4-14 บทท่ี 4 การต่อลงดนิ
4.23.2 กล่องอโลหะ
สายดินของบริภัณฑ์ไฟฟ้ าที่อยู่ในกล่องอโลหะต้องต่อเข้ากับขัว้ ต่อสายดินของเต้าเสียบหรือ
อปุ กรณ์ประกอบท่ีตดิ ตงั้ ไว้ในกลอ่ งนี ้
4.24 วธิ ีการต่อสายต่อหลักดนิ (เข้ากับหลักดนิ )
การต่อสายต่อหลกั ดินเข้ากบั หลกั ดินต้องใช้วิธีเช่ือมด้วยความร้อน (exothermic welding) หู
สาย หวั ตอ่ แบบบีบอดั ประกบั ตอ่ สาย หรือส่ิงอื่นที่ระบใุ ห้ใช้เพื่อการนี ้ห้ามตอ่ โดยใช้การบดั กรี
เป็ นหลกั อปุ กรณ์ที่ใช้ตอ่ ต้องเหมาะสมกบั วสั ดทุ ่ีใช้ทําหลกั ดินและสายต่อหลกั ดิน ห้ามตอ่ สาย
ตอ่ หลกั ดนิ มากกวา่ 1 เส้นเข้ากบั หลกั ดิน นอกจากอปุ กรณ์ที่ใช้ในการตอ่ เป็ นชนิดท่ีออกแบบมา
ให้ตอ่ สายได้มากกวา่ 1 เส้น
4.25 การป้ องกันการยดึ ตดิ (สายต่อหลักดนิ และสายดนิ )
ประกับสายต่อหลกั ดินและสายดินหรือส่ิงต่ออ่ืนๆ ต้องเป็ นชนิดใช้งานได้ทว่ั ไปโดยไม่ต้องมีการ
ป้ องกนั หรือมีการป้ องกนั ความเสียหายทางกายภาพด้วยวิธีหนง่ึ วธิ ีใดดงั ตอ่ ไปนี ้
ก) ตดิ ตงั้ ในท่ีซงึ่ จะไมเ่ กิดความเสยี หายทางกายภาพ
ข) ใช้โลหะ ไม้ หรือสง่ิ ครอบอยา่ งอื่น เป็ นเครื่องหอ่ ห้มุ
4.26 ความสะอาดของผวิ ของส่ิงท่จี ะต่อลงดนิ
เกลียวและหน้าสมั ผสั ของบริภัณฑ์ไฟฟ้ าที่จะต่อลงดิน ต้องขูดส่ิงเคลือบที่ไม่เป็ นตวั นําเช่น สี
หรือแลกเกอร์ออก เพื่อให้เป็ นท่ีแน่ใจวา่ มีความตอ่ เน่ืองทางไฟฟ้ าอยา่ งดี
4.27 ความต้านทานการต่อลงดนิ (Resistance to Ground)
คา่ ความต้านทานการตอ่ ลงดนิ ต้องไมเ่ กิน 5 โอห์ม
ยกเว้น พืน้ ที่ที่ยากในการปฏิบตั ิและการไฟฟ้ าฯ เห็นชอบ ยอมให้ค่าความต้านทานของหลกั
ดินกบั ดินตอ้ งไม่เกิน 25 โอห์ม หากทําการวดั แลว้ ยงั มีค่าเกิน ใหป้ ักหลกั ดินเพิ่มอีก 1 แทง่
4.28 การต่อลงดนิ ของเคร่ืองมือวัด มเิ ตอร์ และรีเลย์
4.28.1 วงจรหม้อแปลงของเคร่ืองวัด
วงจรด้านทตุ ยิ ภมู ิหม้อแปลงกระแสและหม้อแปลงแรงดนั ของเคร่ืองวดั ต้องตอ่ ลงดิน เม่ือขดลวด
ด้านปฐมภมู ิตอ่ เข้ากบั ระบบไฟฟ้ าที่มีแรงดนั ไฟฟ้ าเทียบกบั ดินตงั ้ แต่ 220 โวลต์ขนึ ้ ไป หรือเม่ือ
หม้อแปลงเคร่ืองวดั ตดิ ตงั้ อยบู่ นแผงสวิตช์โดยไมต่ ้องคํานงึ ถงึ ขนาดแรงดนั ไฟฟ้ า
บทที่ 4 การต่อลงดนิ 4-15
ยกเว้น วงจรไฟฟ้ าทีด่ า้ นปฐมภูมิหม้อแปลงของเครื่องวดั ต่อเข้ากบั ระบบไฟฟ้ าที่มี
แรงดนั ไฟฟ้ าเทียบกบั ดินต่ํากว่า 600 โวลต์ ซึ่งไม่มีส่วนทีม่ ีไฟฟ้ าและเปิ ดโล่ง หากมี
ส่วนที่มีไฟฟ้ าและเปิ ดโล่งต้องติดตง้ั ในพืน้ ที่หรือบริเวณที่เข้าถึงได้เฉพาะบุคคลที่มี
หนา้ ทีเ่ กีย่ วขอ้ งเท่านน้ั
4.28.2 เปลือกหุ้มหม้อแปลงเคร่ืองวัด
เปลอื กห้มุ หม้อแปลงเคร่ืองวดั ต้องตอ่ ลงดนิ ถ้าบคุ คลทวั่ ไปเข้าถงึ ได้
4.28.3 เปลือกหุ้มเคร่ืองมือวัด มิเตอร์ และรีเลย์ ท่ีใช้ งานกับระบบไฟฟ้ าท่ีมี
แรงดันไฟฟ้ าเทยี บกับดนิ ต่าํ กว่า 600 โวลต์
เปลือกห้มุ เครื่องมือวดั มิเตอร์ และรีเลย์ ท่ีใช้งานกบั ระบบไฟฟ้ าที่มีแรงดนั ไฟฟ้ าเทียบกบั ดินต่ํา
กวา่ 600 โวลต์ ต้องตอ่ ลงดนิ ตามข้อใดข้อหนง่ึ ดงั ตอ่ ไปนี ้
ก) เครื่องมือวดั มิเตอร์ และรีเลย์ ท่ีไม่ได้ติดตงั้ อย่บู นแผงสวิตช์ เม่ือใช้งานกบั ระบบ
ไฟฟ้ าที่มีแรงดนั ไฟฟ้ าเทียบกบั ดนิ ตงั้ แต่ 220 โวลต์ขนึ ้ ไปและบคุ คลทว่ั ไปเข้าถึง
ได้ เปลอื กห้มุ และสว่ นท่ีเป็ นโลหะต้องตอ่ ลงดนิ
ข) เครื่องมือวัด มิเตอร์ และรีเลย์ ที่ติดตัง้ อยู่บนแผงสวิตช์ชนิดด้านหน้าไม่มีไฟ
(dead-front) เปลอื กห้มุ ต้องตอ่ ลงดนิ
ค) เครื่องมือวดั มิเตอร์ และรีเลย์ ที่ติดตงั้ อยู่บนแผงสวิตช์ชนิดด้านหน้ามีไฟ (live-
front) และเปิ ดโลง่ ติดตงั้ อยดู่ ้านหน้าแผงสวิตช์ เปลือกห้มุ ต้องไม่ตอ่ ลงดนิ และ
หากตดิ ตงั้ ใช้งานกบั ระบบไฟฟ้ าท่ีมีแรงดนั ไฟฟ้ าเทียบกบั ดนิ ตงั้ แต่ 220 โวลต์ขนึ ้
ไป ต้องจดั หาฉนวนยางหรือทําฉนวนท่ีพืน้ สําหรับรองรับพืน้ ท่ีปฏิบตั งิ านด้วย
4.28.4 เปลือกหุ้มเคร่ืองมือวัด, มิเตอร์ และรีเลย์ ท่ีใช้งานกับระบบไฟฟ้ าท่ีมี
แรงดนั ไฟฟ้ าเทยี บกับดนิ ตงั้ แต่ 600 โวลต์ ขนึ้ ไป
เปลือกหุ้มเครื่องมือวัด มิเตอร์ และรีเลย์ ที่ใช้งานกับระบบไฟฟ้ าท่ีมีแรงดนั ไฟ-ฟ้ าเทียบกับดิน
ตงั้ แต่ 600 โวลต์ขนึ ้ ไป ต้องแยกการตดิ ตงั้ เคร่ืองมือวดั มิเตอร์ และรีเลย์ โดยการยกระดบั หรือ
ใช้การกนั้ ท่ีเหมาะสม (หากเป็ นโลหะต้องตอ่ วสั ดทุ ่ีกนั้ ลงดิน) หรือใช้ฉนวนห้มุ และเปลือกห้มุ
ต้องไมต่ อ่ ลงดนิ
4.28.5 สายดนิ เคร่ืองมือวัด
สายดินท่ีใช้ต่อลงดินด้านทตุ ิยภูมิหม้อแปลงเคร่ืองวดั และสายดินท่ีใช้ต่อลงดินของเปลือกห้มุ
เครื่องมือวดั ต้องเป็ นตวั นําทองแดงขนาดไม่เลก็ กวา่ 4 ตร.มม. เปลือกห้มุ หม้อแปลงเครื่องวดั
4-16 บทท่ี 4 การต่อลงดนิ
เคร่ืองมือวดั มิเตอร์ และรีเลย์ ให้ถือว่าได้ตอ่ ลงดนิ แล้ว เมื่อติดตงั้ กบั สว่ นท่ีเป็ นโลหะท่ีตอ่ ลงดนิ
แล้วหรือเมื่อตดิ ตงั้ กบั แผงสวติ ช์ซงึ่ สว่ นที่เป็ นโลหะได้ตอ่ ลงดนิ แล้ว
บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-1
บทท่ี 5
ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
ข้อกําหนดในบทนีเ้ กี่ยวกบั การเดินสายในระบบแรงตํ่า แรงสงู วิธีการเดินสายแบบต่างๆ และ
ขนาดกระแสของสายสําหรับวิธีการเดินสายตา่ งๆ รวมถึงกลอ่ งสําหรับงานไฟฟ้ า แผงสวิตช์ แผง
ย่อยและสายไฟฟ้ า ซึ่งเป็ นข้อกําหนดโดยทั่วไป การใช้จะต้องดูแต่ละเร่ืองท่ีเก่ียวข้อง
ประกอบด้วย
5.1 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายสาํ หรับระบบแรงต่าํ
5.1.1 ขอบเขต
ข้อกําหนดนีค้ รอบคลมุ การเดนิ สายทงั้ หมด ยกเว้น การเดินสายที่เป็ นส่วนประกอบภายใน
ของบริภณั ฑ์ไฟฟ้ า เช่น มอเตอร์ แผงควบคมุ และแผงสวิตช์ต่างๆ ซ่ึงประกอบสําเร็จรูปจาก
โรงงาน การเดินสายนอกเหนือจากทีก่ ล่าวในบทนีอ้ นญุ าตใหท้ ําไดแ้ ต่ตอ้ งไดร้ บั ความเห็นชอบ
จากการ ไฟฟ้ าฯ ก่อน
5.1.2 การเดนิ สายไฟของระบบไฟฟ้ าท่มี ีแรงดนั ต่างกัน
5.1.2.1 ไฟฟ้ าแรงตํ่าทงั้ ระบบกระแสสลบั และกระแสตรง อนญุ าตให้ติดตงั้ สายไฟรวมกนั อยู่
ภายในช่องร้อยสายหรือเคร่ืองห่อห้มุ เดียวกนั ได้ ถ้าฉนวนของสายทงั้ หมดท่ีติดตงั้ นนั้ เหมาะสม
กบั ระบบแรงดนั สงู สดุ ท่ีใช้
5.1.2.2 ห้ามติดตงั ้ สายไฟที่ใช้กบั ระบบแรงตํ่ารวมกบั สายไฟที่ใช้กบั ระบบแรงสงู ในทอ่ ร้อย
สาย บอ่ พกั สาย หรือเครื่องห่อห้มุ เดียวกนั ยกเว้น ในแผงสวิตช์หรือเครื่องห่อห้มุ อื่นทีไ่ ม่ได้ใช้
เพือ่ การเดินสาย
5.1.3 การป้ องกนั ความเสียหายทางกายภาพของสายไฟ
5.1.3.1 การเดนิ สายผ่านโครงสร้างไม้ที่ต้องเจาะรูผา่ นกลางโครงสร้าง รูที่เจาะต้องหา่ งจาก
ขอบไมน่ ้อยกวา่ 30 มม. หากรูที่เจาะหา่ งจากขอบน้อยกวา่ 30 มม. หรือเดนิ สายในช่องบากต้อง
ป้ องกนั ไม่ให้ตะปหู รือหมดุ เกลยี วถกู สายได้
5.1.3.2 การเดินสายที่มีเปลือกนอกไม่เป็ นโลหะ ผ่านโครงสร้างโลหะท่ีเจาะเป็ นช่องหรือรู ต้องมี
บชุ ชิงยาง (bushing grommet) ยดึ ติดกบั ช่องหรือรูเพื่อป้ องกนั ฉนวนของสายชํารุด ยกเว้น
ช่องหรือรูทีม่ ีขอบมนและผิวเรียบ
5-2 บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
5.1.3.3 การเดินสายผ่านโครงสร้ างอื่น ต้องมีปลอกท่ีเป็ นฉนวนไฟฟ้ าสวม หรือจัดทํารูให้
เรียบร้อยเพ่ือป้ องกนั ฉนวนที่ห้มุ สายเสียหาย
5.1.4 การตดิ ตงั้ ใต้ดนิ
การตดิ ตงั ้ ใต้ดนิ ต้องเป็ นไปตามข้อกําหนดดงั ตอ่ ไปนี ้
5.1.4.1 ความลึกในการติดตัง้ ใต้ดิน สายเคเบิลฝังดินโดยตรง ท่อร้อยสายหรือเคร่ือง
หอ่ ห้มุ สายไฟฟ้ าประเภทอื่นท่ีได้รับการรับรองแล้ว ความลกึ ในการตดิ ตงั้ ต้องเป็ นไปตามตาราง
ท่ี 5-1
5.1.4.2 สายเคเบิลใต้ดินติดตงั้ ใต้อาคาร ต้องติดตงั ้ อย่ใู นท่อร้อยสายและท่อร้อยสายต้อง
ยาวเลยผนงั ด้านนอกของอาคารออกไป
5.1.4.3 สายเคเบิลที่ฝังดินโดยตรง สว่ นท่ีโผลข่ นึ ้ จากดินต้องมีการป้ องกนั ด้วยเคร่ืองห่อห้มุ
หรือทอ่ ร้อยสายสงู จากระดบั พืน้ ดนิ ไมน่ ้อยกวา่ 2.40 เมตร และเครื่องหอ่ ห้มุ หรือท่อร้อยสายต้อง
ฝังจมลงในดนิ ตามตารางที่ 5-1
5.1.4.4 การตอ่ สายหรือตอ่ แยกให้เป็ นไปตามที่กําหนดไว้ในแตล่ ะวิธีการเดนิ สาย สําหรับ
สายเคเบิลใต้ดินที่อย่ใู นราง (trench) อนญุ าตให้มีการตอ่ สายหรือตอ่ แยกสายในรางได้ แตก่ าร
ตอ่ และตอ่ แยกต้องทําด้วยวิธีและใช้วสั ดทุ ี่ได้รับการรับรองแล้ว
5.1.4.5 ห้ามใช้วสั ดทุ ่ีมีคม หรือเป็ นสง่ิ ที่ทําให้ผกุ ร่อน หรือมีขนาดใหญ่ กลบสายหรือทอ่ ร้อย
สาย
5.1.4.6 ทอ่ ร้อยสายซึง่ ความชืน้ สามารถเข้าไปยงั สว่ นท่ีมีไฟฟ้ าได้ ต้องอดุ ที่ปลายใดปลาย
หนง่ึ หรือทงั้ สองปลายของทอ่ ร้อยสาย ตามความเหมาะสม
5.1.4.7 ปลายท่อซ่ึงฝังอยู่ในดิน ณ จุดท่ีสายเคเบิลออกจากท่อ ต้องมีบุชชิงชนิดอุด
(conduit sealing bushing) อนญุ าตให้ใช้วสั ดอุ ื่นท่ีมีคณุ สมบตั ใิ นทางป้ องกนั เทียบเทา่ กบั บชุ
ชิงชนิดอดุ แทนได้
5.1.4.8 ในกรณีท่ีมีการเดินสายเคเบิลใต้ดินเข้าไปในอาคาร ต้องมีการป้ องกันฉนวนสาย
ชํารุดเนื่องจากดนิ ทรุด
5.1.4.9 ในการติดตงั ้ บ่อพกั สายหรือท่อร้อยสายเคเบิลใต้ดิน ให้พิจารณาระยะห่างระหว่าง
บอ่ พกั สายหรือทอ่ ร้อยสายเคเบิลใต้ดนิ กบั สาธารณปู โภคตา่ ง ๆ ด้วย (ดภู าคผนวก ค.)
บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-3
ตารางท่ี 5-1
ความลกึ ในการตดิ ตงั้ ใต้ดนิ สาํ หรับระบบแรงต่าํ
วธิ ีท่ี วธิ ีการเดนิ สาย ความลกึ น้อยสดุ (เมตร)
0.60
1 สายเคเบลิ ฝังดนิ โดยตรง
0.45
2 สายเคเบลิ ฝังดินโดยตรงและมีแผ่นคอนกรีตหนาไมน่ ้อยกวา่
50 มม.วางอยเู่ หนือสาย 0.15
3 ทอ่ โลหะหนาและหนาปานกลาง 0.45
4 ทอ่ อโลหะซงึ่ ได้รับการรับรองให้ฝังดินโดยตรงได้โดยไมต่ ้องมี 0.45
คอนกรีตห้มุ (เชน่ ทอ่ เอชดีพอี ี และ ทอ่ พวี ีซ)ี 0.45
5 ทอ่ ใยหนิ ห้มุ คอนกรีตเสริมเหลก็
6 ทอ่ ร้อยสายอ่ืนๆ ซงึ่ ได้รับความเหน็ ชอบจากการไฟฟ้ าฯ
หมายเหตุ 1) ท่อร้อยสายที่ได้รับการรับรองให้ฝังดินได้โดยมีคอนกรีตหุ้มต้องหุ้มด้วยคอนกรีตหนาไม่
นอ้ ยกว่า 50 มม.
2) สําหรับวิธีที่ 4, 5 และ 6 หากมีแผ่นคอนกรีตหนาไม่นอ้ ยกว่า 50 มม. วางอยู่เหนือสาย
ยอมใหค้ วามลึกลดลงเหลือ 0.30 เมตร ได้
3) ข้อกําหนดสําหรับความลึกนีไ้ ม่ใชบ้ งั คบั สําหรับการติดตงั้ ใตอ้ าคารหรือใตพ้ ืน้ คอนกรีตซ่ึงหนา
ไม่นอ้ ยกว่า 100 มม. และยืน่ เลยออกไปจากแนวติดตง้ั ไม่นอ้ ยกว่า 150 มม.
4) บริเวณทีม่ ีรถยนต์วิ่งผ่าน ความลึกตอ้ งไม่นอ้ ยกว่า 0.60 เมตร
5.1.5 การป้ องกันการผุกร่อน
ท่อร้อยสาย เกราะห้มุ สายเคเบิล (cable armor) เปลือกนอกของสายเคเบิล กล่อง ตู้ ข้องอ
(elbow) ข้อตอ่ (coupling) และเครื่องประกอบการเดนิ ทอ่ อื่นๆ ต้องใช้วสั ดทุ ่ีเหมาะสมหรือมีการ
ป้ องกนั ที่เหมาะสมกบั สภาพแวดล้อมที่สงิ่ นนั้ ตดิ ตงั้ อยู่ การป้ องกนั การผกุ ร่อนต้องทําทงั ้ ภายใน
และภายนอกบริภณั ฑ์ โดยการเคลือบด้วยวสั ดทุ ่ีทนตอ่ การผกุ ร่อน เช่น สงั กะสีแคดเมียม หรือ อี
นาเมล (enamel) ในกรณีที่มีการป้ องกันการผกุ ร่อนด้วยอีนาเมล ไม่อนญุ าตให้ใช้ในสถานท่ี
เปี ยก หรือภายนอกอาคาร กลอ่ งตอ่ สายหรือต้ทู ่ีใช้กรรมวิธีป้ องกนั การผกุ ร่อนด้วย สารเคลือบ
อินทรีย์ (organic coating) อนญุ าตให้ใช้ภายนอกอาคารได้ แตต่ ้องได้รับความเห็นชอบจาก
การไฟฟ้ าฯ ก่อน
5.1.6 การตดิ ตงั้ วสั ดุและการจับยดึ
5.1.6.1 ทอ่ ร้อยสาย รางเดินสาย รางเคเบิล สายเคเบิล กลอ่ ง ต้แู ละเครื่องประกอบการเดิน
ทอ่ ต้องยดึ กบั ที่ให้มนั่ คง
5-4 บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
5.1.6.2 ชอ่ งเดนิ สาย เกราะห้มุ สายเคเบิล และเปลือกนอกของสายเคเบิลทงั้ ท่ีเป็ นโลหะและ
อโลหะต้องตอ่ กนั อยา่ งตอ่ เนื่องทางกลระหว่าง ตู้ กลอ่ ง เครื่องประกอบการเดนิ ท่อ เครื่องหอ่ ห้มุ
อย่างอ่ืน หรือจุดต่อไฟฟ้ า เพื่อให้มีความต่อเน่ืองทางไฟฟ้ าที่มีประสิทธิผล นอกจากจะได้
อนญุ าตไว้ในสว่ นอ่ืนของมาตรฐานนี ้
ช่องเดินสายและอุปกรณ์ประกอบสายเคเบิลต้องยึดอย่างมั่นคงกับกล่อง เคร่ืองประกอบการ
เดนิ ทอ่ ตู้ และเคร่ืองหอ่ ห้มุ อื่น
5.1.6.3 การเดินสายในท่อร้อยสาย สําหรับแต่ละจดุ ที่มีการต่อสาย ปลายท่อ จุดต่อไฟฟ้ า
จดุ ต่อแยก จดุ ติดสวิตช์ หรือจดุ ดงึ สาย ต้องติดตงั้ กล่องหรือเคร่ืองประกอบการเดินท่อ ยกเว้น
การต่อสายในเครื่องห่อหมุ้ สายทีม่ ีฝาเปิ ดออกได้ และเข้าถึงไดภ้ ายหลงั การติดตง้ั
5.1.6.4 สายไฟฟ้ าในช่องเดนิ สายแนวดง่ิ ต้องมีการจบั ยดึ ที่ปลายบนของช่องเดนิ สายและต้อง
มีการจบั ยดึ เป็ นช่วงๆ โดยมีระยะหา่ งไม่เกินตามที่กําหนดในตารางที่ 5-2 ยกเว้น ถา้ ระยะ
ตามแนวด่ิงนอ้ ยกว่าร้อยละ 25 ของระยะทีก่ ําหนดในตารางที่ 5-2 ไม่ตอ้ งใชท้ ีจ่ บั ยึด
ตารางท่ี 5-2
ระยะห่างสาํ หรับการจับยดึ สายไฟในแนวด่งิ
ขนาดของสายไฟฟ้ า (ตร.มม.) ระยะจับยดึ สูงสุด (เมตร)
ไมเ่ กิน 50 30
70-120 24
150-185 18
240 15
300 12
เกินกวา่ 300 10
5.1.7 จุดเปล่ียนการเดินสายจากวิธีใช้ท่อร้ อยสายเป็ นวิธีเดินสายในท่ีโล่งหรือ
เดนิ สายซ่อน
ต้องใช้กล่องหรือเครื่องประกอบการเดินท่อ เช่น ตัวต่อตัวนําประธาน (service-entrance
connector) ตรงปลายท่อที่มีรูเป็ นบชุ ชิงแยกกนั 1 รู สําหรับ 1 สาย อนญุ าตให้ใช้บชุ ชิง แทน
การใช้กลอ่ ง หรือเคร่ืองประกอบที่ปลายท่อ (terminal fitting) ในเม่ือปลายของท่อร้อยสายเดิน
ลํา้ เข้าไปในแผงสวติ ช์แบบเปิ ด หรือแผงควบคมุ แบบเปิ ดได้
บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-5
5.1.8 การป้ องกันไม่ให้เกิดกระแสเหน่ียวนําในเคร่ืองห่อหุ้มหรือช่องเดินสายท่ีเป็ น
โลหะ
ต้องป้ องกนั ไม่ให้เกิดกระแสเหนี่ยวนําในเคร่ืองหอ่ ห้มุ หรือช่องเดนิ สายที่เป็ นโลหะดงั ตอ่ ไปนี ้
5.1.8.1 เมื่อติดตงั ้ สายสําหรับระบบไฟฟ้ ากระแสสลบั ในเครื่องหอ่ หุ้มหรือช่องเดินสายท่ี
เป็ นโลหะต้องจดั ทําไม่ให้เกิดความร้อนแก่โลหะที่ล้อมรอบเน่ืองจากผลของการเหนี่ยวนํา เช่น
การรวมสายเส้นไฟทกุ เส้นและตวั นํานิวทรัล (ถ้ามี) รวมทงั้ สายดินของเคร่ืองอปุ กรณ์ไฟฟ้ าไว้ใน
เครื่องห่อห้มุ หรือช่องเดินสายเดียวกนั ในการเดินสายควบและใช้ท่อร้อยสายหลายท่อในแตล่ ะ
ทอ่ ร้อยสายต้องมีครบทงั้ สายเส้นไฟ ตวั นํานิวทรัลและสายดนิ ของบริภณั ฑ์ไฟฟ้ า
5.1.8.2 เมื่อสายเดี่ยวของวงจรเดินผ่านโลหะท่ีมีคณุ สมบตั เิ ป็ นสารแม่เหล็ก จะต้องจดั ให้ผล
จากการเหนี่ยวนํามีน้อยที่สดุ โดยการตดั ร่องให้ถึงกนั ระหว่างรูแตล่ ะรูท่ีร้อยสายแต่ละเส้น หรือ
โดยการร้อยสายทกุ เส้นของวงจรผา่ นชอ่ งเดียวกนั
5.1.8.3 สายไฟแกนเดียวทกุ เส้นของวงจรเดียวกัน รวมทงั้ สายท่ีมีการต่อลงดินและสายดิน
ต้องติดตงั้ ในท่อร้อยสายเดียวกนั หากตดิ ตงั้ ในรางเดนิ สาย (wireways) หรือรางเคเบิล (cable
trays) ให้วางเป็ นกลมุ่ เดียวกนั
5.1.9 การต่อลงดนิ
ช่องเดนิ สาย กลอ่ ง ตู้ เคร่ืองประกอบ และเคร่ืองหอ่ ห้มุ ท่ีเป็ นโลหะ ต้องตอ่ ลงดนิ ตามบทท่ี 4
5.1.10 จาํ นวนสายไฟฟ้ าสูงสุดในท่อร้อยสาย
ให้คํานวณจากพืน้ ท่ีหน้าตดั รวมทงั้ ฉนวนและเปลือกของสายทกุ เส้นในท่อร้อยสายรวมกันคิด
เป็ นร้อยละเทียบกบั พืน้ ท่ีหน้าตดั ภายในของทอ่ ต้องไมเ่ กินท่ีกําหนดในตารางที่ 5-3
หมายเหตุ สําหรบั สายไฟฟ้ าตามมอก.11-2553 รหสั ชนิด 60227 IEC 01 และ NYY ชนิดแกนเดีย่ ว จํานวน
สูงสดุ ของสายไฟฟ้ าขนาดเดียวกนั ทีใ่ หใ้ ชใ้ นท่อโลหะตาม มอก.770-2533 ใหด้ ูในภาคผนวก ฎ
ตารางท่ี 5-3
พืน้ ท่หี น้าตดั สูงสุดรวมของสายไฟทกุ เส้นคดิ เป็ นร้อยละเทยี บกบั พนื้ ท่หี น้าตดั ของท่อ
จาํ นวนสายในท่อร้อยสาย 1 2 3 4 มากกว่า 4
สายไฟทกุ ชนิด 53 31 40 40 40
ยกเว้น สายชนิดมีปลอกตะกว่ั หมุ้
สายไฟชนิดมีปลอกตะกวั่ ห้มุ 55 30 40 38 35
5-6 บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
5.1.11 การกาํ หนดสีของสายไฟห้มุ ฉนวน ระบบแรงต่าํ
5.1.11.1 ตวั นํานิวทรัล ใช้สีฟ้ า
5.1.11.2 สายเส้นไฟ ต้องใช้สายที่มีสีต่างไปจากตวั นํานิวทรัล และตวั นําสําหรับตอ่ ลงดนิ สี
ของสายไฟฟ้ าในระบบไฟฟ้ า 3 เฟส ให้ใช้สายที่มีสีฉนวนหรือทําเครื่องหมายเป็ นสีนํา้ ตาล ดํา
และเทา สาํ หรับเฟส 1, 2 และ 3 ตามลําดบั
5.1.11.3 สายดนิ ของบริภณั ฑ์ไฟฟ้ าใช้สเี ขียว หรือสเี ขียวแถบเหลือง หรือเป็ นสายเปลือย
ข้อยกเว้นที่ 1 สายไฟฟ้ าแกนเดียวทีม่ ีขนาดตง้ั แต่ 16 ตร.มม. อาจทําเครื่องหมายทีป่ ลาย
สายแทนการกําหนดสีได้
ข้อยกเว้นที่ 2 สายออกจากเครื่องวดั หน่วยไฟฟ้ าถึงบริภณั ฑ์ประธาน (ตวั นําประธานเข้า
อาคาร)
5.1.12 ในท่อร้อยสาย รางเคเบิล ช่องสําหรับการเดินสาย (electrical shaft) ต้องไม่มีท่อ
สาํ หรับงานอื่นท่ีไม่ใชง่ านไฟฟ้ าเดนิ ร่วมอยดู่ ้วย เชน่ ทอ่ ไอนํา้ ทอ่ ประปา ทอ่ ก๊าซ ฯลฯ
5.1.13 การติดตงั้ ไฟฟ้ าท่ีผ่านผนงั ฉากกนั ้ พืน้ เพดานหรือช่องท่อไฟฟ้ า (shaft) ต้องมีการ
ป้ องกนั ไม่ให้ไฟลกุ ลามตามมาตรฐานการป้ องกนั อคั คีภยั ของ วสท.
5.1.14 เมื่อเดินช่องร้อยสายผ่านที่มีอณุ หภูมิแตกต่างกนั มาก เช่นเดินท่อร้อยสายเข้า-ออก
ห้องเย็นต้องมีการป้ องกนั การไหลเวียนของอากาศภายในท่อ จากสว่ นที่มีอณุ หภมู ิสงู ไปสว่ นท่ีมี
อณุ หภมู ิเย็นกวา่ เพ่ือไมใ่ ห้เกิดความควบแน่นเป็ นหยดนํา้ ภายในทอ่
5.1.15 การเดินสายควบ อนุญาตให้วงจรไฟฟ้ าเส้นไฟและนิวทรัล เดินควบสายได้โดย
สายไฟฟ้ าต้องมีขนาดไม่เล็กกวา่ 50 ตร.มม. สายท่ีเดินควบต้องเป็ นสายชนิดเดียวกนั ขนาด
เทา่ กนั มีความยาวเทา่ กนั และใช้วธิ ีตอ่ สายเหมือนกนั
หมายเหตุ การเดินสายควบคือการใชส้ ายไฟฟ้ าตง้ั แต่สองเสน้ ข้ึนไป โดยสายทง้ั หมดมีการ ต่อที่ปลายสาย
ทง้ั สองข้างเขา้ ดว้ ยกนั
5.2 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายสาํ หรับระบบแรงสูง
การตดิ ตงั้ ในสว่ นที่เกี่ยวข้องต้องเป็ นไปตามท่ีกําหนดในข้อ 5.1 และข้อเพิ่มเตมิ ดงั นี ้
5.2.1 กล่อง เคร่ืองประกอบการเดินท่อและเครื่องห่อหุ้มอื่นท่ีคล้ายกัน ต้องมีฝาปิ ดที่
เหมาะสมเพ่ือป้ องกนั การสมั ผสั สว่ นที่มีไฟฟ้ าโดยบงั เอิญและป้ องกนั ความเสียหายทางกายภาพ
ตอ่ ชิน้ สว่ นตา่ งๆ หรือฉนวน
บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-7
5.2.2 รัศมีการดดั โค้งของสายไฟฟ้ า
5.2.2.1 สายไฟชนิดไม่มีปลอกคนั่ หรือไม่มีเปลือกตะกว่ั ต้องมีรัศมีการดดั โค้งไม่น้อยกว่า 8
เทา่ ของเส้นผา่ นศนู ย์กลางภายนอก
5.2.2.2 สายไฟชนิดมีปลอกคน่ั หรือมีเปลือกตะกวั่ ห้มุ ต้องมีรัศมีการดดั โค้งไม่น้อยกวา่ 12
เทา่ ของเส้นผา่ นศนู ย์กลางภายนอก
5.2.3 การตดิ ตงั้ ใต้ดนิ
สายใต้ดินต้องฝังดินลกึ ไม่น้อยกว่า 0.90 เมตร ในทกุ กรณี ถ้าเป็ นสายฝังดินโดยตรงต้องมีแผ่น
คอนกรีตหนาไม่น้อยกว่า 100 มม. ปิ ดทบั อีกชนั้ หนึ่งเหนือสายเคเบิลระหว่าง 0.30 ถึง 0.45
เมตร แผ่นคอนกรีตต้องกว้างพอที่จะปิ ดคลมุ ออกไปจากแนวสายทงั้ สองข้าง อย่างน้อยข้างละ
0.15 เมตร
5.2.4 อนญุ าตให้ใช้ตวั นําอะลมู ิเนียมในระบบสายอากาศท่ีตดิ ตงั้ ภายนอกอาคาร
5.3 การเดนิ สายเปิ ดหรือเดนิ ลอย (Open Wiring) บนวัสดฉุ นวน
5.3.1 ท่วั ไป
การเดนิ สายเปิ ดบนวสั ดฉุ นวนหมายถงึ วธิ ีการเดนิ สายแบบเปิ ดโลง่ โดยใช้ต้มุ หรือลกู ถ้วยเพ่ือการ
จบั ยดึ สายท่ีใช้ต้องเป็ นสายแกนเดยี วและต้องไมถ่ กู ปิ ดบงั ด้วยโครงสร้างของอาคาร
5.3.2 สาํ หรับระบบแรงต่าํ
5.3.2.1 อนุญาตให้ใช้การเดินสายเปิ ดบนวัสดุฉนวนภายในอาคาร ได้เฉพาะในโรงงาน
อตุ สาหกรรม งานเกษตรกรรมและงานแสดงสนิ ค้าเทา่ นนั้
5.3.2.2 ต้องมีการป้ องกนั ความเสียหายทางกายภาพ ตามที่กําหนดในข้อ 5.1.3 และสายที่
ยดึ เกาะไปกบั ผนงั หรือกําแพงต้องอยสู่ งู จากพืน้ ไมน่ ้อยกวา่ 2.50 เมตร
5.3.2.3 การเดินสายในสถานท่ีชืน้ เปี ยก หรือมีไอท่ีทําให้เกิดการผกุ ร่อน ต้องมีการป้ องกัน
ไมใ่ ห้เกิดความเสียหายแก่สายไฟฟ้ า
5.3.2.4 สายที่ใช้ต้องเป็ นสายห้มุ ฉนวน ยกเว้น สายทีจ่ ่ายไฟฟ้ าใหป้ ้ันจนั่ ชนิดเคลือ่ นทีไ่ ด้
บนราง
5.3.2.5 การเดินสายเปิ ดบนวัสดุฉนวนภายในอาคาร ให้เป็ นไปตามที่กําหนดในตาราง
ท่ี 5-4
5.3.2.6 วสั ดฉุ นวนสาํ หรับการเดินสายต้องเป็ นชนิดที่เหมาะสมกบั สภาพการใช้งาน
5.3.2.7 การเดนิ สายเปิ ดบนวสั ดฉุ นวนภายนอกอาคาร ให้เป็ นไปตามข้อกําหนดดงั ตอ่ ไปนี ้
5-8 บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
ก) การเดินสายบนตุ้มให้เป็ นไปตามท่ีกําหนดในตารางท่ี 5-4 โดยมีข้อ
เพิ่มเตมิ คือ ถ้าเดนิ ผา่ นในที่โลง่ ขนาดสายต้องไม่เล็กกว่า 2.5 ตร.มม. และ
ระยะระหวา่ งจดุ จบั ยดึ สายไม่เกิน 5.0 เมตร
ข) การเดินสายบนลูกถ้วยให้เป็ นไปตามที่กําหนดใน ตารางท่ี 5-5
ตารางท่ี 5-4
การเดนิ สายเปิ ดบนวสั ดุฉนวนภายในอาคาร
ระยะสูงสุดระหว่าง ระยะห่างต่าํ สุดระหว่าง (เมตร) ขนาดสายทองแดง
ใหญ่สุด (ตร.มม)
การตดิ ตัง้ จุดจับยดึ สาย สายไฟฟ้ า สายไฟฟ้ ากับ
ส่งิ ปลูกสร้าง 50
(เมตร) ไมก่ ําหนด
บนต้มุ 2.5 0.10 0.025
บนลกู ถ้วย 5.0 0.15 0.05
ตารางท่ี 5-5
การเดนิ สายเปิ ดบนลูกถ้วยภายนอกอาคาร
ระยะสูงสุดระหว่าง ระยะห่างต่าํ สุดระหว่าง
จุดจับยดึ สาย
(เมตร) (เมตร) ขนาดสายทองแดง
เลก็ สุด (ตร.มม.)
ไมเ่ กิน 10 สายไฟฟ้ า สายไฟฟ้ ากับ
11-25 ส่งิ ปลูกสร้าง 2.5
26-40 4
0.15 0.05 6
0.20 0.05
0.20 0.05
5.3.2.8 สายไฟฟ้ าซง่ึ ติดตงั้ บนต้มุ หรือลกู ถ้วยจะต้องยดึ กบั ฉนวนท่ีรองรับให้มน่ั คง ในกรณี
ที่ใช้ลวดผกู สาย (tie wire) ให้ใช้ชนิดที่มีฉนวนท่ีทนแรงดนั เทียบเทา่ ฉนวนของสายไฟฟ้ านนั ้ ใน
กรณีท่ีอาจจะสมั ผสั ได้โดยพลงั้ เผลอ
5.3.2.9 ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ า ให้ใช้คา่ กระแสตามตารางที่ 5-22, 5-28 และ 5-42
5.3.3 สาํ หรับระบบแรงสูง
5.3.3.1 การตดิ ตงั้ ต้องเข้าถงึ ได้เฉพาะผ้มู ีหน้าที่เก่ียวข้องเทา่ นนั้
5.3.3.2 ในกรณีท่ีตดิ ตงั้ สายยดึ โยง (guy wire) จะต้องตดิ ตงั ้ ลกู ถ้วยสายยดึ โยง (guy strain
insulator) ในสายยึดโยง ลกู ถ้วยสายยึดโยงนีต้ ้องอย่สู งู จากพืน้ ไม่น้อยกว่า 2.40 เมตร และต้องมี
บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-9
คณุ สมบตั ทิ งั้ ทางกลและทางไฟฟ้ าเหมาะสมกบั สภาพการใช้งาน (มอก. 280-2529) ยกเว้น สําหรับ
แรงดนั 33 kV สายยึดโยงใหต้ ิดตงั้ ตามมาตรฐานการไฟฟ้ าสว่ นภูมิภาค
5.3.3.3 การเดินสายต้องเป็ นไปตามท่ีกําหนดในข้อ 5.3.2.3 และข้อ 5.3.2.6 ด้วย
5.3.3.4 ลวดผกู สายต้องมีขนาดเหมาะสมกบั สภาพการใช้งาน แต่ต้องไม่เล็กกว่า 10
ตร.มม. ลวดผกู สายจะต้องเป็ นชนิดที่ไม่ทําให้เกิดการผกุ ร่อนเนื่องจากโลหะตา่ งชนิดกนั
5.3.3.5 ระยะห่างของการติดตงั ้ ต้องเป็ นไปตามที่กําหนดในตารางที่ 1-4 และ 1-5 ด้วย
แล้วแตก่ รณี
5.4 การเดนิ สายในท่อโลหะหนา (Rigid Metal Conduit) ท่อโลหะหนาปานกลาง
(Intermediate Metal Conduit) และท่อโลหะบาง (Electrical Metallic Tubing)
5.4.1 การใช้งาน
ทอ่ โลหะดงั กลา่ วสามารถใช้กบั งานเดินสายทว่ั ไปทงั้ ในสถานที่แห้ง ชืน้ และเปี ยก นอกจากจะได้
ระบไุ ว้เฉพาะเร่ืองนนั้ ๆ โดยต้องตดิ ตงั้ ให้เหมาะสมกบั สภาพใช้งาน
5.4.2 ข้อกาํ หนดการตดิ ตงั้
5.4.2.1 ในสถานท่ีเปี ยก ท่อโลหะและส่วนประกอบท่ีใช้ยึดท่อโลหะ เช่นสลกั เกลียว (bolt)
สแตรป (strap) สกรู (screw) ฯลฯ ต้องเป็ นชนิดที่ทนตอ่ การผกุ ร่อน
5.4.2.2 ปลายท่อท่ีถกู ตดั ออกต้องลบคม เพ่ือป้ องกนั ไม่ให้บาดฉนวนของสาย การทํา
เกลยี วทอ่ ต้องใช้เครื่องทําเกลียวชนิดปลายเรียว
5.4.2.3 ข้อตอ่ (coupling) และข้อตอ่ ยดึ (connector) ชนิดไม่มีเกลียวต้องตอ่ ให้แน่น เม่ือ
ฝังในอิฐก่อหรือคอนกรีตต้องใช้ชนิดฝังในคอนกรีต (concretetight) เม่ือติดตงั้ ในสถานท่ีเปี ยก
ต้องใช้ชนิดกนั ฝน (raintight)
5.4.2.4 การต่อสาย ให้ต่อได้เฉพาะในกล่องต่อสายหรือกล่องจุดต่อไฟฟ้ าท่ีสามารถเปิ ด
ออกได้สะดวก ปริมาตรของสายและฉนวน รวมทงั้ หวั ต่อสายเมื่อรวมกนั แล้วต้องไม่เกินร้อยละ
75 ของปริมาตรภายในกลอ่ งตอ่ สายหรือกลอ่ งจดุ ตอ่ ไฟฟ้ า
5.4.2.5 การติดตงั้ ทอ่ ร้อยสายเข้ากบั กลอ่ งตอ่ สาย หรือเครื่องประกอบการเดินทอ่ ต้องจดั ให้
มีบชุ ชิงเพื่อป้ องกนั ไม่ให้ฉนวนห้มุ สายชํารุด ยกเว้น กล่องต่อสายและเครื่องประกอบการ
เดินท่อที่ได้ออกแบบเพือ่ ป้ องกนั การชํารุดของฉนวนไวแ้ ลว้
5.4.2.6 ห้ามทําเกลียวกบั ทอ่ โลหะบาง
5.4.2.7 มมุ ดดั โค้งระหวา่ งจดุ ดงึ สายรวมกนั แล้วต้องไม่เกิน 360 ºC
5-10 บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
5.4.3 ห้ามใช้ท่อโลหะบางฝังดินโดยตรงหรือใช้ในระบบไฟฟ้ าแรงสงู หรือที่ซึง่ อาจเกิด
ความเสยี หายหลงั การตดิ ตงั้
5.4.4 ห้ามใช้ทอ่ โลหะขนาดเลก็ กวา่ 15 มม.
5.4.5 จํานวนสายสงู สดุ ต้องเป็ นไปตามตารางท่ี 5-3
5.4.6 การตดิ ตงั้ ใต้ดนิ ต้องเป็ นไปตามที่กําหนดในข้อ 5.1.4
5.4.7 ท่อที่ขนาดใหญ่กว่า 15 มม. หากร้อยสายชนิดไม่มีปลอกตะกว่ั รัศมีดดั โค้งด้านใน
ของทอ่ ต้องไม่น้อยกวา่ 6 เทา่ ของขนาดเส้นผา่ นศนู ย์กลางของทอ่ ถ้าเป็ นสายไฟฟ้ าชนิดมีปลอก
ตะกว่ั รัศมีดดั โค้งด้านในต้องไม่น้อยกวา่ 10 เทา่ ของเส้นผา่ นศนู ย์กลางของท่อ สําหรับทอ่ ขนาด
15 มม. หากร้อยสายชนิดไม่มีปลอกตะกว่ั รัศมีดดั โค้งด้านในของทอ่ ต้องไม่น้อยกวา่ 8 เทา่ ของ
เส้นผ่านศนู ย์กลางของท่อ และถ้าเป็ นสายไฟฟ้ าชนิดมีปลอกตะก่ัว รัศมีดดั โค้งด้านในต้องไม่
น้อยกวา่ 12 เทา่ ของเส้นผา่ นศนู ย์กลางของทอ่ การดดั โค้งต้องไม่ทําให้ทอ่ ชํารุด
5.4.8 ต้องตดิ ตงั้ ระบบทอ่ ให้เสร็จก่อน จงึ ทําการเดนิ สายไฟฟ้ า
5.4.9 การเดินสายด้วยท่อโลหะไปยงั บริภณั ฑ์ไฟฟ้ า ควรเดินด้วยท่อโลหะโดยตลอดและ
ชว่ งตอ่ สายเข้าบริภณั ฑ์ไฟฟ้ าควรเดนิ ด้วยทอ่ โลหะอ่อน หรือใช้วิธีการอ่ืนตามที่เหมาะสม
5.4.10 ห้ามใช้ทอ่ โลหะเป็ นตวั นําสาํ หรับตอ่ ลงดนิ
5.4.11 ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ า ให้ใช้ค่ากระแสตามตารางท่ี 5-20, 5-23, 5-27, 5-29 และ
5-37
5.4.12 ท่อร้อยสายต้องยดึ กบั ที่ให้มัน่ คงด้วยอปุ กรณ์จบั ยึดที่เหมาะสม โดยมีระยะห่าง
ระหว่างจุดจบั ยดึ ไม่เกิน 3.0 เมตร และห่างจากกล่องต่อสาย หรืออปุ กรณ์ต่างๆ ไม่เกิน 0.9
เมตร
5.5 การเดนิ สายในท่อโลหะอ่อน (Flexible Metal Conduit)
5.5.1 ลักษณะการใช้งาน ต้องเป็ นไปตามข้อกําหนดทกุ ข้อดงั นี ้
ก) ในสถานที่แห้ง
ข) ในที่เข้าถึงได้และเพื่อป้ องกนั สายจากความเสียหายทางกายภาพ หรือเพ่ือการ
เดนิ ซอ่ นสาย
ค) ให้ใช้สําหรับเดนิ เข้าบริภณั ฑ์ไฟฟ้ าหรือกลอ่ งตอ่ สายและความยาวไมเ่ กิน 2 เมตร
บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-11
5.5.2 ห้ามใช้ท่อโลหะอ่อน ในกรณีดงั ตอ่ ไปนี ้
ก) ในปลอ่ งลฟิ ต์หรือปลอ่ งขนของ
ข) ในห้องแบตเตอร่ี
ค) ในบริเวณอนั ตราย นอกจากจะระบไุ ว้เป็ นอยา่ งอ่ืน
ง) ฝังในดนิ หรือฝังในคอนกรีต
จ) ห้ามใช้ในสถานท่ีเปี ยก นอกจากจะใช้สายไฟฟ้ าชนิดท่ีเหมาะสมกบั สภาพการ
ตดิ ตงั้ และในการตดิ ตงั้ ทอ่ โลหะอ่อนต้องป้ องกนั ไมใ่ ห้นํา้ เข้าไปในชอ่ งร้อยสายที่
ทอ่ โลหะออ่ นนีต้ อ่ อยู่
5.5.3 ห้ามใช้ท่อโลหะอ่อนท่ีมีขนาดเล็กกวา่ 15 มม. ยกเว้น ท่อโลหะอ่อนทีป่ ระกอบ
มากบั ขว้ั หลอดไฟและมีความยาวไม่เกิน 1.80 เมตร
5.5.4 จํานวนสายไฟฟ้ าสงู สดุ ในทอ่ โลหะออ่ นต้องเป็ นไปตามที่กําหนดในตารางท่ี 5-3
5.5.5 มมุ ดดั โค้งระหวา่ งจดุ ดงึ สายรวมกนั แล้วต้องไมเ่ กิน 360 ºC
5.5.6 ต้องตดิ ตงั้ ระบบทอ่ ให้เสร็จก่อน จงึ ทําการเดนิ สายไฟฟ้ า
5.5.7 ห้ามใช้ทอ่ โลหะอ่อนเป็ นตวั นําสาํ หรับตอ่ ลงดนิ
5.5.8 ระยะห่างระหว่างอปุ กรณ์จบั ยึดต้องไม่เกิน 1.50 เมตร และห่างจากกลอ่ งต่อสาย
หรืออปุ กรณ์ตา่ งๆ ไมเ่ กิน 0.30 เมตร
5.5.9 ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าให้เป็ นไปตามที่กําหนดในตารางที่ 5-20, 5-23, 5-27
และ 5-29
5.6 การเดินสายในท่อโลหะอ่อนกันของเหลว (Liquidtight Flexible Metal
Conduit)
5.6.1 ลักษณะการใช้งาน
ใช้ในที่สภาพการติดตงั้ การใช้งานและการบํารุงรักษาท่ีต้องการความอ่อนตวั ของท่อ หรือเพ่ือ
ป้ องกนั ของแขง็ ของเหลว ไอ หรือในบริเวณอนั ตราย
5.6.2 ห้ามใช้ท่อโลหะอ่อนกนั ของเหลว ในกรณีดงั ตอ่ ไปนี ้
ก) ที่ซงึ่ อาจได้รับความเสยี หายทางกายภาพ
ข) ท่ีซ่ึงอุณหภมู ิของสายไฟฟ้ าและอุณหภูมิโดยรอบสงู จนทําให้ท่อเสยี หาย
5-12 บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
5.6.3 จํานวนสายไฟฟ้ าสงู สดุ ในท่อโลหะอ่อนกนั ของเหลวต้องไม่เกินตามท่ีกําหนดในตาราง
ท่ี 5-3
5.6.4 มมุ ดดั โค้งระหวา่ งจดุ ดงึ สายรวมกนั แล้วต้องไมเ่ กิน 360 ºC
5.6.5 ต้องตดิ ตงั้ ระบบทอ่ ให้เสร็จก่อน จงึ ทําการเดนิ สายไฟฟ้ า
5.6.6 ห้ามใช้ทอ่ โลหะออ่ นกนั ของเหลวท่ีมีขนาดเลก็ กวา่ 15 มม. หรือใหญ่กวา่ 100 มม.
5.6.7 ห้ามใช้ทอ่ โลหะอ่อนกนั ของเหลวเป็ นตวั นําสําหรับตอ่ ลงดนิ
5.6.8 ในการติดตงั ้ ทอ่ โลหะอ่อนกนั ของเหลว จะต้องใช้กบั ข้อตอ่ ยดึ ซงึ่ ได้รับการรับรองเพื่อ
ใช้กบั งานชนิดนีเ้ทา่ นนั้
5.6.9 ระยะหา่ งในการจบั ยดึ ต้องเป็ นไปตาม ข้อ 5.5.8 ด้วย
5.6.10 ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าให้เป็ นตามที่กําหนดในตารางท่ี 5-20 และ 5-27
5.7 การเดนิ สายในท่ออโลหะอ่อน (Electrical Nonmetallic Tubing)
ท่ออโลหะอ่อนในที่นีห้ มายถึง ท่อร้อยสายที่มีลกั ษณะเป็ นลอน (corrugated) โดยท่อร้อยสาย
และเครื่องประกอบการเดินท่อ ต้องทําด้วยวสั ดทุ ี่เหมาะสมสําหรับงานทางไฟฟ้ าทนต่อ
ความชืน้ สารเคมี และมีคณุ สมบตั ติ ้านเปลวเพลงิ (flame-retardant) ท่อร้อยสายชนิดนีจ้ ะต้อง
สามารถดดั โค้งได้ด้วยมือ โดยไม่ต้องใช้อปุ กรณ์อื่นช่วย ยกเว้น หากฝังในคอนกรีตไม่ต้องมี
คณุ สมบตั ิตา้ นเปลวเพลิง
5.7.1 อนุญาตให้ใช้ท่ออโลหะอ่อน ในกรณีดงั ตอ่ ไปนี ้
ก) ในท่ีเปิ ดโลง่ (exposed) ซงึ่ ไม่ได้รับความเสียหายทางกายภาพและใช้กบั อาคารที่
มีความสงู ไมเ่ กิน 3 ชนั้ เหนือพืน้ ดนิ
ข) ในที่ซ่อนเช่นผนัง พืน้ หรือเพดาน ซ่ึงกัน้ ด้วยแผ่นกัน้ ท่ีทนไฟได้ไม่น้อยกว่า 15
นาที ยกเว้น อาคารทีต่ ิดตง้ั ระบบหวั กระจายนํ้าดบั เพลิงไม่ตอ้ งมีแผ่นกน้ั ทนไฟ
ค) ในบริเวณที่ไม่ทําให้ทอ่ ผกุ ร่อน
ง) ในท่ีซอ่ น สถานที่แห้งหรือสถานที่ชืน้ ซง่ึ ไมถ่ กู ห้ามใช้ ตามข้อ 5.7.2
จ) ฝังในคอนกรีต โดยใช้ทอ่ และเครื่องประกอบการเดนิ ทอ่ ที่เหมาะสม
5.7.2 ห้ามใช้ท่ออโลหะอ่อน ในกรณีตอ่ ไปนี ้
ก) ในบริเวณอนั ตราย นอกจากจะระบไุ ว้เป็ นอยา่ งอ่ืน
ข) ใช้เป็ นเครื่องแขวนและจบั ยดึ ดวงโคม
บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-13
ค) อณุ หภมู ิโดยรอบหรืออณุ หภมู ิใช้งานของสายเกินกวา่ อณุ หภมู ิของทอ่ ที่ระบไุ ว้
ง) ฝังดนิ โดยตรง
จ) แรงดนั ที่ใช้งานเกิน 750 โวลต์
ฉ) ในท่ีเปิ ดโลง่ ยกเว้น ทีร่ ะบไุ วใ้ นข้อ 5.7.1 ก)
ช) ในโรงมหรสพ
5.7.3 ห้ามใช้ทอ่ อโลหะอ่อนท่ีมีขนาดเลก็ กวา่ 15 มม. หรือใหญ่กวา่ 26 มม.
5.7.4 จํานวนสายไฟฟ้ าในทอ่ อโลหะอ่อนต้องไมเ่ กินท่ีกําหนดไว้ในตารางที่ 5-3
5.7.5 มมุ ดดั โค้งระหวา่ งจดุ ดงึ สายรวมกนั ต้องไมเ่ กิน 360 ºC
5.7.6 ต้องมีการจบั ยดึ ทอ่ อโลหะออ่ นให้แน่นทกุ ระยะไม่เกิน 1 เมตร
5.7.7 ต้องตดิ ตงั ้ ระบบทอ่ ให้เสร็จก่อนจงึ ทําการเดนิ สายไฟฟ้ า
5.7.8 ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าให้เป็ นไปตามที่กําหนดในตารางท่ี 5-20 และ 5-27
5.8 การเดนิ สายในท่ออโลหะแขง็ (Rigid Nonmetallic Conduit)
ท่ออโลหะแข็งและเครื่องประกอบการเดินท่อต้องใช้วสั ดุที่เหมาะสม ทนต่อความชืน้ สภาวะ
อากาศและสารเคมี สาํ หรับทอ่ ท่ีใช้เหนือดินต้องมีคณุ สมบตั ติ ้านเปลวเพลงิ ทนแรงกระแทกและ
แรงอดั ไม่บิดเบีย้ วเพราะความร้อนภายใต้สภาวะท่ีอาจเกิดขึน้ เมื่อใช้งาน ในสถานที่ใช้งานซ่ึง
ทอ่ ร้อยสายมีโอกาสถกู แสงแดดโดยตรงต้องใช้ทอ่ ร้อยสายชนิดทนตอ่ แสงแดด สําหรับท่อท่ีใช้ใต้
ดินวัสดุท่ีใช้ต้องทนความชืน้ ทนสารที่ทําให้ผุกร่อนและมีความแข็งแรงเพียงพอที่จะทนแรง
กระแทกได้โดยไม่เสียหาย ถ้าใช้ฝังดินโดยตรงโดยไม่มีคอนกรีตหุ้ม วสั ดทุ ่ีใช้ต้องสามารถทน
นํา้ หนกั กดที่อาจเกิดขนึ ้ ภายหลงั การตดิ ตงั้ ได้
5.8.1 อนุญาตให้ใช้ท่ออโลหะแข็ง ในกรณีดงั ตอ่ ไปนี ้
ก) เดนิ ซอ่ นในผนงั พืน้ และเพดาน
ข) ในบริเวณที่ทําให้เกิดการผกุ ร่อนและเกี่ยวข้องกบั สารเคมี ถ้าท่อและเครื่อง
ประกอบการเดนิ ทอ่ ได้ออกแบบไว้สําหรับใช้งานในสภาพดงั กลา่ ว
ค) ในที่เปี ยกหรือชืน้ ซงึ่ ได้จดั ให้มีการป้ องกนั นํา้ เข้าไปในทอ่
ง) ในที่เปิ ดโลง่ (exposed) ซงึ่ ไม่อาจเกิดความเสียหายทางกายภาพ
จ) การตดิ ตงั้ ใต้ดนิ โดยต้องเป็ นไปตามท่ีกําหนดในข้อ 5.1.4
5-14 บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
5.8.2 ห้ามใช้ท่ออโลหะแข็ง ในกรณีดงั ตอ่ ไปนี ้
ก) ในบริเวณอนั ตราย นอกจากจะระบไุ ว้เป็ นอยา่ งอื่น
ข) ใช้เป็ นเครื่องแขวนและจบั ยดึ ดวงโคม
ค) อณุ หภมู ิโดยรอบหรืออณุ หภมู ิใช้งานของสายเกินกวา่ อณุ หภมู ิของทอ่ ที่ระบไุ ว้
ง) ในโรงมหรสพ นอกจากจะระบไุ ว้เป็ นอยา่ งอื่น
5.8.3 เม่ือเดินท่อเข้ากลอ่ งหรือส่วนประกอบอื่นๆ ต้องจดั ให้มีบชุ ชิง หรือมีการป้ องกนั ไม่ให้
ฉนวนของสายชํารุด
5.8.4 ห้ามใช้ทอ่ อโลหะแขง็ ท่ีมีขนาดเลก็ กวา่ 15 มม.
5.8.5 จํานวนสายไฟฟ้ าในทอ่ อโลหะแขง็ ต้องไมเ่ กินตามท่ีกําหนดในตารางท่ี 5-3
5.8.6 มมุ ดดั โค้งระหวา่ งจดุ ดงึ สายรวมกนั แล้วต้องไมเ่ กิน 360 ºC
5.8.7 ต้องตดิ ตงั ้ ระบบทอ่ ให้เสร็จก่อน จงึ ทําการเดนิ สายไฟฟ้ า
5.8.8 ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าให้เป็ นไปตามที่กําหนดในตารางที่ 5-20, 5-23, 5-27,
5-29 และ 5-37
5.9 การเดนิ สายในท่ออโลหะอ่อนกันของเหลว (Liquidtight Flexible
Nonmetallic Conduit)
ท่ออโลหะอ่อนกันของเหลว เป็ นท่อกลม ไม่มีตะเข็บ ทําด้วยวสั ดตุ ้านทานเปลวเพลิง และต้อง
เป็ นชนิดที่ผลติ เพื่อใช้เป็ นทอ่ ร้อยสายไฟฟ้ า
5.9.1 อนุญาตให้ใช้ท่ออโลหะอ่อนกนั ของเหลว ในกรณีดงั ตอ่ ไปนี ้
ก) ตดิ ตงั้ ได้ทงั้ แบบเปิ ดโลง่ หรือเดนิ ซอ่ น
ข) ใช้ในสภาพการติดตงั้ การใช้งาน และการบํารุงรักษาท่ีต้องการความอ่อนตวั ของ
ทอ่ หรือป้ องกนั สายไฟฟ้ าชํารุดจากไอ ของเหลว หรือของแข็ง
5.9.2 ห้ามใช้ท่ออโลหะอ่อนกันของเหลว ในกรณีดงั ตอ่ ไปนี ้
ก) สถานที่ซงึ่ อาจได้รับความเสียหายทางกายภาพ
ข) ในที่ซ่ึงผลรวมของอณุ หภมู ิซ่งึ เกิดจากอณุ หภมู ิโดยรอบและอณุ หภมู ิของตวั นําเกิน
กวา่ อณุ หภมู ิวสั ดขุ องทอ่
ค) มีความยาวเกิน 2.0 เมตร
ง) ในระบบแรงสงู
บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-15
5.9.3 ห้ามใช้ทอ่ อโลหะออ่ นกนั ของเหลวท่ีมีขนาดเลก็ กวา่ 15 มม. หรือใหญ่กวา่ 100 มม.
5.9.4 จํานวนสายไฟฟ้ าในทอ่ อโลหะอ่อนกนั ของเหลวต้องไม่เกินที่กําหนดในตารางที่ 5-3
5.9.5 ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าให้เป็ นไปตามที่กําหนดในตารางท่ี 5-20 และ 5-27
5.10 การเดนิ สายในช่องเดนิ สายโลหะบนพืน้ ผวิ (Surface Metal Raceway)
5.10.1 อนญุ าตให้ใช้ชอ่ งเดนิ สายโลหะบนพืน้ ผวิ ในสถานท่ีแห้งเทา่ นนั้
5.10.2 ห้ามใช้ช่องเดนิ สายโลหะบนพืน้ ผิว ในกรณีดงั ตอ่ ไปนี ้
ก) ในสถานที่ที่อาจเกิดความเสียหายทางกายภาพอยา่ งรุนแรง
ข) ในบริเวณที่มีไอท่ีทําให้ผกุ ร่อน
ค) ในปลอ่ งขนของหรือปลอ่ งลฟิ ต์
ง) ในบริเวณอนั ตราย นอกจากจะระบไุ ว้เป็ นอยา่ งอ่ืน
จ) ในท่ีซอ่ น ยกเว้น ใตพ้ ืน้ ยก
ฉ) ในระบบแรงสงู
5.10.3 ขนาดกระแสของสายในช่องเดนิ สายโลหะบนพืน้ ผิวใช้ตามตารางที่ 5-20 หรือ 5-27
แล้วแตก่ รณี และต้องใช้ตวั คณู ปรับคา่ ตามตารางที่ 5-8
5.10.4 ห้ามตอ่ ช่องเดนิ สายโลหะบนพืน้ ผิวตรงจดุ ที่ผา่ นผนงั หรือพืน้
5.10.5 อนญุ าตให้ตอ่ สายได้เฉพาะในสว่ นที่สามารถเปิ ดออก และเข้าถึงได้สะดวก
ตลอดเวลาเทา่ นนั้ และพืน้ ท่ีหน้าตดั ของสายรวมทงั้ หวั ตอ่ สาย เม่ือรวมกนั แล้วต้องไม่เกินร้อยละ
75 ของพืน้ ท่ีหน้าตดั ภายในของ ช่องเดนิ สายโลหะบนพืน้ ผวิ ณ จดุ ตอ่ สาย
5.10.6 ห้ามดดั โค้งช่องเดินสายโลหะบนพืน้ ผิวและถ้ามีหวั สกรูอย่ภู ายในช่องเดินสายโลหะ
บนพืน้ ผิวต้องเรียบเสมอกบั ผิวภายในและไม่มีสว่ นคมท่ีอาจบาดสายได้ การติดตงั้ ช่องเดินสาย
โลหะบนพืน้ ผิว รวมทงั ้ ข้องอ ข้อต่อ และเครื่องประกอบต้องออกแบบให้ชิน้ ส่วนต่างๆ มีความ
ตอ่ เนื่องกนั ทงั้ ทางกลและทางไฟฟ้ า และต้องไม่เป็ นผลให้สายในช่องเดนิ สายโลหะบนพืน้ ผิวนนั ้
ชํารุดได้ ฝาครอบและสว่ นประกอบท่ีไม่ใช่โลหะท่ีนํามาใช้กบั ช่องเดนิ สายโลหะบนพืน้ ผิว ต้อง
เป็ นชนิดท่ีได้รับการเหน็ ชอบเพื่อใช้สาํ หรับงานนนั้ แล้ว
5.10.7 ปลายของชอ่ งเดนิ สายโลหะบนพืน้ ผวิ ต้องปิ ด
5.10.8 ห้ามใช้ชอ่ งเดนิ สายโลหะบนพืน้ ผิวเป็ นตวั นําสําหรับตอ่ ลงดนิ
5-16 บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
5.10.9 ช่องเดนิ สายโลหะบนพืน้ ผวิ ต้องมีความหนาไมต่ ่ํากวา่ ท่ีกําหนดในตารางท่ี 5-6
ตารางท่ี 5-6
ความหนาต่าํ สุดของช่องเดนิ สายโลหะบนพนื้ ผิว (Surface Metal Raceway)
ขนาดความสูง x กว้าง ความหนา
(มม.) (มม.)
0.8
ไมเ่ กิน 50x100 1.2
ไมเ่ กิน 100x150 1.2
ไม่เกิน 100x200 1.4
ไม่เกิน 150x200 1.4
ไมเ่ กิน 150x300 1.6
เกิน 150x300
5.11 การเดนิ สายในช่องเดนิ สายอโลหะบนพืน้ ผิว (Surface Nonmetallic
Raceway)
ช่องเดินสายอโลหะบนพืน้ ผิวต้องทําด้วยวสั ดทุ นความชืน้ ทนบรรยากาศท่ีมีสารเคมี ต้านเปลว
เพลิง ทนแรงกระแทก ไม่บิดเบีย้ วจากความร้อนในสภาวะการใช้งานและสามารถใช้งานในที่
อณุ หภมู ิต่ําได้
5.11.1 อนญุ าตให้ใช้ช่องเดนิ สายอโลหะบนพืน้ ผิวในสถานท่ีแห้งเทา่ นนั้
5.11.2 ห้ามใช้ช่องเดนิ สายอโลหะบนพืน้ ผิว ในกรณีดงั ตอ่ ไปนี ้
ก) ในท่ีซอ่ น
ข) ท่ีซ่ึงอาจเกิดความเสียหายทางกายภาพได้ นอกจากเป็ นชนิดที่ได้รับการรับรอง
เพื่อใช้สาํ หรับงานนนั้ แล้ว
ค) ในระบบแรงสงู
ง) ในปลอ่ งขนของหรือปลอ่ งลฟิ ต์
จ) ในบริเวณอนั ตราย นอกจากจะระบไุ ว้เป็ นอยา่ งอ่ืน
ฉ) อุณหภูมิโดยรอบหรืออุณหภูมิใช้งานของสายเกินกว่าอุณหภูมิของช่องเดินสาย
อโลหะบนพืน้ ผวิ ที่ระบไุ ว้
บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-17
5.11.3 ขนาดกระแสของสายในช่องเดินสายอโลหะบนพืน้ ผิว ให้ใช้ขนาดกระแสตามตารางที่
5-20 และต้องใช้ตวั คณู ปรับคา่ ตามตารางที่ 5-8
5.11.4 ห้ามตอ่ ชอ่ งเดนิ สายอโลหะบนพืน้ ผวิ ตรงจดุ ท่ีผา่ นผนงั หรือพืน้
5.11.5 การต่อสายในช่องเดินสายอโลหะบนพืน้ ผิว ต้องเป็ นไปตามที่กําหนดในข้อ 5.10.5
5.11.6 ปลายของ ช่องเดนิ สายอโลหะบนพืน้ ผิว ต้องปิ ด
5.12 การเดนิ สายในรางเดนิ สาย (Wireways)
อนญุ าตให้ใช้รางเดินสายได้เฉพาะการติดตงั้ ในท่ีเปิ ดโล่งซ่ึงสามารถเข้าถึงเพื่อตรวจสอบและ
บํารุงรักษาได้ตลอดความยาวของรางเดินสาย ห้ามเดินในฝ้ าเพดาน ถ้าตดิ ตงั้ ภายนอกอาคาร
ต้องเป็ นชนิดกันฝน (raintight) และต้องมีความแข็งแรงเพียงพอที่จะไม่เสียรูปภายหลงั การ
ตดิ ตงั้ และต้องเป็ นไปตามข้อกําหนดดงั ตอ่ ไปนี ้
5.12.1 ห้ามใช้รางเดินสายในบริเวณท่ีอาจเกิดความเสียหายทางกายภาพ ในบริเวณที่มีไอท่ี
ทําให้ผกุ ร่อน หรือในบริเวณอนั ตราย นอกจากจะระบไุ ว้เป็ นอยา่ งอ่ืน
5.12.2 พืน้ ที่หน้ าตัดของตัวนําและฉนวนทัง้ หมดรวมกันต้ องไม่เกินร้ อยละ 20 ของ
พืน้ ท่ีหน้าตดั ภายในรางเดนิ สาย
5.12.3 ขนาดกระแสของสายในรางเดินสายให้ใช้ค่ากระแสตามตารางที่ 5-20 หรือ 5-27
กรณีตวั นํากระแส 3 เส้น โดยไม่ต้องใช้ตวั คณู ลดกระแสเร่ืองจํานวนสายตามตารางที่ 5-8 หาก
ตวั นําท่ีมีกระแสไหลรวมกนั ไมเ่ กิน 30 เส้น ตวั นําวงจรสญั ญาณ หรือวงจรควบคมุ ที่อาจมีกระแส
ไหลในช่วงระยะเวลาสนั้ ไมถ่ ือวา่ เป็ นตวั นําท่ีมีกระแสไหล
5.12.4 สายไฟแกนเด่ียวของวงจรเดียวกันรวมทงั้ สายดิน ต้องวางเป็ นกล่มุ เดียวกันแล้วมดั
รวมเข้าด้วยกนั
5.12.5 รางเดินสายต้องจบั ยึดอย่างมัน่ คง แข็งแรงทกุ ระยะไม่เกิน 1.50 เมตร แต่ยอมให้
จดุ จบั ยึดห่างมากกว่า 1.50 เมตร ได้ในกรณีท่ีจําเป็ น แต่ต้องไม่เกิน 3.00 เมตร
5.12.6 รางเดนิ สายในแนวดงิ่ ต้องจบั ยดึ อย่างมนั่ คงแข็งแรงทกุ ระยะไม่เกิน 4.50 เมตร ห้ามมี
จดุ ตอ่ เกิน 1 จดุ ในแตล่ ะระยะจบั ยดึ จดุ จบั ยดึ ต้องหา่ งจากปลายรางเดนิ สายไม่เกิน 1.50 เมตร
ด้วย
5-18 บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
5.12.7 ห้ามตดิ ตงั้ หรือใช้รางเดนิ สายในกรณีตอ่ ไปนี ้
ก) ตอ่ รางเดนิ สายตรงจดุ ท่ีผา่ นผนงั หรือพืน้
ข) เป็ นตวั นําสาํ หรับตอ่ ลงดนิ
ค) ขนาดเกิน 150¯300 มิลลเิ มตร
5.12.8 อนุญาตให้ต่อสายเฉพาะในส่วนท่ีสามารถเปิ ดออก และเข้าถึงได้สะดวกตลอดเวลา
เท่านนั ้ และพืน้ ที่หน้าตดั ของตวั นํา และฉนวนรวมทงั ้ หวั ต่อสายรวมกนั แล้วต้องไม่เกินร้อยละ
75 ของพืน้ ที่หน้าตดั ภายในของรางเดินสาย ณ จดุ ตอ่ สาย
5.12.9 ในรางเดนิ สายตรงตําแหน่งที่ต้องมีการดดั งอสาย เช่นปลายทาง ตําแหน่งท่ีมีท่อร้อย
สายเข้า-ออกรางเดินสาย ต้องจดั ให้มีที่ว่างสําหรับดดั งอสายอย่างเพียงพอ และมีการป้ องกัน
ไมใ่ ห้มีสว่ นคมท่ีอาจบาดสายได้
5.12.10 การเดนิ สายในแนวดงิ่ ต้องมีการจดั ยดึ สายตามท่ีกําหนดในข้อ 5.1.6.4
5.12.11 จดุ ปลายรางเดนิ สายต้องปิ ด
5.13 การตดิ ตงั้ บสั เวย์ (Busways) หรือบสั ดกั (Bus Duct)
5.13.1 บสั เวย์ หรือบสั ดกั ต้องติดตงั้ ในที่เปิ ดเผย มองเห็นได้ และสามารถเข้าถึงได้เพ่ือการ
ตรวจสอบและบํารุงรักษาตลอดความยาวทงั้ หมด
ยกเว้น ยอมใหบ้ สั เวย์ทีต่ ิดตงั้ หลงั ทีก่ ําบงั เช่น เหนือฝ้ าเพดาน โดยจะตอ้ งมีทางเข้าถึงไดแ้ ละ
ตอ้ งเป็นไปตามข้อกําหนดดงั ต่อไปนีท้ ง้ั หมด
1) ไม่มีการติดตง้ั เครื่องป้ องกนั กระแสเกินอยู่ทีบ่ สั เวย์ นอกจากเครื่องป้ องกนั กระแส
เกินสําหรบั ดวงโคม หรือโหลดอืน่ ๆ เฉพาะจดุ
2) ช่องว่างด้านหลงั ทีก่ ําบงั ทีจ่ ะเข้าถึงได้ต้องไม่ใช้เป็นช่องลมปรบั อากาศ (air-
handling)
3) บสั เวย์ตอ้ งเป็นชนิดปิ ดมิดชิด ไม่มีการระบายอากาศ
4) จดุ ต่อระหว่างช่องและเครื่องประกอบ ตอ้ งเขา้ ถึงไดเ้ พือ่ การบํารุงรกั ษา
5.13.2 ห้ามใช้บัสเวย์ ในกรณีดงั ตอ่ ไปนี ้
ก) บริเวณท่ีอาจเกิดความเสียหายทางกายภาพอย่างรุนแรง หรือมีไอทําให้เกิดการผุ
กร่อน
ข) ในปลอ่ งขนของ หรือปลอ่ งลฟิ ต์
บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-19
ค) ในบริเวณอนั ตราย นอกจากจะระบไุ ว้เป็ นอยา่ งอ่ืน
ง) กลางแจ้ง สถานท่ีชืน้ และสถานที่เปี ยก นอกจากจะเป็ นชนิดท่ีได้ออกแบบให้ใช้ได้
สําหรับงานนนั้ ๆ
5.13.3 บสั เวย์ต้องยึดให้มนั่ คงและแข็งแรง ระยะห่างระหว่างจุดจบั ยึดต้องไม่เกิน 1.50เมตร
หรือตามการออกแบบของผ้ผู ลติ และท่ีปลายของบสั เวย์ต้องปิ ด
5.13.4 ในการตอ่ แยกบสั เวย์ต้องใช้เคร่ืองประกอบที่ออกแบบมาโดยเฉพาะ
5.13.5 พิกดั เครื่องป้ องกนั กระแสเกินต้องเป็ นไปตามที่กําหนดในบทท่ี 3
5.13.6 การลดขนาดของบัสเวย์ ต้องติดตัง้ เครื่องป้ องกันกระแสเกินเพิ่มเติม ยกเว้น
เฉพาะในงานอุตสาหกรรม บสั เวย์ที่เล็กลงมีขนาดกระแสไม่น้อยกว่าหนึ่งในสามของขนาด
กระแสของบสั เวย์ตน้ ทาง หรือหนึ่งในสามของขนาดปรบั ตงั้ ของเครื่องป้ องกนั กระแสเกินทีอ่ ยู่ตน้
ทางของบสั เวย์ชดุ เดียวกนั และความยาวของบสั เวย์ทีเ่ ล็กลงนนั้ ไม่เกิน 15 เมตร
5.13.7 บสั เวย์ต้องไมต่ ดิ ตงั้ ให้สมั ผสั กบั วสั ดทุ ี่ตดิ ไฟได้งา่ ย
5.13.8 การตอ่ แยกบสั เวย์ต้องตดิ ตงั้ เครื่องป้ องกนั กระแสเกินที่จดุ ตอ่ แยก เพื่อใช้ป้ องกนั วงจร
ที่ตอ่ แยกนนั้ นอกจากจะระบไุ ว้เป็ นอยา่ งอ่ืนในเรื่องนนั้ ๆ
5.13.9 เปลือกห้มุ ท่ีเป็ นโลหะของบสั เวย์ต้องตอ่ ลงดนิ
5.13.10 อนญุ าตให้ใช้เปลือกห้มุ ของบสั เวย์เป็ นตวั นําสําหรับต่อลงดินได้ ถ้าบสั เวย์นนั้ ได้
ออกแบบให้ใช้เปลือกห้มุ เป็ นตวั นําสาํ หรับตอ่ ลงดนิ
5.13.11 ขนาดกระแสของบสั เวย์ให้ใช้ตามท่ีกําหนดโดยผ้ผู ลิต คิดที่อณุ หภมู ิโดยรอบ 40 ºC
โดยผา่ นการรับรองจากสถาบนั ที่เชื่อถือได้
5.14 การเดนิ สายบนผวิ หรือเดนิ สายเกาะผนัง (Surface Wiring)
อนญุ าตให้ใช้ได้กับการเดินสายแรงตํ่าภายในอาคารทว่ั ไป ยกเว้น ในบริเวณอนั ตราย
(นอกจากจะระบไุ วเ้ ป็นอย่างอื่นในเรื่องนนั้ ๆ) หรือ ทีไ่ ดร้ ะบวุ ่าหา้ มใช้ในเรื่องนน้ั ๆ โดยสายไฟฟ้ าที่
ใชจ้ ะตอ้ งเหมาะสมกบั สภาพทีต่ ิดตงั้ ดว้ ย
5.14.1 สายไฟฟ้ าต้องเป็ นชนิดที่มีเปลือกนอก การเดินสายต้องป้ องกันไม่ให้ฉนวนหรือ
เปลอื กชํารุด
5-20 บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
5.14.2 การเดินสายผ่านผนงั หรือส่ิงก่อสร้างต้องมีการป้ องกนั ความเสียหายเน่ืองจากฉนวน
หรือเปลอื กนอกถกู บาดด้วยสง่ิ ท่ีแหลมคม
5.14.3 สายไฟฟ้ าต้องจบั ยึดให้มน่ั คงด้วยอุปกรณ์ท่ีออกแบบมาโดยเฉพาะหรือใช้ท่อร้อย
สายไฟฟ้ าเป็ นตวั จบั ยึด
5.14.4 การตอ่ และการตอ่ แยกให้ทําได้เฉพาะในกลอ่ งสาํ หรับงานไฟฟ้ าเทา่ นนั้
5.14.5 ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าให้เป็ นไปตามตารางท่ี 5-21 และไม่ต้องใช้ตวั คณู ปรับคา่
ขนาดกระแสตามตารางท่ี 5-8 กรณีจบั ยึดด้วยท่อร้อยสาย หากความยาวท่อร้อยสายในวงจร
เกินกึ่งหนึ่งของความยาวทงั้ หมดหรือเกิน 6 เมตร ขนาดกระแสให้ใช้ตามการเดินสายร้ อยท่อ
ตามข้อ 5.4.11
5.14.6 การเดนิ สายให้ตดิ ตงั้ เรียงเป็ นชนั้ เดียว ห้ามตดิ ตงั้ ซ้อนกนั
5.15 การเดนิ สายในรางเคเบลิ (Cable Trays)
ครอบคลมุ รางเคเบลิ แบบบนั ไดแบบระบายอากาศ และแบบด้านลา่ งทบึ
5.15.1 การใช้งาน
5.15.1.1 วธิ ีการเดนิ สาย
สายและอปุ กรณ์ตอ่ ไปนี ้อนญุ าตให้ตดิ ตงั้ ในรางเคเบลิ ได้แตต่ ้องเป็ นไปตามวิธีการที่กําหนดของ
การเดนิ สายหรือของอปุ กรณ์นนั้ ๆ
ก) สายเคเบิลชนิดเอ็มไอ (mineral insulated cable), ชนิด MC (metal-clad
cable) และ ชนิด AC (armored cable)
ข) สายเคเบิลแกนเดียวชนิดมีเปลือกนอกทัง้ ในระบบแรงสงู และแรงต่ํา และ
ขนาดไม่เลก็ กวา่ 25 ตร.มม.
ค) สายดนิ ทกุ ขนาด
ง) สายเคเบลิ หลายแกนในระบบแรงสงู และระบบแรงตํา่ ทกุ ขนาด
จ) สายชนิดหลายแกนสาํ หรับควบคมุ สญั ญาณและไฟฟ้ ากําลงั
ฉ) ทอ่ ร้อยสายชนิดตา่ งๆ
5.15.1.2 ในบริเวณอันตราย ต้องใช้สายเฉพาะที่อนุญาตให้ใช้ในเรื่องบริเวณอันตราย
เทา่ นนั้
5.15.1.3 ห้ามใช้รางเคเบิลในปล่องลิฟต์ หรือสถานที่ท่ีอาจเกิดความเสียหายทางกายภาพ
5.15.1.4 ในสถานที่ใช้งานซงึ่ สายมีโอกาสถกู แสงแดดโดยตรง ต้องใช้สายชนิดทนแสงแดด
บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-21
5.15.1.5 ห้ามติดตัง้ ท่อสําหรับงานอื่นที่ไม่ใช่งานไฟฟ้ าเช่น ท่อไอนํา้ ท่อประปา ท่อแก๊ส
เป็ นต้น อยบู่ นรางเคเบิล
5.15.2 ข้อกาํ หนดโครงสร้างรางเคเบลิ
รางเคเบลิ ต้องเป็ นดงั นี ้
5.15.2.1 ต้องมีความแข็งแรงและมนั่ คง สามารถรับนํา้ หนกั สาย ทงั้ หมดที่ติดตงั้ และไม่มีสว่ น
แหลมคมท่ีอาจทําให้ฉนวนและเปลือกสายเสียหาย
5.15.2.2 มีการป้ องกนั การผกุ ร่อนอยา่ งพอเพียงกบั สภาพการใช้งาน
5.15.2.3 ต้องมีผนงั ด้านข้าง และใช้เครื่องประกอบการตดิ ตงั้ ท่ีเหมาะสม
5.15.2.4 ถ้าเป็ นรางเคเบลิ อโลหะ ต้องทําด้วยวสั ดตุ ้านทานเปลวเพลงิ
5.15.3 การตดิ ตงั้ รางเคเบลิ และสายเคเบลิ
5.15.3.1 รางเคเบลิ ต้องตอ่ เนื่องโดยตลอดทงั้ ทางกล และทางไฟฟ้ า
5.15.3.2 สายที่ตดิ ตงั้ บนรางเคเบลิ เม่ือเดนิ แยกเข้าช่องร้อยสายอื่นต้องมีการจบั ยดึ ให้มนั่ คง
5.15.3.3 ห้ามติดตัง้ สายเคเบิลระบบแรงตํ่าในรางเคเบิลเดียวกันกับสายเคเบิลระบบแรง
สงู ยกเว้น มีแผ่นกน้ั ทีแ่ ข็งแรงและไม่ติดไฟ
5.15.3.4 รางเคเบิลต้องติดตัง้ ในที่เปิ ดเผยและเข้าถึงได้ และมีที่ว่างพอเพียงท่ีจะ
ปฏิบตั งิ านบํารุงรักษาสายเคเบิลได้สะดวก
5.15.3.5 เม่ือใช้สายเคเบิลแกนเดียว สายเส้นไฟและสายนิวทรัลของแต่ละวงจร ต้องเดิน
รวมกันเป็ นกล่มุ (ในแต่ละกล่มุ ประกอบด้วยสายเส้นนิวทรัล 1 เส้น และสายเส้นไฟเฟสละ 1
เส้น) และสายต้องมดั เข้าด้วยกนั เพื่อป้ องกนั การเกิดกระแสไม่สมดลุ เนื่องจากการเหนี่ยวนํา
และป้ องกนั สายเคเบิลเคลอ่ื นตวั อยา่ งรุนแรงเมื่อเกิดกระแสลดั วงจร
5.15.3.6 การต่อสายในรางเคเบิลต้องทําให้ถูกต้องตามวิธีการต่อสาย แต่จุดต่อสายต้องอยู่
ภายในรางเคเบิล และต้องไมส่ งู เลยขอบด้านข้างของรางเคเบิล
5.15.4 จาํ นวนสายเคเบลิ ระบบแรงต่าํ ในรางเคเบลิ
สายเคเบิลท่ีอนญุ าตให้วางอย่ใู นรางเคเบิลเดียวกนั ต้องเป็ นไปตามท่ีกําหนดในตารางท่ี 5-30 ถึง
5-33
5.15.5 ขนาดกระแสของสายเคเบลิ แรงต่าํ ในรางเคเบลิ
ขนาดกระแสของสายเคเบลิ แรงตํ่าในรางเคเบิล เป็ นไปตามตารางท่ี 5-30 ถงึ 5-33
5.15.6 จาํ นวนสายเคเบลิ ระบบแรงสูงในรางเคเบลิ
จํานวนสายเคเบลิ ต้องไมเ่ กินท่ีกําหนดในตารางที่ 5-36
5-22 บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
5.15.7 ขนาดกระแสของสายเคเบลิ ระบบแรงสูงในรางเคเบลิ
ขนาดกระแสของสายเคเบิล เป็ นไปตามตารางที่ 5-36
5.15.8 การเดนิ สายท่อี นุญาต
การเดนิ สายในรางเคเบลิ ให้ทําได้เทา่ ที่กําหนดไว้ในข้อ 5.15 นีเ้ทา่ นนั ้
5.15.9 การต่อลงดนิ
รางเคเบลิ โลหะสาํ หรับใช้วางสายไฟฟ้ าต้องตอ่ ลงดนิ แตห่ ้ามใช้รางเคเบิลเป็ นตวั นําตอ่ ลงดนิ
5.16 กล่องสาํ หรับงานไฟฟ้ า (Box)
5.16.1 ขอบเขต
ครอบคลมุ การติดตงั้ และการใช้กล่องสําหรับงานไฟฟ้ า เช่นกล่องสําหรับจดุ ต่อไฟฟ้ าของสวิตช์
หรืออปุ กรณ์ กลอ่ งตอ่ สาย กลอ่ งดงึ สาย กลอ่ งแยกสายและกลอ่ งอื่นๆ ที่ติดตงั้ เพ่ือวตั ถปุ ระสงค์
ในการเดนิ สาย
5.16.2 ข้อกาํ หนดและลักษณะการใช้งาน
5.16.2.1 กล่องต้องทําจากวสั ดุที่ทนต่อการผุกร่อน หรือมีการป้ องกันที่เหมาะสมทัง้
ภายในและภายนอก เชน่ เคลือบด้วยสีหรืออาบสงั กะสี หรือวิธีอ่ืนๆ
5.16.2.2 ต้องจดั ให้มีบชุ ชิง หรือเครื่องประกอบท่ีมีขอบมนเรียบ ตรงบริเวณท่ีตวั นําหรือสาย
เคเบลิ ผา่ นผนงั ของกลอ่ ง
5.16.2.3 กลอ่ งต้องสามารถบรรจตุ วั นําหรือสายเคเบลิ ได้ทงั้ หมด
5.16.2.4 เมื่อติดตงั ้ กล่องแล้ว ต้องเข้าถึงได้โดยไม่ต้องรือ้ ถอนส่วนหนึ่งสว่ นใดของอาคาร
และต้องมีที่วา่ งให้สามารถทํางานได้สะดวก
5.16.2.5 กลอ่ งต้องมีฝาปิ ดที่เหมาะสมและปิ ดอยา่ งแนน่ หนา
5.16.2.6 กลอ่ งท่ีใช้กบั ระบบแรงสงู ต้องมีป้ าย "อันตรายไฟฟ้ าแรงสูง" ตดิ ไว้อยา่ งถาวร ป้ าย
ที่จดั ทําต้องอยดู่ ้านนอกของฝากลอ่ งและเหน็ ได้ชดั
5.16.2.7 หลงั การติดตงั้ แล้ว กล่องต้องไม่มีรูหรือช่องที่โตพอให้วตั ถุท่ีมีเส้นผ่านศนู ย์กลาง
ขนาด 7.5 มม. ลอดเข้าไปได้
5.17 ข้อกาํ หนดสาํ หรับแผงสวติ ช์ (Switchboard) และแผงย่อย (Panelboard)
5.17.1 ท่วั ไป
5.17.1.1 ขอบเขต
ให้ใช้กบั แผงสวิตช์และแผงย่อย ซ่ึงใช้ควบคมุ ไฟฟ้ าแสงสว่างและไฟฟ้ ากําลงั รวมทงั ้ แผงชาร์จ
บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-23
ไฟเข้าแบตเตอรี่โดยต่อจากวงจรไฟฟ้ าแสงสวา่ งและไฟฟ้ ากําลงั ยกเว้น แผงสวิตช์หรือส่วน
ของแผงสวิตช์ซ่ึงใชค้ วบคมุ วงจรและทํางานโดยไฟจากแบตเตอรี่
5.17.1.2 การตดิ ตงั้
แผงสวิตช์และแผงย่อย ต้องอยู่ในห้องหรือที่ซ่ึงจดั ไว้โดยเฉพาะ ห้ามมีท่อลม ท่องานอ่ืน หรือ
บริภัณฑ์สําหรับงานอ่ืนซึ่งไม่ใช่เคร่ืองมือหรือบริภัณฑ์ท่ีเก่ียวกับแผงสวิตช์หรือแผงย่อยนัน้
ตดิ ตงั้ เหนือหรือใต้แผงสวติ ช์ หรืออยใู่ นห้อง หรือทางเดนิ เข้าสหู่ ้อง
ข้อยกเว้นที่ 1 ระบบดบั เพลิงสําหรบั แผงสวิตช์หรือแผงย่อย
ข้อยกเว้นท่ี 2 บริภณั ฑ์ทีใ่ ช้ในการหมนุ เวียนอากาศ ทําความร้อนหรือทําความเย็นทีใ่ ช้สําหรับห้องหรือ
บริเวณทีต่ ิดตง้ั แผงสวิตช์และแผงย่อย
ข้อยกเว้นท่ี 3 แผงสวิตช์หรือแผงย่อยทีต่ ิดตงั้ ทวั่ ไป ซึ่งแยกจากบริภณั ฑ์อื่นโดยติดตงั้ บนทีส่ ูง,ในที่ล้อม
หรือมีสิ่งปกปิ ด ซึ่งมีการป้ องกนั ทางกลเพียงพอจากยานพาหนะ การสมั ผสั โดยบงั เอิญ
จากบุคคลทวั่ ไป หรือจากการรั่วไหลของระบบท่อต่างๆ ไม่ต้องอยู่ในห้องหรือทีซ่ ึ่งจดั ไว้
โดยเฉพาะ
ข้อยกเว้นท่ี 4 แผงสวิตช์หรือแผงย่อย ชนิดติดตัง้ ภายนอกอาคาร มีเครื่องห่อหุ้มทีท่ นสภาพอากาศ มี
การป้ องกนั จากการสมั ผสั โดยบงั เอิญของบคุ คลทวั่ ไป ยานพาหนะหรือการรั่วไหลของระบบ
ท่อต่างๆ ไม่ตอ้ งอยู่ในหอ้ งหรือทีซ่ ึ่งจดั ไวโ้ ดยเฉพาะ
5.17.1.3 การยดึ และการจัดบสั บาร์และตัวนํา
5.17.1.3.1 ตวั นําและบสั บาร์ในแผงสวิตช์หรือแผงย่อย ต้องติดตงั ้ อย่างมน่ั คงในตําแหน่งท่ี
ปลอดภยั จากความเสยี หายทางกายภาพ ตวั นําทกุ เส้นที่จะตอ่ เข้ากบั อปุ กรณ์ซง่ึ ตดิ ตงั้ อยใู่ นช่อง
ใดต้องเดินอยู่ในช่องนัน้ เท่านัน้ นอกจากจะเป็ นการต่อเชื่อมระหว่างช่องและสายไฟในวงจร
ควบคมุ บสั บาร์และขวั้ ตอ่ สายต้องมีส่ิงปิ ดกนั้ แยก (barrier) ออกจากส่วนอ่ืนๆ ของแผงสวิตช์
หรือแผงยอ่ ย
5.17.1.3.2 การจัดวางบสั บาร์และตวั นํา ต้องหลีกเลี่ยงไม่ให้เกิดความร้อนสงู เน่ืองจากการ
เหน่ียวนํา
5.17.1.3.3 ขวั ้ ต่อสายในแผงสวิตช์หรือแผงย่อย ควรติดตงั ้ ในลกั ษณะที่สามารถตอ่ สายไป
ยงั โหลดได้โดยไมต่ ้องข้ามบสั บาร์เส้นไฟ
5.17.1.3.4 การจดั เฟสของแผงสวิตช์และแผงยอ่ ย เม่ือมองจากด้านหน้าให้อยใู่ นลกั ษณะเฟส
เป็ น 1, 2 และ 3 (หรือ เฟส เอ(A) บี(B) ซี(C)) ตามลําดบั โดยเรียงจากด้านหน้าไปด้านหลงั ของ
แผง จากด้านบนลงด้านลา่ งหรือจากด้านซ้ายมือไปด้านขวามือ การจดั เฟสลกั ษณะอื่นอนญุ าต
ให้ใช้ได้เฉพาะการเชื่อมตอ่ เข้ากบั ระบบที่มีอยแู่ ล้ว แตต่ ้องทําเครื่องหมายให้เห็นได้ชดั เจน
5.17.1.3.5 แตล่ ะบสั บาร์จะต้องมีการทําเครื่องหมายแสดงเฟสอยา่ งใดอยา่ งหนง่ึ ดงั ตอ่ ไปนี ้
5-24 บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
ก) เป็ นตวั อกั ษร ได้แก่
- L1 สําหรับ เฟส 1 หรือเฟส A
- L2 สําหรับ เฟส 2 หรือเฟส B
- L3 สําหรับ เฟส 3 หรือเฟส C
- N สําหรับ นิวทรัล
- E หรือ สาํ หรับ บสั ดนิ /ขวั้ สายดนิ
ข) เป็ นสีได้แก่
- สีนํา้ ตาล สาํ หรับ เฟส 1 หรือเฟส A
- สดี ํา สําหรับเฟส 2 หรือเฟส B
- สเี ทา สําหรับเฟส 3 หรือเฟส C
- สฟี ้ า สาํ หรับนิวทรัล
- สีเขียว สาํ หรับ บสั ดนิ /ขวั้ สายดนิ หรือเขียว แถบเหลอื ง
5.17.2 แผงสวติ ช์ (Switchboard)
5.17.2.1 แผงสวิตช์ท่ีมีส่วนที่มีไฟฟ้ าเปิ ดโล่ง ต้องติดตงั้ ในสถานท่ีแห้ง เข้าถึงได้และควบคมุ
โดยบุคคลที่มีหน้าที่เก่ียวข้องเท่านนั้ เมื่อติดตงั้ ในสถานที่เปี ยกหรือนอกอาคาร ต้องมีเครื่อง
ห่อห้มุ (กล่องหรือต้)ู ท่ีทนสภาพอากาศ นอกจากแผงสวิตช์จะเป็ นชนิดท่ีออกแบบไว้สําหรับ
ติดตงั้ ภายนอกอาคารได้ แผงสวิตช์ซง่ึ อย่ใู นสถานท่ีท่ีมีวตั ถตุ ิดไฟได้งา่ ยต้องติดตงั้ ในตําแหน่งท่ี
แผงสวิตช์จะไม่ทําให้เกิดเพลงิ ไหม้ตอ่ วตั ถตุ ดิ ไฟข้างเคยี ง
5.17.2.2 สว่ นบนของแผงสวิตช์ต้องอย่หู า่ งจากเพดานที่ติดไฟได้ไม่น้อยกว่า 0.90 เมตร หาก
เป็ นเพดานไม่ติดไฟ หรือมีแผ่นกัน้ ที่ไม่ติดไฟระหว่างแผงสวิตช์กับเพดาน ระยะห่างระหว่าง
สว่ นบนของแผงสวติ ช์และเพดานต้องไมน่ ้อยกวา่ 0.60 เมตร
5.17.2.3 สาํ หรับระบบไฟฟ้ ากระแสสลบั โครงของแผงสวิตช์รวมทงั้ โครงที่รองรับท่ีเป็ นโลหะ
ทงั ้ ของสวิตช์และบริภณั ฑ์ไฟฟ้ าต้องตอ่ ลงดนิ เคร่ืองมือวดั รีเลย์ มิเตอร์ หรือหม้อแปลงเครื่องวดั
ซง่ึ ตดิ ตงั้ ในแผงสวิตช์ ต้องตอ่ ลงดนิ ด้วย
5.17.3 แผงย่อย (Panelboard)
5.17.3.1 แผงยอ่ ยต้องมีพิกดั ไม่ตํ่ากว่าขนาดของสายป้ อนท่ีคาํ นวณได้ตามบทที่ 3
5.17.3.2 การติดตงั้ แผงย่อยในสถานท่ีเปี ยกหรือชืน้ ต้องมีการป้ องกันไม่ให้ความชืน้ หรือนํา้
เข้าไปในแผงได้ และต้องติดตงั้ ให้ห่างจากผนงั หรือพืน้ รองรับไม่น้อยกว่า 5 มม. ถ้าติดตงั้ ใน
สถานท่ีเปี ยกต้องเป็ นแบบทนสภาพอากาศ (weatherproof)
บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-25
5.17.3.3 แผงย่อยต้องตดิ ตงั้ ในตู้ กลอ่ งอปุ กรณ์ตดั ตอน (cutout box) หรือในเครื่องห่อห้มุ ท่ี
ออกแบบเฉพาะ และต้องเป็ นแบบด้านหน้าไม่มีไฟ ยกเว้น สําหรับแผงย่อยขนาดไม่เกิน 16
แอมแปร์ 1 เฟส
5.17.3.4 การตดิ ตงั้ ฟิวส์ในแผงยอ่ ย ฟิวส์ต้องตดิ ตงั้ อยดู่ ้านโหลดของสวติ ช์
5.17.3.5 ส่วนที่เป็ นโลหะและไม่ได้ใช้เป็ นทางเดินของกระแสไฟฟ้ าต้องตอ่ ลงดนิ
5.17.3.6 การป้ องกนั กระแสเกิน
5.17.3.6.1 แผงย่อยของวงจรย่อยแสงสว่างและเครื่องใช้ไฟฟ้ าทุกแผง ต้องติดตัง้ เครื่อง
ป้ องกันกระแสเกินทางด้านไฟเข้า ยกเว้น สายป้ อนของแผงย่อยนนั้ ได้ติดตงั้ เครื่องป้ องกนั
กระแสเกิน ไม่เกินขนาดของแผงย่อยอยู่แลว้
5.17.3.6.2 แผงย่อยที่ประกอบด้วยสวิตช์ธรรมดาขนาดไม่เกิน 30 แอมแปร์ หลายตวั ต้องมี
เครื่องป้ องกนั กระแสเกินที่มีพกิ ดั ไม่เกิน 200 แอมแปร์
5.17.3.7 จาํ นวนเคร่ืองป้ องกนั กระแสเกนิ ในแผงย่อย
เครื่องป้ องกนั กระแสเกินในแผงยอ่ ยแตล่ ะแผง ต้องไมเ่ กิน 42 ขวั ้ ไมร่ วมขวั้ ท่ีเป็ นประธาน
5.17.4 ข้อกาํ หนดโครงสร้าง
5.17.4.1 แผงสวติ ช์และแผงยอ่ ย ต้องทําด้วยวสั ดไุ ม่ดดู ซบั ความชืน้ และไมต่ ดิ ไฟ
5.17.4.2 วงจรที่จ่ายไฟให้กบั เคร่ืองวดั หลอดไฟสญั ญาณ หม้อแปลงแรงดนั และอปุ กรณ์อ่ืน
ของแผงสวิตช์ที่มีขดลวดแรงดนั ต้องติดตงั้ เคร่ืองป้ องกันกระแสเกินพิกัดไม่เกิน 16 แอมแปร์
ยกเว้น ถ้าการทํางานของเครื่องป้ องกนั กระแสเกินทําให้เกิดความเสียหายต่อการทํางาน
ของอปุ กรณ์นน้ั
5.17.4.3 ใบมีดท่ีเปิ ดโลง่ ของสวิตช์ใบมีด ต้องไม่มีไฟเม่ืออยใู่ นตําแหน่งปลด ยกเว้น หากมี
การจดั ทําหรือการกน้ั ที่เหมาะสมทีส่ ามารถป้ องกนั อนั ตรายจากการสมั ผสั ส่วนที่มีไฟฟ้ าขณะที่
เปิ ดฝาตูข้ องแผงสวิตช์ได้
5.17.4.4 แผงยอ่ ยต้องมีที่วา่ งสาํ หรับงอสายอยา่ งเพียงพอ
5.17.4.5 ระยะห่างของบสั บาร์ ระยะห่างต่ําสดุ ระหวา่ งสว่ นท่ีมีไฟฟ้ าเปลือยกบั สว่ นที่มีไฟฟ้ า
เปลอื ย และระหวา่ งสว่ นที่มีไฟฟ้ าเปลือยกบั ดนิ ต้องไมน่ ้อยกวา่ ที่กําหนดในตารางท่ี 5-7
ข้อยกเว้นท่ี 1 ทีส่ วิตช์ หรือเซอร์กิตเบรกเกอร์
ข้อยกเว้นที 2 ทีว่ ่างภายในของอปุ กรณ์ ถา้ การใกลก้ นั ไม่ทําใหเ้ กิดความร้อนเกินแลว้ อนญุ าต
ให้ขวั้ เดียวกนั หรือเฟสเดียวกนั ของสวิตช์ ฟิ วส์ที่มีเครื่องห่อหุ้มและอื่นๆ อยู่
ใกลก้ นั ได้
ข้อยกเว้นท่ี 3 แผงสวิตช์ทีผ่ ่านการทดสอบ type test โดยสถาบนั การทดสอบทีก่ ารไฟฟ้ าฯ
ยอมรบั ระยะห่างตํ่าสดุ สามารถลดลงได้
5-26 บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
5.17.4.6 แผงสวิตช์ต้องมีระยะห่างระหว่าง บัสบาร์กับด้านล่างของตู้สําหรับระบบแรงต่ํา
ไม่น้อยกวา่ 200 มม. สําหรับบสั บาร์ห้มุ ฉนวน และ 250 มม. สาํ หรับบสั บาร์เปลอื ย
ตารางท่ี 5-7
ระยะห่างต่าํ สุดระหว่างส่วนท่มี ีไฟฟ้ าเปลือยกับส่วนท่มี ีไฟฟ้ าเปลือย
และระหว่างส่วนท่มี ีไฟฟ้ าเปลือยกับดนิ (มม.)
แรงดนั ระหว่าง ขัว้ ต่างกันเม่ือตดิ ตงั้ ขัว้ ต่างกันเม่ือ ส่วนท่มี ีไฟฟ้ าเปลือย
สายเส้นไฟ (โวลต์) บนพืน้ ผิวเดียวกัน ขงึ ในอากาศ กับดนิ
12.5
ไมเ่ กิน 125 19 12.5 12.5
ไมเ่ กิน 250 31.5 19 25
ไมเ่ กิน 1,000 50 25
หมายเหตุ สําหรบั ระบบแรงสงู 11 ถึง 33 เควี ใหอ้ า้ งอิงตาม IEC 60071-2
5.17.5 ข้อกาํ หนดเพ่มิ เตมิ สาํ หรับแผงสวติ ช์แรงสูง
แผงสวิตช์แรงสงู ท่ีใช้กับแรงดนั ไฟฟ้ ามากกว่า 1,000 โวลต์ แต่ไม่เกิน 33,000 โวลต์ ให้ใช้
ข้อกําหนดโครงสร้างตามข้อ 5.17.4 และเพิม่ เตมิ ดงั นี ้
5.17.5.1 บริภณั ฑ์ประธาน ต้องเป็ นไปตามข้อกําหนดในข้อ 3.5 ตอน ข.
5.17.5.2 ตวั นําและบสั บาร์ในแผงสวิตช์ต้องติดตงั้ อย่างม่ันคงในตําแหน่งที่ปลอดภัยจาก
ความเสียหายทางกายภาพ บัสบาร์แต่ละเฟส ต้องมีการทําเคร่ืองหมายแสดงเฟส ในการทํา
เคร่ืองหมาย ให้ใช้สีแดง เหลอื ง นํา้ เงนิ สําหรับเฟส R, Y, B ตามลาํ ดบั การจดั เฟสของบสั บาร์ใน
แผงสวิตช์ เม่ือมองจากด้านหน้าให้อยใู่ นลกั ษณะ เฟส R, Y, B เรียงจากด้านหน้าไปด้านหลงั
แผง จากด้านบนลงด้านล่างหรือจากซ้ายมือไปขวามือ การจัดเฟสลกั ษณะอ่ืนอนุญาตให้ใช้
เฉพาะการเช่ือมตอ่ เข้ากบั ระบบที่มีอยแู่ ล้ว แตต่ ้องทําเคร่ืองหมายให้เห็นได้ชดั เจน
5.17.5.3 ต้องจัดให้มีบสั ต่อลงดิน (grounded bus) ทําด้วยทองแดงตามบทที่ 2 ท่ีมี
พืน้ ท่ีหน้าตดั ไม่เล็กกว่า 95, 50 และ 35 ตร.มม. สําหรับแผงสวิตช์ขนาดแรงดนั 12, 24 และ 33
เควี ตามลาํ ดบั
5.17.5.4 ถ้ามีกบั ดกั เสิร์จ (surge arrester) ตวั นําสําหรับต่อลงดินของกบั ดกั เสิร์จต้องต่อ
ร่วมกบั ชีลด์ (Shield) ของสายเคเบิลแรงสงู ในแผงสวิตช์ และต้องแยกออกจากบสั ตอ่ ลงดนิ ของ
แผงสวิตช์
บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-27
5.17.5.5 ตวั นําสําหรับต่อลงดินของกับดกั เสิร์จ ต้องเป็ นสายทองแดงหุ้มฉนวนที่ทนแรงดนั
ไมน่ ้อยกวา่ 1,000 โวลต์ มีพืน้ ท่ีหน้าตดั ไมน่ ้อยกวา่ 16 ตร.มม. ตดิ ตงั ้ บนฉนวนท่ีมี ระดบั แรงดนั
(voltage class) ไมน่ ้อยกวา่ 1,000 โวลต์
5.17.5.6 ต้ขู องแผงสวิตช์แรงสงู ต้องมีการตอ่ ลงดิน โดยใช้ตวั นําตอ่ ฝาก ต่อลงดินท่ีบสั ต่อลง
ดิน บานประตูตู้แผงสวิตช์ต้องมีการต่อฝากกับตู้แผงสวิตช์ด้วย ตัวนําต่อฝากต้องมีพิกัดรับ
กระแสท่ีเกิดในระยะเวลาสนั้ ๆ (short-time current rating) สอดคล้องกบั กระแสลดั วงจรคา่ มาก
ท่ีสดุ ที่อาจเกิดขนึ ้ ที่แผงสวิตช์นนั้ หรือเป็ นสายทองแดงขนาดพืน้ ท่ีหน้าตดั ไม่น้อยกว่า 10 ตร.มม.
หรือมีหนงั สอื รับรองจากผ้ผู ลติ วา่ ได้ผา่ นการทดสอบในเร่ืองนีแ้ ล้ว
5.17.5.7 สายดินของต้แู ผงสวิตช์แรงสงู กบั แผงสวิตช์แรงตํ่า ต้องแยกจากกนั และใช้หลกั ดิน
แยกจากกนั ด้วย หากคา่ ความต้านทานของหลกั ดินไม่เกิน 1 โอห์ม และจดุ ติดตงั้ อย่หู ่างจาก
สถานีไฟฟ้ าไม่น้อยกวา่ 1 กิโลเมตร อนญุ าตให้ตอ่ ประสานหลกั ดนิ ของอปุ กรณ์แรงสงู และหลกั
ดนิ ของอปุ กรณ์แรงตา่ํ ร่วมเข้าด้วยกนั ได้ โดยมีการป้ องกนั แรงดนั เกินท่ีเหมาะสม
5.17.5.8 ต้ขู องแผงสวติ ช์ต้องมีชอ่ งระบายแรงดนั (pressure relief flap) เพื่อระบายแรงดนั ท่ี
อาจเกิดขนึ ้ ภายในแผงสวิตช์ โดยไมก่ ่อให้เกิดอนั ตรายแก่ผ้ปู ฏิบตั งิ าน
5.17.5.9 ในกรณีท่ีมีแผงสวิตช์อย่ตู ิดกนั หรือแผงสวิตช์อย่ตู ิดกบั ต้หู ม้อแปลงไฟฟ้ าต้องมีแผ่น
กัน้ กัน้ ระหว่างแผงสวิตช์กับแผงสวิตช์ หรือแผงสวิตช์กับตู้หม้อแปลงไฟฟ้ าโดยตลอด เพื่อ
ป้ องกันความเสียหายท่ีเกิดขึน้ ไม่ให้ลกุ ลามไปยงั ส่วนอื่น และจุดที่สายไฟฟ้ าหรือบสั บาร์ผ่าน
ต้องจดั ทําด้วยวิธีท่ีเหมาะสมรวมทงั้ ใช้อปุ กรณ์ที่เหมาะสมด้วย เช่น บชุ ชิงให้ตวั นําลอด (draw-
through bushing) ซงึ่ ทําด้วยวสั ดไุ ม่ดดู ความชืน้ และไม่ตดิ ไฟ ถ้าทําด้วยโลหะต้องหนาไม่น้อย
กวา่ 1 มม. หากทําด้วยวสั ดอุ ่ืนท่ีไม่ใช่ โลหะต้องหนาไมน่ ้อยกวา่ 3 มม.
5.17.5.10 การต่อสายแรงต่ําทัง้ หมด ต้องทําภายในช่องตู้ส่วนแรงตํ่า (low voltage
compartment) เท่านนั้ และช่องตู้ (compartment) ต้องมีการป้ องกนั อนั ตรายจากการสมั ผสั
ส่วนของไฟฟ้ าแรงสงู ในขณะทําการบํารุงรักษา ยกเว้นส่วนท่ีจําเป็ นต้องต่อเข้ากับขวั้ สายของ
อปุ กรณ์ท่ีเกี่ยวเนื่องกบั อปุ กรณ์แรงสงู
5.17.5.11 ข้อกําหนดข้อ 5.17.5.8 และ 5.17.5.9 ไม่บงั คบั ใช้กบั แผงสวิตช์ชนิดท่ีใช้ของเหลว
หรือก๊าซเป็ นฉนวน (liquid-insulated or gas-insulated)
5.17.5.12 ต้แู ผงสวิตช์ต้องมีแผ่นปิ ดด้านล่างเพื่อป้ องกนั สตั ว์ เช่น หนหู รือแมลงเข้าไปในตู้
5.17.5.13 หากสวิตช์ตอ่ ลงดิน (earthing switch) ติดตงั้ ทางด้านไฟเข้าของสวิตช์สําหรับตดั
โหลด (load break switch) จะต้องมีที่ใสก่ ญุ แจซ่ึงสามารถล็อคสวิตช์ตอ่ ลงดินได้ทงั้ ตําแหน่ง
เปิ ดและปิ ด และต้องมีป้ ายเตือน "ก่อนสับสวิตช์ต้องแจ้งการไฟฟ้ าฯ" ให้เห็นอยา่ งชดั เจนด้วย
5-28 บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
หากอย่ใู นพืน้ ที่จ่ายไฟด้วยระบบสายใต้ดินซงึ่ แผงสวิตช์แรงสงู รับไฟจาก ริงเมนยนู ิต (ring main
unit) ของการไฟฟ้ าฯ จะต้องเก็บลกู กญุ แจไว้ท่ี ริงเมนยนู ิต ของการไฟฟ้ าฯ เทา่ นนั้
ข้อ 5.18 - 5.24 ว่าง
5.25 สายไฟฟ้ า
5.25.1 ขนาดกระแส
ให้ใช้ตามตารางท่ี 5-20 ถึง 5-47
5.25.1.1 ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าทองแดงหุ้มฉนวนพีวีซี ที่ผลิตตามมาตรฐานของ
สํานกั งานมาตรฐานผลติ ภณั ฑ์อตุ สาหกรรมที่ มอก.11-2553 ให้เป็ นไปตามตารางที่ 5-20 ถึง
5-26 และ 5-30 ถึง 5-31
หมายเหตุ 1 การติดตงั้ ทีอ่ อกแบบโดยใช้สายไฟฟ้ าทีผ่ ลิตตามมาตรฐาน มอก.11-2531 แต่สายไฟฟ้ าที่
นํามาใช้งานเป็นสายทีผ่ ลิตตาม มอก.11-2553 อนญุ าตให้ใช้ขนาดกระแสของสายตาม
ตารางในมาตรฐานการติดตงั้ ทางไฟฟ้ าสําหรบั ประเทศไทย พ.ศ. 2545 (ฉบบั ปรับปรุงคร้ังที่
1 พ.ศ. 2551) ได้
2 การออกแบบทีใ่ ชส้ ายไฟฟ้ าผลิตตาม มอก.11-2553 แต่ในการติดตงั้ อาจมีสายทีผ่ ลิตตาม
มอก.11-2531 รวมอยู่ดว้ ย อนญุ าตใหใ้ ช้ขนาดกระแสของสายตามมาตรฐานการติดตงั้ ทาง
ไฟฟ้ าสําหรบั ประเทศไทย พ.ศ. 2556 ได้
5.25.1.2 ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าทองแดงหุ้มฉนวนครอสลิงกด์พอลิเอทิลีน ระบบแรงดนั
0.6/1 กิโลโวลต์ ให้เป็ นไปตามตารางท่ี 5-21, 5-27 ถึง 5-29 และ 5-32 ถึง 5-33
5.25.1.3 ขนาดกระแสของสายเคเบลิ ชนิดเอ็มไอ ให้เป็ นไปตามตารางท่ี 5-34 ถงึ 5-35
5.25.1.4 ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าทองแดงหุ้มฉนวนครอสลิงกด์พอลิเอทิลีนมีชีลด์ระบบ
แรงดนั 3.6/6 กิโลโวลต์ ถึง 18/30 กิโลโวลต์ ให้เป็ นไปตามตารางที่ 5-36 และ 5-37
5.25.1.5 ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าอะลูมิเนียมหุ้มฉนวนพีวีซี ท่ีผลิตตามมาตรฐานของ
สํานกั งานมาตรฐานผลติ ภณั ฑ์อตุ สาหกรรมที่ มอก.293-2541 ให้เป็ นไปตามตารางที่ 5-42
หมายเหตุ ขนาดของกระแสสายไฟฟ้ า และการติดตงั้ ที่นอกเหนือไปจากตารางที่กําหนด การไฟฟ้ าฯ
อนญุ าตใหม้ ีการคํานวณโดยใชห้ ลกั วิศวกรรมได้ เอกสารการคํานวณทีแ่ นะนํามีดงั ต่อไปนี้
• IEC Publication No. 60287
• IEC Publication No. 60364-5-523
5.25.1.6 ถ้ามีสายในช่องเดินสายไฟฟ้ าเดียวกนั มากกว่า 1 กลมุ่ วงจร โดยไม่นบั สายดินของ
บริภณั ฑ์ไฟฟ้ าให้ใช้ตวั คณู ปรับคา่ ขนาดกระแสสําหรับตารางท่ี 5-20, 5-23, 5-27 และ 5-29
ตามตารางที่ 5-8
บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-29
ข้อยกเว้นท่ี 1 สายไฟฟ้ าทีม่ ีระบบแรงดนั ไฟฟ้ าต่างกนั ซึ่งวางสายไว้ในช่องเดินสายเดียวกนั ให้ใช้ตวั คูณ
เพือ่ ลดขนาดกระแสเฉพาะสายสําหรับวงจรกําลงั วงจรแสงสว่างและวงจรควบคมุ ทีม่ ีโหลด
ต่อเนือ่ ง
ข้อยกเว้นท่ี 2 สําหรบั สายทีต่ ิดตง้ั ในรางเคเบิลใหป้ ฏิบตั ิตามข้อ 5.15
ข้อยกเว้นท่ี 3 สําหรับสายส่วนทีอ่ ยู่ในนิปเพิล (nipple) และนิปเพิลมีความยาวไม่เกิน 0.60 เมตร ไม่ตอ้ ง
ใชต้ วั คูณปรบั ค่าขนาดกระแส
ข้อยกเว้นท่ี 4 สําหรับสายใตด้ ินส่วนทีเ่ ข้าหรือออกจากช่องรางเดินสาย (cable trench) ซ่ึงอยู่ภายนอก
อาคาร และมีจํานวนสายหรือแกนไม่เกิน 1 กล่มุ วงจร และมีการป้ องกนั ทางกายภาพดว้ ย
ท่อร้อยสายชนิดโลหะหนา ท่อโลหะหนาปานกลางหรือท่ออโลหะ ซึ่งท่อส่วนทีอ่ ยู่เหนือผิวดิน
ทีค่ วามยาวไม่เกิน 3 เมตรไม่ตอ้ งใชต้ วั คูณปรบั ค่าขนาดกระแส
ตารางท่ี 5-8
ตัวคูณปรับค่าขนาดกระแสเน่ืองจากจาํ นวนสายท่นี ํากระแสในช่องเดนิ สายไฟฟ้ า
เดยี วกันมากกว่า 1 กลุ่มวงจร
จาํ นวนกลุ่มวงจร ตวั คูณปรับค่า
2 0.80
3 0.70
4 0.65
5 0.60
6 0.57
7 0.54
8 0.52
9 0.50
0.45
10-12 0.41
13-16 0.38
17-20
หมายเหตุ 1) ใหใ้ ชก้ บั กล่มุ ของเคเบิลทีม่ ีรูปแบการเดินสายแบบเดียวกนั
2) ใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าเดียวกนั สําหรบั
- กล่มุ เคเบิลแกนเดียวทงั้ 2, 3 และ 4 สาย
- กล่มุ เคเบิลหลายแกน (วงจร 1 เฟส 2 สาย นบั เป็น 1 กล่มุ วงจร, วงจร 3 สายหรือ 4
สาย นบั เป็น 1 กล่มุ วงจร)
5-30 บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
3) ถ้ากล่มุ เคเบิลในช่องเดินสายไฟฟ้ าเดียวกนั ประกอบดว้ ยเคเบิล 2, 3 และ4 แกน ให้นบั
จํานวนเคเบิลทงั้ หมดเป็ นจํานวนกลุ่มวงจร และให้ใช้ตวั คูณปรับค่าเดียวกบั สําหรับกลุ่ม
เคเบิล 2, 3 และ4 แกน
4) ถา้ กล่มุ เคเบิลประกอบด้วยเคเบิลแกนเดียวจํานวนตวั นํากระแส n เสน้ อาจพิจารณาเป็น
วงจร 1 เฟสได้ n/2 วงจร หรือวงจร 3 เฟสได้ n/3 วงจร
เช่น วงจร 3 เฟส จํานวน 2 วงจร และ วงจร 1 เฟส จํานวน 2 วงจร ติดตง้ั รวม
ในช่องเดินสายเดียวกนั
ถา้ คิดเป็นวงจร 1 เฟส จะไดก้ ล่มุ วงจร = (2 x 3 / 2) + 2 = 5 จะไดต้ วั คูณปรบั ค่าของวงจร
1 เฟส = 0.60
ถ้าคิดเป็นวงจร 3 เฟส จะไดก้ ล่มุ วงจร = (2 x 2 / 3) + 2 = 3.3 จะไดต้ วั คูณปรับค่าของ
วงจร 3 เฟส = 0.68(ค่าระหว่าง 3 กบั 4 กล่มุ วงจร)
5) ถา้ กล่มุ เคเบิลประกอบดว้ ยตวั นําทีม่ ีอณุ หภูมิการใชง้ านแตกต่างกนั อยู่ในกล่มุ เดียวกนั พิกดั
กระแสของกล่มุ ใหค้ ํานวณตามเคเบิลทีม่ ีพิกดั ของอณุ หภูมิการใชง้ านตํ่าทีส่ ดุ
6) ไม่ตอ้ งนบั จํานวนกล่มุ วงจรในช่องเดินสายไฟฟ้ าเดียวกนั ทีร่ ู้แน่นอนแล้วว่ามีกระแสโหลดไม่
เกินร้อยละ 30 (สามสิบ) ของพิกดั กระแส เมือ่ คิดตวั คูณปรับค่าทีไ่ ดน้ บั รวมจํานวนกลุ่ม
วงจรนน้ั ดว้ ยแลว้
เช่น การเดินสายในท่อทีป่ ระกอบดว้ ย กล่มุ เคเบิลแกนเดียว 2 สาย 3 กล่มุ และกล่มุ เคเบิล
4 แกน 4 กล่มุ ตวั คูณปรบั ค่าทีพ่ ิจารณาครงั้ แรกคิดจากจํานวนกล่มุ วงจรทง้ั หมด 7 กล่มุ
แต่เมือ่ พิจารณาพิกดั กระแสทีค่ ิดตวั คูณปรับค่าแล้วพบว่ามีกล่มุ เคเบิลแกนเดียว 2 สาย 1
กล่มุ และกล่มุ เคเบิล 4 แกน 2 กล่มุ ทีจ่ ่ายโหลดไม่เกินร้อยละ 30 (สามสิบ) ของพิกดั
กระแสทีค่ ิดตวั คูณปรับค่า ให้พิจารณาตวั คูณปรับค่าใหม่จากกล่มุ วงจรทีเ่ หลือคือ 4 กล่มุ
วงจร
5.25.1.7 ขนาดกระแสตามที่กําหนดในตารางใช้สําหรับอณุ หภมู ิโดยรอบ 30ºC และ 40ºC
แล้วแต่กรณี สําหรับค่าอุณหภูมิอื่นให้ใช้ตวั คูณปรับค่าตามท่ีกําหนดไว้ในหมายเหตุต่อท้าย
ตาราง
5.25.1.8 ขนาดกระแสตามท่ีกําหนดในตารางอ้างอิงจากไฟฟ้ ากระแสสลบั ที่ความถ่ี 50 Hz
ในกรณีที่ใช้ในระบบไฟฟ้ ากระแสสลบั ท่ีความถ่ี 400 Hz ให้ใช้ตวั คณู ปรับคา่ ขนาดกระแสเท่ากบั
0.5 สาํ หรับขนาดสายท่ีมีขนาดตงั้ แต่ 4 ตร.มม. ขนึ ้ ไป
5.25.1.9 ในท่ีซ่ึงมีการเดินสายผสมระหว่างการเดินสายในอากาศ หรือเกาะผนังในอากาศ
และการเดินสายในท่อหากความยาวท่ีเดินในท่อไม่เกินคร่ึงหนึ่งของความยาวสายทงั้ หมด หรือ
สายที่เดินในท่อยาวไม่เกิน 6 เมตร แล้วแต่ค่าใดจะน้อยกว่า อนญุ าตให้ใช้ค่าขนาดกระแสตาม
วธิ ีการเดนิ สายในอากาศ หรือเกาะผนงั ในอากาศได้
บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-31
5.25.1.10 ขนาดกระแสตามท่ีกําหนดในตารางไม่ได้กําหนดตามคา่ แรงดนั ตก แรงดนั ตกต้อง
เป็ นไปตามข้อ 3.6 ด้วย
5.25.2 ข้อกาํ หนดการใช้งานของสายแต่ละประเภท
5.25.2.1 สายไฟฟ้ าท่ีผลิตตามมาตรฐานของสํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม
มอก. 11-2553 ข้อกําหนดการใช้งานให้เป็ นไปตามตารางท่ี 5-48
5.25.2.2 สายไฟฟ้ าทองแดงหุ้มฉนวนครอสสลิงกด์พอลิเอทิลีน ระบบแรงดนั 0.6/1 กิโล
โวลต์ มีข้อกําหนดการใช้งานดงั นี ้
ก) ใช้งานทว่ั ไป
ข) วางบนรางเคเบิล
ค) การติดตงั้ ภายในอาคารต้องเดินในช่องเดนิ สายที่ปิ ดมิดชิด ยกเว้น เปลือกนอก
ของสายมีคณุ สมบตั ิตา้ นทานเปลวเพลิง (flame-retardant) ตามมาตรฐาน IEC
60332-3 category C
ง) การนําไปใช้งานต้องคํานึงถึงพิกดั กระแสและอณุ หภูมิของอปุ กรณ์ที่จะนําไปใช้
ประกอบร่วมกบั สายให้มีความสมั พนั ธ์กนั ด้วย
5.25.2.3 สายเคเบิลชนิดเอ็มไอ ที่ผลิตตาม IEC 60702-1 หรือ AS/NZS 60702.1 มี
ข้อกําหนดการใช้งานตามท่ีระบไุ ว้ในข้อ 5.26
5.25.2.4 สายไฟฟ้ าตัวนําอะลูมิเนียมที่ผลิตตาม มอก.293-2541 ห้ามใช้ในการเดินสาย
ภายในระบบไฟฟ้ าแรงตํ่า ยกเว้น การไฟฟ้ าส่วนภูมิภาค อนญุ าตให้ใช้เป็นตวั นําประธานได้
เฉพาะการเดินสายลอยในอากาศบนวสั ดฉุ นวนภายนอกอาคาร
5.25.2.5 สายไฟฟ้ าสําหรับวงจรควบคุมท่ีผลิตตาม มอก.838-2531 ใช้งานสําหรับวงจร
ควบคมุ
5.25.2.6 สายไฟฟ้ าเครื่องเช่ือมที่ผลติ ตาม มอก.448-2525 ใช้สาํ หรับงานเช่ือม
5.25.2.7 สายเคเบิลตวั นําทองแดงห้มุ ฉนวนครอสลงิ กด์พอลเิ อทิลีนมีชีลด์ และมีเปลือกนอก
ท่ีผลิตตามมาตรฐาน มอก.2143-2546 หรือ IEC 60502-2 ขนาดแรงดนั (Uo/U) 3.6/6 กิโล
โวลต์ ถงึ 18/30 กิโลโวลต์ มีข้อกําหนดการใช้งานดงั ตอ่ ไปนี ้
ก) งานสายใต้ดิน
ข) วางบนรางเคเบิลแบบบนั ได หรือแบบมีช่องระบายอากาศ (เปลือกนอกต้องมี
คณุ สมบตั ิต้านเปลวเพลิงตาม IEC 60332-3 Category C ตามข้อ 11,2,2)
5.25.2.8 สายไฟฟ้ าประเภทอื่นต้องได้รับความเหน็ ชอบจากการไฟฟ้ าฯ
5-32 บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
5.26 สายเคเบลิ ชนิดเอม็ ไอ (Mineral Insulated Cable)
5.26.1 ท่วั ไป
5.26.1.1 นิยาม
สายเคเบิลชนิดเอ็มไอ เป็ นสายเคเบิลเปลือกโลหะท่ีตัวนําไฟฟ้ าหุ้มด้วยฉนวนแร่ที่ผลิตจาก
โรงงาน ประกอบด้วยตวั นําเดียวหรือมากกว่า มีฉนวนเป็ นแร่ที่ถกู อดั แรงอย่างสงู และห้มุ ด้วย
ปลอกทองแดงอยา่ งตอ่ เน่ืองซงึ่ ป้ องกนั ของเหลวและป้ องกนั ก๊าซ
5.26.1.2 ข้ออ่ืนที่เก่ียวข้อง
สายเคเบิลชนิดเอ็มไอ นอกจากจะต้องเป็ นไปตามท่ีกําหนดในข้อนีแ้ ล้วให้เป็ นไปตามมาตรฐาน
การตดิ ตงั้ ทางไฟฟ้ าฯ ฉบบั นี ้
5.26.1.3 อนุญาตใช้สายเคเบลิ ชนิดเอ็มไอ ในกรณีดงั ตอ่ ไปนี ้
ก) ใช้เป็ นตวั นําประธาน สายป้ อน และสายวงจรยอ่ ย
ข) ในสถานท่ีแห้ง ที่เปี ยก หรือที่ชืน้ ตลอดเวลา
ค) ในอาคารหรือนอกอาคาร
ง) ในที่เปิ ดโลง่ หรือที่ซอ่ น
จ) ฝังในปนู คอนกรีต ดนิ หรือในอิฐ ไมว่ า่ อยบู่ นดนิ หรือใต้ดนิ
ฉ) ในบริเวณอนั ตราย
ช) ในท่ีเปิ ดโลง่ ตอ่ สภาวะผกุ ร่อนที่ไม่เป็ นอนั ตรายตอ่ เปลือกห้มุ
ซ) ในการติดตงั้ ใต้ดินโดยได้ป้ องกันการเสียหายทางกายภาพและจากการผกุ ร่อน
แล้ว
ฌ) ในที่เปิ ดโลง่ ตอ่ นํา้ มนั เชือ้ เพลงิ และแก็สโซลีน
ญ) วางบนรางเคเบิล
5.26.1.4 ห้ามใช้
สายเคเบิลชนิดเอ็มไอห้ามใช้ในท่ีเปิ ดโลง่ ตอ่ สภาวะทําให้เกิดการผกุ ร่อนได้ ยกเว้น ในทีม่ ีการ
ป้ องกนั ดว้ ยสารทีเ่ หมาะสมในสภาวะนนั้ แลว้
บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-33
5.26.2 การตดิ ตัง้
5.26.2.1 ท่ีรองรับสายเคเบลิ ชนิดเอ็มไอต้องยดึ อยา่ งมนั่ คงชว่ งละไมเ่ กิน 1.80 เมตร โดยเขม็ ขดั
รัดแบบยึด ขอแขวน หรือเคร่ืองประกอบอื่นๆ ในลกั ษณะเดียวกนั โดยออกแบบและติดตงั ้ ไม่ให้
เป็ นอนั ตรายตอ่ สายเคเบิล ยกเว้น ในทีท่ ีส่ ายเคเบิลถูกตรึงอยู่กบั ทีแ่ ลว้
5.26.2.2 การงอสายเคเบิลชนิดเอ็มไอต้องไม่เป็ นอนั ตรายต่อสายเคเบิล รัศมีความโค้งของ
ขอบในจะต้องไมน่ ้อยกวา่ ตามที่กําหนดดงั ตอ่ ไปนี ้
ก) 5 เท่า ของเส้นผ่านศนู ย์กลางภายนอกของสายเคเบิล (วัดถึงเปลือกโลหะ)
สาํ หรับเคเบิลท่ีมีเส้นผา่ นศนู ย์กลางภายนอกไมเ่ กิน 19 มม.
ข) 10 เท่า ของเส้นผ่านศนู ย์กลางภายนอกของสายเคเบิล (วดั ถึงเปลือกโลหะ)
สําหรับเคเบิลที่มีเส้นผา่ นศนู ย์กลางภายนอกเกิน 19 มม. แตไ่ ม่เกิน 25 มม.
5.26.2.3 อุปกรณ์ประกอบท่ีใช้ต่อสายเคเบิลชนิดเอ็มไอเข้ากับกล่อง ตู้ หรือเครื่องอุปกรณ์
ไฟฟ้ าหรือบริภณั ฑ์ อื่นๆ ต้องเป็ นชนิดที่ใช้เพ่ือวตั ถปุ ระสงค์นี ้ ในท่ีซ่งึ สายเคเบิลแกนเดียวเข้า
กลอ่ งหรือต้เู หลก็ การตดิ ตงั้ ต้องมีการป้ องกนั ความร้อนจากการเกิดกระแสเหน่ียวนํา
5.26.2.4 ปลายสายเคเบิลชนิดเอ็มไอต้องทําการปิ ดผนึกปลายสายทันทีหลงั จากปอกสาย
ด้วยการปิ ดผนึกที่ได้รับการรับรองแล้ว เพื่อป้ องกนั ความชืน้ เข้าไปในฉนวน ตวั นําแต่ละเส้นที่
ย่ืนพ้นเปลอื กต้องห้มุ ด้วยฉนวนท่ีได้รับการรับรองแล้ว
5.26.2.5 เคเบิลจะต้องตดิ ตงั้ อยา่ งเหมาะสมโดยใช้ strap, saddle, hanger หรือบนรางเคเบิล
และต้องมีระยะจบั ยดึ / รองรับไม่เกินคา่ ดงั ตารางท่ี 5-9
ตารางท่ี 5-9
ระยะจบั ยดึ /รองรับ ของการตดิ ตงั้ เอม็ ไอเคเบลิ
เส้นผ่านศูนย์กลางเคเบลิ แนวระดับ (มม.) แนวด่งิ (มม.)
ไมเ่ กิน 9 มม. 600 800
900 1200
มากกวา่ 9 มม. แตไ่ มเ่ กิน 15 มม. 1500 2000
มากกวา่ 15 มม. แตไ่ มเ่ กิน 20 มม. 2000 2500
มากกวา่ 20 มม.
หมายเหตุ ตวั จบั ยึด/รองรบั เคเบิลจะตอ้ งเหมาะสมทนทานกบั อณุ หภูมิสูงสดุ ของเคเบิลไดด้ ว้ ย
5-34 บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
5.26.3 ข้อกาํ หนดโครงสร้างของสายเคเบลิ ชนิดเอม็ ไอ
5.26.3.1 ตวั นําของสายเคเบิลชนิดเอ็มไอ ต้องเป็ นทองแดงเด่ียวมีพืน้ ที่ภาคตดั ขวางตาม
กําหนด
5.26.3.2 ฉนวนท่ีห้มุ สายตวั นําของสายเคเบิลชนิดเอ็มไอ ต้องเป็ นแร่ท่ีถกู รีดอดั อย่างแรงท่ีจะ
มีระยะหา่ งระหวา่ งตวั นําอยา่ งเหมาะสม
5.26.3.3 เปลือกนอกของสายเคเบิลชนิดเอ็มไอ ต้องเป็ นทองแดงท่ีมีโครงสร้ างต่อเนื่องเพื่อ
ป้ องกนั แรงกลผนึกความชืน้ และเพียงพอตามวตั ถปุ ระสงค์ในการต่อลงดิน ทงั้ นีอ้ าจห้มุ ด้วย
PVC อีกชนั้ หนง่ึ ก็ได้
5.26.4 ข้อกาํ หนดพเิ ศษต่างๆ
ข้อกําหนดพิเศษตา่ งๆ นอกเหนือจากที่กล่าวถึงแล้วให้เป็ นไปตามมาตรฐาน IEC 60702-2 :
Mineral insulated cables and their terminations with a rated voltage not exceeding 750
V. Terminations หรือ AS/NZS 60702.2 : Mineral insulated cables and their terminations
with a rated voltage not exceeding 750 V - Terminations
5.26.5 ขนาดกระแส
ให้ใช้ตามตารางท่ี 5-34 และ 5-35
ตารางที่ 5-10 – ตารางที่ 5.19 ว่าง
บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-35
ตารางท่ี 5-20
ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าทองแดงหุ้มฉนวนพีวีซี มี/ไม่มีเปลือกนอก สาํ หรับขนาดแรงดัน (U0/U) ไม่เกนิ 0.6/1
กโิ ลโวลต์ อุณหภมู ติ วั นํา 70 ºC อุณหภมู โิ ดยรอบ 40 ºC เดนิ ในช่องเดนิ สายในอากาศ
ลกั ษณะการติดตงั้ กลมุ่ ที่ 1 กลมุ่ ที่ 2
จํานวนตวั นํากระแส 23 23
ลกั ษณะตวั นํากระแส แกนเดียว หลายแกน แกนเดยี ว หลายแกน แกนเดยี ว หลายแกน แกนเดียว หลายแกน
รูปแบบการติดตงั ้
60227 IEC 01, 60227 IEC 02, 60227 IEC 05, 60227 IEC 06, 60227 IEC 10, NYY, NYY-G, VCT,
รหสั ชนิดเคเบลิ ท่ีใช้งาน VCT-G, IEC 60502-1 และสายที่มีคณุ สมบตั ิพิเศษตา่ งๆ เช่น สายทนไฟ, สายไร้ฮาโลเจน, สายควนั น้อย
ขนาดสาย(ตร.มม.) เป็ นต้ น
1 ขนาดกระแส (แอมแปร์)
1.5
2.5 10 10 9 9 12 11 10 10
4 13 12 12 11 15 14 13 13
6 17 16 16 15 21 20 18 17
10 23 22 21 20 28 26 24 23
16 30 28 27 25 36 33 31 30
25 40 37 37 34 50 45 44 40
35 53 50 49 45 66 60 59 54
50 70 65 64 59 88 78 77 70
70 86 80 77 72 109 97 96 86
95 104 96 94 86 131 116 117 103
120 131 121 118 109 167 146 149 130
150 158 145 143 131 202 175 180 156
185 183 167 164 150 234 202 208 179
240 209 191 188 171 261 224 228 196
300 238 216 213 194 297 256 258 222
400 279 253 249 227 348 299 301 258
500 319 291 285 259 398 343 343 295
- - - - 475 - 406 -
- - - - 545 - 464 -
หมายเหตุ (ตารางที่ 5-20)
1) อณุ หภูมิโดยรอบทีแ่ ตกต่างจาก 40 ºC ใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าตามทีร่ ะบไุ วใ้ นตารางที่ 5-43
2) ในกรณีมีจํานวนตวั นํากระแสมากกว่า 1 กล่มุ วงจร ในช่องเดินสาย ใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าตามทีร่ ะบไุ วใ้ นตารางที่ 5-8
3) ดูคําอธิบายรูปแบบการติดตง้ั ในตารางที่ 5-47
4) ดูคําอธิบายรหสั ชนิดเคเบิลทีใ่ ชง้ านในตารางที่ 5-48
5-36 บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
ตารางท่ี 5-21
ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าตัวนําทองแดง หุ้มฉนวน มีเปลือกนอก สาํ หรับขนาดแรงดัน (U0/U) ไม่เกนิ 0.6/1 กโิ ล
โวลต์ อุณหภมู ติ วั นํา 70 ºC หรือ 90 ºC อุณหภมู โิ ดยรอบ 40 ºC เดนิ เกาะผนังในอากาศ
ลกั ษณะการตดิ ตงั้ 2 กลมุ่ ที่ 3 ไมเ่ กิน 3
จํานวนตวั นํากระแส แบน ไมเ่ กิน 3 กลม
หลายแกน
ลกั ษณะสาย พีวซี ี กลม หลายแกน
ลกั ษณะตวั นํากระแส แกนเดียว พีวซี ี ครอสลงิ กด์พอล-ิ
พีวีซี ครอสลงิ กด์พอลิ-
ประเภทฉนวน เอทิลีน
เอทิลีน 70 ºC 90 ºC
อณุ หภมู ิตวั นํา 70 ºC 70 ºC 90 ºC
รูปแบบการตดิ ตงั้ หรือ หรือ
รหสั ชนิดเคเบลิ ที่ใช้งาน VAF, VAF-G NYY, IEC NYY, NYY-G IEC 60502-1
60502-1 IEC 60502-1 60227 IEC 10,
ขนาดสาย (ตร.มม.) 14 15
1 17 12 IEC 60502-1 20
1.5 23 16 ขนาดกระแส (แอมแปร์) 27
2.5 32 22 36
4 41 29 16 12 47
6 56 37 21 15 65
10 74 51 28 21 87
16 - 69 37 28 108
25 - 90 49 36 134
35 - 112 67 50 163
50 - 145 90 66 208
70 186 118 84
147 104
190 125
244 160
บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-37
ตารางท่ี 5-21 (ต่อ)
ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าตัวนําทองแดง หุ้มฉนวน มีเปลือกนอก สาํ หรับขนาดแรงดนั (U0/U) ไม่เกนิ 0.6/1 กโิ ล
โวลต์ อุณหภมู ติ วั นํา 70 หรือ 90 ºC อุณหภมู โิ ดยรอบ 40 ºC เดนิ เกาะผนังในอากาศ
ลกั ษณะการตดิ ตงั้ 2 กลมุ่ ที่ 3 ไม่เกิน 3
จํานวนตวั นํากระแส แบน ไมเ่ กิน 3 กลม
หลายแกน
ลกั ษณะสาย พีวีซี กลม หลายแกน
ลกั ษณะตวั นํากระแส แกนเดียว พีวซี ี ครอสลิงกด์พอล-ิ
70 ºC พีวีซี ครอสลงิ กด์พอล-ิ
ประเภทฉนวน เอทิลีน
เอทิลนี 70 ºC 90 ºC
อณุ หภมู ิตวั นํา 70 ºC 90 ºC
รูปแบบการติดตงั ้ หรือ หรือ
รหสั ชนิดเคเบิลที่ใช้งาน VAF, VAF-G NYY, IEC NYY, NYY-G IEC 60502-1
60502-1 IEC 60502-1 60227 IEC 10,
ขนาดสาย (ตร.มม.) - 253
- 227 IEC 60502-1 293
95 - 264 ขนาดกระแส (แอมแปร์) 338
120 - 304 386
150 - 348 297 194 455
185 - 411 345 225 524
240 - 474 397 260 -
300 - 552 455 297 -
400 629 537 351
500 620 404
722 -
823 -
หมายเหตุ (ตารางที่ 5-21)
1) อณุ หภูมิโดยรอบทีแ่ ตกต่างจาก 40 ºC ใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าตามทีร่ ะบไุ วใ้ นตารางที่ 5-43
2) ดคู ําอธิบายรูปแบบการติดตงั้ ในตารางที่ 5-47
3) ดคู ําอธิบายรหสั ชนิดเคเบลิ ทีใ่ ช้งานในตารางที่ 5-48
5-38 บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
ตารางท่ี 5-22
ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าตัวนําทองแดงแกนเดียวหุ้มฉนวนพีวีซี มอก.11-2553 สาํ หรับขนาดแรงดัน (U0/U) ไม่
เกนิ 450/750 โวลต์ อุณหภมู ติ วั นํา 70 ºC อุณหภมู โิ ดยรอบ 40 ºC เดนิ บนฉนวนลกู ถ้วยในอากาศ
ลกั ษณะการติดตงั้ กลมุ่ ที่ 4
รูปแบบการติดตงั ้ D หรือ D หรือ DDD D
D
DD DDD
DD
รหสั ชนิดเคเบิลที่ใช้งาน 60227 IEC 01, 60227 IEC 10, NYY
ขนาดสาย (ตร.มม.) ขนาดกระแส (แอมแปร์)
4 30 37
6 39 48
10 56 67
16 78 92
25 113 127
35 141 157
50 171 191
70 221 244
95 271 297
120 315 345
150 365 397
185 418 453
240 495 535
300 573 617
400 692 741
หมายเหตุ (ตารางที่ 5-22)
1) ดคู ําอธิบายรูปแบบการติดตงั้ ในตารางที่ 5-47
2) ดูคําอธิบายรหสั ชนิดเคเบิลทีใ่ ชง้ าน ในตารางที่ 5-48
บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-39
ตารางท่ี 5-23
ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าตัวนําทองแดงหุ้มฉนวนพีวีซี มีเปลือกนอก สําหรับขนาดแรงดัน (U0/U) ไม่เกนิ 0.6/1 กโิ ลโวลต์
อุณหภมู ติ ัวนํา 70 ºC อุณหภมู โิ ดยรอบ 30 ºC ร้อยท่อฝังดนิ หรือฝังดนิ โดยตรง
ลกั ษณะการตดิ ตงั้ กลมุ่ ที่ 5 กลมุ่ ท่ี 6
จํานวนตวั นํากระแส 23 ไม่เกิน 3
แกนเดียว /หลายแกน แกนเดยี ว /หลายแกน แกนเดยี ว / หลายแกน
ลกั ษณะตวั นํา
รูปแบบการติดตงั ้
รหสั ชนิดเคเบิลท่ีใช้งาน 17 NYY, NYY-G, ตามมาตรฐาน IEC 60502-1
21
ขนาดสาย (ตร.มม.) 28 ขนาดกระแส (แอมแปร์)
36
1 46 15 21
1.5 62 19 26
2.5 81 25 35
4 106 33 45
6 129 41 57
10 153 55 76
16 190 72 99
25 232 94 128
35 265 114 154
50 303 136 181
70 344 168 223
95 404 204 267
120 462 234 304
150 529 266 342
185 605 303 386
240 361 448
300 404 507
400 462 577
500 527 654
หมายเหตุ (ตารางที่ 5-23)
1) อณุ หภูมิโดยรอบทีแ่ ตกต่างจาก 30 ºC ใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าตามทีร่ ะบไุ วใ้ นตารางที่ 5-44
2) ในกรณีเดินเป็นกล่มุ มากกว่า 1 วงจร ใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าตามทีร่ ะบไุ วใ้ นตารางที่ 5-45 หรือ 5-46
3) ในกรณีมีจํานวนตวั นํากระแสมากกว่า 1 กล่มุ วงจร ในท่อร้อยสาย ใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าตามทีร่ ะบไุ วใ้ น ตารางที่ 5-8
4) ดูคําอธิบายรูปแบบการติดตง้ั ในตารางที่ 5-47
5) ดูคําอธิบายรหสั ชนิดเคเบิลทีใ่ ชง้ าน ในตารางที่ 5-48
6) งานติดตงั้ ระบบไฟฟ้ าทีเ่ ป็นทรพั ย์สินของการไฟฟ้ าฯ ใหพ้ ิจารณาขนาดกระแสตามมาตรฐาน การไฟฟ้ าฯ ยกเวน้ ไม่มีกําหนดไว้
5-40 บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
ตารางท่ี 5-24
ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าทองแดงแกนเดียวหุ้มฉนวนพีวีซี ตาม มอก.11-2553 สาํ หรับขนาดแรงดัน (U0/U) ไม่
เกนิ 300/500 โวลต์ อุณหภมู ติ วั นํา 70 ºC หรือ 90 ºC อุณหภมู โิ ดยรอบ 40 ºC เดนิ ในอากาศ
อณุ หภมู ิตวั นํา 70°C 90°C
60227 IEC 05, 60227 IEC 06 60227 IEC 07, 60227 IEC 08
รหสั ชนิดเคเบลิ ที่ใช้งาน
ขนาดสาย (ตร.มม.) ขนาดกระแส (แอมแปร์)
33
0.5 66
0.75 10 2) 10
1 - 16
1.5 - 25
2.5
หมายเหตุ (ตารางที่ 5-24)
1) อณุ หภูมิโดยรอบทีแ่ ตกต่างจาก 40 ºCใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าดงั ต่อไปนี้
- สําหรบั สายหมุ้ ฉนวนพีวีซี 70°C
อณุ หภมู ิโดยรอบ 31-35 36-40 41-45 46-50 51-55
(องศาเซลเซยี ส)
ตวั คณู ปรับคา่ 1.11 1.00 0.87 0.71 0.50
- สําหรบั สายหมุ้ ฉนวนพีวีซี 90°C
อณุ หภมู ิโดยรอบ 31-50 51-55 56-60 61-65 66-70
(องศาเซลเซยี ส)
ตวั คณู ปรับคา่ 1.00 0.96 0.83 0.67 0.47
2) ค่าขนาดกระแสเฉพาะรหสั เคเบิล 60227 IEC 06 เท่านนั้
3) ดคู ําอธิบายรหสั ชนิดเคเบิลทีใ่ ชง้ าน ในตารางที่ 5-48
บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-41
ตารางท่ี 5-25
ขนาดกระแสของสายอ่อน (flexible cord) ตวั นําทองแดงหลายแกนหุ้มฉนวนพวี ีซี ตาม มอก.11-2553 สาํ หรับขนาด
แรงดนั (U0/U) ไม่เกนิ 300/500 โวลต์ อุณหภมู ติ วั นํา 70 ºC หรือ 90 ºC อุณหภมู โิ ดยรอบ 40 ºC เดนิ ในอากาศ
จํานวนตวั นํากระแส 2 3
รหสั ชนิดเคเบลิ ที่ใช้งาน 60227 IEC 52, 60227 IEC 53,
60227 IEC 56, 60227 IEC 57
ขนาดสาย (ตร.มม.) ขนาดกระแส (แอมแปร์)
0.5 3 3
0.75 6 6
1 10 10
1.5 16 16
2.5 25 20
หมายเหตุ (ตารางที่ 5-25)
1) อณุ หภูมิโดยรอบทีแ่ ตกต่างจาก 40 ºC ใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าดงั ต่อไปนี้
- สําหรบั สายหมุ้ ฉนวนพีวีซี 70°C
อณุ หภมู ิโดยรอบ 31-35 36-40 41-45 46-50 51-55
(องศาเซลเซียส)
ตวั คณู ปรับคา่ 1.11 1.00 0.87 0.71 0.50
- สาํ หรับสายห้มุ ฉนวนพีวีซี 90°C
อณุ หภมู ิโดยรอบ 31-50 51-55 56-60 61-65 66-70
(องศาเซลเซยี ส)
ตวั คณู ปรับคา่ 1.00 0.96 0.83 0.67 0.47
2) สายอ่อนตวั นําทินเซล ทีม่ ีรหสั เคเบิล 60227 IEC 41 มีค่าขนาดกระแส = 0.7 แอมแปร์ ทีอ่ ณุ หภูมิตวั นํา 70 ºC และ
อณุ หภูมิโดยรอบ 40 ºC
3) ดูคําอธิบายรหสั ชนิดเคเบิลทีใ่ ชง้ าน ในตารางที่ 5-48
5-42 บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
ตารางท่ี 5-26
ขนาดกระแสของสายเคเบิลอ่อน (flexible cable) ตัวนําทองแดงหุ้มฉนวนพีวีซี ตาม มอก.11-2553 สาํ หรับขนาด
แรงดนั (U0/U) ไม่เกนิ 450/750 โวลต์ อุณหภมู ติ วั นํา 70 ºC อุณหภมู โิ ดยรอบ 40 ºC เดนิ ในอากาศ
จํานวน/ลกั ษณะ เคเบิล 1 แกน 2 เส้น หรือ เคเบลิ 3 แกน, 4 แกน หรือ 5 แกน
ตวั นํากระแส เคเบิล 2 แกน 1 เส้น มี/ไม่มี สายดนิ
รหสั ชนิดเคเบิลท่ีใช้งาน 60227 IEC 02, VCT, VCT-G VCT, VCT-G
ขนาดสาย (ตร.มม.) ขนาดกระแส (แอมแปร์)
1.5 16 -
2.5 25 -
4 30 26
6 39 34
10 51 47
16 73 63
25 97 83
35 140 102
50 175 -
70 216 -
95 258 -
120 302 -
150 347 -
185 394 -
240 471 -
หมายเหตุ (ตารางที่ 5-26)
1) อณุ หภูมิโดยรอบทีแ่ ตกต่างจาก 40 ºC ใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าดงั ต่อไปนี้
อณุ หภมู ิโดยรอบ 31-35 36-40 41-45 46-50 51-55
(องศาเซลเซยี ส)
ตวั คณู ปรับคา่ 1.11 1.00 0.87 0.71 0.50
2) ดูคําอธิบายรหสั ชนิดเคเบิลทีใ่ ชง้ าน ในตารางที่ 5-48
บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-43
ตารางท่ี 5-27
ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าตัวนําทองแดงหุ้มฉนวนครอสลิงกด์พอลิเอทิลีน มีเปลือกนอก สําหรับขนาดแรงดัน (U0/U) ไม่
เกนิ 0.6/1 กโิ ลโวลต์ อุณหภมู ติ ัวนํา 90 ºC อุณหภมู โิ ดยรอบ 40 ºC เดนิ ร้อยในท่อในอากาศ
ลกั ษณะการตดิ ตงั้ กลมุ่ ท่ี 1 กลมุ่ ท่ี 2
23
จํานวนตวั นํากระแส 2 3 แกนเดยี ว หลายแกน แกนเดียว หลายแกน
ลกั ษณะตวั นํากระแส แกนเดียว หลายแกน แกนเดยี ว หลายแกน
รูปแบบการตดิ ตงั้
รหสั ชนิดเคเบิลที่ใช้งาน IEC 60502-1 และสายที่มีคณุ สมบตั พิ ิเศษตา่ งๆ เช่น สายทนไฟ, สายไร้ฮาโลเจน, สายควนั น้อย เป็นต้น
ขนาดสาย (ตร.มม.) ขนาดกระแส (แอมแปร์)
1 13 13 12 12 15 15 14 14
1.5 17 17 15 15 21 20 18 18
2.5 24 23 21 20 28 27 25 24
4 32 30 28 27 38 36 34 32
6 41 38 36 35 49 46 44 40
10 56 52 49 46 68 63 60 55
16 74 69 66 62 91 83 80 73
25 96 90 86 81 121 108 106 96
35 119 110 106 99 149 133 131 116
50 144 132 128 118 180 159 159 140
70 182 167 163 149 230 201 202 177
95 219 200 197 179 278 241 245 212
120 253 230 227 207 322 278 284 244
150 289 264 259 236 358 304 311 273
185 329 299 295 268 409 349 349 309
240 386 351 346 315 480 418 410 362
300 442 402 396 360 549 484 468 414
400 - - - - 622 - 531 -
500 - - - - 713 - 606 -
หมายเหตุ (ตารางที่ 5-27)
1) อณุ หภูมิโดยรอบทีแ่ ตกต่างจาก 40 ºC ใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าตามทีร่ ะบไุ วใ้ นตารางที่ 5-43
2) ในกรณีมีจํานวนตวั นํากระแสมากกว่า 1 กล่มุ วงจร ในท่อร้อยสาย ใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าตามทีร่ ะบไุ วใ้ น ตารางที่ 5-8
3) ดูคําอธิบายรูปแบบการติดตงั้ ในตารางที่ 5-47
4) ดคู ําอธิบายรหสั ชนิดเคเบิลทีใ่ ชง้ านในตารางที่ 5-48
5-44 บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
ตารางท่ี 5-28
ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าแกนเดยี วตวั นําทองแดงห้มุ ฉนวนครอสลงิ กด์พอลเิ อทลิ นี สาํ หรับขนาดแรงดัน (U0/U)
ไม่เกนิ 0.6/1 กโิ ลโวลต์ อุณหภมู ติ วั นํา 90 ºC อุณหภมู โิ ดยรอบ 40 ºC เดนิ บนฉนวนลูกถ้วยในอากาศ
ลกั ษณะการตดิ ตงั้ กลมุ่ ที่ 4
รูปแบบการตดิ ตงั้ D หรือ D หรือ DDD D
D DDD
DD 54
DD 68
รหสั ชนิดเคเบิลที่ใช้งาน 90
ขนาดสาย (ตร.มม.) ตามมาตรฐาน IEC 60502-1 124
ขนาดกระแส (แอมแปร์) 166
4 206
6 47 250
10 60 321
16 82 391
25 110 455
35 147 525
50 183 602
70 224 711
95 289 821
120 354 987
150 413 1,140
185 480
240 551
300 654
400 758
500 917
1,064
หมายเหตุ (ตารางที่ 5-28)
ดคู ําอธิบายรูปแบบการติดตงั้ ในตารางที่ 5-47
บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-45
ตารางท่ี 5-29
ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าตวั นําทองแดงหุ้มฉนวนครอสลงิ กด์พอลเิ อทลิ ีน มเี ปลือกนอก ขนาดแรงดัน (U0/U) ไม่เกนิ 0.6/1
กโิ ลโวลต์ อุณหภมู ติ วั นํา 90 ºC อุณหภมู โิ ดยรอบ 30 ºC ร้อยท่อฝังดนิ หรือฝังดนิ โดยตรง
ลกั ษณะการตดิ ตงั้ กลมุ่ ท่ี 5 กลมุ่ ที่ 6
จํานวนตวั นํากระแส 23 ไมเ่ กิน 3
แกนเดยี ว /หลายแกน แกนเดียว /หลายแกน แกนเดยี ว / หลายแกน
ลกั ษณะตวั นํา
รูปแบบการติดตงั ้
รหสั ชนิดเคเบลิ ที่ใช้งาน 25 IEC 60502-1 33
33 43
ขนาดสาย (ตร.มม.) 43 ขนาดกระแส (แอมแปร์) 55
54 70
1.5 71 22 92
2.5 94 29 119
4 124 38 152
6 150 47 184
10 180 63 217
16 223 83 266
25 271 109 318
35 313 132 362
50 355 159 406
70 406 196 459
95 477 238 533
120 543 275 601
150 625 312 684
185 717 356 777
240 418
300 475
400 545
500 623
หมายเหตุ (ตารางที่ 5-29)
1) อณุ หภูมิโดยรอบทีแ่ ตกต่างจาก 30 ºC ใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าตามทีร่ ะบไุ วใ้ นตารางที่ 5-44
2) ในกรณีเดินเป็นกล่มุ มากกว่า 1 วงจร ใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าตามทีร่ ะบไุ วใ้ นตาราง 5-45 หรือ 5-46
3) ในกรณีมีจํานวนตวั นํากระแสมากกว่า 1 กล่มุ วงจร ในท่อร้อยสาย ใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าตามทีร่ ะบไุ วใ้ น ตารางที่ 5-8
4) ดคู ําอธิบายรูปแบบการติดตง้ั ในตารางที่ 5-47
5) ดูคําอธิบายรหสั ชนิดเคเบิลทีใ่ ชง้ าน ในตารางที่ 5-48
6) งานติดตง้ั ระบบไฟฟ้ าทีเ่ ป็นทรัพย์สินของการไฟฟ้ าฯ ให้พิจารณาขนาดกระแสตามมาตรฐานการไฟฟ้ าฯ ยกเว้นไม่มี
กําหนดไว้
5-46 บทที่ 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ
ตารางท่ี 5-30
ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าตัวนําทองแดงหุ้มฉนวนพีวีซี มีเปลือกนอก สาํ หรับขนาดแรงดัน (U0/U) ไม่เกนิ 0.6/1 กิโลโวลต์
อุณหภมู ติ วั นํา 70 ºC อุณหภมู โิ ดยรอบ 40 ºC วางบนรางเคเบลิ แบบระบายอากาศไม่มฝี าปิ ด หรือรางเคเบลิ แบบบนั ได
ลกั ษณะการตดิ ตงั้ กลมุ่ ท่ี 7 หลายแกน
ลกั ษณะตวั นํากระแส แกนเดียว
DD
รูปแบบการติดตงั ้ D
D
D
DD
รหสั ชนิดเคเบิลใช้งาน 60227 IEC 10, NYY, NYY-G และสายท่ีมีคณุ สมบตั พิ ิเศษตา่ งๆ
ขนาดสาย (ตร.มม.) เช่น สายทนไฟ, สายไร้ฮาโลเจน, สายควนั น้อย เป็นต้น
1 ขนาดกระแส (แอมแปร์)
1.5
2.5 - - - - 13
4 - - - - 16
6
10 - - - - 22
16
25 - - - - 30
35
50 - - - - 37
70
95 - - - - 52
120
150 - - - - 70
185
240 99 96 127 113 88
300
400 124 119 157 141 110
500
151 145 191 171 133
196 188 244 221 171
239 230 297 271 207
279 268 345 315 240
324 310 397 365 278
371 356 453 418 317
441 422 535 495 374
511 488 617 573 432
599 571 741 692 -
686 652 854 800 -
หมายเหตุ (ตารางที่ 5-30)
1) อณุ หภูมิโดยรอบทีแ่ ตกต่างจาก 40 ºC ใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าตามทีร่ ะบไุ วใ้ นตารางที่ 5-43
2) ในกรณีมีจํานวนตวั นํากระแสมากกว่า 1 กล่มุ วงจร ใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าตามทีร่ ะบไุ วใ้ นตารางที่ 5-40 และตารางที่ 5-
41 สําหรบั สายแกนเดียวและสายหลายแกน ตามลําดบั
3) ดคู ําอธิบายรูปแบบการติดตง้ั ในตารางที่ 5-47
4) ดูคําอธิบายรหสั ชนิดเคเบิลทีใ่ ชง้ าน ในตารางที่ 5-48
บทท่ี 5 ข้อกาํ หนดการเดนิ สายและวัสดุ 5-47
ตารางท่ี 5-31
ขนาดกระแสของสายไฟฟ้ าตวั นําทองแดงหุ้มฉนวนพวี ีซี มีเปลือกนอก สาํ หรับขนาดแรงดัน (U0/U) ไม่เกิน 0.6/1
กโิ ลโวลต์ อุณหภมู ติ วั นํา 70 ºC อุณหภมู โิ ดยรอบ 40 ºC วางบนรางเคเบลิ ชนิดด้านล่างทบึ ม/ี ไม่มี ฝาปิ ด
ลกั ษณะการติดตงั้ กลมุ่ ท่ี 7
ลกั ษณะตวั นํา
แกนเดียว หลายแกน
รูปแบบการตดิ ตงั้
รหสั ชนิดเคเบิลที่ใช้งาน 60227 IEC 10, NYY, NYY-G, ตามมาตรฐาน IEC 60502-1
ขนาดสาย (ตร.มม.) และสายที่มีคณุ สมบตั พิ ิเศษตา่ งๆ เช่น สายทนไฟ, สายไร้ฮาโลเจน, สายควนั ตํ่า เป็นต้น
ขนาดกระแส (แอมแปร์)
1 - - 12 10
1.5 - - 15 13
2.5 - - 21 17
4 - - 28 23
6 - - 36 30
10 - - 50 40
16 - - 66 54
25 90 77 84 70
35 112 96 104 86
50 145 117 125 103
70 186 149 160 130
95 227 180 194 156
120 264 208 225 179
150 304 228 260 196
185 348 258 297 222
240 411 301 351 258
300 474 343 404 295
400 552 406 - -
500 629 464 - -
หมายเหตุ (ตารางที่ 5-31)
1) อณุ หภูมิโดยรอบทีแ่ ตกต่างจาก 40 ºC ใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าตามทีร่ ะบไุ วใ้ นตารางที่ 5-43
2) ในกรณีมีจํานวนตวั นํากระแสมากกว่า 1 กล่มุ วงจร สําหรับรางเคเบิลแบบมีฝาปิ ดให้ใช้ตวั คูณปรับค่า ตามทีร่ ะบุไวใ้ น
ตารางที่ 5-31(ก) และสําหรบั รางเคเบิลแบบไม่มีฝาปิ ดใหใ้ ชต้ วั คูณปรบั ค่าตามทีร่ ะบไุ ว้ ในตารางที่ 5-41
ยกเว้น การจัดวางระยะห่างระหว่างกล่มุ วงจรมากกว่าสองเท่าของผลรวมเสน้ ผ่านศูนย์กลาง ภายนอก
ของตวั นํากระแส ไม่ตอ้ งนําตวั คูณปรบั ค่าตามตารางมาพิจารณา
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
มาตรฐานการติดตั้งทางไฟฟ้าสำหรับประเทศไทย 2556
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search