แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๓๓
คดีนําคดีมาฟูองตํอศาลเกินกําหนด หน่ึงปีนับแตํวันดังกลําว จึงพ๎นกําหนดระยะเวลาการฟูองคดี
ตามมาตรา ๕๑ แหงํ พระราชบญั ญตั ิ จดั ตง้ั ศาลปกครองฯ (คาํ สั่งศาลปกครองสูงสุดที่ ๒๙๙/๒๕๔๖)
๕.1.2) กรณีท่ีถือว่า ผู้ฟ้องคดีรู้หรือควรรรู้ถึงเหตุแห่งการฟ้องคดีตั้งแต่วันท่ีได้
รบั ทราบการปฏิเสธการชาระเงินค่าเสยี หาย
การที่ผู๎ฟูองคดีซึ่งเป็นผู๎รับจ๎างรับทราบการปฏิเสธการ ชําระเงินชดใช๎คําเสียหาย
จากกรณีที่ผ๎ูถูกฟูองคดีซ่ึงเป็นผ๎ูวําจ๎างจํายคําจ๎างตามสัญญาจ๎าง กํอสร๎างและปรับปรุงขยายการ
ประปาหาดใหญํให๎แกํผฟ๎ู ูองคดลี าํ ช๎าเมอื่ วันที่ ๒๐ กันยายน ๒๕๔๒ ถือวําข๎อพิพาทได๎เกิดข้ึนหรือมี
การโต๎แย๎งสทิ ธขิ องผู๎ฟอู งคดแี ล๎วนบั แตํวนั ท่ี ๒๐ กันยายน ๒๕๔๒ ผ๎ูฟูองคดีจึงได๎รู๎หรือควรรู๎ถึงเหตุ
แหงํ การฟอู งคดมี าตั้งแตวํ ันดังกลาํ ว เมื่อมา ฟูองคดีตํอศาลปกครองในวันท่ี ๒ กันยายน ๒๕๔๕ จึง
เป็นการฟูองคดีเมื่อพ๎นกําหนดระยะเวลา หน่ึงปีตามมาตรา ๕๑ แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาล
ปกครองฯ และแม๎จะนบั ระยะเวลาการ ฟอู งคดีจากวันท่ีศาลปกครองเปิดทําการในวันท่ี ๙ มีนาคม
๒๕๕๔ จนถึงวันฟูองคดีก็พ๎น ระยะเวลาหนึ่งปีแล๎วเชํนกัน (คําสั่งศาลปกครองสูงสุด
ท่ี 3๕๖/๒๕๔๖)
กรณีฟูองวํา กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน (ผู๎ฟูองคดี) ได๎ทํา
สัญญาจ๎างห๎างห๎ุนสํวนจากัด พ. (ผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๑) กํอสร๎างเข่ือน ระบบสํงน๎า โรงไฟฟูาและ
สวํ นประกอบ ของโครงการไฟฟูาพลังน๎าห๎วยน๎าขํุน อาเภอแมํสรวย จังหวัดเชียงราย แตํคูํสัญญามี
ข๎อพิพาทกันในเรอ่ื งการสํงมอบงานงวดสุดทา๎ ยท่ผี ฟู๎ อู งคดีไมยํ อมรบั มอบงานงวดสุดท๎ายและจํายเงิน
คาํ จา๎ งงวดดังกลําวให๎แกผํ ถ๎ู ูกฟอู งคดที ่ี ๑ ซ่ึงตํอมา ผฟ๎ู อู งคดไี ด๎มหี นังสือลงวนั ท่ี ๑๖ ตุลาคม ๒๕๔๔
เรํงรัดให๎ผู๎ถูกฟูองคดีที่ ๑ เข๎าซํอมแซมงานท่ีชารุดบกพรํองให๎แล๎วเสร็จภายใน ๑๕ วัน นับแตํวันท่ี
ได๎รับหนังสือ มิฉะนั้นให๎ถือวําหนังสือดังกลําวเป็นการบอกเลิกสัญญา ซ่ึงผู๎ถูกฟูองคดีท่ี ๑ ได๎รับ
หนงั สือดังกลาํ วในวันที่ ๑๗ ตลุ าคม ๒๕๔๔ จึงครบกาํ หนด ๑๕ วนั ในวันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๔๔
เมื่อครบกําหนดดังกลาํ วแล๎ว ผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๑ เพิกเฉย จึงถือได๎วํา ผู๎ฟูองคดีได๎บอกเลิกสัญญากับผ๎ู
ถูกฟูองคดีท่ี ๑ ในวันที่ ๒ พฤศจิกายน ๒๕๔๔ วันดังกลําว จึงกํอให๎เกิดสิทธิกับผ๎ูฟูองคดีในการริบ
หลักประกันและเรียกร๎องคําเสียหายจากผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๑ ตามสัญญาพิพาท ข๎อ ๒๑ จึงเป็นวันท่ีมี
เหตุแหํงการฟูองคดีน้ีเกิดขึ้น แตํวันดังกลําวยังไมํมีการปฏิเสธการชําระหน้ีหรือโต๎แย๎งเก่ียวกับ
สัญญาทางปกครอง จงึ ยงั ไมํใชํวันท่รี ูเ๎ หตแุ หํงการฟอู งคดี ซึง่ วนั ที่รู๎เหตุแหํงการฟูองคดีในกรณีของผ๎ู
ฟูองคดีน้ัน เป็นวนั ท่ีผ๎ฟู อู งคดีไดม๎ หี นังสือดํวนท่สี ดุ ลงวันท่ี ๑๓ มกราคม ๒๕๕๙ แจง๎ ให๎ผถู๎ ูกฟอู งคดี
ที่ ๑ ชดใช๎คําเสียหายภายใน ๗ วัน นับแตํวันท่ีได๎รับหนังสือ ซ่ึงผู๎ถูกฟูองคดีที่ ๑ ได๎รับหนังสือ
ดังกลําวในวันที่ ๑๕ มกราคม ๒๕๕๙ จึงครบกําหนด๗ วัน ในวันท่ี ๒๒ มกราคม ๒๕๕๙ เม่ือครบ
กาํ หนดดงั กลาํ วแล๎ว ผ๎ูถูกฟอู งคดที ่ี ๑ เพิกเฉยวันดังกลําวจึงเป็นวันท่ีมีการปฏิเสธการชําระหนี้ตาม
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๓๔
สัญญา หรอื เป็นวันท่ีมขี อ๎ โตแ๎ ย๎งเกย่ี วกับสญั ญาทางปกครอง จงึ เปน็ วันทร่ี ๎เู หตุแหงํ การฟูองคดนี ี้ การ
ท่ีผู๎ฟูองคดีนําคดีมาฟูองในวันที่ ๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๙ จึงเป็นการนําคดีมาฟูองภายในห๎าปีนับแตํ
วันที่ร๎ูเหตุแหํงการฟูองคดีอยํางไรก็ตาม เมื่อวันที่มีเหตุแหํงการฟูองคดีนี้ คือ วันท่ี ๒ พฤศจิกายน
๒๕๔๔ ผูฟ๎ ูองคดี จงึ ต๎องนําคดนี ้ีมาฟูองภายในวันท่ี ๒ พฤศจิกายน ๒๕๕๔ การท่ีผู๎ฟูองคดีนําคดีมา
ฟูองเมอื่ วันท่ี ๑๘ กมุ ภาพันธ์ ๒๕๕๙ จึงเป็นการยื่นฟูองเกินกวําสิบปีนับแตํวันที่มีเหตุแหํงการฟูอง
คดีตามมาตรา ๕๑ แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ (คําส่ังศาลปกครองสูงสุดที่ ๔๘๓/
๒๕๖๐)
๕.๒) การขอให้ชดใชค้ ่าเสยี หาย จากการบอกเลิกสัญญา
๕.2.1) กรณีที่ถือวา่ วันที่ผู้รับจ้างได้มีหนังสือแจ้งต่อผู้ว่าจ้างว่า ผู้ว่าจ้างไม่มี
เหตุผลทีจ่ ะบอกเลกิ สญั ญากับผ้รู บั จา้ งได้ เป็นวันทผี่ ู้รบั จา้ งรหู้ รือควรร้ถู ึงเหตุแห่งการฟอ้ งคดี
สัญญาซ้ือขายชุดควบคุมความเร็ว Electronic Governor สําหรับเครื่องยนต์
S.E.M.T. Pielstick ๑๖ PA ๔ V ๑๔๕ CP or VG ขนาด ๒๒๕๐ HP (๑๖๕๖ KW) สําหรับรถจักร
ดีเซลไฟฟูา “อัลสต็อม” ระหวํางการรถไฟแหํงประเทศไทย (ผ๎ูถูกฟูองคดี) กับผู๎ฟูองคดีเป็นคดีที่มี
คํูสัญญาฝุายหน่ึงคือ ผ๎ูถูกฟูองคดีซึ่งเป็นรัฐวิสาหกิจที่จัดต้ังขึ้นโดย พระราชบัญญัติการรถไฟแหํง
ประเทศไทย พุทธศักราช ๒๔๕๔ สัญญาซ้ือขายฉบับน้ีจึงเป็น สัญญาท่ีมีคูํสัญญาฝุายหนึ่งเป็น
หนํวยงานทางปกครองตามมาตรา ๓ แหํงพระราชบัญญัติจัดตั้ง ศาลปกครองฯ ประกอบกับชุด
ควบคุมความเร็วตามสัญญาซื้อขายเป็นเครื่องมือหรืออุปกรณ์ สําคัญท่ีใช๎ในการควบคุมความเร็ว
รอบและกําลังเครื่องยนต์ของรถจักรดีเซลไฟฟูาให๎การเดิน รถไฟปลอดภัย วัตถุแหํงสัญญาในคดีนี้
จึงเป็นการจัดให๎มีเครื่องมือหรืออุปกรณ์สําคัญที่จําเป็น ตํอการจัดทําบริการสาธารณะด๎านการ
คมนาคมใหบ๎ รรลผุ ล และวตั ถปุ ระสงคห์ ลักของการใช๎ เครอื่ งมือหรอื อุปกรณ์ดังกลาํ ว จึงเปน็ การจัด
ให๎มีส่ิงอันเป็นสาธารณูปโภคท่ีจําเป็นตํอการเดินรถไฟเพื่อบริการสาธารณะให๎ความปลอดภัยแกํ
ผู๎โดยสารจึงเป็นประโยชน์โดยตรงตํอประชาชน ที่มาขอรับบริการสาธารณะด๎านการคมนาคม
สัญญาดังกลําวจึงเป็นสัญญาทางปกครอง ตามมาตรา ๓ แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ
คดีนี้จึงเปน็ คดพี ิพาทเกี่ยวกับสญั ญา ทางปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหน่งึ (๔) แหงํ พระราชบัญญัติ
ดังกลําว เม่ือปรากฏวําผู๎ฟูองคดี ไมํสามารถสํงมอบงานตามสัญญา ผ๎ูถูกฟูองคดีจึงมีหนังสือแจ๎ง
เตือนและแจ๎งวําหากพ๎นกําหนด ผู๎ถูกฟูองคดีจะบอกเลิกสัญญาโดยทันที ซึ่งตํอมาผู๎ถูกฟูองคดีได๎มี
หนังสือลงวันที่ ๑ มีนาคม ๒๕๕๐ บอกเลิกสัญญาดังกลําวและเรียกให๎ผู๎ฟูองคดีชําระคําปรับ แตํผู๎
ฟอู งคดีมหี นังสอื ลงวนั ที่ ๑๓ มนี าคม ๒๕๕๐ แจ๎งวาํ ผถ๎ู ูกฟอู งคดีไมํมเี หตผุ ลท่ีจะบอกเลิกสญั ญากบั ผู๎
ฟูองคดี กรณดี งั กลําว ถือวาํ วนั ทผ่ี ๎ูฟูองคดีมีหนังสือลงวนั ที่ ๑๓ มีนาคม ๒๕๕๐ ถึงผู๎ถูกฟูองคดี เป็น
วนั ที่ผ๎ฟู ูองคดี ได๎รหู๎ รอื ควรร๎ูถึงเหตุแหงํ การฟูองคดนี ี้ เมื่อผ๎ูฟูองคดีได๎ยน่ื ฟูองคดีตํอศาลปกครองเมื่อ
วันท่ี ๒๓ มีนาคม ๒๕๕๐ เพื่อขอให๎ผ๎ูถูกฟูองคดีชดใช๎คําเสียหายจากการบอกเลิกสัญญาที่ไมํชอบ
จึงเป็นการ ย่ืนฟูองคดีภายในกําหนดระยะเวลาที่บัญญัติไว๎ในมาตรา ๕๑ แหํงพระราชบัญญัติ
เดียวกนั (คําสั่งศาลปกครองสงู สุดที่ ๔๕๑/๒๕๕๐)
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๓๕
๕.2.2) กรณีที่ถือว่า วันที่ผู้รับจ้างได้รับหนังสือแจ้งการบอกเลิกสัญญาจากผู้
ว่าจ้าง เปน็ วนั ทผ่ี รู้ ับจ้างรู้หรือควรรถู้ งึ เหตุแหง่ การฟ้องคดี
ในคดีที่การไฟฟูาสํวนภูมิภาค (ผู๎ฟูองคดี) ซ่ึงเป็นหนํวยงาน ทางปกครองผ๎ูวําจ๎าง
เห็นวํา ผ๎ูถูกฟูองคดีซึ่งเป็นผ๎ูรับจ๎างตามสัญญาจ๎างกํอสร๎างสถานีรถไฟ พร๎อมติดตั้งอุปกรณ์ไฟฟูา
ทํางานไมํแลว๎ เสร็จตามสัญญา จึงบอกเลิกสัญญาและยื่นฟูองเรียก คําปรับตามสัญญา แตํผ๎ูถูกฟูอง
คดีได๎ย่ืนฟูองแย๎งโดยอ๎างวําผ๎ูฟูองคดีบอกเลิกสัญญา โดยท่ี สัญญาดังกลําวยังไมํครบกําหนด
ระยะเวลาทํางานแล๎วเสร็จ ผ๎ูฟูองคดีจึงเป็นฝุายปฏิบัติ ผิดสัญญา ผ๎ูฟูองคดีจึงไมํมีสิทธิบอกเลิก
สัญญาและเป็นการบอกเลิกสัญญาฝุายเดียว โดยผ๎ูถูกฟูองคดีซึ่งเป็นคํูสัญญาไมํได๎ยินยอม จึงเป็น
การบอกเลิกสัญญาท่ีไมํชอบด๎วยกฎหมาย เป็นเหตุให๎ผ๎ูถูกฟูองคดีได๎รับความเสียหาย น้ัน มูลเหตุ
แหํงการฟูองคดี (ฟูองแย๎ง) เป็นกรณี พิพาทเกี่ยวกับสัญญาทางปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง
(๔) แหํงพระราชบญั ญัติจดั ตั้ง ศาลปกครองฯ โดยท่ีคาํ ฟอู งแย๎งนั้นให๎ถือเสมือนเป็นคําฟูองใหมํตาม
ข๎อ ๔๔ ของระเบยี บฯ วาํ ด๎วยวิธพี จิ ารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๓ ผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๑ จึงต๎องย่ืนฟูอง
แยง๎ ภายในหนง่ึ ปี นบั แตํวันทรี่ ห๎ู รือควรรถู๎ ึงเหตแุ หงํ การฟูองคดี แตไํ มํเกินสิบปีนับแตํวันท่ีมีเหตุแหํง
การฟูองคดี ตามมาตรา ๕๑ แหํงพระราชบัญญัติเดียวกัน และหากย่ืนฟูองเม่ือพ๎นกําหนดเวลา
ดังกลําวแล๎ว ศาลปกครองต๎องมคี าํ สั่งไมํรบั คาํ ฟอู งไวพ๎ ิจารณาและจาํ หนาํ ยคดีออกจากสารบบความ
ตามข๎อ ๓๐ วรรคสอง ของระเบียบฯ วําด๎วยวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๓ ดังน้ัน เม่ือผู๎ถูก
ฟูองคดี ที่ ๑ ไดร๎ บั หนงั สอื บอกเลกิ สญั ญาจา๎ งเหมาดังกลาํ วเมื่อวนั ท่ี ๒ สงิ หาคม ๒๕๔๙ จึงถือวํา มี
ข๎อพิพาทเกยี่ วกบั สัญญาอันเป็นเหตุแหงํ การฟอู งคดตี งั้ แตวํ นั ดังกลําว และถือวําผู๎ถูกฟูองคดี ท่ี ๑ ร๎ู
หรือควรร๎ูถึงเหตุแหํงการฟูองคดีต้ังแตํวันท่ี 6 สิงหาคม ๒๕๕๙ หากผู๎ถูกฟูองคดีที่ ๑ เห็นวําการ
บอกเลิกสัญญาดังกลําวของผ๎ูฟูองคดีไมํชอบด๎วยกฎหมาย ผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๑ ก็ชอบ ที่จะใช๎สิทธิย่ืน
ฟูองคดีตํอศาลนับแตํวันดังกลําวเชํนกัน การที่ผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๑ ยื่นคําฟูองแย๎ง เมื่อวันท่ี ๑๐
สิงหาคม ๒๕๕๐ จึงเป็นการยื่นฟูองเมื่อพ๎นกําหนดระยะเวลาการฟูองคดีตาม มาตรา ๕๑
แหํงพระราชบัญญัติจัดต้งั ศาลปกครองฯ ศาลปกครองจงึ ไมํอาจรบั คําฟูองแย๎ง ของผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๑
ไว๎พิจารณาตามนัยข๎อ ๓๐ วรรคสอง ของระเบียบฯ วําด๎วยวิธีพิจารณา คดีปกครองฯ (คําสั่ง
ศาลปกครองสูงสดุ ท่ี ๘88/๒๕๕๐)
๕.2.3) ในกรณีท่ไี ม่ปรากฏว่า ผู้รับจ้างได้รับหนังสือแจ้งการบอกเลิกสัญญาใน
วันใด ถือว่า ผู้รับจ้างได้รับทราบถึงหนังสือดังกล่าวอย่างช้าท่ีสุด ในวันที่ผู้รับจ้างมีหนังสือ
อทุ ธรณห์ รือคัดคา้ นการบอกเลิกสญั ญา
ในคดีท่ีจังหวัดนครราชสีมา (ผ๎ูฟูองคดี) ได๎วําจ๎างผู๎ถูกฟูองคดี กํอสร๎างปรับปรุง
เรือนจํากลางนครราชสีมา ซ่ึงสัญญาดังกลําวเป็นสัญญาทางปกครอง ตามมาตรา ๓ แหํง
พระราชบัญญตั จิ ัดต้ังศาลปกครองฯ เมอื่ ผ๎ฟู อู งคดเี หน็ วําผถ๎ู ูกฟูองคดี ไมสํ ามารถสํงมอบงานกอํ สรา๎ ง
ตามท่กี ําหนดในสัญญาไดจ๎ งึ ย่ืนฟูองคดีเพอื่ เรียกรอ๎ งใหผ๎ ๎ูถกู ฟูองคดี ชําระคาํ ปรบั ตามสญั ญา แตํผู๎ถูก
ฟูองคดียื่นฟูองแย๎งวํา ผ๎ูฟูองคดีเป็นฝุายบอกเลิกสัญญาโดยมิชอบ เป็นเหตุให๎ผ๎ูถูกฟูองคดีได๎รับ
ความเสียหายนั้น เมอ่ื ไมปํ รากฏวําผถู๎ ูกฟูองคดไี ดร๎ ับหนงั สือ แจ๎งการบอกเลกิ สัญญาในวนั ใด แตผํ ๎ถู ูก
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๓๖
ฟอู งคดีมหี นงั สอื อทุ ธรณก์ ารบอกเลิกสัญญาดังกลําว ตอํ ผ๎ฟู อู งคดีเมื่อวันที่ ๑๕ กันยายน ๒๕๔๖ จึง
ถอื วําอยาํ งชา๎ ท่สี ดุ ผ๎ูถกู ฟูองคดไี ดร๎ บั ทราบการ บอกเลกิ สญั ญาตง้ั แตวํ นั ดงั กลาํ วแลว๎ เมอื่ ผ๎ถู กู ฟอู งคดี
ย่ืนฟูองแย๎งตํอศาลจังหวัดนครราชสีมา เมื่อวันท่ี ๗ ตุลาคม ๒๕๕๔ จึงพ๎นกําหนดระยะเวลา ๑ ปี
นับแตํวันที่รู๎หรือควรรู๎ถึงเหตุแหํงการ ฟูองคดี แม๎ตํอมาจะมีการโอนคดีมายังศาลปกครอง
นครราชสมี าตามมาตรา ๑๐ แหํงพระราชบญั ญตั ิ วําดว๎ ยการวินจิ ฉัยชี้ขาดอํานาจหน๎าทรี่ ะหวํางศาล
พ.ศ. ๒๕๔๒ ก็หาทําใหศ๎ าลปกครองนครราชสีมามีอํานาจรบั คําฟูองและคาํ ฟอู งแยง๎ คดีนีไ้ วพ๎ ิจารณา
ตอํ ไปได๎ (คาํ สัง่ ศาลปกครองสูงสดุ ที่ ๕๗๕/๒๕๕๐ และท่ี ๕๙๖/๒๕๕๐)
๕.2.4) ในกรณีทไี่ มป่ รากฏกวา่ ผรู้ บั จ้างไดร้ ับหนังสอื แจ้ง การบอกเลิกสัญญาใน
วนั ใด ถือวา่ ผรู้ บั จ้างได้รบั การแจ้งบอกเลกิ สญั ญาต้งั แต่วนั ที่ ผู้วา่ จ้างบอกเลกิ สญั ญาจา้ ง
กรณีที่ผู๎ฟูองคดีซ่ึงเป็นผ๎ูรับจ๎างตามสัญญาจ๎างกํอสร๎าง อาคารหอพักนิสิตหญิง ณ
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยกับจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (ผ๎ูถูกฟูองคดี) ฟูองขอให๎ผู๎ถูกฟูองคดีชดใช๎
คําเสียหายจากการบอกเลิกสัญญาซ่ึงอาศัยข๎อเท็จจริงท่ี คณะกรรมการตรวจการจ๎างเสนอตํอผู๎ถูก
ฟูองคดีซึ่งเป็นข๎อเท็จจริงท่ีไมํมีอยูํจริง อันเป็นการ บอกเลิกสัญญาโดยไมํชอบ น้ัน เนื่องจากการ
กระทําของคณะกรรมการตรวจการจ๎างเป็นข้ันตอน การตรวจรับงานที่ได๎กํอสร๎างเพ่ือทําการเบิก
จํายเงนิ ตามสญั ญาจ๎าง ดังนั้น การกระทาํ ของ คณะกรรมการในการตรวจการจ๎างจึงเป็นการปฏิบัติ
ตามสัญญา ไมํใชํเป็นการใช๎อํานาจหน๎าที่ ตามกฎหมายกระทําให๎ผ๎ูฟูองคดีได๎รับความเสียหาย อัน
เปน็ การกระทาํ ละเมดิ ตํอผ๎ูฟูองคดี แตํอยํางใด และโดยที่กรณีฟูองโต๎แย๎งวําการบอกเลิกสัญญาโดย
อาศัยข๎อเท็จจริงอันไมํมีอยํูจริง เป็นการบอกเลิกสัญญาโดยไมํชอบด๎วยกฎหมาย กรณีจึงเป็นคดี
พิพาทเก่ียวกับสัญญาทางปกครอง ตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๔) แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาล
ปกครองฯ ซง่ึ ผฟ๎ู อู งคดีจะต๎องนําคดี มาฟอู งตอํ ศาลภายในกาํ หนดระยะเวลาหน่ึงปีนับแตํวันที่รู๎หรือ
ควรรู๎ถึงเหตุแหํงการฟูองคดี แตํไมํเกินสิบปีนับแตํวันที่มีเหตุแหํงการฟูองคดีตามมาตรา ๕๑ แหํง
พระราชบัญญัติเดียวกัน ดังน้ัน เมื่อปรากฏข๎อเท็จจริงวําผ๎ูฟูองคดีอ๎างวําผู๎ถูกฟูองคดีได๎บอกเลิก
สัญญาเม่ือวันท่ี ๒๑ มกราคม ๒๕๕๘ แม๎จะไมํปรากฏหลักฐานวําผู๎ฟูองคดีได๎รับแจ๎งการบอกเลิก
สัญญาดังกลําว เมือ่ ใด แตํตอ๎ งถือวําผู๎ฟูองคดีได๎รับแจ๎งการบอกเลิกสัญญาตั้งแตํวันท่ี ๒๑ มกราคม
๒๕๕๘ ดังกลําวแล๎ว การท่ีผู๎ฟูองคดีนําคดีมาฟูองตํอศาลเมื่อวันที่ ๑๗ พฤษภาคม ๒๕๕๐ จึงเป็น
การฟูองคดีเมื่อพ๎นกําหนดระยะเวลาการฟูองคดีตามมาตรา ๕๑ แหํงพระราชบัญญัติข๎างต๎น
(คาํ สัง่ ศาลปกครองสงู สุดท่ี ๖๐๑/๒๕๕๐)
๕.2.5) กรณีทเ่ี อกชนผรู้ บั จา้ งเหน็ วา่ การบอกเลกิ สัญญาจา้ ง ของหน่วยงานทาง
ปกครองผู้ว่าจ้างไม่ชอบด้วยกฎหมาย จึงมีหนังสือบอกเลิกสัญญา กลับไปยังหน่วยงานทาง
ปกครองผู้ว่าจ้าง และนาคดีมาฟ้องต่อศาลขอให้หน่วยงาน ทางปกครองผู้ว่าจ้าง ชดใช้
ค่าเสียหายและคืนหนังสือค้าประกันการปฏิบัติตามสัญญา ให้แก่ผู้รับจ้าง ถือว่าวันที่เอกชนผู้
รับจ้างได้รับหนังสือแจ้งการบอกเลิกสัญญาจาก หน่วยงานทางปกครองผู้ว่าจ้างเป็นวันท่ีรู้หรือ
ควรรู้ถึงเหตุแห่งการฟ้องคดี หรืออย่างช้า ในวันที่เอกชนผู้รับจ้างมีหนังสือคัดค้านการบอกเลิก
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๓๗
สัญญาจ้าง มิใช่วันท่ีเอกชนผู้รับจ้าง มีหนังสือบอกเลิกสัญญากลับไปยังหน่วยงานทางปกครอง
ผวู้ า่ จ้าง
กรณีที่ผ๎ูถูกฟูองคดซี ่ึงเป็นเอกชนผรู๎ ับจา๎ งตามสัญญาจ๎าง กํอสร๎างโครงการปรับปรุง
ถนนกับกรงุ เทพมหานคร (ผถู๎ ูกฟูองคดี) ทํางานไมํแล๎วเสร็จตาม สัญญา ผ๎ูถูกฟูองคดีจึงใช๎สิทธิบอก
เลกิ สัญญาจา๎ งดงั กลําว แตํผูฟ๎ ูองคดีเหน็ วาํ การบอกเลิกสัญญาไมชํ อบดว๎ ยกฎหมาย เน่ืองจากเห็นวํา
ผ๎ูถูกฟูองคดีเป็นฝุายปฏิบัติผิดสัญญากับผู๎ฟูองคดีกํอน เป็นเหตุให๎ผู๎ฟูองคดีไมํสามารถดําเนินการ
กํอสร๎างให๎แล๎วเสร็จตามวัตถุประสงค์ของสัญญาจ๎างได๎ จึงมีหนังสือบอกเลิกสัญญากลับไปยังผ๎ูถูก
ฟูองคดี และไดน๎ ําคดีมาฟูองตอํ ศาลขอใหผ๎ ๎ถู กู ฟูองคดี ชดใชค๎ ําเสียหายจากการบอกเลิกสัญญา และ
คืนหนังสือคํ้าประกันการปฏิบัติตามสัญญาให๎แกํ ผู๎ฟูองคดี น้ัน เห็นวําผู๎ฟูองคดีชอบที่จะนําคดีมา
ฟอู งตอํ ศาลเพอ่ื โตแ๎ ย๎งการบอกเลิกสัญญาจ๎าง ดังกลําวได๎ภายในหนึ่งปีนับแตํวันที่ได๎รับหนังสือแจ๎ง
บอกเลิกสัญญาจ๎างจากผู๎ถูกฟูองคดี ตามมาตรา ๕๑ แหํงพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ เม่ือ
ปรากฏวาํ ผถู๎ กู ฟอู งคดีมหี นงั สือ ลงวันที่ ๑๑ มนี าคม ๒๕๕๘ แจ๎งบอกเลิกสัญญาทางไปรษณีย์ไปยัง
ผฟ๎ู ูองคดตี ามที่อยทํู ี่ปรากฏ ในหนังสอื รับรองการจดทะเบียนนิติบุคคล แม๎ไมํปรากฏข๎อเท็จจริงวําผู๎
ฟูองคดีได๎รับหนังสือ ฉบับดังกลําวเม่ือใด แตํยํอมถือได๎วําผ๎ูฟูองคดีได๎รับหนังสือแจ๎งการบอกเลิก
สญั ญาจา๎ งอยํางชา๎ ในวนั ที่ ๑๑ เมษายน ๒๕๕๔ ซ่งึ เป็นวันที่ผูฟ๎ อู งคดีมีหนังสือคัดค๎านการบอกเลิก
สัญญาจ๎างไปยัง ผู๎ถูกฟูองคดี มิใชํนับตั้งแตํวันท่ี ๑๘ สิงหาคม ๒๕๕๔ ซึ่งเป็นวันที่ผ๎ูฟูองคดีได๎มี
หนงั สอื แจง๎ ขอบอกเลิกสัญญาจ๎างกับผ๎ูถูกฟูองคดี ดังนั้น เมื่อผู๎ฟูองคดีนําคดีมาฟูองตํอศาลในวันท่ี
๑๗ สิงหาคม ๒๕๔๙ จึงเป็นการฟูองเม่ือพ๎นกําหนดระยะเวลาหนึ่งปีนับแตํวันท่ีรู๎หรือควรรู๎ถึงเหตุ
แหํงการฟูองคดีตามมาตรา ๕๑ แหํงพระราชบัญญัติข๎างต๎นแล๎ว (คําสั่งศาลปกครองสูงสุด
ท่ี ๒8๖/๒๕๕๐)
๕.2.6) กรณีท่ีหน่วยงานทางปกครองผู้ว่าจ้างมีคาสั่งให้ ผู้รับจ้างหยุด
ดาเนนิ งาน ถือเปน็ การแสดงเจตนาบอกเลิกสัญญา วนั ท่ีผรู้ บั จ้างไดร้ บั แจง้ การแสดงเจตนาบอก
เลิกสัญญาดังกล่าว จึงเป็นวันท่ีผู้รับจ้างรู้หรือควรรู้ถึงเหตุแห่งการ ฟ้องคดี แต่หากปรากฏว่าผู้
รับจ้างได้ยื่นฟ้องคดีดังกล่าวต่อศาลยุติธรรม และต่อมา ศาลยุติธรรมได้มีคาส่ังจาหน่ายคดี
เพ่ือให้ผู้รับจ้างนาคดีมายื่นฟ้องต่อศาลปกครอง ซ่ึงเป็นศาลที่มีเขตอานาจ ผู้รับจ้างจะต้องย่ืน
ฟ้องคดีดังกล่าวภายในหกสิบวันนับแต่วันท่ีศาลยุติธรรมมีคาส่ังจาหน่ายคดีตามมาตรา ๑๓
วรรคสอง แห่งพระราชบัญญตั วิ า่ ดว้ ย การวินิจฉัยช้ีขาดอานาจหน้าท่รี ะหว่างศาล พ.ศ. ๒๕๔๒
กรณที ีเ่ ทศบาลเมอื งทุํงสง (ผ๎ถู ูกฟอู งคดี) ไดจ๎ ๎างเหมาให๎ ผู๎ฟอู งคดีทําการเกบ็ ขยะมูล
ฝอยภายในเขตพืน้ ทีข่ องผ๎ถู ูกฟอู งคดี เปน็ สญั ญาท่มี วี ัตถปุ ระสงค์ ให๎ผูฟ๎ อู งคดีจัดทําบริการสาธารณะ
จึงมลี ักษณะเปน็ สญั ญาทางปกครองตามมาตรา ๓ แหํง พระราชบัญญตั ิจดั ตง้ั ศาลปกครองฯ ขณะท่ี
ผ๎ูฟูองคดีดําเนินงาน ผ๎ูถูกฟูองคดีได๎มีหนังสือ ลงวันท่ี 4 มีนาคม ๒๕๔๒ สั่งให๎ผ๎ูฟูองคดีหยุดงาน
ตั้งแตํวนั ที่ ๑๑ มีนาคม ๒๕๔๗ ถอื เปน็ การ แสดงเจตนาบอกเลกิ สญั ญา การบอกเลิกสัญญาจึงมีผล
ตั้งแตวํ นั ที่ ๑๑ มีนาคม ๒๕๕๗ จึงถอื ได๎วําวนั ดงั กลําวเป็นวันท่ีผ๎ูฟูองคดีรู๎หรือควรร๎ูถึงเหตุแหํงการ
ฟูองคดีเพื่อเรียกคําเสียหาย กรณีที่เทศบาลเมืองทํุงสง (ผ๎ูถูกฟูองคดี) ได๎จ๎างเหมาให๎ ผู๎ฟูองคดีทํา
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๓๘
การเกบ็ ขยะมลู ฝอยภายในเขตพื้นที่ของผ๎ูถูกฟูองคดี เป็นสัญญาท่ีมีวัตถุประสงค์ ให๎ผู๎ฟูองคดีจัดทํา
บรกิ ารสาธารณะ จึงมีลกั ษณะเป็นสญั ญาทางปกครองตามมาตรา ๓ แหํง พระราชบัญญตั จิ ัดตัง้ ศาล
ปกครองฯ ขณะที่ผ๎ูฟูองคดีดําเนินงาน ผู๎ถูกฟูองคดีได๎มีหนังสือ ลงวันท่ี 4 มีนาคม ๒๕๕๗ ส่ังให๎ผู๎
ฟูองคดีหยุดงานตั้งแตํวันท่ี ๑๑ มีนาคม ๒๕๕๗ ถือเป็นการ แสดงเจตนาบอกเลิกสัญญา การบอก
เลกิ สญั ญาจึงมีผลตั้งแตวํ นั ท่ี ๑๑ มนี าคม ๒๕๕๒ จงึ ถือ ได๎วําวนั ดังกลาํ วเปน็ วนั ที่ผ๎ูฟูองคดรี หู๎ รอื ควร
รู๎ถึงเหตุแหํงการฟูองคดีเพ่ือเรียกคําเสียหาย ตามมาตรา ๕๑ แหํงพระราชบัญญัติดังกลําว แตํเม่ือ
ปรากฏวาํ ผ๎ูฟูองคดีไดน๎ าํ ขอ๎ พิพาทเดยี วกนั น้ี ไปย่นื ฟอู งตอํ ศาลจังหวดั ทํงุ สง และศาลมีคาํ สัง่ จําหนําย
คดีเมื่อวันท่ี ๑๙ กันยายน ๒๕๕๘ เน่ืองจากคดีอยูํในอํานาจพิจารณาพิพากษาของศาลปกครอง
นครศรีธรรมราช เมอื่ ปรากฏวาํ ระยะเวลาการฟูองคดไี ดค๎ รบกําหนดไปแล๎วในระหวํางการพิจารณา
ของศาลจังหวัดทุํงสง จึงต๎อง ขยายระยะเวลาการฟูองคดีออกไปอีกหกสิบวันนับแตํวันท่ี ๑๙
กันยายน ๒๕๕๔ ซึ่งเป็นวันที่ ศาลจังหวัดทุํงสงมีคําสั่งจําหนํายคดีตามมาตรา ๑๓ วรรคสอง แหํง
พระราชบัญญตั วิ าํ ด๎วย การวินจิ ฉัยชข้ี าดอาํ นาจหนา๎ ทร่ี ะหวาํ งศาล พ.ศ. ๒๕๔๒ ดังน้ัน การที่ผู๎ฟูอง
คดีนําข๎อพิพาท มายื่นฟูองตํอศาลปกครองในวันที่ ๑๗ พฤศจิกายน ๒๕๔๔ จึงเป็นการฟูองคดี
ภายในกําหนดระยะเวลาหน่ึงปีนับแตํวันที่รู๎หรือควรรู๎ถึงเหตุแหํงการฟูองคดีตามมาตรา ๔๑ แหํง
พระราชบญั ญัตจิ ัดตัง้ ศาลปกครองฯ (คําส่งั ศาลปกครองสูงสดุ ท่ี ๒๔๖/๒๕๕๐)
๕.2.๗) กรณีฟ้องขอให้ชาระค่าเสียหายอันเนื่องมาจากการท่ี หน่วยงานทาง
ปกครองผวู้ ่าจา้ งแก้ไขเปล่ียนแปลงขอ้ สัญญา ถอื วา่ ผ้ฟู ้องคดีรหู้ รือควรรู้ ถึงเหตุแห่งการฟ้องคดี
นบั แต่วันที่ผู้ฟ้องคดีได้มีหนงั สอื ขอรบั ความช่วยเหลือจาก คณะกรรมการพจิ ารณาหลักเกณฑ์ใน
การช่วยเหลือผู้ประกอบอาชีพงานก่อสร้างฯ ที่ได้รับผลกระทบจากการปรับปรุงระบบ
แลกเปลยี่ นเงินตรา
สัญญาจ๎างกํอสร๎างอาคารฝึกอบรมและพัฒนาเทคนิคทาง วิทยาศาสตร์ ระหวํางผู๎
ฟูองคดีซ่ึงเป็นผ๎ูรับจ๎างกับกรมวิทยาศาสตร์บริการ (ผ๎ูถูกฟูองคดี) ซึ่งเป็น ผ๎ูวําจ๎าง เป็นการจ๎างให๎
เอกชนจัดทําบริการสาธารณะ สัญญาดังกลําวจึงเป็นสัญญาทางปกครอง ตามมาตรา ๓ แหํง
พระราชบญั ญัตจิ ดั ตง้ั ศาลปกครองฯ และสญั ญาขา๎ งต๎นไดท๎ ําบนั ทกึ ข๎อตกลง แนบท๎ายใหม๎ กี ารแก๎ไข
เปลี่ยนแปลงข๎อสัญญาได๎ โดยให๎ถือเอาตามแนวทางการตอบข๎อหารือ ของสํานักงานปลัดสํานัก
นายกรัฐมนตรี ตํอมาเมอ่ื มกี ารแก๎ไขข๎อสัญญาและผู๎ฟอู งคดีเหน็ วํา การแก๎ไขเปลี่ยนแปลงข๎อสัญญา
ดังกลําวทาํ ใหต๎ นได๎รับความเสียหาย เน่ืองจากต๎องถูกปรับลด เงินคําจ๎าง จึงฟูองขอให๎ผู๎ถูกฟูองคดี
ปฏิบัติตามผลการพิจารณาของสํานักงานปลัดสํานัก นายกรัฐมนตรี และหากผลการพิจารณา
ดังกลําวปรากฏวําราคางานจ๎างไมํได๎ลดลงตามที่ ผู๎ถูกฟูองคดีกลําวอ๎าง ก็ให๎ผู๎ถูกฟูองคดีคืนเงิน
คาํ จา๎ งทีห่ ักไปแล๎วพรอ๎ มดอกเบย้ี ให๎แกํผฟู๎ อู งคดี นัน้ กรณีเป็นการโต๎แย๎งข๎อสัญญาอันเป็นคดีพิพาท
ตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๔) แหํง พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ เม่ือไมํปรากฏวําผู๎ฟูองคดี
ได๎รับหนังสือแจ๎งผลการพิจารณา ของสํานักนายกรัฐมนตรีและการปรับลดจํานวนเงินคําจ๎างของผู๎
ถูกฟอู งคดขี ๎างตน๎ เมอ่ื ใด แตํปรากฏวาํ ผ๎ูฟูองคดีได๎อา๎ งถงึ หนังสือดงั กลาํ วตามหนังสือของผู๎ฟูองคดีลง
วันที่ ๑๖ สิงหาคม ๒๕๔๒ ท่ีมีถึงคณะกรรมการพิจารณาหลักเกณฑ์ในการชํวยเหลือผ๎ูประกอบ
อาชีพงานกํอสร๎าง และผู๎ประกอบอาชีพงานอื่นกับทางราชการท่ีได๎รับผลกระทบจากการปรับปรุง
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๓๙
ระบบแลกเปลี่ยน เงินตรา เพือ่ ขอรับความชํวยเหลอื จากคณะกรรมการดังกลําว จึงถือวําผ๎ูฟูองคดีร๎ู
หรือควรรู๎ ถึงเหตุแหํงการฟูองคดีอยํางช๎าท่ีสุดนับแตํวันท่ี ๑๖ สิงหาคม ๒๕๔๒ การที่ผู๎ฟูองคดีนํา
คดมี าย่ืนฟอู งตอํ ศาลปกครองเม่ือวนั ที่ ๒๓ เมษายน ๒๕๕๕ จึงเปน็ การย่ืนฟอู งคดเี มือ่ พน๎ กําหนดมา
ย่ืนฟูองตํอศาลปกครองเม่ือวันที่ ๒๓ เมษายน ๒๕๕๕ จึงเป็นการย่ืนฟูองคดีเม่ือพ๎นกําหนด
ระยะเวลาการฟอู งคดตี ามมาตรา ๕๑ แหงํ พระราชบัญญตั ิจัดตง้ั ศาลปกครองฯ (คาํ ส่ัง ศาลปกครอง
สงู สดุ ที่ ๖๗๘/๒๕๕๙)
๕.2.๘) การฟ้องขอให้แก้ไขเปล่ียนแปลงคู่สัญญา และขอให้ ชดใช้ค่าเสียหาย
อันเกิดจากการปฏิบัติหน้าท่ีล่าช้าในการอนุมัติให้เปลี่ยนแปลงคู่สัญญา ระยะเวลาการฟ้องคดี
เรมิ่ นับต้งั แต่วนั ท่ีผูฟ้ อ้ งคดีไดท้ ราบคาส่งั ไมอ่ นมุ ตั ิให้เปล่ียนแปลงคู่สญั ญา
กรณีท่ีผ๎ูฟูองคดีที่ ๑ ทําสัญญารับจ๎างกํอสร๎างสะพาน คอนกรีตเสริมเหล็กกับ
องค์การบริหารสํวนตําบล (ผ๎ูถูกฟูองคดี) ตํอมาในระหวํางการกํอสร๎าง งานงวดที่ ๓ ผ๎ูฟูองคดีท่ี ๑
ประสบปัญหาทางการเงินอันเปน็ ผลจากวิกฤตการณท์ างเศรษฐกิจ จึงขอเปล่ียนแปลงคูํสัญญาจากผ๎ู
ฟูองคดีที่ ๑ เป็นผ๎ูฟูองคดีท่ี ๒ เพื่อให๎เข๎ามาทํางานงวดท่ี ๓ ให๎ แล๎วเสร็จตามสัญญาตามมติ
คณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ ๒๔ กันยายน ๒๕๔๑ เร่ืองมาตรการและ แนวทางปฏิบัติเก่ียวกับการให๎
ความชํวยเหลือผ๎ูประกอบอาชีพงานกํอสร๎างและผู๎ประกอบอาชีพ งานอื่นกับทางราชการ ซ่ึง
กําหนดให๎ผ๎ูประกอบการกํอสร๎างกับทางราชการท่ีได๎รับผลกระทบจาก การปรับปรุงระบบการ
แลกเปล่ียนเงนิ ตราสามารถเปล่ยี นแปลงคสูํ ญั ญาได๎ แตผํ ถ๎ู กู ฟูองคดี ไมํอนุญาตตามคําขอของผู๎ฟูอง
คดที ่ี ๑ โดยปรากฏตามคําส่งั ลงวันท่ี ๒๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๒ และผ๎ูฟูองคดีท่ี ๑ ได๎ทราบเหตุที่ผู๎ถูก
ฟูองคดีไมํอนุมัติให๎เปลี่ยนแปลงคูํสัญญาอันเป็นเหตุ กระทบสิทธิของผ๎ูฟูองคดีท่ี ๑ ในวันดังกลําว
แล๎ว ผ๎ฟู ูองคดที ่ี ๑ จงึ รูถ๎ ึงเหตุแหํงการฟอู งคดีต้ังแตํ วนั ท่ี ๒๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๒ การท่ีผ๎ูฟูองคดีทั้ง
สองนําคดมี าย่นื ฟูองตอํ ศาลปกครองเพอื่ ขอ เปลีย่ นแปลงคํูสัญญาและขอใหช๎ ดใช๎คําเสียหายอันเกิด
จากการปฏิบัติหน๎าที่ลําช๎าในการอนุมัติ เปลี่ยนแปลงคูํสัญญา นั้น เนื่องจากมาตรา ๔๔ แหํง
พระราชบัญญตั จิ ัดตงั้ ศาลปกครองฯ กาํ หนดให๎การฟูองคดีปกครองจะต๎องย่ืนฟูองภายในเก๎าสิบวัน
นบั แตวํ นั ทรี่ ๎ูหรือควรรถ๎ู ึงเหตุ แหงํ การฟอู งคดี และมาตรา ๕๑ กําหนดวําการฟูองคดีตามมาตรา ๙
วรรคหนง่ึ (๓) หรอื (๔) ใหย๎ นื่ ฟูองภายในหน่ึงปีนับแตํวันท่ีร๎ูหรือควรร๎ูถึงเหตุแหํงการฟูองคดี เม่ือผู๎
ฟูองคดีนําคดีมายื่นฟูองในวันที่ ๒๖ เมษายน ๒๕๔๔ จึงเป็นการยื่นฟูองคดีเม่ือพ๎นกําหนด
ระยะเวลาการฟูองคดี (คาํ สงั่ ศาลปกครองสงู สดุ ที่ ๑๕๘/๒๕๔8)
หมายเหตุ คดีพิพาทข๎างต๎นศาลปกครองสูงสุดไมํได๎วินิจฉัยโดยชัดเจนวํา ข๎อโต๎แย๎ง
กรณีหนํวยงานทางปกครองคูํสัญญาไมํอนุญาตให๎ผ๎ูรับจ๎างแก๎ไข เปล่ียนแปลงคูํสัญญาตามมติ
คณะรัฐมนตรี เร่ือง มาตรการและแนวทางปฏิบัติเก่ียวกับการให๎ ความชํวยเหลือผ๎ูประกอบอาชีพ
งานกํอสร๎างและผ๎ูประกอบอาชีพงานอื่นกับทางราชการ เป็นข๎อพิพาทท่ีเกิดจากการออกคําสั่งทาง
ปกครองโดยไมํชอบด๎วยกฎหมายตามมาตรา ๔ วรรคหน่ึง (๑) แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาล
ปกครองฯ หรือเป็นข๎อพิพาทเกี่ยวกับสัญญา ทางปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๔) แหํง
พระราชบัญญัติเดียวกัน อีกทั้งการนับระยะเวลา การฟูองคดีก็ไมํได๎วินิจฉัยโดยชัดเจนวํา เป็นการ
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๔๐
นบั ระยะเวลาการฟูองคดีตามมาตรา ๔๔ แหงํ พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ ที่กําหนดให๎การ
ฟูองคดปี กครองตอ๎ งยื่นฟูองภายใน เก๎าสบิ วันนบั แตวํ ันทร่ี ๎ูหรือควรรถู๎ ึงเหตแุ หํงการฟูองคดี หรอื ตาม
มาตรา ๕๑ ที่กําหนดให๎ การฟูองคดีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๓) หรือ (๔) ต๎องยื่นฟูอง
ภายในหนึง่ ปนี บั แตวํ ันทรี่ ู๎ หรอื ควรร๎ถู งึ เหตแุ หงํ การฟอู งคดีแตอํ ยํางใด
6. การฟอ้ งขอใหเ้ พิกถอนสญั ญาท่กี าหนดการรบั ขอ้ พพิ าทดว้ ยอนญุ าโตตุลาการ
กรณีฟูองวํา เทศบาลตําบลทํุงหัวช๎าง (ผู๎ถูกฟูองคดี) ได๎ทําสัญญาจ๎างผ๎ูฟูองคดีให๎
กอํ สรา๎ งระบบรบั น้าํ ดบิ แบบถังกรองใตน๎ าํ้ และระบบทอํ จํายนํ้าประปา โดยกํอนครบกําหนดสัญญาผ๎ู
ฟูองคดีได๎สํงมอบงานครบถ๎วนแล๎ว แตํผ๎ูถูกฟูองคดีแจ๎งให๎ผู๎ฟูองคดีแก๎ไขบํอน้ําดิบให๎มีน๎าเพียงพอ
แล๎วสํงมอบงานอีกครั้งหนึ่ง ซ่ึงผู๎ฟูองคดีไมํสามารถสํงมอบงานใหมํได๎ เน่ืองจากพ๎นระยะเวลาการ
ตรวจรับงานมาแล๎ว ผู๎ถูกฟูองคดีจึงมีหนังสือลงวันท่ี ๑๗ ธันวาคม ๒๕๕๒ ถึงผู๎ฟูองคดีแจ๎งยกเลิก
สัญญาดังกลําว ผ๎ูฟูองคดีจึงมีหนังสือลงวันท่ี ๒๘ ธันวาคม ๒๕๕๒ แจ๎งผ๎ูถูกฟูองคดีขอให๎เสนอ
ปัญหาดังกลําวให๎อนุญาโตตุลาการวินิจฉัยชี้ขาดตามข๎อ ๑๙ ของสัญญาโดยผู๎ฟูองคดีและผ๎ูถูกฟูอง
คดีได๎แตํงตั้งอนุญาโตตุลาการฝุายตนแล๎ว แตํอนุญาโตตุลาการที่ได๎รับแตํงต้ังกลับไมํประชุมเพ่ือ
เลอื กบุคคลและแตํงตัง้ เป็นประธานอนุญาโตตุลาการเพอ่ื พิจารณาข๎อพิพาทตามสัญญา ผู๎ฟูองคดีจึง
ยน่ื คําร๎องตํอศาลปกครองขอใหว๎ นิ จิ ฉยั สถานภาพผูท๎ ีไ่ ดร๎ บั แตงํ ตั้งเปน็ อนุญาโตตุลาการของคํูกรณีทัง้
สองฝุาย และให๎แตํงต้ังอนุญาโตตุลาการข้ึนมาเพ่ือพิจารณาข๎อพิพาทตามสัญญา ซึ่งศาลพิจารณา
แล๎วเห็นวํา ในขณะยื่นคําร๎องผ๎ูฟูองคดีและผ๎ูถูกฟูองคดียังไมํเคยแสดงเจตนาตกลงกันให๎
อนุญาโตตุลาการท่ีได๎รับการแตํงตั้งส้ินสุดลง อันเน่ืองจากเหตุท่ีอนุญาโตตุลาการไมํปฏิบัติหน๎าที่
ภายในระยะเวลาอันสมควร จงึ ถือได๎วํา ขณะยน่ื คําร๎องยังไมํมีข๎อโต๎แย๎งในเหตุดังกลําว ผ๎ูฟูองคดีจึง
ยงั ไมํมีสิทธยิ น่ื คําร๎องตอํ ศาล ตามมาตรา ๒๑ วรรคสอง แหงํ พระราชบัญญัติอนุญาโตตุลาการ พ.ศ.
๒๕๔๕ ศาลจึงมีคําส่ังเม่ือวันท่ี ๒๕ ธันวาคม ๒๕๕๕ ไมํรับคําร๎องของผ๎ูฟูองคดีไว๎พิจารณา ตํอมา
เมื่อวันที่ ๘ พฤษภาคม ๒๕๕๖ ผ๎ูถูกฟูองคดีและผ๎ูฟูองคดีได๎ทําบันทึกแนบท๎ายสัญญาตกลงยกเลิก
สัญญาข๎อ ๑๙ หลังจากนั้น ผู๎ฟูองคดีได๎มีหนังสือทวงถามคํากํอสร๎างจากผู๎ถูกฟูองคดี แตํกลับไมํได๎
รับเงินคํากํอสร๎าง จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลมีคําพิพากษาหรือคําส่ังให๎ผ๎ูถูกฟูองคดีชําระเงินคํา
กอํ สร๎างตามสญั ญา นน้ั
อายุความตามสัญญาพิพาทจะถือได๎วําสะดุดหยุดลงตามนัยมาตรา ๒๗ (๑) (๒)
แหงํ พระราชบัญญตั อิ นญุ าโตตลุ าการฯ ตํอเม่ืออนุญาโตตุลาการไดพ๎ ิจารณาขอ๎ พพิ าทตามที่ผ๎ฟู ูองคดี
เสนอเรือ่ งและวินิจฉัยวําผูฟ๎ อู งคดีเป็นฝุายชนะคดี แตหํ ากตรงข๎าม อนุญาโตตุลาการยังมิได๎ทําคําชี้
ขาดเสร็จเด็ดขาด โดยผู๎ฟูองคดีขอถอนการแตํงตั้งอนุญาโตตุลาการ มาตรา ๑๙๓/๑๘ ประกอบ
มาตรา ๑๙๓/๑๗ วรรคหน่งึ แหํงประมวลกฎหมายแพงํ และพาณชิ ย์ ให๎ถือวาํ อายุความไมํเคยสะดุด
หยุดลงเลย ดังนั้น การที่คูํกรณีในคดีนี้ตํางแตํงตั้งอนุญาโตตุลาการฝุายตนแตํตํอมาผู๎ฟูองคดีขอให๎
ศาลวินิจฉัยถึงการสิ้นสุดของอนุญาโตตุลาการ และขอให๎ศาลตั้งอนุญาโตตุลาการเพ่ือยุติข๎อพิพาท
ตามคาํ ร๎องลงวันที่ ๒๓ พฤศจิกายน ๒๕๕๕ และทสี่ ดุ ศาลมีคําสงั่ ไมํรับคําร๎อง เนื่องจากผู๎ฟูองคดียัง
ไมํมีสิทธิย่ืนคําร๎องตํอศาลปกครอง กรณีดังกลําวไมํถือวําผ๎ูฟูองคดีได๎ฟูองร๎องเพื่อตั้งฐานสิทธิ
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๔๑
เรียกรอ๎ งตามนยั มาตรา ๑๙๓/๑๔ (๒) แหํงประมวลกฎหมายเดียวกัน เมื่ออายุความการฟอู งร๎องคดี
ระหวํางคํูกรณีในคดีน้ีไมํเคยสะดุดหยุดลงตามนัยมาตรา ๑๙๓/๑๘ ประกอบมาตรา ๑๙๓/๑๗
วรรคหนึ่ง แหํงประมวลกฎหมายแพํงและพาณิชย์ การที่ผ๎ูฟูองคดีนําคดีมาฟูองตํอศาลวันที่
๔ มกราคม ๒๕๕๙ จึงเปน็ การนําคดีมาฟูองตํอศาลเม่ือลํวงเลยระยะเวลาการฟูองคดีตามนัยมาตรา
๕๑ แหงํ พระราชบญั ญตั ิจดั ตง้ั ศาลปกครองฯ (คําส่งั ศาลปกครองสงู สุดที่ ๘๐๙/๒๕๕๙)
7) การฟอ้ งแยง้ เรยี กค่าเสียหายเนอื่ งจากการถกู บอกเลิกสัญญาจ้าง
กรณีที่การเคหะแหงํ ชาติ (ผ๎ฟู ูองคดี) ฟอู งวํา ผ๎ูฟูองคดีไดต๎ กลงทําสัญญารํวมดําเนิน
กิจการโครงการบ๎านเอ้ืออาทรกับผู๎ถูกฟูองคดีท่ี ๑ และผู๎ถูกฟูองคดีท่ี ๒ แตํเม่ือครบกําหนด
ระยะเวลากํอสร๎างตามสัญญา ปรากฏวําผู๎ถูกฟูองคดีท่ี ๑ และผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๒ ทําการกํอสร๎างไมํ
แล๎วเสร็จตามสัญญา โดยมีพฤติกรรมท่ีมีลักษณะเป็นการทิ้งงาน ผู๎ฟูองคดี จึงมีหนังสือแจ๎งสงวน
สิทธเิ รยี กคาํ ปรับตามสัญญา และมหี นังสือบอกเลิกสัญญาและริบหลกั ประกันการปฏิบัติตามสัญญา
พร๎อมทั้งทวงถามให๎ผ๎ูถูกฟูองคดีที่ ๑ และผ๎ูถูกฟูองคดีที่ ๒ คืนเงินคําจ๎างลํวงหน๎าท่ีเหลือและชําระ
คาํ ปรับตามสญั ญาให๎แกํผูฟ๎ ูองคดี ผูถ๎ กู ฟอู งคดีที่ ๒ ฟูองแย๎งวํา การทีผ่ ฟ๎ู ูองคดีโดยผวู๎ ําการการเคหะ
แหํงชาติและเจ๎าหน๎าที่ของผ๎ูฟูองคดีไมํดําเนินการตามพระราชบัญญัติวําด๎วยการให๎เอกชนเข๎า
รํวมงานหรือดําเนินการในกิจการของรัฐ พ.ศ. ๒๕๓๕ เป็นการปฏิบัติหรือละเว๎นการปฏิบัติหน๎าท่ี
โดยมชิ อบ ทําใหก๎ ารดาํ เนินการกอํ สรา๎ งโครงการบ๎านเอือ้ อาทรตามสญั ญาลําช๎าและไมํแล๎วเสรจ็ ตาม
สญั ญา และสญั ญาเปน็ โมฆะ ขอใหผ๎ ฟู๎ อู งคดชี ดใช๎คาํ เสยี หายแกผํ ู๎ถกู ฟูองคดที ่ี ๒ นัน้ จากคําฟอู งแยง๎
ของผู๎ถูกฟูองคดีที่ ๒ ดังกลําวเห็นได๎วํา ข๎อกลําวอ๎างของผ๎ูถูกฟูองคดีที่ ๒ ดังกลําว เป็นการโต๎แย๎ง
การปฏบิ ัติตามสัญญาหรือสิทธิหน๎าที่ตามสัญญา โดยมิใชํการโต๎แย๎งเกี่ยวกับการกระทําละเมิดของ
เจา๎ หนา๎ ทขี่ องรฐั แตํอยํางใด และเมอ่ื ไมํปรากฏวํามีความเสียหายทีเ่ กิดขึน้ จากการกระทําละเมิดของ
ผู๎ฟูองคดีและเจ๎าหน๎าที่ของผู๎ฟูองคดีแยกตํางหากจากการปฏิบัติตามสัญญาหรือสิทธิหน๎าท่ีตาม
สัญญาดงั กลาํ วแล๎ว กรณีจึงเป็นคดีพิพาทเก่ียวกับสัญญาทางปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๔)
แหํงพระราชบัญญัติจดั ตั้งศาลปกครองฯ ซงึ่ ขอ๎ ๔๔ วรรคหน่ึงแหํงระเบียบฯ วําด๎วยวิธีพิจารณาคดี
ปกครองฯ กําหนดให๎คําฟูองแย๎งถือเสมือนเป็นคําฟูองใหมํ การฟูองแย๎งจึงต๎องอยูํภายใต๎บังคับ
เงอื่ นไขกาํ หนดระยะเวลาการฟูองคดี ผู๎ถูกฟูองคดี ท่ี ๒ จะต๎องยื่นฟูองแย๎งดังกลําวภายในห๎าปีนับ
แตวํ นั ที่ร๎หู รือควรรู๎ถงึ เหตแุ หํงการฟูองคดแี ตไํ มํเกินสิบปนี บั แตวํ ันที่มีเหตแุ หงํ การฟูองคดตี ามมาตรา
๕๑ แหงํ พระราชบัญญัตจิ ดั ตั้งศาลปกครองฯ เม่ือข๎อเท็จจริงรับฟังได๎วํา ผ๎ูถูกฟูองคดีที่ ๒ มีหนังสือ
ลงวันที่ ๒๓ ธันวาคม ๒๕๕๓ บอกเลิกสัญญากับผู๎ฟูองคดี หลังจากนั้น ผ๎ูฟูองคดีมีหนังสือลงวันท่ี
๒๔ มกราคม ๒๕๕๔ บอกเลิกสัญญากับผู๎ถูกฟูองคดีท่ี ๑ และผู๎ถูกฟูองคดีที่ ๒ ผู๎ถูกฟูองคดีท้ังสอง
ได๎รบั หนังสือดังกลําว เมื่อวันที่ ๒๗ มกราคม ๒๕๕๔ กรณีจึงถืออยํางช๎าที่สุดวําวันที่ ๒๗ มกราคม
๒๕๕๔ เป็นวันท่ีผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๒ ร๎ูหรือควรร๎ูถึงเหตุแหํงการฟูองคดีเพ่ือเรียกร๎องให๎ผู๎ฟูองคดีชดใช๎
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๔๒
คําเสยี หายอันเนอ่ื งมาจากสัญญาพิพาท ดังน้ัน การท่ีผู๎ถูกฟูองคดีที่ ๒ ย่ืนฟูองแย๎งเรียกให๎ผ๎ูฟูองคดี
ชดใช๎คาํ เสียหายตํอศาลเมอื่ วนั ท่ี ๑๑ มีนาคม ๒๕๕๙ จงึ เปน็ การยืน่ ฟอู งแยง๎ เมือ่ พน๎ กาํ หนดเวลาการ
ฟูองคดตี ามมาตรา ๕๑ แหงํ พระราชบญั ญัตดิ งั กลาํ ว (คําสง่ั ศาลปกครองสูงสุด ท่ี ๗๙๕/๒๕๖๐)
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๔๓
บทที่ ๙
สญั ญาพสั ดุ
---------------
จากการศึกษาคําวนิ ิจฉยั ของศาลปกครองสูงสุดในคดีพิพาทเกี่ยวกับการพัสดุพบวํา
ข๎อพิพาทเกี่ยวกับการพัสดุอาจเป็นคดีพิพาททางปกครองได๎ทั้งกรณีตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑),
(๒), (๓) และ (๔) แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ โดยมีตัวอยํางคําวินิจฉัยท่ีนําสนใจ
จําแนกตามประเภทคดใี นมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง ดงั กลาํ ว และตามข๎อพิพาทท่ีเกิดขึ้นในขั้นตอนตํางๆ
ของกระบวนการจัดซื้อจดั จา๎ งในแตํละวธิ ี ดังน้ี
(ก) แนวคาพพิ ากษาศาลปกครองสูงสดุ เกย่ี วกบั เขตอานาจศาล
๑. คดพี ิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนึง่ (๑) ไดแ๎ กํ กรณที ่ผี เ๎ู ข๎าแขํงขนั เสนอราคาหรอื ผ๎ูท่ีมี
สํวนเก่ียวข๎องกับการจัดซ้ือจัดจ๎างโต๎แย๎งวํา ประกาศจัดซื้อจัดจ๎างของสํวนราชการไมํชอบด๎วย
กฎหมาย
๑.๑ ขอ้ พพิ าทในขั้นตอนการจดั ทาเอกสารหรือประกาศจัดซ้ือจัดจา้ งโดยวิธสี อบราคา
(๑) กรณีฟอ้ งว่า ประกาศสอบราคาไมช่ อบด้วยกฎหมายเนอื่ งจากมีการรวมงาน
หลายประเภทไว้ในประกาศสอบราคาคราวเดียวกัน
กรณีที่กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน (ผู๎ถูกฟูองคดี) ประกาศสอบราคาจ๎างเหมางานรวม
๓ ประเภท ได๎แกํ งานรกั ษาความปลอดภัย งานทาํ ความสะอาด และงานดูแลสนามหญ๎าสวนหยํอม
ของศูนย์พัฒนาฝีมือแรงงานจังหวัด โดยรวมงานดังกลําวไว๎ในประกาศสอบราคาคราวเดียวกัน
รวมทั้งมีข๎อกําหนดให๎ผู๎เสนอราคาจะต๎องมีผลงานประเภทเดียวกันกับงานท่ีสอบราคากับทาง
ราชการและรัฐวิสาหกิจมากํอนในวงเงินคําจ๎างรวมกันไมํตํ่ากวํา ๑,๐๐๐,๐๐๐ บาท เป็นเหตุให๎ผ๎ู
ฟูองคดซี ง่ึ มีคุณสมบตั เิ ฉพาะงานทําความสะอาดและได๎ย่นื ซองสอบราคาเฉพาะในงานดังกลําวไมํได๎
รบั การพจิ ารณาการเสนอราคา ซ่งึ ผฟู๎ ูองคดีเห็นวําการที่ผู๎ถูกฟูองคดีประกาศสอบราคาโดยรวมงาน
ประเภทที่มีลักษณะงานแตกตํางกันไว๎ในคราวเดียวกันไมํชอบด๎วยกฎหมาย และการพิจารณาจาก
ราคารวมของงานทุกประเภทนั้นไมํเป็นธรรม จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลมีคําพิพากษาหรือคําส่ัง
ยกเลิกการสอบราคาตามประกาศดังกลําว ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา กรณีดังกลําวเป็นกรณีท่ีผู๎
ฟูองคดีเหน็ วาํ ประกาศสอบราคาของผู๎ถกู ฟูองคดีไมํชอบด๎วยกฎหมาย อันเป็นข๎อพิพาทตามมาตรา
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๔๔
๙ วรรคหนึ่ง (๑) แหํงพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ ซ่ึงอยํูในอํานาจพิจารณาพิพากษาของ
ศาลปกครอง (คําพพิ ากษาศาลปกครองสูงสดุ ท่ี อ.๑๕๙/๒๕๔๘)
(๒) กรณีฟอ้ งวา่ ประกาศสอบราคาไม่ชอบด้วยกฎหมายเน่ืองจากมีการกาหนด
ระยะเวลาในการให้หรือขายเอกสารสอบราคานอ้ ยกวา่ จานวนวนั ทีก่ ฎหมายกาหนด
กรณีที่องค์การบริหารสํวนตําบลหินเหล็กไฟ (ผู๎ถูกฟูองคดี) ประกาศสอบราคา
โครงการกอํ สรา๎ งประปาบาดาล โดยกําหนดระยะเวลาใหห๎ รือขายเอกสารสอบราคารวมท้ังสิ้น ๑๑ วัน
ผฟ๎ู อู งคดเี ปน็ ผ๎ขู อซอ้ื แบบและเอกสารสอบราคาดงั กลาํ วแตํไมสํ ามารถซอ้ื ไดเ๎ หน็ วาํ ชวํ งระยะเวลาให๎
หรือขายเอกสารขา๎ งต๎นมวี ันหยดุ ราชการรวมท้ังสน้ิ ๖ วนั ซ่ึงเม่ือหกั วันหยุดราชการออกแล๎ว ทําให๎
เหลอื เวลาในการขายเอกสารน๎อยกวํา ๑๐ วัน ซึ่งไมํเป็นไปตามระเบียบกระทรวงมหาดไทยวําด๎วย
การพัสดุขององค์การบริหารสํวนตําบล พ.ศ. ๒๕๓๘ จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลมีคําพิพากษา
หรือคําเพิกถอนประกาศสอบราคาดังกลําว ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา คดีนี้ผู๎ฟูองคดีฟูองวํา
ประกาศสอบราคาของผ๎ูฟูองคดีเป็นประกาศที่ไมํชอบด๎วยระเบียบกระทรวงมหาดไทย วําด๎วยการ
พัสดุขององค์การบริหารสํวนตําบลฯ เน่ืองจากเป็นประกาศที่กําหนดให๎ขายแบบในชํวงท่ีมีวันหยุด
ตดิ ตอํ กนั ทาํ ใหม๎ รี ะยะเวลาขายแบบไมถํ งึ ๑๐ วนั เปน็ เหตใุ ห๎ผ๎ูฟูองคดีไมํสามารถซ้ือแบบได๎ทันตาม
วันเวลาที่ผ๎ูถูกฟูองคดีกําหนด และโดยที่ประกาศสอบราคาโครงการตํางๆ ของหนํวยงานของรัฐ
มีลกั ษณะเป็นคําสง่ั ท่ัวไปของฝุายปกครอง ที่มไิ ดก๎ าํ หนดตัวผ๎ูรับคําสั่งไว๎โดยเฉพาะ เพียงแตํกําหนด
คุณสมบัตกิ วา๎ งๆ ไวเ๎ พอ่ื ใหผ๎ มู๎ ีคุณสมบัติตามคําสั่งที่ประสงค์จะเสนอตัวเข๎าเป็นคูํกรณีกับหนํวยงาน
ของรฐั ทราบและมสี ทิ ธิที่จะเสนอราคาตามเง่อื นไขและเวลาที่หนํวยงานของรัฐกําหนด ข๎อพิพาทใน
ลักษณะดังกลําวจึงเป็นคดีพิพาทเกี่ยวกับการที่หนํวยงานทางปกครองออกคําสั่ง โดยไมํชอบด๎วย
กฎหมายตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๑) แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ อยํูในอํานาจ
พิจารณาพิพากษาของศาลปกครอง
ท้ังนี้ แม๎ผ๎ูถูกฟูองคดีจะกลําวอ๎างวําได๎ออกประกาศขยายระยะเวลาในการขาย
เอกสารสอบราคาเพอ่ื ใหเ๎ ป็นไปตามกฎหมายแล๎วก็ตาม แตํเมื่อไมํปรากฏข๎อเท็จจริงวํา ได๎มีการปิด
ประกาศขยายระยะเวลาดังกลําวโดยเปิดเผยและสํงประกาศน้ันแกํผ๎ูมีอาชีพรับจ๎างโดยชอบแล๎ว
การขยายระยะเวลาในการขายเอกสารสอบราคาจึงยังไมํเป็นไปตามข้ันตอนและวิธีการเพ่ือแจ๎งให๎
ผู๎เกี่ยวข๎องหรือบุคคลทั่วไปได๎ทราบถึงการมีประกาศขยายระยะเวลา ซ่ึงถือเป็นสาระสาคัญในการ
สอบราคาตามที่กาหนดไวใ๎ นระเบียบดังกลําว จึงเปน็ เหตุใหป๎ ระกาศสอบราคาขา๎ งตน๎ ซ่ึงไมํชอบด๎วย
กฎหมายยงั คงไมํชอบดว๎ ยกฎหมายอยเํู ชํนเดิม พิพากษาใหเ๎ พกิ ถอนประกาศสอบราคาดงั กลาํ ว
( คาํ พพิ ากษาศาลปกครองสูงสุดท่ี อ.๑๓๘/๒๕๔๙ )
หมายเหตุ ตามคําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๕๙/๒๕๔๘ ในข๎อ (๑) น้ัน
ได๎วินิจฉัยกรณีฟูองโต๎แย๎งประกาศสอบราคาไว๎แตํเพียงวํา เป็นคดีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง
(๑) แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ โดยไมํได๎วินิจฉัยถึงสถานะของประกาศสอบราคาวํา
เป็นการออกกฎ คําสั่ง หรือการกระทําอื่นใดของหนํวยงานทางปกครองหรือเจ๎าหน๎าท่ีของรัฐ แตํ
สาํ หรบั คําพพิ ากษาศาลปกครองสงู สุดที่ อ.๑๓๘/๒๕๔๙ ในข๎อ (๒) นี้ ได๎วินิจฉยั สถานะของประกาศ
สอบราคาไวด๎ ว๎ ยวําเป็นคําส่ังทางปกครองประเภท คาํ ส่ังท่วั ไปของฝุายปกครอง
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๔๕
1.2 ข้อพิพาทเกี่ยวกับการจัดทาเอกสารหรือประกาศจัดซื้อจัดจ้างโดยวิธี
ประกวดราคา
1.2.๑ กรณีฟ้องว่า ประกาศประกวดราคาไม่ชอบด้วยกฎหมายเนื่องจาก
มี ลั ก ษ ณ ะ เ ป็ น ก า ร ก า ห น ด คุ ณ ส ม บั ติ ข อ ง ผู้ เ ส น อ ร า ค า แ ล ะ เ ง่ื อ น ไ ข ใ น ก า ร เ ส น อ ร า ค า
ที่เอือ้ ประโยชนใ์ หก้ บั ผู้เสนอราคาบางรายและกดี กนั ผู้เสนอราคารายอืน่ ๆ
กรณีท่ีกรมสํงเสริมการเกษตร (ผ๎ูถูกฟูองคดี) ประกาศประกวดราคาจ๎างกํอสร๎าง
โรงเรือนอนุบาลแมํพันธ์ุและผลิตพันธ์ุพืชเพาะเล้ียงเนื้อเย่ือพร๎อมครุภัณฑ์ประจําโรงเรือน ๓ แหํง
โดยกําหนดเง่ือนไขในการเสนอราคาวํา ผ๎ูมีสิทธิเสนอราคาต๎องมีคุณสมบัติเป็นผ๎ูเคยมีผลงานการ
กอํ สร๎างและติดตั้งอปุ กรณ์มลู คํารวมไมนํ ๎อยกวํา ๒๕๐,๐๐๐,๐๐๐ บาท ต๎องรับผิดชอบคําใช๎จํายใน
การทก่ี รรมการไปทําการตรวจสอบความถกู ต๎องของผลงาน ต๎องมีบุคลากรด๎านวิศวกรรมเกษตรกร
ท่มี ปี ระสบการณก์ ารทํางานไมํต่ํากวํา ๑๐ ปี ซง่ึ เปน็ พนักงานทาํ งานประจาํ กับผเ๎ู สนอราคาเปน็ เวลา
ไมํน๎อยกวํา ๒ ปี รวมทั้งกําหนดให๎ผู๎เสนอราคาต๎องยื่นซองประกวดราคาโดยแยกเป็น ๒ ซอง
ประกอบด๎วย ซองข๎อเสนอดา๎ นเทคนิคและข๎อเสนออ่ืนๆ และซองข๎อเสนอด๎านราคา ผ๎ูฟูองคดีซึ่งได๎
ซื้อซองประกวดราคาแตํไมํได๎ย่ืนซองเสนอราคาเห็นวํา ประกาศดังกลําวมีลักษณะเอ้ือประโยชน์
ให๎กับผู๎เสนอราคาบางราย กีดกันผ๎ูฟูองคดีหรือผู๎เสนอราคารายอ่ืนมิให๎เข๎ารํวมในการเสนอราคา
เปน็ การกํอให๎เกิดความได๎เปรียบเสียเปรียบระหวํางผู๎เสนอราคา และเป็นการเพ่ิมภาระคําใช๎จํายที่
ไมํอาจประเมินราคาได๎ เน่ืองจากในการประกวดราคาครั้งที่ผํานมามีการกําหนดคุณสมบัติของผู๎
เสนอราคาไว๎ต่ํากวํา รวมท้ังไมํได๎กําหนดเรื่องคําใช๎จํายเก่ียวกับการตรวจสอบความถูกต๎องของ
ผลงานของผ๎ูเสนอราคาไว๎แตํอยํางใด กรณีเป็นการกระทําท่ีไมํชอบด๎วยกฎหมาย จึงนําคดีมาฟูอง
ขอให๎ศาลมีคําพิพากษาหรือคําส่ังให๎ประกาศประกวดราคาของผู๎ถูกฟูองคดีเป็นประกาศที่ไมํชอบ
ด๎วยกฎหมาย ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา ประกาศประกวดราคาข๎างต๎นเป็นการกําหนด
หลักเกณฑ์และเง่ือนไขเพ่ือพิจารณาส่ังการตํอไปวําจะรับผู๎เสนอราคาเข๎าเป็นคูํสัญญาหรือไมํ และ
เป็นการกระทําเพ่อื ให๎บรรลุผลตามกฎหมายโดยมิได๎มุํงหมายให๎ใชบ๎ ังคบั กบั บคุ คลใดบุคคลหน่ึงที่จะ
มีผลตํอสถานภาพของสิทธิและหน๎าที่ของบุคคลจนกวําจะมีการส่ังการตํอไป ดังน้ัน ประกาศ
ประกวดราคาจงึ ไมเํ ป็นคําส่ังของผู๎ฟูองคดีซ่ึงมิได๎มีกฎหมายกําหนดให๎ผ๎ูฟูองคดีต๎องดําเนินการตาม
ขนั้ ตอนหรอื วธิ ีการสําหรบั การแกไ๎ ขความเดือดรอ๎ นหรือเสียหายกํอนการฟูองคดี ดังนัน้ ผ๎ูฟูองคดีจึง
มีสิทธิฟูองคดีตามมาตรา ๔๒ วรรคหนึ่ง แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ (คําพิพากษา
ศาลปกครองสงู สุดที่ อ.๒๒๐/๒๕๔๙)
หมายเหตุ ศาลปกครองสูงสุดมิได๎ระบุไว๎อยํางชัดเจนในคําวินิจฉัยวํา คดีที่ฟูองนี้
เปน็ คดีพพิ าทตามมาตรา ๙ วรรคหนง่ึ (๑) แหํงพระราชบัญญัตจิ ัดตั้งศาลปกครองฯ
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๔๖
1.๒.๒ กรณีฟ้องว่า ประกาศประกวดราคาไม่ชอบด้วยกฎหมาย เนื่องจาก
ไม่ได้กาหนดรายละเอียดคุณสมบัติของผู้เสนอราคาให้ครบถ้วน โดยนาไปกาหนดไว้ในเอกสาร
ประกวดราคาแทน
กรณีที่สํานักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (ผู๎ถูกฟูองคดีที่ ๓) โดย
ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์(ผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๒) ประกาศประกวดราคาจ๎างดําเนินโครงการ
จดั ทําแผนทเ่ี พ่ือการบรหิ ารทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละทรัพยส์ นิ ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เพ่ือ
ดาํ เนนิ การจดั ทาํ แผนทร่ี ปู ถาํ ยทางอากาศครอบคลุมพ้ืนท่ที ่ัวประเทศ โดยไมมํ ีรายละเอียดคณุ สมบัติ
ของผู๎เสนอราคาวํา ผู๎เสนอราคาต๎องมีผลงานในประเทศไมํน๎อยกวํา ๔๐ ล๎านบาท และ ๑๕ ล๎าน
บาท สาํ หรับงานบินถํายรูปทางอากาศ และงานทําแผนที่รูปถํายออร์โทสี ตามลําดับ แตํกลับนําไป
กําหนดไว๎ในเอกสารประกวดราคา ทําให๎ผ๎ูฟูองคดีเข๎าใจวําคุณสมบัติของผ๎ูมีสิทธิเสนอราคามีเพียง
เทําท่ีปรากฏในประกาศประกวดราคาเทํานั้น เม่ือหลงซื้อเอกสารประกวดราคาไปแล๎วจึงทราบวํา
ตนถกู จาํ กดั สทิ ธิไมํอาจเข๎าเสนอราคาได๎ จึงฟูองขอให๎ศาลมีคาพิพากษาหรือคําส่ัง ให๎ผู๎ถูกฟูองคดีที่
๒ และผู๎ถูกฟูองคดีท่ี ๓ ประกาศประกวดราคาจ๎างใหมํ โดยกําหนดคุณสมบัติผู๎เสนอราคาให๎มี
ผลงานทง้ั ในประเทศและตาํ งประเทศโดยไมํจํากัดวงเงิน พรอ๎ มทงั้ ให๎ผู๎ถกู ฟอู งคดที ั้งสองคนื เงินคาํ ซอื้
เอกสารประกวดราคาให๎แกํผ๎ูฟูองคดี ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา กรณีดังกลําวเป็นคดีพิพาท
เก่ียวกบั การทหี่ นวํ ยงานทางปกครองหรือเจา๎ หน๎าทีข่ องรฐั กระทาํ การโดยไมํชอบด๎วยกฎหมาย และ
การกระทําละเมิดของหนํวยงานทางปกครองหรือเจ๎าหน๎าท่ีของรัฐอันเกิดจากการใช๎อํานาจตาม
กฎหมาย ตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๑) และ (๓) แหงํ พระราชบญั ญัติจัดตัง้ ศาลปกครองฯ
(คาํ พพิ ากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๙๘/๒๕๕๔)
หมายเหตุ คดีนศี้ าลปกครองสูงสุดไมไํ ดว๎ ินจิ ฉัยโดยตรงวําเป็นคดีพิพาทตามมาตรา
๙ วรรคหนึ่ง (๑) และ (๓) แหํงพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ แตํได๎วินิจฉัยในเน้ือหาแหํงคดี
วํา การทีผ่ ๎ูถูกฟอู งคดีท่ี ๓ โดยผู๎ถกู ฟูองคดที ี่ ๒ ออกประกาศประกวดราคาที่พพิ าทเป็นการกระทําท่ี
ชอบด๎วยกฎหมายหรือไมํ และตอ๎ งชดใช๎คําเสียหายให๎แกํผ๎ูฟูองคดีหรือไมํ เพียงใด ประกอบกับศาล
ปกครองชน้ั ต๎นกไ็ ด๎กาํ หนดประเด็นวนิ จิ ฉัยคดพี พิ าทดังกลําวในลกั ษณะเดียวกับการกําหนดประเด็น
ของศาลปกครองสูงสุด จึงทําให๎เข๎าใจได๎วําข๎อพิพาทข๎างต๎นเป็นคดีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง
(๑) และ (๓) แหํงพระราชบญั ญัตจิ ัดตั้งศาลปกครองฯ
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๔๗
1.๒.๓ กรณีฟ้องว่า ประกาศประมูลซื้อหรือจ้างไม่ชอบด้วยกฎหมายเนื่องจาก
การกาหนดคุณสมบัติของผู้เข้าเสนอราคาหรือผลิตภัณฑ์ที่จะจัดซ้ือมีลักษณะเป็นการกีดกันผู้
เสนอราคาบางรายหรอื เออ้ื ประโยชน์ให้กับผูเ้ สนอราคากลมุ่ ใดกล่มุ หน่งึ
กรณีที่ผ๎ูฟูองคดีซึ่งเป็นผู๎มีสิทธิเสนอราคาในการประมูลซ้ือครุภัณฑ์คอมพิวเตอร์
อุปกรณ์ และส่ือการเรียนการสอนด๎วยระบบอิเล็กทรอนิกส์ตามประกาศจังหวัดสงขลา ได๎ซ้ือ
เอกสารการประมูลแตไํ มํสามารถย่นื เอกสารประมลู ซือ้ ได๎ เนอ่ื งจากการกําหนดคุณสมบัติผลิตภัณฑ์
ในประกาศดังกลําวนั้น ไมํอาจมีผลิตภัณฑ์ยี่ห๎อหรือรํุนใดตรงตามข๎อกาหนดได๎ ซึ่งผู๎ฟูองคดีเห็นวํา
ขอ๎ กาํ หนดในประกาศมีลักษณะเป็นการกดี กนั โดยมุํงหมายมิให๎ผ๎ูประกอบการมโี อกาสเข๎าแขํงขันใน
การเสนอราคาอยํางเสรีและเป็นธรรม เป็นการกระทําท่ีขัดตํอระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวําด๎วย
การพัสดุ พ.ศ. ๒๕๓๕ ประกอบกับพระราชบัญญัติวําด๎วยความผิดเก่ียวกับการเสนอราคาตํอ
หนํวยงานของรัฐ พ.ศ. ๒๕๔๒ จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลเพิกถอนประกาศข๎างต๎น ศาลปกครอง
สูงสุดวินิจฉัยวํา การกําหนดคุณสมบัติผลิตภัณฑ์ในการประมูลซ้ือครุภัณฑ์คอมพิวเตอร์ อุปกรณ์
และส่อื การเรียนการสอน ดว๎ ยระบบอิเลก็ ทรอนกิ สต์ ามประกาศจงั หวดั สงขลา ซงึ่ ผ๎ูฟอู งคดีกลําวอา๎ ง
วาํ เปน็ การขัดตอํ กฎหมายนั้น เปน็ คดีพิพาทเก่ียวกับการท่ีหนํวยงานทางปกครองกระทําการโดยไมํ
ชอบด๎วยกฎหมายตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) แหํงพระราชบัญญตั จิ ดั ต้ังศาลปกครองฯ (คําส่ังศาล
ปกครองสูงสุดท่ี ๗๓๙/๒๕๕๐)
กรณีที่เทศบาลตําบลโซํพิสัย (ผู๎ถูกฟูองคดี) ออกประกาศ เร่ือง ประมูลจ๎างเหมา
กํอสรา๎ งงานคอนกรีตเสริมเหล็กจํานวน ๑๔ โครงการ โดยกําหนดคุณสมบัติของผู๎มีสิทธิเสนอราคา
วาํ ต๎องมผี ลงานกอํ สรา๎ งประเภทเดยี วกนั กบั งานกํอสรา๎ งรางระบายนํา้ คอนกรีตเสริมเหล็กเทํานนั้ แตํ
ผ๎ูฟูองคดีซึ่งมีอาชีพรับจ๎างกํอสร๎างเห็นวํา งานกํอสร๎างตามประกาศประมูลจ๎างดังกลําว เป็นงาน
คอนกรีตเสริมเหล็กที่มีลักษณะเป็นงานพื้นฐานไมํจําเป็นต๎องใช๎ความเชี่ยวชาญเป็นพิเศษ งาน
คอนกรีตเสริมเหล็กทุกประเภทก็ควรจะถือเป็นงานกํอสร๎างประเภทเดียวกันกับงานรางระบายน้ํา
คอนกรตี เสริมเหลก็ ได๎ ประกาศประมูลจ๎างข๎างตน๎ จงึ ไมํชอบด๎วยกฎหมาย เน่อื งจากเป็นการกําหนด
คณุ สมบตั ิของผู๎มสี ิทธเิ สนอราคาท่ีมลี กั ษณะเจาะจงอนั เปน็ การเอ้อื ประโยชน์แกํผูเ๎ สนอราคาบางราย
จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลยกเลิกประกาศดังกลําว พร๎อมทั้งขอให๎ศาลสั่งทุเลาการบังคับตามคําสั่ง
ทางปกครอง โดยให๎ผู๎ถูกฟูองคดีชะลอหรือระงับการดําเนินการตามประกาศประมูลจ๎างไว๎เป็นการ
ชั่วคราวจนกวําศาลจะมีคาพิพากษา ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา แม๎ประกาศประมูลจ๎างกํอสร๎าง
ด๎วยระบบอิเล็กทรอนิกส์จะมีผลใช๎บังคับกับการประกวดราคาจ๎างกํอสร๎างคร้ังนี้เป็นการเฉพาะก็
ตาม แตํก็ไมํได๎เจาะจงตัวบุคคลผ๎ูอยูํในบังคับของประกาศดังกลําว ทําให๎ประกาศฉบับน้ีมีลักษณะ
เป็นคคําส่ังทางปกครองประเภทคําสั่งทางปกครองทั่วไป ซึ่งตกอยูํในบังคับมาตรา ๖๖ แหํง
พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ และข๎อ ๗๒ วรรคสาม แหํงระเบียบฯ วําด๎วยวิธีพิจารณาคดี
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๔๘
ปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๓ ซึ่งศาลปกครองสามารถออกคําส่ังทุเลาการบังคับเฉพาะสํวนท่ีกําหนด
คุณสมบัติของผู๎มีสิทธิเข๎าประกวดราคาตามประกาศข๎างต๎นไว๎เป็นการชั่วคราว จนกวําศาลจะมีคํา
พิพากษาหรอื คําสั่งเปน็ อยาํ งอ่ืนได๎ (คาํ ส่ังศาลปกครองสงู สดุ ท่ี ๗๔๔/๒๕๕๐)
หมายเหตุ ตามคําสั่งศาลปกครองสูงสุดท่ี ๗๔๔/๒๕๕๐ นี้ แม๎ศาลจะไมํได๎วินิจฉัย
วําเป็นคดีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) โดยตรง แตํจากการที่ศาลมีคําสั่งให๎ทุเลาการบังคับ
ตามคาํ สัง่ ทางปกครองตามคาํ ขอของผฟ๎ู อู งคดี ทาํ ใหเ๎ ข๎าใจได๎วํา กรณเี ป็นคดีพิพาทเกี่ยวกับความไมํ
ชอบดว๎ ยกฎหมายของคําส่ังทางปกครอง ซง่ึ อยูใํ นอํานาจพิจารณาพพิ ากษาของศาลปกครอง
กรณีที่องค์การบริหารสํวนจังหวัดนครนายก (ผ๎ูถูกฟูองคดี) ประกาศประมูลซ้ือรถ
บดสั่นสะเทอื นชนดิ ล๎อหน๎าเหลก็ ผิวเรียบล๎อหลังยาง แตผํ ู๎ฟูองคดีซ่ึงเป็นผู๎ผลิตเครื่องจักรที่ใช๎ในการ
กํอสร๎างเห็นวํา ประกาศประมูลดังกลําวไมํชอบด๎วยกฎหมาย เนื่องจากกําหนดรายละเอียด
คุณลักษณะของรถบดสั่นสะเทือนอันมีลักษณะเป็นการกีดกันสินค๎าที่ผลิตในประเทศไทยและเป็น
การสร๎างภาระให๎ผู๎เสนอราคา เชํน กําหนดให๎ตัวรถและเคร่ืองยนต์ต๎องเป็นยี่ห๎อเดียวกัน ต๎องมี
ศูนย์บริการอยูํหํางจากผู๎ถูกฟูองคดีไมํเกิน ๑๐๐ กิโลเมตร เป็นต๎น ทําให๎ผู๎ฟูองคดีไมํสามารถเข๎า
เสนอราคาได๎ จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลมีคําพิพากษาหรือคําสั่งให๎ประกาศของผู๎ถูกฟูองคดีเป็น
ประกาศท่ีไมํชอบด๎วยกฎหมาย ศาลปกครองสูงสดุ วนิ ิจฉยั วาํ การกาํ หนดรายละเอยี ดคุณสมบัติของ
รถบดสั่นสะเทอื นในการประมูลซอื้ รถบดส่ันสะเทอื นตามประกาศของผูถ๎ กู ฟูองคดี ซึง่ ผ๎ูฟอู งคดีกลาํ ว
อ๎างวํามีลักษณะเป็นการกีดกันเป็นเหตุให๎ผู๎ฟูองคดีไมํสามารถเข๎าแขํงขันในการเสนอราคาตาม
ประกาศดังกลําวได๎นั้น เป็นคดีพิพาทเกี่ยวกับการที่หนํวยงานทางปกครองกระทําการโดยไมํชอบ
ด๎วยกฎหมายตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๑) แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ (คําสั่งศาล
ปกครองสูงสุดท่ี ๘๒๕/๒๕๕๐)
กรณีเทศบาลนครภูเกต็ (ผถู๎ ูกฟอู งคด)ี ประกาศประมูลจ๎างติดตั้งเครื่องนับเวลาถอย
หลังสัญญาณไฟจราจร โดยกําหนดรายละเอียดและข๎อกําหนดของหลอดไฟ LED วําจะต๎องมี
หนังสืออนุมัติรับจดทะเบียนผลิตภัณฑ์มาตรฐานผลิตภัณฑ์จากสํา นักงานมาตรฐาน
ผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมและในกรณีท่ีเป็นสินค๎าจากตํางประเทศจะต๎องมีหนังสือรับรองคุณภาพ
สินคา๎ จากประเทศผ๎ูผลิต ผู๎ฟูองคดีเป็นบรษิ ัทผ๎ูผลิตสนิ ค๎าโดยนําเข๎าหลอดไฟ LED จากตํางประเทศ
บางสวํ นมาประกอบภายในประเทศ ซ่ึงทําให๎ไมํมีสิทธิได๎รับหนังสือจดทะเบียนผลิตภัณฑ์มาตรฐาน
ผลิตภัณฑ์ เห็นวําการกําหนดรายละเอียดและข๎อกําหนดของหลอดไฟ LED ดังกลําว เป็นการเอ้ือ
ประโยชนแ์ กํผูเ๎ สนอราคากลํุมใดกลมํุ หนึง่ จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลยกเลิกการประมูลราคาข๎างต๎น
และขอให๎จัดให๎มีการประมูลราคาจ๎างใหมํ ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา เมื่อคดีน้ีผู๎ฟูองคดีฟูองวํา
ประกาศประมูลราคาของผู๎ถูกฟูองคดีออกโดยไมํชอบด๎วยกฎหมาย จึงเป็นคดีพิพาทเกี่ยวกับการท่ี
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๔๙
หนํวยงานทางปกครองออกคําส่ังโดยไมํชอบด๎วยกฎหมายตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) แหํง
พระราชบัญญัติจดั ต้งั ศาลปกครองฯ (คําส่ังศาลปกครองสงู สุดที่ ๑๖๕/๒๕๕๑)
กรณีที่การไฟฟูาสํวนภูมิภาค (ผู๎ถูกฟูองคดี) ประกาศประกวดราคาจ๎างบริการงาน
ด๎านระบบไฟฟูาแบบราคาคงท่ีไมํจํากัดจํานวน โดยกําหนดเง่ือนไขเกี่ยวกับคุณสมบัติของผู๎เสนอ
ราคาเพ่ิมเติมไปจากการประกวดราคาครั้งท่ีผํานมาวํา ต๎องมีเอกสารการรับข้ึนทะเบียนเจ๎าหน๎าท่ี
ความปลอดภัย พร๎อมรายช่ือเจ๎าหน๎าที่ จป.บริหาร จป.หัวหน๎างาน และจป.วิชาชีพอยํางน๎อย
ประเภทละ ๑ คน ซึ่งไดร๎ ับการรบั รองข้นึ ทะเบียนจากสํานักงานสวสั ดกิ ารและคุ๎มครองแรงงานแล๎ว
พร๎อมสําเนาหลักฐานการสํงเงินสมทบประกันสังคมของ จป. ดังกลําว และแบบรายงานผลการ
ดําเนินงานของ จป. ในการทํางานระดับวิชาชีพ (แบบ จป (ว)) ในงวดลําสุดกํอนวันยื่นซองอยําง
นอ๎ ย ๑ งวด ผฟ๎ู ูองคดเี หน็ วาํ การกาํ หนดเงือ่ นไขคุณสมบัติของผู๎เสนอราคาเพิ่มเติมดังกลําวโดยไมํมี
การบอกกลําวลํวงหน๎าให๎ผ๎ูฟูองคดีและผ๎ูเข๎าประกวดราคารายอื่นได๎ทราบมากํอน เป็นการกีดกันผ๎ู
ฟูองคดี และเอ้ือประโยชน์ให๎แกํผู๎เสนอราคาบางราย จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลมีคําพิพากษาหรือ
คําสงั่ ห๎ามใชห๎ รือยกเลิกประกาศประกวดราคาฉบับดังกลําว ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา ประกาศ
ประกวดราคาจ๎างทพี่ พิ าทเป็นการใชอ๎ าํ นาจของหนวํ ยงานทางปกครองท่แี มว๎ ําจะมผี ลเป็นการท่ัวไป
โดยมิได๎เจาะจงตัวบุคคลก็ตาม แตํก็มํุงหมายให๎ใช๎บังคับเฉพาะแกํกรณีหนึ่งกรณีใดเป็นการ
เฉพาะเจาะจง กลําวคือ ใช๎บังคบั กับการประกวดราคาจ๎างบริการงานดา๎ นไฟฟูาฯ เฉพาะครั้งนี้เพียง
ครั้งเดียวเทํานั้น จึงมีลักษณะเป็นคําส่ังทางปกครอง ประเภทคําส่ังทางปกครองท่ัวไป กรณีจึงเป็น
คดพี ิพาทเกย่ี วกับการที่หนํวยงานทางปกครองออกคําส่ังทางปกครองโดยไมํชอบด๎วยกฎหมายตาม
มาตรา ๙ วรรคหนงึ่ (๑) แหงํ พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ (คําส่ังศาลปกครองสูงสุดที่ ๕๗/
๒๕๕๔)
กรณีที่เทศบาลตําบลศาลเจ๎าไกํตํอ (ผ๎ูถูกฟูองคดี) ประกาศประมูลซ้ือครุภัณฑ์เพื่อ
จัดซื้อรถยนต์บรรทุกนํ้าดับเพลิงแบบอเนกประสงค์ และรถยนต์กระเช๎าดับเพลิงและกู๎ภัยโดย
กําหนดรายละเอยี ดคณุ ลกั ษณะเฉพาะพัสดุท่ีเอือ้ ประโยชนใ์ ห๎แกผํ ๎ูประกอบการบางรายและกีดกันผ๎ู
ฟูองคดีไมํให๎เข๎าแขํงขันในการเสนอราคา จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลมีคําพิพากษาหรือคําส่ังให๎เพิก
ถอนประกาศประมลู ซอื้ ครุภัณฑด์ ังกลาํ ว ศาลปกครองสูงสุดวินจิ ฉยั วาํ ประกาศประมลู ซอื้ ครุภัณฑ์ที่
พิพาทมีลักษณะเป็นการกําหนดหลักเกณฑ์และคุณสมบัติของผ๎ูมีสิทธิเสนอราคา ตลอดจนเง่ือนไข
วิธีการในการเสนอราคา โดยมิได๎มํุงหมายให๎ใช๎บังคับกับบุคคลหน่ึงบุคคลใดเป็นการเฉพาะ แตํก็
ประสงค์ให๎ใช๎บังคับกับการประมูลซ้ือรถยนต์ดับเพลิงครั้งน้ีคร้ังเดียว ประกาศประมูลซ้ือครุภัณฑ์
ดังกลําวจึงมีลักษณะเป็นคําส่ังทางปกครองทั่วไป กรณีฟูองขอให๎ศาลเพิกถอนประกาศประมูลซื้อ
ครุภัณฑ์ข๎างต๎น จึงเป็นคดีพิพาทเกี่ยวกับการที่หนํวยงานทางปกครองออกคําสั่งโดยไมํชอบด๎วย
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๕๐
กฎหมายตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) แหํงพระราชบญั ญัตจิ ัดต้งั ศาลปกครองฯ (คําส่ังศาลปกครอง
สงู สุดท่ี ๕๖๗/๒๕๕๔)
กรณีท่ีมหาวิทยาลัยราชภัฎนครสวรรค์ (ผู๎ถูกฟูองคดี) ประกาศประกวดราคาซื้อ
ครุภัณฑ์คอมพิวเตอร์ โดยมีข๎อกําหนดวํา ผ๎ูมีสิทธิเสนอราคาต๎องเป็นผู๎ท่ีผํานการคัดเลือกผู๎มี
คณุ สมบตั เิ บื้องต๎นในการซื้อของผ๎ถู ูกฟูองคดี และในสวํ นของขอบเขตการดําเนินโครงการกําหนดให๎
คณะกรรมการประกวดราคาอาจจะขอไปดูผลงานท่ีบริษัทฯ ผู๎เสนอราคาได๎เคยพัฒนาโปรแกรม
ระบบดังกลําวให๎กับมหาวิทยาลัยอ่ืนๆ ตามที่ขอ ซ่ึงผู๎ฟูองคดีเห็นวํา การกําหนดคุณสมบัติของผู๎มี
สิทธิเสนอราคาตามประกาศประกวดราคาดังกลําว มีลักษณะเป็นการกีดกันผู๎ฟูองคดีซ่ึงเป็น
ผ๎ูประกอบการรายใหมํ ทําให๎ ผู๎ฟูองคดีหมดโอกาสที่จะได๎รับการพิจารณาให๎เป็นผ๎ูรับจ๎างจาก
การประกวดราคาครงั้ น้ไี ด๎ จึงนาํ คดีมาฟูองขอให๎ศาลมคี าพพิ ากษาหรอื คาํ ส่ังเพกิ ถอนขอ๎ กําหนดของ
ขอบเขตการดําเนินโครงการข๎างต๎น และขอให๎ผ๎ูถูกฟูองคดีเริ่มต๎นการประกาศประกวดราคาใหมํ
ศาลปกครองสงู สดุ วนิ จิ ฉัยวาํ กรณเี ปน็ คดีพิพาทเกี่ยวกบั การท่ีหนํวยงานทางปกครองหรือเจ๎าหน๎าท่ี
ของรัฐกระทาํ การโดยไมํชอบด๎วยกฎหมายไมํวําจะเป็นการออกกฎ คําสั่ง หรือการกระทําอ่ืนใด ซึ่ง
อยํูในอํานาจพิจารณาพิพากษาของศาลปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๑) แหํงพระราชบัญญัติ
จัดตัง้ ศาลปกครองฯ (คําสั่งศาลปกครองสูงสุดที่ ๑๗๙/๒๕๕๕)
1.๒.๔ กรณฟี อ้ งขอใหเ้ พิกถอนข้อกาหนดเกี่ยวกับการยึดหลกั ประกันซองในการ
ประมลู จ้างก่อสรา้ ง เน่อื งจากผ้ฟู ้องคดีเหน็ วา่ เปน็ ขอ้ กาหนดทไ่ี ม่ชอบดว้ ยกฎหมาย
ผู๎ฟูองคดีซ่ึงเป็นผ๎ูมีสิทธิเสนอราคาในการประมูลจ๎างกํอสร๎างอาคารสํา นักงาน
สรรพากรพน้ื ท่ีพรอ๎ มงานผงั บรเิ วณของกรมสรรพากร (ผ๎ถู กู ฟูองคด)ี เห็นวาํ การกําหนดเง่ือนไขการ
ยึดหลักประกันซองในเอกสารประมูลจ๎างกํอสร๎างดังกลําวไมํชอบด๎วยกฎหมาย จึงฟูองขอให๎ศาลมี
คําพิพากษาหรือคําส่ังให๎เพิกถอนขอ๎ กําหนดเก่ียวกับการยดึ หลกั ประกันซองนั้น ศาลปกครองสูงสุด
วินิจฉัยว่า กรณีฟูองวําผ๎ูถูกฟูองคดีกําหนดเง่ือนไขในเอกสารประกวดราคา ให๎มีการยึด
หลักประกันซองของผูม๎ ีสิทธิเสนอราคาในกรณีตํางๆ เป็นการกระทําทไ่ี มชํ อบด๎วยกฎหมาย เป็นคดี
พิพาทเก่ียวกับการที่หนํวยงานทางปกครองหรือเจ๎าหน๎าท่ีของรัฐกระทํา การโดยไมํชอบด๎วย
กฎหมาย ไมํวําจะเป็นการออกกฎ คําสั่งหรือการกระทําอ่ืนใด ตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑)
ประกอบกับมาตรา ๗๒ วรรคหนง่ึ (๑) แหํงพระราชบัญญตั จิ ดั ตงั้ ศาลปกครองฯ (คาํ สง่ั ศาลปกครอง
สูงสุดที่ ๕๐๔/๒๕๕๑)
โดยสรุป การพิจารณาข๎อพพิ าทเก่ียวกับประกาศจัดซื้อจัดจ๎างซ่ึงนํามาฟูองตํอศาล
ปกครองวํา เป็นคดีพิพาทท่ีอยูํในอํานาจพิจารณาพิพากษาของศาลปกครองหรือไมํนั้น ศาล
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๕๑
ปกครองสูงสุดได๎วินิจฉัยเกี่ยวกับสถานะของประกาศจัดซื้อจัดจ๎างไว๎แตกตํางกันรวม ๔ แนวทาง
ได๎แกํ
ก) วินิจฉัยวําประกาศจัดซ้ือจัดจ๎างมีสถานะเป็นเพียงการชี้ชวนโดยมีการกําหนด
คณุ ลกั ษณะของสิ่งของที่ตอ๎ งการจะจดั ซ้ือจัดจ๎าง รวมทั้งกําหนดคุณสมบัติของผู๎ท่ีจะเข๎าเสนอราคา
เทํานน้ั และแม๎จะกาํ หนดเกณฑ์ของวสั ดไุ ว๎ แตกํ เ็ ปน็ วสั ดุที่ผ๎ูเข๎าแขํงขันทุกรายสามารถท่ีจะหาได๎ใน
สถานะท่ีเทําเทียมกันในขณะเสนอราคา หาได๎มีผลกระทบตํอสิทธิของผ๎ูฟูองคดีโดยเฉพาะแตํอยําง
ใดไมํ (คําสงั่ ศาลปกครองสงู สุดท่ี ๘๐๖/๒๕๔๘)
ข) วนิ ิจฉยั วําประกาศจัดซื้อจัดจ๎างมสี ถานะเปน็ คําส่ังทั่วไปของฝุายปกครองที่ไมํได๎
กําหนดตัวผ๎ูรับคําส่ังไว๎โดยเฉพาะ เพียงแตํกําหนดคุณสมบัติกว๎างๆ ไว๎ เพ่ือให๎ผู๎มีคุณสมบัติตาม
คําสั่งที่ประสงค์จะเสนอตัวเข๎าเป็นคูํกรณีกับหนํวยงานของรัฐทราบและมีสิทธิที่จะเสนอราคา ตาม
เงอ่ื นไขและเวลาท่หี นํวยงานของรัฐกาํ หนด (คาํ พพิ ากษาศาลปกครองสงู สดุ ท่ี อ.๑๓๘/๒๕๔๙)
ค) วินิจฉัยวําประกาศจัดซ้ือจัดจ๎างมีลักษณะเป็นการกระทําทางปกครองท่ีมี
ผลกระทบตํอการได๎สิทธิหรือเสียสิทธิในการเข๎าเสนอราคาของผู๎ฟูองคดี (คําพิพากษาศาลปกครอง
สงู สดุ ที่ อ.๒๒๐/๒๕๔๙)
ง) วินิจฉัยวําประกาศจัดซ้ือจัดจ๎างมีลักษณะเป็นคําสั่งทางปกครองประเภทคําสั่ง
ทางปกครองท่ัวไป เน่ืองจากไมํได๎เจาะจงตัวบุคคลผู๎อยํูในบังคับของประกาศดังกลําวแม๎จะมีผลใช๎
บังคับกับการซื้อหรือจ๎างคร้ังน้ันเป็นการเฉพาะก็ตาม (คําคส่ังศาลปกครองสูงสุดท่ี ๗๔๔/๒๕๕๐
ท่ี ๕๗/๒๕๕๔ และท่ี ๕๖๗/๒๕๕๔ วินิจฉยั แนวทางเดยี วกัน)
1.๒.๕ ขอ้ พิพาทในขั้นตอนการเผยแพร่ประกาศจดั ซอื้ จดั จ้าง
1) การเผยแพร่ประกาศจัดซ้ือจัดจ้างในการจัดซ้ือจัดจ้างโดยวิธีสอบราคา
เป็นไปตามระเบียการจัดซื้อจ๎างฯ พ.ศ. 2560 ข๎อ 63 ซ่ึงกําหนดวํา เมื่อหัวหน๎าหนํวยงานของรัฐ
ให๎ความเหน็ ชอบรายงานขอซื้อหรือขอจ๎างตามข๎อ 22 และรํางประกาศและรํางเอกสารซ้ือหรือจ๎าง
ด๎วยวิธีสอบราคาแล๎ว ให๎หัวหน๎าเจ๎าหน๎าท่ีดําเนินการเผยแพรํประกาศและเอกสารสอบราคาใน
ระบบเครือขํายสารสนเทศของกรมบัญชีกลางและของหนํวยงานของรัฐ เป็นเวลาติดตํอกันไมํน๎อย
กวาํ 5 วนั ทําการ โดยใหค๎ ํานงึ ถึงระยะเวลาในการใหผ๎ ป๎ู ระกอบการเตรียมการจัดทําเอกสารเพ่ือยื่น
ข๎อเสนอด๎วย สําหรับการฟูองโต๎แย๎งการดําเนินการสอบราคาในข้ันตอนน้ี ศาลปกครองสูงสุด
วินิจฉัยวําเป็นคดีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ ดัง
กรณีตํอไปนี้
ผฟู๎ ูองคดีได๎มีหนงั สือถงึ ผวู๎ าํ ราชการจงั หวดั กาฬสินธุ์ (ผ๎ูถกู ฟูองคดที ี่ ๕) เพอ่ื ขอให๎
ยกเลิกประกาศสอบราคาขององคก์ ารบริหารสํวนตาํ บลแซงบาดาล (ผถู๎ ูกฟูองคดที ี่ ๑) และประกาศ
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๕๒
สอบราคาขององค์การบริหารสํวนตําบลหนองแวง (ผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๓) เน่ืองจากเจ๎าหน๎าท่ีพัสดุของ
ผถ๎ู กู ฟอู งคดที ี่ ๑ และผู๎ถูกฟูองคดีที่ ๓ ไมํนําสํงประกาศสอบราคาให๎แกํผู๎ฟูองคดี ทั้งที่กํอนหน๎านั้น
ผ๎ูฟอู งคดไี ดเ๎ คยมีหนงั สอื รอ๎ งขอใหม๎ กี ารสงํ ประกาศจัดซื้อจัดจ๎างให๎แกํผู๎ฟูองคดีแล๎ว แตํได๎รับแจ๎งวํา
ยงั มไิ ดม๎ กี ารดําเนินการสอบราคาแตอํ ยํางใด ทั้งที่ปรากฏวําในวันเดียวกันนั้น ผ๎ูถูกฟูองคดีที่ ๑ โดย
นายกองคก์ ารบริหารสํวนตาํ บลแซงบาดาล (ผู๎ถูกฟูองคดีท่ี ๒) ได๎มีหนังสือแจ๎งนายอําเภอสมเด็จวํา
มคี วามประสงค์จะสอบราคาจ๎างโครงการตามข๎อบังคับงบประมาณรายจํายทั่วไป ประจําปี ๒๕๔๔
รวม ๔ โครงการ และไดจ๎ ดั สงํ ประกาศไปยงั ผูร๎ ับจ๎างโดยตรง ๖ รายไมํรวมถึงผู๎ฟูองคดี แตํผ๎ูถูกฟูอง
คดีที่ ๕ เห็นวําผถ๎ู ูกฟูองคดีท่ี ๑ และผ๎ถู กู ฟูองคดที ี่ ๓ ได๎ปิดและจัดสํงประกาศสอบราคาถูกตอ๎ งตาม
ระเบยี บกระทรวงมหาดไทย วาํ ดว๎ ยการพสั ดุขององค์การบรหิ ารสํวนตาบล พ.ศ. ๒๕๓๘ แลว๎ จึงนํา
คดมี าฟอู งขอให๎ศาลมีคําพพิ ากษาหรือคาํ สงั่ เพกิ ถอนคําสัง่ ของผถ๎ู กู ฟูองคดีท่ี ๕ และยกเลิกประกาศ
สอบราคาท่พี ิพาท ศาลปกครองสงู สดุ วนิ ิจฉยั วํา กรณีดังกลาํ วเปน็ คดีพพิ าทเกีย่ วกับการท่ีหนํวยงาน
ทางปกครองหรือเจ๎าหนา๎ ที่ของรัฐกระทําการโดยไมํชอบด๎วยกฎหมายตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑)
แหํงพระราชบัญญตั จิ ดั ตั้งศาลปกครองฯ (คาํ พพิ ากษาศาลปกครองสูงสดุ ที่ อ.๒๕๒/๒๕๔๙)
2) ขอ้ พพิ าทเก่ียวกบั การเผยแพร่ประกาศจดั ซ้อื จัดจ้างโดยวธิ ีประกวดราคา เป็นไป
ตามระเบยี บการจดั ซือ้ จดั จ๎างฯ พ.ศ. 2560 ขอ๎ 45 เม่อื ผ๎ูมหี นา๎ ที่รับผิดชอบตามข๎อ 21 ให๎จัดทํา
รํางขอบเขตของงานหรือรายละเอียดคุณลักษณะของพัสดุที่จะซ้ือหรือจ๎างแล๎ว ให๎เจ๎าหน๎าที่จัดทํา
รายงานขอซ้ือหรอื ขอจ๎างตามขอ๎ 22 พร๎อมนําราํ งขอบเขตของงานหรอื รายละเอียดคณุ ลกั ษณะของ
พสั ดุท่ีจะซือ้ หรือจา๎ งเสนอหวั หน๎าหนวํ ยงานของรฐั เพอื่ ขอความเหน็ ชอบ หากหัวหนา๎ หนํวยงานของ
รัฐเห็นวําเพ่ือให๎การกําหนดขอบเขตของงานหรือรายละเอียดคุณลักษณะเฉพาะของพัสดุที่จะซ้ือ
หรือจ๎างเป็นไปด๎วยความรอบคอบ เหมาะสม เป็นประโยชน์แกํหนํวยงานของรัฐ และไมํมีการ
กําหนดเงื่อนไขทเ่ี ปน็ การขดั ขวางการแขงํ ขนั ราคาอยาํ งเป็นธรรม อาจจดั ให๎มีการรบั ฟงั ความคดิ เห็น
รํางขอบเขตของงานหรือรายละเอียดคุณลักษณะของพัสดุท่ีจะซื้อหรือจ๎างพร๎อมรํางประกาศและ
รํางเอกสารซื้อหรือจ๎างด๎วยวิธีประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์จากผ๎ูประกอบการกํอนก็ได๎ ทั้งนี้ โดยมี
หลกั เกณฑด์ ังนี้
(1) การซื้อหรือจ๎างคร้ังหนึ่ง ซ่ึงมีวงเงินเกิน 500,000 บาท แตํไมํเกิน 5,000,000
บาท ให๎อยํูในดลุ พินจิ ของหวั หน๎าหนํวยงานของรัฐที่จะให๎มีการเผยแพรํเพ่ือรับฟังความคิดเห็นจาก
ผปู๎ ระกอบการหรอื ไมกํ ็ได๎
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๕๓
(2) การซอื้ หรือจ๎างครง้ั หน่งึ ซ่งึ มวี งเงนิ เกนิ 5,000,000 บาท ใหห๎ นํวยงานของรัฐนําราํ ง
ประกาศและรํางเอกสารซ้ือหรือจ๎างด๎วยวิธีประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์เผยแพรํเพื่อรับฟังความ
คิดเหน็ จากผ๎ูประกอบการ
รฐั วิสาหกจิ มคี วามจําเป็นจะกําหนดวงเงินตามวรรคหนึ่ง แตกตํางไปจากท่ีกําหนด
ไว๎ในระเบียบน้ี ให๎เสนอตํอคณะกรรมการวินิจฉัยเพื่อขอความเห็นชอบ และเม่ือได๎รับความ
เหน็ ชอบแล๎ว ใหร๎ ายงานสาํ นกั งานการตรวจเงนิ แผนํ ดนิ ทราบดว๎ ย
ข๎อ 46 ในกรณีท่ีหนํวยงานของรัฐนํารํางประกาศและรํางเอกสารซื้อหรือจ๎างด๎วยวิธี
ประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์เผยแพรํเพื่อรับฟังความคิดเห็นจากผู๎ประกอบการตามข๎อ 45 ให๎
หัวหน๎าเจ๎าหน๎าท่ีดําเนินการนํารํางเอกสารดังกลําว เผยแพรํในระบบเครือขํายสารสนเทศของ
กรมบัญชีกลางและของหนํวยงานของรัฐ เป็นเวลาติดตํอกันไมํน๎อยกวํา 3 วันทําการ เพ่ือให๎
ผูป๎ ระกอบการมีความคิดเหน็ ไปยังหนํวยงานของรฐั ท่จี ัดซ้ือจัดจ๎างโดยตรง โดยเปิดเผยตัว
ข๎อ 47 กรณีที่มีผู๎มีความคิดเห็น ให๎หัวหน๎าเจ๎าหน๎าท่ีรํวมกับเจ๎าหน๎าท่ีรับผิดชอบจัดทํา
รํางขอบเขตของงาน หรือรายละเอียดคุณลักษณะเฉพาะของพัสดุท่ีจะซ้ือหรือจ๎างตามข๎อ 21
พจิ ารณาวําสมควรดาํ เนินการปรับปรุงแก๎ไขหรอื ไมํโดยให๎ดาํ เนินการ ดงั น้ี
(1) กรณีพิจารณาแล๎วเห็นวาํ ควรปรับปรงุ ราํ งประกาศและรํางเอกสารซื้อหรือจ๎างด๎วยวิธี
ประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ ให๎หัวหน๎าเจ๎าหน๎าที่จัดทํารายงานพร๎อมความเห็นและรํางประกาศ
และรํางเอกสารซื้อหรือจ๎างด๎วยวิธีประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ท่ีได๎ปรับปรุงแล๎ว เสนอหัวหน๎า
หนํวยงานของรัฐเพ่ือขอความเห็นชอบ เมื่อได๎รับความเห็นชอบแล๎ว ให๎นํารํางประกาศและรําง
เอกสารซื้อหรือจ๎างด๎วยวิธีประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ดังกลําวเผยแพรํในระบบเครือขําย
สารสนเทศของกรมบัญชกี ลาง และของหนวํ ยงานของรัฐอีกครั้งหนึ่ง เป็นเวลาติดตํอกันไมํน๎อยกวํา
3 วันทาํ การและให๎หวั หน๎าเจ๎าหนา๎ ทแ่ี จ๎งผ๎มู คี วามคดิ เหน็ ทกุ รายทราบเป็นหนังสือ
(2) กรณพี จิ ารณาแลว๎ เห็นวํา ไมํควรปรับปรุงรํางประกาศและรํางเอกสารซ้ือหรือจ๎างด๎วย
วิธีประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ ให๎หัวหน๎าเจ๎าหน๎าท่ีจัดทํารายงานพร๎อมความเห็นเสนอหัวหน๎า
หนํวยงานของรัฐเพ่ือขอความเห็นชอบเมื่อได๎รับความเห็นชอบแล๎ว ให๎หัวหน๎าเจ๎าหน๎าท่ีแจ๎งผ๎ูมี
ความคิดเห็นทกุ รายทราบเป็นหนงั สอื
ขอ๎ 48 ภายหลังจากทหี่ นวํ ยงานของรัฐได๎ดําเนินการตามข๎อ 45 หรือข๎อ 46 และข๎อ
47 แล๎วแตํกรณีเสร็จส้ินแล๎ว ให๎หัวหน๎าเจ๎าหน๎าที่ดําเนินการเผยแพรํประกาศและเอกสารซื้อหรือ
จ๎างด๎วยวิธีประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ในระบบเครือขํายสารสนเ ทศของกรมบัญชีกลางและของ
หนวํ ยงานของรฐั ภายในระยะเวลาที่กาํ หนด
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๕๔
กรณีที่มีการฟูองโต๎แย๎งการดําเนินการในขั้นตอนการเผยแพรํประกาศประกวด
ราคาน้ี ศาลปกครองสูงสดุ วนิ จิ ฉัยวําเปน็ คดพี ิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) แหํงพระราชบัญญตั ิ
จัดตง้ั ศาลปกครองฯ ดงั กรณีตํอไปน้ี
- กรณีฟ้องว่า การส่งประกาศประกวดราคาไปเผยแพร่ยังหน่วยราชการตามที่
กฎหมายกาหนดไว้ไม่ชอบด้วยกฎหมาย เนื่องจากเจ้าหน้าที่ท่ีเก่ียวข้องร่วมกันทาหลักฐานเท็จ
ในการเผยแพร่ประกาศประกวดราคา
ผฟู๎ อู งคดเี ห็นวําไมไํ ดร๎ บั ความเปน็ ธรรมเพราะเสยี สทิ ธใิ นการซ้ือแบบแปลนและเสีย
สิทธิในการแขํงขันราคาในการประกวดราคาจ๎างกํอสร๎างโรงฆําสัตว์ของเทศบาลเมือง เน่ืองจาก
เจา๎ หนา๎ ท่เี ทศบาลได๎รํวมกนั ทําหลกั ฐานเทจ็ ในการสงํ ประกาศประกวดราคาไปเผยแพรยํ งั หนวํ ยงาน
ที่เก่ียวข๎องโดยไมํชอบด๎วยกฎหมาย จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลยกเลิกการประกาศประกวดราคา
ดังกลําว ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา การท่ีผู๎ฟูองคดีฟูองวําไมํได๎รับความเป็นธรรมเนื่องจาก
เจ๎าหน๎าทขี่ องเทศบาลรํวมกนั ทาํ หลกั ฐานเท็จในการเผยแพรํประกาศประกวดราคาโดยไมํชอบด๎วย
กฎหมายน้นั เปน็ คดีพพิ าทเก่ียวกับการท่หี นวํ ยงานทางปกครองหรอื เจ๎าหนา๎ ทีข่ องรฐั กระทาํ การโดย
ไมํชอบด๎วยกฎหมายตามมาตรา ๙ วรรคหนํงึ (๑) แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ (คําสั่ง
ศาลปกครองสูงสดุ ท่ี ๔๒๗/๒๕๔๖)
๑.3 ข้อพิพาทในขนั้ ตอนการดาเนินการของคณะกรรมการจัดซือ้ จัดจ้าง
ในการจัดซ้ือจัดจ๎างนอกจากจะมีเจ๎าหน๎าที่พัสดุและหัวหน๎าเจ๎าหน๎าท่ีพัสดุ
ดาํ เนินการตามขนั้ ตอนทีก่ าํ หนดไวส๎ ําหรบั การจัดซอื้ จัดจ๎างในแตํละวิธแี ล๎ว พระราชบญั ญัตจิ ดั ซื้อจัด
จา๎ งฯ พ.ศ. 2560 ได๎บญั ญัติให๎หวั หน๎าสํวนราชการต๎องแตํงต้ังคณะกรรมการเพ่ือดําเนินการตํางๆ
ตามที่กฎหมายและระเบียบกําหนดไว๎ด๎วย ซ่ึงในการดําเนินการของคณะกรรมการท่ีหัวหน๎าสํวน
ราชการแตํงตั้งข้ึนนี้ จะมีหน๎าที่ดําเนินการในเร่ืองตํางๆ เชํน การรับและเปิดซองเสนอราคา การ
พิจารณาคุณสมบัติของผ๎ูเสนอราคา การคัดเลือกผ๎ูเสนอราคาท่ีเห็นควรเป็นผ๎ูชนะในการจัดซื้อจัด
จา๎ งในคร้งั นน้ั และการเสนอให๎มกี ารยกเลกิ การจดั ซอ้ื จดั จ๎าง ตอํ หัวหนา๎ สวํ นราชการหากเขา๎ เง่ือนไข
ตามท่ีกฎหมายกําหนดไว๎ เปน็ ต๎น โดยในการฟูองโต๎แย๎งการดําเนินการของคณะกรรมการจัดซื้อจัด
จ๎างนั้น อาจแยกศึกษาแนวคําวินิจฉัยของศาลปกครองสูงสุดออกได๎เป็น ๒ กรณี ได๎แกํ กรณีที่ศาล
วินจิ ฉยั วาํ เป็นขอ๎ พพิ าทที่อยํใู นอาํ นาจพิจารณาพพิ ากษาของศาลปกครอง และกรณีที่ศาลวินิจฉัยวํา
ยังไมเํ ปน็ ขอ๎ พิพาทที่อยูใํ นอํานาจพจิ ารณาพิพากษาของศาลปกครอง ดังรายละเอยี ดตํอไปนี้
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๕๕
(1) กรณีทศ่ี าลวินจิ ฉยั วา่ เปน็ ข้อพิพาทท่อี ยใู่ นอานาจพิจารณาพพิ ากษาของ
ศาลปกครอง
๑) กรณีฟ้องว่า ความเห็นของคณะกรรมการพิจารณาผลการประกวด
ราคาที่พจิ ารณาว่าผู้ฟอ้ งคดีไม่ผ่านการพจิ ารณาข้อเสนอด้านเทคนิคไม่ชอบดว้ ยกฎหมาย
ผ๎ูฟูองคดีเข๎ารํวมประกวดราคาจ๎างเหมาโครงการกํอสร๎างอุโมงค์ระบายนํ้าลงสํู
แมํนํ้าเจา๎ พระยาซึง่ กาํ หนดใหผ๎ ๎ูเสนอราคาตอ๎ งยน่ื ซองข๎อเสนอดา๎ นเทคนคิ และซองขอ๎ เสนอดา๎ นราคา
โดยจะเปิดซองข๎อเสนอด๎านราคาเฉพาะผู๎ท่ีผํานการพิจารณาข๎อเสนอด๎านเทคนิคเทําน้ัน ซึ่ง
คณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคามีความเห็นวําผ๎ูฟูองคดีไมํผํานการพิจารณาข๎อเสนอ
ด๎านเทคนิค ทําให๎ผู๎ฟูองคดีถูกตัดสิทธิไมํได๎รับการพิจารณาข๎อเสนอด๎านราคา ผู๎ฟูองคดีเห็นวํา
ความเห็นของคณะกรรมการฯ ไมํชอบด๎วยกฎหมาย จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลเพิกถอนความเห็น
ของคณะกรรมการพิจารณา ผลการประกวดราคาดังกลําว ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา การ
ดําเนินการของคณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาถอื ได๎วําเป็นการดาํ เนนิ การเกย่ี วกับการ
จัดหาในกรณกี ารส่งั ไมํรบั คาํ เสนอรบั จา๎ งของผูฟ๎ ูองคดี อนั เป็นคําสั่งทางปกครองตามข๎อ ๑ (๑) ของ
กฎกระทรวง ฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๓) ออกตามความในพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทาง
ปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ท่ีมีผลกระทบตํอสถานภาพของสิทธิของผ๎ูฟูองคดีจึงเป็นคําสั่งทางปกครอง
ตามมาตรา ๕๘ แหํงพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครองฯ การฟูองโต๎แย๎งคําสั่งดังกลําว
จึงอยํูในอาํ นาจพจิ ารณาพิพากษาหรอื มีคาํ ส่งั ของ ศาลปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหนงึ่ (๑) แหํง
พระราชบญั ญัตจิ ัดต้ังศาลปกครองฯ (คําสงั่ ศาลปกครองสูงสุดที่ ๔๕๓/๒๕๔๖)
๒) กรณีฟอ้ งว่า การตัดสทิ ธิผ้ฟู ้องคดี (ผ้เู สนอราคา) ออกจากการประกวด
ราคาไม่ชอบด้วยกฎหมาย
ผ๎ูฟูองคดีซึ่งเป็นผู๎เสนอราคาต่ําสุดในการประกวดราคาจัดซ้ือครุภัณฑ์ประเภท
ยานพาหนะและขนสํงของเทศบาลตาบลคลองหลวง (ผ๎ูถูกฟูองคดี) และคณะกรรมการพิจารณาผล
การประกวดราคามีความเห็นให๎ผู๎ฟูองคดีเป็นผู๎ชนะการประกวดราคา แตํตํอมาผู๎ถูกฟูองคดีได๎มี
หนังสือแจง๎ การตดั สิทธผิ ๎ูฟอู งคดอี อกจากการพิจารณาจดั ซอ้ื ครภุ ัณฑด์ งั กลําวโดยอา๎ งวาํ ผลติ ภัณฑ์
ของผู๎ฟูองคดีไมํตรงตามมาตรฐานท่ีกาหนดในประกาศประกวดราคา ผู๎ฟูองคดีเห็นวําหนังสือแจ๎ง
การตัดสิทธิของผถ๎ู กู ฟูองคดีไมชํ อบด๎วยกฎหมาย จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลมีคําพิพากษาหรือคําส่ัง
ให๎ผู๎ถูกฟอู งคดเี ขา๎ ทําสัญญากับผ๎ฟู ูองคดี ศาลปกครองสงู สุดวินจิ ฉัยวาํ หนงั สือแจ๎งการตดั สิทธิผู๎ฟูอง
คดีออกจากการพิจารณาจัดซื้อดังกลําวเป็นการสั่งไมํรับคําเสนอขายซึ่งเป็นคําสั่งทางปกครองตาม
ข๎อ ๑ (๑) ของกฎกระทรวง ฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๓) ออกตามความในพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติ
ราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ แล๎ว แม๎วํานายกเทศมนตรีตําบลคลองหลวงซ่ึงเป็นผ๎ูมีอํานาจ
อนุมัติจัดซ้ือครุภัณฑ์ตามประกาศประกวดราคา จะยังไมํได๎มีคําส่ังอนุมัติให๎จัดซื้อครุภัณฑ์จากผ๎ู
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๕๖
เสนอราคารายใดก็ตาม ผู๎ฟูองคดกี เ็ ป็นผ๎ไู ดร๎ บั ความเดอื ดรอ๎ นหรอื เสียหายตามมาตรา ๔๒ วรรคหนึ่ง
แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ แล๎ว เมื่อผ๎ูฟูองคดีมิได๎อุทธรณ์คําส่ังดังกลําวตามมาตรา
๔๒ วรรคสอง แหํงพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯกํอนท่ีจะนําคดีมาฟูองตํอศาลปกครอง
ศาลจงึ ไมํรับคาํ ฟอู งไวพ๎ จิ ารณา (คําสั่งศาลปกครองสงู สุดท่ี ๔๕๘/๒๕๔๗)
หมายเหตุ คดีนี้ศาลไมํรับคําฟูองไว๎พิจารณาด๎วยเหตุที่ยังไมํได๎ดําเนินการแก๎ไข
ความเดือดร๎อนเสียหายตามมาตรา ๔๒ วรรคสอง จึงทําให๎เข๎าใจได๎วํา เป็นกรณีพิพาทที่อยํูใน
อํานาจพจิ ารณาพพิ ากษาของศาลปกครอง
๓) กรณีฟ้องว่า ประกาศรายช่ือผู้เสนอราคาที่ผ่านการพิจารณาข้อเสนอ
ด้านเทคนิคโดยผ้ฟู อ้ งคดีไม่ผา่ นการพิจารณา เป็นคาสง่ั ทไี่ ม่ชอบดว้ ยกฎหมาย
กรณีท่ีผู๎ฟูองคดีได๎ย่ืนข๎อเสนอประกวดราคาจ๎างบริการระบบจําหนํายสลาก
แบบเลขทา๎ ย ๓ ตัว และ ๒ ตวั กบั สาํ นกั งานสลากกนิ แบํงรัฐบาล (ผู๎ถกู ฟูองคดี) และตํอมาผ๎ูถกู ฟอู ง
คดี ได๎ออกประกาศรายช่ือผ๎ูผํานการพิจารณาข๎อเสนอด๎านเทคนิคโดยมีหนังสือแจ๎งให๎ผ๎ูฟูองคดี
ทราบวําผ๎ูฟูองคดีไมํผํานการพิจารณาข๎อเสนอด๎านเทคนิค ผ๎ูฟูองคดีเห็นวํา การที่ผ๎ูถูกฟูองคดี
พิจารณาตัดสิทธิของผู๎ฟูองคดีออกจากการประกวดราคาเป็นการพิจารณาท่ีไมํชอบด๎วยกฎหมาย
เน่ืองจากมไิ ด๎แสดงข๎อเท็จจริงอนั เปน็ สาระสาํ คญั ขอ๎ กฎหมายอ๎างอิง ข๎อพิจารณา และข๎อสนับสนุน
ในการใช๎ดุลพินิจ จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลเพิกถอนคําส่ังตัดสิทธิของผู๎ฟูองคดีดังกลําว ศาล
ปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา ประกาศรายชื่อผ๎ูผํานการพิจารณาข๎อเสนอด๎านเทคนิคของผ๎ูถูกฟูองคดี
เป็นการออกคําส่ังไมํรับคําเสนอรับจ๎างของผ๎ูฟูองคดีตามข๎อ ๑ (๑) ของกฎกระทรวง ฉบับที่ ๑๒
(พ.ศ. ๒๕๔๓) ออกตามความในพระราชบัญญตั วิ ิธปี ฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ จึงเป็น
คําสัง่ ทางปกครองตามมาตรา ๕๙ แหงํ พระราชบญั ญตั วิ ธิ ปี ฏบิ ตั ริ าชการทางปกครองฯ เมอ่ื ผู๎ฟูองคดี
โต๎แย๎งวําการออกประกาศดังกลําวไมํชอบด๎วยกฎหมาย กรณีจึงเป็นคดีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรค
หนึง่ (๑) แหํงพระราชบัญญัตจิ ัดต้ังศาลปกครองฯ (คําส่ังศาลปกครองสูงสุดที่ ๑๔๕/๒๕๔๙, คําส่ัง
ศาลปกครองสูงสุดที่ ๕๐๘/๒๕๔๙ วนิ จิ ฉยั แนวทางเดียวกนั )
๔) กรณฟี อ้ งว่า คาส่ังใหผ้ ฟู้ อ้ งคดไี ม่ผ่านการคดั เลือกเบื้องตน้ ใหเ้ ปน็ ผ้มู ีสิทธิ
เสนอราคาในการจัดซอื้ จดั จา้ งด้วยวิธกี ารทางอิเลก็ ทรอนิกส์ ไม่ชอบดว้ ยกฎหมาย
กรณีฟูองวําคณะกรรมการประกวดราคาซ้ือระบบโทรทัศน์วงจรปิด (ผู๎ถูกฟูองคดี
ท่ี ๒) มคี ําสัง่ ใหผ๎ ฟู๎ อู งคดีไมํผํานการคัดเลือกเบอื้ งต๎นให๎เป็นผ๎มู สี ทิ ธิเสนอราคาตามโครงการประกวด
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๕๗
ราคาซ้ือระบบโทรทัศน์วงจรปิดของกรมการแพทย์ (ผู๎ถูกฟูองคดีที่ ๑) จํานวน ๑ ระบบ และรอง
อธิบดีกรมการแพทย์(ผ๎ูถูกฟูองคดีที่ ๔) ซึ่งปฏิบัติราชการแทนอธิบดีกรมการแพทย์ (ผู๎ถูกฟูองคดีท่ี
๓) วินิจฉัยอุทธรณ์ของผ๎ูฟูองคดีโดยไมํชอบด๎วยกฎหมาย จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลมีคําพิพากษา
หรือคําส่ังให๎เพิกถอนคําสั่งของผ๎ูถูกฟูองคดีที่ ๒ และคําวินิจฉัยอุทธรณ์ของผู๎ถูกฟูองคดีที่ ๔
ซ่ึงปฏิบัติราชการแทนผ๎ูถูกฟูองคดีที่ ๓ รวมท้ังให๎ยกเลิกการประกวดราคา และให๎ผู๎ถูกฟูองคดี
รํวมกนั ชดใชค๎ าํ เสยี หายแกผํ ฟ๎ู ูองคดี ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา กรณีเป็นคดีพิพาทเก่ียวกับการท่ี
หนํวยงานทางปกครองหรือเจ๎าหน๎าท่ีของรัฐกระทําการโดยไมํชอบด๎วยกฎหมายและการกระทํา
ละเมิดตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) และ (๓) แหํงพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ (คําส่ังศาล
ปกครองสูงสดุ ท่ี ๕๒๘/๒๕๕๔)
(2) กรณีท่ีศาลวินิจฉัยว่ายังไม่เป็นข้อพิพาทที่อยู่ในอานาจพิจารณาพิพากษา
ของศาลปกครอง
สําหรับข๎อพิพาทในกรณีน้ี เป็นกรณีที่ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยเก่ียวกับการ
ดาํ เนินการของคณะกรรมการจัดซ้ือจัดจ๎างวํา เป็นเพียงการดําเนินการภายในของเจ๎าหน๎าท่ีเพ่ือจัด
ให๎มีคําสั่งทางปกครอง อันเป็นการพิจารณาทางปกครองตามมาตรา ๕๙ แหํงพระราชบัญญัติวิธี
ปฏิบัตริ าชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ เทาํ น้ัน กรณจี งึ ยังไมเํ ป็นคดีพิพาทที่อยํูในอํานาจพิจารณา
พพิ ากษาของศาลปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหนง่ึ (๑) แหํงพระราชบญั ญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ
1.4 ขอ๎ พพิ าทเกี่ยวกับการดําเนินการของคณะกรรมการจดั ซอ้ื จดั จา๎ งโดยวธิ ปี ระกวดราคา
(1) กรณีฟ้องว่า ความเห็นของคณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาท่ี
พิจารณาว่าผฟู้ อ้ งคดไี ม่ผ่านการพจิ ารณาขอ้ เสนอดา้ นเทคนคิ ไมช่ อบด้วยกฎหมาย
กรุงเทพมหานคร(ผ๎ูถูกฟูองคดี) ประกาศประกวดราคาเชําระบบคอมพิวเตอร์และ
อุปกรณ์ประกอบ โดยกําหนดให๎ผู๎เสนอราคาต๎องผํานการพิจารณาข๎อเสนอด๎านเทคนิคกํอนจึงจะ
ไดร๎ ับการพิจารณาราคาและตัดสินคัดเลือกเป็นผู๎ชนะราคาตํอไป ผ๎ูฟูองคดีซึ่งรํวมเสนอราคาเห็นวํา
คณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาดําเนินการพิจารณาข๎อเสนอด๎านเทคนิคและเสนอ
ความเหน็ ให๎ผเู๎ สนอราคารายอน่ื เปน็ ผชู๎ นะการประกวดราคาตํอผวู๎ าํ ราชการกรุงเทพมหานครซึ่งเป็น
ผ๎ูมีอํานาจส่ังซ้ือสั่งจ๎างโดยไมํชอบด๎วยกฎหมาย จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลมีคําส่ังเพิกถอนการ
ประกวดราคาและให๎มีการดําเนินการประกวดราคาใหมํ ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา เม่ือการ
พจิ ารณาคดั เลอื กข๎อเสนอด๎านเทคนิคเป็นสํวนหน่ึงของการพิจารณาตัดสินผู๎ชนะการประกวดราคา
การพจิ ารณาคัดเลือกข๎อเสนอดา๎ นเทคนิคจงึ เป็นการดาํ เนินการภายในของฝาุ ยปกครอง อันเปน็ การ
พจิ ารณาทางปกครองท่เี ปน็ ขนั้ ตอนการเตรยี มการและการดาเนนิ การของเจ๎าหนา๎ ทเ่ี พ่ือจดั ใหม๎ ีคําส่ัง
ทางปกครองตามมาตรา ๕ แหํงพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ เมื่อ
กรุงเทพมหานคร ตัดสินผู๎ชนะการประกวดราคาโดยออกคําส่ังรับหรือไมํรับคําเสนอเชําของ
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๕๘
ผู๎เข๎ารํวมประกวดราคาแล๎ว คําส่ังดังกลําวจึงเป็นคําสั่งทางปกครองตามกฎกระทรวงฉบับท่ี ๑๒
(พ.ศ. ๒๕๔๓) ออกตามความในพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครองฯ ดังนั้น เม่ือการ
พิจารณาข๎อเสนอด๎านเทคนิคเป็นขั้นตอนการดําเนินการภายในเพื่อจัดให๎มีคําส่ังทางปกครอง
ขั้นตอนการดําเนินการดังกลําวยํอมไมํใชํเป็นการกระทําอื่นใดตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๑) แหํง
พระราชบัญญัติจัดตัง้ ศาลปกครองฯ ซ่งึ จะมลี กั ษณะเปน็ การกระทําทางกายภาพเป็นหลัก ผู๎ฟูองคดี
จึงไมํได๎เป็นผ๎ูได๎รับความเดือดร๎อนหรือเสียหายตามมาตรา ๔๒ วรรคหนึ่งแหํงพระราชบัญญัติ
เดยี วกนั และเมอ่ื หนํวยงานทางปกครองหรือเจา๎ หน๎าที่ของรฐั ยงั ไมํได๎ใช๎อาํ นาจทางปกครองเพยี งแตํ
ดําเนินการตามข้ันตอนภายในอันเป็นการพิจารณาทางปกครองศาลปกครองยํอมไมํมีอํานาจ
พิจารณาพิพากษาคดีตลอดจนไมํมีอํานาจกําหนดคําบังคับตามมาตรา ๗๒ วรรคหนึ่งแหํง
พระราชบญั ญัตจิ ดั ตงั้ ศาลปกครองฯ (คําสง่ั ศาลปกครองสูงสดุ ท่ี ๒๙/๒๕๔๗)
(2) กรณีฟูองวํา การดําเนินการตํอรองราคาและคําส่ังเรียกให๎เสนอราคาใหมํของ
คณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาไมํชอบดว๎ ยกฎหมาย
ในการประกาศประกวดราคาจา๎ งกอํ สร๎างอาคารของโรงพยาบาล ซึ่งผ๎ูฟูองคดีเป็นผ๎ู
เสนอราคาตํ่าสุด แตํราคาที่เสนอสูงกวําวงเงินงบประมาณที่จะจัดจ๎าง คณะกรรมการพิจารณาผล
การประกวดราคาจึงมีหนังสือเรียกผ๎ูฟูองคดีมาตํอรองราคา แตํผ๎ูฟูองคดีขอยืนราคาเดิม คณะ
กรรมการฯ จึงเรียกผ๎ูเสนอราคาทุกรายตํอรองราคาใหมํ ผ๎ูฟูองคดีเห็นวํา หนังสือของ
คณะกรรมการพจิ ารณาผลการประกวดราคาที่เรียกใหผ๎ เู๎ สนอราคาทกุ รายมาตอํ รองราคาเปน็ คําสัง่ ที่
ไมํชอบด๎วยกฎหมาย จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลมีคําสั่งเพิกถอนคําสั่งดังกลําว ศาลปกครองสูงสุด
วินจิ ฉัยวาํ การดําเนนิ การของคณะกรรมการพจิ ารณาผลการประกวดราคา เป็นการดําเนินการตาม
กระบวนการประกวดราคาเพอื่ เสนอผ๎ูวําราชการจังหวัดซึ่งเป็นผู๎มีอานาจสั่งซ้ือหรือส่ังจ๎างพิจารณา
ดําเนินการตํอไป ดังนั้น การกระทําของคณะกรรมการดังกลําว จึงไมํต๎องตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง
(๑) แหํงพระราชบญั ญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ ที่ผู๎ฟูองคดีจะมีสิทธิฟูองขอให๎เพิกถอนคําส่ังเรียกให๎ผ๎ู
เสนอราคาทกุ รายเขา๎ มาตอํ รองราคาใหมแํ ละเพิกถอนการประกวดราคาได๎ (คําสั่งศาลปกครองสงู สดุ
ท่ี ๔๗๗/๒๕๔๗)
(๓) กรณฟี ูองวาํ การทค่ี ณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาไมํรับพิจารณา
ราคาของผฟู๎ ูองคดีเปน็ การปฏบิ ัติหนา๎ ท่ีโดยไมํสจุ ริตและกลนั่ แกล๎งผ๎ูฟูองคดี
ผู๎ฟูองคดีเป็นผ๎ูเสนอราคาตํ่าสุดในการประกวดราคาจ๎างกํอสร๎างทํานบดินและ
อาคารประกอบของกรมชลประทาน(ผูถ๎ ูกฟูองคด)ี แตํคณะกรรมการพจิ ารณาผลการประกวดราคามี
หนังสือแจ๎งผลการพิจารณาวํา ไมํรับพิจารณาราคาของผ๎ูฟูองคดี เน่ืองจากผู๎ฟูองคดีเสนอขีด
ความสามารถและความพร๎อมไมํครบถ๎วนตามท่ีกําหนดในเอกสารประกวดราคา ผู๎ฟูองคดีเห็นวํา
คณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาปฏบิ ตั หิ นา๎ ทโ่ี ดยไมสํ ุจรติ และกล่ันแกล๎งผฟู๎ ูองคดโี ดยไมํ
เปน็ ธรรม จงึ นําคดมี าฟูองตํอศาลขอให๎เพกิ ถอนมตขิ องคณะกรรมการพจิ ารณาผลการประกวดราคา
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๕๙
ดังกลําว ศาลปกครองสูงสดุ วินิจฉยั วํา การทคี่ ณะกรรมการพจิ ารณาผลการประกวดราคามีมติไมํรับ
ใบเสนอราคาของผ๎ูฟูองคดีน้ัน เป็นความเห็นของคณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาซ่ึง
เป็นเพียงข้ันตอนการพิจารณาภายในหนํวยงานตามคําส่ังแตํงต้ังของผ๎ูถูกฟูองคดีเพ่ือพิจารณาและ
เสนอความเห็นตามลําดับชั้นตํอผู๎มีอํานาจอนุมัติสั่งซื้อสั่งจ๎าง ตํอไป ผ๎ูฟูองคดีจึงไมํใชํผู๎ได๎รับความ
เดือดร๎อนหรือเสียหายจากการปฏิบัติหน๎าท่ีของคณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาตาม
มาตรา ๔๒ วรรคหนึ่ง แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ ท่ีจะมีสิทธิฟูองคดีตํอศาลปกครอง
(คําสงั่ ศาลปกครองสงู สดุ ที่ ๕๐๗/๒๕๔๗)
(๔) กรณฟี อ้ งว่า การทค่ี ณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคามีความเห็น
ว่าผู้เสนอราคามีคุณสมบัติหรือมีการปฏิบัติที่ไม่เป็นไปตามเง่ือนไขของประกาศประกวดราคา
เปน็ การกระทาทไ่ี มช่ อบดว้ ยกฎหมาย
ผู๎ฟูองคดีเป็นผ๎ูเสนอราคาต่ําสุดในการประกวดราคาซื้อครุภัณฑ์การแพทย์ แตํ
คณะกรรมการพจิ ารณาผลการประกวดราคาไดแ๎ จง๎ ผลการพจิ ารณาวาํ คณะกรรมการฯ มีมติตัดสิทธิ
ไมํให๎ผู๎ฟูองคดีเป็นผู๎ชนะการประกวดราคาเนื่องจากมีคุณสมบัติไมํถูกต๎องตามเงื่อนไขของประกาศ
ประกวดราคา จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลมีคําพิพากษาหรือคําส่ัง ให๎ผ๎ูฟูองคดีได๎เข๎าทําสัญญาซ้ือ
ขายดังกลาํ ว ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา การท่ีคณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคามีมติ
ข๎างต๎นยังไมํมีข๎อยุติ เน่ืองจากเป็นเพียงขั้นตอนการพิจารณาภายในของฝุายปกครองซึ่ง
คณะกรรมการฯ จะต๎องนําเสนอผู๎มีอํานาจสั่งซ้ือสั่งจ๎างเพ่ือพิจารณาอนุมัติการสั่งซื้อส่ังจ๎างตํอไป
ดังน้ัน สิทธิของผ๎ูฟูองคดีจึงยังไมํได๎รับผลกระทบจากมติของคณะกรรมการดังกลําว ผู๎ฟูองคดี จึง
ไมํใชํผู๎ที่ได๎รับความเดือดร๎อนหรือเสียหายท่ีจะมีสิทธิฟูองคดีตามมาตรา ๔๒ วรรคหนึ่งแหํง
พระราชบญั ญัตจิ ัดตง้ั ศาลปกครองฯ (คําสง่ั ศาลปกครองสูงสดุ ที่ ๖๒๗/๒๕๔๗)
กรณีผฟ๎ู ูองคดเี ข๎ารวํ มยื่นซองเสนอราคาในการประกวดราคาจา๎ งเหมากํอสร๎างเขอื่ น
ปอู งกันตลง่ิ พงั ท่ีแมนํ ้ํานาํ น ตามประกาศประกวดราคาของกรมการขนสงํ ทางน้ําและพาณชิ ยนาวี (ผู๎
ถูกฟูองคดี) ตํอมา ประธานกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาได๎มีหนังสือถึงผ๎ูฟูองคดีแจ๎งผล
การพจิ ารณาวํา ผ๎ูฟูองคดี ไมํผํานการคัดเลือกเน่ืองจากไมํได๎ย่ืนสําเนาบัญชีรายช่ือผู๎ถือหุ๎น อันเป็น
การผิดเง่ือนไขการประกวดราคาซึ่งถือเป็นสาระสําคัญ พร๎อมท้ังประกาศรายชื่อผู๎ย่ืนซองประกวด
ราคาจา๎ งเหมากํอสรา๎ งท่ีผาํ นและไมผํ ํานการพิจารณา ผู๎ฟูองคดีเห็นวํา การกระทําของผ๎ูถูกฟูองคดี
ไมํชอบด๎วยกฎหมาย ทําให๎ผู๎ฟูองคดไี ด๎รบั ความเสียหายโดยพลาดโอกาสในการเข๎าเสนอราคาจึงนํา
คดมี าฟูองขอใหศ๎ าลเพกิ ถอนคําสงั่ และประกาศรายชื่อผ๎ูย่ืนซองประกวดราคาดังกลําว และมีคําส่ัง
ให๎ผ๎ูฟูองคดีได๎มีสิทธิเข๎าเสนอราคาตํอไป ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา การพิจารณาวําผู๎ฟูองคดีไมํ
ผาํ นการคดั เลือกขา๎ งตน๎ นนั้ มีลกั ษณะเป็นการพิจารณาในสํวนของเงอ่ื นไขทว่ั ไปในเบือ้ งต๎นกอํ นทจ่ี ะ
มีคําส่ังทางปกครอง ซึ่งเป็นการเตรียมการและการดําเนินการของเจ๎าหน๎าที่เพื่อจัดให๎มีคําส่ังทาง
ปกครอง ตามนิยามของคําวํา การพจิ ารณาทางปกครอง ตามนยั มาตรา ๕๙ แหํงพระราชบัญญัติวิธี
ปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ดังน้ัน การพิจารณาของคณะกรรมการพิจารณาผลการ
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๖๐
ประกวดราคาและแจ๎งใหผ๎ ฟ๎ู ูองคดีทราบผลดงั กลาํ ว จึงมใิ ชํคําสง่ั ทางปกครองท่ีจะเป็นคดีพิพาททาง
ปกครองตามมาตรา ๙ แหํงพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ (คําส่ังศาลปกครองสูงสุดที่ ๒๔๖/
๒๕๔๙)
หมายเหตุ กรณีการแจ๎งผลการพิจารณาของคณะกรรมการพิจารณาผลการ
ประกวดราคาให๎ผู๎เสนอราคาทราบวําถกู ตัดสทิ ธใิ นการเสนอราคาหรือไมํรับพิจารณาราคาเน่ืองจาก
มีคุณสมบตั หิ รือไมํปฏบิ ัตใิ ห๎เป็นไปตามเงื่อนไขในการประกวดราคา น้ัน มีข๎อสังเกตวําหากเป็นการ
แจ๎งโดยหนวํ ยงานทางปกครองผูจ๎ ัดให๎มกี ารประกวดราคา หรือ ผ๎ูมีอํานาจกระทําการแทนหนวํ ยงาน
ทางปกครองแล๎ว ศาลปกครองสูงสุดมีคําวินิจฉัยวํา เป็นกรณีการมีคําส่ังไมํรับคําเสนอราคาของผ๎ู
เสนอราคาอนั เป็นคาํ สงั่ ทางปกครองตามขอ๎ ๑ (๑) ของกฎกระทรวง ฉบบั ท่ี ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๓) ออก
ตามความในพระราชบัญญตั วิ ธิ ปี ฏิบตั ริ าชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ การฟูองโต๎แย๎งการแจ๎งผล
ดังกลาํ วจึงเป็นคดีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๑) แหํงพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ ซึ่ง
ได๎แกํ กรณีตามคาํ สั่งศาลปกครองสูงสุดที่ ๔๕๘/๒๕๔๗ และที่ ๗๔๒/๒๕๔๙
(๕) กรณีฟ้องว่า การที่คณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาเสนอ
ความเห็นให้ผู้เสนอราคาท่ีขาดคุณสมบัติ เป็นผู้ชนะการประกวดราคาเป็นการกระทาที่ไม่ชอบ
ด้วยกฎหมาย
ผ๎ูฟูองคดีได๎เข๎าเสนอราคาในการประกวดราคาซื้อสารเคมีเดลต๎ามิทริน ๕% WDP
ของกรมควบคุมโรค(ผู๎ถูกฟูองคดี) โดยคณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาพิจารณาเสนอ
ความเห็นให๎ผ๎ูเสนอราคารายอ่ืนท่ีเสนอราคาตํ่าสุดเป็นผ๎ูชนะการประกวดราคา ซ่ึงผ๎ูถูกฟูองคดี
เห็นชอบตามมติของคณะกรรมการฯ ดังกลําว แตํผ๎ูฟูองคดีเห็นวําผู๎ชนะการประกวดราคาขาด
คุณสมบัติ เพราะใช๎วัสดุไมํถูกต๎องตามประกาศประกวดราคาฯ จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลมีคํา
พิพากษาหรอื คาํ สัง่ หา๎ มไมํให๎คณะกรรมการฯ เสนอช่ือผ๎ูชนะการประกวดราคาเป็นผู๎เข๎าทําสัญญา
และให๎ผูฟ๎ อู งคดเี ขา๎ ทาํ สัญญาแทน ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา การดําเนินการของคณะกรรมการ
พจิ ารณาผลการประกวดราคาเป็นเพยี งกระบวนการในการเตรียมการและดําเนินการของเจ๎าหน๎าที่
เพื่อจัดใหม๎ ีคาํ ส่งั ทางปกครองอันเปน็ การพิจารณาทางปกครองตามมาตรา ๕ แหงํ พระราชบญั ญตั วิ ธิ ี
ปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ การกระทําดังกลําวยังไมํใชํคําส่ังทางปกครอง เนื่องจาก
คณะกรรมการฯ มิไดเ๎ ป็นผู๎มอี ํานาจในการส่ังซ้ือสั่งจ๎างท่ีจะกํอให๎เกิดคําสั่งทางปกครองในอันที่จะมี
ผลกระทบตอํ สถานภาพของสิทธิหรือหน๎าท่ีของผ๎ูฟูองคดีแตํอยํางใด ดังน้ัน บรรดาข้ันตอนตํางๆ ที่
คณะกรรมการฯ ดาํ เนินการกอํ นท่ผี ู๎ถกู ฟอู งคดีจะมีคําส่งั รบั คาํ เสนอขายของผู๎เสนอราคารายใด ยํอม
ไมํเป็นคาํ สงั่ ทางปกครอง ศาลปกครองจึงไมํอาจมีคําสั่งตามคําขอของผู๎ฟูองคดี ศาลไมํรับคําฟูองไว๎
พจิ ารณา (คําส่งั ศาลปกครองสูงสุดท่ี ๙๐๓/๒๕๔๘)
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๖๑
กรณีท่ีผ๎ูฟูองคดีซ่ึงได๎เข๎ารํวมยื่นซองเสนอราคาจ๎างเหมากํอสร๎างอาคารท่ีทํา การ
ตํารวจภูธรจังหวัดสุรินทร์ตามประกาศจังหวัดสุรินทร์เห็นวํา ไมํได๎รับความเป็นธรรมจากการ
ดาํ เนนิ การของคณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคา (ผ๎ูถูกฟอู งคดที ่ี ๒) ที่เสนอความเห็นตํอ
ผ๎ูวาํ ราชการจังหวดั สรุ ินทร์ (ผ๎ถู กู ฟูองคดที ี่ ๑) โดยให๎ผู๎เสนอราคารายอื่นซึ่งขาดคุณสมบัติในการยื่น
ซองประกวดราคาเปน็ ผู๎ไดร๎ ับการคดั เลือก อันเป็นการกระทําท่ไี มชํ อบด๎วยกฎหมาย จึงนาํ คดีมาฟูอง
ขอให๎ศาลเพิกถอนการกระทําของผ๎ูถูกฟูองคดีที่ ๒ ดังกลําว ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา การ
ดําเนินงานของผ๎ูถูกฟูองคดีที่ ๒ เป็นการดําเนินการโดยคณะกรรมการท่ีได๎รับแตํงตั้งจากหัวหน๎า
สํวนราชการเพื่อจัดให๎มีการย่ืนซองประกวดราคา คัดเลือกจนได๎ผลการประกวดราคาและเสนอผล
การประกวดราคาดังกลําวตอํ หัวหน๎าสวํ นราชการวาํ ผู๎เสนอราคารายใดได๎รับการคัดเลือกและเป็นผู๎
เสนอราคาต่ําสุด มีคุณภาพและคุณสมบัติตามที่ทางราชการกําหนดเพื่อหัวหน๎าสํวนราชการน้ัน ๆ
จะได๎พิจารณาและมีคําส่ังซ้ือส่ังจ๎างตํอไป ซ่ึงผ๎ูมีอํานาจในการส่ังซ้ือส่ังจ๎างกรณีน้ีคือ ผู๎ถูกฟูองคดีที่
๑ ในฐานะผู๎วําราชการจังหวัด การดําเนินการของผ๎ูถูกฟูองคดีที่ ๒ จึงเป็นเพียงการพิจารณาทาง
ปกครองตามมาตรา ๕ แหํงพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครองฯ ซึ่งการกระทําดังกลําว
หรอื การพจิ ารณาดงั กลาํ ว ยงั ไมํใชํคําส่ังทางปกครองเน่ืองจากผู๎ถูกฟูองคดีท่ี ๒ ไมํได๎เป็นผู๎มีอํานาจ
ในการสั่งซ้ือส่ังจ๎างที่จะกํอให๎เกิดคําสั่งทางปกครองอันจะมีผลกระทบตํอสถานภาพของสิทธิหรือ
หนา๎ ท่ีของผูฟ๎ อู งคดแี ตํอยํางใด ดังนั้นบรรดาขัน้ ตอนตาํ งๆ ท่ีผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๒ ดําเนินการกํอนท่ีผ๎ูถูก
ฟูองคดที ี่ ๑ จะมีคาํ สง่ั รบั คาํ เสนอรบั จ๎างของผ๎ูเสนอราคารายอน่ื ยํอมไมํเป็นคําสงั่ ทางปกครอง กรณี
จึงยังไมํมีกรณีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๑) แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ (คําส่ัง
ศาลปกครองสงู สุดที่ ๒๔๕/๒๕๔๙)
หมายเหตุ สาํ หรบั กรณฟี อู งโตแ๎ ย๎งการดาํ เนนิ การของคณะกรรมการจัดซื้อจัดจ๎าง
โดยวิธีประกวดราคาน้ี มีบางกรณีที่แม๎ศาลปกครองสูงสุดจะวินิจฉัยในทํานองเดียวกันวํา การ
ดําเนินการของคณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาเป็นเพยี งข้ันตอนการดําเนินการภายใน
ของฝุายปกครอง ยังไมใํ ชํคําสั่งทางปกครองก็ตาม แตํเหตผุ ลในการไมรํ บั คําฟอู งไวพ๎ จิ ารณาน้ัน ศาล
วินจิ ฉยั แตกตาํ งกนั ออกไป กลาํ วคือ
ก) กรณีท่ีศาลวินิจฉัยวํา ยังไมํเป็นคดีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๑) แหํง
พระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ อันเป็นกรณีท่ีไมํรับคําฟูองด๎วยเหตุเกี่ยวกับอํานาจศาล ได๎แกํ
คําสง่ั ศาลปกครองสูงสุดที่ ๔๗๗/๒๕๔๗ ท่ี ๙๐๓/๒๕๔๘ ท่ี ๒๔๕/๒๕๔๙ และท่ี ๒๔๖/๒๕๔๙)
ข) กรณีที่ศาลวินิจฉัยวํา ผู๎ฟูองคดีไมํใชํผู๎มีสิทธิฟูองคดีตามมาตรา ๔๒ วรรคหน่ึง
แหงํ พระราชบัญญัตจิ ัดตงั้ ศาลปกครองฯ อนั เปน็ กรณที ศ่ี าลไมํรับคําฟูองด๎วยเหตุเง่ือนไขในการฟูอง
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๖๒
คดี โดยมิได๎กลําวไว๎วํากรณีถือเป็นคดีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง หรือไมํ อยํางไรก็ดี โดยท่ีคดี
พิพาทตาม ข) นี้ เปน็ กรณีทศ่ี าลวนิ จิ ฉัยในประเดน็ เก่ียวกับการดําเนินการของคณะกรรมการจัดซ้ือ
จัดจ๎างวําเป็นเพียงขั้นตอนการดําเนินการภายในของฝุายปกครองยังไมํใชํคําส่ังทางปกครอง
เชนํ เดยี วกับกรณตี าม ก) ดว๎ ย จงึ ได๎สรุปยํอคดลี กั ษณะดังกลําวไวใ๎ นหวั ขอ๎ ๒) กรณที ศ่ี าลวนิ ิจฉยั วํา
ยงั ไมเํ ปน็ ข๎อพิพาททีอ่ ยใํู นอานาจพจิ ารณาพพิ ากษาของศาลปกครอง ได๎แกํ คาํ สัง่ ศาลปกครองสูงสุด
ท่ี ๕๐๗/๒๕๔๗ และที่ ๖๒๗/๒๕๔๗
ค) กรณีทศี่ าลวินจิ ฉัยวาํ ไมเํ ปน็ คดพี ิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๑) และผ๎ูฟูอง
คดีไมํใชํผ๎ูมีสิทธิฟูองคดีตามมาตรา ๔๒ วรรคหน่ึง แหํงพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ ได๎แกํ
คาํ สงั่ ศาลปกครองสงู สุดท่ี ๒๙/๒๕๔๗
๑.5 ขอ้ พิพาทในขั้นตอนการพจิ ารณาอนุมตั ิสั่งซอ้ื สั่งจ้าง
สําหรับข๎อพิพาทในขั้นตอนการพิจารณาอนุมัติส่ังซ้ือสั่งจ๎าง นั้น จากการศึกษาคํา
วนิ จิ ฉยั ของศาลปกครองสูงสุดพบวํา เปน็ กรณีฟูองโต๎แยง๎ คําส่ังทใี่ หผ๎ ู๎เสนอราคารายอื่นเป็นผู๎ชนะใน
การเสนอราคาวําเป็นคําส่ังท่ีไมํชอบด๎วยกฎหมาย โดยขอให๎ศาลเพิกถอนคําส่ังดังกลําว ซึ่งศาล
ปกครองสูงสุดมีคําวินิจฉัยวํา คําส่ังที่พิพาทเป็นคําสั่งทางปกครองตามมาตรา ๕๙ แหํง
พระราชบัญญัตวิ ธิ ีปฏิบตั ริ าชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ประกอบกับข๎อ ๑ (๑) ของกฎกระทรวง
ฉบับท่ี ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๓) ออกตามความในพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ.
๒๕๓๙ อันมีผลทําให๎ข๎อพิพาทท่ีเกิดขึ้นเป็นคดีพิพาทท่ีอยํูในอํานาจพิจารณาพิพากษาของศาล
ปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) แหงํ พระราชบญั ญตั จิ ดั ตง้ั ศาลปกครองฯ
(๑) ขอ้ พพิ าทเกยี่ วกับการพจิ ารณาอนุมตั ิจัดซ้อื จดั จา้ งโดยวธิ สี อบราคา
๑) กรณี ฟ้องว่า การที่ผู้มีอาานาจส่ังซื้อส่ังจ้าง คัดเลือกให้ผู้เสนอราคา
รายอ่ืนซ่ึงเสนอราคาสูงกว่าราคาของผู้ฟ้องคดีเป็นผู้ชนะการสอบราคาเป็นการกระทาที่ไม่ชอบ
ด้วยกฎหมาย
กรณีฟูองวํา ผ๎ูฟูองคดี เป็นผ๎ูเสนอราคาต่ําสุดและมีคุณสมบัติถูกต๎องครบถ๎วนตาม
ประกาศสอบราคาจ๎างเหมากํอสร๎างถนนคอนกรีตเสริมเหล็ก แตํนายกองค์การบริหารสํวนตาบล
หลุมข๎าว (ผ๎ูถูกฟูองคดี) ได๎กําหนดเงื่อนไขการพิจารณาคัดเลือกผู๎เสนอราคาเพื่อชํวยเหลือและเอื้อ
ประโยชน์ให๎ผ๎ูเสนอราคารายหนึ่งรายใดให๎มีสิทธิเข๎าทําสัญญากับองค์การบริหารสํวนตําบลโดยไมํ
เปน็ ธรรม และคัดเลอื กผู๎เสนอราคารายอ่ืนซง่ึ เสนอราคาสงู กวาํ ผู๎ฟอู งคดเี ปน็ ผช๎ู นะการสอบราคา อนั
เป็นการไมํปฏิบัติตามประกาศสอบราคาจ๎างขององค์การบริหารสํวนตําบล ศาลปกครองสูงสุด
วนิ จิ ฉัยวาํ ผฟ๎ู ูองคดีเปน็ ผ๎ไู ดร๎ ับความเดอื ดรอ๎ นหรอื เสียหายจากการอนุมัติสั่งจ๎างผู๎เสนอราคาราย
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๖๓
อื่นซึ่งเสนอราคาสูงกวําผู๎ฟูองคดี อันเป็นคําสั่งทางปกครองตามมาตรา ๕ แหํงพระราชบัญญัติวิธี
ปฏิบัตริ าชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ประกอบกับกฎกระทรวง ฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๓) ออก
ตามความในพระราชบญั ญัตวิ ิธีปฏบิ ัตริ าชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ กรณีจึงเข๎าลักษณะเป็นคดี
พิพาทเก่ียวกับการที่เจ๎าหน๎าท่ีของรัฐออกคําส่ังโดยไมํชอบด๎วยกฎหมายตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง
(๑) แหํงพระราชบญั ญตั จิ ดั ต้งั ศาลปกครองฯ (คําส่งั ศาลปกครองสูงสดุ ที่ ๖๙๒/๒๕๔๘)
(๒) กรณี ฟ้องว่า การท่ีผู้มีอานาจสั่งซ้ือสั่งจ้างคัดเลือกให้ผู้เสนอราคาซ่ึงขาด
คณุ สมบตั ิตามประกาศสอบราคาเปน็ ผ้ชู นะการสอบราคาเป็นการกระทาทไี่ มช่ อบดว้ ยกฎหมาย
ผฟ๎ู ูองคดีเข๎ารวํ มเสนอราคาในการสอบราคาซ้ือนํ้ายาปูองกันและกําจัดศัตรูทําลาย
ไมข๎ องกรมยุทธโยธาทหารบกท่ี ๑ (ผู๎ถูกฟูองคดีท่ี ๑) และได๎เข๎ารํวมฟังผลการเปิดซองสอบราคาใน
วันเวลาท่ีกําหนดไว๎ แตํปรากฏวํา ในวันดังกลําวไมํได๎มีการเปิดซองสอบราคา โดยผ๎ูถูกฟูองคดี
แจง๎ ตํอผฟ๎ู อู งคดีวําในวันน้ัน จะมีเพียงการตรวจเอกสารที่ผ๎ูเสนอราคายื่นเทําน้ัน ยังไมํสามารถเปิด
ซองสอบราคาเพ่ือประกาศผลได๎ เน่ืองจากต๎องนําตัวอยํางนํ้ายาปูองกันและกําจัดศัตรูทําลายไม๎ไป
ตรวจกํอน โดยจะแจง๎ กําหนดวนั เปิดซองสอบราคาใหผ๎ ู๎ยน่ื ซองสอบราคาทราบอยํางเปดิ เผยและเป็น
ธรรมอีกครั้งหนึ่ง ตํอมา เจ๎ากรมยุทธโยธาทหารบก (ผู๎ถูกฟูองคดีที่ ๒) มีหนังสือแจ๎งให๎ผ๎ูฟูองคดี
ทราบวํา ได๎พิจารณาคัดเลือกผู๎เสนอราคาอีกรายหนึ่งซ่ึงเป็นผ๎ูเสนอราคาคําใช๎จํายในการใช๎นํ้ายา
ต่ําสุดและเป็นไปตามเง่ือนไขของประกาศสอบราคาให๎เป็นผ๎ูชนะการสอบราคา ผู๎ฟูองคดีเห็นวํา ผ๎ู
ชนะการสอบราคารายดังกลําวขาดคุณสมบัติ และผ๎ูฟูองคดีควรเป็นผ๎ูชนะการสอบราคา เน่ืองจาก
เป็นผ๎ูมีคุณสมบัติครบถ๎วนตามประกาศสอบราคา การกระทําของผ๎ูถูกฟูองคดีทั้งสองเป็นการไมํ
ปฏิบัตติ ามประกาศสอบราคาและระเบียบพัสดุของทางราชการ จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลเพิกถอน
มติของคณะกรรมการเปิดซองสอบราคาที่ให๎ผู๎เสนอราคารายอ่ืนเป็นผู๎ชนะการสอบราคาและเพิก
ถอนสัญญาจัดซอ้ื จัดจา๎ งระหวาํ งผ๎ูถกู ฟูองคดที ่ี ๑ กบั ผูช๎ นะการสอบราคารายดังกลําว ศาลปกครอง
สงู สดุ วนิ จิ ฉยั วํา เมื่อข๎อเท็จจริงปรากฏวําผู๎ถูกฟูองคดีทั้งสอง ได๎มีหนังสือแจ๎งผลการสอบราคาแกํผู๎
ฟอู งคดีวําผ๎เู สนอราคารายอ่นื เป็นผ๎ูชนะการสอบราคาถือ เป็นกรณีที่ผู๎ถูกฟูองคดีที่ ๑ โดยผ๎ูถูกฟูอง
คดีที่ ๒ มีคําสั่งไมํรับคําเสนอขายของผู๎ฟูองคดีจึงเป็นคําส่ังทางปกครองตามมาตรา ๕ แหํง
พระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ประกอบกับกฎกระทรวง ฉบับที่ ๑๒
(พ.ศ. ๒๕๔๓) ออกตามความในพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ (คําสั่ง
ศาลปกครองสงู สุดท่ี ๗๐๑/๒๕๕๐)
หมายเหตุ คดีน้ีแม๎ศาลไมํได๎วินิจฉัยโดยตรงวําเป็นข๎อพิพาทตามมาตรา ๙ วรรค
หนึง่ (๑) แหํงพระราชบัญญัตจิ ัดตงั้ ศาลปกครองฯ แตโํ ดยที่ศาลวินิจฉยั ไมรํ บั คําฟูองไว๎พิจารณาด๎วย
เหตทุ ผ่ี ๎ูฟอู งคดีมไิ ดด๎ าํ เนนิ การตามขน้ั ตอนหรือวธิ กี ารสําหรบั แก๎ไขความเดือดรอ๎ นหรอื เสียหายตามท่ี
กฎหมายกําหนดไวก๎ อํ นย่ืนฟูองคดีตํอศาลปกครอง ตามมาตรา ๔๒ วรรคสอง แหํงพระราชบัญญัติ
ดังกลําว จึงทําให๎เขา๎ ใจไดว๎ าํ เปน็ คดพี ิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนงึ่ (๑) แหํงพระราชบญั ญตั เิ ดยี วกนั
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๖๔
๒) ขอ้ พิพาทเกีย่ วกับการพจิ ารณาอนมุ ัตจิ ัดซ้ือจดั จ้างโดยวธิ ีประกวดราคา
(๑) กรณฟี อ้ งวา่ คาสง่ั ให้ผู้เสนอราคารายอ่ืนชนะการประกวดราคาไม่ชอบด้วย
กฎหมาย เน่ืองจากมีการรับซองประกวดราคาเมื่อพ้นกาหนดเวลารับซองแล้วและดาเนินการ
เปิดซองประกวดราคาโดยไมเ่ ปดิ เผย
ผ๎ูฟูองคดีได๎ย่ืนซองประกวดราคาโครงการกํอสร๎างปรับปรุงสวนสาธารณะของ
เทศบาลเมืองมุกดาหาร (ผู๎ถูกฟูองคดี) แตํคณะกรรมการรับและเปิดซองประกวดราคาและ
คณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาไมํอํานแจ๎งราคาพร๎อมบัญชีรายการเอกสารหลักฐาน
ตํางๆ ของผเ๎ู สนอราคาทกุ รายโดยเปิดเผยตํอมา ผ๎ูถูกฟูองคดีได๎ทําสัญญาจ๎างผู๎เสนอราคารายอ่ืน ผ๎ู
ฟูองคดจี งึ มหี นังสอื ถงึ ผ๎วู ําราชการจังหวดั เพื่อขอให๎ระงบั การทาํ สัญญาจ๎างและนําคดีมาฟูองตํอศาล
ขอให๎เพิกถอนการอนุมัติจ๎างโครงการดังกลําว ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา เม่ือผ๎ูถูกฟูองคดี ได๎มี
คาํ สง่ั จ๎างผ๎เู สนอราคารายอื่นเข๎าทําสัญญา จึงเป็นคําส่ังทางปกครองที่ปฏิเสธไมํรับคําเสนอการจ๎าง
ตํอผู๎ฟอู งคดี ตามมาตรา ๕ แหงํ พระราชบญั ญัติวธิ ปี ฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ กรณีจึง
เป็นคดีพิพาทเก่ียวกับการที่หนํวยงานทางปกครองหรือเจ๎าหน๎าท่ีของรัฐออกคําส่ังโดยมิชอบด๎วย
กฎหมายตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) แหํงพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ (คําส่ังศาล
ปกครองสูงสุดที่ ๕๕๓/๒๕๔๕)
ผ๎ูฟูองคดีซ่ึงเข๎ารํวมเสนอราคาในการประกวดราคาจ๎างเหมากํอสร๎างขยายถนน
คสล. ตามประกาศของนายกเทศมนตรีตําบลจอหอ (ผ๎ูถูกฟูองคดี) ฟูองวํา คําสั่งที่ให๎ผ๎ูเสนอราคา
รายอื่นเป็นผ๎ูชนะการประกวดราคาไมํชอบด๎วยกฎหมาย เนื่องจากในการพิจารณาผลการประกวด
ราคาดังกลําวคณะกรรมการรับและเปิดซองประกวดราคากระทําการรบั และเปดิ ซองเม่ือพ๎นกาํ หนด
ระยะเวลารับซองแล๎วและเปิดซองใบเสนอราคาโดยไมํเปิดเผย ซึ่งเป็นการดําเนินการท่ีขัดกับ
ระเบียบฯ ขอให๎ศาลยกเลิกการประกวดราคาดังกลําว ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา กรณีเป็นการ
โตแ๎ ยง๎ วาํ ผลการประกวดราคาซงึ่ เปน็ คําสง่ั ทางปกครอง มีการกระทาํ ทีไ่ มํถกู ต๎องตามรูปแบบขน้ั ตอน
หรือวิธีการอันเป็นสาระสาคัญที่กําหนดไว๎สําหรับการรับและเปิดซองประกวดราคาตามระเบียบฯ
ซ่ึงอยใํู นอํานาจการพิจารณาพิพากษาหรอื มีคาํ สงั่ ของศาลปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหน่งึ (๑) แหํง
พระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ (คาํ สง่ั ศาลปกครองสูงสุดที่ ๑๑๓/๒๕๔๖)
(๒) กรณีฟ้องวา่ การไมร่ ับพิจารณาราคาของผู้ฟ้องคดีด้วยเหตุที่ผู้ฟ้องคดีเสนอ
ราคาผิดหลักเกณฑ์และเง่ือนไขตามประกาศประกวดราคา เป็นการพิจารณาที่ไม่ชอบด้วย
กฎหมาย
(๒.๑) กรณีกล่าวอ้างว่าผู้ฟ้องคดี (ผู้เสนอราคา) ไม่ใช่ผู้มีอาชีพตามประกาศ
ประกวดราคา
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๖๕
กรณีท่ีผ๎ูฟูองคดีเข๎ารํวมเสนอราคาในการประกวดราคาซ้ือเคร่ืองวัดความดันโลหิต
แบบดจิ ิตอลของกรงุ เทพมหานคร (ผ๎ูถูกฟูองคดี) และเป็นผู๎เสนอราคาตํ่าสุด แตํผู๎ถูกฟูองคดีมีคําส่ัง
ให๎ผู๎เสนอราคารายอื่นเป็นผู๎ชนะการประกวดราคา โดยให๎เหตุผลวํา เป็นเพราะผู๎ฟูองคดีไมํเป็นผ๎ูมี
อาชีพขายพสั ดุทปี่ ระกวดราคาซอื้ และผล๎ู งนามในใบเสนอราคาไมํใชํบุคคลเดียวกับท่ีระบุนามในใบ
เสนอราคาด๎านหน๎าของเอกสาร ผ๎ูฟูองคดีเห็นวําการกระทําของผ๎ูถูกฟูองคดีเป็นการกระทําโดยมิ
ชอบและไมเํ ป็นธรรม จงึ นําคดมี าฟูองขอใหศ๎ าลมคี าํ พิพากษาหรือคาํ สั่งให๎ผ๎ถู ูกฟูองคดยี กเลิกการทํา
สัญญาจัดซื้อจัดจ๎างกับผู๎ชนะการประกวดราคาและให๎ทําสัญญาจัดซื้อจัดจ๎างกับผู๎ฟูองคดี ศาล
ปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา เม่ือผู๎ถูกฟูองคดีซึ่งเป็นผู๎มีอานาจส่ังซื้อสั่งจ๎าง ตามข๎อ ๖๐ (๒) ของ
ข๎อบัญญัติกรุงเทพมหานคร เรื่องการพัสดุ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๔๘ ได๎พิจารณาตัดสินผู๎ชนะการ
ประกวดราคาโดยแจง๎ วําผฟ๎ู อู งคดไี มํผาํ นการพิจารณา จงึ เปน็ การพจิ ารณาตัดสนิ ผ๎ชู นะการประกวด
ราคาโดยออกคาํ สงั่ รับหรอื ไมรํ บั คาํ เสนอขายของผ๎เู ข๎ารวํ มประกวดราคาคาํ สัง่ ดงั กลาํ วเป็นคําส่ังทาง
ปกครองท่ีมผี ลกระทบตอํ สิทธิหรอื หน๎าทข่ี องผฟ๎ู อู งคดีตามมาตรา ๕ แหํงพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติ
ราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ประกอบกับข๎อ ๑ (๓) ของกฎกระทรวง ฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ.
๒๕๔๓) ออกตามความในพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ (คําสั่งศาล
ปกครองสูงสุดที่ ๑๖๓/๒๕๔๙)
หมายเหตุ คดีนี้ศาลปกครองสูงสุดไมํได๎วินิจฉัยไว๎โดยตรงวําเป็นคดีพิพาทตาม
มาตรา ๙ วรรคหนึ่ง แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ อนุมาตราใดแตํศาลปกครองชั้นต๎น
วินิจฉัยวํา เป็นกรณีการฟูองขอให๎เพิกถอนคําสั่งทางปกครองที่ไมํชอบด๎วยกฎหมายตามมาตรา ๙
วรรคหนงึ่ (๑) แหงํ พระราชบัญญตั ดิ ังกลําว (ถงึ หนา๎ 106)
(๒.๒) กรณกี ลา่ วอา้ งวา่ ผ้ฟู อ้ งคดี (ผู้เสนอราคา) ไมร่ ะบรุ ะยะเวลายืนราคาในใบ
เสนอราคา
ผูฟ๎ อู งคดีเขา๎ รํวมยืน่ ซองประกวดราคาในการจดั ใหม๎ บี ริการจําหนาํ ยสินคา๎ ในอาคาร
ขนสํงผ๎ูโดยสารจังหวัดสระบุรีตามประกาศจังหวัดสระบุรี และเป็นผ๎ูเสนอราคาเป็นอันดับ ๑ แตํ
ขนสํงจังหวัดสระบุรี (ผ๎ูถูกฟูองคดี) ได๎มีหนังสือแจ๎งผู๎ฟูองคดีวํา คณะกรรมการพิจารณาผลการ
ประกวดราคา ไมํรับพิจารณาใบเสนอราคาของผฟ๎ู อู งคดี เนอื่ งจากผ๎ูฟอู งคดไี มํไดก๎ รอกระยะเวลายืน
ราคาไว๎ไมํน๎อยกวํา ๙๐ วัน ตามเงื่อนไขของเอกสารการประกวดราคา และได๎พิจารณาให๎ผู๎เสนอ
ราคาอันดับ ๕ เปน็ ผูช๎ นะการประกวดราคา ผู๎ฟอู งคดเี ห็นวาํ คณะกรรมการพิจารณาผลการประกวด
ราคามีความเหน็ ไมํถกู ตอ๎ ง เพราะตามข๎อกําหนดในเอกสารประกวดราคาไดร๎ ะบุชัดวําทางจงั หวดั จะ
พิจารณาตัดสนิ ดว๎ ยผ๎เู สนอราคาสงู สุด และการที่ผูฟ๎ อู งคดีไมํระบยุ นื ราคาถือวําเป็นข๎อผิดพลาดหรือ
ผดิ หลงเพียงเลก็ น๎อย หรือผดิ แบบไปจากเง่ือนไขของเอกสารประกวดราคาในสวํ นที่ไมใํ ชํสาระสาํ คญั
จงึ นาํ คดีมาฟูองขอใหศ๎ าลมีคําสัง่ ใหผ๎ ู๎ฟอู งคดเี ปน็ ผ๎ูชนะการประกวดราคา ศาลปกครองสูงสดุ วินิจฉัย
วํา หนังสือของผู๎ถูกฟูองคดีที่แจ๎งผ๎ูฟูองคดีวําคณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาไมํรับ
พิจารณาใบเสนอราคาของผู๎ฟูองคดีด๎วยเหตุขา๎ งตน๎ มีนัยเป็นการออกคําสั่งไมํรับคําเสนอรบั จ๎างของ
ผฟ๎ู ูองคดี อันเป็นคําสงั่ ทางปกครองตามขอ๎ ๑ (๑) ของกฎกระทรวง ฉบบั ที่ ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๓) ออก
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๖๖
ตามความในพระราชบัญญตั ิวิธปี ฏบิ ตั ริ าชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ประกอบกบั มาตรา ๕ แหํง
พระราชบญั ญตั ิวิธีปฏิบัตริ าชการทางปกครองฯ เมือ่ ผู๎ฟอู งคดีโต๎แย๎งวําคาํ สงั่ ดงั กลาํ วไมํชอบ กรณีจึง
เป็นคดีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ (คําส่ังศาล
ปกครองสงู สดุ ท่ี ๗๔๒/๒๕๔๙ / คาํ ส่งั ศาลปกครองสูงสุดท่ี ๗๖๗/๒๕๔๙ วนิ ิจฉัยแนวทางเดยี วกนั )
(๒.๓) กรณกี ลําวอา๎ งวําผฟ๎ู ูองคดี (ผเู๎ สนอราคา) ย่นื คําเสนอราคาผิดหลกั เกณฑ์และ
เง่อื นไขของประกาศประกวดราคา
กรณีผู๎ฟูองคดีซ่ึงเสนอราคาตํ่าสุดในการประกวดราคาจ๎างเหมากํอสร๎างเข่ือน
คอนกรีตเสริมเหล็กปูองกันตลิ่งพังพร๎อมทางเท๎าของเทศบาลตาบลโพสังโฆ แตํนายกเทศมนตรี
ตาบลโพสังโฆ (ผู๎ถูกฟูองคดี) มีหนังสือแจ๎งผลการพิจารณาการประกวดราคาแกํผ๎ูฟูองคดีวํา ไมํรับ
พจิ ารณาราคาของ ผฟ๎ู ูองคดเี นื่องจากผฟู๎ อู งคดีย่นื คําเสนอราคาผดิ หลกั เกณฑ์และเง่ือนไข ผู๎ฟูองคดี
เห็นวํา การพิจารณาผลการประกวดราคาไมํชอบด๎วยกฎหมาย จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลเพิกถอน
ผลการพิจารณาการประกวดราคาดังกลําว ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา การพิจารณาผลการ
ประกวดราคาของผู๎ถูกฟูองคดีเป็นการไมํรับคําเสนอราคาของผ๎ูฟูองคดี ซึ่งถือวําเป็นคําสั่งทาง
ปกครองตามข๎อ ๑ (๑) ของกฎกระทรวง ฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๓) ออกตามความใน
พระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ กรณีจึงเป็นคดีพิพาทเกี่ยวกับการที่
หนวํ ยงานทางปกครองหรือเจา๎ หน๎าท่ขี องรฐั ออกคําสั่งโดยไมํชอบด๎วยกฎหมายตามมาตรา ๙ วรรค
หนึ่ง (๑) แหงํ พระราชบัญญัตจิ ดั ต้ังศาลปกครองฯ (คําสั่งศาลปกครองสงู สุดท่ี ๓๑/๒๕๕๐)
(๒.๔) กรณีกล่าวอ้างว่าผู้ฟ้องคดี (ผู้เสนอราคา) ไม่มีหนังสือรับรองจาก
บรษิ ัทผู้ผลิตสนิ คา้
กรณผี ูฟ๎ อู งคดไี ด๎เข๎ารํวมยน่ื ซองประกวดราคาจดั ซ้อื ครุภัณฑ์ชุดฝึกระบบนิวแมติกส์
และชดุ ฝกึ ระบบไฮดรอลิกส์ ตามประกาศประกวดราคาของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน
(ผูถ๎ กู ฟูองคด)ี โดยผฟ๎ู ูองคดเี ป็นผเ๎ู สนอราคาตํา่ สดุ แตํผถ๎ู ูกฟอู งคดีมีหนังสอื แจ๎งผูฟ๎ ูองคดีวาํ ผูฟ๎ อู งคดี
ไมํได๎รับการพิจารณาข๎อเสนอราคา โดยให๎เหตุผลวํา เป็นเพราะข๎อเสนอของผ๎ูฟูองคดีไมํมีหนังสือ
รับรองจากบรษิ ัทผู๎ผลิตสินค๎า และไมํมีหนังสือมอบสิทธิในการใช๎หลักสูตรการฝึกอบรมและสิทธิใน
การมอบประกาศนียบัตรรับรองการฝึกอบรมให๎แกํผู๎ถูกฟูองคดี ผู๎ฟูองคดีเห็นวําไมํได๎รับความเป็น
ธรรมเน่ืองจากเหตุผลดังกลําวเป็นเหตุผลที่นอกเหนือไปจากเงื่อนไขของประกาศประกวดราคา จึง
นาํ คดีมาฟูองขอใหศ๎ าลยกเลิกคําส่ัง ไมํพิจารณาข๎อเสนอราคาข๎างต๎น ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา
คําส่ังไมํพิจารณาข๎อเสนอราคาของผู๎ฟูองคดีมีลักษณะเป็นการตัดสิทธิของผ๎ูฟูองคดี จึงเป็นการ
ปฏิเสธไมํรับข๎อเสนอราคาของผู๎ฟูองคดีไว๎พิจารณา ซ่ึงการปฏิเสธดังกลําวถือได๎วําเป็นคําสั่งทาง
ปกครองที่มีผลกระทบตํอสิทธิและหน๎าท่ีของผู๎ฟูองคดีตามข๎อ ๑ (๑) ของกฎกระทรวงฉบับท่ี ๑๒
(พ.ศ. ๒๕๔๓) ออกตามความในพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ (คําส่ัง
ศาลปกครองสูงสุดท่ี ๘๙๑/๒๕๕๐)
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๖๗
หมายเหตุ คดีน้ีแม๎ศาลจะไมํได๎วินิจฉัยไว๎โดยตรงวํา เป็นคดีพิพาทตามมาตรา ๙
วรรคหน่ึง (๑) แหงํ พระราชบัญญตั ิจัดตั้งศาลปกครองฯ แตํเมอ่ื ปรากฏข๎อเท็จจริงวํา ภายหลังจากท่ี
ผ๎ฟู อู งคดีอุทธรณ์คําสั่งของผู๎ถกู ฟอู งคดีแล๎ว ผู๎ถกู ฟอู งคดไี ด๎มีคําส่ังยกเลกิ ประกาศประกวดราคาและ
จัดใหม๎ กี ารประกวดราคาเพอ่ื จัดซ้ือครุภณั ฑ์ชดุ ใหมํ ซ่งึ มีผลให๎การกระทาํ อนั เปน็ เหตแุ หงํ การฟูองคดี
ได๎สิ้นสุดลงไปกํอนที่ผู๎ฟูองคดีจะนําคดีมาฟูองตํอศาลปกครอง ศาลจึงวินิจฉัยวําเป็นกรณีท่ีไมํอาจ
กําหนดคาํ บังคบั ตามคําขอให๎แกํผ๎ฟู ูองคดีได๎ ผ๎ฟู ูองคดีจึงไมมํ ีสทิ ธิฟูองคดีตํอศาลปกครองตามมาตรา
๔๒ วรรคหน่ึง แหงํ พระราชบญั ญตั ิจดั ต้ังศาลปกครองฯ อันเป็นกรณีท่ีศาลไมํรับคําฟูองไว๎พิจารณา
ด๎วยเหตุเกี่ยวกับเง่ือนไขในการฟูองคดีก็ตาม แตํก็ทําให๎เข๎าใจได๎วําข๎อพิพาทที่นํามาฟูองเป็นกรณี
พิพาทเก่ียวกับการออกคําส่ังโดยไมํชอบด๎วยกฎหมายของเจ๎าหน๎าท่ีของรัฐซ่ึงเป็นคดีพิพาทตาม
มาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๑) แหํงพระราชบญั ญัตจิ ดั ต้ังศาลปกครองฯ
(๒.๕) กรณกี ลา่ วอา้ งว่าผฟู้ อ้ งคดี (ผู้เสนอราคา) เสนอหลักฐานการเป็นเจ้าของ
โรงงานโดยไมถ่ ูกตอ้ ง
กรณที ี่ผฟ๎ู ูองคดไี ด๎เขา๎ ยน่ื ซองเสนอราคาตามประกาศของเทศบาลนครเชียงใหมํ (ผ๎ู
ถูกฟอู งคด)ี เรอ่ื ง เรยี กประกวดราคาจา๎ งเหมาปรบั ปรงุ ผวิ จราจรถนนจํานวน ๗๙ โครงการ โดยเป็น
ผูเ๎ สนอราคาต่ําสุด แตผํ ถู๎ ูกฟูองคดไี มคํ ดั เลือกผฟ๎ู อู งคดใี ห๎เปน็ คสํู ญั ญาโดยใหเ๎ หตผุ ลวาํ ผู๎ฟูองคดไี มํได๎
เสนอหลักฐานการเป็นเจ๎าของโรงงานตามเงื่อนไขในเอกสารประกวดราคา และมีคุณสมบัติไมํ
ครบถว๎ นตามเง่อื นไขที่กําหนดในประกาศประกวดราคา ผ๎ูฟูองคดีเห็นวําการกระทําดังกลําวทําให๎ผู๎
ฟูองคดีได๎รบั ความเสียหายตอ๎ งเสยี คาํ ใช๎จาํ ยในการเตรียมการเสนอราคา จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาล
มคี าพพิ ากษาหรือคําส่งั ให๎ยกเลกิ สญั ญาจา๎ งระหวาํ งผูถ๎ กู ฟูองคดีกับผู๎ชนะการประกวดราคา และให๎
ผ๎ูฟูองคดีเข๎าเป็นคํูสัญญาจ๎างกับผู๎ถูกฟูองคดีแทน ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา กรณีเป็นคดีพิพาท
เกี่ยวกับการทหี่ นํวยงานทางปกครองกระทําการโดยไมํชอบด๎วยกฎหมายและการกระทําละเมิดของ
หนํวยงานทางปกครองอันเกิดจากคําสั่งทางปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) และ (๓) แหํง
พระราชบญั ญัตจิ ดั ตั้งศาลปกครองฯ (คาํ พพิ ากษาศาลปกครองสงู สุดท่ี อ.๑๘๐/๒๕๕๒)
(๓) กรณีฟูองวํา คาํ สงั่ อนุมตั จิ ๎างไมํชอบด๎วยกฎหมายเนื่องจากระบุราคาจ๎างไมํตรง
ตามราคาทผี่ เ๎ู สนอราคาเสนอ
กรณีท่ีผ๎ูฟูองคดีได๎ย่ืนใบเสนอราคาในการประกวดราคาจ๎างเหมากํอสร๎างถนน
คอนกรีตเสริมเหล็ก (คสล.) ตามประกาศประกวดราคาของทางหลวงชนบทจังหวัดเพชรบุรี (ผู๎ถูก
ฟูองคดี) และตอํ มา ผถ๎ู กู ฟูองคดีไดม๎ คี ําสงั่ แจ๎งให๎ผฟ๎ู ูองคดที ราบวาํ ผ๎ถู กู ฟูองคดีตกลงวาํ จา๎ งผู๎ฟอู งคดี
โดยให๎ผ๎ูฟูองคดีไปติดตํอเจ๎าหน๎าที่ของผู๎ถูกฟูองคดีภายใน ๑๕ วัน นับจากวันท่ีได๎รับหนังสือแจ๎ง
คําสั่งหากพน๎ กาํ หนดเวลาแลว๎ ผ๎ถู กู ฟอู งคดจี ะยกเลกิ ผลการประกวดราคาและจะถือวําผฟ๎ู อู งคดเี ป็น
ผท๎ู ้งิ งาน ผฟ๎ู ูองคดีเห็นวาํ ราคาที่ผู๎ถกู ฟอู งคดีตกลงวําจา๎ งผู๎ฟอู งคดีเป็นราคาท่ีต่ํากวําราคาท่ีผ๎ูฟูองคดี
เสนอ และเป็นราคาที่ผู๎ฟูองคดีได๎เคยแจ๎งให๎ผู๎ถูกฟูองคดีทราบแล๎ววํา ผู๎ฟูองคดีไมํสามารถ
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๖๘
ดาํ เนินงานในราคาดังกลําวได๎ การออกคําสั่งอนุมัติจ๎างดังกลําวของผ๎ูถูกฟูองคดี จึงทําให๎ผ๎ูฟูองคดี
ได๎รับความเสียหาย ผู๎ฟูองคดีจึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลเพิกถอนคําส่ังอนุมัติจ๎างของผ๎ูถูกฟูองคดี
ข๎างตน๎ ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา การท่ีผ๎ูถูกฟูองคดีมีคําสั่งเป็นหนังสือแจ๎งวําผ๎ูถูกฟูองคดีตกลง
วําจา๎ งผู๎ฟูองคดีให๎ทําการกํอสร๎างถนน คสล. และให๎ผ๎ูฟูองคดีไปติดตํอเพ่ือทําสัญญา ถือได๎วําคําสั่ง
อนุมัติจ๎างดังกลําวเป็นคําสั่งทางปกครองตามท่ีกําหนดในกฎกระทรวง ฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๓)
ออกตามความในพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ เม่ือมีข๎อโต๎แย๎ง
เกยี่ วกบั ความชอบด๎วยกฎหมายของคําสัง่ ทางปกครองจึงเป็นคดพี ิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑)
แหงํ พระราชบญั ญัติจัดตง้ั ศาลปกครองฯ (คําส่งั ศาลปกครองสูงสุดที่ ๙๔๕/๒๕๔๘)
(๔) กรณีฟอ้ งว่า การที่หนว่ ยงานทางปกครองยกเลิกการประกวดราคาเพราะมผี ู้
เสนอราคาผ่านข้อเสนอด้านเทคนิคเพียงรายเดียว แต่ต่อมากลับมีการเปิดซองราคาของผู้เสนอ
ราคารายดงั กลา่ วแลว้ เลือกใหผ้ ูเ้ สนอราคารายน้ันเข้าทาสัญญาตามประกาศประกวดราคา เป็น
การเลือกปฏิบตั ทิ ่ไี ม่เปน็ ธรรมและเปน็ คาสัง่ ทางปกครองทไ่ี มช่ อบดว้ ยกฎหมาย
ผู๎ฟูองคดีได๎เข๎ารํวมเสนอราคาตามประกาศประกวดราคางานกํอสร๎างโรงงานผลิต
น้ําและงานอื่นๆ ของการประปานครหลวง(ผู๎ถูกฟูองคดี) ตํอมา ภายหลังจากการเปิดซองข๎อเสนอ
ดา๎ นเทคนิคของผ๎เู สนอราคาทุกรายแล๎วปรากฏวํามีผ๎ูเสนอราคารายอ่ืนท่ีผํานการพิจารณาข๎อเสนอ
ด๎านเทคนิคเพียงรายเดียวในจํานวนผู๎เข๎าเสนอราคาทั้งหมด ๓ ราย ผู๎ถูกฟูองคดีจึงแจ๎งยกเลิกการ
ประกวดราคาและแจ๎งให๎ผ๎ูเสนอราคาทุกรายทราบวําจะมีการเรียกประกวดราคาใหมํ แตํตํอมา
คณะกรรมการการประปานครหลวงมีมติให๎ผ๎ูถูกฟูองคดีเปิดซองราคาของผ๎ูเสนอราคาท่ีผํานการ
พิจารณาข๎อเสนอดา๎ นเทคนิคเพียงรายเดียวข๎างต๎น ผ๎ูถูกฟูองคดีจึงได๎ดําเนินการเปิดซองราคาและ
เลือกผ๎ูเขา๎ ประกวดราคารายดงั กลําวให๎เขา๎ ทาํ สัญญา ผู๎ฟอู งคดีเห็นวําการกระทําของผ๎ูถูกฟูองคดีไมํ
ถกู ต๎องตามขั้นตอน มลี กั ษณะเป็นการเลือกปฏบิ ตั ทิ ีไ่ มํเป็นธรรม เป็นการใช๎ดุลพินิจโดยมิชอบและ
โดยไมสํ ุจริต เป็นคาํ สง่ั ทางปกครองทไ่ี มํชอบดว๎ ยกฎหมาย จงึ นําคดมี าฟอู งขอใหศ๎ าลเพิกถอนคําส่ัง
ของผ๎ูถูกฟูองคดีท่ีให๎มีการเปิดซองราคาดังกลําว ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา เมื่อผ๎ูถูกฟูองคดีได๎
ยกเลิกการประกวดราคาแล๎ว แตํตํอมาคณะกรรมการของผู๎ถูกฟูองคดี มีมติให๎ผ๎ูถูกฟูองคดีเปิดซอง
ราคาของผเู๎ สนอราคารายอนื่ เพยี งรายเดยี วในฐานะเปน็ ผ๎ูผาํ นการพิจารณาข๎อเสนอด๎านเทคนิคและ
เลือกผ๎ูเสนอราคารายดังกลําวเข๎าทําสัญญา กรณีจึงเป็นข๎อพิพาทเกี่ยวกับการที่หนํวยงานทาง
ปกครองหรอื เจ๎าหน๎าที่ของรฐั ออกคาํ สงั่ โดยไมชํ อบด๎วยกฎหมายตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๑) แหํง
พระราชบญั ญัตจิ ัดตง้ั ศาลปกครองฯ (คาํ ส่ังศาลปกครองสงู สุดท่ี ๒๖๒/๒๕๔๖)
(๕) กรณีฟอู งวํา คาํ สัง่ ให๎ผ๎ูเสนอราคารายอืน่ เป็นผช๎ู นะการประกวดราคาแทนผฟู๎ ูอง
คดีซึ่งเป็นผู๎เสนอราคาตํ่าสุด โดยกลําวอ๎างวําผ๎ูฟูองคดีเคยถูกหนํวยงานทางปกครองอ่ืนบอกเลิก
สัญญาจ๎างและอยูํในระหวํางการดําเนินการแจ๎งเวียนช่ือเป็นผ๎ูท้ิงงาน เป็นคําส่ังที่ไมํชอบด๎วย
กฎหมาย
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๖๙
กรณที ีผ่ ๎ฟู ูองคดีได๎ยืน่ ซองประกวดราคาจ๎างเหมาขดุ ลอกลาหว๎ ยหิ้งปลา กํอสรา๎ งราง
ระบายนํ้า คสล. สะพานคสล. และกอํ สร๎างทอํ เหลยี่ มขา๎ มลาํ หว๎ ยห้ิงปลา ตามประกาศประกวดราคา
ของเทศบาลตําบลสามแยก และผลการยื่นซองประกวดราคาปรากฏวํา ผ๎ูฟูองคดีเป็นผู๎เสนอราคา
ตา่ํ สดุ แตนํ ายกเทศมนตรีตําบลสามแยก (ผถู๎ กู ฟูองคดี) เห็นวํา ผ๎ูฟูองคดีเคยผิดสัญญาจ๎างกํอสร๎าง
ท่ีได๎ทําไว๎กับเทศบาลเมืองมุกดาหาร และถูกบอกเลิกสัญญาโดยอยํูในระหวํางการดําเนินการแจ๎ง
เวียนช่ือเป็นผ๎ูท้ิงงาน ผ๎ูถูกฟูองคดีจึงมีคําส่ังให๎ตัดรายชื่อผู๎ฟูองคดีออกจากรายชื่อผู๎มีสิทธิได๎รับการ
คดั เลอื ก และคดั เลือกใหผ๎ เู๎ สนอราคารายอ่ืนเปน็ คํสู ญั ญาตามโครงการดังกลําว ผ๎ูฟูองคดีเห็นวําการ
ปฏเิ สธไมรํ บั คาํ เสนอราคาของผ๎ฟู อู งคดไี มชํ อบดว๎ ยกฎหมาย จงึ นาํ คดมี าฟูองขอให๎ศาลมีคาพิพากษา
เพกิ ถอนคําสง่ั ของผถ๎ู ูกฟอู งคดีท่ีสง่ั ใหร๎ บั ราคาของผ๎ูเสนอราคารายอื่น ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา
การอนุมัติสั่งจ๎าง ผ๎ูเสนอราคารายอ่ืนในการประกวดราคาของผ๎ูถูกฟูองคดี มีผลเป็นคําสั่งไมํรับ
ราคาของผฟู๎ ูองคดีไปดว๎ ยในตวั ถอื เปน็ คาํ สัง่ ทางปกครองตามกฎกระทรวงฉบบั ท่ี ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๓)
ออกตามความในพระราชบัญญตั ิวิธีปฏิบตั ริ าชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ผู๎ฟูองคดีฟูองวําคําสั่ง
ดังกลําวไมํชอบด๎วยกฎหมาย โดยขอให๎ศาลพิพากษาเพิกถอนคําสั่งจึงเป็นคดีพิพาทตามมาตรา ๙
วรรคหน่งึ (๑) แหงํ พระราชบญั ญตั ิจัดต้ังศาลปกครองฯ (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดท่ี อ.๔๒๖/
๒๕๕๑)
(๖) กรณีฟูองขอให๎ยกเลิกการประกวดราคาท่ไี ดด๎ าํ เนินการจนไดผ๎ ช๎ู นะการประกวด
ราคาแล๎วและขอให๎หนวํ ยงานทางปกครองชดใชค๎ ําเสียหาย โดยกลําวอ๎างวํา หนวํ ยงานทางปกครอง
ดําเนินการประกวดราคาโดยมกี ารกําหนดหลักเกณฑ์ในการประกวดราคาโดยไมํชอบด๎วยกฎหมาย
และเป็นการกดี กนั ผูฟ๎ ูองคดีมใิ หเ๎ ขา๎ รํวมการประกวดราคา
กรณฟี อู งวํา กรมเจ๎าทํา (กรมการขนสํงทางน้ําและพาณิชยนาวีเดิม) (ผู๎ถูกฟูองคดี)
ได๎ดําเนินการประกวดราคาจ๎างเหมากํอสร๎างเขื่อนปูองกันตลิ่งพังจํานวน ๔ โครงการ โดยมีการ
กําหนดหลักเกณฑ์ในการประกวดราคาให๎ย่ืนซองประกวดราคาเป็น ๒ ซอง คือ ซองข๎อเสนอด๎าน
เทคนคิ และซองข๎อเสนอด๎านราคา อันเป็นการกีดกันผ๎ูฟูองคดีมิให๎เข๎ารํวมการประกวดราคา ซ่ึงขัด
ตํอระเบยี บสํานักนายกรัฐมนตรีวําด๎วยการพัสดุ พ.ศ. ๒๕๓๕ และมาตรา ๕๐ ของรัฐธรรมนูญแหํง
ราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช ๒๕๔๐ และตํอมา ได๎มีการพิจารณาคัดเลือกให๎ผ๎ูเสนอราคารายอ่ืน
เป็นผ๎ูชนะการประกวดราคาและได๎ทําสัญญาจ๎างกับผู๎ชนะการประกวดราคาดังกลําว ขอให๎ศาล
ยกเลกิ การประกวดราคากอํ สร๎างทงั้ ๔ โครงการขา๎ งตน๎ และจดั ใหม๎ ีการประกวดราคาใหมํ และขอให๎
ผู๎ถูกฟูองคดีชดใช๎คําเสียหายให๎แกํผู๎ฟูองคดี ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา กรณีเป็นคดีพิพาท
เกย่ี วกับการท่หี นํวยงานทางปกครองกระทาํ การโดยไมชํ อบด๎วยกฎหมายและการกระทําละเมิดของ
หนํวยงานทางปกครองอนั เกดิ จากการใชอ๎ ํานาจตามกฎหมายตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) และ (๓)
แหํงพระราชบญั ญตั จิ ดั ตัง้ ศาลปกครองฯ (คาํ พพิ ากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๔๖๘/๒๕๕๓)
หมายเหตุ คดนี ้ี ในการวินิจฉัยในประเด็นอํานาจศาลน้ัน หากพิจารณาแล๎วจะเห็น
ไดว๎ าํ ศาลไดว๎ ินจิ ฉัยแตํเพียงวาํ กรณีเป็นคดีพิพาทเก่ียวกับการที่หนํวยงานทางปกครองกระทําการ
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๗๐
โดยไมํชอบด๎วยกฎหมายและการกระทําละเมิดของหนํวยงานทางปกครอง อันเกิดจากการใช๎
อํานาจตามกฎหมายตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๑) และ (๓) แหํงพระราชบญั ญตั จิ ดั ต้งั ศาลปกครองฯ
เทํานน้ั โดยมไิ ดว๎ นิ จิ ฉยั ถึงคาํ ส่งั ทางปกครองไวใ๎ นประเด็นอาํ นาจศาลนแ้ี ตอํ ยํางใด อยาํ งไรก็ตาม คดี
นศ้ี าลไดว๎ ินจิ ฉยั ตํอไปในประเดน็ เง่ือนไขการฟูองคดีวาํ การที่ผู๎ฟูองคดฟี อู งขอให๎ยกเลิกการประกวด
ราคาดังกลําวมีผลเป็นการขอให๎เพิกถอนผลการประกวดราคาซ่ึงอนุมัติโดยผ๎ูถูกฟูองคดี และถือวํา
เปน็ การไมรํ ับคําเสนอราคาของผ๎ูฟอู งคดดี ๎วย อันมลี ักษณะเปน็ คาํ สง่ั ทางปกครองตามทก่ี าํ หนดไว๎ใน
กฎกระทรวง ฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๓) ออกตามความในพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทาง
ปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ แตํเมื่อปรากฏวําผู๎ฟูองคดีมิได๎อุทธรณ์คําสั่งดังกลําวตามมาตรา ๔๔ แหํง
พระราชบัญญตั ิวธิ ปี ฏบิ ตั ิราชการทางปกครองพ.ศ. ๒๕๓๙ กรณีจึงถือวําผู๎ฟูองคดียังมิได๎ดําเนินการ
ตามข้ันตอนหรอื วธิ กี ารสาํ หรบั การแก๎ไขความเดอื ดรอ๎ นหรือเสยี หายตามมาตรา ๔๒ วรรคสอง แหํง
พระราชบัญญตั ิจัดตั้งศาลปกครองฯ ศาลจงึ ไมรํ บั คาํ ฟูองในคดีนี้ไวพ๎ จิ ารณา
๑.6 ข้อพิพาทในขั้นตอนการยกเลิกการจดั ซ้อื หรือจดั จ้าง
คําสั่งยกเลิกการจัดซ้ือจัดจ๎างเป็นคําส่ังทางปกครองตามข๎อ ๑ (๓) ๑๐๙ ของ
กฎกระทรวง ฉบับท่ี ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๓) ออกตามความในพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทาง
ปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ การฟูองโต๎แย๎งคําส่ังดังกลําวจึงเป็นคดีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๑)
แหํงพระราชบัญญัติจดั ต้ังศาลปกครองฯ
(๑) กรณีฟูองวํา การยกเลิกการประกวดราคาโดยไมํชี้แจงเหตุผลให๎ผ๎ูชนะการ
ประกวดราคาทราบ เป็นการกระทาํ ที่ไมํชอบด๎วยกฎหมาย
ในการประกวดราคากําจัดขยะมูลฝอยของกรุงเทพมหานคร ผู๎ฟูองคดีได๎รับการ
คัดเลือกให๎เป็นผู๎ชนะการประกวดราคาและไดร๎ ับการอนุมัติให๎ดําเนินการตามโครงการดังกลําวจาก
สภากรุงเทพมหานครแล๎ว แตํกรุงเทพมหานครได๎มีหนังสือขอขยายระยะเวลาการยืนราคาออกไป
อีกหลายคร้ัง และในที่สุด ได๎มีหนังสือแจ๎งยกเลิกการประกวดราคาโดยไมํช้ีแจงเหตุผลให๎ผู๎ฟูองคดี
ทราบ ผ๎ูฟูองคดี จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลมีคําส่ังเพิกถอนคําสั่งยกเลิกการประกวดราคาดังกลําว
ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา เมื่อผ๎ูฟูองคดีเห็นวําการแจ๎งยกเลิกการประกวดราคาของ
กรุงเทพมหานครเป็นการกระทาํ ท่ี ไมชํ อบด๎วยกฎหมายและไมํเป็นธรรม กรณีจึงเป็นคดีพิพาทตาม
มาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๑) แหงํ พระราชบัญญตั จิ ัดตงั้ ศาลปกครองฯ (คําส่งั ศาลปกครองสูงสุดท่ี ๒๔๗/
๒๕๔๗)
๒. คดีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหน่งึ (๒)
จากการศึกษาคาวินิจฉัยของศาลปกครองสูงสุดพบวํา ประเด็นข๎อพิพาทเก่ียวกับ
การจัดซ้อื จดั จา๎ งที่ศาลวนิ ิจฉยั วาํ เปน็ คดพี ิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๒) หรือไมํน้ัน เป็นกรณี ท่ี
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๗๑
เกิดขึ้นใน ๒ ขั้นตอน ได๎แกํ ข้ันตอนการเผยแพรํเอกสารจัดซ้ือหรือจัดจ๎าง และขั้นตอนการลงนาม
ในสัญญาจา๎ ง โดยมรี ายละเอียด ดังนี้
๒.๑ ขอ๎ พพิ าทในขั้นตอนการเผยแพรํเอกสารหรอื ประกาศจดั ซ้อื จัดจ๎างข๎อพิพาทในขั้นตอน
น้ี มีตัวอยํางคําวินิจฉัยของศาลปกครองสูงสุด เฉพาะกรณีของการจัดซื้อจัดจ๎างโดยวิธีสอบราคา
เทาํ นน้ั ซง่ึ เปน็ กรณที ่ศี าลวินจิ ฉยั วํา ข๎อพิพาททีเ่ กดิ ขึน้ ไมํเปน็ คดีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๒)
ไดแ๎ กํ
- กรณีฟูองวํา การที่หนํวยงานทางปกครองไมํจัดสํงประกาศสอบราคาที่จะจัดให๎มี
ขึน้ ทกุ ครงั้ ให๎แกํผฟู๎ ูองคดีตามคาํ รอ๎ งขอ เปน็ การไมํปฏิบัติตามระเบียบของทางราชการและเป็นการ
เลือกปฏิบัติโดยไมํเป็นธรรม ทําให๎ผ๎ูฟูองคดีได๎รับความเดือดร๎อนหรือเสียหายเนื่องจากไมํมีโอกาส
เขา๎ แขงํ ขันเสนอราคา
กรณีทผ่ี ๎ฟู อู งคดซี ึง่ มอี าชพี รับเหมากํอสรา๎ งและเคยเป็นผูร๎ บั จ๎างกํอสรา๎ งขององคก์ าร
บริหารสํวนจังหวัดนครศรีธรรมราช(ผ๎ูถูกฟูองคดี) มีความประสงค์จะรับจ๎างทํางานกับผ๎ูถูกฟูองคดี
จงึ ไดม๎ ีหนงั สอื แจ๎งตอํ ผ๎ูถกู ฟอู งคดีขอให๎จัดสงํ ประกาศสอบราคาจ๎างเหมาทํางานในโครงการตํางๆ ท่ี
ผถ๎ู ูกฟอู งคดจี ะดาํ เนินการในพน้ื ทอ่ี ําเภอตามทีผ่ ๎ฟู อู งคดรี ะบใุ หแ๎ กผํ ฟ๎ู ูองคดีทางไปรษณีย์ โดยผู๎ฟูอง
คดียนิ ดีรับผิดชอบคําจัดสํง แตํผถู๎ ูกฟอู งคดไี มํเคยจดั สํงประกาศดังกลําวให๎แกํผ๎ูฟูองคดี ผู๎ฟูองคดีจึง
ขอเขา๎ ตรวจดเู อกสารดังกลําวจากผูถ๎ ูกฟูองคดี จงึ พบวําในชํวงระยะเวลาต้ังแตํผู๎ฟูองคดีได๎มีหนังสือ
ร๎องขอตอํ ผู๎ถกู ฟอู งคดีนัน้ ผถ๎ู กู ฟูองคดีได๎ประกาศสอบราคาจ๎างไปแล๎วจํานวน ๖๖ โครงการ ผู๎ฟูอง
คดเี หน็ วํา การทผี่ ถ๎ู ูกฟูองคดไี มํดาํ เนนิ การตามทผ่ี ฟู๎ อู งคดีร๎องขอ เป็นการไมํปฏิบัติตามระเบียบของ
ทางราชการวําด๎วยการพัสดุ เป็นการใชด๎ ลุ พินิจโดยมชิ อบ และมีลักษณะเป็นการเลือกปฏิบัติโดยไมํ
เป็นธรรม ทาํ ให๎ ผู๎ฟูองคดไี ด๎รับความเดอื ดรอ๎ นหรอื เสยี หายเน่อื งจากไมํไดร๎ บั รขู๎ ําวสารการประกาศ
สอบราคาและไมมํ โี อกาสเข๎าแขงํ ขนั เสนอราคาอยํางเป็นธรรม จึงนําคดีมาฟูอง ขอให๎ศาลมีคําส่ังให๎
ผู๎ถกู ฟอู งคดีสํงประกาศสอบราคาทางไปรษณยี ใ์ ห๎แกํผูฟ๎ ูองคดีทุกโครงการ ๑.๕ ข๎อพพิ าทในข้ันตอน
การยกเลิกการจัดซ้ือหรือจัดจ๎างตลอดไป ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา ตามข๎อ ๓๔ (๑) ของ
ระเบียบกระทรวงมหาดไทย วาํ ดว๎ ยการพสั ดุของหนํวยการบริหารราชการสวํ นท๎องถิ่น พ.ศ. ๒๕๓๕
ไมํได๎กําหนดใหเ๎ ปน็ หนา๎ ท่ีของผูถ๎ กู ฟอู งคดี ที่จะตอ๎ งจดั สงํ ประกาศสอบราคาให๎แกํผ๎ูมีอาชีพขายหรือ
รับจ๎างรายหน่ึงรายใดโดยเฉพาะ คงกําหนดแตํเพียงวํา ให๎จัดสํงประกาศสอบราคาไปยังผู๎มีอาชีพ
ขายหรือรบั จา๎ งทํางานนน้ั ใหม๎ ากท่สี ดุ เทาํ ที่จะทาํ ได๎ กรณจี ึงเป็นการให๎ดลุ พนิ จิ แกํผ๎ถู กู ฟอู งคดีในการ
จัดสํงประกาศเผยแพรํการสอบราคา นอกจากน้ัน การที่กระทรวงมหาดไทยได๎มีหนังสือท่ี มท
๐๓๑๘/ว ๒๒๕๒ ลงวันที่ ๒๖ สิงหาคม ๒๕๔๕ ซักซ๎อมแนวทางปฏิบัติตามระเบียบ
กระทรวงมหาดไทย วําด๎วยการพัสดุขององค์การบริหารสํวนตาบล พ.ศ. ๒๕๓๘ โดยกําหนดวํา
องค์การบริหารสํวนตําบลควรจัดสํงประกาศสอบราคาและเอกสารสอบราคาไปยังผู๎ร๎องขอทุกราย
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๗๒
เพื่อให๎เกิดการแขํงขันอยํางกว๎างขวาง ซึ่งผ๎ูฟูองคดีเห็นวํา สามารถนํามาเทียบเคียงกับการ
ดําเนินการขององค์การบริหารสํวนจังหวัดได๎ เนื่องจากระเบียบวําด๎วยการพัสดุที่ใช๎บังคับกับ
องค์การบริหารสํวนจังหวัดและองค์การบริหารสํวนตําบลมีสาระใกล๎เคียงกันและมีวัตถุประสงค์
เดียวกันนั้น ศาลเห็นวําโดยท่ีหนังสือกระทรวงมหาดไทยดังกลําว ไมํมีสถานะเป็นกฎหมายหากแตํ
เป็นเพียงคําแนะนําภายในเพื่อให๎เจ๎าหน๎าท่ีและหนํวยงานในสังกัดถือเป็นแนวทางปฏิบัติเทํานั้น
เจ๎าหน๎าท่ีหรือหนํวยงานผู๎รับผิดชอบจึงสามารถใช๎ดุลพินิจในการจัดสํงประกาศสอบราคาและ
เอกสารสอบราคาได๎ ดงั นัน้ การทผ่ี ถ๎ู กู ฟูองคดีไมจํ ดั สงํ ประกาศสอบราคาให๎แกํผู๎ฟูองคดีจึงไมํได๎เป็น
คดีพิพาทเกี่ยวกับการละเลยตํอหน๎าที่ตามท่ีกฎหมายกาหนดให๎ต๎องปฏิบัติอันจะอยํูในอํา นาจ
พิจารณาพิพากษาของศาลปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๒) แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาล
ปกครองฯ (คาํ ส่งั ศาลปกครองสูงสดุ ที่ ๓๓๓/๒๕๔๘)
๓. คดีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนง่ึ (๓)
จากการศึกษาคําวินิจฉัยของศาลปกครองสูงสุดพบวํา ข๎อพิพาทท่ีศาลปกครอง
สูงสดุ วินิจฉยั วาํ เปน็ คดีพพิ าทตามมาตรา ๙ วรรคหนึง่ (๓) แหํงพระราชบญั ญัติจดั ต้ังศาลปกครองฯ
น้ัน เป็นข๎อพิพาทที่เกิดข้ึนในข้ันตอนตํางๆ ของการจัดซื้อจัดจ๎างหลายขั้นตอนด๎วยกัน ได๎แกํ
ขนั้ ตอนการจดั ทาํ เอกสารหรอื ประกาศจัดซอ้ื จดั จ๎าง ข้นั ตอนการดําเนนิ การของคณะกรรมการจัดซอื้
จัดจ๎าง ขั้นตอนการอนุมัติส่ังซ้ือหรือส่ังจ๎าง ข้ันตอนการยกเลิกการจัดซื้อจัดจ๎าง และข้ันตอนการ
ดําเนนิ การอ่ืนๆ โดยมรี ายละเอียด ดงั น้ี
๓.๑ ข้อพพิ าทในข้ันตอนการจัดทาเอกสารหรอื ประกาศจัดซอ้ื จดั จ้าง
ข๎อพิพาทในข้ันตอนนี้มีตัวอยํางคําวินิจฉัยของศาลปกครองสูงสุดเฉพาะกรณีการ
จัดซ้ือจัดจ๎างด๎วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ ซ่ึงเป็นกรณีท่ีศาลวินิจฉัยวําข๎อพิพาทท่ีเกิดข้ึนเป็นคดี
พพิ าทเกยี่ วกับการกระทาํ ละเมดิ อนั เกดิ จากคาํ สัง่ ตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๓) แหํงพระราชบัญญัติ
จัดตง้ั ศาลปกครองฯ ได๎แกํ
- กรณฟี อู งขอใหช๎ ดใชค๎ ําเสียหายอนั เนอ่ื งมาจากการกําหนดคุณลักษณะเฉพาะของ
พัสดุซงึ่ เปน็ การกีดกันผู๎เสนอราคาบางราย
กรณีฟูองวํา เทศบาลเมืองปากชํอง (ผู๎ถูกฟูองคดีท่ี ๑) และนายกเทศมนตรีเมือง
ปากชํอง (ผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๒) ออกประกาศประมูลรถยนต์บรรทุกเอนกประสงค์และรถยนต์บรรทุก
ขยะมูลฝอยแบบอัดท๎ายชนิดเปิด-ปิด ด๎วยระบบอิเล็กทรอนิกส์โดยไมํชอบด๎วยกฎหมาย เน่ืองจาก
ประกาศฉบับดังกลําวได๎กําหนดรายละเอียดคุณลักษณะเฉพาะซ่ึงเป็นการกีดกันไมํให๎ผู๎ฟูองคดีเข๎า
รํวมการประมูล ขอให๎ศาลมีคําพิพากษาหรือคําสั่งให๎เทศบาลเมืองปากชํองสํงคืนพัสดุและชดใช๎
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๗๓
คําเสียหายให๎แกํสํวนราชการเนื่องจากไมํเป็นไปตามระเบียบที่เก่ียวข๎องและขอให๎ชดใช๎คําเสียหาย
ให๎แกํผู๎ฟูองคดี ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา กรณีเป็นการกลําวหาวําประกาศประมูลซื้อรถยนต์
บรรทุกดงั กลําวไมํชอบ กอํ ให๎เกดิ ความเสยี หายตอํ สํวนราชการและผฟู๎ ูองคดี จึงเป็นมูลกรณกี ารฟูอง
กลําวหาวําผู๎ถูกฟูองคดีท่ี ๑ กระทําการละเมิด และโดยท่ีประกาศประกวดราคาดังกลําวมีผลใช๎
บังคับเป็นการทั่วไปโดยมิได๎เจาะจงตัวบุคคล แตํมุํงใช๎บังคับกับการประกวดราคาครั้งน้ันเป็นการ
เฉพาะ ประกาศฉบับดงั กลาํ วจึงมลี กั ษณะเป็นคําสงั่ ทางปกครองทั่วไป คดีน้ีจึงเปน็ คดีพพิ าทเก่ยี วกบั
การกระทําละเมิดของหนํวยงานทางปกครองหรือเจ๎าหน๎าท่ีของรัฐอันเกิดจากการออก คําส่ังตาม
มาตรา ๙ วรรคหนึง่ (๓) แหํงพระราชบัญญตั จิ ัดตงั้ ศาลปกครองฯ (คําสงั่ ศาลปกครองสงู สุดที่ ๕๔๗/
๒๕๕๔)
๓.๒ ขอ้ พิพาทในข้ันตอนการดาเนินการของคณะกรรมการจัดซือ้ จัดจ้าง
ข๎อพิพาทในขั้นตอนนี้จะเป็นกรณีของการพิจารณาคุณสมบัติเบ้ืองต๎นของผ๎ูเสนอ
ราคาในการจัดซ้ือจัดจ๎างด๎วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ โดยมีตัวอยํางคําวินิจฉัยของศาลปกครอง
สงู สุด ซ่ึงเป็นกรณีที่ศาลวินิจฉัยวาํ ขอ๎ พิพาททเ่ี กดิ ขนึ้ เป็นคดพี ิพาทเกี่ยวกบั การกระทําละเมิดอันเกิด
จากคําส่งั ทางปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหนงึ่ (๓) แหงํ พระราชบญั ญัติจัดตง้ั ศาลปกครองฯ ได๎แกํ
๑) กรณฟี อ้ งขอใหห้ นว่ ยงานทางปกครองชดใช้ค่าเสียหายอันเนื่องมาจากการมี
คาสงั่ ให้ผฟู้ อ้ งคดไี ม่ผา่ นการคดั เลือกใหเ้ ขา้ เสนอราคาตามประกาศประมูลซื้อหรือจ้างด้วยระบบ
อเิ ล็กทรอนกิ ส์
กรณที ่ีผู๎ฟอู งคดไี ด๎เขา๎ ยน่ื เอกสารเสนอราคาในการประมูลจา๎ งกํอสร๎างระบบประปา
หมูบํ ๎านด๎วยระบบอิเล็กทรอนิกส์ตามประกาศขององค์การบริหารสํวนตําบลถ๎าเจริญ (ผ๎ูถูกฟูองคดี)
แตํผู๎ถูกฟูองคดีได๎มีหนังสือแจ๎งผลการพิจารณาตรวจสอบคุณสมบัติของผ๎ูยื่นข๎อเสนอตามประกาศ
ดังกลําววํา ผ๎ูฟูองคดีมีคุณสมบัติด๎านผลงานไมํครบถ๎วนตามท่ีกําหนด เนื่องจากมีผลงานไมํเป็นไป
ตามวงเงินท่กี ําหนดไว๎ในประกาศประมลู จ๎าง ผู๎ฟูองคดเี หน็ วําคาํ ส่ังตัดสิทธขิ องผฟู๎ อู งคดีโดยใหเ๎ ป็นผ๎ู
ไมํผาํ นการคัดเลอื กเข๎าเสนอราคาข๎างตน๎ ทาํ ใหผ๎ ูฟ๎ อู งคดีได๎รับความเสียหาย เน่อื งจากผฟู๎ ูองคดีได๎ย่ืน
หนังสือรับรองผลงานโดยดําเนินการตามที่ได๎รับแจ๎งจากผ๎ูถูกฟูองคดี ท่ีให๎ระบุวงเงินของผลงานที่
เคยดําเนนิ การโดยยึดจํานวนเงินตามตัวอักษรท่ีปรากฏในประกาศประมูลจ๎าง ซึ่งไมํตรงกับจํานวน
เงนิ ที่ระบไุ ว๎เปน็ ตวั เลข จึงนาํ คดมี าฟูองขอให๎ศาลมคี าํ พพิ ากษาให๎ผู๎ถกู ฟอู งคดีชําระคาํ เสียหายให๎แกํ
ผ๎ูฟูองคดี ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา กรณีดังกลําวเป็นคดีพิพาทเกี่ยวกับการกระทําละเมิดของ
หนํวยงานทางปกครองหรือเจ๎าหน๎าท่ีของรัฐอันเกิดจากคําสั่งทางปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง
(๓) แหงํ พระราชบญั ญัติจัดตง้ั ศาลปกครองฯ (คาํ สงั่ ศาลปกครองสงู สดุ ท่ี ๓๗๕/๒๕๕๐)
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๗๔
๒) กรณีฟ้องขอให้หน่วยงานทางปกครองชดใช้ค่าเสียหายให้แก่ผู้ฟ้องคดี
เน่ืองจากผู้ฟ้องคดีเป็นผู้ท่ีเสนอราคาต่าสุด แต่ผู้มีอานาจส่ังซื้อส่ังจ้างกลับมีคาสั่งอนุมัติให้ผู้
เสนอราคารายอน่ื เป็นผู้ชนะการประกวดราคา
กรณีท่ีผ๎ูฟูองคดีเข๎าเสนอราคาในการประกวดราคาจ๎างเหมากํอ สร๎างปรับปรุงภูมิ
ทัศน์ของถนนในเขตเทศบาลเมืองกาญจนบุรี (ผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๑) โดยเป็นผู๎เสนอราคาตํ่าสุด แตํ
คณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคา (ผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๓) กลับเสนอความเห็นตํอ
นายกเทศมนตรีเทศบาลเมืองกาญจนบุรี (ผ๎ูถูกฟูองคดีที่ ๒) ในฐานะผ๎ูมีอํานาจส่ังซื้อสั่งจ๎าง ให๎ผู๎
เสนอราคารายอื่นเป็นผ๎ูชนะการประกวดราคา โดยให๎เหตุผลวําเป็นเพราะใบเสนอราคาของผู๎ฟูอง
คดี ไมํใชใํ บเสนอราคาตามแบบทผี่ ูถ๎ ูกฟอู งคดที ่ี ๑ กาํ หนดและไมมํ ีตราของผู๎ถูกฟอู งคดีที่ ๑ ประทับ
บนใบเสนอราคา ซึ่งผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๒ ได๎มีคําส่ังให๎ผู๎เสนอราคารายอื่นเป็นผ๎ูชนะการประกวดราคา
ตามความเห็นของผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๓ ดังกลําว ผู๎ฟูองคดีเห็นวําการกระทําของผู๎ถูกฟูองคดีท้ังสามไมํ
เป็นธรรม ทําให๎ผูฟ๎ อู งคดีได๎รบั ความเสยี หาย จึงนําคดีฟูองขอให๎ศาลมีคําพิพากษาหรือคําส่ังให๎ผ๎ูถูก
ฟูองคดีท้ังสามชดใช๎คําเสียหายให๎แกํผ๎ูฟูองคดี ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า การฟูองขอให๎ผ๎ูถูก
ฟูองคดีที่ ๒ และผ๎ูถูกฟูองคดีที่ ๓ ชดใช๎คําเสียหายเกี่ยวกับการกระทําละเมิดอันเกิดจากการออก
คําส่ังทางปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๓) แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ ผู๎ฟูองคดี
จะต๎องฟอู งผถู๎ กู ฟูองคดีที่ ๑ ซึง่ เปน็ หนํวยงานของรัฐโดยตรง จะฟูองผู๎ถูกฟูองคดีที่ ๒ และผู๎ถูกฟูอง
คดีที่ ๓ ซึ่งเป็นเจ๎าหน๎าที่ของผู๎ถูกฟูองคดีท่ี ๑ ไมํได๎ต๎องห๎ามตามมาตรา ๕ แหํงพระราชบัญญัติ
ความรบั ผดิ ทางละเมิดของเจ๎าหน๎าที่ พ.ศ. ๒๕๓๙ ดังนัน้ ผู๎ฟูองคดจี งึ ชอบทจี่ ะฟูองเรียกให๎ผ๎ูถูกฟูอง
คดที ่ี ๑ รบั ผดิ ชดใชค๎ ําเสยี หายทเ่ี กิดขึ้นไดเ๎ ทํานั้น จะฟูองผ๎ูถูกฟูองคดีที่ ๒ และผ๎ูถูกฟูองคดีท่ี ๓ รับ
ผดิ ชดใชค๎ าํ เสียหายในกรณีนี้ไมํได๎ (คําสงั่ ศาลปกครองสงู สุดที่ ๔๖๕/๒๕๔๘)
๔. คดพี ิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนง่ึ (๔)
จากการศึกษาคําวินจิ ฉยั ของศาลปกครองสงู สุด พบวาํ กรณที ศ่ี าลวนิ ิจฉัยวําเป็นคดี
พิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนง่ึ (๔) นัน้ เปน็ ข๎อพพิ าททเ่ี กดิ ขึ้นในขั้นตอนการดําเนินการอื่นของการ
จดั ซ้ือจดั จ๎าง ได๎แกํ ข๎อพพิ าทเกยี่ วกับการยดึ หรอื รบิ หลักประกนั ซองของผู๎มีสิทธิเสนอราคา ซ่ึงแบํง
ออกเปน็ ๒ กรณี คอื
๑) กรณีทีผ่ ู๎มีสิทธิเสนอราคาไมํเข๎าเสนอราคาหรือเสนอราคาไมํเป็นไปตามเงื่อนไข
ของการจดั ซอ้ื จัดจา๎ งด๎วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกสแ์ ละ
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๗๕
๒) กรณีที่ผู๎ชนะการเสนอราคาไมํเข๎าทําสัญญากับหนํวยงานทางปกครองผ๎ูจัดให๎มี
การเสนอราคา และขอ๎ พิพาทเกี่ยวกับการฟูองเรยี กคาํ เสยี หายจากการท่ีผู๎ชนะการเสนอราคาไมํเข๎า
ทาํ สัญญากบั หนวํ ยงานทางปกครองผจ๎ู ดั ให๎มกี ารเสนอราคา ดงั รายละเอียดตํอไปนี้
กรณีท่ีผ๎ูฟูองคดีได๎ย่ืนซองประมูลงานจ๎างกํอสร๎างอาคารที่ทําการแผนกสถานี
ไฟฟูาแรงสูงจังหวัดระยองของการไฟฟูาฝุายผลิตแหํงประเทศไทย (ผ๎ูถูกฟูองคดี) ตามประกาศ
ประมูลจ๎างด๎วยวธิ ีการทางอิเล็กทรอนิกส์ของผ๎ูถูกฟูองคดี โดยประกาศดังกลําวกําหนดเงื่อนไขให๎ผ๎ู
เสนอราคาตอ๎ งยนื่ ซองขอ๎ เสนอทางเทคนคิ พรอ๎ มกับย่นื หลักประกนั ซองและหนงั สอื แสดงเงือ่ นไขการ
ซอื้ และการจา๎ งด๎วยวิธีการทางอิเลก็ ทรอนกิ ส์ หากผเู๎ สนอราคาท่ผี ํานมาตรฐานทางเทคนิคแล๎วไมํไป
เสนอราคาหรือไปไมทํ ันการลงทะเบยี นเสนอราคา ผ๎เู สนอราคารายนนั้ จะต๎องถูกยดึ หลกั ประกันซอง
ซึ่งภายหลงั จากทผ่ี ู๎ถูกฟอู งคดแี จ๎งให๎ผู๎ฟูองคดี เปน็ ผูม๎ สี ทิ ธเิ ข๎าเสนอราคาแล๎ว ปรากฏวํา ในวันเสนอ
ราคาผ๎ูฟูองคดีไปไมํทันเวลาลงทะเบียนเสนอราคา ผู๎ฟูองคดีได๎ขอให๎ผ๎ูถูกฟูองคดี คืนหนังสือค้ํา
ประกนั ของธนาคารซ่ึงผู๎ฟูองคดนี ํามาวางเป็นหลกั ประกันซองแล๎ว แตํผู๎ถูกฟูองคดีเพิกเฉย หลังจาก
นน้ั ผถ๎ู ูกฟอู งคดีได๎มีหนงั สอื แจง๎ ใหธ๎ นาคารในฐานะผู๎ค้ําประกันชําระเงนิ ตามหนังสือคา้ํ ประกนั ใหแ๎ กํ
ผู๎ถูกฟูองคดี ผู๎ฟูองคดีเห็นวําคําสั่งวินิจฉัยวํา กรณีเป็นการกลําวหาวําประกาศประมูลซื้อรถยนต์
บรรทกุ ดังกลําวไมชํ อบ กํอใหเ๎ กิดความเสยี หายตํอสํวนราชการและผ๎ฟู ูองคดี จงึ เปน็ มลู กรณีการฟูอง
กลําวหาวําผ๎ูถูกฟูองคดีที่ ๑ กระทําการละเมิด และโดยท่ีประกาศประกวดราคาดังกลําวมีผลใช๎
บังคับเป็นการทั่วไปโดยมิได๎เจาะจงตัวบุคคล แตํมุํงใช๎บังคับกับการประกวดราคาคร้ังนั้นเป็นการ
เฉพาะ ประกาศฉบับดงั กลาํ วจึงมลี กั ษณะเป็นคําส่ังทางปกครองทั่วไป คดนี ้จี ึงเป็นคดีพิพาทเกย่ี วกบั
การกระทําละเมิดของหนํวยงานทางปกครองหรือเจ๎าหน๎าที่ของรัฐอันเกิดจากการออก คําส่ังตาม
มาตรา ๙ วรรคหนง่ึ (๓) แหงํ พระราชบัญญตั จิ ดั ต้ังศาลปกครองฯ (คาํ สัง่ ศาลปกครองสงู สดุ ที่ ๖๕๘/
๒๕๕๑)
กรณีท่ผี ฟู๎ อู งคดีไดเ๎ ขา๎ ยนื่ เอกสารเสนอราคาในการประมลู จา๎ งกํอสร๎างระบบประปา
หมูํบ๎านดว๎ ยระบบอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ตามประกาศขององค์การบริหารสํวนตาบลถ๎าเจริญ (ผู๎ถูกฟูองคดี)
แตํผู๎ถูกฟูองคดีได๎มีหนังสือแจ๎งผลการพิจารณาตรวจสอบคุณสมบัติของผู๎ย่ืนข๎อเสนอตามประกาศ
ดังกลําววํา ผ๎ูฟูองคดีมีคุณสมบัติด๎านผลงานไมํครบถ๎วนตามท่ีกําหนด เน่ืองจากมีผลงานไมํเป็นไป
ตามวงเงินทกี่ าหนดไวใ๎ นประกาศประมูลจ๎าง ผูฟ๎ อู งคดเี หน็ วํา คําสั่งตัดสิทธิของผู๎ฟูองคดีโดยให๎เป็น
ผ๎ูไมผํ ํานการคดั เลือกเขา๎ เสนอราคาขา๎ งต๎น ทาํ ให๎ผู๎ฟูองคดีได๎รับความเสียหาย เน่ืองจากผู๎ฟูองคดีได๎
ยน่ื หนังสอื รับรองผลงานโดยดําเนนิ การตามทไี่ ดร๎ บั แจง๎ จากผู๎ถูกฟูองคดีที่ให๎ระบุวงเงินของผลงานที่
เคยดําเนนิ การโดยยึดจํานวนเงินตามตัวอักษรท่ีปรากฏในประกาศประมูลจ๎าง ซึ่งไมํตรงกับจํานวน
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๗๖
เงนิ ทีร่ ะบุไว๎เปน็ ตัวเลข จึงนําคดีมาฟอู งขอให๎ศาลมคี าํ พิพากษาใหผ๎ ๎ถู กู ฟูองคดชี าํ ระคําเสียหายให๎แกํ
ผู๎ฟอู งคดี ศาลปกครองสงู สุดวนิ ิจฉัยวํา กรณดี งั กลําวเปน็ คดีพพิ าทเกี่ยวกับยดึ หลกั ประกันซองของผู๎
ถูกฟูองคดีไมํชอบด๎วยกฎหมาย จึงนําคดีมาฟูองขอให๎ศาลมีคําพิพากษาหรือคําสั่งให๎ผ๎ูถูกฟูองคดี
ยกเลิกคําส่งั ยึดหลกั ประกันซองและคนื หนังสือค้ําประกันแกํผ๎ูฟูองคดี ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา
ประกาศของผูถ๎ กู ฟูองคดขี ๎างตน๎ นอกจากจะมีลักษณะเป็นคาํ เช้ือเชิญให๎ผ๎ูมีอาชีพรับจ๎างกํอสร๎างทํา
คําเสนอขอเข๎าทําสญั ญาจา๎ งแล๎ว ยังมลี กั ษณะเป็นคําเสนอให๎ผ๎ทู ่จี ะเขา๎ เสนอราคาปฏบิ ตั ติ ามเงือ่ นไข
ของการเสนอราคาท่ีกําหนดไว๎ด๎วย ดังนั้น เม่ือผ๎ูฟูองคดี ตกลงยินยอมผูกพันตนตามประกาศของผู๎
ถกู ฟอู งคดี ด๎วยการเข๎าเสนอราคาและจดั ทาํ หนงั สือแสดงเง่ือนไขการซือ้ และการจา๎ งดว๎ ยวธิ ีการทาง
อิเล็กทรอนิกส์รวมทั้งยื่นหลักประกันซองตํอผู๎ถูกฟูองคดี จึงถือวํา ผ๎ูฟูองคดีได๎แสดงเจตนาสนอง
รับคําเสนอของผู๎ถูกฟูองคดี และกํอให๎เกิดสัญญาประเภทหน่ึงข้ึนซึ่งเรียกวํา “สัญญาหลักประกัน
ซอง” และโดยท่ีสัญญาหลักประกันซองดังกลําวมีคูํสัญญาฝุายผู๎ถูกฟูองคดีเป็นหนํวยงานทาง
ปกครอง และเป็นสัญญาท่ีคูํสัญญาฝุายผู๎ถูกฟูองคดีมีเอกสิทธิในการเลือกคูํสัญญา ควบคุมการ
ปฏิบัติตามสัญญา แก๎ไขสัญญา และเลิกสัญญาได๎ฝุายเดียว ซ่ึงแสดงให๎เห็นถึงอํานาจของคํูสัญญา
ฝุายปกครองท่มี ีเหนอื คสํู ัญญาฝุายเอกชน อนั เปน็ ลักษณะพเิ ศษของสัญญาทางปกครองทไ่ี มํคํอยพบ
ในสัญญาทางแพํง โดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือให๎ได๎มาซ่ึงคํูสัญญาท่ีจะเข๎ารํวมดําเนินการจัดให๎มีในส่ิง
สาธารณูปโภค ซึ่งเป็นความมุํงหมายให๎การดําเนินกิจการทางปกครองหรือการบริการสาธารณะ
บรรลุผล สัญญาหลักประกันซองข๎างต๎น จึงมีลักษณะเป็นสัญญาทางปกครองตามมาตรา ๓ แหํง
พระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ ดังน้ัน กรณีพิพาทเก่ียวกับการท่ีผ๎ูถูกฟูองคดียึดหลักประกัน
ซองของผ๎ูฟูองคดซี ่ึงเปน็ การใชส๎ ิทธติ ามสัญญาหลักประกนั ซอง จึงเป็นคดีพิพาทเก่ียวกับสัญญาทาง
ปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหน่ึง (๔) แหํงพระราชบัญญัติเดียวกัน (คําสั่งศาลปกครองสูงสุดที่
๓๗๕/๒๕๕๐)
หมายเหตุ คําสั่งศาลปกครองสูงสุดท่ี ๖๕๙/๒๕๕๑ วินิจฉัยวํา เมื่อสัญญาจ๎าง
ปรับปรงุ ภูมิทัศน์และระบบระบายนํ้าโดยรอบบริเวณอาคารเรียนที่จัดสร๎างใหมํ ซึ่งเป็นสัญญาหลัก
ในอนาคตที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย(ผ๎ูฟูองคดี) จัดให๎มีการประกวดราคาจ๎างกํอสร๎างโดยวิธีการ
ทางอิเล็กทรอนิกส์ ไมํมีลักษณะเป็นสัญญาทางปกครอง (เน่ืองจากไมํมีเน้ืองานท่ีเก่ียวข๎องโดยตรง
กับวัตถุประสงค์ของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ที่มีวัตถุประสงค์ในการให๎การศึกษาและสํงเสริม
วิชาการและวิชาชีพชั้นสูง ทําการสอน ทําการวิจัย ให๎บริการแกํสังคมและทะนุบารุงศิลปะและ
วัฒนธรรมของชาติ ตามมาตรา ๗ แหํงพระราชบัญญัติจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. ๒๕๒๒
ในทางกลับกัน ถ๎าไมํมีสัญญาจ๎างดังกลําวก็ไมํได๎ทําให๎การจัดทําบริการสาธารณะไมํบรรลุผลตาม
วัตถุประสงค์ของผ๎ูฟูองคดี ประกอบกับสัญญาจ๎างดังกลําวไมํมีลักษณะเป็นสัญญาสัมปทาน หรือ
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๗๗
สัญญาให๎จัดทําบริการสาธารณะ หรือจัดให๎มีส่ิงสาธารณูปโภคหรือแสวงประโยชน์จาก
ทรพั ยากรธรรมชาติ ตามมาตรา ๓ แหงํ พระราชบัญญตั จิ ดั ตง้ั ศาลปกครองฯ) แตํเปน็ สัญญาทางแพํง
ดงั น้ัน สัญญาหลักประกันซองระหวํางจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยกับผู๎มีสิทธิเสนอราคาที่ไมํเข๎าเสนอ
ราคา จึงไมํมีลักษณะเป็นสัญญาทางปกครองโดยสภาพ กรณีพิพาทที่เกิดจากสัญญาหลักประกัน
ซอง จึงไมํเป็นคดีพิพาทเกี่ยวกับสัญญาทางปกครอง ที่อยูํในอํานาจพิจารณาพิพากษาของศาล
ปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหนึง่ (๔) แหงํ พระราชบัญญตั ิจดั ต้งั ศาลปกครองฯ
กรณีทก่ี รมชลประทาน (ผูฟ๎ ูองคดี) ประกาศสอบราคาจา๎ งเหมาซํอมแซมฝาย โดยมี
ผ๎ูถกู ฟูองคดีเป็นผู๎เสนอราคาตา่ํ สุด ผูฟ๎ ูองคดีจึงรับราคาของผ๎ถู ูกฟอู งคดีและมหี นังสือแจ๎งกําหนดวัน
ใหไ๎ ปทําสัญญาจ๎างกํอสร๎าง แตํผ๎ูถูกฟูองคดีไมํได๎ไปทําสัญญาจ๎างภายในเวลาท่ีกาหนด ผ๎ูฟูองคดีจึง
ต๎องทําสัญญาจ๎างกับผู๎เสนอราคาต่ําสุดรายถัดไปแทนผ๎ูถูกฟูองคดี ซ่ึงกรณีดังกลําวทําให๎ผ๎ูฟูองคดี
ได๎รบั ความเสยี หายจากการทต่ี อ๎ งจ๎างผ๎ูรับจา๎ งรายใหมํโดยมีคาํ จา๎ งทสี่ ูงขนึ้ จงึ ไดม๎ หี นงั สอื แจ๎งใหผ๎ ู๎ถูก
ฟูองคดี ชดใช๎คําเสียหายดังกลําวให๎แกํผ๎ูฟูองคดี แตํผ๎ูถูกฟูองคดีไมํนําเงินมาชําระให๎แกํผ๎ูฟูองคดี ผู๎
ฟอู งคดจี งึ นาํ คดมี าฟอู งขอใหศ๎ าลมีคาํ พพิ ากษาหรอื คาํ สงั่ ให๎ผ๎ูถูกฟูองคดชี ําระคาํ เสียหายแกผํ ู๎ฟอู งคดี
ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา ประกาศสอบราคาจ๎างมีลักษณะเป็นคําเช้ือเชิญให๎ผู๎มีอาชีพรับจ๎าง
กํอสร๎างทําคําเสนอตํอผู๎ฟูองคดี เมื่อผ๎ูถูกฟูองคดีได๎ยื่นใบเสนอราคาตํอผู๎ฟูองคดี จึงเป็นการทําคํา
เสนอขอเข๎าทําสัญญาจ๎างกับผู๎ฟูองคดี และการท่ีผู๎ฟูองคดีได๎พิจารณาอนุมัติรับราคาที่ผู๎ถูกฟูองคดี
เสนอ และมีหนังสือแจ๎ง ให๎ผ๎ูถูกฟูองคดีมาทําสัญญาจ๎างกับผ๎ูฟูองคดี โดยผู๎ถูกฟูองคดีได๎รับหนังสือ
แจ๎งดังกลําวแล๎วน้ัน ถือวําผู๎ฟูองคดีได๎เลือกให๎ผ๎ูถูกฟูองคดีเป็นผ๎ูชนะการสอบราคาและได๎สนอง
รบั คาํ เสนอของผถ๎ู กู ฟูองคดแี ล๎ว ดังนัน้ เมอื่ คําสนองของผฟู๎ อู งคดตี รงกบั คําเสนอของผู๎ถูกฟูองคดีจึง
ทําให๎เกิดสัญญาประเภทหน่ึงซ่ึงเรียกวํา “สัญญาสอบราคา” โดยคูํสัญญาตามสัญญาสอบราคามี
ความผูกพันกันในฐานะที่จะเข๎าทําสัญญาจ๎างเป็นหนังสืออีกชั้นหนึ่ง และเมื่อสัญญาสอบราคา
ดังกลําว มีคูํสัญญาฝุายผู๎ฟูองคดีเป็นหนํวยงานทางปกครอง อีกท้ังคํูสัญญาฝุายผ๎ูฟูองคดีมีเอกสิทธิ
ในการเลือกคูํสัญญาควบคมุ การปฏบิ ตั ิตามสญั ญา แก๎ไขสัญญา และเลิกสัญญาได๎ฝุายเดียว อันเป็น
ข๎อกําหนดในสัญญาท่ีไมํคํอยพบในสัญญาทางแพํง สัญญาสอบราคาดังกลําว จึงแสดงถึงลักษณะ
พิเศษในการใชอ๎ าํ นาจทางปกครองหรอื การดําเนินกิจการทางปกครอง เพ่ือให๎การบริการสาธารณะ
บรรลผุ ล อันมีลักษณะเปน็ สัญญาทางปกครองตามมาตรา ๓ แหงํ พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครอง
ฯ และแม๎วํากฎกระทรวง ฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๔๓) ออกตามความในพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติ
ราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ จะกําหนดใหก๎ ารอนมุ ตั ิการจ๎างเป็นคําสั่งทางปกครองด๎วยก็ตาม
แตคํ าํ สง่ั ทางปกครองของผฟ๎ู อู งคดีท่อี นุมตั กิ ารจ๎างเปน็ คําสง่ั ทางปกครองที่ให๎สิทธิแกํผ๎ูถูกฟูองคดีใน
การเข๎าทําสัญญาจ๎างกับผ๎ูฟูองคดี ซึ่งการเข๎าทําสัญญาจ๎างดังกลําวอยํูบนพ้ืนฐานของความยินยอม
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๗๘
ซึ่งกนั และกนั ระหวํางคูํสญั ญาตามหลักเสรีภาพในการทําสัญญา คําส่ังทางปกครองที่อนุมัติการจ๎าง
จงึ มิไดม๎ ีสภาพบังคบั ให๎กระทําการหรือห๎ามมใิ หก๎ ระทาํ การ ผูฟ๎ อู งคดีจงึ ไมํอาจนํากระบวนการบังคับ
ทางปกครอง ไปใช๎บงั คับกบั ผถ๎ู ูกฟอู งคดไี ด๎ ประกอบกับคดีน้ผี ู๎ฟูองคดฟี ูองคดตี ํอศาล เพื่อขอให๎ผู๎ถูก
ฟูองคดีชดใช๎คําเสียหายอันเนื่องมาจากการท่ีผู๎ถูกฟูองคดีไมํเข๎าทําสัญญาจ๎างกับผู๎ฟูองคดี กรณีจึง
เป็นคดีที่มีข๎อพิพาทอันเนื่องมาจากการที่ผู๎ถูกฟูองคดีไมํปฏิบัติตามสัญญาสอบราคา เป็นคดีพิพาท
เก่ียวกับสัญญาทางปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๔) แหํงพระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองฯ
(คาํ ส่งั ศาลปกครองสงู สุดท่ี ๓๕๕/๒๕๕๐)
(ข) แนวคาพิพากษาศาลปกครองสงู สุดเกีย่ วกบั การจดั ซอ้ื จดั จ้าง
๑. ขอ้ พพิ าทในขนั้ ตอนการจดั ทาเอกสารหรือประกาศจัดซื้อหรือจัดจา้ ง
(1) การกาํ หนดคณุ สมบตั เิ ฉพาะของผ๎ูมีสิทธเิ สนอราคาเพื่อเอ้อื ประโยชน์ใหแ๎ กผํ ู๎เสนอราคา
บางราย
ตามประกาศของผู๎วําราชการจังหวัดสุโขทัย (ผู๎ถูกฟูองคดีที่ ๓) เรื่อง สอบราคาซ้ือ
วสั ดกุ ารเกษตร ลงวันที่ ๑๓ สงิ หาคม ๒๕๔๖ ตามความตอ๎ งการของสาํ นกั งานประมงจงั หวดั สโุ ขทยั
จํานวน ๘ รายการ โดยข๎อ ๕ ของประกาศดังกลําวกําหนดให๎ผ๎ูเสนอราคาจะต๎องเป็นผู๎ท่ีเคยมี
ผล ง า น ด๎ า น ก าร ข า ย พัน ธ์ ป ล าแ ล ะ อ าห า ร สั ต ว์ นํ้ า ให๎ กั บ ห นํ ว ย ง า น ร า ช ก าร ใ น ว งเ งิ น ไ มํตํ่ า ก วํ า
๑๕๐,๐๐๐ บาทและผลงานดงั กลําวตอ๎ งเปน็ สัญญาเดยี ว มอี ายุไมํเกนิ หน่งึ ปีหลังจากการสํงมอบงาน
ในการย่นื ซองสอบราคาดังกลําวมีผ๎สู นใจเขา๎ รวํ มการเขา๎ แขงํ ขันราคาจํานวน ๔ ราย คณะกรรมการ
เปดิ ซองสอบราคาซื้อวัสดุการเกษตร (ผู๎ถูกฟูองคดีท่ี ๒) ได๎พิจารณาคุณสมบัติของผ๎ูเสนอราคาแล๎ว
เห็นวาํ ผู๎ฟูองคดขี าดคุณสมบตั เิ นอ่ื งจากผู๎ฟูองคดมี ผี ลงานเกนิ หนง่ึ ปี จงึ ไมเํ ปิดซองใบเสนอราคาของ
ผ๎ูฟูองคดี ผ๎ูฟูองคดีเห็นวํา การกําหนดคุณสมบัติของผู๎เสนอราคาดังกลําวเป็นการเอ้ือประโยชน์
ให๎กับผ๎ูเสนอราคาบางรายไมํชอบด๎วยกฎหมายและไมํเป็นธรรมแกํผ๎ูฟูองคดีจึงนํา คดีมาฟูองขอให๎
ศาลมคี าํ พพิ ากษาหรือคําสั่งเพิกถอนการกําหนดคุณสมบัติของผู๎เสนอราคาดังกลําว ศาลปกครอง
สูงสุดวินิจฉัยวํา การจัดซื้อจัดจ๎างของสํวนราชการท่ีมีความจําเป็นต๎องจํากัดคุณสมบัติของผ๎ูเสนอ
ราคาไว๎เป็นการเฉพาะเชํน ประสบการณ์และผลงานท่ีผํานมา สมรรถภาพในสํวนที่เกี่ยวข๎องกับ
เจ๎าหน๎าที่ เคร่ืองมือ และโรงงาน ฐานะการเงิน สํวนราชการท่ีดําเนินการจัดซื้อและจัดจ๎างนั้นมี
อํานาจท่ีจะใช๎ดุลพินิจในการจํากัดคุณสมบัติของผู๎เสนอราคาได๎ ทั้งนี้ เพื่อให๎ได๎มาซึ่งพัสดุท่ีมี
คุณภาพและตรงตามความต๎องการในการจัดซือ้ และจัดจ๎าง อยํางไรกต็ าม แมว๎ ําการจํากัดคุณสมบัติ
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๗๙
ของผ๎ูเสนอราคาจะเป็นดุลพินิจของสํวนราชการก็ตาม แตํการใช๎ดุลพินิจในทางจํากัดคุณสมบัติ
ดงั กลาํ วกจ็ ะตอ๎ งดาํ เนินการตามหลกั สุจริต เปิดเผย โปรงํ ใส และเปดิ โอกาสใหม๎ กี ารแขงํ ขันราคากัน
อยํางเป็นธรรมเพ่ือให๎ทางราชการได๎รับประโยชน์สูงสุดจากการแขํงขันราคา การท่ีผ๎ูวําราชการ
จังหวัดสุโขทัย (ผู๎ถูกฟูองคดีท่ี ๓) ออกประกาศจังหวัดสุโขทัย เรื่อง สอบราคาซื้อวัสดุการเกษตร
เพื่อจัดซื้อวัสดุการเกษตรจํานวน ๘ รายการ คือ ๑. พันธ์ปลาดุกบ๊ิกอุย ๒. พันธ์ุปลาตะเพียน ๓.
พนั ธุป์ ลาไน ๔. วงบอํ ซีเมนต์ ๕. ปนู ขาว ๖. อาหารปลาดุก ๗. อาหารปลากินพืช และ ๘. พลาสติก
ปูบํอชนิดสีดาไมํมีรอยตํอเช่ือม โดยกําหนดคุณสมบัติของผ๎ูเสนอราคาไว๎ในข๎อ ๕ วํา ผ๎ูเสนอราคา
จะต๎องเคยมีผลงานด๎านการขายพันธ์ุปลาและอาหารสัตว์นํ้าให๎กับหนํวยงานราชการในวงเงินไมํตํ่า
กวํา ๑๕๐,๐๐๐ บาท ผลงานดังกลําวต๎องเป็นสัญญาเดียว มีอายุไมํเกินหนึ่งปีหลังจากการสํงมอบ
งาน น้ัน เห็นวํา รายการวัสดุท่ีผู๎ถูกฟูองคดีท่ี ๓ มีความประสงค์จะจัดซ้ือดังกลําวเป็นวัสดุท่ีมีการ
ผลิตสาํ เรจ็ ไว๎แลว๎ เพือ่ จําหนาํ ย ผทู๎ ่ชี นะการสอบราคาเพียงแตํมีหน๎าท่ีสํงมอบวัสดุให๎ถูกต๎องตรงตาม
สัญญาเทํานั้น อีกทั้ง ผู๎ประกอบการท่ีมีอาชีพเกี่ยวข๎องโดยท่ัวไปก็สามารถสํงมอบวัสดุตรงตาม
ความต๎องการของผู๎ถูกฟูองคดีที่ ๓ ได๎ ซึ่งในทางกลับกันก็ปรากฏวํา การที่จะได๎มาซ่ึงวัสดุประเภท
พนั ธป์ ลา วัสดุอุปกรณ์ในการเพาะเลี้ยงปลา และอาหารปลาท่ีมีคุณภาพมาตรฐานน้ัน จะข้ึนอยูํกับ
แหลํงผลิตที่ได๎รับการรับรองคุณภาพมาตรฐาน เชํน การรับรองมาตรฐานฟาร์ม การรับรอง
มาตรฐานโรงงานอาหารสัตว์ เป็นต๎น แตํผู๎ถูกฟูองคดีท่ี ๓ กลับมิได๎กําหนดคุณสมบัติเกี่ยวกับ
คณุ ภาพมาตรฐานของแหลํงผลิตไว๎ในประกาศสอบราคาและเอกสารสอบราคาแตํประการใด การท่ี
ประมงจงั หวดั สโุ ขทยั (ผ๎ูถูกฟูองคดที ่ี ๑) และผถู๎ กู ฟูองคดีที่ ๓ อ๎างวําการกําหนดผลงานไว๎ให๎ไมํเกิน
หน่ึงปี เพื่อให๎สอดคล๎องกับอายุของใบอนุญาตประกอบอาชีพประมงฯ (ใบอนุญาต ๖) และ
ใบอนุญาตขายอาหารสัตว์ ท้งั ทีผ่ ูถ๎ ูกฟูองคดีที่ ๓ ได๎กําหนดให๎ผู๎เสนอราคาต๎องมีใบอนุญาตดังกลําว
ในข๎อ ๓.๗ ของเอกสารสอบราคาแล๎ว จึงไมํมีน้ําหนักเพียงพอที่จะรับฟังได๎ การกําหนดคุณสมบัติ
ดังกลําวจึงเป็นการกําหนดหลักเกณฑ์ที่อยํูนอกเหนือความจําเป็นต๎องจํากัดคุณสมบัติของผ๎ูเสนอ
ราคาไวเ๎ ป็นการเฉพาะ อันเป็นผลใหผ๎ ูฟ๎ อู งคดีและผ๎ูประกอบการรายอื่นสูญเสียโอกาสในการแขงํ ขัน
ราคากันอยํางเป็นธรรม ซ่ึงเป็นการกําหนดคุณสมบัติของผู๎เสนอราคาที่เกินเกณฑ์ความต๎องการ
ข้ันต่ํา พิพากษาให๎เพิกถอนข๎อ ๕ ของประกาศจังหวัดสุโขทัยเรื่อง สอบราคาซ้ือวัสดุการเกษตร
ลงวันท่ี ๑๓ สงิ หาคม ๒๕๔๖ (คําพิพากษาศาลปกครองสงู สุดท่ี อ.๒๓๓/๒๕๕๒)
องค์การบริหารสํวนจังหวัดตรัง (ผ๎ูถูกฟูองคดี) ประกาศประกวดราคาซ้ือ
เคร่ืองจักรกล ประเภทรถบดชนิดสั่นสะเทือน โดยกําหนดรายละเอียดคุณสมบัติของผู๎เสนอราคาใน
ข๎อ ๔ วาํ ผ๎ูเสนอราคาตอ๎ งเป็นตัวแทนจําหนาํ ยโดยตรงจากโรงงานผู๎ผลิต และจะต๎องมีสาขาซ่ึงเป็น
ศนู ย์บริการอะไหลแํ ละซํอมบํารุงรักษาเครือ่ งจกั รทีเ่ สนอราคาโดยมรี ะยะทางไมเํ กิน ๓๐๐ กิโลเมตร
จากผซ๎ู อื้ ทั้งนี้ เพอื่ ความสะดวกและรวดเร็วในการจัดหาอะไหลํและการซํอมบํารุงโดยผู๎เสนอราคา
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกี่ยวกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๘๐
จะต๎องมีหลักฐานมาแสดงตํอคณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาในวันเปิดซองประกวด
ราคาด๎วย ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวํา การกําหนดเง่ือนไขเกี่ยวกับคุณสมบัติของผ๎ูเสนอราคา
ตามประกาศประกวดราคา ท่ีกําหนดให๎ผู๎เสนอราคาจะต๎องมีสาขาซ่ึงเป็นศูนย์บริการอะไหลํและ
ซํอมบาํ รงุ เครื่องจักรกลโดยมีระยะทางไมเํ กนิ ๓๐๐ กิโลเมตร จากผ๎ูซ้อื เป็นการกาํ หนดใหเ๎ กิดความ
เหมาะสมและความสะดวกรวดเรว็ ในการจัดหาอะไหลํและการซอํ มบาํ รงุ เพื่อใช๎เครื่องจักรกลในการ
จัดทําบริการสาธารณะภายในท๎องถ่ินของผู๎ถูกฟูองคดี ให๎เป็นไปอยํางมีประสิทธิภาพและไมํมี
ปญั หาหรืออุปสรรค โดยมีจํานวนเพียงพอเพื่อรองรับกับพัสดุท่ีจะทําการจัดซ้ือ ดังนั้น การกําหนด
รายละเอียดและลักษณะเฉพาะข๎างต๎น จึงเป็นการรับรองวําการบํารุงรักษาพัสดุในท๎องถ่ินของผ๎ู
ถูกฟูองคดีจะได๎รบั การดแู ลอยาํ งเหมาะสมและเพยี งพอหลงั จากทไี่ ดม๎ ีการตกลงทาํ สญั ญาจัดซ้อื พสั ดุ
กันแลว๎ การกําหนดรายละเอยี ดและลักษณะเฉพาะเกีย่ วกับผ๎เู สนอราคาดงั กลาํ วจึงไมํมลี กั ษณะเป็น
การกดี กันไมใํ หผ๎ เ๎ู สนอราคาท่ีสามารถจดั ซอื้ พสั ดุได๎ตามวัตถปุ ระสงคข์ องการจัดซือ้ จัดจ๎างเขา๎ แขงํ ขนั
ในการเสนอราคาแตํอยํางใด พิพากษายกฟูองในสํวนท่ีเกี่ยวกับคําขอให๎เพิกถอนการกําหนด
คุณสมบตั ขิ องผู๎เสนอราคาตามข๎อ ๔ ของประกาศประกวดราคาพิพาท (คําาพิพากษาศาลปกครอง
สงู สุดที่ อ.๒๓๗/๒๕๕๑ และที่ อ.๓๔๗/๒๕๕๑ วนิ ิจฉัยแนวทางเดยี วกนั )
การที่การไฟฟูาสํวนภูมิภาค (ผู๎ถูกฟูองคดี) ออกประกาศประกวดราคาจ๎างบริการ
งานดา๎ นระบบไฟฟาู ทีพ่ พิ าทจาํ นวน ๑๓ ฉบับ โดยกาํ หนดคุณสมบตั ิของผูเ๎ สนอราคาวําต๎องมีทุนจด
ทะเบียนไมํน๎อยกวําร๎อยละ ๒๐ ของวงเงนิ ประกวดราคาและต๎องมีประสบการณ์รับจ๎างบริการด๎าน
ระบบไฟฟาู ใหก๎ บั หนวํ ยงาน องคก์ รของรฐั รฐั วิสาหกจิ หรือหนวํ ยงานเอกชนที่เป็นนิติบุคคลท่ีเช่ือถือ
ได๎มาแล๎วไมเํ กิน ๓ ปี นับถึงวนั ย่นื เอกสารประกวดราคา ท้งั น้ี ภายใน ๓ ปี ดังกลําวต๎องมีผลงานไมํ
น๎อยกวํา ๒ ปี ไมวํ าํ จะติดตอํ กันหรอื ไมํ โดยในแตํละปีต๎องมีผลงานในสัญญาเดียวหรือหลายสัญญา
รวมกันทแี่ ลว๎ เสร็จมมีมลู คํางานไมํน๎อยกวําปีละร๎อยละ ๔๐ ของวงเงินประกวดราคา และกํานดเง่ือนไข
เกย่ี วกบั การเสนอราคาโดย กลมํุ ผเู๎ ข๎ารํวมคา๎ (Joint Venture หรอื Consortium) วํากลุํมผ๎ูเข๎ารํวมค๎า
ต๎องใช๎ผลงานของผู๎รํวมค๎าเพียงรายใดรายหนึ่ง ซ่ึงมีคุณสมบัติของผ๎ูเสนอราคาในเรื่องผลงาน
ดงั กลําวมาใชแ๎ สดงเปน็ ผลงานเข๎าเสนอราคา เป็นการกระทําท่ีไมํชอบด๎วยกฎหมาย ขอให๎ศาลมีคํา
พิพากษาหรือมีคําส่ังเพิกถอนประกาศประกวดราคาทั้ง ๑๓ ฉบับ เฉพาะสํวนท่ีกําหนดคุณสมบัติ
ของผ๎ูเสนอราคาและเงือ่ นไขการเสนอราคาดงั กลําว
ศาลปกครองสูงสดุ วินจิ ฉยั วํา ผ๎ถู ูกฟอู งคดีชแี้ จงเหตผุ ลทตี่ ๎องกาํ หนดคุณสมบัติของ
ผู๎เสนอราคา ดังกลําววํา งานบริการด๎านระบบไฟฟูาของผ๎ูถูกฟูองคดีเป็นงานบริการสาธารณะ
ทจ่ี าํ เป็นตอ๎ งไดผ๎ รู๎ บั จา๎ งที่มีประสบการณ์และผลงานในการบริหารคนงานจํานวนมาก มีความเข๎าใจ
ถึงสิทธิหน๎าที่ตามกฎหมายที่เก่ียวข๎องจํานวนหลายฉบับ และจะต๎องมีเงินทุนในการบริหารงานท่ี
เพียงพอเพ่ือให๎คนงานได๎รับคําจ๎างและสิทธิประโยชน์ตํางๆ ครบถ๎วนตลอดอายุสัญญาจ๎าง เม่ือ
วงเงินจ๎างสูงข้ึนผ๎ูรับจ๎างก็จะต๎องมีเงินทุนสํารองจํานวนมากเพื่อใช๎ในการจํายคําจ๎างและจัดสิทธิ
ประโยชน์ให๎กับคนงาน กรณีจึงเห็นได๎วํา การที่ผู๎ถูกฟูองคดีรวมสัญญาจ๎างในสํวนภูมิภาคจํานวน
๑๖๖ สัญญา ใหเ๎ หลอื เพยี ง ๑๒ สัญญา (เขต) และออกประกาศประกวดราคาที่พิพาทท้ัง ๑๓ ฉบับ
โดยกําหนดคุณสมบัติของผ๎ูเสนอราคาในเรื่องทุนจดทะเบียนและผลงานไว๎ดังกลําว เพื่อให๎เป็นไป
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๘๑
ตามแผนการจัดตั้งบริษัทจัดหาผ๎ูปฏิบัติงานของผู๎ถูกฟูองคดีและมีวัตถุประสงค์เพ่ือแก๎ไขปัญหา
เกีย่ วกบั การจา๎ งบรกิ ารงานดา๎ นระบบไฟฟูาท่เี กดิ ขนึ้ และเพม่ิ ประสิทธภิ าพของงานด๎านระบบไฟฟาู
ของผูถ๎ กู ฟอู งคดี ซงึ่ เม่อื มกี ารรวมสัญญาจ๎างในสํวนภูมภิ าคจานวน ๑๖๖ สญั ญา ให๎เหลอื เพียง ๑๒
สัญญา (เขต) แล๎ว ทําให๎มูลคํางานเพิ่มข้ึนจากเดิมสัญญาละต้ังแตํ ๕,๐๐๐,๐๐๐ บาท ถึง
๑๕,๐๐๐,๐๐๐ บาท เป็นสัญญาละตั้งแตํ ๘๙,๖๕๖,๖๓๒ บาท ถึง ๑๖๑,๖๒๒,๔๒๐ บาท ซึ่งเป็น
วงเงินจ๎างทสี่ งู ผ๎ถู กู ฟอู งคดีจึงจาํ เป็นต๎องกาํ หนดคุณสมบตั ขิ องผูเ๎ สนอราคาในด๎านฐานะทางการเงิน
และประสบการณ์ในระดับหน่ึงเพ่ือเป็นหลักประกันวําผ๎ูรับจ๎างจะสามารถปฏิบัติงานตามสัญญาให๎
สําเร็จลุลํวงไปได๎ด๎วยดี การท่ีผ๎ูถูกฟูองคดีกําหนดคุณสมบัติของผู๎เสนอราคาในเรื่องทุนจดทะเบียน
และผลงานจงึ ชอบดว๎ ยเหตุผลแล๎ว ทั้งการที่ผ๎ูถูกฟูองคดีกําหนดคุณสมบัติของผู๎เสนอราคาวําต๎องมี
ทุนจดทะเบียนไมํน๎อยกวําร๎อยละ ๒๐ ของวงเงินประกวดราคา ก็เห็นได๎วํามิใชํจํานวนท่ีสูงเกิน
สมควรแตํอยาํ งใด สวํ นการที่ผถ๎ู กู ฟอู งคดกี าํ หนดคุณสมบัติของผู๎เสนอราคาเร่ืองผลงานวํา ต๎องมี
ประสบการณ์รับจ๎างบริการด๎านระบบไฟฟูาให๎กับหนํวยงาน องค์กรของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือ
หนํวยงานเอกชนท่ีเป็นนิติบุคคลที่เชื่อถือได๎มาแล๎วไมํเกิน ๓ ปี นับถึงวันยื่นเอกสารประกวดราคา
ท้ังนี้ ภายใน ๓ ปี ดังกลําวต๎องมีผลงานไมํน๎อยกวํา ๒ ปี ไมํวําจะติดตํอกันหรือไมํ โดยในแตํละปี
ต๎องมีผลงานในสัญญาเดียวหรือหลายสัญญารวมกันที่แล๎วเสร็จมีมูลคํางานไมํน๎อยกวําปีละร๎อยละ
๔๐ ของวงเงินประกวดราคา ก็เพื่อให๎ได๎ผ๎ูรับจ๎างท่ีมีประสบการณ์และผลงานเกี่ยวกับงานบริการ
ด๎านระบบไฟฟูาอยํางสมํ่าเสมอและตํอเนื่องพอสมควร และการกําหนดคุณสมบัติของผู๎เสนอราคา
เร่ืองผลงานไว๎ไมํน๎อยกวําปีละร๎อยละ ๔๐ ของวงเงินประกวดราคายังสอดคล๎องกับแนวทางการ
กําหนดคุณสมบัติของผ๎ูเสนอราคาในการจ๎างกํอสร๎างตามที่คณะกรรมการวําด๎วยการพัสดุ (กวพ.)
กําหนดไว๎ตามหนังสือสํานักนายกรัฐมนตรีที่ นร (กวพ) ๑๓๐๕/ว ๗๙๑๔ ลงวันท่ี ๒๒ กันยายน
๒๕๔๓ วาํ การกาํ หนดคุณสมบัติของผ๎ูเสนอราคาในเร่ืองของผลงานการกอํ สรา๎ งจะกําหนดไดไ๎ มํเกิน
ร๎อยละ ๕๐ ของวงเงินงบประมาณหรือวงเงินประมาณการ ตามนัยมติคณะรัฐมนตรีแจ๎งโดย
หนังสือสาํ นกั เลขาธกิ ารคณะรฐั มนตรี ที่ นร ๐๒๐๒/ว ๑ ลงวันที่ ๒ มกราคม ๒๕๓๗ ซึ่งแม๎จะเป็น
แนวทางการกําหนดคุณสมบัติของผู๎เสนอราคาในการจ๎างกํอสร๎างก็ตาม แตํยํอมนํามาใช๎บังคับกับ
การประกวดราคาจา๎ งบริการดา๎ นระบบไฟฟาู ของผถู๎ ูกฟูองคดไี ดโ๎ ดยอนุโลม
นอกจากน้ัน การท่ีประกาศประกวดราคาที่พิพาทท้ัง ๑๓ ฉบับ กําหนดเง่ือนไข
เกีย่ วกับการเสนอราคาโดยกลํุมผ๎ูเข๎ารํวมค๎า(Joint Venture หรือ Consortium) วํา กลํุมผู๎เข๎ารํวม
ค๎าต๎องใชผ๎ ลงานของผร๎ู วํ มคา๎ เพยี งรายใดรายหนึง่ ซึ่งมีคุณสมบัติของผ๎ูเสนอราคาในเรื่องผลงานมา
ใช๎แสดงเป็นผลงานเข๎าเสนอราคาก็สอดคล๎องกับแนวทางปฏิบัติในการพิจารณา คุณสมบัติของผ๎ู
เสนอราคาท่ีเป็นกิจการรํวมค๎า ตามท่ีคณะกรรมการวําด๎วยการพัสดุกําหนดไว๎ตามหนังสือสํานัก
นายกรัฐมนตรี ที่ นร (กวพ)๑๓๐๕/ว ๒๔๕๗ ลงวันท่ี ๑๖ มีนาคม ๒๕๔๓ วํา (๑) กรณีที่กิจการ
รํวมค๎าได๎จดทะเบียนเป็นนิติบุคคลใหมํ โดยหลักการกิจการรํวมค๎าท่ีจดทะเบียนเป็นนิติบุคคลใหมํ
จะต๎องมีคุณสมบัติครบถ๎วนตามเง่ือนไขที่กําหนดไว๎ในเอกสารประกวดราคา สํวนคุณสมบัติด๎าน
ผลงานกํอสร๎างกิจการรํวมค๎าดังกลําวสามารถนําผลงานกํอสร๎างของผ๎ูท่ีเข๎ารํวมค๎ามาใช๎แสดงเป็น
ผลงานกํอสร๎างของกิจการรํวมค๎าท่ีเข๎าประกวดราคาได๎ (๒) กรณีที่กิจการรํวมค๎าไมํได๎จดทะเบียน
เป็นนิติบุคคลใหมํ โดยหลักการนิติบุคคลแตํละนิติบุคคลที่เข๎ารํวมค๎าทุกรายจะต๎องมีคุณสมบัติ
แนวคำพิพำกษำศำลปกครองสงู สุด เกีย่ วกบั สญั ญำทำงปกครอง |๓๘๒
ครบถ๎วนตามเง่ือนไขที่กาหนดไว๎ในเอกสารประกวดราคา เว๎นแตํในกรณีที่กิจการรํวมค๎าได๎มี
ข๎อตกลงระหวํางผู๎เข๎ารํวมค๎าเป็นลายลักษณ์อักษรกํา หนดให๎ผู๎เข๎ารํวมค๎ารายใดรายหน่ึงเป็น
ผู๎รับผิดชอบหลักในการเข๎าเสนอราคากับทางราชการและแสดงหลักฐานดังกลําวมาพร๎อมซอง
ประกวดราคา กิจการรํวมค๎านั้นสามารถใช๎ผลงานกํอสร๎างของผู๎รํวมค๎าหลักรายเดียวเป็นผลงาน
กํอสร๎างของกิจการรํวมค๎าที่ยื่นเสนอราคาได๎ โดยที่คณะกรรมการวําด๎วยการพัสดุด๎วยวิธีการทาง
อเิ ลก็ ทรอนกิ สไ์ มเํ คยวนิ จิ ฉัยเรื่องน้ีไวเ๎ ปน็ ประการอืน่ จึงยอํ มนําแนวทางการพิจารณาคุณสมบัติของ
ผเู๎ สนอราคาท่เี ป็นกจิ การรํวมค๎าดังกลําวมาใช๎บังคับกับการประกวดราคาจ๎างริการด๎านระบบไฟฟูา
ของผู๎ถูกฟูองคดีได๎โดยอนุโลมเชํนกัน กรณีจึงถือไมํได๎วําการท่ีผู๎ถูกฟูองคดีออกประกาศประกวด
ราคาจ๎างบริการงานด๎านระบบไฟฟูาท่ีพิพาทจํานวน ๑๓ ฉบับ โดยกําหนดคุณสมบัติของผ๎ูเสนอ
ราคาวํา ต๎องมีทุนจดทะเบียนไมํน๎อยกวําร๎อยละ ๒๐ ของวงเงินประกวดราคาและต๎องมี
ประสบการณ์รับจ๎างบริการด๎านระบบไฟฟูาให๎กับหนํวยงาน องค์กรของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือ
หนํวยงานเอกชนท่ีเป็นนิติบุคคลท่ีเช่ือถือได๎มาแล๎วไมํเกิน ๓ ปีนับถึงวันยื่นเอกสารประกวดราคา
ทงั้ นี้ ภายใน ๓ ปี ดงั กลาํ วตอ๎ งมผี ลงานไมนํ อ๎ ยกวาํ ๒ ปไี มวํ าํ จะตดิ ตอํ กันหรอื ไมํ โดยในแตํละปีต๎อง
มีผลงานในสัญญาเดียวหรือหลายสัญญารวมกันที่แล๎วเสร็จมีมูลคํางานไมํน๎อยกวําปีละร๎อยละ ๔๐
ของวงเงินประกวดราคา และกําหนดเง่ือนไขเก่ียวกับการเสนอราคาโดยกลํุมผ๎ูเข๎ารํวมค๎า (Joint
Venture หรือ Consortium) วํา กลํมุ ผู๎เข๎ารวํ มคา๎ ต๎องใช๎ผลงานของผู๎รํวมคา๎ เพียงรายใดรายหนง่ึ ซ่งึ
มคี ณุ สมบัตขิ องผ๎ูเสนอราคาในเรอื่ งผลงานดังกลําวมาใช๎แสดงเป็นผลงานเข๎าเสนอราคา เป็นการใช๎
ดุลพินิจที่เกินความจําเป็นและไมํเหมาะสมสํวนท่ีผู๎ฟูองคดีท้ังห๎าอ๎างวํา การท่ีผู๎ถูกฟูองคดีออก
ประกาศประกวดราคาจ๎างบริการงานด๎านระบบไฟฟูาท่ีพิพาทท้ัง ๑๓ ฉบับ โดยกําหนดคุณสมบัติ
ของผู๎เสนอราคาและเงื่อนไขเก่ียวกับการเสนอราคาโดยกลุํมผู๎เข๎ารํวมค๎าไว๎ดังกลําว เป็นการเลือก
ปฏิบัติและจํากัดการแขํงขันที่ไมํเป็นธรรม เพราะเอ้ือประโยชน์แกํผู๎ประกอบการบางรายโดย
เฉพาะเจาะจง นั้น เห็นวํา แม๎วําการท่ีผู๎ถูกฟูองคดีออกประกาศประกวดราคาจ๎างบริการงานด๎าน
ระบบไฟฟูาที่พิพาทท้ัง ๑๓ ฉบับ โดยกําหนดคุณสมบัติของผ๎ูเสนอราคาและเงื่อนไขเก่ียวกับการ
เสนอราคาโดยกลํุมผู๎เข๎ารํวมค๎าไวด๎ งั กลาํ ว จะมผี ลทาํ ใหผ๎ ๎ูประกอบการบางรายรวมทัง้ ผฟู๎ ูองคดีท้งั หา๎
ซ่งึ เคยเป็นคํสู ญั ญาเดมิ กับผู๎ถูกฟูองคดี ไมํสามารถเข๎ารํวมการประกวดราคาในคร้ังน้ีได๎ด๎วยตนเอง
และมีข๎อจํากัดในการเข๎ารํวมประกวดราคาในรูปแบบของกิจการรํวมค๎า เพราะไมํสามารถเข๎ารํวม
กิจการกับผู๎ที่มีผลงานไมํถึงเกณฑ์ท่ีกาหนดไว๎ก็ตาม แตํผลกระทบที่ผ๎ูประกอบการบางรายรวมทั้ง
ผู๎ฟูองคดีท้ังห๎าได๎รับหรือจะได๎รับดังกลําว หาได๎มีนํ้าหนักมากกวําประโยชน์ท่ีจะเกิดแกํการจัดทํา
บรกิ ารสาธารณะของผ๎ถู กู ฟูองคดไี มํ เพราะการที่ผ๎ูถกู ฟอู งคดีสามารถคัดเลอื กผร๎ู ับจา๎ งที่มฐี านะทาง
การเงนิ และประสบการณส์ ูงขึน้ ยํอมเลง็ เหน็ ได๎วาํ ผร๎ู บั จา๎ งจะสามารถปฏิบัติงานตามสัญญาให๎สําเร็จ
ลุลํวงไปได๎ด๎วยดีย่ิงข้ึน อีกทั้ง การท่ีผู๎ถูกฟูองคดีกําหนดคุณสมบัติของผ๎ูเสนอราคาและเงื่อนไข
เกีย่ วกบั การเสนอราคาโดยกลุมํ ผเ๎ู ขา๎ รวํ มคา๎ ดงั กลําว ก็มิใชํการใช๎ดุลพินิจท่ีเกินความจําเป็นหรือไมํ
เหมาะสมดังที่วินิจฉัยมาแล๎วข๎างต๎น นอกจากนั้น ข๎อเท็จจริงปรากฏวํามีผู๎ย่ืนซองประกวดราคาท่ี
สํวนกลางจํานวน ๒ ราย และในสํวนภูมิภาค เขตละ ๓ ถึง ๕ ราย โดยผู๎ย่ืนซองประกวดราคา
ดงั กลาํ ว ประกอบด๎วยผ๎ูประกอบการจํานวน ๙ ราย กรณีจึงฟังไมํได๎วําการกําหนดคุณสมบัติของผู๎
เสนอราคาและเง่ือนไขเก่ียวกับการเสนอราคาโดยกลํุมผู๎เข๎ารํวมค๎าของผ๎ูถูกฟูองคดีตามประกาศ
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
รวบรวมโดย
นายเชิดศักดิ์ หิรัญสิริสมบัติ
อัยการอาวุโส
สำนักงานอัยการพิเศษฝ่ายบริหารจัดการความรู้
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search