พืชป่าสมุนไพร

450

หางหมาจอก หางไหลแดง
ชื่อทอ งถิ่น : กายสิทธ์ิ (พิษณโุ ลก), ขห้ี นอน ชือ่ ทอ งถนิ่ : หางไหลแดง ยา นอวด อวดนํ้า (ตรงั ),
(อุดรธานี) หางไหลแดง อวดเลือด (พัทลุง)
ช่อื วิทยาศาสตร : Uraria crinita (L.) Desv. ex DC. ชื่อวิทยาศาสตร : Paraderris elliptica (Wall.) Adema
ชือ่ วงศ : FABACEAE ชือ่ วงศ : FABACEAE
ลักษณะเดน : ไมลมลกุ สูงถึง 1 ม. ตามกิ่ง กานใบ และแผนใบ ลักษณะเดน : ไมเ ถาเนือ้ แขง็ ยาวถึง 30 ม. เถากลม เปลือก
ดานลา งมขี นส้ันสากคาย มีหูใบและหูใบยอย ใบเรียงเวียน ใบ เรียบ-แตกสะเก็ดบาง กระพสี้ มี ว ง แกน สคี รมี ตามสวนออน ๆ
ประกอบแบบขนนกปลายค่ี ใบยอ ย 5-9 ใบ เรียงตรงขาม รูปใบ ชอดอกและแผนใบดานลาง มีขนไหมสีสนิม-สีนาํ้ ตาลทองแนบผวิ
หอก ยาว 9-15 ซม. ชอ ดอกคลา ยหางกระรอกแกมรูปไข- แทง หนาแนน ใบประกอบแบบขนนก ปลายใบค่ี มีใบยอย 7-9 ใบ รปู
ยาว ตง้ั ขึ้น ยาว 10-40 ซม. ดอกยอยเรียงชิดกันแนน สชี มพู-มว ง ใบหอก-หอกกลับ ยาว 6-15 ซม. ชอ ดอกตั้งขึ้น ยาว 7-13 ซม.
ยาว 1 ซม. มขี นยาวสีนา้ํ ตาลทองตามขอบใบประดบั และกลบี เกล้ยี งเลยี้ งสีมวงอมนา้ํ ตาล กลบี ดอกสีชมพู ยาว 1-1.3 ซม. ฝก
เลย้ี งจาํ นวนมาก แบน รูปขอบขนาน ยาว 7-12 ซม. ผวิ เกลีย้ ง
สรรพคณุ สรรพคณุ
• ท้งั ตน : ถอนพษิ แกโ รคภูมิแพ (N1) • เถา : ใชด องกับเหลาหรอื เขายากบั ตัวอื่น ๆ ด่มื เปนยาขบั โลหิต
• ราก : ยาถา ย ฆาพยาธิ รกั ษาโรคมะเรง็ (NE3) ขับประจาํ เดือน ล่ิมกอนเลือด บํารงุ โลหติ ของสตรี ยาขับลม
• ใบและเปลือก : รกั ษาเลอื ดเปนพิษ และอาการคนั (RNE22) ขบั เสมหะ ทาํ ใหเสนเอน็ หยอ น, ใชร กั ษาหิด เหา และเรือด ดวย
การใชเ ถาสดยาวประมาณ 2–3 นิว้ นํามาตําใหล ะเอียดผสมกบั
นํา้ มนั พชื ใชชโลมทา (RS22)
• ตาํ รบั ยากําลงั ฮอสะพายควาย : บาํ รุงกาํ ลัง แกป วดเม่อื ยตาม
รางกาย (S1-43)
• ตาํ รบั ยารกั ษามดลกู พกิ าร-อกั เสบ/ขับน้าํ คาวปลา : แกม ดลูก
พิการ มดลูกอักเสบ ชว ยบาํ รุงรกั ษามดลูก บาํ รุงสตรีหลงั คลอด
ชว ยขบั นํ้าคาวปลา ขบั เลอื ดเสีย หา มใชก บั สตรตี ้ังครรภ
(S3-51)

ชอ ดอกของหางหมาจอก เถาของหางไหลแดง

451
สรรพคุณ
• เปลือก เน้อื ไม และแกน : ถา ยพยาธิ แกผนื่ คัน (NE3)
• ตํารับยาปรบั ธาตุ/ปวดเม่ือย/ปวดขอ-เอ็น : ชว ยปรับธาตุ แก
ปวดเมือ่ ย ปวดเขา -ขอ-เอ็น แกเ อ็นพกิ าร (S2-26)
• ตาํ รับยาละลายลมิ่ เลอื ด : ชว ยละลายลิม่ เลอื ด บรรเทาอาการ
เสน เลอื ดตบี (S2-30)
• ตํารบั ยาแกปวดเมื่อยเสนเอน็ : แกปวดเมือ่ ยตามเสน เอน็ เสน
เอน็ อกั เสบ บรรเทาอาการอมั พฤกษ-อมั พาต (S2-31)
• ตาํ รบั ยาโรคอัมพฤกษ- อัมพาต : รกั ษาอัมพฤกษ- อมั พาต
(S2-33)
• ตํารบั ยารักษากระดูกทับเสน : รกั ษาอาการกระดกู ทับเสน
(S2-66)

กลาง : ฝก ออ น, ลาง : แผน ใบดา นลางของหางไหลแดง กลาง : ผลออนของหาด
หาด
ชอ่ื ทองถิ่น : มะหาด (อดุ รธานี), มะหาดใหญ
หาดใหญ (ตรัง)
ชอื่ วทิ ยาศาสตร : Artocarpus lacucha Roxb. ex Buch.-
Ham.
ชอ่ื วงศ : MORACEAE
ลกั ษณะเดน : ไมตนผลัดใบ สงู ถงึ 30 ม. เปลือกแตกสะเก็ดบาง
ทกุ สวนท่มี ชี วี ิตมีนา้ํ ยางสขี าวขุนและขนหนานุม ยอดออ นมีขนสั้น
นมุ สนี า้ํ ตาลแดงหรือสีสนิม ใบเดี่ยว เรยี งสลบั รปู รีกวา ง-ไขกลบั
ยาว 15-23 ซม. ขอบใบจักฟนเล่อื ยถ-ี่ เรียบ แผน ใบดา นลางมเี สน
ใบรา งแหนนู ชัดเจน กานชอ ดอกเพศเมยี หรอื กา นผล ยาว 3-10
มม. ผลทรงกลม-เบ้ียว กวา ง 5-9 ซม. ผวิ คอ นขางเกลี้ยง มักจะ
ปดู โปน สุกเนอื้ นม่ิ สีสม -แดง

452

หูปากกา หูหมีขน
ช่อื ทอ งถ่ิน : นํ้าแนข าว (อุดรธาน)ี ชอ่ื ทอ งถ่นิ : หูหมี (ตรัง)
ชอ่ื วทิ ยาศาสตร : Thunbergia fragrans Roxb. ชือ่ วทิ ยาศาสตร : Thottea tomentosa (Blume) Ding Hou
ชอ่ื วงศ : ACANTHACEAE ช่อื วงศ : ARISTOLOCHIACEAE
ลักษณะเดน : ไมเถาลมลุก ยาวถงึ 4 ม. ตามเถา ใบ และกลีบ ลกั ษณะเดน : ไมล มลุก สูงถึง 30 ซม. ใบเด่ียว เรียงสลับ รูปรี-ไข
เลยี้ งมีขนยาวสากคาย ใบเดยี่ ว เรยี งตรงขา ม รปู ไข- ใบหอก ยาว กวาง ยาว 10-15 ซม. โคนใบมน-เวา แผน ใบเนอ้ื หนา ผวิ ใบดา น
4-7 ซม. ขอบใบชว งโคนในแตละขางของแผน ใบหยักเปนตง่ิ บนเกลยี้ งมนั เงา มรี อยกดตามแนวเสน ใบ แผน ใบดา นลา งมีขนสัน้
แหลม 1-2 ตง่ิ กลีบเลีย้ งมี 2 แฉก โคนเชอื่ มติด กลบี ดอกสี หนาแนน ชอดอกออกทโี่ คนตน ยาว 4-7 ซม. กลบี ดอกสแี ดงเขม
ขาว-ชมพู รปู แตร หลอดยาว 2 ซม. ปลายกลีบแยก 5 แฉก มี 3 กลบี ดอกบานกวา ง 8 มม. ฝกรูปแทง ยาว 5-7 ซม. หนา 7
ปลายกลบี ตดั หรอื มตี งิ่ แหลม ผลรูปคนโท ยาว 2.5 ซม. มม. เปนส่ีเหลย่ี ม
สรรพคณุ สรรพคณุ
• ตํารับยาถอนพษิ สตั วกดั ตอ ย : ชว ยถอนพษิ แมลงสตั วก ัดตอย • ตาํ รบั ยาแกผนื่ คนั จากอาการแพ/โรคเจ็ด : รักษาอาการคัน
บรรเทาปวดบวมจากพษิ (NE2-023) ทวั่ ไปจากอาการแพ ผืน่ คัน โรคเจด็ (อาการมีตุมนํา้ เหลอื ง
พุพอง คันตามผวิ หนงั ) (S2-07)

ซา ย : ชอ ดอก, ขวา : ฝก

453

เหมอื ดจี้ เหล็กไม้ไผ่
ช่อื ทองถ่ิน : ขาวจี่ เหมือดจ้ี เหมอื ดแอ (พิษณโุ ลก), ชอ่ื ทอ งถน่ิ : เหล็กไมไ ผ (พทั ลงุ )
พลองขนี้ ก พลองแกลบ (สระแกว), เหมอื ดจี้ ชื่อวิทยาศาสตร : Peliosanthes stellaris Ridl.
เหมือดแอ (อดุ รธาน)ี ช่อื วงศ : ASPARAGACEAE
ช่อื วทิ ยาศาสตร : Memecylon scutellatum (Lour.) Hook. ลักษณะเดน : ไมล มลุก สูง 20-30 ซม. มีลําตน สนั้ ใตด ิน ใบเด่ยี ว
& Arn. var. scutellatum เรยี งกระจุกชดิ ผวิ ดนิ รปู ใบหอกแคบ ยาว 12-18 ซม. กวาง 3-4
ชอ่ื วงศ : MELASTOMATACEAE ซม. มีเสนใบตามแนวยาว 5 เสน เน้อื ใบบางและยน เลก็ นอย ผิว
ลักษณะเดน : ไมตน สูงถงึ 5 ม. เปลอื กแตกรองละเอียดตาม ใบดานบนดา น (ไมมนั เงา) มรี อยพบั เล็กนอ ยตามแนวเสนใบ กาน
แนวยาว ตามสว นตาง ๆ เกล้ียง ก่งิ เปน ส่เี หล่ียม ใบเดีย่ ว เรียง ใบยาว 5-10 ซม. ชอ ดอกออกจากเหงา ต้ังขนึ้ สูง 9-13 ซม. กา น
ตรงขา ม รูปไข-รกี วา ง ยาว 2-3.5 ซม. ผวิ ใบมันเงา เนอื้ ใบหนา ชอ ดอกสเี ขียว ดอกสีเขียวเขม กลบี รวมมี 6 กลีบ รูปขอบขนาน
เหน็ เสนใบไมชดั เจน กา นใบยาวไมเกิน 5 มม. ดอกออกตามกิง่ ดอกบานกวาง 6 มม. ดอกยอยออกชขี้ ึ้น เรียงชดิ กนั
กลีบดอกสมี วงอมน้าํ เงิน รูปไขก วา ง มี 4 กลีบ ดอกบานกวาง 1 สรรพคณุ
ซม. ผลทรงกลม กวา ง 8 มม. ปลายมีจกุ • ท้งั 5 : บาํ รงุ กําลงั มสี รรพคณุ คลา ยกบั สามสิบ (Pel_tet_tet)
สรรพคุณ ใชแ ทนกันได (S3)
• เปลือกหรอื กิ่ง : แกฟกชาํ้ ชวยสมานแผล (NE3)
• เนื้อไมและราก : แกไ ข ชว ยรกั ษาโรคมะเรง็ (NE3)
• เนื้อไม : ยาอายุวฒั นะ (N1)
• ตํารบั ยาโรคกระเพาะ : รักษาโรคกระเพาะ (NE2-017)
• ตํารับยาไขม าลาเรีย : แกไขมาลาเรยี ไขจ ับสัน่ หรือไขปา
(NE3-012)
• ตาํ รับยาแกไ ขก ําเดา/ไขหวดั ใหญ : แกไขกาํ เดา ไขห วดั ใหญ
(NE3-072)

ชอดอกของเหล็กไมไ ผ

454

เหลก็ ราชครู หัวหรือรากสะสมอาหารใตดนิ ของเหล็กราชครู
ชอ่ื ทอ งถน่ิ : เหลก็ ราชครู (พทั ลงุ ), เหลก็ ราชครู อวดเชอื ก
เหลก็ เลือด เถาไอเ หลก็ (ตรัง) ชือ่ ทอ งถน่ิ : ตรษุ (ตรงั ), สมอเครอื แหนเครือ
ชือ่ วทิ ยาศาสตร : Dioscorea laurifolia Wall. ex Hook.f. (พิษณุโลก)
ชือ่ วงศ : DIOSCOREACEAE ช่อื วิทยาศาสตร : Combretum latifolium Blume
ลกั ษณะเดน : ไมเถาลมลกุ ยาวถึง 10 ม. มีหวั หรือรากสะสม ช่ือวงศ : COMBRETACEAE
อาหารใตด ินรูปกระบอง หนาถึง 4 ซม. เถากลม มีหนาม ลกั ษณะเดน : ไมเ ถาเน้อื แขง็ ยาวถึง 30 ม. เถากลม เปลอื กเรยี บ
ประปราย-เกลย้ี ง ตามสวนตาง ๆ เกล้ยี ง ใบเดย่ี ว เรียงสลับ-ตรง ตามยอดออนและชอ ดอกมขี นสัน้ ใบเด่ยี ว เรียงตรงขา ม รปู รี
ขา ม รูปใบหอก-รปู รแี กมขอบขนาน ยาว 6-12 ซม. ปลายใบเรยี ว กวา ง ยาว 12-18 ซม. โคนใบมน-กลม ผวิ ใบเกลี้ยง ดา นบน
แหลม โคนใบรปู มน-กลม มีเสนแขนงใบออกจากโคนใบ 1 คู และ เกลี้ยงมนั เงา ชอดอกคลา ยหางกระรอก สีครีม ยาว 6-15 ซม.
เปน รอยกดตามแนวเสน แขนงใบที่แผน ใบดานบน ผวิ มันเงา กา น กวา ง 5 ซม. ผลรูปกลม กวาง 3 ซม. มปี ก ตามแนวยาว 4 ปก สี
ใบยาว 1.2-2.7 ซม. ปลายกา นใบทง้ั สองดานบวมพอง ชอดอก เหลอื งซดี แตมสแี ดงเร่ือ ๆ
แยกเพศ ยาวถึง 15 ซม. ดอกเพศผูและเมียกลม กวา งเพียง 1 สรรพคณุ
มม. ดอกสีเขยี วอมขาว ผลกลมแบน กวา ง 3.5-4 ซม. มี 3 ปก • เถา : แกก ษยั , เถาสด ตัดหัวตดั หางเถาจะมีนาํ้ ไหลใชดื่มแทน
ออกดา นขา ง เมอ่ื แกแ ตกอา 3 ซกี เมล็ดกลมแบน กวาง 1.7-2 นาํ้ ได (N1)
ซม., พบตามปา ดงดบิ ชนื้ ในภาคใตต งั้ แตจ งั หวดั ตรงั และพทั ลงุ ลงไป • ตาํ รบั ยาบาํ รุงกาํ ลงั : ชวยบํารุงกาํ ลัง (S2-74)
สรรพคุณ
• หัวและราก : บํารุงสมรรถภาพทางเพศ (S3)
• ตํารับยาแกปวดเม่ือยกลามเนื้อ-เสน เอ็น/บาํ รุงกาํ ลัง : แกป วด
เมื่อยกลา มเนือ้ -เสนเอน็ บํารุงกาํ ลัง (S2-61)

455

บน : ชอดอก, ลาง : ผลของอวดเชอื ก ชอดอกของอวดนํ้า
อวดน้ํา
ช่อื ทอ งถ่ิน : อวดนา้ํ (ตรัง)
ชอ่ื วทิ ยาศาสตร : Derris elegans Graham ex Benth.
ชื่อวงศ : FABACEAE
ลักษณะเดน : ไมเถาเนอ้ื แข็ง ยาวถึง 15 ม. เถากลม เปลือกเถา
เรียบมชี องอากาศ ตามยอดออ น แกนชอดอก กานใบ และฝก มี
ขนสน้ั สนี ํ้าตาลหนานุม ใบประกอบมี 3 ใบยอย รูปไข-ใบ
หอก-หอกกลับ ยาว 7-15 ซม. กา นใบยาว 5-7 ซม. ชอ ดอกยาว
5-17 ซม. กลีบเลย้ี งสีมว งอมนํ้าตาล กลีบดอกสีขาว ยาว 1 ซม.
ฝก แบนดานขา ง รปู กลม-รี ยาว 3-5 ซม., พบตามปาดงดบิ ใกล
แหลงน้ํา ในภาคใต
สรรพคุณ
• ตํารบั ยาขบั ลม-เสมหะ-โลหติ /ถา ยเสน เอน็ : ชวยขบั ลม ขบั
เสมหะ ขับโลหติ ถายเสนเอน็ ทําใหเ สน เอ็นหยอน ลดอาการ
เสนตงึ (S2-105)

456

อะราง อา้ ยบ่าว
ชือ่ ทอ งถ่นิ : นนทรีปา (ตรงั ), อะราง (สระแกว) ชื่อทอ งถ่นิ : อายบา ว (ตรัง)
ชื่อวทิ ยาศาสตร : Peltophorum dasyrrhachis (Miq.) Kurz ชอ่ื วิทยาศาสตร : Stemonurus malaccensis (Mast.)
ช่ือวงศ : FABACEAE Sleumer
ลกั ษณะเดน : ไมตนผลดั ใบ สงู ถึง 20 ม. เปลือกเรยี บมชี อง ชือ่ วงศ : STEMONURACEAE
อากาศ ตามก่งิ ออน กานใบ แผน ใบดา นลาง และชอ ดอกมีขนส้นั ลกั ษณะเดน : ไมตน สูงถึง 15 ม. เปลือกเรียบ ใบออนสีแดงอม
สนี ํ้าตาลแดง ยอดมหี ูใบรปู เขากวาง ยาว 1-2 ซม. ใบประกอบ สีนํา้ ตาลทอง ตามสวนตา ง ๆ เกลยี้ ง ใบเด่ยี ว เรยี งสลบั รปู รี-ไข
แบบขนนกสองชนั้ มชี อ ใบยอ ย 5-8 คู ใบยอยรูปขอบขนาน ยาว กลบั ยาว 10-15 ซม. ปลายใบแหลม เน้ือใบหนา เหน็ เสน แขนง
10-15 มม. ชอดอกหอยลง กลีบดอกสเี หลอื ง ยาว 1.5 ซม. ฝก ใบไมชดั เจน เสนกลางใบท่ผี วิ ใบดา นบนเปน รอ ง กานใบยาว 2-4
แบนบางรปู ใบหอก ยาว 6-9 ซม. ซม. ผลรูปรียาว ยาว 3-4 ซม. กวาง 2 ซม. มี 1 เมล็ด ผลออ น
สรรพคณุ โคนสีแดงคลํ้า ปลายผลสีขาว
• เปลือกหรือแกน : ชวยปรบั ธาตุ แกท อ งรว ง ทองเสยี (E2) สรรพคุณ
• เปลือก : แกทองรว ง แกผ ายลม ขบั ระดู (S1) • ตํารับยาบํารุงกาํ ลงั : ทัง้ 5 สวน ชว ยบํารงุ กาํ ลัง (S2-74)

บน : ผลออน, ลา งซา ย : เนื้อในผล, ลา งขวา : ยอดออ นของอา ย
บาวมสี ีนํ้าตาลทอง

บน : หใู บรูปคลา ยเขากวาง, ลาง : ฝก แกแหงของอะราง

457

อาวแดง อนิ ทนิลน้าํ
ช่อื ทอ งถิ่น : กระเจยี ว (พิษณุโลก), กระเจยี วแดง ชอ่ื ทอ งถ่ิน : อินทนลิ อินทนลิ น้ํา (ตรัง, สระแกว )
(อดุ รธาน)ี ชอ่ื วิทยาศาสตร : Lagerstroemia speciosa (L.) Pers.
ชือ่ วิทยาศาสตร : Curcuma angustifolia Roxb. ช่อื วงศ : LYTHRACEAE
ชื่อวงศ : ZINGIBERACEAE ลกั ษณะเดน : ไมต นผลัดใบชว งส้ัน ๆ สูงถึง 30 ม. เปลือกเรยี บ
ลกั ษณะเดน : ไมลมลุก สูงถงึ 50 ซม. มเี หงา สน้ั ใตดนิ และราก ตามกงิ่ กา นใบและใบเกล้ียง ใบเดีย่ ว เรียงตรงขาม-เกือบตรงขาม
สะสมอาหารกลมรี ใบเดี่ยว รปู รี ยาว 30-50 ซม. กานใบเปน รปู รีแกมขอบขนาน ยาว 15-35 ซม. ปลายใบเรยี วแหลม ชอดอก
กาบโอบกนั แนนกบั กา นใบอื่น ๆ เปน ลาํ สงู ไดถ งึ 25 ซม. ปกตชิ อ ต้ังขึ้น ยาวถึง 40 ซม. มขี นส้ันสีขาว กลีบดอกสมี วงอมชมพู มี 6
ดอกแทงข้ึนจากดนิ กอนแทงใบ หรือแทงออกที่ยอดพรอม ๆ กบั กลบี กลีบยน ดอกบานกวาง 5-7 ซม. ถวยรองดอกมีสันตามยาว
ใบออนในชว งปลายฤดรู อ น-ตน ฤดูฝน ใบประดบั ซอนกันเปน ชั้น 12 สัน ผลทรงกลม กวาง 3 ซม. แกแหง แตกอา 6 ซีก, พบตาม
สูงถึง 17 ซม. (ไมร วมกา นชอดอก) ใบประดบั ชวงบนสชี มพเู ขม ริมน้ําในปาดงดบิ ทัว่ ประเทศ
อมแดง ใบประดบั ชวงลา งสเี ขียว ดอกสีเหลือง กา นชอ ดอกสูงได สรรพคุณ
ถึง 15 ซม., มีจุดตา งจากวา นมหาเมฆ Cur_aer) ที่อาวแดงมแี ผน • ตํารับยาแกเ บาหวาน/ความดันโลหติ : รักษาเบาหวาน ความ
ใบดานลา งมีขนส้ันและเนอื้ ในเหงาสขี าว ไมมีใจกลางสีมวง ดันโลหติ สงู (E2-219)
สรรพคุณ • ตาํ รบั ยาโรคความดนั โลหติ สูง/โรคเบาหวาน : ชวยลดความ
• หวั หรือเหงา : แกฟ กซ้ํา (N1) ดันโลหติ สูง เบาหวาน ลดไขมนั ในเลือด (S1-15)
• เหงา และรากสะสมอาหาร : ชวยขบั ลมในทางเดินอาหาร; ชอ • ตํารับยาโรคความดนั โลหิต : ชว ยลดความดันโลหิตสูง (S2-39)
ดอกออ น : ทานเปน ผักสด (NE3)

ชอ ดอกของอาวแดง/กระเจียวแดง

458

ผลของอนิ ทนลิ น้ํา

อนิ ทนิลบก อนิ ทนิลบก
ช่ือทอ งถ่ิน : อินทนลิ บก (พิษณโุ ลก) อนิ ทรชิต
ช่ือวิทยาศาสตร : Lagerstroemia macrocarpa ชื่อทองถน่ิ : เสลา (สระแกว )
Wall. ex Kurz ช่อื วทิ ยาศาสตร : Lagerstroemia loudonii Teijsm. & Binn.
ช่อื วงศ : LYTHRACEAE ชื่อวงศ : LYTHRACEAE
ลักษณะเดน : ไมตนผลดั ใบ สงู ถงึ 20 ม. เปลือกเรยี บ-แตก ลักษณะเดน : ไมตน ผลัดใบ สูงถงึ 30 ม. เปลือกแตกรอง-สะเก็ด
สะเก็ดบาง ตามก่ิง กานใบและใบเกลย้ี ง ใบเด่ยี ว เรยี งตรง ตามแนวยาว ตามกิ่ง ชอ ดอก กา นใบและใบมขี นสน้ั หนาแนน สี
ขา ม-เกือบตรงขาม คลายอนิ ทนิลนา้ํ (Lag_spe) จดุ ตา งที่ นาํ้ ตาล ใบเด่ยี ว เรียงตรงขา ม-เกอื บตรงขาม รูปขอบขนาน ยาว
อินทนิลบกมีใบรูปรี ยาว 12-18 ซม. ปลายใบมน-หยักเปน ติ่งสน้ั 15-25 ซม. ปลายใบมน-แหลม กลบี ดอกสีมวง-ชมพ-ู ขาว มี 6
ดอกบานกวาง 7-12 ซม. ผลทรงกลม กวาง 3-4 ซม. (ขนาดใหญ กลีบ ดอกบานกวา ง 4-5 ซม. ถวยรองดอกมสี ันตามยาว 12 สนั
กวา ), พบตามปา ผลดั ใบ ท่ัวไปยกเวนภาคใต, มีสรรพคุณคลาย ผลทรงกลม กวาง 2-2.5 ซม., พบตามปา เบญจพรรณหรือปาดง
อนิ ทนิลน้ํา (Lag_spe) สามารถใชแ ทนกันได ดิบแลง ท่วั ไป
สรรพคณุ สรรพคุณ
• ทง้ั 5 : รกั ษาเบาหวานและความดันโลหติ สงู มีสรรพคณุ คลา ย • ท้ัง 5 : ตมนํา้ ด่ืม หรอื ใชเขายา รักษาโรคเบาหวานและความ
อินทนิลนา้ํ (Lag_spe) สามารถใชแ ทนกนั ได (E2-219) ดนั โลหิตสงู มีสรรพคณุ คลายอนิ ทนิลนํ้า (Lag_spe) สามารถใช
• เปลอื ก : สมานแผลภายนอก หรอื แผลภายใน (N1) แทนกันได (E2)

459

ผลแกแ หง ของอินทรชิต

อตุ พิด ชอ ดอกดา นในกาบรองชอ ดอกของอุตพดิ
ชอ่ื ทองถ่นิ : อตุ พดิ (ตรัง) แอ๊ดเล็ก
ชื่อวิทยาศาสตร : Typhonium trilobatum (L.) Schott ชือ่ ทองถิ่น : แตว นาํ้ (สระแกว )
ชื่อวงศ : ARACEAE ช่อื วิทยาศาสตร : Erismanthus sinensis Oliv.
ลกั ษณะเดน : ไมลม ลุก สูงถงึ 30 ซม. มีเหงาใตดิน ใบรูปไข-รูป ชื่อวงศ : EUPHORBIACEAE
หยัก 3 แฉก ยาว 15-27 ซม. โคนใบเวา ลกึ คลา ยเงีย่ งใบหอก ลักษณะเดน : ไมตน สูงถงึ 5 ม. ตามกงิ่ กานใบ และผลมีขนสั้น
แผน ใบออนนมุ และเกลี้ยง ผิวดานบนมรี อยกดตามแนวเสน ใบ มี สนี าํ้ ตาล ใบเดีย่ ว เรียงตรงขา ม รปู ขอบขนาน-หอกกลับ ยาว
เสน ขอบในใกลขอบใบ ชอดอกแบบมีกาบรองสีแดงอมน้าํ ตาล รูป 8-13 ซม. โคนใบเบย้ี ว กา นใบยาว 5-10 มม. บวมพอง ชอ ดอก
ไข ยาว 13-18 ซม. โคนกาบหยกั คอดเปน กระเปาะสีเขียว ปลาย เพศผสู แี ดงอมชมพู ทรงคอนขางกลม ยาวถึง 3 ซม. ผลมี 3 พู
ชอดอกรปู กรวยเรยี วยาว ยาวถงึ 15 ซม. ดอกสงกลน่ิ เหมน็ บาง กวาง 1.3 ซม. กานผลยาว 2 ซม.
ชวงเวลา สรรพคณุ
สรรพคุณ • เปลอื ก กิง่ หรือราก : รกั ษาบาดแผลและสมานแผล (E2)
• ตํารบั ยาขับเสมหะ/แกไ อ : หวั หรือเหงาชว ยขับเสมหะ แกไ อ
(S1-11)

460
เออื้ งหมายนา
ช่อื ทองถน่ิ : เออ้ื งหมายดง (พษิ ณโุ ลก), เออ้ื งหมายนา
(ตรงั , สระแกว)
ชือ่ วิทยาศาสตร : Cheilocostus speciosus (J. Koenig) C. D.
Specht
ชือ่ วงศ : COSTACEAE
ลักษณะเดน : ไมลม ลุก สงู ถงึ 2 ม. มเี หงา ใตด ิน ลําตน เหนอื ดินมี
ขอ ปลอง ลาํ ตนหนา 2-3 ซม. ใบเดย่ี ว เรยี งเวยี น รปู รี-ใบหอก
ยาว 20-30 ซม. ใบออนแผน ใบดา นลางมขี นไหมสเี งนิ แนบกับผิว
ชอดอกออกท่ยี อด กลบี ดอกรปู แตรสีขาว ยาวถงึ 10 ซม. กลาง
ดอกสีเหลือง ผลออนคอ นขา งกลมผิวเปน สามเหลี่ยม สีเขียว-แดง
ปลายผลมีหลอดกลีบเล้ียงติดคาง
สรรพคณุ
• เหงา : แกห วดั แกโ รคหอบหดื (E2)
• เหงา : แกฝหนอง (N1)
• ท้งั ตน : ขับปสสาวะ รักษาหนู ้ําหนวก (NE2)
• ตํารับยาแกกษัยไตพิการ : แกก ระษยั ไตพกิ าร บํารุงไต, ชว ย
ขับปสสาวะ (S2-09)

กลาง : ชอ ดอกเพศผ,ู ลาง : ผลออนของแอด
บนซาย : ดอก, บนขวา : ผลออ นของเอือ้ งหมายนา

461

ฮอ่ สะพายควาย
ชอ่ื ทองถน่ิ : เถาดกู งู เถากระดกู งู (สระแกว),
ยานดกู (ตรัง)
ชื่อวิทยาศาสตร : Sphenodesme pentandra Jack
ชือ่ วงศ : LAMIACEAE
ลกั ษณะเดน : ไมเถาเน้ือแขง็ ยาวถึง 30 ม. เปลือกเถาแตกรอ ง
แกมสะเก็ดตามยาว เปลือกในมเี สี้ยนสีเหลืองสม ตามสว นออน ๆ
มีขนสัน้ เม่อื แกเกลย้ี ง กง่ิ ออนเปน ส่เี หลี่ยม ใบเดยี่ ว เรียงตรงขา ม
รูปรแี กมขอบขนาน-ใบหอก ยาว 10-17 ซม. ปลายใบเรยี วแหลม
แผนใบดานบนมนั เงา มรี อยกดตามแนวเสน ใบเลก็ นอ ย กา นใบ
ยาว 5-10 มม. ชอดอกออกท่ปี ลายกงิ่ ยาวถึง 30 ซม. ใบประดบั
สีเขยี วออน ผิวเกลยี้ ง รปู ขอบขนาน มี 6 อัน รองรับชอดอก (ดู
คลา ยดอก) บานกวาง 5-6 ซม. ตดิ คงทน มีดอกยอ ยตรงกลางชอ
7-9 ดอก กลบี ดอกสีมว ง มี 5 แฉก กลางหลอดดอกมขี นเปนฝอย
ผลกลมรี เนื้อแขง็ กวา ง 4 มม.
สรรพคณุ
• เถา : แกปวดเมอ่ื ยกลา มเนอื้ ปวดเสน เอ็น ชว ยเชื่อมตอ กระดูก
ทห่ี ัก แกไมเกรน; ใบสด : ถา กินจะทาํ ใหม ึนงง (E2)
• ตาํ รับยาแกป วดเมอื่ ย-กระดูกทบั เสน : แกปวดหลัง ปวดเอว
ปวดไขขอ ปวดกระดกู แกก ระดูกทบั เสน บํารุงธาตุ (E2-216)
• ตาํ รับยาปรบั ธาตุ/ปวดเมอื่ ย/ปวดขอ-เอน็ : ชว ยปรบั ธาตุ แก
ปวดเมอ่ื ย ปวดเขา-ขอ-เอน็ แกเ อ็นพกิ าร (S2-26)
• ตํารับยารักษากระดกู ทับเสน : รกั ษาอาการกระดูกทบั เสน
(S2-66)

บน : ใบของตนอายุนอย, กลาง : ใบของตน อายุมาก, ลาง : หนา
ตัดเถาของฮอสะพายควาย/ยา นดูก

เถาอายุมากของฮอ สะพายควาย/ยา นดกู

462

463

สว่ นที่ 4

ภาคผนวก

464 หนา กระบกคาย 250
กระเบา 188
ดัชนีชอื่ ท้องถิน่ 193 กระเบา 233
191 กระเบากลกั 188
ชื่อทอ งถิน่ 182 กระเบาใต 188
457 กระเบาน้ํา 188
กน ครก 395 กระเบาใหญ 188, 188
กรุงเขมา 457 กระเบาใหญ 233
กรวยปา 393 กระพังโหม 336
กระเจียว 446 กระมอบ 189
กระเจยี วชาง 218 กระวาน 189
กระเจยี วแดง 224 กระวานขาว 190
กระเจียวตัวเมีย 182 กฤษณา 191
กระเชา ผีมด 182 กฤษณา 192
กระซิก 183 กฤษณาใต 192
กระดอหดใบขน 399 กลวยเตา 193
กระดังงา 399 กลวยเถื่อน 193
กระดงึ ชา งเผอื ก 292 กลวยนอ ย 299
กระดกู กบ 399 กลว ยปา 193
กระดกู ไก 183 กลว ยมสุ งั 375
กระดูกไกขาว 184 กลวยหมูสงั 375
กระดกู ไกแ ดง 184 กลวยอีเห็น 391
กระดกู ไกป า 185 กลอย 193
กระโดน 423 กลอยเบ่อื เมา 193
กระแตไตไม 185 กลง่ิ กลางดง 185
กระทงลาย 186, 186 กลิง้ กลางดง 394
กระทอมเลือด 186 กลึงกลอม 194
กระทงิ 186 กวาว 206
กระทือ 187 กวาวเครอื แดง 290
กระทุม 187 กวา วแดง 290
กระทุมเนนิ
กระทุมบก
กระเทยี มชาง
กระบก

กอมขม 194 กาํ ลงั ชา งเผือก 465
กะเจยี น 195 กาํ ลังชา งสาร
กะตังใบ 195 กาํ ลงั ทรพี 303
กะหวาด 412 กําลงั เลอื ดมา 319
กะอวม 196 กําลงั วัวเถลิง 399
กดั ลนิ้ 196 กําลงั ววั เถลิง 310
กดั ล้ินดง 221 กาํ ลงั เสือโครง 203
กนั เกรา 196 กาํ ลงั เสือโครง 214
กางปลาขาว 197 กาํ ลังเสอื โครง 204
กางปลาเครอื 197 กําลงั เสอื โครงนอ ย 249
กางปลาแดง 197 กําลงั หนมุ าน 389
กางปลาแดง 378 กําลงั หนมุ าน 205
กาแซะ 253 กําลงั หนุมาน 204
กา นเหลือง 198 กโ้ี กย 256
กา นเหลอื ง 254 กกุ 444
กาฝาก 198 กงุ 401
กาฝากมะนาว 198 กมุ น้าํ 199
กาฝากมะมวง 198 กมุ บก 331
กาฝากมะมวงคนั 198 กดู ชาง 199
กาฝากมะมว งปา 198 กดู ฝอย 200
กาม 200 กูดพราว 392
กา มปู 261 กดู มันแดงตัวผู 436
กายสิทธ์ิ 450 เกล็ดนม่ิ 200
การบรู เถา 385 เกล็ดปลา 309
การเวก 296 เกลด็ ปลาชอน 201
กาเลด็ กาเวา 197 เกล็ดลนิ่ 200
กาสามปก 199 เกล็ดลน่ิ นอ ย 201
กาหลง 430 เกลด็ ลนิ้ ใหญ 201
กําจดั 202 แกมขาว 201
กําจัดตน 202 แกลบกอ ง 200
กาํ จาย 202 แกแล 308
กําแพงเจ็ดชั้น 203 แกแล 280
201
416

466 201 ขาวจ่ี 453
217 ขา วตาก 227
แกว 186 ขา วเย็นเหนือ 209
โกทา 204 ขา วสารปา 211
โกสม 205 ขาวสารหลวง 211
ไกรทอง 224 ขาวหลามดง 212
ขม้ินเครือ 395 ขาใหญ 209
ขมน้ิ เครือ 205 ขาใหญ 318
ขม้ินดํา 374 ขก้ี าขาว 212
ขม้นิ ฤาษี 205 ขก้ี าแดง 182
ขลง 325 ขี้กาแดง 212
ขวากไก 206 ขไ้ี กย าน 212
ขวาง 414 ขต้ี นุ 316
ขวา ว 414 ขผ้ี ึ้ง 449
ขอบชะนาง 206 ขี้แรด 213
ขอบนาง 207 ข้หี นอน 450
ขอ ย 207 ขีเ้ หล็ก 213
ขอ ยนาํ้ 207 ขี้เหล็กปา 214
ขอยหนาม 208 ขเ้ี หล็กปา 428
ขอยหนาม 208 ขี้เหล็กเลอื ด 214
ขะยอมหลวง 209 ขี้อน 316
ขันทองพยาบาท 209 เขกา 214
ขาไก 209 เข็มขาว 215
ขาไกแดง 384 เขม็ แดง 215
ขาคม 209 เข็มทอง 215
ขาคม 210 เข็มปา 211
ขาโคม 300 เข็มปา 215
ขาตาแดง 209 เข็มปา 269
ขานาง 209 เขม็ ไหม 216
ขา ปา 210 เขยตาย 216
ขาเปย นมุ 210 เขยี วพุมใบมน 359
ขา ลงิ 210 เขียวพมุ ใบยาว 360
ขา ลงิ
ขา เลก็

เขยี วสะอน้ื 394 คา งคาวขาว 467
เขืองเขียว 419 คางคาวดํา
ไขเตา 193 คา งคาวดําดอกใหญ 395
ไขเนา 216 คา งคาวหนู 302
ไขเ นา 231 คานหามเสือ 395
คนทา 217 คา ลิ้น 312
คนทีดาํ 381 คาํ พมา 271
ครอบจกั รวาล 312 คํามอกหลวง 196
ครอบจกั รวาล 343 คาํ แสด 430
ครามขน 217 คําแสดปา 231
คร้ี 218 คคุ ะ 232
คลา 218 คุระเปยะ 232
คลุม 219 คูน 224
คอก่วิ 264 เครอื ขอฮอ 224
คองเู หา 229 เครอื เขาดิน 383
คอนแคน 204 เครือเขาไฟ 306
คอนตหี มา 386 เครืองเู ขียว 230
คอนหมาขาว 204 เครืองูเหา 378
คอนหมาขาว 220 เครือซดู 228
คอนหมาแดง 386 เครือตดหมา 229
คอมเขยี ว 386 เครือปลอก 230
คอมแดง 333 เครือปลอก 432
คอมสม 333 เครือปลาสงแดง 230
คอแลน 220 เครือแฟบ 381
คอแลนเขา 221 เครือยานาง 230
คอเหี้ย 221 เครอื ไสต นั 230
คอแหง 241 เครอื หมอนอย 286
คัดเคา 222 เครอื ออน 364
คัดเคาเครือ 222 เครืออีโกย 191
คดั เคาดง 222 เครอื แฮม 231
คันแรว นกขอ 317 เคี่ยม 401
คา งคาว 223 เค่ียมคะนอง 205
228
228

468 341 จงิ จอ 239
341 จิงจอ เหลีย่ ม 239
แควบ 224 เจดียเ จ็ดชนั้ 204
แควบนํ้า 224 เจตพงั คี 239
โคคลาน 225 เจตพังคปี า 239
โคคลาน 263 เจตมลู เพลงิ ขาว 240
โคคลาน 183 เจตมลู ยาน 306
โคคลาน 226 เจตหมูน 306
โคคลานตวั ผู 227 แจง 240
โคลงเคลง 227 เฉียงพรานางแอ 241
โคลงเคลง 227 ชมชน่ื 312
โคลงเคลงขนตอม 232 ชมพนู าํ้ 242
โคลงเคลงตวั ผู 196 ชองแมว 242
ไครน า้ํ 233 ชองระอา 417
ฆา ลิน้ 233 ชะเนียง 243
งา ยอ ย 233 ชะพลู 245
ง้ิวดอกขาว 233 ชะมวง 243
งว้ิ ปา 294 ชะมวงชาง 243
งวิ้ ผา 237 ชะมวงใบเลก็ 442
จวง 234 ชะมวงปา 243
จันทนขาว 234 ชะมาง 442
จันทนค ันนา 235 ชะลูด 244
จนั ทนช ะมด 235 ชะลูดหอม 244
จันทนชะมด 235 ชะเอมไทย 245
จันทนแ ดง 235 ชะเอมปา 245
จันทนผ า 237 ชางนาว 275
จนั ทนห อม 285 ชางผสมโขลง 446
จันทนา 290 ชา งสรอ ย 195
จานเครอื 238 ชาพลู 245
จานเครอื 279 ชายผา สีดา 246
จําปูน 238 ชํามะเลยี ง 252
จิก 238
จกิ เขา
จิกนม

ชงิ ชัน 247 ดูกใส 469
ชิงชาชาลี 248 เดอื ยไก
ชิงชี่ 248 เดอื ยดบิ 208
ชิงดอกเดยี ว 381 แดง 256
ชนิ ช่ี 249 แดงเขา 364
ชมุ แสงแดง 250 แดงแสง 256
ชมุ เห็ดเทศ 250 โดน 428
เชยี ด 251 โดไ มรูลม 413
เชือก 377 ตดหมา 183
เชือกเขาไฟ 378 ตดหมาตน 257
แชม ชน่ื 261 ตนกน กระดูกบงั 433
โชน 252 ตน ดอกคบั 258
ซิก 218 ตน ตายปลายเปน 256
ซงิ ไคตน 251 ตรชี วา 211
ซี 336 ตรษุ 419
ซุกโก 344 ตอ 258
แซะ 253 ตองกาย 454
เฒาหลงั ลาย 253 ตองขา วตม 414
ดงเยน็ 344 ตองขา วตม 259
ดนั หมี 254 ตองเตา 197
ดนั หม่ี 254 ตองแตก 259
ดับไฟยาน 284 ตอ งแลง 260
ดีควาย 254 ตอ งแลง 260
ดีงูตน 194 ตองหนงั 298
ดีปลากงั้ 216 ตองแหง 298
ดีปลากง้ั 254 ตองอาน 232
ดปี ลากง้ั 301 ตอไส 256
ดปี ลากั้งปา 254 ตะกู 261
ดีปลาชอน 216 ตะแกแล 261
ดีหมี 255 ตะโกสวน 186
ดู 311 ตะขบ 201
ดกู ไกยา น 256 ตะขบปา 262
262
262

470 263 ตานเสย้ี น 272
263 ตานเสยี้ น 273
ตะขบปา 264 ตานเส้ียนเลก็ 273
ตะเขค มุ วัง 264 ตานหก 274
ตะเขบ็ 264 ตานหมอ น 274
ตะครอ 265 ตาเปดตาไก 270
ตะครอง 267 ตาลเหลือง 275
ตะคา นเลก็ 267 ตาํ เสา 196
ตะเคยี น 267 ติง่ ต่ัง 275
ตะเคียนเฒา 294 ติ่งตั่งตวั แม 275
ตะเคียนทอง 232 ติ้ว 276
ตะไครตน 268 ติ้วเกล้ียง 276
ตะไครน า้ํ 268 ตว้ิ ขาว 276
ตะแบก 268 ตว้ิ แดง 276
ตะแบกแดง 346 ตว้ิ สม 276
ตะแบกนา 269 ตนี ตัง่ 275
ตะแบกเลอื ด 269 ตนี ตัง่ เต้ีย 277
ตะลมุ พกุ 269 ตีนนก 278
ตะไหล 270 ตีนเปด 420
ตังตาบอด 193 ตนี เปด เครือ 289
ตบั เตาตน 198 ตีนเปด ดง 208
ตบั เตาเตย้ี 262 ตีนเปดดาํ 278
ตับเตา นอ ย 203 ตมุ เตน 392
ตบั เตา ใหญ 203 ตูมกา 429
ตาไก 270 ตูมกาขาว 429
ตาไก 271 เต็ง 279
ตาไกใบกวาง 195 เตง็ หนาม 280
ตา ง 271 เตยเขา 281
ตา งไก 271 เตยยาน 280
ตางหลวง 283 เตยหนู 281
ตาตมุ บก 385 เตยเหาะ 281
ตานดาํ 272 เตาราง 283
ตานนกกด
ตานนม

เตมิ 282 ทองเดอื นหา 471
แตดลงิ 405 ทองหลางใบมน
แตว 276 ทองหลางปา 291
แตวนาํ้ 459 ทอมหมูชอ 292
ถานไฟผี 283 ทะโล 291
เถากระดกู งู 461 ทงิ้ ถอ น 292
เถาคันแดง 401 ทุ 361
เถาดกู งู 461 ทุงฟา 293
เถาตีนตง่ั 275 เทพทาโร 328
เถานมววั 297 เทา ยายมอ ม 293
เถานา้ํ ดบั ไฟ 284 เทายายมอ มตน 294
เถาประโยด 284 ไทรยอ ย 295
เถาพนั ซาย 285 นกนอน 295
เถามหาพลงั 375 นน 295
เถาเมอื้ ย 367 นนทรปี า 300
เถายา นาง 286 นมควาย 278
เถารางแดง 381 นมงวั 456
เถาล้ินเสือ 364 นมงัว 296
เถาวัลยเ ปรียง 287 นมชะนี 296
เถาวัลยยง้ั 288 นมนอย 357
เถาวลั ยเ หลก็ 230 นมพจิ ติ ร 297
เถาวลั ยเหล็ก 381 นมแมว 298
เถาสะคา น 265 นมแมวปา 298
เถาสะเอม 417 นมแมวปา 299
เถาหงอนไก 288 นมวัว 296
เถาเอน็ 376 นมสวรรค 299
เถาเอน็ ออ น 230 นมสวรรคต วั ผู 357
เถาเอ็นออน 289 นมสาว 300
เถาไอเหล็ก 454 นมหวนั 301
ทนดี 257 นวลแปง 272
ทนดี 260 นากบดุ 300
ทองเครอื 290 นางแซง 300
307
390

472 222 ใบตางดอก 308
301 ปดคาย 378
นางพญาทาวเอว 301 ปรง 309
นางแยม ปา 328 ปรงไข 309
นางแยม ปา 301 ปรงทะเล 309
นางแยมปา 312 ปรงสวน 309
นางแลว 284 ประคําไก 310
นํ้าขาว 194 ประดงแดง 310
นา้ํ ดบั ไฟ 304 ประดงเลือด 310
นาํ้ นอง 194 ประดงสอ 301
นํ้านอง 194 ประดู 311
นํ้านองตน 410 ประดูโคก 311
นา้ํ นอ ย 452 ประดปู า 311
นา้ํ แนขน 410 ประดสู ม 282
นา้ํ แนข าว 302 ประยงคเ กลือ่ น 312
นาํ้ แนม วง 302 ประยงคป า 312
น้ิวมอื พระนารายณ 302 ปรงิ 354
เนระพสู ี 243 ปลายขา วสาร 216
เนระพูสไี ทย 304 ปลาไหลทอง 313
เนยี ง 303 ปลาไหลทอง 417
เนยี น 241 ปลาไหลเผอื ก 313
โนรา 387 ปอกระสา 314
บง มงั่ 305 ปอขนนุ 314
บริแหวง 305 ปอขาว 316
บวบขม 306 ปอขอ้ี น 316
บอนเตา 306 ปอแดง 314
บอระเพด็ 306 ปอเตา ไห 315
บอระเพด็ พุงชา ง 306 ปอเตาไห 316
บัวบกโคก 308 ปอฝา ย 316
บัวบกเถา 307 ปอยาบ 435
บาวมามืด 254 ปก ษาแหวกรัง 234
บุนนาค 205 ปดมุก 317
บุหรหี่ นัง
เบนขอ

ปดุ ขนดอกขาว 317 ผา รา ยหอทอง 473
ปดุ คางคก 318 ไผร วก
ปุดชาง 318 ฝนแสนหา 205
ปุดดิน 318 ฝนแสนหา 324
ปดุ แดง 318 ฝาง 387
ปุดเมืองกาน 318 ฝางแดง 409
เปราะปา 319, 319 ฝางสม 325
เปราะใหญ 319 ฝางเสน 325
เปลาเงนิ 320 ฝาละมี 325
เปลาแดง 321 ฝหมอบ 325
เปลา ตะวนั 320 พญางูเหา 270
เปลา แพะ 321 พญาทาวเอว 326
เปลาเลือด 321 พญาเทครวั 229
เปลาหลวง 321 พญาปลองเงิน 222
เปลาใหญ 321 พญาปลอ งทอง 288
เปาะแปะ 277 พญาปลอ งทอง 417
เปอ ย 268 พญามอื เหลก็ 327
เปอ ย 268 พญามอื เหลก็ 417
เปอยเลือด 346 พญามูลเหล็ก 205
แปงนอย 319 พญารากขาว 327
โปรงฟา 421 พญารากดาํ ตน 327
ผกั กาดกบ 322 พญาวานร 328
ผักกาม 200 พญาสัตบรรณ 391
ผักติ้ว 276 พญาสัตบรรณ 376
ผักเมก็ 428 พญาเสอื โครง 278
ผักไร 245 พนมสวรรค 420
ผกั สาบ 323 พนมสวรรคป า 205
ผักหนาม 323 พรวด 300
ผกั หวาน 324 พรหมตีนสูง 328
ผกั หวานปา 324 พระขรรคเพชร 328
ผกั หวานเปร้ียว 410 พราวนกคมุ 329
ผกั อีเลดิ 245 พรา วนกคมุ 438
259
396

474 330 พลิ งั กาสาปา 234
330 พลิ ังกาสาปา 270
พริกนก 330 พิลังกาสาปา 402
พรกิ ปา 202 พงุ ทะลาย 430
พริกฤาษี 330 พดุ ทงุ 338
พรกิ หอม 331 พุดปา 330
พฤกษ 332 พมุ พีแดง 301
พลวง 332 เพกา 339
พลองกินลูก 453 โพบาย 340
พลองแกม อน 453 ไพ 342
พลองแกลบ 332 ไพลนก 340
พลองขีน้ ก 332 แฟบน้าํ 341
พลองใบมน 333 ไฟเดือนหา 269
พลองใหญ 333 มวงเลอื ด 341
พลับเขา 187 มะกลํา่ ตน 342
พลับพลา 333 มะกลํา่ ตาชาง 342
พลบั พลึงปา 228 มะกอก 342
พลา 192 มะกอกเกลื้อน 342
พลูชา ง 334 มะกอกปา 342
พวมพราว 334 มะกอกพราน 342
พะยอม 267 มะกองขา ว 343
พะวา 335 มะกองคา งคาว 223
พะวานา้ํ 335 มะกา 344
พงั คี 335 มะกาเครอื 344
พังแหร 336 มะกาตน 345
พังแหรใหญ 336 มะกายเครือ 225
พังโหม 336 มะเกลือ 346
พันจาํ 337 มะเกลือเลือด 346
พาโหม 337 มะเกิ้ม 342
พาโหมตน 338 มะขามปอ ม 347
พกิ ลุ 270 มะเขอื ข่ืน 326
พิกุลปา 383 มะคอม 333
พิลังกาสา
พิลงั กาสา

มะคังแดง 348 มะเมา สาย 475
มะคา ขห้ี มู 253 มะระขน้ี ก
มะคา แต 348 มะเล่มิ 358
มะคาโมง 349 มะสอย 359
มะคาํ ไก 310 มะสอยใหญ 342
มะคาํ ดคี วาย 349 มะหวด 359
มะเค็ด 350 มะหวดนอ ย 360
มะแควบ 341 มะหวดผี 360
มะซกั 349 มะหาด 360
มะดูก 350 มะหาด 360
มะดูกหิน 350 มะหาดใหญ 361
มะเดอ่ื ชมุ พร 351 มะหาดใหญ 451
มะเด่อื ปลอง 351 มงั ตาน 361
มะเด่ือปอ ง 351 มงั เบร 451
มะเดอ่ื อทุ ุมพร 351 มังเร 361
มะตาด 352 มันแซง 226
มะตูม 353 มนั เทยี น 226
มะแตกเครือ 184 มนั นก 362
มะนาวผี 354 มนั พาด 362
มะปริง 354 มนั เสา 362, 362
มะปรางปา 355 มากระทืบโรง 362
มะพลบั 262 มา ทลายโรง 363
มะพลบั ทอง 355 มา ลาย 363
มะพลบั ปา 304 มยุ ดอน 363
มะพลับปา 355 มกู เขา 333
มะพอก 355 เม็ดขาวสาร 348
มะแฟน 356 เมาไขปลา 364
มะไฟ 356 เมาสรอย 368
มะไฟปา 356 เมา สาย 368
มะไฟแรด 357 เมา เหล็ก 368
มะมวงคนั 358 เมอื่ ยดํา 358
มะมว งปา 358 เม่ือยดกู 369
367
367

476 367 ยา นปด 375
366 ยา นพาโหม 336
เมอ่ื ยแดง 364 ยา นเมาะ 287
โมก 364 ยา นลิเภา 387
โมกเครือ 365 ยา นอวด 450
โมกเครือ 366 ยานเอน็ 376
โมกแดง 366 ยานเอ็นมา 363
โมกมัน 366 ยา นาง 286
โมกหลวง 365 ยายกง้ั เล็ก 376
โมกใหญ 324 ยายคลงั 253
ไมมกู 192 ยายปลวก 350
ไมร วก 250 ยารากขาว 441
ไมหอม 324 ยารากเหลอื ง 370
ไมโ อบ 369 ยาหัวขอ 195
ไมฮ วก 370 รกฟา 377
ยมหอม 292 รสสคุ นธ 378
ยมหิน 370 ระฆงั เขยี ว 420
ยอดก 371 ระงบั 378
ยอดิน 371 ระงับพษิ 378
ยอเถ่อื น 370 ระยอม 379
ยอปา 372 ระยอ มเลก็ 379
ยอแหยง 374 ระเอยี งใบมน 242
ยาง 371 รัง 379
ยาง 271 รางจืด 380
ยางแดง 372 รางแดง 381
ยางตาแตก 372 ราชครูดํา 381
ยางนา 373 ราชดัด 382
ยางมนั หมู 374 ราชพฤกษ 383
ยางยูง 374 ราม 383
ยางวาด 461 เรว 384
ยานขลง 375 เรวปา 317
ยา นดกู 286
ยา นนมควาย
ยานนาง

เรวใหญ 384 โลดทะนง 477
ฤาษผี สม 385 ววั หาย
ฤาษผี สมแกว 385 วัวหายแดง 390
ฤาษผี สมเสรจ็ 385 วานกาเหวาลาย 403
ละอองไฟฟา 385 วานกําลังหนุมาน 403
ลาย 386 วานกีบแรด 197
ลาํ เจยี กเขา 281 วา นไกนอ ย 436
ลําดวน 391 วา นขันหมาก 392
ลาํ ดวนดง 391 วา นคางคาวดํา 385
ลําเท็ง 309 วา นดักแด 329
ลาํ พปู า 392 วา นนกคุม 302
ลน้ิ กวาง 386 วา นนกคุม 393
ล้ินควาย 341 วา นนางตัด 319
ลน้ิ งเู หา 327 วานประดบั ดิน 398
ล้นิ ฟา 339 วา นพระฉิม 393
ลิน้ แรด 378 วา นพรา ว 436
ลิ้นเสอื 378 วา นพังพอน 394
ล้ินเห้ยี 298 วา นมหากาฬ 394
ลเิ ภาใหญ 387 วา นมหาเมฆ 395
ลูกขา 387 วานลว่ิ เต้ีย 322
ลูกใตใบ 434 วา นสากเหล็ก 395
เล็ดชาง 259 วานสากเหลก็ 440
เล็ดหนู 197 วานสาวหลง 259
เล็บมือนาง 388 วานสาวหลงใต 396
เลบ็ แมว 389 วานหอมใหญ 397, 397
เลบ็ เหยีย่ ว 389 วานหาวนอน 397
เลบ็ เหยย่ี วนอ ย 389 วาสนาปา 395
เลบ็ เหย่ียวใหญ 264 สกุณี 398
เลอื ดมา เครอื 310 สน 220
เลอื ดแรด 390 สนกระ 398
เลอ่ื ม 342 สนสองใบ 399
โลด 389 สนสามใบ 399
399
400

478 185 สมนุ มะแวง 409
401 สมุย 445
สบูเลือด 288 สมยุ ขน 445
สม กบ 401 สมุลมะแวง 409
สม กงุ 402 สมลุ แวง 409
สม กุง 402 สรอยอินทนิล 410
สมกุง 402 สลกั ดํา 333
สมกงุ ขน 401 สลัด 410
สมกงุ ขาว 403 สลัดได 411
สม กุงชาง 405 สลดั ไดปา 411
สม กุงตรงั 403 สวอง 418
สม ข้มี อด 404 สวาด 412
สม แขก 206 สอ งฟา 412
สม ควาย 243 สองฟา 421
สมพอ 404 สะแกแสง 413
สม โมง 401 สะคาน 265
สมลม 405 สะคา น 265
สมลมปา 405 สะคา นเถา 265
สมลงิ 378 สะคานพริก 265
สมสนั ดาน 454 สะคา นพิษ 265
สมเสรจ็ 407 สะเดา 413
สมอเครือ 406 สะเดาเยน็ 414
สมอชด 406 สะตอ 414
สมอดีงู 407 สะตอขาว 414
สมอทะเล 407 สะตอดาน 414
สมอไทย 431 สะบา 415
สมอพเิ ภก 398 สะบามอญ 415
สมอรดั 405 สะมัง 388
สมอแหน 421 สะแล 416
สม ออ บแอบ 449 สะเอง 417
สมดั 408 สะไอตน 426
สมดั 316 สัก 417
สมัดนอ ย
สมี

สกั ขี 218 สรุ ามะรดิ 479
สกั ขี้ไก 418 เสงเล็ก
สงั กรณี 418 เสนหจนั ทรขาว 426
ส่งั ทํา 419 เสม็ด 427
สังวาลพระอินทร 419 เสม็ดขาว 393
สงั หยใู บเลก็ 420 เสมด็ ชุน 427
สัตบรรณ 420 เสม็ดแดง 427
สนั โสก 421 เสลดพังพอนตวั เมีย 428
สาน 421 เสลา 428
สา นนา้ํ 352 เสลาเปลอื กบาง 327
สานใหญ 421 เส้ียวใหญ 458
สามสบิ 422 แสงขนั 431
สามสิบสองประดง 425 แสมสาร 430
สายหยุด 422 แสม าทลาย 389
สารภี 423 แสลงใจ 428
สารภดี อกใหญ 424 โสกเขา 363
สารภีปา 423 ไสตนั 429
สารภีปา 424 ไสปลาไหล 430
สาวดาํ 355 หงอนเงอื ก 364
สาวสะดงุ 420 หญา ดอกคาํ 364
สาวหยุด 422 หญา ตดหมา 411
สาเหลา 344 หญา ตดหมาใบเล็ก 432
สาเหลา 425 หญา ตนี กา 432
สาํ รอง 430 หญา ตีนนก 433
สาํ รองกะโหลก 430 หญาใตใบ 433
สําโรง 431 หญาถอดบอง 433
สิรินธรวลั ลี 425 หญา ถอดปลอง 434
สีดาโคก 189 หญาบดิ 434
สีดาปา 189 หญาปราบ 434
สฟี นกระบือ 426 หญาปริก 435
สฟี นคนทา 217 หญา แพรกหนิ 257
สุรามะรดิ 203 หญา แพรกหินปูน 435
435
436

480 387 หมากครอ 264
436 หมากงาชา ง 443
หญา ยายเภา 439 หมากแตก 184
หญา รองไห 437 หมากบก 187
หญารแี พร 435 หมากเบน็ 263
หญาลน้ิ งู 437 หมากผปู า 444
หญา ลูกคลา 257 หมากเลอื่ ม 342
หญาสองปลอ ง 438 หมากหมก 444
หญา สาบ 438 หมากหวด 360
หญา สามคม 439 หมากแหน 407
หญาหนูตน 439 หมาถอนหลัก 292
หญา หางอน 440 หมานอ ย 191
หญา เหนยี วหมา 440 หมีเหม็น 445
หญา เหลก็ นกคุม 229 หมยุ ขน 445
หนอนตายหยาก 350 หมยุ ชา ง 421
หนามไกไ ห 217 หมุยหอม 421
หนามขแ้ี รด 264 หมูกลง้ิ 446
หนามคนทา 202 หลมุ นก 203
หนามครอบชา ง 441 หวา 447
หนามจาย 242 หวาด 412
หนามเดือยไก 350 หวาย 448
หนามแทงใบมน 389 หวายกอ 259
หนามแทง ใบมน 213 หวายขม 448
หนามเล็บแมว 303 หวายดิน 224
หนามหัน 302 หวายตะมอย 264
หนาวเดอื นหา 442 หวายตะมอย 448
หนุมานประสานกาย 442 หวายฝอย 435
หมอนอย 443 หวายลิง 449
หมกั แปม 407 หอมแขก 449
หมกั มอ 342 หนั 390
หมักแหน 263 หนั แดง 213
หมากกอก 362
หมากเกน็ หัวกะทาด

หวั เขาพระฤาษี 205 เหล่ือมบันดง 481
หวั ยาขา วเย็นใต 209 แหนกวาง
หวั รอ ยรู 184 แหนเครอื 183
หัวรอยรู 446 แหนง 270
หัววาว 184 แหนงดอกแดง 454
หัวเอีย่ น 269 อบเชย 397
หัสคณุ 408 อวดเชอื ก 318
หสั คณุ 421 อวดนา้ํ 251
หสั คุณเทศ 338 อวดน้ํา 454
หัสดํา 200 อวดเลอื ด 450
หัสแดง 385 ออยชาง 455
หางหมาจอก 450 ออยชา ง 450
หางไหลแดง 450 อะราง 199
หาด 361 อัคคีทวาร 245
หาด 451 อคั คีทะลกั 456
หาดใหญ 451 อายบา ว 258
หาํ เมย 255 อาวแดง 258
หปู ากกา 452 อนิ ทนลิ 456
หหู มี 316 อินทนลิ นอ ย 457
หูหมี 452 อนิ ทนิลนํ้า 457
หหู มขี น 452 อนิ ทนิลบก 431
เหมือดคน 357 อินทรชิต 457
เหมือดคนใหญ 389 อีนูนปา 458
เหมอื ดจี้ 453 อีเลดิ 458
เหมือดจี้ 453 อโี ลนซานกเขา 323
เหมือดสม 389 อีเหนียว 245
เหมือดแอ 453 อุตพดิ 248
เหล็กไมไ ผ 422 อุโลก 437
เหลก็ ไมไ ผ 453 เอน็ มา 459
เหลก็ ราชครู 454 เอ็นออน 401
เหลก็ เลอื ด 454 เอนอา 363
เหลือกปลาหมอบก 427 เอ็นอา 289
226
226

482 460
460
เอือ้ งหมายดง 459
เอ้อื งหมายนา 387
แอด เล็ก 461
ไอแหวง 379
ฮอ สะพายควาย 280
ฮัง 330
ฮังหนาม 204
ฮงั ฮอ น 270
ฮนุ ไฮ 270
เฮอื นกวาง 205
แฮดกวาง
แฮม

ดัชนชี ือ่ วิทยาศาสตร์ หนา 32 Anamirta cocculus 483
33 Anaxagorea javanica var. javanica
No ชือ่ วทิ ยาศาสตร 343 34 Anaxagorea luzonensis 224
213 35 Ancistrocladus tectorius 238
1 Abutilon indicum 196 36 Angiopteris evecta 203
2 Acacia megaladena var. indo-chinensis 309 37 Anneslea fragrans 386
3 Acronychia pedunculata 342 38 Antidesma acidum 392
4 Acrostichum aureum 323 39 Antidesma ghaesembilla 424
5 Adenanthera pavonina 353 40 Antidesma sootepense 368
6 Adenia viridiflora 349 41 Aporosa villosa 368
7 Aegle marmelos 404 42 Aquilaria crassna 358
8 Afzelia xylocarpa 223 43 Aquilaria malaccensis 389
9 Aganonerion polymorphum 312 44 Arcangelisia flava 191
10 Aglaia edulis 234 45 Archidendron jiringa 192
11 Aglaia odoratissima 329 46 Ardisia crenata var. crenata 205
12 Aglaia silvestris 330 47 Ardisia elliptica 243
13 Aglaonema simplex 245 48 Ardisia helferiana 270
14 Albizia lebbeck 293 49 Artabotrys burmanicus 383
15 Albizia myriophylla 261 50 Artabotrys harmandii 402
16 Albizia procera 210 51 Artocarpus lacucha 297
17 Allophylus cobbe 209 52 Artocarpus thailandicus 296
18 Alpinia conchigera 384 53 Aspidistra sutepensis 451
19 Alpinia malaccensis var. malaccensis 317 54 Atalantia monophylla 361
20 Alpinia mutica var. nobilis 278 55 Azadirachta indica 301
21 Alpinia rafflesiana var. hirtior 293 56 Baccaurea ramiflora 354
22 Alstonia angustiloba 420 57 Balakata baccata 413
23 Alstonia macrophylla 244 58 Baliospermum solanifolium 356
24 Alstonia scholaris 397 59 Barleria strigosa 340
25 Alyxia reinwardtii 397 60 Barringtonia macrostachya 260
26 Amomum biflorum 190 61 Bauhinia malabarica 418
27 Amomum schmidtii 189 62 Beilschmiedia roxburghiana 238
28 Amomum testaceum 401 63 Benkara fasciculata 430
29 Amomum verum 364 326
30 Ampelocissus martinii 256
31 Amphineurion marginatum

484 281 98 Centotheca lappacea 439

64 Benstonea humilis 449 99 Chassalia chartacea 216
65 Bergera koenigii
66 Bischofia javanica 282 100 Cheilocostus speciosus 460
67 Bombax anceps
68 Bouea oppositifolia 233 101 Chukrasia tabularis 370
69 Breynia glauca
70 Bridelia insulana 354 102 Cibotium barometz 385
71 Bridelia ovata
72 Bridelia retusa 378 103 Cinnamomum bejolghota 409
73 Bridelia stipularis
74 Bridelia tomentosa 345 104 Cinnamomum iners 251
75 Broussonetia kurzii
76 Broussonetia papyrifera 344 105 Cinnamomum parthenoxylon 294
77 Brucea javanica
78 Butea superba 280 106 Cinnamomum sintoc 387
79 Caesalpinia bonduc
80 Caesalpinia digyna 344 107 Cinnamomum subavenium 426
81 Caesalpinia sappan
82 Calamus viminalis 426 108 Cissampelos pareira var. hirsuta 191
83 Callerya atropurpurea
84 Cananga brandisiana 416 109 Cissus hastata 405
85 Cananga odorata var. odorata
86 Canarium subulatum 314 110 Cladogynos orientalis 239
87 Capparis adunca
88 Capparis micracantha 382 111 Clausena excavata 421
89 Carallia brachiata
90 Carex indica var. indica 290 112 Clausena guillauminii 412
91 Careya arborea
92 Caryota mitis 412 113 Cleidion javanicum 255
93 Casearia grewiifolia
94 Cassia fistula 202 114 Cleistanthus tomentosus 300
95 Cassytha filiformis
96 Catunaregam tomentosa 325 115 Clerodendrum indicum 295
97 Celastrus paniculatus
448 116 Clerodendrum infortunatum 310

253 117 Clerodendrum paniculatum 300

413 118 Clerodendrum villosum 328

182 119 Clidemia hirta 227

342 120 Clinacanthus nutans 327

304 121 Combretum indicum 388

248 122 Combretum latifolium 454

241 123 Congea tomentosa 231

438 124 Coptosapelta flavescens 374

183 125 Cotylelobium lanceolatum 228

283 126 Crateva adansonii subsp. trifoliata 200

182 127 Crateva magna 199

383 128 Cratoxylum cochinchinense 276

419 129 Cratoxylum formosum subsp. formosum 276

350 130 Crinum amoenum 187

184 131 Croton argyratus 320

132 Croton caudatus 224 166 Diospyros mollis 485
133 Croton crassifolius 335 167 Diospyros montana
134 Croton hutchinsonianus 321 168 Diospyros racemosa 346
135 Croton persimilis 321 169 Diospyros transitoria 283
136 Croton thorelii 320 170 Diospyros undulata 369
137 Cryptolepis dubia 289 171 Dipterocarpus alatus 355
138 Curcuma aeruginosa 395 172 Dipterocarpus chartaceus 333
139 Curcuma angustifolia 457 173 Dipterocarpus grandiflorus 372
140 Cyanthillium cinereum 442 174 Dipterocarpus kerrii 374
141 Cyathea latebrosa 200 175 Dipterocarpus tuberculatus 373
142 Cystacanthus vitellinus 254 176 Dipterocarpus turbinatus 372
143 Dalbergia oliveri 247 177 Donax canniformis 331
144 Dalbergia parviflora 218 178 Dracaena angustifolia 371
145 Dendrophthoe pentandra 198 179 Dracaena cochinchinensis 219
146 Derris elegans 455 180 Dracaena conferta 220
147 Derris scandens 287 181 Dracaena terniflora 235
148 Desmodium velutinum subsp. velutinum 437 182 Drynaria quercifolia 204
149 Desmos chinensis 422 183 Duabanga grandiflora 444
150 Desmos cochinchinensis 425 184 Elephantopus scaber var. scaber 184
151 Dianella ensifolia 438 185 Eleusine indica 392
152 Dicranopteris linearis var. linearis 252 186 Embelia macrocarpa 257
153 Dillenia indica 352 187 Embelia ribes 433
154 Dillenia obovata 421 188 Enkleia malaccensis 403
155 Dioecrescis erythroclada 348 189 Enkleia thorelii 402
156 Dioscorea alata 363 190 Entada rheedii 315
157 Dioscorea birmanica 362 191 Equisetum ramosissimum subsp. debile 311
158 Dioscorea bulbifera 394 192 Erismanthus sinensis 415
159 Dioscorea hispida 193 193 Erycibe schmidtii 434
160 Dioscorea laurifolia 454 194 Erythrina stricta 459
161 Dioscorea oryzetorum 362 195 Erythrina suberosa 230
162 Diospyros buxifolia 419 196 Erythroxylum cuneatum 291
163 Diospyros diepenhorstii 304 197 Etlingera araneosa 292
164 Diospyros ehretioides 270 198 Etlingera littoralis 204
165 Diospyros malabarica 262 199 Eulophia andamanensis 318
318
446

486 411 234 Guioa pleuropteris 405

200 Euphorbia antiquorum 313 235 Gymnopetalum scabrum 212
201 Eurycoma longifolia
202 Excoecaria oppositifolia 269 236 Gynura pseudochina 322
203 Fagraea fragrans
204 Fagraea racemosa 196 237 Haldina cordifolia 206
205 Falconeria insignis
206 Ficus benjamina 267 238 Hapaline benthamiana 305
207 Ficus hispida
208 Ficus racemosa 271 239 Harrisonia perforata 217
209 Firmiana colorata
210 Flacourtia indica 295 240 Hedyotis capitellata var. capitellata 256
211 Flacourtia ramontchi
212 Flagellaria indica 351 241 Helicteres hirsuta 316
213 Flueggea virosa
214 Freycinetia sumatrana 351 242 Hiptage benghalensis subsp. benghalensis 303
215 Garcinia atroviridis
216 Garcinia bancana 316 243 Holarrhena curtisii 338
217 Garcinia cowa
218 Garcinia lanceifolia 263 244 Holarrhena pubescens 366
219 Garcinia pedunculata
220 Garcinia speciosa 262 245 Homalium grandiflorum 250
221 Gardenia obtusifolia
222 Gardenia sootepensis 449 246 Homonoia riparia 232
223 Getonia floribunda
224 Glycosmis parva 197 247 Hopea odorata 267
225 Glycosmis pentaphylla
226 Gmelina asiatica 280 248 Hoya verticillata 298
227 Gnetum macrostachyum
228 Gnetum montanum 403 249 Hubera cerasoides 195
229 Goniothalamus laoticus
230 Goniothalamus macrophyllus 243 250 Hunteria zeylanica 364
231 Gonocaryum lobbianum
232 Gouania javanica 243 251 Hydnocarpus calvipetalus 188
233 Grewia abutilifolia
442 252 Hydnocarpus castaneus 188

404 253 Hydnocarpus ilicifolius 188

334 254 Hydnocarpus kurzii 233

189 255 Hydnophytum formicarum 446

231 256 Hymenocardia punctata 341

275 257 Hymenodictyon orixense 401

312 258 Hymenopyramis brachiata 183

216 259 Hypoxis aurea 432

242 260 Ichnocarpus frutescens 230

367 261 Indigofera hirsuta 217

367 262 Ipomoea rubens 376

212 263 Irvingia malayana 187

381 264 Ixora cibdela 215

254 265 Ixora javanica 215

284 266 Justicia grossa 376

435 267 Kaempferia elegans 319

487

268 Kaempferia pulchra 319 302 Mallotus resinosus 359
269 Kaempferia rotunda 398 303 Mammea harmandii 424
270 Knema globularia 390 304 Mammea siamensis 423
271 Knema tenuinervia subsp. setosa 341 305 Mangifera caloneura 358
272 Labisia pumila var. pumila 393 306 Mansonia gagei 235
273 Lagerstroemia calyculata 268 307 Melaleuca cajuputi 427
274 Lagerstroemia floribunda var. floribunda 268 308 Melastoma malabathricum subsp. 226
275 Lagerstroemia loudonii 458
276 Lagerstroemia macrocarpa 458 malabathricum 227
277 Lagerstroemia speciosa 457 309 Melastoma orientale 324
278 Lagerstroemia venusta 431 310 Melientha suavis 427
279 Lannea coromandelica 199 311 Melochia corchorifolia 391
280 Lasia spinosa 323 312 Melodorum fruticosum 332
281 Lasianthus chrysoneurus 317 313 Memecylon caeruleum var. floribundum 332
282 Leea indica 195 314 Memecylon ovatum 453
283 Lepionurus sylvestris 444 315 Memecylon scutellatum var. scutellatum 307
284 Lepisanthes fruticosa 252 316 Mesua ferrea 386
285 Lepisanthes rubiginosa 360 317 Microcos paniculata 333
286 Leptopus australis 319 318 Microcos tomentosa 408
287 Leucas zeylanica 435 319 Micromelum falcatum 445
288 Litsea glutinosa 445 320 Micromelum pubescens 212
289 Litsea pierrei 274 321 Mikania micrantha 337
290 Luffa aegyptiaca 305 322 Mimusops elengi 186
291 Lygodium salicifolium 387 323 Mitragyna rotundifolia 391
292 Maclura andamanica 214 324 Mitrephora tomentosa 259
293 Maclura cochinchinensis 201 325 Molineria capitulata 396
294 Maerua siamensis 240 326 Molineria latifolia var. latifolia 394
295 Maesa ramentacea 211 327 Molineria trichocarpa 359
296 Mallotus barbatus 260 328 Momordica charantia 370
297 Mallotus calocarpus 360 329 Morinda angustifolia var. angustifolia 371
298 Mallotus coudercii 263 330 Morinda coreia 201
299 Mallotus peltatus 410 331 Murraya paniculata 193
300 Mallotus philippensis 232 332 Musa acuminata subsp. acuminata 308
301 Mallotus repandus 225 333 Mussaenda angustisepala 308
334 Mussaenda glabra 198
335 Nauclea orientalis

488 443 370 Pinus latteri 399

336 Nenga pumila 186 371 Piper kurzii 330
337 Neolamarckia cadamba
338 Nephelium hypoleucum 220 372 Piper ribesioides 265
339 Neuropeltis racemosa
340 Ochna integerrima 363 373 Piper sarmentosum 245
341 Oldenlandia corymbosa
342 Operculina turpethum 275 374 Platycerium wallichii 246
343 Ophiopogon intermedius
344 Ophiopogon marmoratus 437 375 Plumbago zeylanica 240
345 Oroxylum indicum
346 Oxyceros bispinosus 239 376 Polyalthia debilis 193
347 Oxyceros horridus
348 Paederia foetida 435 377 Polyalthia evecta 298
349 Paederia linearis var. pilosa
350 Paederia pilifera 436 378 Polyalthia suberosa 194
351 Palaquium impressinervium
352 Pandanus unicornutus 339 379 Popowia pisocarpa 420
353 Paraderris elliptica
354 Paramignya scandens 222 380 Pothos repens 448
355 Parinari anamensis
356 Parkia speciosa 222 381 Pothos scandens 264
357 Pavetta indica var. tomentosa
358 Peliosanthes stellaris 336 382 Premna herbacea 209
359 Peliosanthes teta subsp. teta
360 Peltophorum dasyrrhachis 433 383 Premna tomentosa 418
361 Phanera sirindhorniae
362 Phyllanthus emblica 432 384 Prismatomeris tetrandra subsp. malayana 399
363 Phyllanthus reticulatus
364 Phyllanthus urinaria 338 385 Prismatomeris tetrandra subsp. tetrandra 269
365 Phyllodium longipes
366 Phyllodium pulchellum 281 386 Protium serratum 356
367 Phytocrene bracteata
368 Picrasma javanica 450 387 Pseuderanthemum graciliflorum 253
369 Pinus kesiya
441 388 Psychotria adenophylla 234

355 389 Pterocarpus macrocarpus 311

414 390 Putranjiva roxburghii 310

211 391 Rauvolfia cambodiana 208

453 392 Rauvolfia serpentina 379

422 393 Rennellia morindiformis 292

456 394 Rhodamnia dumetorum 332

425 395 Rhodomyrtus tomentosa 328

347 396 Rotheca serrata 258

197 397 Rothmannia wittii 443

434 398 Rourea mimosoides 288

200 399 Salacia chinensis 203

201 400 Salacia macrophylla 414

261 401 Sapindus rarak 349

194 402 Saprosma brunnea 337

400 403 Saprosma consimile 258

404 Saraca declinata 430 438 Stephania suberosa 489
405 Scaphium scaphigerum 430 439 Stephania venosa
406 Schefflera elliptica 302 440 Sterculia balanghas 306
407 Schima wallichii 361 441 Sterculia foetida 185
408 Schleichera oleosa 264 442 Streblus asper 314
409 Schumannianthus dichotomus 218 443 Streblus ilicifolius 431
410 Scindapsus officinalis 228 444 Streblus taxoides 206
411 Scleropyrum pentandrum 357 445 Strobilanthes quadrifaria 207
412 Scrotochloa urceolata 440 446 Strobilanthes schomburgkii 207
413 Selaginella helferi 436 447 Strychnos axillaris 277
414 Senna alata 250 448 Strychnos lucida 209
415 Senna garrettiana 428 449 Strychnos nux-vomica 205
416 Senna siamea 213 450 Strychnos thorelii 327
417 Senna timoriensis 214 451 Suregada multiflora 429
418 Shirakiopsis indica 406 452 Syzygium antisepticum 417
419 Shorea henryana 228 453 Syzygium cumini 208
420 Shorea obtusa 279 454 Syzygium siamense 428
421 Shorea roxburghii 334 455 Tabernaemontana pauciflora 447
422 Shorea siamensis 379 456 Tacca chantrieri 242
423 Sindora siamensis var. siamensis 348 457 Tacca integrifolia 330
424 Siphonodon celastrineus 350 458 Tamilnadia uliginosa 302
425 Smilax ovalifolia 288 459 Tarenna hoaensis 395
426 Spatholobus harmandii 310 460 Tarlmounia elliptica 269
427 Spatholobus parviflorus 285 461 Tectona grandis 237
428 Sphenodesme ferruginea 284 462 Terminalia alata 274
429 Sphenodesme pentandra 461 463 Terminalia bellirica 417
430 Spondias pinnata 342 464 Terminalia calamansanai 377
431 Stachyphrynium latifolium 259 465 Terminalia chebula var. chebula 407
432 Stachyphrynium repens 197 466 Terminalia citrina 398
433 Stahlianthus campanulatus 393 467 Terminalia mucronata 407
434 Stemona tuberosa 440 468 Tetracera loureiri 406
435 Stemonurus malaccensis 456 469 Thottea tomentosa 346
436 Stenochlaena palustris 309 470 Thunbergia fragrans 378
437 Stephania japonica var. discolor 375 471 Thunbergia grandiflora 452
452
410

490

472 Thunbergia laurifolia 380 506 Zanthoxylum rhetsa 202
473 Thyrsostachys siamensis 324 507 Zingiber gramineum 340
474 Tiliacora triandra 286 508 Zingiber zerumbet subsp. zerumbet 185
475 Tinomiscium petiolare 205 509 Ziziphus attopoensis 204
476 Tinospora baenzigeri 248 510 Ziziphus calophylla 249
477 Tinospora crispa 306 511 Ziziphus cambodiana 264
478 Toddalia asiatica 229 512 Ziziphus oenopolia var. oenopolia 389
479 Toona ciliata 369
480 Trema orientalis 335
481 Trevesia palmata 271
482 Trichosanthes tricuspidata var. tricuspidata 182
483 Trigonostemon reidioides 390
484 Typhonium trilobatum 459
485 Uraria crinita 450
486 Uraria lagopodioides 439
487 Uvaria cherrevensis 299
488 Uvaria grandiflora var. grandiflora 375
489 Uvaria hahnii 296
490 Uvaria micrantha 385
491 Uvaria siamensis 299
492 Vatica odorata 336
493 Ventilago denticulata 381
494 Ventilago harmandiana 230
495 Vitex glabrata 216
496 Vitex peduncularis 199
497 Vitex pinnata 278
498 Walsura trichostemon 196
499 Wrightia arborea 366
500 Wrightia dubia 365
501 Xantolis burmanica 272
502 Xantolis cambodiana 272
503 Xantolis siamensis 273
504 Xerospermum noronhianum 221
505 Xylia xylocarpa var. kerrii 256

491

492

493

สว่ นที่ 5

บรรณานุกรม

494

ทาํ เนยี บหมอสมนุ ไพรพื้นบา้ น
E1

นายครรชติ เขม็ เฉลิม อายุ 52 ป บา นเลขที่ 257 หมทู ี่ 1 ตาํ บลลาดกระทิง
อําเภอสนามชยั เขต จังหวดั ฉะเชงิ เทรา

E2

นายสายยน ใหญก ระโทก อายุ 64 ป บานเลขที่ 89 หมูที่ 15 ตาํ บลทุง มหา-
เจรญิ อาํ เภอวังนา้ํ เยน็ จงั หวดั สระแกว
- หนังสือรบั รองหมอพนื้ บา นจังหวดั สระแกว ออกใหโดยสาํ นักงาน
สาธารณสุขจังหวดั สระแกว เลขท่ี สก. 0032.007/248

E3

นายเจมิ กลาหาญ อายุ 82 ป บา นเลขท่ี 295 หมูที่ 7 ตาํ บลคลองตะเกรา
อาํ เภอทา ตะเกยี บ จงั หวัดฉะเชิงเทรา

N1

นายชาญชยั ศรีนาเมอื ง อายุ 77 ป บานเลขท่ี 41 หมูที่ 5 ตําบลชมพู อาํ เภอ
เนนิ มะปราง จังหวดั พษิ ณโุ ลก
- หนังสอื รบั รองหมอพนื้ บาน ออกใหโ ดยสํานักงานสาธารณสขุ จงั หวัด
พษิ ณุโลก เลขท่ี พล. 00003/2559

495

NE1

นายคาํ ภู กนั หาลา บา นเลขท่ี 58 หมู 8 บา นครี วี งกต ตําบลนาแค
อาํ เภอนายงู จงั หวดั อดุ รธานี

NE2

นายมานติ สวุ รรณแสง อายุ 69 ป บานเลขท่ี 41 หมู 7 บา นเพม่ิ ตาํ บลนาแค
อําเภอนายงู จังหวัดอดุ รธานี

NE3

นายจาํ ป อุน แสง บานเลขที่ 73 หมู 2 บา นสวา ง ตาํ บลนาแค อําเภอนายงู
จงั หวัดอดุ รธานี

NE4

นายอรณุ กลโฮง บานเลขท่ี 33 หมู 7 บานโนนทอง ตําบลโนนทอง
อาํ เภอนายูง จงั หวัดอุดรธานี

496

NE5

นายกวนไกล นันทะแสง บานเลขท่ี 198 หมู 7 บา นนาเมืองไทย ตาํ บล
นาํ้ โสม อําเภอนาํ้ โสม จงั หวดั อดุ รธานี
- เกยี รตบิ ตั รจากโรงพยาบาลน้าํ โสม เชดิ ชูวาเปนปราชญช าวบา นดาน
ภมู ปิ ญ ญาการแพทยพ ืน้ บาน อําเภอนาํ้ โสม จังหวัดอดุ รธานี

S1

นายจติ ร บุญเลอ่ื ง อายุ 79 ป บา นเลขที่ 49 หมู 12 ตําบลวงั มะปรางเหนอื
อําเภอวังวิเศษ จงั หวดั ตรงั
- ใบอนญุ าตเปน ผปู ระกอบโรคศิลปะสาขาการแพทยแ ผนไทย ประเภท
เวชกรรมไทย เลขท่ี พท.ว. 17694

S2

นายสทิ ธิพงษ วังเมอื ง อายุ 64 ป บา นเลขท่ี 18/1 หมู 4 ตาํ บลคลองชลี อม
อําเภอกนั ตัง จงั หวดั ตรงั
- ใบอนุญาตเปน ผปู ระกอบโรคศลิ ปะสาขาการแพทยแผนไทย ประเภท
เภสชั กรรมไทย เลขท่ี พท.ภ. 26050

S3

นายเคียง เกลีย้ งมาก อายุ 78 ป บานเลขท่ี 25 หมู 13 ตําบลชยั บุรี อาํ เภอ
เมืองพัทลุง จงั หวดั พัทลงุ
- ใบอนญุ าตเปน ผูประกอบโรคศิลปะแผนโบราณ ในสาขาเภสัชกรรม เลขท่ี
บ.ภ. 15040

497

เอกสารอา้ งอิง

R1 กอ งกานดา ชยามฤต. 2528. สมนุ ไพรไทย ตอนที่ 4. หา งหนุ สว นจาํ กดั ชตุ มิ าการพิมพ. กรุงเทพฯ.
R2 __________ 2540. สมนุ ไพรไทย ตอนท่ี 6. ไดมอนด พริ้นตงิ้ จาํ กดั . กรุงเทพฯ.
R3 กองกานดา ชยามฤต และลีนา ผพู ัฒนพงศ. 2545. สมนุ ไพรไทย ตอนท่ี 7. บริษทั ประชาชาชน

จาํ กดั . กรงุ เทพฯ.
R4 กอ งกานดา ชยามฤต. 2548. พืชมีประโยชนว งศเ ปลา. บรษิ ทั ประชาชาชน จํากดั . กรุงเทพ. 282

หนา.
R5 ธีรยุทธ มีลาภ. 2557. การเจริญเติบโตของตองอาน (Phytocrene bracteata Wall. and Phy.

palmata Wall.) ในวนเกษตรยางพาราและความเปน ไปไดทางการเงนิ . วิทยานิพนธระดบั
ปริญญาโท, สาขาวชิ าพัฒนาการเกษตรและทรัพยากรชายฝง , มหาวทิ ยาลัยสงขลา
นครนิ ทร.
R6 นนั ทวนั บณุ ยะประภศั ร และ อรนุช โชคชัยเจริญพร. 2539. สมุนไพรไมพ ้นื บา น เลม 1. สาํ นักงาน
ขอมูลสมุนไพร คณะเภสชั ศาสตร มหาวิทยาลัยมหิดล. กรุงเทพฯ.
R7 __________. 2541. สมนุ ไพรไมพ นื้ บาน เลม 2. สาํ นกั งานขอ มลู สมุนไพร คณะเภสัชศาสตร
มหาวิทยาลยั มหดิ ล. กรงุ เทพฯ.
R8 __________ 2542. สมนุ ไพรไมพ นื้ บาน เลม 3. สํานกั งานขอ มูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร
มหาวิทยาลยั มหดิ ล. กรงุ เทพฯ.
R9 __________ 2543. สมนุ ไพรไมพ ้ืนบา น เลม 5. สาํ นกั งานขอ มลู สมนุ ไพร คณะเภสชั ศาสตร
มหาวิทยาลัยมหิดล. กรุงเทพฯ.
R10 วชิ าญ เอียดทอง. 2551. มารจู ักไมจนั ทนกับธรรมเนยี มพระบรมศพและพระศพเจา นาย. วารสารการ
จัดการปา ไม 2 (4): 29-45.
R11 ปฐมา จนั ทรพล และคณะ. 2557. ความหลากหลายของพชื สมุนไพรสาํ หรับรกั ษาอาการไขจ าก
อทุ ยานแหงชาติเขาพนมเบญจา จงั หวดั กระบี่. วารสารวิทยาศาสตร มหาวิทยาลยั ขอนแกน
42(2) 313-326.
R12 พรอ มจิต ศรลมั พ และคณะ. 2543. สมนุ ไพรสวนสิรรี กุ ขชาติ. อมรินทรพ ร้ินต้ิงแอนดพ บั ลชิ ชิ่ง จํากัด
(มหาชน), กรงุ เทพฯ.
R13 ลนี า ผูพ ัฒนพงศ. 2530. สมนุ ไพรไทย ตอนที่ 5. หางหุน สวนจาํ กดั ฟนนพ่ี บั ลิชชงิ่ . กรุงเทพฯ.
R14 วงศสถิตย ฉ่ัวกุล และคณะ. 2538. สยามไภษัชยพฤกษ: ภูมปิ ญ ญาของชาต.ิ อมรินทรพริน้ ต้งิ แอนด
พบั ลชิ ชิ่ง จํากดั (มหาชน), กรุงเทพฯ.
R15 __________ และคณะ. 2539. สมุนไพรพื้นบานลา นนา. อมรนิ ทรพ รน้ิ ตง้ิ แอนดพับลิชชง่ิ .
กรงุ เทพฯ.
R16 สมภพ ประธานธรุ ารกั ษ และคณะ. 2548. สารานุกรมสมนุ ไพร เลม 4 กกยาอีสาน. อมรนิ ทรพริ้นต้ิง
แอนดพ บั ลิชช่งิ จํากัด (มหาชน). กรงุ เทพฯ.
R17 สุธรรม อารกี ลุ . 2552. องคความรูเรือ่ งพืชปา ท่ีใชป ระโยชนทางภาคเหนอื ของไทย เลม 2. มูลนิธิ
โครงการหลวง. อมรนิ ทรบุค เซน็ เตอร. กรงุ เทพฯ.
R18 __________ 2552. องคความรเู รอื่ งพชื ปาทใี่ ชป ระโยชนท างภาคเหนอื ของไทย เลม 3. มูลนธิ ิ
โครงการหลวง. อมรินทรบ ุคเซ็นเตอร. กรุงเทพฯ.

498
R19 อไุ ร จริ มงคลการ. 2547. ผักพื้นบา น 2. พิมพค รงั้ ท่ี 1. อมรนิ ทรพรน้ิ ติ้งแอนดพ ับลิชช้ิง จํากัด
(มหาชน), กรุงเทพฯ. 224 หนา.
R20 Chayamarit, K. and P.C. van Welzen. 2005. Euphorbiaceae. In: Santisuk, T & Larsen,
K.(eds.), Flora of Thailand 8 (1): 1-303. Prachachon Co., Ltd., Bangkok.
R21 Fitmawati, 2003. Galearia fulva (Tul.) Miq. In: Lemmens, R.H.M.J. and Bunyapra-
phatsara, N. (Editors): Plant Resources of South-East Asia No 12 (3): Medicinal
and poisonous plants 3. PROSEA Foundation, Bogor, Indonesia., http://www.
asianplant.net/ Pandaceae/Galearia_fulva.htm
R22 Jaipuriar, M.K. 2007. Herbs of Tribal Land Jharkhand, India. Scientific Publishers
(India), Jodhpur, India.
R23 Lemmens, R.H.M.J. and Bunyapraphatsara, N. 2003. Plant Resource of South East Asia
12 (3), Medicinal and poisonous plants 3. Prosea Foundation, Bogor, Indone-
sia.
R24 Nootfboom, H.B. 1981. Simaroubaceae. In: Smitinand, T. & Larsen, K. (eds.), Flora of
Thailand 2 (4): 439-447. The Tistr Press, Bangkok.
R25 Quattrocchi, U. 2012. CRC World Dictionary of Medicinal and Poisonous Plants:
common names, scientific names, eponyms, synonyms, and etymology. vol.
1-5. CRC Press.
R26 Sosef, M.S.M., et al. 1998. Plant Resource of South East Asia 5 (3), Timber trees:
Lesser-known timbers. Prosea Foundation, Bogor, Indonesia.
R27 Van Valkenburg, J.L.C.H. and Bunyapraphatsara, N. 2002. Plant Resource of South
East Asia 12 (2), Medicinal and poisonous plants 2. Prosea Foundation,
Bogor, Indonesia.
R28 Verheij, E.W.M. and Coromel, R.E. 2001. Plant Resource of South East Asia 2, Edible
fruits and nuts. Pudoc Wageningen, Netherland.
R29 Welzen, P.C.V. 1999. Sapindaceae. In: Santisuk, T. & Larsen, K.(eds.), Flora of Thailand
7 (1): 169-250. Diamond Printing, Bangkok.
R30 โครงการอนรุ ักษพ ันธกุ รรมพืชอันเน่ืองมาจากพระราชดําริ สมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรม
ราชกุมารี, http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_02.htm
R31 โครงการอนุรักษพ ันธุกรรมพืชอนั เน่ืองมาจากพระราชดาํ ริ สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรม
ราชกมุ ารี, http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_05_4.htm
R32 โครงการอนรุ กั ษพ นั ธุกรรมพชื อันเนอ่ื งมาจากพระราชดําริ สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรม
ราชกมุ าร,ี http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_08.htm
R33 กลมุ งานพฤกษศาสตรปา ไม, กรมอุทยานแหงชาติ สัตวปา และพนั ธุพชื , https://bit.ly/2Tzqmuu.
R34 ฐานขอมูลเครื่องยาสมนุ ไพร คณะเภสัชศาสตร มหาวทิ ยาลยั อุบลราชธานี, http://www.thaicrud-
edrug. com/main.php?action=viewpage&pid=161.
R35 ฐานขอ มูลพรรณไม องคก ารสวนพฤกษศาสตร, http://www.qsbg.org/Database/plantdb/
mdp/ medicinal-specimen.asp?id=277. (1 ส.ค. 2562)

499
R36 ฐานขอ มูลพรรณไม องคก ารสวนพฤกษศาสตร, http://www.qsbg.org/Database/plantdb/

mdp/ medicinal-specimen.asp?id=379.
R37 ฐานขอ มูลสมนุ ไพร คณะเภสัชศาสตร มหาวทิ ยาลัยอุบลราชธาน,ี http://www.phargarden.com/

main.php?action=viewpage&pid=10.
R38 อทุ ยานธรรมชาติวทิ ยาสิรีรุกขชาติ โดย มหาวิทยาลยั มหดิ ล, https://www.pharmacy.mahidol.

ac.th/ siri/index.php?page=search_detail&medicinal_id=126.
R39 อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรรี กุ ขชาติ โดย มหาวิทยาลัยมหดิ ล, https://www.pharmacy.mahidol.

ac.th/ siri/index.php?page=search_detail&medicinal_id=29.
R40 อุทยานธรรมชาตวิ ิทยาสิรีรุกขชาติ โดย มหาวทิ ยาลยั มหิดล, https://www.pharmacy.mahidol.

ac.th/ siri/index.php?page=search_detail&medicinal_id=58.
R41 Florafaunaweb, https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora/2/7/2719.
R42 Florafaunaweb, https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora/2/7/2723.
R43 Florafaunaweb, https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora/2/7/2760.
R44 Florafaunaweb, https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora/3/0/3092.
R45 Florafaunaweb, https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora/3/2/3202.
R46 Florafaunaweb, https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora/6/0/6068.
R47 Medthai, https://medthai.com/เลอื ดควายใบใหญ/
R48 Medthai, https://medthai.com/แสลงใจ/
R49 Medthai, https://medthai.com/โกงกางบก/
R50 Medthai, https://medthai.com/โทะ/
R51 Medthai, https://medthai.com/กระทุม/
R52 Medthai, https://medthai.com/กอมขม/
R53 Medthai, https://medthai.com/กะพวมมะพราว/
R54 Medthai, https://medthai.com/กดั ลิ้น/
R55 Medthai, https://medthai.com/กนั เกรา/
R56 Medthai, https://medthai.com/คาํ แสด
R57 Medthai, https://medthai.com/ชาแปน /
R58 Medthai, https://medthai.com/ดกู ไกยา น/
R59 Medthai, https://medthai.com/ตนเหรียง/
R60 Medthai, https://medthai.com/ตาํ แยแมว/
R61 Medthai, https://medthai.com/ติ้วเกลย้ี ง/
R62 Medthai, https://medthai.com/ท้ิงถอ น/
R63 Medthai, https://medthai.com/พะยอม/
R64 Medthai, https://medthai.com/พะวา/
R65 Medthai, https://medthai.com/พังแหรใหญ/
R66 Medthai, https://medthai.com/มะนาวผ/ี
R67 Medthai, https://medthai.com/ยางนา/
R68 Medthai, https://medthai.com/ลําพปู า /