การคิด มัธยม สังคม

ตวั ชี้วัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร
ู้



การเงินโลก






ทมี่ ผี ลกับ





ประเทศไทย











๓. วเิ คราะห์ผลดี ความรว่ มมือ
๑. แนวคิด

ทักษะ
การเสวนาเรอื่ ง
๑. ศกึ ษาค้นควา้
ผลเสยี ของ ทางเศรษฐกจิ พนื้ ฐานท่เี กีย่ วข้อง
กระบวนการคิด
ผลกระทบจาก

เกี่ยวกบั ความ


ความร่วมมือ ระหว่างประเทศ กับการคา้ อย่างมี
ความรว่ มมอื ทาง รว่ มมือทางเศรษฐกจิ
ทางเศรษฐกจิ ในรูปแบบต่าง ๆ ระหว่างประเทศ
วจิ ารณญาณ
เศรษฐกจิ ระหว่าง ระหว่างประเทศ

ระหว่าง มีทัง้ ผลดแี ละ ๒. บทบาทของ ประเทศ
ในรปู แบบต่าง ๆ

ประเทศใน
ผลเสีย
องค์การความ ๒. อภปิ รายผลดี

รูปแบบตา่ ง ๆ
รว่ มมอื ทาง ผลเสียของความ

เศรษฐกจิ ที่สำคัญ
รว่ มมอื ระหว่าง
ในภมู ภิ าคตา่ ง ๆ ประเทศ

ของโลก
๓. สรปุ ผล

๓. ปจั จัยตา่ ง ๆ การอภิปราย

ที่นำไปสกู่ ารพ่งึ พา
๔. นำเสนอสรปุ

การแขง่ ขนั
ผลการอภปิ ราย


การขดั แย้ง และ โดยจดั เสวนาเรอื่ ง
การประสาน ผลกระทบของความ
ประโยชน
์ ร่วมมอื ทางเศรษฐกิจ
ทางเศรษฐกจิ
ระหวา่ งประเทศ

๔. ตวั อยา่ ง

เหตุการณท์ ่ีนำไป
สู่การพึ่งพา

ทางเศรษฐกิจ

๕. ผลกระทบ
จากการดำเนิน
กิจกรรมทาง
เศรษฐกิจ

ระหวา่ งประเทศ

๖. ปัจจัยต่าง ๆ
ทน่ี ำไปส่

ู
การพ่งึ พา


การแขง่ ขนั


การขดั แย้ง และ

292 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้เพ่ือพัฒนาทกั ษะการคิด ระดับมัธยมศึกษา


กล่มุ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ช้วี ัด
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชิน้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู้



การประสาน
ประโยชนท์ าง
เศรษฐกิจ วธิ ีการ

กดี กนั ทางการค้า
ในการค้าระหว่าง

ประเทศ


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั มธั ยมศกึ ษา
293

กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๔ ประวตั ิศาสตร
์

มาตรฐาน ส ๔.๑ เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลาและยุคสมัยทางประวัติศาสตร์

สามารถใช้วธิ กี ารทางประวตั ศิ าสตรม์ าวเิ คราะห์เหตุการณ์ต่าง ๆ อย่างเปน็ ระบบ


ตวั ช้ีวัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร
ู้

สาระท่ี ๔
ความสำคัญ
๑. กำหนดประเดน็
๑. เวลาและ
๑. ทักษะ

รายงาน

ประวตั ิศาสตร
์ ของเวลาและ
ยคุ สมยั ทาง
การรวบรวม ความสำคญั

วิธีการ หลกั ฐาน
มาตรฐาน ส ๔.๑
ยุคสมยั ทาง ประวัติศาสตร
์ ข้อมลู
ของเวลาและ
เอกสารทีเ่ กย่ี วขอ้ ง
๑. ตระหนกั ถงึ ประวัติศาสตร
์
ทป่ี รากฏใน
๒. ทักษะ
ยุคสมัยทาง กบั ยคุ ประวตั ิศาสตร์
ความสำคญั บง่ บอกความ หลักฐานทาง การวิเคราะห์
ประวัตศิ าสตร-์ และพฒั นามนษุ ย
์

ของเวลาและ เปล่ียนแปลง
ประวัตศิ าสตรไ์ ทย

๓. ทักษะ

ไทยและสากล
ในแต่ละยคุ โดยนบั

ยคุ สมยั ทาง ของมนุษยชาติ
และประวตั ิศาสตร์ การสรปุ


ชว่ งเวลาของไทย


ประวัตศิ าสตร์
สากล
ลงความเห็น

และสากล

ทแ่ี สดงถงึ

๒. ความสำคญั ๔. ทักษะ

๒. วิเคราะห์ความ
การเปลี่ยนแปลง
ของเวลาและ
การสรา้ งความร ู้

เหมือนและความ

ของมนุษยชาต
ิ
ยุคสมัยทาง ๕. ทักษะ

แตกตา่ งระหวา่ ง



ประวตั ศิ าสตร
์ กระบวนการคดิ

ยุคสมัยทาง


๓. ตวั อยา่ งเวลา
แก้ปญั หาอยา่ ง

ประวตั ิศาสตรไ์ ทย


และยคุ สมัยทาง สรา้ งสรรค์

และสากล



ประวตั ศิ าสตร์

๓. สรปุ ลกั ษณะสำคญั



ของสังคมมนษุ ย์

ของยคุ ประวตั ิศาสตร

์


ทมี่ ปี รากฏ


แตล่ ะยุคสมัย



ในหลักฐาน


๔. เขยี นรายงาน



ทางประวตั ศิ าสตร
์

เชิงวิจัยความสำคญั





ของเวลาและ






ยุคสมัยทาง





ประวตั ิศาสตร์ไทย





และสากล












































294 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เพอื่ พัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั มธั ยมศึกษา


กลมุ่ สาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๔ ประวัติศาสตร์


มาตรฐาน ส ๔.๒ เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบัน ในด้านความสัมพันธ์
และการเปล่ียนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเน่ือง ตระหนักถึงความสำคัญ
และสามารถวเิ คราะห์ผลกระทบทเี่ กิดขึ้น


ตวั ชี้วดั
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นรู
้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร้
ู

สาระที่ ๔

อารยธรรม

๑. อารยธรรม ๑. ทกั ษะ

นำเสนอผล

๑. ทบทวนขน้ั ตอน
ประวตั ิศาสตร
์ โบราณมีอทิ ธพิ ล ของโลกยคุ การรวบรวม การศึกษาอิทธิพล

“วิธกี ารทาง
มาตรฐาน ส ๔.๒
ต่อการ โบราณ ได้แก
่ ข้อมลู
ของอารยธรรม ประวัตศิ าสตร”์

อารยธรรมลุ่ม ๒. ทกั ษะ
โบราณทมี่ ผี ลต่อ ๒. กำหนดประเด็น

๑. วเิ คราะห์ เปล่ียนแปลง แมน่ ำ้ ไทกรีส-
การวเิ คราะห์
การเปลี่ยนแปลง
ท่เี กย่ี วกับอารยธรรม
อทิ ธิพลของ ของโลก
ยูเฟรตีส ไนล์ ๓. ทกั ษะ
ของโลกโดยใช้ โบราณทีต่ อ้ งการศกึ ษา

อารยธรรม ฮวงโห สินธุ การสังเคราะห
์ วิธกี ารทาง ๓. เลอื กอารยธรรม


โบราณและ
และอารยธรรม ๔. ทักษะ

ประวตั ศิ าสตร์
โบราณทสี่ นใจ

การติดต่อ กรกี โรมนั
การสร้างความร
ู้ ๔. วางแผนการ
ระหวา่ งโลก
๒. การติดต่อ
๕. ทกั ษะ
ศึกษาอิทธิพลของ
ระหว่างโลก การสรุป
อารยธรรมโบราณ

มาตรฐาน ส ๔.๑
ตะวนั ออกกบั ลงความเห็น
ทมี่ ีผลตอ่ การ
๒. สร้างองค์ โลกตะวันตก ๖. ทักษะ
เปลีย่ นแปลงของโลก
และอิทธิพลทาง กระบวนการคิด
โดยใชว้ ธิ กี ารทาง
ความรู้ใหมท่ าง วฒั นธรรมท่มี ตี ่อ แกป้ ญั หา
ประวตั ศิ าสตร
์
ประวัตศิ าสตร์ กันและกัน
อยา่ งสร้างสรรค์
๕. ศกึ ษา รวบรวม

โดยใช้วธิ ีการ วิเคราะห์ สรปุ ผล
ทาง
การศกึ ษาอิทธิพล
ประวตั ศิ าสตร์
อยา่ งเปน็ ระบบ ของอารยธรรม
ตะวนั ออกกบั โบราณทม่ี ผี ลตอ่

โลกตะวันตก การเปลีย่ นแปลง
ทม่ี ผี ลตอ่
พฒั นาการ ของโลกยคุ ปัจจุบัน

๖. นำเสนอผล

และการ การศึกษาในรูปแบบ
เปลย่ี นแปลง
ท่ีตนถนดั

๗. สรุป อทิ ธพิ ล
ของโลก
อารยธรรมโบราณ


ท่มี ีผลต่อการ
เปลยี่ นแปลงของ
โลกในยุคปัจจุบัน


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้เพ่อื พฒั นาทักษะการคิด ระดับมัธยมศกึ ษา
295

กลมุ่ สาระการเรียนรูส้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชว้ี ัด
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้


สาระที่ ๔
๑. วางแผนสืบคน้
เหตกุ ารณ์สำคัญ เหตกุ ารณ์สำคัญ ๑. ทักษะ
รายงาน
ประวัตศิ าสตร
์ ของโลกมีผลตอ่ ตา่ ง ๆ ทสี่ ่งผล การรวบรวม เหตุการณ์ต่าง ๆ ตามประเดน็


มาตรฐาน ส ๔.๒
การเปล่ียนแปลง ตอ่ การ ข้อมลู
ที่มผี ลต่อการ ที่ครแู ละนกั เรยี น
๒. วิเคราะห์ ทางสงั คม เปลีย่ นแปลง ๒. ทักษะ
เปลี่ยนแปลง
กำหนดรว่ มกัน คอื
เหตุการณ์ เศรษฐกจิ ของโลกใน การวเิ คราะห์
ของโลก เชน่ เหตกุ ารณ์สำคัญ

สำคญั ต่าง ๆ การเมอื งของ ปจั จุบนั เช่น
๓. ทักษะ
ระบบศักดินา ทางประวัตศิ าสตร์
ท่สี ง่ ผลต่อการ โลกปัจจบุ ัน
- ระบอบฟวิ ดัส การสรุป

สวามิภกั ดิ์ โดยกลุ่มพจิ ารณา
เปลยี่ นแปลง
- การฟน้ื ฟู
ลงความเห็น
สงครามครเู สด เลือก ๑ เหตุการณ์
ทางสังคม
- ศิลปวทิ ยาการ
๔. ทักษะ
การปฏิวตั ิ ระบอบฟิวดัส

เศรษฐกจิ และ
- สงครามครูเสด
การสร้างความรู้
อตุ สาหกรรม การฟื้นฟศู ลิ ปะ
การเมืองเข้าสู่
- การสำรวจ

การปฏริ ปู ทาง วิทยาการ สงคราม
โลกสมยั
ทางทะเล


ศาสนา การคิด ครูเสด การสำรวจ
ปัจจุบนั

- การปฏิรปู
แนวเสรนี ิยม ทางทะเล



ศาสนา

แนวคิด การปฏริ ูปศาสนา



- การปฏิวตั ทิ าง
จกั รวรรดนิ ยิ ม การปฏวิ ัต
ิ


วิทยาศาสตร
์
แนวคิดชาตินิยม ๒. วเิ คราะห์อภิปราย


- การปฏิวัติ
ท่ีสนใจและ
เหตุการณ์สำคัญ




อตุ สาหกรรม

นำเสนอใน
เพื่อวเิ คราะห์หาผล


- จักรวรรดนิ ิยม

รปู แบบ

การเปลยี่ นแปลง



- ลทั ธชิ าตินยิ ม

ที่กลุ่มถนัด
๓. นำเสนอ






กลุ่มใหญ่ในรูปแบบ





ที่กลมุ่ เลอื ก






๔. สรปุ สิ่งทม่ี
ี





การเปลยี่ นแปลง






จากเหตกุ ารณส์ ำคัญ






ต่าง ๆ



















































296 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พ่ือพัฒนาทักษะการคิด ระดบั มัธยมศึกษา


กล่มุ สาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้ีวัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นรู
้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนรู้


สาระท่ี ๔
ผลกระทบใน ๑. วางแผนและ
๑. ความร่วมมอื ๑. ทักษะ
แผ่นพบั การ
ประวตั ิศาสตร
์ อดีตมีผลต่อการ และความขัดแย้ง การรวบรวม

ขยายอทิ ธิพล

สบื ค้นขอ้ มลู


มาตรฐาน ส ๔.๒
พฒั นาในปจั จบุ ัน
ของมนษุ ยชาต
ิ
ขอ้ มูล
ของประเทศ เกี่ยวกับการขยาย
๓. วเิ คราะห์ผล
ในโลก
๒. ทกั ษะ
ยโุ รปไปยังทวปี และการล่า
กระทบของ
๒. การขยาย
การวเิ คราะห์
อเมรกิ า แอฟริกา อาณานคิ ม

การขยาย
การลา่ อาณานคิ ม
๓. ทักษะ
และเอเชีย
๒. วเิ คราะหข์ ้อมูล
อิทธพิ ลของ
และผลกระทบ
การสรปุ


โดยใชว้ ิธีการทาง
ประเทศ


ลงความเห็น

ประวตั ศิ าสตร์

ในยุโรปไปยงั

๔. ทักษะ

๓. สังเคราะหค์ วามร
ู้
ทวีปอเมริกา

การสรา้ งความร
ู้
ทีไ่ ด้เชื่อมโยงความรู้
แอฟริกา




ใหม่กบั ความร้เู ดิม
และเอเชีย




เพือ่ วเิ คราะห์ถึง






ผลกระทบของ







การเปล่ยี นแปลงทาง





สังคมของมนษุ ยใ์ น





คริสต์ศตวรรษที่ ๒๐






๔. สรุปและรายงาน





ผลการศกึ ษาค้นควา้





สรุปโดยการจดั ทำ





แผ่นพับการขยาย





ล่าอาณานคิ มในยคุ





ประวัตศิ าสตรข์ อง





ประเทศยุโรป






ไปยงั ทวีปอเมรกิ า





แอฟรกิ า และเอเชยี

























































แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพื่อพฒั นาทกั ษะการคดิ ระดบั มธั ยมศึกษา
297

กลุม่ สาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชว้ี ดั
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู้


สาระท่ี ๔
ผลกระทบใน
สถานการณ์ ๑. ทกั ษะ

รายงานเหตกุ ารณ์
๑. วางแผนและ
ประวตั ศิ าสตร
์ อดตี มผี ลตอ่ การ สำคัญของโลก

การรวบรวม

สำคัญตา่ ง ๆ ที่มี สืบค้นขอ้ มูล
มาตรฐาน ส ๔.๒
พัฒนาในปัจจุบนั
ในคริสต์ศตวรรษ
ข้อมลู
สาเหตุมาจากความ

สถานการณส์ ำคัญ
๔. วิเคราะห์
ท่ี ๒๑ เช่น
๒. ทกั ษะ
รว่ มมือและ
ของโลกในครสิ ต์
สถานการณ์ - เหตุการณ ์
การวิเคราะห์
ความขัดแยง้ ของ

ศตวรรษที่ ๒๑

ของโลกใน ๑๑ กันยายน ๓. ทกั ษะ

สังคมโลก เช่น ๒. วเิ คราะหข์ อ้ มลู
คริสตศ์ ตวรรษ ๒๐๐๑
การสรปุ

เหตุการณร์ ะเบดิ โดยใช้วธิ ีการ


ที่ ๒๑
(Nine Eleven )
ลงความเห็น
ตึก Worldtrade ทางประวตั ิศาสตร
์
- การขาดแคลน ๔. ทักษะ
center
๓. สังเคราะห์ความร
ู้

ทรัพยากร
การสร้างความร
ู้ การขาดแคลน ทไี่ ดเ้ ชือ่ มโยงความรู้
- การก่อการรา้ ย
๕. ทักษะ
ทรัพยากร
ใหมก่ ับความรู้เดิม
- ความขดั แยง้ กระบวนการคดิ
การก่อการรา้ ย เพื่อวเิ คราะห์ถึง

ทางศาสนา
แกป้ ญั หาอย่าง
และการตอ่ ต้าน ผลกระทบของ


สร้างสรรค์
การกอ่ การร้าย การเปลีย่ นแปลง

ความขดั แยง้
ทางสงั คมของมนุษย
์
ทางศาสนา
ในครสิ ต์ศตวรรษที่ ๒๑

๔. สรุปและรายงาน
ผลการศกึ ษาค้นควา้


เกี่ยวกบั เหตุการณ์
สำคัญตา่ ง ๆ ท่มี ี
สาเหตมุ าจากความ

รว่ มมือและ


ความขัดแยง้ ของ


สงั คมโลก


298 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพือ่ พัฒนาทักษะการคิด ระดบั มธั ยมศกึ ษา


กลุม่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๔ ประวัติศาสตร
์

มาตรฐาน ส ๔.๓ เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก

ความภมู ิใจและธำรงความเปน็ ไทย


ตัวช้วี ดั
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนรู
้

สาระท่ี ๔
ประเดน็ ทาง
ประเดน็ สำคญั ๑. ทกั ษะ

บทความแนวคดิ ๑. กำหนดประเด็น

ประวตั ศิ าสตร์
ประวัตศิ าสตร์
ของประวตั ิศาสตร์ การรวบรวม

เกี่ยวกับความ ทีจ่ ะศกึ ษาเกีย่ วกบั
มาตรฐาน ส ๔.๓
มคี ุณค่าต่อการ ไทย เชน่
ขอ้ มูล
เปน็ มาของ
ความเปน็ ของชาติไทย
๑. วิเคราะห์ เรียนรู้เหตุการณ์ - แนวคิดเกี่ยว ๒. ทักษะ
ชาติไทย อาณาจักรโบราณ

ประเด็นสำคญั

ในอดีต
กับความเปน็ มา การวิเคราะห์
อาณาจักรโบราณ ๒. วางแผน

ของ ของชาตไิ ทย
๓. ทกั ษะ
ในดินแดนไทย
การสืบคน้ ขอ้ มูล


ประวตั ศิ าสตร์ - อาณาจักร การสรุป

โดยใช้วิธที าง
ไทย
โบราณในดินแดน ลงความเห็น
ประวตั ิศาสตร
์

ไทยและอทิ ธพิ ล ๔. ทกั ษะ
๓. รวบรวมและ

ทมี่ ตี อ่ สงั คมไทย
การสรา้ งความร ู้
วิเคราะห์ แนวคิด

- ปัจจัยท่มี ีผลต่อ เกยี่ วกบั ความเปน็ มา

การสถาปนา ของชาตไิ ทย

อาณาจกั รไทย
อาณาจักรโบราณ


ในชว่ งเวลาตา่ ง ๆ
ในดินแดนไทย


- สาเหตแุ ละผล

๔. นำเสนอข้อมูล

ของการปฏิรปู
และการสรุปความ

และสร้างความร
ู้

รว่ มกัน


๕. ออกแบบและ

เขียนบทความ

แนวคดิ เก่ยี วกบั

ความเปน็ มา


ของชาติไทย

อาณาจักรโบราณ


ในดินแดนไทย















แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคิด ระดับมัธยมศึกษา
299

กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชี้วัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ช้นิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร้
ู

๒. วิเคราะห์ ๑. กำหนดประเด็น

สถาบนั พระมหา- บทบาทของ ๑. ทกั ษะ
การแสดง

ความสำคญั กษตั รยิ ม์ คี วาม สถาบัน

การรวบรวม

ละครเชิง ท่จี ะศึกษาเกีย่ วกับ
ของสถาบัน สำคัญตอ่
พระมหากษัตริย์ ข้อมูล
ประวตั ศิ าสตร์ บทบาทสำคญั ของ
พระมหา- การพฒั นาชาติ
ในการพฒั นา ๒. ทักษะ
เกีย่ วกับบทบาท พระมหากษตั ริย
์
กษัตริย์ต่อ
ชาตไิ ทยในดา้ น การวิเคราะห์
ท่ีสำคญั ของ ในการพัฒนาชาตไิ ทย

ชาติไทย

ต่าง ๆ เชน่
๓. ทกั ษะ
สถาบนั พระมหา- ๒. วางแผน




- การป้องกัน การจัดระเบยี บ
กษตั ริย์ในการ การสบื คน้ ข้อมลู




และรักษาเอกราช ๔. ทกั ษะ
พัฒนาชาตไิ ทย โดยใชว้ ธิ ที าง


ของชาต
ิ การสรุป

การปกป้อง ประวตั ศิ าสตร
์


- การสรา้ งสรรค์ ลงความเห็น
เอกราชของชาติ ๓. รวบรวมและ


วฒั นธรรมไทย
๕. ทักษะ
และการสร้างสรรค์ วเิ คราะหบ์ ทบาท



การสร้างความร ู้
วฒั นธรรมไทย
สำคัญของพระมหา-



๖. ทกั ษะ

กษัตรยิ ์ใน




กระบวนการคิด

การพฒั นาชาตไิ ทย




แกป้ ัญหาอย่าง

๔. นำเสนอขอ้ มลู



สร้างสรรค์

และการสรปุ ความ





และสรา้ งความร
้
ู





ร่วมกนั






๕. วางแผน





ออกแบบเขยี นบท





ละครและวางแผน





การแสดงละครเชงิ





ประวตั ิศาสตร
์





๖. แสดงละคร






เชิงประวัตศิ าสตร์





เก่ยี วกบั บทบาทที่





สำคญั ของสถาบัน





พระมหากษัตริย
์






ในการพัฒนาชาตไิ ทย





การปกป้อง







เอกราชของชาติ





และการสร้างสรรค์




วฒั นธรรมไทย





300 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นร้เู พอ่ื พฒั นาทักษะการคิด ระดบั มธั ยมศกึ ษา



กล่มุ สาระการเรียนรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชี้วัด
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู้


๓. วิเคราะห์ ๑. กำหนดประเดน็

วฒั นธรรมและ อิทธพิ ลของ ๑. ทกั ษะ

ป้ายนเิ ทศ

ปัจจัย
ภมู ปิ ญั ญาไทย

วัฒนธรรมตะวนั ตก การรวบรวม

เกย่ี วกับปจั จัย

ท่ีจะศกึ ษาเกี่ยวกบั
ท่ีสง่ เสรมิ
ในอดตี มีผลต่อ และตะวนั ออก
ขอ้ มูล
ทสี่ ่งเสริม

วฒั นธรรมตะวนั ตก
การสร้างสรรค
์
สงั คมไทย
ทม่ี ีต่อสังคมไทย
๒. ทกั ษะ
การสรา้ งสรรค
์ และตะวนั ออก

ภมู ิปัญญาไทย ในปัจจบุ ัน
การวเิ คราะห์
ภมู ิปัญญาไทย มีอิทธิพลต่อ

และวฒั นธรรม ๓. ทักษะ
และวัฒนธรรม ภมู ิปัญญาไทยและ
ไทย ซ่ึงมผี ล การสรปุ

ไทย
วฒั นธรรมไทย

ตอ่ สังคมไทย ลงความเห็น
๒. วางแผนการ
ในยคุ ปัจจุบัน
๔. ทักษะ
สบื คน้ ข้อมูลโดยใช้

การสรา้ งความรู้
วธิ ีทางประวตั ิศาสตร์


๕. ทกั ษะ
๓. รวบรวมและ

กระบวนการคิด
วเิ คราะห์ แนวคิด

แก้ปัญหาอย่าง
เก่ียวกบั วฒั นธรรม

สรา้ งสรรค
์ ตะวันตกและ


ตะวนั ออก


มอี ิทธพิ ลต่อ


ภูมิปญั ญาไทยและ

วฒั นธรรมไทย


๔. นำเสนอขอ้ มูล

และการสรุปความ

และสรา้ งความร
ู้

รว่ มกัน


๕. วางแผนจัดทำ

ปา้ ยนเิ ทศเกีย่ วกับ

ปัจจยั ท่สี ง่ เสริม


การสรา้ งสรรค์



ภูมปิ ัญญาไทยและ

วัฒนธรรมไทย

















แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นร้เู พอ่ื พัฒนาทักษะการคิด ระดบั มัธยมศกึ ษา
301

กลุ่มสาระการเรียนรูส้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้ีวัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร
ู้

๔. วิเคราะห
์

บคุ คลสำคญั ทาง ๑. ผลงานของ ๑. ทักษะ
สมดุ เลม่ เล็ก ๑. ต้ังประเดน็ การ
ผลงานของ ประวตั ิศาสตร์ บุคคลสำคญั

การรวบรวม

เกยี่ วกับประวัติ ศึกษาเก่ียวกับ
บุคคลสำคญั ทั้ง
เปน็ บุคคลที่ ทั้งชาวไทยและ ข้อมูล
บุคคลสำคัญ
บทบาทของบุคคล
ชาวไทยและ สร้างสรรค์ ต่างประเทศทม่ี ี ๒. ทักษะ
ทีม่ ีสว่ นร่วมใน สำคญั ท้ังชาวไทย
ต่างประเทศ วัฒนธรรมและ ส่วนสรา้ งสรรค์ การวเิ คราะห์
การสร้างสรรค์ และชาวต่างประเทศ
ที่มีส่วน ภูมิปญั ญาไทย
วฒั นธรรมไทย ๓. ทกั ษะ

วัฒนธรรมไทย ทีม่ สี ว่ นสร้างสรรค์
สรา้ งสรรค์
และประวตั -ิ การสรปุ

และประวตั ิ- วฒั นธรรมไทย

วฒั นธรรมไทย

ศาสตร์ไทย
ลงความเห็น
ศาสตร์ไทย
๒. ศกึ ษาตาม
และประวัต-ิ
๒. ปจั จัยท
่
ี ๔. ทักษะ

ประเด็นที่ไดร้ บั

ศาสตรไ์ ทย

ส่งเสรมิ ความ การสรา้ งความร
ู้
มอบหมายโดยใช
้


สร้างสรรค
์


วธิ ีการทาง


ภูมิปัญญาไทย

ประวตั ศิ าสตร์



และวฒั นธรรม

๓. วเิ คราะห์



ไทย ซงึ่ มีผลตอ่

เกย่ี วกับประวตั ิ


สังคมไทยใน


บุคคลสำคญั




ยุคปจั จุบนั


ท่มี สี ่วนร่วมใน






การสรา้ งสรรค์





วัฒนธรรมและ





ประวตั ิศาสตร์ไทย






๔. วางแผนออกแบบ





การนำเสนอโดย






สมุดเลม่ เลก็ เกย่ี วกับ





ประวตั ิบคุ คลสำคญั






ทม่ี สี ่วนรว่ มใน






การสรา้ งสรรค์







วัฒนธรรมไทยและ





ประวัติศาสตรไ์ ทย












































302 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับมธั ยมศึกษา


กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชี้วัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนร้
ู

๕. วางแผน การอนุรกั ษ์
๑. สภาพ ๑. ทักษะ

การรณรงค์

๑. กำหนดประเด็นที่
กำหนด วฒั นธรรมไทย แวดลอ้ มท่ีมผี ล การรวบรวม

เกยี่ วกับแนวทาง

จะศกึ ษาเกี่ยวกับ


แนวทางและ เปน็ หนา้ ท่ีของ ตอ่ การสร้างสรรค
์ ข้อมูล
การอนรุ กั ษ์ ภมู ปิ ัญญา วฒั นธรรมไทย


การมีส่วนรว่ ม คนไทยทุกคน
ภมู ิปญั ญาและ ๒. ทกั ษะ
วัฒนธรรมไทย ทีเ่ ปน็ เอกลักษณ
์
การอนรุ ักษ์ วัฒนธรรมไทย
การวเิ คราะห์
และภมู ปิ ญั ญาไทย ๒. วางแผนการและ
ภมู ิปัญญาไทย ๒. วิถชี ีวิตของ ๓. ทักษะ
และการมีส่วนร่วม สืบคน้ ขอ้ มูล

และวัฒนธรรม คนไทยในสมยั การจดั ระเบียบ
โดยใชร้ ูปแบบที่ โดยใชว้ ธิ กี ารทาง
ไทย
ตา่ ง ๆ
๔. ทกั ษะ
ตนเองถนัด
ประวตั ศิ าสตร์

๓. การสืบทอด การสรุป

๓. วเิ คราะหก์ ารจัด
และเปล่ยี นแปลง
ลงความเหน็
ระเบยี บแนวทาง

ของวฒั นธรรม ๕. ทักษะ
การอนรุ กั ษ์
๔. แนวทาง

การสร้างความรู้
วฒั นธรรมไทย

การอนรุ ักษ
์ ๖. ทกั ษะ
และภมู ิปญั ญาไทย

ภมู ปิ ัญญาและ กระบวนการคดิ

๔. สรุปความและ

วฒั นธรรมไทย สรา้ งสรรค
์ สรา้ งความรรู้ ่วมกัน

และการมสี ่วน ๗. ทกั ษะ
๕. วางแผนออกแบบ
รว่ มในการอนุรกั ษ
์ กระบวนการคดิ
การรณรงคเ์ กี่ยวกับ
๕. วิธีการม
ี
แกป้ ญั หาอยา่ ง
แนวทางการอนรุ ักษ์
สว่ นรว่ มอนรุ ักษ
์ สร้างสรรค์
วัฒนธรรมไทย

ภูมิปญั ญาและ
และภูมปิ ญั ญาไทย
วฒั นธรรมไทย
และการมสี ว่ นรว่ ม

โดยใช้รูปแบบ

ทต่ี นเองถนดั




แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรเู้ พื่อพัฒนาทกั ษะการคิด ระดับมธั ยมศกึ ษา
303

กลมุ่ สาระการเรยี นร้สู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๕ ภมู ศิ าสตร ์


มาตรฐาน ส ๕.๑ เข้าใจลักษณะของโลกทางกายภาพและความสัมพันธ์ของสรรพสิ่ง ซึ่งมีผล
ต่อกันและกันในระบบของธรรมชาติ ใช้แผนท่ีและเคร่ืองมือทางภูมิศาสตร์
ในการคน้ หา วเิ คราะห์ สรุป และใช้ข้อมูลภมู ิสารสนเทศอย่างมีประสทิ ธิภาพ


มาตรฐาน ส ๕.๒ เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางกายภาพท่ีก่อให้เกิด
การสร้างสรรค์วัฒนธรรม มีจิตสำนึก และมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากร
และส่ิงแวดลอ้ ม เพ่อื การพัฒนาทย่ี ่ังยนื


ตัวช้วี ดั
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ช้นิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนร
ู้

สาระที่ ๕
เครอื่ งมือทาง เครื่องมือทาง ๑. ทักษะ

การนำเสนอ ๑. ทบทวน


ภูมิศาสตร
์ ภมู ิศาสตร ์

ภูมศิ าสตร์
การรวบรวม ข้อมูล

ความรเู้ ดมิ ทบทวน
มาตรฐาน ส ๕.๑
และระบบ
ใหข้ อ้ มลู และ
ข้อมูล
ภมู ิสารสนเทศ
ข้อมลู ความรู้เกยี่ วกบั

๑. ใช้เคร่อื งมอื ภูมสิ ารสนเทศ
ขา่ วสารภูมิลกั ษณ์ ๒. ทกั ษะ

ภมู ิสารสนเทศ

ทางภูมศิ าสตร์ ใหข้ อ้ มูลและ
ภูมอิ ากาศ และ กระบวนการคิด

๒. คน้ คว้า รวบรวม
ในการรวบรวม ขา่ วสารภูมิลักษณ์ ภูมสิ ังคมของไทย แกป้ ัญหา


ข้อมลู ภมู ิสารสนเทศ
วเิ คราะห ์
ภูมิอากาศ และ และภมู ิภาค
อย่างสร้างสรรค
์
ท้งั ภายในและ

และนำเสนอ ภมู สิ ังคมของไทย ต่าง ๆ ทั่วโลก


ตา่ งประเทศโดยใช้
ข้อมูล
และภมู ิภาค



กระบวนการคดิ เกบ็
ภูมสิ ารสนเทศ ตา่ ง ๆ ท่ัวโลก



รวบรวมข้อมูล

อยา่ งมี



๓. ศกึ ษาทำความ
ประสิทธภิ าพ




เขา้ ใจสาระสำคัญ





ข้อมูลความร
ู้





ภูมิสารสนเทศทีไ่ ด้





จากการคน้ คว้า






๔. วางแผน





ออกแบบการนำ





เสนอขอ้ มลู ภมู สิ าร





สนเทศโดยคำนึงถงึ






๔.๑ ประสบการณ
์





๔.๒ ทฤษฎหี ลัก





การทีเ่ กี่ยวข้อง






๔.๓ ใช้วิธีที่เคย





ประสบมาไดห้ รือไม่






๕. ดำเนนิ การออกแบบ






การนำเสนอข้อมูล


304 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั มัธยมศกึ ษา


กลุ่มสาระการเรียนรูส้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้ีวดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนร
ู้






ภูมสิ ารสนเทศตาม






แผนตรวจสอบ







แตล่ ะขั้นตอนทปี่ ฏิบตั
ิ





๖.สรปุ แนวทาง





ดำเนนิ การออกแบบ







การนำเสนอขอ้ มูล





ภมู สิ ารสนเทศ






แต่ตรวจสอบแตล่ ะ






ข้ันตอนที่ปฏิบัติ






๗. นำเสนอผล






การดำเนินงาน








สาระท่ี ๕
การเปลย่ี นแปลง ๑. ปัจจัยทาง ๑. ทกั ษะ

๑. รายงานผล ๑. สร้างความสนใจ
ภมู ิศาสตร
์ ทางธรรมชาติ

กายภาพหรอื ภัย การวเิ คราะห
์ การวเิ คราะห
์
ดว้ ยตัวอย่างรปู ภาพ
มาตรฐาน ส ๕.๑
ทเี่ กิดข้ึนบนโลก พิบตั ทิ าง ๒. ทกั ษะ
ภยั พบิ ตั ทิ าง ภยั พบิ ัติทางธรรมชาติ
๒. วเิ คราะห์ ท้ังท่ีเกิดจาก ธรรมชาตใิ น การเช่อื มโยง
ธรรมชาติใน อนั เกดิ จากอิทธิพล
อทิ ธพิ ลของ อิทธิพลของ ประเทศไทยและ ๓. ทกั ษะ
ประเทศไทยและ ปัจจัยทางภมู ิศาสตร
์
สภาพ สภาพภูมศิ าสตร์ ภมู ิภาคต่าง ๆ การรวบรวม ทวปี ต่าง ๆ
๒. วางแผนศึกษา
ภูมศิ าสตร
์
และ/หรือฝมี ือ ของโลก
ขอ้ มลู
๒. โครงงาน
ค้นควา้ จากกรณี
ซึ่งทำให้เกิด มนุษย์ ก่อให้ ๒. การ ๔. ทักษะ
กรณีศกึ ษา

ตัวอย่างปัญหา

ปัญหาทาง เกิดปญั หาทาง เปล่ียนแปลง การสรา้ งความรู้
การเปลีย่ นแปลง ทางกายภาพหรือ

กายภาพหรือ กายภาพ หรอื ลกั ษณะทาง ๕. ทกั ษะ
ทางธรรมชาต
ิ ภยั พบิ ตั ิทางธรรมชาต

ิ
ภยั พบิ ัติทาง การเกดิ ภัยพบิ ตั ิ กายภาพในสว่ น การประเมนิ
ในโลก
ประเทศไทยและ
ทางธรรมชาติ ตา่ ง ๆ ของโลก


ทวปี ต่าง ๆ

ธรรมชาติใน ซงึ่ สง่ ผลกระทบ ๓. การเกิด


๓. สำรวจคน้ หา

ประเทศไทย การดำเนินชวี ิต
ภูมสิ ังคมใหม่

และรวบรวมขอ้ มลู
และภมู ิภาค
ของโลก


ปญั หาทางกายภาพ
ต่าง ๆ ของ
๔. การ

หรอื ภัยพบิ ตั ิทาง
โลก
เปล่ยี นแปลง

ธรรมชาติที่เกิดจาก
๔. ประเมินการ

ปัจจัยทางภมู ศิ าสตร
์
เปลีย่ นแปลง
ธรรมชาติในโลก

๔. ตั้งวัตถปุ ระสงค์
ธรรมชาต
ิ

เชน่ ภาวะโลกร้อน

ในการวเิ คราะห์

ในโลกวา่ เปน็
ความแห้งแลง้

๕. กำหนดเกณฑ์ใน
ผลมาจากการ
สภาพอากาศ



การจำแนกแยกแยะ
กระทำของ
แปรปรวน


ขอ้ มูล

มนุษยแ์ ละ




หรือธรรมชาต
ิ


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพ่อื พฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั มธั ยมศึกษา
305

กลมุ่ สาระการเรียนร้สู งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชี้วดั
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร
ู้

๖. แยกแยะขอ้ มลู
ตามเกณฑท์ ีก่ ำหนด
ให้เหน็ องค์ประกอบ

๗. หาความสมั พนั ธ์
ระหวา่ งอทิ ธิพลของ
สภาพภูมิศาสตร์กับ
ปญั หาทางกายภาพ
หรอื ภัยพิบตั ิทาง
ธรรมชาต
ิ
๘. อธบิ ายความสมั พนั ธ
์
และความหมาย

ของข้อมูลท่ีนำมา
เช่ือมโยงลงขอ้ สรุป
ถงึ สาเหตขุ อง

ความเปลยี่ นแปลง

๙. ขยายความรู ้

จดั ทำรายงานขอ้ มูล

๑๐. ประเมินการเรียนร
ู
้
ดว้ ยกระบวนการต่าง ๆ

๑๑. สำรวจความสนใจ
โดยเสนอสถานการณ
์
หรอื ปญั หาการ
เปลยี่ นแปลงทาง
ธรรมชาติ กระตนุ้ ให้
ผเู้ รียนสนใจ

๑๒. กำหนด

จุดมุ่งหมาย วางแผน

จดั ทำรา่ งโครงงาน
กรณีศึกษาการ
เปลยี่ นแปลงทาง
ธรรมชาตใิ นโลก

๑๓. ทบทวนความรู้
เดิมเกย่ี วกบั เร่อื งท่ี
ต้องการทำโครงงาน

๑๔. ศกึ ษาเก็บข้อมลู
เรือ่ งดงั กลา่ วโดย


306 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรูเ้ พอ่ื พัฒนาทักษะการคดิ ระดบั มธั ยมศึกษา


กลุ่มสาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชวี้ ดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้


วิธกี ารและแหลง่
เรียนร้ทู ห่ี ลากหลาย
โดยกำหนดจดุ ประสงค
์
ของการเก็บขอ้ มูล
ภมู ิสารสนเทศ

หาวิธกี ารเก็บขอ้ มูล

ท่เี หมาะสม ใช้วิธีการ

ท่ีกำหนดเก็บข้อมูล

๑๕. เชอื่ มโยงความรู้
ใหม่กับความรเู้ ดิม
ใหม้ ีความหมายกับ
ตนเอง

๑๖. นำเสนแผนการ
ดำเนินงาน

เพ่ือขอคำแนะนำ

ก่อนปฏิบตั งิ าน

๑๗. ลงมือปฏบิ ัติงาน

๑๘. สรปุ รายงานผล
และนำเสนอผลงาน

๑๙. กำหนดเกณฑ
์

ประเมนิ การ
เปลยี่ นแปลงทาง
ธรรมชาตจิ ากการ
กระทำของมนษุ ย์
และ/หรือการกระทำ
จากธรรมชาติ

๒๐. นำประเดน็

การเปลีย่ นแปลงมา
เทียบวัดกับเกณฑ์

๒๑. ระบุการ
เปลี่ยนแปลงทาง
ธรรมชาติใดเกดิ จาก
การกระทำของ
มนุษย์และ/หรอื การ
กระทำของธรรมชาติ


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นร้เู พอ่ื พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดับมัธยมศึกษา
307

กล่มุ สาระการเรยี นรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชวี้ ัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจัด


สาระที่ ๕
รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู
้
๑. สร้างความ

อทิ ธิพลของปัจจัย
การเปลีย่ นแปลง ๑. ทักษะ
การนำเสนอ


ภูมิศาสตร
์ ทางภมู ศิ าสตร ์
ของพืน้ ท่ีซ่งึ ไดร้ บั การสำรวจคน้ หา
กรณีตัวอย่างการ สนใจดว้ ยตวั อย่าง

มาตรฐาน ส ๕.๑
มีผลตอ่ การ อิทธิพลจาก ๒. ทักษะ
เปลีย่ นแปลง
รปู ภาพพ้นื ท
่ี
๓. วเิ คราะหก์ าร เปล่ยี นแปลง ปัจจยั ทาง การวิเคราะห
์ ของพ้ืนทท่ี ่ไี ดร้ ับ อนั เกดิ จากอทิ ธิพล

เปล่ยี นแปลง สภาพพืน้ ท
่ี ภมู ิศาสตรใ์ น
อิทธิพลจากปัจจยั ปัจจัยทางภมู ศิ าสตร
์
ของพนื้ ที่ซึง่ ได้ ของโลก
ประเทศไทยและ
ทางภมู ิศาสตร์ใน วางแผน ศกึ ษา

รบั อิทธพิ ล

ทวีปต่าง ๆ เช่น

ประเทศไทยและ คน้ ควา้ จากกรณ
ี
จากปัจจยั ทาง
การเคลือ่ นตวั
ทวีปต่าง ๆ
ตวั อย่างการเปลีย่ น

ภูมศิ าสตร
์
ของแผน่ เปลือก

แปลงของพ้นื ท
ี่

ในประเทศ
โลก


ในประเทศไทย


ไทยและ




และทวีปตา่ ง ๆ

ทวีปตา่ ง ๆ




๒. สำรวจคน้ หา






และรวบรวมขอ้ มูล






ลักษณะการเปลีย่ น






แปลงของพ้นื ท
ี่





ท่เี กดิ จากปจั จัย






ทางภมู ศิ าสตร ์






โดยใช้ทักษะการคดิ






สำรวจค้นหา





รวบรวม ขอ้ มลู






๓. ต้ังวตั ถปุ ระสงค
์





ในการวเิ คราะห์





ขอ้ มลู






๔. กำหนดเกณฑ์






ในการจำแนก





แยกแยะขอ้ มูล






๕. แยกแยะขอ้ มลู





ให้เห็นองคป์ ระกอบ





ข้อมลู พน้ื ที่ และ






ลงข้อสรปุ ถึงสาเหตุ





ของความ





เปลยี่ นแปลง









308 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้เพอื่ พัฒนาทักษะการคิด ระดบั มธั ยมศึกษา


กลุม่ สาระการเรยี นรูส้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้วี ดั
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนรู
้




๖. ขยายความร้ ู










จดั ทำรายงานข้อมลู






๗. ประเมิน






การเรียนรู้ด้วย





กระบวนการต่าง ๆ








สาระที่ ๕
ปญั หา
๑. การ ๑. ทักษะ

๑. รายงานผล ๑. สร้างความสนใจ
ภมู ิศาสตร
์ สิง่ แวดล้อมของ เปลี่ยนแปลง การรวบรวม การศึกษา ดว้ ยกรณตี วั อยา่ ง
มาตรฐาน ส ๕.๒
ไทยและของโลก ลกั ษณะทาง ข้อมลู
วกิ ฤตการณ์ วิกฤตการณ์ดา้ น

๑. วเิ คราะห์ หลายดา้ นสง่ ผล กายภาพในสว่ น ๒. ทักษะ
ทรพั ยากร-
สิง่ แวดลอ้ มท่ีส่ง

สถานการณ์ กระทบตอ่
ต่าง ๆ ของโลก
การวเิ คราะห์
ธรรมชาติและ
ผลการดำเนนิ ชีวติ

และ วิถกี ารดำเนนิ ทีม่ ผี ลต่อการเกิด
๓. ทกั ษะ
สิง่ แวดล้อมของ วางแผนการ

วกิ ฤตการณ์ ชวี ิตของมนุษย์ ภมู สิ ังคมใหม่ ๆ การทำให้กระจ่าง
ประเทศไทย
ดำเนินงาน

ด้านทรพั ยากร
การอนรุ กั ษแ์ ละ
ในโลก
๔. ทักษะ
และโลก
๒. สำรวจคน้ หา

ธรรมชาตแิ ละ
การแก้ปัญหา ๒. วิกฤตการณ
์ กระบวนการคิด
๒. งานนำเสนอ และรวบรวมขอ้ มูล
สง่ิ แวดลอ้ ม ทรพั ยากร
ดา้ นทรพั ยากร

แกป้ ัญหา
บทบาทของ วกิ ฤตการณด์ ้าน
ของประเทศ ธรรมชาตแิ ละ
ธรรมชาตแิ ละ
อยา่ งสรา้ งสรรค์
องค์กรภายใน ทรัพยากรธรรมชาติ
ไทยและโลก
สิง่ แวดล้อม

สงิ่ แวดลอ้ มของ
และระหวา่ ง และส่งิ แวดลอ้ ม

๒. ระบมุ าตรการ จงึ ต้องอาศัย

ประเทศไทย

ประเทศใน
ของประเทศไทย
ป้องกนั และ ความรว่ มมือของ และโลก

การจดั การปญั หา และของโลก

แกไ้ ขปัญหา องค์กรภาครฐั ๓. มาตรการ

บทบาทของ และเอกชน
ปอ้ งกันและแกไ้ ข
ทรัพยากร โดยทักษะ

องคก์ ารและ ท้ังในและ ปัญหา บทบาท
ธรรมชาต
ิ
การรวบรวมขอ้ มลู

และสิง่ แวดล้อม
๓. อภิปราย
การประสาน ระหวา่ งประเทศ
ขององคก์ ารและ
๓. แนวทาง
วเิ คราะหว์ ิกฤตการณ
์
ความรว่ มมือ ตลอดจน การประสาน
การอนรุ ักษ์ การสง่ ผลกระทบต่อ

ท้งั ในประเทศ ประชาชนทกุ คน
ความรว่ มมอื ทง้ั
ทรัพยากร- วถิ ีการดำเนนิ ชวี ิต

และนอก
ในประเทศและ
ธรรมชาตแิ ละ
โดยทกั ษะการวเิ คราะห
์
ประเทศเกี่ยว
นอกประเทศ
สงิ่ แวดล้อม
๔. ขยายความรโู้ ดย
กบั กฎหมาย
กฎหมาย


รายงานผลการ
ส่ิงแวดล้อม
สง่ิ แวดลอ้ ม



ศกึ ษาวิกฤตการณ์
การจดั การ
การจัดการทรพั ยากร


ทรัพยากรธรรมชาต
ิ

ทรัพยากร
ธรรมชาติ และ


และส่ิงแวดล้อม


สิง่ แวดล้อม




แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้เพือ่ พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดบั มัธยมศึกษา
309

กลมุ่ สาระการเรยี นรูส้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชีว้ ัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนรู
้

ธรรมชาติและ
ประเทศไทยและ
สิ่งแวดลอ้ ม

๔. การอนรุ กั ษ์

โลกขอ้ มลู

๓. ระบแุ นวทาง
ทรัพยากร-



๕. ประเมิน

การอนรุ กั ษ์
ธรรมชาตแิ ละ


การเรยี นรู้ดว้ ย
ทรพั ยากร-

สิ่งแวดลอ้ ม



กระบวนการตา่ ง ๆ

ธรรมชาตแิ ละ

ในภมู ภิ าคตา่ ง ๆ

๖. สร้างความสนใจ
สงิ่ แวดล้อม
ของโลก


ดว้ ยคำถาม

ในภูมิภาค




ถงึ บทบาทหนา้ ที่
ต่าง ๆ ของ



ป้องกันแก้ไขปญั หา
โลก




สิง่ แวดล้อมวางแผน





การสำรวจคน้ หา






และรวบรวมข้อมูล






๗. สำรวจคน้ หา






และรวบรวมข้อมูล





บทบาทความรว่ มมือ





ของหน่วยงาน






ท่เี ก่ยี วข้องอยา่ ง






หลากหลายแล้วนำ





มาฝึกหา โดยทกั ษะ





การทำความกระจา่ ง






๘. ขยายความรู้โดย






นำเสนอบทบาทของ





องค์กรภายในและ





ระหวา่ งประเทศ






ในการจัดการปญั หา





ทรัพยากรและ






สงิ่ แวดล้อม






๙. ประเมิน






การเรยี นรู้ด้วย





กระบวนการต่าง ๆ






๑๐. อภิปรายและ






ระบแุ นวทาง







การอนรุ กั ษ์





310 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคดิ ระดบั มัธยมศึกษา


กล่มุ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้ีวดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นรู
้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร
ู้






ทรพั ยากรธรรมชาติ





และสิง่ แวดล้อมใน





ภูมิภาคต่าง ๆ ของ





โลก โดยใช้ทกั ษะ





การระบุ






๑๑. สรปุ เปน็





แนวทางในการ






อนรุ ักษท์ รพั ยากร






ธรรมชาตแิ ละ







สง่ิ แวดลอ้ ม







ในภมู ภิ าคต่าง ๆ






ของโลก






๑๒. นำเสนอ





แนวทางการอนรุ ักษ์





ทรัพยากรธรรมชาต
ิ





และสง่ิ แวดลอ้ ม








สาระท่ี ๕
การใช้ประโยชน์ ๑. การใช้ ๑. ทักษะ

๑. รายงานผล ๑. สร้างคุณค่าและ
ภูมิศาสตร
์ จากสิง่ แวดล้อม ประโยชน์จาก

การสำรวจค้นหา
การศึกษา

ประสบการณ
์

มาตรฐาน ส ๕.๒
มาสรา้ งสรรค์ สิ่งแวดลอ้ มใน ๒. ทักษะ
การสรา้ งสรรค์ โดยใชค้ ำถามให
้

๔. อธิบายการใช้ วฒั นธรรม
การสร้างสรรค์ การเชือ่ มโยง
ทางวฒั นธรรม ผเู้ รยี นสงั เกตการณ
์
ประโยชนจ์ าก และดำเนินชวี ิต วฒั นธรรม
๓. ทักษะ
อันเปน็ เอกลักษณ

์ การใช้ประโยชน์


สง่ิ แวดลอ้ ม
ตามแนวทาง

อนั เปน็ เอกลักษณ

์ กระบวนการคดิ ของทอ้ งถ่นิ ทงั้ ใน จากสิง่ แวดลอ้ ม

ในการ การอนรุ ักษเ์ ปน็
ของทอ้ งถน่ิ ท้งั ใน แก้ปัญหา
ประเทศและโลก
๒. วิเคราะห์
สรา้ งสรรค์ การแกป้ ญั หา ประเทศไทย
อย่างสร้างสรรค์
อันเป็นผล

ประสบการณ
์

วฒั นธรรม
และการพฒั นา
และโลก
มาจากการใช้ ให้ผเู้ รยี นอภปิ ราย
อันเป็น ที่ย่ังยนื
๒. การแกป้ ัญหา
ประโยชน์จาก
คุณคา่ ของการใช้
เอกลกั ษณ์
และการดำเนนิ ชวี ติ สง่ิ แวดล้อม
ประโยชน์ของ

ของท้องถน่ิ
ตามแนวทางการ ๒. โครงการ/ ส่ิงแวดล้อมร่วมกนั

ท้งั ในประเทศ- อนุรกั ษ์ทรพั ยากร กจิ กรรมดา้ น

๓. ปรบั ประสบการณ
์
ไทยและโลก
และสงิ่ แวดลอ้ ม
การอนุรกั ษ์ เป็นความคิดรวบยอด

๕. มสี ่วนรว่ มใน เพอ่ื การพัฒนา
ทรพั ยากร
๔. พัฒนาความคดิ
การแก้ปัญหา ท่ยี ง่ั ยืน
และสงิ่ แวดล้อม
รวบยอด ด้วยการ



แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรเู้ พ่ือพฒั นาทักษะการคิด ระดบั มธั ยมศกึ ษา
311

กลุ่มสาระการเรียนร้สู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชี้วดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู
้

และการ ศกึ ษาคน้ ควา้ จาก
แหลง่ เรียนร
ู้
ดำเนนิ ชีวติ ๕. กำหนดหวั ขอ้
ตามแนวทาง เก่ียวกับกรณี
การอนรุ กั ษ์ ตัวอย่างการใช้
ทรพั ยากร ประโยชนจ์ าก

และสิ่งแวดล้อม

สิ่งแวดล้อมในการ
เพ่อื การพฒั นา
สรา้ งสรรคว์ ฒั นธรรม

ที่ยัง่ ยืน
ท่ตี อ้ งการค้นหา

๖. กำหนดวธิ ีการ

ท่ีจะสำรวจคน้ หา

๗. ใช้วธิ กี ารท่ี
กำหนดในการค้นหา

๘. รวบรวมข้อมลู

ทไี่ ด้ในการสำรวจ
ค้นหา

๙. เลอื กข้อมูลทาง
วัฒนธรรมท่มี ีความ
เก่ยี วข้องสมั พนั ธ
์

กับสง่ิ แวดลอ้ ม


อย่างมคี วามหมาย

โดยอาศยั ความร
ู้

จากประสบการณเ์ ดมิ
และความรจู้ าก
ขอ้ มูลใหม่

๑๐. อธิบาย

ความสมั พนั ธ์และ


ความหมายของ
ข้อมลู ทีน่ ำมา

เช่ือมโยงและ

สรา้ งชิ้นงาน


312 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้เพอื่ พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดบั มัธยมศกึ ษา


กลุ่มสาระการเรียนร้สู งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชว้ี ดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนรู
้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู
้

๑๑. วเิ คราะหค์ ณุ ค่า
และนำไปประยุกต์ใช้

๑๒. ทำความเขา้ ใจ
กับปัญหา
ทรพั ยากรธรรมชาติ
และสงิ่ แวดลอ้ ม

๑๓. วางแผน
ออกแบบแนวทาง
การแก้ปัญหา
ทรัพยากรธรรมชาติ
และสง่ิ แวดลอ้ มโดย
คำนึงถึงประสบการณ ์

ทฤษฎหี ลักการ

ท่เี กี่ยวข้อง

๑๔. เลือกวิธกี าร/
แนวทางการแก้ปญั หา

การอนุรกั ษ
์

ทรพั ยากรธรรมชาต
ิ

และส่ิงแวดลอ้ ม


ทเ่ี หมาะสม

๑๕. ร่วมทำ
โครงการ/กจิ กรรม
อนรุ กั ษ์ทรัพยากร
ธรรมชาตแิ ละ

สงิ่ แวดลอ้ มอยา่ ง
หลากหลาย

๑๖. ตรวจสอบ

แต่ละข้นั ตอน


การปฏิบตั
ิ
๑๗. นำวิธีการ

แนวทางไปใช
้

ในการดำเนนิ ชีวิต


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรเู้ พอื่ พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั มัธยมศกึ ษา
313

กลมุ่ สาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั อย่างหนว่ ยการเรียนรู้


ตัวอย่างหน่วยการเรียนรู้ เป็นการนำผลการวิเคราะห์การจัดกิจกรรมการเรียนรู้

เพื่อพัฒนาทกั ษะการคดิ ใน ๖ ประเดน็ คอื ตัวชี้วดั ทนี่ ำมาจดั กจิ กรรมร่วมกนั ความคดิ รวบยอด

สาระการเรยี นรู้ ทักษะการคดิ ชิ้นงาน/ภาระงาน และแนวการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ นำมาจัดทำ

หนว่ ยการเรียนรูใ้ น ๓ ขั้นตอน ดงั น
้ี
● การกำหนดเป้าหมายการเรียนร้
ู
● การกำหนดหลกั ฐานการเรียนร
ู้
● การจัดกิจกรรมการเรียนร
ู้
ในทางปฏิบัติ สามารถจัดทำเป็นหน่วยการเรียนรู้ได้โดยการวิเคราะห์ความสัมพันธ์/

เชื่อมโยงของแต่ละตัวช้ีวัดที่จะนำมาจัดกิจกรรมการเรียนรู้ร่วมกันได้ภายในกลุ่มสาระการเรียนร ู้

เดียวกันด้วยการวิเคราะห์ตัวช้ีวัดภายในสาระเดียวกันหรือระหว่างสาระ นอกจากนี้ยังสามารถ

วิเคราะห์ความสัมพันธ์/เช่ือมโยงของแต่ละตัวชี้วัดท่ีจะนำมาจัดกิจกรรมการเรียนรู้ร่วมกัน
ระหวา่ งกลมุ่ สาระการเรียนรูไ้ ดอ้ กี ดว้ ย

กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ี่ ๑


สาระที่ ๑ ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม


มาตรฐาน ส ๑.๑ รู้และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา



หรือศาสนาท่ีตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดมั่น และปฏิบัต
ิ

ตามหลกั ธรรม เพอ่ื อยู่ร่วมกันอย่างสันติสขุ



ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจัดกจิ กรรม

ตวั ช้วี ัด
รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
การเรยี นร้
ู
การเข้าสู่

สาระที่ ๑
๑. การสังคายนา
๑. ทกั ษะ
๑. เส้นทาง
๑. ศึกษาและ
ศาสนา ศีลธรรม
ประเทศไทยของ
๒. การเผยแผ่ การสรุป
การเผยแผ่ รวบรวมขอ้ มูลที่
จรยิ ธรรม
ศาสนาพทุ ธหรอื พระพุทธศาสนา ลงความเหน็
พระพทุ ธศาสนา เกีย่ วข้องกับการ

มาตรฐาน ส ๑.๑
ศาสนาท่ตี นนบั ถือ
เขา้ สูป่ ระเทศไทย
๒. ทกั ษะ
เขา้ สู่ประเทศไทย
เขา้ สู่ประเทศไทย
๑. อธิบาย
มคี วามสำคญั ตอ่
๓. ความสำคัญ การจัดระเบยี บ
ในแผนทีโ่ ครงร่าง ของศาสนาที่นบั ถอื

การเผยแผ่ สภาพแวดล้อม ของพระพทุ ธ- ๓. ทกั ษะ
ทวีปเอเชีย
๒. วิเคราะห์และ

พระพทุ ธ- การพัฒนาตนเอง ศาสนาต่อ
การวิเคราะห์
๒. การนำเสนอ สรุปสาระสำคญั ของ
ศาสนาหรอื
และครอบครวั ของ สงั คมไทย
๔. ทกั ษะ
ผลวเิ คราะห
์ ข้อมลู

ศาสนาทตี่ น คนในสังคมไทย
ในฐานะเป็น
การพสิ ูจน์
ความสำคัญของ ๓. เชอ่ื มโยงขอ้ มูล

นับถือ

- ศาสนา
ความจริง
พระพุทธศาสนา
ทไี่ ด้กับขอ้ มูลอื่น ๆ
สปู่ ระเทศไทย

ประจำชาต
ิ
ในฐานะที่เป็น เพ่ือใหข้ ้อมูล

๒. วิเคราะห์
- สถาบันหลัก
ศาสนาประจำชาติ มีความชดั เจน

ความสำคัญ
ของสงั คมไทย

และสถาบันหลัก ๔. จดั ลำดบั ขอ้ มลู

ของพระพทุ ธ-
- การพัฒนาตน
ของชาติ พรอ้ ม
ตามลำดบั เหตกุ ารณ์

ศาสนาหรือ
และครอบครัว

ยกตวั อย่าง
ท่ีสำคัญและการ

ศาสนาที่ตน


ประกอบ
เกดิ ข้นึ ก่อน-หลงั

นับถอื ท่ีมตี ่อ



๕. จดั ทำเสน้ ทาง

สภาพแวดล้อม




การเผยแผ่

ในสงั คมไทย



พระพทุ ธศาสนาหรอื
รวมทง้ั




ศาสนาที่ตนนับถอื
การพัฒนาตน



เขา้ สู่ประเทศไทย

และครอบครวั




ในแผนท่ีโครงร่าง





ทวปี เอเชยี















316 แนวทางก
ารจดั กจิ กรรมการเรยี นร
ู้เพอ่ื พฒั นาทักษะการคดิ
ระดบั มัธยมศึกษา


กลมุ่ สาระ
การเรียนรสู้ ังคมศึกษา
ศาสนา และวฒั นธรรม

ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจัดกจิ กรรม

ตวั ชี้วัด
รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
การเรียนรู้



๖. วิเคราะห์อิทธิพล
ของศาสนาท่นี บั ถือ

ท่ีมตี อ่ สภาพแวดลอ้ ม
ของคนในสงั คมไทย

ในแตล่ ะด้าน

๗. ศกึ ษาผล

การวิเคราะห์ทไ่ี ด
้
๘. ยนื ยันผล

การวเิ คราะห์ข้อมูล
ด้วยวธิ ีการ

ยกตัวอยา่ งประกอบ

๙. นำเสนอผล

การวเิ คราะห์ข้อมลู

ดว้ ยการอธบิ ายและ
ยกตัวอยา่ งประกอบ


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรเู้ พ่อื พฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั มัธยมศึกษา
317

กล่มุ สาระการเรียนรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

หนว่ ยการเรียนร
ู้ เวลา ๖ ชว่ั โมง

ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ่ี ๑

ช่ือหน่วย ศาสนากับการดำเนินชวี ิต
กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

๑. เป้าหมายการเรียนร้
ู

๑.๑ ความเข้าใจท่คี งทน


ศาสนาเป็นเคร่ืองยึดเหนี่ยวจิตใจของศาสนิกชน หลักธรรมคำสอนของศาสนาเป็น

หนทางในการพัฒนาตน ครอบครัว และสภาพแวดล้อม


๑.๒ มาตรฐานการเรียนร/ู้ ตวั ช้วี ัด


สาระที่ ๑ ศาสนา ศลี ธรรม จริยธรรม

มาตรฐานการเรียนร ู้


มาตรฐาน ส ๑.๑ รู้และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของ

พระพุทธศาสนาหรือศาสนาท่ีตนนับถือและศาสนาอ่ืน

มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดม่ันและปฏิบัติตามหลักธรรม เพ่ือ

อยู่ร่วมกนั อยา่ งสันติสุข


ตวั ชี้วัด


ส ๒.๑ ม.๑/๑ อธิบายการเผยแผ่พระพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถือ


สปู่ ระเทศไทย


ส ๒.๑ ม.๑/๒ วิเคราะห์ความสำคัญของพระพุทธศาสนาหรือศาสนาท่ีตน


นับถือท่ีมีต่อสภาพแวดล้อมในสังคมไทย รวมท้ังการพัฒนาตน


และครอบครัว


๑.๓ ความคิดรวบยอด


การเข้าสู่ประเทศไทยของศาสนาพุทธหรือศาสนาอ่ืน ๆ มีความสำคัญต่อสภาพ
แวดลอ้ ม การพัฒนาตนเองและครอบครัวของคนในสังคมไทย


๑.๔ สาระการเรียนร้
ู

๑.๔.๑ การสังคายนา

๑.๔.๒ การเผยแผพ่ ระพุทธศาสนาเข้าสปู่ ระเทศไทย

๑.๔.๓ ความสำคญั ของพระพทุ ธศาสนาต่อสังคมไทยในฐานะเปน็


318 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรูเ้ พื่อพฒั นาทกั ษะการคิด ระดับมัธยมศกึ ษา


กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

๑.๔.๓.๑ ศาสนาประจำชาต
ิ
๑.๔.๓.๒ สถาบันหลกั ของสงั คมไทย

๑.๔.๓.๓ การพฒั นาตนและครอบครัว

๑.๕ ทกั ษะการคดิ

๑.๕.๑ ทักษะการสรุปลงความเหน็

๑.๕.๒ ทักษะการจัดระเบียบ

๑.๕.๓ ทกั ษะการวิเคราะห
์
๑.๕.๔ ทกั ษะการพสิ จู นค์ วามจรงิ

๑.๖ คุณลักษณะอนั พึงประสงค์

๑.๖.๑ ใฝเ่ รียนรู้

๑.๖.๒ มุ่งมั่นในการทำงาน


๒. หลักฐานการเรียนรู้

๒.๑ ชิน้ งาน/ภาระงาน

๒.๑.๑ เส้นทางการเผยแผ่พระพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถือเข้าสู่ประเทศไทย

ในแผนทีโ่ ครงร่างทวปี เอเชยี

๒.๑.๒ การนำเสนอผลวิเคราะห์ความสำคัญของพระพุทธศาสนาในฐานะท่ีเป็น
ศาสนาประจำชาติ และสถาบนั หลกั ของชาติ และความสำคญั ของพทุ ธศาสนาหรือศาสนาท่ตี นนับถอื
ในการพัฒนาสงิ่ แวดล้อม ตนเอง และครอบครัว พรอ้ มยกตวั อยา่ งประกอบ

๒.๒ การวดั และประเมินผล

๒.๒.๑ การวดั และประเมนิ ผลระหวา่ งการจัดกิจกรรมการเรียนร้
ู
๑) สมรรถนะสำคัญของผเู้ รยี น

๒) คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค
์
๒.๒.๒ การวดั และประเมนิ ผลเม่ือสิ้นสดุ การจดั กจิ กรรมการเรียนร
ู้
๑) เส้นทางการเผยแผ่พระพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถือเข้าส
ู่
ประเทศไทยในแผนทโี่ ครงร่างทวปี เอเชีย


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้เพอื่ พัฒนาทักษะการคิด ระดบั มัธยมศกึ ษา
319

กล่มุ สาระการเรียนรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

๒) การนำเสนอบทวิเคราะห์ความสำคัญของพระพุทธศาสนาในฐานะท่ีเป็น
ศาสนาประจำชาติ และสถาบันหลักของชาติ และความสำคัญของพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถือ

ในการพฒั นาส่ิงแวดล้อม ตนเอง และครอบครัว พรอ้ มยกตัวอยา่ งประกอบ

๓. การจดั กจิ กรรมการเรียนร
ู้
๓.๑ ศึกษาและรวบรวมข้อมูลท่ีเก่ียวข้องกับการเข้าสู่ประเทศไทยของศาสนาที่นักเรียน
นับถอื

๓.๒ เช่ือมโยงข้อมูลการเข้าสู่ประเทศไทยของศาสนาที่นักเรียนนับถือท่ีได้จากการศึกษา

ค้นควา้ กบั ขอ้ มลู ทีไ่ ด้จากแหลง่ เรียนรูอ้ ื่น ๆ เพื่อใหไ้ ด้ข้อมูลท่ีมีความถกู ต้องชดั เจน

๓.๓ วเิ คราะห์และสรปุ สาระสำคญั ของการเขา้ สปู่ ระเทศไทยของศาสนาทน่ี กั เรยี นนับถอื

๓.๔ จดั กระทำข้อมูลตามลำดับกอ่ นหลังให้มคี วามตอ่ เน่อื ง

๓.๕ จัดทำแผนท่ีโครงร่างแสดงการเผยแผ่พระพุทธศาสนาหรือศาสนาท่ีตนนับถือเข้าส่
ู
ประเทศไทย

๓.๖ วิเคราะห์อิทธิพลของพุทธศาสนา และศาสนาที่นักเรียนนับถือที่มีต่อสังคมไทย โดย

นักเรยี นและครรู ว่ มกันกำหนดประเด็นในการวิเคราะหใ์ หค้ รอบคลุมประเดน็ เกี่ยวกับความสำคัญของ

พระพุทธศาสนาตอ่ สงั คมไทยในฐานะ ศาสนาประจำชาติ สถาบันหลกั ของสังคมไทย และการพัฒนา
ตนและครอบครัว

๓.๗ สรปุ ผลการวเิ คราะห์และศึกษาขอ้ มลู เพ่ิมเตมิ เพอ่ื ยืนยนั ข้อสรปุ

๓.๘ นำเสนอผลการปฏิบตั งิ านตามลำดบั ดังนี
้
๓.๘.๑ เส้นทางการเผยแผ่พระพุทธศาสนาหรือศาสนาท่ีตนนับถือเข้าสู่ประเทศไทย
ในแผนทโี่ ครงร่างทวปี เอเชีย พร้อมทัง้ อธบิ าย

๓.๘.๒ บทวิเคราะห์ความสำคัญของพระพุทธศาสนาในฐานะท่ีเป็นศาสนาประจำชาต ิ

และสถาบันหลักของชาติ และความสำคัญของพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถือในการพัฒนา

ส่งิ แวดล้อม ตนเอง และครอบครัว


320 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรเู้ พ่อื พฒั นาทักษะการคิด ระดับมธั ยมศึกษา


กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

เกณฑ์การประเมิน


๑. เส้นทางการเผยแผ่พระพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถือเข้าสู่ประเทศไทยในแผนท่ี
โครงรา่ งทวปี เอเชยี


ระดบั คะแนน น้ำหนกั

คะแนน

๔ ๓
๒ ๑

๑. แสดงเส้นทาง
๑. แสดงเสน้ ทาง
๑. แสดงเส้นทาง
๑. แสดงเสน้ ทาง


การเผยแผพ่ ระพุทธ การเผยแผพ่ ระพทุ ธ การเผยแผ่พระพุทธ การเผยแผพ่ ระพุทธ

ศาสนา หรือศาสนาท่ตี น ศาสนาหรือศาสนา
ศาสนา หรือศาสนาที่ตน ศาสนาหรอื ศาสนาท่ตี น ๒

นบั ถือเข้าสู่ประเทศไทย ทตี่ นนบั ถือเข้าส ู่
นบั ถอื เขา้ สปู่ ระเทศไทย นบั ถือเขา้ ส่ปู ระเทศไทย

ครบถว้ น และถูกตอ้ ง
ประเทศไทยไม่ครบถว้ น ไม่ครบถ้วนส่วนใหญ
่ ไมค่ รบถว้ นสว่ นใหญ
่


แตถ่ กู ตอ้ ง
ถกู ต้อง
ไมถ่ ูกตอ้ ง








๒. นำเสนอขอ้ มลู ถูกต้อง ๒. นำเสนอขอ้ มูลถูกตอ้ ง
๒. นำเสนอข้อมูลถูกตอ้ ง
๒. นำเสนอข้อมลู


เรยี งลำดบั กอ่ นหลัง บางส่วนเรียงลำดับ
บางสว่ น ไมเ่ รียงตามลำดับ
ยงั ไม่ถกู ตอ้ ง เสยี งเบา ๓

อธิบายได้ชดั เจน
ก่อนหลงั เสยี งเบา กอ่ นหลงั เสยี งเบา
ทา่ ทางไมม่ ั่นใจ


เสียงดงั มัน่ ใจ
มัน่ ใจ
ไมม่ นั่ ใจ



คะแนนรวม
๒๐


เกณฑ์การตัดสิน/ระดับคณุ ภาพ

๑๖ - ๒๐ คะแนน หมายถึง ดีมาก

๑๓ - ๑๕ คะแนน หมายถงึ ด
ี
๑๐ - ๑๒ คะแนน หมายถึง พอใช
้
๕ - ๙ คะแนน หมายถึง ปรบั ปรงุ

เกณฑ์การผ่าน คอื พอใช
้

แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นร้เู พ่อื พฒั นาทักษะการคดิ ระดบั มัธยมศึกษา
321

กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

๒. บทวิเคราะห์ความสำคัญของพระพุทธศาสนาในฐานะท่ีเป็นศาสนาประจำชาติ และ
สถาบันหลักของชาติ และความสำคัญของพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถือในการพัฒนา

สภาพแวดลอ้ ม ตนเอง และครอบครวั


ระดับคะแนน น้ำหนกั

คะแนน

๔ ๓
๒ ๑

๑. นำเสนอขอ้ เทจ็ จริง ๑. นำเสนอขอ้ เท็จจริง ๑. นำเสนอขอ้ เท็จจรงิ ๑. มีการนำเสนอข้อเท็จ

ดา้ นการนับถอื ศาสนา ดา้ นการนับถือศาสนา ดา้ นการนบั ถือศาสนา จรงิ ดา้ นการนับถอื ศาสนา

ของไทยทีค่ รอบคลุม ของไทยทีค่ รอบคลมุ ของไทยท่ไี ม่ครอบคลุม ของไทย ไมค่ รอบคลุม
๓

ประเด็นการวเิ คราะห์ ประเด็นการวิเคราะห
์ ประเด็นการวิเคราะห์ ประเดน็ การวเิ คราะห ์


และมีแหลง่ อ้างอิงขอ้ มูล แต่มีแหล่งอ้างองิ ขอ้ มูล และมแี หล่งอา้ งองิ
และไมม่ แี หลง่ อา้ งอิง


ครบถ้วน
ไม่ครบ
ข้อมูลไม่ครบ









๒. อธบิ ายความสำคัญ ๒. อธิบายความสำคญั ๒. อธิบายความสำคัญ ๒. อธบิ ายความสำคญั

ของศาสนาพทุ ธในฐานะ ของศาสนาพทุ ธในฐานะ ของศาสนาพทุ ธในฐานะ ของศาสนาพุทธในฐานะ

ท่ีเป็นศาสนาประจำชาติ ท่เี ป็นศาสนาประจำชาติ ที่เปน็ ศาสนาประจำชาติ ท่เี ป็นศาสนาประจำชาติ

และสถาบนั หลกั ของชาติ และสถาบันหลกั ของชาติ และสถาบนั หลักของชาติ และสถาบนั หลกั ของชาติ

และความสำคญั ของ และความสำคญั ของ และความสำคญั ของ และความสำคัญของ ๔

ศาสนาที่นับถือในการ ศาสนาทีน่ บั ถอื ในการ ศาสนาทน่ี ับถือในการ ศาสนาทน่ี บั ถือในการ

พัฒนาสิ่งแวดล้อม พัฒนาสง่ิ แวดล้อม พฒั นาส่ิงแวดลอ้ ม พฒั นาส่งิ แวดลอ้ ม

ตนเองและครอบครวั ตนเองและครอบครวั ตนเองและครอบครวั ตนเอง และครอบครวั

โดยมีข้อคดิ เหน็ ของผู้ โดยมขี ้อคิดเห็นของผู้ โดยมีขอ้ คดิ เหน็ ของผู้ โดยไมม่ ขี ้อคดิ เห็นของ


วิเคราะหแ์ ละมีตัวอยา่ ง วเิ คราะห์และมีตัวอย่าง วเิ คราะห์แต่ไม่มตี ัวอย่าง ผวู้ ิเคราะห
์

ประกอบท่ีชัดเจน
ประกอบแต่ไมช่ ัดเจน
ประกอบ









๓. มีการสรปุ ความสำคัญ ๓. มีการสรปุ ความสำคัญ ๓. มกี ารสรปุ ความสำคญั ๓. ไม่มกี ารสรปุ ความสำคญั


ของศาสนาพุทธในฐานะ ของศาสนาพุทธในฐานะ ของศาสนาพุทธในฐานะ ของศาสนาพทุ ธในฐานะ

ทเี่ ป็นศาสนาประจำชาติ ที่เปน็ ศาสนาประจำชาติ ท่ีเปน็ ศาสนาประจำชาติ ท่ีเปน็ ศาสนาประจำชาติ

และสถาบนั หลักของชาติ และสถาบนั หลักของชาติ และสถาบนั หลักของชาติ และสถาบนั หลักของชาติ ๓

และความสำคญั ของ และความสำคญั ของ และความสำคัญของ และความสำคัญของ
ศาสนาท่นี ับถือในการ ศาสนาที่นบั ถอื ในการ ศาสนาทีน่ ับถอื ในการ ศาสนาทน่ี ับถอื

พัฒนาสง่ิ แวดลอ้ ม พัฒนาสิ่งแวดล้อม พัฒนาสิ่งแวดล้อม
ตนเองและครอบครัว
ตนเองและครอบครวั
ตนเองและครอบครัว

ทุกประเดน็ และชัดเจน
ไมค่ รบประเด็น แตช่ ดั เจน
ทกุ ประเดน็ และไม่ชัดเจน


คะแนนรวม ๔๐


322 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรเู้ พ่ือพฒั นาทักษะการคิด ระดับมัธยมศกึ ษา


กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

เกณฑก์ ารตัดสนิ /ระดบั คุณภาพ


๓๒ - ๔๐ คะแนน หมายถึง ดีมาก


๒๗ - ๓๑ คะแนน หมายถึง ดี

๒๐ - ๒๖ คะแนน หมายถงึ พอใช้
๑๐ - ๑๙ คะแนน หมายถงึ ปรับปรงุ
เกณฑก์ ารผ่าน คือ พอใช
้

แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้เพื่อพฒั นาทักษะการคดิ ระดับมัธยมศึกษา
323

กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

เกณฑ์การประเมนิ คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค
์

คุณลักษณะ ระดบั คะแนน



อัน ทพี่ปงึ รปะรเะมสินง ค์ ๓
๒ ๑ ๐

(ดีเย่ียม) (ด)ี (ผา่ น) (ไม่ผา่ น)


๑. ใฝ่เรยี นรู้
๑. ต้งั ใจเรยี น
๑. ต้ังใจเรียน
๑. ต้งั ใจและมีความ ไมต่ ัง้ ใจเรยี น


๒. เอาใจใส่และมี ๒. เอาใจใสแ่ ละมี เพยี รพยายาม



ความเพียรพยายาม
ความเพียรพยายาม
ในการเรยี นร้
ู


ในการเรยี นรู้
ในการเรียนรู้
๒. เขา้ รว่ มกจิ กรรม


๓. เขา้ รว่ มกจิ กรรม ๓. เขา้ ร่วมกิจกรรม การเรยี นรตู้ า่ ง ๆ เปน็


การเรยี นรตู้ า่ ง ๆ
การเรยี นรูต้ า่ ง ๆ
บางครัง้



๔. ศึกษาคน้ ควา้ เพื่อ ๔. ศกึ ษาคน้ คว้าเพ่ือ



หาความรู้จากแหลง่ หาความร้จู ากแหลง่



เรียนรู้ท่ีหลากหลาย
เรียนรทู้ ่หี ลากหลาย




๕. บนั ทึกความร ู้





ตรวจสอบ และสรปุ




องคค์ วามร
ู้




๖. แลกเปล่ยี นความรู้




และนำไปใช้ในชวี ิต




ประจำวัน










๒. มุ่งมั่นในการทำงาน
๑. เอาใจใส่ต่อหนา้ ที่ ๑. เอาใจใส่ตอ่ หนา้ ที่ รับผดิ ชอบตอ่ งานที่ ไมม่ ีการปฏิบัตงิ าน
ที่ไดร้ ับมอบหมาย
ที่ได้รบั มอบหมาย
ไดร้ บั มอบหมายเพื่อ ตามทไ่ี ดร้ ับมอบหมาย

๒. ตง้ั ใจและรบั ผดิ ชอบ ๒. ตั้งใจและรบั ผดิ ชอบ ให้งานสำเรจ็ ตาม
ในการทำงานให้สำเร็จ
ในการทำงานงาน
หน้าท
่ี
๓. ปรบั ปรุงและ จนสำเร็จ

พัฒนาการทำงาน

ด้วยตนเอง

๔. ชน่ื ชมผลงานดว้ ย
ความภาคภมู ิใจ


324 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรเู้ พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั มธั ยมศกึ ษา


กล่มุ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

กลุ่มสาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ชนั้ มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย


สาระท่ี ๔ ประวตั ิศาสตร์


มาตรฐาน ส ๔.๑ เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลาและยุคสมัยทางประวัติศาสตร์
สามารถใช้วิถีการทางประวัติศาสตร์มาวิเคราะห์เหตุการณ์ต่าง ๆ อย่างเป็น
ระบบ


มาตรฐาน ส ๔.๒ เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบันในด้านความสัมพันธ
์

และการเปล่ียนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเนื่องตระหนักถึงความสำคัญ

และสามารถ วิเคราะหผ์ ลกระทบทเี่ กดิ ขนึ้



ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ช้ินงาน/
การจดั กิจกรรม

ตวั ชีว้ ดั
รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
การเรยี นรู
้


สาระที่ ๔
อารยธรรม
๑. อารยธรรม ๑. ทกั ษะ
การนำเสนอผล
๑. ทบทวนข้นั ตอน
ประวัตศิ าสตร
์ โบราณมีอิทธิพล ของโลกยคุ การรวบรวม การศกึ ษาอทิ ธิพล
“วิธกี ารทาง
ส ๔.๑ ม.๔-๖/๒
ต่อการ โบราณ ได้แก
่ ขอ้ มลู
ของอารยธรรม ประวตั ิศาสตร์”

สรา้ งองค์ความรู้ เปล่ียนแปลง อารยธรรมลมุ่ ๒. ทกั ษะ
โบราณทีม่ ผี ลตอ่ ๒. กำหนด
ใหมท่ าง ของโลก
แม่นำ้ ไทกรสี -
การวเิ คราะห
์ การเปลยี่ นแปลง
อารยธรรมโบราณท่ี
ประวตั ิศาสตร์ ยูเฟรตสี ไนล์ ๓. ทกั ษะ
ของโลกโดยใช้ ต้องการศึกษา

โดยใช้วธิ ีการทาง ฮวงโห สนิ ธุ การสังเคราะห
์ วธิ ีการทาง ๓. เลอื กอารยธรรม

ประวัติศาสตร์ และอารยธรรม ๔. ทกั ษะ
ประวัติศาสตร์
โบราณทีส่ นใจ

อย่างเปน็ ระบบ
กรีกโรมัน
การสรปุ
๔. วางแผนการ
ส ๔.๒ ม.๔-๖/๑
๒. การตดิ ต่อ
ลงความเหน็
ศึกษาอิทธพิ ลของ
วิเคราะห์อทิ ธิพล
ระหวา่ งโลก ๕. ทกั ษะ
อารยธรรมโบราณที่
ของอารยธรรม ตะวนั ออกกบั การสรา้ งความร
ู้ มผี ลตอ่ การ
โบราณและ
โลกตะวนั ตก ๖. ทักษะ
เปล่ียนแปลงของโลก
การติดต่อ และอทิ ธิพลทาง กระบวนการคิด
โดยใชว้ ิธีการทาง
ระหวา่ งโลก วัฒนธรรมท่ีมตี อ่ แกป้ ัญหา
ประวัติศาสตร์

ตะวนั ออกกบั กันและกนั
อยา่ งสร้างสรรค์
๕. ศึกษา รวบรวม

โลกตะวันตกที่มี วิเคราะห์ สรปุ ผล
ผลต่อพฒั นาการ การศึกษาอิทธพิ ล
และการ ของอารยธรรม
เปลีย่ นแปลง
โบราณท่มี ผี ลต่อ

ของโลก
การเปลีย่ นแปลง
ของโลกยุคปัจจบุ นั


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พอื่ พฒั นาทักษะการคดิ ระดับมัธยมศกึ ษา
325

กลุ่มสาระการเรียนร้สู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชน้ิ งาน/
การจดั กจิ กรรม

ตวั ช้วี ดั
รวบยอด
การเรยี นรู
้ ภาระงาน
การเรยี นร
ู้


๖. นำเสนอผล

การศึกษาในรปู แบบ
ทีต่ นถนัด

๗. สรปุ อทิ ธพิ ล
อารยธรรมโบราณ

ทมี่ ีผลตอ่ การ
เปลี่ยนแปลงของ
โลกในยุคปจั จุบนั


326 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นร้เู พ่อื พฒั นาทกั ษะการคิด ระดับมัธยมศกึ ษา


กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

หน่วยการเรยี นร
ู้ เวลา ๘ ชัว่ โมง

ช้นั มธั ยมศึกษาตอนปลาย

ช่อื หนว่ ย อารยธรรมโบราณ
กล่มุ สาระการเรียนรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

๑. เป้าหมายการเรยี นร
ู้

๑.๑ ความเข้าใจทค่ี งทน


อารยธรรมโบราณมีอทิ ธิพลต่อการเปลย่ี นแปลงของโลก


๑.๒ มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชวี้ ดั

สาระท่ี ๔ ประวตั ศิ าสตร
์
มาตรฐานการเรยี นร ู้

มาตรฐาน ส ๔.๑ เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลาและยุคสมัยทาง

ประวัติศาสตร์ สามารถใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์มาวิเคราะห
์
เหตุการณต์ ่าง ๆ อย่างเป็นระบบ

ตวั ชว้ี ัด

ส ๔.๑ ม.๔-๖/๒ สร้างองค์ความรู้ใหม่ทางประวัติศาสตร์โดยใช้วิธีการทาง

ประวัติศาสตรอ์ ย่างเปน็ ระบบ

มาตรฐาน ส ๔.๒ เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบันในด้าน

ความสัมพันธ์และการเปล่ียนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเนื่อง

ตระหนักถึงความสำคัญและสามารถวิเคราะห์ผลกระทบ

ทีเ่ กดิ ขนึ้

ตัวชว้ี ัด

ส ๔.๒ ม.๔-๖/๑ วิเคราะห์อิทธิพลของอารยธรรมโบราณ และการติดต่อระหว่าง

โลกตะวันออกกับโลกตะวันตกที่มีผลต่อพัฒนาการและ

การเปลย่ี นแปลงของโลก


๑.๓ ความคิดรวบยอด

สร้างองค์ความรู้ใหม่เกี่ยวกับอิทธิพลของอารยธรรมโบราณและการติดต่อระหว่าง

โลกตะวันออกกับโลกตะวันตกท่ีมีผลต่อพัฒนาการและการเปลี่ยนแปลงของโลกด้วยวิธีการทาง
ประวัตศิ าสตร
์

แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นร้เู พ่อื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั มธั ยมศกึ ษา
327

กลุ่มสาระการเรยี นร้สู งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

๑.๔ สาระการเรยี นร
ู้
๑.๔.๑ อารยธรรมของโลกยุคโบราณ ได้แก่ อารยธรรมลุ่มแม่น้ำไทกรีส-ยูเฟรตีส
ไนล์ ฮวงโห สินธุ และอารยธรรมกรกี -โรมัน

๑.๔.๒ การติดต่อระหว่างโลกตะวันออกกับโลกตะวันตกและอิทธิพลทางวัฒนธรรม
ท่ีมตี ่อกนั และกัน

๑.๕ ทกั ษะการคดิ

๑.๕.๑ ทักษะการรวบรวมขอ้ มลู

๑.๕.๒ ทักษะการวเิ คราะห
์
๑.๕.๓ ทกั ษะการสงั เคราะห
์
๑.๕.๔ ทกั ษะการสรปุ ลงความเหน็

๑.๕.๕ ทกั ษะการสรา้ งความรู้

๑.๕.๖ ทักษะกระบวนการคดิ แก้ปญั หาอย่างสรา้ งสรรค์

๑.๖ คุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์

๑.๖.๑ ใฝ่เรยี นร้
ู
๑.๖.๒ มุ่งมัน่ ในการทำงาน

๒. หลกั ฐานการเรียนรู้

๒.๑ ชน้ิ งาน/ภาระงาน

การนำเสนอผลการศึกษาอิทธิพลของอารยธรรมโบราณที่มีผลต่อการเปล่ียนแปลง

ของโลกโดยใช้วิธกี ารทางประวตั ิศาสตร
์
๒.๒ การวัดและประเมินผล

๒.๒.๑ การวดั และประเมินผลระหวา่ งการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้

๑) สมรรถนะสำคัญของผเู้ รียน

- ทกั ษะการคิด

๒) คุณลักษณะอนั พงึ ประสงค
์
- ใฝ่เรยี นร
ู้
- มงุ่ มั่นในการทำงาน


328 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรเู้ พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับมธั ยมศึกษา


กล่มุ สาระการเรียนร้สู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

๒.๒.๒ การวัดและประเมินผลเมือ่ ส้นิ สุดการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้

- การนำเสนอผลการศึกษาอิทธิพลของอารยธรรมโบราณที่มีผลต่อ

การเปลยี่ นแปลงของโลกโดยใช้วิธีการทางประวตั ศิ าสตร์

๓. การจัดกจิ กรรมการเรียนร้
ู
๓.๑ ทบทวนขน้ั ตอน “วธิ ีการทางประวตั ศิ าสตร”์

๓.๒ กำหนดอารยธรรมโบราณท่ีตอ้ งการศึกษา

๓.๓ เลอื กอารยธรรมโบราณทส่ี นใจ

๓.๔ วางแผนการศึกษาอิทธิพลของอารยธรรมโบราณท่ีมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของโลก

โดยใช้วิธกี ารทางประวตั ิศาสตร์

๓.๕ ศึกษา รวบรวม วิเคราะห์ สรุปผลการศึกษาอิทธิพลของอารยธรรมโบราณท่ีมีผลต่อ
การเปล่ยี นแปลงของโลกยุคปจั จบุ ัน

๓.๖ นำเสนอผลการศึกษาในรูปแบบท่ีตนถนดั

๓.๗ สรุปอิทธพิ ลอารยธรรมโบราณทีม่ ีผลตอ่ การเปล่ียนแปลงของโลกในยคุ ปัจจุบนั




แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้เพอ่ื พัฒนาทักษะการคิด ระดับมัธยมศึกษา
329

กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

เกณฑก์ ารประเมิน

๑) การศกึ ษาอารยธรรมโบราณตามข้ันตอนวิธกี ารทางประวัตศิ าสตร์



ประเดน็
ระดับคะแนน
นำ้ หนัก


การประเมิน
๔
๓
๒
๑
คะแนน


๑. การกำหนด
กำหนดหัวเร่อื ง กำหนดหวั เร่ือง กำหนดหวั เรือ่ ง กำหนดหวั เรอื่ ง
หัวเร่อื ง/ชื่อเรอ่ื ง
ได้ถกู ตอ้ ง ชัดเจน
ไดถ้ ูกตอ้ ง ชัดเจน
ได้ถูกตอ้ ง ชัดเจน
ไมช่ ัดเจน
๑


เหมาะสม กำหนด
เหมาะสม กำหนด
แต่ไม่กำหนด
และกำหนด



จุดม่งุ หมาย จดุ มุ่งหมายแต่ไม่ จุดม่งุ หมาย
จุดมงุ่ หมาย



สอดคลอ้ งกับ สอดคล้องกับ ในการศึกษา
ในการศึกษาได ้



เร่ืองทต่ี ้องการ เร่อื งท่ตี ้องการ




ศึกษา
ศกึ ษา






๒. รวบรวมหลกั ฐาน
รวบรวมหลักฐาน รวบรวมหลกั ฐาน รวบรวมหลักฐาน รวบรวมหลักฐาน ๒


ตรงกับเร่อื งท่ี ตรงกับเร่ืองท่ี ตรงกบั เรอื่ งท่ี ไดจ้ ำนวนนอ้ ย


ตอ้ งการศึกษาได้ ต้องการศึกษาได้ ต้องการศกึ ษาได้ และไมน่ ่าเชอื่ ถอื



จำนวนมาก
จำนวนมาก
จำนวนมาก




จากแหล่งขอ้ มูล
จากแหล่งขอ้ มลู ที่ แต่ไม่ครบถ้วน




ทหี่ ลากหลาย หลากหลาย
ไม่หลากหลาย



และนา่ เช่ือถือ
แตข่ าดความ
และไม่นา่ เชือ่ ถอื





นา่ เช่ือถือ




๕

๓. การประเมินคณุ ค่า ประเมินความ
ประเมินความ
ประเมินความ
ประเมินความ


ของหลักฐาน
น่าเชอื่ ถอื ของ
น่าเช่อื ถอื ของ นา่ เชื่อถือของ
น่าเชอ่ื ถอื ของ


หลกั ฐานดว้ ยการ หลักฐานดว้ ยการ หลักฐานด้วย
หลกั ฐาน



ตีความถูกต้อง ตีความถูกตอ้ ง การตคี วาม
ไดบ้ างส่วน



ใกล้เคียงกบั ใกล้เคยี งกับ ไม่ถกู ตอ้ ง




เหตุการณ์และ
เหตุการณ
์ ใกลเ้ คียงกับ



นำเสนอเฉพาะ ใแสตค่ น่ วำาเมส
คนิดอเโหด็นย เหตกุ ารณ ์




ขอ้ เท็จจริง






ของตนเองลงไป


ในขอ้ เท็จจรงิ


330 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนร้เู พ่อื พฒั นาทักษะการคิด ระดับมธั ยมศกึ ษา


กลุม่ สาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ประเดน็
ระดบั คะแนน
น้ำหนัก


การประเมิน
๔
๓
๒
๑
คะแนน

ตคี วามและ ตคี วามและ ตีความและ ตคี วามและ

๔. การตีความและ สังเคราะห
์ สังเคราะห
์ สังเคราะห์ แตไ่ ม ่
สังเคราะห์
๔

เช่ือมโยงเนอ้ื หา เชอ่ื มโยงเน้อื หา สามารถเช่อื มโยง
ได้เปน็ บางส่วน


สังเคราะห ์
ของหลักฐาน
ของหลกั ฐานได้ เนอื้ หาของ




ใหส้ มั พนั ธ์กนั
แต่ไม่สมั พนั ธก์ นั
หลักฐานได
้



ได้ถกู ต้องชัดเจน









๓



๕. สรุปและรายงาน
สรุปไดต้ รง สรปุ ไดต้ รง สรุปได้ตรง สรุปไดต้ รง

ประเด็นเน้ือหา ประเดน็ เน้อื หา ประเด็นเนอ้ื หา ประเด็นเนอ้ื หา

ครบถ้วน
ครบถว้ น
ครบถว้ น
ครบถว้ น แต
่

เรยี งลำดบั ดว้ ย เรยี งลำดบั ดว้ ย เรยี งลำดับดว้ ย เรียงลำดบั ดว้ ย

ภาษาทเี่ ขา้ ใจง่าย ภาษาทีเ่ ขา้ ใจงา่ ย ภาษาทีเ่ ข้าใจง่าย ภาษาท่เี ขา้ ใจยาก


อย่างมีเหตผุ ล อยา่ งมีเหตผุ ลแต่ ขาดเหตุผล
ขาดเหตุผลและ

อา้ งอิงหลกั ฐาน การอา้ งองิ
ไม่มกี ารอา้ งองิ ไม่อา้ งอิง


ชดั เจนสามารถ
หลกั ฐานไมช่ ดั เจน
หลกั ฐาน
หลกั ฐาน
๖๐

ใช้เป็นแนวทาง

ในการศกึ ษาตอ่
ไปได
้

คะแนนรวม


เกณฑ์การตัดสิน/ระดบั คุณภาพ


๔๖ - ๖๐ คะแนน หมายถึง ดีมาก

๓๑ - ๔๕ คะแนน หมายถึง ด
ี
๑๖ - ๓๐ คะแนน หมายถึง พอใช้

๐ - ๑๕ คะแนน หมายถงึ ปรบั ปรุง

เกณฑ์การผ่าน คือ พอใช้


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั มัธยมศกึ ษา
331

กลุ่มสาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

๒) การนำเสนอผลการศึกษาอิทธิพลของอารยธรรมโบราณท่ีมีผลต่อการเปล่ียนแปลง

ของโลก



ประเด็น
ระดับคะแนน
น้ำหนัก


การประเมนิ
๔
๓
๒
๑
คะแนน

รูปแบบนำเสนอ รปู แบบนำเสนอ รูปแบบนำเสนอ รปู แบบนำเสนอ

๑. รปู แบบนำเสนอ
แปลกใหม่
แปลกใหม ่
แปลกใหม่ แต่ไม่
ไม่น่าสนใจ ใชส้ ่อื
๒

นา่ สนใจ ใช้สอื่
น่าสนใจ ใช้สอื่
น่าสนใจ ใช้สื่อ
ไมเ่ หมาะสม



อยา่ งสร้างสรรค์ ไมเ่ หมาะสม
ไม่เหมาะสม




เหมาะสม
ขาดความม่นั ใจ ขาดความมั่นใจ



มีความมน่ั ใจ อธิบายด้วยภาษา อธิบายด้วยภาษา



อธบิ ายด้วยภาษา ที่เขา้ ใจยาก
ท่เี ข้าใจยาก




ทีเ่ ข้าใจง่าย











๒. เนือ้ หาสาระ
เนอื้ หาครบถว้ น
เนอ้ื หาครบถว้ น
เนอื้ หาครบถ้วน
เนอื้ หาครบถ้วน
๓

เรียงลำดบั ด้วย เรียงลำดับด้วย เรียงลำดบั ดว้ ย แตเ่ รยี งลำดบั

ภาษาทีเ่ ขา้ ใจงา่ ย
ภาษาทเ่ี ข้าใจงา่ ย
ภาษาท่ีเข้าใจง่าย
ดว้ ยภาษาท่เี ขา้ ใจ

อยา่ งมีเหตุผล อยา่ งมเี หตผุ ล
แต่ขาดเหตุผล ยาก ขาดเหตผุ ล


อา้ งองิ หลักฐาน
แตก่ ารอา้ งอิง และไมม่ ีการ และไมอ่ ้างอิง


ชัดเจน สามารถ
หลกั ฐานไม่ อ้างอิงหลักฐาน
หลกั ฐาน


ใช้เปน็ แนวทาง
ชัดเจน


ในการศกึ ษา


ต่อไปได้


๒๐

คะแนนรวม


เกณฑ์การตดั สนิ /ระดับคณุ ภาพ

๑๖ - ๒๐ คะแนน หมายถึง ดมี าก

๑๓ - ๑๕ คะแนน หมายถึง ดี


๑๐ - ๑๒ คะแนน หมายถงึ พอใช้

๕ - ๙ คะแนน หมายถงึ ปรับปรงุ

เกณฑก์ ารผา่ น คอื พอใช
้





332 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นร้เู พ่ือพัฒนาทักษะการคิด ระดับมธั ยมศึกษา


กลุ่มสาระการเรียนรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

๓) การประเมินคณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค์

๓.๑) ใฝเ่ รยี นร
ู้
ตวั ชวี้ ัด

(๑) ต้งั ใจ เพียรพยายามในการเรยี นและเขา้ ร่วมกิจกรรมการเรียนร้
ู
(๒) แสวงหาความรจู้ ากแหล่งเรยี นรตู้ ่าง ๆ ทงั้ ภายในและภายนอกโรงเรียนด้วย
การเลอื กใชส้ อ่ื อยา่ งเหมาะสม สรุปเปน็ องค์ความรู้ และสามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวนั ได้


ตัวช้ีวัดและพฤตกิ รรมบ่งช้
ี
ตัวชวี้ ดั ท ่ี ๑ ตั้งใจ เพยี รพยายามในการเรียนและเข้าร่วมกจิ กรรม


ระดับคณุ ภาพ เกณฑก์ ารประเมินรายการพฤตกิ รรมบ่งช
้ี

ดีเยย่ี ม (๓) เขา้ เรยี นตรงเวลา ต้งั ใจเรียน เอาใจใส่ และมีความเพยี รพยายามในการเรยี นร ู้

ดี (๒) มสี ว่ นรว่ มในการเรยี นรู้และเขา้ รว่ มกิจกรรมการเรียนรู้ตา่ ง ๆ ทั้งภายในและ
ไม่ผา่ น (๐) ภายนอกโรงเรียนเปน็ ประจำ และเป็นแบบอย่างท่ดี
ี
เขา้ เรียนตรงเวลา ต้งั ใจเรยี น เอาใจใส่ และมีความเพยี รพยายามในการเรียนร้
ู
มสี ว่ นรว่ มในการเรียนร้แู ละเข้ารว่ มกจิ กรรมการเรียนร้ตู ่าง ๆ ทงั้ ภายในและ
ภายนอกโรงเรยี นบ่อยคร้งั

ไมต่ ัง้ ใจเรียน


ตัวช้วี ดั ที่ ๒ แสวงหาความรู้จากแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ ทั้งภายในและภายนอกโรงเรียนด้วย

การเลอื กใช้สือ่ อย่างเหมาะสม สรุปเป็นองค์ความรู้สามารถนำไปใช้ในชีวติ ประจำวันได้


ระดบั คุณภาพ เกณฑ์การประเมนิ รายการพฤติกรรมบง่ ช้
ี
ดีเยยี่ ม (๓)
ศกึ ษาค้นคว้าหาความรูจ้ ากหนังสอื เอกสาร ส่ิงพิมพ์ สือ่ เทคโนโลยี และ

ดี (๒) สารสนเทศแหลง่ เรียนรทู้ ้ังภายในและภายนอกโรงเรยี น เลอื กใชส้ ่ือไดอ้ ย่างเหมาะสม

มกี ารบนั ทกึ ความรู้ วเิ คราะห์ขอ้ มูล สรปุ เปน็ องค์ความรู้ แลกเปล่ยี นเรยี นรดู้ ว้ ย
ไม่ผา่ น (๐) วธิ กี ารท่ีหลากหลาย และเผยแพร่แกบ่ ุคคลท่วั ไปนำไปใชใ้ นชีวิตประจำวันได
้
ศึกษาค้นควา้ หาความร้จู ากหนังสือ เอกสาร สิง่ พมิ พ์ ส่ือ เทคโนโลยแี ละ

สารสนเทศแหลง่ เรยี นรู้ ทั้งภายในและภายนอกโรงเรียน และเลอื กใช้ส่อื ไดอ้ ยา่ ง
เหมาะสม มีการบนั ทึกความรู้ วเิ คราะหข์ ้อมลู สรุปเป็นองค์ความรู้ แลกเปลีย่ น
เรียนรู้กับผู้อื่นได้ และนำไปใช้ในชวี ิตประจำวนั ได
้
ไม่ศกึ ษาค้นคว้าหาความรู้


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพฒั นาทกั ษะการคดิ ระดบั มธั ยมศกึ ษา
333

กลุม่ สาระการเรียนรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

เกณฑก์ ารพิจารณาคุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงคด์ า้ นใฝเ่ รยี นรู้


ระดับคณุ ภาพ เกณฑ์การประเมินรายการพฤติกรรมบ่งช้
ี
ดเี ยีย่ ม (๓)
ดี (๒) ๑. ไดผ้ ลการประเมนิ ระดบั ดเี ยีย่ มทกุ ตวั ชีว้ ดั

๑. ได้ผลการประเมนิ ระดับดเี ยี่ยมจำนวน ๑ ตวั ช้วี ัดและระดบั ดี ๑ ตวั ชว้ี ดั

ผา่ น (๑) ๒. ได้ผลการประเมนิ ระดบั ดที กุ ตวั ชีว้ ดั

๑. ได้ผลการประเมินระดบั ผา่ นทุกตวั ชี้วัด

๒. ได้ผลการประเมินตง้ั แตร่ ะดบั ดีข้นึ ไปจำนวน ๑ ตัวชวี้ ัด และระดับผ่าน

ไม่ผา่ น (๐) ๑ ตัวชว้ี ัด

ไดผ้ ลการประเมินระดบั ไมผ่ า่ นตง้ั แต่ ๑ ตวั ชว้ี ดั ขึ้นไป


เกณฑก์ ารผา่ นการประเมนิ คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์

ผ้เู รียนต้องมผี ลการประเมินคณุ ภาพระดับผา่ นข้นึ ไป


๓.๒ มงุ่ มัน่ ในการทำงาน

ตัวช้วี ัด

(๑) ตัง้ ใจและรบั ผดิ ชอบในหน้าทก่ี ารงาน

(๒) ทำงานดว้ ยความเพียรพยายาม และอดทนเพือ่ ใหง้ านสำเร็จตามเป้าหมาย


ตวั ชว้ี ัดท่ ี ๑ ต้ังใจ เพยี รพยายามในการเรยี นและเขา้ รว่ มกจิ กรรม


ระดับคณุ ภาพ เกณฑ์การประเมนิ รายการพฤติกรรมบ่งช้ี

ดีเยยี่ ม (๓)
ตัง้ ใจและรบั ผดิ ชอบในการปฏบิ ัตหิ นา้ ทีท่ ่ไี ดร้ บั มอบหมายใหส้ ำเรจ็ มกี ารปรับปรงุ
ดี (๒) และพฒั นาการทำงานให้ดขี ้ึนดว้ ยตนเองและเป็นแบบอยา่ งท่ดี ี

ตง้ั ใจและรับผิดชอบในการปฏบิ ตั ิหน้าที่ท่ีได้รับมอบหมายให้สำเร็จ มกี ารปรับปรุง

ผา่ น (๑) และพฒั นาการทำงานใหด้ ีข้ึน

ต้งั ใจและรบั ผดิ ชอบในการปฏบิ ัติหนา้ ทีท่ ีไ่ ดร้ ับมอบหมายใหส้ ำเรจ็ มีการปรบั ปรงุ
ไม่ผา่ น (๐) และพฒั นาการทำงานใหด้ ขี ้นึ

ไม่ต้งั ใจปฏิบัตหิ น้าทีก่ ารทำงาน


334 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพอื่ พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดบั มธั ยมศกึ ษา


กลุ่มสาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวช้ีวัดท่ ี ๒ ทำงานดว้ ยความเพยี รพยายามและอดทนเพือ่ ให้งานสำเร็จตามเป้าหมาย


ระดบั คณุ ภาพ เกณฑก์ ารประเมินรายการพฤติกรรมบ่งช้
ี
ดีเยีย่ ม (๓)
ทำงานด้วยความขยนั อดทน และพยายามให้งานสำเร็จตามเป้าหมายก่อนเวลา

ดี (๒) ท่ีกำหนด ไมย่ อ่ ทอ้ ตอ่ ปัญหาอุปสรรคในการทำงาน และชน่ื ชมผลงานด้วย

ความภูมใิ จ

ผา่ น (๑) ทำงานดว้ ยความขยนั อดทน และพยายามให้งานสำเรจ็ ตามเป้าหมายภายในเวลา
ไม่ผา่ น (๐) ทก่ี ำหนด ไม่ยอ่ ท้อตอ่ ปญั หา แกป้ ัญหาอุปสรรค์ในการทำงาน และชนื่ ชมผลงาน
ด้วยความภาคภมู ิใจ

ทำงานด้วยความขยันอดทน และพยายามให้งานสำเร็จตามเปา้ หมาย ไม่ยอ่ ท้อ

ต่อปญั หาในการทำงาน และช่ืนชมผลงานด้วยความภาคภูมิใจ

ไม่ขยันและไมอ่ ดทนในการทำงาน


เกณฑก์ ารพจิ ารณาคณุ ลักษณะอันพึงประสงคด์ ้านใฝเ่ รียนรู้


ระดับคณุ ภาพ เกณฑ์การประเมนิ รายการพฤติกรรมบ่งชี้

ดเี ยีย่ ม (๓)
ดี (๒) ๑. ได้ผลการประเมนิ ระดับดเี ย่ยี มทุกตวั ชวี้ ดั

๑. ได้ผลการประเมินระดับดีเยีย่ มจำนวน ๑ ตวั ชี้วัด และระดบั ดี ๑ ตวั ช้ีวัด

ผ่าน (๑) ๒. ได้ผลการประเมินระดบั ดีทุกตัวชว้ี ดั

๑. ได้ผลการประเมินระดับผ่านทกุ ตวั ช้ีวดั

๒. ได้ผลการประเมินต้งั แต่ระดับดขี ้นึ ไปจำนวน ๑ ตัวช้ีวดั และระดับผา่ น

ไม่ผา่ น (๐) ๑ ตวั ช้วี ดั

ได้ผลการประเมินระดับไม่ผ่านต้ังแต่ ๑ ตวั ชีว้ ัดขนึ้ ไป


เกณฑก์ ารผา่ นการประเมนิ คณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์

ผเู้ รียนต้องมผี ลการประเมนิ คุณภาพระดับผ่านขน้ึ ไป




แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนร้เู พ่ือพัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับมธั ยมศึกษา
335

กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม



ภาคผนวก


ทักษะการคิดทน่ี ำมาใช้ในการพัฒนาผเู้ รยี น

ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขนั้ พน้ื ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑



ทักษะการคิดที่นำมาใช้ในการพฒั นาผู้เรยี น

ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑


ทักษะการคิดที่นำมาพัฒนาผู้เรียนให้สอดคล้องตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน
พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ ไดใ้ ช้กรอบดา้ นกระบวนการในการคิด ประกอบดว้ ย

๑. ทักษะการคิดข้ันพื้นฐาน ซ่ึงเป็นทักษะที่สำคัญและจำเป็นต่อการคิดท่ัว ๆ ไปใน

ชีวิตประจำวัน และเป็นทักษะที่เป็นพ้ืนฐานของการคิดขั้นสูงที่ซับซ้อนข้ึน ทักษะการคิดขั้นพื้นฐาน
จดั เปน็ ๒ กล่มุ ไดแ้ ก่ ทักษะการคิดทใ่ี ชใ้ นการสอ่ื สาร และทกั ษะการคดิ ท่เี ปน็ แกน

๒. ทักษะการคิดข้ันสูง จัดเป็น ๓ กลุ่ม ได้แก่ ทักษะการคิดที่ซับซ้อน ทักษะพัฒนา

ลักษณะการคดิ และทกั ษะกระบวนการคิด

สำหรับแนวทางการพัฒนาทักษะการคิด มุ่งเน้นการนำกระบวนการท่ีใช้ในการคิดบูรณาการ

เข้ากับการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนให้สอดคล้องตามมาตรฐานการเรียนรู้ และตัวชี้วัด

ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ และเพอ่ื ให้ครผู ้สู อนได้มคี วามชัดเจน

ต่อการนำทักษะการคิดสู่การปฏิบัติ ได้นำเสนอความหมายของทักษะการคิดท่ีนำมาใช้ในการพัฒนา

ผเู้ รยี นไว้ดงั นี้


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้เพ่ือพฒั นาทักษะการคดิ ระดับมัธยมศกึ ษา
339

กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ทักษะการคิดขั้นพ้ืนฐาน


ทักษะการคิดท่ีใช้ในการสื่อสาร


ทักษะการคดิ
ความหมาย


๑. การฟงั
การรบั รคู้ วามหมายจากเสยี งท่ไี ดย้ นิ การได้ยนิ เป็นความสามารถท่จี ะได้รับร้
ู
ส่งิ ท่ไี ด้ยนิ ตคี วาม และจบั ใจความส่งิ ที่รับรู้นนั้ เขา้ ใจและจดจำไว้


๒. การพดู
การใช้ถ้อยคำ น้ำเสยี ง รวมทง้ั กริ ิยาอาการถา่ ยทอดความรู้ ความคดิ

และความรู้สกึ ของผูพ้ ดู ใหผ้ ฟู้ ังไดร้ ับรแู้ ละเกิดการตอบสนอง


๓. การอา่ น
การรบั รู้ขอ้ ความในการเขยี นของตนเองหรอื ของผอู้ ่นื รวมถงึ การรบั รู้

ความหมายจากเคร่อื งหมายและสัญลกั ษณต์ า่ ง ๆ เชน่ สญั ลกั ษณจ์ ราจร


๔. การเขียน
การถ่ายทอดความรู้ ความคิด ความรสู้ ึก และความต้องการของบุคคล

ออกมาเป็นลายลกั ษณอ์ กั ษร เพ่อื สื่อความหมายให้ผ้อู ่ืนเขา้ ใจ



ทักษะการคิดทเ่ี ปน็ แกน


ทกั ษะการคดิ
ความหมาย


๑. การสังเกต
การรับร้แู ละรวบรวมข้อมลู เกี่ยวกับสง่ิ ใดสง่ิ หนึง่ โดยใชป้ ระสาทสัมผัสทั้งหา้

เพือ่ ใหไ้ ดร้ ายละเอยี ดเกี่ยวกับสงิ่ นัน้ ๆ ซ่ึงเป็นข้อมูลเชงิ ประจักษ์ ทีไ่ ม่มีการใช้ประสบการณ์
และความคิดเหน็ ของผสู้ ังเกตในการเสนอขอ้ มูล ข้อมูลจากการสังเกต

มที ง้ั ข้อมูลเชิงคุณภาพและขอ้ มูลเชิงปริมาณ


๒. การสำรวจ
การพจิ ารณาตรวจสอบส่งิ ทส่ี งั เกตอยา่ งมีจุดมงุ่ หมายเพอ่ื ให้ได้ข้อเท็จจรงิ

และความคดิ เหน็ เก่ียวกบั ส่ิงน้ัน


๓. การสำรวจค้นหา
การค้นหาส่ิงใดสิง่ หน่งึ ทีย่ งั ไม่รูห้ รือรู้นอ้ ยมากอยา่ งมจี ดุ หมายด้วยวิธีการตา่ ง ๆ

เพอ่ื ใหไ้ ดข้ ้อมูลมากทีส่ ุด


๔. การตัง้ คำถาม
การพูดหรือการเขียนสิง่ ที่สงสยั หรอื สิง่ ท่ีต้องการรู
้

๕. การระบุ
การบ่งชส้ี ิง่ ต่าง ๆ หรือบอกส่วนต่าง ๆ ท่ีเป็นองค์ประกอบหรอื ลักษณะของสง่ิ ทีศ่ ึกษา


๖. การรวบรวมขอ้ มลู
การใชว้ ธิ กี ารตา่ ง ๆ เกบ็ ขอ้ มลู ทีต่ อ้ งการรู้


๗. การเปรยี บเทยี บ
การจำแนกระบุสิ่งของหรอื เหตุการณต่์ ่าง ๆ ในสิ่งที่เหมือนกันและส่งิ ท่ตี า่ งกัน


๘. การคดั แยก
การแยกสิง่ ท่ีมีลักษณะต่างกนั ตงั้ แต่ ๑ อย่างขึ้นไปออกจากกนั


๙. การจัดกลมุ่
การนำสง่ิ ตา่ ง ๆ ทมี่ คี ณุ สมบตั เิ หมอื นกนั ตามเกณฑม์ าจดั เปน็ กลมุ่ โดยแตล่ ะกลมุ่

มเี กณฑ์ต่างกนั


๑๐. การจำแนกประเภท
การนำสง่ิ ต่าง ๆ มาแยกเป็นกลุม่ ตามเกณฑ์ที่ไดร้ ับการยอมรับทางวิชาการ

หรือยอมรับโดยท่ัวไป


340 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนร้เู พ่อื พฒั นาทกั ษะการคิด ระดับมัธยมศึกษา


กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ทกั ษะการคิด
ความหมาย

๑๑. การเรยี งลำดับ

๑๒. การแปลความ
การนำสงิ่ ต่าง ๆ มาจัดเรยี งไปในทิศทางเดยี วกัน โดยใช้เกณฑ์การจดั เกณฑใ์ ดเกณฑห์ นึง่


๑๓. การตคี วาม
การเรยี บเรียงและถ่ายทอดขอ้ มลู ในรปู แบบ/วิธีการใหมท่ ่ีแตกต่างไปจากเดมิ

แต่ยังคงสาระเดิม

๑๔. การเช่อื มโยง

๑๕. การสรุปยอ่
การบอกความหมายหรอื ความสมั พนั ธ์ของขอ้ มูลหรอื สาระทแ่ี ฝงอยูไ่ ม่ปรากฏ

๑๖. การสรุปอา้ งอิง
ให้เหน็ อย่างชดั เจน โดยการเชอื่ มโยงกับบริบทความร/ู้ ประสบการณ์เดมิ

๑๗. การให้เหตุผล
หรอื ข้อมูลอ่นื ๆ


๑๘. การนำความรไู้ ปใช
้ การบอกความสมั พันธร์ ะหว่างขอ้ มูลอยา่ งมคี วามหมาย


การจบั เฉพาะใจความสำคญั ของเรอ่ื งท่ีตอ้ งการสรปุ และนำมาเรยี บเรียงให้กระชบั


การนำความรู้หรอื ประสบการณ์เดิมมาใช้ในการสรุปลงความเหน็ เก่ียวกับขอ้ มูล


การอธบิ ายเหตุการณห์ รอื การกระทำต่าง ๆ โดยเชือ่ มโยงให้เห็นถงึ สาเหตแุ ละผล

ทีเ่ กดิ ข้ึนในเหตกุ ารณห์ รือการกระทำนัน้ ๆ


การนำความรู้ทเ่ี กดิ จากความเข้าใจไปใช้เพื่อให้เกิดความชำนาญ





ทักษะการคิดขนั้ สูง


ทักษะการคดิ ทซี่ บั ซ้อน


ทักษะการคดิ
ความหมาย


๑. การทำใหก้ ระจา่ ง
การใหร้ ายละเอียดหรอื คำอธิบายเพิ่มเตมิ เกย่ี วกบั ส่งิ ทส่ี งสยั หรอื คลมุ เครือ

เพือ่ ใหเ้ กดิ ความชัดเจน


๒. การสรปุ ลงความเหน็
การใหค้ วามคดิ เหน็ เกย่ี วกบั ข้อมูล/เรอ่ื งที่ศึกษา โดยการเช่ือมโยง และอา้ งอิงจากความรู้
หรอื ประสบการณเ์ ดมิ หรือจากขอ้ มลู อ่ืน ๆ รวมท้ังเหตผุ ล


๓. การใหค้ ำจำกัดความ
การระบลุ กั ษณะเฉพาะที่สำคัญของสง่ิ ใดสิ่งหนึ่งที่ตอ้ งการนยิ าม


๔. การวเิ คราะห
์ การจำแนกแยกแยะส่งิ ใดสิง่ หนึ่ง/เรอ่ื งใดเร่อื งหนึง่ เพ่ือค้นหาองค์ประกอบ

และความสมั พนั ธร์ ะหว่างองค์ประกอบเหลา่ น้นั เพ่ือชว่ ยใหเ้ กดิ ความเข้าใจในเร่อื งน้นั


๕. การสังเคราะห์
การนำความรู้ทีผ่ ่านการวเิ คราะห์มาผสมผสานสร้างสิง่ ใหม่ทม่ี ลี ักษณะตา่ งจากเดิม


๖. การประยกุ ต์ใชค้ วามรู้
การนำความรูท้ ม่ี ไี ปใชใ้ นสถานการณใ์ หม่ทม่ี ลี กั ษณะแตกตา่ งไปจากเดิม


๗. การจดั ระเบียบ
การนำขอ้ มลู หรอื สิ่งต่าง ๆ มาจดั ให้เป็นระเบยี บในลักษณะใดลักษณะหน่ึง

เพอ่ื ให้สะดวกแกก่ ารดำเนินการ


๘. การสร้างความรู
้ การสร้างความร้ขู องตนเองจากการทำความเขา้ ใจเชื่อมโยงขอ้ มลู ใหม่กับขอ้ มลู เดมิ


๙. การจดั โครงสรา้ ง
การนำความรมู้ าจัดให้เห็นเป็นโครงสรา้ งที่แสดงความสมั พันธ์ของขอ้ มลู /ขอ้ ความรู ้

ซงึ่ เป็นองคป์ ระกอบของโครงสร้างน้นั ๆ



แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้เพอื่ พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดบั มัธยมศึกษา
341

กล่มุ สาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ทกั ษะการคิด
ความหมาย

๑๐. การปรับโครงสรา้ ง
การนำข้อมูลมาปรับ/เปลี่ยน/ขยายโครงสร้างความรู้เดิม

๑๑. การหาแบบแผน
การหาชุดความสมั พนั ธข์ องลักษณะหรอื องคป์ ระกอบในส่ิงใดสง่ิ หนง่ึ

๑๒. การพยากรณ
์ การคาดคะเนส่งิ ที่จะเกิดข้ึนลว่ งหนา้ โดยอาศยั การสงั เกต ปรากฏการณท์ ี่เกิดขึน้ ซ้ำ ๆ หรอื
ใชค้ วามรู้ทีเ่ ป็นหลกั การ กฎ หรอื ทฤษฎใี นเร่อื งนัน้ มาช่วยในการทำนาย

๑๓. การหาความเชอ่ื
การใช้หลักเหตผุ ลคน้ หาความเช่อื ท่กี ำหนดการกระทำของบคุ คลนน้ั

พืน้ ฐาน

๑๔. การตัง้ สมมติฐาน
การคาดคะเนคำตอบที่ยังไม่ได้พสิ จู น์ บนฐานข้อมลู จากการสังเกตปรากฏการณ
์
ความรู้ และประสบการณ์เดมิ

๑๕. การพสิ จู นค์ วามจรงิ
การหาข้อมลู ทเี่ ช่อื ถอื ได้มาสนบั สนนุ ขอ้ สรุปหรือคำตอบวา่ เปน็ จริง

๑๖. การทดสอบ การหาขอ้ มลู ทเ่ี ปน็ ความรเู้ ชิงประจกั ษเ์ พอ่ื ใชส้ นบั สนนุ หรอื คดั ค้านคำตอบลว่ งหน้า

สมมตฐิ าน
ที่คาดคะเนไว้ หรอื เพ่ือยอมรับหรอื ปฏเิ สธคำตอบทคี่ าดคะเนไว้

๑๗. การตงั้ เกณฑ์
การบอกประเด็น/หัวข้อที่ใชเ้ ปน็ แนวทางในการประเมนิ

๑๘. การประเมิน
การตดั สินคุณค่าหรือคุณภาพของส่ิงใดสิง่ หน่งึ โดยการนำผลจากการวดั ไปเทียบกับระดับ
คุณภาพท่ีกำหนด






ทักษะพฒั นาลักษณะการคดิ


ลักษณะการคดิ
ความหมาย


๑. คดิ คล่อง
การใหไ้ ด้ขอ้ มลู จำนวนมากอย่างรวดเร็ว


๒. คิดหลากหลาย
การใหไ้ ดข้ อ้ มลู หลายประเภท


๓. คิดละเอียด
การใหไ้ ดข้ ้อมลู ท่เี ป็นรายละเอยี ดของส่ิงท่ีตอ้ งการคิด


๔. คิดชดั เจน
การคิดทีผ่ ้คู ิดร้วู ่าตนร้แู ละไม่รูอ้ ะไร เขา้ ใจและไม่เข้าใจอะไร และสงสยั อะไรในเรอ่ื งที่คิด


๕. คดิ อย่างมเี หตผุ ล
การใชห้ ลักเหตุผลในการคิดพิจารณาเรือ่ งใดเรอ่ื งหนงึ่


๖. คดิ ถูกทาง
การคิดท่ที ำให้ไดค้ วามคิดทเ่ี ป็นประโยชน์ต่อสว่ นรวมและเปน็ ประโยชนร์ ะยะยาว


๗. คดิ กว้าง
การคดิ พจิ ารณาถึงองคป์ ระกอบ/แงม่ ุมต่าง ๆ ของเรอื่ งทคี่ ิดอยา่ งครอบคลุม


๘. คิดไกล
การคดิ ที่ทำให้สามารถอธบิ ายเหตุการณ์ในอนาคตได้


๙. คิดลึกซง้ึ
การคดิ ทีท่ ำใหเ้ ข้าใจความซับซ้อนของโครงสร้างและระบบความสัมพนั ธเ์ ชิงสาเหตุ


ในโครงสรา้ งของเร่ืองทคี่ ิด





342 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้เพื่อพัฒนาทักษะการคิด ระดบั มัธยมศึกษา


กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม