รวมไฟล์หลักสูตรมต้น

เอกสารประกอบหลักสูตรสถานศึกษา
โรงเรียนสวรรค์อนันต์วิทยา

ฉบับปรับปรุง พุทธศักราช 2560 (ปรับปรุงที่ 2561)

ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

ระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 38
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
กระทรวงศึกษาธิการ

เอกสารประกอบหลักสูตรสถานศึกษา
โรงเรยี นสวรรคอนันตว ทิ ยา

ฉบบั ปรับปรุง พุทธศักราช 2560 (ปรบั ปรงุ ป 2561)

ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขนั้ พน้ื ฐาน พุทธศักราช 2551

กลมุ สาระการเรียนรูส งั คมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม

สาํ นักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษามัธยมศึกษา เขต 38
สาํ นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขัน้ พน้ื ฐาน
กระทรวงศกึ ษาธิการ

- ก-
คาํ นํา

เอกสารประกอบหลักสูตรสถานศกึ ษา โรงเรียนสวรรคอ นันตวิทยา ฉบบั กลุมสาระการเรียนรสู ังคม
ศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม (ปรบั ปรุง พทุ ธศักราช2560) ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาข้นั พน้ื ฐาน
พุทธศักราช 2551 ระดับชั้นมัธยมศกึ ษาตอนตน และมัธยมศกึ ษาตอนปลาย เปน หลักสตู รทีโ่ รงเรยี นได
มอบหมายใหค ณะครกู ลมุ สาระการเรยี นรสู ังคมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม จดั ทาํ ข้ึนตามแนวทางของ
หลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาข้นั พน้ื ฐาน พทุ ธศักราช 2551 เพือ่ ชวยใหก ารจัดการเรียนการสอนทช่ี ัดเจน
สะดวกในการจัดการเรียนรู การวดั ผลประเมนิ ผล กลมุ สาระการเรยี นรูสังคมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม จึง
จัดแบงสาระการเรยี นรใู หเ หมาะสมกับธรรมชาตขิ องผูเรยี นและสภาพของโรงเรียน ตามโครงสรา งของ
หลักสตู ร ประกอบดวย คําอธบิ ายรายวชิ า รายวชิ าพนื้ ฐาน ตามตวั ชวี้ ัดของมาตรฐานการเรียนรู รายวชิ า
เพิ่มเติม โครงสรางการเรยี นรู หนวยการเรยี นรู ซงึ่ ผสู อนสามารถนาํ ไปจดั ทาํ แผนการจัดการเรียนรู ไดอยา ง
ครอบคลุม ครบถวนตามสาระการเรยี นรูท ก่ี าํ หนดไว และตามตวั ชว้ี ดั ของมาตรฐานการเรยี นรู คณะผูจดั ทาํ
ไดรับความรวมมืออยา งดยี งิ่ จากฝา ยบรหิ าร คณะครู คณะกรรมการสถานศกึ ษาขัน้ พื้นฐาน คณะกรรมการ
บริหารหลักสตู รและฝา ยวชิ าการทใ่ี หการสนบั สนุนในการจดั ทําหลักสตู รกลุมสาระการเรียนรสู ังคมศึกษา
ศาสนาและวฒั นธรรม ประสบความสาํ เรจ็ อยา งดยี ง่ิ คณะผจู ดั ทาํ ขอขอบพระคุณทกุ ทาน ไว ณ โอกาสนี้

คณะผจู ัดทาํ หวังเปน อยา งย่ิงวา เอกสารเลม น้จี ะเปนประโยชนตอ สถานศึกษา ผเู รียน ผปู กครอง
ครูผูสอน และผูสนใจการเรียนการสอนกลุมสาระการเรยี นรสู ังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม

คณะผูจดั ทาํ เอกสารประกอบหลักสตู ร
กลมุ สาระการเรียนรสู ังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม

โรงเรียนสวรรคอนนั ตวิทยา

-ข- หนา
สารบญั -ก-
-ข-
คํานาํ 1
สารบญั 1
ความรเู กย่ี วกบั สาระหลกั สูตรแกนกลางกลมุ สาระการเรียนรสู งั คมศึกษาฯ 2
3
ความนํา 4-5
สาระและมาตรฐานการเรยี นรู 6
คณุ ภาพผูเ รียน 18-58
โครงสรา งหลกั สูตรกลุมสาระการเรียนรสู ังคมศกึ ษาฯ 59-65
ตวั ชีว้ ดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง 66-93
คําอธิบายรายวชิ า วชิ าพนื้ ฐาน ระดับมัธยมศกึ ษาตอนตน 94-105
คําอธิบายรายวชิ า วชิ าเพ่ิมเติม ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน 106-313
โครงสรา งรายวชิ า วชิ าพนื้ ฐาน ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน
โครงสรา งรายวิชา วชิ าเพ่ิมเตมิ ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน
หนว ยการเรียนรู วชิ าพนื้ ฐาน ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน

1

ความรเู กี่ยวกบั สาระหลักสูตรแกนกลางกลุมสาระการเรียนรสู ังคมศึกษาฯ

ทําไมตอ งเรียนสังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สงั คมโลกมีการเปลีย่ นแปลงอยา งรวดเรว็ ตลอดเวลา กลมุ สาระการเรียนรสู ังคมศกึ ษา ศาสนา และ
วัฒนธรรม ชวยใหผเู รียนมีความรู ความเขา ใจ วา มนษุ ยด าํ รงชวี ติ อยา งไร ทงั้ ในฐานะปจ เจกบุคคล และการอยู
รวมกันในสังคม การปรบั ตัวตามสภาพแวดลอ ม การจัดการทรพั ยากรทม่ี ีอยูอยา งจาํ กดั นอกจากน้ี ยังชว ยให
ผเู รยี นเขา ใจถึงการพฒั นา เปลย่ี นแปลงตามยคุ สมัย กาลเวลา ตามเหตปุ จ จัยตา งๆ ทาํ ใหเ กิดความเขาใจใน
ตนเอง และผูอ ่นื มีความอดทน อดกลั้น ยอมรับในความแตกตาง และมีคณุ ธรรม สามารถนําความรูไ ปปรบั ใชใ น
การดําเนินชีวิต เปนพลเมืองดีของประเทศชาติ และสงั คมโลก

เรยี นรูอะไรในสังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรมวาดวยการอยูรวมกันในสังคม ที่มีความเช่ือม
สัมพันธกัน และมีความแตกตางกันอยางหลากหลาย เพื่อชวยใหสามารถปรับตนเองกับบริบทสภาพแวดลอม
เปน พลเมืองดี มีความรับผดิ ชอบ มีความรู ทักษะ คุณธรรม และคา นิยมทีเ่ หมาะสม โดยไดกําหนดสาระตางๆ
ไว ดงั น้ี

• ศาสนา ศีลธรรมและจริยธรรม แนวคิดพ้ืนฐานเกี่ยวกับศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม หลักธรรม
ของพระพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถือ การนําหลักธรรมคําสอนไปปฏิบัติในการพัฒนาตนเอง และการอยู
รวมกันอยางสันติสุข เปนผูกระทําความดี มีคานิยมที่ดีงาม พัฒนาตนเองอยูเสมอ รวมท้ังบําเพ็ญประโยชนตอ
สงั คมและสวนรวม

• หนาท่ีพลเมือง วฒั นธรรม และการดาํ เนินชวี ติ ระบบการเมอื งการปกครองในสังคมปจ จบุ ันการ
ปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษตั ริยทรงเปนประมุข ลักษณะและความสาํ คัญ การเปน พลเมอื งดี
ความแตกตางและความหลากหลายทางวัฒนธรรม คานิยม ความเช่ือ ปลูกฝงคานิยมดานประชาธิปไตยอันมี
พระมหากษตั ริยท รงเปน ประมขุ สิทธิ หนาที่ เสรภี าพการดาํ เนินชวี ิตอยา งสันตสิ ขุ ในสังคมไทยและสังคมโลก

• เศรษฐศาสตร การผลิต การแจกจาย และการบริโภคสินคาและบริการ การบริหารจัดการ
ทรัพยากรท่ีมีอยูอยางจํากัดอยางมีประสิทธิภาพ การดํารงชีวิตอยางมีดุลยภาพ และการนําหลักเศรษฐกิจ
พอเพยี งไปใชในชีวิตประจําวัน

• ประวัติศาสตร เวลาและยุคสมัยทางประวัติศาสตร วิธีการทางประวัติศาสตร พัฒนาการของ
มนุษยชาติจากอดีตถึงปจจุบัน ความสัมพันธและเปลี่ยนแปลงของเหตุการณตางๆ ผลกระทบท่ีเกิดจาก
เหตุการณสําคัญในอดีต บุคคลสําคัญท่ีมีอิทธิพลตอการเปล่ียนแปลงตางๆในอดีต ความเปนมาของชาติไทย
วฒั นธรรมและภูมปิ ญญาไทย แหลงอารยธรรมท่ีสําคญั ของโลก

• ภมู ิศาสตร ลักษณะของโลกทางกายภาพ ลักษณะทางกายภาพ แหลง ทรัพยากร และภูมอิ ากาศ
ของประเทศไทย และภูมิภาคตางๆ ของโลก การใชแผนท่ีและเคร่ืองมือทางภูมิศาสตร ความสัมพันธกันของสิ่ง
ตา งๆ ในระบบธรรมชาติ ความสัมพนั ธของมนุษยกบั สภาพแวดลอมทางธรรมชาติ และส่ิงทม่ี นุษยสรางขึ้น การ
นําเสนอขอมูลภูมิสารสนเทศ การอนรุ กั ษส ง่ิ แวดลอมเพือ่ การพัฒนาที่ย่งั ยนื

สาระและมาตรฐานการเรียนรู

2

สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม จรยิ ธรรม
มาตรฐาน ส 1.1 รู และเขา ใจประวตั ิ ความสําคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพทุ ธศาสนาหรอื ศาสนาท่ี

ตนนบั ถือและศาสนาอน่ื มศี รทั ธาท่ถี ูกตอ ง ยดึ มน่ั และปฏบิ ตั ิตามหลักธรรม เพือ่ อยู
รว มกันอยางสันติสุข
มาตรฐาน ส 1.2 เขา ใจ ตระหนกั และปฏบิ ัตติ นเปนศาสนิกชนทีด่ ี และธํารงรักษาพระพทุ ธศาสนาหรือ
ศาสนาทีต่ นนบั ถอื
สาระท่ี 2 หนาท่ีพลเมอื ง วัฒนธรรม และการดาํ เนนิ ชีวติ ในสังคม
มาตรฐาน ส 2.1 เขา ใจและปฏบิ ตั ติ นตามหนาที่ของการเปนพลเมอื งดี มคี า นิยมทดี่ งี าม และ
ธาํ รงรักษาประเพณแี ละวัฒนธรรมไทย ดํารงชวี ติ อยูร วมกันในสงั คมไทย และ สังคม
โลกอยา งสนั ตสิ ขุ
มาตรฐาน ส 2.2 เขา ใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปจจบุ นั ยดึ ม่นั ศรัทธา และธาํ รงรกั ษาไว
ซ่งึ การปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอันมพี ระมหากษตั รยิ ทรงเปนประมุข
สาระท่ี 3 เศรษฐศาสตร
มาตรฐาน ส.3.1 เขาใจและสามารถบริหารจดั การทรัพยากรในการผลติ และการบรโิ ภคการใช
ทรพั ยากรทมี่ ีอยจู ํากัดไดอ ยางมีประสิทธภิ าพและคมุ คา รวมทง้ั เขาใจ
หลักการของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อการดํารงชวี ิตอยา งมีดุลยภาพ
มาตรฐาน ส.3.2 เขาใจระบบ และสถาบนั ทางเศรษฐกิจตาง ๆ ความสมั พันธท างเศรษฐกิจ
และความจาํ เปนของการรวมมอื กนั ทางเศรษฐกิจในสังคมโลก
สาระที่ 4 ประวัติศาสตร
มาตรฐาน ส 4.1 เขาใจความหมาย ความสําคัญของเวลาและยุคสมัยทางประวัติศาสตร สามารถใช
วิธกี ารทางประวตั ศิ าสตรม าวิเคราะหเ หตุการณต า งๆ อยางเปน ระบบ
มาตรฐาน ส 4.2 เขาใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปจจุบัน ในดานความสัมพันธและการ
เปล่ียนแปลงของเหตุการณอยางตอเน่ือง ตระหนักถึงความสําคัญและสามารถ
วเิ คราะหผ ลกระทบที่เกิดขึ้น
มาตรฐาน ส 4.3 เขาใจความเปนมาของชาติไทย วัฒ นธรรม ภู มิปญ ญ าไทย มีความรัก
ความภูมิใจและธาํ รงความเปน ไทย

สาระท่ี 5 ภมู ิศาสตร เขาใจลักษณะทางกายภาพของโลกและความสัมพันธของสรรพสิ่งซึ่งมีผลตอกัน ใช
มาตรฐาน ส 5.1 แผนที่และเคร่ืองมือทางภูมิศาสตรในการคนหา วิเคราะหและสรุปขอมูลตาม
มาตรฐาน ส 5.2 กระบวนการทางภูมศิ าสตร ตลอดจนใชภ ูมิสารสนเทศอยา งมีประสทิ ธภิ าพ
เขา ใจปฏิสัมพนั ธระหวางมนุษยกบั ส่ิงแวดลอมทางกายภาพท่กี อ ใหเ กดิ การ
สรา งสรรคว ถิ ีการดาเนนิ ชวี ติ มจี ติ สานึกและมสี วนรว มในการจดั การทรพั ยากร
และส่ิงแวดลอมเพือ่ การพฒั นาทีย่ ง่ั ยืน

คุณภาพผูเรยี น

3
จบช้นั มธั ยมศกึ ษาปท่ี 3
• ไดเรียนรูและศึกษาเก่ียวกับความเปนไปของโลก โดยการศึกษาประเทศไทยเปรียบเทียบ
กับประเทศในภูมิภาคตา งๆในโลก เพ่อื พฒั นาแนวคดิ เรือ่ งการอยูรวมกันอยา งสันตสิ ขุ
• ไดเรียนรูและพัฒนาใหมีทักษะท่ีจําเปนตอการเปนนักคิดอยางมีวิจารณญาณไดรับการพัฒนา
แนวคิด และขยายประสบการณ เปรียบเทียบระหวางประเทศไทยกับประเทศในภูมิภาคตาง ๆ ในโลก ไดแก
เอเชีย โอเชียเนีย แอฟริกา ยุโรป อเมริกาเหนือ อเมริกาใต ในดานศาสนา คุณธรรม จริยธรรม คานิยม ความ
เชื่อ ขนบธรรมเนียม ประเพณี วฒั นธรรม การเมืองการปกครอง ประวัติศาสตรแ ละภูมิศาสตร ดวยวธิ ีการทาง
ประวตั ิศาสตร และสังคมศาสตร
• ไดรับการพัฒนาแนวคิดและวิเคราะหเหตุการณในอนาคต สามารถนํามาใชเปนประโยชน
ในการดําเนินชวี ติ และวางแผนการดาํ เนนิ งานไดอ ยา งเหมาะสม

จบชั้นมธั ยมศึกษาปท ี่ 6
• ไดเรยี นรูและศึกษาความเปนไปของโลกอยา งกวา งขวางและลึกซง้ึ ยง่ิ ขึน้
• ไดรับการสงเสริมสนับสนุนใหพัฒนาตนเองเปนพลเมืองที่ดี มีคุณธรรม จริยธรรม ปฏิบัติตาม
หลักธรรมของศาสนาท่ีตนนับถือ รวมท้ังมีคานิยมอันพึงประสงค สามารถอยูรวมกับผูอ่ืนและอยูในสังคมได
อยา งมคี วามสขุ รวมทัง้ มีศกั ยภาพเพอ่ื การศึกษาตอในช้นั สูงตามความประสงคไ ด
• ไดเรียนรูเรื่องภูมิปญญาไทย ความภูมิใจในความเปนไทย ประวัติศาสตรของชาติไทย
ยึดมัน่ ในวถิ ีชวี ิต และการปกครองระบอบประชาธิปไตยอนั มพี ระมหากษัตริยท รงเปนประมุข
• ไดรับการสงเสริมใหมีนิสัยที่ดีในการบริโภค เลือกและตัดสินใจบริโภคไดอยางเหมาะสม
มีจิตสํานึก และมีสวนรวมในการอนุรักษ ประเพณีวัฒนธรรมไทย และสิ่งแวดลอม มีความรักทองถิ่นและ
ประเทศชาติ มุง ทาํ ประโยชน และสรา งส่ิงที่ดงี ามใหกับสังคม
• เปนผูมีความรูความสามารถในการจัดการเรียนรูของตนเอง ชี้นําตนเองได และสามารถแสวงหา
ความรจู ากแหลงการเรยี นรตู า งๆในสงั คมไดตลอดชีวิต

4

รายวชิ าเรยี น
รายวชิ าพื้นฐาน ระดับมัธยมศึกษาตอนตน

ช้นั รหสั วิชา ชื่อวิชา จาํ นวนชั่วโมง หนว ยกติ
ม.1 ส21101 สงั คมพน้ื ฐาน 1 60 1.5
ส21102 ประวตั ศิ าสตร 1 20 0.5
ส21104 สงั คมพื้นฐาน 2 60 1.5
ส21105 ประวตั ศิ าสตร 2 20 0.5
ม.2 ส22101 สังคมพื้นฐาน 3 60 1.5
ส22102 ประวตั ิศาสตร 3 20 0.5
ส22104 สงั คมพ้ืนฐาน 4 60 1.5
ส22105 ประวตั ศิ าสตร 4 20 0.5
ม.3 ส23101 สงั คมพื้นฐาน 5 60 1.5
ส23102 ประวัติศาสตร 5 20 0.5
ส23104 สงั คมพื้นฐาน 6 60 1.5
ส23105 ประวตั ศิ าสตร 6 20 0.5
รวม 480 12

5

รายวิชาเพิ่มเตมิ ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน

ช้นั รหสั วชิ า ชอ่ื วิชา จํานวนชั่วโมง หนว ยกติ

ม.1 ส20231 หนาที่พลเมอื งเพม่ิ เตมิ 1 20 0.5
ส20232 หนา ทพ่ี ลเมอื งเพิ่มเตมิ 2 20 0.5
20 0.5
ม.2 ส20233 หนาทพี่ ลเมืองเพ่มิ เตมิ 3 20 0.5
ส20234 หนาทพ่ี ลเมอื งเพิ่มเติม4 20 0.5
20 0.5
ม.3 ส20235 หนาทพี่ ลเมืองเพิ่มเตมิ 5
ส20236 หนา ทพ่ี ลเมืองเพมิ่ เติม6 3

รวม

6

ตัวชีว้ ัด คําอธิบายรายวิชา โครงสรา งรายวิชาและหนวยการเรยี นรู
รายวิชาพน้ื ฐาน ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน

7

ตัวชีว้ ดั และสาระการเรยี นรูแ กนกลาง

สาระท่ี 1 ศาสนา ศีลธรรม จรยิ ธรรม

มาตรฐาน ส 1.1 รู และเขา ใจประวัติ ความสาํ คญั ศาสดา หลกั ธรรมของพระพทุ ธศาสนาหรอื
ศาสนาทตี่ นนบั ถือและศาสนาอน่ื มีศรัทธาทีถ่ กู ตอ ง ยดึ ม่นั และปฏบิ ัติ
ตามหลกั ธรรมเพ่อื อยรู วมกันอยา งสนั ติสขุ
ชน้ั ตวั ชี้วดั สาระการเรยี นรูแกนกลาง
ม.1 1. อธบิ ายการเผยแผพ ระพุทธศาสนา - การสังคายนา
หรอื ศาสนาทตี่ นนับถือสูประเทศไทย - การเผยแผพ ระพุทธศาสนาเขาสูประเทศไทย
2. วเิ คราะหค วามสาํ คญั ของ ความสาํ คญั ของพระพทุ ธศาสนาตอ สงั คมไทย
พระพทุ ธศาสนา หรือศาสนาท่ตี นนับถอื ในฐานะเปน
ท่มี ตี อสภาพแวดลอมในสงั คมไทย - ศาสนาประจําชาติ
รวมทัง้ การพฒั นาตนและครอบครัว - สถาบนั หลักของสงั คมไทย
- สภาพแวดลอมท่ีกวา งขวาง และครอบคลุม
สงั คมไทย
- การพฒั นาตนและครอบครัว
3. วิเคราะหพ ทุ ธประวตั ติ ัง้ แตป ระสูติ สรุปและวิเคราะห พุทธประวตั ิ
จนถงึ บาํ เพญ็ ทกุ รกริ ิยา หรือประวัติ - ประสูติ
ศาสดาทตี่ นนบั ถือตามทก่ี าํ หนด - เทวทตู 4
- การแสวงหาความรู
- การบําเพ็ญทุกรกริ ยิ า
4. วเิ คราะหแ ละประพฤตติ นตาม พุทธสาวก พทุ ธสาวกิ า
แบบอยางการดาํ เนนิ ชวี ติ และขอ คิด - พระมหากัสสปะ
จากประวตั สิ าวก ชาดก/เรื่องเลา - พระอบุ าลี
และศาสนกิ ชนตวั อยา งตามทกี่ ําหนด - อนาถบิณฑิกะ
- นางวิสาขา
ชาดก
- อัมพชาดก
- ตติ ตริ ชาดก

8

ชั้น ตวั ชวี้ ัด สาระการเรยี นรแู กนกลาง
5. อธบิ ายพทุ ธคณุ และขอ ธรรมสําคญั พระรตั นตรัย
ในกรอบอรยิ สจั 4 หรอื หลกั ธรรมของ - พทุ ธคุณ 9
ศาสนาทีต่ นนบั ถือ ตามทกี่ าํ หนด เห็น อรยิ สัจ 4
คุณคาและนาํ ไปพฒั นาแกป ญหาของ - ทุกข (ธรรมทค่ี วรรู)
ตนเองและครอบครัว - ขันธ 5
- ธาตุ 4
- สมทุ ัย (ธรรมทีค่ วรละ)
- หลกั กรรม
- ความหมายและคณุ คา
- อบายมขุ 6
- นโิ รธ (ธรรมที่ควรบรรลุ)
- สขุ 2 (กายกิ , เจตสกิ )
- คิหสิ ขุ
- มรรค (ธรรมทค่ี วรเจรญิ )
- ไตรสกิ ขา
- กรรมฐาน 2
- ปธาน 4
- โกศล 3
- มงคล 38
-ไมคบคนพาล
- คบบัณฑติ
- บชู าผคู วรบูชา
พุทธศาสนสุภาษิต
- ยํ เว เสวติ ตาทโิ ส
คบคนเชน ใดเปน คนเชนน้ัน
- อตตฺ นา โจทยตตฺ านํ
จงเตอื นตน ดว ยตน
- นสิ มมฺ กรณํ เสยโฺ ย
ใครค รวญกอนทาํ จงึ ดี

9

ชั้น ตัวชวี้ ดั สาระการเรยี นรแู กนกลาง
- ทรุ าวาสา ฆรา ทุกฺขา
เรอื นท่คี รองไมด นี ําทุกขมาให
6. เหน็ คณุ คา ของการพฒั นาจิต เพอ่ื โยนิโสมนสกิ าร
การเรียนรูและการดําเนนิ ชีวติ ดวยวธิ ี - วธิ คี ิดแบบคุณคา แท – คุณคา เทยี ม
คิดแบบโยนิโสมนสกิ ารคอื วิธีคิดแบบ - วิธคี ดิ แบบคณุ - โทษและทางออก
คุณคาแท – คุณคา เทียม และวธิ ีคิด
แบบคุณ – โทษ และทางออก หรอื การ
พฒั นาจิตตามแนวทางของศาสนาทตี่ น
นับถือ
7. สวดมนต แผเมตตา บริหารจติ และ - สวดมนตแ ปล และแผเ มตตา
เจรญิ ปญ ญาดว ยอานาปานสติ หรอื - วธิ ีปฏบิ ตั ิและประโยชนข องการบรหิ ารจติ
ตามแนวทางของศาสนาท่ีตนนบั ถือ และเจริญปญ ญา การฝก บรหิ ารจติ และเจรญิ
ตามทก่ี าํ หนด ปญญาตามหลกั สติปฎฐานเนน อานาปาน
สติ
- นําวธิ ีการบรหิ ารจิตและเจรญิ ปญ ญาไปใชใน
ชวี ิตประจาํ วนั
8. วิเคราะหแ ละปฏิบตั ติ นตาม หลกั ธรรม (ตามสาระการเรียนรขู อ 5)
หลักธรรมทางศาสนาที่ตนนับถอื ในการ
ดํารงชีวติ แบบพอเพยี ง และดูแลรกั ษา
ส่ิงแวดลอ มเพอ่ื การอยูร ว มกันไดอยาง
สันตสิ ุข
9. วเิ คราะหเหตุผลความจําเปน ท่ที กุ คน ศาสนกิ ชนของศาสนาตา ง ๆ มีการประพฤติ
ตอ งศึกษาเรียนรศู าสนาอืน่ ๆ ปฏบิ ัตติ นและวถิ ีการดําเนินชวี ิตแตกตา งกัน
ตามหลกั ความเชือ่ และคาํ สอน ของศาสนาที่
ตนนับถอื
10. ปฏิบัติตนตอศาสนิกชนอื่นใน การปฏบิ ตั อิ ยางเหมาะสมตอศาสนกิ ชนอนื่ ใน
สถานการณต า งๆไดอ ยางเหมาะสม สถานการณต างๆ
11. วิเคราะหการกระทาํ ของบคุ คลท่ี ตวั อยางบุคคลในทอ งถ่นิ หรอื ประเทศที่ปฏบิ ัติ
เปน แบบอยา งดานศาสนสัมพนั ธ และ ตนเปน แบบอยางดา นศาสนสัมพันธห รือมี
นาํ เสนอแนวทางการปฏบิ ตั ิของตนเอง ผลงานดานศาสนสมั พนั ธ

10

สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม
มาตรฐาน ส 1.2 เขาใจ ตระหนักและปฏิบตั ิตนเปน ศาสนิกชนท่ีดี และธาํ รงรกั ษา
พระพทุ ธศาสนา หรือศาสนาท่ตี นนบั ถอื
ชน้ั ตัวช้วี ดั สาระการเรยี นรแู กนกลาง
ม.1 1. บําเพ็ญประโยชนตอ ศาสนสถานของ การบําเพ็ญประโยชน และการบํารุงรกั ษาวัด

ศาสนาท่ีตนนับถอื

2. อธิบายจรยิ วตั รของสาวกเพอื่ เปน - วิถชี ีวติ ของพระภกิ ษุ

แบบอยางในการประพฤติปฏบิ ตั ิ และ - บทบาทของพระภิกษใุ นการเผยแผ

ปฏิบตั ติ นอยางเหมาะสมตอสาวกของ พระพทุ ธศาสนา เชน การแสดงธรรม ปาฐกถา

ศาสนาท่ตี นนบั ถอื ธรรม การประพฤตติ นใหเปนแบบอยา ง

- การเขาพบพระภกิ ษุ

- การแสดงความเคารพ การประนมมอื

การไหว การกราบ การเคารพพระรตั นตรยั

การฟงเจริญพระพทุ ธมนต การฟง สวด

พระอภิธรรม การฟง พระธรรมเทศนา

3. ปฏิบัติตนอยางเหมาะสมตอ บุคคล ปฏิบัตติ นอยา งเหมาะสมตอ เพ่ือนตามหลัก

ตางๆ ตามหลักศาสนาทต่ี นนับถอื พระพทุ ธศาสนา หรอื ศาสนาทตี่ นนับถอื

ตามที่กาํ หนด

4. จดั พิธีกรรม และปฏิบตั ิตนใน - การจดั โตะ หมูบ ชู า แบบ หม4ู หมู 5
ศาสนพธิ ี พธิ กี รรมไดถ กู ตอง หมู 7 หม9ู
- การจดุ ธปู เทยี น การจดั เครอื่ งประกอบโตะ
หมบู ูชา
- คาํ อาราธนาตา งๆ

5. อธิบายประวตั ิ ความสาํ คญั และ - ประวตั ิและความสาํ คญั ของวันธรรมสวนะ
ปฏบิ ตั ติ นในวนั สาํ คัญทางศาสนา วันเขา พรรษา วันออกพรรษา วันเทโว
ท่ตี นนับถือ ตามท่กี าํ หนด ไดถูกตอ ง โรหณะ
- ระเบยี บพธิ ี พธิ ีเวียนเทยี น การปฏิบตั ติ นใน
วันมาฆบูชา วนั วิสาขบชู า วันอัฏฐมบี ชู า วนั
อาสาฬหบชู า วันธรรมสวนะและเทศกาล
สาํ คัญ

11

สาระที่ 2 หนา ทพ่ี ลเมือง วฒั นธรรม และการดําเนินชวี ติ ในสงั คม
มาตรฐาน ส 2.1 เขา ใจและปฏบิ ตั ติ นตามหนา ทีข่ องการเปนพลเมอื งดี มีคานิยมท่ีดีงามและธํารงรกั ษา

ประเพณีและวฒั นธรรมไทย ดํารงชวี ติ อยูรว มกนั ในสงั คมไทยและสงั คมโลกอยางสันติสุข

ชน้ั ตัวชว้ี ดั สาระการเรยี นรูแกนกลาง
ม.1 1. ปฏบิ ัตติ ามกฎหมายในการคมุ ครอง - กฎหมายในการคุมครองสทิ ธิของบุคคล
สิทธขิ องบุคคล - กฎหมายการคมุ ครองเด็ก
- กฎหมายการศกึ ษา
- กฎหมายการคมุ ครองผบู รโิ ภค
- กฎหมายลิขสิทธ์ิ
- ประโยชนของการปฏบิ ตั ติ นตามกฎหมายการ
คมุ ครองสิทธขิ องบุคคล

2. ระบุความสามารถของตนเอง บทบาทและหนาท่ขี องเยาวชนทม่ี ตี อ สังคมและ
ในการทาํ ประโยชนต อ สงั คมและ ประเทศชาติ โดยเนน จติ สาธารณะ เชน เคารพ
ประเทศชาติ กติกาสังคม
3. อภิปรายเกี่ยวกบั คณุ คา ทาง ปฏิบตั ติ นตามกฎหมาย มีสวนรว มและ
วัฒนธรรมท่เี ปน ปจ จัยในการสราง รับผดิ ชอบในกจิ กรรมทางสงั คม อนุรกั ษ
ความสัมพนั ธท ีด่ ีหรอื อาจนาํ ไปสคู วาม ทรพั ยากรธรรมชาติ รักษาสาธารณประโยชน
เขา ใจผดิ ตอกัน - ความคลายคลงึ และความแตกตา งระหวาง
4. แสดงออกถงึ การเคารพในสทิ ธิของ วฒั นธรรมไทยกบั วฒั นธรรมของประเทศใน
ตนเองและผอู ืน่ ภูมิภาคเอเชียตะวันออก เฉียงใต
- วัฒนธรรมที่เปนปจจยั ในการสรา ง
ความสมั พันธท ดี่ ี หรอื อาจนาํ ไปสูความเขาใจ
ผิดตอกนั
- วธิ ีปฏิบตั ิตนในการเคารพในสิทธิของตนเอง
และผูอ ืน่
- ผลทไี่ ดจ ากการเคารพในสิทธขิ องตนเองและ
ผูอ่นื

12

สาระท่ี 2 หนาทีพ่ ลเมอื ง วัฒนธรรม และการดําเนนิ ชวี ติ ในสงั คม
มาตรฐาน ส 2.2 เขา ใจระบบการเมอื งการปกครองในสงั คมปจจบุ ัน ยดึ มน่ั ศรัทธาและธาํ รงรักษาไวซ ง่ึ การ

ปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอันมีพระมหากษัตรยิ ท รงเปน ประมุข

ชัน้ ตัวช้ีวดั สาระการเรยี นรแู กนกลาง
ม.1 1. อธิบายหลักการ เจตนารมณ หลกั การ เจตนารมณ โครงสรา ง และ
สาระสาํ คัญของรฐั ธรรมนูญแหง ราชอาณาจักร
โครงสรา ง และสาระสาํ คญั ของ ไทย ฉบบั ปจ จบุ นั
รัฐธรรมนญู แหง ราชอาณาจักรไทย การแบงอํานาจ และการถว งดลุ อํานาจอธปิ ไตย
ฉบบั ปจ จบุ นั โดยสงั เขป ทง้ั 3 ฝา ย คือนติ บิ ญั ญตั ิ บรหิ าร ตลุ าการ
2. วเิ คราะหบ ทบาทการถวงดลุ ของ ตามทรี่ ะบใุ นรฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั ร
อํานาจอธิปไตยในรฐั ธรรมนูญแหง ไทยฉบับปจ จุบัน
ราชอาณาจกั รไทย ฉบบั ปจจบุ นั การปฏิบัติตนตามบทบญั ญัตขิ องรฐั ธรรมนูญ
3. ปฏบิ ัตติ นตามบทบญั ญัตขิ อง แหง ราชอาณาจักรไทยฉบบั ปจ จุบัน เก่ียวกับ
รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย สิทธิ เสรีภาพและหนาท่ี
ฉบบั ปจ จุบนั ท่เี กย่ี วของกับตนเอง

สาระท่ี 3 เศรษฐศาสตร
มาตรฐาน ส 3.1 เขาใจและสามารถบรหิ ารจดั การทรพั ยากรในการผลิตและการบริโภค การใชท รพั ยากร ท่ี

มอี ยูจํากดั ไดอยางมปี ระสิทธิภาพและคมุ คา รวมทง้ั เขา ใจหลักการของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
เพ่อื การดาํ รงชวี ติ อยา งมดี ุลยภาพ

ชัน้ ตวั ชว้ี ัด สาระการเรยี นรแู กนกลาง
ม.1 1. อธิบายความหมายและความสาํ คัญ - ความหมายและความสาํ คัญของเศรษฐศาสตร
ของเศรษฐศาสตร เบอ้ื งตน
- ความหมายของคําวา ทรพั ยากรมีจาํ กัดกบั
ความตอ งการมีไมจ าํ กัด ความขาดแคลน
การเลอื กและคา เสียโอกาส
2. วเิ คราะหคา นิยมและพฤตกิ รรมการ - ความหมายและความสาํ คัญของการบริโภค
บรโิ ภคของคนในสังคมซ่ึงสงผลตอ อยา งมีประสิทธภิ าพ
เศรษฐกจิ ของชมุ ชนและประเทศ - หลกั การในการบรโิ ภคทด่ี ี
- ปจจยั ที่มอี ทิ ธิพลตอพฤติกรรมการบรโิ ภค
- คา นิยมและพฤตกิ รรมของการบริโภคของคน
ในสังคมปจ จบุ นั รวมทัง้ ผลดแี ละผลเสยี ของ
พฤติกรรมดังกลา ว

13

สาระที่ 3 เศรษฐศาสตร
มาตรฐาน ส 3.2 เขา ใจระบบและสถาบนั ทางเศรษฐกิจตาง ๆ ความสมั พันธทางเศรษฐกจิ และความจาํ เปน

ของการรว มมอื กันทางเศรษฐกจิ ในสังคมโลก

ชัน้ ตวั ชีว้ ดั สาระการเรยี นรูแ กนกลาง
ม.1 1. วเิ คราะหบทบาทหนาท่ีและความ - ความหมาย ประเภท และความสําคัญของ

แตกตา งของสถาบนั การเงนิ แตละ สถาบนั การเงินที่มีตอระบบเศรษฐกิจ

ประเภทและธนาคารกลาง - บทบาทหนา ที่และความสําคัญของธนาคาร

กลาง

- การหารายได รายจา ย การออม การลงทนุ

ซ่ึงแสดงความสมั พันธร ะหวา งผูผ ลิต ผูบริโภค

และสถาบันการเงนิ
2. ยกตวั อยางที่สะทอ นใหเหน็ การ - ยกตัวอยา งทส่ี ะทอ นใหเ ห็นการพงึ่ พาอาศัย
พ่งึ พาอาศยั กัน และการแขง ขันกันทาง กันและกัน การแขงขันกนั ทางเศรษฐกจิ ใน
เศรษฐกิจในประเทศ ประเทศ
- ปญหาเศรษฐกจิ ในชมุ ชน ประเทศ และเสนอ
แนวทางแกไข
3. ระบปุ จจัยที่มีอทิ ธพิ ลตอการกําหนด - ความหมายและกฎอปุ สงค อปุ ทาน
อุปสงคแ ละอปุ ทาน - ปจจัยทมี่ อี ิทธิพลตอการกาํ หนดอุปสงคและ
อปุ ทาน
4. อภปิ รายผลของการมกี ฎหมาย - ความหมายและความสาํ คัญของทรัพยสินทาง
เกยี่ วกับทรพั ยส นิ ทางปญ ญา ปญ ญา
- กฎหมายที่เก่ยี วกบั การคุมครองทรพั ยสนิ ทาง
ปญ ญาพอสังเขป
- ตวั อยา งการละเมดิ แหงทรัพยส ินทางปญญา
แตละประเภท

14

สาระที่ 4 ประวตั ิศาสตร
มาตรฐาน ส 4.1 เขา ใจความหมาย ความสาํ คญั ของเวลา และยคุ สมัยทางประวตั ิศาสตร สามารถใชวิธกี าร

ทางประวตั ิศาสตรม าวเิ คราะหเหตุการณต า ง ๆ อยา งเปนระบบ

ชั้น ตัวชีว้ ัด สาระการเรยี นรูแกนกลาง
ม.1 1. วเิ คราะหค วามสาํ คัญของเวลาใน - ตวั อยา งการใชเวลา ชว งเวลาและยุคสมัย
การศกึ ษาประวตั ิศาสตร ท่ปี รากฏในเอกสารประวัติศาสตรไ ทย
- ความสําคญั ของเวลา และชวงเวลาสําหรบั
การศกึ ษาประวตั ิศาสตร
- ความสัมพันธแ ละความสาํ คญั ของอดีตที่มตี อ
ปจจุบนั และอนาคต
2. เทยี บศักราชตามระบบตางๆทีใ่ ช - ทมี่ าของศกั ราชท่ปี รากฏในเอกสาร
ศกึ ษาประวตั ศิ าสตร ประวัติศาสตรไทย ไดแก จ.ศ. / ม.ศ. /ร.ศ./
พ.ศ. / ค.ศ. และ ฮ.ศ.
- วธิ กี ารเทยี บศักราชตา งๆ และตวั อยา ง
การเทยี บ
- ตัวอยา งการใชศ กั ราชตา ง ๆ ท่ปี รากฏใน
เอกสารประวตั ิศาสตรไทย
3. นําวธิ ีการทางประวตั ศิ าสตรมาใช - ความหมายและความสาํ คัญของ
ศกึ ษาเหตกุ ารณทางประวัตศิ าสตร ประวัติศาสตร และวธิ กี ารทางประวตั ศิ าสตร
ที่มีความ สมั พันธเ ช่ือมโยงกัน
- ตวั อยางหลักฐานในการศกึ ษาประวตั ศิ าสตร
ไทยสมยั สุโขทยั ทั้งหลักฐานชั้นตน และ
หลกั ฐานชัน้ รอง ( เชอ่ื มโยงกับ มฐ. ส 4.3)
เชน ขอความในศลิ าจารกึ สมยั สโุ ขทัย เปนตน
- นําวิธกี ารทางประวตั ศิ าสตรไ ปใชศกึ ษา
เร่อื งราวของประวตั ศิ าสตรไทยทมี่ อี ยใู น
ทองถ่นิ ตนเองในสมัยใดก็ได (สมัยกอ น
ประวัติศาสตร สมยั กอนสโุ ขทัย
สมัยสุโขทยั สมัยอยธุ ยา สมัยธนบรุ ี
สมัยรตั นโกสนิ ทร ) และเหตุการณสําคัญใน
สมัยสโุ ขทยั

15

สาระที่ 4 ประวัติศาสตร
มาตรฐาน ส 4.2 เขา ใจพฒั นาการของมนุษยชาตจิ ากอดตี จนถึงปจจุบัน ในดา นความสัมพนั ธและ
การเปล่ยี นแปลงของเหตกุ ารณอยางตอเนอื่ ง ตระหนักถึงความสําคัญและ
ชั้น ตวั ชว้ี ดั สาระการเรยี นรูแกนกลาง
ม.1 1. อธิบายพฒั นาการทางสังคม - ที่ตง้ั และสภาพทางภูมศิ าสตรข องประเทศ
เศรษฐกจิ และการเมืองของประเทศ ตา ง ๆ ในภมู ิภาคเอเชียตะวันออกเฉยี งใต
ตา ง ๆ ในภูมิภาคเอเชียตะวนั ออกเฉยี ง ทม่ี ีผลตอ พัฒนาการทางดานตา งๆ
ใต - พฒั นาการทางสังคม เศรษฐกจิ และการเมอื ง
ของประเทศตา ง ๆ ในภมู ิภาคเอเชียตะวนั ออก
เฉยี งใต

ชน้ั ตัวชี้วัด สาระการเรยี นรูแกนกลาง
2. ระบคุ วามสาํ คัญของแหลง อารย - ท่ตี ัง้ และความสาํ คัญของแหลงอารยธรรมใน
ธรรมในภูมิภาคเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต ภูมิภาคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต เชนแหลง
มรดกโลกในประเทศตาง ๆของเอเชีย
ตะวนั ออกเฉยี งใต
- อทิ ธพิ ลของอารยธรรมโบราณในดนิ แดนไทย
ทมี่ ตี อพัฒนาการของสงั คมไทยในปจจบุ ัน

16

สาระท่ี 4 ประวตั ศิ าสตร
มาตรฐาน ส 4.3 เขาใจความเปน มาของชาติไทย วฒั นธรรม ภูมิปญ ญาไทย มคี วามรกั ความภูมใิ จและธํารง

ความเปนไทย

ช้นั ตวั ชี้วัด สาระการเรยี นรูแกนกลาง
ม.1 1. อธิบายเรอื่ งราวทางประวตั ศิ าสตร - สมยั กอ นประวัตศิ าสตรใ นดินแดนไทย
สมยั กอนสโุ ขทยั ในดินแดนไทย โดยสงั เขป
โดยสังเขป - รฐั โบราณในดนิ แดนไทย เชน ศรีวชิ ยั ตามพร
2. วิเคราะหพ ัฒนาการของอาณาจกั ร ลงิ ค ทวารวดี เปนตน
สุโขทยั ในดา นตา ง ๆ - รฐั ไทย ในดนิ แดนไทย เชน ลา นนา
3. วเิ คราะหอิทธพิ ลของวฒั นธรรม และ นครศรธี รรมราช สุพรรณภูมิ เปนตน
ภูมิปญ ญาไทยสมัยสุโขทยั และ - การสถาปนาอาณาจักรสโุ ขทัย และ ปจ จยั ที่
สงั คมไทยในปจ จุบัน เกี่ยวขอ ง (ปจจยั ภายในและ ปจ จัยภายนอก )
- พัฒนาการของอาณาจกั รสโุ ขทัย ในดา น
การเมืองการปกครอง เศรษฐกจิ สังคม และ
ความสัมพนั ธระหวา งประเทศ
- วฒั นธรรมสมัยสโุ ขทยั เชน ภาษาไทย
วรรณกรรม ประเพณสี าํ คัญ ศิลปกรรมไทย
- ภมู ิปญ ญาไทยในสมัยสโุ ขทัย เชน
การชลประทาน เครอ่ื งสงั คมโลก
- ความเส่ือมของอาณาจกั รสุโขทยั

สาระท่ี 5 ภูมศิ าสตร
มาตรฐาน ส 5.1 เขา ใจลกั ษณะทางกายภาพของโลกและความสัมพนั ธข องสรรพสงิ่ ซึง่ มผี ลตอกัน ใชแ ผนท่ี

และเครอ่ื งมอื ทางภูมศิ าสตรในการคนหา วเิ คราะห และสรุปขอ มลู ตามกระบวนการทาง
ภมู ศิ าสตรตลอดจนใชภ ูมสิ ารสนเทศอยางมปี ระสิทธิภาพ

ช้นั ตัวชวี้ ดั สาระการเรยี นรแู กนกลาง
ม.1 1. วิเคราะหล กั ษณะทางกายภาพของ แสดงลกั ษณะทางกายภาพ ของทวปี เอเชีย
ทวีปเอเชยี ทวปี ออสเตรเลีย และโอเชีย ออสเตรเลยี และโอเชียเนีย
เนีย โดยใชเครื่องมอื ทางภูมิศาสตร
สืบคน ขอ มลู
2. อธบิ ายพิกดั ทางภูมศิ าสตร(ละตจิ ูด พิกัดภมู ศิ าสตร ละตจิ ูด ลองจจิ ูด เสน แบง เวลา
ลองจิจูด) เสน แบง เวลา และ เปรยี บเทยี บวนั เวลาของโลก
เปรยี บเทียบวนั เวลาของโลก
3. วเิ คราะหสาเหตุการเกดิ ภยั พิบตั ขิ อง ภัยพิบัตขิ องทวีปเอเชยี ออสเตรเลยี
ทวีปเอเชีย ทวปี ออสเตรเลีย และโอเชีย โอเชยี เนีย
เนีย

17

สาระท่ี 5 ภูมศิ าสตร
มาตรฐาน ส 5.2 เขาใจปฏิสมั พนั ธร ะหวางมนษุ ยก บั สง่ิ แวดลอ มทางกายภาพท่กี อใหเ กดิ การสรา งสรรคว ิถกี าร
ดาํ เนนิ ชีวติ มจี ิตสาํ นกึ และมีสว นรวมในการจดั การทรัพยากร และส่งิ แวดลอมเพอ่ื การพัฒนาทีย่ ัง่ ยนื
ช้นั ตวั ชวี้ ดั สาระการเรยี นรแู กนกลาง
ม.1 1. วเิ คราะหแ นวทางการจดั การ แนวทางการจัดการภยั พบิ ตั กิ ารจดั การ
ภัยพบิ ตั ิและการจดั การทรัพยากรและ ทรพั ยากรและสิง่ แวดลอ มในทวีปเอเชยี ทวีป
สง่ิ แวดลอ มในทวีปเอเชีย ทวปี ออสเตรเลีย และโอเซยี เนีย อยา งย่ังยืน
ออสเตรเลยี และโอเซยี เนยี อยางยั่งยืน

18

คําอธิบายรายวิชา

19

คําอธบิ ายรายวิชา
ส 21101 สังคมพ้นื ฐาน 1 (พระพุทธศาสนา,หนาทีพ่ ลเมือง )
รายวชิ าพ้นื ฐาน กลุมสาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม
ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 ภาคเรียนที่ 1 เวลาเรียน 60 ชั่วโมง จํานวน 1.5 หนว ยกติ

ศกึ ษาเรื่องพระพทุ ธ เกยี่ วกับ ประวัติและความสาคัญของพระพทุ ธศาสนา เรอ่ื งการสงั คายนา การ
เผยแผพระพทุ ธศาสนาเขา สปู ระเทศไทย ความสาคญั ของพระพทุ ธศาสนาตอ สงั คมไทยในฐานะศาสนาประจา
ชาติ สถาบนั หลกั ของสังคมไทย สภาพแวดลอ มทกี่ วางขวางและครอบคลมุ สังคมไทย พระพุทธพุทธศาสนากบั
การพฒั นาตนและครอบครวั พทุ ธประวตั ิ พทุ ธประวตั เิ ร่ืองประสตู เิ ทวทตู 4 การบาเพ็ญทุกรกริ ิยา การแสวงหา
ความรู ชาดก เรือ่ งอมั พชาดก ตติ ตริ ชาดก วันสาคัญทางพระพุทธศาสนา เร่ืองระเบียบพิธี พิธีเวยี นเทยี น การ
ปฏบิ ตั ิตนในวันมาฆบูชา วิสาขบชู า วนั อฏั ฐมบี ชู า วนั อาสาฬหบชู าวนั ธรรมสวนะ และเทศกาลสาคัญ ประวัติ
และความสาคญั ของวนั ธรรมสวนะ วนั เขาพรรษา วันออกพรรษา และวนั เทโวโรหณะ พระธรรม เกี่ยวกับ
หลักธรรมทางพระพทุ ธศาสนา เร่อื ง พระรตั นตรัย (พุทธคณุ 9) อรยิ สัจ 4 ทกุ ข (ธรรมที่ควรร)ู : ขันธ 5 -ธาตุ
4 , สมุทัย (ธรรมทค่ี วรละ) : หลักกรรม อบายมขุ 6 นิโรธ (ธรรมที่ควรบรรล)ุ : สขุ 2 (กายิก,เจตสกิ ) คิหสิ ขุ ,
มรรค (ธรรมทีค่ วามเจรญิ ) : ไตรสกิ ขา กรรมฐาน 2 ปธาน 4 โกศล 3 มงคล 38 ในเรอ่ื งไมค บคนพาล คบ
บัณฑติ บชู าผคู วรบชู า พทุ ธศาสนสภุ าษติ คอื ย เว เสวติ ตาทิโส (คบคนเชน ไร เปนคนเชนน้ัน) อตฺตนา
โจทยตตฺ าน (จงเตอื นตนดวยตน) นสิ มฺม กรณ เสยโฺ ย (ใครครวญกอนทาจงึ ด)ี ทรุ าวาสา ฆรา ทกุ ขฺ า (เรือนท่ี
ครองไมด ี นาทุกขมาให) การบรหิ ารจติ และการเจริญปญญา สวดมนตแ ปลและแผเมตตา วิธปี ฏบิ ัตแิ ละ
ประโยชนข องการบรหิ ารจติ และการเจริญปญ ญา ฝก การบรหิ ารจติ และเจรญิ ปญญา ตามหลักสตปิ ฏฐานเนน อา
นาปานสติ นาวธิ ีการบรหิ ารจิตและเจริญปญญาไปใชในชวี ิตประจาวัน พฒั นาการเรียนรูดวยวธิ ีการคิดแบบ
โยนโิ สมนสิการ 2 วิธี คือ วิธีคดิ แบบคณุ คาแท -คุณคาเทียม และวธิ ีคดิ แบบคุณ -โทษ และทางออก พระสงฆ
เก่ียวกับประวตั ิ พทุ ธสาวก พทุ ธสาวิกา พระมหากัสสปะ พระอบุ าลี อนาถ -บณิ ฑกิ เศรษฐี นางวิสาขามหา
อบุ าสิกา ชาวพทุ ธตัวอยาง พระเจาอโศกมหาราช พระโสณะและ พระอตุ ตระ หนา ทีช่ าวพุทธ เร่ืองวถิ ชี วี ิต
ของพระภิกษุ บทบาทของพระภกิ ษุในการเผยแผพระพทุ ธศาสนาและการประพฤติตนเปนแบบอยาง การ
ประพฤตติ นอยางเหมาะสมตอ เพื่อนตามหลักพระพุทธศาสนา การบาเพญ็ ประโยชนแ ละการทานบุ ารงุ รักษาวัด
มารยาทชาวพทุ ธและการปฏิบตั ิตนตอ พระภิกษุ เรื่อง การเขา พบพระภกิ ษุ การแสดงความเคารพ การประนม
มือ การไหว การกราบ การเคารพพระรตั นตรัย การฟงเจรญิ พระพุทธมนต การฟง สวดพระอภิธรรม การฟง พระ
ธรรมเทศนา) ศาสนพธิ ี เรื่อง การจดั โตะหมูบ ูชา (แบบหมู 4 หมู 5 หมู 7 และหมู 9) การจดุ ธูปเทยี น การจัด
เครื่องประกอบโตะ หมูบ ูชา คาอาราธนาตา งๆ ศาสนาอื่น การประพฤติปฏบิ ัตติ นและวิถีการดาเนนิ ชวี ิตตามหลกั
ความเชื่อและคาสอนของศาสนาตา งๆ การปฏิบัติตนอยางเหมาะสมตอ ศาสนิกชนอน่ื ในสถานการณตางๆ
ตัวอยา งการกระทาของบคุ คลในทอ งถ่นิ หรอื ประเทศที่ปฏบิ ตั ติ นเปนแบบอยางดา นศาสนสมั พนั ธห รอื มผี ลงาน
ดานศาสนสมั พนั ธ โดยการศึกษา วเิ คราะห ฝกปฏบิ ัติ สรางความคดิ รวบยอด นาภมู ปิ ญญาทองถิน่ สภาพ
ปญ หา ชีวิต สภาพแวดลอ ม เขามาเปนสวนหน่งึ ของกระบวนการเรยี นรู

20
เพอื่ ใหม ีความเขา ใจ รวมท้ัง ตระหนักและเห็นคุณคา ของหลักธรรมทางศาสนา กอ ใหเ กิดศรัทธาอยา งย่งิ ตอพระ
รัตนตรยั และรกั การเรียนรูพระพทุ ธศาสนาประพฤติ ปฏบิ ัตติ นเปนพทุ ธศาสนิกชนท่ีดีมีคณุ ธรรม จริยธรรมใน
การอยรู ว มกันในสงั คม และสามารถนาหลักธรรมไปใชเปนเคร่อื งมือในการเรียนรู การทางานอยา งมีคณุ คาตอ
ชีวิตตนเองและสังคมโดย สว นรวม ศึกษาเร่อื งกฎหมายและประโยชนของการปฏิบัติตนตามกฎหมายในการ
คุม ครองสิทธิของ บคุ คลเชน กฎหมายคุม ครองเดก็ กฎหมายการศกึ ษา กฎหมายคมุ ครองผบู ริโภค กฎหมาย
ลขิ สทิ ธ์ิ บทบาทและหนาทขี่ องเยาวชนทม่ี ีตอ สังคมและประเทศชาตโิ ดยเนน จิตสาธารณะ ความคลายคลึงและ
ความแตกตา งระหวา งวฒั นธรรมไทยกับวฒั นธรรมของภูมภิ าคเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต วัฒนธรรมทีเ่ ปน ปจจยั
ในการสรางความสัมพันธท ด่ี ี หรืออาจนาไปสูความเขาใจผิดตอ กนั หลักการ เจตนารมณ โครงสรา งและสาระ
สาคัญของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยฉบบั ปจจุบนั การแบงอานาจ และการถว งดุลอานาจอธิปไตย การ
ปฏบิ ัตติ ามบทบญั ญัติของรัฐธรรมนญู เกี่ยวกับ สทิ ธิ เสรีภาพและหนาที่
โดยใชวธิ ีการอธบิ าย วิเคราะห อภปิ รายและสรุป
เพอื่ ใหเ กิดความรคู วามเขาใจและเห็นคุณคาของการปฏบิ ตั ิตนในกรอบของกฎหมายอนั จะเปนผลทาใหการดารง
ชวี ติ อยรู ว มกันในสังคมไดอ ยางมคี วามสุข
ตวั ชว้ี ดั ส 1.1 ม. 1/1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11

ส 1.2 ม. 1/1, 2, 3, 4, 5
ส 2.1 ม. 1/1, 2, 3, 4
ส 2.2 ม. 1/1, 2, 3
รวม 23 ตวั ช้วี ัด

21

คําอธิบายรายวิชา
ส 21102 ประวัตศิ าสตร
รายวชิ าประวตั ศิ าสตร กลุมสาระการเรียนรสู ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
ชน้ั มัธยมศกึ ษาปท ี่ 1 ภาคเรียนท่ี 1 เวลา 20 ช่วั โมง จาํ นวน 0.5 หนว ยกิต

ศกึ ษา วิเคราะห ความสาํ คญั ของเวลาในการศึกษาประวตั ิศาสตร ความสมั พนั ธและความสาํ คญั ของ
อดีตที่มตี อ ปจ จุบนั และอนาคต ท่ีมาและตวั อยา งการใชศักราชในเอกสารประวตั ิศาสตรไทย วธิ ีการเทยี บ
ศกั ราชตามแบบตา งๆ การนาํ วิธกี ารทางประวัตศิ าสตรไปใชศกึ ษาเรอ่ื งราวของประวัตศิ าสตรไ ทยทมี่ อี ยใู น
ทองถ่นิ และเหตุการณส าํ คญั สมัยสุโขทัย ประวตั ศิ าสตรไทยสมัยกอ นสโุ ขทยั ในดินแดนไทยโดยสังเขป รฐั
โบราณและรฐั ไทยในดนิ แดนไทย

โดยใชกระบวนการคิดวิเคราะห กระบวนการสืบคนขอมูล กระบวนการปฏิบัติ กระบวนการกลุม
กระบวนการเรียนรูแบบบูรณาการ กระบวนการแกปญหา และวิธกี ารทางประวัติศาสตร

เพ่ือใหเ กิดความรู ความเขาใจถึงความสาํ คญั ของเวลาและยุคสมัยทางประวตั ศิ าสตร สามารถใชวิธีการ
ทางประวตั ศิ าสตรมาวิเคราะหเหตุการณต า งๆ อยา งเปนระบบ เขาใจความเปนมาของชาตไิ ทย พัฒนาการดา น
ตา งๆ วัฒนธรรมไทย ภูมิปญ ญาไทย มคี ุณลักษณะอันพึงประสงคด า นรกั ชาติ ศาสน กษัตรยิ  ซื่อสตั ยส จุ ริต มี
วนิ ัย ใฝเ รยี นรู มงุ มนั่ ในการทาํ งาน รักความเปน ไทย และมีจิตสาธารณะ

ตัวชี้วัด
ส 4.1 ม. 1/1 ม. 1/2 ม. 1/3
ส 4.3 ม. 1/1

22

รายวิชาพน้ื ฐาน คาํ อธิบายรายวชิ า
ช้นั มธั ยมศึกษาปท ี่ 1 ส21104 สังคมพ้นื ฐาน 2 (เศรษฐศาสตร,ภูมศิ าสตร)

กลุมสาระสงั คมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม
ภาคเรียนที่ 2 เวลาเรยี น 60 ชั่วโมง จาํ นวน 1.5 หนวยกิต

ศึกษาความหมาย ความสําคัญของเศรษฐศาสตรเบ้ืองตน ความหมายของคําวาทรัพยากรมีจํากัดกับ
ความตองการมีไมจาํ กัด ความขาดแคลน การเลือก และการเสียโอกาส ความหมายความสําคัญของการบรโิ ภค
หลักการบริโภคที่ดี ปจจัย คานิยมท่ีมีผลตอการบริโภคในสังคม รวมทั้งผลดีและผลเสียของพฤติกรรมดังกลาว
ความหมาย และความเปนมาของเศรษฐกิจพอเพียง หลักการ ความสําคัญ คุณคาและประโยชนของปรัชญา
เศรษฐกิจพอเพียงตอสังคมไทย การประยุกตใชปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในการดํารงชีวิต ความหมาย
ประเภท และความสําคัญของสถาบันการเงินที่มีตอระบบเศรษฐกิจ บทบาทหนาที่ของธนาคารกลาง การหา
รายได รายจาย การออม การลงทุน ซึ่งแสดงความสัมพันธระหวางผูผลิตกับผูบริโภคและสถาบันการเงิน การ
พ่ึงพาอาศัยและการแขงขันกันทางเศรษฐกิจในประเทศ ปญหาและแนวทางการแกไขปญหาเศรษฐกิจในชุมชน
ประเทศ โดยการอธิบาย การวเิ คราะห การอภิปราย และสรุปผล เพอ่ื ใหเ กิดความรูค วามเขาใจรวมทั้งตระหนัก
และเห็นคุณคาของการนําเอาหลักเศรษฐศาสตรและหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกตใชในการ
ดํารงชีวิต เพื่อชวยแกปญหาทางเศรษฐกิจท่ีเกิดข้ึนท้ังในระดับครอบครัว ชุมชน และประเทศ ศึกษาลักษณะ
ทางกายภาพของทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย พิกัดทางภูมิศาสตร (ละติจูด ลองจิจูด )เสนแบง
เวลา เปรียบเทยี บวนั เวลาของโลก สาเหตกุ ารเกดิ ภัยพิบตั ขิ องทวีปเอเชยี ทวีปออสเตรเลยี และโอเชยี เนยี ทําเล
ท่ีต้ังกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคม ปจจัยทางกายภาพและปจจัยทางสังคมที่มีผลตอกิจกรรมทางเศรษฐกิจ
และสังคมของทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และโอเชียเนีย ประเด็นปญหาจากปฏิสัมพันธระหวาง
สภาพแวดลอมทางกายภาพกับมนุษย แนวทางการจัดการภัยพิบัติและการจดั การทรพั ยากรและสิงแวดลอมใน
ทวีปเอเชยี ทวปี ออสเตรเลยี และโอเชียเนยี อยางย่งั ยนื

โดยใชวิธีการสํารวจ วิเคราะห สืบคนขอมูล อธิบาย อภิปราย เช่ือมโยง กระบวนการกลุม การฝก
ปฏบิ ัติ และสรา งความคดิ รวบยอด

เพ่ือใหเกิดความรูความเขาใจในความสัมพันธของสรรพส่ิงซึ่งมีผลตอกัน ปฏิสัมพันธระหวางมนุษยกับ
สิ่งแวดลอมทางกายภาพที่กอใหเกิดการสรางสรรควิถีการดําเนินชีวิต มีจิตสํานึกและมีสวนรวมในการจัดการ
ทรัพยากร และส่ิงแวดลอ มเพื่อการพัฒนาท่ีย่ังยืน

ตวั ชว้ี ดั ส 3.1 ม. 1/1, 2, 3
ส 3.2 ม. 1/1, 2, 3, 4
ส 5.1 ม. 1/1, 2, 3
ส 5.2 ม. 1/1, 2, 3, 4
รวม 14 ตัวชีว้ ดั

23

คําอธบิ ายรายวิชา
ส 21105 ประวัติศาสตร
วชิ าประวตั ศิ าสตร กลมุ สาระการเรยี นรูสังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม
ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 ภาคเรียนที่ 2 เวลา 20 ชวั่ โมง จํานวน 0.5 หนว ยกิต

ศึกษา วิเคราะหพัฒนาการของอาณาจักรสุโขทัยในดานการเมืองการปกครอง เศรษฐกิจ สังคม และ
ความสัมพันธระหวางประเทศ วัฒนธรรม ภูมิปญญาไทยสมัยสุโขทัย ความเสื่อมของอาณาจักรสุโขทัย ที่ต้ัง
และสภาพภูมิศาสตรท่ีมีผลตอ พัฒนาการทางประวัติศาสตร สังคม เศรษฐกิจ และการเมืองของประเทศตา งๆ
ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต ความรวมมือผานการรวมกลุมเปนอาเซียนท่ีถือวาเปนพัฒนาการของ
ภูมิภาค ที่ต้ังและความสาํ คญั ของแหลง อารยธรรมในภมู ิภาคเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต อิทธพิ ลของอารย-ธรรม
โบราณในดนิ แดนไทยทม่ี ีพัฒนาการของสงั คมไทยสมัยปจจบุ ัน

โดยใชกระบวนการคิดวิเคราะห กระบวนการสืบคนขอมูล กระบวนการปฏิบัติ กระบวนการกลุม
กระบวนการเรียนรูแบบบรู ณาการ กระบวนการแกป ญหา และวธิ กี ารทางประวตั ศิ าสตร

เพื่อใหเกิดความรู ความเขาใจถึงความสําคัญของเหตุการณทางประวัติศาสตร สามารถใชวิธีการทาง
ประวัติศาสตรมาวิเคราะหเหตุการณตางๆ อยางเปนระบบ เขาใจความเปนมาของชาติไทย พัฒนาการดาน
ตางๆ วฒั นธรรมไทย ภูมปิ ญ ญาไทย มคี ณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงคดานรกั ชาติ ศาสน กษัตรยิ  ซอ่ื สตั ยสจุ ริต มี
วินัย ใฝเรยี นรู มงุ ม่นั ในการทาํ งาน รกั ความเปนไทย และมีจิตสาธารณะ

ตัวชวี้ ดั
ส 4.2 ม. 1/1 ม. 1/2
ส 4.3 ม.1/2 ม.1/3

24

สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม
มาตรฐาน ส 1.1 รู และเขา ใจประวัติ ความสาํ คัญ ศาสดา หลกั ธรรมของพระพุทธศาสนาหรอื

ศาสนาทตี่ นนบั ถือและศาสนาอื่น มศี รัทธาที่ถกู ตอ ง ยดึ ม่นั และปฏิบตั ิ
ตามหลกั ธรรมเพ่อื อยรู ว มกันอยางสันตสิ ุข

ชัน้ ตวั ช้วี ัด สาระการเรยี นรแู กนกลาง
ม.2 1. อธบิ ายการเผยแผพระพุทธศาสนา การเผยแผพ ระพุทธศาสนาเขา สูประเทศ
หรอื ศาสนาทต่ี นนับถอื สูประเทศ เพื่อนบา นและการนบั ถือพระพทุ ธ –ศาสนา
เพ่อื นบา น ของประเทศเพอ่ื นบา นในปจ จบุ ัน
2. วิเคราะหความสาํ คญั ของพระพทุ ธ- ความสําคญั ของพระพทุ ธศาสนาทช่ี ว ย
ศาสนา หรอื ศาสนาทตี่ นนบั ถอื ที่ชวย เสรมิ สรา งความเขาใจอนั ดกี บั ประเทศเพ่อื น
เสริมสรา งความเขาใจอนั ดีกับประเทศ บาน
เพื่อนบา น

3. วเิ คราะหความสาํ คญั ของ ความสําคญั ของพระพทุ ธศาสนาตอ สังคมไทย
พระพทุ ธศาสนา หรือศาสนาท่ตี นนับถอื ในฐานะเปน
ในฐานะท่เี ปนรากฐานของวฒั นธรรม - รากฐานของวฒั นธรรม
เอกลกั ษณข องชาตแิ ละมรดกของชาติ - เอกลกั ษณและ มรดกของชาติ

4. อภปิ รายความสาํ คญั ของพระพทุ ธ - ความสําคัญของพระพทุ ธศาสนากบั
ศาสนา หรอื ศาสนาท่ตี นนับถอื กบั การพฒั นาชุมชนและการจดั ระเบียบสงั คม
การพัฒนาชุมชนและการจัดระเบียบ
สงั คม

5. วิเคราะหพ ทุ ธประวัตหิ รอื ประวัติ สรุปและวเิ คราะห พุทธประวตั ิ
ศาสดาของศาสนาทตี่ นนบั ถอื ตามท่ี - การผจญมาร
กําหนด - การตรัสรู
- การสัง่ สอน
6. วเิ คราะหแ ละประพฤติตนตาม - พระสารบี ตุ ร
แบบอยางการดาํ เนินชีวติ และขอคดิ - พระโมคคัลลานะ
จากประวตั สิ าวก ชาดก/เร่อื งเลาและ - นางขชุ ชุตตรา
ศาสนกิ ชนตัวอยางตามทกี่ ําหนด - พระเจา พิมพิสาร

25

ช้ัน ตวั ช้ีวดั สาระการเรยี นรูแกนกลาง
- มติ ตวินทกุ ชาดก
- ราโชวาทชาดก
7. อธบิ ายโครงสรา ง และสาระสงั เขป โครงสรา ง และสาระสงั เขปของพระวนิ ัยปฎก
ของพระไตรปฎก หรือคมั ภีรข อง พระสตุ ตนั ตปฎก และพระอภธิ รรมปฎ ก
ศาสนาทต่ี นนบั ถอื
8. อธบิ ายธรรมคณุ และขอธรรมสําคญั - พระรตั นตรัย
ในกรอบอรยิ สจั 4 หรือหลักธรรมของ - ธรรมคณุ 6
ศาสนาที่ตนนับถือ ตามท่ีกําหนด เหน็ - อริยสจั 4
คุณคาและนาํ ไปพฒั นา แกป ญ หาของ
ชมุ ชนและสังคม - ทุกข (ธรรมทค่ี วรรู)
- ขนั ธ 5
- อายตนะ
- สมุทยั (ธรรมท่ีควรละ)
- หลักกรรม
- สมบตั ิ 4
- วบิ ัติ 4
- อกุศลกรรมบถ 10
- อบายมุข 6
- นิโรธ (ธรรมทค่ี วรบรรลุ)
- สขุ 2 (สามสิ , นริ ามสิ )
- มรรค (ธรรมท่คี วรเจรญิ )
- บุพพนมิ ิตของมชั ฌมิ าปฏิปทา
- ดรุณธรรม 6
- กุลจริ ฏั ฐิติธรรม 4
- กศุ ลกรรมบถ 10
- สตปิ ฏฐาน 4
- มงคล 38
- ประพฤติธรรม
- เวนจากความชว่ั
- เวน จากการดื่มน้ําเมา

26

ชนั้ ตัวช้วี ัด สาระการเรยี นรูแกนกลาง
- พทุ ธศาสนสภุ าษิต
- กมมฺ นุ า วตตฺ ตี โลโก
สัตวโลกยอ มเปน ไปตามกรรม
- กลฺยาณการี กลยฺ าณํ ปาปการี จ ปาปกํ
ทาํ ดไี ดด ี ทาํ ชวั่ ไดช ว่ั
- สโุ ข ปุญฺ สฺส อุจจฺ โย
การสงั่ สมบุญนาํ สุขมาให
- ปูชโก ลภเต ปชู ํ วนทฺ โก ปฏิวนทฺ นํ
ผบู ชู าเขา ยอ มไดร ับการบชู าตอบ
ผูไหวเ ขายอมไดร ับการไหวตอบ
9. เหน็ คณุ คาของการพฒั นาจติ เพอื่ การ พัฒนาการเรียนรูดว ยวธิ คี ดิ แบบโยนโิ ส-
เรยี นรูและดาํ เนินชีวิต ดว ยวธิ ีคดิ แบบ มนสิการ 2 วธิ ี คอื วิธีคดิ แบบอบุ ายปลุกเรา
โยนโิ สมนสิการคือ วธิ คี ดิ แบบอุบาย คณุ ธรรม และวิธคี ดิ แบบอรรถธรรมสัมพนั ธ
ปลุกเรา คุณธรรม และวธิ คี ดิ แบบอรรถ
ธรรมสัมพนั ธ หรอื การพฒั นาจติ ตาม
แนวทางของศาสนาทตี่ นนบั ถือ
10. สวดมนต แผเ มตตา บริหารจติ และ - สวดมนตแ ปล และแผเมตตา
เจริญปญญาดว ยอานาปานสติ หรอื - รูและเขาใจวธิ ีปฏิบัติและประโยชนของ
ตามแนวทางของศาสนาท่ีตนนบั ถือ การบริหารจติ และเจริญปญ ญา
- ฝก การบรหิ ารจติ และเจริญปญญาตามหลัก
สตปิ ฎฐาน เนน อานาปานสติ
- นําวธิ ีการบรหิ ารจติ และเจรญิ ปญ ญา ไปใชใ น
ชีวิตประจาํ วัน
11.วิเคราะหการปฏิบัตติ นตามหลกั ธรรม การปฏบิ ตั ติ นตามหลกั ธรรม (ตามสาระ
ทางศาสนาทตี่ นนบั ถอื เพื่อการดาํ รงตน การเรียนรู ขอ 8)
อยางเหมาะสมในกระแสความ
เปลยี่ นแปลงของโลก และการอยรู วมกัน
อยางสนั ตสิ ขุ

27

สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม จรยิ ธรรม
มาตรฐาน ส 1.2 เขา ใจ ตระหนกั และปฏิบัติตนเปน ศาสนกิ ชนทด่ี ี และธาํ รงรกั ษา
พระพทุ ธศาสนา หรอื ศาสนาที่ตนนบั ถอื
ชนั้ ตัวช้ีวดั สาระการเรยี นรแู กนกลาง
ม.2 1. ปฏิบตั ติ นอยา งเหมาะสมตอบุคคล - การเปนลูกท่ีดี ตามหลกั ทิศเบอื้ งหนา
ตาง ๆ ตามหลักศาสนาทตี่ นนับถือ ในทิศ 6
ตามท่ีกาํ หนด

2. มีมรรยาทของความเปนศาสนิกชนท่ี - การตอ นรบั (ปฏิสนั ถาร)
ดี ตามท่ีกาํ หนด - มรรยาทของผูเ ปนแขก
- ฝก ปฏิบัตริ ะเบยี บพิธี ปฏบิ ัติตอพระภิกษุ
การยนื การใหท ่นี งั่ การเดินสวน
การสนทนา การรบั สิ่งของ
- การแตง กายไปวดั การแตง กายไปงานมงคล
งานอวมงคล
3. วเิ คราะหค ณุ คาของศาสนพธิ ี และ - การทาํ บุญตกั บาตร
ปฏบิ ัตติ นไดถ ูกตอ ง - การถวายภตั ตาหารสง่ิ ของทค่ี วรถวายและ
สง่ิ ของตอ งหามสําหรับพระภกิ ษุ
- การถวายสงั ฆทาน เคร่ืองสังฆทาน
- การถวายผา อาบนาํ้ ฝน
- การจดั เครอ่ื งไทยธรรม เคร่ืองไทยทาน
- การกรวดนาํ้
- การทอดกฐิน การทอดผาปา
4. อธิบายคาํ สอนทเ่ี ก่ียวเนอื่ งกบั - หลักธรรมเบอื้ งตนที่เกยี่ วเนอ่ื งใน
วนั สําคญั ทางศาสนา และปฏิบตั ติ น วนั มาฆบชู า วันวิสาขบชู า วันอัฏฐมบี ชู า วัน
ไดถูกตอง อาสาฬหบูชา
- วนั ธรรมสวนะและเทศกาลสําคญั
- ระเบยี บพธิ ีและการปฏบิ ตั ติ น
ในวนั ธรรมสวนะ วนั เขาพรรษา
วนั ออกพรรษา วันเทโวโรหณะ

28

ช้ัน ตวั ชว้ี ดั สาระการเรยี นรแู กนกลาง
5. อธบิ ายความแตกตางของศาสนพิธี - ศาสนพิธี/พธิ ีกรรม แนวปฏบิ ัติของศาสนาอน่ื
พิธีกรรม ตาม แนวปฏิบัติของศาสนา ๆ
อื่น ๆ เพ่ือนาํ ไปสกู ารยอมรับ และ
ความเขา ใจซ่ึงกันและกนั

สาระท่ี 2 หนาท่พี ลเมอื ง วฒั นธรรม และการดาํ เนนิ ชวี ติ ในสงั คม
มาตรฐาน ส 2.1 เขา ใจและปฏบิ ตั ิตนตามหนา ที่ของการเปน พลเมอื งดี มีคา นยิ มทีด่ ีงามและธํารงรักษา

ประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดํารงชีวติ อยรู ว มกนั ในสงั คมไทยและสงั คมโลกอยางสันตสิ ุข

ชัน้ ตัวชี้วดั สาระการเรยี นรูแกนกลาง
ม.2 1. อธิบายและปฏบิ ัตติ นตามกฎหมายท่ี - กฎหมายทเี่ กีย่ วขอ งกบั ตนเอง ครอบครัว
เกีย่ วขอ งกบั ตนเอง ครอบครัว ชุมชน เชน
และประเทศ - กฎหมายเกย่ี วกบั ความสามารถของ
ผูเ ยาว
- กฎหมายบัตรประจาํ ตวั ประชาชน
- กฎหมายเพงเก่ียวกบั ครอบครัวและ
มรดก เชน การหมน้ั การสมรส
การรับรองบตุ ร การรบั บตุ รบุญธรรม
และมรดก
- กฎหมายทีเ่ ก่ียวกับชมุ ชนและประเทศ
- กฎหมายเกย่ี วกบั การอนรุ กั ษธ รรมชาติ
และสิง่ แวดลอม
- กฎหมายเก่ียวกับภาษอี ากร และกรอก
แบบแสดงรายการ ภาษีเงินไดบุคคล
ธรรมดา
- กฎหมายแรงงาน
2. เหน็ คณุ คาในการปฏบิ ัตติ นตาม - สถานภาพ บทบาท สิทธิ เสรีภาพ หนาทใ่ี น
สถานภาพ บทบาท สิทธิ เสรภี าพ ฐานะพลเมืองดีตามวิถีประชาธิปไตย
หนา ท่ีในฐานะพลเมอื งดตี ามวิถี - แนวทางสงเสรมิ ใหป ฏิบัตติ นเปน พลเมอื งดี
ประชาธปิ ไตย ตามวิถปี ระชาธปิ ไตย

29

ชั้น ตวั ชวี้ ัด สาระการเรยี นรแู กนกลาง
3. วเิ คราะหบทบาท ความสําคัญ และ บทบาท ความสาํ คญั และความสมั พันธของ
ความสัมพนั ธข องสถาบันทางสังคม สถาบันทางสงั คม เชน สถาบันครอบครัว
สถาบันการศกึ ษา สถาบนั ศาสนา สถาบนั
เศรษฐกิจ สถาบันทางการเมอื งการปกครอง
4.อธิบายความคลายคลงึ และความ ความคลา ยคลึงและความแตกตางของ
แตกตางของวฒั นธรรมไทย และ วัฒนธรรมไทย และวัฒนธรรมของประเทศใน
วฒั นธรรมของประเทศในภูมิภาคเอเชยี ภูมภิ าคเอเชียวัฒนธรรม เปนปจ จยั
เพ่ือนาํ ไปสูค วามเขา ใจอนั ดรี ะหวา งกนั สําคัญในการสรา งความเขาใจอนั ดรี ะหวา งกนั

สาระที่ 2 หนาทพี่ ลเมือง วัฒนธรรม และการดําเนินชวี ิตในสงั คม
มาตรฐาน ส 2.2 เขาใจระบบการเมอื งการปกครองในสังคมปจจบุ นั ยดึ มัน่ ศรัทธาและธาํ รงรกั ษาไวซ ึ่งการ

ปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอันมพี ระมหากษัตริยทรงเปน ประมุข

ชั้น ตัวช้วี ดั สาระการเรยี นรแู กนกลาง
ม.2 1. อธบิ ายกระบวนการในการตรา - กระบวนการในการตรากฎหมาย
กฎหมาย - ผมู ีสทิ ธิเสนอรา งกฎหมาย
- ข้ันตอนการตรากฎหมาย
- การมสี วนรวมของประชาชนใน
กระบวนการตรากฎหมาย
2. วเิ คราะหข อ มลู ขาวสารทางการเมอื ง - เหตกุ ารณ และการเปลี่ยนแปลงสําคญั ของ
การปกครองทม่ี ีผลกระทบตอสงั คมไทย ระบอบการปกครองของไทย
สมัยปจจบุ นั - หลักการเลือกขอมูล ขา วสาร

30

สาระที่ 3 เศรษฐศาสตร
มาตรฐาน ส 3.1 เขา ใจและสามารถบรหิ ารจดั การทรพั ยากรในการผลิตและการบรโิ ภค การใชท รพั ยากร ท่ี

มีอยูจํากัดไดอยา งมปี ระสิทธภิ าพและคมุ คา รวมทงั้ เขา ใจหลกั การของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
เพอ่ื การดาํ รงชวี ติ อยา งมดี ุลยภาพ

ชนั้ ตัวชวี้ ดั สาระการเรยี นรแู กนกลาง
ม.2 1. วิเคราะหป จ จัยทมี่ ผี ลตอ การลงทนุ - ความหมายและความสาํ คญั ของการลงทนุ
และการออม และการออมตอระบบเศรษฐกิจ
- การบริหารจดั การเงินออมและการลงทนุ
ภาคครวั เรอื น
- ปจจยั ของการลงทนุ และการออมคือ อตั รา
ดอกเบี้ย รวมทัง้ ปจ จัยอน่ื ๆ เชน คา ของเงิน
เทคโนโลยี การคาดเดาเกย่ี วกบั อนาคต
- ปญ หาของการลงทุนและการออมใน
สงั คมไทย
2. อธิบายปจ จัยการผลติ สนิ คา และ - ความหมาย ความสาํ คญั และหลกั การผลติ
บรกิ าร และปจจัยที่มีอิทธพิ ลตอการ สนิ คา และบรกิ ารอยา งมปี ระสทิ ธภิ าพ
ผลิตสนิ คาและบรกิ าร - สํารวจการผลติ สนิ คา ในทอ งถ่ิน วา มกี ารผลติ
อะไรบาง ใชวิธกี ารผลิตอยางไร มีปญหาดา น
ใดบาง
- มกี ารนาํ เทคโนโลยีอะไรมาใชท มี่ ผี ลตอ
การผลติ สนิ คา และบรกิ าร
- นาํ หลกั การผลติ มาวิเคราะหการผลิตสินคา
และบริการในทอ งถนิ่ ท้ังดานเศรษฐกิจ สังคม
และสิง่ แวดลอ ม
3. เสนอแนวทางการพฒั นาการผลติ ใน - หลักการและเปา หมายปรัชญาของเศรษฐกิจ
ทอ งถนิ่ ตามปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพยี ง
- สาํ รวจและวิเคราะหปญ หาการผลติ สินคา
พอเพียง และบริการในทองถ่ิน

- ประยกุ ตใชปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงใน
การผลติ สนิ คาและบรกิ ารในทอ งถิน่

31

ชนั้ ตวั ชี้วัด สาระการเรยี นรแู กนกลาง
4. อภิปรายแนวทางการคมุ ครองสทิ ธิ - การรักษาและคุมครองสิทธิประโยชนของ
ของตนเองในฐานะผบู ริโภค ผูบริโภค
- กฎหมายคมุ ครองสทิ ธผิ ุบ รโิ ภคและหนว ยงาน
ที่เก่ยี วของ
- การดาํ เนินกจิ กรรมพทิ กั ษสทิ ธิและ
ผลประโยชนตามกฎหมายในฐานะผบู ริโภค
- แนวทางการปกปองสิทธิของผบู ริโภค

สาระท่ี 3 เศรษฐศาสตร
มาตรฐาน ส 3.2 เขา ใจระบบและสถาบนั ทางเศรษฐกจิ ตาง ๆ ความสัมพนั ธท างเศรษฐกิจและความจาํ เปน

ของการรว มมือกนั ทางเศรษฐกิจในสังคมโลก

ชน้ั ตวั ช้ีวดั สาระการเรยี นรแู กนกลาง
ม.2 1. อภิปรายระบบเศรษฐกิจแบบตา งๆ ระบบเศรษฐกจิ แบบตา งๆ

2. ยกตวั อยางท่ีสะทอ นใหเ หน็ หลักการและผลกระทบการพงึ่ พาอาศัยกนั

การพงึ่ พาอาศัยกัน และการแขง ขันกนั และการแขง ขนั กนั ทางเศรษฐกจิ ในภูมิภาค

ทางเศรษฐกจิ ในภูมิภาคเอเชยี เอเชยี
3. วเิ คราะหการกระจายของทรพั ยากร การกระจายของทรพั ยากรในโลกทส่ี งผลตอ
ในโลกทส่ี ง ผลตอความสมั พันธท าง ความสมั พันธทางเศรษฐกจิ ระหวา งประเทศ
เศรษฐกจิ ระหวา งประเทศ เชน นํา้ มนั ปา ไม ทองคํา ถานหนิ แร เปน
4. วเิ คราะหก ารแขง ขนั ทางการคา ตน
ในประเทศและตา งประเทศสง ผลตอ การแขงขนั ทางการคาในประเทศและ
คุณภาพสนิ คา ปรมิ าณการผลิต และ ตา งประเทศ
ราคาสินคา

32

สาระท่ี 4 ประวตั ิศาสตร
มาตรฐาน ส 4.1 เขา ใจความหมาย ความสาํ คญั ของเวลา และยคุ สมัยทางประวตั ิศาสตร สามารถใชว ธิ กี าร

ทางประวัติศาสตรม าวเิ คราะหเ หตกุ ารณต าง ๆ อยางเปน ระบบ

ช้ัน ตัวช้วี ัด สาระการเรยี นรแู กนกลาง
ม.2 1. ประเมนิ ความนาเช่อื ถือของหลักฐาน - วิธกี ารประเมินความนา เชื่อถอื ของหลักฐาน
ทางประวัตศิ าสตรในลกั ษณะตาง ๆ ทางประวตั ิศาสตรใ นลกั ษณะตา ง ๆ อยางงา ยๆ
เชน การศึกษาภมู ิหลงั ของผูทํา หรือผเู ก่ียวของ
สาเหตุ
ชวงระยะเวลา รปู ลกั ษณข องหลกั ฐานทาง
ประวตั ศิ าสตร เปนตน
- ตวั อยางการประเมินความนา เช่อื ถอื ของ
หลกั ฐานทางประวตั ศิ าสตรไ ทยทีอ่ ยใู นทองถ่นิ
ของตนเอง หรือหลกั ฐาน
สมัยอยธุ ยา ( เชอ่ื มโยงกบั มฐ. ส 4.3 )
2. วเิ คราะหค วามแตกตา งระหวา งความ - ตัวอยา งการวิเคราะหขอ มูลจากเอกสาร ตา ง
จรงิ กบั ขอ เท็จจรงิ ของเหตุการณทาง ๆ ในสมัยอยุธยา และธนบรุ ี (เช่ือมโยงกบั มฐ.
ประวัตศิ าสตร ส 4.3 ) เชน ขอความบางตอน ในพระราช
3. เห็นความสาํ คัญของการตคี วาม พงศาวดารอยุธยา / จดหมายเหตชุ าวตา งชาติ
หลักฐานทางประวตั ศิ าสตรทน่ี าเช่ือถอื - ตวั อยางการตคี วามขอมลู จากหลักฐานที่
แสดงเหตุการณส าํ คัญในสมัยอยธุ ยาและธนบุรี
- การแยกแยะระหวา งขอ มูลกับความคิดเหน็
รวมท้งั ความจรงิ กับขอเท็จจริงจากหลกั ฐาน
ทางประวตั ศิ าสตร
- ความสําคญั ของการวิเคราะหข อ มลู และการ
ตีความทางประวตั ิศาสตร

33

สาระท่ี 4 ประวตั ศิ าสตร
มาตรฐาน ส 4.2 เขา ใจพฒั นาการของมนษุ ยชาตจิ ากอดตี จนถงึ ปจ จุบนั ในดานความสมั พนั ธแ ละ
การเปลย่ี นแปลงของเหตุการณอ ยา งตอ เน่ือง ตระหนักถึงความสําคัญและ
ช้ัน ตัวชี้วดั สาระการเรยี นรูแกนกลาง
ม.2 1. อธิบายพฒั นาการทางสังคม - ท่ตี ง้ั และสภาพทางภูมศิ าสตรข องภมู ิภาค
เศรษฐกจิ และการเมืองของภมู ิภาค ตา งๆในทวีปเอเชีย (ยกเวน เอเชียตะวันออก
เอเชีย เฉยี งใต) ทมี่ ผี ลตอ พัฒนาการโดยสังเขป
- พัฒนาการทางสงั คม เศรษฐกจิ และการเมอื ง
ของภมู ิภาคเอเชีย (ยกเวน เอเชยี ตะวนั ออก
เฉยี งใต)
2. ระบคุ วามสาํ คญั ของแหลง อารย - ทต่ี งั้ และความสาํ คัญของแหลงอารยธรรม
ธรรมโบราณในภูมภิ าคเอเชยี โบราณในภูมภิ าคเอเชยี เชน แหลง มรดกโลก
ในประเทศตางๆ ในภมู ิภาคเอเชยี
- อทิ ธพิ ลของอารยธรรมโบราณทีม่ ตี อ ภูมิภาค
เอเชียในปจ จบุ นั

34

สาระที่ 4 ประวัติศาสตร
มาตรฐาน ส 4.3 เขา ใจความเปน มาของชาตไิ ทย วฒั นธรรม ภูมปิ ญ ญาไทย มีความรกั ความภูมใิ จ
และธาํ รงความเปน ไทย
ชัน้ ตวั ชีว้ ดั สาระการเรยี นรแู กนกลาง
ม.2 1. วิเคราะหพัฒนาการของอาณาจกั ร - การสถาปนาอาณาจกั รอยธุ ยา
อยธุ ยา และธนบุรีในดา นตางๆ - ปจ จัยท่สี งผลตอความเจรญิ รงุ เรอื งของ
2. วเิ คราะหปจ จยั ทส่ี ง ผลตอ ความ อาณาจกั รอยธุ ยา
มั่นคงและความเจรญิ รุงเรอื งของ - พัฒนาการของอาณาจกั รอยุธยาในดา น
อาณาจกั รอยธุ ยา การเมืองการปกครอง สงั คม เศรษฐกิจ และ
3. ระบุภมู ปิ ญ ญาและวัฒนธรรมไทย ความสัมพันธร ะหวา งประเทศ
สมัยอยธุ ยาและธนบรุ ี และอทิ ธิพลของ - การเสียกรุงศรอี ยุธยาครง้ั ที่ 1 และ
ภมู ปิ ญ ญาดังกลา ว ตอการพฒั นาชาติ การกเู อกราช
ไทยในยคุ ตอ มา - ภมู ิปญญาและวัฒนธรรมไทยสมยั อยุธยา เชน
การควบคมุ กําลังคน และศิลปวัฒนธรรม
- การเสียกรงุ ศรอี ยธุ ยาครัง้ ท่ี 2 การกู
เอกราช และการสถาปนาอาณาจักรธนบุรี
- ภมู ิปญญาและวฒั นธรรมไทยสมยั ธนบรุ ี
- วีรกรรมของบรรพบุรษุ ไทย ผลงาน
ของบุคคลสําคญั ของไทยและตา งชาติ
ทีม่ ีสว นสรา งสรรคช าติไทย

35

สาระที่ 5 ภูมิศาสตร
มาตรฐาน ส 5.1 เขา ใจลกั ษณะของโลกทางกายภาพ และความสัมพนั ธของสรรพสิ่งซง่ึ มีผลตอกันและกนั ใน

ระบบของธรรมชาติ ใชแ ผนท่แี ละเคร่ืองมอื ทางภูมศิ าสตรในการคน หา วิเคราะห สรุป
และใชข อ มูลภมู ิสารสนเทศอยางมีประสิทธภิ าพ

ชัน้ ตวั ชี้วัด สาระการเรยี นรแู กนกลาง
ม.2 1. วเิ คราะหล กั ษณะทางกายภาพของ ลักษณะทางกายภาพของทวีปยโุ รป และทวีป
ทวีปยโุ รป และทวปี แอฟริกา โดยใช แอฟรกิ า
เครอ่ื งมือทางภูมศิ าสตรส บื คน ขอ มลู
2. อธิบายมาตราสว น ทศิ และ มาตราสวน ทิศ และสญั ลกั ษณ
สญั ลกั ษณ
3. วิเคราะหสาเหตกุ ารเกดิ ภัยพบิ ัติ ของ ภยั พบิ ัติของทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา
ทวีปยโุ รป และทวปี แอฟรกิ า

สาระที่ 5 ภมู ิศาสตร
มาตรฐาน ส 5.2 เขาใจปฏิสมั พนั ธร ะหวางมนษุ ยกับสง่ิ แวดลอมทางกายภาพทก่ี อ ใหเ กิด การสรางสรรควิถกี าร
ดําเนินชีวิต มจี ติ สาํ นกึ และมสี วนรวมในการจัดการทรพั ยากร และสิง่ แวดลอ มเพอ่ื การพัฒนาทยี่ ั่งยนื
ชัน้ ตวั ชีว้ ดั สาระการเรยี นรแู กนกลาง
ม.2 1. สาํ รวจและระบทุ ําเลท่ีตง้ั ของ ทําเลทีต่ ั้งของกจิ กรรมทางเศรษฐกิจและสงั คม
กิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคมในทวปี ในทวปี ยุโรป และทวปี แอฟริกา
ยโุ รป และทวปี แอฟริกา
2. วิเคราะหปจจยั ทางกายภาพและ การเปล่ยี นแปลงโครงสรางทางประชากร
ปจ จยั ทางสงั คมทีม่ ีผลตอ ทําเลท่ีตง้ั ของ ส่งิ แวดลอ ม เศรษฐกจิ สงั คมและวัฒนธรรมใน
กิจกรรมทางเศรษฐกจิ และสังคมในทวปี ทวีปยุโรปและทวีปแอฟรกิ า
ยโุ รป และทวีปแอฟริกา
3. สืบคน อภิปรายประเด็นปญหาจาก ประเดน็ ปญ หาจากปฏิสมั พนั ธระหวา ง
ปฏสิ ัมพันธระหวา งสภาพแวดลอ มทาง สภาพแวดลอมทางกายภาพกับมนษุ ยท่เี กิดขึ้น
กายภาพกบั มนุษยท่เี กิดข้นึ ในทวปี ยโุ รป ในทวปี ยโุ รปและทวีปแอฟรกิ า
และทวีปแอฟรกิ า
4.วิเคราะหแนวทางการจดั การภัยพบิ ตั ิ แนวทางการจดั การภัยพบิ ัตแิ ละการจัดการ
และการจัดการทรพั ยากรและ ทรพั ยากรและสิ่งแวดลอ มในทวีปยุโรป และ
สงิ่ แวดลอ มในทวีปยุโรป และทวปี ทวปี แอฟรกิ า อยา งยัง่ ยนื
แอฟริกา อยางยั่งยืน

36

คาํ อธบิ ายรายวชิ า
ส 22101 สังคมพื้นฐาน 3 (พระพทุ ธ, หนา ท)่ี
รายวชิ าพ้นื ฐาน กลมุ สาระสังคมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม
ชนั้ มธั ยมศึกษาปที่ 2 ภาคเรยี นที่ 1 เวลาเรยี น 60 ชวั่ โมง จาํ นวน 1.5 หนวยกติ

ศึกษาพระพุทธ เกี่ยวกับ ประวัติและความสําคัญของพระพุทธศาสนา เร่ือง การเผยแผ
พระพุทธศาสนาเขาสูประเทศเพื่อนบานและการนับถือพระพุทธศาสนาของประเทศเพื่อนบานในปจจุบัน
ความสําคัญของพระพุทธศาสนาท่ีชวยเสริมสรางความเขาใจอันดีกับประเทศเพื่อนบาน ความสําคัญของ
พระพุทธศาสนาตอสังคมไทยในฐานะเปนรากฐานทางวัฒนธรรมและเปนเอกลักษณของชาติ ความสําคัญของ
พระพทุ ธศาสนากับการพัฒนาชุมชนและการจัดระเบียบสังคม พุทธประวตั ิ สรุปและวเิ คราะหพุทธประวัติเร่ือง
การผจญมาร การตรัสรู การสัง่ สอน ชาดก เร่ืองมิตตวินทุกชาดก ราโชวาทชาดก วันสําคัญทางพระพุทธศาสนา
หลักธรรมเบื้องตนที่เก่ียวเนื่องในวันมาฆบูชา วิสาขบูชา วันอัฏฐมีบูชา วันอาสาฬหบูชาวันธรรมสวนะ และ
เทศกาลสาํ คัญ ระเบยี บวิธกี ารปฏิบัติตนในวันธรรมสวนะ วันเขาพรรษา วนั ออกพรรษา และวันเทโวโรหณะ

ศึกษาพระธรรม เกี่ยวกับ หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา เรื่องพระรัตนตรัย ธรรมคุณ อริยสัจ 4 ทุกข
(ธรรมท่ีควรรู) ขันธ 5 อายตนะ สมุทัย (ธรรมที่ควรละ) หลักกรรม สมบัติ 4 วิบัติ 4 อกุศลกรรมบถ 10
อบายมุข 6 นิโรธ (ธรรมที่ควรบรรลุ) สุข 2 (สามิส, นิรามิส) มรรค (ธรรมท่ีควรเจริญ) บุพพนิมิตของ
มัชฌิมาปฏิปทา ดรณุ ธรรม 6 กุลจิรัฏฐิติธรรม 4 กศุ ลกรรมบถ 10 สติปฏฐาน 4 มงคล 38 ประพฤติธรรม เวน
จากความชั่ว เวนจากการดื่มน้ําเมา โครงสราง และสาระสังเขปของพระไตรปฎก พระวินัยปฎก พระ
สุตตันตปฎก และพระอภิธรรมปฎก พุทธศาสนสุภาษิต คือ กมฺมุนา วตฺตตี โลโก สัตวโลกยอมเปนไปตาม
กรรม กลฺยาณการี กลฺยาณํ ปาปการี จ ปาปกํ ทําดีไดดี ทําช่ัว ไดชั่ว สุโข ปุฺญสฺส อุจฺจโย การสั่งสมบุญนําสุข
มาให ปูชโก ลภเต ปชู ํ วนฺทโก ปฏิวนทฺ นํ ผูบูชาเขา ยอมไดร ับการบูชาตอบ การบรหิ ารจติ และการเจรญิ ปญ ญา
สวดมนตแปลและแผเมตตา วิธีปฏิบัติและประโยชนของการบริหารจิตและการเจริญปญญา ฝกการบริหารจิต
และเจริญปญญา ตามหลักสติปฏฐานเนนอานาปานสติ นําวิธีการบริหารจิตและเจริญปญญาไปใชใน
ชีวิตประจาํ วนั พัฒนาการเรียนรูดวยวิธีการคิดแบบโยนิโสมนสิการ 2 วธิ ี คือ วิธคี ิดแบบอุบายปลุกเรา คณุ ธรรม
และวิธีคดิ แบบอรรถธรรมสัมพันธ

ศึกษาพระสงฆ เก่ียวกบั ประวัติ พุทธสาวก พุทธสาวิกา พระสารีบุตร พระโมคคัลลานะ นางขุชชุตตรา
พระเจาพิมพสิ าร ชาวพทุ ธตัวอยา ง สมเดจ็ พระมหาสมณราชเจากรมพระยาวชิรญาณวโรรส พระมหาธรรมราชา
(ลิไท) หนาที่ชาวพุทธ การเปนลูกที่ดีตามหลักทิศเบื้องตนในทิศ 6 มารยาทชาวพุทธและการปฏิบัติตนตอ
พระภิกษุ เร่ือง การตอนรับ (ปฏิสันถาร) มรรยาทของผูเปนแขก ฝกปฏิบัติระเบียบพิธี ปฏิบัติตอพระภิกษุ
การยืน การใหที่นั่ง การเดินสวน การสนทนา การแตงกายไปวัด การแตงกายไปงานมงคล งานอวมงคล ศาสน
พิธี การปฏิบัติตนอยางเหมาะสมในเรื่องการทําบุญตักบาตร การถวายภัตตาหารส่ิงของท่ีควรถวายและส่ิงของ
ตองหามสําหรับพระภิกษุ การถวายสังฆทาน เคร่ืองสังฆทาน การถวายผาอาบนํ้าฝน การจัดเครื่องไทยธรรม
เครื่องไทยทาน การกรวดนํ้า การทอดกฐิน การทอดผาปา ศาสนาอื่น ศาสนพิธี ธีกรรม แนวปฏิบัติของ
ศาสนาอนื่ ๆ

โดยการศึกษา วิเคราะห ฝกปฏิบัติ สรางความคิดรวบยอด นําภูมิปญญาทองถิ่น สภาพปญหาชีวิต
สภาพแวดลอม เขา มาเปนสว นหนง่ึ ของกระบวนการเรยี นรู

เพ่อื ใหมคี วามเขาใจ รวมทั้ง ตระหนกั และเห็นคณุ คา ของหลกั ธรรมทางศาสนา กอใหเกิดศรัทธาอยาง
ย่ิงตอพระรัตนตรัย และรักการเรียนรูพระพุทธศาสนา ประพฤติ ปฏิบัติตนเปนพุทธศาสนิกชนที่ดีมีคุณธรรม

37
จรยิ ธรรมในการอยูร ว มกนั ในสังคม และสามารถนําหลักธรรมไปใชเ ปนเครอ่ื งมือในการเรียนรู การทํางานอยา งมี
คุณคาตอชวี ติ ตนเองและสังคมโดยสวนรวม

ศึกษาเร่ืองกฎหมายท่ีเกี่ยวของกับตนเอง ครอบครัว ชุมชน และประเทศ เชน กฎหมายเก่ียวกับ
ความสามารถของผูเยาว กฎหมายบัตรประจําตัวของประชาชน กฎหมายแพงเกี่ยวกับครอบครัว กฎหมาย
เกี่ยวกับการอนุรักษธรรมชาติ กฎหมายเก่ียวกับภาษีอากร เนนการกรอกแบบแสดงรายการภาษีเงินไดบุคคล
ธรรมดา กฎหมายแรงงาน กฎหมายปกครอง แนวทางและการปฏิบัติตนตามสถานภาพ บทบาท สิทธิ
เสรภี าพ หนาทใ่ี นฐานะพลเมอื งดีตามวถิ ีประชาธปิ ไตย บทบาทความสาํ คัญ และความสมั พนั ธของสถาบนั สงั คม
ความคลายคลึงกัน และความแตกตางของวัฒนธรรมไทยกับวัฒนธรรมของประเทศในภูมิภาคเอเชียในการ
นําไปสูความเขาใจอันดีระหวางกัน กระบวนการในตรากฎหมาย เหตุการณ และการเปลี่ยนแปลงสําคัญของ
ระบอบการปกครองไทย หลักการเลือกและวิเคราะหขอมูลขาวสารทางการเมืองท่ีมีผลกระทบตอสังคมไทยใน
ปจ จุบนั

โดยใชการอธิบาย การวิเคราะห การอภิปราย เพื่อใหเกิดความรูความเขาใจ และเห็นคุณคาของการ
ปฏิบัติตนตามสถานภาพ บทบาท สิทธิ เสรภี าพ หนาท่ี ตามวถิ ีประชาธิปไตย

เพื่อการอยูรวมกนั ในสังคมไดอยา งมีความสขุ ภายใตก รอบของกฎหมาย
ตัวชีว้ ัด

ส 1.1 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/3 ม.2/4 ม.2/5 ม.2/6 ม.2/7 ม.2/8 ม.2/9 ม.2/10 ม.2/11
ส 1.2 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/3 ม.2/4 ม.2/5
ส 2.1 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/3 ม.2/4
ส 2.2 ม.2/1 ม.2/2
รวม 22 ตวั ชว้ี ดั

38

คําอธบิ ายรายวิชา
ส22102 ประวตั ศิ าสตร 3
รายวิชา ประวตั ิศาสตร 3 กลุม สาระการเรยี นรูสงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม
ช้ันมัธยมศกึ ษาปท ่ี 2 ภาคเรียนท่ี 1 เวลา 20 ชว่ั โมง จํานวน 1.5 หนว ยกิต

ศึกษาวิเคราะหการประเมินความนาเช่ือถือของหลักฐานทางประวัติศาสตร และความสําคัญของการ
ตีความหลักฐานทางประวัตศิ าสตรที่นาเชื่อถือ ตลอดจนวเิ คราะหความแตกตางระหวางความจริงกับขอ เทจ็ จริง
ของเหตุการณทางประวัติศาสตร การพัฒนาการทางสังคม เศรษฐกิจ และการเมืองของภูมิภาคเอเชีย
ความสาํ คญั ของแหลงอารยธรรมโบราณในภูมิภาคเอเชีย พัฒนาการของอาณาจักรอยธุ ยา และอาณาจกั รธนบุรี
ในดานตางๆ ปจจัยที่สงผลตอความมั่นคงและความเจริญรุงเรืองของอาณาจักรอยุธยา อิทธิพลของภูมิปญญา
และวฒั นธรรมไทยสมยั อยธุ ยาและธนบุรีท่มี ตี อ การพัฒนาชาตไิ ทยในยุคตอมา

โดยใชวิธีการทางประวัติศาสตร กระบวนการคิดวิเคราะห กระบวนการคิดอยางมีวิจารณญาณ
กระบวนการกลุม กระบวนการเผชิญสถานการณ และกระบวนการแกป ญ หา

เพ่ือใหเกิดความรูค วามเขาใจเกย่ี วกบั พัฒนาการของมนุษยชาติในภูมิภาคตางๆ ในทวีปเอเชียจากอดีต
จนถึงปจจุบัน ใหตระหนักถึงความสําคัญและผลกระทบที่เกิดขึ้น มีคุณลักษณะที่พึงประสงคในดานรักชาติ
ศาสน กษัตริย ใฝเรยี นรู มุงมนั่ ในการทํางาน มีวินัย ซอื่ สัตยสจุ รติ มคี วามรัก ความภมู ิใจและธํารงความเปนไทย
ตวั ช้ีวดั

ส 4.1 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/3
ส 4.2 ม.2/1 ม.2/2
ส 4.3 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/3
รวม 8 ตัวชีว้ ัด

39

คําอธบิ ายรายวิชา
ส 22104 สงั คมพน้ื ฐาน 4 (เศรษฐศาสตร, ภมู ศิ าสตร)
รายวชิ าพ้นื ฐาน กลุมสาระสงั คมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม
ชน้ั มธั ยมศึกษาปท ่ี 2 ภาคเรยี นที่ 2 เวลาเรยี น 60 ช่ัวโมง จํานวน 1.5 หนวยกติ

ศึกษาเรื่อง ความหมาย ความสําคัญและปญหาของการลงทุน และการออมในสังคมไทย ปจจัยที่มี
อิทธิพลตอทางผลิตสินคา และบริการ แนวทางการพัฒนาการผลิตในทองถิ่นตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพียง กฎหมาคุมครองสิทธิผูบริโภค และหนวยงานท่ีเก่ียวของแนวทางการคุมครองสิทธิของตนเองในฐานะ
ผูบริโภค ระบบเศรษฐกิจแบบตางๆการกระจายของทรัพยากรในโลกท่ีมีผลตอความสัมพันธทางเศรษฐกิจ
ระหวางประเทศ หลักการและผลกระทบการพ่ึงพาอาศัยกัน และการแขงขันทางเศรษฐกิจในภูมิภาคเอเชียท่ี
สง ผลตอ คณุ ภาพสนิ คาปริมาณการผลิต และราคาสินคา

โดยการศกึ ษาคน ควา วิเคราะห อภปิ ราย
เพ่ือใหเกิดความรู ความเขาใจในการนําเอาหลักเศรษฐศาสตรมาใชในการดําเนินการทางเศรษฐกิจทั้ง
ระดับครอบครวั ทองถิ่น และประเทศชาติ รวมทั้งเห็นคุณคาและนําหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใชในการ
ผลติ สนิ คา และบรกิ ารในทอ งถ่นิ ไดอ ยา งมีประสิทธภิ าพ
ศึกษาเรื่องการใชเครื่องมือทางภูมิศาสตรในการรวบรวม นําเสนอขอมูลเก่ียวกับลักษณะทางกายภาพ
และสังคมของทวีปยุโรป และแอฟริกา ทม่ี ีผลตอการเปลี่ยนแปลงประชาชน เศรษฐกจิ สังคมวัฒนธรรมและการ
เกิดสิ่งแวดลอมใหมทางสังคม ท่ีมีผลกระทบตอประเทศไทยปญหาส่ิงแวดลอม แนวทาง อนุรักษ
ทรัพยากรธรรมชาติ และสง่ิ แวดลอมในทวีปยโุ รปและแอฟรกิ า
โดยการสาํ รวจวิเคราะหอภิปราย สํารวจและระบทุ ําเลทีต่ ัง้ ของกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสงั คมในทวีป
ยุโรป และแอฟริกา วิเคราะหปจจัยทางกายภาพและปจจัยทางสังคมท่ีมีผลตอทําเลที่ต้ังของกิจกรรมทาง
เศรษฐกิจและสังคมในทวีปยุโรปและแอฟริกา สืบคน อภิปรายประเด็นปญหาจากปฏิสัมพันธระหวาง
สภาพแวดลอมทางกายภาพกับมนษุ ยท ่ีเกดิ ข้ึนในทวีปยุโรปและทวปี แอฟรกิ า และวเิ คราะหแนวทางการจดั การ
ภัยพิบัตแิ ละการจัดการทรัพยากรและสง่ิ แวดลอ มในทวปี ยุโรปและทวีปแอฟริกาอยางยง่ั ยืน
เพ่ือใหเกิดความรูความเขาใจในปฏิสัมพันธระหวางธรรมชาติกับมนุษย รวมทั้งเห็นคุณคาของการ
อนุรักษทรพั ยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอมในทกุ ภาคสวนของโลก

รหสั ตัวชีว้ ัด
ส 3.1 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/3 ม.2/4
ส 3.2 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/3 ม.2/4
ส 5.1 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/3
ส 5.2 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/3 ม.2/4

รวม 15 ตวั ชว้ี ัด

40

คําอธบิ ายรายวิชา
ส22105 ประวตั ิศาสตร 4
รายวิชาประวัตศิ าสตร กลุมสาระสงั คมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม
ชัน้ มัธยมศึกษาปท ี่ 2 ภาคเรยี นท่ี 2 เวลาเรียน 20 ช่วั โมง จํานวน 0.5 หนวยกติ

ศกึ ษาเร่ืองพัฒนาการของอาณาจกั รอยธุ ยา ธนบุรี ในตนการเมอื ง การปกครองเศรษฐกจิ สังคม และ
ความสมั พันธระหวา งประเทศ ผลงานของบุคคลสําคัญทมี่ สี ว นในการสรางสรรคชาตไิ ทย ( เชน พระรามาธิบดที ่ี
2 พระสรุ โิ ยทัย พระนเรศวรมหาราช พระนารายณม หาราช สมเดจ็ พระเจา ตากสินมหาราช พระบาทสมเด็จ
พระพทุ ธยอดฟาจุฬาโลกมหาราช สมเด็จพระบวรราชเจามหาสรุ สงิ หนาถ) ตลอดจนอทิ ธิพลของวัฒนธรรม ภูมิ
ปญ ญาสมยั อยุธยาและธนบรุ ที ี่มตี อพฒั นาการของชาตไิ ทยในยุคตอ มา

โดยใชวธิ ีการทางประวัตศิ าสตร การสืบคน ขอ มูลการวเิ คราะห การอภิปราย
เพอื่ ใหเ กิดความรคู วามเขาใจ และตระหนักถึงความเสยี สละและความเพยี รพยายามของบรรพบุรษุ ไทย
ในการสรา งชาติ กอ ใหเกดิ ความรกั ชาติ และเห็นคุณคาของความเปนไทย

รหสั ตัวชวี้ ดั ส.4.3 ม.2/1,2,3
รวม 3 ตัวชวี้ ัด

41

สาระท่ี 1 ศาสนา ศลี ธรรม จรยิ ธรรม

มาตรฐาน ส 1.1 รู และเขาใจประวัติ ความสาํ คัญ ศาสดา หลกั ธรรมของพระพุทธศาสนาหรอื
ศาสนาทต่ี นนับถอื และศาสนาอนื่ มีศรัทธาท่ีถกู ตอง ยดึ มัน่ และปฏบิ ัติ
ตามหลกั ธรรมเพอื่ อยรู วมกันอยางสนั ติสขุ
ช้นั ตวั ช้ีวัด สาระการเรยี นรแู กนกลาง
ม.3 1. อธิบายการเผยแผพ ระพทุ ธศาสนา การเผยแผพระพุทธศาสนาเขาสปู ระเทศ
หรือศาสนาทต่ี นนบั ถือสูประเทศตางๆ ตาง ๆ ท่ัวโลก และการนบั ถือพระพุทธศาสนา
ท่วั โลก ของประเทศเหลานั้นในปจจุบัน
2. วเิ คราะหค วามสาํ คญั ของ ความสําคัญของพระพทุ ธศาสนาในฐานะ
พระพทุ ธศาสนา หรือศาสนาท่ตี นนับถอื ทช่ี วยสรา งสรรคอ ารยธรรมและความสงบสขุ
ในฐานะท่ีชวยสรา งสรรคอ ารยธรรม ใหแ กโ ลก
และความสงบสขุ แกโ ลก
3. อภิปรายความสาํ คัญของ สัมมนาพระพทุ ธศาสนากบั ปรัชญาของ
พระพทุ ธศาสนา หรือศาสนาทต่ี นนบั ถอื เศรษฐกิจพอเพียงและการพฒั นาอยางย่ังยนื
กับปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงและ (ทส่ี อดคลองกบั หลักธรรมในสาระการเรยี นรู
การพฒั นาอยางยัง่ ยนื ขอ 6 )
4. วิเคราะหพทุ ธประวัตจิ าก - ศึกษาพทุ ธประวัตจิ ากพระพทุ ธรปู ปาง
พระพทุ ธรปู ปางตา งๆ หรอื ประวัติ ตา ง ๆ เชน
ศาสดาทต่ี นนบั ถอื ตามที่กําหนด - ปางมารวิชัย
- ปางปฐมเทศนา
- ปางลลี า
- ปางประจําวนั เกิด
- สรุปและวิเคราะหพ ทุ ธประวัติ
- ปฐมเทศนา
- โอวาทปาฏิโมกข

42

ช้ัน ตวั ชว้ี ดั สาระการเรยี นรแู กนกลาง
5. วิเคราะหและประพฤตติ นตาม - พระอญั ญาโกณฑญั ญะ
แบบอยา งการดาํ เนินชวี ติ และขอคิด - พระมหาปชาบดเี ถรี
จากประวตั สิ าวก ชาดก/เร่อื งเลา และ - พระเขมาเถรี
ศาสนิกชนตัวอยา ง ตามท่กี าํ หนด - พระเจาปเสนทโิ กศล- นันทิวสิ าลชาดก
- สวุ ณั ณหังสชาดก

6. อธบิ ายสังฆคณุ และขอ ธรรมสาํ คัญ - พระรตั นตรัย
ในกรอบอรยิ สจั 4 หรือหลกั ธรรมของ - สังฆคุณ 9
ศาสนาที่ตนนับถือตามทกี่ ําหนด
- อริยสจั 4
- ทกุ ข (ธรรมทค่ี วรร)ู
- ขนั ธ 5
- ไตรลักษณ
- สมทุ ยั (ธรรมทคี่ วรละ)
- หลักกรรม
- วฏั ฏะ 3
- ปปญ จธรรม 3 (ตัณหา
มานะ ทิฎฐ)ิ
- นโิ รธ (ธรรมทค่ี วรบรรล)ุ
- อัตถะ 3
- มรรค (ธรรมทคี่ วรเจรญิ )
- มรรคมอี งค 8
- ปญ ญา 3
- สปั ปรุ สิ ธรรม 7
- บญุ กิริยาวตั ถุ 10

- อุบาสกธรรม 7
- มงคล 38
- มีศิลปวิทยา
- พบสมณะ
- ฟง ธรรมตามกาล

- สนทนาธรรมตามกา
- พทุ ธศาสนสุภาษิต
- อตฺตา หเว ชิตํ เสยฺโย

ชนะตนนัน่ แลดกี วา
- ธมมฺ จารี สขุ ํ เสติ

ผูประพฤตธิ รรมยอ มอยูเปน สขุ

43

ช้ัน ตวั ชี้วัด สาระการเรยี นรแู กนกลาง
- ปมาโท มจจฺ ุโน ปทํ
ความประมาทเปนทางแหงความตาย
- สสุ สฺ ูสํ ลภเต ปฺญํ
ผฟู งดว ยดยี อมไดป ญ ญา
- เร่อื งนา รจู ากพระไตรปฎ ก : พุทธปณิธาน 4
ในมหาปรนิ ิพพานสตู ร
7. เห็นคุณคา และวเิ คราะหก ารปฏบิ ตั ิ - การปฏบิ ัตติ นตามหลกั ธรรม (ตามสาระ
ตนตามหลกั ธรรมในการพฒั นาตน การเรยี นรู ขอ 6)
เพือ่ เตรยี มพรอ มสาํ หรบั การทาํ งาน
และการมคี รอบครวั
8. เห็นคณุ คา ของการพฒั นาจิตเพอื่ การ - พฒั นาการเรียนรดู ว ยวธิ ีคิดแบบ
เรียนรแู ละดําเนนิ ชวี ติ ดว ยวิธคี ดิ แบบ โยนโิ สมนสกิ าร 2 วิธี คอื วธิ คี ดิ แบบอริยสจั
โยนโิ สมนสิการคือ วธิ คี ดิ แบบอริยสัจ และวิธีคดิ แบบสบื สาวเหตปุ จ จัย
และวธิ ีคดิ แบบสืบสาวเหตปุ จจยั หรอื
การพฒั นาจิตตามแนวทางของศาสนาท่ี
ตนนับถือ
9. สวดมนต แผเ มตตา บริหารจติ และ - สวดมนตแ ปล และแผเ มตตา
เจรญิ ปญญาดวยอานาปานสติ หรอื ตาม - รแู ละเขาใจวธิ ีปฏิบัติและประโยชนข องการ
แนวทางของศาสนาทตี่ นนับถอื บริหารจิตและเจรญิ ปญ ญา
- ฝก การบรหิ ารจติ และเจริญปญญาตามหลกั
สตปิ ฎ ฐานเนน อานาปานสติ
- นาํ วธิ ีการบริหารจิตและเจริญปญ ญา ไปใชใน
ชวี ิตประจาํ วัน
10. วิเคราะหความแตกตา งและยอมรบั วถิ ีการดําเนินชีวิตของศาสนิกชนศาสนาอนื่ ๆ
วิถีการดําเนินชวี ติ ของ
ศาสนกิ ชนในศาสนาอนื่ ๆ

44

สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม จรยิ ธรรม
มาตรฐาน ส 1.2 เขา ใจ ตระหนักและปฏบิ ตั ติ นเปนศาสนิกชนท่ดี ี และธาํ รงรกั ษา
พระพทุ ธศาสนา หรือศาสนาทตี่ นนบั ถอื
ชัน้ ตวั ช้ีวัด สาระการเรยี นรูแกนกลาง
ม.3 1. วเิ คราะหห นา ท่แี ละบทบาทของ - หนา ทข่ี องพระภกิ ษุในการปฏิบตั ิ ตาม
สาวก และปฏิบตั ติ นตอ สาวก ตามท่ี หลักพระธรรมวินัย และจรยิ วตั รอยา ง
กําหนดไดถ ูกตอง เหมาะสม
- การปฏิบัติตนตอพระภกิ ษใุ นงาน ศาสน
พิธที ่บี า น การสนทนา การแตงกาย มรรยาท
การพดู กับพระภกิ ษตุ ามฐานะ
2. ปฏิบัติตนอยา งเหมาะสมตอ บคุ คล - การเปน ศษิ ยท่ดี ี ตามหลักทิศเบอ้ื งขวา
ตาง ๆ ตามหลักศาสนา ตามท่กี าํ หนด ในทศิ 6 ของพระพุทธศาสนา
3. ปฏิบตั ิหนาทขี่ องศาสนกิ ชนที่ดี - การปฏบิ ัตหิ นาท่ชี าวพทุ ธตามพุทธปณิธาน 4
ในมหาปรินพิ พานสตู ร
4. ปฏบิ ตั ิตนในศาสนพิธพี ิธกี รรมได - พธิ ีทําบุญ งานมงคล งานอวมงคล
ถูกตอ ง - การนมิ นตพ ระภิกษุ การเตรียมทต่ี ั้ง
พระพทุ ธรูปและเคร่ืองบชู า การวงดา ย
สายสญิ จน การปลู าดอาสนะ การเตรียม
เครอ่ื งรับรอง การจุดธปู เทียน
- ขอ ปฏิบัติในวันเลีย้ งพระ การถวายขา วพระ
พทุ ธ การถวายไทยธรรม การกรวดนํ้า
5. อธิบายประวัตวิ นั สาํ คญั ทางศาสนา - ประวตั วิ นั สาํ คญั ทางพระพุทธศาสนาใน
ตามที่กาํ หนดและปฏบิ ัตติ นไดถูกตอง ประเทศไทย
- วันวสิ าขบูชา (วนั สําคัญสากล)
- วนั ธรรมสวนะและเทศกาลสาํ คัญ
- หลักปฏบิ ัติตน : การฟง พระธรรมเทศนา
การแตง กายในการประกอบ ศาสนพิธที ีว่ ดั
การงดเวน อบายมุข
- การประพฤตปิ ฏบิ ตั ใิ นวนั ธรรมสวนะและ
เทศกาลสําคัญ

45

ชั้น ตัวช้ีวดั สาระการเรยี นรูแ กนกลาง
6. แสดงตนเปน พทุ ธมามกะ หรอื การแสดงตนเปน พทุ ธมามกะ
แสดงตนเปนศาสนิกชนของศาสนา - ข้ันเตรยี มการ
ที่ตนนบั ถือ - ขนั้ พิธกี าร
7. นาํ เสนอแนวทางในการธาํ รงรกั ษา - การศึกษาเรยี นรเู ร่ืององคป ระกอบของ
ศาสนาที่ตนนับถือ พระพทุ ธศาสนา นําไปปฏิบัตแิ ละเผยแผต าม

โอกาส
- การศกึ ษาการรวมตวั ขององคก ร
ชาวพทุ ธ
- การปลูกจติ สํานึกในดา นการบาํ รงุ รักษาวัด
และพทุ ธสถานใหเ กิดประโยชน

สาระท่ี 2 หนา ทพ่ี ลเมือง วฒั นธรรม และการดาํ เนินชีวติ ในสังคม
มาตรฐาน ส 2.1 เขา ใจและปฏิบัตติ นตามหนาทีข่ องการเปน พลเมอื งดี มคี านยิ มทดี่ ีงามและธํารงรกั ษา

ประเพณีและวฒั นธรรมไทย ดํารงชีวติ อยรู ว มกนั ในสงั คมไทยและสงั คมโลกอยา งสันติสขุ

ช้ัน ตัวชี้วดั สาระการเรยี นรูแกนกลาง
ม.3 1. อธิบายความแตกตางของการกระทาํ - ลักษณะการกระทาํ ความผิดทางอาญา และ
ความผดิ ระหวางคดีอาญาและคดแี พง โทษ
- ลกั ษณะการกระทาํ ความผดิ ทางแพง และ
โทษ
- ตัวอยา งการกระทาํ ความผดิ ทางอาญา เชน
ความผดิ เกีย่ วกบั ทรพั ย
- ตัวอยา งการทําความผดิ ทางแพง เชน การ
ทําผิดสญั ญา การทาํ ละเมิด
2. มสี ว นรว มในการปกปอ งคุมครอง - ความหมาย และความสําคญั ของสทิ ธิ
ผอู ื่นตามหลักสทิ ธิมนุษยชน มนษุ ยชน
- การมสี วนรวมคุม ครองสทิ ธมิ นุษยชนตาม
รัฐธรรมนญู แหง ราชอาณาจักรไทยตามวาระ
และโอกาสที่เหมาะสม

46

ช้ัน ตวั ชวี้ ัด สาระการเรยี นรแู กนกลาง
3. อนุรกั ษวัฒนธรรมไทยและเลอื กรบั - ความสาํ คัญของวัฒนธรรมไทย
วัฒนธรรมสากลทเ่ี หมาะสม ภมู ปิ ญ ญาไทยและวฒั นธรรมสากล
- การอนรุ กั ษวฒั นธรรมไทยและภมู ิปญ ญาไทย
ท่เี หมาะสม
- การเลือกรับวัฒนธรรมสากลท่เี หมาะสม
4. วเิ คราะหป จ จัยทกี่ อใหเ กดิ ปญหา - ปจจัยทีก่ อใหเ กดิ ความขดั แยง เชน การเมอื ง
ความขัดแยงในประเทศ และเสนอ การปกครอง เศรษฐกจิ
แนวคิดในการลดความขดั แยง สังคม ความเชื่อ
- สาเหตุปญ หาทางสงั คม เชน ปญหา
สิ่งแวดลอม ปญ หายาเสพติด ปญหา
การทจุ รติ ปญหาอาชญากรรม ฯลฯ
- แนวทางความรวมมอื ในการลดความขัดแยง
และการสรา งความสมานฉนั ท
5. เสนอแนวคิดในการดาํ รงชวี ติ อยางมี ปจจยั ทีส่ งเสริมการดาํ รงชวี ิตใหม คี วามสขุ เชน
ความสขุ ในประเทศและสงั คมโลก การอยรู ว มกนั อยา งมี
ขนั ตธิ รรม หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง
เหน็ คณุ คาในตนเอง รจุ กั มองโลกในแงดี
สรา งทักษะทางอารมณ รูจกั บริโภคดว ย
ปญ ญา เลอื กรับ-ปฏิเสธขาวและวตั ถุตา งๆ
ปรบั ปรุงตนเองและสงิ่ ตางๆใหด ขี ้ึนอยเู สมอ