เอกสารประกอบการสอนวิชาการควบคุมและวางแผนก่อสร้างงานโยธา

ตลอดเวลำอยำ่ งสม่ำเสมอท้งั ประจำวนั ประจำสปั ดำห์ ประจำปี กำรตรวจสอบท่ีเคร่งครัดจะเป็นส่วนช่วยใหก้ ำร
เกิดอุบตั ิเหตุลดลง เพรำะเม่ือเคร่ืองมืออยใู่ นสภำพดีแลว้ กำรใชง้ ำนก็จะสะดวกและปลอดภยั ยิ่งข้ึน ดงั น้ันใน
ฐำนะผตู้ รวจงำนจึงควรจะมีกำรปลูกจิตสำนึกของผปู้ ฏิบตั ิงำนผคู้ วบคมุ เครื่องจกั รกลทุกประเภทใหต้ ระหนกั ถึง
กำรปฏิบตั ิงำนอยำ่ งถูกตอ้ งและปลอดภยั

การตรวจงานด้านความปลอดภยั และอาชีวอนามัยในการปฏบิ ตั งิ าน
ผทู้ ำกำรก่อสร้ำงจะตอ้ งจดั ระบบควำมปลอดภยั ใหแ้ ก่ช่ำงและคนงำนรวมท้งั

บุคคลภำยนอกตำมที่กฎหมำยระบุไวอ้ ยำ่ งครบถว้ น โดยคำนึงถึงหลกั ปลอดภยั ไวก้ ่อนเป็นสำคญั อุปกรณ์ควำม
ปลอดภัยของกำรปฏิบัติงำนภำยนอกอำคำรได้แก่ นั่งร้ำน ตำข่ำยกันตก สะพำนห้อยท่ีมีรำวกันตก ส่วน
ผปู้ ฏิบตั ิงำนในท่ีสูงจะตอ้ งมีเข็มขดั นิรภยั และตำข่ำยหรือส่ิงรองรับที่แขง็ แรงสำหรับผปู้ ฏิบตั ิงำนบนเคร่ืองทุ่น
แรงบำงอยำ่ ง เช่น ป้ันจน่ั ยกของแบบติดต้งั บนพ้ืน นอกจำกจะตอ้ งมีเคร่ืองป้องกนั ในฐำนะทำงำนในท่ีสูงแลว้
ยงั ตอ้ งมีสำยล่อฟ้ำบนเครื่องทุ่นแรงน้ันเพ่ือป้องกนั ฟ้ำผ่ำ และทำกำรยดึ ป้ันจน่ั ตำมคำแนะนำของผูผ้ ลิตอีกดว้ ย
อุปกรณ์ควำมปลอดภยั ส่วนบุคคลโดยทว่ั ไปก็คือ หมวกแข็ง ใช้สำหรับทุกคนท่ีปฏิบตั ิงำน หรือเขำ้ ไปในเขต
ก่อสร้ำง ถุงมือและรองเทำ้ ยำงใชส้ ำหรับกำรเทปูน อุปกรณ์ควำมปลอดภยั ประเภทเคร่ืองท่นุ แรง นงั่ ร้ำน หรือตำ
ข่ำยกนั ตกดงั กล่ำว ตอ้ งมีกำรตรวจสภำพอยู่เสมอ และสำหรับอุปกรณ์อื่นโดยเฉพำะหมวกแขง็ จะตอ้ งจดั ให้ทุก
คนสวมใส่โดยเคร่งครัดนอกจำกควำมปลอดภยั ท่ีกำหนดในกฎหมำยแลว้ ส่ิงใดที่อำจก่อให้เกิดอนั ตรำยหรือ
อุบตั ิเหตุข้ึนไดก้ ็ควรจะหำอุปกรณ์ป้องกนั ไว้ เช่น รำวบนั ได รำวกนั ตก โดยรอบช่องเปิ ดท้งั หลำยเพรำะถำ้ หำก
ไม่มีรำวกนั ตกอำจเป็ นสำเหตุให้คนตกลงมำจำกท่ีสูงไดอ้ คั คีภยั ก็เป็ นอีกเร่ืองหน่ึงที่ไม่ควรประมำท กำรทิ้งกน้
บุหรี่ลงในกองวสั ดุท่ีไหมไ้ ฟ กำรเชื่อมเหล็กใกลก้ บั วสั ดุไวไฟ กำรต่อสำยไฟผิดวิธี กำรใชส้ ำยไฟ หรืออุปกรณ์
ที่เสื่อมคุณภำพ จะเป็นสำเหตุท่ีก่อใหเ้ กิดอคั คีภยั ไดง้ ่ำย กำรป้องกนั ควรมีอุปกรณ์หรือเคมีดบั เพลิงไวใ้ นสถำนที่
ก่อสร้ำงตลอดเวลำ รวมท้งั พยำยำมที่จะเก็บกองวสั ดุไวไฟไวใ้ นที่ที่ไมพ่ ลกุ พลำ่ น และควรปฏิบตั ิงำนใหห้ ่ำงจำก
วสั ดุไวไฟ หำกจำเป็น หรือหลีกเล่ียงไม่ได้ ก็จะตอ้ งระมดั ระวงั เป็ นพิเศษแมจ้ ะมีมำตรกำรและอุปกรณ์ป้องกนั
เพลิงไหมไ้ วแ้ ลว้ ก็ตำม ผูต้ รวจงำนก็ยงั จะตอ้ งเอำใจใส่หมนั่ ตรวจตรำอยู่เสมอจะละเลยไม่ได้ มิฉะน้ันจะเกิด
อนั ตรำยโดยมีสำเหตุจำกควำมประมำทงำนก่อสร้ำงหลำยประเภทมีลกั ษณะปฏิบตั ิงำน ท่ีเป็นอนั ตรำยต่อสุขภำพ
พลำนำมยั ของผูท้ ำงำน เช่น งำนขดุ เจำะอุโมงค์ งำนใตน้ ้ำ งำนพ่นเคมี งำนท่ีทำในที่มืด เป็ นตน้ กำรปฏิบตั ิงำน
เหล่ำน้ีจำเป็ นตอ้ งมีมำตรกำร หรืออุปกรณ์ป้องกันอันตรำยเหล่ำน้ีอย่ำงครบถ้วน เช่น ระบบถ่ำยเทอำกำศ
ออกซิเจน แสงสวำ่ ง เครื่องป้องกนั หูตลอดจนกำรหมุนเวียนผลดั เปลี่ยนผูป้ ฏิบตั ิงำนตำมระยะเวลำที่เหมำะสม
เป็ นตน้

ในเขตที่พกั อำศยั ในหน่วยงำนก่อสร้ำงมกั จะเป็นแหล่งเสื่อมโทรม เพรำะขำดทำงระบำยน้ำและภำชนะ
สำหรับขจดั ขยะและสิ่งปฏิกูล พ้ืนที่ลุ่มช้ืนแฉะ ส่ิงก่อสร้ำงมืดทึบอำกำศถ่ำยเทไม่สะดวก แสงสวำ่ งไม่เพียงพอ
ส่ิงเหล่ำน้ีมีผลเสียต่อสุขภำพพลำนำมัยของช่ำง และคนงำน ซ่ึงจะส่งผลกระทบให้ประสิทธิภำพในกำร
ปฏิบตั ิงำนลดลง ผูต้ รวจงำนจึงควรเอำใจใส่ หมน่ั ตรวจตรำแนะนำให้จดั สถำนท่ีให้ถูกสุขลกั ษณะท้งั สถำนที่
และกำรอยอู่ ำศยั ท้งั น้ีเพ่ือใหผ้ อู้ ยอู่ ำศยั มีสุขภำพร่ำงกำยแขง็ แรงอยเู่ สมอ อนั จะส่งผลดีตอ่ กำรปฏิบตั ิงำน และทำ
ใหไ้ ดผ้ ลงำนที่มีคณุ ภำพ

ข้นั ตอนการตรวจงาน
กำรตรวจงำนระหว่ำงก่อสร้ำงน้ัน ส่วนใหญ่ผูต้ รวจงำนจะตอ้ งเขำ้ ไปตรวจงำนใน 3ลกั ษณะ คือ กำร

ตรวจงำนตำมระยะเวลำที่กำหนดไว้ กำรตรวจงำนเมื่อมีเหตุขดั ขอ้ งในระหว่ำงดำเนินกำรก่อสร้ำง หรือระหว่ำง
งวด และกำรตรวจงำนเมื่อครบกำหนดเวลำตำมงวดในแผนกำรทำงำนก่อสร้ำง กำรตรวจงำนระหว่ำงกำร
ก่อสร้ำงน้ีจะมีประโยชน์ในกำรตรวจสอบควำมกำ้ วหนำ้ ของงำนและผลงำนเป็นระยะ ๆ เพื่อจะไดล้ ดปัญหำต่ำง
ๆ ใหน้ อ้ ยลง ทำใหไ้ ดผ้ ลงำนที่มีคุณภำพตรงตำมแบบรูปและรำยกำรละเอียด หลกั วิชำกำรที่ดี รวมท้งั แลว้ เสร็จ
ตำมเวลำท่ีกำหนดกำรตรวจรับงวดงำนหรือกำรส่งงำนงวด เป็นกำรตรวจสอบเมื่อส่งมอบงำนที่ผทู้ ำกำรก่อสร้ำง
ไดด้ ำเนินกำรก่อสร้ำงแลว้ เสร็จตำมส่วนของงำนแต่ละงวดท่ีระบุไวใ้ นสัญญำ ท้งั น้ีเป็ นกำรดำเนินกำรให้ผูท้ ำ
กำรก่อสร้ำงมีสิทธิเบิกเงินประจำงวดตำมสัญญำเท่ำน้นั มิใช่เป็ นกำรรับงำนจำ้ งงวดน้นั ไวใ้ ช้ในรำชกำร ดงั น้ัน
ถำ้ หำกมีกำรเสียหำยเกิดข้นึ ในภำยหลงั กำรตรวจรับงำนงวดผทู้ ำกำรก่อสร้ำงก็ยงั จะตอ้ งเป็นผรู้ ับผดิ ชอบในควำม
เสียหำยเช่นกนั สำหรับกำรตรวจรับงำนงวดสุดทำ้ ยนบั เป็ นงำนที่สำคญั และใชเ้ วลำในกำรตรวจนำนมำกกว่ำ
กำรตรวจรับงำนงวด เพรำะนอกจำกผตู้ รวจงำนจะตอ้ งตรวจสอบงำนท่ีแลว้ เสร็จให้ถูกตอ้ งครบถว้ นตำมแบบรูป
และรำยกำรละเอียดทุกประกำรแลว้ ก็ยงั ตอ้ งตรวจสอบและทดสอบกำรทำงำนของระบบประกอบอำคำรทุก
ระบบก่อนเริ่มใชง้ ำนจริงดว้ ย

การตรวจงานระหว่างก่อสร้าง
ระหว่ำงดำเนินกำรก่อสร้ำงน้ัน ส่วนใหญ่เป็ นหน้ำที่ของผูค้ วบคุมงำนโดยตรงท่ีจะตอ้ งควบคุมกำร

ทำงำนของผูท้ ำกำรก่อสร้ำง ให้ถูกตอ้ งตำมแบบรูปรำยกำร รวมท้งั หลกั วิธีกำรที่ดี อย่ำงไรก็ตำมในส่วนของ
ผตู้ รวจงำนจะมีบทบำทในกำรเขำ้ ตรวจงำนในหน่วยงำนก่อสร้ำง 3 ลกั ษณะ คือ

• เม่ือครบกำหนดกำรตรวจงำนตำมระยะเวลำท่ีกำหนดไว้ เช่น ทกุ สปั ดำห์ ทุกเดือน ฯลฯ
• เมื่อมีเหตุขดั ขอ้ งระหว่ำงดำเนินกำรก่อสร้ำงหรือระหว่ำงงวด ผูท้ ำกำรกำรก่อสร้ำงแจง้ ให้ผูต้ รวจงำนเขำ้ ไป
ตรวจสอบเพอ่ื ขอควำมคิดเห็น หรือเพือ่ พิจำรณำตดั สินใจ
• เมื่อครบกำหนดเวลำตำมงวดงำนแต่ละงวด ตำมเวลำท่ีระบุไวใ้ นแผนกำรทำงำนที่ผูท้ ำกำก่อสร้ำงเสนอ
ประกอบกำรทำสัญญำ ซ่ึงผทู้ ำกำรก่อสร้ำงอำจจะยงั ดำเนินกำรก่อสร้ำงไม่แลว้ เสร็จกไ็ ด้

หน่วยงำนก่อสร้ำงแต่ละหน่วยงำนจะมีขอ้ กำหนดท่ีแตกต่ำงกนั ออกไป ส่วนใหญ่จะจดั ใหม้ ีกำรประชุม
ในหน่วยงำนก่อสร้ำง ระหว่ำงเจำ้ ของงำน ผูอ้ อกแบบ ผูต้ รวจงำนและผูค้ วบคุมงำนของฝ่ ำยเจำ้ ของ ผูท้ ำกำร
ก่อสร้ำง ผูร้ ับเหมำช่วง ในบำงคร้ังอำจมีกำรเชิญตวั แทนผูจ้ ำหน่ำยผลิตภณั ฑ์มำนำเสนอรำยละเอียดดำ้ นวสั ดุ
หรือผลิตภณั ฑด์ ว้ ย กำรประชุมลกั ษณะน้ีจะจดั ให้มีข้ึนเป็นประจำทุกสัปดำห์ ทุก 2 สัปดำห์ หรือตำมเวลำที่ตก
ลงกนั เพื่อตรวจสอบควำมกำ้ วหนำ้ ในกำรทำงำนเปรียบเทียบกบั แผนงำนก่อสร้ำงที่ไดว้ ำงแผนไวน้ อกจำกกำร
เขำ้ ไปตรวจงำนตำมกำหนดเวลำดงั กล่ำวขำ้ งตน้ แลว้ น้นั ในบำงคร้ังอำจเกิดเหตุขดั ขอ้ งซ่ึงเป็ นอุปสรรคในกำร
ก่อสร้ำง ทำให้ตอ้ งตดั สินใจแกป้ ัญหำอย่ำงทนั ทีน้ัน ผูต้ รวจงำนก็จำเป็ นท่ีจะต้องเข้ำไปตรวจสอบปัญหำท่ี
เกิดข้ึนร่วมกบั ผูอ้ อกแบบ และผูท้ ำกำรก่อสร้ำงเพ่ือศึกษำถึงสำเหตุของกำรเกิดปัญหำที่แทจ้ ริง รวมท้งั ยงั ตอ้ งหำ
แนวทำงแกไ้ ขปัญหำ โดยไม่ก่อใหเ้ กิดอุปสรรคต่อกำรทำงำนตอ่ ไป อยำ่ งไรกต็ ำมกำรแกป้ ัญหำใด ๆ ท่ีเกิดข้ึนน้ี
ห ำก มี ผ ล ก ระ ท บ ถึ งก ำรเป ล่ี ย น แป ล ง แบ บ รู ป แล ะรำยก ำรก็จะ ต้อง ท ำก ำรตรวจส อบ ถึ งรำค ำค่ ำก่ อส ร้ำง ท่ี
เปลี่ยนแปลงดว้ ยเพรำะจะไดม้ ำปรับแกไ้ ขเป็นงำนเพ่ิม – ลด ในงวดน้นั ๆ ตำมดว้ ยกรณีท่ีผูท้ ำกำรก่อสร้ำงไดท้ ำ
กำรก่อสร้ำงล่ำช้ำกวำ่ ที่ไดเ้ สนอไวใ้ นแผนงำนก่อสร้ำง เม่ือถึงเวลำท่ีครบกำหนดตำมที่ระบุไวใ้ นแผนน้ัน และ
กำรก่อสร้ำงก็ยงั ดำเนินกำรไม่แลว้ เสร็จทนั ตำมงวดงำน ผตู้ รวจงำนกย็ งั คงตอ้ งเขำ้ ไปตรวจงำน เพอ่ื ตรวจเน้ืองำน
ท่ีทำได้จริงในขณะน้ัน นอกจำกจะเป็ นกำรเปรียบเทียบกับแผนงำนแลว้ ยงั เป็ นขอ้ มูลประกอบพิจำรณำหำ
สำเหตุเพื่อแก้ปัญหำล่วงหน้ำก่อนท่ีจะบำนปลำยจนกระท่งั แกไ้ ขได้ไม่ทนั ทำให้หมดเวลำตำมท่ีระบุไวใ้ น
สัญญำดงั น้ันกำรตรวจงำนระหว่ำงกำรก่อสร้ำงน้ี จะมีประโยชน์ในกำรตรวจสอบควำมกำ้ วหนำ้ ของงำน และ
ผลงำนเป็นระยะ ๆ เพ่ือจะไดล้ ดปัญหำอปุ สรรคต่ำง ๆ ในกำรก่อสร้ำงใหน้ อ้ ยลง ทำใหไ้ ดผ้ ลงำนที่มีคุณภำพตรง
ตำมแบบรูปและรำยกำรละเอียด หลกั วิชำกำรที่ดี รวมท้งั แลว้ เสร็จตรงตำมเวลำท่ีกำหนด
การตรวจรับงานงวด

เม่ือผทู้ ำกำรก่อสร้ำงไดด้ ำเนินกำรก่อสร้ำงแลว้ เสร็จ ตำมส่วนของงำนแต่ละงวดที่ระบุไวใ้ นสัญญำแลว้
ก็จะตอ้ งมีกำรส่งมอบงำนให้เจำ้ ของ เพ่ือขอรับเงินค่ำจ้ำงงำนประจำงวดน้ัน กำรปฏิบตั ิเช่นน้ี เพื่อจะเป็ นกำร
ช่วยเหลือผรู้ ับงำนก่อสร้ำงใหม้ ีเงินทุนหมุนเวียนสำหรับจดั ซ้ือวสั ดุและจ่ำยค่ำแรงเพื่อทำงำนต่อไป กำรส่งมอบ

งำนในลกั ษณะเช่นน้ีเรียกว่ำ กำรส่งงำนงวด หรือกำรตรวจรับงำนงวด ซ่ึงจะแบ่งออกเป็ น 2 ลกั ษณะ คือ กำร
ตรวจรับงำนงวดปกติ และกำรตรวจรับงำนงวดสุดทำ้ ย

การตรวจรับงานงวดปกติ
ในงวดงำนแตล่ ะงวดจะระบุรำยละเอียดของงำนตำ่ ง ๆ ที่กำหนดใหท้ ำจนเสร็จ ผู้

ตรวจสอบจะตอ้ งตรวจอย่ำงรอบคอบว่ำงำนที่ระบุไวใ้ นงวดงำน ตำมสัญญำน้นั ไดก้ ระทำเสร็จครบถว้ นตำมที่
ระบุไวแ้ ลว้ จึงกระทำกำรส่งมอบหรือรับงำนได้ โดยทวั่ ไปถำ้ เป็นกำรก่อสร้ำงของเอกชน กำรตรวจรับงำนงวด
จะไม่ค่อยมีปัญหำมำกนกั เพรำะเมื่อผคู้ วบคุมงำนยอมรับผลงำนของผทู้ ำกำรก่อสร้ำงโดยบนั ทึกควำมเห็นลงใน
ใบส่งงำน เจำ้ ของโครงกำรก็จะอนุมตั ิจ่ำยเงินงวดน้นั ๆแต่สำหรับโครงกำรก่อสร้ำงของหน่วยงำนรำชกำรจะมี
ข้นั ตอนท่ียงุ่ ยำกกวำ่ โดยจะตอ้ งมีคณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งเขำ้ มำเก่ียวขอ้ งดว้ ย เม่ือผทู้ ำกำรก่อสร้ำงตอ้ งกำรส่ง
มอบงำน โดยผ่ำนทำงเจำ้ หน้ำท่ีผูค้ วบคุมงำนเพื่อขอเบิกเงิน ซ่ึงผูค้ วบคุมงำนจะตอ้ งรำยงำนผลกำรปฏิบตั ิงำน
ของผูท้ ำกำรก่อสร้ำงถึงประธำนคณะกรรมกำรฯ ว่ำได้ตรวจสอบผลงำนแล้วเสร็จถูกต้อง เจ้ำหน้ำที่พัสดุ
ดำเนินกำรประสำนกับประธำนคณะกรรมกำรฯ เพ่ือจะกำหนดวนั ตรวจรับงำนแจ้งให้คณะกรรมกำรทุกคน
ทรำบ โดยปกติไม่ควรเกิน 3 วนั ทำกำร นบั จำกวนั ที่ประธำนกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งไดร้ ับหนงั สือแจง้ ส่งงำนกำร
ตรวจรับงำนหรือประชุมเก่ียวกบั กำรก่อสร้ำงของคณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งทุกคร้ังควรจะตอ้ งมีบนั ทึกรำยงำน
กำรประชุม กรรมกำรท่ำนใดมีควำมเห็นขดั แยง้ ก็ใหบ้ นั ทึกไวเ้ ป็นลำยลกั ษณ์อกั ษรดว้ ย และสรุปผลกำรประชุม
เสนอผวู้ ำ่ จำ้ งหรือหวั หนำ้ ส่วนรำชกำรเพอ่ื ทรำบ หรือขออนุมตั ิแลว้ แต่กรณี
ในการตรวจรับงานประจางวด โดยทัว่ ไปจะมีเอกสารประกอบ ดังนี้

• ใบรำยงำนผลกำรตรวจรับงำนงวด
• ใบรับรองผลกำรปฏิบตั ิงำน
• ใบตรวจกำรจำ้ ง
• ใบปรับในกรณีผรู้ ับจำ้ งทำงำนไม่เสร็จตำมกำหนด
นอกจำกน้ีควรมีภำพถำ่ ยแสดงผลงำนที่ทำแลว้ เสร็จของงำนงวดน้นั ๆ แนบประกอบกำร
อนุมตั ิเบิกเงินดว้ ย โดยเอกสำรต่ำง ๆ ทุกแผน่ ควรใหม้ ีกรรมกำรลงนำมกำกบั ใหค้ รบถว้ นทกุ คน
และส่งผำ่ นหน่วยงำนพสั ดุเพอื่ นำเสนอขออนุมตั ิกำรเบิกจ่ำยในข้นั ตอนต่อไป สำหรับเอกสำรกำร
ตรวจรับงำนประจำงวดน้ัน เม่ือมีกำรลงนำมแลว้ จะมอบสำเนำให้แก่ผูท้ ำกำรก่อสร้ำงไว้ 1 ชุดเพื่อเก็บไวเ้ ป็ น
หลกั ฐำนกำรตรวจกำรจำ้ งรับงำนท่ีทำเสร็จเรียบร้อยตำมสัญญำจำ้ งแตล่ ะงวดน้นั ถือวำ่ เป็นข้นั ตอนหน่ึงเพอ่ื ใหผ้ ู้
รับจำ้ งมีสิทธ์ิเบิกเงินประจำงวดไดต้ ำมสัญญำเทำ่ น้นั มิใช่เป็นกำรรับงำนจำ้ งงวดน้นั ไวใ้ ชใ้ นรำชกำร ดงั น้นั ถำ้ มี

ควำมเสียหำยใด ๆ เกิดข้ึนในภำยหลงั กำรตรวจรับงำนงวดน้นั ผรู้ ับจำ้ งยงั ตอ้ งเป็นผรู้ ับผิดชอบในควำมเสียหำย
เหล่ำน้นั โดยตอ้ งจดั หำมำใหม่ หรือแกไ้ ขซ่อมแซมใหค้ นื ดีตำมในหนงั สือสัญญำจำ้ ง

การตรวจรับงานงวดสุดท้าย
กำรตรวจงำนเพ่ือส่งมอบงำนงวดสุดทำ้ ยนับเป็ นงำนท่ีสำคญั โดยทว่ั ไปผูต้ รวจงำนจะตอ้ งใช้ควำม

ละเอียดรอบคอบมำกเป็นพิเศษ รวมท้งั ใชเ้ วลำในกำรตรวจรับงำนนำนกวำ่ ทกุ งวด ท้งั น้ีผตู้ รวจงำนไม่เพยี งแตจ่ ะ
ตรวจสอบควำมครบถว้ นของงำนสัญญำเทำ่ น้นั แต่จะตอ้ งตรวจควำมประณีตเรียบร้อยและควำมสะอำด รวมท้งั
จะตอ้ งตรวจสอบและทดสอบกำรทำงำนของระบบประกอบอำคำรทุกระบบก่อนเริ่มใช้งำนจริง ระบบต่ำง ๆ
ไดแ้ ก่ระบบไฟฟ้ำ ระบบสุขำภิบำลระบบปรับอำกำศ และระบบอ่ืนๆ กำรตรวจสอบระบบน้ีกระทำเพ่ือใหแ้ น่ใจ
ว่ำไม่มีขอ้ บกพร่องในระบบดงั กล่ำว ที่จะส่งผลเสียหำยให้กบั อำคำรได้ ก่อนที่ทำกำรตรวจรับงำนงวดสุดทำ้ ย
น้นั ผูต้ รวจงำนควรจะดำเนินกำรดงั น้ีจดั ทำบญั ชีรำยกำรท่ีตอ้ งแกไ้ ข ให้แก่ผทู้ ำกำรก่อสร้ำงทุกฝ่ ำยที่เกี่ยวขอ้ ง
รวมท้งั ผูร้ ับเหมำช่วงทุกรำย เพ่ือทำกำรแกไ้ ขงำนให้แลว้ เสร็จก่อนวนั ตรวจรับงำนเมื่อผูท้ ำกำรก่อสร้ำงแจง้ ว่ำ
งำนในรำยกำรแกไ้ ขที่ส่ังงำนไปน้นั ทำกำรแกไ้ ขแลว้ เสร็จก็ใหเ้ ขำ้ ไปตรวจสอบอีกคร้ังเม่ือตรวจสอบวำ่ สำมำรถ
ทำกำรส่งมอบงำนไดแ้ ลว้ น้นั กท็ ำหนงั สือแจง้ เจำ้ ของและผอู้ อกแบบใหท้ ำกำรตรวจรับงำนในข้นั ตน้

หลงั จำกที่ทำกำรตรวจแลว้ เจำ้ ของหรือผูค้ วบคุมงำนจะทำรำยกำรงำนที่ผทู้ ำกำรก่อสร้ำงยงั ทำไม่แลว้
เสร็จสมบูรณ์ ผูท้ ำกำรก่อสร้ำงก็จะตอ้ งดำเนินกำรแกไ้ ขในทนั ที และเมื่อเจำ้ ของงำนและผตู้ รวจงำนไดท้ ำกำร
ตรวจรับงำนที่ผทู้ ำกำรก่อสร้ำง ดำเนินกำรซ่อมแซมและแกไ้ ขแลว้ ก็จะทำเร่ืองออกหนงั สือรับรองกำรส่งมอบ
งำนงวดสุดทำ้ ยใหเ้ น่ืองจำกในกำรตรวจงำนงวดสุดทำ้ ยจะต้องตรวจสอบงำนที่ทำให้แลว้ เสร็จถูกตอ้ งครบถว้ น
ตำมแบบรูปและรำยกำรละเอียดทุกประกำร ดงั น้นั ก่อนท่ีจะทำกำรตรวจรับงำน ผตู้ รวจงำนหรือคณะกรรมกำร
ตรวจกำรจำ้ งในงำนของส่วนรำชกำรจำเป็ นท่ีจะตอ้ งทบทวนแบบรูปและรำยกำรละเอียดให้เขำ้ ใจชดั เจนก่อน
โดยทว่ั ไปงำนที่ตอ้ งตรวจสอบก่อนส่งมอบงำนงวดสุดทำ้ ยมีรำยละเอียดดงั น้ีควำมเรียบร้อยของงำนตกแต่ง เช่น
งำนสี ไม่มีรอยหยดหรือทำสีล้ำแนวที่กำหนด งำนวสั ดุผิวประเภทกระเบ้ือง หรือหินออ่ น ปไู ดแ้ นวระดบั
อุปกรณ์ประกอบอำคำรต่ำง ๆ เช่น อุปกรณ์ไฟฟ้ำ ปลกั๊ สวิตซ์ ดวงโคม วำ่ ติดต้งั ครบถว้ นและตรงตำมตำแหน่ง
รวมท้ังทดสอบกำรทำงำนของอุปกรณ์ไฟฟ้ำท้ังหมด ท้ังน้ีจะต้องมีใบรับรองกำรเดินสำยไฟฟ้ำว่ำถูกตอ้ ง
ปลอดภัยตำมมำตรฐำนด้วยอุปกรณ์ประตู – หน้ำต่ำง ติดต้ังถูกต้องครบถ้วน รวมท้งั กำรใช้งำนของประตู
หนำ้ ตำ่ งน้นั เปิ ด - ปิ ดไดส้ ะดวกและเรียบร้อย
• ครุภณั ฑป์ ระกอบอำคำร ( ถำ้ มี ) เช่น เคำนเ์ ตอร์มีขนำดถูกตอ้ ง
• ทดสอบกำรเดินท่อน้ำใช้ / น้ำทิ้ง ขอ้ ตอ่ ต่ำง ๆ ไมม่ ีรอยร่ัว หรือน้ำซึมได้

• ทดสอบระบบปรับอำกำศวำ่ ใชง้ ำนไดด้ ี มีอุณหภมู ิพอเหมำะแก่กำรใชง้ ำน

• ส่งมอบของท่ีกำหนดไวใ้ นรำยกำร เช่น แบบสร้ำงจริง ลูกกุญแจ ฯลฯ ให้ครบถ้วนโดยทวั่ ไปบทบำทและ
ภำระหน้ำท่ีของคณะกรรมกำรตรวจกำรจ้ำงจะสิ้นสุดลงเม่ือได้ทำกำรส่งมอบงำนงวดสุดท้ำยเสร็จสิ้นแลว้
อย่ำงไรก็ตำม ในสัญญำก่อสร้ำงของส่วนรำชกำรจะมีขอ้ กำหนดเก่ียวกบั กำรประกนั ควำมเสียหำยเป็นเวลำ 2 ปี

ภำยหลงั จำกที่เจำ้ ของไดม้ อบงำนงวดสุดทำ้ ยตำมสัญญำน้นั ไวแ้ ลว้ โดยมี
• หลกั ฐำนทำงกำรเงินแบบใดแบบหน่ึงเป็นประกนั ส่วนใหญ่

• หลกั ประกนั สญั ญำจะเป็นหนงั สือค้ำประกนั จำกธนำคำรท่ีเจำ้ ของเช่ือถือ โดยสำระสำคญั ใน
• หนงั สือค้ำประกนั ของธนำคำร คือ ธนำคำรจะรับผิดชอบชดใชแ้ ทนผทู้ ำกำรก่อสร้ำงไมเ่ กินวงเงิน
และระยะเวลำที่ระบุไว้ หำกผทู้ ำกำรก่อสร้ำงไมย่ นิ ยอมหรือเพกิ เฉยไมไ่ ปทำกำรซ่อมแซมส่วนท่ี
เสียหำยตำมขอ้ ตกลงในสัญญำ หรือเส่ือมสภำพอนั เนื่องมำจำกกำรก่อสร้ำง ตำมที่ไดร้ ับแจง้ จำก
เจำ้ ของภำยในกำหนดเวลำท่ีระบุในสัญญำดงั น้ันก่อนที่จะถึงวนั สิ้นสุดของกำรค้ำประกนั ผลงำนตำมสัญญำ
ในทำงปฏิบตั ิหน่วยงำนเจำ้ ของโครงกำรท่ีก่อสร้ำงจะตอ้ งตรวจสอบควำมเสียหำยต่ำง ๆ อนั เนื่องมำจำกกำร
ก่อสร้ำง ถำ้ ทุกส่วนของอำคำรเรียบร้อยไม่มีขอ้ เสียหำย เจำ้ ของอำคำรก็จะดำเนินกำรคืนหลกั ประกนั ผลงำนแก่
ผูท้ ำกำรก่อสร้ำงเม่ือครบกำหนดกำรค้ำประกนั แต่ถ้ำพบว่ำมีส่วนท่ีเสียหำยก็ควรจัดทำบัญชีรำยกำรงำนที่
เสียหำยน้นั เพ่ือจะไดแ้ จง้ ใหผ้ ทู้ ำกำรก่อสร้ำงทรำบ และมำดำเนินกำรซ่อมแซมส่วนท่ีเสียหำยใหเ้ รียบร้อย ก่อน
สิ้นสุดระยะเวลำประกนั ตำมสัญญำ อยำ่ งไรก็ตำม ถำ้ ผทู้ ำกำรก่อสร้ำงไม่มำแกไ้ ขส่ิงท่ีชำรุดเสียหำยใหเ้ รียบร้อย
เจำ้ ของโครงกำรจะริบหลกั ประกนั ผลงำนเพื่อนำมำใช้เป็ นค่ำใช้จ่ำยในกำรดำเนินกำรแกไ้ ขซ่อมแซมส่วนท่ี

เสียหำยตอ่ ไปกำรตรวจสอบควำมเสียหำยถึงเวลำสิ้นสุดของกำรค้ำประกนั ตำมสัญญำ จะเป็นกำรตรวจสอบเพื่อ
คน้ หำควำมเสียหำยในดำ้ นต่ำง ๆ ดงั ตอ่ ไปน้ี
1. กำรเปล่ียนแปลงทำงโครงสร้ำง เช่น กำรทรุดตวั ของอำคำร รอยแตกร้ำว รอยร่ัว กำรยุบหรือหย่อนตวั ของ
โครงสร้ำงท่ีเกินเกณฑท์ ี่ยอมรับ ฯลฯ

2. กำรเสียหำยของงำนตกแต่ง เช่น ผนังอิฐร้ำว ปูนฉำบร่อน ผิวหินขดั แตกร้ำว กระเบ้ืองหลุด เพดำนหย่อน
ประตหู นำ้ ต่ำงปิ ด – เปิ ดยำก หลงั คำรั่ว สีถลอก กระจกแตก ฯลฯ
3. กำรเส่ือมสภำพหรือกำรขดั ขอ้ งของอุปกรณ์และส่ิงประกอบอำคำร เช่น ดวงโคมไฟฟ้ำหลุดหรือไม่ติด ระบบ
ปรับอำกำศไมท่ ำงำน ลิฟทข์ ดั ขอ้ ง ป๊ัมน้ำไม่ทำงำน ท่อระบำยน้ำอุดตนั ฯลฯ

ขอ้ ควรคำนึงถึงในกำรตรวจงำนก่อนถึงเวลำสิ้นสุดของกำรค้ำประกนั ผลงำนตำมที่ระบไุ วใ้ นสัญญำน้นั
ควำมเสียหำยที่ตรวจสอบจะไม่รวมถึงควำมเสียหำยอนั เน่ืองมำจำกกำรใช้ประโยชน์ของเจ้ำของอำคำร หรือ

ควำมเสียหำยอนั เกิดจำกเหตุสุดวิสัยหรือจำกภยั ธรรมชำติ

ในปัจจุบนั น้ีคณะกรรมกำรตรวจเงินแห่งชำติ มีอำนำจเขำ้ ไปตรวจงำนก่อสร้ำงท้ังขณะดำเนินกำร
ก่อสร้ำงและภำยหลงั ที่งำนเสร็จแลว้ กำรตรวจส่วนใหญ่จะกระทำกบั สิ่งที่เห็นไดว้ ดั ขนำดได้ ทดสอบได้ ส่ิงท่ี
ตรวจสอบส่วนมำกเกี่ยวกบั คุณภำพของวสั ดุ ควำมคลำดเคลื่อนของขนำด ระยะ และระดบั ต่ำง ๆ ในส่วนตำ่ ง ๆ
ของอำคำร เช่น ขนำดของบำนประตูหนำ้ ต่ำงระดบั ท่ีลดระหวำ่ งพ้นื เฉลียงกบั พ้ืนหอ้ ง ควำมสูงของเพดำน ควำม
ยำวของครุภณั ฑ์ติดสำย เป็ นตน้ กำรตรวจสอบน้ีมีควำมมุ่งหมำยที่จะรักษำประโยชน์ของทำงรำชกำรเก่ียวกับ
กำรใชง้ บประมำณในกำรก่อสร้ำงใหไ้ ดผ้ ลเตม็ ที่มำกกวำ่ จุดประสงคอ์ ่ืน

สำหรับหลกั กำรตรวจงำนเป็ นเพียงกำรแนะแนวทำงในกำรตรวจงำนก่อสร้ำงเท่ำน้ัน ผูม้ ีหน้ำท่ีตรวจ
งำนจะตอ้ งใชด้ ุลพินิจของตนเองว่ำสมควรจะตรวจอะไรบำ้ ง และตรวจอย่ำงไรที่จะให้เกิดผลดีที่สุดโดยไม่มี
อคติใด ๆ ทุกคนจะตอ้ งถือวำ่ กำรตรวจงำนเป็นมำตรกำร ที่จะช่วยให้งำนก่อสร้ำงมีควำมผิดพลำดนอ้ ยที่สุดซ่ึง
จะเป็นผลดีต่อควำมมนั่ คงของส่ิงปลูกสร้ำงน้นั ๆ

2.3 ปัญหาและแนวปฏบิ ตั สิ าคัญการตรวจงานส่วนราชการ

โดยทวั่ ไปกำรเปลี่ยนแปลงแกไ้ ขแบบรูปรำยกำรหรือเอกสำรสัญญำ จะเกิดข้ึนจำก 2 กรณีคือ กำรท่ีฝ่ ำย
ผทู้ ำกำรก่อสร้ำงเป็นผเู้ สนอขอแก้ และกรณีที่ฝ่ ำยเจำ้ ของงำนเป็นผเู้ สนอขอแก้ ซ่ึงเป็นหนำ้ ท่ีของคณะกรรมกำร
ตรวจกำรจำ้ งท่ีจะตอ้ งพิจำรณำ ท้งั น้ีจะตอ้ งคำนึงถึงอยู่เสมอว่ำกำรเปล่ียนแปลงที่เกิดข้ึน จะตอ้ งกระทำเพื่อ
ประโยชน์ของส่วนรำชกำรเท่ำน้ันกำรพิจำรณำขยำยเวลำทำกำรก่อสร้ำงน้ัน โดยทว่ั ไปจะพิจำรณำให้สำหรับ
กรณีที่มีสำเหตุสำคญั 3 ประกำรคือ เนื่องจำกควำมผิดหรือควำมบกพร่องของทำงฝ่ ำยเจ้ำของงำน เน่ืองจำก
สำเหตุสุดวิสัย และเนื่องจำกกำรที่วเิ ครำะห์ไดว้ ำ่ ผทู้ ำกำรก่อสร้ำงไม่ตอ้ งรับผดิ ชอบ อยำ่ งไรกต็ ำมคณะกรรมกำร
ตรวจกำรจำ้ งจะตอ้ งพิจำรณำถึงจำนวนวนั ที่เห็นควรให้ขยำยเวลำจำกสภำพเหตุกำรณ์ที่เกิดข้ึนจริง และมีขอ้ มูล
อำ้ งอิงได้

2.3.1 การเปลยี่ นแปลงแก้ไขแบบรูปรายการ หรือเอกสารสัญญา
ระหว่ำงดำเนินกำรก่อสร้ำง หำกมีเหตุให้ผูท้ ำกำรก่อสร้ำงไม่สำมำรถดำเนินกำรได้ตำม

ขอ้ ตกลงในสัญญำ ทำให้ตอ้ งมีกำรแกไ้ ขน้ัน โดยปกติจะเป็นหน้ำที่ของคณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งท่ี
จะตอ้ งดำเนินกำรในเรื่องน้ีให้สอดคลอ้ งกับระเบียบสำนักนำยกว่ำดว้ ยกำรพสั ดุ ซ่ึงมีรำยละเอียดว่ำ
สัญญำหรือขอ้ ตกลงเป็นหนงั สือที่ไดล้ งนำมแลว้ จะแกไ้ ขเปล่ียนแปลงไม่ได้ เวน้ แต่ว่ำกำรแกไ้ ขน้นั จะ
เป็ นควำมจำเป็ น โดยไม่ทำให้ทำงรำชกำรตอ้ งเสียประโยชน์ หรือเป็ นกำรแกไ้ ขเพื่อประโยชน์แก่ทำง
รำชกำร ให้อยู่ในอำนำจของหัวหนำ้ ส่วนรำชกำร ท่ีจะพิจำรณำอนุมตั ิให้แกไ้ ขเปล่ียนแปลงได้ แต่ท้งั น้ี
จะตอ้ งปฏิบัติตำมกฎหมำยว่ำด้วยวิธีกำรงบประมำณ หรือทำกำรตกลงในส่วนท่ีใช้เงินกู้ หรือเงิน
ช่วยเหลือ แล้วแต่กรณีด้วยกำรแก้ไขเปล่ียนแปลงสัญญำหรือขอ้ ตกลงตำมวรรคหน่ึง หำกมีควำม

จำเป็ นตอ้ งเพิ่ม หรือลดวงเงิน หรือเพ่ิมหรือลดระยะเวลำส่งมอบของ หรือระยะเวลำในกำรทำงำน ให้
ตกลงพร้อมกนั ไป

สำหรับกำรจดั หำที่เก่ียวกบั ควำมมนั่ คงแขง็ แรง หรืองำนเทคนิคเฉพำะอย่ำง จะตอ้ งไดร้ ับกำร
รับรองจำกวิศวกร สถำปนิกและวิศวกรผูช้ ำนำญกำร หรือผูท้ รงคุณวุฒิ ซ่ึงรับผิดชอบหรือสำมำรถ
รับรองคุณลกั ษณะเฉพำะแบบและรำยกำรของงำนก่อสร้ำง หรืองำนเทคนิคเฉพำะอยำ่ งน้นั แลว้ แต่กรณี
ดว้ ยกำรพิจำรณำเปล่ียนแปลงแกไ้ ขแบบรูปรำยกำรหรือเอกสำรสัญญำน้นั ควรคำนึงอยู่เสมอวำ่ จะตอ้ ง
กระทำเพ่อื ประโยชน์ของส่วนรำชกำรเท่ำน้นั
กรณผี ้ทู าการก่อสร้างเป็ นผ้เู สนอขอแก้ไข
ระหวำ่ งดำเนินกำรก่อสร้ำง บำงคร้ังอำจเกิดอุปสรรคในกำรทำงำนเกิดข้ึน ท้งั อุปสรรคที่เกิดจำกควำม
บกพร่องของผูท้ ำกำรก่อสร้ำงเอง และอุปสรรคที่เกิดจำกเจำ้ ของงำน ดงั น้นั จึงจำเป็ นตอ้ งทำกำรแกไ้ ขแบบรูป
และรำยกำรใหม่ ส่วนใหญ่อปุ สรรคท่ีเกิดข้ึนจำกผทู้ ำกำรก่อสร้ำงจะไดแ้ ก่ กำรท่ีผทู้ ำงำนก่อสร้ำงทำงำนผิดแบบ
ไม่ตรงตำมแบบรูปและรำยกำรตำมสัญญำ เช่นตอกเข็มผิดตำแหน่ง หรือตอกเข็มเย้อื งศูนย์ เป็ นตน้ ทำให้ตอ้ ง
ปรับหรือแกไ้ ขแบบฐำนรำกใหม่สำหรับอุปสรรคที่เกิดจำกเจำ้ ของงำนน้นั ส่วนใหญจ่ ะเป็นสำเหตุเนื่องจำกควำม
บกพร่องของแบบรูปและรำยกำร ไดแ้ ก่ แบบรูปท่ีกำหนดมีระยะและขนำดไม่ตรงตำมที่ก่อสร้ำงจริง หรือไม่
สำมำรถทำกำรก่อสร้ำงไดต้ ำมรำยกำรที่กำหนดไวต้ ำมแบบรูปได้ เช่น ในแบบกำหนดให้ใชเ้ ข็มยำว แต่ในกำร
ทำงำนจริงไม่สำมำรถขนส่งเข็มยำวเข้ำที่ก่อสร้ำงได้ จึงต้องทำเรื่องขอเปลี่ยนเป็ นเข้มส้ัน 2 ต้น ต่อกัน
นอกจำกน้ีสำเหตุท่ีผูท้ ำกำรก่อสร้ำงใชเ้ ป็ นเหตุในกำรขอแกไ้ ขมำกที่สุด คือกำรขอเปลี่ยนแปลงวสั ดุอุปกรณ์ท่ี
กำหนดในรำยกำร โดยอำ้ งวำ่ ไม่มีจำหน่ำยในทอ้ งตลำดแนวปฏิบตั ิในกำรอนุมตั ิขอเปล่ียนแปลงวสั ดุอุปกรณ์ที่มี
คุณภำพเทียบเท่ำน้ีจะตอ้ งพิจำรณำจำกขอ้ มลู และหลกั ฐำนต่ำง ๆ ที่แสดงวำ่ วสั ดุดงั กล่ำวไม่มีจำหน่ำยจริง ไดแ้ ก่
หนังสือรับรองจำกผูผ้ ลิต หลังจำกน้ันจึงพิจำรณำวสั ดุอุปกรณ์ท่ีขอใช้แทนว่ำได้รับกำรรับรองจำกสำนัก
มำตรฐำนอุตสำหกรรม ( มอก. ) และสถำปนิกหรือวิศวกรผูอ้ อกแบบใหค้ วำมเห็นชอบนอกจำกน้ีจะตอ้ งทำกำร
เปรียบเทียบรำคำระหวำ่ ง วสั ดุอุปกรณ์ที่ระบใุ นรำยกำร กบั วสั ดุที่ขอเปลี่ยนแปลง ถำ้ รำคำของวสั ดุอปุ กรณ์ท่ีขอ
เปลี่ยนแปลงรำคำต่ำกว่ำ ผกู้ ่อสร้ำงจะตอ้ งทำกำรคืนเงินส่วนท่ีเกินให้กบั หน่วยรำชกำรเจำ้ ของโครงกำร ซ่ึงใน
กำรเปลี่ยนแปลงวสั ดุอุปกรณ์น้ีคณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งจะตอ้ งประชุมสรุปเร่ืองท้งั หมดเสนอผูม้ ีอำนำจเพื่อ
พจิ ำรณำอนุมตั ิแกไ้ ขต่อไป

กรณเี จ้าของโครงการเป็ นผู้ขอเปลยี่ นแปลงแก้ไข
ส่วนใหญ่กำรแกไ้ ขในกรณีน้ีจะไม่ค่อยพบในงำนของส่วนรำชกำร นอกจำกกรณีที่จำเป็ นจริง ๆ โดย

กำรเปลี่ยนแปลงแกไ้ ขดงั กล่ำว อำจแบ่งได้ ดงั น้ีกำรเปลี่ยนแปลงแกไ้ ขโดยผูท้ ำกำรก่อสร้ำงยินดีทำให้โดยไม่

เพิ่มเวลำ และไม่เพ่ิมวงเงินซ่ึงส่วนใหญ่จะเป็ นกำรแกไ้ ขเล็กน้อย เช่น กำรเปล่ียนวสั ดุทำผิวพ้ืน กำรเปลี่ยน
ตำแหน่งประตหู นำ้ ตำ่ ง ฯลฯ

กำรเปลี่ยนแปลงแกไ้ ขโดยผูท้ ำกำรก่อสร้ำงขอเพ่ิมเวลำกำรทำงำน แต่ไม่เพิ่มวงเงินลกั ษณะน้ีจะเป็นกำร
แกไ้ ขที่มีปริมำณงำนเพิ่มข้ึนจำกแบบรูป ซ่ึงผทู้ ำกำรก่อสร้ำงยนิ ยอมทำให้โดยไม่ขอเพิ่มเงิน แต่ขอขยำยเวลำกำร
ทำงำน เพรำะตอ้ งใช้เวลำทำงำนเพิ่มจำกที่กำหนดไวต้ ำมแบบรูปปกติ ท้งั น้ีควรพิจำรณำแผนปฏิบตั ิกำรของผูท้ ำ
กำรก่อสร้ำงประกอบดว้ ยวำ่ กำรแกไ้ ขน้นั มีเหตุผลสมควรตอ้ งเพมิ่ เวลำทำกำรหรือไม่

กำรเปล่ียนแปลงแกไ้ ขโดยผูท้ ำกำรก่อสร้ำงขอเพ่ิมวงเงิน ซ่ึงอำจมีลกั ษณะเช่นเดียวกบั กรณีที่ 2.2 แต่งำน
ดงั กล่ำว อำจเป็ นงำนที่มีมูลค่ำสูงจึงตอ้ งขอเพิ่มเงินจำกสัญญำเดิมสำหรับกำรเปลี่ยนแปลงในสองกรณีแรกน้ัน
หัวหน้ำส่วนรำชกำรมีอำนำจอนุมตั ิแก้ไขแต่สำหรับกำรเปลี่ยนแปลงในกรณีที่ตอ้ งมีกำรเพ่ิมเงินก่อสร้ำงน้ัน
จะตอ้ งเสนอขอควำมเห็นชอบถึงสำนกั งบประมำณดว้ ย ซ่ึงในทำงปฏิบตั ิแลว้ ถำ้ ไม่จำเป็ นจริง ๆ ก็ไม่ควรเลือกใช้
กรณีกำรเปล่ียนแปลงท่ีตอ้ งมีกำรเพิ่มวงเงินน้ี เพรำะจะใชเ้ วลำในกำรดำเนินงำนนำนมำก

นอกจำกน้ีในกำรขอเปล่ียนแปลงแบบรูปและรำยกำรทุกคร้ังน้นั จะตอ้ งให้ผทู้ ำกำรก่อสร้ำงลงนำมยนิ ยอม
ไวเ้ ป็ นลำยลกั ษณ์อกั ษร ตำมเง่ือนไขต่ำง ๆ แลว้ แต่กรณี เช่น ไม่คิดค่ำก่อสร้ำงเพ่ิมไม่เพิ่มเวลำในกำรทำงำน เป็ น
ตน้ เพรำะจะได้นำเอกสำรดังกล่ำวรวบรวมไวเ้ ป็ นหลกั ฐำนประกอบรำยงำนกำรขออนุมตั ิแกไ้ ข เปลี่ยนแปลง
สญั ญำของคณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ ง เพอื่ เสนอตอ่ ผมู้ ีอำนำจอนุมตั ิต่อไป

2.3.2 การพจิ ารณาขยายเวลาทาการก่อสร้าง
ในกำรดำเนินกำรก่อสร้ำงตำมสัญญำน้ัน จะตอ้ งมีกำรกำหนดวนั เร่ิมตน้ และวนั สิ้นสุดของ

สัญญำ หรือวนั ท่ีทำงำนแลว้ เสร็จไว้ เม่ือผูท้ ำกำรก่อสร้ำงไม่สำมำรถทำกำรก่อสร้ำงให้แลว้ เสร็จตำม
กำหนดได้ จะตอ้ งจ่ำยคำ่ ปรับใหก้ บั เจำ้ ของงำนผวู้ ำ่ จำ้ ง ตำมอตั รำท่ีระบุไวใ้ นสัญญำ

ในทำงปฏิบตั ิบำงกรณีผูท้ ำกำรก่อสร้ำงไม่สำมำรถทำงำนให้แลว้ เสร็จตำมกำหนด ผูท้ ำกำร
ก่อสร้ำงอำจทำหนังสือผ่ำนคณะกรรมกำรตรวจกำรจ้ำงถึงเจ้ำของโครงกำรเพ่ือขอขยำยเวลำทำกำร
ก่อสร้ำง ซ่ึงคณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งจะพิจำรณำจำกขอ้ มูลและเหตุผลที่อำ้ ง กำรท่ีจะไดร้ ับอนุมตั ิ
หรือไม่น้นั ข้นึ อยกู่ บั เหตผุ ลดงั กล่ำวประกอบกบั เงื่อนไขท่ีกำหนดไวใ้ นระเบียบสำนกั นำยกรัฐมนตรีว่ำ
ดว้ ยกำรพสั ดุ ซ่ึงกำหนดไวว้ ำ่ กำรงดหรือลดค่ำปรับให้แก่คู่สัญญำ หรือกำรขยำยเวลำทำกำรตำมสัญญำ
หรือขอ้ ตกลงให้อยใู่ นอำนำจของหวั หนำ้ ส่วนรำชกำรที่จะพิจำรณำไดต้ ำมจำนวนวนั ท่ีมีเหตุเกิดข้ึนจริง
เฉพำะกรณีดงั ตอ่ ไปน้ี
1. เหตเุ กิดจำกควำมผิด หรือควำมบกพร่องของส่วนรำชกำร

2. เหตุสุดวิสยั
3. เหตุเกิดจำกพฤติกำรณ์อนั หน่ึงอนั ใดท่ีคู่สัญญำไม่ตอ้ งรับผิดตำมกฎหมำยใหส้ ่วนรำชกำรน้นั ระบุไว้
ในสัญญำกำหนดให้คู่สัญญำตอ้ งแจง้ เหตุดงั กล่ำวใหส้ ่วนรำชกำรทรำบภำยใน 15 วนั นบั ต้งั แต่เหตุน้นั
ไดส้ ิ้นสุด หำกมิไดแ้ จง้ ภำยในเวลำท่ีกำหนด คู่สัญญำจะมำกล่ำวอำ้ งเพื่อขอลด หรืองดค่ำปรับหรือขอ
ขยำยเวลำในภำยหลงั มิไดเ้ วน้ แต่กรณีตำม ซ่ึงมีหลกั ฐำนชดั เจน หรือส่วนรำชกำรทรำบดีอยแู่ ลว้ ต้งั แต่
ตน้ อำจกล่ำวโดยสรุปว่ำ กำรขอขยำยเวลำในสัญญำก่อสร้ำง ตำมระเบียบฯ น้ัน จะตอ้ งเป็ นกำรขยำย
เวลำที่สำเหตุเนื่องจำก 3 กรณี คือ
1. ควำมผิดหรือควำมบกพร่องของผวู้ ำ่ จำ้ ง หรือฝ่ำยเจำ้ ของงำน
2. เหตุสุดวิสัย
3. พฤติกำรณ์อนั หน่ึงอนั ใดท่ีผทู้ ำกำรก่อสร้ำงไมต่ อ้ งรับผิดชอบตำมกฎหมำย

1. กรณที ี่เกดิ จากความบกพร่องของเจ้าของงาน
กำรขอขยำยเวลำกำรก่อสร้ำงดว้ ยเหตุท่ีเกิดจำกควำมผิด หรือขอ้ บกพร่องของเจำ้ ของงำนน้นั ส่วนใหญ่
จะเป็ นสำเหตุเน่ืองมำจำกควำมบกพร่องของแบบรูปและรำยกำร ท้งั น้ีตอ้ งยอมรับว่ำในทำงปฏิบตั ิ กำรจดั ทำ
แบบรูปยอ่ มมีขอ้ บกพร่องเกิดข้ึนได้ แบบรูปและรำยกำรดงั กลำ่ วจึงควรท่ีจะไดร้ ับกำรแกไ้ ขใหถ้ ูกตอ้ ง เพ่ือควำม
มน่ั คงหรือประโยชน์ใชส้ อยของอำคำร กำรแกไ้ ขแบบรูปยอ่ มส่งผลกระทบถึงเวลำในกำรทำงำนอยำ่ งหลีกเลี่ยง
ไม่ได้ ดงั น้ันจึงเป็ นเหตุให้ผูท้ ำกำรก่อสร้ำงตอ้ งขอขยำยเวลำกำรทำงำน ทำให้เวลำในกำรทำงำนเพ่ิมข้ึนจำกท่ี
กำหนดไว้ ซ่ึงในเร่ืองน้ีคณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งจะตอ้ งใชด้ ุลพินิจพิจำรณำวำ่ กำรเปลี่ยนแปลงแบบรูปน้นั มี
ผลกระทบต่อเวลำในกำรทำงำนหรือไม่อยำ่ งไร

2. กรณีท่ีเกดิ จากเหตสุ ุดวสิ ัย
สำหรับ “ เหตุสุดวิสัย ” ในกำรก่อสร้ำงน้นั มีควำมหมำยค่อนขำ้ งกวำ้ งขวำงมำก ตำมกฎหมำยแพ่ง และ
พำณิชย์ มำตรำ 8 ไดใ้ ห้ควำมหมำยไวว้ ำ่ เหตุใด ๆ อนั จะเกิดข้ึนก็ดี จะใหผ้ ลพิบตั ิก็ดี ไม่มีใครจะอำจป้องกนั ได้
แม้ท้ังบุคคลผูต้ ้องประสบ หรือใกลเ้ คียงจะต้องประสบเหตุน้ันจะได้จดั กำรระมัดระวงั ตำมสมควร อันถึง
คำดหมำยไดจ้ ำกบุคคลน้นั ในฐำนะ เช่นน้นั นอกจำกน้ีหนงั สือสำนกั นำยกรัฐมนตรี ท่ี สร. 0101/2214 ลงวนั ท่ี 3
พฤษภำคม 2511ยงั ไดข้ ยำยควำมของคำวำ่ เหตุสุดวิสัย ตำมกฎหมำยแพ่ง และพำณิชย์ มำตรำ 8 น้ีไวช้ ดั เจนข้ึน
อีกดว้ ยวำ่ จะตอ้ งมีองคป์ ระกอบที่สำคญั 2 ประกำร คือ

1. เหตุเกิดข้ึนโดยมิใช่ควำมผิดของบุคคลผูน้ ้นั หรือมิใช่ควำมผิดที่บุคคลผนู้ ้นั ตอ้ งรับผิดชอบ อำทิ เหตุเกิดจำก
ธรรมดำโลก เช่น เพลิงไหม้ ฟ้ำผำ่ น้ำท่วม หรือเหตเุ กิดแต่บุคคลที่ 3 เช่น โจรสลดั โจรปลน้ เป็นตน้
2. ตอ้ งเป็นเหตุท่ีไม่อำจป้องกนั ได้ ถำ้ สำมำรถแตไ่ ม่ป้องกนั เสีย จะอำ้ งวำ่ เป็นเหตุสุดวสิ ัยไมไ่ ดใ้ นกำรก่อสร้ำงถำ้
หำกมีเหตุสุดวิสัยเกิดข้ึน ผูท้ ำกำรก่อสร้ำงจะตอ้ งแจง้ เหตุดงั กล่ำวให้ผูว้ ำ่ จำ้ งทรำบภำยใน 15 วนั นับต้งั แต่เหตุ
น้ันสิ้นสุดลง เพรำะถำ้ เกินเวลำดังกล่ำวจะถือว่ำหมดสิทธ์ิในกำรนำเหตุน้ันมำใช้ ในกำรขอขยำยเวลำ ท้งั น้ี
จำนวนวนั ท่ีจะขอต่ออำยสุ ัญญำ จะตอ้ งพจิ ำรณำตำมเหตุท่ีเกิดข้ึนจริง และมีหลกั ฐำนอำ้ งอิงไดโ้ ดยส่วนใหญผ่ ทู้ ำ
กำรก่อสร้ำงจะอำ้ งถึงสำเหตุของกำรทำงำนไม่เสร็จตำมกำหนดเวลำ ว่ำเป็นเพรำะเหตุสุดวิสัย ซ่ึงคณะกรรมกำร
ตรวจกำรจำ้ งจะตอ้ งพจิ ำรณำอยำ่ งรอบคอบ โดยเฉพำะอยำ่ งยงิ่ สำเหตุที่เกิดข้ึนน้นั จะตอ้ งพร้อมดว้ ยองคป์ ระกอบ
ท้งั 2 ขอ้ ดงั ที่กล่ำวขำ้ งตน้ เช่น กำรเกิดเพลิงไหมใ้ นหน่วยงำนก่อสร้ำงน้ัน ในเบ้ือตน้ นับเป็ นเหตุสุดวิสัยตำม
องค์ประกอบในขอ้ แรก แต่ถำ้ หำกมีกำรพิสูจน์ไดว้ ่ำ เพลิงไหมท้ ี่เกิดข้ึนน้ันเกิดจำกควำมประมำทเลินเล่อของ
ผทู้ ำกำรก่อสร้ำงกจ็ ะไมถ่ ือเป็นเหตุสุดวิสยั เพรำะขำดองคป์ ระกอบขอ้ ท่ี 2 หรือในกรณีน้ำท่วม ทำใหไ้ ม่สำมำรถ
ทำกำรก่อสร้ำงได้ แต่ถำ้ กำรเกิดน้ำท่วมน้นั เกิดข้ึนเป็นปกติทุกปี ก็จะอำ้ งเป็นเหตุสุดวิสัยไม่ไดเ้ ช่นกนั เพรำะถือ
ว่ำเป็ นเรื่องท่ีผูท้ ำกำรก่อสร้ำงควรทรำบล่วงหน้ำ และควรเตรียมมำตรกำรในกำรป้องกันไว้ในบำงกรณี

คณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ ง ก็อำจจะตอ้ งพิจำรณำจำกหลกั ฐำนตำมเหตุกำรณ์ท่ีเกิดข้ึนจริง ประกอบดว้ ย เช่น
กำรท่ีผูก้ ่อสร้ำงอำ้ งถึงกรณีฝนตกหนักติดต่อกนั หลำยวนั ทำให้ทำงำนไม่ได้ คณะกรรมกำรตรวจกำรจ้ำง ก็
จะตอ้ งดูจำกบนั ทึกปฏิบตั ิงำนประจำวนั ของผคู้ วบคุมงำนประกอบดว้ ย รวมท้งั พิจำรณำว่ำเป็น ฝนตกที่เกิดข้ึน
ผิดปกติหรือไม่ บำงคร้ังอำจตอ้ งขอเอกสำรจำกกรมอุตุนิยมวิทยำรับรองประกอบ วำ่ เป็ นฝนที่ตกในระดบั ท่ีถือ
ว่ำผิดปกติสำหรับกรณีท่ีวสั ดุขำดแคลน โดยท่ัวไปจะไม่ถือเป็ นเหตุสุดวิสัย เวน้ แต่จะมีมติคณะรัฐมนตรี
กำหนดใหข้ ยำยเวลำทำกำรไวเ้ ป็นกรณีพิเศษไดเ้ ทำ่ น้นั
3. กรณีที่วเิ ครำะหไ์ ดว้ ำ่ เป็นพฤติกำรณ์อนั หน่ึงอนั ใด ที่ผทู้ ำกำรก่อสร้ำงไมต่ อ้ งรับผดิ ชอบตำม

กฎหมำยสำหรับกำรขยำยเวลำทำกำรในกรณีน้ี เป็นกำรเปิ ดกวำ้ งใหส้ ำหรับบำงกรณีท่ีไม่เขำ้ ข่ำย
สองกรณีแรกเมื่อมีเหตสุ มควรใหข้ ยำยเวลำทำกำรก่อสร้ำงได้ คณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งจะตอ้ ง
พจิ ำรณำถึงจำนวนวนั ที่เห็นควรใหข้ ยำยเวลำทำกำรได้ ท้งั น้ีใหพ้ จิ ำรณำจำกสภำพเหตุกำรณ์ที่
เกิดข้ึนจริง มีขอ้ มูลอำ้ งอิงได้

ใบส่ งมอบงาน

ที่ ......... / ..........
ห้ำงหุ้นส่วนจำกดั .........................

วนั ที่ .......... เดือน ...................... พ.ศ. ..........
เร่ือง ส่งมอบงำนงวดท่ี ......................
เรียน ประธำนกรรมกำรตรวจกำรจำ้ ง

ตำมที่หำ้ งฯ ไดเ้ ป็นผรู้ ับจำ้ งก่อสรำ้ ง ...................................................... ของ .........................................
............................... ตำมสญั ญำเลขที่ ......................... ลงวนั ที่ ....................................น้นั บดั น้ี ห้ำงฯ ไดท้ ำกำร

ก่อสร้ำงแลว้ เสร็จตำมสญั ญำในงวดท่ี .................................................................. ดงั รำยละเอียดของสัญญำต่อไปน้ี

งวดท่ี .................... เงิน .........................................( .................................................................................)
จะจ่ำยใหเ้ ม่ือผรู้ ับจำ้ งไดท้ ำกำร ...............................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................

จึงเรียนมำเพื่อโปรดไปตรวจรับมอบงำนและโปรดจ่ำยเงินค่ำก่อสร้ำงเป็นเงิน ........................................................
( ..................................................................................... ) ใหแ้ ก่หำ้ งฯดว้ ยจกั เป็นพระคณุ ยงิ่

ขอแสดงควำมนบั ถือ
.......................................

( ................................................ )
หุน้ ส่วนผจู้ ดั กำร ( ผรู้ ับจำ้ ง )

แบบฟอร์ม ใบส่งมอบงำนของโครงกำรที่เจำ้ ของเป็นหน่วยงำนรำชกำร

ใบรายงานผลการตรวจรับงานงวด

เขียนท่ี ...........................................

เรียน ......................................................
กรรมกำรไดต้ รวจรับจำ้ งซ่ึง ( บริษทั , หำ้ งหุ้นส่วนจำกดั ) ........................................................................

ผรู้ ับจำ้ งก่อสร้ำง .......................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
ตำมสญั ญำลงวนั ที่ ............................................................................................................ บดั น้ีผรู้ ับจำ้ งไดท้ ำกำร

..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................

เสร็จถูกตอ้ งตำมสญั ญำแลว้ ต้งั แต่วนั ท่ี ................................................................................ ผรู้ ับจำ้ งควรไดเ้ งนิ
งวดท่ี ........................... ตำมสัญญำขอ้ ................................ เป็นเงนิ ........................................................ บำท
( ............................................................................................................................................. )

จึงขอรำยงำนตอ่ ............................................................................... เพอ่ื ทรำบ

ผคู้ วบคมุ งำน
............................................................... ( ลงช่ือ ) ............................................................ ผคู้ วบคุมงำน
................................................................( ลงช่ือ ) ............................................................ ผคู้ วบคมุ งำน
................................................................( ลงชื่อ ) ............................................................. ผคู้ วบคมุ งำน
................................................................( ลงชื่อ ) ............................................................. ผคู้ วบคมงำน

แบบฟอร์ม ใบรำยงำนของผคู้ วบคุมงำน

ใบรับรองผลการปฏิบตั งิ าน

เขยี นที่ ...................................

1.( บริษทั , หำ้ งหุน้ ส่วนจำกดั ) .................................................................................................... ผรู้ ับจำ้ งก่อสร้ำง
..................................................................................................................................................................................
................................................ ตำมสัญญำลงวนั ท่ี ....................................................................................................
บดั น้ีผรู้ ับจำ้ งไดท้ ำกำร .............................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
เสร็จถูกตอ้ งตำมสัญญำแลว้ ผรู้ ับจำ้ งควรไดร้ ับ เงินงวดที่ ........................ ( งวดท่ี .................. ) ตำมสญั ญำขอ้ 4
เป็นเงิน ............................... บำท ( ....................................................................................................................... )

2. คณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งไดด้ ำเนินกำรไปตำมขอ้ กำหนดในสญั ญำ และตำมแบบรูปรำยกำรละเอยี ดถูกตอ้ ง

ครบถว้ นแลว้ กำรจำ้ งรำยน้ีไดส้ ่งมอบงำน โดยมีกำรเปลี่ยนแปลง แกไ้ ขเพ่ิมเติม หรือตดั ทอนแบบรูปและรำยกำร คือ
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
หนงั สือสำคญั ฉบบั น้ีใหม้ ำ ณ วนั ท่ี ........................................................................................................................
เพอ่ื ผรู้ ับจำ้ งไดข้ อรับเงินงวดที่ ................................ ตำมสญั ญำ

คณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ ง
..................................................................... ( ลงชื่อ ) ........................................................ ประธำนกรรมกำร
..................................................................... ( ลงช่ือ ) ........................................................ กรรมกำร
..................................................................... ( ลงชื่อ ) ....................................................... กรรมกำร
......................................................................( ลงชื่อ ) ........................................................ กรรมกำร
......................................................................( ลงชื่อ ) ........................................................ กรรมกำร
..................................................................... ( ลงชื่อ ) ........................................................ กรรมกำร

แบบฟอร์ม ใบรับรองผลกำรปฏบิ ตั ิงำนของผรู้ ับจำ้ ง

ใบตรวจการจ้าง

เขยี นที่ ...........................

กรรมกำรไดต้ รวจกำรจำ้ ง ซ่ึงมี ( บริษทั , ห้ำงหุน้ ส่วนจำกดั ) ...................................................................
..........................................................เป็นผรู้ ับจำ้ งก่อสร้ำง ........................................................................................
ตำมสญั ญำลงวนั ท่ี .......................................................................................... ผรู้ ับจำ้ งลงมือทำงำนเมอื่ วนั ที่ .........
.......................................................... บดั น้ีผรู้ ับจำ้ งไดท้ ำกำร ...................................................................................

..................................................................................................................................................................................
ตำมหนงั สือส่งงำนของผรู้ บั จำ้ งลงวนั ท่ี ....................................................................................................................
เสร็จถูกตอ้ งตำมสัญญำ ต้งั แต่ วนั ที่ ..........................................................................................................................
ผรู้ ับจำ้ งควรไดร้ บั เงนิ งวดที่ ...................... ตำมสญั ญำขอ้ .................. เป็นเงิน ......................................... บำท
( ................................................................................................... ) ในกำรน้ีผรู้ ับจำ้ งไดท้ ำงำนเกนิ กำหนดสัญญำ
ต้งั แตว่ นั ที่ .......................................................... ถึงวนั ที่ ........................................................................................
เป็นเวลำ ............................. วนั และไดร้ ับอนุมตั ิใหต้ ่อสัญญำจำก ..........................................................................
จำกวนั ท่ี ...............................................................ถึงวนั ท่ี ........................................................................................
เป็นเวลำ ............................. วนั คงทำงำนเกินกำหนดสญั ญำไป ..................................... วนั จะตอ้ งเสียคำ่ ปรับ
วนั ละ ................................. บำท ( ......................................................................................................................... )
รวมเป็นเงิน .......................................... บำท ( ....................................................................................................... )
คงไดร้ ับเงนิ งวดน้ีเป็นจำนวนท้งั สิ้น .................................. บำท ( ......................................................................... )

คณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ ง

........................................................ ( ลงช่ือ ) ....................................................................... ประธำนกรรมกำร
........................................................ ( ลงช่ือ ) ....................................................................... กรรมกำร
.........................................................( ลงช่ือ ) ....................................................................... กรรมกำร
.........................................................( ลงชื่อ ) ....................................................................... กรรมกำร
.........................................................( ลงช่ือ ) ....................................................................... กรรมกำร
.........................................................( ลงช่ือ ) ....................................................................... กรรมกำร

แบบฟอร์ม ใบตรวจกำรจำ้ ง หน่วยที่ 2
สอนคร้ังที่ 2
ใบงานที่ 2 เวลา 3 ช่ัวโมง

วิชา การควบคมุ และวางแผนการก่อสร้างงานโยธา รหัสวชิ า 30121-2101
ช่ือหน่วย หลกั ปฏิบัติในการควบคุมและการตรวจงาน
ชื่องาน หลกั ปฏิบัตใิ นการควบคุมและการตรวจงาน

จดุ ประสงค์

เม่ือฝึกกำรปฏิบตั ิงำนตำมใบงำนน้ีแลว้ นกั ศึกษำจะสำมำรถ
1. อธิบำยหลกั กำรทว่ั ไปในกำรตรวจงำนได้
2. อธิบำยข้นั ตอนกำรตรวจงำนได้
3. บอกปัญหำและแนวปฏิบตั ิสำคญั ในกำรตรวจงำนของส่วนรำชกำรได้

เคร่ืองมือ - อุปกรณ์
1.เอกสำรใบงำน

ลาดับข้ันการปฏิบตั ิงาน
1.อธิบำย ควำมหมำย ควำมสำคญั เน้ือหำสำระ เรื่องของหลกั ปฏิบตั ิในกำรควบคุมและกำรตรวจงำน
หวั ขอ้ ต่ำงๆในเอกสำรประกอบกำรสอน
2. อธิบำยกระบวนกำรงำนก่อสร้ำง ควำมรู้พ้ืนฐำน หนำ้ ท่ี และของหลกั ปฏิบตั ิในกำรควบคมุ และกำร
ตรวจงำน
3. มอบหมำยงำนใหน้ กั ศึกษำปฏิบตั ิงำน ตำมใบงำน และควบคมุ ดูแลกำรปฏิบตั ิงำนของนกั ศึกษำ

การประเมินผล
1. นกั ศึกษำสำมำรถอธิบำยหลกั ปฏิบตั ิในกำรควบคุมและกำรตรวจงำนได้
2.ประเมินผลจำกผลกำรปฏิบตั ิใบงำน

แบบประเมินผลก่อนเรียนหน่วยท่ี 2 เรื่อง หลกั ปฏิบตั ิในการควบคุมและการตรวจงาน
คาส่ัง จงทำเคร่ืองหมำย  หนำ้ คำตอบที่ถกู ตอ้ งท่ีสุดเพียงคำตอบเดียว
1. ก่อนที่จะเริ่มดำเนินกำรก่อสร้ำงเจำ้ ของโครงกำรและผทู้ ำกำรก่อสร้ำงจะตอ้ งเตรียมกำรใดก่อนทำกำรก่อสร้ำง
จริง

ก. ยน่ื ซองประกวดรำคำ
ข. เตรียมงำนดำ้ นเอกสำรและตรวจสถำนท่ีก่อสร้ำง
ค. คดั เลือกผรู้ ับเหมำที่จะทำกำรก่อสร้ำงโครงกำรนนั่ ๆ

ง. จดั หำสถำนที่ๆจะทำกำรก่อสร้ำงโครงกำร

2. งำนดำ้ นเอกสำรท่ีจำเป็นจะตอ้ งทำกำรตรวจสอบคืออะไร

ก. แบบรูป ข. รำยละเอียดตำ่ งๆ

ค. เอกสำรประกอบสญั ญำ ง. ถูกทกุ ขอ้ ที่กลำ่ วมำ

3. หลกั ฐำนแสดงฐำนะทำงกำรเงินเรียกอีกอยำ่ งหน่ึงวำ่ อะไร

ก. หนงั สือค้ำประกนั สัญญำ

ข.หนงั สือกำรรองรับกำรจดทะเบียนของสำนกั งำน

ค. สำเนำของสัญญำร่วมคำ้

ง. หนงั สือกำรรองรับกำรจดทะเบียนบุคคล

4.ใบเสนอรำคำ(Bill of quantities) จะตอ้ งแสดงรำยละเอียดในดำ้ นใด

ก. ค่ำวสั ดุ ข.อุปกรณ์

ค. คำ่ แรงงำน ง. ถกู ทกุ ขอ้

5.ในกำรมอบอำนำจใหผ้ ทู้ ี่ไมม่ ีอำนำจในกำรลงนำมสญั ญำไปลงนำมแทนตอ้ งมีหลกั ฐำนอะไรบำ้ งเพ่อื เป็นกำร

ยนื่ ยนั

ก. สำเนำบตั รประจำตวั ประชำชนของผมู้ อบอำนำจและผรู้ ับอำนำจ

ข. สัญญำท่ีเป็นเอกสำรในกำรเซ็นสัญญำไปยน่ื ยนั

ค. หนงั สือมอบอำนำจท่ีปิ ดอำกรแสตป์ ตำมกฏหมำย

ง. กำรถูกทง่ั ขอ้ ก และ ค

6. ถำ้ ละเลยจำกกำรตรวจสอบระดบั น้ำใตด้ ินจะส่งผลกระทบดำ้ นใดกบั กำรก่อสร้ำงและตวั อำคำร

ก. กำรทำฐำนรำกและหอ้ งใตด้ ิน ข. กำรทรุดตวั ของช้นั ดิน

ค. กำรคำนวณโครงสร้ำงของอำคำร ง. กำรออกแบบเสำเขม็

7. ขณะทำกำรก่อสร้ำงนนั่ ส่ิงสำคญั ท่ีผคู้ วบคมุ จำเป็นตอ้ งตรวจสอบคอื อะไร
ก. ขนำด
ข. ระยะ
ค.ระดบั
ง. ถูกทกุ ขอ้

8. หำกละเลยจำกกำรตรวจสอบกำรก่อสร้ำงจะส่งผลกระทบในดำ้ นใดบำ้ ง

ก. ระยะเวลำในกำรก่อสร้ำงจะเพ่ิมข้ึน

ข. เกิดควำมสูญเสียทำงดำ้ นตน้ ทนุ และแรงงำน

ค. ควำมไวว้ ำงใจจำกเจำ้ ของโครงกำร

ง. ไม่มีขอ้ ใดถกู

9. หลกั กำรทวั่ ไปเบ้ืองตน้ ในกำรตรวจงำนของผูต้ รวจงำนท่ีจะตอ้ งดำเนินกำรคือ

ก. กำรตรวจงำนในข้นั เตรียมกำรก่อนท่ีจะตรวจงำนจริง

ข. ตรวจงำนระหวำ่ งดำเนินกำรก่อสร้ำง

ค.กำรตรวจงำนตำมงวด

ง. กำรตรวจงำนตำมหมวด

10. แนวปฏิบตั ิสำคญั ของกำรตรวจงำนที่พบอยเู่ สมอคือประเภทใด

ก. แนวปฏิบตั ิในกำรเปลี่ยนแปลงแกไ้ ขแบบรูปรำยกำรหรือเอกสำรสัญญำ

ข. แนวปฏิบตั ิในกำรพจิ ำรณำขยำยเวลำทำกำรก่อสร้ำง

ค. แนวปฏิบตั ิในกำรปฏิบตั ิเก่ียวกบั ควำมปลอดภยั ในกำรก่อสร้ำง

ง. ขอ้ ก และ ข ถกู

11. พฤติกรรมใดบำ้ งท่ีเมื่อละเลยแลว้ จะส่งผลกระทบตอ่ งำนก่อสร้ำง

ก. กำรไม่สวมหมวกระห่ำงกำรปฏิบตั ิงำน

ข. ไม่มีกำรติดต้งั รำวกนั ตก

ค. กำรทิง้ กน้ บหุ ร่ีลงในกองวสั ดุ

ง. ไม่ทำกำรใส่ถงุ มือหรือรองเทำ้ ยำงขณะทำกำรเทคอนกรีต

12. เรำจะแกป้ ัญหำเก่ียวกบั สุขอนำมยั ในเขตบำ้ นพกั คนงำนก่อสร้ำงไดอ้ ยำ่ งไร

ก. ผตู้ รวจงำนควรเอำใจใส่หมนั่ ตรวจตรำและใหค้ ำแนะนำ

ข. มีกำรแบง่ โซนท่ีพกั และหอ้ งน้ำหอ้ งส้วมออกจำกกนั

ค. มีกำรทำทำงระบำยน้ำและมีภำชนะสำหรับขจดั สิ่งปฏิกูลอยำ่ งเพียงพอ

ง. ถกู ทุกขอ้ ท่ีกล่ำวมำ

13.หำกเกิดเหตสุ ุดวสิ ัยท่ีไม่สำมำรถทำกำรก่อสร้ำงไดผ้ ทู้ ำกำรก่อสร้ำงจะตอ้ งแจง้ เหตดุ งั กลำ่ วใหผ้ วู้ ำ่ จำ้ งทำบ

ภำยในกี่วนั หลงั จำกเหตุนนั่ สิ้นสุดลง

ก. 5 วนั ข. 10 วนั

ค. 15 วนั ง. 20 วนั

14. เหตุกำรณ์ใดที่ถือวำ่ ไม่เป็นเหตสุ ุดวสิ ัยท่ีเป็นอปุ สรรคในกำรทำกำรก่อสร้ำง

ก. กรณีน้ำทว่ มในท่ีๆใกลล้ มุ่ น้ำและมีน้ำทว่ มบอ่ ย
ข. กำรเกิดเพลิงไหมใ้ นหน่วยงำนก่อสร้ำงนนั่
ค. กำรท่ีฝนเกิดกำรตกหนกั ติดต่อกนั หลำยวนั
ง. กำรเกิดแผน่ ดินไหว
15. จำกกำรขอขยำยเวลำกำรก่อสร้ำงส่วนใหญ่เป็นควำมผิดพลำดในเร่ืองใด
ก. สภำพดินฟ้ำอำกำศไม่อำนวยต่อกำรก่อสร้ำง
ข. เอกสำรสญั ญำมีปัญหำ
ค. เกิดจำกควำมบกพร่องเรื่องงแบบรูปและรำยกำร
ง. เกิดจำกเหตุสุดวสิ ยั ที่คำดไม่ถึง

แบบประเมินผลหลงั เรียนหน่วยท่ี 2 เรื่อง หลกั ปฏบิ ตั ใิ นการควบคุมและการตรวจงาน
คาส่ัง จงทำเคร่ืองหมำย  หนำ้ คำตอบท่ีถกู ตอ้ งท่ีสุดเพยี งคำตอบเดียว
1. ก่อนที่จะเร่ิมดำเนินกำรก่อสร้ำงเจำ้ ของโครงกำรและผทู้ ำกำรก่อสร้ำงจะตอ้ งเตรียมกำรใดก่อนทำกำรก่อสร้ำง
จริง

ก. ยน่ื ซองประกวดรำคำ

ข. เตรียมงำนดำ้ นเอกสำรและตรวจสถำนที่ก่อสร้ำง

ค. คดั เลือกผูร้ ับเหมำท่ีจะทำกำรก่อสร้ำงโครงกำรนนั่ ๆ

ง. จดั หำสถำนที่ๆจะทำกำรก่อสร้ำงโครงกำร

2. งำนดำ้ นเอกสำรที่จำเป็นจะตอ้ งทำกำรตรวจสอบคืออะไร

ก. แบบรูป ข. รำยละเอียดต่ำงๆ

ค. เอกสำรประกอบสัญญำ ง. ถูกทกุ ขอ้ ท่ีกลำ่ วมำ

3. หลกั ฐำนแสดงฐำนะทำงกำรเงินเรียกอีกอยำ่ งหน่ึงวำ่ อะไร

ก. หนงั สือค้ำประกนั สัญญำ

ข.หนงั สือกำรรองรับกำรจดทะเบียนของสำนกั งำน

ค. สำเนำของสัญญำร่วมคำ้

ง. หนงั สือกำรรองรับกำรจดทะเบียนบุคคล

4.ใบเสนอรำคำ(Bill of quantities) จะตอ้ งแสดงรำยละเอียดในดำ้ นใด

ก. คำ่ วสั ดุ ข.อุปกรณ์

ค. ค่ำแรงงำน ง. ถูกทกุ ขอ้

5.ในกำรมอบอำนำจใหผ้ ทู้ ่ีไมม่ ีอำนำจในกำรลงนำมสญั ญำไปลงนำมแทนตอ้ งมีหลกั ฐำนอะไรบำ้ งเพื่อเป็นกำร

ยนื่ ยนั

ก. สำเนำบตั รประจำตวั ประชำชนของผมู้ อบอำนำจและผรู้ ับอำนำจ

ข. สญั ญำท่ีเป็นเอกสำรในกำรเซ็นสญั ญำไปยน่ื ยนั

ค. หนงั สือมอบอำนำจที่ปิ ดอำกรแสตป์ ตำมกฏหมำย

ง. กำรถูกทง่ั ขอ้ ก และ ค

6. ถำ้ ละเลยจำกกำรตรวจสอบระดบั น้ำใตด้ ินจะส่งผลกระทบดำ้ นใดกบั กำรก่อสร้ำงและตวั อำคำร

ก. กำรทำฐำนรำกและหอ้ งใตด้ ิน ข. กำรทรุดตวั ของช้นั ดิน

ค. กำรคำนวณโครงสร้ำงของอำคำร ง. กำรออกแบบเสำเขม็

7. ขณะทำกำรก่อสร้ำงนน่ั ส่ิงสำคญั ท่ีผคู้ วบคุมจำเป็นตอ้ งตรวจสอบคืออะไร
ก. ขนำด
ข. ระยะ

ค.ระดบั
ง. ถูกทุกขอ้
8. หำกละเลยจำกกำรตรวจสอบกำรก่อสร้ำงจะส่งผลกระทบในดำ้ นใดบำ้ ง
ก. ระยะเวลำในกำรก่อสร้ำงจะเพิม่ ข้ึน
ข. เกิดควำมสูญเสียทำงดำ้ นตน้ ทุนและแรงงำน
ค. ควำมไวว้ ำงใจจำกเจำ้ ของโครงกำร
ง. ไม่มีขอ้ ใดถูก
9. หลกั กำรทวั่ ไปเบ้ืองตน้ ในกำรตรวจงำนของผตู้ รวจงำนที่จะตอ้ งดำเนินกำรคือ
ก. กำรตรวจงำนในข้นั เตรียมกำรก่อนท่ีจะตรวจงำนจริง
ข. ตรวจงำนระหวำ่ งดำเนินกำรก่อสร้ำง
ค.กำรตรวจงำนตำมงวด
ง. กำรตรวจงำนตำมหมวด
10. แนวปฏิบตั ิสำคญั ของกำรตรวจงำนท่ีพบอยเู่ สมอคือประเภทใด
ก. แนวปฏิบตั ิในกำรเปล่ียนแปลงแกไ้ ขแบบรูปรำยกำรหรือเอกสำรสญั ญำ
ข. แนวปฏิบตั ิในกำรพิจำรณำขยำยเวลำทำกำรก่อสร้ำง
ค. แนวปฏิบตั ิในกำรปฏิบตั ิเก่ียวกบั ควำมปลอดภยั ในกำรก่อสร้ำง
ง. ขอ้ ก และ ข ถูก
11. พฤติกรรมใดบำ้ งท่ีเม่ือละเลยแลว้ จะส่งผลกระทบต่องำนก่อสร้ำง
ก. กำรไมส่ วมหมวกระห่ำงกำรปฏิบตั ิงำน
ข. ไม่มีกำรติดต้งั รำวกนั ตก
ค. กำรทิง้ กน้ บหุ รี่ลงในกองวสั ดุ
ง. ไม่ทำกำรใส่ถุงมือหรือรองเทำ้ ยำงขณะทำกำรเทคอนกรีต
12. เรำจะแกป้ ัญหำเกี่ยวกบั สุขอนำมยั ในเขตบำ้ นพกั คนงำนก่อสร้ำงไดอ้ ยำ่ งไร
ก. ผตู้ รวจงำนควรเอำใจใส่หมนั่ ตรวจตรำและใหค้ ำแนะนำ
ข. มีกำรแบง่ โซนที่พกั และห้องน้ำห้องส้วมออกจำกกนั
ค. มีกำรทำทำงระบำยน้ำและมีภำชนะสำหรับขจดั ส่ิงปฏิกลู อยำ่ งเพียงพอ
ง. ถกู ทกุ ขอ้ ท่ีกลำ่ วมำ
13.หำกเกิดเหตสุ ุดวิสัยท่ีไมส่ ำมำรถทำกำรก่อสร้ำงไดผ้ ทู้ ำกำรก่อสร้ำงจะตอ้ งแจง้ เหตุดงั กล่ำวใหผ้ วู้ ำ่ จำ้ งทำบ
ภำยในก่ีวนั หลงั จำกเหตุนน่ั สิ้นสุดลง

ก. 5 วนั ข. 10 วนั

ค. 15 วนั ง. 20 วนั

14. เหตุกำรณ์ใดท่ีถือวำ่ ไม่เป็นเหตุสุดวสิ ัยท่ีเป็นอปุ สรรคในกำรทำกำรก่อสร้ำง

ก. กรณีน้ำทว่ มในที่ๆใกลล้ มุ่ น้ำและมีน้ำทว่ มบอ่ ย

ข. กำรเกิดเพลิงไหมใ้ นหน่วยงำนก่อสร้ำงนนั่

ค. กำรที่ฝนเกิดกำรตกหนกั ติดต่อกนั หลำยวนั

ง. กำรเกิดแผน่ ดินไหว

15. จำกกำรขอขยำยเวลำกำรก่อสร้ำงส่วนใหญ่เป็นควำมผิดพลำดในเรื่องใด

ก. สภำพดินฟ้ำอำกำศไมอ่ ำนวยตอ่ กำรก่อสร้ำง

ข. เอกสำรสัญญำมีปัญหำ

ค. เกิดจำกควำมบกพร่องเร่ืองงแบบรูปและรำยกำร

ง. เกิดจำกเหตสุ ุดวสิ ยั ที่คำดไม่ถึง

แผนการจดั การเรียนรู้

วชิ า การควบคมุ และวางแผนการก่อสร้างงานโยธา รหัสวชิ า 30121-2101

หน่วยที่ 3 เรื่อง งานดินและงานฐานราก เวลา 3 ช่ัวโมง

หัวเร่ือง-หัวข้อย่อย
3.1 งำนวำงผงั อำคำร
3.2 งำนขดุ และงำนถมดิน
3.3 งำนเสำเขม็ คอนกรีต
3.4 งำนทดสอบเสำเขม็

สาระสาคัญ
1. กำรตรวจสอบงำนวำงผงั อำคำรเป็นงำนสำคญั ที่ผคู้ วบคมุ งำนจะละเลยไม่ได้ เพรำะถำ้ มีขอ้ ผดิ พลำด

เกิดข้ึน จะแกไ้ ขยำกหรืออำจจะแกไ้ ขไม่ได้ ซ่ึงจะทำควำมเสียหำยต่อท้งั เจำ้ ของโครงกำรและผูท้ ำกำรก่อสร้ำง
กำรตรวจสอบงำนวำงผงั อำคำรจึงเป็ นงำนท่ีผูค้ วบคุมงำนของฝ่ ำยเจำ้ ของโครงกำรควรเขำ้ ไปดำเนินกำรควบคู่
กบั ฝ่ำยผทู้ ำกำรก่อสร้ำง

2. งำนขดุ ดินในงำนก่อสร้ำงอำจแบ่งออกเป็นสองประเภทคือ งำนขดุ ดินเพอ่ื ปรับระดบั พ้นื ที่ และงำน
ขดุ ดินเพือ่ งำนก่อสร้ำงฐำนรำกหรือโครงสร้ำงใตด้ ิน งำนขดุ ดินฐำนรำกถำ้ หลุมฐำนรำกไม่ลึกมำกอำจจะไมต่ อ้ ง
มีกำรป้องกนั ดินพงั ส่วนฐำนรำกที่ลึกมำก ฐำนรำกที่มีพ้ืนท่ีทำงำนจำกดั หรืออยูป่ ระชิดพ้ืนท่ีของอำคำรอื่นก็
จำเป็นที่จะตอ้ งมีกำรป้องกนั ดินพงั ที่เหมำะสมกบั โครงสร้ำงและสภำพพ้ืนที่กำรถมดินมีลกั ษณะกำรทำงำนและ
ขอ้ ควรพิจำรณำอยหู่ ลำยประกำรท่ีผูค้ วบคุมงำนตอ้ งศึกษำและทำควำมเขำ้ ใจ เพื่อกำรตรวจสอบงำนที่ถูกตอ้ ง
ตำมลกั ษณะของงำน

3. เสำเข็มคอนกรีตหล่อสำเร็จรูปมีอยู่สองประเภทคือ แบบธรรมดำกบั แบบอดั แรง เสำเข็มคอนกรีต
แบบอดั แรงเป็ นเสำเข็มท่ีนิยมใช้ในงำนก่อสร้ำงอำคำรมำกกว่ำเสำเข็มประเภทอ่ืน เสำเข็มคอนกรีตอดั แรง
เสำเข็มคอนกรีตแบบอดั แรงเป็ นเสำเข็มท่ีนิยมใช้ในงำนก่อสร้ำงอำคำรมำกกว่ำเสำเข็มประเภทอื่น เสำเข็ม
คอนกรีตอดั แรงแบ่งออกเป็ นเสำเข็มแบบหนำ้ ตดั กบั แบบหน้ำตดั กลวง กำรปฏิบตั ิงำนในกำรตอกเข็มแต่ละ
ประเภทมีข้ันตอนและวิธีกำรปฏิบัติที่แตกต่ำงกัน ผูค้ วบคุมงำนจะต้องเข้ำใจหลักกำรและวิธีกำรในกำร
ปฏิบตั ิงำนท่ีถกู ตอ้ งทกุ ข้นั ตอน เพ่ือกำรตรวจสอบงำนที่ถูกตอ้ งตำมลกั ษณะงำน

4. เสำเข็มคอนกรีตประเภทหล่อในที่ เป็ นเสำเข็มขนำดใหญ่ท่ีใช้กับกำรก่อสร้ำงอำคำรสูงหรือกำร
ก่อสร้ำงท่ีจะตอ้ งป้องกันควำมเสียหำยที่อำจจะเกิดกับอำคำรขำ้ งเคียง เทคนิคของกำรทำงำนมีอยู่หลำยวิธี
วิศวกรผอู้ อกแบบตอ้ งเลือกใชใ้ ห้เหมำะสมกบั งำนและสภำพพ้ืนท่ี ผูค้ วบคุมงำนตอ้ งเขำ้ ใจวิธีกำรทำงำน และ
จะตอ้ งตรวจสอบงำนอยำ่ งใกลช้ ิดและรอบคอบในแตล่ ะข้นั ตอน

5. วิศวกรผูอ้ อกแบบจะกำหนดให้มีกำรทดสอบเสำเขม็ เพ่ือจะทรำบว่ำเสำเข็มที่ใชน้ ้ัน จะรับน้ำหนกั
ไดต้ ำมสมมติฐำนท่ีกำหนดไวใ้ นกำรออกแบบหรือไม่ ซ่ึงข้นั ตอนและวธิ ีกำรทดสอบมีหลำยวธิ ีที่จะเลือกใชต้ ำม
ควำมเหมำะสมของงำน ผูค้ วบคุมงำนควรมีควำมรู้ในกระบวนกำรทดสอบท่ีเก่ียวขอ้ งกบั งำนน้ี ส่วนผลกำร
ทดสอบน้นั วิศวกรจะเป็นผพู้ ิจำรณำ

จดุ ประสงค์การเรียน การสอน
จดุ ประสงค์ทว่ั ไป
เมื่อศึกษำจบหน่วยกำรเรียนน้ีแลว้ นกั ศึกษำจะสำมำรถ
1. อธิบำยเกี่ยวกบั งำนวำงผงั อำคำรได้
2. อธิบำยเกี่ยวกบั งำนขดุ และงำนถมดินได้
3. อธิบำยเกี่ยวกบั งำนเสำเขม็ คอนกรีตหลอ่ สำเร็จรูปได้
4. อธิบำยเก่ียวกบั งำนทดสอบเสำเขม็ ได้

กจิ กรรมการเรียน- การสอน
กจิ กรรมครู กจิ กรรม การสอน
ข้นั นำ
อธิบำยควำมควำมหมำย ควำมสำคญั ประโยชน์ ของงำนดินและงำนฐำนรำก
ข้นั ใหข้ อ้ มลู
1.อธิบำย ควำมหมำย ควำมสำคญั เน้ือหำสำระ เร่ืองงำนดินและงำนฐำนรำกหวั ขอ้ ตำ่ งๆในเอกสำร
ประกอบกำรสอน
2. อธิบำยกระบวนกำรงำนก่อสร้ำง ควำมรู้พ้นื ฐำนของงำนดินและงำนฐำนรำก
3. มอบหมำยงำนใหน้ กั ศึกษำปฏิบตั ิงำน ตำมใบงำน และควบคุม ดูแลกำรปฏิบตั ิงำนของนกั ศึกษำ
4. ตรวจผลงำนกำรปฏิบตั ิงำน และรำยงำนกำรปฏิบตั ิงำนของนกั ศึกษำ

ข้นั สรุป
สรุปสำระสำคญั เรื่องงำนดินและงำนฐำนรำกและสรุปผลจำกกำรปฏิบตั ิงำนตำมใบงำน
กจิ กรรมนักศึกษา กจิ กรรม การเรียน
1. บอกจุดประสงคก์ ำรเรียนรู้

2. ครูบรรยำยสำระสำคญั
3. นกั เรียนทำกำรอภิปรำยกลุม่ ยอ่ ย
4. นกั เรียนทำกิจกรรมตำมท่ีครูมอบหมำย
5. ครุและนกั เรียนช่วยกนั สรุป
6.นกั เรียนทำกิจกรรมตำมที่ครุมอบหมำย
7.นกั เรียนทำแบบประเมินผลกำรเรียนรู้

สื่อการเรียนรู้
1. เอกสำรประกอบกำรสอนวชิ ำกำรควบคมุ และวำงแผนกำรก่อสร้ำงงำนโยธำ
2. ส่ือแผน่ ใส และสื่อนำเสนอ (Presentation)
3. สื่อ power point
4.ใบงำน
5.แบบประเมินผลกำรเรียนรู้

ประเมนิ ผล
1. แบบประเมินผลหลงั กำรเรียน
2. ประเมินผลจำกใบงำน
3. กำรทำแบบประเมินผลกำรเรียนรู้

บรรณานุกรม
สืบศกั ด์ิ พรหมบุญ “เครื่องจกั รกลและอปุ กรณ์สำหรับงำนพิเศษ” ในเอกสำรกำรสอนชุดวชิ ำเคร่ืองจกั รกลและ
อปุ กรณ์กำรก่อสร้ำง เลม่ ที่ 2 หน่วยที่ 13 นนทบุรีมหำวทิ ยำลยั สุโขทยั ธรรมำธิรำช

อรุณ ชยั เสรี “ฐำนรำกและเสำเขม็ ” ในเอกสำรกำรสอนชุดวิชำกำรก่อสร้ำงขนำดใหญ่ เลม่ ท่ี 1 หน่วยที่ 5
นนทบรุ ี มหำวิทยำลยั สุโขทยั ธรรมำธิรำช 2538

หน่วยท่ี 3

งานดนิ และงานฐานราก

3.1 งานวางผงั อาคาร

กำรวำงผงั คือกำรกำหนดตำแหน่งของบำ้ นที่จะสร้ำง บำ้ นจะอยู่ ซำ้ ย ขวำ หนำ้ หลงั ของที่ดินท่ีเรำจะ
สร้ำง ข้นึ อยกู่ บั ควำมตอ้ งกำรของเจำ้ ของบำ้ น และ ควำมเหมำะสมของสถำนท่ีเป็นสำคญั กำรวำงผงั สำหรับ
บำ้ น นิยมทำกนั 2 แบบ คอื กำรวำงผงั โดยใชก้ ลอ้ งทีโอไลท์ กบั กำรวำงผงั โดยใช้ กฏ 3 : 4 : 5
ผลท่ีไดจ้ ำกกำรวำงผงั คือ หมุดที่ตอกไวท้ ่ี ที่ดินท่ีจะปลูกสร้ำง ส่วนจะมีคอกไมห้ รือไม่ ไมจ่ ำเป็นครับ แต่ตอ้ งมี
กำรขึงเชือกเพอ่ื ใหเ้ จำ้ ของบำ้ นไดท้ รำบตำแหน่งบำ้ น และ แนวของบำ้ นในแตล่ ะดำ้ น

ภำพซำ้ ยมือ คอื หมุดที่ดิน ภำพขวำ คือส่วนหน่ึงของผงั บำ้ น

ภำพซำ้ ยมือ คือหมดุ สำหรับตอกเสำเขม็ ตอ้ งตอกใหจ้ มอยำ่ งน้ี ส่วนภำพขวำ เป็นหมุดสำหรับตอกเขม็
เช่นกนั แต่ตอกไวล้ อยๆอยำ่ งน้ีไม่ถูกตอ้ ง

กำรวำงผงั โดยใชก้ ลอ้ ง

การตรวจสอบการวางผงั

รายการตรวจสอบ ประโยชน์ที่ได้

ตรวจสอบหมดุ หลกั เขตที่ดิน กบั โฉนด ป้องกนั ปัญหำกบั บำ้ นขำ้ งเคียง เพรำะถำ้ หำกวำ่
ท่ีดิน วำ่ มีครบถว้ นหรือไม่ วำงผงั ไปท้งั ๆท่ีหมดุ ไมค่ รบ ช่ำงอำจจะใชว้ ิธีวดั
ระยะเอำ ซ่ึงมีโอกำสผดิ พลำด และ เกิดปัญหำ
ข้ึนได้

ตรวจสอบผงั ก่อสร้ำง ตำแหน่ง ทิศทำง แนวฉำก เพอ่ื ใหบ้ ำ้ นไม่เอียง เพ่ือควำมสวยงำมรับกบั แนว
เทียบกบั แนวที่จะใชอ้ ำ้ งอิง (จะใหต้ ้งั ฉำกกบั ถนน
แนวถนน ซ่ึงเป็นแนวที่ดินดำ้ นหนำ้ หรือ ต้งั
ฉำกกบั แนวที่ดินดำ้ นขำ้ ง

ตรวจสอบส่วนท่ียนื่ ขององคป์ ระกอบอำคำร เพอ่ื ตรวจสอบวำ่ ชำยคำ หรือส่ิงปลูกสร้ำงของ
ตำมแบบ กบั แนวเขตท่ีดิน เรำ ล้ำออกนอกแนวเขตที่ดินหรือไม่ (บำ้ นยงั
ไม่ไดส้ ร้ำง เจำ้ ของบำ้ นจะมองตรงน้ีไม่ออก)

ตรวจสอบศูนยเ์ สำ ระยะระหวำ่ งเสำ ระยะรวม เพอื่ ใหถ้ กู ตอ้ งตรงตำมแบบก่อสร้ำง
ท้งั หมด

ตรวจสอบระดบั บวก/ลบ 00 ในแบบเทียบกบั เพอ่ื ใหร้ ะดบั บำ้ นถูกตอ้ งตำมแบบที่สถำปนิก

สถำนที่จริง ออกไว้

ตรวจสอบหมดุ อำ้ งอิง ตำมแนวแกนเอก็ ซ์ และ เพ่อื จะไดเ้ ส้นออฟเซ็ท ไวส้ ำหรับใชอ้ ำ้ งอิงฉำก

แกนวำย บำ้ น ในขณะที่ทำกำรก่อสร้ำง

รายการตรวจสอบ ประโยชน์ทีไ่ ด้

ตรวจสอบวำ่ หมุดของเสำเข็มแต่ละจุด ตอกไว้ เพอ่ื ป้องกนั หมดุ เคล่ือน ในขณะท่ีเสำเขม็ ถกู ลำก

แน่นหนำ หรือไม่ ไปตอก

ตรวจสอบควำมมนั่ คงของหมดุ ระดบั หมุดระดบั น้ี จะตอ้ งรักษำไวต้ ลอด เพ่ือใชเ้ ชค็
ระดบั ต่ำงๆของบำ้ น เพรำะหำกระดบั ท่ีก่อสร้ำง
เพ้ยี น จะมีผลถึงระดบั ต่ำงๆและควำมสวยงำม
ของตวั บำ้ น

สรุปรายการตรวจสอบการวางผัง

1.ตรวจสอบหมดุ หลกั เขตที่ดิน โดยตรวจสอบกบั เจำ้ ของสถำนที่ขำ้ งเคียง

2.ตรวจสอบแนวเขตท่ีดิน กำรนำทรัพยส์ ินส่วนตวั กบั แบบแปลน

3.ตรวจสอบ กำรจดั ทำเสน้ ทำงกบั แนวเขตที่ดิน

4.ตรวจสอบระดบั ตำแหน่ง และควำมมน่ั คงของหมุดระดบั

5.ตรวจสอบส่วนยนื่ ขององคป์ ระกอบอำคำรตำมแบบ กบั แนวเขตท่ีดิน

บน จุดท่ีจะใชอ้ ำ้ งอิงแนวแกนเอก็ ซ์แกนวำยท่ีทำไวต้ อนวำงผงั
บำงคร้ังก็ทำเคร่ืองหมำยไวบ้ นผนงั กำแพงขำ้ งบำ้ น

เส้นอำ้ งอิง หรือ เส้นออฟเซทดำๆท่ีเห็นในภำพ เป็นเสน้ ท่ีเกิดจำกกำรวำงผงั ใชป้ ระโยชน์ในกำรควบคุมให้
บำ้ นไดฉ้ ำก วดั แนวท่ีจะก่อผนงั ปกู ระเบ้ือง อยำ่ งภำพขวำ ช่ำงใชเ้ สน้ อำ้ งอิงมำกำหนดแนวท่ีจะฉำบผนงั

3.2 งานขุดและงานถมดนิ ของอาคาร

“ดิน” หมำยควำมรวมถึง หิน กรวด หรือทรำย และอินทรียวตั ถุตำ่ ง ๆ ที่เจือปนกบั ดิน
“พื้นดิน” หมำยควำมวำ่ พ้ืนผิวของท่ีดินท่ีเป็นอยตู่ ำมสภำพธรรมชำติ
“ขุดดิน” หมำยควำมวำ่ กระทำแก่พ้ืนดินเพื่อนำดินข้ึนจำกพ้นื ดิน หรือทำใหพ้ ้นื ดินเป็นบ่อดิน
“บ่อดนิ ” หมำยควำมวำ่ แอ่ง บอ่ สระ หรือช่องวำ่ งใตพ้ ้ืนดิน ที่เกิดจำกกำรขุดดิน
“ถมดนิ ” หมำยควำมวำ่ กำรกระทำใด ๆ ตอ่ ดินหรือพ้ืนดินเพอ่ื ใหร้ ะดบั ดินสูงข้นึ กวำ่ เดิม
“เนนิ ดนิ ” หมำยควำมวำ่ ดินที่สูงข้นึ กวำ่ ระดบั พ้นื ดินโดยกำรถมดิน
“แผนผงั บริเวณ” หมำยควำมวำ่ แผนท่ีแสดงสภำพของที่ดิน ที่ต้งั และขอบเขตของที่ดินที่จะขดุ
ดินหรือถมดิน รวมท้งั ท่ีดินและส่ิงปลกู สร้ำงที่อยขู่ ำ้ งเคียง

3.2.1 การปรับบริเวณ
บริเวณท่ีจะทำกำรก่อสร้ำง ผรู้ ับจำ้ งตอ้ งทำกำรถำงป่ ำ ตดั โคน่ ตน้ ไม่ พุม่ ไม้ ขดุ ตอ รำกไม้ ไมเ้ บญจ
พรรณ วชั พืช และวตั ถุอ่ืนๆที่ไม่พึงประสงคต์ ่องำนก่อสร้ำง ออกใหห้ มดบรรดำตน้ ไม้ ตอไม้ พมุ่ ไม้
รำกไม้ และวชั พืช ที่ไม่พงึ ประสงคต์ ่องำนก่อสร้ำงดงั กล่ำวขำ้ งตน้ ผรู้ ับจำ้ งตอ้ งขนยำ้ ยไปทิง้ ณ
บริเวณท่ีคณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งจะกำหนดให้ คำ่ ใชจ้ ่ำยในกำรน้ีท้งั หมด เป็นของผรู้ ับจำ้ ง
3.2.2 การดาเนนิ งานขดุ
3.2.2.1ผรู้ ับจำ้ งตอ้ งขดุ ใหไ้ ดแ้ นวระดบั และขนำด ที่กำหนดในแบบ กำรขดุ ตอ้ งขดุ ดว้ ย ควำม

ระมดั ระวงั เป็นพิเศษตอ้ งป้องกนั ใหว้ สั ดุที่อยนู่ อกขอบเขตแนวกำรขดุ คงอยใู่ นสภำพ
ท่ีดีท่ีสุดเทำ่ ที่จะทำได้
3.2.2.2 ในกรณีที่แบบมิได้กำหนดแนวเส้นขอบเขตกำรขุดไวถ้ ้ำเป็ นกำรขุดหินให้ใช้ลำด (SLOPE)
1:1/2 ถำ้ เป็นกำรขดุ ดินใหใ้ ชล้ ำด (SLOPE) 1:1 /2 หรือตำมที่ คณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งจะกำหนด

3.2.2.3ในกรณีท่ีวสั ดุซ่ึงอยู่นอกขอบเขตแนวกำรขดุ ท่ีกำหนดในแบบเช่นหินหลวม (LOOSE STONE)
หินแยก และหรือวสั ดุอื่นที่หลวม ซ่ึงอำจจะทำให้เกิดกำรเคล่ือนไหล (SLIDE) ได้ ผูร้ ับจำ้ งตอ้ งทำกำร
ขดุ ออกดว้ ยทุนทรัพยข์ องผรู้ ับจำ้ งกำรขดุ ในกรณีน้ีคณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งจะเป็น ผกู้ ำหนด
3.2.3 การขดุ ดนิ จากบ่อยืมดิน
กรณีท่ีตอ้ งขดุ ดินจำกบอ่ ยมื ดิน เพอ่ื นำวสั ดุมำใชใ้ นกำรถถม ผรู้ ับจำ้ งตอ้ งปฏิบตั ิดงั น้ี

3.1 วสั ดุจำกบอ่ ยมื ดินตอ้ งเป็นวสั ดุที่เหมำะสมแก่กำรนำมำใชใ้ นกำรถมและคณะกรรมกำร
ตรวจกำรจำ้ งไดพ้ ิจำรณำเห็นชอบ

3.2 ตอ้ งถำงป่ ำ ขดุ ตอ รำกไม้ และวชั พืช บริเวณบ่อยมื ดินใหเ้ รียบ
3.3 ขดุ ลอกช้นั หนำ้ ดินออกไม่นอ้ ยกวำ่ 30 เซนติเมตร ดินท่ีขดุ ลอกช้นั หนำ้ ดินน้ีตอ้ งขนยำ้ ย

ไปทิง้ ณ ตำแหน่งท่ีคณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งกำหนด
3.2.4 ดินถม
ดินท่ีจะนำมำใชถ้ มบดอดั ตอ้ งเป็นดินท่ีไดร้ ับกำรคดั เลือกแลว้ (SELECTED MATERIAL) และตอ้ ง
ไดร้ ับควำมเห็นชอบจำกคณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งเสียก่อนจึงจะนำไปใชไ้ ด้
กรณีแบบกำหนดใหถ้ มดินเป็น ZONE ผรู้ ับจำ้ งตอ้ งจดั หำดินท่ีมีคุณสมบตั ิเหมำะสมแตล่ ะ ZONE
มำทำกำรบดอดั แน่นตำมท่ีแบบกำหนดท้งั น้ีตอ้ งไดร้ ับควำมเห็นชอบจำก คณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งก่อน
เช่นเดียวกนั ดินท่ีไดร้ ับกำรคดั เลือกแลว้ ผรู้ ับจำ้ งตอ้ งทำ กำรขดุ ยำ้ ยแยกกองต่ำงหำกจำกวสั ดุส่วนอื่นที่จะทิ้ง
หรือขนยำ้ ยไปกองไวช้ ว่ั ครำว เมื่อ ได้รับคำส่ังจำกคณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งจึงทำกำรขนยำ้ ยไปใช้
งำนได้ ผรู้ ับจำ้ งตอ้ งไม่ คดิ รำคำเพ่มิ จำกรำคำงำนท่ีระบุในสัญญำ

3.2.5 การกาจดั วัสดุท่ีไม่ต้องการ
วสั ดุท่ีไม่ตอ้ งกำร หมำยถึง วสั ดุที่ไม่เหมำะสมท่ีจะใชใ้ นงำนถมในบริเวณที่กำหนด หรือ วสั ดุท่ี
เหมำะสมแตม่ ีปริมำณเกินควำมตอ้ งกำร ผรู้ ับจำ้ งตอ้ งขนยำ้ ยไปทิ้ง ณ ตำแหน่งท่ี คณะกรรมกำรตรวจกำร
แจง้ กำหนดใหแ้ ละใหป้ ฏิบตั ิตำมคำแนะนำของคณะกรรมกำร ตรวจ
กำรจำ้ ง ค่ำใชจ้ ่ำยในกำรน้ีท้งั หมดเป็นของผูร้ ับจำ้ ง

3.2.6 การถมบดอดั แน่น CLAYEY AND SILTY MATERIALS
3.2.6.1 กำรถมและบดอดั ดินตอ้ งกระทำโดยกำรใชเ้ ครื่องจกั รกล
3.2.6.2 เครื่องจกั รกลที่ใชบ้ ดอดั ตอ้ งเป็นชนิดเดียวกนั และน้ำหนกั เทำ่ กนั

3.2.6.3 ตอ้ งตรวจสอบควำมช้ืนของดินท่ีบ่อยมื ดิน (BORROW PITS) ก่อนน้ำมำใชง้ ำน ถำ้ ควำมช้ืน
เกินเกณฑก์ ำหนด (มำกกวำ่ ควำมช้ืนที่จุด OPTIMUM 2%) หำ้ มนำดินน้นั มำใชง้ ำน
3.2.6.4 กำรถมใหเ้ กล่ียเป็นช้นั ๆ ในแนวรำบ
3.2.6.5 ควำมหนำของดินแต่ละช้นั เม่ือบดอดั ไดท้ ี่แลว้ ตอ้ งมีควำมหนำตำมเกณฑต์ อ่ ไปน้ี

ก. ถำ้ ใชล้ ูกกลิ้งตีนแกะ (SHEEPSFOOT ROLLER) ดินแต่ละช้นั ตอ้ งหนำไม่ มำกกว่ำ 2/3
ของควำมยำวของตีนแกะ หรือหนำไม่เกิน 15 เซนติเมตร แลว้ แต่กรณีไหนจะนอ้ ยกวำ่ กนั
ข. ถำ้ ใชเ้ ครื่องกระทงุ้ ดิน (POWER TAMPER) หรือทำกำรกระทงุ้ ดว้ ยแรงคน

ควำมหนำของดินแตล่ ะช้นั เม่ืออดั แน่นแลว้ ตอ้ งไม่เกิน 15 เซนติเมตร
3.2.6.6 ดินถมแต่ละช้นั ตอ้ งเกลี่ยให้กระจำยสม่ำเสมอ ถำ้ ดินเป็ นกอ้ นตอ้ งทำให้แตกกระจำยและแผ่
ออกโดยตลอด
3.2.6.7 ดินแต่ละช้นั ตอ้ งมีควำมช้ืนเท่ำกนั โดยสม่ำเสมอ
3.2.6.8 กำรถมดินดงั กลำ่ วขำ้ งตน้ น้ี ผรู้ ับจำ้ งตอ้ งปฏิบตั ิตำมโดยเคร่งครัดและตอ้ งปฏิบตั ิตำม คำแนะนำ
ของคณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งดว้ ย

3.2.7 ความแน่นของดินถม
3.2.7.1 ดินถมแตล่ ะช้นั ตอ้ งบดอดั ใหม้ ีควำมแน่นไมต่ ่ำกวำ่ ที่กำหนดในแบบ หรือตำมที่

กำหนดใน “เงื่อนไขเฉพำะของงำนก่อสร้ำง”
3.2.7.2 ควำมช้ืนท่ีมีอยใู่ นแต่ละช้นั ตอ้ งไมม่ ำกกวำ่ หรือนอ้ ยกวำ่ 2% จำกควำมช้ืนตรงจุด

OPTIMUM MOISTURE CONTENT (2 PERCENT DRIER TO 2 PERCENT
WETTER THAN THE OPTIMUM MOISTURE CONTENT AS DEFINED
BY THE STANDARD PROCTOR COMPACTION TEST
ASTM.DESIGNATION D-698-66T METHOD A )

3.2. 8.การตรวจสอบความแน่นของดิน
ผูว้ ่ำจำ้ งจะตรวจสอบควำมแน่นของดินที่บดอดั แน่นแลว้ ในสนำมตำมหลกั วิชำกำรที่ เห็นสมควร
จำนวนควำมถ่ี (FREQUENCY OF DENSITY TESTING) ในกำร ตรวจสอบ อยู่ในดุลยพินิจของ
คณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งบริเวณที่ดินมีควำมแน่นต่ำกว่ำ เกณฑด์ งั กล่ำวขำ้ งตน้ ผรู้ ับจำ้ งตอ้ งขดุ ลอก
แล้วนำดินถมอัดเข้ำไปใหม่จนได้ควำมแน่นตำมที่ต้องกำร ท้ังน้ีให้ปฏิบัติตำมคำแนะนำของ
คณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ ง

3.2.9 การตรวจวัดปริมาตรดินขุดและดนิ ถมเพื่อการจ่ายเงนิ

ในกรณีที่ตอ้ งทำกำรตรวจวดั ปริมำตรดินขดุ เพอ่ื พจิ ำรณำสำหรับกำรจ่ำยเงินค่ำจำ้ งเหมำ ผู้ว่ำจ้ำง
ตอ้ งดำเนินกำรตรวจวดั ดงั วธิ ีกำรตอ่ ไปน้ี

3.2.9.1 ก่อนทำกำรขุดดินและถมดิน คณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งจะทำแผนที่ รูปตดั ตำมยำว รูปตดั
ตำมขวำง แสดงระดบั ดินเดิมไว้
3.2.9.2 แผนที่ดงั กลำ่ วขำ้ งบน คณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งและผรู้ ับจำ้ งจะลงนำมตรวจ รับ รอ ง
ควำมถกู ตอ้ งและถือไวเ้ ป็นหลกั ฐำนฝ่ำยละ 1 ชุด
3.2.9.3 เม่ือผรู้ ับจำ้ งทำกำรขดุ ดินหรือถมดินเสร็จเรียบร้อยตำมงวดกำรส่งมอบคณะกรรมกำร ต ร ว จ
กำรจำ้ งจะทำกำรวดั ระดบั และทำแผนที่ รูปตดั ตำมยำว รูปตดั ตำมขวำง แสดงระดบั ท่ีทำกำรส่งมอบ
นำมำคำนวณหำปริมำตรดินขดุ หรือดินถม โดยเปรียบเทียบกบั แผนท่ีแสดงระดบั ดินเดิมดงั กล่ำวขำ้ งบน
ตำมหลกั วชิ ำช่ำง
3.2.9.4 ในกรณีท่ีแผนที่ รูปตดั ตำมยำว รูปตดั ตำมขวำง เส้นแสดงระดับดินเดิมไม่ถูกตอ้ ง หรือ
คลำดเคลื่อนตอนใด ใหผ้ รู้ ับจำ้ งทำกำรคดั คำ้ นเป็นหนงั สือต่อคณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งทนั ที ท้งั น้ี
ตอ้ งก่อนลงมือทำกำรขดุ หรือทำกำรถม หำกผรู้ ับจำ้ งไดล้ งนำมรับรอง ควำมถูกต้องของแผนที่
ไปแล้ว และหรือลงมือทำกำรขุดหรือถมไปก่อนแล้วจะคัดค้ำนว่ำแผนที่น้ันไม่ถูกต้อง หรื อ
คลำดเคล่ือนไม่ไดเ้ ป็นอนั ขำด
3.2.9.5 ในกรณีท่ีมีกำรโตแ้ ยง้ กนั เร่ืองกำรคำนวณปริมำตรดินขุดหรือดินถม ใหถ้ ือเอำปริ มำตรดินขุด
หรือดินถมที่คณะกรรมกำรตรวจกำรจำ้ งตรวจวดั ไดเ้ ป็นสำคญั
3.2.9.6 ในกรณีที่กำหนดแนวขอบเขตกำรขดุ ในแบบ ผวู้ ำ่ จำ้ งจะคำนวณปริมำตรดินขดุ ต ำ ม
แนวขอบเขตกำรขดุ ที่กำหนดในแบบ

สรุปรายการตรวจสอบงานขดุ ดินและงานดินของอาคาร

1. ตรวจสอบสภำพดินที่จะขดุ ควำมลำดเอียงที่เหมำะสมและกำรป้องกนั ดินพงั
2. ตรวจสอบระยะและระดบั ในกำรขดุ ดินตอ้ งตรงกบั รูปแบบท่ีไดร้ ะบุไว้

3. ตรวจสอบระดบั กน้ หลุมของงำนขดุ ดินตอ้ งตรงกบั รูปแบบท่ีไดระบไุ ว้
4. ตรวจสอบกำรบดอดั เพอื่ รองรับงำนพ้ืนคอนกรีต
5. ตรวจสอบเครื่องมือที่ใชข้ ดุ และบดอดั เพือ่ ไมใ่ หเ้ ป็นอนั ตรำยต่อโครงสร้ำงอื่นหรืออำคำรที่อยใู่ กลเ้ คียง
6. ตรวจสอบวสั ดุที่ใชถ้ ม
7. ตรวจสอบระดบั ที่บดอดั เพ่ือตรวจสอบกำรทรุดตวั
8. ตรวจระยะระดบั สุดทำ้ ยใหต้ รงตำมรูปแบบ
9. ตรวจสอบดินถมใหม่
10. ในกรณีที่ขดุ ดินลึก ซ่ึงตอ้ งใชเ้ สำเขม็ เท่ำไหร่ตรวจใหเ้ ป็นไปตำมรำยละเอียดกำรคำนวณ
11. ตรวจสอบควำมลำดของผนงั หลมุ เพยี งพอหรือไม่ ในกรณีที่มีเสำเขม็ อยทู่ ี่ขดุ
12. ตรวจสอบกำรเตรียมกำรกำจดั น้ำก่อนกำรเทคอนกรีต

3. งานหล่อเสาเขม็ คอนกรีตสาเร็จรูป
สรุปรายการตรวจสอบงานหล่อคอนกรีต

1.ตรวจสอบส่วนผสม กระบะตวง หรือเคร่ืองชง่ั
2.ตรวจชนิดของปูนซีเมนตใ์ ชใ้ หถ้ กู ตอ้ งตำมรำยกำรก่อสร้ำง
3.ตรวจสอบคุณสมบตั ิของส่วนผสม คอื หิน ทรำย น้ำและสำรผสมเพ่ิมใหถ้ กู ตอ้ งตำมรำยกำรก่อสร้ำง
4.ควบคมุ กำรร่อนหินหรือกรวด ทรำยและกำรทำควำมสะอำด
5.ตรวจสอบตำแหน่งของแบบหล่อ ด่ิง ฉำก ตำแหน่งและระดบั ที่จะหยดุ เทคอนกรีต
6.ตรวจผวิ ของแบบหลอ่ ใหเ้ ป็นไปตำมควำมประสงคข์ องแบบ
7.ตรวจสอบควำมแข็งแรงของค้ำยนั กรณีท่ีใช้แบบเกี่ยว ตรวจให้ขนั น๊อตแน่นทุกตวั และจำนวนเพียงพอ
หรือไม่
8.น้ำมนั ทำไมแ้ บบตอ้ งไดร้ ับควำมเห็นชอบก่อนใช้
9.ตรวจระดบั วำ่ เผ่ือผิวตกแต่งถกู ตอ้ งหรือไม่
10.ตรวจรอยร่ัวของไมแ้ บบ กรณีเป็นไม้ ถำ้ รั่วใหอ้ ดุ ก่อน
11.พรมน้ำไมแ้ บบก่อนเทเพื่อป้องกนั ไมแ้ บบดูดน้ำจำกส่วนผสมคอนกรีต
12.กรณีหอ้ งใตด้ ินหรือหลงั คำที่ไมส่ ำมำรถเทต่อเนื่องท้งั ผืนได้ รอยตอ่ ตอ้ งใส่ท่ีก้นั น้ำไว้
13.ตรวจสภำพของแบบวำ่ ยงั เหมำะสมในกำรใชง้ ำนหรือไม่ ในกรณีใชห้ ลำยคร้ัง
14.ตรวจกำรเกบ็ เหลก็ อยำ่ ใหก้ องติดกบั ดิน หรือใกลก้ บั น้ำมนั

15.ตรวจชนิด ขนำด จำนวนของเหลก็ เสริมใหถ้ ูกตอ้ ง พร้อมท้งั ตรวจดูวำ่ เหล็กมีคำบโคลนหรือครำบปูนทรำย
ที่หลุดงำ่ ยติดอยหู่ รือไม่ ถำ้ มีตอ้ งทำควำมสะอำดก่อน
16.ตรวจชดเชยใหต้ รงตำมรำยกำรประกอบแบบ
17.ตรวจตำแหน่งตอ่ เหลก็ เสริมใหต้ ำมแบบหรือขอ้ กำหนดและหลกั วิชำ
18.ตรวจอปุ กรณ์ท่ีตอ้ งฝัง และช่องเจำะตำ่ งๆใหม้ ีครบถว้ นตำมแบบ เช่น เหลก็ เลียบก่ออิฐ ท่อร้อยสำยไฟฯลฯ
19.กำรเตรียมเครื่องมือ เช่น เคร่ืองจ้ีใหเ้ พียงพอและมีอะไหร่เคร่ืองจ้ีสำรองในกรณีเกิดกำรเสีย
20.ตรวจจำนวนคนงำนและช่ำงใหพ้ อเหมำะกบั ลกั ษณะงำน
21.ตรวจกำรเตรียมกำรเกบ็ ตวั อยำ่ ง กำรตรวจสอบควำมขน้ เหลว
22.ตรวจควำมสะอำดคร้ังสุดทำ้ ยก่อนเท ตรวจกำรเตรียมอุปกรณ์ป้องกนั กรณีฝนตกขณะเท
23.ก่อนเทคอนกรีตตอ้ งอนุมตั ิก่อนเททุกคร้ัง
24.พ้ืนช้นั หลงั คำควรยกโครงสร้ำงให้ลำดเอียงไปยงั จุดระบำยน้ำ ไม่ควรทำระดบั เรียบแลว้ พอกปูนทรำยหนำ
เกินไป
25.กำรใชส้ ำรผสมเพม่ิ จะตอ้ งมีกำรทดสอบก่อนทกุ คร้ัง

เครื่องเจาะขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 0.3 เมตร สาหรับทาเสาะเข็มเจาะขนาดเล็กตืน้ ๆ

Vibro-hammer สาหรับกดและถอนปลอกเหล็กช่ัวคราว

3.4 งานทดสอบเสาเข็ม

อปุ กรณ์ท่ีใชเ้ จำะเสำเขม็ กระบะเจำะดินอนั น้ีใชเ้ ลง็ ศูนยก์ ลำงเสำเขม็ และใชเ้ จำะดินในช่วงแรก และ
ช่วงสุดทำ้ ย

ภำพเลก็ มุมลำ่ งขวำ คอื มุมมองที่ช่ำงมองลงไป
ใชเ้ จำะดินในช่วงแรก และ ช่วงสุดทำ้ ย

ปลอกเหลก็
มีเส้นผำ่ ศนู ยก์ ลำง 35 ซ.ม. , 50 ซ.ม. , 60 ซ.ม. ยำวประมำณ 1.4 - 2 เมตร

ทำหนำ้ ที่ป้องกนั ดินในหลมุ เจำะพงั ทลำย

ลกู ต้มุ เหลก็
ใชใ้ นกำรตอกปลอกเหลก็ ลงไปในดิน และใชก้ ระทุง้ กน้ หลุม หลงั จำกใส่

คอนกรีตคอ่ นขำ้ งแหง้ ไปท่ีกน้ หลุม

ซำ้ ยมือ คอื ตมุ้ เหลก็ ที่ใชต้ อกปลอกลงไปในดิน

ใชต้ อกตกแตง่ ปลอกเหลก็ ให้ไดฉ้ ำก

กระบะตกั ดินแบบมีลนิ้
ใชใ้ นกำรตกั ดินในหลมุ ในช่วงดินอ่อนๆ ท่ีปลำยของกระบะจะมีลิ้นสำหรับเปิ ดปิ ด เพ่ือ

อมุ้ ดินจำกกน้ หลมุ ข้ึนมำ

ขาต้งั 3 ขา
เป็นอุปกรณ์ในกำรใชก้ ด หรือ ถอนปลอกเหลก็

เครื่องอดั ลม
เป็นเคร่ืองอดั อำกำศ ทำหนำ้ ที่อดั อำกำศ ผำ่ นไปยงั กวำ้ นลม ที่ควบคมุ กำรยก

หรือ ปล่อย ตมุ้ หรือกระบะตกั ดิน

กว้านลม
ทำหนำ้ ท่ีในกำรควบคุมลูกตุม้ กด หรือ ถอนปลอกเหลก็

ข้นั ตอนการเจาะเสาเข็ม

เริ่มตน้ จำกหมุดท่ีวำงไวต้ อนวำงผงั ท่ีหมุดจะตอกตะปูแสดงตำแหน่งศนู ยเ์ สำท่ีตอ้ งกำร จะผกู เชือกไว้
เพอื่ ใหง้ ่ำยกบั กำรสังเกต

ตรวจสอบศนู ยเ์ สำนำกระบะตกั ดิน มำวำงลกั ษณะตำมภำพใหล้ อยอยเู่ หนือ ศนู ยเ์ สำ พร้อมเลง็ จำก
ดำ้ นบน จำกน้นั ใชต้ มุ้ เคำะดำ้ นบนกระบะตกั ดิน

ตรวจสอบศูนยเ์ สำ (ต่อ)จำกน้นั ก็ทำกำรวดั ระยะจำกศูนยเ์ สำ มำยงั เสน้ รอบวง ท้งั 2 ดำ้ น ถำ้ เทำ่ กนั แลว้
ลงมือ เจำะเขม็ ไดเ้ ลย

ลงมือเจำะเขม็ จำกตำแหน่งที่ไดต้ รวจสอบ กระบะเจำะดินกบั ศูนยเ์ สำไวแ้ ลว้ ช่ำงใชว้ ิธีกำรยกกระบะให้
ลอยข้ึน แลว้ ปลอ่ ยใหก้ ระบะเหลก็ ทิง้ ตวั ลงตรงๆ

นำปลอกเหลก็ ท่อนแรก ตอกลงไปในดินหลงั จำกน้นั ช่ำงจะนำปลอกเหลก็ ท่อนแรก วำงในตำแหน่งเดิม
เพอื่ ที่จะตอกปลอกเหลก็ น้ีลงไปในดิน

ตรวจสอบดิ่งเสำหลงั จำกนำปลอกเหลก็ ทอ่ นแรกวำงลงในหลมุ เจำะแลว้
ในระหวำ่ งท่ีใชต้ มุ้ เหลก็ ตอกบนปลอก ตอ้ งทำกำรเชค็ ดิ่งเสำไปดว้ ย โดยเช็คท้งั 2 ดำ้ น

ประโยชนข์ องกำรเชค็ ด่ิงเสำใชช้ ่วงน้ีก็คือ ทำใหเ้ สำเขม็ ไมเ่ อียง

ตอกปลอกเหลก็ ลงในดินหลงั จำกน้นั จึงทำกำรตอกปลอกเหลก็ ลงไปในดิน
ทีละทอ่ น ทีละทอ่ น จนไดค้ วำมลึกที่ 12-14 เมตร

บนใชต้ มุ้ เหลก็ กระแทกตกแต่งใหป้ ลอกเหลก็ ต้งั ฉำกกบั พ้นื

หลงั จำกปลอกเหลก็ ต้งั ฉำกกบั พ้ืนแลว้ ช่ำงจะใชเ้ หลก็ รำงสอดเขำ้ ไปในตุม้ เหลก็
ยกตมุ้ เหลก็ ข้ึนและปล่อยใหก้ ระแทกกบั รำง ปลอกเหลก็ ก็จะค่อยๆจมลงไป

ตกั ดินภำยในปลอกเหลก็ ดว้ ยกระบะตกั ดินหลงั จำกน้นั จึงทำกำรตอกปลอกเหลก็ ลงไปในดิน ทีละท่อน
ทีละท่อน จนไดค้ วำมลึกท่ี 12-14 เมตร ข้นั ตอนต่อไปคือกำรเอำดินจำกปลอกเหลก็ ออกมำ และทำกำรขดุ
เจำะดว้ ยกระบะตกั ดิน ท่ีระดบั ควำมลึก 14 เมตรข้ึนไป ช่วงน้ีเป็นกำรเจำะดินเลยไม่ตอ้ งใชป้ ลอกเหลก็

ภำพแสดงกำรใชก้ ระบะตกั ดิน เอำดินออกจำกปลอกเหลก็

กำรตกั ดินทำไดโ้ ดย ยกกระบะตกั ดินข้นึ สูง แลว้ ปลอ่ ยทิ้งลงไปในหลุม
น้ำหนกั ของกระบะจะทำหนำ้ ที่ในกำรกดดินใหเ้ ขำ้ มำในกระบะ ซ่ึงตอนที่ดินเขำ้ มำน้นั ลิน้ จะเปิ ด

ใหด้ ินเขำ้ มำ เมื่อทำกำรยกกระบะข้ึนมำ ลิน้ จะทำหนำ้ ที่ในกำรกกั ดินให้
อยใู่ นกระบะ เพือ่ นำออกมำเทตอ่ ไป

ตกั ดินภำยในปลอกเหลก็ ดว้ ยกระบะตกั ดิน(ต่อ)เมื่อตกั ดินมำถึงช่วงดินเริ่มแขง็ ช่ำงจะเปล่ียนมำใชก้ ระบะตกั
ดินแบบไม่มีลิน้ ท่ีเป็นเช่นน้ีเพรำะวำ่ เมื่อถึงดินเริ่มแขง็ ดินแขง็ ดงั กล่ำวจะเกำะมำกบั กระบะตกั ดินเลย โดยไม่

ตอ้ งใชล้ ิ้นคอยอมุ้ ดินข้ึนมำ
กระบะตกั ดินแบบไม่มีลิ้น

ตรวจสอบดินกน้ หลุมสังเกตดินที่กระบะตกั ดินเอำข้ึนมำจำกหลมุ

โดยเฉพำะในช่วงทำ้ ยๆของกำรเจำะในเสำเขม็ ตน้ น้นั ๆ จนกระทง่ั เรำเห็นดินในช้นั ดินทรำย
ซ่ึงสีของช้นั ดินทรำยในแตล่ ะแห่งจะไม่เหมือนกนั

ดินท่ีเจำะมำถึงช้นั ดินทรำย