อยา่ งไร (มีแรงดึงดูดของโลกกระทาต่อตวั เรา)
น้าหนักของวัตถุ น้าหนักมีหน่วย
นวิ ตัน ๑.๓ มวลมีหน่วยอะไร และน้าหนักมหี น่วยอะไร (มวลมหี น่วยกรัมหรือกโิ ลกรัม นา้ หนกั มีหน่วยนิวตัน)

๒. ครนู าวัตถหุ ลาย ๆ ชิ้น เชน่ หนงั สือ หรอื ขวดใส่น้า ให้นกั เรียนสังเกตหรอื ยก แลว้ ลองให้นกั เรียนคาดคะเน
วา่ วัตถุเหล่านี้มีนา้ หนักเท่าไร (นกั เรยี นอาจตอบได้หลากหลาย ครอู าจนาอภปิ รายว่าการยกวตั ถุโดยอาศัย
เพียงความรู้สึกของแตล่ ะคนในการบอกน้าหนัก จะทาใหบ้ อกคา่ ไดแ้ ตกต่างกัน)

๓. ครูถามนักเรียนว่าจะมีวิธีการหาน้าหนักของวัตถุให้แม่นยาได้อย่างไร (นักเรียนตอบตามความเข้าใจของ
ตนเอง เช่น ใช้เครื่องชงั่ )

ขัน้ สอน (๑๑๐ นาท)ี
๔. ให้นกั เรียนอา่ นชอ่ื กิจกรรมและจดุ ประสงค์ของใบกิจกรรมที่ ๑ หาน้าหนกั ของวตั ถุ หนา้ ๙๓ จากน้ัน

ตรวจสอบความเขา้ ใจของนักเรียนเกี่ยวกับสงิ่ ทีจ่ ะเรยี น โดยอาจใชค้ าถาม ดงั นี้
๔.๑ กจิ กรรมน้นี ักเรียนจะไดเ้ รยี นเกย่ี วกับเรื่องอะไร (การหานา้ หนักของวัตถโุ ดยใช้เครื่องชั่งสปริง)

9/10/18 9:03 AM

6102153L01c.indd 225 ๑๙๔

ชุดการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู ูส้ อน) กลุม่ สาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ ๔ (ฉบบั ปรบั ปรุง) ๒๒๕ หน่วยกำรเรยี นรูท้ ่ี ๓ แรง แผนกำรจัดกำรเรียนร้ทู ี่ ๑.๒ กำรหำนำ้ หนกั ของวตั ถุ เวลำ ๔ ชั่วโมง
กลุ่มสำระกำรเรยี นรู้วิทยำศำสตร์ ชน้ั ประถมศึกษำปที ี่ ๔
หน่วยยอ่ ยท่ี ๑ แรง
รำยวิชำวิทยำศำสตร์

จดุ ประสงคด์ ำ้ นควำมรู้ ๔.๒ นักเรยี นจะได้เรียนเรอ่ื งนี้ดว้ ยวิธีใด (การสังเกต) ภำระงำน / ชน้ิ งำน
อธบิ ายวธิ ีการใชเ้ ครือ่ งชง่ั ๔.๓ เม่ือเรยี นแลว้ นกั เรยี นจะทาอะไรได้ (อธบิ ายการใช้เครื่องชัง่ สปริงหาคา่ นา้ หนักของวัตถไุ ด้) ๑. การบันทกึ ผลการทากจิ กรรม
๕. ครูให้นักเรียนอ่านวิธีทา โดยครูเลือกวธิ ีการอ่านท่ีเหมาะสมกับนักเรียน จากนั้นครูตรวจสอบความเข้าใจ
สปรงิ และการชัง่ น้าหนกั ของ ขัน้ ตอนการทากิจกรรมทลี ะข้ันตอนจนแน่ใจว่านักเรียนสามารถทาได้ จงึ ใหน้ ักเรยี นทากิจกรรม ในใบกจิ กรรม
วัตถุ ๖. ครูให้นักเรียนทาข้อ ๑ สังเกตลักษณะของเครื่องชั่งสปริงอย่างละเอียดพร้อมวาดรูปเครื่องชั่งสปริงใน ๒. การทาแบบฝึกหัด
ใบงาน ๐๑ การหาน้าหนักของวตั ถุ หน้า ๙๔ จากน้ันครูนาอภิปรายลกั ษณะของเครอ่ื งช่ังสปริง โดยอาจ
ใชค้ าถาม ดังน้ี
๖.๑ เครื่องชั่งสปริงมีส่วนประกอบอะไรบ้าง (เครื่องชั่งสปริงประกอบด้วยตัวกระบอกเครื่องชั่งจะมี

ขีดสเกล ๒ ด้าน ด้านหนึ่งมีหน่วยกรัม และอีกด้านหนึ่งมีหน่วยนิวตัน มีหูจับด้านบน และมีนอต
หมุนด้านบนของกระบอก ด้านล่างของกระบอกมีขอเกี่ยวยื่นออกมาจากกระบอกขอเกี่ยว
ยึดกับสปริงที่อยู่ด้านในของกระบอก และมีหมุดสีเงินอยู่ระหว่างกระบอก สามารถเลอ่ื นไปมาได้)
๖.๒ ขอเก่ียวทยี่ นื ออกมาจากกระบอกใช้ทาอะไร (สาหรบั เกี่ยววตั ถุ)
๖.๓ ถ้าตอ้ งการอา่ นคา่ น้าหนกั ของวัตถุ จะตอ้ งดหู น่วยใดบนเคร่อื งชั่งสปรงิ (หน่วยนิวตนั )
๖.๔ เคร่ืองชั่งสปริงอ่านค่าน้าหนักของวัตถุได้สูงสุดเท่าใด (เครื่องชั่งสปริงอ่านค่าน้าหนักได้สูงสุด
๑๐ นิวตัน)
๖.๕ เครื่องชั่งสปรงิ อ่านคา่ มวลไดส้ งู สดุ เทา่ ใด (๑,๐๐๐ กรมั หรอื ๑ กิโลกรมั )

9/10/18 9:03 AM

6102153L01c.indd 226 ๑๙๕

๒๒๖ ชดุ การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู ูส้ อน) กลุ่มสาระการเรยี นรูว้ ทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ชั้นประถมศึกษาปีท่ี ๔ (ฉบบั ปรับปรุง) หน่วยกำรเรียนร้ทู ่ี ๓ แรง แผนกำรจดั กำรเรียนรู้ท่ี ๑.๒ กำรหำน้ำหนักของวตั ถุ เวลำ ๔ ช่วั โมง
กลุ่มสำระกำรเรยี นรวู้ ิทยำศำสตร์ ช้ันประถมศึกษำปที ่ี ๔
หนว่ ยย่อยท่ี ๑ แรง
รำยวิชำวิทยำศำสตร์

จุดประสงค์ดำ้ นทกั ษะ ๗. ครูให้ความรู้นักเรียนเก่ียวกับวิธีการใช้และอ่านค่าน้าหนักบนเครื่องช่ังสปริง โดยครูอธิบายวิธี การจับ วธิ ีกำรประเมิน
กระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์ เครื่องช่ังสปริง ให้จับที่หูจับด้านบน ส่วนการอ่านค่าน้าหนักจะทาได้เมื่อหมุดหยุดน่ิง แล้วมองตรงรอย ๑. การตอบคาถามในแบบฝึกหดั
๑. การสังเกต บากก่ึงกลางของหมุดที่ระดับสายตาว่าตรงกับขีดบอกค่าที่เท่าใด ครูควรกาชับว่าการอ่านค่าน้าหนัก ๒. สงั เกตทักษะกระบวนการทาง
๒. การวดั อาจจะคลาดเคลื่อนได้ ถ้าระดับสายตาของผสู้ ังเกตอยตู่ ่าหรือสงู กวา่ หมุดอ่านค่า นอกจากนี้ครูให้ความรู้
๓. การจดั กระทาและสือ่ ว่า ถ้าเคร่ืองช่ังสปริงบางอันมีค่าเร่ิมต้นไม่ตรงกับค่าศูนย์ สามารถปรับระดับให้ตรงที่ขีดศูนย์ได้ โดยการ วทิ ยาศาสตร์ในการทา
หมนุ นอตทอ่ี ยดู่ า้ นบนของกระบอกเครื่องช่ังเพื่อปรบั ให้ตรงทข่ี ดี ศนู ย์ กจิ กรรม
ความหมายข้อมูล ๓. สงั เกตด้านคุณธรรมขณะทา
๘. ครใู หน้ ักเรยี นลงมือทากจิ กรรมขอ้ ๒-๔ แล้วใหน้ กั เรียนนาเสนอผลการทากจิ กรรมในชน้ั เรียน กิจกรรม
จุดประสงค์ดำ้ นคุณธรรม ขัน้ สรุป (๕ นาท)ี
๑. มคี วามสามัคคี ช่วยเหลือ ๙. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปผลการทากิจกรรมได้ว่า เครื่องชั่งสปริงต้องใช้อย่างถูกวิธีเพื่อให้สามารถอ่าน เกณฑ์กำรประเมิน
๑. การตอบคาถามในแบบฝึกหดั
ในการทางานกลุ่มรว่ มกัน ค่าของแรงได้อย่างถูกตอ้ ง
๒. มวี ินัย ได้ถูกต้องดว้ ยตนเอง
๓. มีความมุง่ ม่ันในการทางาน ช่ัวโมงท่ี ๓-๔ - มากกว่า ๘๐ % ได้ ๓ คะแนน
ข้นั น�า (๕ นาที) - ๕๐ % - ๗๙ % ได้ ๒ คะแนน
๑๐. ครูทบทวนกิจกรรมท่ีทาในชัว่ โมงท่ผี า่ นมาโดยใชค้ าถาม ดงั น้ี - ตา่ กวา่ ๕๐ % ได้ ๑ คะแนน

๑๐.๑ เครือ่ งช่ังสปรงิ ใชง้ านอย่างไร (นก้ เรยี นตอบตามความเข้าใจของตนเอง)
๑๐.๒ อา่ นค่าของนา้ หนักให้แม่นยาทาไดอ้ ย่างไร

(ครูอาจสุ่มนักเรียนออกมาแสดงวิธีการใช้เครื่องชั่งสปริงเพื่อประเมินความเข้าใจวิธีการใช้
เครอ่ื งช่ังสปริง)

9/10/18 9:03 AM

6102153L01c.indd 227 ๑๙๖

ชุดการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู ูส้ อน) กลุม่ สาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ ๔ (ฉบบั ปรบั ปรุง) ๒๒๗ หน่วยกำรเรยี นรู้ที่ ๓ แรง แผนกำรจดั กำรเรยี นรูท้ ่ี ๑.๒ กำรหำนำ้ หนกั ของวัตถุ เวลำ ๔ ชั่วโมง
กลุ่มสำระกำรเรียนรวู้ ิทยำศำสตร์ ชั้นประถมศกึ ษำปีท่ี ๔
หนว่ ยยอ่ ยที่ ๑ แรง
รำยวิชำวิทยำศำสตร์ ๒. มที ักษะกระบวนการทาง
วิทยาศาสตรข์ ณะทากจิ กรรม
ข้นั สอน (๑๐๐ นาที)
๑๑. ครแู ละนกั เรยี นร่วมกนั อภิปรายผลการทากจิ กรรมจากช่ัวโมงท่ีผา่ นมาโดยใชแ้ นวคาถาม ดงั นี้ - มากกวา่ ๘๐ % ได้ ๓ คะแนน
- ๕๐ % - ๗๙ % ได้ ๒ คะแนน
๑๑.๑ เมื่อออกแรงดึงขอเกี่ยวของเครื่องชั่งสปริง เกิดอะไรขึ้นกับเครื่องชั่งสปริง (หมุดเลื่อนลงมา - ต่ากวา่ ๕๐ % ได้ ๑ คะแนน
ด้านล่าง) ๓. มคี ณุ ลักษณะด้านคณุ ธรรม
- มากกว่า ๘๐ % ได้ ๓ คะแนน
๑๑.๒ เมือ่ ออกแรงดงึ ขอเกี่ยวของเครอ่ื งช่งั สปริงใหม้ ากขึน้ เกดิ อะไรขึ้นกับเครอ่ื งชัง่ สปริง (หมุดเล่ือน - ๕๐ % - ๗๙ % ได้ ๒ คะแนน
ลงมาดา้ นลา่ งมากขน้ึ ค่าท่ีอ่านได้มากขึน้ ) - ตา่ กวา่ ๕๐ % ได้ ๑ คะแนน

๑๑.๓ เมื่อแขวนถุงทรายกับเครื่องชั่งสปริงแล้วถุงทรายอยู่นิ่ง เกิดอะไรขึ้นกับเครื่องชั่งสปริง (หมุด
เลอ่ื นลงมาด้านลา่ ง)

๑๑.๔ ค่าแรงที่อา่ นได้เม่ือแขวนถุงทรายกบั เครอื่ งช่งั สปริงใหน้ งิ่ เป็นเท่าใด (ประมาณ ๔.๙ นิวตัน)
๑๑.๕ คา่ ท่อี ่านไดจ้ ากเคร่ืองช่ังสปริงคือค่าของแรงอะไร (แรงทถี่ ุงทรายดงึ เคร่ืองชั่งสปริงหรือนา้ หนัก

ของถุงทราย)
๑๒. ครใู ห้ความรเู้ พิม่ เติมว่าแรงที่ถงุ ทรายดึงเคร่ืองชงั่ สปรงิ จะเทา่ กับน้าหนักของถงุ ทราย หรอื แรงโน้มถว่ ง

ของโลกที่กระทาต่อถุงทราย และวิธีการอ่านค่าน้าหนักของถุงทรายที่ถูกต้องทาโดยแขวนถุงทรายให้
อยู่นิ่งในแนวดิ่ง ครูวาดแผนภาพบนกระดานแสดงแรงโน้มถ่วงของโลกที่กระทาต่อถุงทรายและแรงที่
เครื่องชั่งสปริงดงึ ถงุ ทราย ดังรูป

9/10/18 9:03 AM

6102153L01c.indd 228 ๒๒๘ ชดุ การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู ูส้ อน) กลุ่มสาระการเรยี นรูว้ ทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ชั้นประถมศึกษาปีท่ี ๔ (ฉบบั ปรับปรุง) หน่วยกำรเรยี นรูท้ ี่ ๓ แรง แผนกำรจดั กำรเรียนรทู้ ่ี ๑.๒ กำรหำนำ้ หนกั ของวตั ถุ ๑๙๗
กลุ่มสำระกำรเรยี นร้วู ิทยำศำสตร์
หน่วยย่อยท่ี ๑ แรง เวลำ ๔ ช่วั โมง
รำยวิชำวทิ ยำศำสตร์ ชน้ั ประถมศึกษำปีท่ี ๔

๑๓. นกั เรียนตอบคาถามหลังจากทากจิ กรรม หนา้ ๙๕
ขน้ั สรุป (๑๕ นาที)
๑๔. ครูและนกั เรียนร่วมกับสรุปได้วา่ เครอื่ งชัง่ สปรงิ ใชว้ ัดค่าของแรง และสามารถหาค่าน้าหนกั ของวัตถไุ ด้

เมื่อแขวนวตั ถกุ ับเครือ่ งชั่งสปริงใหอ้ ยู่นิง่ ในแนวดิ่ง
๑๕. ครใู ห้นกั เรียนทาใบงาน ๐๒ แบบฝึกหดั เร่ืองการหาน้าหนกั ของวตั ถุ หน้า ๙๖-๙๗

9/10/18 9:03 AM

๑๙๘

แบบประเมนิ ดำ้ นคุณธรรม
แผนกำรจัดกำรเรียนรู้ที่ ๑.๒ กำรหำน้ำหนกั ของวัตถุ

ชอื่ ผู้ประเมนิ /กลุ่มประเมิน………………………………………………………………………………………………………………

ชอ่ื กลุ่มรับกำรประเมิน…………………………………………………………………………………………………………………….
ประเมินผลคร้ังท่ี………………….... วัน ……………..……... เดอื น ………..……….…. พ.ศ. ……...….…………...........

เรอ่ื ง……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ท่ี ลักษณะ/พฤตกิ รรมบง่ ชี้ ระดบั พฤติกรรม คะแนนท่ไี ด้
เกดิ = ๑ ไมเ่ กิด = ๐
๑. มคี วามสามัคคี ชว่ ยเหลือในการทางานกลุ่มรว่ มกนั
๒. มวี นิ ัย
๓. มีความมุง่ ม่ันในการทางาน

รวมคะแนนทไี่ ด้ทั้งหมด = …………… คะแนน

คุณลักษณะตามจดุ ประสงค์ด้านคุณธรรม
- มากกวา่ ๘๐ % ได้ ๓ คะแนน
- ๕๐ % - ๗๙ % ได้ ๒ คะแนน
- ตา่ กวา่ ๕๐ % ได้ ๑ คะแนน

ชุดการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครูผสู้ อน) กลุ่มสาระการเรียนร้วู ิทยาศาสตร์ ภาคเรียนท่ี ๑ ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔ (ฉบับปรบั ปรงุ ) ๒๒๙

6102153L01c.indd 229 9/10/18 9:03 AM

๑๙๙

แบบประเมนิ ด้ำนทกั ษะกระบวนกำรทำงวทิ ยำศำสตรใ์ นกำรทำกิจกรรม
แผนกำรจัดกำรเรยี นรู้ที่ ๑.๒ กำรหำน้ำหนักของวตั ถุ

เกณฑ์กำรประเมินมีดังน้ี

๓ หมายถงึ ดี ๒ หมายถึง พอใช้ ๑ หมายถึง ควรปรบั ปรุง

สิง่ ทป่ี ระเมิน คะแนน
การสงั เกต
การวดั
การจดั กระทาและสื่อความหมายข้อมูล

รวมคะแนน

เกณฑก์ ำรประเมนิ

ทกั ษะกระบวนกำร ระดบั ควำมสำมำรถ

ทำงวิทยำศำสตร์ ดี (๓) พอใช้ (๒) ควรปรบั ปรงุ (๑)

การสังเกต ใช้ประสาทสัมผัสในการ ใ ช้ ป ร ะ ส า ท สั ม ผั ส ใ นการ ไม่สามารถใช้ประสาทสัมผัส

รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับ ร ว บ ร ว ม ข้ อ มู ล เ ก่ี ย ว กั บ ในการรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับ

ลักษณะของเคร่ืองชั่งสปริง ลักษณะของเครื่องชั่งสปริง ลักษณะของเครื่องช่ังสปริงและ

และสิ่งท่ีเกิดขึ้นกับเคร่ืองช่ัง และสิ่งที่เกิดขึ้นกับเคร่ืองช่ัง สิ่งท่ีเกิดขึ้นกับเคร่ืองช่ังสปริง
สปริงเม่ือออกแรงดึงได้ด้วย สปริงเม่ือออกแรงดึงได้ โดย เม่ือออกแรงดงึ ได้ ถงึ แมจ้ ะได้
ตนเอง โดยไม่เพมิ่ ความ กำรช้แี นะของครูหรือผู้อน่ื รบั คา� แนะน�าจากครูหรือผูอ้ ืน่

คิดเห็น

การวัด ใช้เครื่องช่ังสปริงและระบุ ใช้เครื่องชั่งสปริงและระบุ ไม่สามารถใช้เคร่ืองชั่งสปริงได้

หน่วยของแรงได้อย่างถูกต้อง หน่วยของแรงได้อย่างถูกต้อง อยา่ งถกู ตอ้ ง และไม่สามารถระบุ

ด้วยตนเอง โดยการชแ้ี นะของครหู รอื ผอู้ น่ื หน่วยของแรงได้ ถงึ แมจ้ ะไดร้ ับ

คา� แนะน�าจากครูหรือผู้อน่ื

การจดั กระทาและ น�ำเสนอข้อมูลภำพที่วำด น�ำเสนอข้อมูลภำพที่วำด ไม่สามารถน�ำเสนอข้อมูลภำพที่
สอื่ ความหมาย และบรรยำยลักษณะและ และบรรยำยลักษณะและ วำดและบรรยำยลักษณะและ
ข้อมลู ส่วนประกอบของเครื่องช่ัง สว่ นประกอบของเครอ่ื งชง่ั สปรงิ ส่วนประกอบของเคร่ืองชั่งสปริง

สปรงิ ใหผ้ อู้ น่ื เขำ้ ใจไดง้ ำ่ ย และ โดยการชแ้ี นะของครหู รอื ผอู้ นื่ ถึงแม้จะได้รับค�ำแนะน�ำจำกครู
หรอื ผูอ้ ่นื
ชัดเจนดว้ ยตนเอง

๒๓๐ ชดุ การจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู ู้สอน) กลุ่มสาระการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์ ภาคเรยี นท่ี ๑ ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี ๔ (ฉบับปรับปรุง)

6102153L01c.indd 230 9/10/18 9:04 AM

๒๐๐

ควำมรเู้ พมิ่ เติมสำหรบั ครู

เคร่ืองช่ังสปริงจะยืดออกเม่ือมีแรงมาดึง เราสามารถอ่านค่าของแรงท่ีใชด้ ึงได้จากสเกล ในกรณีที่

นาวัตถุมาแขวนไว้กับเคร่ืองช่ังสปริง ค่าของแรงที่อ่านได้จากเคร่ืองช่ังสปริงคือแรงที่วัตถุดึงเครื่องช่ังสปริง

ซึ่งเท่ากับน้าหนักของวัตถุ เช่น นาวัตถุหนัก ๘ นิวตัน มาแขวนไว้กับเคร่ืองชั่งสปริง เข็มสเกลจะช้ีที่เลข ๘

นิวตัน กรณนี ้คี ่าที่อา่ นไดจ้ ากเครอื่ งชั่งสปริงเทา่ กับน้าหนักของวตั ถุซึ่งเป็นแรงโนม้ ถ่วงของโลกท่ีกระทาต่อวัตถุ
ถ้าออกแรงพยุงวัตถขุ น้ึ เล็กนอ้ ย ค่าที่อา่ นไดจ้ ากเครื่องชัง่ สปรงิ จะลดลง ในขณะทแี่ รงโน้มถว่ งของ

โลกที่กระทา� ตอ่ วัตถมุ คี ่าคงเดิม นา้� หนกั ของวตั ถกุ ็จะมคี า่ คงเดมิ ดว้ ย แต่คา่ ท่ีอ่านได้จากเคร่ืองช่ังสปรงิ จะลดลง
แสดงวา่ คา่ ท่อี า่ นได้จากเคร่อื งช่งั สปริงในกรณนี ี้จะไมเ่ ท่ากับน�้าหนักของวัตถุ และถา้ ออกแรงดึงวัตถใุ หเ้ ล่อื นลง
คา่ ทอี่ า่ นไดจ้ ากเคร่อื งช่งั สปรงิ จะเพมิ่ ขึ้น ค่าทอี่ า่ นไดน้ ั้นกจ็ ะไม่เทา่ กับน้�าหนกั ของวัตถุ จงึ สรปุ ได้วา่ ท่ีอ่านไดจ้ าก
เครอ่ื งชัง่ สปรงิ จะเทา่ กับน�้าหนกั ของวตั ถุ ในกรณที แ่ี ขวนวตั ถุใหอ้ ยูน่ ่งิ โดยไมม่ ีแรงอ่ืนมาเกีย่ วขอ้ งเท่านน้ั

ส�าหรับเคร่ืองชั่งสองแขนซ่ึงอาจเห็นได้ตามร้านขายทองเป็นเคร่ืองช่ังส�าหรับช่ังมวลของวัตถุโดย
เปรียบเทยี บกับมวลมาตรฐาน โดยใชห้ ลักการทีว่ ่า ถา้ มวลบนจานทั้งสองขา้ งของเครือ่ งชัง่ มคี า่ เท่ากนั แขนของ
เครอ่ื งช่ังจะอยู่ในแนวระดับ

ชดุ การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ (สาำ หรับครผู สู้ อน) กลุ่มสาระการเรยี นรู้วทิ ยาศาสตร์ ภาคเรยี นที่ ๑ ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี ๔ (ฉบบั ปรับปรุง) ๒๓๑

6102153L01c.indd 231 9/10/18 9:04 AM

6102153L01c.indd 232 9/10/18 9:04 AM

เฉลยใบงาน

6102153L01c.indd 233 9/10/18 9:04 AM

6102153L01c.indd 234 9/10/18 9:04 AM

ชอื่ -สกุล เดอื น ชน้ั เลขท่ี บ. ๓.๑ / ผ. ๑.๒-๐๑
วนั ท่ี พ.ศ.
สเกล
ใบงาน ๐๑ : การหาน้�าหนกั ของวัตถุ ขอเก่ียว

บันทกึ ผลการทา� กจิ กรรม
ผลการสังเกต
๑. รปู เครอ่ื งชง่ั สปริงท่สี งั เกตได้

หูจับ กรมั นิวตัน
หมุด
สปรงิ 00
100 1
200 2
300 3
400 4
500 5
600 6
700 7
800 8
900 9
1000 10

๒. ผลการสังเกตการเปลีย่ นแปลงของเครื่องชัง่ สปรงิ เมอ่ื ออกแรงในการดึงให้มากขึ้น ๆ
สปริงดา้ นในยืดออกมากข้ึน และหมุดเล่ือนลงมาดา้ นลา่ งมากขนึ้

๓. มวลของถงุ ทราย เทา่ กบั ๕๐๐ กรัม
๔. ค่าทีอ่ า่ นได้ เมอื่ แขวนถงุ ทรายกบั เครอื่ งช่ังสปรงิ เทา่ กับ ประ มาณ ๔ .๙ นิวตนั
๕. ค่าทอ่ี า่ นได ้ เมอ่ื แขวนวตั ถอุ ่นื กับเครอื่ งชงั่ สปริง เท่ากบั ข ึน้ อยกู่ บั วตั ถทุ ี่น�ามา นิวตนั

แขวน

ชุดการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ (สำาหรับครผู สู้ อน) กลุม่ สาระการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์ ภาคเรียนท่ี ๑ ช้นั ประถมศกึ ษาปีที่ ๔ (ฉบับปรับปรุง) ๒๓๕

6102153L01c.indd 235 9/10/18 9:04 AM

ช่อื -สกลุ เดือน ชนั้ เลขท่ี บ. ๓.๑ / ผ. ๑.๒-๐๑
วนั ที่ พ.ศ.

ค�าถามหลงั จากท�ากิจกรรม

๑. เมือ่ ดงึ เครอ่ื งช่งั สปริงดว้ ยแรงท่แี ตกตา่ งกัน เคร่ืองช่ังสปริงมกี ารเปลย่ี นแปลง
แตกต่างกนั หรือไม่อย่างไร

เครอื่ งชง่ั สปรงิ มีการเปลีย่ นแปลงแตกตา่ งกัน เมือ่ ดึงเครอื่ งชง่ั สปริงดว้ ยแรงมาก
หมุดของเคร่อื งช่ังสปริงจะเลื่อนลงมาก ทา� ใหอ้ า่ นค่าแรงได้มากขน้ึ
๒. คา่ ที่อา่ นได้จากเครื่องชั่งสปริงเมอ่ื แขวนถุงทรายไว้น่ิง ๆ คือคา่ ของอะไร

คา่ น�้าหนกั ของถุงทรายหรอื แรงโนม้ ถว่ งของโลกท่ีกระทา� ตอ่ ถงุ ทราย

๓. ในกิจกรรมนี้ใชเ้ ครอ่ื งชงั่ สปริงทา� อะไร
เคร่ืองชง่ั สปรงิ ใชว้ ดั คา่ ของแรง

๔. จากกิจกรรมน้ี สรปุ ไดว้ ่าอยา่ งไร

เมือ่ ออกแรงดึงขอเกี่ยวของเครื่องช่ังสปรงิ มากขึน้ ค่าแรงทอี่ า่ นจะมากขึน้ เม่ือ
แขวนถงุ ทรายกบั เคร่อื งช่งั สปรงิ ใหน้ ง่ิ จะท�าใหร้ ู้ค่าแรงโนม้ ถว่ งของโลกท่ีกระทา� ตอ่
ถงุ ทรายหรือน�้าหนักของถุงทรายได้

๒๓๖ ชดุ การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ (สาำ หรับครูผู้สอน) กลุ่มสาระการเรยี นร้วู ิทยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔ (ฉบับปรับปรงุ )

6102153L01c.indd 236 9/10/18 9:04 AM

ชือ่ -สกุล เดอื น ช้ัน เลขที่ บ. ๓.๑ / ผ. ๑.๒-๐๒
วันที่ พ.ศ.

ใบงาน ๐๒ : แบบฝกึ หัด การหานา้� หนกั ของวตั ถุ

ตอบค�าถามตอ่ ไปนใี้ ห้ถกู ต้อง
๑. น้�าหนักของวัตถเุ กดิ จากอะไร
ก. แรงทโี่ ลกดึงดดู วัตถ ุ ข. ปรมิ าตรของวัตถุ
ค. มวลของวัตถุ ง. รูปทรงของวัตถุ

๒. จากรปู เครอ่ื งชง่ั สปรงิ วัตถุมมี วลและมนี ้า� หนักเท่าใด (พร้อมระบหุ นว่ ย)

กรัม นวิ ตนั มวล ๕๐๐ กรมั
น�า้ หนกั ๕ นิวตนั
00
100 1
200 2
300 3
400 4
500 5
600 6
700 7
800 8
900 9
1000 10

ชุดการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ (สาำ หรับครผู ู้สอน) กลุ่มสาระการเรียนรวู้ ทิ ยาศาสตร์ ภาคเรยี นท่ี ๑ ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี ๔ (ฉบบั ปรับปรงุ ) ๒๓๗

6102153L01c.indd 237 9/10/18 9:04 AM

ชื่อ-สกลุ เดอื น ชน้ั เลขที่ บ. ๓.๑ / ผ. ๑.๒-๐๒
วันที ่ พ.ศ.

๓. น ้า� หนกั ของดินน�า้ มนั ในกล่องแต่ละใบมีค่าเท่าใด เขยี นน้า� หนักของดินนา้� มันในกลอ่ ง
แต่ละใบพร้อมระบหุ น่วย โดยเรยี งล�าดับจากนอ้ ยไปมาก

กรัม นิวตัน กรัม นวิ ตัน กรมั นวิ ตัน

00 00 00
100 1 100 1 100 1
200 2 200 2 200 2
300 3 300 3 300 3
400 4 400 4 400 4
500 5 500 5 500 5
600 6 600 6 600 6
700 7 700 7 700 7
800 8 800 8 800 8
900 9 900 9 900 9
1000 10 1000 10 1000 10

A B D

ดนิ น�า้ มนั ในกลอ่ ง A มี น้า� หนัก ๘ นิวตนั
ดนิ น�า้ มันในกล่อง B มี นา�้ หนกั ๒ นิวตนั
ดินน้า� มันในกล่อง C มี น�้าหนัก ๕ นวิ ตัน
น�า้ หนักของดินนา�้ มันเรยี งจากน้อยไปมาก คือ B C A

๒๓๘ ชุดการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ (สำาหรับครูผู้สอน) กล่มุ สาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์ ภาคเรยี นท่ี ๑ ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี ๔ (ฉบับปรับปรงุ )

6102153L01c.indd 238 9/10/18 9:04 AM

๒๐๕

คำชี้แจงประกอบแผนจัดกำรเรียนรู้ หนว่ ยกำรเรียนรทู้ ่ี ๓

แผนกำรจดั กำรเรียนรูท้ ี่ ๑.๓ ควำมสัมพนั ธ์ของมวล กำรเปล่ียนแปลงเคล่อื นที่ของวตั ถุ

และนำ้ หนกั ของวัตถุ เวลำ ๔ ช่วั โมง

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๑. สำระสำคัญของแผน
มวลสัมพันธ์กับการเปลี่ยนแปลงการเคล่ือนที่ และน้าหนักของวัตถุ วัตถุที่มีมวลมากจะเปลี่ยนแปลง

การเคลื่อนทไี่ ดย้ าก และวตั ถุทม่ี มี วลมากจะมีน้าหนกั มากกวา่ วตั ถุทม่ี ีมวลนอ้ ย

๒. ขอ้ เสนอแนะเพมิ่ เติมในกำรนำไปใช้ (ให้ระบุสิ่งทีต่ ้องกำรเน้นหรอื ขอ้ สังเกต ขอ้ เสนอแนะ คำแนะนำ)
ในเรอ่ื งต่อไปนี้ คอื
๒.๑ ขอบข่ำยเนื้อหำ
มวลเป็นสมบัติในการต้านการเปลี่ยนแปลงการเคล่ือนท่ีของวตั ถุ มวลและการเปล่ียนแปลงการ

เคลื่อนที่สัมพันธ์กัน โดยวัตถุที่มีมวลมากจะเปล่ียนแปลงการเคล่ือนท่ีได้ยาก นอกจากนี้มวลและน้าหนัก

ของวตั ถมุ คี วามสมั พันธก์ ัน โดยเมื่อวตั ถุทีม่ มี วลมากจะมนี า้ หนกั มาก

๒.๒ จดุ ประสงคก์ ำรเรียนรู้ (ควำมรู้ ทักษะ คณุ ธรรมจริยธรรม ค่ำนิยม) (ถ้ำม)ี

จุดประสงคด์ ้ำนควำมรู้
ระบคุ วามสัมพันธข์ องมวล การเปลี่ยนแปลงการเคลื่อนที่ และนา้ หนักของวตั ถุ

จุดประสงค์ดำ้ นทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตร์
๑. การสังเกต

๒. การวัด

๓. การลงความเหน็ จากข้อมูล

๔. การตคี วามหมายขอ้ มลู และลงข้อสรุป

จดุ ประสงค์ด้ำนคณุ ธรรม
๑. มคี วามสามคั คี ช่วยเหลอื ในการทางานกลมุ่ รว่ มกนั

๒. มีวินยั

๓. มีความมงุ่ มน่ั ในการทางาน
๒.๓ กำรจดั กิจกรรมกำรเรยี นรู้

๑) กำรเตรยี มตัวของครู นกั เรยี น (กำรจดั กลุ่ม) (ถ้ำมี)
๑.๑ การจดั กลมุ่ โดยแบ่งนักเรียนออกเปน็ กลุ่ม กลุ่มละ ๔ คน

ชุดการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ (สำาหรับครผู สู้ อน) กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ภาคเรยี นที่ ๑ ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี ๔ (ฉบับปรับปรุง) ๒๓๙

6102153L01c.indd 239 9/10/18 9:04 AM

๒๐๖

๑.๒ ครูทาชุดสาธิตโดยบรรจุทรายลงในขวดพลาสติกปิดทึบด้วยกระดาษสีเข้ม โดยขวดควรมี

ลักษณะเหมือนกันทั้ง ๒ ใบ ขวดใบหนึ่งบรรจุทรายเต็มขวด และอีกใบหนึ่งบรรจุทรายเพียง

๑ ใน ๕ ของขวด จากนัน้ ปดิ ฝาขวด ผกู ขวดไว้กบั ไม้เมตรให้ขวดทงั้ สองใบห่างกันพอประมาณ

นาไม้เมตรไปพาดระหว่างโต๊ะหรือเก้าอี้ในตาแหน่งที่นักเรียนทั้งชั้นมองเห็น เพื่อใหค้ รูนำ

อภปิ รายสาหรับตรวจสอบความรูเ้ ดิมของนักเรียน

๒) กำรเตรียมส่ือ วัสดอุ ุปกรณ์ ของครู นักเรียน (ถ้ำม)ี

สิ่งที่ครูต้องเตรียม คอื

๒.๑ ไม้เมตร ๑ อัน/กลมุ่

๒.๒ เครื่องชง่ั สปริง ๑ อนั /กลุ่ม

๒.๓ ขวดปิดทึบ ๒ ใบ/กลมุ่

๒.๔ กระดาษสีดา ๑ แผ่น/กลมุ่

ส่งิ ที่นักเรยี นต้องเตรยี ม คือ

๒.๕ ขวดพลาสตกิ เปลา่ ขนาด ๐.๖ ลิตร ๒ ขวด/กลุ่ม

๒.๖ เชอื กฟาง ๒ เส้น/กลุ่ม

๒.๗ เก้าอี้ ๒ ตวั /กลุ่ม

๒.๘ ทราย ๑ ถัง/กลุ่ม

๓) เตรยี มใบงำน ใบควำมรู้ ใบกิจกรรม (ถ้ำมี)
๓.๑ ใบงาน ๐๑ มวล การเปลีย่ นแปลงการเคลื่อนท่ีของวตั ถแุ ละนา้ หนัก

๓.๒ ใบงาน ๐๒ แบบฝกึ หดั เร่ืองมวล การเปล่ียนแปลงการเคลื่อนท่ีของวตั ถแุ ละนา้ หนัก

๒.๔ วดั ผลประเมนิ ผล (ถำ้ มี)
๑) วิธีกำรวัดผลประเมินผลกำรเรยี นรู้
๑.๑ การตอบคาถามในใบงาน

๑.๒ สงั เกตทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ในการทากิจกรรม

๑.๓ สังเกตดา้ นคุณธรรมขณะทากจิ กรรม

๒๔๐ ชุดการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ (สำาหรบั ครผู ู้สอน) กลมุ่ สาระการเรียนรูว้ ทิ ยาศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี ๔ (ฉบบั ปรับปรุง)

6102153L01c.indd 240 9/10/18 9:04 AM