The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.

การคิด มัธยม สังคม

Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search

การคิด มัธยม สังคม

การคิด มัธยม สังคม

สาระที่ ๔ ประวัติศาสตร


มาตรฐาน ส ๔.๒ เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบัน ในด้านความสัมพันธ์
และการเปล่ียนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเน่ือง ตระหนักถึงความสำคัญ
และสามารถวเิ คราะหผ์ ลกระทบทเี่ กดิ ขนึ้


ตวั ชว้ี ัด
ผ้เู รยี นรู้อะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจัดการเรยี นร้

ภาระงาน
เพอื่ พฒั นาทกั ษะการคิด


๑. วเิ คราะห์ ผู้เรียนรอู้ ะไร

๑. ทักษะ

รายงานการสบื ค้น ๑. สบื ค้นข้อมลู

อทิ ธพิ ลของ อารยธรรมโบราณ

รวบรวมขอ้ มูล
อารยธรรมโลกยุค ๒. วเิ คราะหอ์ ารยธรรมโลก
อารยธรรรม มอี ิทธพิ ลต่อการ

๒. ทักษะ
โบราณ ไดแ้ ก่ ยุคโบราณ

โบราณ และ เปล่ยี นแปลงของโลก
การวเิ คราะห์
อารยธรรมลุม่ ๓. สรปุ ความและ

การติดต่อ ผู้เรียนทำอะไรได
้ ๓. ทกั ษะ

แมน่ ้ำ
สร้างความร
ู้
ระหวา่ งโลก วเิ คราะหอ์ ารยธรรรม การสรปุ

ไทกรสี -ยเู ฟรตีส ๔. เขียนรายงานและ

ตะวันออกกับ โบราณและการติดต่อ ลงความเห็น
ไนล์ ฮวงโห สนิ ธุ นำเสนอ

โลกตะวนั ตก ระหว่างโลกตะวันออก
๔. ทักษะ
และอารยธรรม

ทม่ี ีผลตอ่ และโลกตะวันตก

การสรา้ งความร
ู้ กรีกโรมันทตี่ นเอง

พัฒนาการ มีอทิ ธิพลต่อการ


สนใจและนำเสนอ

และการ เปลยี่ นแปลงวัฒนธรรม

ในรปู แบบที่ตนเอง

เปลี่ยนแปลง ของโลก

ถนัด


ของโลก











๒. วเิ คราะห์
๑. ทกั ษะ

รายงานเหตกุ ารณ์ ๑. สบื ค้นข้อมลู

เหตุการณ์ ผู้เรียนรู้อะไร
การรวบรวม

ต่าง ๆ ท่ีมีผลตอ่ ๒. วิเคราะห์เหตุการณ

สำคญั ต่าง ๆ อารยธรรมโบราณ

ข้อมลู
การเปลีย่ นแปลง ตา่ ง ๆ ท่มี ีผลต่อ

ทส่ี ง่ ผลตอ่ มีอทิ ธพิ ลตอ่ การ ๒. ทกั ษะ
ของโลก เชน่ ระบบ
การเปลยี่ นแปลงของโลก

การ เปล่ยี นแปลงของโลก
การวเิ คราะห์
ศกั ดนิ า สวามิภกั ดิ์ ๓. สรุปความและ


เปล่ียนแปลง
ในยุคปจั จุบัน
๓. ทักษะ
สงครามครเู สด
สรา้ งความร
ู้
ทางสงั คม ผู้เรียนทำอะไรได
้ การสรุป

การปฏิวตั ิอตุ สาหกรรม
๔. เขยี นรายงานและ

เศรษฐกจิ และ วเิ คราะห์เหตกุ ารณท์ ี่ ลงความเห็น
การปฏริ ูปทางศาสนา

นำเสนอ

การเมืองเขา้ สู่ สำคัญของโลกมีผลต่อการ ๔. ทักษะ
การคิดแนวเสรีนิยม


โลกสมัย เปล่ียนแปลงทางสงั คม การสรา้ งความร
ู้ แนวคดิ จักรวรรดินยิ ม


ปจั จบุ ัน
เศรษฐกิจ การเมืองของ
แนวคิดชาตินิยม



โลกปัจจุบัน

ที่สนใจและนำเสนอ






ในรปู แบบท






กลุ่มถนดั









242 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้เพ่อื พัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั มธั ยมศึกษา


กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้ีวัด
ผเู้ รียนรู้อะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั การเรยี นร
ู้
ภาระงาน
เพือ่ พฒั นาทกั ษะการคดิ


๓. วเิ คราะห
์ ผเู้ รียนรูอ้ ะไร

๑. ทักษะ

แผน่ พบั การขยาย ๑. สบื คน้ ขอ้ มลู

ผลกระทบ ผลกระทบในอดตี มผี ล การรวบรวม อิทธพิ ลของ ๒. วเิ คราะห์ การขยายและ


ของการขยาย ตอ่ การพฒั นาในปจั จุบนั
ขอ้ มลู
ประเทศยุโรปไปยงั ล่าอาณานคิ มในยุค
อทิ ธิพลของ ผเู้ รยี นทำอะไรได
้ ๒. ทักษะ
ทวปี อเมริกา ประวตั ิศาสตรข์ องประเทศ

ประเทศ
อธบิ ายการขยายและ

การวเิ คราะห์
แอฟริกา และ ในยโุ รปไปยังทวปี อเมริกา

ในยโุ รปไปยงั การลา่ อาณานิคม

๓. ทักษะ

เอเชยี
แอฟริกา และเอเชียโดย

ทวีปอเมรกิ า ในยคุ ประวัติศาสตรข์ อง การสรปุ


๓. สรปุ ความและสรา้ งความร
ู้
แอฟริกา
ประเทศในยโุ รปไปยงั ทวีป ลงความเหน็

๔. ทำแผน่ พบั การขยาย
และเอเชยี
ต่าง ๆ มีผลกระทบต่อ
๔. ทักษะ

อิทธิพลของประเทศยโุ รป



การเปลีย่ นแปลงทางสังคม การสรา้ งความร้ ู

ไปยงั ทวีปอเมริกา แอฟรกิ า

ของมนุษย


และเอเชยี







๔. วิเคราะห์ ผู้เรยี นรอู้ ะไร
๑. ทักษะ

รายงานเหตุการณ์ ๑. สบื ค้นขอ้ มลู

สถานการณ์ ผลกระทบในอดตี มผี ล การรวบรวม สำคญั ตา่ ง ๆ ท่มี ี ๒. วเิ คราะห์ การขยายและ


ของโลก
ตอ่ การพฒั นาในปัจจุบนั
ข้อมลู
สาเหตุมาจาก

ล่าอาณานคิ มในยคุ
ในคริสต์ ผ้เู รียนทำอะไรได
้ ๒. ทักษะ
ความร่วมมือและ ประวตั ิศาสตร์ของประเทศ

ศตวรรษท่ี ๒๑
วิเคราะหส์ ังคมโลกปจั จบุ ัน
การวิเคราะห์
ความขัดแยง้ ของ ในยุโรปไปยงั ทวปี อเมรกิ า
มที ั้งความร่วมมือและ ๓. ทักษะ
สงั คมโลก เชน่ แอฟรกิ า และเอเชีย

ความขัดแยง้ เหตกุ ารณ์ การสรุป

เหตกุ ารณ์ระเบิด ๓. สรุปความและ

ตา่ ง ๆ ในครสิ ตศ์ ตวรรษ
ลงความเหน็
ตกึ Worldtrade สร้างความรู้

ที่ 20 มปี รากฏให้เห็น ๔. ทกั ษะ
center
๔. รายงานเชิงวิจยั เหตกุ ารณ์
อย่างต่อเนอ่ื ง
การสร้างความร
ู้ การขาดแคลน สำคัญต่าง ๆ ท่มี ีสาเหต


๕. ทักษะ
ทรัพยากร
มาจากความร่วมมือและ
กระบวนการคดิ การก่อการรา้ ย
ความขัดแย้งของสังคมโลก

แกป้ ัญหาอยา่ ง และการต่อต้าน


สรา้ งสรรค
์ การก่อการร้าย

ความขดั แยง้


ทางศาสนา


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด ระดบั มัธยมศึกษา
243

กลุม่ สาระการเรียนรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๔ ประวัตศิ าสตร


มาตรฐาน ส ๔.๓ เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก

ความภมู ิใจ และธำรงความเปน็ ไทย


ตวั ชี้วัด
ผเู้ รยี นรู้อะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคิด
ช้นิ งาน/
แนวการจดั การเรียนรู้

ภาระงาน
เพ่อื พัฒนาทกั ษะการคดิ


๑. วิเคราะห์ ผู้เรยี นร้อู ะไร

๑. ทกั ษะ

บทความแนวคดิ ๑. กำหนดประเดน็ ทจี่ ะศึกษา

ประเดน็ ประเด็นทางประวตั ิศาสตร์
การรวบรวม

เกี่ยวกับความเปน็ มา

๒. สบื ค้นข้อมลู

สำคญั ของ ผเู้ รยี นทำอะไรได
้ ข้อมลู
ของชาตไิ ทย ๓. วเิ คราะห์ แนวคิดเกยี่ วกับ
ประวตั ศิ าสตร
์ วิเคราะห์ประวตั ศิ าสตร์ ๒. ทักษะ
อาณาจักรโบราณ ความเป็นมาของชาติไทย
ไทย
ไทยมคี วามเป็นมายาวนาน การวเิ คราะห์
ในดนิ แดนไทย
อาณาจักรโบราณ



บรรพบุรุษสรา้ งไวค้ วรแก่ ๓. ทักษะ


ในดินแดนไทย


การศึกษาและภมู ใิ จใน
การสรุป


๔. สรปุ ความและ


การเกิดเป็นคนไทย
ลงความเห็น

สรา้ งความรู



๔. ทกั ษะ

๕. เขยี นบทความ



การสรา้ งความร
ู้








๒. วิเคราะห์ ผู้เรยี นรู้อะไร
๑. ทกั ษะ

การแสดงละคร
๑. กำหนดประเดน็


ความสำคัญ พระมหากษตั ริย์กับ

การรวบรวม
เชงิ ประวตั ิศาสตร์ ที่จะศึกษา

ของสถาบัน ปวงชน
ขอ้ มลู
เก่ียวกบั บทบาท
๒. สบื ค้นข้อมลู

พระมหา- ผ้เู รยี นทำอะไรได
้ ๒. ทกั ษะ

ท่ีสำคัญของ ๓. วเิ คราะห์ การจัดระเบยี บ
กษตั รยิ
์ วเิ คราะหส์ ถาบนั

การวิเคราะห์
สถาบนั พระมหา- แนวคดิ เกี่ยวกับความเปน็ มา
ต่อชาติไทย
พระมหากษตั ริย์มบี ทบาท ๓. ทักษะ
กษัตรยิ ์ในการ ของชาตไิ ทย อาณาจักร

สำคัญในการพัฒนา
การจดั ระเบียบ
พฒั นาชาตไิ ทย โบราณในดินแดนไทย


ชาติไทย
๔. ทักษะ
การปกปอ้ งเอกราช ๔. สรุปความ



การสรุป

ของชาติ และ
และสรา้ งความร
ู้


ลงความเหน็
การสร้างสรรค์ ๕. เขยี นบทละคร



๕. ทกั ษะ
วฒั นธรรมไทย ๖. แสดงละคร



การสรา้ งความร
ู้ เชน่ บทบาทของ



๖. ทกั ษะ
วีรสตรีไทย




กระบวนการคิด




แก้ปัญหาอยา่ ง




สรา้ งสรรค






244 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พื่อพัฒนาทักษะการคิด ระดบั มัธยมศึกษา


กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชว้ี ัด
ผเู้ รยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคิด
ช้นิ งาน/
แนวการจดั การเรยี นร้

ภาระงาน
เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคดิ


๓. วเิ คราะห์ ผเู้ รยี นรู้อะไร

๑. ทักษะ

ป้ายนิเทศเกย่ี วกับ ๑. สืบคน้ ข้อมูลดว้ ยวธิ ีการ
ปจั จัยท
่ี ภมู ิปัญญาไทยในโลก การรวบรวม
ปจั จยั ทีส่ ่งเสริม

ทางประวัตศิ าสตร์ ดังนี

ส่งเสรมิ การ ปัจจบุ นั
ขอ้ มูล
การสรา้ งสรรค

- กำหนดประเด็นปญั หา

สรา้ งสรรค

ผเู้ รยี นทำอะไรได
้ ๒. ทักษะ

ภมู ิปัญญาไทย

- รวบรวมหลกั ฐาน

ภมู ปิ ัญญาไทย วัฒนธรรมตะวนั ตกและ การวเิ คราะห์
และวัฒนธรรมไทย
- วเิ คราะหแ์ ละประเมนิ
และ ตะวันออกมอี ทิ ธพิ ลตอ่

๓. ทักษะ


คณุ คา่ ขอ้ มลู

วฒั นธรรมไทย ภมู ิปญั ญาไทยและ การสรุป


- ตคี วามและสงั เคราะห

ซ่งึ มีผลตอ่ วฒั นธรรมไทย แต่มีปัจจยั ลงความเห็น

- นำเสนอ

สังคมไทยใน หลายอย่างทีส่ ่งเสรมิ
๔. ทักษะ

๒. วเิ คราะห์ ข้อมูลปัจจยั


ยคุ ปจั จบุ ัน
การสร้างสรรค์
การสรา้ งความร
ู้
ที่ส่งเสรมิ การสร้างสรรค์




๕. ทักษะ

ภมู ิปญั ญาไทย




กระบวนการคดิ
และวัฒนธรรมไทย



แก้ปญั หาอยา่ ง
๓. สรปุ ความและ



สรา้ งสรรค

สรา้ งความรู้





๔. ทำป้ายนิเทศ







๔. วเิ คราะห

ผเู้ รียนรอู้ ะไร
๑. ทักษะ

สมุดเล่มเล็ก
๑. การสืบคน้ ขอ้ มลู

ผลงานของ ภูมปิ ญั ญาไทยในโลก การรวบรวม
เกยี่ วกับประวตั ิ ๒. กระบวนการวิเคราะห์
บุคคลสำคญั ปัจจุบนั
ข้อมูล
บุคคลสำคญั
เกย่ี วกับประวัตบิ ุคคลสำคญั
ท้งั ชาวไทย ผเู้ รียนทำอะไรได
้ ๒. ทกั ษะ
ทีม่ ีส่วนรว่ ม
ทีม่ สี ว่ นร่วมในการสรา้ งสรรค์
และตา่ ง- วิเคราะหผ์ ลงานของ การวเิ คราะห์
ในการสรา้ งสรรค์ วฒั นธรรมไทยและ
ประเทศ
บคุ คลในอดตี ท้งั ที่เป็น

๓. ทกั ษะ
วฒั นธรรมไทยและ ประวตั ศิ าสตร์ไทย

ท่ีมีสว่ น คนไทยและตา่ งประเทศ
การสรปุ

ประวัตศิ าสตร์ไทย
๓. วธิ กี ารสรุปความ

สรา้ งสรรค์ มบี ทบาทสำคญั ท่มี ีผลงาน ลงความเห็น

และสร้างความรู้

วัฒนธรรมไทย ปรากฏตามประวตั ศิ าสตร์ ๔. ทกั ษะ

๔. วธิ กี ารทำสมุดเลม่ เล็ก

และประวตั -ิ ไทย มีส่วนในการ การสรา้ งความร
ู้


ศาสตร์ไทย
สรา้ งสรรค์วฒั นธรรม






และประวตั ศิ าสตร์ไทย











แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรเู้ พอ่ื พฒั นาทักษะการคิด ระดบั มัธยมศึกษา
245

กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวช้วี ัด
ผเู้ รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคิด
ช้นิ งาน/
แนวการจดั การเรยี นรู

ภาระงาน
เพื่อพฒั นาทักษะการคิด


๕. วางแผน ผูเ้ รยี นรอู้ ะไร

๑. ทกั ษะ
การรณรงคเ์ ก่ียวกบั ๑. กำหนดประเดน็ ทจี่ ะศกึ ษา

กำหนด ภูมิปญั ญาไทยในโลก การรวบรวม
แนวทางการอนุรกั ษ
์ ๒. สืบค้นขอ้ มูล

แนวทาง
ปจั จุบนั
ข้อมลู
วัฒนธรรมไทย
๓. วิเคราะห์ การจัดระเบยี บ
และการมี ผู้เรยี นทำอะไรได
้ ๒. ทกั ษะ

และภมู ปิ ญั ญาไทย แนวทางการอนรุ ักษ์
สว่ นรว่ ม
วางแผนกำหนดแนวทาง การวิเคราะห์
และการมีส่วนร่วม วฒั นธรรมไทยและ

การอนรุ ักษ์ ในการอนรุ ักษภ์ มู ิปญั ญา ๓. ทกั ษะ
โดยใชร้ ูปแบบ
ภูมิปัญญาไทย

ภูมิปญั ญาไทย
ไทยและวฒั นธรรมไทย
การจดั ระเบียบ
ทต่ี นเองถนดั
๔. สรุปความ

และ ๔. ทกั ษะ
และสรา้ งความร
ู้
วฒั นธรรมไทย
การสรปุ

๕. นำเสนอการอนรุ กั ษ


ลงความเห็น
ในรปู แบบตา่ ง ๆ เชน่
๕. ทักษะ
ประชาสมั พนั ธ์ เสียงตามสาย
การสรา้ งความร
ู้ โปสเตอร์ กล่มุ อาสาสมคั ร

๖. ทักษะ



กระบวนการคิด

แก้ปญั หาอยา่ ง
สรา้ งสรรค์


246 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรเู้ พ่ือพัฒนาทักษะการคดิ ระดบั มธั ยมศึกษา


กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๕ ภมู ศิ าสตร ์


มาตรฐาน ส ๕.๑ เข้าใจลักษณะของโลกทางกายภาพและความสัมพันธ์ของสรรพสิ่งซึ่งมีผล
ต่อกันและกันในระบบของธรรมชาติ ใช้แผนท่ีและเคร่ืองมือทางภูมิศาสตร์
ในการคน้ หา วเิ คราะห์ สรุป และใช้ข้อมูลภูมสิ ารสนเทศอย่างมปี ระสิทธิภาพ


ตวั ชี้วดั
ผเู้ รยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจัดการเรียนร
ู้
ภาระงาน
เพ่อื พัฒนาทักษะการคิด


๑. ใชเ้ ครอื่ งมอื ผ้เู รียนรูอ้ ะไร

๑. ทกั ษะ
การนำเสนอขอ้ มลู
๑. กำหนดจดุ ประสงคข์ อง
ทางภูมิศาสตร
์ เครอ่ื งมอื ทางภูมศิ าสตร

การรวบรวม ภมู สิ ารสนเทศ

การเกบ็ ข้อมูลภมู ิสารสนเทศ

ในการ และระบบภมู สิ ารสนเทศ
ขอ้ มลู

๒. หาวธิ กี ารเกบ็ ข้อมลู

รวบรวม ผู้เรยี นทำอะไรได
้ ๒. ทกั ษะ

ที่เหมาะสม โดยใช้เครอ่ื งมอื


วิเคราะห์ ๑. ใช้เคร่ืองมอื ทาง กระบวนการคิด
ทางภมู ิศาสตร์

และนำเสนอ ภูมิศาสตร์ในการรวบรวม แก้ปญั หาอยา่ ง
๓. ใช้วธิ ีการทก่ี ำหนดเก็บ
ข้อมูล
ขอ้ มลู
สรา้ งสรรค์

ขอ้ มูล ทำความเข้าใจ

ภูมิสารสนเทศ

๒. วเิ คราะหแ์ ละนำเสนอ

สาระสำคัญและความหมาย
อยา่ งมี ขอ้ มลู ภมู สิ ารสนเทศ


ในขอ้ มลู

ประสิทธภิ าพ



๔. วางแผน ออกแบบการนำ




เสนอขอ้ มลู ภูมสิ ารสนเทศ




โดยคำนงึ ถึง





๔.๑ ประสบการณ





๔.๒ ทฤษฎีหลกั การ





ท่เี ก่ียวข้อง





๔.๓ ใชว้ ิธีท่ีเคยประสบมา




ไดห้ รอื ไม





๕. ดำเนนิ การออกแบบ




การนำเสนอข้อมูล





ภูมสิ ารสนเทศ





๖. สรปุ และตรวจสอบ





๗. นำเสนอขอ้ มูล





ภูมิสารสนเทศ







๒. วิเคราะห์ ผเู้ รยี นรอู้ ะไร
๑. ทักษะ

รายงานผลการ ๑. ศึกษาขอ้ มูล อทิ ธิพลของ
อิทธพิ ลของ ปญั หาทางกายภาพ

การวิเคราะห
์ วเิ คราะห์การเกดิ สภาพภมู ศิ าสตร์ซงึ่ ทำให้เกดิ
สภาพภูมศิ าสตร
์ หรอื การเกดิ ภัยพบิ ัติทาง ๒. ทักษะ
ภัยพบิ ัตทิ าง ปญั หากายภาพหรอื ภยั พิบตั ิ

ซง่ึ ทำใหเ้ กดิ ธรรมชาตใิ นประเทศไทย
การเชื่อมโยง
ธรรมชาต


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พ่อื พัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั มธั ยมศึกษา
247

กลมุ่ สาระการเรียนร้สู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชีว้ ดั
ผเู้ รยี นรู้อะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั การเรียนร้

ภาระงาน
เพือ่ พฒั นาทักษะการคิด


ปัญหาทาง และภูมภิ าคตา่ ง ๆ


ในประเทศไทย
๒. ตัง้ วตั ถปุ ระสงคใ์ นการวเิ คราะห์
กายภาพหรอื ของโลก

และทวปี ต่าง ๆ
๓. กำหนดเกณฑ


ภัยพิบตั ทิ าง ผู้เรยี นทำอะไรได

ของโลก
ในการจำแนกแยกแยะขอ้ มูล

ธรรมชาตใิ น วเิ คราะห์ อทิ ธิพลของ

๔. แยกแยะข้อมูลตามเกณฑ์
ประเทศไทย ปจั จยั ทางภมู ิศาสตรก์ ับการ

ท่ีกำหนดให้เห็นองค์ประกอบ

และภูมภิ าค เกดิ ภัยพบิ ัติทางธรรมชาต


๕. หาความสัมพนั ธร์ ะหวา่ ง

ต่าง ๆ ของ ในประเทศไทยและภมู ภิ าค



อิทธิพลของสภาพภูมิศาสตร์
โลก
ต่าง ๆ ของโลก


กับปญั หาทางกายภาพหรอื




ภยั พบิ ัติทางธรรมชาต





ในองคป์ ระกอบตา่ ง ๆ





๖. อธิบายความสัมพันธแ์ ละ




ความหมายของข้อมลู ที่นำมา




เช่อื มโยง







๓. วเิ คราะหก์ าร ผ้เู รียนรู้อะไร
๑. ทกั ษะ

การนำเสนอ
๑. กำหนดหวั ข้อเกย่ี วกับ


เปลย่ี นแปลง ๑. การเปลยี่ นแปลงของ การสำรวจ กรณีตวั อย่าง

การเปลีย่ นแปลงของพ้นื ที่ท่ี
ของพนื้ ที่ซ่งึ พื้นท่ีทางภูมิศาสตร

ค้นหา
การเปล่ยี นแปลง
ไดร้ ับอทิ ธพิ ลจากปัจจัยทาง
ได้รบั อทิ ธพิ ล ในประเทศไทย

๒. ทักษะ
ของพืน้ ทที่ ไ่ี ดร้ ับ ภมู ศิ าสตร์ ทต่ี ้องการคน้ หา

จากปจั จัยทาง และทวปี ต่าง ๆ
การวเิ คราะห์
อทิ ธิพลจากปัจจัย ๒. กำหนดวธิ กี ารท่ีจะสำรวจ
ภูมศิ าสตร์ใน ๒. อิทธพิ ลของปัจจัยทาง
ทางภูมิศาสตร

คน้ หา

ประเทศไทย ภูมิศาสตร์ท่ีมีผลต่อการ
ในประเทศไทย
๓. ใชว้ ิธีการทีก่ ำหนด

และทวีป
เปลย่ี นแปลงสภาพพ้นื ท
่ี
และทวปี ต่าง ๆ
ในการคน้ หา

ตา่ ง ๆ
ในประเทศไทย



๔. รวบรวมขอ้ มลู ท่ไี ด


และทวปี ต่าง ๆ


ในการสำรวจค้นหา


ผ้เู รยี นทำอะไรได


๕. ตั้งวัตถปุ ระสงค



วเิ คราะห์ลักษณะการ

ในการวิเคราะหข์ ้อมลู


เปลย่ี นแปลงของพน้ื ที



๖. กำหนดเกณฑ



ซงึ่ ได้รับอิทธิพลจากปจั จยั

ในการจำแนกแยกแยะข้อมลู


ทางภมู ิศาสตรใ์ น

๗. แยกแยะข้อมลู ตามเกณฑ์

ประเทศไทยและทวีปตา่ ง ๆ


ทก่ี ำหนดให้เหน็ องคป์ ระกอบ




๘. นำเสนอผลการวิเคราะห์




การเปล่ียนแปลงของพนื้ ที่






ซงึ่ ไดร้ ับอิทธพิ ลจากปัจจัย




ภูมศิ าสตร์







248 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้เพ่ือพฒั นาทักษะการคดิ ระดับมธั ยมศกึ ษา


กลุ่มสาระการเรียนร้สู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชวี้ ดั
ผูเ้ รียนรู้อะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจัดการเรียนรู้

ภาระงาน
เพื่อพฒั นาทักษะการคิด


๔. ประเมินการ ผู้เรยี นรู้อะไร

๑. ทักษะ
โครงงานกรณีศกึ ษา ๑. ทบทวนความรูเ้ ดมิ


เปล่ียนแปลง การเปลยี่ นแปลงทาง การรวบรวม การเปลีย่ นแปลง เกี่ยวกับเรื่องท่ตี ้องการทำ
ธรรมชาต

ธรรมชาติ ทเ่ี กดิ ขน้ึ บนโลก ขอ้ มูล
ทางธรรมชาต

โครงงาน

ในโลกว่าเปน็ ผเู้ รียนทำอะไรได
้ ๒. ทกั ษะ
ในโลก
๒. ศกึ ษา เกบ็ ขอ้ มลู เรอ่ื งการ
ผลมาจากการ ประเมนิ การเปลี่ยนแปลง
การสรา้ งความร
ู้ เปลย่ี นแปลงทางธรรมชาต


กระทำของ ทางธรรมชาตใิ นโลกอนั เปน็ ๓. ทกั ษะ
โดยวธิ กี ารและแหลง่ เรยี นร


มนุษย์และ ผลมาจากการกระทำของ การประเมนิ
ทหี่ ลากหลายโดยกำหนด


หรือธรรมชาติ
มนษุ ยแ์ ละหรือธรรมชาต
ิ จดุ ประสงคข์ องการเกบ็ ข้อมลู


ภูมสิ ารสนเทศ หาวธิ กี ารเก็บ
ขอ้ มูลทเี่ หมาะสม ใช้วิธีการ

ทก่ี ำหนดเก็บขอ้ มลู

๓. เชอ่ื มโยงความรใู้ หม่กบั
ความร้เู ดมิ ให้มคี วามหมาย
กบั ตนเอง

๔. นำเสนอข้อความรู ้

ตามความหมายทต่ี นเอง


สร้างขึน้ ในรูปแบบโครงงาน

๕. กำหนดเกณฑ์การประเมนิ
เป็นการเปลยี่ นแปลง


ทางธรรมชาตจิ ากการกระทำ

ของมนษุ ยแ์ ละหรอื


การกระทำของธรรมชาต

๖. นำประเด็นการเปลยี่ นแปลง

ทางธรรมชาตมิ าเทียบวดั

กับเกณฑ์

๗. ระบุการเปลี่ยนแปลง

ทางธรรมชาติใดทเี่ กดิ จากการ
กระทำของมนุษยแ์ ละหรือ
การกระทำของธรรมชาติ


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พื่อพฒั นาทักษะการคดิ ระดับมัธยมศกึ ษา
249

กล่มุ สาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๕ ภูมศิ าสตร์


มาตรฐาน ส ๕.๒ เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางกายภาพที่ก่อให้เกิด
การสร้างสรรค์วัฒนธรรม มีจิตสำนึก และมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากร
และสิ่งแวดล้อม เพอื่ การพัฒนาท่ียง่ั ยืน


ตวั ชวี้ ดั
ผู้เรยี นร้อู ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจัดการเรียนร
ู้
ภาระงาน
เพ่ือพัฒนาทกั ษะการคดิ


๑. วเิ คราะห์ ผเู้ รยี นรู้อะไร

๑. ทักษะ

รายงานผลการ ๑. กำหนดจดุ ประสงคข์ อง
สถานการณ์ สถานการณแ์ ละวิกฤตการณ์

การรวบรวม ศึกษาวกิ ฤตการณ

การเก็บข้อมูลสถานการณ์
และ ด้านทรัพยากรธรรมชาติ ขอ้ มลู
ด้านทรัพยากร
และวกิ ฤตการณด์ ้านทรัพยากร
วิกฤตการณ์ และสิ่งแวดล้อมของ
๒. ทักษะ
ธรรมชาติและ
ธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดลอ้ ม

ด้าน ประเทศไทยและโลก
การวิเคราะห
์ สิ่งแวดล้อมของ ๒. หาวิธกี ารเก็บขอ้ มลู

ทรพั ยากร
ผเู้ รียนทำอะไรได

ประเทศไทย
ทีเ่ หมาะสม

ธรรมชาติ ๑. วเิ คราะห์สถานการณ์
และโลก
๓. ใช้วิธีการที่กำหนดเกบ็
และ
ด้านทรัพยากรธรรมชาติ

ข้อมูล

สง่ิ แวดลอ้ ม และสิง่ แวดล้อมของ

๔. รวบรวมขอ้ มลู ท่ไี ด้

ของประเทศ ประเทศไทยและโลก


๕. ตง้ั วัตถุประสงค


ไทยและโลก
๒. รายงายวกิ ฤตการณ์

ในการวิเคราะห์ข้อมลู


ด้านทรพั ยากรธรรมชาติ

๖. กำหนดเกณฑ



และสงิ่ แวดลอ้ มของ

ในการจำแนกแยกแยะข้อมูล


ประเทศไทยและโลก


๗. แยกแยะขอ้ มลู ตามเกณฑ์




ให้เห็นองค์ประกอบ





๘. นำเสนอรายงาน




สถานการณแ์ ละวิกฤตกิ ารณ์




ด้านทรัพยากรธรรมชาต






และสิง่ แวดลอ้ มของไทย






และโลก







๒. ระบมุ าตรการ ผู้เรยี นรอู้ ะไร
ทกั ษะ
การนำเสนอ ๑. ระบุส่ิงทสี่ งสยั คลมุ เครือ
ป้องกันและ ๑. มาตรการการปอ้ งกัน การทำให้ บทบาทขององค์กร เกยี่ วกบั บทบาทขององคก์ ร
แก้ไขปญั หา และแกไ้ ขปญั หา

กระจา่ ง
ภายในและระหว่าง ภายในและระหวา่ งประเทศ
บทบาทของ ส่ิงแวดลอ้ มของไทย

ประเทศในการ ในการจดั การ

องคก์ ารและ และประเทศต่าง ๆ

จัดการปญั หา ดา้ นทรพั ยากรธรรมชาต

การประสาน ๒. บทบาทขององค์การ
ทรัพยากร และส่งิ แวดลอ้ ม


250 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรูเ้ พื่อพัฒนาทักษะการคดิ ระดับมัธยมศกึ ษา


กลมุ่ สาระการเรียนร้สู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชวี้ ดั
ผู้เรยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคิด
ชิน้ งาน/
แนวการจดั การเรียนร้

ภาระงาน
เพื่อพัฒนาทกั ษะการคิด


ความรว่ มมอื ดา้ นสง่ิ แวดล้อมท้งั ใน
๒. ใช้วิธกี ารตา่ ง ๆ เพอ่ื ให้
ธรรมชาติและ

เกิดความชดั เจน เชน่


ทัง้ ในประเทศ ประเทศและนอกประเทศ

ส่งิ แวดล้อม
เปรียบเทียบ ยกตวั อยา่ ง
และนอก ๓. การบรหิ ารจัดการ

ขยายความ แปลความ
ประเทศเกยี่ ว ทรพั ยากรธรรมชาติและ


ตคี วาม อธิบาย สรุป

กบั กฎหมาย ส่ิงแวดลอ้ มทั้งในประเทศ

อา้ งอิง ให้เหตุผล

ส่ิงแวดล้อม และนอกประเทศ


๓. อธบิ ายสงิ่ ท่คี ลมุ เครือ

การจัดการ ผู้เรยี นทำอะไรได


ให้กระจา่ งชัด

ทรัพยากร นำเสนอบทบาท





ธรรมชาติและ ขององคก์ ารภายในประเทศ



สิง่ แวดล้อม
และระหวา่ งประเทศ





ในการจัดการปญั หา




ทรัพยากรธรรมชาต






และสิง่ แวดล้อม








๑. สงั เกตแนวทางการอนุรักษ

๓. ระบุแนวทาง ผู้เรยี นรอู้ ะไร
ทักษะ
แนวทาง
ทรพั ยากรธรรมชาติและ

การอนรุ ักษ์ แนวทางการอนรุ กั ษ์ กระบวนการคดิ
การอนรุ ักษ์ สงิ่ แวดล้อมทไ่ี ด้ศกึ ษาของ
ทรัพยากร
ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละ

แก้ปัญหา
ทรัพยากร องคก์ รทั้งในประเทศและ

ธรรมชาตแิ ละ
สง่ิ แวดลอ้ มในภูมภิ าค

อย่างสรา้ งสรรค
์ ธรรมชาตแิ ละ
ต่างประเทศ

สิ่งแวดลอ้ ม ตา่ ง ๆ ของโลก

สงิ่ แวดลอ้ ม
๒. บอกขอ้ มลู เกีย่ วกับแนวทาง
ในภมู ิภาค
ผเู้ รียนทำอะไรได


การอนรุ กั ษท์ รัพยากร
ตา่ ง ๆ
นำเสนอแนวทาง



ธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดล้อม

ของโลก
การอนุรกั ษท์ รัพยากร

ให้ได้มากทส่ี ดุ


ธรรมชาติและส่งิ แวดล้อม

๓. เชื่อมโยงขอ้ มูลแนวทาง

ในภมู ภิ าคต่าง ๆ ของโลก


การอนุรกั ษ์ขององค์กรภายใน




และระหวา่ งประเทศ





กบั ประสบการณเ์ ดมิ





๔. สรุปเปน็ แนวทางการ




อนุรักษท์ รพั ยากรธรรมชาต






และส่ิงแวดลอ้ มในภูมิภาค




ตา่ ง ๆ
















แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พื่อพัฒนาทกั ษะการคิด ระดับมธั ยมศกึ ษา
251

กลมุ่ สาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้วี ดั
ผูเ้ รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคิด
ชิน้ งาน/
แนวการจัดการเรยี นรู้

ภาระงาน
เพ่อื พัฒนาทกั ษะการคิด


๔. อธิบายการใช้ ผ้เู รียนรู้อะไร

๑. ทกั ษะ

รายงานผล
๑. กำหนดหวั ขอ้ เกยี่ วกบั
ประโยชนจ์ าก
การใชป้ ระโยชน์จาก

การสำรวจ การศกึ ษา
กรณีตัวอย่างการใชป้ ระโยชน์
สิ่งแวดลอ้ ม สง่ิ แวดล้อมในการ คน้ หา
การสร้างสรรค์ทาง จากส่งิ แวดล้อมใน

ในการ สรา้ งสรรคว์ ฒั นธรรม
๒. ทกั ษะ
วฒั นธรรมอันเป็น การสร้างสรรคว์ ัฒนธรรม

สร้างสรรค์ ทง้ั ในประเทศไทยและโลก
การเช่ือมโยง
เอกลักษณ์ของ
ทีต่ อ้ งการคน้ หา

วฒั นธรรม ผ้เู รียนทำอะไรได

ท้องถนิ่ ท้ังในประเทศ

๒. กำหนดวธิ กี ารท่ีจะ

อันเป็น นำเสนอตัวอย่างการ
และโลกอันเป็นผล สำรวจคน้ หา

เอกลกั ษณ์ สร้างสรรคท์ างวัฒนธรรม
มาจากการ
๓. ใชว้ ิธีการท่กี ำหนด

ของท้องถนิ่ อนั เปน็ เอกลกั ษณ์ของ

ใช้ประโยชน

ในการคน้ หา

ทง้ั ใน
ท้องถน่ิ ทง้ั ในประเทศ

จากสิ่งแวดลอ้ ม
๔. รวบรวมขอ้ มูลท่ีได


ประเทศไทย และโลกอันเป็นผลมาจาก

ในการสำรวจคน้ หา

และโลก
การใชป้ ระโยชน



๕. พจิ ารณาขอ้ มูล


จากส่งิ แวดล้อม


๖. เลอื กขอ้ มลู ทางวฒั นธรรม




ทม่ี ีความเกี่ยวข้องสมั พนั ธ์






กับส่งิ แวดลอ้ ม อยา่ งมี






ความหมาย โดยอาศัยความรู้




จากประสบการณ์เดิมและ




ความรู้จากข้อมลู ใหม่





๗. อธบิ ายความสมั พันธ์และ




ความหมายของขอ้ มูลท่ีนำมา




เช่ือมโยง







๕. มสี ว่ นร่วม
ผู้เรียนร้อู ะไร
ทักษะ ๑. โครงการ/ ๑. ทำความเขา้ ใจปัญหา
ในการแก้ ๑. การแก้ปัญหาทรัพยากร กระบวนการคิด กจิ กรรมดา้ นการ ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละ


ปญั หาและ และส่งิ แวดล้อม
แก้ปัญหา
อนุรักษ์และการ
ส่งิ แวดล้อม ปัญหาคืออะไร
การดำเนิน ๒. การดำเนินชวี ติ ตาม อยา่ งสรา้ งสรรค์
แก้ปัญหาทรพั ยากร มขี ้อมูลใดเกยี่ วข้องกับปัญหา
ชวี ติ ตาม แนวทางการอนรุ ักษ์
และสง่ิ แวดล้อม
มีเง่อื นไขหรอื ต้องการข้อมูล
แนวทาง
ผเู้ รยี นทำอะไรได
้ ๒. รายงาน/บนั ทึก
ใดเพมิ่ เติม

การอนุรกั ษ์ ๑. มีส่วนรว่ ม มีบทบาท

การดำเนินชีวติ ตาม ๒. วางแผนออกแบบ

ทรัพยากรและ

ในการอนรุ ักษ์ทรัพยากร

แนวทางการ แก้ปญั หาทรพั ยากรและ


สงิ่ แวดลอ้ ม และสงิ่ แวดลอ้ ม
อนุรกั ษ์ทรพั ยากร สิง่ แวดล้อมโดยคำนึงถึง
เพือ่ การพฒั นา
และสิง่ แวดลอ้ ม
ประสบการณท์ เ่ี คยพบ
ทีย่ ่ังยนื


252 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เพอื่ พฒั นาทกั ษะการคิด ระดับมธั ยมศกึ ษา


กลุ่มสาระการเรียนร้สู งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชี้วดั
ผ้เู รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจัดการเรียนร
ู้
๒. ดำเนนิ ชีวติ ตามแนวทาง ภาระงาน
เพอื่ พัฒนาทักษะการคดิ


การอนุรกั ษ์ทรัพยากรและ ทฤษฎหี รือหลักการ

ส่ิงแวดลอ้ มเพ่ือการพัฒนา ท่ีเกยี่ วขอ้ ง

ทยี่ ่งั ยืน
๓. เลอื กใช้วิธกี ารแนวทาง
การแกป้ ญั หาการอนุรกั ษ์
ทรพั ยากรและส่งิ แวดลอ้ ม

ท่เี หมาะสม

๔. ดำเนนิ กิจกรรม/โครงการ
การอนุรกั ษ์ตามวธิ ีการ
แนวทางตรวจสอบแต่ละ

ขน้ั ตอนทปี่ ฏบิ ตั ิ

๕. สรุป ตรวจสอบรายงาน

ผลการดำเนนิ โครงการ/
กิจกรรม

๖. นำวธิ กี ารแนวทางไปใช

ในการดำเนนิ ชวี ิต


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรูเ้ พ่อื พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดับมัธยมศึกษา
253

กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม



✦ การจัดกิจกรรมการเรยี นรเู้ พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคิด


การจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด เป็นการวิเคราะห์
ต่อเนื่องจากการวิเคราะห์ตัวชี้วัด โดยวิเคราะห์ใน ๖ ประเด็น คือ

ความสัมพันธ์/เช่ือมโยงของตัวช้ีวัดแต่ละตัวที่จะนำมาจัดกิจกรรม

การเรียนรู้ร่วมกันได้ ความคิดรวบยอด สาระการเรียนรู้ ทักษะการคิด


ชิน้ งาน/ภาระงาน และแนวการจดั กิจกรรมการเรียนรู้

สาระท่ี ๑ ศาสนา ศลี ธรรม จรยิ ธรรม


มาตรฐาน ส ๑.๑ รู้และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา


หรือศาสนาท่ีตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดม่ัน และปฏิบัต


ตามหลักธรรมเพื่ออยูร่ ่วมกนั อยา่ งสันติสุข


ตัวชีว้ ดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนร้


สาระท่ี ๑ ศาสนา
สงั คมชมพทู วปี ลักษณะของ ๑. ทกั ษะ

การอธบิ าย ๑. ตั้งประเด็นคำถาม


ศลี ธรรม จรยิ ธรรม
สมยั กอ่ น สังคมชมพทู วปี การทำให้กระจ่าง
ลกั ษณะทาง “สังคมชมพทู วีป


มาตรฐาน ส ๑.๑
พระพทุ ธเจา้
และคติความเชอื่ ๒. ทักษะ
สงั คมของชมพู สมยั กอ่ นพระพทุ ธเจ้า

๑. วิเคราะห
์ มคี ตคิ วามเชอ่ื

ทางศาสนาสมัย การจัดโครงสรา้ ง
ทวีปสมัยก่อน เป็นอยา่ งไร”

สังคมชมพทู วปี
ทางศาสนา

ก่อนพระพทุ ธเจา้
๓. ทกั ษะ

พระพุทธเจ้า
๒. สบื ค้นข้อมูลที่
และคต

ที่มงุ่ แสวงหา

การวิเคราะห

เกี่ยวกับสังคม

ความเชือ่ ทาง ทางหลุดพน้


๔. ทักษะ
ชมพูทวีปกอ่ นสมัย

ศาสนาสมยั กอ่ น อย่างหลากหลาย

กระบวนการคิด

พระพุทธเจา้

พระพทุ ธเจา้

แก้ปัญหาอย่าง
๓. ศึกษาความ
หรอื สังคม

สรา้ งสรรค์

สมั พันธข์ องข้อมูล

สมัยก่อน


๔. ทำใหข้ ้อมลู มี
พระพทุ ธเจ้า



ความชัดเจน



หรือสงั คม



๕. อธบิ ายลักษณะ

สมยั ของ


ทางสังคมของ


ศาสดาทีต่ น



ชมพทู วีปสมัยก่อน


นับถอื




พระพุทธเจา้








๒. วิเคราะห์ พระพทุ ธเจ้า
๑. พระพุทธเจ้า ๑. ทกั ษะ

๑. แผนผงั

๑. จดั แบง่ กลมุ่ ทำงาน

พระพทุ ธเจา้ เปน็ มนุษยผ์ ู้ฝกึ ในฐานะมนษุ ย

การวิเคราะห
์ ความคิด

๒. สบื คน้ ข้อมูลท่ไี ด้
ในฐานะเปน็ ตนได้อยา่ งสงู สุด ผ้ฝู ึกตนได้อย่าง ๒. ทกั ษะ
การแสวงหาความร
ู้ รับมอบหมาย

มนษุ ยผ์ ฝู้ ึกตน ตรัสรไู้ ดด้ ้วย สงู สดุ
การจดั ระเบียบ
และการฝึกตน ๓. รว่ มกนั วเิ คราะห์
ไดอ้ ย่างสงู สุด ตนเอง ทรงมี (การตรสั ร้)ู
๓. ทกั ษะ ของพระพุทธเจา้ ขอ้ มูล

ในการตรสั รู้ พระกรณุ าธิคณุ ๒. การกอ่ ตั้ง กระบวนการคดิ
ในการตรัสรู้
๔. นำเสนอผล

การก่อตัง้
เผยแผพ่ ระพุทธ- พระพทุ ธศาสนา
แกป้ ญั หาอยา่ ง ๒. บทวเิ คราะห
์ การวเิ คราะห์ขอ้ มูล

วธิ ีการสอน ศาสนาไดอ้ ย่าง วิธีการสอนและ
สร้างสรรค
์ อริยสจั ๔
๕. สรุปแผนผงั

และการเผยแผ่ หลากหลายวิธี
การเผยแผ่

ความคดิ การฝึกตน
พระพทุ ธศาสนา

พระพทุ ธศาสนา
ของพระพทุ ธเจา้


ตามแนวพทุ ธจริยา


ก่อนการตรัสร้ตู าม



256 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้เพื่อพฒั นาทักษะการคิด ระดบั มธั ยมศึกษา


กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้วี ัด
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้


หรือวิเคราะห์



ประเด็นท่ีกำหนด

ทตี่ นนบั ถอื













๓. วิเคราะห
์ พระธรรมเปน็ พุทธประวตั ิด้าน ๑. ทักษะ

บทวเิ คราะห
์ ๑. วิเคราะห


พทุ ธประวตั ิ องค์แทนศาสดา การบริหารและ การทำให้กระจา่ ง
พุทธประวัตดิ ้าน ภาพพระพทุ ธเจา้


ด้านการ การเขา้ หมู่สงฆ์ การธำรงรกั ษา ๒. ทกั ษะ การบริหารและ
ในท่ามกลางหมูส่ งฆ์

บรหิ ารและ เป็นไปตาม
พระพทุ ธศาสนา
กระบวนการคิด

การธำรงรักษา ๒. อภปิ รายหัวขอ้
การธำรงรกั ษา พทุ ธบญั ญัต

แกป้ ญั หาอย่าง ศาสนาดว้ ยการ “การบริหารคณะสงฆ

ศาสนาหรือ

สรา้ งสรรค์
ลำดับเหตุการณ์ และความย่งั ยืนในอดตี ”

วิเคราะห์


ตามพทุ ธประวตั
ิ ๓. สรปุ ผล


ประวัตศิ าสดา

และเรียบเรยี ง
การอภิปรายผล

ที่ตนนับถอื


เปน็ เอกสาร ๔. นำขอ้ สรุปทีไ่ ดม้ า


ตามที่กำหนด



ประกอบการเรียน
อธิบายให้มีความ





ชดั เจน








๔. วิเคราะหข์ ้อ พระพทุ ธศาสนา พระพทุ ธศาสนา ๑. ทกั ษะ

ตัวอยา่ ง
๑. ศึกษาขอ้ มูลจาก
ปฏิบัติทาง
มีทฤษฎี

มีทฤษฎีและ

การวเิ คราะห์
การปฏิบัติตน

กรณีศึกษา

สายกลางใน ทีเ่ ปน็ สากล
วิธีการท่ีเปน็ ๒. ทักษะ
ตามทางสายกลาง
๒. วเิ คราะหข์ อ้ มูล

พระพทุ ธศาสนา เน้นการปฏบิ ัติ สากลและ
การสรปุ
ในพระพุทธ- จากเร่ืองที่ศกึ ษา

หรือแนวคดิ ตนตามทาง
มขี ้อปฏิบตั ทิ ี่ยดึ ลงความเห็น
ศาสนาและ
๓. เชื่อมโยงข้อมูล
ของศาสนา
สายกลาง
ทางสายกลาง
๓. ทักษะ เรียบเรียงเป็น กับหลกั ธรรมทาง
ทตี่ นนับถือ

กระบวนการคิด

หนังสือเลม่ เล็ก
สายกลาง

ตามท่กี ำหนด


แก้ปญั หาอย่าง
๔. สรุปเป็นแนวทาง



สร้างสรรค

ในการนำไปปฏิบัต






๕. คน้ หากรณี




ตัวอยา่ งการดำเนิน





ชีวติ ประจำวันของ





บคุ คลท่ีรู้จัก






ท่สี อดคลอ้ งกับ






ทางสายกลาง







ในพระพุทธศาสนา






และนำเสนอ







๖. นำเสนอกรณี





ตัวอยา่ งทีพ่ บ




แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้เพอ่ื พฒั นาทักษะการคดิ ระดบั มธั ยมศึกษา
257

กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชว้ี ดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร
ู้

๕. วิเคราะห
์ ศรัทธาและ ๑. ชมภาพความเชอื่
พระพุทธศาสนา
ทกั ษะ บทนำเสนอวธิ ี
การพัฒนา ปญั ญาเป็น เน้นการพัฒนา กระบวนการคดิ

การพัฒนาศรัทธา

ของคนในสงั คม

ศรัทธา และ แนวทางการ ศรัทธาและ แกป้ ญั หาอยา่ ง และปญั ญาของ ๒. วเิ คราะห์ภาพ

ปัญญา
พัฒนาตนเอง
ปัญญาทถี่ ูกต้อง
สร้างสรรค์
พระพุทธเจา้ หรือ ๓. เสนอความคดิ เห็น

ท่ีถกู ต้องใน ทีถ่ กู ตอ้ งตาม

ศาสนาที่ตน ๔. วเิ คราะหห์ ลกั -
พระพทุ ธศาสนา

แนวทางของ

นับถอื และ
ธรรมทสี่ อดคล้อง

หรอื แนวคิด พระพุทธศาสนา


รวบรวมเปน็
๕. สรปุ ความเห็น
ของศาสนา



สมุดภาพ
รว่ มกัน

ท่ตี นนับถอื



๖. หาข้อมูลยืนยัน
ตามที่กำหนด




ข้อสรุป






๗. นำเสนอวิธีการ





พฒั นาศรทั ธาและ





ปัญญาของศาสดาท
่ี






นบั ถอื อยา่ งสรา้ งสรรค








๖. วเิ คราะห์ ลักษณะ ลักษณะ ๑. ทักษะ

๑. บทวิเคราะห์ ๑. ศึกษาแนวคิด


ลกั ษณะ ประชาธิปไตย ประชาธปิ ไตยใน การทำให้กระจ่าง
แนวคดิ ลกั ษณะ ของประชาธิปไตย

ประชาธปิ ไตย สมัยพุทธกาล
พระพุทธศาสนา
๒. ทักษะ
ประชาธิปไตย ๒. วิเคราะห์แนวคดิ
ในพระพุทธ- มกี ารบริหาร


การสรุป

บันทกึ เสนอ ของประชาธิปไตย

ศาสนา หรือ ทีก่ ่อใหเ้ กดิ
ลงความเหน็
รายงาน
ในพทุ ธศาสนา

แนวคดิ ของ ประโยชน์ทง้ั ทาง
๓. ทักษะ ๒. รายงาน
๓. นำเสนอความ

ศาสนาที่ตน โลกและทาง
กระบวนการคิด
การติดตามข้อมูล

คิดเหน็ โดยให้
นับถือตามที่ ธรรมเปน็ แบบ
แกป้ ัญหาอยา่ ง ข่าวสารปญั หา

เหตุผลประกอบ

กำหนด
อย่างการบรหิ าร
สรา้ งสรรค
์ ในสงั คม ร่วมกนั ๔. ศึกษาข้อมูล


ทีม่ คี วามมัน่ คง

วเิ คราะห์หาทาง เพิ่มเติมเพื่อ



ยงั่ ยืน


แก้ไขตามระบอบ ความชดั เจน





ประธิปไตยใน
๕. สรปุ และนำเสนอ





ศาสนาท่ตี น แนวคิดของตน






นับถือ
เกย่ี วกบั ลกั ษณะ





ของประชาธปิ ไตย






ในศาสนาทนี่ บั ถอื
















258 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นร้เู พ่อื พัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั มัธยมศึกษา


กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชว้ี ดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนรู้


๗. วิเคราะห

แนวทาง
๑. ศึกษาวิเคราะห์
๑. หลักการของ ๑. ทักษะ

การอธิบาย


หลักการของ การสอนของ พระพทุ ธศาสนา การเปรียบเทียบ
เปรยี บเทียบ

หลกั การทาง
พระพุทธศาสนา
พระพุทธศาสนา กับหลกั ๒. ทักษะ
อริยสจั ๔ กับ

พระพุทธศาสนา

กับหลัก สอดคล้องกับ วทิ ยาศาสตร
์ การวเิ คราะห
์ วิธกี ารทาง และหลกั การทาง
วิทยาศาสตร์ หลกั การทาง ๒. การคิดตามนัย
๓. ทักษะ วิทยาศาสตร์
วทิ ยาศาสตร

หรอื แนวคดิ วิทยาศาสตร์
แหง่ พระพุทธ- กระบวนการคดิ

๒. วเิ คราะห

ของศาสนาท่ี
ศาสนาและ
อย่างมี


เปรียบเทียบ

ตนนับถอื

การคิดแบบ วจิ ารณญาณ

๓. สรุปผลการศึกษา
ตามทกี่ ำหนด

วทิ ยาศาสตร


วิเคราะห






เปรียบเทยี บหลักการ






ทางพทุ ธศาสนา






และหลักการทาง





วิทยาศาสตร






๔. อธบิ ายผลการศกึ ษา






เปรยี บเทยี บอรยิ สัจ ๔





กับวิทยาศาสตร์








๘. วเิ คราะห
์ การฝกึ ฝน
พระพุทธศาสนา
๑. ทกั ษะ

๑. การอธิบาย

๑. วเิ คราะห์


การฝึกฝนและ
ตนใหเ้ ขา้ ใน เน้นการฝึกหัด การวิเคราะห์
วิธกี ารฝกึ ฝนเพ่ือ การฝกึ ฝนเพือ่
พัฒนาตนเอง สภาวะชวี ติ
อบรมตน
๒. ทกั ษะ
พฒั นาตนเองของ พฒั นาตนเองไปสู่
การพง่ึ ตนเอง ตามหลกั การพง่ึ ตนเอง การนำความรู้

พระพทุ ธเจา้

เปา้ หมายของศาสดา
และการมุ่ง พระพุทธศาสนา และการมงุ่ ไปใช
้ และศาสดาของ ทน่ี ักเรียนนับถือ

อิสรภาพ
สามารถพัฒนา อิสรภาพ
๓. ทกั ษะ ศาสนาท่นี ักเรยี น ๒. นำเสนอข้อมูลที่
ในพระพุทธ- ตนเอง ทำให้พง่ึ
กระบวนการคิด
นบั ถอื
ได้จากการวเิ คราะห์

ศาสนา หรอื ตนเองได้ จติ มี
แก้ปัญหาอยา่ ง ๒. การนำเสนอ ๓. สรปุ ความร
ู้
แนวคิดของ สมาธเิ กิดปญั ญา
สร้างสรรค์
แนวทางการนำ
๔. นำเสนอแนวทาง

ศาสนาทต่ี น มุ่งสู่อสิ รภาพ


ไปใช้ในชีวิต การนำความรูท้ ีไ่ ดไ้ ป
นับถอื ตามท่ี


ประจำวัน
ใชใ้ นการดำเนนิ ชวี ิต
กำหนด




ไปสู่เป้าหมาย






























แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้เพอ่ื พฒั นาทักษะการคิด ระดบั มธั ยมศึกษา
259

กล่มุ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชี้วัด
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนร
ู้

๙. วิเคราะห์ ๑. ศกึ ษากระบวนการ
พระพุทธศาสนา ๑. พระพทุ ธ- ๑. ทักษะ
แนวทาง

พระพุทธ- เปน็ ศาสตร์แห่ง

ศาสนาเป็น การวิเคราะห
์ การแก้ปญั หา แกป้ ัญหาตามแนวคดิ
ศาสนาวา่ เปน็ การศึกษาท่ีเนน้ ศาสตร์แห่ง
๒. ทักษะ
ตามแนวทางของ
ของพุทธศาสนาและ
ศาสตรแ์ หง่ ความสมั พนั ธ์ การศกึ ษา
การเรียงลำดบั
พทุ ธศาสนาและ ศาสนาทน่ี ับถอื

การศึกษา
ของเหตุปัจจยั ๒. พระพุทธ- ๓. ทกั ษะ ศาสนาทีน่ กั เรยี น ๒. แสวงหาความรู้
ซงึ่ เน้นความ กบั วิธกี ารแก้ ศาสนาเน้นความ กระบวนการคิด
นับถือ
จากแหล่งข้อมูล

สัมพันธข์ อง ปญั หาเพื่อการ สมั พนั ธข์ อง
แก้ปญั หาอยา่ ง
๓. สรุปขัน้ ตอน

เหตุปจั จยั
พัฒนาตนได้ถกู เหตปุ จั จัยและ
สร้างสรรค

การแกป้ ญั หาตาม
กับวิธีการ

ต้องตรงตาม วธิ กี ารแก้ปญั หา


แนวคิดของ

แกป้ ญั หา ความเปน็ จรงิ



พทุ ธศาสนาและ
หรือแนวคิด



ศาสนาที่นับถือ

ของศาสนา




๔. นำเสนอและอธบิ าย

ท่ตี นนบั ถือ



๕. นำความรู้ไป
ตามทีก่ ำหนด




ประยกุ ตใ์ ช







ในการแก้ปัญหา







อย่างสร้างสรรค








๑๐. วิเคราะห์ พระพทุ ธศาสนา ๑. พระพุทธ- ๑. ทักษะ

การนำเสนอ
๑. รวบรวมหลกั ธรรม

พระพุทธ- สอนการฝกึ ตน

ศาสนาฝกึ ตน

การวิเคราะห์
หลกั ธรรม

คำสอนของพุทธ
ศาสนาใน ไม่ให้ประมาท
ไมใ่ ห้ประมาท
๒. ทกั ษะ
คำสอนของ

ศาสนาหรือศาสนาท


การฝึกตน
เพ่อื เปน็ ทางรอด

๒. พระพทุ ธ- การสรปุ

พุทธศาสนาหรอื นับถอื

ไม่ให้ ของชีวติ ท่ีนำมา ศาสนา
ลงความเหน็
ศาสนาทเี่ กี่ยวกบั ๒. วเิ คราะห์แยกแยะ

ประมาท
ซึง่ ประโยชนส์ ขุ มงุ่ ประโยชนส์ ขุ ๓. ทกั ษะ
การดำเนนิ ชีวิต หลักธรรมคำสอน
มุ่งประโยชน์ แกต่ นเองและ และสันตภิ าพ
การประยกุ ต์

โดยไมป่ ระมาท
ของศาสนา

และ สันติภาพของ แกบ่ ุคคล สงั คม ใชค้ วามร้

๓. วเิ คราะห์หลักธรรม

สันตภิ าพ โลก
และโลก
๔. ทกั ษะ
คำสอนทีเ่ ก่ยี วกับ

บุคคล

กระบวนการคดิ

การดำเนนิ ชีวติ


สงั คมและ

แกป้ ัญหาอยา่ ง
โดยไมป่ ระมาท

โลก หรอื

สรา้ งสรรค์

๔. ให้ความเห็นเกยี่ ว
แนวคิดของ
ศาสนาทตี่ น



กบั หลกั ธรรมคำสอน

นับถอื ตาม




๕. นำเสนอแนวทาง
ทีก่ ำหนด




การนำความร
ู้





ไปประยุกต์ใช้ให้

260 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เพื่อพัฒนาทกั ษะการคิด ระดับมัธยมศกึ ษา


กล่มุ สาระการเรียนรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้ีวัด
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้







สอดคล้องกับสภาพ





สงั คมโลกปัจจบุ นั








๑๑. วเิ คราะห์ หลกั การทาง พระพุทธศาสนา ๑. ทักษะ

การอธิบายความ ๑. ศึกษาและ
พระพุทธ- พทุ ธศาสนา

กับปรัชญา การวิเคราะห
์ สอดคล้องของ วิเคราะหแ์ นวคิดของ

ศาสนากบั และหลกั การ เศรษฐกจิ พอเพียง
๒. ทักษะ
ศาสนาทตี่ นนับถอื
พทุ ธศาสนาหรือ

ปรชั ญาของ ของปรัชญา
และการพฒั นา
การเช่อื มโยง
กบั ปรัชญาของ ศาสนาท่นี ับถือเพื่อ

เศรษฐกิจ
ของเศรษฐกิจ
ทีย่ ัง่ ยืน
๓. ทักษะ
เศรษฐกจิ พอเพยี ง

การพฒั นาประเทศ


พอเพียง พอเพยี งเป็น
การประยกุ ต

เพือ่ การพฒั นา ๒. ศกึ ษาวเิ คราะห์

และการ แนวทางของการ
ใช้ความร
ู้ ประเทศแบบ
แนวคิดปรัชญาของ

พฒั นา พฒั นาประเทศ
๔. ทักษะ ย่งั ยืน
เศรษฐกจิ พอเพียง

ประเทศ
แบบยั่งยนื

กระบวนการคดิ

เพ่อื การพฒั นาประเทศ


แบบยง่ั ยนื

แกป้ ัญหาอยา่ ง
๓. ศกึ ษาความ

หรอื แนวคดิ

สรา้ งสรรค

สอดคลอ้ งสมั พนั ธ์

ของศาสนา




กันของศาสนาทีต่ น

ที่ตนนับถอื



นบั ถือกับปรชั ญา

ตามที่



ของเศรษฐกจิ พอ

กำหนด




เพียงเพอ่ื การพฒั นา







ประเทศแบบย่ังยืน





๔. อธบิ ายความ




สอดคลอ้ งของ




ศาสนาท่ตี นนับถือ




กบั ปรชั ญาของ




เศรษฐกจิ พอเพยี ง




เพือ่ การพัฒนา





ประเทศแบบยั่งยืน





๕. นำเสนอแนวทาง




การปฏบิ ตั ติ นท่ี




สอดคล้องกบั หลักการ





ของศาสนาและปรชั ญา




ของเศรษฐกิจพอเพียง





เพอ่ื การพัฒนา




ประเทศ


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรเู้ พื่อพฒั นาทักษะการคดิ ระดับมธั ยมศกึ ษา
261

กลุ่มสาระการเรยี นรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวช้วี ัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนรู
้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้


๑๒. วเิ คราะห์
พระพทุ ธศาสนา ๑. ความสำคญั ๑. ทกั ษะ

การนำเสนอผล
๑. ศกึ ษาขอ้ มลู เกี่ยวกบั


ความสำคัญ มแี นวคดิ
ของพระพุทธ การวิเคราะห
์ การวิเคราะห์

พระพทุ ธศาสนาหรือ
ของ แนวปฏบิ ัต ิ
ศาสนากับการ ๒. ทกั ษะ
ความสำคัญของ

ศาสนาที่ตนนับถอื
พระพทุ ธ- ทเ่ี ปน็ สากล

ศึกษาทส่ี มบูรณ์
การทำใหก้ ระจา่ ง
พระพทุ ธศาสนา การศึกษาท่ีสมบูรณ์
ศาสนา
ช่วยสร้างความ ๒. ความสำคัญ ๓. ทักษะ หรือศาสนาทีต่ น การเมอื งและ
เกย่ี วกบั
สงบสขุ แกโ่ ลก ของพระพทุ ธ- กระบวนการคิด

นับถอื กบั การ สันติภาพ

การศึกษาท่ี ทงั้ ด้านการศกึ ษา
ศาสนากบั แก้ปัญหาอยา่ ง ศกึ ษาที่สมบรู ณ์ ๒. ศึกษาวิเคราะห์
สมบูรณ์ การเมืองและ การเมอื ง
สร้างสรรค์
การเมอื งและ ความสัมพันธ์ของ
การเมอื ง สันติภาพ
๓. ความสำคญั
สันติภาพ
พระพุทธศาสนาหรือ
และ
ของพระพทุ ธ

ศาสนาทต่ี นนบั ถือ
สันติภาพ
ศาสนากบั

กบั การศึกษาที่
หรอื แนวคิด
สนั ตภิ าพ


สมบรู ณ์ การเมอื ง
ของศาสนา




และสนั ตภิ าพ

ท่ีตนนับถือ



๓. สรุปความสมั พันธ


ตามที่



ของพระพทุ ธศาสนา
กำหนด




หรือศาสนาท่ีตน





นับถอื การศึกษาท่ี





สมบรู ณ์ การเมือง





และสันติภาพ






๔. ศกึ ษาขอ้ มูล






เพิ่มเตมิ เพื่อนำมา







สนบั สนุนขอ้ สรุป






๕. อธบิ ายข้อสรุป





พร้อมทัง้ ให้เหตผุ ล







ประกอบใหเ้ ห็น





ชัดเจน








๑๓. วเิ คราะห์ หลักธรรมของ
๑. พระรตั นตรยั
๑. ทกั ษะ

การนำเสนอ
๑. รวบรวมขอ้ มลู


หลกั ธรรม

อรยิ สจั ๔ เป็น ๒. อรยิ สัจ ๔
การวิเคราะห
์ หลักธรรม

ขอ้ ธรรมในกรอบ
ในกรอบ หนทางพฒั นา ๓. พทุ ธศาสนา

๒. ทกั ษะ
และแนวทาง อรยิ สจั ๔ หรือ

อรยิ สัจ ๔ ตนเองไปส
ู่ สุภาษิต
การสรุป

การนำไป

หลกั ธรรมสำคัญ

หรือหลกั
ความดงี ามและ (ดูรายละเลยี ด
ลงความเหน็
ประยกุ ต์ใช้ให
้ ของศาสนา


ที่ตนนับถอื


262 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรเู้ พื่อพัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั มธั ยมศกึ ษา


กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชว้ี ดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร
ู้

คำสอนของ การยดึ มัน่ ใน สาระการเรยี นร
ู้
๓. ทักษะ


สอดคลอ้ งกบั
๒. ศกึ ษาความหมาย
ศาสนาท่ีตน ความด
ี ไดจ้ ากเอกสาร

การประยกุ ต์

ชีวิตประจำวนั
ของข้อธรรม


นบั ถือ

ตวั ชว้ี ัด)
ใชค้ วามรู้

แต่ละขอ้




๔. ทกั ษะ
๓. วิเคราะห์ความ



กระบวนการคิด

หมายของขอ้ ธรรม




แก้ปญั หาอย่าง
๔. นำเสนอผล




สร้างสรรค

การวิเคราะห






๕. อภปิ รายถึงผล





ของการปฏบิ ัติตน





ตามหลักอรยิ สจั






๖. นำเสนอแนวทาง





การนำหลกั ธรรมใน





กรอบอริยสจั ๔






ไปประยกุ ตใ์ ชใ้ น






ชีวิตประจำวัน








๑๔. วเิ คราะห์ การศกึ ษาประวัต

๑. พุทธสาวก ๑. ทักษะ

การนำเสนอขอ้ คดิ ๑. รวบรวมประวัติ
ขอ้ คิดและ สาวก ชาดก
พทุ ธสาวิกา
การสรุปอา้ งอิง
และแบบอย่าง สาวก ชาดกเรือ่ งเล่า
แบบอยา่ ง เรอ่ื งเล่า และ

๒. ชาดก
๒. ทักษะ
การดำเนินชวี ติ และศาสนิกชน
การดำเนนิ ศาสนิกชน ๓. ชาวพุทธ การวเิ คราะห
์ อธิบายขอ้ คิด ตวั อยา่ ง

ชีวติ จาก ตัวอยา่ งทำให้ได้ ตัวอยา่ ง
๓. ทกั ษะ
และแบบอยา่ ง ๒. ศึกษาและสรปุ
ประวตั สิ าวก แบบอย่างและ (ดูรายละเลยี ด
การประยุกตใ์ ช้ การดำเนนิ ชวี ิต สาระสำคัญของเร่ือง

ชาดก
ขอ้ คดิ ทีด่ เี พอื่ สาระการเรยี นรู้

ความร
ู้ และเสนอ ๓. วิเคราะหข์ ้อคดิ
เร่อื งเลา่ และ การดำเนินชวี ิต
ไดจ้ ากเอกสาร

๔. ทกั ษะ แนวทางการ และแบบอย่าง

ศาสนกิ ชน
ตัวชี้วัด)
กระบวนการคิด
ประยกุ ต์ใชใ้ ห้ การดำเนินชีวิตจากเรอื่ ง

ตวั อย่าง

แก้ปัญหาอย่าง สอดคลอ้ งกบั ๔. ทำความเขา้ ใจ


ตามท่ี

สร้างสรรค์
ชวี ติ ประจำวัน
กบั ข้อคดิ และแบบ
กำหนด




อย่างการดำเนินชวี ิต






๕. นำเสนอข้อคิด





และแบบอย่างการ





ดำเนินชวี ิตพร้อม






ยกตัวอยา่ งตามเรอ่ื ง
ให้เหน็ ชดั เจน


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรเู้ พื่อพัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับมัธยมศึกษา
263

กลมุ่ สาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ช้ีวัด
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร
ู้



๖. ตรวจสอบความ









เป็นเหตุเป็นผลของ





ขอ้ สรปุ






๗. นำเสนอแนวทาง





การนำขอ้ คิดและ





แบบอยา่ ง






การดำเนนิ ชีวติ ไป





ประยกุ ต์ใช








๑๕. วิเคราะห์ พระไตรปฎิ ก
๑. วธิ กี ารศกึ ษา ๑. ทกั ษะ

๑. การอธบิ าย ๑. ตงั้ ประเดน็ คำถาม

คณุ ค่าและ มีการสังคายนา และค้นคว้า

การทำใหก้ ระจา่ ง
สาระสำคญั ของ

“พระไตรปฎิ กหรือ
ความสำคัญ สืบทอดมา พระไตรปฎิ กและ ๒. ทกั ษะ

พระไตรปฎิ กหรือ คมั ภรี ”์ คืออะไร


ของการ จำนวนหลาย คัมภีรข์ องศาสนา การสรปุ อา้ งองิ
คมั ภีรข์ องศาสนา มคี วามสำคญั ต่อ

สังคายนา
ครัง้ จึงเปน็ คมั ภรี ์ อืน่ ๆ
๔. ทกั ษะ ที่ตนนบั ถอื และ ศาสนาอย่างไร

พระไตรปิฎก ทเ่ี ชื่อถอื ไดผ้ ศู้ กึ ษา

๒. การสังคายนา กระบวนการคดิ
นำเสนอโดยย่อ
๒. สบื คน้ ขอ้ มลู และ

หรือคมั ภีร์ และปฏบิ ัตติ าม และการเผยแผ่ แกป้ ัญหาอย่าง ๒. การนำเสนอ
ร่วมกันอภปิ รายเพ่ือสรุป

ของศาสนา
สามารถนำไป พระไตรปิฎก
สรา้ งสรรค
์ ขน้ั ตอนการทำ ๓. ศึกษาสาระสำคัญ
ท่ีตนนับถือ เปน็ แนวทางการ ๓. ความสำคัญ
สังคายนาและ
ของพระไตรปฎิ ก
และการ ดำเนินชีวิตไดด้
ี และคณุ ค่าของ
ใหเ้ หตผุ ลท่ตี ้องม

หรอื คมั ภรี ์ของ

เผยแผ ่

พระไตรปฎิ ก

การทำสังคายนา
ศาสนาท่ตี นนบั ถอื





พระไตรปิฎก ๔. สรุปสาระสำคญั




หรือคัมภรี ข์ อง ของพระไตรปฎิ ก




ศาสนา
หรอื คัมภรี ข์ อง






ศาสนาท่ตี นนับถือ






๕. ศึกษาและสรปุ






ขั้นตอนของการทำ





สังคายนา






๖. นำเสนอขนั้ ตอน





การทำสงั คายนาและ





ใหเ้ หตผุ ลทต่ี อ้ งมี





การทำสงั คายนา






พระไตรปฎิ กหรือ





คมั ภีรข์ องศาสนา


264 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรเู้ พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับมธั ยมศกึ ษา


กลุ่มสาระการเรียนรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวช้ีวัด
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร
ู้

๑๖. เชอ่ื มน่ั ต่อ การทำดแี ละ ๑. ตัวอย่างผล
๑. ทกั ษะ
รายงานผล

๑. ศกึ ษากรณี
ผลของการ การปฏบิ ตั ิตน ทีเ่ กิดจากการ การสรุป
การศกึ ษากรณี ตวั อย่าง

ทำความดี ตามหลักธรรม กระทำความดี ลงความเหน็
ตวั อย่างบคุ คล
๒. สรปุ สาระความรู้
ความช่วั ช่วยให้ชีวิตเกดิ ความชว่ั
๒. ทกั ษะ
ท่ไี ดร้ ับผล ทีไ่ ดจ้ ากการศกึ ษา
สามารถ สนั ตสิ ขุ และ
๒. โยนิโสมนสิการ
การสำรวจค้นหา
ตอบแทนจาก
กรณีตวั อย่าง

วิเคราะห์ อยูร่ วมกัน
ด้วยวิธีคดิ แบบ ๓. ทักษะ
การทำความด/ี ๓. แสดงความรูส้ กึ
สถานการณ์ เป็นชาต

อริยสัจ
การประยุกต์
ความชวั่
ต่อขอ้ มลู พร้อมทัง้
ทต่ี อ้ งเผชิญ อย่างสมานฉันท์
๓. หลกั ธรรม ใชค้ วามรู้

ให้เหตผุ ลประกอบ

และตัดสนิ
ตามสาระ
๔. ทกั ษะ
๔. เช่ือมโยงกรณี
ใจเลือก
การเรียนรขู้ อ้ ๑๓
กระบวนการคิด


ตัวอย่างเขา้ กับ

ดำเนินการ

แก้ปัญหาอย่าง
หลักธรรม และ

หรือปฏิบัติ

สร้างสรรค์

สรุปผลของการทำ


ตนไดอ้ ยา่ งมี



ความดแี ละความชั่ว

เหตุผลถกู



๕. ค้นหาบุคคลท่ี
ต้องตาม



ทำความด/ี ความชัว่

หลกั ธรรม



ในชุมชนของตน

จริยธรรม



พร้อมทงั้ บอกลกั ษณะ

และกำหนด



ของการทำความด/ี
เป้าหมาย



ความชัว่ และผลของ
บทบาทการ



การปฏบิ ตั

ดำเนนิ ชีวิต



๖. สมมติบทบาท
เพอื่ การอยู่



นกั เรียนเป็นบุคคล
ร่วมกนั อย่าง



ในกรณีตวั อย่าง

สนั ตสิ ุข



นักเรียนจะมีแนว
และอยู่รว่ ม



ปฏบิ ตั ิตนอย่างไร

กันเปน็ ชาติ



ที่เหมาะสมกับ

อย่าง



สภาวะการณ์ของ
สมานฉนั ท




นกั เรียน






๗. รายงานผลการ





ศกึ ษากรณีตวั อย่าง





บคุ คลท่ไี ดร้ ับผล






ตอบแทนจากการทำ






ความดี/ความชว่ั


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั มธั ยมศึกษา
265

กลมุ่ สาระการเรียนรูส้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชีว้ ดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้


๑๗. อธบิ าย ศาสดาแต่ละ
ประวตั ิ ๑. ทักษะ
แผน่ พับนำเสนอ
๑. ศกึ ษาประวตั ิ
ประวตั ิ ศาสนามีคำสอน พระพทุ ธเจา้
การสรปุ อา้ งอิง
ประวัตศิ าสดา ศาสดาที่นกั เรียน
ศาสดาของ ทีเ่ ปน็ แบบอย่าง มุฮัมมดั พระเยซู
๒. ทกั ษะ
ของศาสนา
นับถอื

ศาสนาอืน่ ๆ ได้ดีประวตั ิของ
การวเิ คราะห
์ ทีน่ บั ถือ
๒. วิเคราะห์ประวัต


โดยสงั เขป
ท่านเพ่อื การ
๓. ทักษะ

หลกั ธรรม คำสอน

แสวงหา

ประยุกต


และอ่ืน ๆ ท่ีเกี่ยวข้อง


ขอ้ เท็จจรงิ สามารถ


ใชค้ วามร
ู้
๓. พดู นำเสนอ

เป็นแบบอย่างได้
๔. ทักษะ
ประวตั ิศาสดา



สำหรบั ผู้สนใจ
กระบวนการคิด

ท่ีนบั ถือโดยสงั เขป


และปฏิบตั ิตาม

แก้ปญั หาอย่าง
๔. จัดทำแผ่นพบั



สรา้ งสรรค์

เพื่อนำเสนอตาม





ประเด็นทีก่ ำหนด








๑๘. ตระหนักใน คา่ นิยม ๑. คณุ คา่ และ ๑. ทกั ษะ การนำเสนอ ๑. ระบุประเดน็
คุณค่าและ จรยิ ธรรมเปน็

ความสำคญั

กระบวนการคดิ

คุณคา่ และ

ปญั หาในการคดิ

ความสำคญั สงิ่ เชอ่ื มโยง ของค่านยิ มและ อย่างมี

ความสำคัญ
๒. ประมวลขอ้ มลู

ของคา่ นยิ ม ความสมั พันธ์ จริยธรรม
วิจารณญาณ
ของค่านิยมและ ทีเ่ กย่ี วกับข้อมูล


จรยิ ธรรม
ของแต่ละ ๒. การขจัด
๒. ทกั ษะ จริยธรรม
ในทุกแงม่ มุ

ท่เี ป็นตวั ศาสนา
ความขดั แยง้

กระบวนการคิด

๓. วิเคราะห์ข้อมลู

กำหนด
ทกุ ศาสนามี
เพือ่ อย่รู ว่ มกนั แก้ปัญหาอย่าง
๔. พจิ ารณาทางเลอื ก


ความเชื่อและ ความเชือ่ เปน็ อยา่ งสันตสิ ขุ
สร้างสรรค์

โดยการใชห้ ลัก
พฤตกิ รรมที่ ของตนเอง



เหตุผลประกอบ

แตกต่างกัน



การพจิ ารณาข้อมูล

ของ



๕. สรุปลงความเหน็

ศาสนิกชน





ศาสนา






ตา่ ง ๆ เพอื่




ขจดั ความ



ขดั แยง้ และ




อย่รู ่วมกัน






ในสงั คม





อย่างสันติสขุ





















266 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนร้เู พือ่ พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั มธั ยมศึกษา


กลมุ่ สาระการเรยี นรูส้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้วี ดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนร้


๑๙. เหน็ คณุ คา่ การพฒั นาชวี ิต พฒั นาการเรียนรู้ ๑. ทักษะ
การแสดงบทบาท

๑. ระบุประเดน็
เชื่อมัน่ และ การพัฒนาจิต ด้วยวิธีคดิ แบบ กระบวนการคดิ

สมมตเิ พื่อนำ ปญั หาในการคิด


มุ่งมนั่ พัฒนา ด้วยวธิ คี ิดแบบ โยนิโสมนสิการ อยา่ งม

เสนอวธิ กี ารคดิ เป็นสถานการณ์

ชวี ิตด้วยการ โยนโิ สมนสกิ าร
๑๐ วธิ ี (เน้น
วจิ ารณญาณ
แบบโยนโิ ส ๒. ประมวลขอ้ มลู

พฒั นาจติ
ชว่ ยให้เกดิ

วธิ ีคิดแบบ ๒. ทักษะ มนสกิ าร หรือ ที่เกย่ี วข้อง


และพฒั นา
ความเข้าใจอยา่ ง แยกแยะ
กระบวนการคิด
ตามแนวทางของ ดว้ ยวิธกี ารคดิ แบบ

การเรยี นรู้ ถอ่ งแท้ ชว่ ยให้ สว่ นประกอบ แกป้ ัญหาอย่าง ศาสนาท่ีนับถอื
โยนโิ สมนสิการ


ด้วยวธิ ีคิด เกิดความเชอ่ื มนั่ แบบสามญั ลักษณะ

สรา้ งสรรค
์ ตามสถานการณ
์ ๓. วิเคราะหข์ อ้ มลู

แบบโยนโิ ส และมนั่ ใจ
แบบเปน็ อย
ู่
ทกี่ ำหนด
และเลือกทางเลือก

มนสิการ ในการพฒั นา ในปัจจุบนั และ


เพ่อื การแกป้ ญั หา


หรอื การ ตนเอง
แบบวภิ ัชชวาท)


ด้วยหลักการของ

พฒั นาจติ
๑. วิธีคดิ แบบ


เหตุและผล


ตามแนวทาง
สบื สาวเหตปุ จั จยั


๔. วิเคราะห์ทางเลอื ก


ของศาสนา

๒. วิธีคิดแบบ

๕. ตดั สินใจเลือก

ทต่ี นนบั ถือ

แยกแยะ



ทางเลอื ก





สว่ นประกอบ






๓. วธิ ีคดิ แบบ





สามัญลกั ษณะ






๔. วธิ คี ิด






แบบอรยิ สจั






๕. วิธีคดิ แบบ




อรรถธรรมสัมพนั ธ





๖. วิธีคิดแบบคุณคา่






แท้-คุณคา่ เทยี ม





๗. วธิ คี ิดแบบ




คุณ-โทษและ





หาทางออก





๘. วธิ ีคดิ แบบเป็น






อยใู่ นขณะปจั จุบัน





๙. วิธีคิดแบบ




วภิ ัชชวาท











แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรเู้ พื่อพฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั มธั ยมศึกษา
267

กลุ่มสาระการเรยี นรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ช้วี ัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนรู้


๒๐. สวดมนต์ การบรหิ ารจติ ๑. สวดมนตแ์ ปล

๑. ทักษะ


สวดมนต์

๑. ทบทวนความรู้
แผเ่ มตตา และเจรญิ ปัญญา และแผเ่ มตตา
การนำความรู้

แผเ่ มตตาและ เดมิ ดว้ ยการบริหารจติ
และบริหาร เปน็ ความดีที่เกิด รแู้ ละเข้าใจวิธี ไปใช้
บรหิ ารจติ และ และเจรญิ ปญั ญา
จิต และ ผลสงู สุดทำให้ ปฏบิ ตั แิ ละ ๒. ทกั ษะ
เจริญปญั ญาตาม ตามวธิ กี ารทีเ่ คย
เจริญปัญญา ตนเองมีจิตสงบ
ประโยชน์ของ การหาแบบแผน
หลักสติปัฏฐาน ปฏบิ ัต

ตามหลักสติ เกิดปัญญาตาม การบริหารจิต ๓. ทักษะ
หรอื ตาม ๒. นำเสนอวธิ ีการ
ปฏั ฐาน ความเป็นจริง
และเจริญปญั ญา
การประยุกต

แนวทางของ บรหิ ารจติ ท่เี คย
หรอื ตาม
- ฝกึ การบรหิ าร ใช้ความรู้
ศาสนาทต่ี น ปฏบิ ตั ิมา

แนวทางของ
จิตและการเจรญิ ๔. ทักษะ ๓. ศึกษาหลกั การ
นับถอื

ศาสนา

ปัญญาตามหลกั กระบวนการคดิ

บริหารจิตและเจริญ
ทต่ี นนับถือ

สติปฏั ฐาน
แก้ปัญหาอย่าง
ปัญญาตามหลกั สติ


- นำวิธีการ สรา้ งสรรค์

ปฏั ฐานหรอื ตาม


บริหารจติ และ

แนวทางของ



เจรญิ ปญั ญา


ศาสนาทตี่ นนบั ถอื



ไปใช้ในการ

๔. เชอื่ มโยงขอ้ มลู



พัฒนาการเรียนรู้

๕. สรุปเปน็ แบบแผน



คุณภาพชีวิต


การบริหารจติ และ


และสงั คม


เจรญิ ปญั ญาตาม





หลกั สตปิ ัฏฐานหรอื





ตามแนวทางของ





ศาสนาทต่ี นนบั ถือ






๖. ปฏิบตั ิตนตาม





แบบแผน






๗. นำแนวทาง





การนำแบบแผน






ไปประยุกตใ์ ช






ในการดำเนนิ ชวี ิต








๒๑. วิเคราะห์ การนำหลกั ธรรม
๑. หลกั ธรรม ๑. ทักษะ

๑. โครงงาน ๑. รวบรวมข้อมลู
หลกั ธรรม ในพระพุทธ- สำคญั ในการ

การวเิ คราะห
์ กจิ กรรมทเี่ ก่ียว โครงงานกิจกรรมที่
สำคญั ใน ศาสนา
อยู่ร่วมกนั อยา่ ง ๒. ทกั ษะ
เนือ่ งกับศาสนา
เกยี่ วเน่อื งกับศาสนา


การอย่รู ่วม
มาใชใ้ นการ
สนั ตสิ ุข
การทำให้กระจา่ ง
ต่าง ๆ ในชมุ ชน ต่าง ๆ ในชุมชน



ดำรงชวี ิต



และสังคมเน้น


268 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรเู้ พอ่ื พัฒนาทักษะการคิด ระดบั มัธยมศึกษา


กลุม่ สาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้ีวดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร้


กันอย่าง ช่วยใหเ้ กดิ - หลักธรรมใน ๓. ทกั ษะ
การนำหลกั ธรรม ๒. สมั ภาษณ์ผ้นู ำ
สันติสขุ ของ สนั ติสุข และ พระพทุ ธศาสนา กระบวนการคิด

มาใช
้ ชุมชนเก่ียวกบั การ
ศาสนาอนื่ ๆ สนับสนนุ ใหผ้ ู้อืน่ เช่น สาราณยี - แก้ปัญหาอยา่ ง ๒. ภาพข่าว บริหารชมุ ชนท่ีมี
และชักชวน เหน็ ความสำคัญ ธรรม ๖ สรา้ งสรรค
์ กจิ กรรมการจัด ความแตกต่างกัน
ส่งเสรมิ เป็นส่ิงที่ดี
อธปิ ไตย ๓

กจิ กรรมทาง ทางศาสนาอยา่ ง
สนับสนุนให้
มจิ ฉาวณิชชา ๕

ศาสนา
สันติสุข

บคุ คลอ่ืน
อริยวฑั ฒิ ๕


๓. รวบรวมขา่ วตา่ ง ๆ
เห็นความ
โภคอาทิยะ ๕


เก่ียวกับการทำ
สำคญั ของ
๒. ครสิ ต์ศาสนา

กิจกรรมร่วมกนั


การทำความ
ได้แก่ บญั ญตั ิ

ของศาสนา

ดตี อ่ กัน

๑๐ ประการ


๔. วิเคราะห์ขา่ ว



(เฉพาะที่

เพอ่ื ศึกษาเหตแุ ละ


เกีย่ วข้อง)


ผลของการปฏิบตั ิ


๓. ศาสนา

กจิ กรรมร่วมกนั



อิสลาม ได้แก่


๕. สรุปความรแู้ ละ


หลักจริยธรรม

หาขอ้ มลู สนับสนุน


(เฉพาะทเี่ กย่ี วข้อง)


ขอ้ สรุป








๒๒. เสนอ ทุกสงั คม
สภาพปัญหาใน ทักษะ โครงการศาสน- ๑. วิเคราะห์ขอ้ มลู
แนวทาง
เม่อื มกี ิจกรรม
ชุมชนและสังคม
กระบวนการคิด

สมั พนั ธ
์ การจัดกิจกรรมของ
การจัดกิจกรรม ศาสนสัมพนั ธ์ แกป้ ัญหาอยา่ ง แต่ละศาสนาและ

ความร่วมมือ สามารถชว่ ย

สรา้ งสรรค์
วางแผนการจดั


ของทกุ แกป้ ัญหาใน
กิจกรรมโครงการ
ศาสนาใน แตล่ ะสงั คมได้ ศาสนสมั พันธ์

การแก้ และพัฒนาสังคม
๒. ดำเนินกิจกรรม

ปัญหาและ ใหด้ ีขนึ้
ตามโครงการ

พฒั นาสงั คม
๓. สรุปองคค์ วามรู้
และนำเสนอ


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้เพือ่ พัฒนาทักษะการคดิ ระดบั มัธยมศึกษา
269

กลุ่มสาระการเรียนร้สู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๑ ศาสนา ศลี ธรรม จริยธรรม


มาตรฐาน ส ๑.๒ เข้าใจ ตระหนักและปฏิบัติตนเป็นศาสนิกชนท่ีดี และธำรงรักษาพระพุทธศาสนา

หรอื ศาสนาทตี่ นนับถือ


ตัวชี้วัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู


สาระท่ี ๑

การปฏิบัติตน ๑. ปฏบิ ัติตนเปน็ ๑. ทกั ษะ

การนำเสนอผล ๑. รวมรวมประวัติ
ศาสนา ศีลธรรม
เป็นพุทธ- ชาวพุทธทีด่ ีตอ่ การวเิ คราะห์
การวเิ คราะห

ของพทุ ธสาวกหรอื
จรยิ ธรรม
ศาสนิกชน
พระภิกษ
ุ ๒. ทักษะ
การปฏบิ ัติตน สาวกท่ดี ีตามหลกั
มาตรฐาน ส ๑.๒
ทดี่ ตี ่อสาวก
- การเข้าใจในกิจ การประยกุ ต์

ของพุทธสาวก การของศาสนา

๑. ปฏิบัตติ นเปน็ กาย วาจา ใจ
ของพระสงฆ์
ใชค้ วามรู้
และการเป็น
ทนี่ ับถอื

ศาสนกิ ชนทดี่ ี ปฏิสนั ฐานใน - คุณสมบตั ิทายก ๓. ทกั ษะ ศาสนกิ ชนที่ดี
๒. วิเคราะหก์ าร
ตอ่ สาวก โอกาสอนั ควร และปฏคิ าหก
กระบวนการคดิ

ปฏบิ ตั ติ นของสาวก

สมาชกิ ใน ช่วยส่งเสริมการ - หนา้ ท่ีและบทบาท แก้ปัญหาอย่าง
๓. นำเสนอผลการ





















27แขคา้0ลรงอะ
บคคนรรแนวัอวบทางกา
กปปช






แเ







รผจล่วาามฏฏัดยรสยะิบิสากรแนชใคันจิัตกัหผิกากรติถษแเ้รอ่พสปาาารลบงัรมรศมน็ ะคะคทกีล๒
พมารศิรัวทุ๘เร
๖ธียนร---พพขพคเฐปศพพวบแตทพเู้ มพาาอลา่าุ้มรร่ีเรรรรรรกกกจนตหงสษะิะะะะะะอื่งะคาาาาตะกมพนวธวธภภทัพรรรพรๆแพาิทปิปปปรรอาิกกิาอรใรลัฒ
รระขนะร
ัสยบฏฏกะษษงะมมสะอภสพนาปสบสิิดนุใุทใจทนมกงนิกจงัาักนร้อนัว้ัตาาทพูตกัคตรทษะโยงพงริตาถัก อ เกุทพอ่มจ่ีิกุใ

นาัฒท
ษกนาา
ธไรทุ ตศะรยทานก
ธยอ่สนยาาร์

คดิ






















สรระ้าดงับสมรธั รยคมศ์
กึ ษา

วิเคราะห


การปฏิบตั ิตนของ
กลุ่มสาระการเรยี นรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

พทุ ธสาวกและการ

เป็นศาสนิกชนทีด่


๔. สำรวจ

สถานการณป์ ัจจุบนั


๕. คัดเลอื กข้อมลู


ท่ีมคี วามสอดคลอ้ ง



กบั สถานการณป์ ัจจุบัน


๖. นำเสนอแนวทาง

การนำขอ้ มูล



มาประยกุ ต์ใช้กบั

สถานการณป์ จั จบุ นั

ตวั ชว้ี ดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู




๒. ปฏิบตั ติ นเป็น

สมาชิกที่ดขี อง

ครอบครวั และ

สงั คม




- การรักษาศลี ๘




- การเขา้ ร่วม



กิจกรรมและเปน็

สมาชิกขององค์กร

ชาวพทุ ธ




- การเป็นชาวพทุ ธ


ท่ีดีตามหลักทิศ

เบือ้ งบนในทศิ ๖




- การปฏบิ ัติตนที่

เหมาะสมในฐานะ


ผู้ปกครองและผ้อู ยู่



ในปกครองตาม

หลักทิศเบอ้ื งลา่ งใน

ทศิ ๖




- การปฏสิ ันฐานตาม

หลกั ปฏสิ นั ถาร ๒


- หนา้ ทแ่ี ละบทบาท



ของอบุ าสกอุบาสกิ า

ท่มี ีตอ่ สงั คมไทยใน

ปจั จุบนั




- การปฏิบัติตนเป็น

สมาชิกท่ดี ีของ
ครอบครวั ตามหลัก

ทศิ เบื้องหลงั ในทิศ ๖

- การบำเพ็ญตน
ใหเ้ ป็นประโยชน์ต่อ

ครอบครวั ชุมชน
ประเทศชาติ และโลก









แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรเู้ พอ่ื พัฒนาทักษะการคิด ระดับมธั ยมศึกษา
271

กลมุ่ สาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้วี ัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนร
ู้

๒. ปฏิบัติตน
การปฏบิ ัติตน ๑. ประเภทของ
ทักษะ


การแสดง
๑. กำหนด
ถูกตอ้ งตาม ตามศาสนพิธี ศาสนพธิ ใี น การประยกุ ต

บทบาทสมมต

สถานการณใ์ น


ศาสนพธิ ี และพิธีกรรมที่ พระพุทธศาสนา
ใช้ความรู้
การปฏบิ ัตติ น

การปฏบิ ัติ

พิธีกรรมตาม ถกู ต้องช่วยให้ - ศาสนพิธีเนือ่ ง
ทถ่ี กู ตอ้ ง

๒. ศึกษาและ
หลกั ศาสนา
เกิดความสขุ และ ด้วยพุทธบัญญัติ
ตามศาสนพธิ ี
รวบรวมข้อมลู

ทตี่ นนับถอื
เบิกบานใจทม่ี ี เชน่ พิธแี สดงตน
พิธกี รรมตาม ท่ีเก่ียวขอ้ ง


โอกาสเขา้ ถึง
เป็นพทุ ธมามกะ

หลักศาสนาทตี่ น ๓. คดั เลอื กข้อมูลที่

พระรัตนตรยั
พิธเี วยี นเทียน
นบั ถือ
มีความสอดคล้องกับ


ถวายสงั ฆทาน

สถานการณ์



ถวายผา้ อาบนำ้ ฝน

๔. ตรวจสอบความ


พธิ ีทอดกฐนิ



เปน็ ไปได้ของข้อมูล


พิธปี วารณา


กับสถานการณ



- ศาสนพธิ ีที่นำ

ตามหลกั เหตแุ ละผล



พระพุทธศาสนา

๕. ใช้ความรูก้ ับ


เข้าไปเกย่ี วเนือ่ ง

สถานการณ




เชน่ การทำบญุ

ท่ีกำหนด



เลี้ยงพระในโอกาส





ต่าง ๆ






๒. ความหมาย





ความสำคญั







คตธิ รรมใน





พธิ ีกรรม






บทสวดมนต






ของนักเรยี น





งานพิธี คณุ คา่





และประโยชน






๓. พธิ บี รรพชา





อปุ สมบท





คณุ สมบัตขิ อง






ผขู้ อบรรพชา





อปุ สมบท






เครอ่ื งอัฎฐบรขิ าร





ประโยชนข์ อง





การบรรพชา





อุปสมบท





272 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรเู้ พ่อื พัฒนาทักษะการคิด ระดบั มัธยมศกึ ษา


กล่มุ สาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชว้ี ดั
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ช้ินงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนร
ู้



๔. บญุ พธิ ี






ทานพิธี กศุ ลพธิ ี






๕. คณุ ค่าและ





ประโยชน์ของ





ศาสนพิธ











๓. แสดงตนเปน็ การแสดงตน
การแสดงตน
ทักษะ
การแสดง
๑. กำหนดสถานการณ


พุทธมามกะ เปน็ พทุ ธมามกะ

เปน็ พทุ ธมามกะ
การประยกุ ต์

บทบาทสมมต
ิ ในการปฏิบตั ิ

หรือแสดงตน เปน็ การยอมรบั - ขัน้ เตรียมการ
ใช้ความร
ู้ ที่ปฏิบตั ติ น

๒. ศกึ ษาและ
เป็นศาสนกิ ชน
วา่ ตนเปน็
- ขั้นพิธกี าร

ท่ีถูกตอ้ งศาสนพิธี รวบรวมข้อมูล

ของศาสนา
ชาวพุทธม


พิธีกรรม
ทเ่ี กี่ยวขอ้ ง

ทตี่ นนบั ถือ
พระรัตนตรัย


ตามหลกั ศาสนา ๓. คดั เลอื กข้อมูลท่ี

เปน็ ที่พ่ึง


ที่ตนนับถอื
มคี วามสอดคลอ้ งกบั





สถานการณ






๔. ตรวจสอบความ





เป็นไปได้ของขอ้ มูล





กับสถานการณ







ตามหลักเหตุและผล






๕. ใช้ความรู้กบั





สถานการณ







ท่ีกำหนด








๔. วิเคราะห

เข้ารว่ มพิธีกรรม ๑. หลักธรรม ๑. ทักษะ

การจดั ๑. รวบรวมข้อมูล
หลักธรรม
ดว้ ยความเตม็ ใจ

คตธิ รรมท่

การวเิ คราะห์
นทิ รรศการ

เกย่ี วกับวนั และ
คติธรรมที่ และปฏิบตั ิตาม เก่ียวเนือ่ งกบั
๒. ทักษะ
เกีย่ วกับ
เทศกาลสำคัญทาง
เกยี่ วเนือ่ งกบั ได้ถกู ต้อง
วนั สำคญั และ การสรา้ งความร
ู้ วนั สำคญั

ศาสนาทนี่ กั เรยี น
วันสำคัญทาง เกิดความสขุ สงบ เทศกาลทสี่ ำคญั
๓. ทกั ษะ
ทางศาสนา
นับถอื

ศาสนา และ และเข้าถงึ
ในพระพทุ ธ การนำความรู้

ท่ีนบั ถือ
๒. ศกึ ษาประวัติ
เทศกาลท่ี พระรตั นตรัย
ศาสนาหรอื ไปใช้

ความเป็นมาของ

สำคัญของ
ศาสนาอื่น


วันสำคัญทางศาสนา


ศาสนาทีต่ น
๒. การปฏิบัตติ น

แตล่ ะวัน

นบั ถือ และ
ทถ่ี กู ตอ้ ง


๓. วิเคราะห์หลกั
ปฏบิ ัตติ น

ในวนั สำคัญและ

ธรรมหรือคติธรรม
ได้ถกู ตอ้ ง

เทศกาลท่สี ำคญั


ต่าง ๆ ท่ีเก่ยี วขอ้ ง









แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรเู้ พ่อื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับมัธยมศกึ ษา
273

กลุ่มสาระการเรยี นรูส้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชวี้ ดั
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้




ในพระพทุ ธ-

๔. ศึกษาและ


ศาสนาหรือ

รวบรวมการ


ศาสนาอ่ืน


ประพฤตปิ ฏบิ ตั ติ น





อยา่ งถูกตอ้ งในวนั





หรือเทศกาลสำคัญ






ทางศาสนา






๕. รว่ มกันจัด





นิทรรศการเกย่ี วกบั





วันสำคัญทางศาสนา





ท่ีนับถือ








๕. สัมมนาและ พระพุทธศาสนา ๑. การปกปอ้ ง ๑. ทักษะ

โครงการสมั มนา
๑. วางแผนจดั
เสนอแนะแนว จะดำรงอยู่คโู่ ลกได
้ คุม้ ครอง

การประยุกต์

แนวทางใน

โครงการสมั มนา
ทางในการ พุทธบริษัทต้อง ธำรงรกั ษา ใชค้ วามรู้
การธำรงรกั ษา แนวทางในการธำรง

ธำรงรกั ษา ร่วมมอื กันศกึ ษา พระพุทธศาสนา ๒. ทกั ษะ
ศาสนาทตี่ น รักษาศาสนาทตี่ น
ศาสนาที่ตน ปฏบิ ตั ิ เผยแผ่ ของพุทธบริษัท กระบวนการคิด
นับถอื อันสง่ ผล นับถอื อันส่งผลถึง
นับถือ อนั ส่ง ปกปอ้ ง
ในสงั คมไทย
แกป้ ญั หา
ถงึ การพัฒนาตน การพฒั นาตน

ผลถึงการ เพอ่ื ธำรงรกั ษาไว้
๒. การปลูก
อย่างสร้างสรรค
์ พฒั นาชาตแิ ละ พฒั นาชาตแิ ละโลก

พฒั นาตน จติ สำนกึ และ

โลก
๒. จัดสัมมนา
พฒั นาชาติ การมสี ่วนร่วม
แนวทางในการ

และโลก
ในสงั คมพุทธ
ธำรงรกั ษาศาสนาที่
ตนนับถอื อันส่งผล
ถงึ การพฒั นาตน

พัฒนาชาติและโลก


274 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรเู้ พอื่ พฒั นาทักษะการคดิ ระดบั มธั ยมศึกษา


กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระท่ี ๒ หนา้ ท่พี ลเมอื ง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม


มาตรฐาน ส ๒.๑ เข้าใจและปฏิบัติตนตามหน้าที่ของการเป็นพลเมืองดี มีค่านิยมท่ีดีงาม

และธำรงรักษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำรงชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมไทย
และสังคมโลกอย่างสันติสุข


ตัวชวี้ ดั
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร้
ู ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร
ู้

สาระท่ี ๒
กฎหมายท่ี ๑. พจิ ารณาเรอื่ ง
๑. กฎหมายแพง่
๑. ทกั ษะ
๑. แผนภาพ
หน้าท่พี ลเมือง
เกย่ี วข้องกบั เก่ียวกบั นติ กิ รรม การวิเคราะห์
ความสมั พันธ์ กฎหมายทีเ่ ก่ียวขอ้ ง
วัฒนธรรม และ
ตนเอง สัญญา เชน่

๒. ทกั ษะ
และผลกระทบ กับตนเอง
การดำเนินชวี ิต
ครอบครวั ซือ้ ขาย ขายฝาก การสรุป
ของการปฏิบัตติ น

ครอบครวั ชุมชน
ในสังคม
ชุมชน ประเทศ- เช่าทรพั ย ์
ลงความเห็น
ตามกฎหมาย
ประเทศชาต

มาตรฐาน ส ๒.๑
ชาติ และสังคม เช่าซอื้ กยู้ มื เงนิ ๓. ทกั ษะ
ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั ๒. วเิ คราะหห์ า
๑. วิเคราะหแ์ ละ โลกจะนำไปสู่ จำนำ จำนอง
กระบวนการคิด
ตนเอง ครอบครวั
เหตผุ ลกฎหมาย

ปฏบิ ัตติ นตาม ความสงบสขุ
๒. กฎหมายอาญา แก้ปญั หา
ชมุ ชน ประเทศ ทเี่ กีย่ วข้องกับ
กฎหมายที่ ในการอยรู่ ว่ มกนั
เช่น ความผดิ อยา่ งสรา้ งสรรค์
และกฎหมาย ตนเอง ครอบครวั
เกีย่ วขอ้ งกบั
เกีย่ วกบั ทรัพย์
ระหว่างชาติ
ชมุ ชน ประเทศชาติ

ตนเอง
ความผดิ เกย่ี วกบั

๒. บนั ทกึ การ ๓. วเิ คราะห

ครอบครวั
ชีวิตและรา่ งกาย

วิเคราะห์กรณี เชื่อมโยงข้อมลู


ชมุ ชน
๓. กฎหมายอน่ื

ปญั หาจากขา่ ว/ เกย่ี วกบั การกระทำ
ประเทศชาติ
ทสี่ ำคัญ เช่น
เหตุการณ์
ผดิ กฎหมาย

และสงั คม
รัฐธรรมนูญแห่ง
การกระทำผดิ ๔. สรุปและอธบิ าย
โลก

ราชอาณาจักรไทย
กฎหมายตา่ ง ๆ ความเข้าใจของตน


ฉบับปจั จบุ ัน
แล้วเสนอ ในเรอ่ื งที่รู้



กฎหมายการรับ
แนวทางแกไ้ ข
ยกตวั อยา่ ง



ราชการทหาร
๓. การจดั และตอบคำถาม



กฎหมาย

นิทรรศการ ในเร่ืองนั้น



ภาษอี ากร
กฎหมาย
๕. นำเสนอแผนภาพ


กฎหมายคุ้มครอง

ท่ีเก่ยี วข้องกับ ความสัมพนั ธ




ผ้บู รโิ ภค

ตนเอง ครอบครวั
และผลกระทบของ


๔. ข้อตกลง
ชมุ ชน ประเทศ- การปฏบิ ัตติ น



ระหวา่ งประเทศ
ชาติ และสงั คม ตามกฎหมายท่ี


เชน่ ปฏญิ ญา

โลก
เกีย่ วข้องกับตนเอง







แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้เพอ่ื พัฒนาทักษะการคดิ ระดบั มัธยมศึกษา
275

กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ช้ีวัด
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนรู้




ครอบครัว ชมุ ชน
สากลว่าด้วย





สทิ ธมิ นุษยชน

ประเทศและ



กฎหมาย


กฎหมายระหวา่ งชาต



มนษุ ยธรรม

๕. บนั ทึกการ


ระหว่างประเทศ


วเิ คราะห์กรณีปญั หา





จากข่าว/เหตกุ ารณ์





การกระทำผดิ





กฎหมายต่าง ๆ แล้ว





เสนอแนวทางแก้ไข






๖. นำเสนอผลงาน





ในรปู แบบการจัด





นทิ รรศการเพ่อื






แลกเปลี่ยนเรยี นรู้





กับผอู้ น่ื กฎหมายที่





เกี่ยวขอ้ งกับตนเอง





ครอบครวั ชมุ ชน





ประเทศชาติ และ





สงั คมโลก








๒. วิเคราะห

ความสำคญั
๑. โครงสรา้ ง

๑. ทกั ษะ

โครงงาน
๑. รวบรวมข้อมูล


ความสำคญั ของโครงสร้าง ทางสงั คม
การสำรวจค้นหา
การสำรวจและ ท่ีไดจ้ ากการสำรวจ
ของโครงสรา้ ง ทางสงั คม
- การจัดระเบียบ ๒. ทกั ษะ
แกป้ ญั หาสงั คม
คน้ หาเรือ่ ง โครงสร้าง

ทางสงั คม
การขดั เกลา

ทางสงั คม
การทำใหก้ ระจ่าง

ทางสงั คม การขัดเกลา

การขดั เกลา ทางสังคม และ - สถาบันทางสังคม
๓. ทกั ษะ
ทางสงั คม และ

ทางสงั คม การเปลี่ยนแปลง ๒. การขัดเกลา กระบวนการคิด

การเปลี่ยนแปลง

และการ ทางสงั คม
ทางสงั คม
แก้ปัญหา

ทางสงั คม

เปลย่ี นแปลง
๓. การเปล่ยี น-


๒. กำหนด

ทางสังคม

แปลงทางสงั คม


จุดมงุ่ หมายเพื่อ







แกป้ ญั หาโดยใช้







วิธกี ารตา่ ง ๆ เพอ่ื ให้





เกดิ ความชัดเจน












276 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พอ่ื พฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั มัธยมศกึ ษา


กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวช้ีวัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนรู




เชน่ เปรียบเทียบ


๔. การแกป้ ัญหา

ยกตวั อย่าง ขยายความ


และแนวทาง


แปลความ ตีความ


การพฒั นาทาง

อธิบาย สรปุ อ้างอิง


สังคม


ใหเ้ หตุผล






๓. วิเคราะหอ์ ธิบาย





ส่ิงทค่ี ลมุ เครอื






เกย่ี วกับความสำคัญ





ของโครงสรา้ ง






ทางสงั คม การขัดเกลา





ทางสงั คม และ






การเปลยี่ นแปลงทาง





สังคมเพื่อวางแผน





แก้ปัญหา






๔. ลงมือปฏบิ ัตหิ รือ





แก้ปัญหาตาม





แผนการที่กำหนดไว้





นำเสนอเกยี่ วกบั





ความสำคัญของ





โครงสร้างทางสังคม





การขดั เกลาทางสังคม





และการเปล่ยี นแปลง






ทางสงั คม






๕. ประเมินผล





ระหว่างปฏบิ ัติงาน





เพ่ือทำความเขา้ ใจ





ปญั หาเกีย่ วกบั






การเปล่ยี นแปลง







ทางสังคม


































แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรเู้ พื่อพฒั นาทกั ษะการคดิ ระดบั มธั ยมศึกษา
277

กลุ่มสาระการเรียนร้สู งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชว้ี ัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ช้ินงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนร้




๖. สรปุ และ











ตรวจสอบ






การแกป้ ญั หา






๗. จดั ทำโครงงาน





การสำรวจและ







แกป้ ญั หาสังคม








๓. ปฏบิ ตั ติ น
การปฏบิ ัติตน คุณลกั ษณะ
๑. ทกั ษะ

๑. แผน่ พับ

๑. กำหนดสิง่ ท่ีเปน็
และมสี ่วน และสนบั สนนุ

พลเมอื งดีของ การสังเคราะห์
เสนอแนะการ ปัญหาของการปฏิบตั ิ
สนบั สนนุ ให
้ ใหผ้ ้อู ื่นประพฤติ ประเทศชาติ ๒. ทกั ษะ
ปฏิบัติตนและ ตนและสนบั สนุนให้
ผอู้ ืน่ ประพฤติ ปฏบิ ัตติ นเปน็ และสงั คมโลก กระบวนการคิด สนับสนนุ ผอู้ นื่ ผอู้ ่ืนประพฤตปิ ฏบิ ัตติ น
ปฏบิ ัติเพอ่ื เป็น พลเมืองดี ทำให้ เชน่
ตดั สินใจ
เป็นพลเมืองดี เป็นพลเมืองดี ทำให้
พลเมืองดีของ สังคมไทยและ - เคารพกฎหมาย
ของประเทศชาติ สังคมไทยและสังคม

ประเทศชาติ สงั คมโลกสงบสุข
และกตกิ าสังคม

และสงั คมโลก
โลกสงบสุข

และสงั คมโลก

- เคารพสิทธิ
๒. บันทกึ การ ๒. ทำความเข้าใจกบั


เสรีภาพ

ปฏิบัติตนและ ปญั หาและอธบิ าย



ของตนเองและ
เปน็ พลเมืองดี สิง่ ต่าง ๆ ทเี่ กี่ยวข้อง


บคุ คลอื่น

ของประเทศชาติ กับปัญหา



- มเี หตผุ ล รบั ฟงั
และสังคมโลก
๓. ดำเนนิ การศึกษา


ความคิดเหน็ ของ

คน้ ควา้ และกำหนด


ผ้อู ่นื


สง่ิ ทีต่ อ้ งการเรียน


- มีความรับผดิ ชอบ

และดำเนินการศึกษา


ต่อตนเอง สงั คม

ค้นคว้าอยา่ ง



ชมุ ชน ประเทศชาติ

หลากหลาย



และสงั คมโลก


๔. สังเคราะห์ความรู้


- เข้าร่วมกจิ กรรม

ทไี่ ดค้ ้นคว้ามา



ทางการเมอื ง


แลกเปลยี่ นเรียนรู้


การปกครอง


ร่วมกนั อภปิ รายผล


- มสี ว่ นร่วม


และสังเคราะหค์ วาม


ในการปอ้ งกัน

รูท้ ่ไี ด้มาว่ามีความ


แก้ไขปัญหา

เหมาะสมหรือไม่



เศรษฐกจิ สังคม

๕. สรปุ และประเมนิ




ค่าผลงานว่าข้อมูล


278 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรูเ้ พ่อื พฒั นาทักษะการคดิ ระดับมัธยมศึกษา


กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวช้ีวดั
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร
ู้



ทไ่ี ดศ้ กึ ษาค้นควา้


การเมอื ง





การปกครอง


มีความเหมาะสม



สิ่งแวดล้อม


เพียงใด โดยการ


- มคี ณุ ธรรม


ตรวจสอบแนวคิด


จริยธรรม ใช้เป็น

ภายในกลมุ่ ของตนเอง


ตัวกำหนด



ทุกกลมุ่ ร่วมกัน



ความคิด


สรุปองคค์ วามรู้







ในภาพรวมของ





ปัญหาอกี ครั้ง






๖. นำเสนอและ






ประเมนิ ผลงานใน







รปู แบบท่หี ลากหลาย





ทุกคนและผเู้ ก่ียวขอ้ ง






กับปัญหาร่วมกัน





ประเมนิ ผล






๗. จัดทำแผ่นพับ





เสนอแนะการปฏบิ ัติ





ตนและสนับสนนุ






ผู้อ่นื เป็นพลเมืองดี





ของประเทศชาต







และสังคมโลก






๘. บันทกึ การปฏิบัติ





ตนและเป็นพลเมอื ง





ดขี องประเทศชาติ





และสังคมโลก








๔. ประเมนิ การประเมนิ
๑. ความหมาย ๑. ทักษะ

บทสรุปวเิ คราะห์ ๑. กำหนดการสำรวจ
สถานการณ์ สถานการณ

ความสำคัญ การสำรวจ
สถานการณ์หรอื สถานการณ์หรือ
สทิ ธมิ นุษยชน สิทธมิ นุษยชน

แนวคิดและ

๒. ทกั ษะ ปญั หาเกี่ยวกบั ปัญหาเก่ียวกับ

ในประเทศไทย ชว่ ยให้การพฒั นา หลกั การของ
กระบวนการคดิ สทิ ธมิ นุษยชน
การละเมดิ


และเสนอ สอดคล้องกบั สทิ ธิมนษุ ยชน
แกป้ ัญหา
ในประเทศไทย

สิทธมิ นษุ ยชน

แนวทาง สภาพปญั หา
๒. บทบาทของ อย่างสรา้ งสรรค
์ และแนวทางแกไ้ ข
๒. แสวงหาวิธกี าร

พฒั นา

องค์กรระหวา่ ง

ในการรวบรวมข้อมูล

แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคดิ ระดบั มัธยมศกึ ษา
279

กล่มุ สาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชวี้ ัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนร
ู้



เพอ่ื ใหไ้ ด้ขอ้ เทจ็ จรงิ

ประเทศ


และความคิดเหน็


ในเวทีโลกท่มี ผี ล

เกยี่ วกบั สถานการณ์


ต่อประทศไทย


หรอื ปัญหาสทิ ธิ


๓. สาระสำคญั

มนุษยชน



ของปฏิญญา

๓. วางแผนออกแบบ


สากลวา่ ด้วย


แก้ปัญหา



สิทธมิ นษุ ยชน


๔. เกบ็ รวบรวม



๔. บทบัญญตั ิ

ข้อเท็จจริงและความ


ของรัฐธรรมนญู

คดิ เห็นเกีย่ วกบั



แห่งราช

สง่ิ ท่ีสำรวจ ทำความ


อาณาจกั รไทย

เข้าใจปัญหาเก่ยี วกับ


ฉบับปัจจบุ นั

สทิ ธิมนุษยชน



เกีย่ วกบั


๕. ดำเนินการ



สทิ ธิมนุษยชน


ตามแผน มีการ




๕. ปญั หา


ตรวจสอบแตล่ ะ



สทิ ธิมนุษยชน



ขัน้ ตอนท่ปี ฏบิ ัติ



ในประเทศ



๖. วิเคราะหข์ อ้ มูล


และแนวทาง



และตรวจสอบวา่ เปน็


แก้ปัญหาและ

ไปตามท่ีกำหนด



พฒั นา


หรือไม






๗. สรปุ ผลเพ่ือใหไ้ ด้





ข้อเทจ็ จริงและ






ความคิดเหน็ เกีย่ ว





กบั สถานการณห์ รอื





ปญั หาสิทธิมนุษยชน






๘. เขยี นบทสรุป





วเิ คราะหส์ ถานการณ์





หรือปญั หาเกย่ี วกบั





สทิ ธมิ นษุ ยชนใน





ประเทศไทยและ





แนวทางแกไ้ ข














280 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เพือ่ พฒั นาทักษะการคดิ ระดับมธั ยมศึกษา


กลมุ่ สาระการเรียนรูส้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวช้ีวดั
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร้


๕. วเิ คราะห์
การเปล่ียนแปลง
๑. ความหมาย ทกั ษะ
โตว้ าที /อภปิ ราย ๑. แสวงหาขอ้ มูล
ความจำเป็นท่ี ทางวัฒนธรรม
และความสำคญั กระบวนการคิด
ตา่ งมุมมอง
เรื่องการเปลีย่ นแปลง
ต้องมีการ มีผลต่อสภาพ
ของวฒั นธรรม
อยา่ งมี
ในหวั ข้อเรือ่ ง วฒั นธรรมและขอ้ มลู

ปรบั ปรงุ สงั คม จึงตอ้ ง
๒. ลักษณะและ วิจารณญาณ
ความจำเปน็ ท่ี ท่ีเก่ยี วกบั ผลกระทบ
เปลี่ยนแปลง รว่ มกนั อนุรักษ์ ความสำคัญของ ต้องมกี าร ทีจ่ ะเกิดกบั ส่วนรวม
และอนรุ ักษ์ วฒั นธรรมไทย วฒั นธรรมไทย
ปรับปรุง และผลกระทบที่จะ
วัฒนธรรมไทย และเลือกรับ ทีส่ ำคัญ
เปลยี่ นแปลง
เกิดขนึ้ ในระยะยาว

และเลอื กรบั วฒั นธรรมสากล
๓. การปรบั ปรุง และอนรุ ักษ์ ๒. คดิ พิจารณา
วัฒนธรรม ใหเ้ หมาะสม
เปล่ยี นแปลง วัฒนธรรมไทย ขอ้ มูลและตดั สินใจ
สากล
โดยคำนึงถงึ
และอนรุ กั ษ์ และเลือกรบั อนรุ กั ษว์ ัฒนธรรม

ประโยชน์
วัฒนธรรมไทย
วัฒนธรรมสากล
โดยคำนงึ ประโยชน์
ส่วนรวม
๔. ความแตกตา่ ง
ต่อส่วนรวมมากกว่า

ระหวา่ ง สว่ นตน

วฒั นธรรมไทย ๓. คิดพจิ ารณา
กับวฒั นธรรม ข้อมูลและตดั สินใจ
สากล
โดยคำนงึ ถึง
๕. แนวทาง
ประโยชน์ระยะยาว
การอนรุ กั ษ์ มากกว่าระยะส้นั

วัฒนธรรมไทย

๔. ระบเุ ป้าหมาย

ทดี่ งี าม
การเลอื กรับ
๖. วธิ กี ารเลอื ก วฒั นธรรมสากล

รับวัฒนธรรม ๕. การระบุทางเลอื ก

สากล
๖. การวเิ คราะห

ทางเลือก

๗. การจดั ลำดบั ทาง
เลือกและเลือกรับ
และนำไปปฏิบัติ

๘. โต้วาที /อภปิ ราย
ตา่ งมุมมองในหัวขอ้
เรือ่ งความจำเป็นที่
ตอ้ งมกี ารปรบั ปรุง
เปล่ยี นแปลงและ
อนรุ ักษ์วัฒนธรรม-
ไทยและเลือกรับ
วัฒนธรรมสากล


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นร้เู พอื่ พัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั มธั ยมศกึ ษา
281

กลุม่ สาระการเรียนรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๒ หน้าทพ่ี ลเมือง วฒั นธรรม และการดำเนนิ ชวี ิตในสังคม


มาตรฐาน ส ๒.๒ เข้าใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบัน ยึดม่ัน ศรัทธา และ


ธำรงรักษาไว้ซึ่งการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย

ทรงเป็นประมขุ


ตัวชวี้ ัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนรู้


สาระท่ี ๒
๑. ระบปุ ระเด็น
ประชาชนทุกคน ๑. ปัญหา ๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ

หน้าทพ่ี ลเมือง
ต้องมีส่วนร่วม

การเมืองสำคัญ

กระบวนการคดิ ผลการวิเคราะห์ ปัญหาการเมอื งที่
วัฒนธรรม และ
ในการเสนอ ทีเ่ กิดข้ึนภายใน อยา่ งม

ปัญหาการเมืองที่ สำคัญในประเทศ

การดำเนนิ ชวี ิต
แนวทางแกไ้ ข ประเทศ
วิจารณญาณ
สำคญั ในประเทศ
๒. ประมวลข้อมูล

ในสงั คม
ปัญหาการเมอื ง
๒. สถานการณ์ ๒. ทกั ษะ จากแหลง่ ขอ้ มลู ทเ่ี กีย่ วข้องจาก


มาตรฐาน ส ๒.๒
ที่สำคัญ

การเมือง
กระบวนการคดิ
ต่าง ๆ พรอ้ มทัง้ การคดิ ทางกว้าง
๑. วเิ คราะห์ ในประเทศไทย
การปกครอง แกป้ ัญหา
เสนอแนวทาง คิดอย่างลกึ ซ้งึ


ปัญหาการเมอื ง

ของสงั คมไทย อย่างสร้างสรรค์
แก้ไข
คิดอยา่ งละเอียด
ทสี่ ำคญั ใน
และสังคมโลก

และคิดในระยะไกล

ประเทศ จาก
และการประสาน

๓. วิเคราะหข์ อ้ มลู

แหลง่ ข้อมลู
ประโยชน์รว่ มกัน


๔. พิจารณาทางเลือก
ตา่ ง ๆ พร้อม
๓. อิทธพิ ลของ

ในการแกป้ ัญหา

ทัง้ เสนอ
ระบบการเมอื ง

การเมอื งท่ีสำคญั
แนวทางแก้ไข

การปกครองทีม่ ี

โดยพจิ ารณาขอ้ มูล


ผลตอ่ การดำเนนิ

โดยใชห้ ลักเหตุผล


ชวี ติ และความ

และระบุทางเลือก



สัมพนั ธ์ระหว่าง

ที่หลากหลาย



ประเทศ


๕. ตดั สินใจโดย





ประเมินทางเลอื ก





ในการแก้ปัญหา






๖. วางแผนออกแบบ





การแก้ปัญหา






๗. ดำเนินการตาม





แผน มกี ารตรวจ





สอบแต่ละข้ันตอน






๘. สรปุ และตรวจ





สอบการแกป้ ญั หา






๙. เขียน/พูด





วเิ คราะห์ปญั หา






282 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พื่อพัฒนาทักษะการคิด ระดับมธั ยมศึกษา


กลมุ่ สาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชีว้ ดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนร้





การเมอื งทสี่ ำคญั









ในประเทศจากแหล่ง






ขอ้ มลู ต่าง ๆ พรอ้ ม





ทั้งเสนอแนวทางแกไ้ ข








๒. เสนอแนวทาง การเมอื งการ ๑. การประสาน ๑. ทักษะ การนำเสนอ ๑. ระบปุ ระเดน็


ทางการเมอื ง ปกครองมีสว่ น ประโยชน์รว่ มกนั กระบวนการคดิ
แนวทาง
การคิด เรอ่ื ง
การปกครอง
สำคญั ต่อการ ระหวา่ งประเทศ อย่างม

ทางการเมือง
แนวทางการเมอื ง


ที่นำไปสู่ความ ประสาน เชน่ การสร้าง วิจารณญาณ
การปกครองทน่ี ำ การปกครองที่จะนำ
เข้าใจ และ ประโยชนร์ ่วมกัน ความสัมพนั ธ์ ๒. ทักษะ ไปส่คู วามเขา้ ใจ ไปสคู่ วามเขา้ ใจและ
การประสาน ระหวา่ งประเทศ
ระหวา่ งไทยกบั กระบวนการคิด และการประสาน การประสาน
ประโยชน์รว่ ม
ประเทศตา่ ง ๆ
ตดั สนิ ใจ
ประโยชนร์ ่วมกัน ประโยชนร์ ว่ มกัน
กนั ระหวา่ ง
๒. การแลกเปล่ียน

ระหว่างประเทศ
ระหว่างประเทศ

ประเทศ

เพือ่ ชว่ ยเหลอื

๒. ประมวลขอ้ มูล



และส่งเสรมิ


ทีเ่ ก่ยี วข้องจาก




ดา้ นวฒั นธรรม

การคิดทางกว้าง




การศกึ ษา

คิดอย่างลกึ ซ้งึ




เศรษฐกจิ สังคม


คดิ อยา่ งละเอียด





และคิดในระยะไกล






๓. วิเคราะหข์ ้อมูล






๔. พจิ ารณาทางเลอื ก





โดยพจิ ารณาข้อมลู





โดยใช้หลกั เหตุผล





และระบทุ างเลอื ก






ทหี่ ลากหลาย






๕. ตดั สินใจโดย





ประเมนิ ทางเลือกและ






ใชเ้ หตผุ ลคดิ คณุ ค่า






๖. เขยี นบทความ






การวเิ คราะหน์ ำเสนอ





แนวทางทางการเมือง






การปกครองทน่ี ำไปสู่





ความเข้าใจ และ


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนร้เู พ่อื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับมัธยมศึกษา
283

กล่มุ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ช้ีวัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชิน้ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้




การประสาน









ประโยชน์รว่ มกนั





ระหวา่ งประเทศ








๓. วิเคราะห์ พระมหากษัตรยิ ์ การปกครอง
ทักษะ
ผังมโนทัศน์ ๑. รวบรวม


ความสำคญั ทรงเป็นศนู ย

ตามระบอบ กระบวนการคิด
แสดงความ ส่วนประกอบและ
และความ รวมจติ ใจ และ ประชาธปิ ไตย
อยา่ งม
ี สำคัญและ ขอ้ มลู ต่าง ๆ ที่
จำเป็นทต่ี ้อง ความมัน่ คงใน อันมพี ระมหา- วจิ ารณญาณ
ความจำเปน็ ที่ เก่ยี วขอ้ งกับความ
ธำรงรกั ษาไว้ การปกครอง กษัตริย


ต้องธำรงรกั ษาไว้ สำคัญของสถาบัน
ซงึ่ การปกครอง ระบอบ ทรงเป็นประมุข

ซ่งึ การปกครอง พระมหากษัตริย์

ตามระบอบ ประชาธปิ ไตย - รปู แบบของรัฐ

ตามระบอบ ๒. เชอื่ มโยงความ
ประชาธปิ ไตย ของไทย จำเป็น - ฐานะและ

ประชาธิปไตย สมั พันธท์ ซี่ บั ซ้อน
อันมพี ระมหา- ต้องธำรงรักษาไว้
พระราชอำนาจ
อันมีพระมหา- ของรายละเอียดใน
กษัตริย


ของพระมหา-
กษัตริย

สว่ นประกอบตา่ ง ๆ
ทรงเป็นประมุข

กษัตริย์

ทรงเป็นประมขุ
เพ่อื ให้เหน็ ภาพรวม





ของเรือ่ งทคี่ ดิ






๓. หาส่วนประกอบ






ทม่ี ีความสำคัญต่อ





เรื่องท่คี ิด






๔. หาความสัมพันธ์





เชิงสาเหตุของส่วน





ประกอบต่าง ๆ ท่ี





โยงใยของเรื่องทีค่ ิด






๕. วเิ คราะหห์ าสาเหต







ท่ีแทจ้ ริงของเรอ่ื ง






ทค่ี ิด






๖. อธิบายความ





สำคัญของสถาบัน





พระมหากษตั รยิ






และความจำเป็น






ทต่ี ้องธำรงรักษาไว้





ซง่ึ การปกครอง





ระบอบ

284 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด ระดับมัธยมศึกษา


กลุม่ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้วี ดั
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู้




ประชาธิปไตยอนั มี









พระมหากษตั ริย







ทรงเปน็ ประมุข






๗. ประมวลข้อมูลท่ี





เกีย่ วขอ้ งจากการคิด





ทางกว้าง คิดอยา่ ง





ลกึ ซงึ้ คดิ อยา่ ง





ละเอยี ด และคดิ ใน





ระยะไกล






๘. เขยี นผงั มโนทัศน์





แสดงความสำคญั





และความจำเปน็






ทต่ี อ้ งธำรงรักษาไว้





ซง่ึ การปกครอง






ตามระบอบ





ประชาธปิ ไตย อนั มี





พระมหากษตั ริย







ทรงเปน็ ประมุข








๔. เสนอแนวทาง การมสี ่วนร่วม
การตรวจสอบ ทักษะ
๑. ผงั มโนทัศน์ ๑. กำหนดประเดน็
และมสี ่วน ในการตรวจสอบ การใช้อำนาจรัฐ กระบวนการคดิ
แนวทางการ ในการคดิ เร่อื ง
รว่ มในการ การใช้อำนาจรัฐ
ตามรัฐธรรมนูญ อยา่ งมี
ตรวจสอบการใช้ แนวทางและการมี
ตรวจสอบการ เป็นสว่ นสำคัญ
แหง่ ราช วิจารณญาณ
อำนาจรัฐ
ส่วนรว่ มในการตรวจ
ใช้อำนาจรัฐ
ของระบอบ อาณาจักรไทย
๒. บันทกึ
สอบการใชอ้ ำนาจรฐั

ประชาธปิ ไตย
ฉบับปัจจบุ นั

การมีสว่ นร่วม

๒. ประมวลขอ้ มูล

ทีม่ ผี ลตอ่ การ
ในการตรวจสอบ ที่เกี่ยวข้องจาก


เปล่ยี นแปลง

การใชอ้ ำนาจรฐั
การคดิ ทางกวา้ ง คดิ
ทางสงั คม

อย่างลกึ ซึ้ง คดิ อย่าง
ละเอยี ด และคดิ

ในระยะไกล

๓. วเิ คราะห์ข้อมลู

๔. พิจารณาทางเลือก

โดยพจิ ารณาข้อมลู

แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรเู้ พื่อพัฒนาทักษะการคิด ระดับมธั ยมศกึ ษา
285

กลุม่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชี้วัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนร
ู้

โดยใช้หลกั เหตุผล
และระบทุ างเลอื กที่
หลากหลาย

๕. ตดั สนิ ใจโดย
ประเมนิ ทางเลือก
และใชเ้ หตผุ ลคดิ
คุณคา่

๖. เขยี นผงั มโนทศั น์
แนวทางการตรวจ
สอบการใชอ้ ำนาจรัฐ

๗. วางแผนการมี
สว่ นรว่ มในการตรวจ
สอบการใช้อำนาจรัฐ
และนำไปปฏบิ ตั ิ

๘. เขียนบนั ทึกการ

มีสว่ นรว่ มในการ
ตรวจสอบการใช้
อำนาจรฐั





286 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรูเ้ พอ่ื พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดับมธั ยมศึกษา


กล่มุ สาระการเรยี นรูส้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๓ เศรษฐศาสตร์


มาตรฐาน ส ๓.๑ เข้าใจและสามารถบริหารจัดการทรัพยากรในการผลิตและการบริโภค

การใช้ทรัพยากรท่ีมีอยู่จำกัดได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า รวมท้ังเข้าใจ

หลักการของเศรษฐกจิ พอเพียง เพ่อื การดำรงชีวิตอย่างมดี ุลยภาพ


ตวั ชีว้ ัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนร
ู้

สาระที่ ๓
การกำหนดราคา ๑. ระบบเศรษฐกิจ
ทักษะ

การนำเสนอ ๑. เปรียบเทยี บ
เศรษฐศาสตร
์ และค่าจา้ งใน ของโลกในปจั จบุ นั
กระบวนการคิด
ตัวอย่าง

ระบบเศรษฐกิจ


มาตรฐาน ส ๓.๑
ระบบเศรษฐกิจ ผลดแี ละผลเสีย
แก้ปัญหา
การกำหนดราคา
ต่าง ๆ ในโลก
๑. อภปิ รายการ ขนึ้ อยกู่ บั ระบบ
ของระบบเศรษฐกิจ

อยา่ งสร้างสรรค
์ และคา่ จ้าง

ปจั จุบันถึงผลด


กำหนดราคา เศรษฐกจิ ของรัฐ
แบบตา่ ง ๆ

ในระบเศรษฐกจิ
ผลเสยี

และคา่ จ้าง

๒. ตลาดและ

๒. ศกึ ษาประเภท
ในระบบ
ประเภทของตลาด


ของตลาดในระบบ
เศรษฐกิจ

ขอ้ ดแี ละขอ้ เสยี

เศรษฐกจิ



ของตลาด


๓. วเิ คราะหป์ ระเดน็



ประเภทต่าง ๆ


- ขอ้ ดีและขอ้ เสีย


๓. การกำหนด

ของตลาดแต่ละ


ราคาตามอปุ สงค์

ประเภท



และอปุ ทาน


- การทำงานของ


๔. การกำหนด

กลไกราคาในตลาด


ราคาในเชิงกลยทุ ธ์

เสร



ทมี่ ีในสงั คมไทย


- การแทรกแซง


๕. การกำหนด



ราคาและคา่ จา้ ง



ค่าจ้าง กฎหมาย



ของรฐั



ทเ่ี กีย่ วข้องและ

๔. สรปุ การกำหนด


อตั ราค่าจา้ งแรงงาน


ราคาและคา่ จา้ ง



ในสงั คมไทย


ในระบบเศรษฐกจิ



๖. บทบาทของรัฐ

๕. นำเสนอผลงาน



ในการแทรกแซง






ราคา และการ





ควบคมุ ราคา







เพอ่ื การแจกจา่ ย






และจดั สรร







ในทางเศรษฐกจิ





แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพือ่ พฒั นาทักษะการคดิ ระดับมัธยมศกึ ษา
287

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ช้วี ัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ช้ินงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้


๒. ตระหนักถงึ การนำแนวทาง ๑. การประยุกต์ ทักษะ

บทวเิ คราะหแ์ ผน ๑. ศกึ ษาค้นคว้า
ความสำคัญ ปรัชญาของ ใช้เศรษฐกิจ

กระบวนการคดิ
พฒั นาเศรษฐกจิ หลักปรัชญา

ของปรัชญา เศรษฐกจิ พอ พอเพยี งในการ อย่างมี
และสังคมแหง่ เศรษฐกจิ พอเพยี ง

ของเศรษฐกจิ เพียงเพ่ือพฒั นา ดำเนนิ ชวี ติ
วิจารณญาณ
ชาติฉบับปัจจุบนั ๒. นำเสนอหลกั
พอเพยี งท่ีมี เศรษฐกจิ สังคม
ของตนเอง

กับการนำปรัชญา ปรชั ญาเศรษฐกิจ-
ต่อเศรษฐกจิ อย่างยงั่ ยนื
และครอบครวั

ของเศรษฐกจิ
พอเพียงไปใชใ้ นการ
สังคมของ

๒. การประยกุ ต์
พอเพยี งมาใช

วางแผนการดำรง
ประเทศ

ใชเ้ ศรษฐกจิ


ในการบรหิ ารและ ชีวติ ของตนเอง



พอเพียงใน

วางแผนพฒั นา และครอบครวั



ภาคเกษตร
เศรษฐกิจและ ๓. ศกึ ษาการนำ


อุตสาหกรรม
สังคม
ปรัชญาเศรษฐกิจ



การค้าและบริการ

ของรฐั บาล
พอเพยี งมาใช




๓. ปญั หาการ

ในการบริหารและ



พฒั นาประเทศ



วางแผนพฒั นา


ทีผ่ า่ นมา โดย


เศรษฐกจิ และสังคม



การศกึ ษาวเิ คราะห


ของรฐั บาล



แผนพัฒนา





เศรษฐกจิ และ






สงั คมฉบับท
่ี





ผ่านมา






๔. การพัฒนา





ประเทศท
ี่





นำปรัชญา






ของเศรษฐกิจ






พอเพียงมาใช้





ในการวางแผน






พฒั นาเศรษฐกิจ






และสังคม






ฉบับปัจจุบัน




































288 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับมธั ยมศึกษา


กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชีว้ ดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู้


๓. ตระหนกั ถงึ บทบาทของ ๑. คน้ คว้าและรวบรวม
๑. วิวัฒนาการ ทักษะ
ตวั อยา่ ง

ความสำคัญ สหกรณ์ทีม่ ีความ ของสหกรณ

กระบวนการคดิ
สหกรณท์ ี

ข้อมลู วิวฒั นาการ
ของระบบ สำคญั ต่อการ ในประเทศไทย
อย่างมี
ประสบผลสำเรจ็ ของสหกรณ์ใน
สหกรณ

พฒั นาเศรษฐกิจ ๒. ความหมาย
วจิ ารณญาณ
อย่างหลากหลาย
ประเทศไทย

ในการพัฒนา ในชุมชนและ ความสำคญั และ

๒. ศกึ ษาตวั อยา่ ง
เศรษฐกจิ
ประเทศ
หลักการของ

สหกรณท์ ป่ี ระสบ-

ในระดับชุมชน
ระบบสหกรณ์


ผลสำเรจ็ ใน


และประเทศ

๓. ตัวอย่าง


ประเทศไทย



และประเภท



๓. รว่ มกันอภปิ ราย


ของสหกรณ



เพื่อหาขอ้ สรุปว่า


ในประเทศไทย


ระบบสหกรณ



๔. ความสำคัญ

มีความสำคญั




ของระบบ

ในการพฒั นา


สหกรณใ์ นการ

เศรษฐกิจ ชุมชน และ



พัฒนาเศรษฐกิจ

ประเทศอย่างไร



ในชมุ ชนและ





ประเทศ











๔. วเิ คราะห์ การแก้ไขปญั หา ๑. ปัญหาทาง ทกั ษะ
แนวทาง
๑. สำรวจและศึกษา
ปัญหาทาง และพฒั นา เศรษฐกิจ

กระบวนการคดิ
แก้ปัญหาและ สภาพเศรษฐกจิ


เศรษฐกิจ
เศรษฐกจิ ใน ในชุมชน
แก้ปัญหา
พฒั นาเศรษฐกิจ
ในชุมชนของตนเอง

ในชมุ ชน
ชุมชนช่วยให
้ ๒. แนวทางการ อยา่ งสร้างสรรค์
ของชมุ ชน
๒. อภปิ รายปญั หา
และเสนอ เศรษฐกิจมีความ
พฒั นาเศรษฐกจิ
เศรษฐกจิ ของชุมชน
แนวทางแก้ไข
เติบโต
ของชมุ ชน
เพอ่ื หาสาเหตแุ ละ
๓. ตัวอยา่ งของ แนวทางแกไ้ ขปัญหา

การรวมกลุม่ ท่ี ๓. ศึกษาค้นควา้
ประสบความ ชมุ ชนตน้ แบบท


สำเร็จในการ
ประสบผลสำเรจ็ ใน
แก้ปญั หา

การแก้ปญั หา
ทางเศรษฐกิจ เศรษฐกจิ ของชมุ ชน

ของชมุ ชน


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้เพอ่ื พฒั นาทักษะการคดิ ระดับมธั ยมศึกษา
289

กลมุ่ สาระการเรยี นรูส้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๓ เศรษฐศาสตร


มาตรฐาน ส ๓.๒ เข้าใจระบบและสถาบันทางเศรษฐกิจต่าง ๆ ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ

และความจำเป็นของการร่วมมือกันทางเศรษฐกิจในสังคมโลก


ตวั ชี้วดั
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนร้


สาระที่ ๓

นโยบายการเงนิ ๑. บทบาทของ ทกั ษะ
แผนผังความคิด
๑. กำหนดเร่ืองทีจ่ ะ
เศรษฐศาสตร์
การคลงั ของ นโยบายการเงนิ กระบวนการคดิ
เกีย่ วกับบทบาท ไปสำรวจค้นหา

มาตรฐาน ส ๓.๒
รฐั บาลมีผลตอ่ และการคลงั ของ อยา่ งมี
ของรัฐบาลใน - บทบาทของ
๑. อธบิ าย การพัฒนา รัฐบาลในด้าน
วจิ ารณญาณ
การดำเนนิ
รฐั บาลเกย่ี วกับ

บทบาทของ เศรษฐกจิ - การรกั ษา
นโยบายการเงนิ นโยบายการเงิน

รฐั บาล
ประเทศ
การคลงั กบั การ - บทบาทของ
เก่ยี วกบั

เสถยี รภาพ

พัฒนาเศรษฐกิจ รฐั บาลเก่ยี วกับ
ด้านนโยบาย


ของประเทศ
นโยบาย การคลงั
การเงนิ


ทางเศรษฐกิจ


ตัวช้ีวดั ความเจรญิ
การคลัง


- การสรา้ งการเจรญิ

เติบโตทางเศรษฐกจิ

ในการพัฒนา
เติบโตทางเศรษฐกิจ


- ความหมาย
เศรษฐกิจของ
- การรกั ษาดลุ การคา้


สาเหตแุ ละ

ประเทศ

ระหว่างประเทศ


ผลกระทบทีเ่ กิดจาก
- การแทรกแซง

ภาวะทางเศรษฐกิจ


ราคาและการ

เช่น อัตราเงนิ เฟอ้


ควบคมุ ราคา


อตั ราการวา่ งงาน



๒. รายรบั และ

๒. ตัง้ วตั ถปุ ระสงค์


รายจา่ ยของรฐั



การวเิ คราะห์ข้อมลู



ที่มีผลต่อ



เรือ่ งบทบาทของ


งบประมาณ


รฐั บาลเกย่ี วกบั


หนี้สาธารณะ

นโยบายการเงิน



การพฒั นาทาง

การคลงั ใน




เศรษฐกิจและ

การพฒั นาเศรษฐกจิ



คณุ ภาพชวี ติ ของ

ของประเทศ



ประชาชน


๓. วเิ คราะหข์ อ้ มลู


๓. ความหมาย

และนำเสนอตาม



สาเหตุ และ


หวั ข้อที่กำหนด



ผลกระทบท่เี กิด

๔. อภปิ ราย




จากภาวะทาง

บทบาทของ



เศรษฐกิจ



รัฐบาลเกีย่ วกบั



เช่น เงนิ เฟ้อ

นโยบายการเงนิ



เงินฝดื











290 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้เพอ่ื พฒั นาทักษะการคิด ระดับมธั ยมศกึ ษา


กล่มุ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้ีวัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ช้นิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู้




๔. ตวั ชว้ี ัด



การคลงั ในการ



ความเจริญเตบิ โต


พัฒนาเศรษฐกิจ



ทางเศรษฐกิจ


ของประเทศ



เชน่ GDP,


๕. สรุปบทบาท



GNP รายได้

ของรฐั บาลเก่ียวกบั



เฉลีย่ ตอ่ บุคคล


นโยบายการเงนิ



๕. แนวทางการ

การคลงั ในการ



แก้ปญั หาของ

พัฒนาเศรษฐกิจ



นโยบายการเงิน

ของประเทศ



การคลงั











๒. วเิ คราะห
์ การเปิดเสร
ี ๑. ววิ ัฒนาการ
ทกั ษะ
รายงานผลกระทบ ๑. สำรวจคน้ หา

ผลกระทบ ทางเศรษฐกิจ

ของการเปิดเสรี
กระบวนการคดิ
ของการเปดิ เสรี ผลกระทบของ

ของการเปดิ ในยุคโลกาภิวัฒน

์ ทางเศรษฐกจิ
แก้ปญั หา
ทางเศรษฐกิจ การเปิดเสร


เสรีทาง มีผลตอ่
ในยคุ โลกาภวิ ัตน
์ อยา่ งสรา้ งสรรค์
ของประเทศท่มี ี ทางเศรษฐกิจไทย

เศรษฐกจิ ใน สังคมไทย
ของไทย

ผลต่อสงั คมไทย
กับท้งั ระดบั ทวิภาคี/
ยคุ โลกาภิวัตน์
๒. ปัจจยั ทาง

และแนวทาง
ภูมิภาคที่มผี ลตอ่
ท่ีมผี ลตอ่
เศรษฐกจิ ท่ีมผี ล

แกไ้ ข
สังคมไทยและ

สงั คมไทย

ต่อการเปดิ เสร


แนวทางการแก้ไข



ทางเศรษฐกจิ

ปญั หา



ของประเทศ


๒. วิเคราะห์และ


๓. ผลกระทบ

อภปิ รายข้อมลู




ของการเปิดเสรี

ตามประเดน็



ทางเศรษฐกจิ

ท่กี ำหนด



ของประเทศทม่ี ี

๓. สรุปขอ้ มูลตาม


ตอ่ ภาคการเกษตร


ประเดน็ ทีก่ ำหนด



ภาคอุตสาหกรรม


๔. รายงานผล



ภาคการคา้ และ


การศกึ ษา



บรกิ าร






๔. การคา้ และ






การลงทนุ





ระหว่างประเทศ






๕. บทบาทของ





องค์กรระหว่าง





ประเทศในเวที




แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพ่อื พฒั นาทกั ษะการคิด ระดับมัธยมศกึ ษา
291

กลมุ่ สาระการเรยี นรูส้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม


Click to View FlipBook Version