ทักษะภาษาไทยเชิงวิชาชีพ

ท้ายบท

เพ่ื อ ส่ื อ ส า ร ใ น ง า น
ทธิภาพ ผู้ใช้ภาษ า
ประเภทของภาษา
และสํานวนภาษาให้
บสถานการณ์ และ

บทท่ี การวิเคร
และป
2

ราะห์ สงั เคราะห์
ประเมนิ ค่าสาร

1. การว
2. หลกั
3. ขนั้ ต
4. ประ
5. จุดม
6. หลัก
7. ประเ
8. การ

สาระการเรยี นรู้

วเิ คราะห์ สังเคราะห์ และประเมนิ คา่ สาร
กการอ่านข่าว บทความ โฆษณาจากส่อื ต่าง ๆ
ตอนในการวเิ คราะหส์ าร
ะเภทของสารในชีวติ ประจําวนั และงานอาชีพ
มงุ่ หมายในการรบั สารจากสือ่ ต่าง ๆ
กการรบั สารจากสอ่ื ต่าง ๆ
เภทของส่ือ
รประเมนิ ค่าสาร

1. การ
แล

“วเิ คราะห
เหตุการณ์ แยกอ
วเิ คราะห์ปญั หาต

“สาร” ห
แก่น เปน็ แก่นสาร

“การวเิ ค
การทผี่ รู้ บั สารสาม
พินิจพิจารณา ส
ความคิดทไ่ี ด้จาก

รวิเคราะห์ สังเคราะห์
ละประเมนิ ค่าสาร

ห”์ หมายถึง ก. ใครค่ รวญ เช่น วิเคราะห์
ออกเป็นส่วน ๆ เพ่ือศึกษาให้ถ่องแท้ เช่น
ต่าง ๆ วเิ คราะห์ข่าว
หมายถึง น. แก่น, เน้ือแท้, มักใช้คู่กับคํา
ร, ขอ้ ความ, ถ้อยคํา, เรอื่ งราว
คราะหแ์ ละสงั เคราะหส์ าร” จึงหมายถึง

มารถรบั สารอย่างใครค่ รวญ ไตรต่ รอง
สามารถนําสาระสําคั ญและความรู้
กสารน้ันไปใช้ประโยชน์ได้

1. การ
แล

สารในช
ต่าง ๆ ท่ีมน
การพบปะส
ภารกิจต่าง ๆ

สารในง
เ กี่ ย ว ข้ อ ง กั
สามารถพิจ
งานอาชีพขอ

รวิเคราะห์ สังเคราะห์
ละประเมนิ ค่าสาร

สารในชวี ิตประจําวนั
และสารในงานอาชพี

ชีวิตประจําวัน หมายถึง เรอื่ งราวข้อมูล
นุษย์ใช้ติดต่อถึงกันในชีวิตประจําวัน เช่น
สนทนา การเผยแพร่ความรู้ การปฏิบัติ

ๆ รวมถึงสารท่ีมงุ่ ให้ความบันเทงิ

ง าน อ า ชีพ ห มา ย ถึ ง ส า รท่ี มีเน้ื อ ห า
บการประกอบอาชีพต่าง ๆ ผู้รับสาร
จารณาได้ตามความถนัด ความสนใจใน
องตน

2. หลักก
โฆษ

2.1 กําหนดจุดมุ่ง
ว่าอ่านเพ่อื อะ

1. อ่านเพื่อปฏิบตั ิภารกจิ ในหน้าทกี่
เช่น การอ่านจดหมายสั่งซ้ือ การ

อ ประชุม
2. การอ่านเพือ่ การวเิ คราะหก์ ่อนต
เช่น การอ่านข้อความโฆษณา ก

อ สัญญา
3. การอ่านเพอ่ื พฒั นาความรูแ้ ละพ
เช่น การอ่านข้อมูลข่าวสารต่าง
ธุรกิจ

การอ่านข่าว บทความ
ษณาจากสอ่ื ต่าง ๆ

งหมาย
ะไร

การงาน
รอ่านรายงานการ
ตัดสนิ ใจ
การอ่าน เอกสาร
พฒั นาอาชพี
ง ๆ บทความทาง

2. หลักก
โฆษ

2.2 ศึกษาสว่ นปร
ตามประเภทของสา

1. ขา่ ว ประกอบด้วย
พาดหัวขา่ ว วรรคนํา รายละเอียดข

อ 2. บทความ ประกอบด้วย
คํานํา เน้ือเรอ่ื ง สรุป

อ 3. ขอ้ ความโฆษณา ประกอบด้วย
ข้อความพาดหัว ข้อความขยายพ
อธิบายประโยชน์ ขอ้ ความอ้างอิง ข้อค

การอ่านขา่ ว บทความ
ษณาจากสอื่ ต่าง ๆ

ระกอบ
ารทีอ่ ่าน

ของข่าว

พาดหัว ข้อความ
ความลงท้าย

2. หลักก
โฆษ

2.3 ทําใจให้เป
2.4 อ่านข้อมูลอยา่ ง

ละเอียด
2.5 แยกแยะข้อเทจ็ จรงิ

และขอ้ คิดเห็น
2.6 ทราบความหมายและ
จดุ มุ่งหมายในการเขยี น

การอ่านขา่ ว บทความ
ษณาจากสื่อต่าง ๆ

ป็นกลาง

3. ข้นั ตอนในกา

1.
2.

3. สําน

4.

ารวเิ คราะห์สาร

รูปแบบการประพนั ธ์
เน้ือเรอ่ื ง

นวนภาษาและการใช้ถ้อยคํา
กลวิธกี ารนําเสนอ

4. ประเภทของสารในชวี ิต

1. สารทใ่ี หค้ วามรู้ ได้แก่ สารท่ีเป

ทางวชิ าการและวิชาช

2. สารทโี่ น้มน้าวใจ ได้แก่ สารทน่ี

ของโฆษณา ประชาสัมพันธ์ กา

3. สารทจี่ รรโลงใจ ได้แก่ สารที่น

บทสุนทรพจน์ บทเพลง นิทาน

ตประจําวันและงานอาชีพ

ปน็ เรอ่ื งราว
ชพี
นําเสนอในรูป
การหาเสียง
นําเสนอเปน็
น นวนิยาย

5. จุดม่งุ หมายในการ

1.

2. เพ

3.

4. เพ
5. เพื่อ

รรบั สารจากสื่อต่าง ๆ

เพอ่ื ฆ่าเวลา
พ่ือความรูแ้ ละเพิม่ ความคิด

เพื่อสนองความสนใจ
พอื่ กิจธุระหรอื ผลประโยชน์
อความเพลิดเพลิน จรรโลงใจ

6. หลักการรบั ส

1. มีจุดมงุ่ หมายในการร
จากสื่อต่าง ๆ อย่างช

2. มสี มาธิ

3. ใช้วจิ ารณญาณในการรบั สาร

4. มมี ารยาท ไม่รบกวนสม
ใช้บรกิ ารจากหอ้ งสอื่

5. ควรบันทกึ สาระสาํ คัญไวเ้ พื่อ

สารจากส่ือต่าง ๆ

รบั สาร
ชัดเจน

รจากส่ือต่าง ๆ
มาธขิ องผทู้ ี่
อรว่ มกัน
อเตือนความจํา

7. ประเภ

1. สื่อธรรมชาติ ทใี่ ชใ้ นการฟัง ก

การอ่าน เช่น อากาศ แสงสวา่ ง

2. สือ่ สาธารณะ ทใี่ ช้ในการฟัง ก

การอ่าน เชน่ โทรศัพท์ ปา้ ยโฆษ

3. ส่ือมวลชน ทใ่ี ชใ้ นการฟงั กา

การอ่าน เช่น หนังสือพิมพ์ วา

ภทของส่ือ

การดู และ
ง คล่ืนเสียง
การดู และ
ษณา แผน่ พับ
ารดู และ
ารสาร วทิ ยุ

8. การประ

กา
วินิจฉัย
อ่านโดย
และขอ้ บ

อ กระ

การดู แ
พิจารณ
ความไพ
หรอื ไม่เพ
หรือมีค
หรอื ไม่

ะเมนิ ค่าสาร

ารประเมินค่าสาร เป็นการพิจารณา
คุณค่า และตัดสิน หรือการตีค่าสารที่

ยใช้ความรู้ ประสบการณ์มาแยกแยะข้อดี
บกพรอ่ ง
ะ บ ว น ก า ร ป ร ะ เ มิ น ค่ า ส า ร จ า ก ก า ร ฟั ง
และการอ่านมักจะใช้ดุลยพินิจด้วยการ
ณาว่า สารนั้นมีความดีเด่นในด้านไหน มี
พเราะ เหมาะสม กับบุคคล กาลเทศะ
เพียงใด ถูกต้องหรอื ไม่ถูกต้อง มีคุณค่า
วามสําคัญอย่างไร มีเหตุผลเช่ือถือได้

8. การประ

วิธปี ระเ
1.

โดยยึด
พิจารณ
สนทนา
ผู้เขียน
อย่างมหี

อ 2. ว

ยึดควา
และผู้อ่า

ะเมนิ ค่าสาร

เมินค่าสาร สามารถทําได้ 2 วธิ ี คือ
วิธีภาวะวิสัย เป็นวิธีประเมินค่าสาร
ด เนื้ อ ห า ส า ร ะ ข อ ง เรื่อ ง เป็ น ห ลั ก โ ด ย
ณา โครงเรอื่ ง แก่นเรอ่ื ง ตัวละคร บท
า บรรยากาศของเรื่อง ทัศนะของ
กลวิธีในการแต่ง และ การใช้ภาษา
หลักการและเหตผุ ล
วิธีอัตวิสัย เป็นวิธีประเมินค่าสารโดย
ามคิดเห็นและอารมณ์ของผู้ฟัง ผู้ดู
านเป็นหลัก

สรุปท

การวิเคราะห์ การสังเคราะห
จากส่ือต่าง ๆ เป็นกระบวนการร
ต่องานอาชีพและชีวิตประจําวัน
อย่างใครค่ รวญ ไตรต่ รอง พิจาร
ล ะ เ อี ย ด ถี่ ถ้ ว น เ พ่ื อ ใ ห้ เ ข้ า ใ
สาระสําคัญของเรอื่ งได้อย่างถูก
ความรู้ ความคิดที่ได้จากสารน้ัน

ท้ายบท

ห์ และประเมินค่าสาร
รบั สารที่เป็นประโยชน์
น เป็นการวิเคราะห์สาร
รณาโดยรอบคอบอย่าง
ใ จ จุ ด มุ่ ง ห ม า ย แ ล ะ
กต้อง และสามารถนํา
นไปใช้ประโยชน์ได้

บทที่ การพูด
3 ใน

ดเพอื่ การสื่อสาร
นงานอาชพี



สาระการเรยี นรู้

1. ความหมายและความ
สําคัญของการพดู
2. ความมุ่งหมายและ
องค์ประกอบของการพดู
3. การพูดประเภทต่าง ๆ
ในงานอาชพี

1. ความหมายและคว

1.1 ความหมายของการพูด

“การพดู ”

กา รพูด ก็ คื อ พฤติ กรร มใ
คว าม หม า ย ขอ งม นุ ษ ย์ โ ดย ใช้เสี ย งท่ี เ
ทําให้ผู้ฟังเข้าใจได้ อาจใช้อากัปกิริย
ประกอบ เพอ่ื ถ่ายทอดความรู้ ความคิด
ค ว า ม รู ้สึ ก จ า ก บุ ค ค ล ห นึ่ ง ไป ยั ง อี ก บ
หรอื จากผู้พูดไปยังผู้ฟัง

วามสาํ คัญของการพดู

ในการส่ื อ
เป็นภาษา
ย า ท่ า ท า ง
ดเห็น และ
บุ ค ค ล ห น่ึ ง

1. ความหมายและคว

1.2 ความสําคัญของการพ

การพดู มคี วามสาํ คญั ดังน้ี
การพดู ช่วยใหก้ ารดําเนินชวี ิตประจ
การพดู เปน็ เครอื่ งมือในการติดต่อส
การพดู ทาํ ใหป้ ระสบความสาํ เรจ็ ในอ
เช่น ด้านการค้า ด้านศาสนา ด้านการ
การพดู ชว่ ยใหเ้ กิดความเขา้ ใจกันได

วามสําคัญของการพูด

พดู

จําวนั ดําเนินไปได้
สื่อสาร
อาชพี การงาน
รเมือง
ด้ง่าย

2. ความมงุ่ หมายและอ

2.1 ความมุ่งหมายของการพ

ในการพูดทุกคร้ัง ผู้พูดควรต้ังควา
ชัดเจนว่าพูดเรื่องอะไร โดยคํานึงถึงความ
ทัศนคติ และความสามารถในการรบั รูข้ องผ

การพดู ท่ีมีความมุ่งหมายชัดเจน จะ
เรอ่ื งราวได้ตรงกับความต้องการของผู้พูด

การพูดเพือ่ ใหค้ วามรู้
การพูดเพ่ือความบันเทงิ
การพดู เพอ่ื จูงใจ หรอื โน้มน้าว

องค์ประกอบของการพดู

พูด

า ม มุ่ ง ห ม า ย ไว้ ใ ห้
มสนใจ ความเช่ือ
ผู้ฟงั ด้วย
ะช่วยให้ผู้ฟังเข้าใจ

วจิตใจ

2. ความมงุ่ หมายและอ

2.2 องค์ประกอบของการพ

การพูดเป็นวิธกี ารติดต่อส่ือสารของมนุษย์
ของการพูดก็คือ องค์ประกอบของการสื่อสารนั่น

ผ้พู ดู
ผฟู้ ัง
เรอื่ งที่พดู หรอื เนื้อเรอ่ื งที่พดู
สือ่ หรอื ชอ่ งทางในการติดต่อ
ตําราบางเล่มอาจรวมปฏิกิริยาจากผู้ฟัง
ของการพูดด้วย เช่น ถ้าเรอ่ื งที่พูดเป็นเรอ่ื งที่ผ
อาจปรบมอื หรอื พยักหน้ารบั ฟงั

องค์ประกอบของการพูด

พูด

ดังนั้น องค์ประกอบ
นเอง คือ

อสื่อสาร
งเป็ นอ ง ค์ ปร ะกอ บ
ผู้ฟังยอมรบั ผู้ฟังก็

3. การพดู ประเภ

3.1

หมายถึง การพูด
อุปกรณ์หรือเครอ่ื งมือป
ความเข้าใจขน้ั ตอนการป

3.1.1 การเตรยี มตัวก่อนพดู สาธติ

1. กําหนดจุดมุง่ หมายของการสาธิต
2. จัดลําดับเนื้อหาใหต้ ่อเน่ือง
3. จัดทําเอกสารแสดงขนั้ ตอนการปฏ
4. เตรยี มวัสดอุ ุปกรณ์ที่แสดงประกอ
5. ประสานงานกับฝ่ายจัดสถานท่ี
6. ตรวจสอบและทดลองใชอ้ ุปกรณ์ก
7. ทดลองพูดสาธติ และประเมนิ ผลว

ภทต่าง ๆ ในงานอาชพี

การพดู สาธติ

ดอธิบายการปฏิบัติสิ่งใดสิ่งหนึ่ง มีการใช้
ประกอบ โดยผู้พูดมีจุดประสงค์ให้ผู้ฟังมี
ปฏิบัติและอาจปฏิบัติตามได้ด้วย

ต

ฏิบัติ
อบในแต่ละขั้นตอน
ก่อนการสาธติ
ว่าควรปรบั ปรุงตรงจุดใด

3. การพดู ประเภ

3.1.2 กา

1. จัดเตรยี มอุปกรณ์ไว้ให้เป็นระ
2. อธิบายจดุ มุ่งหมายของการส
ว่าควรปฏิบัติตามอย่างไรระหว
3. อุปกรณ์ทใ่ี ชป้ ระกอบการสา

3.1.3 องค์ประกอบทจี่ ะช่ว

1. ผู้สาธติ จะต้องเปน็ ผู้ที่มีความ
2. ผู้สาธิตจะต้องมีบุคลิกภาพด
เหมาะสมกับเรอ่ื งทจ่ี ะสาธิต
3. ใช้ถ้อยคําใหเ้ หมาะสมกับเรอื่

ภทต่าง ๆ ในงานอาชีพ

ารดาํ เนินการสาธติ

ะเบียบตามลําดับ
สาธติ และบอกให้ผู้ชมทราบ
ว่างการสาธติ
าธิต ควรแสดงเม่ือถึงข้นั ตอนของการปฏิบัติ

วยใหก้ ารพูดสาธติ สัมฤทธผิ ล

มรูใ้ นเรอ่ื งทจ่ี ะสาธติ เปน็ อยา่ งดี
ดี แต่งกายเรยี บรอ้ ยและ
องทจ่ี ะพดู ควรใชภ้ าษาท่งี ่ายแก่การเขา้ ใจ

3. การพดู ประเภ

3.1.4 ข้อ

1. อุปกรณ์ทีจ่ ะนํามาประกอบการพ
2. ไมค่ วรก้มหน้าก้มตาพดู กับอุปก
3. การเปดิ โอกาสให้ผู้ฟังลองใช้อุป

3.1.5 หลกั การพูดสาธติ วธิ

1. ปฏิสันถารกับผู้ฟัง 2. บอ
3. บอกส่ิงท่ีต้องใชแ้ ละปรมิ าณ 4. พูด
5. พูดอธิบายไปโดยคิดว่าผู้ฟังไมม่ คี วาม
6. ใชภ้ าษาพูดง่าย ๆ 7. ใชภ้
8. ใช้ตัวเลขแผนภูมิ กราฟ ตาราง ประก
9. สรุปเรอื่ งด้วยการบอกประโยชน์ทีผ่ ู้ฟ

ภทต่าง ๆ ในงานอาชพี

อควรคํานึงในการพดู สาธติ

พดู ต้องสามารถชว่ ยให้ผู้ฟังเขา้ ใจได้ดียิ่งขนึ้
กรณ์ตลอดเวลา ควรมองหน้าผู้ฟังบ้าง
ปกรณ์

ธกี ารทาํ ส่ิงของ

อกเรอ่ื งทีจ่ ะสาธิตและบอกจุดมงุ่ หมาย
ดเรยี งลําดับขัน้ ตอนก่อนหลังให้ถูกต้อง
มรูใ้ นเรอ่ื งนั้น ๆ
ภาษาทก่ี ระชับรดั กุม
กอบการอธบิ ายใหช้ ัดเจน
ฟังจะได้รบั ไปใช้ใหม้ ากท่สี ุด

3. การพดู ประเภ

3.1.6 หลกั การพูดสาธ

1. ปฏิสันถารกับผู้ฟงั สรา้ งบรร
2. บอกเรอื่ งทจี่ ะสาธติ และจุด
3. อธิบายระบบการทํางานตา
4. ตอบคําถามให้ชดั เจน แจ่มแ
5. เลือกใชภ้ าษาให้เหมาะสมก