การคิด มัธยม สังคม

ตวั ชีว้ ัด
ผู้เรยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจดั การเรียนรู้

ภาระงาน
เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคดิ




๒. นำสงั ฆคณุ และข้อธรรม

อริยสจั ๔ หรอื หลกั ธรรม

สำคัญในกรอบอริยสจั ๔

ของศาสนาท่นี บั ถอื


หรือหลกั ธรรมของศาสนา

ประกอบการอธบิ าย


ทต่ี นนับถือไปใช้ใน





การดำเนนิ ชวี ติ










๗. เห็นคุณค่า ผ้เู รยี นรู้อะไร
๑. ทักษะ

คู่มอื การดำเนิน ๑. แสดงความคิดเห็น

และวิเคราะห์ การประพฤตปิ ฏบิ ตั ิตน

การประยกุ ต์

ชีวติ ประจำวนั ตาม เก่ียวกบั สถานการณท์ ี่
การปฏิบัตติ น ตามหลกั ธรรมของศาสนา

ใชค้ วามร
ู้ หลกั ธรรมของ เกย่ี วขอ้ งกับชวี ติ ประจำวนั

ตามหลักธรรม
ทตี่ นนบั ถอื เปน็ การดำรงตน ๒. ทักษะ
ศาสนาทผี่ ู้เรยี น ๒. ทบทวนความรู้เก่ยี วกบั
ในการพัฒนา อยู่บนความไม่ประมาท
กระบวนการคดิ นับถือ
สงั ฆคณุ และข้อธรรมสำคัญ
ตนเพอ่ื เตรียม เปน็ การดำรงชีวติ อย่างมี อย่างม
ี

ในกรอบอริยสจั ๔ หรือ

พรอ้ มสำหรบั ความสขุ
วจิ ารณญาณ

หลักธรรมของศาสนาท่ตี น
การทำงาน ผ้เู รียนทำอะไรได
้ ๓. ทักษะ

นบั ถือ

และการมี ๑. เหน็ คุณคา่ ของการ กระบวนการคิด

๓. คัดเลอื กหลกั ธรรมเกย่ี ว
ครอบครัว
ประพฤตปิ ฏบิ ตั ติ นตาม สร้างสรรค
์
กับสังฆคณุ และขอ้ ธรรม

หลกั ธรรมเพ่ือการพฒั นา

สำคัญในกรอบอริยสัจ ๔

ตนในการดำรงชวี ติ


หรือหลกั ธรรมของศาสนา


๒. เสนอแนวทางการปฏบิ ัต
ิ

ทตี่ นนบั ถือที่สอดคลอ้ งกบั

และปฏิบัตติ นตามหลักธรรม



สถานการณท์ เ่ี ก่ียวข้องกับ

ในการพฒั นาตนเพ่ือ


ชวี ติ ประจำวนั


การดำรงชวี ิต


๔. ตรวจสอบความ




สอดคล้องของสถานการณ์




กับข้อธรรม





๕. เขยี นคู่มอื การดำเนนิ ชีวิต




ประจำวันตามหลกั ธรรมของ




ศาสนาที่นับถือ






































142 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พ่อื พัฒนาทักษะการคิด ระดบั มัธยมศกึ ษา


กลมุ่ สาระการเรียนรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้วี ัด
ผู้เรียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจดั การเรียนรู้

ภาระงาน
เพื่อพฒั นาทกั ษะการคดิ


๘. เหน็ คณุ คา่ ผู้เรยี นร้อู ะไร

๑. ทกั ษะ
แสดงบทบาทสมมต
ิ ๑. ทบทวนความรูเ้ ดิม

ของการ การพัฒนาจิตดว้ ยวิธคี ดิ การวิเคราะห
์ เกย่ี วกับการใช
้
เกี่ยวกบั วธิ ีการคิดแบบ
พัฒนาจติ
แบบโยนิโสมนสกิ าร

๒. ทักษะ
วิธีคิดแบบโยนโิ ส โยนิโสมนสกิ ารทัง้ ๑๐ วิธี

เพือ่ การเรียนร
ู้ แบบอริยสจั และวธิ คี ดิ การเชอ่ื มโยง
มนสิการ แบบอริยสัจ ๒. ศึกษากรณตี วั อย่างท่ี
และดำเนนิ ชวี ิต แบบสืบสาวเหตปุ จั จยั

๓. ทักษะ และวิธีคดิ แบบ

เกี่ยวกับวิธีการคดิ แบบ
ดว้ ยวิธคี ดิ หรือตามแนวทางของ การนำความรู้ สืบสาวเหตุปจั จยั
โยนโิ สมนสิการ

แบบโยนิโส- ศาสนาท่ตี นนับถือ เพื่อการ ไปใช
้ ในชีวติ ประจำวนั ๓. วเิ คราะหเ์ ชอ่ื มโยงกรณี
มนสิการคอื ดำเนนิ ชีวิตและการเรยี นร้
ู ๔. ทกั ษะ
และอธิบายคุณค่า
ตัวอยา่ งวา่ สอดคล้องกบั

วธิ ีคดิ แบบ ผู้เรียนทำอะไรได
้ กระบวนการคดิ

ท่มี ตี อ่ การเรียนรู้ วธิ กี ารคดิ แบบใดของ


อรยิ สจั และ ๑. อธิบายการพฒั นาจติ

อยา่ งม
ี
และดำเนนิ ชีวิต
โยนโิ สมนสกิ าร

วิธคี ิดแบบ
ด้วยวธิ คี ดิ แบบโยนโิ ส- วิจารณญาณ

๔. ศกึ ษาและทำความเขา้ ใจ
สบื สาว
มนสกิ าร แบบอริยสัจ และ ๕. ทกั ษะ

วิธคี ดิ แบบโยนิโสมนสกิ าร
เหตปุ ัจจยั วิธคี ิดแบบสืบสาวเหตุ กระบวนการคิด

แบบอรยิ สัจและแบบสืบสาว
หรือการ ปจั จยั หรอื ตามแนวทางของ สรา้ งสรรค
์
เหตุปัจจัย

พฒั นาจิต
ศาสนาท่ตี นนบั ถอื


๕. อธบิ ายหลักการของการ
ตามแนวทาง ๒. อธิบายคณุ ค่าของการ

คิดดว้ ยวิธีคิดแบบโยนิโส-
ของศาสนา
พัฒนาจิตตามแนวทางของ

มนสกิ าร แบบอริยสจั และ
ท่ตี นนบั ถือ
ศาสนาทต่ี นนับถือท่ีมีต่อ

วิธคี ิดแบบสืบสาวเหตปุ ัจจยั


การเรียนรูแ้ ละการดำเนนิ

๖. แสดงบทบบาทสมมติ

ชวี ติ


เกีย่ วกับวิธีคดิ แบบโยนิโส-




มนสิการ แบบอรยิ สัจ และ





วธิ ีคดิ แบบสบื สาวเหตปุ ัจจัย




ในชวี ติ ประจำวนั และอธิบาย




คณุ ค่าท่ีมตี อ่ การเรยี นร
ู
้




และการดำเนนิ ชวี ติ







๙. สวดมนต ์
ผู้เรยี นรอู้ ะไร
๑. ทักษะ

การจดั กจิ กรรม ๑. ต้งั ประเดน็ ในการศกึ ษา

แผ่เมตตา การบริหารจติ และเจริญ

การทำให
้
บริหารจิตและเจริญ “การบริหารจิตและเจริญปัญญา
บรหิ ารจิตและ ปัญญาตามแนวทางของ กระจ่าง
ปญั ญาตามแนวทาง ตามแนวทางของศาสนาท
ี่
เจรญิ ปัญญา ศาสนาท่ีตนนับถอื
๒. ทักษะ
ของศาสนาท่ตี น นับถอื คืออะไร มแี นวปฏิบัต
ิ
ด้วยอานาปาน- ผเู้ รยี นทำอะไรได
้ กระบวนการคดิ
นับถือ
และเกิดประโยชนส์ ำหรบั

สติ หรือตาม ๑. อธิบายหลกั การบริหาร อยา่ งม
ี
ผูป้ ฏิบัติอย่างไร”

แนวทางของ จิตและเจรญิ ปัญญาด้วย

วิจารณญาณ




แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรูเ้ พื่อพัฒนาทักษะการคิด ระดบั มธั ยมศกึ ษา
143

กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ช้ีวัด
ผเู้ รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจัดการเรยี นรู้

ภาระงาน
เพื่อพฒั นาทักษะการคิด


ศาสนาที่ตน อานาปานสตหิ รือ

๓. ทักษะ

๒. ศกึ ษารายละเอียด

นบั ถอื
ตามแนวทางของศาสนา
กระบวนการคิด

เกย่ี วกับการบรหิ ารจติ และ

ที่ตนนบั ถือ
สรา้ งสรรค
์
เจริญปัญญาตามแนวทาง


๒. บรหิ ารจติ และเจริญ

ของศาสนาทีต่ นนบั ถอื


ปัญญาดว้ ยอานาปานสติ

๓. อธบิ ายรายละเอยี ด


หรอื ตามแนวทาง


ของขอ้ มลู ใหช้ ดั เจน


ของศาสนาทตี่ นนบั ถอื


๔. วิเคราะห์การดำเนินชีวติ




ประจำวันของผ้เู รียน





ทสี่ อดคล้องกบั ขอ้ มูล





๕. นำเสนอการดำเนินชีวิต




ประจำวันของผู้เรยี นที่




สอดคล้องกบั ข้อมูล





๖. จัดกจิ กรรมการบริหารจติ




และเจริญปัญญาตามแนวทาง




ของศาสนาท่ีตนนบั ถือ







๑๐. วเิ คราะห์ ผเู้ รยี นรู้อะไร
๑. ทักษะ

คมู่ อื การดำเนนิ ชวี ิต ๑. รวบรวมและศึกษาข้อมูล
ความแตกตา่ ง วถิ ชี วี ติ ของศาสนิกชน

การวเิ คราะห์
เพอื่ ความสุขใน ดา้ นศาสนาที่มกี ารนบั ถือ

และยอมรับ มคี วามแตกต่างกนั

๒. ทกั ษะ
สงั คม/ชุมชนทม่ี
ี
ในสังคม/ชุมชนของผู้เรยี น

วิถกี าร ตามหลกั ธรรมคำสอน
การประยุกต์
ความแตกต่างกนั ๒. วิเคราะห์วถิ ีการดำเนนิ

ดำเนนิ ชวี ติ ของศาสนาที่แตกต่างกนั
ใช้ความรู้
ทางศาสนา
ชีวติ ของศาสนิกชนของ

ของ ผเู้ รยี นทำอะไรได
้ แตล่ ะศาสนา

ศาสนกิ ชนใน วิเคราะห์ความแตกต่าง ๓. วเิ คราะหป์ ญั หาและ
ศาสนาอน่ื ๆ
และวิถีการดำเนินชวี ิตของ สาเหตขุ องปัญหาใน

ศาสนกิ ชนในศาสนาอน่ื ๆ
การดำเนินชวี ติ ร่วมกนั ของ
ศาสนกิ ชน

๔. วเิ คราะหห์ าปัจจยั ทที่ ำให้
ศาสนกิ ชนอยู่ร่วมกันอยา่ ง
สันติสขุ

๕. สรปุ วิถีการดำเนินชีวติ
ของศาสนกิ ชนของแตล่ ะ

144 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรเู้ พ่อื พัฒนาทักษะการคดิ ระดับมัธยมศกึ ษา


กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชี้วดั
ผูเ้ รยี นรู้อะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั การเรยี นร
ู้
ภาระงาน
เพอื่ พฒั นาทกั ษะการคิด


ศาสนา ปญั หาและสาเหตุ
ของปญั หาในการดำเนินชีวิต
รว่ มกนั ของศาสนกิ ชน

และปัจจัยทีท่ ำใหศ้ าสนกิ ชน

อยู่รว่ มกนั อยา่ งสันติสขุ

๖. จัดทำคูม่ อื การดำเนนิ ชวี ติ
เพื่อความสุขในสังคม/ชุมชน
ทม่ี ีความแตกต่างกัน

ทางศาสนา






แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พ่ือพฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั มธั ยมศึกษา
145

กลมุ่ สาระการเรียนร้สู ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๑ ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม


มาตรฐาน ส ๑.๒ เข้าใจ ตระหนักและปฏิบัติตนเป็นศาสนิกชนท่ีดี และธำรงรักษาพระพุทธศาสนา

หรือศาสนาท่ตี นนบั ถือ


ตัวชวี้ ัด
ผเู้ รยี นรูอ้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจดั การเรยี นรู้

ภาระงาน
เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคดิ


๑. วิเคราะห์ ผเู้ รียนรู้อะไร

๑. ทักษะ

รายงานเรือ่ งบทบาท ๑. อภปิ รายและสรปุ ความรู้
หน้าทแี่ ละ สาวกผสู้ บื ทอดหลกั ธรรม การปรบั และหน้าท่ีของ เดิมเก่ียวกับบทบาท


บทบาทของ คำสอนของศาสดาที่ โครงสร้าง
และผลการวิเคราะห
์ และหนา้ ทขี่ องสาวก

สาวกและ ศาสนิกชนควรปฏิบตั ิตน ๒. ทักษะ
พฤติกรรมของ ๒. ศึกษาและคน้ คว้าข้อมูล
ปฏิบตั ิตน
อยา่ งถกู ตอ้ งและเหมาะสม
การทำให้ ตนเองท่ีปฏิบัต
ิ เกี่ยวกบั บทบาทและหนา้ ที่
ต่อสาวก

ผู้เรียนทำอะไรได
้ กระจา่ ง
ต่อสาวก

ของสาวก

ตามทกี่ ำหนด
๑. อธิบายบทบาท
๓. ทักษะ
ด้วยความเหมาะสม
๓. เช่อื มโยงความรูเ้ ดิม

ได้ถูกตอ้ ง
และหน้าทขี่ องสาวก
กระบวนการคิด
และไม่เหมาะสม
และความรใู้ หม่เป็นความรู้

๒. ปฏิบตั ติ นตอ่ สาวกอยา่ ง อย่างมี


ของตนเอง


ถูกต้องและเหมาะสม
วจิ ารณญาณ

๔. นำเสนอความรใู้ หมใ่ หม้ ี


๔. ทักษะ

ความชดั เจน



กระบวนการคิด

๕. ตั้งคำถามเพือ่ เป็นประเดน็


สร้างสรรค
์
ในการศึกษา “นกั เรียนควร




ปฏิบตั ิตนต่อสาวกของ





ศาสดาที่นับถืออยา่ งไร




เพราะเหตุใด”





๖. ศึกษาเพื่อหาคำตอบ





ดว้ ยวธิ กี ารทห่ี ลากหลาย





๗. สรุปความรู้และนำเสนอ





๘. จัดทำรายงานเรื่องบทบาท





และหนา้ ทข่ี องสาวกพรอ้ มกบั




การวิเคราะห์พฤติกรรมของ




ตนเองท่ีปฏบิ ัติตอ่ สาวก





ทมี่ ีความเหมาะสม






และไม่เหมาะสม






























146 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พอื่ พฒั นาทักษะการคิด ระดับมธั ยมศึกษา


กล่มุ สาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชว้ี ัด
ผู้เรียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจดั การเรียนร้
ู
ภาระงาน
เพ่ือพฒั นาทักษะการคิด


๒. ปฏบิ ัตติ น ผู้เรียนรอู้ ะไร

๑. ทักษะ
การแสดงบทบาท ๑. ต้งั ประเด็นคำถาม

อยา่ งเหมาะสม
ศาสนกิ ชนทีด่ ตี อ้ งปฏบิ ตั ิ การทำให้ สมมตเิ ก่ยี วกับ

“นกั เรยี นควรปฏิบัติตนตอ่
ตอ่ บุคคล
ตนต่อบคุ คลตา่ ง ๆ ได้ กระจา่ ง
การปฏบิ ัติตน

บคุ คลทนี่ บั ถอื ศาสนาอืน่ ๆ


ตา่ ง ๆ ตาม อย่างถูกต้องตามหลักการ ๒. ทักษะ
อยา่ งเหมาะสม
อย่างไร”

หลักศาสนา ของศาสนา
การสรปุ

ตอ่ บุคคลตา่ ง ๆ

๒. อภปิ ราย สรปุ และ
ตามท่ีกำหนด
ผูเ้ รียนทำอะไรได
้ ลงความเหน็
ตามหลกั ศาสนา
หาความรู้จากแหลง่ เรียนร
้
ู

ปฏิบัติตนอยา่ งเหมาะสม

๓. ทักษะ
ที่กำหนด
อน่ื ๆ มาสนับสนุนขอ้ สรุป


ต่อบคุ คลต่าง ๆ ตามหลัก กระบวนการคดิ


๓. อธบิ ายข้อสรปุ ให้เห็น

ศาสนา
อย่างม
ี

ชดั เจนดว้ ยการยกตัวอย่าง


วิจารณญาณ

ประกอบ



๔. ทกั ษะ

๔. แสดงบทบาทสมมต
ิ



กระบวนการคดิ

เก่ียวกับการปฏบิ ตั ิอยา่ ง


สรา้ งสรรค
์
เหมาะสมตอ่ บุคคลตา่ ง ๆ




ตามหลกั ศาสนาตามทีก่ ำหนด







๓. ปฏบิ ัติหน้าที่ ผ้เู รยี นรู้อะไร
๑. ทักษะ

ตัวอย่างบคุ คลท่ี ๑. ตง้ั ประเดน็ คำถาม


ของศาสนกิ ชน
ศาสนิกชนมหี นา้ ท่ี

การทำให้

ประพฤตปิ ฏิบตั ิตน “ศาสนกิ ชนที่ดี ควรมีหนา้ ท่ี
ทีด่ ี
ในการประพฤติปฏบิ ัติ

กระจา่ ง
เป็นศาสนิกชนทดี่ ี และปฏิบตั ติ นอยา่ งไร”


อยา่ งถกู ต้องและเหมาะสม
๒. ทกั ษะ
ของศาสนา
๒. อภิปราย สรุป และ

ตามหลกั การของศาสนา
การสรปุ

ทนี่ กั เรยี นนบั ถอื หาความร้จู ากแหล่งเรียนรู้


ผู้เรยี นทำอะไรได
้ ลงความเหน็
พรอ้ มอธิบาย อนื่ ๆ มาสนบั สนนุ ขอ้ สรปุ


ปฏิบตั ิหน้าทขี่ อง

๓. ทักษะ
เหตผุ ลประกอบ
๓. อธิบายขอ้ สรุปใหเ้ ห็น

การเปน็ ศาสนิกชนทดี่
ี กระบวนการคดิ


ชัดเจนดว้ ยการยกตวั อยา่ ง


อย่างม
ี

ประกอบ



วจิ ารณญาณ

๔. ยกตวั อย่างบุคคลท่ี


๔. ทกั ษะ

ประพฤตปิ ฏิบัติตน



กระบวนการคดิ

เปน็ ศาสนกิ ชนท่ดี ีของศาสนา




สร้างสรรค
์
ทีน่ ักเรียนนับถอื พร้อม




อธิบายเหตผุ ลประกอบ


























แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั มัธยมศึกษา
147

กลุ่มสาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชี้วดั
ผ้เู รียนร้อู ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคดิ
ช้ินงาน/
แนวการจดั การเรยี นร้
ู
ภาระงาน
เพ่อื พฒั นาทักษะการคิด


๔. ปฏิบตั ิตน
ผเู้ รยี นรูอ้ ะไร

๑. ทกั ษะ

การสาธิต
๑. ต้งั ประเดน็ คำถาม


ในศาสนพธิ ี การปฏิบตั ติ นในศาสนพธิ
ี
การทำให้

การประกอบ

“การปฏิบัติตนในศาสนพิธี
พธิ ีกรรม
พิธกี รรมอยา่ งถกู ตอ้ ง กระจา่ ง
พิธกี รรม

พธิ กี รรมทถี่ กู ต้องควรเปน็ อย่างไร”

ไดถ้ กู ตอ้ ง
เป็นการแสดงความเคารพ ๒. ทักษะ
ในศาสนพธิ
ี ๒. อภิปราย สรปุ และหาความร
ู้

ในหลกั ธรรมคำสอน
การสรปุ


จากแหลง่ เรียนรูอ้ ื่น ๆ


และธำรงรักษาไวซ้ งึ่ ศาสนา ลงความเห็น

มาสนับสนนุ ข้อสรปุ


ท่ีนบั ถือ
๓. ทักษะ

๓. อธบิ ายข้อสรุป


ผเู้ รยี นทำอะไรได
้ กระบวนการคิด

ใหเ้ ห็นชัดเจนดว้ ยการ



ปฏิบตั ิตนในศาสนพธิ
ี
อยา่ งม
ี
ยกตวั อย่างประกอบ


พิธกี รรมได้ถกู ตอ้ ง
วจิ ารณญาณ

๔. ยกตัวอยา่ งบุคคล



๔. ทกั ษะ

ท่ปี ระพฤตปิ ฏบิ ัติตน




กระบวนการคิด

เป็นศาสนกิ ชนทด่ี ขี องศาสนา




สรา้ งสรรค
์
ที่นักเรียนนับถือ






พรอ้ มอธิบายเหตุผลประกอบ







๕. อธบิ ายประวัต

ิ ผูเ้ รียนรู้อะไร
๑. ทกั ษะ

นทิ รรศการเก่ยี วกับ
๑. รวบรวมขอ้ มูลเกี่ยวกับ


วนั สำคัญ
ปฏบิ ัติตนไดถ้ ูกตอ้ ง

การวิเคราะห์
วนั สำคัญ

วันสำคัญทางศาสนาทต่ี น
ทางศาสนา ในวนั สำคัญทางศาสนาที่ ๒. ทกั ษะ
ทางศาสนาทนี่ บั ถอื
นบั ถอื

ตามที่กำหนด ตนนบั ถอื ตามที่กำหนด
การทำให้
๒. ศกึ ษาประวตั แิ ละวเิ คราะห
์
และปฏิบัติตน
เป็นความกตญั ญูตอ่ ศาสนา
กระจ่าง

ความสำคัญของวนั สำคัญ

ไดถ้ กู ตอ้ ง
ผเู้ รียนทำอะไรได
้ ๓. ทกั ษะ

ทางศาสนาทเ่ี ก่ียวกับ


๑. บอกสาเหตกุ ารเกิด

กระบวนการคดิ


ตวั นักเรยี น ชุมชน สังคม

วันสำคญั ทางศาสนา

อยา่ งม
ี

และประเทศชาติ


และปฏบิ ัตติ นไดถ้ ูกต้อง
วิจารณญาณ

๓. สรปุ ประวัตแิ ละความสำคญั

๒. วเิ คราะหห์ ลักธรรม ๔. ทกั ษะ

ของวนั สำคญั ทางศาสนา


สำคญั ท่ีเก่ียวเน่ือง
กระบวนการคิด

ท่เี กีย่ วกับตวั นกั เรยี นชุมชน

ในวันสำคัญทางศาสนา
สรา้ งสรรค
์
สังคม และประเทศชาติ





๔. ตัง้ ประเด็นคำถาม






“เมื่อถงึ วันสำคญั ทางศาสนา




นกั เรียนควรปฏบิ ตั ติ นอย่างไร




เพราะเหตุใด”












148 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้เพื่อพฒั นาทกั ษะการคิด ระดับมัธยมศกึ ษา


กล่มุ สาระการเรยี นร้สู งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวช้วี ัด
ผเู้ รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจดั การเรียนร
ู้
ภาระงาน
เพื่อพฒั นาทกั ษะการคดิ









๕. อภปิ ราย สรปุ และ


หาความรจู้ ากแหลง่ เรียนร
ู้




อ่ืน ๆ มาสนับสนุนขอ้ สรุป





๖. อธิบายขอ้ สรปุ





ใหเ้ หน็ ชัดเจนดว้ ยการ






ยกตวั อย่างประกอบ





๗. จัดนิทรรศการเก่ียวกบั





วนั สำคัญทางศาสนา






ท่ีนบั ถอื







๖. แสดงตนเปน็ ผเู้ รียนร้อู ะไร
๑. ทกั ษะ

การแสดงบทบาท ๑. สำรวจองคป์ ระกอบใน
พทุ ธมามกะ
การแสดงตนเป็นศาสนกิ ชน
การวิเคราะห์
สมมติในการแสดง การแสดงตนเป็นศาสนกิ ชน


หรอื แสดงตน ของศาสนาที่ตนนับถือ ๒. ทักษะ
ตนเป็นศาสนกิ ชน
ของศาสนาต่าง ๆ

เปน็ ศาสนิกชน
เปน็ การแสดงการยอมรบั การประยกุ ต์

ของศาสนาท่นี บั ถอื
๒. วเิ คราะหอ์ งค์ประกอบ

ของศาสนา
ในหลักธรรมของศาสดา
ใช้ความรู้

ในส่วนท่ีเหมือนกัน


ทีต่ นนบั ถือ
ผเู้ รียนทำอะไรได
้ ๓. ทักษะ

และตา่ งกันของแตล่ ะศาสนา


แสดงตนเป็นศาสนิกชน

กระบวนการคิด

๓. สรปุ สิง่ ท่ีเหมือนและ


ของศาสนาทตี่ นนบั ถือ
อย่างม
ี
ต่างกันในการแสดงตน




วิจารณญาณ

เปน็ ศาสนกิ ชนและนำเสนอ



๔. ทักษะ

๔. เช่อื มโยงข้อมูล



กระบวนการคดิ

องค์ประกอบให้เปน็ แบบแผน



สรา้ งสรรค
์
เพอ่ื การแสดงตนเปน็ ศาสนกิ ชน






ของแต่ละศาสนา





๕. นำเสนอแบบแผนโดย





การแสดงบทบาทสมมติ






การแสดงตนเป็นศาสนิกชน





ของศาสนาท่ีนับถือ














แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้เพ่ือพัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับมัธยมศึกษา
149

กลุม่ สาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชี้วดั
ผ้เู รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจดั การเรียนร
ู้
ภาระงาน
เพอื่ พัฒนาทักษะการคิด


๗. นำเสนอ ผเู้ รียนรอู้ ะไร

๑. ทักษะ
การนำเสนอแนวทาง
๑. สำรวจและรวบรวมขอ้ มลู
แนวทาง
พระพุทธศาสนาจะธำรง การวเิ คราะห์
ในการธำรงรกั ษา ด้านการศาสนา


ในการธำรง อยคู่ ่โู ลกได้ พุทธบริษัท ๒. ทักษะ
ศาสนาที่ตนนับถือ
ในสถานการณ์ปัจจบุ ัน

รกั ษาศาสนา ตอ้ งร่วมมอื กันศกึ ษา ปฏบิ ตั

ิ การประยกุ ต์
(วิธกี ารที่นักเรยี น
๒. วิเคราะห์เปรียบเทยี บ

ทตี่ นนับถอื
เผยแผ่ ปกปอ้ ง เพอ่ื ธำรง
ใชค้ วามร้
ู ถนดั )
ความเปลย่ี นแปลงของข้อมูล
รกั ษาพระพุทธศาสนาไว้
๓. ทกั ษะ
ด้านการศาสนา

ผู้เรยี นทำอะไรได้
กระบวนการคิด
ในสถานการณ์ปัจจบุ ัน

เสนอแนวทางในการธำรง

อยา่ งม
ี
กบั ในอดีตทผ่ี ่านมา

รักษาศาสนาท่ตี นนบั ถือ
วิจารณญาณ
๓. นำเสนอขอ้ มลู

๔. ทักษะ
ทมี่ กี ารเปล่ียนแปลง


กระบวนการคดิ
ทงั้ ดา้ นดแี ละด้านที่เป็น


สร้างสรรค
์ ความเสือ่ มของศาสนา


๔. อภิปรายถึงผลที่เกดิ จาก
ความเส่ือมของศาสนาและ
หาแนวทางในการธำรงรักษา
ศาสนา

๕. นำเสนอแนวทางในการ
ธำรงรกั ษาศาสนาท่ีตนนับถือ
ดว้ ยวธิ ีการทนี่ กั เรยี นถนัด


150 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรเู้ พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคิด ระดับมธั ยมศกึ ษา


กลุ่มสาระการเรียนร้สู งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๒ หนา้ ทพี่ ลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวติ ในสงั คม


มาตรฐาน ส ๒.๑ เข้าใจและปฏิบัติตนตามหน้าที่ของการเป็นพลเมืองดี มีค่านิยมท่ีดีงาม

และธำรงรักษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำรงชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมไทย
และสังคมโลกอย่างสนั ติสุข


ตวั ชี้วัด
ผู้เรยี นรู้อะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจดั การเรียนร้
ู
ภาระงาน
เพอื่ พฒั นาทักษะการคิด


๑. อธิบายความ ผูเ้ รยี นรอู้ ะไร

๑. ทักษะ

การอธบิ าย
๑. ศึกษาข้อมลู เกี่ยวกบั


แตกต่างของ การกระทำความผิด

การเปรยี บเทยี บ
เปรยี บเทยี บ การกระทำความผดิ ระหว่าง


การกระทำ ทางอาญาและทางแพง่

๒. ทกั ษะ
ลกั ษณะความผดิ คดีอาญาและคดีแพง่

ความผิด มคี วามแตกต่างกนั ใน กระบวนการคดิ

ทางอาญา
๒. กำหนดมิติท่จี ะ

ระหว่างคดี ลักษณะของการกระทำผดิ อยา่ งม
ี
และทางแพ่ง
เปรยี บเทยี บความแตกตา่ ง
อาญาและ
และบทลงโทษ
วจิ ารณญาณ
และบทลงโทษ
ของการกระทำความผดิ

คดแี พ่ง
ผู้เรียนทำอะไรได
้

ทางแพง่ และทางอาญา



อธิบายความแตกตา่ งของ

ตามเกณฑท์ ก่ี ำหนด


การกระทำความผิดระหวา่ ง

๓. วเิ คราะหข์ ่าวสารข้อมูล

คดีอาญาและคดีแพง่


เกย่ี วกบั การกระทำผิด





จากแหลง่ ข้อมูลทางสังคม





๔. บอกความเหมือนและ




ความต่างของการกระทำผดิ





ระหวา่ งคดอี าญาและคดีแพง่





๕. ทำตารางเปรยี บเทยี บ




ลกั ษณะความผิดทางอาญา




และทางแพ่ง และบทลงโทษ





อธบิ ายเปรียบเทียบลักษณะ





ความผดิ ทางอาญา





และทางแพ่ง และบทลงโทษ







๒. มีส่วนรว่ ม
ผู้เรียนรูอ้ ะไร
๑. ทกั ษะ รายงานการม
ี ๑. หาความรู้เกี่ยวกับสิทธิ
ในการปกปอ้ ง ทกุ คนต้องมสี ่วนร่วม

การนำความรู้ สว่ นรว่ มในการ มนุษยชน

คมุ้ ครองผอู้ ื่น ในการปกปอ้ งคมุ้ ครองผ้อู ่นื

ไปใช้
ปกป้องค้มุ ครอง
๒. อภปิ รายถึงการมสี ว่ นรว่ ม
ตามหลกั สิทธิ ตามหลกั สทิ ธมิ นษุ ยชน
๒. ทักษะ
ผ้อู ืน่ ตามหลกั สิทธิ ในการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน

มนุษยชน
ผเู้ รยี นทำอะไรได
้ การสรุป
มนษุ ยชนตามวิธ
ี กับสถานการณเ์ ดมิ ทีเ่ คยรู้มา


มสี ่วนรว่ มในการปกป้อง ลงความเหน็
ท่ีถนดั
๓. นำความรูท้ ่มี ีไปใช
้

คุ้มครองผอู้ นื่ ตามหลกั



ในการมสี ่วนร่วมคุม้ ครอง



สทิ ธมิ นษุ ยชน


สิทธมิ นษุ ยชน





๔. รายงานผลการมีส่วนรว่ ม





ปกปอ้ งคุ้มครองผู้อื่น

ตามหลกั สิทธมิ นษุ ยชน


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พ่ือพัฒนาทักษะการคดิ ระดับมธั ยมศกึ ษา
151

กลุ่มสาระการเรียนรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชีว้ ัด
ผเู้ รียนร้อู ะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคิด
ช้นิ งาน/
แนวการจดั การเรียนรู้

ภาระงาน
เพ่อื พฒั นาทกั ษะการคดิ


๓. อนุรกั ษ์ ผู้เรยี นรอู้ ะไร

กระบวนการคิด
รายงานการปฏบิ ตั ิ ๑. กำหนดประเด็นของเรอ่ื ง
วฒั นธรรมไทย
วัฒนธรรมไทย

อยา่ งม
ี
ตนในการอนรุ ักษ์ คอื การอนรุ กั ษว์ ฒั นธรรมไทย
และเลอื กรบั มีความสำคัญ

วิจารณญาณ
วฒั นธรรมไทย
และเลือกรบั วฒั นธรรมสากล

วฒั นธรรม ตอ่ วิถีชีวิตมนุษย์ จงึ ต้อง
และเลือกรับ ๒. รวบรวมข้อมลู เกยี่ วกับ
สากลท
ี
่ ร่วมมอื กันอนรุ ักษ์ วฒั นธรรมสากล
วัฒนธรรมไทยทีค่ วรอนรุ ักษ
์

เหมาะสม
วฒั นธรรมไทยและเลอื กรบั


และวัฒนธรรมสากลท่คี วรรับ


วฒั นธรรมสากล


มาปฏิบัติ


อยา่ งเหมาะสม

๓. วิเคราะห์ขอ้ มูล


ผเู้ รยี นทำอะไรได
้

การอนุรกั ษว์ ฒั นธรรมไทย




ปฏบิ ตั ิตนในการอนุรักษ์

และเลอื กรบั วฒั นธรรมสากล


วฒั นธรรมไทยและเลอื กรบั

๔. พจิ ารณาทางเลือกจาก


วฒั นธรรมสากล

ขอ้ มลู โดยใช้หลกั เหตุผล


ที่เหมาะสม



และระบุทางเลือก






ที่หลากหลาย





๕. ลงความเหน็ และตดั สินใจ




ในการเลอื กอนรุ ักษว์ ฒั นธรรม




ไทยและรบั วัฒนธรรมสากล





๖. รายงานการปฏบิ ตั ติ น





ในการอนุรักษว์ ัฒนธรรมไทย






และเลือกรับวัฒนธรรมสากล





ทีเ่ หมาะสมตามวิธที ี่ตนถนัด







๔. วเิ คราะห์ ผู้เรยี นรูอ้ ะไร
๑. ทกั ษะ

การนำเสนอผล
๑. ศึกษาขอ้ มูลปจั จยั ที่ก่อ

ปัจจัยทก่ี ่อ
ความขัดแย้งในประเทศ

กระบวนการคดิ

การวเิ คราะห์กรณี ให้เกิดปัญหาความขดั แยง้

ให้เกิดปัญหา เกดิ จากสาเหตุหลายประการ อยา่ งม
ี
ศึกษาปัจจยั ที่กอ่
ในประเทศและแนวคิด

ความขัดแยง้ ทุกคนจึงต้องรว่ มมือกนั วจิ ารณญาณ
ให้เกดิ ปัญหาความ
ในการลดความขัดแยง้

ในประเทศ เพ่อื ลดความขดั แยง้
๒. ทักษะ
ขดั แย้งในประเทศ ๒. ตัง้ วตั ถุประสงคข์ อง


และเสนอ และสร้างความสมานฉนั ท์
กระบวนการคิด และเสนอแนวคิด การศกึ ษา

แนวคิด
ผู้เรียนทำอะไรได
้ สรา้ งสรรค
์ ในการลดความ
๓. กำหนดเกณฑ์ในการ

ในการลด
วิเคราะห์ปัจจัยท่กี ่อให้
ขัดแย้ง
จำแนกแยกแยะข้อมูล ปจั จัย
ความขัดแยง้
เกดิ ปัญหาความขดั แย้งใน

ทก่ี อ่ ให้เกดิ ปญั หาความขัดแย้ง


ประเทศ และเสนอแนวคดิ

ในประเทศและแนวคิด


ในการลดความขัดแย้ง


ในการลดความขัดแยง้





๔. แยกแยะข้อมูล




ตามเกณฑท์ ีก่ ำหนด


152 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พ่ือพัฒนาทักษะการคดิ ระดบั มัธยมศึกษา


กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้ีวดั
ผเู้ รยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจดั การเรียนรู้

ภาระงาน
เพอื่ พัฒนาทักษะการคิด







๕. หาความสัมพนั ธร์ ะหว่าง




องคป์ ระกอบตา่ ง ๆ และ




ความสัมพันธข์ องขอ้ มูล





๖. นำเสนอผลการวิเคราะห์





๗. สรปุ ตอบคำถามตาม





วตั ถุประสงค
์




๘. นำเสนอผลการวเิ คราะห์




กรณศี กึ ษาปัจจยั ที่กอ่ ให้เกิด




ปญั หาความขดั แยง้ ในประเทศ





และเสนอแนวคิดในการลด




ความขัดแยง้







๕. เสนอแนวคดิ ผูเ้ รยี นรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะ
หนงั สือเลม่ เล็ก
๑. ระบุปัจจยั ที่สง่ เสรมิ

ในการดำรง ดำรงชวี ิตอย่างมีความสุข กระบวนการคิด

แนวทางการดำเนนิ การดำรงชวี ติ ให้มีความสขุ

ชวี ิตอยา่ งมี ในประเทศและสงั คมโลก
อยา่ งม
ี
ชีวิตอย่างมีความสุข
๒. ประมวลขอ้ มลู ปัจจัย

ความสขุ ใน ผ้เู รียนทำอะไรได
้ วิจารณญาณ
ท่ีส่งเสริมการดำรงชวี ติ

ประเทศและ เสนอแนวคิดในการ

๒. ทกั ษะ
ใหม้ คี วามสุขทีเ่ ก่ยี วขอ้ ง

สังคมโลก
ดำรงชวี ติ อย่างมคี วามสุข กระบวนการคดิ ๓. วิเคราะห์ขอ้ มลู

ในประเทศและสังคมโลก
สร้างสรรค์
๔. พจิ ารณาทางเลอื กดว้ ย

การพจิ ารณาข้อมูล โดยใช้
หลกั เหตุผลและระบทุ างเลือก

ทห่ี ลากหลาย

๕. ลงความเหน็ และตดั สินใจ
เสนอแนวคดิ ในการดำรงชวี ิต
อย่างมีความสขุ ในประเทศ

และสังคมโลก

๖. จัดทำหนงั สอื เลม่ เล็ก
แนวทางการดำเนนิ ชีวิต

อย่างมคี วามสุข




แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พื่อพัฒนาทักษะการคิด ระดับมธั ยมศึกษา
153

กล่มุ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๒ หนา้ ทีพ่ ลเมอื ง วัฒนธรรม และการดำเนนิ ชีวติ ในสงั คม


มาตรฐาน ส ๒.๒ เข้าใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบัน ยึดม่ัน ศรัทธา และ


ธำรงรักษาไว้ซ่ึงการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย
์
ทรงเปน็ ประมุข


ตวั ช้ีวดั
ผเู้ รียนรูอ้ ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจดั การเรยี นร
ู้
ภาระงาน
เพือ่ พฒั นาทักษะการคดิ


๑. อธบิ าย ผเู้ รียนรอู้ ะไร

๑. ทกั ษะ

รายงานระบอบ
๑. กำหนดจดุ ประสงค์ของ
ระบอบ
ระบอบการปกครอง

การรวบรวม การปกครองแบบ การรวบรวมขอ้ มลู เร่ือง
การปกครอง ทีใ่ ช้อยูใ่ นปจั จบุ ัน
ขอ้ มลู
ต่าง ๆ ท่ีใช
้ ระบอบการเมืองการปกครอง
แบบตา่ ง ๆ
ผู้เรยี นทำอะไรได
้ ๒. ทกั ษะ
ในยคุ ปัจจุบนั
แบบตา่ ง ๆ

ทใ่ี ชใ้ นยุค อธิบายระบอบการปกครอง
การสรุป

๒. หาวธิ กี ารในการเกบ็ ข้อมลู
ปัจจบุ ัน
แบบตา่ ง ๆ ท่ใี ช
้ ลงความเห็น

ที่เหมาะสม


ในยคุ ปัจจุบนั


๓. ใชว้ ธิ กี ารที่กำหนด






ในการรวบรวมขอ้ มลู





๔. นำเสนอข้อมลู ทรี่ วบรวมได
้




๕. รายงานระบอบการปกครอง





แบบต่าง ๆ ที่ใชใ้ นยคุ ปจั จบุ ัน







๒. วเิ คราะห์ ผเู้ รยี นรูอ้ ะไร
ทกั ษะ
ตารางวเิ คราะห์ ๑. กำหนดหัวข้อการศกึ ษา
เปรยี บเทียบ ความคล้ายคลึงและความ กระบวนการคดิ
เปรยี บเทียบ กเปารรยีเมบือเทงกียาบรเปกก่ยี ควรกอบั ง
ข
อง
ระบอบ
แตกต่างกันของการปกครอง อยา่ งม
ี ลกั ษณะการ
การปกครอง
ระบอบประชาธิปไตย
วจิ ารณญาณ
ปกครองระบอบ ไทยกบั ประเทศอื่นทป่ี กครอง
ของไทยกับ ของไทยกับประเทศอ่นื

ประชาธิปไตยของ ระบอบประชาธปิ ไตย

ประเทศอ่นื ๆ ผเู้ รยี นทำอะไรได
้
ไทยกับประเทศอ่ืน ๒. กำหนดเกณฑ
์

ที่มีการปกครอง เปรยี บเทียบระบอบ


ท่มี กี ารปกครอง การเปรียบเทียบ

ระบอบ การปกครองระบอบ
ระบบเดยี วกัน
๓. บอกความเหมือน

ประชาธิปไตย
ประชาธิปไตยของไทย


ความต่างของการปกครอง

กับประเทศอื่น ๆ


ของไทยกับประเทศอน่ื





๔. จัดทำตารางวิเคราะห์




เปรยี บเทยี บลกั ษณะ





การปกครองระบอบ




ประชาธิปไตยของไทยกับ




ประเทศอนื่ ทีม่ ีการปกครอง




ระบบเดียวกนั








154 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรเู้ พื่อพฒั นาท
กั ษะการคิด ระดับมัธ
ยมศกึ ษา



กลุม่ สาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้ีวัด
ผู้เรยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคิด
ชิน้ งาน/
แนวการจดั การเรยี นรู้

ภาระงาน
เพ่อื พฒั นาทักษะการคดิ


๓. วิเคราะห์ ผู้เรียนรูอ้ ะไร

ทักษะ
การร่วมอภิปราย ๑. ระบสุ ิ่งทส่ี งสยั หรอื

รัฐธรรมนูญ การเลือกตัง้ การมสี ว่ นรว่ ม

การทำให้ มาตราที่เก่ียวข้อง คลมุ เครอื ของมาตราตา่ ง ๆ
ฉบับปจั จบุ นั และการตรวจสอบการใช้ กระจา่ ง
กบั การเลอื กตั้ง
ในรัฐธรรมนูญทีเ่ กีย่ วข้องกบั
ในมาตรา
อำนาจรัฐตามกฎหมาย

การมสี ว่ นรว่ ม
การเลอื กตงั้ การมสี ่วนรว่ ม
ตา่ ง ๆ ท่ี รฐั ธรรมนญู ฉบบั ปัจจุบนั

การตรวจสอบ และการตรวจสอบการใช้
เกยี่ วขอ้ งกับ ผเู้ รียนทำอะไรได
้
อำนาจรัฐ
อำนาจรฐั

การเลอื กตั้ง วิเคราะห์รฐั ธรรมนูญ


ตามรัฐธรรมนูญ
๒. ใชว้ ิธกี ารต่าง ๆ เพื่อให
้
การมสี ่วนรว่ ม ฉบบั ปัจจุบนั ในมาตราตา่ ง ๆ

เกิดความชดั เจน เช่น

และการ
ที่เกยี่ วขอ้ งกบั การเลือกต้ัง

การเปรยี บเทยี บ ยกตวั อยา่ ง

ตรวจสอบ
การมสี ว่ นรว่ ม และการ

ขยายความ แปลความ

การใช
้
ตรวจสอบการใชอ้ ำนาจรัฐ


ตีความ อธบิ ายสรปุ อา้ งอิง

อำนาจรฐั



๓. อธิบายสิง่ ทค่ี ลมุ เครือ





ใหก้ ระจ่างชัดเจน





๔. อภิปราย มาตราที่




เกี่ยวข้องกบั การเลือกต้ัง




การมสี ่วนรว่ มการตรวจสอบ




อำนาจรัฐ ตามรัฐธรรมนูญ







๔. วเิ คราะห์ ผูเ้ รยี นรู้อะไร
ทกั ษะ โครงงานการพฒั นา ๑. ทำความเข้าใจเกี่ยวกบั
ประเดน็ ปัญหา/อปุ สรรคและ กระบวนการคดิ
ประชาธิปไตย
ปญั หาทเ่ี ป็นอปุ สรรค


ปัญหาทีเ่ ป็น แนวทางการแก้ไขใน

แก้ปญั หา
ต่อการพัฒนาประชาธปิ ไตย

อุปสรรค
การพฒั นาประชาธปิ ไตย

๒. วางแผนออกแบบการ

ตอ่ การพฒั นา ของไทย
แก้ปัญหาที่เปน็ อปุ สรรคตอ่
ประชาธปิ ไตย ผูเ้ รยี นทำอะไรได
้ การพฒั นาประชาธิปไตย

ของ
วเิ คราะหป์ ระเด็นปญั หา

๓. ดำเนนิ การตามแผน

ประเทศไทย ทีเ่ ปน็ อปุ สรรคต่อการพัฒนา
ทมี่ ีการตรวจสอบแตล่ ะ


และเสนอ ประชาธปิ ไตย
ข้นั ตอนท่ีปฏบิ ตั ิ

แนวทางแกไ้ ข
ของประเทศไทย

๔. สรุปและตรวจสอบปัญหา
และเสนอแนวทางแก้ไข
ท่เี ป็นอปุ สรรคตอ่ การพัฒนา
ประชาธิปไตยและเสนอ
แนวทางแกไ้ ข

๕. จัดทำโครงงานพัฒนา
ประชาธปิ ไตย


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้เพ่อื พัฒนาทักษะการคิด ระดับมธั ยมศกึ ษา
155

กลุ่มสาระการเรียนร้สู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๓ เศรษฐศาสตร
์

มาตรฐาน ส ๓.๑ เข้าใจและสามารถบริหารจัดการทรัพยากรในการผลิตและการบริโภค

การใช้ทรัพยากรที่มีอยู่จำกัดได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า รวมทั้งเข้าใจ
หลักการของเศรษฐกจิ พอเพียง เพือ่ การดำรงชวี ติ อย่างมีดลุ ยภาพ


ตัวช้วี ดั
ผูเ้ รยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจัดการเรียนรู้

ภาระงาน
เพือ่ พฒั นาทักษะการคิด


๑. อธบิ ายกลไก ผู้เรยี นรู้อะไร

๑. ทกั ษะ

การอธบิ าย

๑. ศกึ ษาสถานการณ์เก่ียวกบั
ราคาในระบบ กลไกราคาเปน็ เครอ่ื งมอื

การสรา้ งความร
ู้ การทำงานของ การเปลี่ยนแปลงราคาทีม่ ผี ล
เศรษฐกิจ
ท่สี ำคญั ของระบบ ๒. ทกั ษะ

กลไกราคา
ตอ่ อุปสงค-์ อุปทานใน


เศรษฐกจิ แบบเสรีนิยม
การเปรยี บเทยี บ
ในระบบเศรษฐกจิ ชวี ิตประจำวัน


ผูเ้ รียนทำอะไรได
้ ๓. ทักษะ

แบบเสรีนยิ ม
๒. หาความสมั พันธข์ อง


อธบิ ายกลไกราคาใน การประยุกต
์

การเปลย่ี นแปลงราคา



ระบบเศรษฐกิจแบบ ใชค้ วามรู้

ทม่ี ีผลตอ่ อุปสงค-์ อปุ ทาน


เสรนี ิยม


๓. อธบิ ายการทำงานของ




กลไกราคาในระบบเศรษฐกจิ




เสรีนยิ ม







๒. มสี ว่ นรว่ ม
ผเู้ รียนรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะ

โครงงาน “การแก้ ๑. สำรวจสภาพปัญหา

ในการแกไ้ ข การแกไ้ ขปญั หาและ กระบวนการคดิ
ปญั หาและพัฒนา ด้านสังคม เศรษฐกจิ และ


ปญั หาและ พัฒนาท้องถนิ่ ตามปรัชญา แกป้ ัญหา
ทอ้ งถ่ินตามหลกั สิง่ แวดล้อมในชุมชน

พัฒนาทอ้ งถิน่ ของเศรษฐกจิ พอเพียง
๒. ทกั ษะ
เศรษฐกิจพอเพยี ง”
๒. แยกแยะปญั หาโดยใช้
ตามปรัชญา ส่งผลให้เกิดการดำรงชีวิต การวิเคราะห
์
หลกั การตามแนวทางปรัชญา
ของเศรษฐกิจ อย่างมดี ลุ ยภาพ


ของเศรษฐกิจพอเพยี ง

พอเพียง
ผู้เรยี นทำอะไรได
้

๓. จดั หมวดหมู่ สรปุ


ร่วมแกไ้ ขปัญหาและ

สภาพปัญหาแต่ละด้าน


พฒั นาทอ้ งถ่นิ ตามปรชั ญา

๔. จดั ทำโครงงานแกป้ ัญหา

ของเศรษฐกจิ พอเพียง


และพฒั นาชุมชนตามหลัก




ของปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพียง





๕. สรปุ ตรวจสอบ






การแก้ปญั หาและพัฒนา





๖. นำเสนอโครงงาน














156 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนร้เู พ่ือพฒั นาทกั ษะการคดิ ระดับมัธยมศกึ ษา


กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ช้วี ดั
ผเู้ รยี นรูอ้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจัดการเรยี นรู
้
ภาระงาน
เพือ่ พฒั นาทักษะการคิด


๓. วเิ คราะห์ ผเู้ รยี นรู้อะไร

๑. ทักษะ
หนังสือเล่มเลก็

๑. ศึกษาแนวคิดหลักการ


ความสมั พันธ์ ความสัมพนั ธ์ระหว่าง การวเิ คราะห์
เศรษฐกิจพอเพียง ของปรชั ญาของเศรษฐกจิ


ระหวา่ ง แนวคิดเศรษฐกิจพอเพยี ง ๒. ทักษะ
กบั ระบบสหกรณ์
พอเพยี งกบั การพัฒนา

แนวคดิ กับระบบสหกรณ์นำไปสู่ การเชอ่ื มโยง
ในชมุ ชน

เศรษฐกจิ
การดำรงชีวติ
๒. แสวงหาความรดู้ ว้ ยวธิ กี าร
พอเพียงกบั อย่างมดี ุลยภาพ
ตา่ ง ๆ เกยี่ วกบั ความหมาย
ระบบสหกรณ
์ ผู้เรียนทำอะไรได
้ หลักการสำคญั ของระบบ
วิเคราะห์ความสมั พนั ธ์ สหกรณ
์
ระหว่างแนวคดิ เศรษฐกจิ ๓. รวบรวมขอ้ มลู

พอเพียงกับระบบสหกรณ์
เก่ยี วกบั แนวคิดเศรษฐกจิ


พอเพียงและระบบสหกรณ์

๔. หาความสมั พันธเ์ ชือ่ มโยง
ระหวา่ งแนวคดิ เศรษฐกจิ

พอเพยี งและระบบสหกรณ
์
๕. สรุปแสดงความคดิ เหน็
ประโยชน์จากการเช่ือมโยง

๖. จัดทำหนังสอื เล่มเล็ก
เศรษฐกิจพอเพยี งกับระบบ
สหกรณ
์

แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรูเ้ พือ่ พัฒนาทักษะการคิด ระดบั มธั ยมศกึ ษา
157

กลุ่มสาระการเรยี นรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระท่ี ๓ เศรษฐศาสตร
์

มาตรฐาน ส ๓.๒ เข้าใจระบบและสถาบันทางเศรษฐกิจต่าง ๆ ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ

และความจำเป็นของการร่วมมือกันทางเศรษฐกจิ ในสังคมโลก


ตัวช้ีวดั
ผเู้ รยี นรู้อะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจัดการเรียนร้
ู
ภาระงาน
เพ่ือพฒั นาทกั ษะการคิด


๑. อธิบาย ผู้เรียนรู้อะไร

๑. ทกั ษะ

หนังสือการต์ ูน
๑. ทบทวนความรู้เดมิ


บทบาทหน้าท
่ี
บทบาทหน้าท่ขี องรฐั บาล

การสร้างความรู
้ “บทบาทหน้าท
่ี เกี่ยวกบั บทบาทหน้าทข่ี อง
ของรัฐบาล

ในการพฒั นาระบบ ๒. ทกั ษะ

ของรัฐบาลเพ่ือ รฐั บาลในระบบเศรษฐกจิ
ในระบบ เศรษฐกิจไทยเพอ่ื ความ การเชือ่ มโยง
รักษาระบบ สงั คมไทย

เศรษฐกิจ
ม่ันคงและทดั เทียม
๓. ทักษะ
เศรษฐกจิ ไทย
๒. ศกึ ษาบทบาทหนา้ ท่ีของ

สังคมโลก
การสังเคราะห
์ ให้ม่ันคง”
รัฐบาลในการพัฒนาประเทศ

ผเู้ รียนทำอะไรได
้ ๔. ทกั ษะ

ในด้านตา่ ง ๆ


อธิบายบทบาทหน้าทขี่ อง กระบวนการคดิ

๓. สรปุ และเชื่อมโยงความรู้

รฐั บาลในระบบเศรษฐกจิ
สรา้ งสรรค
์
เก่ียวกับบทบาทหนา้ ทีข่ อง




รัฐบาลในระบบเศรษฐกจิ





ของสงั คมไทย





๔. นำเสนอความรู้และ




อธิบายบทบาทในการพฒั นา




ประเทศในดา้ นต่าง ๆ





๕. อธบิ ายความหมายและ




ความสมั พนั ธข์ องขอ้ มลู






ทนี่ ำมาเช่ือมโยงกนั





๖. จดั ทำหนังสือการ์ตูน





“บทบาทหน้าที่ของรัฐบาล




เพ่ือรักษาระบบเศรษฐกจิ ไทย






ให้มัน่ คง”







๒. แสดง
ผู้เรียนร้อู ะไร
๑. ทักษะ

การเสวนา
๑. รวบรวมขอ้ มูลเกย่ี วกบั
ความคดิ เหน็ นโยบายและกจิ กรรม

การวิเคราะห์
เร่อื งนโยบายและ นโยบาย และกิจกรรมทาง
ต่อนโยบาย
ทางเศรษฐกจิ ของรฐั บาล

๒. ทกั ษะ
กิจกรรมทาง เศรษฐกจิ ของรฐั บาลทมี่ ีตอ่ บุคคล
และกิจกรรม ที่มตี ่อการดำเนนิ ชวี ติ
การสรปุ

เศรษฐกิจของรฐั
กลุ่มคน และประเทศชาต
ิ
ทางเศรษฐกิจ ทัง้ ระดบั บคุ คล กลุม่ คน ลงความเห็น
ที่มีผลต่อ

๒. วิเคราะหแ์ ละสรปุ ความ
ของรฐั บาล
และประเทศชาต
ิ
การพัฒนาประเทศ
คิดเหน็ เกย่ี วกับนโยบาย
ทมี่ ตี ่อบุคคล ผู้เรียนทำอะไรได
้

และกิจกรรมทางเศรษฐกิจ
กล่มุ คน และ แสดงความคิดเห็นตอ่

ของรัฐบาลทม่ี ตี ่อบุคคล
ประเทศชาติ
นโยบาย และกจิ กรรมทาง

กลมุ่ คน และประเทศชาติ


เศรษฐกิจของรัฐบาล






158 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรเู้ พ่อื พฒั นาทักษะการคิด ระดับมัธยมศึกษา


กลุ่มสาระการเรียนร้สู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชวี้ ดั
ผ้เู รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจัดการเรียนร้
ู
ภาระงาน
เพ่ือพฒั นาทักษะการคดิ





ทม่ี ตี ่อบุคคล กลมุ่ คน



๓. จัดกล่มุ เสวนาเรอ่ื ง
และประเทศชาติ


นโยบายและกจิ กรรมทาง




เศรษฐกิจของรัฐท่ีมีผลตอ่




การพัฒนาประเทศ





๔. แสดงความคิดเห็น





เก่ียวกับนโยบาย และ




กจิ กรรมทางเศรษฐกจิ ของ




รฐั บาลที่มีต่อบคุ คล กลุ่มคน




และประเทศชาต
ิ






๓. อภปิ ราย ผู้เรียนรู้อะไร
ทกั ษะ
รายงาน “บทบาท
๑. รวบรวมขอ้ มลู เก่ียวกบั
บทบาทความ การรวมกลุ่มทางเศรษฐกจิ
การวิเคราะห์
ความสำคัญของ การรวมกลมุ่ ทางเศรษฐกจิ
สำคัญของ ระหว่างประเทศมีความ
การรวมกลมุ่ ทาง ระหวา่ งประเทศ

การรวมกลมุ่ สมั พนั ธ์และจำเป็นต่อ

เศรษฐกิจ”
๒. วิเคราะหข์ ้อมูลเพอ่ื

ทางเศรษฐกจิ การร่วมมอื กันทางเศรษฐกจิ



สรปุ ผลการดำเนินกิจกรรม
ระหว่าง ในสังคมโลก


การรวมกล่มุ ทางเศรษฐกจิ
ประเทศ
ผู้เรยี นทำอะไรได
้

ระหว่างประเทศ


อภปิ รายบทบาท ความ

๓. สรุปผลของการรวมกลมุ่

สำคญั ของการรวมกลุ่มทาง

ทางเศรษฐกิจ


เศรษฐกิจระหว่างประเทศ


๔. นำเสนอบทบาทความ




สำคญั ของการรวมกลมุ่ ทาง




เศรษฐกิจระหว่างประเทศ





๕. จัดทำรายการ





๖. รายงานบทบาทความสำคญั





ของการรวมกลมุ่ ทางเศรษฐกิจ







๔. อภิปราย
ผ้เู รยี นรู้อะไร
ทกั ษะ
แผนผังความคดิ
๑. ศึกษาความหมาย สาเหตุ
ผลกระทบ
ภาวะเงินเฟอ้ เงินฝืด

การใหเ้ หตผุ ล
ผลกระทบทีเ่ กดิ ภาวะเงินเฟอ้ เงนิ ฝดื จากสอื่ ตา่ ง ๆ

ท่ีเกิดจาก

และผลกระทบต่อระบบ
จากภาวะเงนิ เฟอ้ ๒. รวบรวมขอ้ มูลเก่ียวกับ
ภาวะเงนิ เฟอ้ เศรษฐกิจ

เงนิ ฝดื
ปัญหาภาวะเงินเฟ้อ เงนิ ฝดื

เงนิ ฝืด
ผเู้ รียนทำอะไรได
้

๓. ประมวลข้อมลู ทเ่ี ป็น

อภิปรายผลกระทบท่เี กิด

สาเหตขุ องปัญหาจากภาวะ

จากภาวะเงนิ เฟอ้ เงนิ ฝืด


เงินเฟอ้ และเงินฝืด





๔. อธิบายผลกระทบทเ่ี กิด




จากภาวะเงินเฟ้อ เงินฝดื


แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรูเ้ พอ่ื พฒั นาทักษะการคิด ระดบั มัธยมศกึ ษา
159

กลุม่ สาระการเรียนรูส้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชว้ี ดั
ผ้เู รยี นรู้อะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจัดการเรยี นรู้

ภาระงาน
เพอ่ื พัฒนาทกั ษะการคิด









๕. จดั ทำแผนผงั ความคิด


“ผลกระทบทเ่ี กิดจากภาวะ




เงินเฟอ้ และเงินฝืด”







๕. วเิ คราะห
์
ผเู้ รียนร้อู ะไร
๑. ทักษะ

แผนผงั ก้างปลา ๑. ศกึ ษาสภาพปญั หาสาเหตุ
ผลเสยี จาก

ผลเสยี และแนวทาง

การวเิ คราะห
์ ปัญหาการว่างงาน

และผลเสยี ของการวา่ งงาน

การว่างงาน การแกไ้ ขปญั หาการว่างงาน
๒. ทักษะ

และแนวทาง

๒. อภปิ รายสภาพปัญหา
และแนวทาง
ผเู้ รียนทำอะไรได
้ กระบวนการคดิ

การแก้ไขปญั หา
สาเหตุ และผลเสยี ของ

แก้ปญั หา
วเิ คราะหผ์ ลเสีย

แก้ปัญหา
การวา่ งงาน
การวา่ งงานเพื่อหาข้อสรุป


จากการวา่ งงาน



๓. วางแผน ออกแบบ


และแนวทางแก้ปัญหา


เพ่ือแกป้ ัญหาการว่างงาน





๔. สรปุ แนวทางการแกไ้ ข




ปัญหาการวา่ งงาน





๕. จดั ทำแผนผังก้างปลา




ปัญหาการว่างงาน





และแนวทางการแก้ไขปัญหา





การวา่ งงาน







๖. วเิ คราะห์ ผ้เู รยี นรอู้ ะไร
ทกั ษะ
แผนผงั ความคิด ๑. ศึกษาความหมายของ


สาเหตแุ ละ
สาเหตแุ ละวธิ ีการกดี กนั การวิเคราะห์
แสดงสาเหต
ุ
การคา้ และการลงทุนระหวา่ ง
วิธกี ารกีดกนั ทางการค้าและการลงทนุ และวธิ กี ารกดี กัน ประเทศ

ทางการคา้
ระหว่างประเทศ
ทางการคา้ ในการค้า ๒. วิเคราะหผ์ ลของการค้า
ในการค้า ผู้เรียนทำอะไรได
้ ระหวา่ งประเทศ
และการลงทุนระหวา่ งประเทศ

ระหวา่ ง วเิ คราะหส์ าเหตแุ ละวิธีการ
๓. อภปิ รายสาเหตแุ ละวิธกี าร
ประเทศ
กดี กนั ทางการคา้ ในการค้า กดี กนั ทางการค้าในการค้า
ระหวา่ งประเทศ
ระหวา่ งประเทศ

๔. สรปุ ผลการอภปิ รายและ
จัดทำแผนผังความคิดแสดง
สาเหตุและวธิ กี ารกดี กัน
ทางการค้าในการคา้ ระหว่าง
ประเทศ

๕. นำเสนอแผนผังความคิด
แสดงสาเหตุและวิธกี าร
กดี กนั ทางการค้าในการคา้
ระหวา่ งประเทศ


160 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้เพ่อื พฒั นาทกั ษะการคิด ระดับมัธยมศึกษา


กลุม่ สาระการเรียนรูส้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๔ ประวตั ศิ าสตร์


มาตรฐาน ส ๔.๑ เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลาและยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ สามารถ
ใชว้ ธิ กี ารทางประวตั ิศาสตรม์ าวเิ คราะหเ์ หตุการณต์ ่าง ๆ อยา่ งเปน็ ระบบ


ตวั ชี้วัด
ผ้เู รียนรู้อะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั การเรียนรู้

ภาระงาน
เพ่อื พัฒนาทกั ษะการคิด


๑. วเิ คราะห
์ ผู้เรียนรอู้ ะไร

๑. ทักษะ
การนำเสนอผล
๑. กระบวนการวิเคราะห์
เร่ืองราว การศึกษาเร่อื งราว กระบวนการคดิ

การวิเคราะห์

เลอื กและตดั สินใจ

เหตุการณ์ เหตกุ ารณ์สำคัญทาง อยา่ งม
ี เร่ืองราวทาง ๒. วิธีการจดั ระเบียบ


สำคัญทาง ประวตั ศิ าสตรโ์ ดยอาศยั
วิจารณญาณ
ประวตั ิศาสตร
์
ความเหมาะสม

ประวัตศิ าสตร์ วิธกี ารทางประวัติศาสตร
์ ๒. ทกั ษะ
และขัน้ ตอน

๓. การนำเสนอผล

ไดอ้ ย่างมี ผู้เรียนทำอะไรได
้ การวเิ คราะห์
ทางประวัตศิ าสตร
์
การวิเคราะหเ์ รือ่ งราว


เหตุผลตาม ๑. อธบิ ายขนั้ ตอนของ

๓. ทักษะ
ทใี่ ชใ้ นการวเิ คราะห
์ ทางประวตั ิศาสตรแ์ ละ

วธิ ีการทาง วธิ ีการทางประวัติศาสตร
์
การจัดระเบยี บ

ขน้ั ตอนทางประวัติศาสตร
์

ประวัติศาสตร
์ ในการศึกษาเรื่องราว

ที่ใชใ้ นการวเิ คราะห
์

เหตกุ ารณ์สำคญั ทาง




ประวตั ิศาสตร์





๒. วิเคราะหเ์ ร่อื งราว




เหตุการณ์สำคญั ทาง




ประวตั ิศาสตรไ์ ดอ้ ยา่ งมี




เหตผุ ลตามวธิ กี าร





ทางประวตั ิศาสตร
์









๒. ใช้วธิ ีการทาง ผู้เรียนรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะ

การนำเสนอ
๑. กระบวนการวเิ คราะห์
ประวัติศาสตร์ การใช้วิธีการทาง กระบวนการคดิ
เรอ่ื งราวทส่ี นใจท่ไี ด
้
เลอื กและตดั สนิ ใจ

ในการศกึ ษา ประวัตศิ าสตรเ์ พอื่ ศึกษา อย่างม
ี
จากการศึกษาโดย ๒. วธิ ีการจดั ระเบยี บ

เรื่องราวตา่ ง ๆ เร่อื งราวทส่ี นใจ
วิจารณญาณ
ใชว้ ิธกี ารทาง ความเหมาะสม

ที่ตนสนใจ
ผ้เู รียนทำอะไรได
้ ๒. ทกั ษะ
ประวัติศาสตร
์ ๓. การนำเสนอเรอ่ื งราว

ใช้วธิ กี ารทางประวัติศาสตร
์ การวิเคราะห
์ ท่ีสนใจทไ่ี ด้จากการศึกษา


ในการศึกษาเร่อื งราวต่าง ๆ ๓. ทกั ษะ
โดยใช้วธิ ีการ


การจัดระเบยี บ
ทางประวัติศาสตร
์
ทต่ี นสนใจ


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เพื่อพฒั นาทักษะการคดิ ระดบั มธั ยมศกึ ษา
161

กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๔ ประวตั ิศาสตร
์

มาตรฐาน ส ๔.๒ เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบัน ในด้านความสัมพันธ์
และการเปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเน่ือง ตระหนักถึงความสำคัญ
และสามารถวเิ คราะห์ผลกระทบทเ่ี กิดข้นึ


ตัวช้ีวดั
ผเู้ รียนรู้อะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจัดการเรยี นร
ู้
ภาระงาน
เพอ่ื พฒั นาทักษะการคดิ


๑. อธิบาย ผู้เรียนรอู้ ะไร

๑. ทักษะ

ผังมโนทัศน
์ ๑. สบื คน้ ขอ้ มลู

พฒั นาการ พัฒนาการทางประวตั ศิ าสตร์

การรวบรวมข้อมูล
แสดงพัฒนาการ ๒. วเิ คราะห์ ปจั จยั ทาง
ทางสังคม สงั คม เศรษฐกิจ และ ๒. ทักษะ

ทางสังคม ภูมศิ าสตร์ท่ีมผี ลตอ่
เศรษฐกจิ การเมอื งของภูมภิ าคต่าง ๆ การวิเคราะห์
เศรษฐกิจ และ พัฒนาการด้านต่าง ๆ ของโลก

และการเมอื ง ของโลก
๓. ทักษะ
การเมืองของ ๓. สรปุ ความรแู้ ละสรา้ ง


ของภมู ภิ าค ผู้เรียนทำอะไรได้
การสรปุ

ภมู ภิ าคต่าง ๆ
ความรู
้
ตา่ ง ๆ ในโลก อธบิ ายพัฒนาการทาง ลงความเหน็
ในโลก
๔. เขียนผังมโนทัศนแ์ สดง
โดยสังเขป
สังคม เศรษฐกจิ และ ๔. ทกั ษะ

พัฒนาการทางสงั คม เศรษฐกจิ

การเมืองของภูมภิ าคตา่ ง ๆ การสร้างความรู้

และการเมอื งของภมู ภิ าค


ในโลก


ตา่ ง ๆ ในโลก







๒. วเิ คราะห
์ ผู้เรียนรู้อะไร
๑. ทักษะ

ปา้ ยนเิ ทศแสดง
๑. สืบค้นขอ้ มลู ทเี่ กีย่ วขอ้ ง

ผลของการ การเปลยี่ นแปลงและผล การวิเคราะห์
ผลการวิเคราะห
์
๒. วเิ คราะห์ข้อมลู


เปลีย่ นแปลง กระทบดา้ นความร่วมมือ ๒. ทกั ษะ
การเปลย่ี นแปลง

ทีไ่ ด้จากการสืบค้น

ทนี่ ำไปสคู่ วาม และความขดั แยง้ ในคริสต์ การสรุป

ทเ่ี กิดขึ้น

๓. สรุปลงความเห็น

รว่ มมอื และ ศตวรรษที่ ๒๐
ลงความเหน็
ในครสิ ต์ศตวรรษ
และสร้างความร้
ู
ความขดั แย้ง ผ้เู รียนทำอะไรได
้ ๓. ทกั ษะ
ท่ี ๒๐

ในคริสต์ ๑. อธิบายการเปล่ียนแปลง

การสรา้ งความร
ู้ ๔. ทำป้ายนิเทศนำเสนอ

ศตวรรษท่ี ๒๐ ทนี่ ำไปสู่ความร่วมมือและ ๔. ทักษะ

ผลการสบื คน้

ตลอดจน ความขัดแยง้ ในศตวรรษ
กระบวนการคดิ


ความพยายาม ท่ี ๒๐
สรา้ งสรรค
์
ในการขจัด ๒. อธบิ ายความพยายามใน
ปัญหาความ การขจดั ปญั หาความขดั
ขัดแย้ง
ทเี่ กดิ จากการเปล่ยี นแปลง


162 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรเู้ พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั มธั ยมศึกษา


กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระท่ี ๔ ประวัติศาสตร์


มาตรฐาน ส ๔.๓ เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก

ความภมู ิใจ และธำรงความเปน็ ไทย


ตัวช้ีวดั
ผเู้ รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจดั การเรียนรู
้
ภาระงาน
เพอื่ พัฒนาทกั ษะการคดิ


๑. วเิ คราะห์ ผู้เรียนรู้อะไร

๑. ทกั ษะ

แผ่นพับเกี่ยวกับ ๑. สืบค้นข้อมูลโดยใช
้

พัฒนาการ พฒั นาการของไทย

การวเิ คราะห์
การสถาปนา วิธีการทางประวตั ิศาสตร
์
ของไทยสมัย สมัยรัตนโกสินทร
์ ๒. ทกั ษะ
กรุงเทพมหานคร
- กำหนดประเดน็ ปัญหา

รตั นโกสนิ ทร์ ผู้เรียนทำอะไรได
้ การสรุป

เป็นราชธาน
ี - รวบรวมหลกั ฐาน

ในดา้ นต่าง ๆ
๑. วเิ คราะห์พฒั นาการ ลงความเหน็

- วิเคราะหแ์ ละประเมนิ

สมยั รตั นโกสินทร
์
๓. ทกั ษะ

คุณค่าข้อมูล


ในดา้ นตา่ ง ๆ
การสร้างความร
ู้
- ตคี วามและสงั เคราะห
์

๒. อธิบายการสถาปนา
๔. ทักษะ


- นำเสนอ


กรุงเทพมหานคร

กระบวนการคดิ
๒. วเิ คราะห์พัฒนาการของไทย

เป็นราชธานขี องไทย
สรา้ งสรรค์

สมัยรตั นโกสินทรแ์ ละการ




สถาปนากรุงเทพมหานคร





เปน็ ราชธาน
ี




๓. สรปุ ความร้แู ละเรียบเรียง





เพื่อสร้างความร
ู้




๔. ทำแผ่นพับนำเสนอ







๒. วิเคราะห์ ผเู้ รยี นรูอ้ ะไร
๑. ทกั ษะ

ปา้ ยนเิ ทศ
๑. สบื ค้นข้อมลู ท่เี ก่ยี วข้อง

ปัจจัยท่ีส่งผล ปจั จัยท่ีสง่ ผลตอ่ ความมั่นคง
การรวบรวม เกีย่ วกบั ปจั จัยที่สง่ ๒. วเิ คราะหป์ ัจจัยท่สี ง่ ผล

ต่อความ และความเจริญรุ่งเรืองของ
ข้อมลู
ผลต่อความมั่นคง ต่อความมั่นคงและความเจรญิ
มัน่ คงและ ไทยในสมยั รตั นโกสนิ ทร์
๒. ทักษะ
และความเจรญิ
ร่งุ เรอื งของไทยในสมยั
ความเจริญ ผเู้ รียนทำอะไรได
้ การวเิ คราะห์
รงุ่ เรอื งของไทยใน รัตนโกสินทร์

รุ่งเรอื งของ ๑. วเิ คราะห์ปจั จัยท่สี ง่ ผล ๓. ทักษะ
สมัยรตั นโกสนิ ทร์
๓. สรุปความและสร้าง

ไทยในสมัย ต่อความมั่นคงและ

การสรปุ


ความรใู้ หม
่
รตั นโกสินทร์
ความเจริญร่งุ เรอื งของไทย
ลงความเห็น

๔. จดั ทำปา้ ยนเิ ทศ


ในสมยั รัตนโกสินทร์
๔. ทักษะ




๒. อธบิ ายถึงบทบาท
การสร้างความร
ู้



ของพระมหากษัตริยไ์ ทย

๕. ทักษะ





ในราชวงศ์จักรใี นการ กระบวนการคิด



สร้างสรรค์ความเจรญิ
สรา้ งสรรค
์



และความม่นั คงของชาติ






แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรเู้ พื่อพฒั นาทักษะการคดิ ระดบั มธั ยมศกึ ษา
163
กลมุ่ สาระการเรยี นรูส้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้วี ดั
ผู้เรยี นรูอ้ ะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคดิ
ช้ินงาน/
แนวการจดั การเรยี นรู้

ภาระงาน
เพ่ือพัฒนาทักษะการคดิ




๓. อธิบายพัฒนาการ





ในด้านต่าง ๆ ของชาต
ิ





พรอ้ มกบั เชือ่ มโยงไปยัง




เหตกุ ารณ์สำคัญทส่ี ่งผล





ตอ่ การพฒั นาชาตไิ ทย










๓. วเิ คราะห
์
ผู้เรยี นรอู้ ะไร
๑. ทักษะ

บทบาทสมมต
ิ
๑. สบื คน้ ขอ้ มูล

ภมู ปิ ัญญา ภูมปิ ัญญาและวัฒนธรรม การรวบรวมขอ้ มลู
เก่ยี วกับอิทธิพล ๒. วเิ คราะห์ เก่ียวกบั
และ ไทยสมัยรัตนโกสินทร์และ ๒. ทกั ษะ

ของภมู ปิ ญั ญาและ อทิ ธพิ ลของภมู ิปัญญา


วฒั นธรรมไทย
อทิ ธพิ ลท่ีมีตอ่ การพฒั นา
การวิเคราะห์
วัฒนธรรมทีม่ ตี ่อ และวัฒนธรรมท่มี ีต่อการ

สมัย ชาตไิ ทย
๓. ทกั ษะ

การพฒั นาชาติ
พัฒนาชาต
ิ
รตั นโกสนิ ทร์ ผเู้ รียนทำอะไรได
้ การสรุป


๓. สรุปและสร้างความร
ู้
และอทิ ธพิ ล วเิ คราะห์อิทธพิ ลของ

ลงความเห็น

๔. นำเสนอความร้
ู

ต่อการพัฒนา ภูมิปัญญาและวฒั นธรรม

๔. ทกั ษะ

ดว้ ยการแสดงบทบาทสมมติ

ชาติไทย
ไทยทีม่ ตี ่อการพัฒนา
การสร้างความร
ู้



ชาติไทย
๕. ทกั ษะ






กระบวนการคดิ




สร้างสรรค
์








๔. วเิ คราะห์ ผู้เรยี นรูอ้ ะไร
๑. ทักษะ

๑. การแสดง

๑. สบื ค้นขอ้ มูล

บทบาทของ ไทยกบั การปกครอง

การรวบรวมขอ้ มลู บทบาทสมมติ

๒. วิเคราะห์ การจดั ระเบยี บ
ไทยในสมัย ในระบอบประชาธปิ ไตย
๒. ทกั ษะ
สถานการณ์

ข้อมูล เก่ยี วกับบทบาทของ
ประชาธปิ ไตย
ผู้เรยี นทำอะไรได
้ การวเิ คราะห์
การเลือกสภา ไทยต้ังแต่การเปล่ียนแปลง
๑. วิเคราะห์บทบาทของไทย
๓. ทักษะ
นกั เรียน
๒๔๗๕ จนถงึ ปัจจุบนั

ตง้ั แต่การเปล่ียนแปลง การจัดระเบยี บ
๒. นทิ รรศการ
๓. ประยุกต์ใชค้ วามรู้

พ.ศ. ๒๕๗๕ ถึงปัจจบุ นั
๔. ทกั ษะ
การแสดงเก่ียวกับ
๔. บทบาทสมมตแิ สดง
๒. วจิ ารณ์สถานการณ
์
การประยุกต์
“ประเทศไทยกับ สถานการณ์จำลองการเลอื ก
เกยี่ วกบั ประชาธปิ ไตย

ใชค้ วามร
ู้ การปกครอง

ตง้ั สภานกั เรยี น

ในปจั จุบัน
๕. ทักษะ

ในระบอบ ๕. จัดนทิ รรศการเกีย่ วกับ

กระบวนการคิด ประชาธปิ ไตย”
“ประเทศไทยกบั การปกครอง
สรา้ งสรรค์
ในระบอบประชาธปิ ไตย




164 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พอ่ื พฒั นาทักษะการคดิ ระดบั มัธยมศึกษา


กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๕ ภูมศิ าสตร ์


มาตรฐาน ส ๕.๑ เข้าใจลักษณะของโลกทางกายภาพและความสัมพันธ์ของสรรพสิ่ง ซึ่งมีผล
ต่อกันและกันในระบบของธรรมชาติ ใช้แผนท่ีและเคร่ืองมือทางภูมิศาสตร์
ในการคน้ หา วเิ คราะห์ สรุป และใช้ขอ้ มลู ภูมสิ ารสนเทศอย่างมปี ระสทิ ธิภาพ


ตัวช้ีวัด
ผู้เรียนร้อู ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั การเรียนรู
้
ภาระงาน
เพ่ือพฒั นาทักษะการคิด


๑. ใช้เครอ่ื งมือ ผเู้ รยี นรอู้ ะไร

๑. ทักษะ
การนำเสนอผล
๑ . กำหนดหัวข้อเกี่ยวกบั
ทางภมู ศิ าสตร์ การใช้เคร่ืองมอื ทาง การสำรวจ การวเิ คราะหข์ ้อมูล ลักษณะทางกายภาพและทาง
ในการรวบรวม ภมู ิศาสตร์ เพือ่ การรวบรวม คน้ หา
ลกั ษณะทางกายภาพ สังคมของทวีปอเมริกาเหนอื
วเิ คราะหแ์ ละ วเิ คราะหแ์ ละนำเสนอข้อมลู
๒. ทักษะ
และสังคมของ
และอเมริกาใต้ทต่ี อ้ งการคน้ หา

นำเสนอข้อมลู
ลักษณะทางกายภาพและ การรวบรวม ทวีปอเมริกาเหนือ ๒. กำหนดวิธกี ารท่จี ะสำรวจ
เก่ียวกับ ทางสังคม
ข้อมลู
และอเมริกาใต้
ค้นหา

ลกั ษณะทาง ผู้เรียนทำอะไรได
้ ๓. ทกั ษะ
โดยใชเ้ ครื่องมอื

๓. ใชว้ ิธกี ารท่กี ำหนดใน


กายภาพ
ใชเ้ ครอ่ื งมอื ทางภมู ิศาสตร
์ กระบวนการคิด ทางภูมิศาสตร์
การคน้ หา

และสังคม ในการรวบรวม วิเคราะห์ สร้างสรรค์

๔. รวบรวมข้อมลู ทไ่ี ดใ้ น

ของทวีป และนำเสนอข้อมูลเกีย่ วกับ


การสำรวจคน้ หา

อเมริกาเหนือ ลักษณะทางกายภาพ


๕. ตั้งวัตถุประสงคใ์ น

และ และสังคมของ



การวเิ คราะห์ข้อมูล

อเมรกิ าใต
้ ทวีปอเมริกาเหนือ และ

๖. กำหนดเกณฑใ์ น



อเมริกาใต
้

การจำแนกแยกแยะขอ้ มลู





๗. แยกแยะขอ้ มูลตามเกณฑ์




ให้เหน็ องค์ประกอบ





๘. นำเสนอผลการวเิ คราะห
์




ขอ้ มูลด้วยวธิ ีการท่ถี นดั







๒. วิเคราะห์ ผ้เู รียนรู้อะไร
๑. ทกั ษะ

แผนภาพโครงเรื่อง ๑. ศกึ ษาขอ้ มูล ลักษณะ


ความสัมพนั ธ์ ลกั ษณะทางกายภาพ

การเชอ่ื มโยง
ความสมั พันธ์ ทางกายภาพและสงั คม


ระหวา่ ง และสังคมของทวปี ๒. ทักษะ
ระหว่างลกั ษณะ
ของทวปี อเมริกาเหนือ

ลักษณะทาง อเมริกาเหนอื
การวเิ คราะห์
ทางกายภาพและ และอเมรกิ าใต้

กายภาพ
และอเมรกิ าใต
้ สังคมของ
๒. ตง้ั วตั ถปุ ระสงค
์
และสังคม ผูเ้ รยี นทำอะไรได
้ ทวปี อเมรกิ าเหนอื ในการวเิ คราะห์

ของทวปี อธบิ ายความสัมพันธ์ และอเมรกิ าใต้
๓. กำหนดเกณฑ
์
อเมรกิ าเหนือ ระหว่างลกั ษณะทาง

ในการจำแนก แยกแยะขอ้ มลู


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรเู้ พ่ือพฒั นาทักษะการคิด ระดับมัธยมศกึ ษา
165

กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้ีวัด
ผู้เรียนร้อู ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั การเรยี นรู
้
ภาระงาน
เพื่อพฒั นาทกั ษะการคดิ


และ ๔. แยกแยะข้อมูลตามเกณฑ์
กายภาพและสังคมของ ที่กำหนด ใหเ้ หน็ องค์ประกอบ

อเมริกาใต้
ทวีปอเมรกิ าเหนือและ ๕. เชอื่ มโยงความสมั พนั ธ์
อเมริกาใต
้ ระหวา่ งลักษณะทางกายภาพ


และสังคมของทวปี อเมริกาเหนอื

และอเมรกิ าใตใ้ นองค์
ประกอบต่าง ๆ ของขอ้ มลู

๖. อธิบายความสมั พันธ
์

และความหมายของข้อมลู


ทีน่ ำมาเชอ่ื มโยง

๗. สรปุ ข้อมลู เปน็ แผนภาพ

โครงเรอ่ื ง





166 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรเู้ พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั มัธยมศกึ ษา


กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๕ ภมู ศิ าสตร์


มาตรฐาน ส ๕.๒ เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางกายภาพที่ก่อให้เกิด
การสร้างสรรค์วัฒนธรรม มีจิตสำนึก และมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากร
และส่งิ แวดลอ้ ม เพอ่ื การพัฒนาที่ยัง่ ยนื


ตวั ช้วี ัด
ผู้เรียนรู้อะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั การเรียนร้
ู
ภาระงาน
เพอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ


๑. วิเคราะห
์
ผู้เรียนร้อู ะไร

๑. ทักษะ

การนำเสนอ
๑. ศกึ ษาข้อมูลการเปลยี่ น
การก่อเกดิ

การเปลี่ยนแปลงทาง การวิเคราะห์
กรณีตวั อย่างการเกดิ
แปลงทางธรรมชาติและ
ส่ิงแวดลอ้ ม ธรรมชาติและทางสงั คมท
่ี ๒. ทักษะ
สิ่งแวดลอ้ มใหม่ สังคมของทวีปอเมริกาเหนือ
ใหมท่ างสงั คม การกอ่ เกิดส่งิ แวดลอ้ ม
การเช่อื มโยง
ทางสงั คมของทวปี และอเมรกิ าใต้

อันเปน็ ผล ใหม่ทางสงั คมของทวปี ๓. ทักษะ
อเมรกิ าเหนอื และ ๒. ต้ังวัตถุประสงค์และ
จากการ อเมรกิ าเหนือและ กระบวนการคดิ
อเมริกาใต
้ ประเด็นการวิเคราะห์ขอ้ มูล

เปลี่ยนแปลง อเมริกาใต
้ อย่างม
ี
๓. กำหนดเกณฑ์ในการ
ทางธรรมชาติ ผู้เรยี นทำอะไรได
้ วจิ ารณญาณ

จำแนก แยกแยะขอ้ มลู

และทาง อธิบายการกอ่ เกดิ



๔. แยกแยะข้อมูลตามเกณฑ์
สงั คมของ สง่ิ แวดล้อมใหม่ทางสงั คม

ท่กี ำหนดใหเ้ หน็ องคป์ ระกอบ

ทวีปอเมรกิ า-
อันเปน็ ผลจากการ

๕. เชอื่ มโยงความสมั พันธ์
เหนอื และ เปลยี่ นแปลงทางธรรมชาติ

ระหวา่ งการเปล่ยี นแปลง


อเมริกาใต้
และทางสงั คมของทวีป

ทางธรรมชาติและสงั คมและ


อเมริกาเหนอื และ

การกอ่ เกิดสิง่ แวดล้อมใหม
่


อเมริกาใต
้

ทางสังคมของทวีป




อเมรกิ าเหนอื และอเมรกิ าใต
้




๖. อธบิ ายความสมั พันธ
์




และความหมายของขอ้ มลู






ท่นี ำมาเช่ือมโยง





๗. วิเคราะหก์ รณตี วั อยา่ ง





การเกดิ สงิ่ แวดลอ้ มใหม
่





และนำเสนอ







๒. ระบุแนวทาง ผู้เรยี นรอู้ ะไร
๑. ทักษะ

๑. แนวทาง

๑. กำหนดวตั ถุประสงค์ใน
การอนุรกั ษ์ การอนรุ ักษท์ รพั ยากร- การรวบรวม การอนุรักษ์ การรวบรวมขอ้ มูล แนวทาง
ทรพั ยากร ธรรมชาติและส่ิงแวดลอ้ ม

ขอ้ มูล
ทรัพยากรธรรมชาติ การอนุรกั ษ์ทรพั ยากรธรรมชาต
ิ
ธรรมชาติและ ในทวีปอเมริกาเหนอื

และสิ่งแวดล้อมของ ในทวปี อเมริกาเหนอื

สิง่ แวดลอ้ ม
และอเมรกิ าใต้
และอเมรกิ าใต
้

แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรเู้ พือ่ พฒั นาทักษะการคิด ระดับมัธยมศึกษา
167

กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชว้ี ัด
ผู้เรยี นรู้อะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจดั การเรียนร้
ู
ภาระงาน
เพอ่ื พฒั นาทักษะการคิด


ในทวปี อเมรกิ า-
ผู้เรียนทำอะไรได
้
๒. ทกั ษะ
ทวีปอเมริกาเหนือ ๒. หาวธิ ีเกบ็ รวบรวมวิธี


เหนอื และ บอกแนวทางการอนุรกั ษ์ กระบวนการคดิ
และอเมรกิ าใต
้ ทีเ่ หมาะสม

อเมริกาใต ้
ทรัพยากรธรรมชาติและ

สรา้ งสรรค
์
๓. เกบ็ รวบรวมข้อมลู ตาม


สง่ิ แวดลอ้ มในทวปี


วธิ ีการท่ีกำหนด


อเมรกิ าเหนือและ

๔. นำเสนอข้อมูลแนวทาง

อเมริกาใต้


การอนุรกั ษท์ รัพยากร





และสงิ่ แวดล้อมในทวปี




อเมริกาเหนือและอเมริกาใต
้




อยา่ งสรา้ งสรรค
์






๓. สำรวจ อภปิ ราย ผเู้ รยี นร้อู ะไร
๑. ทกั ษะ

การนำเสนอ
๑. กำหนดหวั ขอ้ เกยี่ วกบั


ประเด็น ปัญหาสงิ่ แวดล้อมใน

การสำรวจ
ประเดน็ อภปิ ราย สิง่ แวดลอ้ มในทวีป
ปัญหา
ทวปี อเมริกาเหนอื และ ๒. ทักษะ
ปญั หาสงิ่ แวดลอ้ ม

อเมริกาเหนือและอเมรกิ าใต้
เกีย่ วกบั
อเมริกาใต้
การวิเคราะห
์ ที่เกิดข้ึนในทวปี ที่ตอ้ งการค้นหา

ส่ิงแวดลอ้ ม

ผู้เรยี นทำอะไรได
้
อเมริกาเหนอื และ ๒. กำหนดวิธกี ารที่จะสำรวจ
ท่เี กิดขน้ึ ใน สำรวจ อภปิ รายประเดน็
อเมรกิ าใต้
ค้นหา และคน้ ตามวิธีการ

ทวีปอเมริกา-
ปญั หาเกย่ี วกบั สิง่ แวดล้อม



ที่กำหนด

เหนอื และ ทเ่ี กิดขน้ึ ในทวปี



๓. รวบรวมข้อมูลท่ีได
้
อเมรกิ าใต้
อเมรกิ าเหนอื และ

ในการสำรวจค้นหา


อเมริกาใต
้

๔. ต้งั วตั ถปุ ระสงคข์ อง





การวเิ คราะห์ขอ้ มูล





๕. กำหนดเกณฑ์ในการ




จำแนกแยกแยะข้อมลู และ




แยกแยะข้อมูลตามเกณฑ
์





ใหเ้ หน็ องคป์ ระกอบ





๖. นำเสนอผลการวเิ คราะห์







๔. วิเคราะหเ์ หตุ ผูเ้ รยี นร้อู ะไร
๑. ทักษะ

บนั ทึกผล
๑. รวบรวมข้อมูลการ
และผลกระทบ
การเปลยี่ นแปลง
การวิเคราะห
์ การอภิปรายเหตุ เปลี่ยนแปลงของสงิ่ แวดลอ้ ม

ต่อเน่อื งจากการ ของสิ่งแวดลอ้ มใน

๒. ทกั ษะ
และผลกระทบ
ของทวีปอเมรกิ าเหนือ และ
เปลยี่ นแปลง ทวีปอเมรกิ าเหนือและ การเชอ่ื มโยง
ต่อเน่ืองจาก
อเมรกิ าใต้

ของส่ิงแวดล้อม
อเมริกาใต้ท่มี ตี ่อ
การเปลยี่ นแปลง


168 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พ่อื พฒั นาทกั ษะการคิด ระดับมัธยมศึกษา


กลุ่มสาระการเรียนรูส้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้ีวัด
ผเู้ รียนรู้อะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั การเรียนร้
ู
ภาระงาน
เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคดิ


ในทวีป ประเทศไทย

อเมริกาเหนือ ผเู้ รียนทำอะไรได้
ของสง่ิ แวดลอ้ มใน ๒. สำรวจและค้นหาสาเหตุ
ทวีปอเมรกิ าเหนือ ของการเปลยี่ นแปลงของ

และอเมริกาใต
้ อธบิ ายสาเหตุและ

และอเมริกาใต
้
สง่ิ แวดล้อมท่ีเกดิ ขนึ้

ทสี่ ่งผลต่อ ผลกระทบต่อเนือ่ งจาก

ท่ีส่งผลตอ่

๓. ศึกษาเช่อื มโยงผลกระทบ

ประเทศไทย
การเปลยี่ นแปลง

ประเทศไทย
ของการเปล่ยี นแปลงท่มี ีต่อ
ของสง่ิ แวดลอ้ มใน
ประเทศไทย

ทวปี อเมริกาเหนือและ
อเมรกิ าใตท้ ส่ี ่งผลต่อ ๔. เชือ่ มโยงสมั พนั ธ์สาเหตุ
และผลกระทบทไี่ ทยได้รบั
ประเทศไทย
จากการเปลย่ี นแปลงของ


สง่ิ แวดลอ้ มในทวปี
อเมรกิ าเหนอื และอเมรกิ าใต้

๕. ร่วมอภปิ รายและจดบนั ทึก

สาเหตแุ ละผลกระทบจากการ
เปลย่ี นแปลงของสิ่งแวดล้อม

ในทวีปยุโรปทีม่ ีตอ่ ประเทศไทย


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรเู้ พือ่ พัฒนาทักษะการคิด ระดบั มธั ยมศกึ ษา
169

กลุ่มสาระการเรยี นร้สู ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม



✦ การจัดกิจกรรมการเรยี นรเู้ พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคิด


การจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด เป็นการวิเคราะห์
ต่อเนื่องจากการวิเคราะห์ตัวชี้วัด โดยวิเคราะห์ใน ๖ ประเด็น คือ

ความสัมพันธ์/เช่ือมโยงของตัวช้ีวัดแต่ละตัวที่จะนำมาจัดกิจกรรม

การเรียนรู้ร่วมกันได้ ความคิดรวบยอด สาระการเรียนรู้ ทักษะการคิด


ชิน้ งาน/ภาระงาน และแนวการจดั กิจกรรมการเรียนรู้

สาระที่ ๑ ศาสนา ศลี ธรรม จรยิ ธรรม


มาตรฐาน ส ๑.๑ รู้ และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา


หรือศาสนาที่ตนนับถือและศาสนาอ่ืน มีศรัทธาท่ีถูกต้อง ยึดมั่น และปฏิบัติ
ตามหลักธรรม เพื่ออยูร่ ่วมกันอย่างสันตสิ ุข



ตวั ช้วี ดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้


สาระที่ ๑
การเผยแผ่ ๑. การเผยแผ่ ๑. ทักษะ

๑. รายงาน

๑. ศกึ ษาขอ้ มลู


ศาสนา ศีลธรรม
ศาสนาสู่ประเทศ พระพุทธศาสนา การสรุปย่อ
การเผยแผแ่ ละ เกยี่ วกบั การเผยแผ่
จริยธรรม
ตา่ ง ๆ ในโลก เขา้ สู่ประเทศ
๒. ทกั ษะ
การนับถือ
พุทธศาสนาและ

มาตรฐาน ส ๑.๑
เปน็ การเผยแผ่ ตา่ ง ๆ ทั่วโลก การจดั โครงสรา้ ง
พุทธศาสนาและ การนับถอื ของ
๑. อธบิ ายการ หลักธรรม
และการนบั ถอื ๓. ทกั ษะ
ศาสนาทผี่ ู้เรียน ประเทศตา่ ง ๆ

เผยแผพ่ ระพทุ ธ- คำสอนของ พระพทุ ธศาสนา การสร้างความรู
้ นับถอื ของ ๒. วเิ คราะห์ข้อมลู
ศาสนาหรอื ศาสดาท่ีกอ่ ให้ ของประเทศเหล่า ๔. ทักษะ
ประเทศตา่ ง ๆ
การเผยแผ่และการ
ศาสนาทีต่ น เกิดอารยธรรม น้ันในปจั จบุ นั
การวเิ คราะห
์ ๒. บทวิเคราะห์ นบั ถอื พุทธศาสนา
นับถอื สูป่ ระเทศ ทางศาสนา และ ๒. ความสำคญั ๕. ทักษะ
ความสำคัญของ หรือศาสนาทีต่ น
ตา่ ง ๆ ทวั่ โลก
สรา้ งสรรค
์
ของพระพทุ ธ การสรุป

พระพทุ ธศาสนา นบั ถือของประเทศ
๒. วิเคราะห์ ความสงบสขุ
ศาสนาในฐานะ
ลงความเหน็
หรอื ศาสนาท่ตี น ต่าง ๆ

ความสำคัญ ให้กบั โลก ท่ีช่วยสร้างสรรค์ ๖. ทักษะ
นบั ถอื ในประเดน็
๓. นำเหตุการณ์ที่
ของพระพทุ ธ- สอดคลอ้ งกบั อารยธรรมและ กระบวนการคดิ
๒.๑ การ เป็นส่วนสำคัญของ
ศาสนา
ปรชั ญาของ ความสงบสขุ
อยา่ งม
ี สรา้ งสรรค์ เร่อื งมาจดั เรียงให้
หรือศาสนา
เศรษฐกิจพอเพยี ง

ใหแ้ ก่โลก
วจิ ารณญาณ
อารยธรรมและ กระชบั

ท่ีตนนบั ถือ
ท่ปี ระเทศไทย
๓. สมั มนา ๗. ทกั ษะ
ความสงบสขุ
๔. ศกึ ษาและ
ในฐานะท่ชี ว่ ย ยึดเปน็ แนวทาง พระพุทธศาสนา กระบวนการคดิ
แกโ่ ลก
ทำความเขา้ ใจของ
สรา้ งสรรค
์
การพัฒนา

กบั ปรชั ญาของ สรา้ งสรรค์
๒.๒ ความ แต่ละเหตกุ ารณ
์
อารยธรรม ประเทศอย่าง
เศรษฐกิจพอเพยี ง
สอดคล้องกบั ใหเ้ ข้าใจอย่างชัดเจน

และความสงบ ยัง่ ยืน
และการพฒั นา
ปรัชญาของ ๕. จดั แสดงลำดับ

สขุ แก่โลก

อยา่ งย่งั ยนื

เศรษฐกจิ พอเพียง ขนั้ ตอนการเผยแผ่
๓. อภปิ ราย

(ที่สอดคล้องกับ
กับการพฒั นา ศาสนาท่นี ับถือ

ความสำคัญ
หลกั ธรรมใน
ประเทศ
๖. นำเสนอและ
ของพระพุทธ-
สาระการเรยี นรู้
อยา่ งยัง่ ยืน
อธิบายความรตู้ าม

ศาสนา หรอื
ข้อ ๖)


ที่นกั เรียนไดส้ รปุ

ศาสนาทตี่ นนบั ถอื





กบั ปรัชญา






172 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรูเ้ พอ่ื พฒั นาทักษะการคดิ ระดบั มัธยมศกึ ษา


กลมุ่ สาระการเรียนรูส้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้ีวดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ช้ินงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร้
ู

๗. รายงานผล


ของเศรษฐกิจ



การศึกษาการเผยแผ่
พอเพียงและ




และการนบั ถือพุทธ-
การพฒั นา



ศาสนาและศาสนาที่
อย่างย่งั ยืน




นับถอื ของประเทศ





ตา่ ง ๆ






๘. วเิ คราะห์ข้อมลู





ด้านการนบั ถอื ท่มี ี





ความเหมอื นกนั และ





ตา่ งกนั ของข้อมูลใน





แต่ละประเดน็ ของ





ประเทศต่าง ๆ






๙. ทบทวนความรู้เดิม





ทเี่ ก่ียวกับปรชั ญา





ของเศรษฐกิจ






พอเพยี งและ






การพัฒนาอย่างย่ังยืน






๑๐. หาความสอดคลอ้ ง






และเชอื่ มโยงข้อมูล






เก่ยี วกบั พทุ ธศาสนา





หรือศาสนาทีน่ บั ถือ





ในดา้ นการสร้างสรรค์





อารยธรรมและ






ความสงบสขุ แกโ่ ลก






๑๑. ให้ความเหน็





เกย่ี วกบั ความ







สอดคลอ้ งของ







พุทธศาสนากับ





ปรชั ญาของ





เศรษฐกจิ พอเพียง





เพื่อการพฒั นา





ประเทศไทย














แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เพ่ือพัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับมธั ยมศกึ ษา
173

กล่มุ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ช้วี ัด
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร
ู้






๑๒. เขยี นบท





วเิ คราะห์ความ





สำคัญของพระพทุ ธ-





ศาสนาหรอื ศาสนา






ทตี่ นนบั ถอื ตาม





ประเดน็ ทก่ี ำหนด








สาระที่ ๑
พระพทุ ธรปู
๑. ศึกษาพทุ ธ- ๑. ทกั ษะ

เอกสารเผยแผ
่ ๑. สำรวจและศึกษา
ศาสนา ศลี ธรรม
มีความสำคัญใน ประวตั ิจาก การสำรวจคน้ หา
ผลการวิเคราะห์ ประวตั ิพระพทุ ธรูป

จริยธรรม
การเป็นตัวแทน พระพุทธรปู ปาง ๒. ทกั ษะ
พทุ ธประวัต ิ

ปางต่าง ๆ ท่ีมอี ยูใ่ น
มาตรฐาน ส ๑.๑
ขององค์ศาสดา ตา่ ง ๆ เช่น
การทำให้กระจา่ ง
ทเ่ี กยี่ วข้องกบั ประเทศไทยและ


๔. วิเคราะห
์ มีความสำคัญกับ - ปางมารวิชยั
๓. ทักษะ
พระพุทธรูปปาง นำเสนอขอ้ มลู

พุทธประวัติ พุทธประวัตทิ ี่ - ปางปฐมเทศนา
การสรปุ ย่อ
ตา่ ง ๆ และ
๒. ตงั้ ประเด็นคำถาม

จากพระพุทธ- สำคัญ สาวก - ปางลลี า
๔. ทักษะ
แบบอยา่ ง
ถงึ ความเปน็ มาและ
รปู ปางต่าง ๆ ชาดก เรือ่ งเล่า - ปางประจำวนั เกดิ
การวิเคราะห
์ การดำเนนิ ชีวิต ของความสำคัญของ
หรือประวัติ หรอื ศาสนิกชน ๒. สรุปและ ๕. ทักษะ
และข้อคิดจาก พระพทุ ธรูป

ศาสดาที่ตน ตัวอยา่ งเปน็ บุคคล วิเคราะห
์
การประยุกต
์ ประวัต
ิ ๓. อภิปรายและ

นบั ถือตามท่ี ทดี่ ำเนนิ ชีวิตดว้ ย พทุ ธประวตั ิ
ใช้ความร้
ู สาวก ชาดก ร่วมกันสรุปพุทธประวัต
ิ
กำหนด
ความเลื่อมใส - ปฐมเทศนา
๖. ทกั ษะ
เร่อื งเลา่ และ ท่เี ก่ยี วข้องกบั
๕. วเิ คราะห์และ ศรัทธาใน
- โอวาทปาฏิโมกข์
กระบวนการคิด
ศาสนกิ ชน พระพุทธรปู ปางต่าง ๆ

ประพฤติตน หลักธรรม คำสอน ๓. พุทธสาวก อย่างม
ี ตัวอย่าง
๔. ศกึ ษาและ
ตามแบบอย่าง
ของศาสนาที่ พทุ ธสาวิกา
วิจารณญาณ
ให้ครอบคลุม
วเิ คราะห์พุทธประวตั ิ
การดำเนนิ ชีวิต ศาสนิกชนทว่ั ไป - พระอญั ญา

๑. ประวัตสิ าวก จากพระพทุ ธรูป

และขอ้ คดิ
ควรนำแบบอย่าง โกณฑญั ญะ

ชาดกและ ปางต่าง ๆ

จากประวตั ิ หรือข้อคิดมา - พระมหาปชาบดี
ศาสนกิ ชน ๕. อธิบายพทุ ธประวตั
ิ
สาวก ชาดก เป็นแบบอย่าง
เถรี

ตัวอยา่ ง
ท่ีเก่ยี วข้องกบั
เรอ่ื งเล่า และ ในการดำเนินชีวิต
- พระเขมาเถร
ี
๒. แบบอยา่ ง
พระพุทธรูปปางต่าง ๆ

ศาสนิกชน

การดำเนนิ ชวี ิต ๖. ศึกษาประวตั ิ
- พระเจ้า


ตวั อย่าง

ปเสนทิโกศล

และข้อคิดทไี่ ด้ สาวก ชาดกและ
ตามท่ีกำหนด

๔. ชาดก

จากการวิเคราะห
์ ศาสนกิ ชนตัวอย่าง



- นนั ทวิ ิสาลชาดก

๓. แนวทาง ๗. สรุปประวัตสิ าวก


- สุวัณณหงั สชาดก

การนำแบบอย่าง ชาดกและศาสนิกชน




การดำเนนิ ชีวติ ตัวอย่าง


174 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรเู้ พื่อพฒั นาทักษะการคดิ ระดับมัธยมศกึ ษา


กลมุ่ สาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ช้วี ัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจดั


รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนร
ู้





๕. ศาสนิกชน
และข้อคิดไปใช้ ๘. วเิ คราะหแ์ บบ


ตวั อยา่ ง

ในชวี ติ ประจำวัน
อยา่ งการดำเนนิ ชวี ิต


- ม.จ.หญงิ

๔. ประเดน็ อนื่ ๆ จากสาวก ชาดกและ


พูนพสิ มัย

ทผี่ ู้เรยี นเห็นว่า ศาสนกิ ชนตัวอยา่ ง



ดิศกุล

สำคญั ควรนำ ๙. สรุปแบบอย่าง


- ศาสตราจารย์

เสนอ
การดำเนินชีวิตจาก


สัญญา



สาวก ชาดกและ


ธรรมศกั ด
์ิ

ศาสนิกชนตวั อยา่ ง






๑๐. เชื่อมโยงผล






การวิเคราะหก์ บั







การดำเนนิ ชีวิต





ประจำวัน






๑๑. หาแนวทาง





การนำแบบอยา่ ง






การดำเนินชวี ติ และ





ข้อคิดไปใช้ในชีวิต





ประจำวัน






๑๒. จัดทำเอกสาร





เผยแผผ่ ล






การวเิ คราะห์






พทุ ธประวตั ิ






ทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั






พระพทุ ธรปู ปางต่าง ๆ






และแบบอย่าง






การดำเนินชวี ิตและ





ข้อคดิ จากประวตั ิ





สาวก ชาดก เรอ่ื ง





เลา่ และศาสนิกชน





ตัวอย่างตามประเดน็





ทกี่ ำหนด




















แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนร้เู พอื่ พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับมัธยมศกึ ษา
175

กลุ่มสาระการเรยี นรูส้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวช้ีวัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร้
ู

สาระท่ี ๑
ศาสนามี

๑. พระรัตนตรยั
๑. ทกั ษะ
๑. การนำเสนอ ๑. ต้งั ประเด็นคำถาม

ศาสนา ศลี ธรรม
หลักธรรม

- สงั ฆคุณ ๙
การวเิ คราะห
์ แผนผังแสดง

“สงั ฆคณุ และ

จริยธรรม
คำสอนสำหรับ ๒. อริยสจั ๔
๒. ทักษะ

ขอ้ ธรรมสงั ฆคุณ อรยิ สัจ ๔ หรือหลกั
มาตรฐาน ส ๑.๑
ใหศ้ าสนิกชน - ทุกข์ (ธรรมที่ การทำใหก้ ระจา่ ง
และอริยสจั ๔ ธรรมของศาสนา

๖. อธิบายสงั ฆคณุ

ยึดถือเป็น ควรรู้)
๓. ทกั ษะ
หรือหลักธรรม ที่นบั ถอื คอื อะไร”

และข้อธรรม
แนวทาง
ÿ ไตรลักษณ์
การประยกุ ต
์
ของศาสนาทตี่ น ๒. ศึกษาเรอ่ื ง

สำคัญใน การดำเนินชวี ติ - สมทุ ัย (ธรรม ใช้ความรู้
นับถอื ประกอบ สังฆคุณและอรยิ สจั ๔
กรอบอริยสัจ ๔ ซ่งึ มคี วาม
ทค่ี วรละ)
๔. ทกั ษะ
การอธิบาย
หรือหลกั ธรรมของ
หรือหลักธรรม แตกตา่ งกันตาม : หลกั กรรม
กระบวนการคดิ
๒. คู่มือ
ศาสนาท่นี บั ถอื ใหม้ ี
ของศาสนา
ความเช่อื
ÿ วัฏฏะ ๓
อย่างมี
การดำเนนิ ชวี ิต
ความรู้ความเขา้ ใจ

ทตี่ นนับถอื ทางศาสนา
: ปปญั จธรรม ๓ วจิ ารณญาณ
เพื่อความสุขใน ๓. สรปุ ความรทู้ ีไ่ ด้
ตามทกี่ ำหนด
การยอมรบั
(ตัณหา, มานะ, ๕. ทักษะ
สงั คม/ชุมชนท่มี ี จากการศกึ ษาและ

๗. เหน็ คณุ ค่า หลักธรรมของ ทิฏฐิ)
กระบวนการคิด
ความแตกต่างกัน จดั ทำแผนผังแสดง
และวเิ คราะห์ ศาสนาอืน่ ทำให้ - นโิ รธ (ธรรม
สร้างสรรค์
ทางศาสนา
ข้อธรรมสังฆคุณและ
การปฏบิ ัติตน เกิดการยอมรับ ที่ควรบรรลุ)


อรยิ สัจ ๔ หรอื

ตามหลักธรรม ในวิถีการดำเนิน : อตั ถะ ๓


หลกั ธรรมของ
ในการ
ชีวิตท่ีแตกตา่ งกัน
- มรรค (ธรรม


ศาสนาที่ตนนับถอื

พฒั นาตน ของศาสนิกชน
ทคี่ วรเจรญิ )


๔. นำเสนอแผนผัง
เพอ่ื เตรียม
: มรรคมอี งค์ ๘


แสดงข้อธรรมสงั ฆคณุ
พรอ้ มสำหรบั
: ปัญญา ๓


และอริยสจั ๔ หรอื
การทำงาน
: สปั ปรุ ิสธรรม ๗


หลกั ธรรมของ
และการมี
: บุญกิรยิ า



ศาสนาทีต่ นนบั ถือ
ครอบครัว



ประกอบการอธบิ าย

วตั ถุ ๑๐


๑๐. วิเคราะห์
: อุบาสกธรรม ๗


๕. รวบรวมและศกึ ษา
ความแตกตา่ ง
: มงคล ๓๘


ขอ้ มูลดา้ นศาสนาทีม่ ี
และยอมรับ
ÿ มีศลิ ปวทิ ยา


การนบั ถือในสงั คม/
วิถีการดำเนิน
ÿ พบสมณะ


ชมุ ชนของผ้เู รยี น

ชวี ิตของ
ÿ ฟงั ธรรม


๖. วเิ คราะห์ปญั หา
ศาสนกิ ชนใน
ตามกาล


และสาเหตุของ
ศาสนาอ่นื ๆ

ÿ สนทนาธรรม

ปญั หาในการดำเนิน


ตามกาล


ชวี ติ ร่วมกนั ของ


๓. พุทธศาสน


ศาสนิกชน



สภุ าษติ





176 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรเู้ พื่อพัฒนาทักษะการคดิ ระดบั มธั ยมศกึ ษา


กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชี้วัด
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชิน้ งาน/
แนวการจัด


รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนร
ู้


๗. วิเคราะหห์ าปจั จัย


- อตตฺ า หเว

ท่ที ำใหศ้ าสนกิ ชนอยู่


ชิตํ เสยโฺ ย


ร่วมกนั อย่างสันตสิ ุข



ชนะตนนน่ั แล

๘. สรปุ วิถี



ดีกวา่


การดำเนนิ ชวี ติ ของ


- ธมฺมจาร ี


ศาสนกิ ชนของ




สุขํ เสต
ิ

แตล่ ะศาสนา ปญั หา


ผปู้ ระพฤติ

และสาเหตขุ อง


ธรรมย่อมอยู่

ปญั หาในการดำเนิน


เป็นสุข


ชีวิตรว่ มกันของ


- ปมาโท


ศาสนกิ ชน และ


มจจฺ โุ น ปท
ํ

ปจั จยั ท่ที ำใหศ้ าสนิกชน



ความประมาท

อยูร่ ว่ มกัน



เป็นทางแห่ง

อยา่ งสันติสุข



ความตาย


๙. คัดเลือก



- สสุ สฺ สู ํ ลภ

หลักธรรมเกยี่ วกบั


เต ปญญฺ ํ (ผู้ฟัง

สังฆคุณและข้อธรรม



ด้วยดยี อ่ มได้

สำคัญในกรอบ



ปญั ญา)


อริยสจั ๔ หรอื



- เรอื่ งนา่ รู้

หลักธรรมของ


จากพระไตรปฎิ ก

ศาสนาที่ตนนับถอื



: พุทธปณธิ าน ๔


ท่สี อดคล้องกับ


ในมหาปรินิพ-

สถานการณท์
ี่


พานสูตร


เกย่ี วขอ้ งกบั ชีวติ



๔. การปฏิบัติตน

ประจำวนั



ตามหลักธรรม


๑๐. จดั ทำคูม่ ือ



(ตามสาระ



การดำเนนิ ชีวติ เพ่ือ


การเรยี นรขู้ ้อ ๖)


ความสขุ ในสงั คม/


๕. วิถกี ารดำเนนิ


ชุมชนท่มี ีความ



ชีวิตของศาสนิ

แตกต่างกนั ทาง


กชนอ่ืน ๆ


ศาสนาตามขอ้ ธรรม
















แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคิด ระดับมธั ยมศกึ ษา
177

กล่มุ สาระการเรียนรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชวี้ ัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนรู
้

สาระที่ ๑

การบรหิ ารจิต ๑. พัฒนา
๑. ทกั ษะ

การแสดงบทบาท

๑. ทบทวนความรู้
ศาสนา ศีลธรรม
และเจริญปญั ญา การเรยี นรดู้ ว้ ย

การวิเคราะห
์ สมมติเกี่ยวกับ เดมิ เกี่ยวกบั


จรยิ ธรรม
ตามแนวทาง
วธิ ีคิดแบบโยนโิ ส-
๒. ทกั ษะ
การใช้วิธีคิดแบบ การบรหิ ารจติ และ
มาตรฐาน ส ๑.๑
ของศาสนาที่ตน มนสกิ าร ๒ วธิ ี การเชื่อมโยง
โยนโิ สมนสกิ าร เจรญิ ปัญญาตาม
๘. เห็นคณุ ค่า นบั ถือเป็นการ คอื วธิ ีคดิ แบบ ๓. ทกั ษะการนำ แบบอริยสัจและ แนวทางของศาสนา
ของการ พฒั นาจิตเพือ่
อรยิ สัจและ
ความรู้ไปใช
้ วิธีคิดแบบสืบสาว ทต่ี นนบั ถือ

พฒั นาจติ
การเรยี นรูแ้ ละ วิธีคิดแบบ

๔. ทักษะ
เหตุปจั จยั ใน
๒. ศกึ ษากรณีตวั อย่าง

เพือ่ การเรียนรู้ ดำเนนิ ชวี ติ ด้วย สืบสาวเหตปุ จั จยั
การทำใหก้ ระจา่ ง
ชีวิตประจำวัน ทีเ่ กย่ี วกบั วธิ ีการ

และดำเนนิ ชวี ิต ความมีสต
ิ ๒. สวดมนตแ์ ปล ๕. ทกั ษะ
และอธบิ าย บรหิ ารจิตและ


ด้วยวธิ คี ิด และแผ่เมตตา
กระบวนการคิด
คุณคา่ ท่ีมตี อ่
เจรญิ ปัญญาตาม
แบบโยนโิ ส- ๓. รู้และเขา้ ใจวธิ ี อยา่ งม
ี การเรยี นรแู้ ละ แนวทางของศาสนา
มนสิการคือ ปฏบิ ัตแิ ละ วิจารณญาณ
การดำเนินชวี ติ
ทต่ี นนบั ถือ

วธิ ีคิดแบบ ประโยชนข์ อง ๖. ทกั ษะ
๓. วเิ คราะห์เชือ่ มโยง

อรยิ สัจ และ การบรหิ ารจิต กระบวนการคดิ กรณตี ัวอย่างว่า
วธิ ีคดิ แบบสบื และเจริญปญั ญา
สรา้ งสรรค
์ สอดคลอ้ งกบั

สาวเหตปุ ัจจยั ๔. ฝกึ การบรหิ าร การบรหิ ารจติ และ
หรือการ จิต และเจรญิ เจริญปญั ญาตาม
พฒั นาจติ ตาม ปัญญาตามหลกั
แนวทางของศาสนา
แนวทางของ สตปิ ัฏฐานเนน้
ท่ตี นนบั ถอื อย่างไร

ศาสนาท่ตี น อานาปานสต
ิ ๔. ศึกษาและ
นับถือ
๕. นำวธิ ีการ ทำความเข้าใจ

๙. สวดมนต ์
บรหิ ารจติ และ การบริหารจิตและ
แผ่เมตตา เจรญิ ปัญญาไปใช้ เจริญปัญญาตาม
บริหารจติ และ ในชีวิตประจำวนั
แนวทางของศาสนา
เจรญิ ปัญญา
ท่ตี นนับถือ

ด้วยอานาปานสติ ๕. อธบิ ายหลกั การ
หรือตาม ของการบรหิ ารจิต
แนวทางของ และเจรญิ ปญั ญาตาม
ศาสนาทต่ี น แนวทางของศาสนา
นบั ถือ
ทต่ี นนับถอื

๖. จัดกจิ กรรม

การบริหารจิตและ
เจริญปญั ญาตาม

178 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรเู้ พ่อื พัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั มธั ยมศกึ ษา


กลมุ่ สาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชีว้ ดั
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร
ู้
แนวทางของศาสนา

ทีต่ นนับถอื และ
อธิบายคณุ คา่ ท่มี ตี ่อ
การเรียนรแู้ ละ

การดำเนนิ ชีวิต

๗. แสดงบทบาท

สมมติเกย่ี วกบั

การดำเนนิ ชวี ิตตาม
แนวทางของศาสนา


ทนี่ บั ถือ


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพือ่ พฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั มธั ยมศึกษา
179

กลุ่มสาระการเรียนรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๑ ศาสนา ศีลธรรม จรยิ ธรรม


มาตรฐาน ส ๑.๒ เข้าใจ ตระหนักและปฏิบัติตนเป็นศาสนิกชนที่ดี และธำรงรักษาพระพุทธศาสนา
หรือศาสนาที่ตนนบั ถอื



ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจดั

ตวั ช้วี ัด
รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้



สาระท่ี ๑
สาวกเปน็

๑. หนา้ ทขี่ อง ๑. ทักษะ
๑. รายงานเร่อื ง ๑. อภิปรายและ


ศาสนา ศลี ธรรม
ผ้สู บื ทอด

พระภิกษุใน
การปรับ บทบาทและ สรุปความรเู้ ดมิ


จรยิ ธรรม
หลักธรรม
การปฏิบัติตาม โครงสร้าง
หน้าทข่ี องสาวก เกี่ยวกับบทบาทและ
มาตรฐาน ส ๑.๒
คำสอนของ หลกั ธรรมวินยั ๒. ทักษะ
พรอ้ มกับ
หน้าท่ขี องสาวก

๑. วเิ คราะห์หน้าท
ี่ ศาสนกิ ชนที่ดี และจรยิ วตั ร การทำให้กระจา่ ง
การวิเคราะห์ ๒. ศึกษาและคน้ ควา้
และบทบาท ควรปฏิบตั ติ น
อย่างเหมาะสม
๓. ทกั ษะ
พฤติกรรมของ ขอ้ มูลเพิม่ เตมิ

ของสาวกและ ตอ่ สาวก และ ๒. การปฏิบัติตน การสรปุ

ตนเองที่ปฏิบตั ิ เกีย่ วกับบทบาท


ปฏบิ ตั ติ น
บคุ คลอื่น ๆ

ต่อพระภิกษ
ุ ลงความเหน็
ต่อสาวกดว้ ย และหน้าทข่ี องสาวก

ต่อสาวก

ให้ถูกต้องตาม
ในงานศาสนพิธ
ี
๔. ทักษะ ความเหมาะสม ๓. เช่อื มโยงความรู้
ตามท่กี ำหนด หลักการของ
ท่ีบ้าน การสนทนา กระบวนการคิด
และไมเ่ หมาะสม
เดมิ และความรใู้ หม่
ไดถ้ ูกตอ้ ง
ศาสนาท่ีนบั ถอื
การแต่งกาย อยา่ งมี
๒. การแสดง
เปน็ ความรูข้ อง
๒. ปฏิบตั ิตน

มารยาทการพดู วจิ ารณญาณ
บทบาทสมมติ ตนเอง

อยา่ งเหมาะสม

กับพระภกิ ษ
ุ
๕. ทกั ษะ
เกีย่ วกับ
๔. นำเสนอความรู้
ต่อบคุ คล

ตามฐานะ
กระบวนการคดิ
การปฏิบัตติ น ใหมใ่ หม้ ีความ
ตา่ ง ๆ ตาม
๓. การเป็นศิษย
์
สร้างสรรค
์ อยา่ งเหมาะสม ชดั เจน

หลักศาสนา
ที่ดีตามหลกั ทิศ
ต่อบคุ คลต่าง ๆ ๕. ตั้งคำถามเพอื่
ตามท่ีกำหนด

เบอ้ื งขวาในทศิ ๖

ตามหลักศาสนา เป็นประเด็นใน

๓. ปฏบิ ัติหนา้ ท่ี
ของพระพุทธ
ตามท่กี ำหนด
การศกึ ษา “นกั เรียน
ของศาสนกิ ชน

ศาสนา


ควรปฏบิ ัตติ นต่อ
ที่ด
ี
๔. การปฏบิ ตั ิ

สาวกของศาสดา


หนา้ ทีช่ าวพุทธ

และบคุ คลต่าง ๆ


ตามพทุ ธปณธิ าน ๔


อย่างไร เพราะเหตุใด”



ในมหา

๖. ศกึ ษาเพอ่ื หา




ปรินิพพานสูตร


คำตอบด้วยวิธีการ







ทห่ี ลากหลาย






๗. สรุปความร
ู้





และนำเสนอ






๘. จัดทำรายงาน





เรือ่ งบทบาทและ





หนา้ ทข่ี องสาวก

180 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรูเ้ พอ่ื พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดับมธั ยมศึกษา


กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชี้วัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร้
ู







พร้อมกับการ





วิเคราะห์พฤติกรรม





ของตนเองท่ีปฏิบัติ





ตอ่ สาวกและบุคคล





ตา่ ง ๆ ด้วยความ





เหมาะสมและ






ไม่เหมาะสม






๙. แสดงบทบาท






สมมตเิ กยี่ วกับ







การปฏบิ ัตติ นอยา่ ง





เหมาะสมตอ่ บุคคล





ต่าง ๆ ตามหลัก





ศาสนาตามทก่ี ำหนด








สาระท่ี ๑
การปฏิบัตติ น
๑. การปฎิบัติตน

๑. ทกั ษะ

นิทรรศการ
๑. ตงั้ ประเด็น
ศาสนา ศีลธรรม
ในศาสนพิธี ในศาสนพิธี
การทำใหก้ ระจา่ ง
เก่ยี วกบั วนั สำคัญ
คำถาม “วันสำคญั
จริยธรรม
พิธกี รรม
- พิธที ำบุญ งานมงคล ๒. ทักษะ
ทางศาสนาที่ ทางศาสนามีความ
มาตรฐาน ส ๑.๒
อย่างถกู ต้อง
งานอวมงคล
การสรุป

นบั ถอื และ
สำคัญอยา่ งไร”

๔. ปฏิบตั ิตน
เปน็ การแสดง - การนิมนต์พระภิกษุ ลงความเห็น
นำเสนอแนวทาง ๒. รวบรวมขอ้ มลู
ในศาสนพธิ ี ความเคารพ
การเตรยี มทีต่ ง้ั ๓. ทักษะ
ในการธำรงรักษา เพื่อศึกษาและ

พิธกี รรม

ในหลกั ธรรม
พระพุทธรปู และ การวิเคราะห
์ ศาสนาทต่ี น หาคำตอบ

ได้ถกู ตอ้ ง
คำสอนและ
เคร่ืองบชู า การวง ๔. ทักษะ
นับถอื (วิธกี ารท่ี ๓. รวบรวมขอ้ มลู
๕. อธบิ ายประวัติ ธำรงรกั ษา
ด้ายสายสญิ จน ์
การประยกุ ต์ใช้ นกั เรยี นถนัด)
เก่ยี วกับวันสำคัญ
วันสำคัญทาง ไวซ้ งึ่ ศาสนา
การปลู าดอาสนะ ความรู้
ทางศาสนา

ศาสนาตามที่ ที่นบั ถือ
การเตรียมเคร่ือง ๕. ทักษะ
๔. ศึกษาประวตั ิของ
กำหนดและ รับรอง การจุดธูปเทียน
กระบวนการคดิ

วันสำคัญทางศาสนา
ปฏิบตั ิตนได้ และความสำคญั

ถกู ตอ้ ง
- ข้อปฏบิ ัติในวนั อย่างม
ี
ของศาสนพิธใี น

เลี้ยงพระ การถวาย วิจารณญาณ
การประกอบพธิ กี รรม

๖. แสดงตนเป็น ขา้ วพระพทุ ธ

๖. ทักษะ
ในวนั สำคัญ

พทุ ธมามกะ ทางศาสนา

หรอื แสดงตน การถวายไทยธรรม กระบวนการคิด
๕. สำรวจและ
การกรวดน้ำ
สร้างสรรค
์
เป็นศาสนกิ ชน

ของศาสนาท่ี ๒. ประวตั ิวัน
สำคัญทาง รวบรวมขอ้ มลู


ตนนับถือ
พระพุทธศาสนา ดา้ นการศาสนาใน

ในประเทศไทย
สถานการณ์ปจั จบุ นั


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพ่อื พัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั มธั ยมศกึ ษา
181

กลุ่มสาระการเรยี นรูส้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชี้วัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้


๗. เสนอแนวทาง ๖. วเิ คราะห์เปรียบเทียบ
- วันวสิ าขบชู า
ความเปลี่ยนแปลง

ในการธำรง (วันสำคัญสากล)
ของข้อมูลด้าน

รักษาศาสนา
การศาสนาใน
ท่ีตนนบั ถือ
- วนั ธรรมสวนะ สถานการณ์ปัจจุบัน
และเทศกาลสำคัญ
กับในอดีตทีผ่ า่ นมา

๗. นำเสนอขอ้ มูลที่
๓. หลกั ปฏบิ ัติตน มกี ารเปลี่ยนแปลง
ทง้ั ดา้ นดแี ละดา้ นที่
: การฟงั พระธรรม เป็นความเสือ่ ม

เทศนาการแตง่ กาย ของศาสนา

ในการประกอบ ๘. อภิปรายถงึ ผลที่
เกดิ จากความเสือ่ ม
ศาสนพิธที ว่ี ดั
ของศาสนา และหา
การงดเว้นอบายมุข
แนวทางในการธำรง
รกั ษาศาสนา

๔. การประพฤติ ๙. นำเสนอแนวทาง
ปฏิบตั ิในวัน ในการธำรงรักษา
ธรรมสวนะและ ศาสนาทตี่ นนับถอื
เทศกาลสำคัญ
ด้วยวธิ ีการท่ีนักเรยี น
๕. การแสดงตน ถนดั

เป็นพทุ ธมามกะ
๑๐. จัดนทิ รรศการ
เกยี่ วกับวนั สำคญั
- ขน้ั เตรียมการ
ทางศาสนาทนี่ ับถือ
และนำเสนอ
- ข้ันพิธกี าร
แนวทางในการธำรง
รกั ษาศาสนา

๖. การศึกษา ทต่ี นนบั ถือ (วิธีการ

เรยี นร้เู ร่อื ง

ทน่ี ักเรยี นถนัด)

องคป์ ระกอบของ
พระพุทธศาสนา
นำไปปฏบิ ตั แิ ละ
เผยแผต่ ามโอกาส

๗. การศึกษา


การรวมตัวของ
องคก์ รชาวพทุ ธ

๘. การปลกู จติ
สำนึกในดา้ น

การบำรงุ รักษาวดั
และพุทธสถาน
ให้เกิดประโยชน
์

182 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพอ่ื พัฒนาทกั ษะการคิด ระดับมัธยมศึกษา


กลุ่มสาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระท่ี ๒ หนา้ ที่พลเมอื ง วฒั นธรรม และการดำเนนิ ชีวิตในสงั คม


มาตรฐาน ส ๒.๑ เข้าใจและปฏิบัติตนตามหน้าที่ของการเป็นพลเมืองดี มีค่านิยมที่ดีงาม

และธำรงรักษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำรงชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมไทย
และสังคมโลกอยา่ งสนั ตสิ ุข


ตวั ช้วี ัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร
ู้
๑. ศกึ ษาความรู้
สาระที่ ๒
การกระทำ
๑. ลักษณะการ ๑. ทักษะ

ตารางเปรยี บ เกีย่ วกับลกั ษณะ


หน้าทีพ่ ลเมอื ง
ความผิดทางอาญา กระทำความผดิ การเปรียบเทียบ
เทยี บลกั ษณะ การกระทำความผดิ
วัฒนธรรม และ
และทางแพง่

ทางอาญาและ ๒. ทักษะ
ความผิดทาง ทางอาญาและโทษ
การดำเนนิ ชีวิต
มคี วามแตกต่าง โทษ
กระบวนการคดิ

อาญาและ
ลักษณะการกระทำ
ในสังคม
กันในลกั ษณะ ๒. ลกั ษณะการ อย่างม
ี
ทางแพง่ และ
ความผดิ ทางแพ่ง
มาตรฐาน ส ๒.๑
ของการกระทำผิด กระทำความผดิ วิจารณญาณ
บทลงโทษ
และความรบั ผดิ

๑. อธบิ ายความ และบทลงโทษ
ทางแพง่ และโทษ


ทางแพง่

แตกตา่ งของ
๓. ตวั อย่างการ

๒. วเิ คราะหข์ า่ ว

การกระทำ
กระทำความผิด

การกระทำของ
ความผดิ
ทางอาญา


บคุ คลทก่ี ระทำผดิ
ระหวา่ ง

๔. ตวั อย่างการ

กฎหมายแพง่

คดีอาญา

กระทำความผดิ

และกฎหมายอาญา
และคดีแพ่ง

ทางแพ่ง


ในหวั ข้อท่ีกำหนด





คอื






- ความแตกตา่ ง





ของการกระทำผิด






- ผลท่ีได้รบั จาก





การกระทำ






๓. จบั คผู่ ลดั กนั





อธบิ ายความรู้จาก





การวิเคราะห์






๔. อธบิ ายเกย่ี วกบั





ความแตกตา่ งของ





การกระทำผิด






ทางอาญาและ






การกระทำความผิด








แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้เพ่อื พัฒนาทักษะการคิด ระดบั มธั ยมศกึ ษา
183

กล่มุ สาระการเรยี นรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชวี้ ดั
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้




ทางแพง่ และผลจาก









การกระทำ






๕. สรุปตาราง






เปรยี บเทยี บ







ลกั ษณะความผดิ





ทางอาญาและ






ทางแพ่ง







และบทลงโทษ








สาระท่ี ๒
ทุกคนต้องม
ี
๑. ความหมาย ๑. ทักษะ

รายงาน
๑. ศกึ ษาความรู้


หนา้ ท่ีพลเมือง
ส่วนรว่ มในการ และความสำคญั การนำความรู้

การมสี ว่ นรว่ มใน

เกีย่ วกบั สิทธมิ นษุ ยชน
วฒั นธรรม และ
ปกปอ้ งคุ้มครอง ของสทิ ธมิ นุษยชน
ไปใช
้ การปกปอ้ ง การมีสว่ นรว่ ม
การดำเนินชวี ติ
สทิ ธมิ นษุ ยชน ๒. การมีสว่ นร่วม

๒. ทักษะ
คมุ้ ครองผ้อู น่ื คมุ้ ครองสิทธิมนุษยชน
ในสงั คม
ตามรฐั ธรรมนูญ
คุ้มครองสิทธิ การสรปุ
ตามหลกั สทิ ธิ ตามบทบัญญัติของ
มาตรฐาน ส ๒.๑

มนุษยชนตาม ลงความเหน็
มนษุ ยชน
รฐั ธรรมนญู แห่ง

๒. มีสว่ นร่วม

รฐั ธรรมนูญแห่ง

ราชอาณาจักรไทย

ในการปกป้อง
ราชอาณาจกั รไทย



๒. วิเคราะห์ขา่ ว
ค้มุ ครองผ้อู น่ื
ตามวาระและ

เกยี่ วกับการละเมดิ
ตามหลกั

โอกาสท
ี่

สทิ ธมิ นษุ ยชน

สทิ ธมิ นุษยชน

เหมาะสม


การคุ้มครองผอู้ ่นื





ตามหลกั สทิ ธมิ นษุ ยชน





ในประเดน็ ผล






ของการกระทำ






และแนวทางการ





แกไ้ ขหรอื การพฒั นา






๓. วางแผนการมี





ส่วนร่วมในการ





คุม้ ครองตนเอง






และผ้อู นื่ ตามหลัก





สิทธมิ นษุ ยชน และ





ตัดสนิ ใจนำไปปฏิบัต
ิ





๔. ร่วมมือกันปฏิบัติ





ตนในการปกปอ้ ง

184 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนร้เู พือ่ พัฒนาทักษะการคดิ ระดับมธั ยมศกึ ษา


กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้วี ดั
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนร
ู้






ค้มุ ครองตนเอง






และผอู้ ่นื ตามหลัก





สทิ ธิมนษุ ยชน






๕. รายงานผลการมี





ส่วนรว่ มการปกปอ้ ง





คมุ้ ครองผอู้ นื่ ตาม





หลกั สทิ ธิมนษุ ยชน








สาระที่ ๒
วฒั นธรรม
๑. ความสำคญั ทักษะกระบวน
รายงาน
๑. ระบุประเดน็


หนา้ ที่พลเมอื ง
มีความสำคัญ

ของวฒั นธรรม การคดิ อย่างมี การปฏบิ ัติตน

เร่ืองการอนรุ กั ษ์
วัฒนธรรม และ
ตอ่ วิถีชีวติ ของ ไทย ภมู ิปัญญา วิจารณญาณ
ในการอนุรกั ษ์ วัฒนธรรมไทยและ

การดำเนนิ ชีวิต
มนุษย์ จึงตอ้ ง ไทยและ
วฒั นธรรมไทย การเลือกรบั
ในสงั คม
ร่วมมือกนั วัฒนธรรมสากล

และเลือกรับ วฒั นธรรมสากล

มาตรฐาน ส ๒.๑
อนรุ ักษ์ ๒. การอนุรกั ษ์
วฒั นธรรมสากล
ทเี่ หมาะสม

๓. อนุรกั ษ์ วฒั นธรรมไทย วฒั นธรรมไทย

๒. ศกึ ษาและรวบรวม
วฒั นธรรมไทย และเลอื กรับ และภมู ปิ ญั ญา

ข้อมูลเกยี่ วกบั

และเลอื กรับ วัฒนธรรมสากล ไทยทีเ่ หมาะสม


วัฒนธรรมไทย
วฒั นธรรม อยา่ งเหมาะสม
๓. การเลือกรบั

วฒั นธรรมสากล

สากล

วฒั นธรรมสากล

ภูมิปัญญาไทย


ที่เหมาะสม

ทเ่ี หมาะสม


แลว้ ช่วยกันคดิ ถึง






ความสำคญั คณุ ค่า







ของเร่ืองดังกลา่ ว






๓. วิเคราะหข์ อ้ มูล





เก่ยี วกับวิธีการ





อนรุ ักษว์ ฒั นธรรมไทย





ภมู ิปัญญาไทย







การเลอื กรับ





วฒั นธรรมสากล






ทีเ่ หมาะสม






๔. พจิ ารณาหา





แนวทางการมีสว่ นร่วม





ในการอนุรกั ษ์







แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้เพ่ือพัฒนาทกั ษะการคิด ระดับมธั ยมศกึ ษา
185

กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้ีวัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนร้
ู






วัฒนธรรมไทย






ภมู ปิ ญั ญาไทยท่ี





เหมาะสม และเลือก





รบั วฒั นธรรมสากล






ทเ่ี หมาะสม ดว้ ยวธิ ี





การหลากหลาย






๕. ตัดสินใจเลือก





แนวทางทเ่ี หมาะสม






ในการอนุรกั ษ์





วัฒนธรรมไทย






ภมู ิปัญญาไทยและ





เลือกรับวัฒนธรรม-





สากล และนำไป





ปฏิบัต
ิ





๖. รายงานการ






ปฏิบัติตนในการ





อนุรกั ษว์ ัฒนธรรม





ไทยและเลอื กรับ





วฒั นธรรมสากล








สาระท่ี ๒
การขดั แยง้ ๑. ปจั จยั ท่กี อ่ ให้ ๑. ทกั ษะ
๑. หนงั สือ

๑. นำเสนอข่าว


หนา้ ที่พลเมอื ง
ภายในประเทศ เกิดความขดั แย้ง
กระบวนการคดิ
เลม่ เล็ก
เกย่ี วกับความ


วัฒนธรรม และ
ส่งผลกระทบ
๒. สาเหตุปญั หา
อยา่ งม
ี “แนวทางการ ขดั แยง้ กนั ทัง้ ใน
การดำเนนิ ชีวิต
ตอ่ ความมัน่ คง ทางสังคม
วิจารณญาณ
ดำเนินชวี ติ อย่าง ระดบั ชมุ ชน/สังคม
ในสังคม
และการพฒั นา ๓. แนวทาง
๒. ทกั ษะ
มคี วามสุขตาม หรอื ระดบั ประเทศ

มาตรฐาน ส ๒.๑
ประเทศ ซึง่
ความรว่ มมือใน กระบวนการคดิ
หลกั ปรัชญา
๒. อภิปรายร่วมกนั
๔. วิเคราะห์ ทกุ คนควรให
้ การลดความขัดแย้ง สรา้ งสรรค์
ของเศรษฐกจิ

ถงึ สาเหตขุ องความ
ปจั จัย
ความร่วมมอื กัน และการสร้าง พอเพียง”
ขดั แย้ง

ทีก่ ่อใหเ้ กดิ หาแนวทางเพือ่ ความสมานฉนั ท
์ ๒. บันทกึ ผล
๓. เขียนผงั มโนทศั น์
ปญั หาความ ลดความขดั แย้ง
๔. ปจั จัยท
่ี
การวเิ คราะห์ แสดงถึงปัจจัยสำคญั
ขัดแยง้ ใน
ส่งเสรมิ การดำรง กรณีศึกษาปัจจยั ของความขดั แยง้

ประเทศ และ
ชีวิตให้มีความสุข


186 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรเู้ พือ่ พัฒนาทกั ษะการคิด ระดับมัธยมศกึ ษา


กลุ่มสาระการเรยี นร้สู ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชีว้ ัด
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจดั

เสนอแนวคดิ รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนร
ู้
ในการลด
ความขดั แยง้
ทก่ี ่อใหเ้ กดิ ปัญหา ๔. ศกึ ษาความร
ู้

๕. เสนอแนวคิด ความขัดแยง้
เกี่ยวกบั ปจั จยั ท่กี ่อ
ในการดำรง ในประเทศ และ ใหเ้ กดิ ปญั หาความ
ชีวิตอย่างมี เสนอแนวคดิ
ขัดแยง้ ในประเทศ

ความสุข
ในการลดความ ๕. สร้างสรรค
์
ในประเทศ
ขัดแยง้
ผลงาน/รายงาน/


และสงั คมโลก
ทแี่ สดงถึงแนวทาง

ความรว่ มมอื กัน

ในการลดความ


ขดั แยง้ การสรา้ ง
ความสมานฉันท์
การส่งเสริมให้การ
ดำรงชวี ติ อยรู่ ว่ มกนั
อยา่ งมีความสุข

ในประเทศและโลก

๖. จดั ทำหนงั สอื

เล่มเลก็ “แนวทาง
การดำเนนิ ชีวิต


อยา่ งมคี วามสุข


ตามหลกั ปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียง”

เพ่ือลดปัญหาความ
ขดั แย้งในประเทศ
และเสนอแนวคิดใน
การลดความขัดแย้ง






แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้เพ่อื พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดับมัธยมศกึ ษา
187

กลุ่มสาระการเรยี นรูส้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๒ หน้าท่พี ลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชวี ติ ในสงั คม


มาตรฐาน ส ๒.๒ เข้าใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบัน ยึดมั่น ศรัทธา และ


ธำรงรักษาไว้ซึ่งการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย
์
ทรงเป็นประมขุ


ตัวชีว้ ัด

ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนรู
้

สาระท่ี ๒
การปกครอง ๑. ระบอบการ ๑. ทักษะ

๑. แผนภมู ิแสดง ๑. ศึกษาความรู้
หนา้ ที่พลเมอื ง
ระบอบเผด็จการ ปกครองแบบ

การรวบรวม การปกครอง
เร่ือง ระบอบการ
วัฒนธรรม และ
และระบอบ ตา่ ง ๆ ท่ีใช
้ ขอ้ มูล
แบบตา่ ง ๆ
ปกครองแบบต่าง ๆ
การดำเนนิ ชีวิต
ประชาธปิ ไตย ในยุคปจั จุบัน
๒. ทกั ษะ
๒. ตาราง
ทใี่ ชใ้ นยคุ ปจั จบุ ัน

ในสงั คม
เป็นระบอบ
๒. ความแตกต่าง กระบวนการคิด
เปรียบเทยี บ ๒. เขยี นแผนภูมิ
มาตรฐาน ส ๒.๒
การปกครองทใ่ี ช
้ ความคล้ายคลึง อยา่ งม
ี
ความแตกตา่ ง แสดงการปกครอง
๑. อธบิ ายระบอบ อยู่ในยุคปัจจบุ นั ของการปกครอง วจิ ารณญาณ
ความคลา้ ยคลงึ แบบตา่ ง ๆ พร้อม
การปกครอง สำหรับ

ของไทยกบั
ของการปกครอง สรปุ ลักษณะสำคญั
แบบตา่ ง ๆ
ประเทศไทย
ประเทศอ่นื ๆ

ของไทยกับ ของการปกครอง
ทใี่ ช้ในยุค มีการปกครอง ทมี่ กี ารปกครอง
ประเทศอืน่
แต่ละประเภท

ปจั จบุ นั
ระบอบ ระบอบ
ที่มีการปกครอง ๓. ศึกษาขอ้ มลู

๒. วิเคราะห์ ประชาธปิ ไตย ประชาธิปไตย

ระบอบ เกยี่ วกบั การปกครอง


เปรียบเทยี บ ซ่งึ มีความ

ประชาธปิ ไตย
ระบอบประชาธิปไตย


ระบอบ
คลา้ ยคลึง



ของประเทศต่าง ๆ

การปกครอง และแตกต่าง



๔. วิเคราะห
์
ของไทยกบั จากประเทศ




เปรียบเทยี บ


ประเทศอ่นื ๆ อน่ื ๆ



ความแตกตา่ งและ
ที่มกี าร



ความคลา้ ยคลงึ กัน
ปกครอง



ของการปกครอง

ระบอบ



ของไทยกบั ประเทศ
ประชาธปิ ไตย




อ่ืน ๆ ที่มีการ





ปกครองระบอบ





ประชาธิปไตย






๕. จัดทำตารางวิเคราะห
์





เปรยี บเทียบความ





แตกตา่ งและความ





เหมือนของการ






ปกครองไทยกบั







188 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นร้เู พอื่ พัฒนาทักษะการคิด ระดับมัธยมศึกษา


กลุม่ สาระการเรียนรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ช้วี ัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร้
ู ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู้





ประเทศอน่ื









ท่มี กี ารปกครอง






ระบอบประชาธปิ ไตย








สาระท่ี ๒
บทบญั ญัตขิ อง ๑. บทบญั ญตั ิ ทกั ษะการทำให้ การอภปิ ราย ๑. ศึกษาเกย่ี วกบั
หนา้ ทีพ่ ลเมือง
รฐั ธรรมนูญ

ของรฐั ธรรมนญู กระจา่ ง
มาตราทเ่ี กย่ี วขอ้ ง บทบัญญัตขิ อง
วัฒนธรรม และ
เก่ียวกับการ ในมาตราตา่ ง ๆ
กบั การเลือกตง้ั รัฐธรรมนญู โดยใช
้

การดำเนินชีวิต
เลือกตัง้ การมี ทเี่ กย่ี วข้องกับ
การมสี ว่ นรว่ ม ทกั ษะกระบวนการกล่มุ

ในสงั คม
สว่ นร่วมทางการ การเลอื กตัง้ การ
การตรวจสอบ ๒. สมาชิกใน


มาตรฐาน ส ๒.๒
เมอื งและการ มสี ว่ นรว่ ม และ
อำนาจรฐั
แตล่ ะกลมุ่ ร่วมกัน
๓. วิเคราะห์ ตรวจสอบการใช้ การตรวจสอบ
ตามรัฐธรรมนญู
วเิ คราะห์ความสำคญั
รฐั ธรรมนูญ อำนาจรัฐเป็น การใช้อำนาจรฐั


ของรัฐธรรมนญู

ฉบบั ปจั จุบนั หลกั สำคญั ของ ๒. อำนาจหน้าท่ี

๓. ร่วมกนั อภิปราย
ในมาตรา
การปกครอง ของรฐั บาล


ความจำเป็นในการ

ตา่ ง ๆ ท่ี ระบอบ ๓. บทบาท

มีรฐั บาลตามระบอบ
เกี่ยวข้องกับ ประชาธปิ ไตย
สำคญั ของ

ประชาธิปไตย

การเลอื กต้งั
รฐั บาลในการ

๔. การอภิปราย
การมสี ว่ นร่วม
บรหิ ารราชการ

มาตราทเ่ี กี่ยวขอ้ ง

และการตรวจ
แผน่ ดนิ


กบั การเลือกตัง้ การม
ี

สอบการใช้
๔. ความจำเปน็

สว่ นรว่ มการตรวจสอบ


อำนาจรฐั

ในการมรี ัฐบาล

อำนาจรฐั



ตามระบอบ

ตามรัฐธรรมนูญ



ประชาธปิ ไตย












แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้เพอ่ื พัฒนาทักษะการคดิ ระดับมัธยมศกึ ษา
189

กล่มุ สาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวช้ีวัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร
ู้

สาระที่ ๒
การพฒั นา ๑. ประเดน็ ทกั ษะ โครงงานพฒั นา ๑. แต่ละกลมุ่
หนา้ ทีพ่ ลเมอื ง
ประชาธปิ ไตย ปญั หาและผล กระบวนการคดิ

ประชาธปิ ไตย
ทำความเขา้ ใจปัญหา
วัฒนธรรม และ
ของไทยมปี ัญหา กระทบท่เี ป็น แกป้ ัญหา
ท่ีเป็นอปุ สรรค

การดำเนนิ ชีวิต
อปุ สรรค
อุปสรรคต่อ

ตอ่ การพฒั นา
ในสงั คม
ซ่งึ ทุกคนควร การพัฒนา ประชาธปิ ไตย

มาตรฐาน ส ๒.๒
รว่ มกนั แกไ้ ข
ประชาธิปไตย ของประเทศไทย

๔. วเิ คราะห์ ของประเทศไทย
๑.๑ ปญั หาคือ
ประเดน็ ปัญหา
๒. แนวทาง
อะไร

ทีเ่ ป็นอุปสรรค การแกไ้ ขปญั หา
๑.๒ มขี อ้ มลู ใด
ตอ่ การพัฒนา
เกย่ี วขอ้ งกับปัญหา

ประชาธิปไตย ๑.๓ ตอ้ งการ
ของประเทศ- ข้อมูลใดเพิม่ เตมิ

ไทยและเสนอ ๒. วางแผน
แนวทางแก้ไข
ออกแบบแก้ปัญหา


๓. ตรวจสอบและ
วเิ คราะหเ์ หตผุ ลใน
แต่ละประเดน็ หรอื
แตล่ ะขั้นตอนของ
แผนการแก้ปัญหา

๔. สรปุ และตรวจสอบ
แลว้ รายงานผล


การเสนอแนวทาง
แกไ้ ขปญั หาการพัฒนา

ประชาธิปไตย

๕. จดั ทำโครงงาน
พฒั นาประชาธปิ ไตย


190 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พ่อื พัฒนาทักษะการคิด ระดบั มธั ยมศึกษา


กลมุ่ สาระการเรียนรูส้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๓ เศรษฐศาสตร
์

มาตรฐาน ส ๓.๑ เข้าใจและสามารถบริหารจัดการทรัพยากรในการผลิตและการบริโภค

การใช้ทรัพยากรท่ีมีอยู่จำกัดได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า รวมท้ังเข้าใจ

หลกั การของเศรษฐกิจพอเพยี ง เพอ่ื การดำรงชีวติ อย่างมีดลุ ยภาพ


ตัวช้ีวดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ช้ินงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้


สาระท่ี ๓
กลไกราคาเปน็ ๑. ความหมาย ๑. ทกั ษะ

การอธิบาย
๑. ศึกษา
เศรษฐศาสตร
์ เคร่อื งมอื ใน และประเภท

การสร้างความรู้
การทำงาน

สถานการณ์


มาตรฐาน ส ๓.๑
ระบบเศรษฐกิจ ของตลาด
๒. ทกั ษะ
ของกลไกราคา เกี่ยวกับการ
๑. อธบิ ายกลไก แบบเสรีนยิ ม
๒. ความหมาย การเปรยี บเทียบ
ในระบบเศรษฐกิจ เปลยี่ นแปลง

ราคาในระบบ
และตวั อยา่ ง
๓. ทกั ษะ
เสรีนยิ ม
ราคาที่มผี ลต่ออปุ สงค์
เศรษฐกิจ

ของอปุ สงค์

การประยกุ ต
์

และอปุ ทานในชวี ติ


และอปุ ทาน
ใช้ความร ู้

ประจำวัน



๓. ความหมาย

๒. วเิ คราะห์สาเหตุ


และความสำคญั

การเปลย่ี นแปลง


ของกลไกราคา

ของภาวะดลุ ยภาพ



และการกำหนด

๓. อธบิ ายการทำงาน


ราคาในระบบ

ของกลไกราคา



เศรษฐกจิ


ในระบบเศรษฐกิจ


๔. หลักการปรับ

เสรีนยิ ม



และเปลีย่ นแปลง





ราคาสินคา้ และ





บริการ











สาระท่ี ๓
การมีสว่ นร่วม
๑. สำรวจสภาพ ๑. ทกั ษะ

โครงงาน
๑. สำรวจสภาพ
เศรษฐศาสตร
์ ในการแก้ไข ปจั จบุ นั ปญั หา การวิเคราะห์
“การแกป้ ญั หา ปญั หาด้านสังคม
มาตรฐาน ส ๓.๑
ปญั หาและ ทอ้ งถนิ่ ทง้ั ทาง ๒. ทกั ษะ
และพฒั นา
เศรษฐกจิ และ


๒. มสี ว่ นรว่ ม
พฒั นาท้องถ่ิน ด้านสังคม กระบวนการคดิ ทอ้ งถ่นิ ตามหลกั สิ่งแวดล้อมในชุมชน

ในการแกไ้ ข ตามปรัชญา
เศรษฐกิจและ
แกป้ ญั หา
เศรษฐกิจ
๒. แยกแยะปญั หา
ปญั หาและ ของเศรษฐกิจ
ส่ิงแวดล้อม

พอเพียง”
โดยใชห้ ลกั แนวทาง
พัฒนาท้องถนิ่ พอเพยี ง
๒. วิเคราะห์

ปรัชญาของ
ตามปรชั ญา
ปัญหาของทอ้ งถ่ิน

เศรษฐกิจพอเพยี ง

ของเศรษฐกจิ
โดยใชป้ รชั ญา




แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทกั ษะการคิด ระดับมธั ยมศึกษา
191

กล่มุ สาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม