การสื่อสารสุขภาพในยุคดิจิทัล ทฤษฎี วิจัย และการปฏิบัติ

ตวั อย+างกิจกรรมแทรกแซงเพอ่ื การส่ือสารสุขภาพแบบเวบ็ ไซตs (Website)

โครงการ The Niñas Saludables
ความเปêนมาและความสำคญั ของปญå หา

ประเทศสหรฐั อเมริกากำหนดมาตรฐานการปฏบิ ัตกิ จิ กรรมทางกายสำหรับเยาวชนในวยั เรียน คือ
60 นาทตี 2อสปั ดาห> หรืออยา2 งนอ@ ย 5 วนั ต2อสปั ดาห> อยา2 งไรกต็ าม มีเยาวชนเพยี งรอ@ ยละ 42 ทสี่ ามารถ
ปฏบิ ัติตามมาตรฐานทกี่ ำหนดได@ ซงึ่ การเคลอ่ื นไหวรา2 งกายน@อยเปJนสาเหตุสำคญั ทท่ี ำใหเ@ กิดโรคอ@วน
นำ้ หนกั เกนิ และโรคเบาหวาน ดงั น้ัน โครงการวจิ ัยนจ้ี งึ มวี ัตถปุ ระสงคเ> พอ่ื ศึกษาความเปนJ ไปได@
(Feasibility) การยอมรบั (Acceptability) และประสทิ ธผิ ลของกิจกรรมแทรกแซงเพื่อการสอื่ สารสขุ ภาพ
ผา2 นเวบ็ ไซตใ> นกลม2ุ เยาวชนลาติโน
กลุ+มเปา8 หมายหลกั

เยาวชนลาตินา อายุระหว2าง 12-18 ป| ที่มกี ารปฏบิ ตั ิกจิ กรรมทางกายหรอื การเคลอื่ นไหวรา2 งกาย
ตำ่ กว2ามาตรฐานทีก่ ำหนดและชอบใช@อินเทอรเ> นต็ จำนวน 26 คน
การออกแบบกิจกรรมแซกแทรงผา+ นเวบ็ ไซตs

เว็บไซต>ช่ือ The Niñas Saludables ถูกออกแบบโดยมรี ากฐานจากทฤษฎปี ญG ญาเชงิ สงั คม (Social
Cognitive Theory) และโมเดลขั้นตอนการเปลี่ยนแปลง (The Stage of Change) กลุ2มเปXาหมายที่เข@า
ร2วมโครงการจะได@รับเครื่องนับก@าวและรหัสผ2านสำหรับการเข@าถึงข@อมูลต2างๆ ผ2านเว็บไซต>เปJนเวลา 12
สัปดาห> โดยเวบ็ ไซตม> ีการออกแบบ ดงั น้ี
การออกแบบรปู ลกั ษณs (Context)

¿เวบ็ ไซตเ> นน@ ภาพมากกว2าข@อความ มีภาพเด็กผห@ู ญงิ วยั เดียวกับกล2ุมเปXาหมาย ที่มีอารมณ>ร2าเรงิ
เปJนจำนวนมาก เพอื่ เพ่ิมแรงดงึ ดูดใจต2อกล2มุ เปXาหมาย เพราะมอี ายใุ กลเ@ คียงกัน นอกจากนมี้ กี ารนำเสนอ
วดี ทิ ัศน>ออกกำลงั กายในแบบท่วี ยั รน2ุ สนใจ เชน2 การเต@นฮิปฮอป

¿การออกแบบสเี วบ็ ไซต> เลือกใชส@ สี ดใส

¿เวบ็ ไซต>มเี มนสู ำหรบั ตัง้ เปXาหมายการปฏบิ ตั กิ จิ กรรมทางกาย
¿เวบ็ ไซต>มีเมนสู ำหรบั ตรวจสอบจำนวนการกา@ วเดนิ และระยะเวลาการเคลอ่ื นไหวรา2 งกายของ
ตนเองได@ เพราะเช่ือมต2อกับเคร่อื งตรวจสอบการกา@ วเดนิ
¿ในการออกแบบเวบ็ ไซต>ยังใช@โมเดลลำดับขน้ั การเปลีย่ นแปลง (The Stage of Change Model)
เพอื่ ทดสอบระดบั ข้นั ของการออกกำลงั กาย และระดบั ขนั้ ของพฤติกรรมกลุ2มเปXาหมายทเ่ี ปลย่ี นแปลงไปจาก
คนทป่ี ฏบิ ตั ิกจิ กรรมทางกายในระดับตำ่ ไปสค2ู นที่ปฏบิ ัติกิจกรรมทางกายในระดบั มาตรฐาน

Copyright Porn-p144u-n Prajaknate

การออกแบบด.านการส่อื สาร (Communication)
¿เว็บไซต>มีช2องทางการให@ข@อมลู ท่มี ลี ักษณะสนบั สนุนและกระตุ@นใหเ@ ยาวชนสนใจออกกำลังกาย มี

ขอ@ มลู กลวธิ ี กลยุทธก> ารออกกำลังกาย และการเอาชนะอปุ สรรคจากความขเ้ี กยี จ

การประเมิน
¿การวัดผลลพั ธs (Outcome) ก2อนการทดลอง กลม2ุ เปาX หมายมกี ารปฏบิ ตั กิ ิจกรรมทางกาย 24.7

นาทตี อ2 สัปดาห> และอยใู2 นลำดับข้นั (Contemplation) คือ อยากจะเปนJ คนทก่ี ระตือรือรน@ และเคลื่อนไหว
ร2างกาย และขนั้ เตรยี มตวั (Preparation) คอื กลม2ุ ทเ่ี ริ่มปฏบิ ตั กิ จิ กรรมทางกายแต2ไม2สมำ่ เสมอ ส2วนใหญใ2 ช@
การเดนิ หลังจากการทดลองเปนJ เวลาหนงึ่ เดอื น กลุม2 เปาX หมายสามารถบรรลเุ ปาX หมายแรกได@ และหลังจาก
12 สัปดาห> กลมุ2 ทดลองมกี ารปฏบิ ตั ิกจิ กรรมทางกายเพม่ิ ขน้ึ จาก 24.7 นาทตี 2อสัปดาห>เปนJ 79.4 นาทีตอ2
สปั ดาห>

¿การวดั ความเปนê ไปได. (Feasibility) และการยอมรบั (Acceptability) กลม2ุ เปXาหมายเขา@ ใช@
เวบ็ ไซต> 4.29 วนั และเข@าเย่ยี มชม 32.3 หน@าในเว็บไซต> และกล2ุมเปาX หมายมรี ะดบั ความพึงพอใจในระดบั
ปานกลาง โดยใหค@ ะแนนความพงึ พอใจ และการยอมรับเมนเู วบ็ ไซต> เรยี งตามลำดบั ความพึงพอใจ ไดแ@ ก2
ปฏิทินการตง้ั เปXาหมาย ปฏทิ นิ กจิ กรรมการออกกำลงั กาย ขอ@ มูลกจิ กรรมชุมชน และกระดานสนทนา

Copyright Porn-p145u-n Prajaknate

(สแกนเพอ่ื อา2 นงานวิจัย)
หมายเหต.ุ ทมี่ า: Larsen, B., Benitez, T., Cano, M., Dunsiger, S. S., Marcus, B. H., Mendoza-
Vasconez, A., . . . Zive, M. (2018). Web-Based Physical Activity Intervention for Latina
Adolescents: Feasibility, Acceptability, and Potential Efficacy of the Niñas Saludables Study.
Journal of Medical Internet Research, 20(5), e170. doi:10.2196/jmir.9206

Copyright Porn-p146u-n Prajaknate

ตารางท่ี 1
แสดงตวั อยา* งกจิ กรรมแทรกแซงเพื่อการสอ่ื สารสุขภาพแบบเว็บไซต=

การ ประเด็น ทฤษฎี กลม=ุ เป?าหมาย กจิ กรรมแท
อ,างอิง สขุ ภาพ และจำนวน การใหขW Wอมูล
Ratz et al. การปฏบิ ตั ิ ทฤษฎปี Cญญาเชิงสงั คม การใหWรางว
(2020) กจิ กรรมทางกาย (Social Cognitive ผูWสงู อายชุ าวเยอรมัน
Theory) อายุ 60-80 จำนวน กจิ กรรมแท
Kupzyk, การลดนำ้ หนัก โมเดลความเช่อื ดWาน 175 คน กิจกรรมมีก
Pozehl, สุขภาพ (Health Belief การติดตาม
Pullen & Model) ผหWู ญิงนำ้ หนกั เกินใน กจิ กรรมทาง
Hageman ทฤษฎปี ญC ญาเชิงสงั คม ชมุ ชนชนบท อายุ 40- และการรบั ป
(2020) (Social Cognitive 69 ปÅ จำนวน 200
Theory) คน ในประเทศ
สหรฐั อเมริกา

Tan et al., โรคเอชไอวีและ ไมeไดWระบชุ ัด แตวe ัดผล กลeมุ เพศทางเลอื กใน กจิ กรรมแท
(2020) โรคติดตeอทาง จากตัวแปรของ สงิ คโปรiอายุระหวาe ง ที่นำเสนอซ
เพศสัมพนั ธi ทฤษฎีพฤตกิ รรมตาม 18-29 ปÅ จำนวน 300 https://ww
แผน (Theory of คน โดยใหWความ
Planned Behavior)
และเอชไอว
ตนเองในกา
การใหWขอW มูล

-

กิจกรรมแทรกแซง การประเมนิ

ทรกแซงผ=านเว็บไซตJแบบ 10 สปั ดาหJ -การรบั รูWความสามารถตนเอง
ลเกี่ยวกับการออกกำลังกายผeานเว็บไซตi -ความตั้งใจ
วัลเม่ือปฏบิ ัติตามเปkาหมายสำเรจ็ -การเปลย่ี นแปลงพฤติกรรมตามลำดับขั้น
ทรกแซงผา= นเวบ็ ไซตJแบบ 30 เดือน
การกระตWุนใหWผWเู ขาW รeวมกำหนดเปkาหมาย -การรับรูWประโยชนi
มนำ้ หนัก การติดตามอาหารทรี่ ับประทาน การปฏบิ ัติ -การรบั รอูW ุปสรรคตอe การปฏิบัตกิ จิ กรรม
งกาย การสeงขWอความเก่ียวกับวถิ ีชีวิตและสขุ อนามัย ทางกาย
ประทานอาหารสขุ ภาพ -การรบั รWูความสามารถตนเองในการ
รบั ประทานอาหารสุขภาพ และการปฏบิ ตั ิ
ทรกแซงผ=านเว็บไซตแJ บบ 6 เดือน กิจกรรมทางกาย
ซีรีสi 6 เรื่องบนเว็บไซตi -การรับรกูW ารสนับสนุนจากเพ่ือนและ
ww.gayhealth.sg/plu/ ครอบครัว
มรWเู ก่ียวกับความเสี่ยงของโรคตดิ ตeอทางเพศสมั พันธi
วี การสราW งทักษะและเพม่ิ การรบั รWคู วามสามารถ -ความต้งั ใจในการตรวจโรคติดตอe ทาง
ารเจรจาตอe รองเพอ่ื มีเพศสมั พันธiที่ปลอดภัย เพศสมั พนั ธi
ลเกย่ี วกับการตรวจโรคติดตeอทางเพศสัมพันธi -การรบั รูWความเสย่ี งตeอโรคตดิ ตอe ทาง
เพศสมั พันธi
-ความรูWเกี่ยวกบั เอชไอวี
-การรบั รคูW วามสามารถตนเองในการตรวจ
เอชไอวี

147 -

โครงการรณรงค(เพ่อื การส่ือสารสขุ ภาพผา3 นเวบ็ ไซต(

การประเมินจะมลี ักษณะเดยี วกบั การประเมนิ เครอ่ื งมอื การสอ่ื สารการตลาดแบบดิจิทลั เชCน การนับ
จำนวนการเยี่ยมชม การนบั จำนวนครั้งท่ีปรากฏ และการนบั ความคมุH คCาตCอการลงทนุ

¿การเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ ที่ผCานมามีนักสื่อสารสุขภาพจัดโครงการรณรงคNเพื่อการสื่อสาร
สุขภาพผCานเว็บไซตNเพอื่ ปรบั เปลย่ี นพฤติกรรมสุขภาพ เชCน โรคติดตอC ทางเพศสมั พนั ธN (Dehlin et al., 2019;
Dowshen et al., 2015) การลดการสบู บุหรี่ (Rudov et al., 2017) การจดั การสขุ ภาพจิต (Murphy et al.,
2018) เปtนตHน

¿กล3ุมเปาC หมาย ของโครงการรณรงคผN าC นเวบ็ ไซตN มลี ักษณะเชงิ กวHางแบบ ไมCกำหนดเฉพาะเจาะจง
จำนวนเหมือนกบั กิจกรรมแทรกแซงผาC นเว็บไซตN เชCน การระบเุ พศ การระบุประชากรในเมอื ง หรอื ประเทศใด
ประเทศหนง่ึ

¿การประยุกต(ใชHทฤษฎีสำหรับการออกแบบการสื่อสาร สCวนใหญCแลHวโครงการรณรงคNเพื่อการ
สื่อสารสุขภาพผCานเว็บไซตNไมCไดHระบุถึงการประยุกตNใชHทฤษฎี ผูHรับผดิ ชอบโครงการสCวนใหญเC ลือกใชHเวบ็ ไซตN
บูรณาการควบคูCกับสื่อสังคมประเภทอื่น เชCน เฟซบุ|ก (Facebook) อินสตาแกรม (Instagram) ทวิตเตอรN
(Twitter) และโมบายแอปพลิเคชนั (Mobile Application) โดยมีรูปแบบการสอื่ สารผCานเว็บไซตN เชนC

A การใหขH Hอมลู ทเี่ กย่ี วขอH งกับความรเHู กย่ี วกบั การรักษาและการเปล่ยี นแปลงพฤตกิ รรมสขุ ภาพ
A การซอื้ โฆษณาเพอ่ื ใหเH ขาH ถงึ กลมCุ เปáาหมายจำนวนมาก
¿การประเมนิ ผลลพั ธ( มี 2 รปู แบบ คอื (1) การประเมินผลลพั ธN 4 ดาH น ไดHแกC การใชHงาน
(Usability) การประเมินความเปtนไปไดH (Feasibility) การประเมินการยอมรบั (Acceptability) และการ
ประเมินความพงึ พอใจ (Satisfaction) และ (2) การประเมนิ ผลตามตวั ช้ีวัดโฆษณา เชนC จำนวนคร้ังทแ่ี สดงผล
โฆษณา (Impression) จำนวนคนทเี่ ขาH เว็บไซตN (Traffic) เปนt ตHน

Copyright Porn-p148u-n Prajaknate

ตัวอยา3 งโครงการรณรงค(เพือ่ การสื่อสารสขุ ภาพผ3านเวบ็ ไซต(

โครงการ The IknowUshould2
ความเปน^ มาและความสำคญั ของปญ` หา

โรคติดตCอทางเพศสมั พันธNเปtนปญã หาหลกั ของวัยรCนุ อายรุ ะหวาC ง 13-29 ปç ในประเทศสหรัฐอเมรกิ า
ดงั นั้นโรงพยาบาลเดก็ ในฟลè าเดเฟçยจึงจดั โครงการรณรงคN The IknowUshould2 เพ่ือเพม่ิ ความรูHเกี่ยวกบั
โรคตดิ ตCอทางเพศสมั พันธแN ละเพ่มิ จำนวนวยั รCนุ ทร่ี บั การตรวจโรคตดิ ตอC ทางเพศสัมพนั ธN
สื่อทใ่ี ชHสำหรบั การรณรงค(

โครงการนี้รณรงคผN าC นส่อื ดจิ ทิ ลั ไดแH กC เว็บไซตN (Website) เฟซบุ|ก (Facebook) ทวติ เตอรN
(Twitter) ยูทบู (YouTube) และอินสตาแกรม (Instagram)

เว็บไซต( www.iknowushould2.com เปนt เว็บไซตขN องโครงการรณรงคN โดยมีหนHาหลกั ชื่อวCา จะ
ไปรับการตรวจที่ไหน? “Where To Get Tested” ซึ่งจะใหHขHอมูลเกี่ยวกับสถานที่ตรวจโรคติดตCอทาง
เพศสัมพันธNและเอชไอวีฟรีในเมืองฟèลาเดเฟçย ประเทศสหรัฐอเมริกา และเว็บไซตNเชื่อมโยงกับเฟซบ|ุก
(Facebook) ทวติ เตอรN (Twitter) ยูทูบ (YouTube) และอินสตาแกรม (Instagram) ของโครงการ
การประเมนิ

การประเมินผลลัพธ( (Outcomes) วัยรุCนมีทัศนคติที่ดีตCอการตรวจโรคติดตCอทางเพศสัมพันธN
และมีความตัง้ ใจจะตรวจโรคติดตอC ทางเพศสัมพันธใN นอกี 6 เดือนขาH งหนHา นอกจากนี้พบวาC มีวัยรุCนเขHารับ
การตรวจเพิ่มขน้ึ

การประเมนิ ความเป^นไปไดH (Feasibility) พบวCา โครงการสามารถเขาH ถงึ กลมCุ เปáาหมายทเ่ี ปtน
วยั รนุC ไดHเปtนจำนวนมาก โดยวดั จากจำนวนเยาวชนทป่ี ฏสิ มั พนั ธผN าC นเวบ็ ไซตN 1,500 คน
(สแกนเพ่อื อCานขHอมลู การวจิ ัยเพิ่มเตมิ )

หมายเหตุ. ทม่ี า: Dowshen, N., Lee, S., Matty Lehman, B., Castillo, M., & Mollen, C. (2015).
IknowUshould2: Feasibility of a Youth-Driven Social Media Campaign to Promote STI and HIV
Testing Among Adolescents in Philadelphia. AIDS and Behavior, 19 Suppl 2(0 2), 106-111.
doi:10.1007/s10461-014-0991-9

Copyright Porn-p149u-n Prajaknate

ตารางที่ 2
ตัวอย&างโครงการรณรงค.เพ่ือการสื่อสารสขุ ภาพผา& นเว็บไซต.

การอา, งองิ ประเดน็ ทฤษฎี กลมุ= เป?าหมาย
สุขภาพ
Murphy et al., ไมไA ดCระบุ ผCูชาย โ
(2018) สขุ ภาพจติ H

Dehlin et al., (2019) โรคติดตอA ทาง ไมAไดCระบุ ประชากรทว่ั ไปในเมอื งชคิ าโก โ
เพศสัมพนั ธแ[ ละเอช ประเทศสหรฐั อเมรกิ า อ
ไอวี

Rudov et al., (2017) การชแ้ี นะสาธารณะ ทฤษฎีการ ประชากรท่ัวไปในประเทศ โ
ผาA นสอ่ื เกย่ี วกบั แพรกA ระจาย สหรฐั อเมริกา
กฎหมายบุหรี่ (Diffusion of
Innovation
Theory)

-

รปู แบบการรณรงคG การประเมิน

โฆษณาผAานกเู กลิ ระยะเวลา 69 วัน โดยเผยแพรAในเวบ็ ไซต[ -จำนวนคนเยย่ี มชม
Headstrong -จำนวนคนคลิก
-จำนวนการแสดงผล (Impression)
โฆษณาและรณรงค[ผาA นเว็บไซต[ เฟซบุกt (Facebook) และ -จำนวนคนเยี่ยมชมเว็บไซต[
อินสตาแกรม (Instagram) -จำนวนการแสดงผล (Impression)
-ระยะเวลาท่ีใชCเวบ็ ไซต[
โครงการรณรงค[ผAานเวบ็ ไซต[ LetsBeTotallyClear.org -ระยะเวลาทใี่ ชCในเวบ็ ไซต[
-การเปดÑ รับขAาวสาร

150 -

สว" นที่ 6 บทสรปุ

เว็บไซต,เป.นสื่อดิจิทัลที่องค,กรเป.นเจ?าของ (Owned Media) ที่ถูกพัฒนาขึ้นตั้งแตSยุคเว็บ 1.0 โดย
เว็บไซต,มปี ระโยชน,ตSอการสือ่ สารสุขภาพ เพราะสามารถเจาะกลSุมประชากรที่เข?าถึงยาก สSงเสริมการจัดการ
สุขภาพดว? ยตนเอง และสรา? งประสบการณก, ารมสี วS นรวS มแกSกลSมุ เป^าหมาย

เว็บไซต,มีองค,ประกอบสำคัญ 8 ด?าน ได?แกS (1) รูปลักษณ, (Context) (2) เนื้อหา (Content) (3)
ชุมชน (Community) (4) ฟoงก,ชันการปรับแตSง (Customization) (5) ฟoงก,ชันการติดตSอสื่อสารกับ
กลุSมเป^าหมาย (Site-to-user Communication) (6) ฟoงก,ชันการเชื่อมตSอ (Connection) (7) ฟoงก,ชันด?าน
พาณชิ ย, (Commerce) และ (8) การสร?างความรวS มมอื (Collaboration)

การสื่อสารสุขภาพผSานเว็บไซต, (Website) จำเป.นต?องมีการออกแบบและการสื่อสารอยSางประณตี
เพื่อดึงดูดใจกลุมS เป^าหมาย การออกแบบควรคำนึงถงึ โครงสร?าง สุนทรยี ภาพ และคุณภาพ การใช?ภาษาและ
ความทันสมัยของเนื้อหา อยSางไรก็ตาม สิ่งที่สำคัญที่สุดในการออกแบบ คือ การมุSงเน?นกลุSมเป^าหมายเปน.
ศูนย,กลาง ทั้งนี้กลุSมเป^าหมายของการสื่อสารผSานเว็บไซต, คือ ประชากรทั่วไป เพราะเว็บไซตส, ามารถเข?าถงึ
ประชากรไดใ? นวงกวา? ง และสามารถเข?าถงึ ได?ทกุ กลSมุ อายุ อาชีพ และภมู ิภาค

สำหรับตัวชีว้ ัดในการประเมินการส่ือสารสุขภาพผาS นเว็บไซต, แบงS เป.นการประเมินกิจกรรมแทรกแซง
ที่ใช?เว็บไซต,เพื่อการสื่อสารสุขภาพ (Web-Based Intervention for Health Communication) ที่ใช?
ประโยชนจ, ากทฤษฎีและวิจัยในการประเมินผล กบั การประเมินที่ประยุกตใ, ช?ตวั ชีว้ ัดการตลาดแบบดิจิทัลเป.น
ตวั ช้วี ดั ความสำเรจ็

นับจากอดีต มีนักสื่อสารสุขภาพและนักวิชาการจำนวนมากจัดโปรแกรม กิจกรรมแทรกแซง และ
โครงการรณรงค,เพื่อการสื่อสารสุขภาพผSานเว็บไซต, (Website) เพื่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ
หลากหลาย เชSน การปฏิบัติกิจกรรมทางกาย โรคติดตSอทางเพศสัมพันธ, การลดน้ำหนัก การลดการสูบบุหรี่
การปอ^ งกันและสนับสนุนการรกั ษาโรคมะเร็ง การใหน? มบตุ ร การจัดการสขุ ภาพจิต เปน. ต?น

Copyright Porn-p151u-n Prajaknate

บรรณานุกรม

ภาษาอังกฤษ

Ahmad, F., El Morr, C., Ritvo, P., Othman, N., Moineddin, R., & Team, M. (2020). An eight-
week, web-based mindfulness virtual community intervention for students’ mental
health: Randomized controlled trial. JMIR Mental Health, 7(2), e15520.

Ahmed, A. H., Roumani, A. M., Szucs, K., Zhang, L., & King, D. (2016). The effect of interactive
web-based monitoring on breastfeeding exclusivity, intensity, and duration in healthy,
term infants after hospital discharge. Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal
Nursing, 45(2), 143-154.

Altendorf, M., Hoving, C., Van Weert, J. C., & Smit, E. S. (2020). Effectiveness of message
frame-tailoring in a web-based smoking cessation program: Randomized controlled
trial. Journal of Medical Internet Research, 22(4), e17251.

Asencio, H. (2015). Cases on strategic social media utilization in the nonprofit sector. IGI
Global.

Choi, E. P., Chow, E. P., Wan, E. Y., Wong, W. C., Wong, J. Y., & Fong, D. Y. (2020). The safe use
of dating applications among men who have sex with men: a study protocol for a
randomised controlled trial to evaluate an interactive web-based intervention to
reduce risky sexual behaviours. BMC Public Health, 20(1), 1-7.

Dehlin, J. M., Stillwagon, R., Pickett, J., Keene, L., & Schneider, J. A. (2019). # PrEP4Love: An
evaluation of a sex-positive HIV prevention campaign. JMIR Public Health and
Surveillance, 5(2), e12822.

Dowshen, N., Lee, S., Matty Lehman, B., Castillo, M., & Mollen, C. (2015). IknowUshould2:
Feasibility of a youth-driven social media campaign to promote STI and HIV testing
among adolescents in Philadelphia. AIDS and Behavior, 19 Suppl 2(0 2), 106-111.
https://doi.org/10.1007/s10461-014-0991-9

Fimberg K., Sousa S. (2020) The Impact of Website Design on Users’ Trust Perceptions. In:
Markopoulos E., Goonetilleke R., Ho A., Luximon Y. (eds)., Advances in Creativity,

Copyright Porn-p152u-n Prajaknate

Innovation, Entrepreneurship and Communication of Design. AHFE 2020. Advances
in Intelligent Systems and Computing, vol 1218. Springer, Cham.
https://doi.org/10.1007/978-3-030-51626-0_34

Flores, L. (2013). How to measure digital marketing: Metrics for assessing impact and
designing success. Palgrave Macmillan UK.

Guttman, N., Lev, E., Segev, E., Ayecheh, S., Ziv, L., Gadamo, F., Dayan, N., & Yavetz, G. (2017).
“I never thought I could get health information from the Internet!”: Unexpected uses
of an Internet website designed to enable Ethiopian immigrants with low/no literacy
skills to browse health information. New Media & Society, 20(7), 2272-2295.
https://doi.org/10.1177/1461444817712937

Jackson, T., & Deckers, E. (2013). The owned media doctrine: Marketing operations theory,
strategy, and execution for the 21st century real-time brand. Archway Publishing.

Kupzyk, K. A., Pozehl, B., Pullen, C. H., & Hageman, P. A. (2020). Behavior-specific cognitions
moderate rural women's responsiveness to web-based interventions for weight loss.
Journal of Nutrition Education and Behavior, 52(5), 474-482.
https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.jneb.2020.02.003

Larsen, B., Benitez, T., Cano, M., Dunsiger, S. S., Marcus, B. H., Mendoza-Vasconez, A., Sallis, J.
F., & Zive, M. (2018). Web-based physical activity intervention for Latina adolescents:
feasibility, acceptability, and potential efficacy of the Niñas Saludables Study. Journal
of Medical Internet Research, 20(5), e170. https://doi.org/10.2196/jmir.9206

Lundgren, R. E., & McMakin, A. H. (2018). Risk communication: A handbook for
communicating environmental, safety, and health risks. Wiley.

Luo, X., Gao, L., Li, J., Lin, Y., Zhao, J., & Li, Q. (2020). A critical literature review of dyadic
web-based interventions to support cancer patients and their caregivers, and
directions for future research. Psycho-Oncology, 29(1), 38-48.
https://doi.org/10.1002/pon.5278

Lustria, M. L. A., Noar, S. M., Cortese, J., Van Stee, S. K., Glueckauf, R. L., & Lee, J. (2013). A
meta-analysis of web-delivered tailored health behavior change interventions.
Journal of Health Communication, 18(9), 1039-1069.
https://doi.org/10.1080/10810730.2013.768727

Copyright Porn-p153u-n Prajaknate

Masterman, G., & Wood, E. (2007). Innovative marketing communications. Taylor & Francis.

Mohr, J. J., Sengupta, S., & Slater, S. F. (2010). Marketing of high-technology products and
innovations. Prentice Hall.

Murphy, A. L., Peltekian, S., & Gardner, D. M. (2018). Website analytics of a google ads
campaign for a men’s mental health website: Comparative analysis. JMIR Mental
Health, 5(4), e12428. https://doi.org/10.2196/12428

Neiger, B. L., Thackeray, R., Van Wagenen, S. A., Hanson, C. L., West, J. H., Barnes, M. D., &
Fagen, M. C. (2012). Use of social media in health promotion: Purposes, key
performance indicators, and evaluation metrics. Health Promotion Practice, 13(2),
159-164. https://doi.org/10.1177/1524839911433467

Noman, M., Koo, A. C., Tee, S. H., & Krishnan, M. (2020). Web elements for health promotion
in Malaysia. Health Promotion International, 35(3), 458-469.

Postolache, G., Carry, F., Lourenco, F., Ferreira, D., Oliveira, R., Girao, P. S., & Postolache, O.
(2018). Serious gams based on kinect and leap motion controller for upper limbs
physical rehabilitation. Springer International Publishing.

Ratz, T., Lippke, S., Muellmann, S., Peters, M., Pischke, C. R., Meyer, J., Bragina, I., & Voelcker-
Rehage, C. (2020). Effects of two web-based interventions and mediating mechanisms
on stage of change regarding physical activity in older adults. Applied psychology:
Health and well-being, 12(1), 77-100. https://doi.org/10.1111/aphw.12174

Rinehart, D. J., Leslie, S., Durfee, M. J., Stowell, M., Cox-Martin, M., Thomas-Gale, T., Shlay, J.
C., & Havranek, E. P. (2020). Acceptability and efficacy of a sexual health texting
intervention designed to support adolescent females. Academic Pediatrics, 20(4),
475-484. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.acap.2019.09.004

Rossiter, J. R., Percy, L., & Bergkvist, L. (2018). Marketing communications: Objectives,
strategy, tactics. SAGE Publications.

Rudov, L., McCormick-Ricket, I., Kingsmill, D., Ledford, C., & Carton, T. (2017). Evaluation
recommendations for nonprofit social marketing campaigns: An example from the
Louisiana Campaign for Tobacco-Free Living. International Journal of Nonprofit and
Voluntary Sector Marketing, 22(1), e1570.

Copyright Porn-p154u-n Prajaknate

Saura, J. R., Palos-Sánchez, P., & Cerdá Suárez, L. M. (2017). Understanding the digital
marketing environment with KPIs and web analytics. Future Internet, 9(4), 76.

Takemura, K. (2019). Foundations of economic psychology: A behavioral and mathematical
approach. Springer Singapore.

Tan, R. K. J., Koh, W. L., Le, D., Tan, A., Tyler, A., Tan, C., Banerjee, S., Wong, C. S., Wong, M.-
L., Chio, M. T.-W., & Chen, M. I. C. (2020). Effect of a web drama video series on HIV
and other sexually transmitted infection testing among gay, bisexual and queer men:
study protocol for a community-based, pragmatic randomised controlled trial in
Singapore: the People Like Us (PLU) Evaluation Study. BMJ Open, 10(4), e033855-
e033855. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2019-033855

Teeriniemi, A. M., Salonurmi, T., Jokelainen, T., Vähänikkilä, H., Alahäivälä, T., Karppinen, P.,
Enwald, H., Huotari, M. L., Laitinen, J., & Oinas-Kukkonen, H. (2018). A randomized
clinical trial of the effectiveness of a Web-based health behaviour change support
system and group lifestyle counselling on body weight loss in overweight and obese
subjects: 2-year outcomes. Journal of Internal Medicine, 284(5), 534-545.

Viskovich, S., & Pakenham, K. I. (2020). Randomized controlled trial of a web-based
acceptance and commitment therapy (ACT) program to promote mental health in
university students. Journal of Clinical Psychology, 76(6), 929-951.

Wagner, T., Lindstadt, C., Jeon, Y., & Mackert, M. (2016). Implantable medical device website
efficacy in informing consumers weighing benefits/risks of health care options.
Journal of Health Communication, 21(sup2), 121-126.
https://doi.org/10.1080/10810730.2016.1201173

Widman, L., Golin, C., Kamke, K., Massey, J., & Prinstein, M. (2017). Feasibility and
acceptability of a web-based HIV/STD prevention program for adolescent girls
targeting sexual communication skills. Health Education Research, 32(4), 343-352.

Wilson, L. (2019). 30-Minute website marketing: A step by step guide. Emerald Publishing
Limited.

World Health Organization. (2017). WHO strategic communications framework for effective
communications.

Copyright Porn-p155u-n Prajaknate

Yang, T. A., Kim, D. J., Dhalwani, V., & Vu, T. K. (2008, 7-10 Jan. 2008). The 8C Framework as a
reference model for collaborative value webs in the context of web 2.0. Proceedings
of the 41st Annual Hawaii International Conference on System Sciences (HICSS 2008).

Yzer, M. (2012). The integrative model of behavioral prediction as a tool for designing
health messages. SAGE Publications.

ภาษาไทย
กรมควบคมุ โรค. (2563). รายงานสถานการณโf ควดิ -19 [Screenshot]. กระทรวงสาธารณสุข.

https://covid19.ddc.moph.go.th
กระทรวงดิจทิ ลั เพอ่ื เศรษฐกจิ และสงั คม. (2563). รายงานผลการสำรวจพฤติกรรมผูuใชอu นิ เทอรเf นต็ ในประเทศ

ไทย ปÄ 2562. https://www.etda.or.th/publishing-detail/thailand-internet-user-behavior-
2019.html

Copyright Porn-p156u-n Prajaknate

บทท่ี

8

การส่ือสารสขุ ภาพผา" นเฟซบกุB
(Facebook)

สSวนท่ี 1 ของบทนแี้ สดงความสำคัญของเฟซบกุ∞ (Facebook) ตSอการสื่อสารสุขภาพ สวS นที่ 2 อธบิ าย
คณุ ลกั ษณะของเฟซบุก∞ (Facebook) สSวนท่ี 3 ระบุเคลด็ ลบั การส่อื สารสุขภาพผSานเฟซบกุ∞ (Facebook) สSวน
ที่ 4 อธิบายกลุSมเป^าหมายของการสื่อสารผSานเฟซบุ∞ก (Facebook) สSวนที่ 5 นำเสนอตัวชี้วัดและการ
ประเมินผลการสื่อสารสุขภาพผSานเฟซบุ∞ก (Facebook) สSวนที่ 6 ยกตัวอยSางกรณีศึกษาการสือ่ สารสุขภาพ
ผาS นเฟซบ∞ุก (Facebook) การกำหนดกลมุS เปา^ หมายและการประเมนิ สSวนท่ี 7 คอื บทสรุป

Copyright Porn-p157u-n Prajaknate

สว" นท่ี 1 ความสำคัญของเฟซบBกุ (Facebook) ตอ" การสื่อสารสุขภาพ

เฟซบุ∞ก (Facebook) เป.นสื่อสังคมที่ถูกพัฒนาขึ้นในยุคเว็บ 2.0 (Anderson, 2016) ที่ได?รับความ
นิยมมากทีส่ ดุ และมจี ำนวนผใ?ู ชม? ากท่สี ุดในโลกประมาณ 1.95 พนั ลา? นคน สำหรบั ประเทศไทยเปน. ประเทศทีม่ ี
จำนวนผ?ูใชเ? ฟซบุ∞ก (Facebook) มากที่สุดเป.นอันดับที่ 8 จากทุกประเทศท่ัวโลก (Hootsuite, 2020) ทั้งนี้มี
หลกั ฐานจากการวจิ ัยเชิงประจกั ษ, ระบวุ าS เฟซบุก∞ (Facebook) เปน. ส่ือดิจิทลั ทถี่ ูกนำมาใชเ? ป.นเครอื่ งมอื ในการ
สอื่ สารเพอ่ื เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมสขุ ภาพมากท่สี ุด (Moorhead et al., 2013) โดยเฟซบุ∞ก (Facebook) ถูก
นำมาใช?เป.นเครื่องมือสื่อสารเพื่อแก?ไขปoญหาสุขภาพหลายประเด็น เชSน การป^องกันมะเร็ง (Chou et al.,
2020) การเพิ่มการปฏิบัติกิจกรรมทางกาย (Ferrer & Ellis, 2017; Healy & Marchand, 2020; Mendoza
et al., 2017) การรับวัคซีนเพื่อป^องกันโรคติดตSอทางเพศสัมพันธ, (Loft et al., 2020) และการอดบุหร่ี
(Ramo et al., 2015) เปน. ต?น

เฟซบุ∞ก (Facebook) จึงเป.นสื่อดิจิทัลในยุคเว็บ 2.0 ที่สSงผลกระทบอยSางมีนัยสำคัญตSอการสื่อสาร
สุขภาพ เพราะผ?ใู ช?สอ่ื สงั คมมักจะคน? หาข?อมลู รวมทั้งสร?างสรรค,ขอ? มูล นอกจากนีย้ งั เปน. เครอ่ื งมอื ส่ือสารที่นัก
สื่อสารสุขภาพ นักวิจัยและนักวิชาการใช?ประโยชน,เพื่อสร?างกิจกรรมแทรกแซงสำหรับเผยแพรS “สาร”
เกี่ยวกับสขุ ภาพ ตลอดจนโครงการรณรงคเ, พื่อการสื่อสารสุขภาพ โดยมีเป^าประสงค,เพือ่ เพิ่มความรู? ทัศนคติ
และเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมสขุ ภาพ (Chou et al., 2013)

เฟซบุ∞ก (Facebook) มีประโยชน,ตSอการส่ือสารสุขภาพในหลากหลายมิติ ได?แกS ความคุ?มคSา (Cost-
Effective) การเข?าถึงกลุSมเป^าหมาย (Accessibility) การเป.นแหลSงข?อมูล (Information Availability) และ
ความเช่อื มโยง (Connection) โดยมีรายละเอียด ดงั นี้

¿ความคุQมค"า (Cost-Effective) ประโยชน,ด?านเศรษฐกิจที่สำคัญ คือ ฟoงก,ชันของการใช?เฟซบก∞ุ
(Facebook) ไมSมีคSาใช?จSาย (Chan & Leung, 2020) จึงเป.นชSองทางดิจิทัลที่คุ?มคSา (Cost-Effective) และ
ประหยดั เวลา (Timely Manner) (Grow et al., 2020) นอกจากนเ้ี ฟซบก∞ุ (Facebook) ยงั มีเครอ่ื งมอื ในการ
วิเคราะห,กลุSมเป^าหมายเชิงลึก (Audience Insight) ที่ชSวยให?นักสื่อสารสุขภาพคาดประมาณกลุSมประชากร
เป^าหมาย จำแนกอายุ ความสนใจ พฤตกิ รรมการใช?สือ่ และสามารถจSายเงนิ เพ่ือการโฆษณาโพสต,เก่ยี วกบั การ
สือ่ สารสขุ ภาพไดอ? ยาS งมีประสิทธภิ าพและคุ?มคาS กับงบประมาณท่ีใช?จาS ย (Mejova et al., 2018)

¿การเขQาถงึ กลุม" เปา] หมาย (Accessibility) การใช?เครือ่ งมอื โฆษณาผSานเฟซบกุ∞ (Facebook) เป.น
เคร่ืองมอื ในการเขา? ถงึ กลมุS เป^าหมายของโครงการสือ่ สารสุขภาพที่เขา? ถึงยาก และอาจจะไมไS ด?ใช?บริการสถาน
บริการด?านสุขภาพ หรือการแบSงปoนบอกตSอระหวSางเครือขาS ยเพื่อนบนเฟซบ∞ุก ทำให?เขา? ถึงกลSุมเป^าหมายได?
อยSางรวดเร็ว (Pedersen & Kurz, 2016) นอกจากน้ีเฟซบกุ∞ (Facebook) ยังมีประโยชน,ตSอการจดั การอบรม
เพื่อการสื่อสารสุขภาพแบบระยะไกล (Distance Learning) เชSน การอบรมเกี่ยวกับโรคซึมเศร?ากับผูท? ่ีอยูSใน

Copyright Porn-p158u-n Prajaknate

พื้นที่หSางไกลได?อยSางมีประสิทธิภาพ เพราะชSวยให?สื่อสารและปฏิสัมพันธ,กับกลุSมเป^าหมายได? (Chan &
Leung, 2020)

¿การเปbนแหล"งขQอมูล (Information Availability) เฟซบุ∞ก (Facebook) เป.นแหลSงเผยแพรS
ข?อมูลขSาวสารเกีย่ วกบั สุขภาพไปยงั ประชาชนจำนวนมาก (Mohammadi et al., 2020) เป.นแหลSงข?อมูลที่มี
ความสมบรู ณส, ูง เพราะมีจำนวนผใู? ชง? านทีส่ รา? งสรรค, (Kosinski et al., 2015) และมีการแบงS ปoน แนะนำ และ
แชร, (Share) ขSาวสารไปยังสมาชิกเครือขSายสังคมในเฟซบุ∞ก (Facebook) เป.นจำนวนมากได? (Kaschny &
Nolden, 2018)

¿การเช่ือมโยง (Connection) เฟซบุ∞ก (Facebook) สามารถสร?างความเชื่อมโยงระหวSางผูใ? ช?กบั
ผู?ใช?แบบรวดเร็ว (Lu, 2019) จึงเป.นชุมชนออนไลน,ที่เอื้อให?ผู?ใช?ติดตSอสื่อสาร และแบSงปoนภาพ เพลง และ
ข?อมูลรSวมกัน (Haigh, 2010) โดยมีจุดเดSนสำคัญ 3 ข?อ ได?แกS (1) การมีระบบที่เอื้อให?ผู?ใช?เครือขSายสังคม
ออนไลน,สามารถออกแบบบัญชีผู?ใช? (Profile) และข?อมูลเฉพาะบุคคลได?ด?วยตนเอง (2) เครือขSายสังคม
ออนไลน,มรี ะบบการเชือ่ มตSอแบบสาธารณะ ดังนัน้ ผ?ูใช?ทกุ คนสามารถเยี่ยมชมและค?นหาบัญชีผใู? ชอ? ืน่ และ (3)
ผู?ใช?สามารถเสพขSาวสาร ผลิตเนือ้ หาและปฏสิ ัมพันธ,กับผ?ูใชค? นอื่น (Chapman et al., 2018) ด?วยการใชป? ม¥ุ
การกลาS วถงึ (Mention) ปุม¥ ถูกใจ (Like) ปม¥ุ แสดงความคิดเหน็ (Comment) ป¥ุมแชร, (Share) ทำใหผ? ?ูใช?หรือ
ผู?เข?าเยี่ยมชมแบSงปoนข?อมูลบนไทม,ไลน, (Timeline) กับเพื่อน กลุSมเพื่อน และสามารถสSงข?อมูลไปยังกลSอง
ขอ? ความ เชค็ อิน (Check-ins) รีววิ และคำแนะนำ (Reviews) (Haydon, 2014) ได?อกี ดว? ย

โดยเฉพาะอยSางยิ่ง ฟoงก,ชันแสดงความคดิ เห็น (Comment) ในเฟซบุ∞ก (Facebook) เอื้อให?เกิดการ
ติดตSอสื่อสาร และได?รับการตอบสนองจากกลSุมเป^าหมาย (Obamiro et al., 2020) ในขณะเดียวกัน เฟซบ∞กุ
(Facebook) เป.นเครื่องมือที่สรา? งความสัมพันธ,ระหวSางนักสื่อสารสุขภาพและกลุSมเป^าหมาย หากโครงการ
รณรงค,มกี ารเผยแพรขS ?อมลู ขSาวสารสขุ ภาพกบั กลมSุ เปา^ หมาย ผ?ทู ี่กดถูกใจเพจจะสามารถแสดงความคิดเหน็ กด
ถูกใจ หรือกดติดตามได? ซึ่งการมีสSวนรSวมในเพจจะสSงผลให?เกิดความรู?สึกผูกพันและเชื่อมโยงกับโครงการ
รณรงค, (Kosinski et al., 2015)

Copyright Porn-p159u-n Prajaknate

สว" นท่ี 2 คณุ ลกั ษณะของเฟซบกBุ (Facebook)

เฟซบุ∞ก (Facebook) เป.นสื่อแบบแบSงปoน (Shared Media) ที่เอื้อให?เกิดการแบSงปoนข?อมูล และ
ปฏิสัมพันธ,แบบโต?ตอบ (Doorley & Garcia, 2020) อีกทั้งยังเป.นพื้นที่สังคมชุมชน (Social Community)
เปน. ชอS งทางการสอื่ สารที่มเี ปา^ ประสงคเ, พ่อื สร?างความสัมพนั ธ, ดงั นน้ั กิจกรรมท่เี กิดข้ึนในเฟซบ∞ุก (Facebook)
มกั จะเกดิ จากความสนใจรวS มกันของผู?ใช? รูปแบบการสอื่ สารจงึ มลี กั ษณะแบบหลากหลายทิศทาง (Multi-Way
Communication) ที่เอื้อให?ผ?ูใช?พูดคุย ประสานความรSวมมือ การสรา? งชมุ ชน และแบSงปoนประสบการณ,และ
ทรัพยากร (Tuten & Solomon, 2017) เฟซบุ∞ก (Facebook) คือ เครื่องมือสื่อสารที่มีพันธกิจสำคัญในการ
สรา? งเครือขาS ยและชุมชนเพื่อใหผ? ใู? ชใ? กล?ชิดกันมากย่งิ ข้ึน (Moorhead et al., 2013) ซึ่งมีองค,ประกอบพ้ืนฐาน
(Abram, 2012; Haydon, 2014) ดงั น้ี

ฟmงกชn ันคQนหา (Search) แบSงเป.น 2 สSวน ได?แกS สวS นท่ี 1 การคน? หาทวั่ ไป เพือ่ ชSวยใหผ? ใ?ู ช?สามารถ
คน? หาผูใ? ช? สถานท่ี เพจ กลมุS และแอปพลิเคชนั ทเี่ ชอ่ื มตSอกบั เฟซบกุ∞ และสSวนที่ 2 การค?นหาเพ่ือนในบัญชผี ู?ใช?
ของตนเอง ซงึ่ เป.นการค?นหาเพอ่ื นในเครอื ขาS ย

หนQาหลกั (News Feed) คือ สSวนท่ีมีคนใช?งานมากที่สดุ ในเฟซบุก∞ (Facebook) เพราะมักจะแสดง
กิจกรรมใหมSของเพอื่ นในเครอื ขาS ยหรือในกลมุS เฟซบุก∞ (Facebook) วตั ถุประสงค,หลกั ของฟงo กช, นั นี้ คือ การ
แสดงใหผ? ?ูใช?คนอ่ืนเห็นกจิ กรรมทเ่ี พ่อื นกำลังทำในเฟซบ∞กุ (Facebook) เชSน การเปล่ยี นภาพ วนั เกิด กจิ กรรม
ที่กำลงั จะทำ ภาพ และการแบงS ปoนคลปิ การสนทนาและพูดคยุ

รปู ภาพ/วดิ โี อ (Facebook Photos) ภาพและคลิปวดิ โี อทผี่ ูใ? ชโ? พสตบ, นเฟซบกุ∞ (Facebook)

กจิ กรรม (Events) เปน. การประกาศให?เพอ่ื นในเครอื ขาS ยไดท? ราบถงึ กจิ กรรมทจ่ี ะเกิดขน้ึ ในอนาคต
โดยสามารถระบชุ อื่ กิจกรรม สถานท่ี ชนดิ ของกจิ กรรม วันและเวลา ทั้งนี้ ผท?ู ไี่ ดร? บั การเชิญชวนเทSาน้นั ถงึ จะ
สามารถเขา? มาในฟงo กช, นั นไ้ี ด?

การแจQงเตือน (Notifications) เป.นฟงo ก,ชันท่อี ยบูS นขวามือของเฟซบุก∞ (Facebook) ซงึ่ คอยเตอื น
เจ?าของบญั ชถี งึ กจิ กรรมท่เี กิดขึน้

ไทมnไลนn (Timeline) คือ พนื้ ทที่ ีผ่ ูใ? ช?เหน็ ประวัติ และหน?าบญั ชผี ?ูใช?ของตนเอง รวมท้งั คณุ กำลงั คดิ
อะไรอยSู (Status) ภาพ วดิ โี อ สถานทที่ ี่เยยี่ มชม

ปzมุ กดถกู ใจเพจ (Like Page) การที่ผ?ูใช?เฟซบกุ∞ (Facebook) กดถูกใจ (Likes) เพจ แสดงใหเ? ห็นวาS
ผใ?ู ชเ? ฟซบุก∞ (Facebook) ชอบองคก, รหรอื โครงการที่เปน. ผจ?ู ดั ทำเฟซบุ∞ก (Facebook)

ปมุz กดถกู ใจเพจอพั เดต (Like a Page Update) การทผี่ ูใ? ชเ? ฟซบุก∞ (Facebook) กดถกู ใจภาพ
วดิ โี อ หรือบทความทเ่ี ผยแพรผS าS นเพจ แสดงใหเ? ห็นวาS ผท?ู ่กี ดถกู ใจ (Likes) ชอบสงิ่ ทเ่ี ผยแพรS

Copyright Porn-p160u-n Prajaknate

แถบเมนกู ารแสดงความคิดเห็น (Comment) เมอ่ื ผใ?ู ช?เฟซบกุ∞ (Facebook) แสดงความคิดเหน็ บน
ภาพ วดิ ีโอ หรอื บทความทเี่ ผยแพรผS Sานเพจ แสดงใหเ? ห็นวSา ผูใ? ช?สรา? งการมสี SวนรSวมและปฏสิ ัมพนั ธก, บั เพจ
เพราะใช?เวลาในการคดิ และแสดงความคิดเหน็ ออกมา

แถบเมนูการแชรn (Share) เป.นการแสดงปฏิสมั พันธบ, นเฟซบุก∞ (Facebook) ทสี่ ำคัญทสี่ ุด เพราะ
สะทอ? นให?เหน็ วาS ผู?ใช?ตอ? งการแบงS ปนo เรือ่ งราวให?เครอื ขSายเพื่อนของตนเองไดเ? ห็นดว? ย

ภาพที่ 1
ตวั อยÇางภาพฟÖงกfชันการทำงานบนเฟซบกุâ (Facebook)

หมายเหตุ. ทีม่ า: (BesideYou., 2019).

Copyright Porn-p161u-n Prajaknate

ฟงm กnชันเฟซบุBกที่ใชสQ ำหรับโครงการรณรงคnสอ่ื สารสขุ ภาพ

เฟซบ∞กุ (Facebook) มีฟงo ก,ชนั การทำงานหลกั ทีโ่ ครงการรณรงคส, ่ือสารสขุ ภาพสามารถใช?ประโยชน,
เพื่อการสื่อสารและการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมสุขภาพ ได?แกS เฟซบุก∞ แฟนเพจ (Facebook Fan Page) กลุมS
เฟซบุ∞ก (Facebook Group) และศนู ย,โฆษณา (Ads Manager) (Moorhead et al., 2013)

เพจ (Pages) เป.นฟงo ก,ชนั ที่ได?รบั ความนยิ มอยSางมากในการทำธุรกิจ และสำหรับบุคคลท่มี ีช่อื เสียง
เพจเอ้ือใหอ? งค,กรและธุรกจิ ตดิ ตSอส่อื สารกับผูใ? ช?ทก่ี ดถูกใจ (Like) หรอื ตดิ ตาม (Follow) ขอ? มูลท่เี ผยแพรSผSาน
เพจมีลักษณะการเผยแพรSแบบสาธารณะ จึงทำให?ทุกคนในเฟซบุ∞กสามารถมองเห็นได? คนท่ีกดถูกใจไว? จะ
ได?รับการแจ?งเตอื นเมื่อเพจมีการประกาศข?อมลู หรือภาพ ผู?ดูแลเพจ (Admin) เป.นคนจดั การและดำเนินการ
ทุกอยSางในนามของเพจ (Hawkins, 2019) ด?วยการแสดงบทบาทและการตั้งคSาของเพจ แก?ไขเพจ สร?างและ
ลบโพสต, สSงข?อความ ตอบกลับและลบความคิดเห็นในเพจ ลบบุคคลออกจากเพจ สร?างโฆษณา การสSงเสริม
การตลาด ดขู ?อมลู เชิงลึก ดูแลคุณภาพของเพจ ตรวจสอบวSาใครเผยแพรใS นฐานะเพจ เผยแพรSและจัดการงาน
ในเพจ และเปดµ ฟoงกช, ันสำหรับโพสต, (ศนู ยช, วS ยเหลอื , 2020)

กลุ"ม (Groups) เป.นพื้นที่ปµดสำหรบั กลSุมเล็กในเฟซบุ∞ก ให?สามารถตดิ ตSอส่ือสารเกี่ยวกับเรื่องราวที่
ตนเองสนใจ ซ่ึงคล?ายคลงึ กบั บล็อก ผ?ูใช?สามารถสรา? งกลุSมไดด? ?วยตนเองและกำหนดตนเองเป.นผดู? แู ล (Admin)
สมาชิกในกลุSมจะได?รบั การเตือนเมื่อมีการลงโพสตใ, นกลุมS และสามารถมสี SวนรSวมในการพูดคุย ลงภาพ และ
เชญิ เพื่อนในเครือขาS ยมาเขา? รวS มได?อกี ด?วย (Wagner, 2011)

ศูนยnโฆษณา (Ads Manager) เป.นเครื่องมือสำหรบั จัดการโฆษณาผSานเฟซบุ∞ก (Facebook) นอก
เนื่อกจากน้ันยงั สามารถจดั การโฆษณาผาS นอินสตาแกรม (Instagram) กลSองข?อความ (Inbox) และเครือขSาย
กลุSมผู?ใช? (Audience Network) ซึ่งมีเครื่องมอื สำหรับการสร?างโฆษณา ดูแลระบบเวลาและตำแหนSงในการ
โฆษณา ผู?ใชส? ามารถเลือกฟงo กช, ันตSาง ๆ ในการจดั การ เชนS การกำหนดวัตถุประสงค, กลมSุ เปา^ หมาย จัดการกบั
โฆษณา ลงข?อความโฆษณา ดูข?อมูลเชิงลึก(Insight) การตรวจสอบการแสดงผลโฆษณา และติดตาม
ประสทิ ธผิ ลของแคมเปญท่โี ฆษณา (Facebook for Business, 2020)

Copyright Porn-p162u-n Prajaknate

สว" นท่ี 3 เคลด็ ลับการส่ือสารสุขภาพผา" นเฟซบุกB (Facebook)

การสื่อสารสุขภาพผSานเฟซบุ∞ก (Facebook) มีเคล็ดลับเฉพาะที่แตกตSางจากสื่อดิจิทัลประเภทอื่น
เนื้อหาบทนี้ รวบรวมเคล็ดลับการใช?เฟซบุก∞ (Facebook) สำหรับการสื่อสารสุขภาพ โดยบูรณาการระหวSาง
งานวิจัยการตลาดดิจิทัล การตลาดผSานสือ่ สังคม และการสื่อสารสุขภาพผSานเฟซบุ∞ก เพื่อเป.นแนวทางให?นัก
ส่อื สารสุขภาพนำไปปรบั ใชใ? นการออกแบบกจิ กรรมแทรกแซงหรอื โครงการรณรงค,เพ่อื การสอ่ื สารสุขภาพผาS น
สอ่ื เฟซบุ∞ก (Facebook) ได?อยาS งมปี ระสิทธภิ าพ โดยแบSงเคล็ดลับเป.น 3 ด?าน ไดแ? กS การออกแบบเน้ือหา การ
สงS เสรมิ การตลาด และการโฆษณาผาS นเฟซบุก∞

เคล็ดลบั การออกแบบเนอื้ หา

การออกแบบเนื้อหาเพือ่ สื่อสารสุขภาพบนเฟซบุ∞ก (Facebook) ประกอบด?วย เคล็ดลับสำคัญ 4 ข?อ
ไดแ? กS การออกแบบเน้ือหาโดยเนน? กลSุมเป^าหมายเป.นศนู ย,กลาง การกำหนดแรงจูงใจในเนอื้ หา การใช?ภาษาท่ี
เหมาะสมกบั กลมSุ เป^าหมายเฉพาะกลุมS และการออกแบบเนอ้ื หาแบบทันกระแส

¿การออกแบบเน้อื หาดQานสขุ ภาพทีม่ ง"ุ เนQนกล"ุมเป]าหมายเปbนศนู ยnกลาง (Audience Centre) มี
เคล็ดลบั สำคัญ คอื การเปดµ โอกาสใหก? ลมSุ เปา^ หมายมีสวS นรวS มในการออกแบบ จะชวS ยให?การสอื่ สารผาS นเฟซบกุ∞
(Facebook) เกิดประสิทธิภาพสูงสุด ตัวอยSางเชSน โครงการรณรงค,ในกลุSมวัยรุSนจัดการสนทนากลุSมให?
กลมSุ เปา^ หมายวัยรSุนเปน. ผชู? วS ยคดิ ในการออกแบบการใช?ภาษาทำใหเ? ข?าถึงใจวัยรSุนได? เพราะเปน. การเรยี นร?จู าก
มมุ มองของวัยรุนS (Park et al., 2016)

¿การกำหนดแรงจูงใจในเน้ือหา เนอ่ื งจากองคก, รท่ีสอ่ื สารสขุ ภาพสวS นใหญมS ักจะเผยแพรเS นอ้ื หาเพอื่
เปล่ยี นแปลงพฤตกิ รรมสุขภาพในลกั ษณะที่เปน. ทางการ มีอารมณ,ตึงเครียด รวมทงั้ การใช?สถิติ หรอื ขอ? เท็จจรงิ
จงึ มงี านวิจัยท่ีสรุปวSา การส่อื สารแบบเปน. ทางการสงS ผลให?มจี ำนวนผใู? ช?เฟซบกุ∞ (Facebook) ปฏิสัมพันธ,น?อย
กวาS (Klassen et al., 2018) ในขณะท่กี ารใชจ? ุดจงู ใจด?านอารมณ,เชงิ บวก (Positive Emotional Appeal) ใน
การออกแบบเน้ือหาเกีย่ วกบั การส่ือสารสุขภาพมีแนวโน?มได?รับการกดถูกใจ (Likes) มากกวSาเนือ้ หาประเภท
อื่น (Kite et al., 2016) ทั้งนี้ การใช?กลยุทธ, อารมณ, และการแสดงทัศนคติด?านบวก สามารถทำได?โดย
เลอื กใช?อิโมติคอนทแ่ี สดงอารมณด, ?านบวก (Klassen et al., 2018)

¿การใชภQ าษาที่เหมาะสมกบั กล"ุมเปา] หมายเฉพาะกลมุ" เนือ่ งจากกลมSุ เปา^ หมายของโครงการรณรงค,
เพื่อการสื่อสารสุขภาพผSานเฟซบุ∞ก (Facebook) มีลักษณะทางประชากร เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมที่
แตกตSางกัน จึงมีรูปแบบและบริบทการใช?ภาษาที่แตกตSางกัน การสื่อสารสุขภาพผSานเฟซบุ∞ก (Facebook)

Copyright Pornpun Prajaknate- 163 -

จำเป.นต?องศึกษาวิธีการใชภ? าษาของกลSุมเป^าหมาย และเลือกใช?ให?สอดคล?องกบั บริบททางสังคมและวัฒนธรรม
เพราะหากใช?ภาษาทกี่ ลมุS เป^าหมาย ไมSเขา? ใจจะทำใหก? ลSุมเป^าหมายขาดความรู?และทกั ษะในการเปล่ียนแปลง
พฤติกรรมสุขภาพ ในขณะเดียวกันกลุSมเป^าหมายอาจจะไมSต?องการที่จะปฏิสัมพันธ,กับผู?สSงสารผSานเฟซบก∞ุ
(Facebook) อีกด?วย (Watkins et al., 2017) ตัวอยSางเชSน การรณรงค,เพือ่ ให?ความรู?เกี่ยวกับโภชนาการแกS
กลมSุ คนขับรถบรรทกุ ผSานเพจ ควรทีจ่ ะใช?ภาษาทเี่ ข?าใจงาS ย เพราะกลุมS คนขับรถจบการศกึ ษาระดับเบื้องต?น จงึ
ไมรS ู?จักศพั ทเ, ทคนคิ ทางการแพทยเ, กีย่ วกบั สขุ ภาพ (Sendall et al., 2018)

¿การออกแบบเนื้อหาแบบทันกระแส จะชSวยกระตุ?นให?เกิดการปฏิสัมพันธ,และการแสดงความ
คดิ เห็นตอS ประเด็นพฤติกรรมสุขภาพของโครงการรณรงค, เชSน การเลอื กใช?เนอ้ื เพลงบางสSวนทีก่ ำลังมีช่ือเสียง
ในขณะนั้นมาชSวยในการสื่อสารข?อมูลเกี่ยวกับสุขภาพ จะทำให?กลุSมเป^าหมายรู?สึกอยากที่จะเข?ามาโต?ตอบ
พูดคุย เพราะเคยได?ยินหรือรู?จักมากSอน (Watkins et al., 2017) หรือการโพสต,เกี่ยวกับปญo หาสุขภาพและ
โรคติดตSอที่กำลังระบาด มีแนวโน?มได?รับความสนใจและแสดงความคิดเห็นจากผู?ใช?เฟซบุ∞ก (Facebook)
มากกวาS โพสต,เก่ยี วกบั ปญo หาสขุ ภาพทว่ั ไป เพราะประชาชนกำลังต่นื ตัวและให?ความสำคัญกบั การป^องกันโรค
ตัวอยSางเชSน โพสต,เกี่ยวกับไวรัสอีโบลา (Ebola) ในเฟซบุ∞ก (Facebook) ของกรมควบคุมโรค ประเทศ
สหรฐั อเมรกิ า ได?รับการกดถูกใจ (Likes) การแสดงความคิดเหน็ (Comment) มากกวาS ปoญหาสุขภาพประเภท
อ่นื เพราะเปน. โรคทปี่ ระชาชนกำลงั ให?ความสนใจในขณะนัน้ (Strekalova, 2017)

เคลด็ ลับการสง" เสรมิ การตลาด

การสSงเสรมิ การตลาดเพือ่ ส่อื สารสขุ ภาพบนเฟซบกุ∞ (Facebook) ประกอบด?วยเคล็ดลับสำคญั 3 ข?อ
ไดแ? กS การใชส? อื่ แบบผสมผสาน การเลอื กใช?ผู?สงS สาร และการโฆษณาผาS นเฟซบก∞ุ (Facebook)

¿การใชQสื่อแบบผสมผสาน ทั้งภาพ วิดีโอ และข?อความ ทำให?กลุSมเป^าหมายเกิดความรู?สึก
หลากหลาย และต?องการเข?ามาปฏิสัมพันธ,ในกลุSมเฟซบุ∞ก (Watkins et al., 2017) นอกจากนี้การใช?วิดีโอ
สงS ผลให?เกิดการปฏสิ มั พันธ,ในรูปแบบการกดถกู ใจ (Likes) การแสดงความคดิ เหน็ (Comment) และการแชร,
(Shares) บนเฟซบกุ∞ (Facebook) มากกวาS รูปแบบภาพและบทความ (Klassen et al., 2018)

¿การใชบQ ุคคลทีม่ ชี ื่อเสยี ง หรือนกั กีฬา หรือแมสคอต ในการรณรงค,เพอื่ สงS เสรมิ สขุ ภาพผSานเฟซบ∞ุก
(Facebook) สSงผลให?เกิดการมีสSวนรSวมและปฏิสัมพันธ, เชSน จำนวนกดถูกใจ จำนวนคนแชร, จำนวนการ
เข?าถึง (Reach) จำนวนการแสดงผล (Impression) และจำนวนบุคคลที่แสดงความคิดเห็น มากกวSาภาพ
วิดีโอ และบทความท่ีไมSมบี ุคคลที่มชี ่ือเสียง หรือนกั กฬี า หรอื แมสคอท (Kite et al., 2016)

¿การโฆษณาผ"านเฟซบุBก เป.นกลวิธีที่ชSวยให?โครงการรณรงค,สามารถเข?าถึงกลุSมเป^าหมายเป.น
จำนวนมากในระยะเวลาสัน้ อยSางไรก็ตาม หากตอ? งการให?การโฆษณาเพ่ือเปล่ียนแปลงพฤติกรรมสุขภาพเกิด

Copyright Porn-p164u-n Prajaknate

ประสิทธิภาพสูงสุด นักส่ือสารสุขภาพควรใชเ? คร่ืองมือศูนยโ, ฆษณา (Facebook Ads Manager) ในการเลือก
ความสนใจ (Interest) การกำหนดอายุเป^าหมายจากฟoงก,ชันประชากร (Demographic) และกำหนดสถานที่
(Zip code) อยSูอาศยั ของกลุSมเป^าหมาย เพอื่ ให?เข?าถึงกลมSุ เป^าหมายไดอ? ยSางมปี ระสทิ ธภิ าพและคมุ? คาS มากทสี่ ดุ
(Pedersen & Kurz, 2016)

ส"วนท่ี 4 กลุ"มเป]าหมายของการสอื่ สารผา" นเฟซบกBุ (Facebook)

เฟซบุ∞ก (Facebook) เข?าถึงกลุSมประชากรหลากหลาย เพราะเป.นสื่อสังคมที่มีผู?ติดตามมากที่สุด
(Grow et al., 2020) โดยเฉพาะอยSางยิ่งเฟซบุ∞ก (Facebook) มีศูนย,โฆษณา (Ads Manager) ที่มีเครื่องมือ
“ข?อมูลเชิงลึกของกลุSมเป^าหมาย” (Audience Insight) ที่แสดงข?อมูลเกี่ยวกับประชากร (Demographic)
จำนวนประชากร (Population Size) และลักษณะทางภูมิศาสตร, (Geography) (Sudol & Mladjenovic,
2019) รวมทง้ั ข?อมูลของกลSุมเปา^ หมายในประเทศไทย ดังนัน้ เนือ้ หาบทนี้ จึงแสดงขอ? มลู กลมSุ เปา^ หมายที่เป.น
ผ?ใู ช?เฟซบก∞ุ (Facebook) ผSานการใช?เคร่ืองมอื “ขอ? มูลเชิงลกึ ของกลุมS เปา^ หมาย” (Audience Insight) เพื่อให?
นกั สอื่ สารสุขภาพได?เห็นภาพเก่ยี วกบั กลSุมเป^าหมายทต่ี ?องการส่อื สารเพ่ือการเปล่ียนแปลงสุขภาพบน เฟซบุ∞ก
(Facebook) อยาS งชดั เจน

¿ลักษณะทางประชากร (Demographic) ผใ?ู ชเ? ฟซบกุ∞ (Facebook) ในประเทศไทยมอี ายรุ ะหวาS ง
18-65 ป∏ มจี ำนวนท้งั ส้นิ 45-50 ล?านคน แบSงเปน. ผู?ชาย 20-25 ล?านคน และผ?หู ญงิ ในสดั สวS นท่ีใกล?เคียงกัน
ชSวงอายุทมี่ ีผ?ูใชเ? ฟซบกุ∞ มากทสี่ ุด คอื 25-34 ป∏ มจี ำนวนผใ?ู ช? 15-20 ล?านคน รองลงมาเรยี งตามลำดบั ไดแ? กS
อายุระหวSาง 18-24 ป∏ มจี ำนวนผู?ใช? 10-15 ลา? นคน อายุระหวSาง 35-44 ป∏ มจี ำนวนผ?ูใช? 8-9 ลา? นคนอายุ
ระหวาS ง 45-54 ป∏ มจี ำนวนผ?ใู ช? 5-6 ลา? นคน อายุระหวSาง 55-64 ป∏ มจี ำนวนผูใ? ช? 2.5-3 ล?านคน และลำดบั
สุดทา? ยได?แกS กลSุมคนอายุ 65 ป∏ ขึ้นไป มจี ำนวนผู?ใช? 1.5-2 ล?านคน

Copyright Porn-p165u-n Prajaknate

ภาพที่ 2
ตวั อยÇางภาพจำนวนประชากรทีเ่ ขาu ถึงเฟซบâกุ จำแนกตามกลมÇุ อายุ

หมายเหต.ุ ทม่ี า: (ศนู ยโ, ฆษณาเฟซบกุ∞ ., มปป).
¿ลักษณะทางภูมิศาสตรn (Geography) ผู?ใช?เฟซบุ∞ก (Facebook) สSวนใหญSอาศัยอยูSใน

กรุงเทพมหานคร มีจำนวนผ?ูใช?ประมาณ 9-10 ล?านคน และอาศัยอยSูในจงั หวัดในเขตปรมิ ณฑล เชSน จังหวดั
นนทบุรี มีจำนวนผู?ใช? 1.5-2 ล?านคน จังหวัดสมุทรปราการ มจี ำนวนผู?ใช? 1.5-2 ล?านคน สำหรับเมืองใหญSใน
ภมู ภิ าคอน่ื เชSน จังหวัดเชยี งใหมS มีจำนวนผใ?ู ช? จำนวน 1-1.5 ลา? นคน จงั หวัดนครราชสีมา มีจำนวนผใ?ู ช? 1.5-2
ลา? นคน จังหวดั ชลบุรีมจี ำนวนผู?ใช? 9 แสนคน-1 ลา? นคน และจังหวดั ขอนแกSนมีจำนวนผ?ูใช? 6-7 แสนคน

จากข?อมูลลักษณะทางประชากร (Demographic) และลักษณะทางภูมิศาสตร, (Geography) แสดง
ใหเ? ห็นวาS หากดำเนินโครงการรณรงค,การส่ือสารเพอ่ื การเปลี่ยนแปลงสขุ ภาพในประเทศไทยดว? ยการใช?เฟซบกุ∞
(Facebook) ควรเลือกกลุSมเป^าหมายที่อยูSในชSวงอายุ 25-34 ป∏ และ 18-24 ป∏ ที่มีภูมิลำเนาอยูSใน
กรุงเทพมหานคร หรือจังหวัดในเขตปรมิ ณฑล

¿ขQอเสนอแนะเพม่ิ เตมิ เครอื่ งมอื “ขอ? มลู เชิงลกึ ของกลมุS เปา^ หมาย” (Audience Insight) ของศูนย,
โฆษณา (Ads Manager) สามารถจำแนกและค?นหาจำนวนกลุSมเป^าหมายได?ตามลักษณะทางเศรษฐกิจและ
สังคม ได?แกS การศึกษา รายได? อาชพี และภูมิลำเนา ความสนใจด?านการใช?ส่อื อปุ กรณ,ดิจทิ ัลทีใ่ ช? ความสนใจ
และพฤตกิ รรมการซื้อ ดงั นั้น นักสอื่ สารสุขภาพทเ่ี ลอื กใช?เฟซบกุ∞ (Facebook) เป.นเครื่องมอื หลกั ในการสอ่ื สาร
เพื่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมสุขภาพ สามารถค?นหาข?อมูลกลุSมเป^าหมาย ตามความสนใจได?ท่ี
https://www.facebook.com/business/insights/tools/audience-insights เพื่อกำหนดกลุSมเป^าหมาย
ให?กบั โครงการรณรงคไ, ด?อยSางมปี ระสิทธิภาพสงู สดุ

Copyright Porn-p166u-n Prajaknate

ส"วนที่ 5 ตัวชีว้ ัดและการประเมนิ ผลการสอื่ สารสขุ ภาพผา" นเฟซบุBก (Facebook)

การประเมินผลลัพธ,กิจกรรมแทรกแซงแบบเฟซบุ∞ก มีวิธีการประเมินเหมือนกันกับเว็บไซต, ซ่ึง
ประกอบด?วย 4 ด?าน คือ การใช?งาน (Usability) การประเมินความเป.นไปได? (Feasibility) การประเมินการ
ยอมรับ (Acceptability) การประเมินความพึงพอใจ (Satisfaction) (Postolache et al., 2018) (ดูบทที่ 7
เร่ืองการประเมินกจิ กรรมแทรกแซงแบบเว็บไซต),

อยSางไรก็ตาม การวัดผลการรณรงค,เพื่อการสื่อสารสขุ ภาพผSานเฟซบุ∞ก (Facebook) มีตัวชี้วัดอื่นท่ี
แตกตาS งจากเวบ็ ไซต, โดยหนังสือเลSมน้ี แบSงเปน. 2 รูปแบบ คือ การวดั ผลโครงการรณรงคก, ารสื่อสารสุขภาพ
ผSานเฟซบุ∞ก (Facebook) และการวดั ผลโครงการรณรงคผ, Sานศนู ย,โฆษณาเฟซบุ∞ก (Facebook) ซงึ่ การวดั ทั้ง 2
รูปแบบมลี ักษณะตSางกัน โดยแบบที่ 1 เป.นการประเมินการปฏิสมั พันธผ, Sานเฟซบุ∞กของกลSุมเป^าหมายทีไ่ มSได?
มุSงเนน? การโฆษณา แตSในแบบที่ 2 ให?ความสำคัญกับการพิจารณาความค?ุมทนุ ที่เกิดจากการเสียคSาใชจ? Sายใน
การซื้อโฆษณาผSานเฟซบก∞ุ (Facebook)

การวดั ผลโครงการรณรงคnการสื่อสารสุขภาพผ"านเฟซบุกB

ตัวชี้วดั สำคญั ในการประเมินโครงการรณรงคก, ารส่อื สารสขุ ภาพผSานเฟซบ∞กุ (Facebook) แบSงเป.น 4
ด?านได?แกS ข?อมูลเชิงลึก (Insights) การเปµดรับ (Exposure) การเข?าถึง (Reach) และการมีสSวนรSวม
(Engagement) ซ่งึ แตSละดา? นมีมิติการวัดท่แี ตกตาS งกนั (Neiger et al., 2012) ดงั น้ี

¿ขQอมูลเชิงลึก (Insights) คือ การตอบสนองของกลุSมเป^าหมายที่มีตSอเฟซบุ∞ก (Facebook) ใน
รูปแบบคำแนะนำและข?อเสนอแนะทั้งเชิงบวกและเชิงลบ ซ่ึงสามารถคน? หาได?จากเครอื่ งมอื วเิ คราะหค, วามรสู? กึ
(Sentiment Analysis) ทีว่ ิเคราะห,ความคิดเหน็ (Comment) ของกลมSุ เปา^ หมายในเฟซบก∞ุ (Facebook) หาก
กลุSมเป^าหมายแสดงความคิดเหน็ เชิงบวก จะสะท?อนให?เห็นถึงทศั นคติเชิงบวกตSอสื่อและเน้อื หาสื่อที่เผยแพรS
ผาS นเฟซบุ∞ก (Facebook)

¿การเปดå รบั (Exposure) คือ จำนวนครงั้ ทกี่ ลSุมเปา^ หมายรับชมภาพ วดิ โี อ หรือบทความ ซึ่งวัดได?
จาก จำนวนครั้งที่แสดงผล (Impression) และระยะเวลาการชม (Viewed) เนื้อหา และสื่อที่เผยแพรSใน
เฟซบ∞ุก (Facebook)

¿การเขQาถึง (Reach) คือ จำนวนกลุSมเป^าหมายที่มีปฏิสัมพันธ,กับเฟซบุ∞ก (Facebook) ของ
โครงการรณรงคเ, พอ่ื การส่อื สารสุขภาพ ซงึ่ วัดไดจ? าก จำนวนผใ?ู ชเ? ฟซบก∞ุ (Facebook) จำนวนการกดถกู ใจเพจ

Copyright Porn-p167u-n Prajaknate

(Likes) จำนวนคนที่ติดตามเพจ (Followers) อัตราการเจริญเติบโตของจำนวนคนกดถูกใจ (Likes) และ
จำนวนคนตดิ ตาม (Followers)

¿ การมสี ว" นร"วม (Engagement) หมายถึง ระดับการมสี วS นรวS มของบคุ คลทม่ี ีตอS ภาพ วดิ ีโอ หรือ
บทความท่เี ผยแพรSผSานเพจ ทง้ั นร้ี ปู แบบสอื่ ทเี่ ผยแพรใS นเฟซบุก∞ (Facebook) สSงผลตอS วิธกี ารวัด

ส่ือรูปแบบภาพและบทความ สามารถวัดผลการมีสSวนรSวม (Engagement) ได?จาก การกดถูกใจ
(Like) การแสดงความคดิ เห็น (Comment) และการแชร, (Share)

ส่ือรปู แบบวดิ ีโอ สามารถวัดผลการมสี วS นรวS ม (Engagement) ได?จากจำนวนการชมวดิ ีโอ โดยมีการ
แบSงแยกอยSางชัดเจนระหวSางจำนวนการชมที่แท?จริง (Organic) และจำนวนการชมจากการลงโฆษณาผาS นเฟ
ซบุ∞ก (Facebook) (Haydon, 2014)

นอกจากน้ี การมีสวS นรSวมในโครงการรณรงค,สอื่ สารสุขภาพผSานเฟซบ∞กุ (Facebook) แบงS ออกเป.น 3
ระดับ ได?แกS ระดับการมีสSวนรSวมต่ำ (Low Engagement) ระดับการมีสSวนรSวมปานกลาง (Medium
Engagement) และระดับการมีสSวนรSวมสูง (High Engagement) ซึ่งมีตัวชี้วัดในการพิจารณาที่แตกตSางกัน
(Neiger et al., 2012) ดงั นี้

ระดบั การมสี ว" นร"วมตำ่ (Low Engagement) หมายถงึ จำนวนผู?ใช?เฟซบก∞ุ (Facebook) ที่เหน็ ด?วย
กับภาพ วดิ โี อ หรอื บทความทเ่ี ผยแพรSผSานเพจ โดยสามารถวดั ไดจ? าก การใหค? ะแนน (Ratings) จำนวนการกด
ถกู ใจ (Likes) หรือจำนวนการกดไมถS กู ใจ (Dislikes)

ระดบั การมสี "วนร"วมปานกลาง (Medium Engagement) คอื จำนวนผ?ใู ชเ? ฟซบุ∞ก (Facebook) ที่มี
สSวนรSวมในการสร?างสรรค, แชร, หรือใชเ? นื้อหาทีส่ Sงผลกับผู?ใช?คนอื่นในเฟซบุ∞ก (Facebook) ซึ่งสามารถวัดได?
จาก จำนวนโพส (Post) จำนวนการแสดงความคิดเห็น (Comments) จำนวนครั้งในการแชร, (Share) และ
จำนวนคร้ังในการกลาS วถงึ (Mentioned)

ระดับการมีสว" นรว" มสูง (High Engagement) หมายถงึ จำนวนผใ?ู ชเ? ฟซบ∞ุก (Facebook) ท่เี ข?ามามี
สSวนรSวมในกิจกรรมแบบออฟไลน, (Offline) เชนS การเข?ารSวมโครงการ การเปน. อาสาสมัคร ซ่ึงวดั ได?จากจำนวน
คนทลี่ งทะเบยี นเข?ารSวมกิจกรรม หรือจำนวนผเ?ู ขา? รSวมทเี่ กิดความพงึ พอใจ

การวดั ผลโครงการรณรงคnผา" นศูนยnโฆษณาเฟซบกBุ (Facebook)

ในการสื่อสารสุขภาพผSานเฟซบุ∞ก (Facebook) โครงการรณรงค,สามารถเผยแพรSสื่อในรปู แบบภาพ
หรือวิดีโอ และซื้อโฆษณาผSานศูนย,โฆษณา (Facebook Ads Manager) เพื่อขยายการเข?าถึงกลุSมเป^าหมาย
ของโครงการรณรงค, ท้ังนใี้ นการวัดผลโครงการรณรงค,ผาS นศนู ยโ, ฆษณาเฟซบก∞ุ (Facebook) สามารถวิเคราะห,
ได? 2 รปู แบบ คอื การวดั ความตระหนักร?ทู ่มี ีตอS ส่อื และการวดั ความสนใจในเนือ้ หาของกลุมS เปา^ หมาย

Copyright Pornpun Prajaknate- 168 -

การวดั ความตระหนักรท?ู ่มี ตี อS สอ่ื สามารถพิจารณาตวั ช้ีวดั การเขา? ถงึ (Reach) หมายถงึ จำนวนบคุ คล
ที่เห็นภาพ วิดีโอ หรือบทความที่เผยแพรSผSานเพจ (Leyva & Law, 2015) นอกจากนี้ยังสามารถวัดได?จาก
คSาใช?จSาย (Spent) ซึ่งเป.นงบประมาณสำหรับคSาโฆษณาท่ีใช?สำหรับเฟซบุ∞ก โดยพิจารณาควบคูไS ปกบั จำนวน
ครั้งที่แสดงผลโฆษณา (Impression) หรือจำนวนครั้งที่โฆษณาถูกแสดงบนบัญชีผู?ใช?เฟซบุ∞ก (Facebook
Profile) หลังจากนั้นจึงพิจารณาต?นทุนตSอจำนวนคร้ังที่แสดงผล (Cost Per Impression: CPM) ซึ่งหมายถึง
คSาเฉลี่ยต?นทุนตSอจำนวนครั้งที่โฆษณาแสดงผล 1,000 ครั้ง ซึ่งคSานี้จะแสดงให?เห็นถึงความสามารถในการใช?
จSายงบประมาณโฆษณาบนเฟซบุ∞ก (Facebook) คSาหรือตัวเลขที่น?อย สะท?อนให?เห็นถึงประสิทธิภาพและ
ความค?มุ คSาของโฆษณา (Mathos et al., 2012; Skellie, 2011)

การวัดความสนใจในเนื้อหาของกลุ"มเป]าหมาย สามารถวัดได?จากจำนวนครั้งที่ผู?ใช?เฟซบ∞ุก
(Facebook) กดถูกใจ (Likes) เพจ จำนวนครง้ั ทคี่ นกดถกู ใจ (Likes) และแสดงความคดิ เห็น (Comment) บน
ภาพ วิดีโอ หรือบทความที่เผยแพรSและซื้อโฆษณาผSานศูนย,โฆษณา (Facebook Ads Manager) (Flores,
2013) และการคลกิ (Clicks) ซึง่ หมายถงึ จำนวนครัง้ ท่ีโฆษณาถกู คลกิ เข?าไปดโู ดยผใู? ช?เฟซบุ∞ก (Facebook)

หากต?องการพิจารณาถึงความคม?ุ ทุน สามารถพจิ ารณาไดจ? าก ต?นทุนตSอคลกิ (Cost Per Click: CPC)
หมายถึง คาS เฉลี่ยต?นทุนตอS การคลิกเขา? ไปดโู ฆษณาทุกครั้ง หากมีคาS หรือตวั เลขที่นอ? ย จะแสดงให?เหน็ ถึงความ
ค?ุมคาS ของการโฆษณา (Leyva & Law, 2015)

ส"วนท่ี 6 กรณศี กึ ษาการสือ่ สารสขุ ภาพผา" นเฟซบุกB (Facebook)

เนอื้ หาบทนแ้ี บงS การนำเสนอกรณีศึกษาการสอื่ สารสขุ ภาพผาS นเฟซบก∞ุ 2 รปู แบบ คือ (1) กจิ กรรม
แทรกแซงเพอื่ การสอื่ สารสุขภาพผSานเฟซบกุ∞ (Facebook) และ (2) โครงการรณรงคเ, พื่อการสอ่ื สารสขุ ภาพ
ผSานเฟซบุก∞ (Facebook) ซง่ึ ทง้ั 2 รปู แบบมคี วามแตกตาS งกนั ในมิตขิ องการส่ือสาร และการประยกุ ต,ใชท? ฤษฎี
เพ่อื การออกแบบ และรปู แบบการประเมิน

กจิ กรรมแทรกแซงเพือ่ การสอื่ สารสขุ ภาพผา" นเฟซบุกB (Facebook)

กิจกรรมแทรกแซงเพื่อการสื่อสารสุขภาพผSานเฟซบุ∞ก (Facebook) ใช?ประโยชน,จากฟoงก,ชันการ
ทำงานของเฟซบุก∞ (Facebook) 3 แบบ ได?แกS เพจ (Facebook Page) กลุมS เฟซบ∞ุก (Facebook Group) และ
ศูนย,โฆษณา (Facebook Ads Manager) โดยฟoงกช, ันการทำงานแตSละรปู แบบสามารถตอบสนองเป^าประสงค,
ในการจัดกจิ กรรมแทรกแซงแบบเฟซบกุ∞ (Facebook) ที่แตกตาS งกนั

Copyright Porn-p169u-n Prajaknate

¿เพจ (Facebook Page) นักวิชาการ นกั ส่ือสารสขุ ภาพและนกั วิจัยจำนวนมากใช?เพจ (Facebook
Page) เปน. เครอื่ งมือในการเผยแพรเS นือ้ หาและความรู? ในลกั ษณะข?อเสนอแนะ กลวิธี และบทเรียนที่เกี่ยวข?อง
กับการรกั ษา การปอ^ งกนั หรอื การเปล่ยี นแปลงพฤติกรรมสุขภาพ โดยใชภ? าพ วดิ ีโอ หรอื บทความ การส่อื สาร
มีลกั ษณะเป.นสองทางระหวาS งผสู? Sงสารซ่งึ เป.นผร?ู ับผดิ ชอบในโครงการรณรงคก, บั กลมุS ผ?เู ข?ารSวมกจิ กรรม

หลังจากสิ้นสุดโครงการมีการประเมินด?วยการวัดผลจากการมีสSวนรSวม (Engagement) เชSน การมี
สSวนรSวมวัดจากการกดถูกใจ (Like) การแสดงความคิดเห็น (Comment) และการแชร, (Share) จำนวนคน
ถูกใจเพจ และความพงึ พอใจ ท้ังนีม้ ีหลกั ฐานจากงานวจิ ัยเชงิ ประจักษท, ี่ใชเ? ฟซบก∞ุ เพจ (Facebook Page) เปน.
เครอ่ื งมอื ในกจิ กรรมแทรกแซงเพอ่ื เปลย่ี นแปลงพฤติกรรมสขุ ภาพ เชนS การสงS เสรมิ สุขภาพดา? นโภชนาการและ
การปฏิบตั กิ ิจกรรมทางกาย (Sendall et al., 2018) เป.นต?น

¿กลุ"มเฟซบุBก (Facebook Group) เป.นฟoงก,ชันหนึ่งของเฟซบุ∞ก (Facebook) ที่นักวิชาการ นัก
สอ่ื สารสุขภาพ และนักวจิ ัยจำนวนมากใชเ? ปน. เคร่อื งมือในการจัดกิจกรรมแทรกแซงเพื่อเปลย่ี นแปลงพฤติกรรม
สุขภาพ ซึ่งมีวัตถปุ ระสงคใ, นการใช?ท่ีมุงS เน?นการสร?างการมีสวS นรSวม การปฏสิ ัมพันธ, และการสนบั สนุนซ่งึ กัน
และกัน ระหวSางผู?เข?ารSวมกิจกรรมแทรกแซงเพื่อสร?างแรงจูงใจและกระตุ?นให?บรรลุเป^าหมายของการ
เปล่ยี นแปลงพฤตกิ รรมสขุ ภาพรSวมกนั การสื่อสารจึงมีลกั ษณะสองทาง ระหวSางผเู? ขา? รSวมกจิ กรรมด?วยกันเอง
และระหวาS งผู?จัดกิจกรรมกับผู?เข?ารวS มกจิ กรรม

สSวนใหญแS ล?วจะประยุกตใ, ช?ทฤษฎีเพื่อออกแบบเนื้อหาและวิธีการในการจัดกิจกรรมแทรกแซง เชSน
การใช?ทฤษฎีปoญญาเชิงสังคม (Social Cognitive Theory) ในการออกแบบสารท่ีมลี ักษณะการตั้งเป^าหมาย
(Goal Setting) การคาดหวังในผลลพั ธ,หากเปลีย่ นแปลงพฤติกรรมสขุ ภาพ และการสนบั สนุนระหวSางผเ?ู ข?ารวS ม
กจิ กรรมแทรกแซงดว? ยการโพสตภ, าพหรอื วดิ โี อเกย่ี วกบั การเปลีย่ นแปลงพฤตกิ รรมสขุ ภาพของตนเอง ทำให?ผ?ู
ทอี่ ยใูS นกลมุS เขา? มามีปฏสิ ัมพันธ, พดู คยุ และสนับสนุนกัน (ตารางท่ี 2)

หลงั จากสิ้นสุดโครงการมีการประเมินด?วยการวัดผลจำนวนการโพสต, และการมีสSวนรSวม
(Engagement) เชSน การมีสSวนรSวมวัดจากจำนวนการกดถูกใจ (Like) การแสดงความคิดเห็น (Comment)
และการแชร, (Share) จำนวนคนถูกใจเพจ และการวัดผลความเปน. ไปได? (Feasibility) การใช? (Usability) การ
ยอมรับ (Acceptability) และความพึงพอใจ (Satisfaction) ปoจจุบันมีหลักฐานจากงานวิจัยเชิงประจักษท, ่ีใช?
กลมSุ เฟซบก∞ุ (Facebook Group) เปน. เครอ่ื งมอื ในกิจกรรมแทรกแซงเพ่อื เปลี่ยนแปลงพฤตกิ รรมสุขภาพ เชSน
การลดน้ำหนกั (Pattanapongsa et al., 2019) การปอ^ งกันการตดิ เชอื้ เอชไอวีและโรคตดิ ตอS ทางเพศสัมพันธ,
(Young et al., 2018) และการสงS เสรมิ สขุ ภาพในกลุมS ผมู? ปี oญหาสุขภาพจติ (Naslund et al., 2016) เป.นต?น
(ตารางท่ี 2)

¿ศูนยnโฆษณา (Facebook Ads Manager) เป.นฟoงก,ชันหนึ่งของเฟซบุ∞ก (Facebook) ที่นัก
สื่อสารสุขภาพ นักวิชาการ และนักวิจัยนำมาใช?เพื่อการโฆษณาเชิญชวนให?กลุSมเป^าหมายเข?ารSวมกิจกรรม
แทรกแซงเพื่อการเปลี่ยนแปลงพฤตกิ รรมสขุ ภาพ เพราะสามารถเข?าถงึ กลุSมเป^าหมายที่เข?าถึงได?ยาก เข?าถึง

Copyright Porn-p170u-n Prajaknate

กลSุมเป^าหมายได?อยาS งรวดเร็ว และสามารถเลอื กพ้ืนทใี่ นการโฆษณาไปยังกลุมS เปา^ หมายท่ีกำหนดได? (Akers &
Gordon, 2018) โดยมีการจัดทำแบนเนอร,หรือภาพในเพจ (Facebook Page) ที่มีเนือ้ หาในการเชิญชวนให?
เข?ารSวมกิจกรรมการทดลองเพื่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมสุขภาพ จSายคSาโฆษณาผSานศูนย,โฆษณา
(Facebook Ads Manager) และมีการวัดผลจากความคุ?มทุน เชSน ต?นทุนตSอคลิก (Cost Per Click: CPC)
(Jones et al., 2017) ที่ผSานมามีงานวิจัยเชิงประจักษ,ที่ใช?ประโยชน,จากศูนย,โฆษณาเพื่อดึงดูดให?
กลุSมเป^าหมายเขา? รวS มโครงการวจิ ยั เพอ่ื การสอื่ สารสขุ ภาพ เชSน กลSุมผสู? ูงอายุ (Cowie & Gurney, 2018) กลSุม
ประชากรผหู? ญิงจำนวนมากในประเทศสหรฐั อเมริกาและประเทศแคนาดา (Akers & Gordon, 2018) กลSุมผู?
สูบบุหรีท่ ี่ติดแอลกอฮอล, (Bold et al., 2016) กลุSมวัยรุSนหญิง (Schwinn et al., 2017) และกลุSมผู?ชายที่มี
ปoญหาดา? นสขุ ภาพจิต (Choi et al., 2017) เป.นตน? (ตารางท่ี 3)

ตัวอย"างกจิ กรรมแทรกแซงเพ่ือการสื่อสารสุขภาพผา" นเพจ

Inshape
ความเปนb มาและความสำคญั ของปmญหา

กลุSมผู?หญงิ ทมี่ ีรายได?ต่ำมักทอี่ ยใSู นชSวงเจรญิ พันธ,มุ ีแนวโน?มเส่ยี งตSอการเกิดโรคอว? น และเป.นสาเหตุ
หลักของการเสียชีวิต งานวจิ ยั เร่ืองน้มี วี ัตถุประสงค,เพื่อศึกษาความเปน. ไปได?ในการจัดกิจกรรมแทรกแซง
ผSานเพจในกลุSมผห?ู ญงิ วยั เจรญิ พันธ,ทุ ีม่ รี ายได?ตำ่
กลมุ" เปา] หมาย

กลุมS ผูห? ญิงวยั เจรญิ พนั ธุ,ท่มี รี ายไดต? ่ำ จำนวน 40 คน ในประเทศสหรัฐอเมริกา
กิจกรรมแทรกแซง

กิจกรรมแทรกแซงแบบเผชญิ หนา? ระยะเวลา 5 เดอื น ซง่ึ มีเนือ้ หาแบงS เป.น 16 ครง้ั ทีเ่ กี่ยวข?องกบั
การกำหนดเป^าหมาย การตดิ ตามตนเอง การตอบสนอง และการใหค? วามร?ูเกย่ี วกบั การรบั ประทานอาหาร
และการปฏบิ ตั กิ จิ กรรมทางกาย นอกจากนโี้ ครงการให?ความรเ?ู ก่ียวกับพฤตกิ รรมสุขภาพและการปฏิบตั ิ
กิจกรรมทางกาย โดยผด?ู ูแลเพจมกี ารกระต?ุนใหก? ลมุS เขา? รSวมกิจกรรมตง้ั คำถามและตอบคำถาม เพ่ือ
สนับสนุนซงึ่ กันและกนั ในการเปลย่ี นแปลงพฤติกรรม
การประเมิน

กลSุมเป^าหมายนำ้ หนักลดลงประมาณ 1.3 กิโลกรมั และรับประทานผักผลไมเ? พมิ่ มากขน้ึ นอกจากนี้
ยังแสดงความคดิ เหน็ ในเฟซบุก∞ เพจเพอ่ื สนบั สนนุ ซง่ึ กนั และกัน โดยมีจำนวนการแสดงความคิดเหน็ 97 ครั้ง

Copyright Porn-p171u-n Prajaknate

(สแกนเพ่ืออาS นบทความวจิ ัยเพ่ิมเตมิ )

หมายเหตุ. ทีม่ า: Cavallo, D. N., Sisneros, J. A., Ronay, A. A., Robbins, C. L., Jilcott Pitts, S. B.,
Keyserling, T. C., . . . Samuel-Hodge, C. D. (2016). Assessing the Feasibility of a Web-Based
Weight Loss Intervention for Low-Income Women of Reproductive Age: A Pilot Study. JMIR
Research Protocols, 5(1), e30. doi:10.2196/resprot.4865

Copyright Porn-p172u-n Prajaknate

ตวั อยา" งกจิ กรรมแทรกแซงเพื่อการสือ่ สารสขุ ภาพผา" นกลม"ุ เฟซบุBก (Facebook Group)

Life Style Intervention

ความเปนb มาและความสำคญั ของปmญหา

กลุSมคนที่มีปoญหาสุขภาพจิตขั้นรุนแรงมีแนวโน?มเกิดโรคอ?วนได?มากกวSาคนทั่วไปถึง 2 เทSา
เนือ่ งจากวิถีชีวติ ท่มี ีพฤติกรรมเนือยน่งิ และการรับประทานอาหารทีไ่ มถS ูกสขุ ลกั ษณะ จึงสSงผลให?มีอตั ราการ
ตายสูงกวาS บุคคลกลSุมอื่น

วัตถุประสงคn

ศึกษาความเป.นไปได? (Feasibility) และการยอมรับ (Acceptability) การใช?กิจกรรมแทรกแซง
แบบวิถีชีวติ ผSานกลุSมเฟซบุ∞ก (Facebook) เพื่อปรับเปลี่ยนวิธีการรบั ประทานอาหารที่ถูกสขุ อนามยั และมี
ประโยชนต, อS สขุ ภาพ รวมทงั้ การออกกำลังกายในกลุมS ผูป? ว¥ ยสุขภาพจิตขน้ั รุนแรง

กล"ุมเป]าหมาย

ผู?ป¥วยสุขภาพจิตขั้นรุนแรงที่เข?ารับการรักษาที่ศูนย,ให?บริการชุมชนที่มีอายุตั้งแตS 21 ป∏ขึ้นไป
จำนวน 9 คน

กิจกรรมแทรกแซง

การจัดคอร,สลดน้ำหนักสัปดาห,ละ 2 ครั้ง เป.นเวลา 24 สัปดาห, พร?อมทั้งให?กลุSมทดลองสวมใสS
เครื่องนับก?าว นอกจากนี้ยังมีการสอนให?ผู?เข?ารวS มการทดลองกำหนดเป^าหมายในการรับประทานอาหาร
และการออกกำลังกาย รวมทั้งการทา? ทายใหก? ลุSมเป^าหมายออกกำลงั กาย

โครงการเปดµ กลุSมเฟซบุ∞ก (Facebook Group) เพื่อให?กลุSมเปา^ หมายโพสต,ภาพ เนื้อหา หรือคลิป
วิดโี อ รวมทั้งการกดถูกใจ (Likes) เพอื่ แสดงความช่ืนชอบที่มีตSอโพสต, กลมุS เฟซบุ∞ก (Facebook Group) จงึ
เป.นชSองทางที่ชSวยให?กลSุมเป^าหมายแบSงปoนประสบการณ,ความสำเรจ็ ในการลดน้ำหนักและการออกกำลงั
กาย โดยกลุSมเป^าหมายสามารถเข?ากลุSมเฟซบุ∞ก (Facebook Group) เป.นเวลา 20 สัปดาห, และมีการให?
ข?อมูลเกี่ยวกับการรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย รวมทั้งการกระต?ุนให?กลุSมเป^าหมายตัง้ เปา^ หมาย
ด?านสขุ ภาพของตนเอง

การประเมิน

การประเมินความเปbนไปไดQ (Feasibility) พบวSา ใช?งานงSาย เข?าถึงผSานสมาร,ตโฟนได?งSาย และมี
ความปลอดภัยในการใช?งาน สำหรับการประเมินการยอมรับ (Acceptability) จากความพึงพอใจ
(Satisfaction) พบวSา กลุมS ผู?รวS มเข?าทดลองมีความพึงพอใจในความปลอดภัย และอยากจะแนะนำและบอก
ตSอเพอื่ นทส่ี นใจในขณะเดียวกันกต็ ั้งใจที่จะใช?งานกลมุS เฟซบ∞ุก (Facebook Group) ตอS ไป

Copyright Porn-p173u-n Prajaknate

การประเมินโดยพิจารณาจากตัวชีว้ ัดของเฟซบุBก (Facebook) พบวSา ระหวSางการจดั กิจกรรม
แทรกแซง ผู?ใช?เฟซบุ∞กกลุSม (Facebook Group) มีการโพสต, 188 ครั้ง โดยร?อยละ 71 เป.นโพสต,ของ
ผู?เข?ารSวมการทดลอง และร?อยละ 21 เป.นโพสต,ของเจ?าหน?าที่โครงการ กลุSมผู?เข?ารSวมการทดลองมี
ปฏิสัมพันธ,ในระดับสูง มีการแสดงความคิดเห็น 186 ครั้ง มีการกดถูกใจ 299 ครั้ง และมีการเยี่ยมชม
1,316 ครง้ั
(สแกนเพื่ออSานบทความวิจยั เพม่ิ เตมิ )

หมายเหตุ. ทมี่ า: Naslund, J. A., Aschbrenner, K. A., Marsch, L. A., & Bartels, S. J. (2016).
Feasibility and acceptability of Facebook for health promotion among people with serious
mental illness. Digital Health, 2, 2055207616654822. doi:10.1177/2055207616654822

Copyright Porn-p174u-n Prajaknate

ตารางท่ี 1
ตัวอยา& งงานวจิ ยั ทใี่ ช1กิจกรรมแทรกแซงผา& นเพจ

การอา, งอิง ประเด็นสุขภาพ ทฤษฎี กลุม= เปา? หมายและจำนวน
Sendall et
al., (2018) การสง8 เสริม แนวคดิ คนขบั รถบรรทกุ จำนวน 30 กจิ กรรม
สขุ ภาพดาB น โดยมเี นื้อ
Park et al., โภชนาการและ กระบวนการวจิ ัย คน ที่เปนX พนกั งานบรษิ ทั เช8น การ
(2016) การปฏิบัติ
กจิ กรรมทางกาย เชงิ ปฏบิ ตั ิการ ขนสง8 ในประเทศออสเตรเลยี ใหBความร
Cavallo et การปฏบิ
al. (2016) แบบมสี 8วนร8วม ภาพ (Ph
และใชเB ม
การสง8 เสริม ทฤษฎปี uญญา วัยรุ8นเกาหลใี นประเทศ โตตB อบ
สขุ ภาพดBาน เชิงสงั คม สหรัฐอเมรกิ า
โภชนาการและ (Social กิจกรรม
การปฏิบัติ Cognitive เพจ และ
กจิ กรรมทางกาย Theory)

การปฏิบตั ิ ทฤษฎีปuญญา กล8ุมผหูB ญิงวัยเจรญิ พันธใุ^ น
กจิ กรรมทางกาย เชิงสังคม ประเทศสหรฐั อเมรกิ า
(Social
Cognitive
Theory)

-

กจิ กรรมแทรกแซง การประเมิน
ความพึงพอใจ (Satisfaction)
มรณรงค^ผ8านแฟนเพจบนเฟซบกุb ระยะเวลา 3 เดอื น จำนวนคนกดถูกใจเพจ (Page Likes)
อหาใหBความรเูB กย่ี วกับสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ
รออกกำลังกาย การเตรยี มอาหารที่ถูกหลกั โภชนาการ

รูเB กยี่ วกับโภชนาการและโรคอBวน การต้งั เปา} หมายใน การใชB (Usability)
บัติกจิ กรรมทางกาย ผา8 นฟuงกช^ นั ไทม^ไลน^ (Timeline)
hoto) และ บทความ (Note) บนเฟซบกbุ (Facebook)
มนูการแสดงความคดิ เห็น (Comment) สำหรบั การ

มแทรกแซงแบบ 5 เดือน ผ8านการอบรม เฟซบกbุ แฟน การเปลยี่ นแปลงพฤตกิ รรม และจำนวนการ
ะกูเกลิ แสดงความคิดเห็น

175 -

ตารางท่ี 2
ตัวอยา& งงานวิจยั ท่ีใชก1 จิ กรรมแทรกแซงผ&านกลม&ุ เฟซบุก? (Facebook Group)

การอ,างอิง ประเด็นสุขภาพ ทฤษฎี กลุม= เป?าหมายและจำนวน กิจกรรม
แนวคิดความรูB นักศกึ ษาระดบั ปริญญาตรี
Pattanapongsa การลดน้ำหนกั ทัศนคติ จำนวน 66 คน ในจงั หวัด -การส8ง
et al., (2019) พฤติกรรม พิษณุโลก ทุกเดือ
-การเผ
ภทั รสุดา รอดอนั , ทันตสุขภาพ การรบั รBู นักเรียนระดบั ช้ันมธั ยมศึกษา สัปดาห
พยงค^ เทพอักษร, ความสามารถ ตอนตBน ในจงั หวดั ตรงั จำนวน -การตง้ั
นิมานรตี ชยู งั ป}องกันการด่ืม ตนเอง 67 คน กล8มุ เฟ
และ ภัทราภรณ^ เคร่อื งด่ืม -การกร
เตง็ โรจน^นภาพร แอลกอฮอล^ แนวคิดการรเูB ท8า นกั เรยี นชน้ั ประถมศึกษา จำนวน กิจกรร
(2562) ทนั ส่ือดBานสุขภาพ 64 คน การใหคB
และการรับรูB เวลา 1
พิมลวรรณ สดุ ชารี ความสามารถ
และ รจุ ริ า ดวง ตนเอง (Self- กจิ กรร
สงค^ (2562) Efficacy) -การจัด
และค8ูม
-สปั ดาห
กบั กล8ุม
นำเสนอ
สปั ดาห

-

กิจกรรมแทรกแซง การประเมิน
-การวัดจากนำ้ หนัก
มแทรกแซงแบบ 4 เดือน ในกล=มุ เฟซบกุM -การวดั ความรูB ทศั นคติ และพฤติกรรม

งขBอมูลผ8านกล8องขอB ความใหBตัง้ เป}าหมายการลดนำ้ หนัก -การปฏบิ ตั ิดูแลทันตสุขภาพ
อน -ความพงึ พอใจดาB นสือ่ และเน้อื หา
ผยแพร8ขอB ความสขุ ภาพในกลุม8 เฟซบุกb 4 ครง้ั ตอ8 หนง่ึ -การรบั รูคB วามสามารถตนเอง
ห^ ในชว8 งเวลาตอนเชBา
งคำถามเกีย่ วกบั โภชนาการและการออกกำลงั กายใน
ฟซบุกb 2 คร้ังตอ8 สัปดาห^
ระตBนุ ใหBกลม8ุ เป}าหมายลดน้ำหนัก 1 ครัง้ ตอ8 สัปดาห^

รมแทรกแซงแบบ 5 สัปดาหPในกลุม= เฟซบMุก
ความรเBู กีย่ วกับทนั ตสขุ ศกึ ษาผ8านกล8ุมเฟซบbกุ ทุกวนั ศกุ ร^
19.00 น. จำนวน 5 สัปดาห^

รมแทรกแซงผ=านกลุม= เฟซบกMุ ระยะเวลา 12 สัปดาหP -ความฉลาดดาB นสุขภาพสำหรบั การปอ} งกนั การดมื่
ดกิจกรรมแทรกแซงใหBความรBเู กยี่ วกับการดมื่ แอลกอฮอล^ แอลกอฮอล^
มือ “รทูB นั เรอ่ื งเหลาB ...มาจับเข8าคุยกับครอบครวั ” -ความรูB
หท^ ี่ 6-12 ใชBกล8ุมเฟซบbกุ (Facebook Group) เพอื่ ส่ือสาร -การรูBเท8าทันสอ่ื
มทีเ่ ขBารว8 มโครงการดBวยการใชBกล8องขBอความ (Inbox) การ -การตดั สนิ ใจ
อวิธกี ารจัดการตนเองเพ่อื หลีกเลีย่ งการดม่ื แอลกอฮอล^ทุก -การจัดการตนเอง
ห^ -ความตง้ั ใจหลีกเล่ียงการดม่ื แอลกอฮอล^

176 -

การอ,างอิง ประเดน็ สุขภาพ ทฤษฎี กลุ=มเป?าหมายและจำนวน กจิ กรร
ชชั วาลย^ เพ็ชรก การป}องกันโรค ความฉลาดดBาน นกั เรยี นชั้นมธั ยมศกึ ษาปìที่ 2 ท่ีมี -สปั ดาห
อง และ พรรณี อวB น สุขภาพ (Health ภาวะนำ้ หนักเกิน จำนวน 68 คน ดวB ยกา
บัญชรหัตถกิจ Literacy) และไลน
(2562) พฤตกิ รรมเนอื ยนิ่ง กลุ8มคนทำงานที่มอี ายุระหวา8 ง นำ้ หนกั
พฤตกิ รรมเนือยน่ิง 18-60 ปì ท่มี ลี กั ษณะการใชB การปฏ
พรพรรณ ทฤษฎีปuญญาเชงิ คอมพวิ เตอรแ^ ละน่งั ในสำนักงาน ขอB มูลใน
ประจกั ษ^เนตร สังคม (Social และมพี ฤติกรรมเนือยนงิ่ จากการ เพื่อนป
(2562) Cognitive ใชเB วลาหนBาจอกบั เทคโนโลยี -สัปดาห
Theory) สารสนเทศมากกวา8 6 ชว่ั โมงตอ8 สำหรบั
แบบจำลอง วัน รเูB ทา8 ทัน
องค^ประกอบหลัก
และองค^ประกอบ กจิ กรร
แวดลBอม -สรBางก
(Likelihood อันตรา
Elaboration ตนเอง
Model) น. 15.3

-

กจิ กรรมแทรกแซง การประเมนิ
-ความฉลาดดBานสุขภาพ (Health Literacy)
รมแทรกแซงผ=านกลม=ุ เฟซบกุM ระยะเวลา 12 สปั ดาหP -พฤตกิ รรมการบรโิ ภคอาหาร
หท^ ่ี 3 การส8งเสริมความสามารถในการสือ่ สารดBานสขุ ภาพ -การคำนวณรอB ยละของไขมนั ในรา8 งกาย
ารเผยแพรข8 า8 วสารผา8 นกลม8ุ เฟซบุbก (Facebook Group)
น^ (Line) โดยการตรวจสอบไขมนั การเลือกอาหารเพ่ือลด -การลดพฤติกรรมเนอื ยนิ่งจากการใชเB ทคโนโลยี
ก การคำนวณพลงั งาน การวางแผนและการตงั้ เป}าหมายใน สารสนเทศ
ฏบิ ัติกิจกรรมทางกาย การทำขBอตกลงกลม8ุ ร8วมกัน การบนั ทึก -การเพม่ิ การเคล่ือนไหวร8างกายในกลุ8มคนทำงาน
นกลุม8 เฟซบbุก (Facebook Group) เพอ่ื สราB งแรงจงู ใจใหB -ทศั นคติ การรับรBคู วามสามารถตนเองในการพัก
ปฏิบตั ิตาม การใชBเทคโนโลยสี ารสนเทศ และการเคล่อื นไหว
ห^ท่ี 2 4 6 8 และ 10 ใชBกลุ8มเฟซบุbก (Facebook Group) รา8 งกาย
บการเผยแพรค8 วามรูเB กีย่ วกบั สุขภาพ ทกั ษะการส่ือสาร การ
นสือ่ การจดั การตนเองและการตดั สินใจ

รมแทรกแซงผ=านกลมุ= เฟซบกุM ระยะเวลา 4 สัปดาหP
กลมุ8 ในเฟซบbกุ “You Can Do It” แลวB ส8ง “สาร” เชงิ
าย สารเพอื่ โนมB นBาวใจ สารเพื่อส8งเสริมการรบั รBคู วามสามารถ
และสารของกลมุ8 ที่สำเร็จ โดยมกี ารส8ง “สาร” ในเวลา 8.00
30 น. และ 20.00 น. ทุกวนั เปนX ระยะเวลา 4 สปั ดาห^

177 -

การอ,างอิง ประเดน็ สขุ ภาพ ทฤษฎี กลุม= เป?าหมายและจำนวน กิจกรร
เดือน
Nasluncl, การปฏบิ ัติ ทฤษฎปี ญu ญาเชงิ ผูBปวö ยสขุ ภาพจิตระดับรนุ แรง -การโพ
Aschbrenner, กจิ กรรมทางกาย สังคม (Social ในประเทศสหรัฐอเมริกา และโภ
Marsch, & Cognitive จำนวน 11 คน -การโพ
Bartels (2016) Theory) -การโพ

Watkins et al., การลดปญu หาโรค ทฤษฎกี าร กลุม8 นกั ศึกษาวัยร8นุ ชายผิวดำ โครงกา
(2017) ซมึ เศรBา และ สนบั สนุนทาง เพศทางเลือก อายรุ ะหว8าง ประเด
ความเครียด สงั คมแบบ 18-26 ปì จำนวน 30 คน ใน
Pope, Zeng, ออนไลน^ (The ประเทศสหรฐั อเมรกิ า กิจกรร
Zhang, Lee, & การปฏิบัติ Theory of สมาร^ต
Gao (2018) กจิ กรรมทางกาย Online Social กล8มุ ผBูหญงิ อายุมากกวา8 21 ปì ซบุbก โ
Support) ขน้ึ ไป ในประเทศ ชวี ิตปร
สหรฐั อเมริกาทีเ่ คยตรวจพบ ส8งเสรมิ
ทฤษฎปี uญญาเชงิ มะเร็งเตาB นมระยะ 0-3 และ กาย ค
สงั คม (Social ไดรB ับการรกั ษาตง้ั แต8 3 เดือน อุปสรร
Cognitive ถึง 10 เดอื น จำนวน 30 คน สนกุ สน
Theory)

-

กิจกรรมแทรกแซง การประเมิน

รมแทรกแซงวิถีชวี ิตแบบกลม=ุ เฟซบุMกระยะเวลา 6 -ความเปนX ไปไดB (Feasibility)

-การยอมรบั (Acceptability)

พสตใ^ หBความรBเู กย่ี วกับการลดนำ้ หนกั การออกกำลงั กาย -จำนวนการกดถูกใจ (Likes)

ภชนาการโดยนักวจิ ยั -จำนวนโพสต^ (Post)

พสตก^ ระตนุB ใหBตง้ั เปา} หมายโดยนักวิจัย -จำนวนการแสดงความคดิ เห็น (Comments)

พสตเ^ มอ่ื บรรลุตามเปา} หมายโดยผูBเขาB รว8 มการทดลอง

ารนำร8อง 5 สัปดาห^ผ8านกล8มุ เฟซบกุb ที่ใหขB Bอมลู เก่ยี วกบั ความเปXนไปไดB (Feasibility)
ด็นเรื่องสุขภาพจติ

รมแทรกแซงแบบ 10 สปั ดาหใ^ นเฟซบกbุ และนาûิกาแบบ -การประเมนิ การปฏิบัตกิ จิ กรรมทางกาย
ต กลุม8 ท่เี ขาB รว8 มการทดลองไดรB บั บทเรียนผา8 นกลม8ุ เฟ -การรบั รูBความสามารถตนเองในการปฏิบตั ิ
โดยการใหBความรลูB ักษณะ กลวธิ ีในการออกกำลงั กายใน กิจกรรมทางกาย
ระจำวัน นอกจากนยี้ ังมกี ารใหขB Bอมูลทีเ่ กี่ยวขBองกบั การ -ความคาดหวังผลลพั ธ^
มการรับรคBู วามสามารถตนเองในการปฏิบัตกิ ิจกรรมทาง -การสนับสนุนทางสังคม
ความคาดหวงั ผลลพั ธ^ การสนับสนุนทางสงั คม การลด -การลดอุปสรรคในการออกกำลังกาย คณุ ภาพ
รคในการออกกำลังกาย คณุ ภาพชวี ติ โดยใหขB อB มลู ท่ี ชวี ติ
นาน -การประเมินการยอมรับ (Acceptability)

เนือ้ หา ขอB แนะนำการออกกำลังกายในเฟซบกbุ
ทม่ี ีประโยชน^

178 -

ตารางที่ 3
แสดงการวิจัยทใี่ ช1ศนู ยโQ ฆษณา (Facebook Ads Manager) ในการเชิญชวนบุคคลเข1า

การอา, งอิง ประเดน็ สุขภาพ ทฤษฎี กลม=ุ เปา? หมายและจำนวน การโฆ
โรคมะเรง็ ไมม8 ี เขBารว8
Shaver et al., กลม8ุ ประชากรในประเทศ และค
(2019) ไม8มี แคนาดา

Oesterle, การใชกB ัญชา ไม8ไดBระบุ ผปูB กครองนกั เรียนที่กำลังศึกษา การโฆ
Epstein, จิตสังคม ในระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตBนอายุ เขBาร8ว
Haggerty & ระหว8าง 11-13 ปì จำนวน 100
Moreno (2018) คน ในประเทศสหรัฐอเมริกา การโฆ
เขBาร8ว
Tsai, Zavala, & กล8มุ คนจีน เกาหลี ลาตินา ท่ีอย8ู ภาษา
Gomez (2019) ในประเทศสหรฐั อเมรกิ า ท่เี คย 18 ป
เปXนมะเร็ง เวลา

-

าร&วมการทดลองเก่ยี วกับการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมสุขภาพ

กจิ กรรม การประเมิน
ฆษณาผ8านเฟซบbุกเพจ เพื่อเชิญชวนใหBกลุม8 เปา} หมาย
วมเปXนกลมุ8 ตวั อยา8 งการวิจัยเพอ่ื ประเมนิ ดBานสขุ ภาพ -การวัดความเปXนไปไดB (Feasibility)
ความตระหนกั รBูถึงการปอ} งกนั โรคมะเร็ง -การวดั ความคBุมคา8
-การวัดจำนวนคนคลิก
ฆษณาผ8านเฟซบกbุ เพจ เพือ่ เชญิ ชวนใหกB ลุ8มเป}าหมาย -การวดั จำนวนคนที่ตอบแบบสอบถาม
วมโครงการ
-การวดั ความคุมB ค8า
ฆษณาผ8านเฟซบุbกเพจ เพื่อเชญิ ชวนใหBกลุ8มเป}าหมาย -การวดั การแสดงผล (Impression)
วมโครงการ โดยซือ้ โฆษณาแบบ 3 ภาษา ไดแB ก8 -การวัดความรBูและทัศนคตติ 8อการใชBกัญชาใน
าจนี ภาษาเกาหลี และภาษาสเปน โดยม8ุงเนนB ผทูB มี่ อี ายุ เยาวชน
ปìขึ้นไป และเคยตรวจพบมะเรง็ และรับการรกั ษาเปนX
5 ปì -การวดั ความคมBุ คา8

179 -

โครงการรณรงคเ( พื่อการส่อื สารสขุ ภาพผา3 นเฟซบุ8ก (Facebook)

เฟซบก+ุ (Facebook) เป7นสื่อสังคมท่ถี ูกนำมาใชIในการขบั เคลื่อนโครงการรณรงคOเพ่ือการเปลีย่ นแปลง
พฤติกรรมสุขภาพ สWวนใหญWแลIว โครงการรณรงคOมักจะใชIประโยชนOจากฟ]งกOชันเพจ (Facebook Page) ใน
การเผยแพรWประเด็นเก่ยี วกบั สุขภาพไปยงั กลมWุ ประชากรในวงกวาI ง ดวI ยการเผยแพรWในรปู แบบวิดีโอ หรือภาพ
พรIอมทง้ั สารสำหรบั การรณรงคO

โดยเฉพาะอยWางย่ิง โครงการรณรงคOสWวนใหญWมักจะใชIวิธีการซอื้ โฆษณาและศนู ยโO ฆษณา (Facebook
Ads Manager) เพ่อื ใหเI ขIาถึงกลุมW เปาq หมายเป7นจำนวนมากภายในเวลาอันรวดเร็ว จงึ มวี ธิ กี ารวัดประสิทธิผล
โครงการรณรงคOหลายรูปแบบ ดังนี้

Aการวัดความสนใจในเนื้อหาของกลุ3มเปMาหมาย เชWน จำนวนครั้งทีผ่ ูIใชIเฟซบุ+กกดถูกใจ (Likes)
เพจ (Facebook Page) จำนวนครงั้ ทีค่ นกดถูกใจ (Likes) และแสดงความคิดเหน็ (Comment) บนภาพ วดิ โี อ
และ

AการวัดจากขOอมลู เชิงลึก (Insight) ดIวยการใชIวิธีวิเคราะหOความรูIสึก (Sentimental Analysis)
เพอ่ื ศึกษาความคดิ เห็นเชงิ บวกและเชิงลบที่มตี อW โครงการ

AการวัดจากความคุOมค3าในการโฆษณา เชWน จำนวนครั้งที่แสดงผล (Cost Per Impression:
CPM) จำนวนครั้งที่โฆษณาถกู คลิกเขาI ไปดโู ดยผใIู ชเI ฟซบก+ุ (Facebook) หรือตนI ทนุ ตWอคลิก (Cost Per Click:
CPC) (Andrade et al., 2018; Jones et al., 2017; Parackal et al., 2017; Wiyeh et al., 2019)

Copyright Porn-p180u-n Prajaknate

ตัวอย3างโครงการรณรงค(เพอ่ื การส่ือสารสขุ ภาพผา3 นเพจ

Don’t Know? Don’t Drink
ความเปนd มาและความสำคญั ของปญi หา

ผหIู ญงิ ในประเทศนิวซีแลนดOอายรุ ะหวWาง 18-30 ปá มคี วามเสย่ี งและมแี นวโนมI ที่จะด่มื แอลกอฮอลO
ขณะทกี่ ำลงั ตง้ั ครรภOโดยไมWรตIู วั
วตั ถุประสงค(

(1) เพอ่ื ศกึ ษาการปฏิสมั พนั ธOของผูใI ชเI ฟซบ+กุ ทมี่ ตี WอแบนเนอรOและวดิ ีโอของโครงการรณรงคO
(2) เพือ่ วเิ คราะหคO วามคิดเหน็ ของผูใI ชIเฟซบ+กุ ทมี่ ีตWอแบนเนอรOและวดิ ีโอของโครงการรณรงคO
กลม3ุ เปาM หมายของโครงการรณรงค(
ผูIหญิงอายรุ ะหวาW ง 18-30 ปá ในประเทศนวิ ซีแลนดO
โครงการรณรงคส( ่อื สารสุขภาพผา3 นเฟซบ8ุก
New Zealand Health Promotion Agency’s (HPA’s) ออกแบบโปรแกรมการรณรงครO ะดบั ชาติ
ผWานเพจเฟซบกุ+ (Facebook Page) ชือ่ ไมWรIู ไมดW ืม่ “Don’t Know? Don’t Drink” เพอ่ื ลดปญ] หาการดืม่
แอลกอฮอลใO นขณะตัง้ ครรภO และเผยแพรW “สาร” ถึงกลWมุ ผหIู ญงิ ใหรI ับรูวI Wาตนเองมโี อกาสทจ่ี ะตง้ั ครรภO และ
ควรหยดุ ด่มื แอลกอฮอลO ระหวWางเดอื นมถิ ุนายนถึงกนั ยายนในชWวงปá พ.ศ.2558 (ค.ศ. 2015) โดยใชIวธิ กี ารซ้ือ
โฆษณาวิดีโอ จำนวน 1 คลปิ ชอ่ื “Don’t Know? Don’t Drink” และแบนเนอรO 3 เรอื่ ง ไดIแกW “Missed a
pill? Maybe?” “You used a condom, right?” “Definitely, definitely not pregnant?”
การประเมนิ
การประเมินการเขOาถึง (Insight) ใชIวิธีวิเคราะหOความรูIสึก (Sentimental Analysis) พบวWา มี
จำนวนผูIแสดงความคิดเห็นเชิงลบมากกวWาเชิงบวก โดยมีผูIแสดงความคิดเห็นเชิงลบรIอยละ 47 เชWน การใชI
เวลาที่เสียเปลWา เปน7 โฆษณาท่ีงเ่ี งWา และมีผแIู สดงความคิดเหน็ เชิงบวกเพียงรอI ยละ 28
การประเมินตวั ชีว้ ัดบนเฟซบุ8ก (Facebook) พบวWา มีผูIเขาI ชม (View) วิดีโอจำนวน 203,754 ครงั้
มีจำนวนผูใI ชเI ฟซบุก+ ทีก่ ดถกู ใจ (Likes) จำนวน 6,125 และแชรO (Share) จำนวน 300 ครงั้ (Parackal et al.,
2017)

Copyright Porn-p181u-n Prajaknate

(สแกนเพอ่ื อาW นบทความวิจยั เพ่มิ เติม)

หมายเหต.ุ ทมี่ า: Parackal, M., Parackal, S., Eusebius, S., & Mather, D. (2017). The use of
Facebook advertising for communicating public health messages: A campaign against drinking
during pregnancy in New Zealand. JMIR Public Health and Surveillance, 3(3), e49.
https://doi.org/10.2196/publichealth.7032

Copyright Porn-p182u-n Prajaknate

ตารางท่ี 4
แสดงตัวอยา* งโครงการรณรงค1การสื่อสารสุขภาพผา* นเฟซบกุ> เพจ

การอา, งอิง ประเด็นสขุ ภาพ ทฤษฎี กลมุ= เป?าหมายและจำนวน การเผยแพรคO ว
ไมรO ะบุ วัยรุOนเพศหญงิ อายุ 15-21 ปQ สำหรบั การเผย
ประภาภรณ, การปอL งกนั การ ไดSแกO
หลงั ปเู ต4ะ, ต้ังครรภ, - ความรูSเกี่ยวก
นจั ญม, ะฮ, เลิศ - ความรูSเก่ียวก
อริยะพงษ,กุล, ปอL งกนั การตงั้ ค
ตักวา จินารง - ทักษะการส่ือ
และ ฮาซานะห, ปลอดภยั และก
ไพเราะ - การจดั การตน
(2563) - การรูเS ทาO ทนั ส
การสราS งเฟซบ
รตนดา อาจ การส่อื สารสขุ ภาพ ไมOระบุ กลุOมวยั รOนุ ทก่ี ดถกู ใจแฟนเพจช่อื เผยแพรOเน้ือหา
วชิ ัย, วมิ ล เขต ไมOไดSระบุ Healthy Delivery จำนวน 300 วิดโี อ
ตะ และเกยี รติ การดื่มแอลกอฮอล, คน
ศกั ดิ์ อOอนตา และการตั้งครรภ, การโฆษณาวดิ
มา (2562) ผูSหญิงอายุระหวOาง 18-30 หลีกเลี่ยงการ

Parackal,
Parackal,
Eusebius, &
Mather
(2017)

-

โครงการรณรงคI การประเมิน
วามรูผS Oานแฟนเพจเฟซบุก4 ชื่อ “วัยใส หOางไกลซินา” -การรบั รูSสาเหตุการต้งั ครรภ,ในวัยรOุน
ยแพรOขSอมูลความรูSเกยี่ วกับการต้ังครรภเ, มอ่ื ไมพO รSอม -ความตระหนักตอO การปLองกนั การต้งั ครรภ,
-การมสี OวนรวO มสำหรบั การปอL งกันการตั้งครรภ,
กบั การปLองกันการตงั้ ครรภ,
กับการคนS หาขSอมูลดSานบรกิ ารสุขภาพและการ -ความพงึ พอใจขOาวสารสุขภาพทางเพจเฟซบกุ4
ครรภ,เมื่อไมOพรSอม Healthy Delivery
อสารเพอ่ื การเจรจาตอO รองในการมเี พศสัมพนั ธท, ่ี
การปอL งกนั การต้ังครรภ,
นเองเพื่อปอL งกันการต้ังครรภ,
สอื่ เพอื่ ปLองกันการตง้ั ครรภ,เม่อื ไมOพรSอม
บุก4 แฟนเพจช่ือ “Healthy Delivery” สำหรับการ
าทีใ่ หSความรเSู ก่ียวกบั สขุ ภาพ ผOานอินโฟกราฟกq และ

ดีโอและแบนเนอรบ, นเฟซบก4ุ เกีย่ วกับการ -การวิเคราะห,เชงิ ลกึ (Insight)
รดื่มแอลกอฮอล, หากไมแO นOใจวOากำลงั ตั้งครรภ, -การนับจำนวนผูSเขาS ชม (View)
-การนบั จำนวนผูSทีก่ ดถูกใจ (Likes)
-การนบั จำนวนผูSที่แชร, (Shares)

183 -

การอา, งอิง ประเด็นสขุ ภาพ ทฤษฎี กล=ุมเป?าหมายและจำนวน เฟซบก4ุ แฟนเพ
Andrade et แนวคดิ กลOมุ วยั รุOนตOางดาS วในประเทศ เพ่อื เผยแพรOข
al., (2018) การปLองกันความ การตลาด สหรัฐอเมรกิ า อายุระหวOาง เพศสมั พนั ธ,แ
รนุ แรง การมี เพ่ือสังคม 12-19 ปQ แบงO ปãนขSอมลู
Wiyeh et เพศสมั พันธแ, บบไมO ความสนับสน
al., (2019) ปลอดภยั และการ ไมรO ะบุ ผปูS กครองเยาวชนอายุ 9 ปQ
ใชยS าเสพตดิ ทก่ี ำลงั ศึกษาอยูOในระดับช้นั โครงการรณร
ประถมศึกษา ในชวO งเดือนก
การรับวัคซนี ของ Western
ปLองกันมะเร็งปาก เชญิ ชวนใหพS า
มดลกู

Jones et al., การตรวจเอชไอวี ไมOระบุ กลมOุ ผูหS ญงิ ผิวดำชาวแอฟริ การใชวS ดิ ีโอท
(2017) กัน อเมริกัน อายรุ ะหวาO ง และการเขาS รับ
โมเดลความ 18-29 ปQ ทีเ่ คยมเี พศสัมพนั ธ, ภาพโฆษณาเช
Mohanty, การรบั วัคซีนโรค เชอื่ ดาS น กับผูชS ายภายใน 3 เดือนที่ ทางศนู ยโ, ฆษณ
Leader, เอชพวี ี สขุ ภาพ ผOานมา ทมี่ คี วามเส่ียงตOอการ ใหSโฆษณาปรา
Gibeau & (Health ติดเชือ้ เอชไอวี ที่อาศยั ใน เซตส, (2) นิวเ
Johnson Belief ชุมชนในเขตเมอื ง ประเทศ
(2018) Model) สหรฐั อเมรกิ า โครงการรณร
มOุงเนนS เผยแพ
กลมุO วยั รนOุ อายุระหวOาง 13- วัยรนุO นอกจา
18 ปQ ในประเทศ วัยรOนุ ในวงกว
สหรฐั อเมริกา สขุ ภาพตนเอง
โรคเอชพวี ี กา
วันหยุด และค

-

โครงการรณรงคI การประเมนิ
-จำนวนคนคลกิ จำนวนคนกดถกู ใจ
พจช่ือ Adelante -จำนวนคนแชร,
ขSอมลู เกี่ยวกบั การปLองกนั ความรนุ แรง การมี -การวิเคราะห,การมีสวO นรวO ม (Engagement)
แบบไมปO ลอดภยั และการปLองกนั การใชยS าเสพติด การ -การวิเคราะห,เชิงลกึ (Insight)
ลเกี่ยวกบั บรกิ ารดSานสุขภาพและสงั คม และการใหS
นนุ ทางสังคม -การวิเคราะหเ, ชิงลึก (Insight)
-จำนวนคนกดถกู ใจและติดตามเพจ
รงค,ผOานเฟซบก4ุ -การวิเคราะหก, ารมสี วO นรวO ม (Engagement)
กุมภาพันธ, ปพQ .ศ. 2562 (ค.ศ. 2019) ของกรมสุขภาพ
n Cape Province of South Africa มเี นอ้ื หาเพื่อ
พาเยาวชนมารับวัคซีนปอL งกนั เอชพวี ี

ท่นี ำเสนอละครเก่ียวกับความเสย่ี งตOอการตดิ เชอื้ เอชไอวี -การวดั จากยอดผSูเขSาชม (View)
บการตรวจเอชไอวจี ำนวน 12 ตอน นอกจากน้ียงั มี -การวดั จำนวนคนตรวจเอชไอวี
ชญิ ชวนใหSเขาS รOวมการทดลอง และจาO ยคาO โฆษณาผOาน -การวดั ความคุSมทนุ
ณาของเฟซบุ4ก (Facebook Ads Manager) โดยเลอื ก
ากฏกบั กลOมุ เปาL หมายในเขตเมอื ง ไดแS กO (1) แมสซาซู
เจอรซ, ีย, และ (3) นครนิวยอรก,

รงค, 3forMe เปนò โครงการท่ีรณรงค,ผาO นเฟซบุ4ก โดย -การวดั ความคSมุ ทนุ
พรภO าพสำหรบั การรณรงค,ท่มี สี ีสดใสเพ่อื ใหเS ขาS ถงึ กลOุม -การวดั ผลลพั ธจ, ากโมเดลความเชอ่ื ดาS น
ากนย้ี ังซ้ือโฆษณาผาO นศนู ยโ, ฆษณาเพอ่ื ใหเS ขSาถงึ กลุOม สขุ ภาพ ไดแS กO การรับรูคS วามสามารถตนเอง
วSางจำนวน 6 เร่ือง ท่เี กี่ยวขSองกบั การเปòนเจาS ของ ส่ิงกระตนุS การปฏบิ ัติตน การรบั รูSประโยชน,
ง การดแู ลรกั ษาสขุ ภาพตนเอง ความเส่ียงตOอการตดิ การรับรSคู วามเสย่ี ง และการรับรูSความรุนแรง
ารสนบั สนนุ จากเพ่ือน การปLองกันตนเองในชวO ง ตOอการเปòนโรค
ความเปนò ชมุ ชน

184 -