e-Digest PSIS 2017

PERDAGANGAN

Kerajaan perlu mengadakan

sistem pendidikan

6 keusahawanan untuk 2 22 175 151 3.36 TINGGI
mengubah nilai dan sikap 3 15 168 164 3.41 TINGGI
5 14 163 168 3.41 TINGGI
bumiputera ke arah perubahan 2 16 169 163 3.41 TINGGI
3 12 160 175 3.45 TINGGI
yang positif
3.40 TINGGI
Pendidikan keusahawanan

perlu diwujudkan untuk

7 membantu kaum bumiputera

dalam menceburi bidang

keusahawanan

Bumiputera perlu menyedari

hakikat bahawa mereka

mestilah mengatasi bangsa lain
8

dalam setiap sudut kehidupan

dan pekerjaan termasuklah

bidang perniagaan

Bumiputera perlu berusaha

untuk menjadi usahawan yang
9

berjaya berbanding dengan

golongan bukan bumiputera

Pelajar bumiputera perlu diberi

lebih galakan untuk melibatkan

diri dalam bidang

10 keusahawanan bagi

meningkatkan lagi penglibatan

bumiputera dalam bidang

keusahawanan

MIN PURATA

Jadual 4.3.4 menunjukkan min kesedaran Pelajar Politeknik Sultan Idris Shah
tentang kecenderungan penglibatan bumiputera dalam bidang keusahawanan sebagai
kerjaya pilihan. Min yang paling tinggi iaitu 3.45 seramai 185 orang responden yang
sangat bersetuju dalam item 4 iaitu bumiputera perlu menceburi bidang keusahawanan
kerana ia merupakan bidang yang sangat penting dalam memastikan pembangunan
sesebuah negara. Selain itu, item 10 juga merupakan min yang paling tinggi iaitu
seramai 175 orang responden sangat bersetuju yang menjelaskan bahawa pelajar
bumiputera perlu diberi lebih galakan untuk melibatkan diri dalam bidang
keusahawanan bagi meningkatkan lagi penglibatan bumiputera dalam bidang
keusahawanan.Manakala Item 2 merupakan min sederhana iaitu 3.40 yang
menyatakan bahawa kerajaan perlu mempertingkatkan usaha dengan memberi
peluang kepada golongan bumiputera yang layak untuk mengikuti pelbagai kursus
keusahawanan dan seramai 160 orang responden yang sangat bersetuju dengan

390 e-Digest PSIS 2017

PERDAGANGAN

penyataan ini. Min paling rendah ialah 3.31 dalam item 1 dan 5 iaitu seramai 144 dan
149 orang responden yang sangat bersetuju dengan penyataan kebanyakan bidang
keusahawanan lebih dikuasai oleh kaum Cina berbanding kaum Melayu dan India dan
juga kurangnya penglibatan bumiputera adalah disebabkan oleh kekurangan modal,
kemahiran dan pengetahuan serta ketidakmampuan untuk mendapatkan premis
perniagaan yang sesuai.

5.0 CADANGAN DAN KESIMPULAN

Cadangan yang dibuat adalah untuk menambah idea dan juga membuka minda
kepada yang mempunyai kepentingan terhadap kajian ini iaitu pelajar Politeknik
Sultan Idris Shah, institusi pengajian serta pengkaji akan datang.

5.1 Cadangan

5.1.1 Institusi pengajian tinggi

Institusi pengajian tinggi merupakan salah satu institusi yang boleh memberi
kesedaran kepada pelajar terhadap bidang keusahawanan.Institusi pengajian boleh
menganjurkan program-program keusahawanan yang memberi peluang kepada
pelajar untuk melibatkan diri dalam program yang dianjurkan sekaligus memberi
pengalaman kepada pelajar dalam bidang keusahawanan.Menerusi program yang
dijalankan, nilai-nilai keusahawanan dapat dikenalpasti dalam menerapkan nilai
keusahwanan dan pengurusan perniagaan dalam diri pelajar.

Selain itu, pensyarah atau tenaga pengajar juga perlu memberi galakan dan
pendidikan tentang bidang keusahawanan supaya pelajar mempelajari bidang ini
dengan lebih mendalam. Pensyarah perlu merancang dan membentuk satu garis
panduan dalam proses pengajaran dan pembelajaran bagi mendorong pelajar lebih
berminat ke arah bidang keusahawanan seterusnya memberi rangsangan kepada
pelajar untuk menjadikan bidang keusahawanan sebagai kerjaya pilihan.

5.1.2 Pelajar Politeknik Sultan Idris Shah

Pelajar merupakan orang yang terpenting kerana kajian ini merupakan kajian
mengenai kesedaran pelajar Politeknik Sultan Idris Shah terhadap bidang
keusahawanan sebagai kerjaya pilihan. Pelajar seharusnya memberi peluang kepada
diri mereka sendiri agar nilai-nilai keusahawanan dapat diterapkan dalam diri mereka.
Berkemungkinan sebahagian daripada pelajar merupakan anak kepada ahli usahawan,
oleh itu pelajar boleh mengambil peluang yang ada seperti mengikuti langkah dan
mempelajari tentang bidang keusahawanan daripada ibu bapa mereka sendiri.Selain
itu, pengalaman pelajar yang mungkin pernah bekerja secara sambilan di pusat-pusat
perniagaan contohnya pasar raya dan pasar malam boleh dijadikan satu platform
untuk membuka perniagaan sendiri selepas tamat pengajian kerana pelajar

e-Digest PSIS 2017 391

PERDAGANGAN

mengetahui bahawa bidang keusahawanan sangat penting untuk mengukuhkan
ekonomi sesebuah negara dan juga mampu memberi pendapatan lumayan kepada
individu.

Selain itu, pelajar juga boleh menyertai program-program yang dianjurkan
oleh institusi pengajian kerana program keusahawanan adalah satu program yang baik
untuk mengasah bakat keusahawanan dan yang paling penting ialah nilai-nilai
keusahawanan yang diperoleh sepanjang menyertai program keusahawanan tersebut
dapat diterapkan di alam pekerjaan. Melalui bidang keusahawanan juga, pelajar boleh
menguruskan kewangan dengan lebih bijak dan efisien dari segi pengurusan asset,
keuntungan dan sebagainya.

5.1.3 Pengkaji akan datang

Pengkaji akan datang hendaklah menyediakan maklumat dengan
mempelbagaikan cara supaya maklumat yang diperoleh bukan sahaja datang dari satu
cara malah dengan pelbagai cara seperti menemubual secara spontan kepada
responden yang terlibat. Selain daripada cara tersebut, pengkaji boleh menyediakan
laman web khusus untuk pengkaji lain mendapat maklumat yang lebih tepat dan sahih
di mana pengkaji seterusnya mudah memperoleh maklumat dan mengkaji dengan
lebih terperinci mengenai kajian tersebut. Maklumat yang diperolehi mungkin boleh
dijadikan maklumat tambahan untuk menyokong hasil kajian yang dilakukan pada
masa akan datang.

Pengkaji akan datang perlu mempelbagaikan kaedah kajian untuk mengumpul
maklumat yang berkesan terhadap sesuatu kajian yang dibuat dalam membuat
keputusan yang tepat bagi menghasilkan satu kertas kerja yang baik dan berkualiti
untuk kegunaan pengkaji yang seterusnya. Maklumat yang diperolehi di harap
membantu melancarkan proses kajian yang dilakukan dan memudahkan serta
memastikan kajian yang dibuat mendapat hasil yang diingini. Justeru itu, ia dapat
menghasilkan satu kajian yang berkualiti serta mendapat sokongan dan asas yang
tepat.

Bagi pengkaji akan datang mereka perlu mengambil skop yang lebih luas iaitu
dengan memperluaskan lagi skop kajian yang tidak tertumpu hanya kepada pelajar
Politeknik Sultan Idris Shah sahaja malah mereka perlu menambah bilangan
responden supaya hasil dapatan yang diperolehi memberikan hasil yang lebih baik.
Maklumat yang diperolehi adalah lebih tepat dan jelas yang dapat membantu pengkaji
mencapai matlamat kajian tersebut.

5.2 Kesimpulan

Dapatan daripada kajian ini, untuk ketiga – ketiga faktor yang dikaji iaitu
faktor persekitaran, nilai keusahawanan dan kecenderungan penglibatan bumiputera
dalam bidang keusahawanan mempunyai tahap min skor yang tinggi bermakna
ketiga-tiga faktor ini sangat mempengaruhi kesedaran pelajar Politeknik Sultan Idris
Shah untuk memilih bidang keusahawanan sebagai kerjaya pilihan mereka.
392 e-Digest PSIS 2017

PERDAGANGAN

RUJUKAN

Ab. Aziz Yusof dan Zakaria Yusof (2004). Prinsip Keusahawanan Edisi Kedua.Prentice
Hall: Pearson Malaysia Sdn.Bhd.

Ab. Aziz Yusof (2001). Usahawan Dan Keusahawanan : Satu penilaian : Prentice Hall:
Pearson Malaysia Sdn Bhd.

Berita Harian, 3 Jul 2006 - Nota Niaga ,Pengembalian Matlamat Asal UDA Holdings Bantu
Bumiputera Tambah Hartanah.

Crow Dan Crown, 1980. Psikologi Pendidikan Untuk Perguruan Kuala Lumpur : Dewan
Bahasa Dan Pustaka

Hairunnaja Najmuddin (2005). Membimbing remaja memilih pendidikan & kerjaya. PTS
Professional : Publishing Sdn, Bhd.

Humam Hj Muhamed (1992). Kegagalan Perniagaan Di Malaysia. Laporan Institute
Penyelidikan, Pusat Pembangunan Usahawan Malaysia, Institute Teknologi Mara.

John J Koa (1991). The Entrepreneur, Harvard Business School, Prentice Hall. London.

Khairuddin (1996). Keusahwanan sebagai pilihan kerjaya. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa
Dan Pustaka.

Krejcie dan Morgan (1970), Aspek Kemahiran di Dalam Kursus-Kursus Umum Universiti di
Ipta dan Ipts Di Malaysia, Zarina Muhammad, Jayum Jawan (Prof Dr.), Zaid Ahmad (Dr.),
Normal Othman & Siti Aishah Misri.

Lee Shok Mee (1996). “Teori dan aplikasi psikologi dalam pengajaran dan pembelajaran”.
Kuala Lumpur. Kumpulan Budiman Sdn. Bhd.

Lim Wee Ling (2001). Faktor-Faktor Mendorong Usahawan Cina di Bandaraya Johor
Bahru Menceburi Bidang Keusahawanan. Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi
Malaysia, Skudai.

Mok Soon Sang (2002). Psikologi pendidikan untuk kursus Diploma Penguruan Semester
3.Subang Jaya: Kumpulan Budiman.

Muhammad Rashidi Wahab (2010). “Tuntutan keusahawanan dalam islam.” Ekonomi islam:
Dewan Ekonomi, Ogos 2010.
Mohamad Najib Abd. Ghafar (1999). “Penyelidikan Pendidikan” Skudai : Universiti
Teknologi Malaysia.” : Universiti Teknologi Malaysia.

Malaysia (2001). Rancangan Malaysia Kelapan (Rmke8) 2001-2005. Kuala Lumpur :
Percetakan Nasional Berhad.

Norasmah Othaman (2002). Keberkesanan Program Keusahawanan Remaja Di Sekolah
Menengah .Disertsai Ph.D University Putra Malaysia.

e-Digest PSIS 2017 393

PERDAGANGAN

Rosdy Ruslan (2003), Usahawan Bumiputera, Usahawan Sukses, Pustaka Wira Sdn. Bhd
Syarifah Al-Wiah Al-Sagoff (1955). Sosiologi Pendidikan. Kuala Lumpur :Heinemann Asia.
Shahril Marzuki (1993). Pendidikan Di Malaysia. Kuala Lumpur :Utusan Publication.
Uma Sekaran (2003). Research Methods For Business – A Skill – Building Approach 2nd
Edition, John Wiley And Sons, Inc, New York.
Yep Putih (1989). Keusahawanan Siri Panduan Urusniaga. Dewan Bahasa Dan Pustaka.
Zaidatul Akmaliah Lope Pilie dan Habibah (1997). Keusahawanan Dan Motivasi Diri.
Serdang: Penerbit University Putra Malaysia.

394 e-Digest PSIS 2017

PERDAGANGAN

FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI USAHAWAN PEMBUATAN
MAKANAN INDUSTRI KECIL DAN SEDERHANA (IKS) DALAM MENCEBURI

BIDANG PERNIAGAAN DI DAERAH SABAK BERNAM

Norsela Binti A. Manaf
Jabatan Perdagangan

Politeknik Sultan Idris Shah
[email protected]

Yusnizah Binti Selamat
Jabatan Perdagangan

Politeknik Sultan Idris Shah
[email protected]

Emey Suriana Binti Yaacob
Jabatan Perdagangan

Politeknik Sultan Idris Shah
[email protected]

ABSTRAK

Kajian ini bertujuan untuk mengenalpasti terhadap faktor-faktor yang mempengaruhi
usahawan pembuatan makanan IKS dalam menceburi bidang perniagaan. Kajian ini
dijalankan dengan melihat kepada aspek minat, kemudahan dan latar belakang keluarga yang
mempengaruhi usahawan IKS di dalam penglibatan bidang perniagaan. Seramai 73 orang
responden yang dipilih secara rawak terdiri daripada lima mukim di daerah Sabak Bernam.
Instrumen soal selidik mengandungi dua bahagian meliputi Bahagian A berkenaan maklumat
responden dan Bahagian B merangkumi item kajian. Rekabentuk kajian adalah menggunakan
kaedah tinjauan berbentuk deskriptif dengan menggunakan statistik deskriptif perbandingan
min. Data yang terkumpul telah dianalisis menggunakan perisian Statistical Package for the
Social Science (SPSS) versi 20.0. Hasil dapatan menunjukkan bahawa faktor minat paling
tinggi mempengaruhi penglibatan usahawan pembuatan makanan IKS dalam menceburi
bidang perniagaan. Ia diikuti dengan faktor latar belakang keluarga dan faktor perniagaan.
Justeru itu, agensi kerajaan dan swasta seharusnya mengambil langkah yang lebih produktif
bagi meningkatkan penglibatan masyarakat didalam bidang keusahawanan IKS. Antara
pendekatan yang wajar dilaksanakan adalah mengurangkan syarat pinjaman kepada
pengusaha IKS, membantu pengusha IKS mempromosikan produk mereka dan menyediakan
pelbagai kemudahan bagi mempertingkatkan kualiti produk IKS. Secara tidak langsung,
industri IKS dapat berkembang di peringkat serantau.

Katakunci : Usahawan, Minat, Latar Belakang Keluarga, Kemudahan, IKS
e-Digest PSIS 2017 397

PERDAGANGAN

1.0 PENGENALAN

Malaysia telah mencapai pertumbuhan yang amat memberangsangkan pada
tahun 1990-an sehinggalah krisis kewangan Asia yang melanda negara pada tahun
1997/98. Industri Kecil dan Sederhana (IKS) merupakan industri yang memainkan
peranan yang penting di dalam pembentukan semula ekonomi negara semasa berlaku
kegawatan ekonomi negara. Sebagai peneraju utama ekonomi negara, IKS
berkeupayaan untuk berkembang di peringkat domestik malah ia juga berjaya
melangkaui perdagangan serantau dan global. Peranan dan sumbangan IKS memberi
impak yang besar dalam mencapai Wawasan 2020 dan menjadikan negara sebagai
sebuah negara perindustrian.

IKS didifinasikan sebagai perusahaan perkilangan atau syarikat yang
menyediakan perkhidmatan berkaitan perkilangan dengan pusing ganti tahunan yang
tidak melebihi RM25 juta serta menggaji kakitangan sepenuh masa yang tidak
melebihi 150 orang merujuk kepada Portal 1KLIK dibawah Jabatan Penerangan
Malaysia.

Daerah Sabak Bernam terkenal dengan perusahaan pembuatan makanan IKS.
Menurut Ahmad Rijalullah bin Khalid, Penolong Pegawai Tadbir, Majlis Daerah dan
Tanah Sabak Bernam menyatakan bahawa pihak kerajaan telah menyediakan
peruntukan berbentuk dana dan peralatan perniagaan bagi memberi galakan kepada
usahawan IKS Sabak Bernam dalam menceburi bidang perniagaan.

Selain itu, skop kajian yang dilakukan di daerah Sabak Bernam tertumpu
kepada sektor pembuatan makanan bagi perusahaan IKS. Hal ini kerana IKS di daerah
Sabak Bernam dimonopoli oleh sektor pembuatan makanan. Seramai 90 usahawan
IKS di daerah ini yang telah terlibat di dalam sektor pembuatan makanan.Menurut
Pelan Strategik Majlis Daerah Sabak Bernam 2010-2015 menyatakan bahawa
kerajaan akan menyediakan satu pusat pengumpulan penghasilan produk IKS bagi
menggalakkan penyertaan usahawan IKS atau penduduk setempat melibatkan diri
dalam aktiviti penghasilan produk makanan dan pembuatan lain

Secara tidak langsung, IKS telah membuka lebih banyak peluang pekerjaan
kepada penduduk setempat. Hal ini kerana, penghasilan produk IKS memerlukan
teknik kepakaran dan kemahiran tenaga buruh yang terdiri daripada penduduk
kawasan setempat. Melihat kepada peningkatan yang menggalakkan dalam
perusahaan IKS khususnya dalam pembuatan makanan, maka pengkaji
mengkhususkan kajian ini terhadap faktor-faktor yang mempengaruhi usahawan
sektor pembuatan makanan IKS dalam menceburi bidang perniagaan di daerah Sabak
Bernam.

398 e-Digest PSIS 2017

PERDAGANGAN

1.1 Objektif Am

Mengenalpasti faktor-faktor yang dapat mempengaruhi usahawan sektor
pembuatan makanan IKS dalam menceburi bidang perniagaan di daerah Sabak
Bernam.

1.2 Objektif Khusus

I. Mengenalpasti faktor minat dapat mempengaruhi usahawan sektor pembuatan
makanan IKS dalam menceburi bidang perniagaan di daerah Sabak Bernam.

II. Mengenalpasti faktor kemudahan dapat mempengaruhi usahawan sektor pembuatan
makanan IKS dalam menceburi bidang perniagaan di daerah Sabak Bernam.

III. Mengenalpasti faktor latar belakang keluarga dapat mempengaruhi usahawan IKS
dalam menceburi bidang perniagaan di daerah Sabak Bernam.

Kajian ini penting kepada usahawan IKS supaya dapat mengetahui maklumat
lebih mendalam berkenaan IKS serta memberi gambaran secara jelas tentang peluang-
peluang yang disediakan oleh agensi kerajaan dan swasta kepada usahawan IKS.
Berdasarkan kajian ini, agensi kerajaan dapat mengenalpasti latihan dan bantuan yang
diperlukan oleh usahawan IKS bagi membolehkan mereka dapat mempertingkatkan
kualiti produk dan prestasi perniagaan. Dengan itu, usahawan IKS mampu bersaing di
peringkat tempatan mahupun luar negara.

Antara bantuan dan kemudahan yang disediakan daripada agensi kerajaan
terdiri daripada Tekun Nasional Berhad, Majlis Amanah Rakyat (MARA),
Kementerian Pembangunan Usahawan dan Koperasi (MECD), Pusat Pembangunan
Usahawan Malaysia (MEDEC), Institusi Penyelidikan dan Pembangunan Pertanian
Malaysia (MARDI), dan Perbadanan Pembangunan Industri Kecil dan Sederhana
(SMIDEC).

Hasil kajian ini juga penting kepada institusi kewangan seperti AGRO Bank
dan SME Bank dalam memberikan bantuan dan kemudahan dana kepada usahawan
IKS. Tujuan ini diberikan kepada usahawan IKS bagi memperkembangkan
perusahaan IKS dan melahirkan lebih ramai golongan usahawan yang baru. Selain itu,
institusi kewangan dapat mengenalpasti bilangan usahawan yang terdapat di daerah
Sabak Bernam dan dapat memberi gambaran secara kasar tentang pembangunan IKS
bagi sesuatu tempat.

Menurut Thuaibah @ Suaibah Binti Abu Bakar, Azlah Bin Md Ali, Rozeyta
Binti Omar, Hishamuddin Md Som dan Syaharizatul Noorizwan Binti Muktar (2007)
faktor utama yang mendorong usahawan wanita menceburi bidang keusahawanan
adalah faktor minat. Hal ini kerana, kebanyakan wanita yang menceburi bidang

e-Digest PSIS 2017 399

PERDAGANGAN

perniagaan telah mempunyai pekerjaan tetap. Di atas dasar minat yang tinggi di dalam
bidang perniaagan, membuatkan golongan ingin cuba membuka perniagaan sendiri.

Menurut Buerah Tunggak, Hussin Salamon dan Baharin Abu (2007), minat
terhadap kehidupan bersosial iaitu suka bergaul dengan orang ramai dapat
mempengaruhi minat terhadap usaha-usaha perniagaan dan membantu membentuk
sikap keusahawanan dalam kalangan usahawan Bumiputera. Komunikasi dan sikap
suka bergaul dengan masyarakat merupakan aset penting yang boleh menyumbang
kepada kejayaan seseorang usahawan.

Kemudahan yang disediakan oleh agensi kerajaan merupakan salah satu faktor
usahawan melibatkan diri dalam bidang perniagaan. Menurut Yusnidah Ibrahim dan
Mohd Sobri Minai (2005) menyatakan bahawa, bagi mengatasi masalah kekurangan
modal dan kesukaran mendapatkan pinjaman, kerajaan telah melancarkan pelbagai
jenis tabung yang bermatlamat antara lain untuk memastikan sektor IKS mempunyai
capaian kepada pinjaman dengan kos yang munasabah dan menyelamatkan
perniagaan-perniagaan yang tenat tetapi berpotensi.

Menurut Dr. Ismail Ab. Wahab dan Profesor Madya Faridah Ahmad (2002)
kerajaan telah memperuntukkan pelbagai kemudahan dan sokongan bagi
pembangunan usahawan di negara ini. Kemudahan kewangan merupakan pemangkin
kepada usaha untuk melahirkan dan membangunkan usahawan dalam mencapai
matlamat pewujudan Masyarakat Perdagangan dan Perindustrian Bumiputera
(MPPB). Antara kemudahan yang disediakan untuk usahawan IKS termasuk
kemudahan dana untuk perkembangan

Latar belakang keluarga dalam bidang perniagaan amat mempengaruhi
seseorang pengusaha dan pengalaman yang dimiliki juga memberikan satu kelebihan
terhadap pengusaha tersebut dalam menjalankan sesuatu perniagaan. Dapatan ini
selari dengan hasil kajian Muhamad Asri Abd Ghani dan Zaimah Darawi (2012)
mengenai konsep kesediaan keusahawanan berdasarkan kajian kes usahawan IKS di
Malaysia mendapati kebanyakan usahawan mempunyai latar belakang keluarga yang
terlibat dalam perniagaan. Selain itu, semua peserta mempunyai kemahiran dan
pengetahuan dalam perniagaan yang diperolehi sama ada secara formal atau melalui
pengalaman bekerja sebelum menjadi usahawan.

Menurut Buerah Tunggak, Hussin Salamon dan Baharin Abu (2007), ibubapa
bukan sahaja mempunyai pertalian darah dengan seseorang individu tetapi mereka
juga mempunyai pertalian sosial dan emosi sehingga dapat mempengaruhi
pembentukan sahsiah seseorang. Kajian menjelaskan pengaruh dan latar belakang
keluarga mempengaruhi kejayaan seseorang usahawan itu untuk berjaya.
Menyambung perniagaan memberi impak positif kepada usahawan terbabit kerana
dapat membantu dalam mencari pengaruh dikalangan pembekal dan pembeli.

400 e-Digest PSIS 2017

PERDAGANGAN

Menurut Nooraini Othman dan Siti Soleha Binti Misman (2010) menunjukkan
bahawa majoriti keluarga memberikan sokongan apabila anak-anak mereka
melibatkan diri dalam aktiviti perniagaan. Latar belakang keluarga yang mempunyai
pengalaman atau pernah berkecimpung dalam bidang perniagaan dapat memberikan
sokongan dalam bentuk kewangan dan moral kepada ahli keluarga.

2.0 METODOLOGI KAJIAN

Reka bentuk kajian yang dijalankan ialah kajian berbentuk kuantitatif. Data
dianalisis secara deskriptif. Kaedah temubual digunakan untuk memperolehi dan
mengumpulkan data dengan cara menterjemahkan masalah kajian dan mengajukan
soalan-soalan ini kepada responden. Temubual telah dijalankan bersama Encik
Rijalullah bin Khalid, Penolong Pegawai Tadbir, Pejabat Daerah dan Tanah Sabak
Bernam.

Populasi dalam kajian ini adalah merupakan usahawan pembuatan makanan
IKS seramai 90 usahawan di daerah Sabak Bernam secara keseluruhannya. Sampel
kajian terdiri daripada 73 responden daripada saiz populasi. Sampel ditentukan
berdasarkan penentuan saiz sampel oleh Krejcie dan Morgan 1970. Dalam kajian ini,
pengkaji membahagikan populasi kepada lima kelompok mengikut mukim di daerah
Sabak Bernam yang terdiri daripada Mukim Panchang Bedena, Mukim Sabak, Mukim
Pasir Panjang, Mukim Sungai Panjang, dan Mukim Bagan Nakhoda Omar dan Sungai
Air Tawar.

Manakala sumber untuk mendapatkan data bagi kajian ini terdiri daripada data
primer dan data sekunder. Dapatan kajian yang diperolehi telah dianalisis dengan
menggunakan perisian Statistical Package for Social Science (SPSS Versi 20.0).

Instrumen kajian yang digunakan dalam kajian ini berbentuk soal selidik
sebagai alat ukur bagi mengumpul data. Jadual tafsiran min dirumuskan keputusannya
berdasarkan kepada tahap pengukuran yang diadaptasikan daripada Abdull Sukor
Shaari, Ab. Aziz Yusof, Mohd Khan Jamal Khan (2008) seperti yang ditunjukkan
dalam jadual berikut:

Jadual 1 : Skala Min Skor

Min Skor Tahap
1.00 – 2.00 Rendah
2.01 – 3.00 Sederhana
3.01 – 4.00 Tinggi

e-Digest PSIS 2017 401

PERDAGANGAN

3.0 DAPATAN
3.1 Maklumat Responden

Rajah 1.1 : Taburan Responden Mengikut Mukim

22

14 16
12 9

Pasir Panjang Sungai Panjang Panchang Bedena Sabak Bernam Sungai Air Tawar
dan BNO

Taburan responden bagi mukim Pasir Panjang tersiri daripada 14 responden, Sungai Panjang
terdiri daripada 12 reponden dan seramai 22 responden di mukim Panchang Bendena.
Manakala seramai 9 responden di mukim Sabak Bernam dan 16 reponden di mukim Sungai
Air Tawar dan BNO.

Rajah 1.2 : Latar Belakang Ahli Keluarga Yang Telah Menjadi Usahawan.

Latar Belakang Keluarga

Tidak
28.8%

Ya
71.2%

Peratus responden yang mempunyai latar belakang ahli keluarga yang telah menjadi
usahawan adalah 71.2% (52 responden). Manakala peratusan responden yang tidak
mempunyai latar belakang ahli keluarga yang telah menjadi usahawan adalah 28.8 % (21
responden).

402 e-Digest PSIS 2017

PERDAGANGAN

Rajah 1.3 : Milikan Perniagaan

80 61 11 10
60 Perkongsian
Syarikat sendirian Syarikat awam berhad
40 berhad

20

0
Perseorangan /
Milikan tunggal

Jenis milikan tunggal atau perseorangan terdiri daripada 61 responden dan jenis perniagaan
perkongsian terdiri daripada 11 reponden. Bagi syarikat sendirian berhad mempunyai seorang
responden.

Rajah 1.4 : Tempoh Masa Menjalankan Perniagaan

30

Bilangan 20

10

0

Kurang dari 1 1 - 5 Tahun 6 - 10 Tahun 11 - 15 Tahun 16 - 20 Tahun Lebih dari 20

Tahun Tahun

Tempoh masa menjalankan perniagaan

Tempoh perniagaan yang paling tinggi seramai 25 responden iaitu diantara 6 sehingga 10
tahun. Manakala tempoh masa diantara setahun sehingga 5 tahun dan 11 tahun sehingga 15
tahun terdiri daripada 14 responden. Tempoh massa perniaagaan diantara 16 sehingga 20
tahun terdiri daripada 8 responden.

Di samping itu, seramai 11 responden telah lama bertapak dalam bidang IKS iaitu lebih
daripada 20 tahun. Manakala satu responden baru sahaja menceburi bidang IKS iaitu kurang
daripada setahun.

e-Digest PSIS 2017 403

PERDAGANGAN

Rajah 1.5 : Penyertaan Kursus Keusahawanan

Penyertaan kursus keusahawanan

Tidak pernah
1.4%

Pernah
98.6%

Majoriti responden seramai 72 responden (98.6 %) menyatakan bahawa
pernah menyertai atau mengikuti kursus keusahawanan manakala seorang responden
(1.4%) pula menyatakan bahawa tidak pernah menerima sebarang latihan atau kursus
tentang keusahawanan.

Di antara kursus yang dihadiri oleh usahawan IKS di daerah Sabak Bernam
adalah kursus perniagaan di Institut Kemahiran Belia Negara (IKBN), seminar
keusahawan di Pejabat Daerah dan Tanah, kursus perakaunan dan lawatan sambil
belajar ke perusahaan IKS lain yang lebih terkenal.

Rajah 1.6: Kekerapan Pengusaha Menghadiri Kursus Tentang Keusahawanan

Lebih dari 10 kali 34
7 - 10 kali 9
4 - 6 kali
1 - 3 kali 12
0 18

5 10 15 20 25 30 35 40

Dapatan kajian menunjukkan seramai 34 responden telah mengikuti kursus
keusahawanan lebih dari 10 kali. Manakala seramai 39 respoden telah mengahadiri
kursus keusahawanan kurang daripada 10 kali penyertaan.

404 e-Digest PSIS 2017

PERDAGANGAN

4.0 ANALISIS DATA

Dalam bahagian ini, hasil dapatan kajian dianalisis berdasarkan kepada tiga
persoalan kajian yang dinyatakan. Ketiga-tiga analisis persoalan kajian dilakukan
berdasarkan skor min.

4.1 Analisis Faktor Minat Mempengaruhi Usahawan Sektor Pembuatan Makanan
IKS Dalam Menceburi Bidang Perniagaan di Daerah Sabak Bernam

No. Item Min Tafsiran
1. Saya berminat untuk memulakan perniagaan sekiranya 3.63 Tinggi
3.38 Tinggi
diberi peluang dan sumber yang mencukupi.
2. Peningkatan jaringan dan kerjasama dengan badan yang 3.38 Tinggi
3.70 Tinggi
berkepentingan boleh mewujudkan minat belia menceburi 3.40 Tinggi
bidang keusahawanan sebagai kerjaya pilihan.
3. Minat keusahawanan sejak kanak-kanak mendorong 3.52 Tinggi
usahawan terlibat dalam bidang perniagaan.
4. Sifat berdikari di dalam diri dapat memupuk minat 3.48 Tinggi
seseorang terhadap bidang perniagaan. 3.47 Tinggi
5. Minat individu terhadap perniagaan dapat 3.49 Tinggi
mempertingkatkan dan memperluaskan lagi bidang
perniagaan yang diceburi. 3.52 Tinggi
6. Prestasi sesebuah perniagaan bergantung kepada minat
usahawan tersebut dalam mempertingkatkan kualiti produk
mereka.
7. Promosi yang ditawarkan oleh agensi kerajaan menarik
minat usahawan untuk terlibat dalam bidang perniagaan.
8. Kerjaya sebagai usahawan bergantung kepada minat
seseorang itu dalam menceburi bidang perniagaan.
9. Minat yang ada dalam diri usahawan tidak menghalang
usahawan untuk menjalankan perniagaan walaupun sudah
mempunyai kerja yang tetap.

Min Keseluruhan

Skor min keseluruhan ke atas faktor minat mempengaruhi usahawan sektor
pembuatan makanan IKS dalam menceburi bidang perniagaan adalah pada tahap
tinggi iaitu 3.52. Secara keseluruhan semua item menunjukkan skor min yang
melibihi daripada 3.0. Item no. 4 mempunyai skor min yang tertinggi iaitu 3.70. Item
soalan ini berkaitan tentang sifat berdikari di dalam diri dapat memupuk minat
seseorang terhadap bidang perniagaan.

e-Digest PSIS 2017 405

PERDAGANGAN

Manakala item no. 2 mempunyai skor min yang paling rendah iaitu 3.38. Item
soalan ini menerangkan berkenaan peningkatan jaringan dan kerjasama dengan badan
yang berkepentingan boleh mewujudkan minat belia menceburi bidang keusahawanan
sebagai kerjaya pilihan.

4.2 Analisis Faktor Kemudahan Mempengaruhi Usahawan Sektor Pembuatan

Makanan IKS Dalam Menceburi Bidang Perniagaan di Daerah Sabak Bernam

No. Item Min Tafsiran

1. Dasar kerajaan yang memberi bantuan kepada usahawan 3.45 Tinggi

IKS dapat mempertingkatkan modal perniagaan.

2. Galakan dan bantuan latihan daripada pihak kerajaan 3.45 Tinggi

membantu perkembangan perniagaan usahawan IKS.

3. Bantuan kewangan dan kemudahan asas daripada agensi 3.44 Tinggi

kerajaan seperti MARA dan TEKUN membolehkan

usahawan IKS dapat bersaing dengan industri-industri

yang lain.

4. Bantuan yang disumbangkan oleh agensi kerajaan dari segi 3.41 Tinggi

peralatan yang dan dapat meningkatkan kualiti sesuatu

produk.

5. Sumber kewangan yang mantap dan berterusan dapat 3.59 Tinggi

mengukuhkan kewangan sesebuah perniagaan.

6. Agro Bank dan SME bank merupakan salah satu institusi 3.41 Tinggi

kewangan yang member pinjaman kepada usahawan IKS.

7. Kemudahan daripada agensi agensi kerajaan dan swasta 3.23 Tinggi

adalah salah satu faktor penting perniagaan IKS.

8. Jaringan pengankutan yang baik telah memudahkan 3.45 Tinggi

usahawan untuk memasarkan produk mereka.

9. Kemudahan khidmat nasihat daripada pegawai kerajaan 3.58 Tinggi

dapat member motivasi kepada usahawan dan

mempertingkatkan produk IKS.

Min Keseluruhan 3.45 Tinggi

Penilaian terhadap persoalan kajian yang kedua ialah berkaitan faktor
kemudahan dapat mempengaruhi penglibatan usahawan pembuatan makanan IKS
dalam bidang perniagaan. Secara keseluruhan, min skor bagi faktor memudahan
adalah pada tahap tinggi iaitu 3.45. Item soalan yang menyatakan bahawa sumber
kewangan yang mantap dan berterusan dapat mengukuhkan kewangan sesebuah
perniagaan memperolehi min skor yang tertinggi iaitu 3.59. Ini menunjukkan bahawa
sumber kewangan adalah sumber yang penting kepada usahawan di dalam menceburi
bidang perniagaan selain daripada bantuan peralatan dan sebagainya.

Di samping itu, min skor yang terendah adalah bagi item no. 7 iaitu berkenaan
tentang kemudahan daripada agensi agensi kerajaan dan swasta adalah salah satu
faktor penting perniagaan IKS.

406 e-Digest PSIS 2017

PERDAGANGAN

4.3 Analisis Faktor Latar Belakang Keluarga Mempengaruhi Usahawan Sektor
Pembuatan Makanan IKS Dalam Menceburi Bidang Perniagaan di Daerah
Sabak Bernam

No. Item Min Tafsiran
1. Kejayaan ahli keluarga mendorong saya untuk menceburi 3.52 Tinggi
3.52 Tinggi
bidang perniagaan. 3.44 Tinggi
2. Mengambil alih perniagaan keluarga merupakan salah satu
3.44 Tinggi
faktor usahawan IKS terlibat dalam perniagaan.
3. Perniagaan yang diusahakan oleh keluarga memudahkan 3.53 Tinggi
3.58 Tinggi
saya untuk mendapatkan pemasaran produk secara meluas
serta menjimatkan kos. 3.50 Tinggi
4. Dengan perniagaan secara turun temurun memudahkan
seseorang usahawan mendapat khidmat nasihat dari ahli
keluarga.
5. Kemahiran dapat dipupuk secara turun temurun dari ahli
keluarga yang sudah menceburi bidang perniagaan.
6. Pendidikan awal yang telah diterapkan ke dalam diri
usahawan oleh keluarga telah mendedahkan usahawan
menceburi diri mereka dalam perniagaan.

Min Keseluruhan

Hasil dapatan analisis yang dijalankan dididapati kesemua item pada tahap
tinggi. Min skor keseluruhan faktor latar belakang keluarga ialah 3.50. Item no. 6
mempunyai skor min yang tertinggi berkenaan tentang pendidikan awal yang telah
diterapkan ke dalam diri usahawan oleh keluarga telah mendedahkan usahawan
menceburi diri mereka dalam perniagaan. Min skor yang terendah adalah 3.44 bagi
item no. 3 dan no. 4.

5.0 PERBINCANGAN

5.1 Perbincangan Faktor Minat Mempengaruhi Usahawan Sektor Pembuatan
Makanan IKS Dalam Menceburi Bidang Perniagaan di Daerah Sabak Bernam.

Berdasarkan analisis dapatan, objektif pertama menunjukkan bahawa faktor
minat merupakan faktor yang tertinggi dalam mempengaruhi penglibatan usahawan
pembuatan makanan IKS di dalam bidang perniagaan. Min skor keseluruhan bagi
faktor minat adalah 3.52. Ini menunjukkan bahawa minat seseorang boleh memberi
mendorong dan memberi motivasi kepada seseorang dalam menceburi sesuatu bidang
yang diceburi. Ini terbukti dalam kajian yang dilakukan oleh Thuaibah @ Suaibah
binti Abu Bakar, Azlah bin Md Ali, Rozeyta binti Omar, Hishamuddin Md Som Dan
Syaharizatul Noorizwan binti Muktar (2007) menyatakan bahawa faktor utama yang
mendorong usahawan wanita menceburi bidang keusahawanan adalah kerana faktor

e-Digest PSIS 2017 407

PERDAGANGAN

minat. . Hal ini kerana, kebanyakan wanita yang menceburi bidang perniagaan telah
mempunyai pekerjaan tetap. Di atas dasar minat yang tinggi di dalam bidang
perniaagan, membuatkan golongan ingin cuba membuka perniagaan sendiri.

5.2 Perbincangan Faktor Kemudahan Mempengaruhi Usahawan Sektor Pembuatan
Makanan IKS Dalam Menceburi Bidang Perniagaan di Daerah Sabak Bernam.

Faktor kemudahan menduduki tempat yang ketiga bagi min skor keseluruhan.
Min keseluruhan adalah 3.45. Kemudahan merupakan aset yang penting kepada
usahawan IKS di dalam menceburi bidang perniagaan. Melalui kemudahan yang
disediakan oleh agensi kerajaan dan swasta, secara tidak langsung dapat
mengurangkan bebanan kepada usahawan IKS.

Ini terbukti daripada hasil kajian Mohamad Rashid Bin Abu Bakar (2008)
dalam kajiannya yang bertajuk Tahap Ketersampaian Kewangan dan Kredit Kerajaan
Terhadap Prestasi Perusahaan Kecil dan Sederhana (PKS) Bumiputera di Kedah telah
menyatakan IKS memerlukan sumber kewangan yang mantap dan berterusan
terutamanya bagi meningkatkan kualiti produk.

5.3 Perbincangan Faktor Latar Belakang Keluarga Mempengaruhi Usahawan
Sektor Pembuatan Makanan IKS Dalam Menceburi Bidang Perniagaan di
Daerah Sabak Bernam.

Dapatan analisis berkaitan faktor latar belakang keluarga menunjukkan skor
keseluruhan adalah 3.50. Ini menunjukkan bahawa latar belakang keluarga
memainkan peranan kepada usahawan IKS di dalam penglibatan bidang perniagaan.
Menurut Norashidah Hashim Othman dan Noraishah Buang (2009) kebanyakan
usahawan mempunyai latar belakang keluarga yang terlibat dalam bidang perniagaan
yang sama. Selain itu, semua usahawan yang berjaya mempunyai kemahiran dan
pengetahuan dalam perniagaan, diperolehi sama ada secara formal ataupun melalui
pengalaman bekerja sebelum menjadi usahawan. Oleh itu, melalui ilmu yang
diperolehi secara warisan keluarga membolehkan setiap usahawan mempunyai sikap
belajar bersungguh-sungguh dalam memajukan diri dengan pengetahuan dan
kemahiran yang diperlukan dalam perniagaan.

Di samping itu, menurut Nooraini Othman dan Siti Soleha Binti Misman
(2010) menunjukkan bahawa majoriti keluarga memberikan sokongan apabila anak-
anak mereka melibatkan diri dalam aktiviti perniagaan. Perkara ini berlaku kerana
berkemungkinan latar belakang keluarga itu sendiri yang mempunyai pengalaman
atau pernah berkecimpung dalam bidang perniagaan. Keluarga juga boleh
memberikan sokongan dalam bentuk kewangan atau pun moral kepada anak-anak
mereka.

408 e-Digest PSIS 2017

PERDAGANGAN

6.0 KESIMPULAN

Berdasarkan dapatan dan perbincangan dalam kajian ini, disimpulkan bahawa
faktor yang paling tinggi mempengaruhi usahawan didalam penglibatan perniagaan
adalah faktor minat diikuiti dengan faktor latar belakang keluarga dan faktor
kemudahan. Ini dapat dibuktikan melalui min purata bagi minat iaitu 3.52 berbanding
min purata bagi faktor yang lain.

Bagi menggalakkan lebih ramai penglibatan usahawan baru IKS, beberapa
cadangan dan penambahbaikan berkaitan hal ini telah diperolehi. Antaranya ialah,
pihak institusi kewangan seharusnya memberi kelonggaran prosedur pinjaman kepada
para usahawan supaya dapat memudahkan para usahawan untuk membuat sebarang
pinjaman daripada mana-mana institusi kewangan. Tempoh pembayaran balik
pinjaman juga perlu dipanjangkan lagi bagi mengurangkan bebanan jumlah bayaran
balik pinjaman.

Seterusnya, usahawan IKS seharusnya mempunyai perancangan yang teratur dan
berkesan dalam memperkembangkan produk-produk IKS. Penglibatan latihan dan
bengkel dapat meningkatkan kemahiran usahawan. Justeru itu, itu, usahawan IKS
dapat memperkembangkan dan meluaskan lagi pengeluaran produk IKS mereka ke
serata tempat.

Disamping itu, agensi kerajaan seharusnya mempertingkatkan latihan dan
kemudahan kepada usahawan IKS seperti menyediakan program keusahawanan IKS,
pemberian bantuan peralatan atau peruntukan dana. Agensi kerajaan dan swasta
hendaklah mengambil tindakan untuk lebih menerapkan lagi sifat minat pada diri
usahawan dengan lebih mendalam dalam bidang perniagaan IKS.

Pihak kerajaan seharusnya mempertingkatkan promosi produk IKS di
peringkat domestik dan global. Secara tidak langsung, permintaan produk IKS dapat
dipertingkatkan lagi. Melalui pendekatan yang dilaksanakan oleh semua pihak, secara
tidak langsung ia dapat meningkatkan tahap ekonomi negara pada peringkat yang
lebih tinggi lagi.

e-Digest PSIS 2017 409

PERDAGANGAN

RUJUKAN

Ayu Nor Azilah Mohamad, Z. N. (2008). Potensi, Cabaran Dan Hala Tuju Industri Kecil &
Sederhana (Iks) Dalam Era Pembangunan Negara Potential, Challenges And Directions Of
Small & Medium Industry (Smi) In The Era Of Nation’s Development .

Buerah Tunggak, Hussin Salamon, Baharin Ab. (2007). Pengaruh Faktor-Faktor Demografi
Terhadap Budaya .

Daud, A. B. (2004). Faktor-Faktor Yang Mendorong Usahawan Wanita Berniaga di Pasar
Besar Tanah Merah, Kelantan .

Dr. Ismail Ab. Wahab, P.M.Faridah Ahmad. (2002, Februari 18). Utusan Online. Retrieved
Julai 15, 2014, from Utusan Online Web :
http://www.utusan.com.my/utusan/info.asp?y=2002&dt=0218&pub=Utusan_Malaysia&sec
=Ekonomi&pg=ek_04.htm

Farinah Japar (2001). Amalan Pengurusan Sumber Manusia Di Kalangan Usahawan
Bumiputera Di Dalam IKS : Kajian Kes di Sekitar Kuching.

Hazmi Dahlan, N. M. (2002). Persepsi Pengusaha Industri Kecil Dan Sederhana (Iks)
Terhadap Pemilihan Pembiayaan Secara Islam: Satu Kajian Kes Di Wilayah Persekutuan
Labuan .

Irfan Khairi. (2013, November 1). myMetro. Retrieved Julai 16, 2014, from Harian Metro
Online:
http://praya.hmetro.com.my/myMetro/articles/Jangantakutmulakanperniagaan//Articl
e/article_print

Kamus Dewan Bahasa. (2010). Kamus Dewan Bahasa Edisi Keempat. Kuala Lumpur

Mohamad Rashid A.B. (2008). Tahap Kesampaian Bantuan Kewangan Dan Kredit Kerajaan
(Bkkk) Terhadap Prestasi Perusahaan Kecil Dan Sederhana (Pks) Bumiputera Di Kedah .

Mohd Nor Hidayat Hambali (2011). Faktor Bantuan Kerajaan Yang Meningkatkan Kejayaan
Usahawan Industri Kecil Dan Sederhana Bumiputera Di Sabak Bernam Selangor .

Muhamad Asri Abd Ghani, Z. D. (2012). Transformasi dan Prestasi Perniagaan Usahawan
Melayu Perusahaan Kecil dan Sederhana (PKS) di Johor Bahru .

Nooraini Othman, S.Misman (2010). Persepsi Terhadap Faktor-Faktor Yang Mempengaruhi
Minat Pelajar 4SPH Dalam Bidang Keusahawanan.

Noor Diana Azis (2014, May 05). Utusan Onlinea. Retrieved Julai 15, 2014, from Utusan
Online: http://www.utusan.com.my/utusan/Agrobiz/20140505/ag_01/Kerepek-ubi-ke-luar-
negara

Normala Binti Ali, M. S. (1991). Pendekatan Temubual Sebagai Metod Kajian Kes, Suatu
Persepsi Di Kalangan Pelajar Perempuan Cemerlang Terhadap perkhidmatan Bimbingan Dan
Kaunseling .

410 e-Digest PSIS 2017

PERDAGANGAN

Norashidah Hashim Othman, N.Buang. (2009). Konsep Kesediaan Keusahawanan
Berdasarkan Kajian Kes Usahawan Industri Kecil dan Sederhana (IKS) di Malaysia.

Pejabat Tanah dan Daerah Sabak Bernam.
http://www.selangor.gov.my/sabakbernam/main.php
Pejabat Daerah dan Tanah Sabak Bernam. (2014). Maklumat Industri Kecil (IKS) Untuk
daerah Sabak Bernam. Sabak Bernam
Portal 1Klik. (2008, November 14). Retrieved Julai 15, 2014, from Portal 1Klik:
http://pmr.penerangan.gov.my/index.php/umum/1233-iks.html
Prof. Madya Dr. Mohd Hassan, M. O. (2007). Mengkaji Faktor-Faktor Yang Mempengaruhi
Kejayaan Usahawan Kredit Mikro Di Negeri Johor.
Thuaibah @ Suaibah Binti Abu Bakar, A. B. (2007). Penglibatan Kaum Wanita Dalam
Aktiviti Keusahawanan Di Negeri Johor: Kajian Terhadap Faktor-Faktor Kritikal Kejayaan
Dan Kegagalan Pengendalian Perniagaan .
Yee, A. A. (2012). Faktor Kritikal Kejayaan Usahawan Dalam Perniagaan.
Yusnidah Ibrahim, M. S. (2005). Perbandingan Antara Tabung Perniagaan Kecil Seliaan
Kerajaan Dan Pinjaman Biasa Dari Perspektif Pegawai Bank .
Yusof, A. S. (2008). Keadilan Penilaian Prestasi Dalam Kalangan Guru Dan Hubungannya
Dengan Motivasi Kerja dan Prestasi Akademik Sekolah .
Zaidatol Akmaliah Lope Pihie, H. E. (2004). Keupayaan Usahawan Bumiputera
Melaksanakan Kemahiran Keusahawanan .
Zailani bin kadir. (2010 - 2015). PELAN STRATEGIK. Retrieved Julai 15, 2014, from
Majlis Daerah Sabak Bernam: http://www.mdsb.gov.my/documents/10124/cc84127b-ac26-
477b-aa8a-5095fbfcc65a

e-Digest PSIS 2017 411

HOSPITALITI & PELANCONGAN

MEASUREMENT OF DESTINATION IMAGE

Mazlina Jamaludin
Department of Tourism and Hospitality
Politeknik Sultan Idris Shah, Selangor

[email protected]

ABSTRACT
There is a broad agreement among researchers regarding the influence of
destination image among tourists. This study attempts to establish the
dimensions of travel destination images perceived by tourists travelling to the
state of Perak. Both qualitative and quantitative methods were employed to
develop measurement scales for this study. A research instrument was
developed based on preliminary finding of literature review, interviews and a
pilot study. Exploratory Factor Analysis (EFA) was used to determine the
underlying dimensions. The results of EFA based on the calibration sample
identified the latent variables. The findings of the study provided implications
for strategic image management than can aid in designing and implementing
marketing programs for creating and enhancing tourist destination images. It
can also aid tourism industry in the state of Perak in tailoring images for
specific target markets, positioning tourism destinations and designing
advertising and promotional campaign effectively to gain the return of
investment.

Keywords : image, tourist, tourism.

1.0 INTRODUCTION

Image of a destination is being developed through the creations of tourist
information sources. The destination image would build up over times and construct
a mental impression thus, would influence a decision making to a preferred
destination by tourist. Researchers in the past three decades have demonstrated that
destination image is a powerful, integral and influential part in tourism destination. It
is accepted as one of the major concepts in predicting tourist behavior. From

412 e-Digest PSIS 2017

HOSPITALITI & PELANCONGAN

destination marketers’ point of view, image represents a useful construct to design
effective destination marketing programs as well as to develop tourism products.

Currently, tourism organizations in the state of Perak are uncertain with
destination image and are competing against each other to attract as many visitors as
possible to come to their places. It has become a competitive industry due to the
existence of a large number and variety of travel destination choices, information and
communication technologies as well as advanced transportation systems (Pikkemaat,
2004; Weiermair, 2001). Further, destinations images in this state are not equally
well placed to benefit the increases in domestic tourism. The local and federal
agencies, profit and non-profit organizations are responsible for destination
development and promotion, need to be aware of the determinants of tourists’
destination image. This knowledge would help the agencies to identify their
destinations’ position within the market and the potential to reposition destination
image of the whole state strategically and successfully.

2.0 LITERITURE REVIEW

The importance of destination image among tourist is widely accepted since it affects
general potential visitors’ subjective perception, consequent behavior and destination
choice (Echtner & Richie, 1991). The evaluation of destination image can assist
marketers identify the SWOT analysis of their destination, thus help to predict
tourists’ behavioral intentions and provide critical insights for managing and
developing tourist destinations (Fakeye & Crompton, 1991). Destination image has
been used extensively by tourism marketers as a basis to segment market. It is also
considered to be a key for tourist decisions making (Beerli & Martin, 2004; Chen &
Tsai, 2007).

Tourists that have positive perceptions or impressions of a destination are more likely
to select the destination (Alhemound & Armstrong, 1996: Gartner, 1989). The
destination image connotes the tourist expectation of the destination. A positive
image would promise the tourist a rewarding experience. This, perception would lead
tourist to develop an attachment to the destination. The most receptive target markets

e-Digest PSIS 2017 413

HOSPITALITI & PELANCONGAN

are the tourist that perceive high positive images, since they are the most likely to visit
the area.

Many researchers have agreed that destination images consist of both perceptual
/cognitive (beliefs) and affective (feelings) components (Baloglu, S., & McCleary, K.
W., 1997). Sonmez and Sirakaya, 2002, also in their research found that, cognitive
image factors are – (safe and hospitable environment, general mood and vacation
atmosphere, pass experience, perception, authenticity of experience) and affective
image factors (local attractions and hospitality, comfort/safety and tourist facilitation)
are significant predictors of the likelihood of travel.

3.0 CONCEPTUAL FRAMEWORK

The framework for destination image is using the attribute-functional and holistic-
psychological, continuums are presented in Fig. 1 by Echtner and Ritchie (1991, 1993
& 2003) contributed greatly to the conceptualization of tourism destination image.
This theory acknowledges the existence of three axes which supported the image of
any destination. It consists of functional-psychological, the common- unique, and the
holistic- attribute axes.

This framework suggests that the measurement of image involves methodologies to
capture the perceptions of individual functional attributes (e.g. low prices, cool
climate) and psychological attributes (e.g. safe place, friendly local people). The
functional holistic images are based on physical or measurable characteristics, such as
a mental picture of the physical characteristics (mountainous, villages). The
psychological holistic images concern about feelings towards the overall impressions
of the atmosphere or mood of a particular destination. Based on this conceptual
framework, destination image is defined as not only the perception of individual
destination attributes, but also the holistic impression made by the destination.

414 e-Digest PSIS 2017

HOSPITALITI & PELANCONGAN

FUNCTIONAL
COMMON

ATTRIBUTES HOLISTIC (IMAGERY)

UNIQUE

PSYCHOLOGICAL
CHARACTERISTICS

Figure 1: The components of destination image by Echtner and Ritchie

Sources : Echtner and Ritchie (1991)

This conceptualization of image develops by Echtner and Ritchie, was adapted
in the present study to measure the tourists’ images of visitors to the state of Perak.
However, this study did not take into account the unique characteristics of the
destination image since the structured method (Likert scale) used had excluded these
characteristics. Moreover, the list of destination image attributes was based on the
‘common’ functional and psychological characteristics in terms of their importance or
belief, which were held by the tourist who came to visit these destinations. Other
studies which had also adapted this concept were conducted by Baloglu &
Managalogly (2001); Azlizam & Nurul Amirah Zainol. (2009).

4.0 PROBLEM AND OBJECTIVE

Little effort has been made to segment the travel market based on images by
tourism destination in the state of Perak. This reason had brought the researcher to
conduct a study to identify tourist groups with more favorable images for the state of
Perak which is still lacking. Crompton (1979) comments that groups of people with an
above average image should be identified, since they form a more responsive target

e-Digest PSIS 2017 415

HOSPITALITI & PELANCONGAN

markets. Hence, the objective of this study is to identify the measurement instrument
items for destination image perceived by tourists travelling to the state of Perak.

5.0 METHODOLOGY

The study was carried out at the main entry point of the north bound (rest and
service area Gunung Semanggol) and south bound (rest and service area Ulu Berham)
of the Plus North South Highway rest and service area, state of Perak. These
locations were chosen because it is the main entry point to state of Perak as compared
to the rail road, air and sea. A set of questionnaire was prepared to cater for both local
and foreign respondents using the highway rest and service area. The respondents
were asked to rate the importance of 22 destinations attributes using a 7 point scale,
ranging from 1 (extremely not important) to 7 (extremely important). The attributes
for the image measurement were adapted from the previous studies by Baloglu,1998;
Berli & Martin, 2004; Mou Yu, 2008, with specific destination characteristics. Prior
to the survey, pre-testing of the questionnaire was conducted to determine whether the
variables are reliable for the respondents in completing the questionnaires is
sufficient, and the language used is suitable and acceptable to the respondents. In the
pre-test, 20 randomly selected lecturers and 20 students from department of Tourism
and Hospitality at Sultan Idris Shah Polytechnic comprising out of state residence
who had been to state of Perak for vacations. Based on the pre-test, the questionnaire
was then revised and finalized accordingly. Cronbach’s reliability coefficients were
also calculated to examine the stability of a set of items used to measure the variables
(Ary, Jacobs & Razavich, 1996). Two experts from the field were also interviewed to
verify the questionnaire instrument for face validity.

Data Collection

The survey was conducted over a period of three weekends from 4st Jun 2011 to 26th
Jun 2011. The questionnaire was personally administered to the respondents. One
survey point was chosen to cover the main focal point of tourist which were at two
rest and service area state of Perak. The study used a stratified random sampling
technique. The stratification variable was based on time session. Two separate time
416 e-Digest PSIS 2017

HOSPITALITI & PELANCONGAN

sessions (9 a.m. – 12.00 noon) and evening sessions (3.00p.m. – 6.00p.m). The initial
sample consisted of 300 tourists. 150 forms of questionnaires at each study site; the
north and south bound of rest and service area were distributed with a total of 300
forms. 48(16.0%) forms were not returned back. Only 252( 63.0%) forms were
returned back. 70(8.8%) forms did not complete most of the questionnaires and were
outliers, only 182 (45.5%) forms were used for analyzed in this study. 83 forms were
gathered from north bound rest and service area and 99 forms were gathered from
south bound rest and service area.

Data Analysis

The data analysis was conducted using Factor Analysis to identify the destination
image measurement. An exploratory Factor Analysis using the principal component
method, with the varimax rotation was conducted on destination image, to examine
the dimensionalities. These statistical analysis were conducted using the Statistical
Package for Social Science(SPSS)version 18 software.

6.0 RESULTS AND DISCUSSION

The Identification of Images form Tourist

An Exploratory Factor Analysis was undertaken to identify the underlying factors for
the image state of Perak. Based on the results, the Kaiser-Meyer-Olkin value was
found to be .839, exceeding the recommended value of .6 (Kaiser, 1970; 1975), and
the Bartlett’s Test of Sphericity (Bartlett, 1954) was indicated 2 = 2051.882, df=
153. A significance of the Kaiser-Meyer-Olkin test, measuring the adequacy of
sampling, provided ample evidence that the sample used for the study was adequate.
The reliability of each factor was obtained using the calculation of the Cronbach’s
alpha coefficient. The Cronbach’s alpha coefficients ranged from .746 to .900, which
was found to be relatively high. All three factors were above the cut off criterion of
0.7 recommended by Nunnally (1978).

e-Digest PSIS 2017 417

HOSPITALITI & PELANCONGAN

According to Kaiser’s rule of selection (eigenvalues larger to 1), a total of three
factors were extracted, which accounted to 64.77 % of the total variance. This finding
provided evidence to construct the validity of the scale (Churchill, 1979). The result
was also almost consistent with the other findings gathered in the previous studies,
whereby the average total variance accounted was 59% (Berli and Martin, 2004; Chen
and Tsai, 2006; Sonmez and Sirakaya, 2002) and 54.73% Azlizam & Nurul Amirah
Zainol, 2009 in their study on destination image of three highlands in Malaysia.

The three factors were labeled as follows: 1) local attractions and facilities; 2) natural
surroundings; 3) tourist general mood. The results of the factor analysis are presented
in Table 1. The first factor, is “local attractions and facilities” (α=.889), explained
most of the variance (35.2%) in the model and it contained 7 items. The second
factor, “Natural surrounding” (α=.864 ), explained an additional variance 17.06% of
the variance and this contained 7 items. Finally, third factor, “General Mood” (α=
.935% ), explained another 12.51% of the variance explained in the model and it
contained 4 items. Thus, it was decided that this factor was relevant. Only 2 variables
that were excluded and left with 20 variables that were found to be loaded above .4 in
this study.

TABLE 1.

Factor analysis of the image for the highland destinations

Factor Factor Mean Eigenvalue %Variance Cronbach’s
loading Explain aplha

Factor 1 : Local Attractions and .831 4.621 6.336 35.20 .889
Facilities- affective .827 4.584
.803 4.868
Accomodation/hotel .763 5.082
Good shopping opportunities .680 4.692
Service standard .663 4.723
Variety of food .657 4.890
Animal
Water sport
Nightlife
Grand mean

Factor 2 : Natural surrounding- .855 4.863 3.070 17.06 .864
Clean & neat environment

418 e-Digest PSIS 2017

HOSPITALITI & PELANCONGAN

Landscape & resources .777 4.863
Foreign & exotic atmosphere .769 4.577
Nature scenery .727 5.275
Farms and orchards .712 4.797
Pleasant climate .692 4.940
Peaceful environment .511 5.346
Grand mean
.922 4.989 2.253 12.51 .935
Factor 3 : General Mood- affective .910 4.885
Gloomy .897 4.951
Distressing .893 4.769
Unpleasant
Sleepy

Grand mean

6.0 CONCLUSION

This study offers preliminary findings on destination image for the state of Perak,
perceived by local and foreign visitors. The findings of this study indicated factor,
‘local attractions and facilities’ falls into ‘affective construct’ of destination image
provide the highest indicator that attract visitors. This finding strongly suggests that
tourism destinations need to maintain facilities systematically and according to proper
maintenance schedules to avoid maintenance costs. All facility users must be
educated about the proper usage of the facilities to ensure that everybody could share
and use good facilities and services such as toilet hygiene, food court, recreation area
and facilities. Managers of tourism should create a niche in their tourism products
which could attract more visitors such as authentic cuisine, culture and historical
heritage, water recreations sports and nature activities. These would create a
memorable experience and could bring in new and repeated tourists to the state.

Second construct of destination image was ‘natural surrounding’. The
development works on infrastructures and facilities need to be controlled to minimize
the effects on the natural surroundings. Illegal logging activities must be investigated
urgently and stopped to protect the natural ecosystem of the state. All developments
must be properly planned to protect natural resources from further deteriorations.

e-Digest PSIS 2017 419

HOSPITALITI & PELANCONGAN

This authentic experience would instill memorable memories thus, would promote
positive image and favorable word of mouth.

Tourism organizations who seek for repeated visitors to the state of Perak
should start with destination image building efforts. A positive image is initially
formed through all kinds of consistent information channels and further enhanced by
positive personal experience about the destination in long period of time. The
findings of this study would help tourism organizations to analyze their strengths and
weaknesses in the image building process hence, improving marketing strategy.

A number of important limitations need to be considered in this study. First,
the survey carried out in this study was conducted over a period of three weeks which
covered tourists who travelled using the highway. Hence, it is recommended that the
future research incorporate a survey which will include multiple modes of
transportation links and conduct longer durations including weekdays. Second, a
better instrument specifically to measure the image of state of Perak need to be
developed to explain more variances in the construct, and the unique aspects of the
state. Thirdly, comparing destination image state of Perak with different states such
as Melaka and Penang should be taken into consideration in the future.

420 e-Digest PSIS 2017

HOSPITALITI & PELANCONGAN

REFERENCES

Alhemound, A.M. and Armstrong, E.G. (1996), “Image of tourism attractions in Kuwait”,
Journal of Travel Research, Vol.34 No.4, pp.76-80.

Ary, D. Jacobs, L.C. and Razavich,A. (1996). Introduction to Research in Education. New
York: Harcourt Brace Collage Publisher.

Azlizam and Nurul Amirah Zainol. (2009). Local and Foreign Tourists’ Image of Highland
Tourism Destinations in Peninsular Malaysia. Universiti Putra Malaysia Press.

Baloglu, S., & McCleary, K. W., (1997). Affective images of tourism destinations. Journal
of Travel Research, 35(4), 11-15.

Baloglu, S. And McClearly, K.W. (1999), “US international pleasure travelers’ images of
four Mediterranean destinations: a comparison of visitors and nonvisitors”, Journal of
Travel Research, Vol. 38 No.2, 144-52.

Balogly, S. and Mangalogly, M. (2001). Tourism destination images of Turkey, Egypt,
Greece, and Italy, as perceived by US-based tour operator and travel agents. Tourism
Management, 22, 1-9.

Bartlett, M.S. (1954). A note on the multiplying factors for various chi-square
approximations, Journal of the Royal Statistical Society, 16,296-298.

Beerli, A. and Martin , J.D. (2004). Factors influencing destination image. Annals of Tourism
Research, 31 (3), 657-681. 17 No. 4, 18-24

Chen, C. F., & Tsai, D.C. (2007). How destination image and evaluative factors affect
behavioural intentions? Tourism Management, 28, 1115-1122.

Churchill, Jr. G.A. (1979). A paradigm for developing better measures of marketing
constructs. J. Mark Res., 16, 64-73.

Crompton, J.L. (1979), “An assessment of the image of Mexico as a vacation destination and
the influence of geographical location upon that image”, Journal of travel Research
Vol. 17 No.4, pp. 18-24.

Crompton , J.L. & McKay, S.L. (1997). Motives of visitors attending festival events. Annals
of Tourism Research, 24(2),425-439.

Echtner, C. M. and Ritchie, J.R (1991). The meaning and measurement of destination image
and empirical assessment. Journal of Tourism Studies 2(2), 2-12.

Echtner, C. M. and Ritchie, J.R (1993). The meaning and measurement of destination image
and empirical assessment. Journal of Travel Research 31(4), 3-13.

Echtner, C. M. and Ritchie, J.R (2003). The meaning and measurement of destination image
and empirical assessment. The Journal of Tourism Studies, 14(1), 37-48.

Fakeye, P.C. and Crompton, J.L. (1991). Image differences between prospective, first-time
and repeat visitors to the Lower Rio Grande Valley, Journal of Travel Research, 30(2),
10-16.

Gartner, W. C. (1989), “Tourism image: attribute measurement of state tourism products
using multidimensional scaling techniques”, Journal of Travel Research, Vol.28 No.2,
pp.15-19.

Kaiser, H. (1970). A second generation, Little Jiffy. Psychometrika, 35, 401-415.
Mao, Yue. (2008). Destination Image Building and Its influence on destination preference

and loyalty of Chinese tourist to Australia. Published Doctoral Dissertation, Hong
Kong Polytechnic University. UMI no. 3347758.
Nunnally, J.C. (1978). Psychometric Theory. New York: McGraw-Hill.
Pikkemaat, B (2004). The measurement of destination image: the case of Austria. Tourism
Management, 4(1), 87-102.
Sonmez, S. and Sirakaya, E. (2002), “ A distorted destination image? The case of Turkey”,

Journal of Travel Research, Vol. 31, pp. 185-196.

e-Digest PSIS 2017 421

HOSPITALITI & PELANCONGAN

Weiermair, K. (2001). The growth of tourism enterprises. Tourism Review, 56(3/4), 17-25.

422 e-Digest PSIS 2017