เอกสารประกอบการสอน 2563

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 10 ราคาตามบญั ชตี ่อห้นุ และกาไรต่อห้นุ 587

แบบฝกึ หดั ท่ี 10.3

จงปฏิบัติกิจกรรมตามทโ่ี จทย์กาหนด (10 คะแนน)

1. บรษิ ัท ชัยชนะ จากดั มีกาไรสทุ ธปิ ระจาปี 2557 จานวน 400,000 บาท มีหุ้นสามญั ทีอ่ อกจาหนา่ ย

และเรียกชาระแล้ว 50,000 หนุ้ มลู ค่าหุ้นละ 100 บาท บรษิ ทั มหี ้นุ ก้แู ปลงสภาพ 8% ออกจาหน่าย

ตงั้ แต่ 2 ปีทีผ่ า่ นมา มูลค่า 500,000 บาท และสามารถแปลงสภาพเป็นห้นุ สามญั ได้ 20,000 ห้นุ

อัตราภาษเี งินไดน้ ิติบุคคล 30%

ใหท้ า คานวณกาไรตอ่ หนุ้ ขน้ั พน้ื ฐานและกาไรต่อหนุ้ ปรบั ลด

กาไรต่อห้นุ ข้นั พ้นื ฐาน = กาไรสทุ ธสิ ว่ นที่เป็นของหุ้นสามญั

จานวนถัวเฉลีย่ ถ่วงน้าหนักของหนุ้ สามญั ที่ถอื โดยบคุ คลภายนอก

กาไรตอ่ ห้นุ ปรับลด = กาไรสุทธสิ ว่ นทเี่ ป็นของหนุ้ สามญั + ดอกเบ้ยี จา่ ยหุ้นกู้สทุ ธจิ ากภาษเี งนิ ได้
จานวนห้นุ สามัญถวั เฉลย่ี ถว่ งน้าหนกั + จานวนหุน้ สามัญจากหนุ้ ก้แู ปลงสภาพ

2. บรษิ ัท โชคดี จากดั มหี นุ้ สามญั อยใู่ นมอื ผถู้ ือหุ้น จานวน 100,000 หุ้น มลู คา่ หนุ้ ละ 100 บาท

มหี ้นุ บุรมิ สทิ ธิ 8% ชนดิ สะสมและแปลงสภาพ ออกจาหนา่ ยต้งั แตป่ ี 2 ปที ่ีผ่านมา จานวน 60,000 หนุ้

มลู ค่าหุน้ ละ 10 บาท แปลงสภาพเปน็ หนุ้ สามัญได้ 30,000 หุ้น ในปี 2557 บรษิ ทั มีกาไรสทุ ธิ

จานวน 500,000 บาท และบรษิ ัทประกาศจ่ายเงนิ ปนั ผลสาหรับปี 2557

ให้ทา คานวณกาไรต่อหนุ้ ขั้นพ้นื ฐานและกาไรตอ่ หนุ้ ปรบั ลด

กาไรต่อหุ้นข้ันพื้นฐาน = กาไรสทุ ธสิ าหรับงวด – เงนิ ปนั ผลหุ้นบรุ มิ สทิ ธิ

จานวนถัวเฉลย่ี ถว่ งน้าหนกั ของหุน้ สามญั ทีถ่ อื โดยบคุ คลภายนอก

หน่วยการเรียนร้ทู ี่ 10 ราคาตามบญั ชีตอ่ หนุ้ และกาไรต่อหุ้น 588

กาไรต่อหุ้นปรับลด
= กาไรสุทธสิ ว่ นท่ีเป็นของหนุ้ สามญั + เงินปนั ผลหนุ้ บรุ มิ สิทธทิ ีห่ ลกี เลี่ยงได้
จานวนห้นุ สามัญถวั เฉลย่ี ถ่วงนา้ หนัก + จานวนห้นุ สามญั เพ่ิมหากแปลงสภาพ

3. บริษัท โชคทวี จากดั มรี ายการเกย่ี วกบั ผถู้ อื หุน้ บางส่วน ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2557 ดงั น้ี

กาไรสทุ ธปิ ระจาปี 250,000 บาท

จานวนหนุ้ สามัญทีถ่ ือโดยบุคคลภายนอก 200,000 หนุ้

ใบสาคัญแสดงสิทธิซอื้ หุน้ สามัญ 40,000 หนุ้

ราคาหนุ้ สามัญโดยใชส้ ทิ ธหิ ุ้นละ 6 บาท

มูลคา่ ยตุ ิธรรมของหุน้ สามญั ณ วนั นี้ 10 บาท

ใหท้ า คานวณกาไรตอ่ ห้นุ ขน้ั พน้ื ฐานและกาไรตอ่ หุ้นปรบั ลด

กาไรตอ่ หนุ้ ขน้ั พนื้ ฐาน = กาไรสทุ ธสิ าหรบั งวด – เงินปนั ผลหนุ้ บรุ ิมสทิ ธิ

จานวนถวั เฉล่ียถว่ งนา้ หนักของหุน้ สามญั ทถี่ อื โดยบุคคลภายนอก

กาไรตอ่ หนุ้ ปรบั ลด = กาไรสทุ ธสิ ่วนท่ีเป็นของหุ้นสามญั
จานวนหุ้นสามญั ถัวเฉลี่ยถ่วงนา้ หนกั + จานวนห้นุ สามญั ท่อี อกเพิม่

หมายเหตุ = บาท
1. เงินสดทไ่ี ดร้ ับหากมกี ารใช้สทิ ธิ = หุ้น
2. นาเงนิ สดทไี่ ดร้ ับไปซื้อหุ้นสามญั คนื มา = ห้นุ

3. บรษิ ัทต้องออกเพมิ่ โดยไม่ได้รบั ผลตอบแทน

หน่วยการเรียนรูท้ ่ี 10 ราคาตามบัญชีต่อหุน้ และกาไรต่อหุ้น 589

4. ในปี 2557 บรษิ ทั กนกทพิ ย์ จากัด มีจานวนห้นุ สามญั ที่ถอื โดยผ้ถู อื หุ้น 100,000 หุ้น มูลคา่ หนุ้ ละ

100 บาท มูลค่ายตุ ธิ รรมหุ้นละ 120 บาท กาไรสทุ ธสิ ว่ นทเ่ี ปน็ ของผู้ถือหุ้นสามญั 20,000,000 บาท

ปนี ้ีบรษิ ทั ประกาศจา่ ยเงนิ ปันผลใหห้ ุ้นบรุ ิมสิทธิ 2,000,000 บาท อตั ราภาษเี งินได้ 30% ในปี 2557

บรษิ ทั มหี ุ้นสามญั เทยี บเทา่ 3 รายการ ดังน้ี

1. สิทธิในการซอ้ื หุ้นสามญั จานวน 50,000 หนุ้ ราคาใช้สทิ ธหิ นุ้ ละ 105 บาท

2. หุน้ กู้แปลงสภาพ 10% จานวน 2,000 บาท มลู ค่าหุ้นละ 50 บาท อตั ราการแปลงสภาพ

หุ้นกู้ 2 หนุ้ สามารถแปลงสภาพเป็นห้นุ สามญั ได้ 1 หุ้น

3. หนุ้ บรุ มิ สทิ ธิแปลงสภาพ จานวน 10,000 ห้นุ ชนิดสะสมเงินปันผล จานวน 200 บาทต่อหุ้น

อตั ราการแปลงสภาพ หุ้นบุรมิ สทิ ธิ 1 หุ้น สามารถแปลงสภาพเป็นหุ้นสามญั ได้ 2 หนุ้

ให้ทา 1. คานวณกาไรตอ่ ห้นุ ขั้นพ้ืนฐาน

กาไรตอ่ ห้นุ ขั้นพน้ื ฐาน = กาไรสุทธสิ ่วนทีเ่ ป็นของผถู้ ือหุ้นสามญั

จานวนถวั เฉลย่ี ถ่วงน้าหนักของหุ้นสามัญที่ถอื โดยผถู้ ือหุ้น

2. คานวณกาไรต่อหนุ้ ปรับลดของหุน้ สามัญเทียบเท่าแตล่ ะชนดิ

2.1 สิทธิในการซอ้ื หุน้ สามญั

จานวนเงินทไี่ ดร้ ับหากมีการใชส้ ิทธิ = บาท
หนุ้
จานวนหุ้นสามญั ทอี่ อกเพ่ิมเมอื่ มกี ารใชส้ ทิ ธิ = หนุ้
ห้นุ
จานวนห้นุ ทบ่ี รษิ ัทสามารถซอื้ คืนได้ = บาท

จานวนหุ้นสามญั ทบี่ ริษทั ตอ้ งออกเพมิ่ โดยไมไ่ ด้รบั ผลตอบแทน = บาท
หนุ้
ผลกระทบตอ่ หุ้น = กาไรที่เพมิ่ ขน้ึ = = บาท

จานวนหนุ้ สามญั ทเ่ี พิ่มข้ึน บาท
หุ้น
2.2 หุน้ ก้แู ปลงสภาพ 10% บาท

ดอกเบีย้ จ่ายทห่ี ลกี เลยี่ งไดห้ ากแปลงสภาพ =

จานวนหุ้นสามญั ทเี่ พิ่มขึ้นหากห้นุ กู้แปลงสภาพ =

ผลกระทบต่อหุ้น = กาไรทเ่ี พมิ่ ข้ึน = =

จานวนห้นุ สามญั ทเี่ พ่ิมขึ้น

2.3 หุ้นบุริมสทิ ธแิ ปลงสภาพ

เงินปนั ผลทหี่ ลกี เลย่ี งได้หากแปลงสภาพ =

จานวนหนุ้ สามญั ทเี่ พม่ิ ข้ึนหากหนุ้ บุรมิ สทิ ธแิ ปลงสภาพ =

ผลกระทบตอ่ หุ้น = กาไรทเ่ี พมิ่ ขึน้ = =

จานวนหนุ้ สามัญทเี่ พมิ่ ขึน้

หน่วยการเรยี นร้ทู ่ี 10 ราคาตามบัญชตี อ่ หุ้นและกาไรต่อหนุ้ 590

3. คานวณกาไรตอ่ หุ้นปรบั ลดโดยรวมผลกระทบต่อกาไรสทุ ธิและจานวนหุ้นสามญั

กาไรตอ่ หนุ้ ขัน้ พ้นื ฐาน = = บาท

กาไรต่อหุ้นปรบั ลด = = บาท
สิทธิในการซอ้ื หุ้นสามญั

หุ้นกแู้ ปลงสภาพ 10% = = บาท

หุน้ บรุ ิมสทิ ธิแปลงสภาพ = = บาท

4. แสดงรายการกาไรตอ่ หุ้นในงบกาไรขาดทุน (หนว่ ย : บาท)
บรษิ ัท กนกทพิ ย์ จากดั
งบกาไรขาดทนุ (บางส่วน)

สาหรับปีสิ้นสุดวันท่ี 31 ธันวาคม 2557

กาไรสทุ ธิ
กาไรตอ่ หุ้นข้นั พ้ืนฐาน
กาไรต่อหนุ้ ปรบั ลด

หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 10 ราคาตามบญั ชตี ่อหุน้ และกาไรต่อหุ้น 591

สรปุ

รา คาต า มบั ญ ชี ต่อ หุ้ น ห มา ย ถึง สิท ธิ ส่วน ได้ เ สี ยใ น เงิ น ทุ นขอ งบ ริ ษั ทต่ อ หนึ่ ง หุ้ น
ซง่ึ คานวณจากงบแสดงฐานะการเงนิ ณ ส้ินวันใดวันหน่ึง โดยสมมติว่าถ้าบริษัทเลิกกิจการ ณ วันคานวณ
สินทรัพย์ของบริษัทจาหน่ายได้ในราคาตามบัญชี และหน้ีสินของบริษัทจ่ายชาระในราคาตามบัญชี
ผู้ถอื หนุ้ จะได้รบั เงนิ คืนหุน้ ละเท่าใด

การคานวณราคาตามบญั ชีต่อหนุ้ แบ่งเป็น 2 กรณี คือ
กรณที ี่ 1 บรษิ ัทมีหนุ้ สามัญเพียงอย่างเดียว
กรณีท่ี 2 บริษทั มหี ุ้นสามัญและห้นุ บรุ ิมสิทธิ เงนิ ทนุ ส่วนทเ่ี ปน็ ของหุน้ บรุ มิ สทิ ธพิ ิจารณาจาก
1) มลู คา่ ทจี่ ะไดร้ บั เม่ือเลิกกจิ การ เป็นมลู คา่ ที่บรษิ ทั กาหนดไว้ล่วงหน้าเม่ือเลิกกิจการ

จะไดร้ ับทนุ คืนห้นุ ละเทา่ ใด หากไม่ได้กาหนดไว้ให้ใช้ราคาตามมูลคา่ หุ้นเปน็ เกณฑ์
2) เงินปนั ผลคงคา้ ง คอื เงนิ ปนั ผลทผ่ี ู้ถือห้นุ บรุ ิมสทิ ธจิ ะได้รบั ตามชนิดของห้นุ บุริมสิทธิ

กาไรต่อหุ้น หมายถึง จานวนกาไรหรือขาดทุนสุทธิต่องวดต่อหุ้นสามัญหนึ่งหุ้น ซึ่งผู้ลงทุน
ในปจั จุบนั และในอนาคตจะใช้เปน็ เครือ่ งมือในการวดั ความสามารถในการทากาไรของบรษิ ทั อกี ทงั้ สามารถ
เปรียบเทียบความสามารถในการทากาไรระหว่างบริษัทอีกด้วยเพือ่ ประโยชนใ์ นการตัดสนิ ใจลงทุน

การคานวณกาไรต่อหุ้นจะคานวณเฉพาะหุ้นสามัญเท่านั้น จะไม่คานวณกาไรต่อหุ้นบุริมสิทธิ
เนื่องจากผ้ถู อื ห้นุ บรุ มิ สิทธจิ ะได้รบั กาไรจากบรษิ ทั เท่ากบั จานวนเงินปนั ผลในอตั ราทีก่ าหนดไวเ้ ทา่ นัน้

การคานวณกาไรตอ่ หนุ้ ข้นึ อย่กู บั โครงสร้างทุนของบริษทั ดังนี้
1. โครงสร้างทุนแบบง่าย คือ บริษัทที่มีหุ้นสามัญหรือหลักทรัพย์อื่นที่ไม่สามารถแปลงสภาพ
เปน็ หนุ้ สามญั ได้ เช่น หุ้นบุริมสิทธิ หรอื หุ้นกู้ ชนดิ ที่ไมส่ ามารถแปลงสภาพได้ บริษทั ท่ีมีโครงสร้างทนุ แบบ
ง่ายจะคานวณกาไรตอ่ หนุ้ ขัน้ พ้ืนฐานเทา่ นนั้
2. โครงสร้างทุนแบบซับซ้อน คือ บริษัทที่มีหุ้นสามัญและหุ้นสามัญเทียบเท่า ซึ่งเป็น
เครื่องมือทางการเงิน รวมท้ังสัญญาต่าง ๆ ท่ีกาหนดเงื่อนไขไว้ อาจทาให้บริษัทต้องออกหุ้นสามัญเพ่ิม
ในอนาคต เช่น หุ้นบุริมสิทธิชนิดที่แปลงสภาพเป็นหุ้นสามัญ ใบสาคัญแสดงสิทธิและ
สทิ ธทิ ี่จะเลือกซ้ือหนุ้ สามญั เป็นต้น บรษิ ัททม่ี ีโครงสรา้ งทนุ แบบซับซอ้ นจะคานวณกาไรตอ่ หุ้น 2 ประเภท
คอื กาไรต่อหุ้นข้ันพนื้ ฐานและกาไรต่อหุ้นปรบั ลด

หนว่ ยการเรียนรูท้ ่ี 10 ราคาตามบัญชตี อ่ หุน้ และกาไรต่อหุ้น 592

คาศพั ท์ คาศพั ทท์ างการบญั ชี

Basic Earnings Per Share ความหมาย
Book Value Per Share กาไรตอ่ หุ้นขน้ั พืน้ ฐาน
Complex Capital Structure ราคาตามบัญชตี อ่ หุ้น
Diluted Earnings Per Share โครงสรา้ งทุนแบบซบั ซอ้ น
Earnings Per Share กาไรต่อห้นุ ปรบั ลด
Liquidating Value กาไรตอ่ หนุ้
Potential Ordinary Share มูลค่าทจี่ ะไดร้ บั เมอ่ื เลกิ กจิ การ
Simple Capital Structure หนุ้ สามญั เทยี บเท่า
โครงสรา้ งทนุ แบบงา่ ย

หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ 10 ราคาตามบญั ชีตอ่ หุ้นและกาไรต่อห้นุ 593

แบบทดสอบหลังเรยี น
หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 10 ราคาตามบญั ชีตอ่ ห้นุ และกาไรตอ่ หนุ้

คาช้แี จง

1. ใหเ้ ลือกคาตอบทถี่ กู ต้องท่ีสุดเพียงขอ้ เดียว และทาเครื่องหมายกากบาท (×) ลงในระดาษคาตอบ
2. แบบทดสอบ จานวน 5 ข้อ รวม 5 คะแนน ใชเ้ วลา 5 นาที

1. บริษัท สุขยง่ิ จากัด มีส่วนของผ้ถู ือหุน้ ณ วนั ที่ 31 ธันวาคม 2557 ประกอบด้วย

(หน่วย : บาท)

หุ้นบรุ ิมสทิ ธิ 8% ชนิดสะสม จดทะเบยี นและออกจาหน่ายแลว้ 10,000 หนุ้

มลู ค่าหนุ้ ละ 100 บาท และมลู ค่าท่ีจะไดร้ บั เมอ่ื เลกิ กจิ การหนุ้ ละ 105 บาท 1,000,000

หนุ้ สามญั จดทะเบียน 15,000 หนุ้ จาหน่ายและเรยี กชาระแลว้ 10,000 หุ้น

มลู คา่ ห้นุ ละ 100 บาท 1,000,000

หุน้ สามญั ใหจ้ อง 2,000 หนุ้ 200,000

สว่ นเกนิ มลู ค่าหนุ้ สามญั 120,000

กาไรสะสม 360,000

หกั หนุ้ สามญั ซือ้ คนื มา 1,500 หนุ้ ราคาหุ้นละ 102 บาท (153,000)

รวมส่วนของผถู้ อื หุน้ 2,527,000

หุ้นบรุ ิมสทิ ธยิ งั ไมไ่ ดร้ บั เงนิ ปันผลรวมปปี จั จุบนั 2 ปี ราคาตามบญั ชีตอ่ หุ้นของหุ้นบรุ มิ สทิ ธิ และ

ราคาตามบัญชตี อ่ ห้นุ ของห้นุ สามญั มมี ลู คา่ หุ้นละเทา่ ใด (จุดประสงค์การเรียนรขู้ ้อที่ 2)

ก. หนุ้ บรุ ิมสทิ ธิหุ้นละ 100.00 บาท และหุ้นสามญั หุ้นละ 145.43 บาท

ข. ห้นุ บรุ ิมสทิ ธหิ นุ้ ละ 105.00 บาท และหุ้นสามญั ห้นุ ละ 147.70 บาท

ค. หุน้ บรุ ิมสทิ ธหิ ุน้ ละ 113.00 บาท และหุ้นสามญั ห้นุ ละ 133.05 บาท

ง. หุ้นบรุ มิ สทิ ธหิ นุ้ ละ 121.00 บาท และหุ้นสามญั หุ้นละ 125.43 บาท

จ. หุ้นบรุ มิ สทิ ธิหนุ้ ละ 129.00 บาท และหุ้นสามญั ห้นุ ละ 103.08 บาท

2. ขอ้ ใดคือความหมายของกาไรต่อหุ้น (จุดประสงค์การเรียนรขู้ อ้ ท่ี 3)

ก. จานวนกาไรหรอื ขาดทนุ สทุ ธิต่องวดตอ่ หนุ้ สามญั หนงึ่ หนุ้

ข. สว่ นเฉลย่ี ของกาไรสาหรับงวดบญั ชีหนง่ึ ต่อหนง่ึ หุ้นบรุ มิ สทิ ธิ

ค. กาไรต่อหนง่ึ หุ้นสามญั ที่ผถู้ ือหนุ้ สามญั จะไดร้ บั เมอื่ เลกิ กจิ การ

ง. กาไรหรือขาดทุนต่อหนงึ่ หุ้นสามญั ทผี่ ถู้ ือหนุ้ สามัญจะไดร้ บั หากบรษิ ทั เลกิ กจิ การ

จ. สว่ นเฉลี่ยของกาไรสาหรบั งวดบัญชีหนงึ่ ตอ่ หนง่ึ หุน้ สามญั และตอ่ หนึ่งหุ้นบรุ ิมสิทธิ

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี 10 ราคาตามบัญชีต่อหุ้นและกาไรต่อหุน้ 594

3. วันที่ 1 มกราคม 2557 บริษัท พรนภา จากัด มีหุ้นบุริมสิทธิ 8% ชนิดสะสม 15,000 หุ้น
มูลคา่ หนุ้ ละ 100 บาท หุ้นสามญั จดทะเบยี นและออกจาหนา่ ยแล้ว 40,000 หนุ้ มลู ค่าหนุ้ ละ 100 บาท
ในวันที่ 1 มีนาคม 2557 บริษัทออกหุ้นสามัญเพ่ิม 4,000 หุ้น ต่อมาวันท่ี 30 กันยายน 2557
บริษัทซื้อหุ้นสามัญคืน 3,000 หุ้น บริษัทมีกาไรสุทธิปี 2557 800,000 บาท และ
ไม่ประกาศจ่ายเงินปันผล กาไรต่อหุ้นข้ันพ้ืนฐาน ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2557 มีมูลค่าหุ้นละเท่าใด
(จดุ ประสงค์การเรียนรขู้ ้อท่ี 4)
ก. 14.09 บาท
ข. 15.97 บาท
ค. 16.06 บาท
ง. 18.79 บาท
จ. 18.89 บาท

4. ในปี 2557 บริษทั กนกลดา จากัด มีจานวนหนุ้ สามัญทีถ่ อื โดยบคุ คลภายนอก 200,000 หุ้น
มลู คา่ หนุ้ ละ 100 บาท กาไรสุทธิ 900,000 บาท มีหุน้ กู้แปลงสภาพ 6% ออกจาหน่าย
วนั ที่ 1 เมษายน 2557 3,000 หุน้ ราคาตามมูลค่าหนุ้ ละ 1,000 บาท อัตราการแปลงสภาพ
หุ้นกู้ 1 หุ้น แปลงสภาพเป็นหนุ้ สามญั ได้ 20 ห้นุ อตั ราภาษเี งินได้ 30% กาไรต่อหุ้นปรบั ลด
ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2557 มมี ูลค่าหนุ้ ละเท่าใด (จุดประสงคก์ ารเรยี นรขู้ อ้ ที่ 5)
ก. 3.60 บาท
ข. 3.95 บาท
ค. 4.06 บาท
ง. 4.14 บาท
จ. 4.50 บาท

5. ข้อใดคือความหมายของราคาตามบัญชีตอ่ หุ้น (จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ขอ้ ท่ี 1)
ก. ราคาหนุ้ สามญั หนึ่งหนุ้ ณ วันใดวนั หนึ่ง
ข. ราคาตลาดของหนุ้ สามญั ณ วนั ท่ีในงบการเงิน
ค. มูลค่าเงนิ สดทผี่ ู้ถอื หนุ้ สามญั จะไดร้ ับ ณ วนั ทีบ่ รษิ ัทมกี ารเลกิ กจิ การ
ง. จานวนเงินทผ่ี ถู้ อื หนุ้ หนง่ึ หุ้นมสี ทิ ธิได้รบั คนื ณ วนั ทใ่ี นงบแสดงฐานะการเงนิ
จ. สิทธสิ ว่ นได้เสยี ในเงินทนุ ของบรษิ ัทตอ่ หนง่ึ ห้นุ ในกรณหี ากบรษิ ทั มกี ารเลิกกจิ การ

หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 11
การเลิกบรษิ ัทและการชาระบัญชี

สาระการเรียนรู้

1. สาเหตุของการเลิกบรษิ ัท
2. อานาจหนา้ ท่ีของผ้ชู าระบญั ชี
3. การบญั ชเี กีย่ วกบั การชาระบญั ชเี ลกิ บริษทั

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้

1. บอกสาเหตขุ องการเลิกบรษิ ทั ได้
2. บอกอานาจหนา้ ทีข่ องผูช้ าระบญั ชีได้
3. บนั ทกึ รายการบัญชเี มือ่ เลกิ บริษทั ได้
4. ทางบรบั จา่ ยเงินสดได้
5. ทางบกาไรขาดทุนจากการจาหนา่ ยสนิ ทรัพยไ์ ด้
6. ปฏิบัตงิ านด้วยความรบั ผิดชอบ มคี วามสนใจใฝ่รู้ ซ่ือสตั ย์สจุ ริต ตรงต่อเวลาและสุภาพเรยี บรอ้ ย

สมรรถนะประจาหนว่ ย

บันทึกและจัดทางบชาระบญั ชีเลกิ บรษิ ทั ได้ถูกตอ้ งตามมาตรฐานการบญั ชี

หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 11 การเลิกบรษิ ัทและการชาระบัญชี 596

ผงั มโนทศั น์ (Concept Map)

Ways to increase

การเลกิ บริษัท 1. สาเหตขุ องการเลกิ บรษิ ทั
และการชาระบญั ชี
2. อานาจหน้าที่ของผ้ชู าระบญั ชี

3. การบัญชีเกี่ยวกับการชาระบญั ชีเลกิ บรษิ ทั
3.1 การบนั ทกึ รายการบญั ชเี มือ่ เลิกบรษิ ทั
3.2 งบรบั จ่ายเงินสด
3.3 งบกาไรขาดทนุ จากการจาหนา่ ยสนิ ทรัพย์

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ 11 การเลกิ บรษิ ัทและการชาระบัญชี 597

แบบทดสอบกอ่ นเรียน
หน่วยการเรียนรู้ท่ี 11 การเลกิ บรษิ ทั และการชาระบัญชี

คาชี้แจง

1. ใหเ้ ลอื กคาตอบที่ถูกต้องทสี่ ดุ เพียงขอ้ เดยี ว และทาเครือ่ งหมายกากบาท (×) ลงในระดาษคาตอบ
2. แบบทดสอบ จานวน 5 ขอ้ รวม 5 คะแนน ใชเ้ วลา 5 นาที

1. ข้อใด ไม่ใช่ สาเหตขุ องการเลิกบรษิ ทั (จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ขอ้ ท่ี 1)

ก. บรษิ ทั อยใู่ นฐานะลม้ ละลาย

ข. ผู้จัดตง้ั บรษิ ทั ปฏิบัติตามบทบญั ญัตเิ กีย่ วกบั การประชุมจัดตง้ั บริษทั

ค. บรษิ ทั จัดต้งั ข้นึ เพอื่ ทากจิ การอยา่ งใดอยา่ งหนง่ึ และเมอ่ื ทากจิ การน้ันเสร็จแล้ว

ง. บริษัทไมเ่ รมิ่ ดาเนนิ การภายใน 1 ปีนบั แตว่ นั จดทะเบยี นหรอื หยุดทาการถึง 1 ปี

จ. ผ้ถู อื หนุ้ ของบริษัทจากัดเหลอื ไมถ่ งึ 3 คน และผูถ้ ือหนุ้ ของบริษัทมหาชนจากัดเหลอื ไม่ถงึ 15 คน

2. ข้อใด ไม่ใช่ อานาจหนา้ ที่ของผู้ชาระบญั ชี (จุดประสงค์การเรยี นรูข้ อ้ ที่ 2)

ก. ย่นื จดทะเบียนเลกิ บรษิ ัทและชอ่ื ผ้ชู าระบญั ชี

ข. รวบรวมสินทรัพย์ รบั ชาระเงนิ จากลกู หนี้ และจาหนา่ ยสินทรพั ย์ของบรษิ ทั

ค. จดั ทางบแสดงฐานะการเงนิ ณ วันเลิกบริษทั เพื่อใหผ้ สู้ อบบญั ชีตรวจสอบ

ง. ลงประกาศโฆษณาในหนงั สอื พิมพ์ เพื่อแจง้ ให้ทราบว่าบริษทั เลกิ กจิ การแล้ว

จ. แจง้ การเลิกบริษัทไปยงั เจ้าหนี้ทกุ รายใหท้ ราบ เพ่อื ใหย้ ื่นการทวงหนีต้ อ่ ผ้ถู อื หุ้น

จากโจทยต์ อ่ ไปน้ี จงตอบคาถามข้อ 3 - 5

บรษิ ัท พรฤดี จากดั มียอดคงเหลอื ในวันที่ 1 มกราคม 2557 ดงั น้ี

เงนิ สด 98,000 คา่ ใช้จา่ ยค้างจ่าย 37,000

ลกู หน้กี ารคา้ 150,000 หนุ้ กู้ 200,000

คา่ เผ่ือหนสี้ งสยั จะสญู 7,500 ส่วนลดมลู คา่ หุน้ กู้ 7,500

สนิ ค้าคงเหลือ 120,000 หุ้นบรุ ิมสทิ ธิ 5%

วัสดุสานักงาน 7,000 (3,000 หุ้น มูลคา่ หุน้ ละ 100) 300,000

ที่ดนิ 1,000,000 หนุ้ สามญั 1,000,000

อาคาร 700,000 (10,000 หุ้น มูลค่าห้นุ ละ 100)

ค่าเสอ่ื มราคาสะสม-อาคาร 420,000 สว่ นเกินมูลคา่ หุน้ บรุ ิมสิทธิ 5,000

เครื่องใช้สานกั งาน 100,000 ส่วนเกินมลู คา่ หุ้นสามญั 20,000

ค่าเสอื่ มราคาสะสม-เคร่ืองใชส้ านกั งาน 40,000 ส่วนเกนิ ทนุ จากการตีราคาสนิ ทรัพย์ 10,000

เจ้าหนี้ 70,000 กาไรสะสมจดั สรร-สารองตามกฎหมาย 40,000

ดอกเบี้ยหุ้นกู้คา้ งจ่าย 3,000 กาไรสะสมทย่ี ังไมไ่ ด้จดั สรร 30,000

หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 11 การเลิกบรษิ ัทและการชาระบัญชี 598

ในระหว่างเดอื นมกราคม-กมุ ภาพนั ธ์ 2557 ผู้ชาระบญั ชีไดด้ าเนินการขายสินทรพั ยแ์ ละเรยี กเกบ็ เงนิ
จากลกู หน้ี จ่ายค่าชาระบญั ชีและชาระหนส้ี ิน รวมทง้ั จ่ายคนื ทุนใหก้ บั ผู้ถือหุ้น ดังน้ี

ม.ค. 9 ขายสินคา้ ทั้งส้นิ ในราคา 124,000 บาท
15 จา่ ยชาระคา่ ใช้จ่ายค้างจา่ ย 37,000 บาท

ม.ค. 21 เก็บเงินจากลกู หนที้ งั้ สนิ้ ได้เงนิ 130,000 บาท
30 จ่ายชาระเงนิ ไถ่คนื ห้นุ กู้ พรอ้ มดอกเบยี้ หนุ้ กู้ค้างจา่ ยท้งั สนิ้

ก.พ. 5 ขายเครื่องใช้สานกั งานและวสั ดสุ านกั งานทง้ั สนิ้ ไดใ้ นราคา 57,000 บาท
17 ขายทดี่ นิ และอาคารได้ในราคา 1,200,000 บาท
22 จ่ายชาระเจา้ หนที้ ง้ั สน้ิ 66,500 บาท โดยเจา้ หนยี้ อมลดหน้ใี ห้ 5%
26 จ่ายคา่ ใช้จา่ ยในการชาระบญั ชี 20,000 บาท
28 จ่ายคนื ทุนผถู้ ือหนุ้ บรุ ิมสทิ ธิและผู้ถอื หนุ้ สามญั

3. การจา่ ยค่าใชจ้ า่ ยในการชาระบญั ชี จะบันทกึ เดบติ ในบัญชีใด (จดุ ประสงค์การเรยี นรขู้ ้อท่ี 3)
ก. ผู้ถือหุ้นสามัญ
ข. ผูถ้ ือหุ้นบรุ มิ สิทธิ
ค. ค่าใชจ้ ่ายในการชาระบญั ชี
ง. ขาดทุนจากการจาหน่ายสินทรัพย์
จ. กาไรขาดทนุ จากการจาหน่ายสนิ ทรพั ย์

4. เงินสดรับทง้ั สนิ ในงบแสดงเงนิ สดรบั จ่าย มจี านวนเท่าใด (จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ขอ้ ที่ 4)
ก. 0 บาท
ข. 98,000 บาท
ค. 1,511,000 บาท
ง. 1,609,000 บาท
จ. 1,611,000 บาท

5. บญั ชีกาไรขาดทุนจากการจาหน่ายสินทรัพยท์ ป่ี ดิ เข้าบญั ชีกาไรสะสม มีจานวนเท่าใด
(จุดประสงค์การเรียนรู้ขอ้ ที่ 5)
ก. 122,500 บาท
ข. 122,600 บาท
ค. 132,500 บาท
ง. 132,600 บาท
จ. 142,500 บาท

หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 11 การเลิกบริษทั และการชาระบัญชี 599

เนือ้ หาสาระ

การประกอบธุรกิจไม่ว่าจะเป็นลักษณะของบริษัทจากัดหรือบริษัทมหาชนจากัด เม่ือดาเนินงาน
ม า ใ น ช่ ว ง ร ะ ย ะ เ ว ล า ห นึ่ ง ส ภ า พ แ ว ด ล้ อ ม ท า ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ มี ก า ร เ ป ล่ี ย น แ ป ล ง แ ล ะ ก า ร แ ข่ ง ขั น สู ง
อาจส่งผลให้บริษัทประสบปัญหาการบริหารงาน จนกระท่ังขาดสภาพคล่องในการดาเนินงาน หรือ
มีผลขาดทุนสะสมเป็นจานวนมากจนไม่สามารถดาเนินธุรกิจต่อไปได้จึงต้องเลิกกิจการ การเลิกกิจการ
จะตอ้ งดาเนนิ การให้ถกู ตอ้ งตามขน้ั ตอนทางกฎหมาย โดยต้องมีการแต่งตั้งผู้ท่ีทาหน้าที่ในการชาระบัญชี
เพื่อดาเนินการจาหน่ายสินทรัพย์ เรียกเก็บเงินจากลูกหน้ีและจ่ายชาระหนี้ให้กับเจ้าหนี้ของกิจการ
ถ้ามีเงินสดเหลือจึงจ่ายเงินคนื ให้ผู้ถอื ห้นุ

1. สาเหตุของการเลกิ บรษิ ัท

ประมวลกฎหมายแพง่ และพาณชิ ย์ มาตรา 1236 และ 1237 รวมทั้งพระราชบญั ญตั บิ ริษทั มหาชนจากัด
มาตรา 154 ถงึ 158 กาหนดเมอ่ื เกดิ เหตกุ ารณใ์ ดดังตอ่ ไปนี้ให้ดาเนินการเลกิ บรษิ ทั

1. ถา้ ข้อบังคับของบรษิ ัทกาหนดเหตุทจี่ ะเลกิ เมือ่ เกิดเหตุนัน้ บริษัทต้องเลกิ กจิ การ
2. ถา้ บริษัทตง้ั ขึน้ เพอื่ ทากจิ การอยา่ งหนง่ึ อย่างใดและเม่ือทากจิ การนนั้ เสรจ็ แล้วจงึ เลกิ กจิ การ
3. ถา้ บริษัทต้งั ขน้ึ โดยกาหนดระยะเวลาไวแ้ ละเมอื่ สิ้นสดุ ระยะเวลาน้นั จึงเลกิ กิจการ
4. เม่ือทป่ี ระชุมผถู้ ือหนุ้ ลงมติใหเ้ ลกิ ดว้ ยคะแนนเสยี งไม่นอ้ ยกวา่ 3 ใน 4 ของจานวนเสยี งทง้ั หมด
ของผู้ถือห้นุ ทมี่ าประชุมและมสี ิทธอิ อกเสยี งลงคะแนน
5. เม่ือบริษัทล้มละลาย
6. เมื่อศาลมคี าสงั่ ใหเ้ ลกิ ดว้ ยเหตุดังตอ่ ไปน้ี

1) บริษัทเอกชนท่ีไมเ่ รม่ิ ดาเนินการภายใน 1 ปี นบั แตว่ นั จดทะเบียนบรษิ ัท
หรอื หยุดทาการถงึ หน่งึ ปเี ตม็

2) มผี ้ถู ือหุ้นลดลงเหลอื ตา่ กว่า 3 คน สาหรับบรษิ ัทจากดั หรอื ต่ากวา่ 15 คน
สาหรับบรษิ ัทมหาชนจากดั

3) การดาเนินกจิ การของบรษิ ัทประสบแต่ผลขาดทนุ ไมม่ ีโอกาสจะฟนื้ ตัวได้
4) ผู้เรม่ิ จัดตง้ั บริษทั ฝา่ ฝนื หรือไม่ปฏบิ ตั ติ ามบทบัญญตั เิ ก่ยี วกบั การประชมุ จัดตั้งบรษิ ทั
หรือการจดั ทารายงานการจัดต้งั บรษิ ทั หรอื คณะกรรมการบริษทั ฝ่าฝืน หรอื ไมป่ ฏิบตั ติ ามบญั ญัติ
เกีย่ วกับการชาระเงินค่าหุน้ การจดั ทาบัญชีรายช่ือผู้ถือห้นุ หรือการจดทะเบยี นบรษิ ัท
การเลิกบริษัทให้มีผลนับตั้งแต่วันท่ีนายทะเบียนรับจดทะเบียนเลิกบริษัท แต่ถ้าการชาระบัญชี
ยังไม่เสร็จให้ถือว่าบริษัทยังดารงอยู่เท่าเวลาท่ีจาเป็นเพื่อการชาระบัญชี และให้คณะกรรมการ
ส่งมอบทรพั ย์สนิ บัญชแี ละเอกสารหลักฐานตา่ ง ๆ ท้ังหมดของบริษัท ให้แก่ผู้ชาระบัญชีภายใน 14 วัน
สาหรับบรษิ ัทจากัด และภายใน 7 วัน สาหรับบริษัทมหาชนจากัด เพื่อดาเนินการจดทะเบียนเลิกบริษัท
ชาระสะสางเก่ยี วกบั สินทรพั ย์ หน้ีสินตา่ ง ๆ และจ่ายคืนทุนให้ผู้ถือหนุ้ ของบริษัท

หน่วยการเรียนร้ทู ่ี 11 การเลิกบรษิ ัทและการชาระบัญชี 600

2. อานาจหน้าท่ขี องผชู้ าระบญั ชี มีดังนี้

1. ดาเนนิ การงานของบรษิ ทั เฉพาะท่ีจาเปน็ เพอ่ื ชาระสะสางกิจการงานให้เสร็จส้นิ ไป
2. ดาเนินงานทั้งปวงเกี่ยวกับคดีแพ่งหรือคดีอาญา หรือประนีประนอมยอมความในเรื่องใด ๆ
ในนามของบริษทั
3. เก็บรวบรวมและรับเงินหรือสินทรัพย์ที่บริษัทมีสิทธิท่ีจะได้รับจากบุคคลอื่น หรือขายสินทรัพย์
ของบริษัท จ่ายชาระหน้ีในนามของบริษัทและแบ่งเงินหรือทรัพย์สินที่เหลืออยู่ภายหลังการชาระหนี้
ให้แกผ่ ถู้ ือหุ้น โดยคา่ ใช้จา่ ยในการชาระบัญชีตอ้ งชาระหรอื กันเงินไว้กอ่ นชาระหนสี้ ินอืน่ ๆ
4. ภายใน 7 วัน ที่ได้รับการแต่งต้ัง ผู้ชาระบัญชีต้องขอจดทะเบียนเป็นผู้ชาระบัญชีเลิกบริษัท
และประกาศโฆษณาการเลกิ บรษิ ทั ให้ประชาชนทราบโดยทางหนังสอื พมิ พ์
5. ภายใน 1 เดอื น นับแตว่ ันท่ไี ด้รับการแตง่ ตัง้ ผชู้ าระบัญชีต้องแจ้งเป็นหนังสอื ใหเ้ จา้ หน้ีของบรษิ ัท
ยน่ื คาทวงหนีแ้ กผ่ ู้ชาระบญั ชี ภายใน 1 เดอื น นบั แต่วนั ทไี่ ดร้ ับแจง้ และแจ้งเป็นหนังสือให้ลูกหนี้ของบริษัท
ชาระหน้ีแก่ผชู้ าระบัญชี
6. ถ้าผู้ชาระบัญชีเห็นว่าสินทรัพย์ของบริษัทมีไม่เพียงพอในการชาระหนี้และไม่สามารถ
ทาความตกลงประนอมหนกี้ บั เจ้าหนีท้ ง้ั หมดได้ ใหผ้ ้ชู าระบญั ชีรอ้ งขอตอ่ ศาลเพอื่ สงั่ ใหบ้ ริษัทนั้นล้มละลาย
7. ภายใน 4 เดอื น นับแต่วันได้รับการแต่งตง้ั ผู้ชาระบญั ชีต้องจัดให้มีการทางบแสดงฐานะการเงิน
และบัญชีกาไรขาดทนุ ของบรษิ ัทตั้งแตต่ ้นปีบัญชีจนถึงวนั จดทะเบยี นเลกิ บริษทั ส่งให้ผสู้ อบบัญชตี รวจสอบ
และเสนอใหท้ ป่ี ระชมุ ผูถ้ ือหนุ้ อนุมตั ิภายใน 1 เดือน นบั แต่วันไดร้ บั จากผู้สอบบญั ชี
8. ผู้ชาระบัญชีต้องทารายงานการชาระบัญชีตามแบบและรายการท่ีกาหนดในกฎกระท รวง
เพ่อื ยน่ื ตอ่ นายทะเบียนทุกระยะ 3 เดือน นับแตว่ ันท่ไี ดก้ ารแตง่ ตั้งจนกว่าจะเสรจ็ สนิ้ การชาระบัญชี
9. ผู้ชาระบัญชีต้องดาเนินการชาระบัญชีให้แล้วเสร็จภายใน 5 ปี นับแต่วันจดทะเบียนเลิกบริษัท
ถ้าไม่เสร็จภายในกาหนด นายทะเบียนมีอานาจส่ังให้ผู้ชาระบัญชีต้องดาเนินการเร่งรัดการชาระบัญชี
ใหแ้ ลว้ เสร็จได้ตามท่ีเหน็ สมควร
10. เมือ่ การชาระบญั ชีเสร็จส้นิ แลว้ ใหจ้ ัดทารายงานผลการชาระบัญชพี ร้อมด้วยบัญชีรับจ่ายเงินสด
และช้ีแจงความเป็นไปได้ในการชาระบัญชีให้ท่ีประชุมผู้ถือหุ้น เพื่ออนุมัติภายใน 4 เดือน นับต้ังแต่
วนั เสร็จสนิ้ การชาระบัญชี แล้วนาไปยื่นขอจดทะเบียนเสร็จการชาระบัญชีต่อนายทะเบียนภายใน 14 วัน
พร้อมท้ังมอบบัญชีและเอกสารประกอบการลงบัญชีของบริษัทต่อนายทะเบียน ซ่ึงจะเก็บรักษา
ไว้ไม่นอ้ ยกว่า 3 ปี

หน่วยการเรียนรูท้ ่ี 11 การเลกิ บริษทั และการชาระบัญชี 601

แบบฝกึ หดั ที่ 11.1

ตอนที่ 1 จงเขยี นเคร่ืองหมาย หน้าข้อท่ีถูกตอ้ ง และเขียนเครือ่ งหมาย  หนา้ ขอ้ ที่ไมถ่ กู ตอ้ ง
(ขอ้ ละ 1 คะแนน)

 1. บริษัทลม้ ละลาย ต้องเลิกบรษิ ทั
 2. บรษิ ทั ไม่ดาเนนิ การภายใน 1 เดอื น นบั แตว่ ันจดทะเบยี น ตอ้ งเลิกบริษทั
 3. จานวนผู้ถือหุ้นลดลงเหลอื ตา่ กวา่ 7 คน สาหรับบรษิ ทั จากัด ต้องเลิกบริษัท
 4. เมือ่ ทปี่ ระชมุ มมี ติให้เลิก ตอ้ งเลิกบรษิ ทั
 5. การชาระบญั ชตี อ้ งดาเนนิ การใหแ้ ลว้ เสรจ็ ภายใน 5 ปี นับแตว่ ันจดทะเบียนเลกิ บรษิ ทั

ตอนท่ี 2 จงตอบคาถามต่อไปน้ีใหส้ มบูรณ์ (ขอ้ ละ 2 คะแนน)
1. จงบอกสาเหตขุ องการเลิกบริษัท มาอย่างน้อย 5 ข้อ

............................................................................................................................. ........................................
............................................................................................................................. ........................................
.....................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ........................................
................................................................................................................................. ....................................
.....................................................................................................................................................................

2. จงอธบิ ายอานาจหนา้ ทข่ี องผูช้ าระบัญชี มาอยา่ งนอ้ ย 5 ข้อ
............................................................................................................................. ........................................
.....................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ........................................
........................................................................................................................................ .............................
.....................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ........................................
................................................................................................................................................... ..................
............................................................................................................................. ........................................

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 11 การเลิกบรษิ ทั และการชาระบัญชี 602

3. การบญั ชีเกี่ยวกบั การชาระบญั ชีเลกิ บริษัท

3.1 การบันทึกรายการบญั ชเี มอ่ื เลกิ บรษิ ัท มีลาดบั ขั้นตอนดังน้ี
1) โอนปดิ บัญชีส่วนของผถู้ ือหุ้นบรุ ิมสิทธไิ ปบัญชีผ้ถู อื หุ้นบรุ มิ สทิ ธิ
สว่ นของผถู้ ือหนุ้ บรุ มิ สิทธิ ประกอบด้วย หุน้ บรุ มิ สทิ ธิ สว่ นเกนิ มลู ค่าหุ้นบรุ ิมสิทธิ หรือ

ส่วนตา่ กวา่ มูลค่าหนุ้ บุรมิ สทิ ธิ รวมท้ังเงินปันผลค้างจ่าย-ห้นุ บรุ มิ สิทธิ (ถ้าม)ี บันทกึ บัญชโี ดย

เดบติ หุน้ บรุ ิมสทิ ธิ ××
ส่วนเกนิ มลู ค่าหุ้นบุรมิ สทิ ธิ ××
เงินปนั ผลคา้ งจา่ ย-หนุ้ บรุ มิ สทิ ธิ ××

เครดิต ผู้ถือหนุ้ บุรมิ สิทธิ ××

2) โอนปดิ บัญชีสว่ นของผถู้ ือหุ้นสามญั ไปบัญชผี ถู้ ือหุ้นสามญั

สว่ นของผู้ถือหุ้นสามัญ ประกอบดว้ ย หุ้นสามญั ส่วนเกินมลู ค่าหนุ้ สามญั หรือ
ส่วนต่ากว่ามลู ค่าห้นุ สามญั รวมทัง้ เงินปนั ผลคา้ งจา่ ย-ห้นุ สามญั (ถา้ ม)ี บันทกึ บัญชีโดย

เดบิต หุน้ สามญั ××
สว่ นเกนิ มลู ค่าหุ้นสามญั ××
เงนิ ปันผลคา้ งจ่าย-หุ้นสามญั ××

เครดิต ผูถ้ อื หนุ้ สามัญ ××

3) โอนปดิ บญั ชีหุ้นกแู้ ละดอกเบีย้ หุ้นกู้คา้ งจ่ายไปบัญชผี ถู้ ือหุ้นกู้ บนั ทกึ บัญชีโดย

เดบิต ห้นุ กู้ ××
ดอกเบยี้ หุน้ กคู้ ้างจา่ ย ××

เครดิต ผ้ถู อื หนุ้ กู้ ××

4) โอนปดิ บัญชีกาไรสะสมจดั สรรตา่ ง ๆ ไปบัญชกี าไรสะสม บนั ทึกบญั ชโี ดย

เดบติ กาไรสะสมจัดสรร-สารองตามกฎหมาย ××

กาไรสะสมจัดสรร-เพ่ือขยายงาน ××
เครดติ กาไรสะสม ××

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 11 การเลิกบริษทั และการชาระบญั ชี 603

5) โอนปิดบญั ชีส่วนเกินมูลค่าหนุ้ กู้หรือส่วนลดมลู ค่าหุ้นกู้ และคา่ ใชจ้ ่ายในการออกหนุ้ กู้
รอตัดบัญชที ่ยี งั ตดั จาหน่ายไม่หมดไปบัญชกี าไรขาดทนุ จากการจาหนา่ ยสินทรพั ย์ บันทกึ บญั ชีโดย

เดบิต ส่วนเกนิ มลู ค่าหุน้ กู้ ××
กาไรขาดทนุ จากการจาหน่ายสนิ ทรพั ย์ ××
เครดิต ส่วนลดมลู คา่ หุ้นกู้
××
ค่าใชจ้ ่ายในการออกหุน้ กรู้ อตดั บญั ชี
××

6) บันทกึ บัญชีจาหนา่ ยสินทรพั ย์ การจาหนา่ ยสนิ ทรพั ย์ รวมทง้ั การเรยี กเกบ็ เงินจากลูกหนี้

จานวนเงนิ ทไี่ ดร้ ับอาจจะเทา่ กบั มากกวา่ หรอื น้อยกว่าราคาตามบญั ชขี องสนิ ทรพั ย์ ผลต่างใหบ้ นั ทึก
บัญชีกาไรขาดทุนจากการจาหนา่ ยสนิ ทรัพย์ บันทึกบัญชโี ดย

เดบิต เงนิ สด ××

ค่าเผอ่ื หนี้สงสัยจะสูญ ××

ค่าเสอื่ มราคาสะสม-อาคาร ××

กาไรขาดทุนจากการจาหน่ายสนิ ทรัพย์ (ผลต่างขาดทุน) ××

เครดิต ลกู หนี้ ××

ทด่ี นิ ××

อาคาร ××

กาไรขาดทนุ จากการจาหนา่ ยสนิ ทรัพย์ (ผลตา่ งกาไร) ××

7) การชาระหนส้ี นิ เมื่อรวบรวมเงนิ สดไดแ้ ลว้ ผชู้ าระบญั ชจี ะจา่ ยชาระหนสี้ ินทงั้ สนิ้
ใหแ้ ก่บุคคลภายนอก รวมทงั้ การไถ่ถอนหุ้นกู้ บันทกึ บญั ชโี ดย

เดบิต เจ้าหนกี้ ารค้า ××

หนส้ี ินอ่ืน ๆ ××
ผถู้ ือห้นุ กู้ ××
เครดิต เงนิ สด
××

หนว่ ยการเรียนร้ทู ี่ 11 การเลิกบรษิ ทั และการชาระบัญชี 604

8) จา่ ยคา่ ใช้จ่ายในการชาระบญั ชี บันทกึ บัญชโี ดย ××
××
เดบติ กาไรขาดทุนจากการจาหนา่ ยสินทรพั ย์
เครดติ เงนิ สด

9) ปดิ บัญชกี าไรขาดทนุ จากการจาหนา่ ยสินทรัพยเ์ ข้าบญั ชกี าไรสะสม แบง่ เป็น 2 กรณี
(1) กรณีมีผลขาดทนุ สทุ ธิ บนั ทกึ บญั ชโี ดย

เดบติ กาไรสะสม ××

เครดติ กาไรขาดทนุ จากการจาหนา่ ยสนิ ทรพั ย์ ××

(2) กรณีมีผลกาไรสทุ ธิ บนั ทกึ บัญชีโดย ××
××
เดบิต กาไรขาดทนุ จากการจาหน่ายสนิ ทรพั ย์
เครดติ กาไรสะสม

10) ปิดบัญชกี าไรสะสมเขา้ บัญชีผู้ถือหุ้นสามัญ ยอดคงเหลอื ในบญั ชีกาไรสะสม
เปน็ ส่วนของผ้ถู อื หุ้นสามญั จงึ โอนปดิ ไปบญั ชีผู้ถอื ห้นุ สามญั บันทึกบญั ชโี ดย

เดบิต ผูถ้ อื หนุ้ สามญั ××
เครดติ กาไรสะสม ××

11) จา่ ยคืนทุนใหผ้ ้ถู ือหุ้น หลงั จากการชาระหนสี้ ินแล้วมเี งนิ สดคงเหลอื อยู่
ให้จ่ายคนื ทนุ ใหผ้ ูถ้ อื หนุ้ บรุ มิ สทิ ธิกอ่ น สว่ นท่เี หลอื จงึ จา่ ยคนื ทนุ ให้ผ้ถู อื หุน้ สามัญ บนั ทกึ บญั ชีโดย

เดบติ ผถู้ อื หนุ้ บรุ มิ สิทธิ ××
ผ้ถู ือหุ้นสามญั ××

เครดิต เงินสด ××

หลงั จากชาระบญั ชเี สรจ็ สิ้น ผ้ชู าระบญั ชีตอ้ งทารายงานการชาระบญั ชีเสนอตอ่ ผถู้ ือห้นุ ไดแ้ ก่

1. งบรบั จ่ายเงินสด (Cash Receipts and Disbursements Statement)
2. งบกาไรขาดทุนจากการจาหน่ายสินทรพั ย์ (Realization gain or Loss Statement)

หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 11 การเลิกบริษัทและการชาระบญั ชี 605

ตวั อยา่ งท่ี 11.1 บริษัท บารมี จากดั มมี ตเิ ลกิ กจิ การในวนั ท่ี 1 มกราคม 2558 โดยกาหนด

คา่ ชาระบญั ชี 30,000 บาท งบแสดงฐานะการเงนิ ณ วนั เลกิ กจิ การ มดี ังน้ี

บริษัท บารมี จากัด

งบแสดงฐานะการเงนิ

ณ วันท่ี 1 มกราคม 2558

(หน่วย : บาท)

สินทรพั ย์

สนิ ทรัพยห์ มุนเวียน

เงินสด 108,000

ลูกหนี้ 273,500

หกั คา่ เผื่อหนส้ี งสัยจะสูญ 12,000 261,500

สนิ ค้าคงเหลอื 190,000

ค่าเชา่ จา่ ยล่วงหน้า 25,000 584,500

สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน

ท่ีดนิ 2,200,000

อุปกรณส์ านักงาน 282,000

หัก คา่ เสื่อมราคาสะสม-อุปกรณ์สานักงาน 52,000 230,000

ค่าใช้จา่ ยในการออกหนุ้ กรู้ อตดั บญั ชี 3,000 2,433,000

รวมสินทรพั ย์ 3,017,500

รวมหนี้สินและสว่ นของผู้ถือหุ้น

หนี้สินหมุนเวียน

เจ้าหนี้ 15,200

ดอกเบี้ยหุ้นกู้ค้างจ่าย 1,800

ภาษเี งนิ ไดค้ า้ งจา่ ย 4,500 21,500

หนส้ี ินไม่หมนุ เวยี น

หุน้ กู้ 500,000

บวก สว่ นเกินมลู ค่าหุ้นกู้ 10,000 510,000

รวมหนสี้ นิ 531,500

ส่วนของผถู้ ือหุ้น

ทุนเรอื นหุ้น

ทุนจดทะเบยี น

หุน้ บรุ มิ สทิ ธิ 5% 6,000 ห้นุ มูลค่าหุ้นละ 100 บาท 600,000

หุ้นสามญั 15,000 หุน้ มูลคา่ หุน้ ละ 100 บาท 1,500,000 2,100,000

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี 11 การเลกิ บรษิ ทั และการชาระบัญชี 606

ทุนที่ออกและเรยี กชาระแล้ว

หุ้นบรุ มิ สทิ ธิ 5% 6,000 หุ้น มูลค่าหนุ้ ละ 100 บาท 600,000
1,500,000
หุ้นสามญั 15,000 ห้นุ มูลคา่ ห้นุ ละ 100 บาท 2,100,000
100,000
ส่วนเกินทนุ 200,000 300,000

สว่ นเกนิ มลู ค่าห้นุ บรุ มิ สทิ ธิ 70,000 86,000
16,000 2,486,000
สว่ นเกินมลู คา่ หุ้นสามญั 3,017,500

กาไรสะสม

จัดสรรแล้ว

สารองตามกฎหมาย 30,000

สารองเพอื่ ขยายงาน 40,000

ยงั ไมไ่ ด้จดั สรร

รวมสว่ นของผถู้ อื ห้นุ

รวมหน้ีสินและส่วนของผ้ถู อื หุ้น

ระหว่างเดอื นมกราคม – กุมภาพนั ธ์ 2558 ผู้ชาระบัญชีไดด้ าเนินการจาหน่ายสนิ ทรัพย์
เกบ็ เงินจากลกู หน้ี จ่ายคา่ ใช้จ่ายและชาระหน้สี ิน รวมท้ังจ่ายคืนทนุ ผถู้ ือห้นุ ดงั นี้

2558

ม.ค. 9 เก็บเงนิ จากลกู หนท้ี ้ังส้นิ ได้จานวน 250,000 บาท
14 จา่ ยภาษเี งนิ ได้คา้ งจ่ายทงั้ หมด
18 ขายสนิ ค้าไดท้ ง้ั ส้ิน 210,000 บาท

ก.พ. 5 ขายอุปกรณส์ านกั งานในราคา 200,000 บาท
10 ขายทีด่ ินได้ในราคา 2,230,000 บาท
15 จา่ ยชาระเจ้าหนที้ ้งั ส้นิ

18 ไถถ่ อนหุ้นกู้ในราคาตามมลู ค่า
20 จา่ ยคา่ ใช้จ่ายในการชาระบญั ชี 30,000 บาท
28 จ่ายคนื ทุนผู้ถอื หนุ้ บรุ ิมสทิ ธิและผู้ถือหุน้ สามญั

หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 11 การเลิกบริษทั และการชาระบัญชี 607

การบนั ทึกบญั ชี

สมดุ รายวันทัว่ ไป หน้า 1
เครดติ
พ.ศ. 2558 รายการ เลขท่ี เดบิต บาท สต.
เดอื น วัน บญั ชี บาท สต.
700,000 -
ม.ค. 1 ห้นุ บรุ ิมสทิ ธิ 600,000 -
100,000 -
สว่ นเกินมลู คา่ หุ้นบรุ มิ สทิ ธิ

ผถู้ ือหนุ้ บรุ มิ สทิ ธิ

ปดิ บญั ชสี ว่ นของผู้ถือหุ้นบุริมสทิ ธิ

หนุ้ สามญั 1,500,000 -
200,000 -
สว่ นเกนิ มลู คา่ หนุ้ สามญั
1,700,000 -
ผู้ถือหุ้นสามัญ

ปิดบัญชสี ว่ นของผ้ถู อื หุ้นสามัญ

กาไรสะสมจัดสรร-สารองตามกฎหมาย 30,000 -
40,000 -
กาไรสะสมจัดสรร-สารองเพ่อื ขยายงาน

กาไรสะสม 70,000 -

ปิดบญั ชกี าไรสะสมจดั สรร

หนุ้ กู้ 500,000 -
1,800 -
ดอกเบีย้ หุ้นก้คู ้างจ่าย

ผ้ถู อื หนุ้ กู้ 501,800 -

ปดิ บัญชสี ว่ นของผถู้ ือหนุ้ กู้

สว่ นเกนิ มลู ค่าห้นุ กู้ 10,000 -

ค่าใชจ้ ่ายในการออกหุน้ กูร้ อตดั บญั ชี 3,000 -

กาไรขาดทนุ จากการจาหนา่ ย-

สนิ ทรพั ย์ 7,000 -

ปดิ บัญชสี ่วนเกนิ มลู ค่าหุ้นกแู้ ละ

คา่ ใช้จา่ ยในการออกหุ้นกรู้ อตดั บัญชี

ม.ค. 9 เงินสด 250,000 -

คา่ เผ่ือหน้สี งสัยจะสูญ 12,000 -
11,500 -
กาไรขาดทุนจากการจาหน่ายสินทรัพย์

ลกู หน้ี 273,500 -

รบั ชาระเงนิ จากลูกหนท้ี ัง้ สิ้น

หน่วยการเรียนรู้ที่ 11 การเลิกบรษิ ัทและการชาระบัญชี 608

พ.ศ. 2558 สมดุ รายวันท่วั ไป เลขท่ี เดบติ หน้า 2
เดอื น วนั บัญชี บาท สต. เครดิต
ม.ค. 14 รายการ บาท สต.
4,500 -
18 ภาษเี งนิ ไดค้ ้างจ่าย 4,500 -
เงินสด
ก.พ. 5 210,000 -
จา่ ยภาษีเงนิ ได้ 190,000 -
10 เงินสด
20,000 -
15 สินค้าคงเหลอื
18 กาไรขาดทุนจากการจาหน่าย- 200,000 -
20 สนิ ทรัพย์
จาหนา่ ยสินคา้ คงเหลือทง้ั สนิ้ 52,000 -
เงนิ สด 30,000 -
คา่ เสื่อมราคาสะสม-อุปกรณส์ านักงาน
กาไรขาดทุนจากการจาหนา่ ยสนิ ทรพั ย์ 282,000 -
อุปกรณ์สานกั งาน
จาหน่ายอปุ กรณส์ านกั งาน 2,230,000 -
เงินสด 2,200,000 -
ทีด่ ิน
กาไรขาดทุนจากการจาหน่าย- 30,000 -
สินทรพั ย์
จาหนา่ ยท่ีดนิ 15,200 -
เจ้าหนี้
เงินสด 15,200 -
จ่ายชาระเจ้าหนี้
ผู้ถือหุ้นกู้ 501,800 -
เงนิ สด 501,800 -
ไถถ่ อนหนุ้ กู้
กาไรขาดทนุ จากการจาหน่ายสนิ ทรัพย์ 30,000 -
เงนิ สด
จา่ ยค่าใช้จ่ายในการชาระบัญชี 30,000 -
กาไรขาดทนุ จากการจาหน่ายสนิ ทรัพย์
คา่ เช่าจา่ ยลว่ งหน้า 25,000 -
ปิดบญั ชสี นิ ทรพั ยท์ จ่ี าหนา่ ยไมไ่ ด้
25,000 -

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 11 การเลกิ บริษัทและการชาระบญั ชี 609

พ.ศ. 2558 สมุดรายวนั ทัว่ ไป เลขท่ี เดบิต หน้า 3
เดือน วัน บัญชี บาท สต.
รายการ เครดติ
ก.พ. 28 39,500 - บาท สต.
กาไรสะสม
กาไรขาดทุนจากการจาหนา่ ย- 39,500 -
สินทรัพย์
46,500 -
ปดิ บญั ชีกาไรขาดทนุ จากการจาหน่าย
สนิ ทรพั ย์ 46,500 -
กาไรสะสม
700,000 -
ผูถ้ อื หนุ้ สามญั 1,746,500 -
ปดิ บญั ชกี าไรสะสมเขา้
บญั ชีผถู้ ือหนุ้ สามัญ 2,446,500 -
(16,000 + 70,000 - 39,500)
ผ้ถู อื หนุ้ บรุ มิ สิทธิ
ผู้ถือหุน้ สามญั (1,700,000+46,500)

เงนิ สด
จา่ ยคนื ทนุ ใหผ้ ถู้ อื หุ้น

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 11 การเลิกบรษิ ทั และการชาระบัญชี 610

3.2 งบรับจา่ ยเงินสด
เป็นงบทีแ่ สดงรายละเอียดของเงินสดคงเหลอื รวมกบั รายการรับเงนิ สดจากการจาหน่ายสินทรพั ย์

และการรับชาระหน้ีจากลูกหนี้ ตลอดจนการจ่ายชาระหนี้แก่เจ้าหน้ี จ่ายค่าใช้จ่ายค้างจ่ายต่าง ๆ
ค่าใช้จา่ ยในการชาระบัญชี และการจา่ ยคืนทนุ ให้แก่ผถู้ อื หนุ้ ซึ่งยอดรายรบั จะต้องเทา่ กับรายจา่ ย

ตวั อยา่ งท่ี 11.2 จากตัวอย่างท่ี 11.1 งบรับจา่ ยเงินสด ของบรษิ ัท บารมี จากัด แสดงดังน้ี

บรษิ ัท บารมี จากัด (หนว่ ย : บาท)
งบรบั จ่ายเงนิ สด 108,000
เดือนมกราคม-กุมภาพนั ธ์ 2558
250,000 2,890,000
เงนิ สดคงเหลอื 1 มกราคม 2558 2,998,000
รายรับ 210,000
200,000
รบั ชาระหน้ีจากลกู หนี้ 2,230,000
ขายสินค้า
ขายอุปกรณส์ านกั งาน 4,500 2,998,000
ขายทดี่ ิน 0
รวมเงนิ สดทง้ั สิน้ 30,000
รายจ่าย 15,200
จา่ ยภาษีเงินไดค้ า้ งจา่ ย 501,800
จา่ ยคา่ ใช้จา่ ยในการชาระบัญชี
จา่ ยชาระเจา้ หนี้ 700,000
ไถถ่ อนหุน้ กู้ 1,746,500
จ่ายคนื ผ้ถู อื หุ้นบุรมิ สทิ ธิ
จา่ ยคนื ผู้ถอื ห้นุ สามญั
เงินสดคงเหลือ 28 กมุ ภาพันธ์ 2558

หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 11 การเลิกบรษิ ทั และการชาระบัญชี 611

3.3 งบกาไรขาดทุนจากการจาหนา่ ยสินทรพั ย์
เป็นงบที่แสดงรายละเอียดเก่ียวกับกาไรขาดทุนจากการจาหน่ายสินทรพั ยใ์ นการชาระบญั ชี

การเกบ็ เงินจากลูกหน้ี การจ่ายชาระหนเ้ี จ้าหน้ี คา่ ใชจ้ ่ายตา่ ง ๆ เกยี่ วกับการชาระบญั ชี

การปดิ ส่วนเกินหรอื ส่วนลดมูลค่าห้นุ กู้ และค่าใชจ้ ่ายในการออกหนุ้ กู้

ตวั อยา่ งท่ี 11.3 จากตวั อย่างที่ 11.1 งบกาไรขาดทุนจากการจาหนา่ ยสินทรพั ย์ของบรษิ ัท บารมี จากดั

แสดงดงั น้ี

บรษิ ัท บารมี จากดั

งบกาไรขาดทุนจากการจาหนา่ ยสินทรพั ย์

เดอื นมกราคม-กมุ ภาพนั ธ์ 2558

(หน่วย : บาท)

กาไรจากการจาหนา่ ยสินทรพั ย์

ส่วนเกินมลู ค่าหนุ้ กู้ 10,000

กาไรจากการขายสินคา้ 20,000

กาไรจากการขายทีด่ ิน 30,000 60,000

ขาดทุนจากการจาหน่ายสนิ ทรพั ย์

หนีส้ ญู 11,500

ขาดทนุ จากการขายอปุ กรณส์ านักงาน 30,000

ค่าใชจ้ ่ายในการออกหุ้นกู้รอตดั บญั ชี 3,000

ค่าเชา่ จ่ายล่วงหนา้ 25,000

คา่ ใชจ้ า่ ยในการชาระบญั ชี 30,000 99,500

ขาดทุนสทุ ธจิ ากการชาระบัญชี (39,500)

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 11 การเลิกบริษัทและการชาระบญั ชี 612

แบบฝกึ หดั ท่ี 11.2

ตอนท่ี 1 จงเตมิ คาตอบลงในช่องวา่ งให้ถกู ต้อง (ขอ้ ละ 2 คะแนน)

1. โอนปดิ บญั ชสี ว่ นของผถู้ ือห้นุ บรุ มิ สทิ ธไิ ปบัญชผี ูถ้ อื หนุ้ บุริมสทิ ธิ บนั ทกึ บัญชโี ดย

เดบติ ××

ส่วนเกินมลู ค่าหุ้นบรุ มิ สทิ ธิ ××

เงนิ ปันผลค้างจา่ ย-ห้นุ บรุ มิ สทิ ธิ ××

เครดิต ××

2. โอนปิดบญั ชสี ว่ นของผู้ถือหนุ้ สามญั ไปบญั ชผี ู้ถอื หนุ้ สามญั บนั ทกึ บญั ชีโดย

เดบิต ××

สว่ นเกนิ มลู ค่าหุ้นสามญั ××

เงนิ ปันผลคา้ งจ่าย-หุ้นสามญั ××

เครดติ ××

3. โอนปดิ บญั ชหี นุ้ กแู้ ละดอกเบีย้ หุน้ กู้ค้างจา่ ยไปบญั ชีผู้ถอื ห้นุ กู้ บันทกึ บัญชีโดย

เดบิต ××

ดอกเบย้ี หนุ้ กู้คา้ งจา่ ย ××

เครดิต ××

4. โอนปดิ บญั ชกี าไรสะสมต่าง ๆ ไปบญั ชกี าไรสะสม บันทึกบญั ชโี ดย

เดบติ กาไรสะสมจัดสรร-สารองตามกฎหมาย ××

กาไรสะสมจดั สรร-เพือ่ การขยายงาน ××

เครดติ ××

5. โอนปิดบญั ชีส่วนเกินมลู ค่าหนุ้ กู้หรือส่วนลดมลู ค่าหุ้นกู้ และค่าใช้จ่ายในการออกหุ้นกู้รอตดั บญั ชี

ทย่ี ังตัดจาหนา่ ยไมห่ มดไปบญั ชีกาไรขาดทุนจากการจาหนา่ ยสินทรพั ย์ บันทกึ บญั ชโี ดย

เดบิต สว่ นเกินมลู คา่ หุ้นกู้ ××

××

เครดติ ส่วนลดมลู คา่ หนุ้ กู้ ××

ค่าใช้จา่ ยในการออกหุ้นกรู้ อตัดบญั ชี ××

หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 11 การเลกิ บรษิ ัทและการชาระบญั ชี 613

6. บนั ทกึ บัญชจี าหน่ายสนิ ทรัพย์ ผลต่างมผี ลกาไรจากการจาหนา่ ยสนิ ทรพั ย์ บันทกึ บญั ชีโดย

เดบติ ××

คา่ เผื่อหน้ีสงสัยจะสูญ ××

ค่าเสื่อมราคาสะสม-อาคาร ××

เครดติ ลกู หนี้ ××

ทด่ี ิน ××

อาคาร ××

××

7. การชาระหนี้สิน บนั ทกึ บัญชโี ดย ××
เดบติ เจา้ หนก้ี ารคา้ ××
หนีส้ นิ อ่นื ๆ ××

ผู้ถอื หุ้นกู้ ××
เครดิต

8. จา่ ยค่าใชจ้ า่ ยในการชาระบัญชี บันทึกบัญชีโดย ××
เดบติ ××

เครดติ เงินสด

9. ปดิ บัญชกี าไรขาดทนุ จากการจาหนา่ ยสนิ ทรพั ย์เขา้ บญั ชีกาไรสะสมมีผลขาดทุนสทุ ธิ บนั ทกึ บญั ชีโดย

เดบติ กาไรสะสม ××

เครดิต ××

10. ปดิ บัญชีกาไรสะสมเขา้ บญั ชีผูถ้ ือหนุ้ สามัญ บนั ทึกบัญชโี ดย ××
เดบติ ××

เครดิต กาไรสะสม

11. จา่ ยคนื ทนุ ให้ผถู้ อื หุ้น บนั ทึกบญั ชโี ดย ××
เดบิต ××

เครดิต เงนิ สด ××

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 11 การเลิกบริษทั และการชาระบัญชี 614

จงปฏิบตั ิกิจกรรมตามท่ีโจทยก์ าหนด (ข้อละ 10 คะแนน)

1. บริษัท เจรญิ สขุ จากัด ตกลงเลกิ กจิ การตามมติพิเศษของผถู้ อื หุน้ เม่อื วันท่ี 1 มกราคม 2557

งบแสดงฐานะการเงิน ณ วันเลิกกิจการ แสดงดงั นี้

บริษัท เจริญสขุ จากัด

งบแสดงฐานะการเงนิ

ณ วันท่ี 1 มกราคม 2557

(หน่วย : บาท)

สินทรัพย์

สินทรพั ยห์ มุนเวียน

เงนิ สด 58,500

ตัว๋ เงนิ รับ 13,500

ลูกหนก้ี ารค้า 90,000

หัก ค่าเผอ่ื หนส้ี งสัยจะสูญ 4,500 85,500

สนิ ค้าคงเหลือ 45,000

คา่ เบ้ียประกนั ภยั จา่ ยล่วงหน้า 4,500 207,000

สินทรพั ยไ์ ม่หมนุ เวียน

ทีด่ ิน 900,000

อาคาร 180,000

หกั คา่ เสอ่ื มราคาสะสม-อาคาร 108,000 72,000

อุปกรณส์ านกั งาน 135,000

หัก ค่าเสอ่ื มราคาสะสม-อปุ กรณส์ านกั งาน 81,000 54,000 1,026,000

ค่าความนิยม 39,600

รวมสินทรัพย์ 1,272,600

รวมหนี้สินและสว่ นของผถู้ ือหุ้น

หนสี้ นิ หมุนเวียน

ต๋ัวเงนิ จ่าย 7,200

เจา้ หนกี้ ารค้า 20,000

ดอกเบย้ี หุ้นกคู้ า้ งจา่ ย 7,000

ภาษเี งินได้คา้ งจ่าย 6,300

คา่ ไฟฟา้ คา้ งจ่าย 4,500 45,000

หนี้สินไมห่ มนุ เวียน

หนุ้ กู้ 180,000

บวก สว่ นเกินมูลคา่ หุน้ กู้ 12,600 192,600

รวมหนส้ี นิ 237,600

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 11 การเลกิ บริษทั และการชาระบญั ชี 615

งบแสดงฐานะการเงิน (ตอ่ )

สว่ นของผู้ถอื ห้นุ

ทนุ เรอื นหนุ้

ทุนจดทะเบยี น

หุ้นบรุ มิ สทิ ธิ 12% 3,600 หุ้น มูลคา่ หุ้นละ 100 บาท 360,000

หุ้นสามญั 6,000 หนุ้ มูลคา่ หนุ้ ละ 100 บาท 600,000 960,000

ทนุ ทีอ่ อกและเรียกชาระแลว้

หนุ้ บรุ มิ สทิ ธิ 12% 3,600 ห้นุ มลู คา่ หนุ้ ละ 100 บาท 360,000

หุ้นสามญั 5,400 หนุ้ มูลคา่ หุน้ ละ 100 บาท 540,000 900,000

สว่ นเกนิ มลู คา่ หุน้ สามญั 54,000

กาไรสะสม

จัดสรรแลว้

สารองตามกฎหมาย 36,000

สารองท่วั ไป 18,000 54,000

ยังไม่ได้จดั สรร 27,000 81,000

รวมสว่ นของผู้ถอื หุ้น 1,035,000

รวมหนส้ี ินและส่วนของผู้ถอื หุน้ 1,272,600

ระหว่างเดือนมกราคม – กมุ ภาพันธ์ 2557 ผ้ชู าระบญั ชีได้ดาเนนิ การจาหนา่ ยสินทรพั ย์

เก็บเงนิ จากลกู หน้ี จ่ายค่าใชจ้ า่ ยและชาระหนส้ี ิน รวมทั้งจา่ ยคนื ทนุ ผู้ถือหุ้น ดงั น้ี

2557

ม.ค. 5 เก็บเงนิ ตามต๋ัวเงินรบั ได้ 13,500 บาท

8 เก็บเงนิ จากลกู หนีไ้ ด้ 81,000 บาท

12 ขายสินค้าท้ังสนิ้ ไดเ้ งนิ 21,600 บาท

19 ขายอปุ กรณส์ านักงานได้ 25,200 บาท

23 จา่ ยชาระคา่ ภาษเี งนิ ได้คา้ งจ่ายและค่าไฟฟา้ คา้ งจา่ ย

31 จ่ายเงินตามตั๋วเงินจ่าย 7,200 บาท

ก.พ. 10 ขายทีด่ นิ และอาคารได้ 936,000 บาท

12 จา่ ยค่าใช้จ่ายในการชาระบัญชี 27,000 บาท

14 จา่ ยชาระเจ้าหนก้ี ารคา้ ได้ส่วนลด 540 บาท

16 ไถ่ถอนหนุ้ กู้

28 จ่ายคืนทุนให้แกผ่ ู้ถอื ห้นุ บุรมิ สทิ ธิและผู้ถือหนุ้ สามญั

ใหท้ า 1. บันทกึ รายการชาระบญั ชีในสมุดรายวันทว่ั ไป

2. งบรับจ่ายเงนิ สด

3. งบกาไรขาดทนุ จากการจาหน่ายสนิ ทรัพย์

หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 11 การเลิกบรษิ ทั และการชาระบญั ชี 616

1. บนั ทกึ รายการชาระบญั ชีในสมุดรายวนั ทว่ั ไป

สมดุ รายวนั ท่วั ไป หนา้ 1

พ.ศ. รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ
เดือน วนั บัญชี บาท สต. บาท สต.

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 11 การเลกิ บรษิ ัทและการชาระบญั ชี 617

สมดุ รายวันท่วั ไป หนา้ 2
รายการ
พ.ศ. เลขที่ เดบิต เครดิต
เดอื น วนั
บัญชี บาท สต. บาท สต.

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 11 การเลกิ บรษิ ัทและการชาระบญั ชี 618

สมดุ รายวันท่วั ไป หนา้ 3
รายการ
พ.ศ. เลขที่ เดบิต เครดิต
เดอื น วนั
บัญชี บาท สต. บาท สต.

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 11 การเลกิ บรษิ ัทและการชาระบัญชี 619

2. งบรับจา่ ยเงนิ สด

บรษิ ัท เจรญิ สขุ จากัด
งบรับจ่ายเงนิ สด

เดือนมกราคม-กุมภาพันธ์ 2557

(หนว่ ย : บาท)

หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 11 การเลกิ บรษิ ัทและการชาระบญั ชี 620

3. งบกาไรขาดทุนจากการจาหนา่ ยสนิ ทรพั ย์
บริษัท เจริญสขุ จากัด

งบกาไรขาดทุนจากการจาหนา่ ยสนิ ทรัพย์

เดือนมกราคม-กมุ ภาพันธ์ 2557

(หนว่ ย : บาท)

หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 11 การเลกิ บรษิ ทั และการชาระบัญชี 621

2. บริษทั กา้ วหนา้ จากัด ตกลงเลิกกจิ การตามมตทิ ่ีประชุมของผู้ถอื หนุ้ เมอื่ วันที่ 31 ตลุ าคม 2557

มีงบแสดงฐานะการเงนิ ณ วันที่ชาระบัญชี แสดงดงั นี้

บรษิ ัท ก้าวหน้า จากดั

งบแสดงฐานะการเงนิ

ณ วันที่ 31 ตุลาคม 2557

(หนว่ ย : บาท)

สนิ ทรัพย์

สินทรพั ยห์ มนุ เวียน

เงนิ สด 117,000

ตวั๋ เงนิ รับ 27,000

ลกู หนก้ี ารค้า 180,000

หกั ค่าเผอ่ื หนสี้ งสัยจะสูญ 9,000 171,000

สนิ คา้ คงเหลือ 90,000

คา่ โฆษณาจ่ายล่วงหน้า 9,000 414,000

ทด่ี ิน อาคารและอปุ กรณ์

ทด่ี นิ 1,800,000

อาคาร 360,000

หัก ค่าเสอื่ มราคาสะสม-อาคาร 216,000 144,000

อปุ กรณส์ านักงาน 270,000

หัก คา่ เสื่อมราคาสะสม-อุปกรณส์ านักงาน 162,000 108,000 2,052,000

ค่าความนยิ ม 79,200

รวมสินทรัพยท์ งั้ สิ้น 2,545,200

หน้ีสินและสว่ นของผถู้ อื หุ้น

หน้ีสินหมนุ เวียน

ตั๋วเงนิ จา่ ย 14,400

เจ้าหนก้ี ารค้า 54,000

ค่าสาธารณูปโภคค้างจา่ ย 9,000

ภาษเี งนิ ได้คา้ งจา่ ย 12,600 90,000

หนี้สนิ ระยะยาว

หุ้นกู้ 360,000

บวก สว่ นเกินมูลคา่ หนุ้ กู้ 25,200 385,200

รวมหนสี้ ิน 475,200

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ 11 การเลกิ บรษิ ัทและการชาระบัญชี 622

งบแสดงฐานะการเงนิ (ตอ่ )

หนีส้ ินและสว่ นของผู้ถอื หุ้น

ส่วนของผูถ้ ือหุ้น

ทนุ เรอื นหุ้น

ทนุ จดทะเบยี นและออกจาหนา่ ยแลว้

หนุ้ บรุ ิมสทิ ธิ 10% 7,000 หนุ้ มลู ค่าหุน้ ละ 100 บาท 700,000

หุน้ สามญั 10,000 หุ้น มลู ค่าหุ้นละ 100 บาท 1,000,000 1,700,000

ส่วนเกนิ ทนุ

ส่วนเกินมลู คา่ หุ้นบรุ มิ สทิ ธิ 28,000

ส่วนเกนิ มลู คา่ ห้นุ สามญั 180,000 208,000

กาไรสะสม

จัดสรรแลว้

สารองตามกฎหมาย 72,000

สารองทวั่ ไป 36,000 108,000

ยงั ไมไ่ ด้จดั สรร 54,000 162,000

รวมส่วนของผู้ถือหนุ้ 2,070,000

รวมหนสี้ นิ และส่วนของผู้ถือหนุ้ 2,545,200

ในระหวา่ งเดอื นพฤศจิกายน-ธันวาคม 2557 ผูช้ าระบญั ชีได้ดาเนนิ การจาหน่ายสนิ ทรัพยแ์ ละชาระ

หนีส้ นิ จา่ ยค่าใชจ้ ่ายในการชาระบญั ชี 54,000 บาท ตลอดจนจา่ ยเงินสดคนื ทนุ ใหแ้ กผ่ ถู้ อื หนุ้ ดังน้ี

2557

พ.ย. 3 เก็บเงนิ จากลกู หนไ้ี ด้ 162,000 บาท

9 เก็บเงนิ ตามตัว๋ เงนิ รบั ได้ 27,000 บาท

15 จาหน่ายอปุ กรณส์ านกั งานได้ 50,400 บาท

20 จาหน่ายสนิ ค้าได้ 43,200 บาท

25 จ่ายเงนิ ตามตว๋ั เงินจา่ ย 14,400 บาท

30 จ่ายชาระคา่ ภาษีเงนิ ได้ค้างจา่ ยและคา่ สาธารณปู โภคค้างจ่ายทงั้ หมด

ธ.ค. 8 ขายทีด่ นิ และอาคารไดเ้ งิน 1,872,000 บาท

15 ไถ่ถอนหนุ้ กู้ในราคาตามมลู ค่า

20 จา่ ยชาระเจ้าหนกี้ ารคา้ ได้สว่ นลด 1,080 บาท

30 หลงั จากโอนปดิ บญั ชีสินทรพั ยท์ ีจ่ าหน่ายไมไ่ ด้แล้ว

ได้ทาการจา่ ยคืนทนุ ใหแ้ ก่ผถู้ ือหุ้นบุรมิ สิทธแิ ละผ้ถู อื หุ้นสามญั

ให้ทา 1. บันทกึ รายการชาระบญั ชใี นสมุดรายวนั ท่ัวไป

2. งบรบั จา่ ยเงนิ สด

3. งบกาไรขาดทนุ จากการจาหน่ายสินทรพั ย์

หน่วยการเรียนรูท้ ี่ 11 การเลกิ บรษิ ัทและการชาระบัญชี 623

1. บนั ทึกรายการชาระบญั ชใี นสมดุ รายวนั ทัว่ ไป

พ.ศ. สมดุ รายวนั ท่วั ไป เลขที่ เดบิต หน้า 1
เดอื น วัน รายการ บัญชี บาท สต.
เครดติ
บาท สต.

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 11 การเลกิ บรษิ ัทและการชาระบญั ชี 624

สมดุ รายวันท่วั ไป หนา้ 2
รายการ
พ.ศ. เลขที่ เดบิต เครดิต
เดอื น วนั
บัญชี บาท สต. บาท สต.

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 11 การเลกิ บรษิ ัทและการชาระบญั ชี 625

สมดุ รายวันท่วั ไป หนา้ 3
รายการ
พ.ศ. เลขที่ เดบิต เครดิต
เดอื น วนั
บัญชี บาท สต. บาท สต.

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 11 การเลกิ บริษัทและการชาระบัญชี 626

2. งบรับจา่ ยเงนิ สด

บรษิ ัท ก้าวหน้า จากัด
งบรบั จา่ ยเงินสด

เดอื นพฤศจิกายน-ธันวาคม 2557

(หน่วย : บาท)

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 11 การเลกิ บรษิ ทั และการชาระบญั ชี 627

3. งบกาไรขาดทุนจากการจาหน่ายสนิ ทรพั ย์

บรษิ ัท กา้ วหนา้ จากดั
งบกาไรขาดทุนจากการจาหนา่ ยสนิ ทรัพย์

เดือนพฤศจิกายน-ธันวาคม 2557

(หนว่ ย : บาท)

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 11 การเลิกบริษัทและการชาระบญั ชี 628

3. บริษัท ชอบพฒั นา จากัด ประสบปญั หาดา้ นการตลาดทาใหเ้ กิดผลขาดทุนต่อเนือ่ งมาเปน็ เวลาหลายปี

ผู้ถอื หนุ้ จงึ มมี ตใิ หเ้ ลกิ บรษิ ทั ในวนั ท่ี 1 มกราคม 2557 งบแสดงฐานะการเงิน ณ วันเลิกกจิ การ

แสดงดังน้ี

บริษัท ชอบพัฒนา จากัด

งบแสดงฐานะการเงิน

ณ วันท่ี 1 มกราคม 2557

(หน่วย : บาท)

สนิ ทรพั ย์

สินทรพั ย์หมนุ เวียน

เงนิ สด 25,000

ลกู หนกี้ ารค้า 70,000

หัก ค่าเผอ่ื หนส้ี งสัยจะสญู 2,000 68,000

สินคา้ คงเหลือ 140,000

ค่าเบยี้ ประกนั ภัยจ่ายล่วงหน้า 8,000 241,000

ทดี่ นิ อาคารและอปุ กรณ์

ทด่ี นิ 320,000

อาคาร 220,000

หัก คา่ เสอื่ มราคาสะสม-อาคาร 20,000 200,000

อุปกรณส์ านกั งาน 180,000

หกั ค่าเสื่อมราคาสะสม-อุปกรณ์สานกั งาน 15,000 165,000

รถบรรทุก 110,000

หัก ค่าเส่ือมราคาสะสม-รถบรรทกุ 45,000 65,000 750,000

รวมสินทรพั ยท์ ้งั สน้ิ 991,000

หนส้ี ินและสว่ นของผถู้ ือหุ้น

หนส้ี นิ หมุนเวยี น

เจา้ หนก้ี ารคา้ 100,000

หนี้สินระยะยาว

หุ้นกู้ 300,000

บวก ส่วนเกินมลู คา่ หนุ้ กู้ 20,000 320,000

รวมหนส้ี นิ 420,000

หน่วยการเรยี นร้ทู ่ี 11 การเลกิ บรษิ ทั และการชาระบญั ชี 629

งบแสดงฐานะการเงนิ (ตอ่ ) 300,000 600,000
หน้ีสินและส่วนของผู้ถือหุ้น 300,000
50,000
สว่ นของผูถ้ ือหุ้น 15,000
35,000 (79,000)
ทุนเรอื นหุ้น 571,000
ทนุ จดทะเบียนและออกจาหนา่ ยแลว้ 40,000 991,000
หนุ้ บรุ มิ สทิ ธิ 10% ชนิดสะสม 3,000 หุ้น มูลค่าหุ้นละ 100 บาท (119,000)

ห้นุ สามญั 3,000 หนุ้ มูลค่าหุน้ ละ 100 บาท
สว่ นเกินทนุ

ส่วนเกนิ มลู ค่าหนุ้ บุรมิ สทิ ธิ

สว่ นเกนิ มลู ค่าหุน้ สามญั
กาไรสะสม

จัดสรรแลว้

สารองตามกฎหมาย
ยังไม่ได้จดั สรร : ขาดทนุ สะสม
รวมส่วนของผู้ถือหนุ้

รวมหนส้ี ินและสว่ นของผู้ถือห้นุ
ผชู้ าระบญั ชีไดท้ าการจาหนา่ ยสินทรพั ยแ์ ละชาระหนส้ี นิ ดังน้ี

2557

ม.ค. 5 จาหน่ายสนิ คา้ เปน็ เงนิ สด 100,000 บาท

6 จาหน่ายอปุ กรณส์ านักงานได้ 60,000 บาท

9 เก็บเงินจากลกู หนีไ้ ด้ 66,000 บาท

13 จ่ายชาระเจา้ หนก้ี ารค้า ไดส้ ่วนลด 5,000 บาท

14 จาหน่ายรถบรรทุกไดเ้ งิน 60,000 บาท

16 จาหน่ายทีด่ ินและอาคารไดเ้ งนิ 700,000 บาท

18 ชาระหนห้ี ุ้นกูเ้ ปน็ เงินสด

19 จา่ ยค่าใช้จา่ ยชาระบญั ชี 30,000 บาท

31 บริษัทไม่ไดป้ ระกาศจ่ายเงนิ ปันผล ตัง้ แต่ปี 2555 และ ปี 2556

หลงั จากโอนปิดบญั ชสี ินทรัพยท์ ่จี าหนา่ ยไมไ่ ด้แล้ว

ได้ทาการจา่ ยคนื ทุนให้แกผ่ ูถ้ ือห้นุ บรุ มิ สทิ ธแิ ละผู้ถอื หุ้นสามญั

ใหท้ า 1. บนั ทึกรายการชาระบญั ชใี นสมุดรายวันท่ัวไป

2. งบรบั จา่ ยเงินสด

3. งบกาไรขาดทุนจากการจาหนา่ ยสนิ ทรัพย์

หน่วยการเรียนรูท้ ี่ 11 การเลกิ บรษิ ัทและการชาระบัญชี 630

1. บนั ทึกรายการชาระบญั ชใี นสมดุ รายวนั ทัว่ ไป

สมดุ รายวนั ท่วั ไป หน้า 1

พ.ศ. รายการ เลขที่ เดบิต เครดติ
เดอื น วัน บัญชี บาท สต. บาท สต.

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 11 การเลกิ บรษิ ัทและการชาระบญั ชี 631

สมดุ รายวันท่วั ไป หนา้ 2
รายการ
พ.ศ. เลขที่ เดบิต เครดิต
เดอื น วนั
บัญชี บาท สต. บาท สต.

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 11 การเลิกบรษิ ทั และการชาระบญั ชี 632

สมุดรายวนั ท่วั ไป หน้า 3
รายการ
พ.ศ. เลขท่ี เดบิต เครดิต
เดอื น วนั
บัญชี บาท สต. บาท สต.

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 11 การเลกิ บรษิ ัทและการชาระบญั ชี 633

2. งบรับจา่ ยเงินสด

บรษิ ัท ชอบพัฒนา จากัด
งบรบั จา่ ยเงินสด

เดือนมกราคม 2557

(หนว่ ย : บาท)

หน่วยการเรยี นร้ทู ่ี 11 การเลกิ บริษทั และการชาระบญั ชี 634

3. งบกาไรขาดทนุ จากการจาหนา่ ยสินทรัพย์

บริษัท ชอบพัฒนา จากัด
งบกาไรขาดทนุ จากการจาหนา่ ยสินทรัพย์

เดอื นมกราคม 2557

(หน่วย : บาท)

หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 11 การเลกิ บริษัทและการชาระบญั ชี 635

สรุป

การเลิกบริษัท คือ การเลิกดาเนินกิจการของบริษัท สาเหตุเนื่องจากผลของกฎหมาย หรือ
เลิกโดยคาสั่งศาล ส่วนบริษัทมหาชนจากัดการเลิกบริษัทเมื่อที่ประชุมมีมติให้เลิก โดยบริษัทจากัด
ต้องใช้มติพิเศษ สาหรับบริษัทมหาชนจากัดใช้คะแนนเสียงไม่น้อยกว่าสามในส่ีของจานวนเสียงผู้ถือหุ้น
ทม่ี าประชมุ และมีสิทธิออกเสยี ง หรอื เมอ่ื บริษทั ลม้ ละลาย เมอ่ื เลิกบริษัทให้คณะกรรมการสง่ มอบทรพั ยส์ ิน
บัญชีและเอกสารหลักฐานต่าง ๆ ท้ังหมดแก่ผู้ชาระบัญชี ภายใน 14 วัน สาหรับบริษัทเอกชน
และภายใน 7 วัน สาหรับบริษัทมหาชนจากัด เพ่ือทาการชาระบัญชีโดยกรรมการของบริษัท
เป็นผู้ชาระบัญชี

การบันทึกรายการชาระบัญชีเลกิ บรษิ ัท มลี าดบั ขน้ั ตอนดงั น้ี
1. การโอนปิดบัญชที เี่ กีย่ วกบั หนุ้ ทนุ ไปยงั บญั ชผี ถู้ อื หุ้น
2. ปิดบัญชีกาไรสะสมจดั สรรโอนเขา้ บญั ชกี าไรสะสม
3. ปดิ บญั ชีหนุ้ ก้แู ละดอกเบ้ยี หุ้นกคู้ า้ งจ่ายโอนเข้าบญั ชีผ้ถู อื หนุ้ กู้
4. ปดิ บัญชสี ว่ นเกนิ หรือสว่ นลดมลู คา่ ห้นุ กแู้ ละคา่ ใช้จ่ายในการออกหุ้นกรู้ อตัดบัญชี

ปดิ เข้าบัญชกี าไรขาดทนุ จากการจาหนา่ ยสินทรัพย์
5. บันทกึ รายการจาหน่ายสินทรพั ย์ รวมทง้ั เกบ็ เงนิ จากลกู หนี้ หากเงินไดร้ ับไมเ่ ทา่ กบั

ราคาตามบัญชีของสินทรพั ย์ ผลตา่ งทเี่ กิดขน้ึ ใหบ้ นั ทึกไว้ในบญั ชีกาไรขาดทุนจากการจาหน่ายสินทรพั ย์
6. จ่ายคา่ ชาระบญั ชี
7. จา่ ยชาระหนส้ี ิน เมอื่ รวบรวมเงินสดไดแ้ ล้ว ผชู้ าระบัญชีจะจา่ ยชาระหน้ีสินทง้ั ส้ิน

รวมท้ังการไถ่ถอนหุ้นกู้
8. ปดิ บญั ชีกาไรขาดทุนจากการจาหน่ายสินทรพั ย์เข้าบญั ชกี าไรสะสม
9. ปดิ บญั ชกี าไรสะสมเขา้ บัญชผี ถู้ ือหุ้นสามญั
10. จา่ ยคืนทนุ ใหผ้ ู้ถือห้นุ

หลงั จากชาระบญั ชเี สรจ็ ส้ิน ผู้ชาระบญั ชีต้องทารายงานการชาระบญั ชีเสนอตอ่ ผู้ถือหนุ้
ไดแ้ ก่ งบรายรับรายจา่ ยเงินสด และงบกาไรขาดทุนจากการจาหน่ายสนิ ทรัพย์

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 11 การเลกิ บรษิ ทั และการชาระบัญชี 636

คาศพั ทท์ างการบญั ชี

คาศพั ท์ ความหมาย

Cash Receipts and Disbursements Statement งบรบั จ่ายเงินสด

Liquidation of Corporation การชาระบัญชขี องบริษทั

Realization gain or Loss Statement งบกาไรขาดทุนจากการจาหนา่ ยสนิ ทรพั ย์