อนาลโย ผู้ไม่มีความอาลัย

แตบ่ ัดนี้ตอ่ ไป จงพากันใช้ความพินิจพิจารณา
ฟงั เสียงปู่ และน�ำไปเทียบเคียงกับค�ำพูดทั้งหลาย
ท่ีเคยได้ยินไดฟ้ งั มา จะมีแงผ่ ิดถูกหนักเบาตา่ งกัน
อย่างไรบา้ ง แลว้ เลือกเฟ้นน�ำไปปฏิบัติ เพราะ
ลมปากของปู่เปน็ เสียงของกระแสธรรมที่ออกมา
จากพระทยั ท่บี ริสทุ ธ์ขิ องพระพทุ ธเจา้

244

คำ� ถาม-ค�ำตอบ

ปัญหาธรรม

หลวงปขู่ าว อนาลโย

วดั ถำ้� กลองเพล จังหวดั หนองบวั ล�ำภู

245

การเทศนาสงั่ สอนประชาชน พระ เณร
ท่านก็สอนมามากตอ่ มาก การโต้ตอบปัญหา
ข้อขอ้ งใจท่ีมีผู้มาถาม ทา่ นก็ตอบเพื่อความ
เข้าใจแกป่ ระชาชน พระ เณร มามากต่อมาก
เชน่ เดียวกัน อันดับตอ่ ไปน้ีจึงขอน�ำปัญหา
คำ� ถามคำ� ตอบของทา่ นมาลงในทนี่ พี่ อประมาณ
โปรดอา่ นด้วยความพจิ ารณาหาสาระซงึ่ อาจจะ
เกิดประโยชน์เทา่ ทค่ี วร

246

ถาม

หลวงป่คู รบั ขอประทานโอกาสถามปัญหาป่พู อหายกังวลบ้าง ฟังเทศนป์ ู่กฟ็ ัง
มามากพอควร แตย่ งั ไมเ่ คยถามปญั หาข้อขอ้ งใจใดๆ กบั หลวงป่บู า้ งเลย จงึ ขอ
กราบเรียนถามบ้างวา่ ได้ทราบจากเขาเลา่ ใหฟ้ ังวา่ หลวงปูเ่ คยสร้างวาสนา
บารมมี ามากใชไ่ หมปู่

ตอบ

จะว่าใช่ก็ใช่ ถา้ จะไม่หาแง่หาเร่ืองราวว่าปู่คุยโมน้ ะ สว่ นมากโลกมกั แส่หาโทษ
มากกว่าหาคุณธรรมที่ควรหากัน ปูจ่ ึงไมอ่ ยากคิดและพูดในเรื่องท�ำนองนี้
กลัวคนเป็นโทษแทนท่ีจะเปน็ คุณ

หลาน

หลานถามเพอ่ื เขา้ ใจประดับใจจริงๆ ปู่ กรุณาโปรดสัตว์ผูย้ ากจนเถิด

หลวงปู่

ถ้าอย่างนน้ั กเ็ ชิญถามมา จะเลา่ ให้ฟงั เท่าท่ีพอเล่าได้

ถาม

ดงั ทกี่ ราบเรยี นถามแลว้ วา่ ไดท้ ราบมาว่าป่เู คยสร้างวาสนาบารมมี ามากใชไ่ หม

ตอบ

ใช่ เช่ือแน่ว่าได้สรา้ งมามากพอควร ทางโลกเคยเปน็ เศรษฐีกุฎมพีมามาก
ตอ่ มาก ตลอดเคยเปน็ พระราชามหากษตั รยิ ก์ เ็ คยเป็นมาหลายชาตจิ นไม่อาจ
พรรณนาให้จบสน้ิ ในความเป็นมาของตนได้ ฉะนน้ั การทอ่ งเทย่ี วในวฏั สงสาร
เกย่ี วกบั การเกดิ การตายปจู่ งึ ไมส่ งสยั และเบอ่ื เตม็ ประดา จงึ ไดอ้ อกบวชเพอ่ื
แสวงหาความพ้นจากการเกดิ - ตาย อนั เปรยี บเหมอื นเรอื นจำ� ขงั สตั วผ์ ้ตู ้องโทษ

247

ถาม

แต่ในชาติปัจจุบันน้ี ท�ำไมปู่จึงมาเกิดในสกลุ ชาวนาทโี่ ลกปจั จุบันถือกันว่าเป็น
สกุลต่�ำต้อยดอ้ ยศักดิ์ศรี ท้ังหนา้ ที่การงานตลอดผลรายได้ก็ต่�ำตอ้ ยน้อยหน้า
ไม่ทดั เทยี มเขา ไมส่ มกับเป็นสกลุ ทเี่ ลย้ี งหนุนคนทง้ั แผ่นดินให้มชี วี ติ ลมหายใจ
อย่ไู ด้ตลอดมาบ้างเลย ทำ� ไมป่จู งึ ไมไ่ ปเกิดในสกลุ พอ่ คา้ มหาเศรษฐมี เี งนิ มากๆ
และไปเกดิ ในสกลุ เจา้ นายผสู้ งู ศกั ดทิ์ รงอำ� นาจวาสนา วาจาสทิ ธข์ิ าด คนขยาดกนั
ท่ัวดินแดนเล่าปู่

ตอบ

อันสกุลที่วา่ สูงหรือต่�ำน้ัน บรรดาสัตว์โลกผูอ้ ยูใ่ ต้อ�ำนาจกฎแหง่ กรรมยอ่ มมี
ทางเกิดไดด้ ้วยกนั อยา่ วา่ แต่ป่คู นเดยี วเลย แม้แต่ภพชาตสิ งู ตำ่� นนั้ เปน็ สายทาง
เดินของสตั ว์โลกผูม้ กี รรมจำ� ตอ้ งเดินต้องผา่ นเหมอื นกันหมด คนมวี าสนามาก
กผ็ า่ น คนมีวาสนานอ้ ยก็ผา่ นภพก�ำเนิดสกุลต่างๆ ดงั กลา่ วมา เช่น หลานเปน็
พระเจ้าฟ้าเจา้ คุณ มีบุญหนักศกั ดิ์ใหญ่ หลานจากท่นี ไ่ี ปกรุงเทพฯ ดว้ ยเท้าก็ดี
ดว้ ยรถยนต์ รถไฟก็ดี ด้วยเรอื เหาะเรอื บินกด็ ี หลานจำ� ตอ้ งผา่ นดินฟ้าอากาศ
เย็นรอ้ นออ่ นแขง็ ท่ีสูงๆ ตำ่� ๆ ซึ่งมีอยตู่ ามรายทางเร่ือยไปจนถงึ จุดที่หมายคือ
กรุงเทพฯ โดยไมอ่ าจสงสยั

การเกดิ ในสกลุ สงู ๆตำ�่ ๆตลอดภพชาตติ ่างๆกนั นน้ั สตั ว์โลกเกดิ ตามวาระกรรม
ของตนมาถงึ แม้จะทรงบญุ หนกั ศกั ดใ์ิ หญ่ แตเ่ มอ่ื ถงึ วาระกรรมของตนทคี่ วร
จะเสวยอยา่ งไร ก็จำ� ตอ้ งเสวยตามรายทางคอื ภพชาตินนั้ ๆ เทา่ ที่ป่มู าเกิด
ในสกลุ ชาวนา ป่กู ไ็ มเ่ สยี อกเสยี ใจ ไม่นอ้ ยเนอื้ ตำ�่ ใจ เพราะปถู่ อื ว่าปมู่ าเกิดตาม
วาระกรรมของป่เู อง ปจู่ งึ ไม่ตำ� หนติ เิ ตยี นบดิ ามารดาผใู้ ห้กำ� เนดิ ตลอดญาตมิ ติ ร
พน่ี อ้ งทเี่ กดิ ร่วมและใกลช้ ดิ สนทิ กนั ว่ามาให้โทษปู่ มนั เป็นกรรมของใครของเรา
ดงั ธรรมทา่ นสอนไว้ไม่มผี ิด ไม่มีท่ีคดั ค้าน ปยู่ อมรบั ธรรมทา่ นอย่างซ้งึ ใจไมม่ ี
วนั ถอนเลย

(มคี นแทรกถามในเวลาเดยี วกันอกี เยอะแยะ แตจ่ ะไมข่ อแยกบุคคล)

248

ถาม

ปู่ กโ็ ลกเขาวา่ สกลุ ชาวนาเป็นสกลุ ตำ�่ น่ี หลานถงึ ไม่อยากให้ปมู่ าเกิด อยากใหป้ ู่
เกิดในสกุลสงู ๆ กวา่ น้ี หลานๆ จะได้ภูมิใจ

ตอบ

ภมู ใิ จบ้าๆ บอๆ อะไร สกลุ ชาวนานน้ั มนั ตำ่� ต้อยทต่ี รงไหน คนทง้ั โลกไดอ้ าศยั ข้าว
ในทอ้ งนาของชาวนาตลอดมาจึงพยุงชีวิตร่างกายมารอดมิใชห่ รือ ท่ีถูกตาม
ความจริงควรชมเชยว่าสกุลชาวนาคือสกุลเล้ียงโลก คือสกุลพ่อสกุลแมข่ อง
มนุษย์ท้ังโลก ด้วยความเป็นคนกตัญญูรูบ้ ุญรูค้ ุณของสิ่งเลี้ยงดูของผู้เลี้ยงดู
แล้วสกุลชาวนาน้ันต่�ำท่ีตรงไหนลองวา่ มาซิ งานในโลกน้ี งานอะไรจะทุกข์
ล�ำบากยิ่งกวา่ งานท�ำนา คราด ไถ ตกกล้า ปักดำ� เก็บเกย่ี ว รักษานาด้วยการ
เปดิ น้�ำ ปดิ น้�ำ ท�ำคลองส่งน�้ำ ไม่ไดห้ ลับต่ืนลืมตาตลอดฤดูกาลท�ำนา นับแต่
เรมิ่ ลงคราดไถจนถงึ ตถี งึ ฟาดนวด ตลอดขนขนึ้ ใสย่ งุ้ ใส่ฉางอนั เป็นวาระสดุ ท้าย
แหง่ มหนั ตทกุ ขข์ องสกลุ ชาวนา ใครจะอดจะทน ขยันหมน่ั เพยี ร บกึ บึนยิง่ กว่า
ชาวไร่ชาวนาชาวสวนเล่า งานใดท่ีดีเดน่ พอจะน�ำมาคุยอวดงานท�ำนา ท�ำไร่
ท�ำสวน การเพาะปลูกตา่ งๆ ซ่ึงลว้ นเป็นงานท่ีต้องใชค้ วามอดความทนความ
บกึ บนึ กว่างานใดๆ ของโลกมนษุ ย์ หวิ กย็ อมทน กระหายกย็ อมทน ทกุ ข์ขนาดไหน
กย็ อมอดยอมทน หลังสู้ฟา้ สู้ฝน หนา้ สตู้ มสู้โคลน ทนรอ้ นทนหนาว ทนแดด
ทนฝน ชนิดตกนรกท้ังเปน็ กว่าจะได้ขา้ วเปลือกเผือกมันมาเลี้ยงคนทั้งโลก
ร่างกายแทบบรรลัย จิตใจเหยี่ วห่อชนิดพูดไมอ่ อกบอกไมถ่ ูกทั้งส้นิ แลว้ จะไป
ชมใครผูใ้ ดวา่ เก่งกวา่ พวกชาวไรช่ าวนาเหล่าน้ี จะควรต�ำหนิวา่ ชาวนาเป็น
สกลุ ตำ่� ทตี่ รงไหน ถ้าตำ� หนวิ า่ เขาตำ่� จรงิ เราคนสกลุ สงู และสงู ๆ กอ็ ย่ากนิ ข้าวและ
เผอื กมนั ของเขาซิ มนั จะเสยี เกยี รตขิ องคนลมื ตนเย่อหยง่ิ ปล่อยใหต้ ายเสยี จะได้
ไม่หนกั โลกของชาวนาทหี่ าข้าวมาใหก้ นิ กนิ แล้วไมร่ จู้ กั บญุ คณุ ยกย่องสง่ เสรมิ กนั
นี่คือมนุษยป์ ระเภทลืมตัวม่ัวความเยอ่ หยิ่งจองหองล�ำพองตน อย่าถือมาเปน็
อารมณใ์ หห้ นกั ใจ จงถอื ท่านผ้ดู มี าเปน็ คตติ วั อยา่ ง จะไมเ่ สยี ทางเดนิ เพอื่ ความ
เป็นคนดขี องโลกทยี่ งั ต้องการคนดอี ย่มู ากมาย ถา้ มแี ต่คนประเภทลมื ตวั มว่ั สมุ
กบั สิ่งท�ำลายสงั คม โลกตอ้ งโกลาหลวนุ่ วายและฉิบหายวายป่วงไดไ้ มส่ งสยั

249

ถาม

เทา่ ท่ีปู่มาเกิดในสกุลชาวนาในชาตินี้ ปูพ่ อใจอยูห่ รือ มองๆ ดูปู่แลว้ ไม่เห็น
ทะเยอทะยานกับอะไรน่ี มากราบเมื่อไร ฟังปู่เทศนโ์ ปรดทีไรเห็นมีแตค่ วาม
ยม้ิ แย้มแจ่มใส เมตตาสงสารลกู หลานตลอด จงึ คดิ ในใจอยากกราบถามบ้างวา่
ป่ยู งั อยากเกิดในสกุลสูงกว่าสกุลชาวนาอยูห่ รือเปลา่

ตอบ

คราวเป็นฆราวาสมันก็คิดบ้าๆ เหมือนโลกตื่นลมเขาเหมือนกันว่าตนเป็น
ลกู ชาวนา วาสนาน้อย คดิ อยากเปน็ เจ้าเป็นนายกบั เขาเหมือนกนั อย่างน้อย
ไดเ้ ปน็ ครูสอนนักเรียนก็ยังดี แตเ่ ราคนจนหาเลี้ยงแม่เลี้ยงนอ้ ง พอรูส้ ึกตัววา่
มฐี านะยากจน ไม่มเี วลาเรยี นและไมม่ ีทนุ เรียนหนังสอื ดังนี้แล้วก็หยดุ คิดหยดุ
กังวลใจกับเรื่องน้ี พอมาบวชปฏิบัติธรรมไปเรื่อยๆ ความรูส้ ึกกับธรรมเริ่ม
ซึมซาบเข้าถึงกันวันละเล็กละนอ้ ย ความท่ีเคยคิดวา่ ตนเป็นคนอาภัพวาสนา
เปน็ ลกู ชาวนากค็ อ่ ยๆ หายไปๆ จนกลายเปน็ ความร้สู ึกวา่ จะเกิดในสกุลใด
ก็คือสกุลมนุษยท์ ่ีต้องตะเกียกตะกายหาเลี้ยงปากเล้ียงท้องเพื่อความ
อยรู่ อดเหมือนๆ กนั ไปเร่อื ยๆ ตราบเทา่ ทุกวันน้ีซ่งึ แก่มากแล้ว มนั เลยมี
ความรสู้ กึ ไปคนละโลก และรสู้ กึ ไปในแงท่ โ่ี ลกเขาไม่ค่อยคดิ หรอื ไมค่ ดิ กนั
เสียแลว้ ทกุ วนั น้ี

ถาม

คิดอย่างไรล่ะปู่ คณะหลานอยากฟัง ปู่เมตตาด้วย

ตอบ

เพยี งแต่ธาตขุ นั ธ์ซงึ่ รบั ผดิ ชอบมาแตว่ นั เกดิ ร้เู ดยี งสาภาวะเรอ่ื ยมาแต่ตน้ ภพชาติ
พอมาถงึ เดย๋ี วนมี้ นั กร็ บั ผดิ ชอบกนั ไม่ไดอ้ ย่แู ลว้ วา่ ไม่ใหห้ กให้ลม้ มนั กห็ กกล็ ม้
ก็ซัดก็เซก็หกคะเมนเทนเท่ให้เห็นอยู่ทกุ เวลาต่อหนา้ ตอ่ ตา ตอ้ งเปน็ ภาระของ

250

คนอื่นช่วยดูแลรักษา ตลอดอิริยาบถจนถึงวันสุดท้ายคือแตกสลายของขันธ์น้ี
แลว้ จะใหป้ ู่ทะเยอทะยานเหาะเหินเดินเมฆไปยินดีอยากได้สมบัติเงินทอง
สวรรค์วิมานทใ่ี หนอีก ซง่ึ ลว้ นแตเ่ ปน็ อนิจจฺ ํ ทกุ ขฺ ํ อนตฺตา จะพงั ทลายดว้ ยกัน
ทงั้ ส้นิ ทีไ่ หนไม่อยใู่ ต้อำ� นาจของกฎ อนจิ ฺจํ ทุกฺขํ อนตฺตา น้ปี ่ตู อ้ งการและ
ยินดกี ับท่ีน่ันเท่านัน้ ทกุ วันน้ี

ถาม

ทไี่ มอ่ ย่ใู ต้อำ� นาจของกฎอนจิ จฺ ํทกุ ขฺ ํอนตตฺ านน้ั มนั คอื ทไี่ หนละ่ ปู่ หลานกอ็ ยากไป
เหมือนกนั น่ี

ตอบ

เพียงแต่บอกใหไ้ หว้พระสวดมนต์ภาวนาบา้ ง อยา่ งน้อยเวลาจะหลับนอน
ยงั พากนั ขเี้ กยี จ ก็ ทน่ี นั่ ทไ่ี ม่มกี ฎ อนจิ จฺ ํ ทกุ ขฺ ํ อนตตฺ า เข้าไปยดึ ครองนนั้ ไมใ่ ช่
ทีเ่ ปน็ ที่บรรจุคนข้ีเกยี จ พระเณรเถรชี คหบดี ข้ีเกียจนี่ ถา้ หลานๆ ยงั ขนื ขี้เกียจ
ไหวพ้ ระสวดมนต์ ให้ทานรกั ษาศลี เจริญเมตตาภาวนาอยู่ กจ็ ะไปเกิดเรื่องกับ
สถานทแ่ี ละผคู้ นในทนี่ นั่ เขา้ อกี กจ็ ะยงุ่ กนั ใหญ่ ฉะนนั้ จงพากนั พยายามปรบั ตวั
ปรับใจใหเ้ ขา้ สู่ศีล สู่ธรรม ขจัดความข้ีเกียจข้ีครา้ นออกโดยล�ำดับกอ่ นค่อย
พิจารณากนั ใหมใ่ นขัน้ ต่อไป

ถาม

ค�ำว่า ท่นี น่ั ปูไ่ มเ่ ห็นบอกหลาน เห็นบอกแต่จะไปทะเลาะกบั ท่แี ละคนในทน่ี ่ัน
อย่างเดียว ส่วนท่ีนั่นคือที่เชน่ ไร ปู่ยังไม่บอกน่ี หลานก�ำลังกระหายอยากฟัง
โปรดด้วยปู่

251

ตอบ

คือ พระนิพพานอยา่ งไรละ่ หลาน ไมม่ ีสกุลใดเลิศประเสริฐกว่าสกุลคือ
พระนิพพานน้ี ปูจ่ ึงตอ้ งการสกุลน้ีอย่างหนักเร่ือยมา แต่ตอนนี้ขันธป์ ู่
แก่มากแลว้ ใจปกู่ ค็ งจะแก่ชราเช่นขนั ธ์กระมงั ใจจงึ หมดความอยากความ
ต้องการใดๆ ทงั้ สน้ิ รวมทง้ั ทตี่ วั เคยตอ้ งการมากๆ นด้ี ว้ ย ทกุ วนั นป้ี ไู่ ม่อยาก
อะไร ยงั มชี วี ติ อยปู่ ่กู ไ็ มอ่ ยาก ตายไปเสยี ป่กู ไ็ มอ่ ยาก ไปนพิ พานเสยี ป่กู ไ็ ม่อยาก
ใจมันหมดความอยากใดๆ เสียแต่ยังไมไ่ ด้กินไดด้ ื่มแล้วเวลานี้ จะวา่ ถูก
หรอื ผดิ ป่กู พ็ ดู ตามความจรงิ ให้หลานๆ ฟัง จงพากนั ฟงั และพจิ ารณาดว้ ยดนี ะ

(ปรากฏว่าหลานๆ ของป่เู งยี บเชยี บไปตามๆ กนั ดอู าการอายป่มู าก ไม่คดิ วา่ จะ
ได้ยนิ คำ� นข้ี นึ้ มา อายทถี่ ามทา่ นแบบเดก็ ๆ เกนิ ไป ป่เู หน็ ทา่ ไมส่ นทิ ใจ จงึ หาอบุ าย
พูดเลียบๆ เคียงๆ ไปทางอ่ืนเสียบา้ งเพ่ือเปล่ียนรสเปลี่ยนชาติ แล้วหลานๆ
ก็วกกลับไปสกุลชาวนาของปูอ่ ีกเพราะยังไม่หายข้องใจ ที่ปู่เคยเปน็ คนทุกข์
ล�ำบากมาแตเ่ ปน็ ฆราวาส ไมน่ ่าจะเป็นผูท้ รงศีลทรงธรรมอันล้�ำเลิศอย่างน้ี
แตท่ ำ� ไมปจู่ งึ เลิศประเสริฐ เป็นท่เี คารพเลอื่ มใสของปวงชนมากมายนัก)

ถาม

ถ้าอย่างนน้ั คำ� ว่าสกลุ สงู หรอื ตำ่� กไ็ ม่มปี ัญหาหรอื อปุ สรรคกบั นสิ ยั วาสนาบารมี
ของมนุษย์และสัตวท์ ั่วไตรภพซิใชไ่ หมปู่

ตอบ

ใช่ คนเปน็ คน สตั ว์เป็นสตั ว์ คนดเี ป็นคนดี คนชวั่ เปน็ คนชวั่ คนบญุ เป็นคนบญุ
คนบาปเป็นคนบาป หากสับปนระคนกันในหมู่มนุษย์และสัตว์ท่ัวไตรภพ
มาดั้งเดิม ไม่มใี ครหรือส่ิงใดลบลา้ งได้ เพราะนน่ั เปน็ กฎแหง่ กรรมประจำ�
สัตวโ์ ลกมาดงั้ เดมิ ท่านจึงสอนไม่ให้ประมาทกันและกนั เพราะคำ� วา่ กรรม
เปน็ สง่ิ ละเอยี ดสขุ มุ มากเกนิ กว่าสตปิ ัญญาธรรมดาและความร้วู ชิ าของสามญั ชน

252

ทว่ั ๆ ไปจะพสิ จู นใ์ ห้ถกู ตอ้ งหรอื ตรงตามความจรงิ แหง่ กรรมนน้ั ๆ ได้ เรอื่ งเหล่านี้
ลึกลับมากส�ำหรับสามัญชนทั่วๆ ไป มีพระพุทธเจา้ และพระอรหันต์เท่าน้ัน
สามารถพิสูจนส์ าเหตุแห่งกรรมและผลกรรมน้ันๆ ได้ ดังพระพุทธเจ้าทุกๆ
พระองค์แสดงไว้เป็นแบบเดียวกันอยา่ งตายตัวตามหลักความจริงวา่ บาปมี
บญุ มี นรกมี สวรรคม์ ี นพิ พานมี นานแสนนานกลี่ า้ นกปั นบั ล้านกลั ป์ เรยี งตาม
ล�ำดับของพระพุทธเจ้าท่ีมาตรัสรูแ้ ต่ละพระองค์เรื่อยมาจนถึงพระพุทธเจ้า
สมณโคดม องค์ปัจจบุ นั ของชาวพทุ ธเรา สัตว์โลกก็ยงั ไม่มรี ายใดยอมรับว่ามี
วา่ เปน็ ตามน้นั ด้วยการรกู้ ารเห็นประจักษ์ตน ทง้ั นเี้ พราะถูกกิเลสตวั มดื มดิ ปดิ
ทวารมนั ปิดหปู ดิ ตาปิดใจไว้อยา่ งมิดชิด เหมอื นคนตาบอดหหู นวกไม่สามารถ
สัมผัสรับรู้ส่ิงที่มีอยู่ทั้งหลายด้วยตาด้วยหูท่ีบอดหนวกของตนได้ นอกจาก
โดนเอาๆ แลว้ ลบู คลำ� ไปตามประสาของคนตาบอด ไมม่ อี ะไรร้แู ละแยบคายไป
กวา่ นนั้ ดงั คนตาบอดโดนตน้ ไม้หรอื ต้นเสา หวั ตอ เปน็ ตน้ เจบ็ ไปเปล่าๆ ไมม่ ที าง
มองเหน็ และเขด็ หลาบได้ ตกไปกโ็ ดนอกี เจบ็ อกี อย่รู ำ�่ ไปเพราะตาไมเ่ หน็ จะเอา
อะไรมาแก้ไขการโดนน้ันวา่ จะไม่ให้โดนอีกในกาลตอ่ ไป สัตว์โลกโดนทุกข์
โดนบาปกรรมทั้งหลายท่ีตนเขา้ ใจว่าไม่มีก็เชน่ เดียวกัน ทั้งๆ โดนทกุ ขก์ ม็ อง
ไม่เหน็ ทกุ ขแ์ ละบาปทโี่ ดนว่ามาจากสาเหตอุ นั ใด เพราะไมม่ ปี ัญญาธรรมมาแก้
ใหเ้ ห็นและหลุดไปได้ จ�ำตอ้ งยอมรบั ทกุ ขก์ นั อยรู่ �่ำไป

ถาม

ถ้าอย่างนั้นท่ีเขาวา่ บาปไมม่ ี บุญไม่มี นรกไมม่ ี สวรรคไ์ ม่มี ตายแล้วสูญ
สัตว์ตายแล้วไม่ไดเ้ กิดอกี ต่อไป น่ันกเ็ พราะกิเลสปิดตาปิดใจเขาละซิปู่ เขาจึง
พูดปฏิเสธสง่ิ ท่ีมอี ยูเ่ หล่านนั้ ซง่ึ พระพุทธเจ้าองคเ์ อกตรสั ไวไ้ ดล้ งคอ

ตอบ

ใช่ ถูกกิเลสปิด ธรรมท่านมิไดป้ ิด ท่านเปิดเผยทุกส่ิงทุกอยา่ งตามความมี
ความเป็น ทา่ นไมล่ บลา้ ง ท่านยอมรับสิ่งมีอยู่ทุกสิ่งทุกอยา่ งโดยตลอดท่ัวถึง

253

มาตามหลักแห่ง สวากขาตธรรม ท่ีวา่ ตรัสไวช้ อบแลว้ ๆ ไมม่ ีอะไรเปน็ ปัญหา
ที่ท�ำให้มีให้เกิดปัญหานั้นคือกิเลสท้ังส้ินตา่ งหากเปน็ ตัวสร้างปญั หาใส่หัวใจ
สัตวโ์ ลก หลานจงเข้าใจเสียแต่บัดน้ี จะไดห้ มดปัญหาที่กิเลสเส้ียมสอนให้คิด
ให้ว่า วา่ ธรรมเป็นผ้สู รา้ งปัญหา ธรรมสรา้ งเหตกุ ารณ์ตา่ งๆ ธรรมเป็นผ้สู รา้ งทกุ ข์
บนหัวใจสัตว์โลก ความจริงแลว้ มันคือกิเลสตัวแสนปลิ้นปล้อนหลอกลวงและ
ต้มตุ๋นตัวฉกาจฉกรรจ์ตา่ งหาก เป็นตัวสร้างปญั หาให้ยุง่ เหยิงวุ่นวายไมม่ ีจบ
มสี น้ิ ลงไดจ้ ากหวั ใจสตั วโ์ ลก หมดปัญหานส้ี ร้างปญั หานน้ั ขนึ้ มา หมดทกุ ขน์ น้ั แล้ว
สรา้ งทกุ ข์นข้ี นึ้ มา ไม่มคี ำ� ว่าหยดุ หย่อนผ่อนตวั และพกั งานของกเิ ลส จอมปราชญ์
ผู้เห็นเลห่ ์เหล่ียมกลมารยาของมันจึงก�ำจัดใหห้ มดส้ินไปจากใจ และต�ำหนิ
ประจานมนั ใหโ้ ลกไดท้ ราบและตนื่ ตวั ตนื่ ใจแก้ไขต้านทานความเลวร้ายของมนั
เรอื่ ยมา จนถึงจอมปราชญ์องคป์ จั จบุ ันคอื สมณโคดมของชาวพุทธเรา

ป่ถู าม

คณะหลานๆ ยงั ชอบกินเหลา้ กนั อยู่หรือทุกวันน้ี

ตอบ

กินอยูบ่ า้ งเป็นบางคร้ังบางคราวปู่ แตไ่ มก่ ินมากและไม่กินตลอดไป กินเพียง
เพือ่ สมคั รสมานใจของหมเู่ พื่อนและสงั คมเทา่ นั้น ไม่ถงึ กับติดมันปู่

หลวงปู่

ปขู่ อถามหลานทเี่ ปน็ กันเองบ้าง คงไม่โมโหใหป้ กู่ ระมัง

หลาน

ถามเลยปู่ พวกหลานไม่นกึ โมโหให้ปแู่ หละ นอกจากอาจนึกขบขันและละอาย
ตวั เองในบางตอนทีถ่ กู ปูส่ บั เขกเอาบ้างในฐานะปูก่ ับหลาน

254

หลวงปู่

ปูจ่ ะขอถามเล็กน้อยเท่านั้นว่า เด็กๆ เขาไมก่ ินเหล้า ผูห้ ญิงที่รักศักดิ์ศรีของ
กลุ สตรตี ามหลกั ประเพณปี ระจำ� เมอื งไทยเรา เธอไม่คดิ อตุ รกิ ินเหลา้ กนั เหมอื น
ผูห้ ญิงจรวดสมัยปจั จุบันนี้ และคนท่ีเขาไมก่ ินเหลา้ ที่กลา่ วมาเหลา่ น้ี หลานๆ
ยอมรบั วา่ เขาเปน็ คนดนี ่ารัก นา่ เอน็ ดู นา่ นบั ถือ น่าเคารพไหม

หลาน

ยอมรับทั้ง ๓ - ๔ กระทงเลยปู่ แต่นา่ หมนั่ ไส้ผหู้ ญิงท่ีชอบอตุ ริเป็นนกั เลงโต
ชอบกินเหลา้ เอาเหล้าประดับเกยี รติ ชอบหารบเรา้ เยา้ แหย่ผชู้ ายอันเปน็ การ
ขายหนา้ สกลุ ราวกบั สนุ ขั หน้าเดอื น ๑๑ - ๑๒ (ทางภาคอีสานว่า สนุ ัขเดือน ๙
ซ่ึงเปน็ หน้าสุนัขคะนอง) หมดยางอายไร้คุณค่า ไมน่ ่ารักไม่นา่ เอ็นดูบา้ งเลย
นอกจากชวนหม่นั ไส้และทเุ รศ

หลวงปู่

เอาละ ป่ไู ม่ตำ� หนผิ หู้ ญงิ ฝา่ ยเดยี ว เพราะผชู้ ายกม็ ใิ ช่เทวบตุ รอตุ ตมะมาจากไหน
ผชู้ ายกเ็ ปน็ คนๆ หนงึ่ เช่นเดยี วกบั ผ้หู ญงิ นนั่ แล ผ้ชู ายผดิ ไมด่ ที ตี่ รงไหน ป่ขู อพดู
ถา้ หลานๆ ไมโ่ มโหนะ ผู้ชายก็น่าหม่ันไส้ถ้าจะหม่ันนะ แต่ปู่ไม่หม่ันนอกจาก
สงสารท่ีเหน็ ผดิ ไป

หลาน

พดู เลยปู่ หลานๆ บอกป่แู ล้วว่าจะไม่โมโห นอกจากนึกเสยี วๆ เพราะกลัวโดน
แผลเป็นเขา้ เท่านั้น

หลวงปู่

หลานๆ เคยเหน็ พอ่ แม่ของเดก็ ทงั้ แผน่ ดนิ นำ� สรุ าบาร์เบยี ร์ เครอื่ งดมื่ ของมนึ เมา
มากรอกปากลกู ๆ ป้อนลูกทีเ่ ริ่มเกิดใหม่ไหม

255

หลาน

ไม่เคยเหน็ เลยปู่

หลวงปู่

เมอื่ ไม่เคยเหน็ ลกู ๆ กค็ วรยอมรับว่าทา่ นเป็นพ่อเปน็ แมท่ ีด่ ีและฉลาดของคน
ของเด็ก ๑๐๐% โดยแท้ ไมก่ ลา้ น�ำสิ่งไมด่ ีสิ่งจะท�ำให้เสียเด็กเสียคนเข้ามา
กลำ�้ กรายลกู ๆ เลย ส่วนพวกเราทเี่ จรญิ เตบิ โตมา แล้วไปเทยี่ วเสาะแสวงหากิน
หาด่ืมเคร่ืองดองของมึนเมา ซึ่งท�ำลายจิตใจธาตุขันธแ์ ละคุณคา่ ของมนุษย์
ตลอดหนา้ ที่การงานใหด้ ้อยลงและเสียไป จนกลายเป็นคนไรค้ า่ ไมน่ ่านับถือ
และปรารถนาของสุภาพชนทั่วไปน้ัน เปน็ คนที่น่าต�ำหนิทีเดียว วัยปู่เปลี่ยน
มานานและมากจนแกข่ นาดนแ้ี ลว้ แตใ่ จยงั ไม่เคยเปลยี่ นจากการตำ� หนคิ นขเี้ หล้า
เมาสรุ า คนสบู ฝน่ิ กินกัญชายาเสพติดเลย ยงั คงตำ� หนิอยู่อยา่ งเดิม

หลานจึงควรระลึกค�ำพูดของปู่ไว้ภายในใจและพากันน�ำไปปฏิบัติตามบา้ ง
หลานจะเป็นคนเต็มตวั โดยหลักธรรมชาติ ไมต่ อ้ งมีอะไรมาเสกสรรให้ดเี พราะ
สงิ่ นัน้ ใหด้ ีเพราะสง่ิ น้ี ดงั เขาเสกสรรกันเกล่ือนแผ่นดนิ เช่น เสกสรรปั้นยอวา่
คนกินเหลา้ มันกล้าหาญดี ไมก่ ลัวใคร ท้ังๆ ที่เคยข้ีขลาดหวาดกลัวเปน็ นิสัย
มาแต่ก�ำเนดิ น่นั ถา้ เป็นหมาก็เปน็ หมาท่ีไมร่ จู้ กั เสือ มนั จะตอ้ งตายเพราะเสอื
กินหวั มนั ถา้ เปน็ คนก็เปน็ คนทไี่ ม่รู้จกั ตะบอง ปนื มีด คนนั้นจะตอ้ งตายเพราะ
ตะบองเพราะอาวุธโดยแท้ไม่สงสัย คนเมาเหล้ากลา้ หาญก็เปน็ คนประเภท
หมาไม่รู้จักเสือน่ันแล จึงควรฟงั ค�ำสอนของปู่บา้ ง การฟงั ความอยากความ
ทะเยอทะยานไม่มีขอบเขตของตนก็เคยฟังและท�ำตามมันมามากตอ่ มากแลว้
ผลดไี มเ่ ห็นมี นอกจากผลชัว่ ติดตวั และน่าตำ� หนิอยตู่ ลอดไป แม้ตายไปแลว้ ยงั
ไม่มีใครขุดคุ้ยขึ้นมาชมเลย

256

ถาม

กินเหล้ามันเปน็ บาปหรือปู่ ปจู่ งึ ไม่อยากใหห้ ลานกินกัน กลวั หลานจะเป็นหมา
ไมร่ ู้จักเสืออย่างนน้ั หรือ

ตอบ

การกนิ เหลา้ หรอื ของมนึ เมาตลอดสงิ่ เสพตดิ และเสยี คนนน้ั มนั จะเป็นบญุ พาคน
ให้ดแี ละพาไปสวรรค์นพิ พานอย่างไรกนั นอกจากเป็นบาปหาบหามไฟนรกมา
เผาตนและครอบครัวตลอดผูเ้ กี่ยวข้องโดยล�ำดับเท่าน้ัน ยังจะพากันนึกและ
รอคอยใหส้ รุ ายาเมาพาเปน็ คนดแี ละพาไปสวรรคน์ พิ พานอย่หู รอื จอมปราชญ์
ทงั้ หลายท่านตำ� หนเิ ป็นเสยี งเดยี วกนั มาแตก่ าลไหนๆ ว่า การกินเหลา้ เปน็ บาป
ไม่มีชิน้ ดีท่ีน่าชมเชยบ้างเลยเท่าน้ัน

ฉะน้ัน หลานจงพากันเขา้ ใจตามท่ีปูอ่ ธิบายให้ฟงั ดว้ ยความเมตตาสงสารน้ี
หลานๆ ฟังเสยี งใครๆ ก็ฟงั มามากต่อมากและทำ� ตามเขาจนเสยี คน บางราย
จนเป็นเศษมนษุ ย์หมดคณุ ค่าสาระโดยประการทงั้ ปวงไปเลยกม็ ี แต่บดั นตี้ ่อไป
จงพากนั ใชค้ วามพนิ จิ พจิ ารณาฟังเสยี งปู่ และนำ� ไปเทยี บเคยี งกบั คำ� พดู ทง้ั หลาย
ที่เคยไดย้ ินไดฟ้ ังมา จะมีแง่ผิดถูกหนักเบาตา่ งกันอย่างไรบา้ ง แล้วเลือกเฟ้น
นำ� ไปปฏบิ ตั ิ เพราะลมปากของป่เู ปน็ เสยี งของกระแสธรรมทอี่ อกมาจากพระทยั
ทบ่ี รสิ ทุ ธขิ์ องพระพทุ ธเจา้ ผดิ กบั ลมปากทกี่ เิ ลสราคะตณั หาผลติ หรอื ปรงุ ใหก้ นิ
ใหพ้ ูดออกมาอยู่มาก ทั้งมเี หตมุ ผี ลผิดกันราวฟา้ กบั ดิน

257

ถาม

ทำ� ไมปู่ สมยั นคี้ นจงึ ชอบเอาเหล้าประดบั เกยี รตใิ นสงั คมนอ้ ยใหญ่ แมส้ งั คมเดก็
กม็ เี หล้าออกเปน็ เจ้าหนา้ เจา้ ตาไมม่ เี วน้ ไปเสยี แล้ว เดก็ กินแล้วเมาทะเลาะและ
ตกี นั อกึ ทกึ เหน็ ตำ� ตามาแล้ว นา่ ทเุ รศจรงิ ๆ แล้วกอ็ ดคดิ ถงึ ผ้ใู หญ่ทง้ั หลายและ
ผ้ปู กครองบ้านเมืองไม่ได้วา่ กินเหล้ากันเพอื่ ประโยชนอ์ ะไร และปกครองแบบ
ไหนกันบา้ นเมืองจึงเต็มไปดว้ ยส่ิงเลวรา้ ย คนเลวรา้ ยเกล่ือนกลาดระบาดไป
ทุกแหง่ ทกุ หน ไม่วา่ บ้านนอกในเมือง ผใู้ หญ่ผ้นู ้อย ปญั ญาชนและคนโง่เขลา
มันพอๆ กนั เวลาน้ี

ตอบ

การกินเหล้ามันท�ำให้คนลืมความทุกข์ ความจน ความโง่ ความมีหนี้สิน
พะรงุ พะรงั และภาระตา่ งๆ ได้บา้ งในขณะทเ่ี มาสรุ า ซงึ่ กำ� ลงั หน้าหนาหนา้ ชา
หมดความอาย จงึ แสดงกริ ยิ าและคำ� พดู ขวางโลกออกมาในท่ามกลางฝงู ชน
ทุกช้ันได้อยา่ งเต็มกิริยาและเต็มปาก ไมก่ ระดากอายกับเรื่องปกติท่ีเคย
มีในตวั เช่น เคยเห็นคนทุกข์ เป็นตน้ มาเป็นคนมีสขุ เปน็ คนมัง่ มี เปน็ คน
ฉลาดรทู้ กุ สง่ิ ทกุ อยา่ ง มที กุ สงิ่ ทกุ อย่างทโี่ ลกรแู้ ละมกี นั วาดลวดลายออกมา
อย่างเตม็ ตวั ไม่กลวั ใครจะตำ� หนติ เิ ตยี นและทำ� ลายเพราะไม่มสี ติ ความจรงิ
แล้วก็คือการระบายทุกขข์ องคนเมานั่นแล ด้วยเหตุเหล่าน้ีเป็นส่วนมาก
ท�ำให้คนชอบดืม่ สุรา

ส่วนผลดที เี่ กดิ จากการดมื่ สรุ าอย่างแท้จรงิ นนั้ ยงั มองไมเ่ หน็ สำ� หรบั คนตาฝา้ ฟาง
ดังปนู่ ้ี ถ้าจะหาทางออกวา่ ด่ืมสรุ าแลว้ ทานอาหารไดด้ ี ทานไดม้ าก ร่างกายมี
กำ� ลังอย่างน้ี ค�ำตอบกจ็ ะตามมาวา่ ใครจะเป็นนักกินและกินไมเ่ ลอื ก กินไม่อัด
ไมอ่ นั้ กินไม่หยดุ ไมถ่ อย กินได้ทกุ สงิ่ ทกุ อยา่ ง กินได้ทกุ เวลานาที กินจ๊บุ ๆ จบิ๊ ๆ
กินทั้งกลางวันกลางคืน ปากท�ำงานเคี้ยวกลืนไม่มีว่างย่ิงกว่ามนุษย์ จนเงิน
เกล้ียงกระเป๋าเพราะกินไม่มีประมาณความพอดีเขา้ ไปแอบซ่อนได้ ไมจ่ �ำต้อง
เท่ียวหายาบ�ำรุงธาตุ มีสุรา เป็นต้น มาบ�ำรุงบ�ำเรอมัน เพราะความกินของ
มนษุ ย์เป็นนำ�้ ลน้ ฝ่งั อย่แู ลว้ นหี่ ากถามมาปกู่ ต็ อบไปตามประสาพระแก่ รา่ งกาย
แมจ้ ะเอาอะไรในแดนโลกธาตมุ าบ�ำรงุ มนั ก็ไม่เหลียวแล มีแตแ่ ยท่ า่ เดยี ว

258

ถาม

ทำ� ไมป่พู ดู เรอื่ งคนเมาสรุ าไดอ้ ย่างน่าขบขนั นา่ หวั เราะจรงิ ๆ ทง้ั ทปี่ ่ไู ม่ใชค่ อสรุ า
มากอ่ น ปูน่ ท่ี ง้ั นา่ รกั ทัง้ น่าเคารพเลอื่ มใสมากทีเดยี ว หลานๆ รักปู่มาก

ตอบ

ปูก่ ็รักเมตตาลูกหลานเหมือนกัน จึงไดพ้ ูดในฐานะลูกหลานสูก่ ันฟังนี่แหละ
อยา่ วา่ แต่ปทู่ ไี่ มใ่ ชค่ อสรุ าทพ่ี ดู เรอื่ งสรุ าและคนเมาสรุ าได้เลยหลาน คนทงั้ บ้าน
ทั้งเมืองกระทั่งเด็กๆ ที่เขาไมด่ ่ืมสุรา เขาก็พูดเรื่องโทษของสุราและโทษของ
คนเมาสุราได้ เพราะเร่ืองพรรคน์ ้ีมันทิ่มหูแทงตาท�ำลายจิตใจคนอยู่ทุกแห่ง
ทกุ หนและทกุ เวลำ�่ เวลา ใครๆ กพ็ บกโ็ ดนอยทู่ วั่ ไป เปน็ แต่เขาไมพ่ ดู เท่านน้ั เอง
เพราะเออื มระอาทจี่ ะพดู ใหเ้ สยี นำ�้ ลายเปล่าๆ ไมเ่ กดิ ประโยชน์ นอกจากผลเสยี
จะตามมาจากพวกกนิ ยาพษิ ไมเ่ บอื่ นเ้ี ท่านนั้ ใครๆ จงึ เกบ็ ไวภ้ ายในแบบร้กู นั เอง
โดยไมต่ อ้ งแจกแจง

ถาม

คนมอี ำ� นาจกบั คนมีวาสนานีต้ า่ งกันหรือเหมอื นกนั ปู่ เราทงั้ หลายเคยไดย้ ินจน
ชนิ หูชนิ ใจว่าคนมอี �ำนาจ คนมีวาสนา หรอื คนมอี ำ� นาจวาสนา แตไ่ ม่ทราบว่า
มีความลึกต้ืนหนาบางกว่ากันอย่างไรบา้ ง กราบขอความเมตตาปู่อธิบายให้
หลานๆ ฟังบา้ งพอเข้าใจและเป็นแนวทางความคดิ และการปฏิบัติตอ่ ไป

ตอบ

คำ� ว่า อำ� นาจ ตามหลกั ธรรมแลว้ เป็นกิง่ ก้านออกมาจากวาสนา คนมวี าสนา
บารมีมักเปน็ คนมีความดิบความดี ไดเ้ ป็นใหญเ่ ปน็ โต เปน็ เจ้าเปน็ นายมียศ
สูงสง่ ตามล�ำดับ และมีอ�ำนาจสั่งการสั่งงานไดต้ ามหนา้ ที่และกฎข้อบังคับ
กฎหมายบ้านเมอื ง นท่ี ่านว่าคนมอี ำ� นาจวาสนาตามจารตี ประเพณขี องปราชญ์
ท่ีท่านด�ำเนินและทรงกันมา ผู้อยูใ่ ต้บังคับบัญชาอยูใ่ ตร้ ม่ เงาวาสนาบารมี

259

ก็รม่ เย็นท่ัวหน้ากัน คนที่มีอ�ำนาจวาสนาตามหลักธรรมตัวเองก็สงบชุม่ เย็น
กริ ยิ าอาการทแี่ สดงออกมสี งา่ ราศี ไม่อาภพั อบั เฉา ผนู้ ้อยกเ็ คารพรกั ทงั้ ต่อหนา้
ลบั หลงั ไมพ่ ากนั ตงั้ ขอ้ รงั เกยี จเดยี ดฉนั ทแ์ ละซบุ ซบิ ๆ กนั ประชาชนคนธรรมดา
มองเห็นก็เย็นตาเย็นใจ อยากเข้าใกลช้ ิดสนิทสนม ไมเ่ ปน็ แบบสุภาพชนเจอ
คนข้เี มา

หลานๆ จงสรา้ งตัวเพ่อื เป็นมิตรเป็นมงคลแกต่ วั และผ้อู ื่นด้วยการวางตวั
ประพฤติตนในทางที่ถูกท่ีควร อย่าแสวงหาความดีความเดน่ ด้วยการ
เหยยี บยำ่� ทำ� ลายหวั ใจคน เพราะความประพฤตนิ นั้ ๆ มนั เปน็ ผลรา้ ยแกต่ น
แทนท่ีจะเปน็ ผลดีไปตามความเห่อความคึกคะนองไมเ่ ข้าเรื่องเข้าราว
ของใจ คนเราเสยี คนมามากต่อมากจนไมอ่ าจนบั พรรณนาได้ เพราะความ
สำ� คญั ตนและท�ำตนแบบนี้

คำ� ว่า ความดี คนดี ธรรมเครอ่ื งประดบั โลกใหม้ คี วามสงบร่มเยน็ ปราชญ์ผ้ทู รง
ธรรมและพาดำ� เนนิ ในทางทดี่ มี อี ยปู่ ระจำ� โลก ไมเ่ คยขาดสญู และไมเ่ คยลา้ สมยั
สิ่งเหล่าน้ีและท่านเหลา่ น้ีแลพยุงโลกให้พอดูไดพ้ ออยู่กันได้เรื่อยมา มิใช่
ส่ิงช่ัวคนชั่วเปน็ ผูพ้ ยุงโลกใหร้ ่มเย็น นอกจากท�ำลายโดยถ่ายเดียว หลานๆ
อย่าพากันสงสัยและตื่นตามโลกตัณหาตามืดบอด สุกเอาเผากิน จะล่มจมไป
กับเขาจะว่าปูไ่ ม่บอกไม่เตือน สงสารกลัวไฟเหล่าน้ีจะลุกลามไปมาก จะไม่มี
คนดีพยุงบา้ นเมือง จงึ ได้เตือนไดส้ อนไวพ้ อเปน็ เบรกห้ามลอ้ บ้าง จะไม่พากัน
เหยยี บแต่คนั เรง่ เพอ่ื ลงคลองถา่ ยเดยี ว

เครอื่ งดองของมนึ เมา ยาเสพตดิ ทกุ ประเภท การพนนั ขนั ต่อทกุ อยา่ ง นน่ั คอื
เพชฌฆาตสงั หารทรพั ยส์ มบตั แิ ละมนษุ ย์ให้เสยี ไปโดยถา่ ยเดยี ว อยา่ พากนั
สนทิ เข้าใกล้ชดิ ตดิ พนั กบั มนั เปน็ อนั ขาด ป่ขู อห้าม ปสู่ งสารทเี่ หน็ มนษุ ย์ตาย
ทงั้ เปน็ เหมน็ ทั้งท่ียงั ไมต่ ายมามากต่อมากแลว้ เพราะสิ่งดงั กลา่ วสงั หาร
ทำ� ลาย ปูเ่ กิดมานาน ๘๐ กว่าปแี ล้ว ทราบเร่ืองเหล่านีไ้ ด้ดีพอ จงึ กลา้ พูด
ใหใ้ ครตอ่ ใครและหลานๆ ฟังอย่างไมส่ ะทกสะท้านวา่ จะผิดไป

260

(คนที่มากราบเรียนถามปญั หาหลวงปู่มีมากทั้งหญิงและชาย พระเณร
ขา้ ราชการช้ันและแผนกตา่ งๆ สว่ นมากเขามักเรียกทา่ นวา่ หลวงปูห่ รือปู่
ตามความถนัดใจ จึงกรุณาทราบตามนี้วา่ มิใชค่ นเดียวจ�ำพวกเดียวถาม
มีหลายคนหลายคณะดว้ ยกันและถามตอบเรื่อยมาจนถึงวาระสุดท้าย ปัญหา
จงึ มีแปลกๆ ตา่ งๆ กันไปตามทรรศนะของแตล่ ะรายๆ)

ถาม

ปูค่ รับ คนสมัยนี้ไมว่ า่ เด็กและผู้ใหญ่ การเก็บรักษาและการใชจ้ ่ายไปตาม
ความจำ� เป็นทเ่ี รยี กว่าเหตผุ ลพาใหเ้ กบ็ ให้จ่ายรสู้ กึ ว่ามนี ้อยเตม็ ที จะมกี จ็ �ำพวก
คนเฒ่าคนแกท่ คี่ นสมยั ปัจจบุ นั ตำ� หนวิ า่ หวั โบราณเท่านนั้ ชอบเกบ็ รกั ษา ไมค่ อ่ ย
จ่ายกับอะไรอยา่ งง่ายดาย แตค่ นสมัยน้ีการเก็บรักษามีน้อยมาก แตก่ ารจ่าย
รู้สกึ มากจนกลายเป็นความสรุ ยุ่ สรุ า่ ย ไม่นำ� พากบั สมบตั ิส่ิงของมากกวา่ ความ
ฟงุ้ เฟ้อเห่อเหมิ การเทยี่ วกเ็ กง่ ทกุ สง่ิ ทกุ อยา่ งทเ่ี ป็นความหายนะมกั สนใจ ใฝใ่ จ
ชอบทำ� ในส่ิงนนั้ ๆ จนเปน็ นิสยั ดูวา่ ถ้าไม่ไดท้ ำ� อยูไ่ ม่ได้ ดิ้นรนกระวนกระวาย
ราวกับจะเปน็ จะตายจริงๆ ถา้ ได้ท�ำตามชอบใจแลว้ ดวู ่าสนุกรนื่ เริงเหมือนกับ
สง่ิ นน้ั เปน็ สริ มิ งคลเสยี จรงิ ๆ ทง้ั ทส่ี งิ่ นนั้ เป็นสง่ิ ไมด่ ี จะพาให้เสยี สมบตั เิ งนิ ทอง
และเสียผเู้ สียคน ปู่มีความเหน็ อยา่ งไร ขอนมิ นตโ์ ปรดลูกหลานด้วย เผอ่ื ว่าจะ
มที างเยยี วยาได้ ไม่ลม่ จมฉิบหายไปตามๆ กันท้งั เขาท้งั เรา

ตอบ

การเก็บรักษานั้น มันมาทีหลังถ้าจะมา นอกจากจะไม่มีทางโผล่หัวขึ้นมาได้
เพราะความอยากมันล้นฝั่งอยูแ่ ล้ว สว่ นมากความอยากจับจ่ายมันมาก่อน
เสมอ เพราะความอยากอนั เป็นตวั ภยั มนั อดั แนน่ อยภู่ ายในใจของสตั ว์ไมม่ เี วลา
บกบางอย่แู ลว้ คอยเสาะแสวงหาแตส่ งิ่ จะมาสนองตลอดเวลาอยแู่ ลว้ ความสนใจ
ในการเก็บรักษาและการจับจา่ ยตามความจ�ำเป็นจึงเกิดได้ยาก และไม่มีทาง
เกิดไดถ้ า้ ไมม่ ีธรรมเข้าช่วยหักหา้ มความอยากต่างๆ เช่น อยากกิน อยากใช้

261

อยากประดบั ตกแตง่ ร้อยแปดอนั หาประมาณไม่ได้ ด้วย มตตฺ ญญฺ ตุ า สทา สาธุ
ความรู้จกั ประมาณ ยอ่ มยังประโยชนใ์ ห้สำ� เรจ็ แลว้

ดังนั้นคนมีธรรมประดับตัวกับคนไมม่ ีธรรมและไม่สนใจในธรรมเลย
ความเป็นอยู่ ความประพฤติ หนา้ ทกี่ ารงาน อธั ยาศยั ใจคอ ตลอดความสงบสขุ
ภายในตนและครอบครวั อนั เกดิ จากการจบั จ่ายและการเกบ็ รกั ษา เกดิ จากความ
ประพฤตกิ ารกระทำ� จงึ ต่างกนั มาก ธรรมท่านจงึ สอนให้นำ� ธรรมมคี วามสนั โดษ
ยนิ ดใี นสมบตั ทิ มี่ อี ย่ขู องตนโดยเฉพาะไมล่ กุ ลาม ความร้จู กั ประมาณในการกิน
การใช้ การประพฤติตวั ตลอดการงานด้านต่างๆ เขา้ มาดดั แปลงแก้ไขสิ่งทต่ี น
เหน็ ว่าไม่ดแี ละบกพร่อง และบำ� รงุ สง่ เสรมิ สง่ิ ทดี่ อี ย่แู ลว้ ใหเ้ จรญิ ยงิ่ ขน้ึ ไม่ปลอ่ ย
ตวั ไปตามความอยากทค่ี อยฉดุ คอยลากให้ลงทางฝ่ายตำ�่ อยตู่ ลอดเวลา เพราะ
ผู้มีธรรมในใจก็เทา่ กบั รถมีเบรกห้ามล้อ ไม่เตลิดเปิดเปงิ ลงคลองลงเหวลงบ่อ
ลม่ จมไปท่าเดยี ว ยงั มธี รรมคอยสะกิดและยบั ยง้ั ตนไวไ้ ด้ ไม่พงั ทลายไมเ่ ป็นท่า
ไปกบั สิง่ ชว่ั รา้ ยท้ังหลายถา่ ยเดียว

ธรรมต่างหากพาคนใหด้ มี คี วามสงบสขุ โดยทัว่ กนั สำ� หรบั ผู้มีธรรมปฏบิ ตั ิตาม
ธรรมไดม้ ากน้อย ความอยาก ความทะเยอทะยานดว้ ยอำ� นาจกเิ ลสราคะตณั หา
มิได้พาคนให้ดี มิไดท้ �ำคนใหด้ ีมีความสงบสุขเจริญรุง่ เรืองและครองความสุข
แตอ่ ย่างใด ตรงข้าม มันท�ำคนใหเ้ ปน็ เจ้าทุกขแ์ ละเสียคนมามากต่อมากจน
ประมาณไมไ่ ดแ้ ล้ว จงึ ควรตนื่ ตวั ในความผดิ และโทษทณั ฑท์ เี่ คยไดร้ บั จากกเิ ลส
ชกั จงู และพาให้ท�ำ ใจเป็นผู้รบั ผิดชอบในตัวเรา สติปญั ญาเป็นผูร้ บั ผิดชอบใน
ดวงใจ การกระทำ� อะไรจงึ ควรนำ� สตธิ รรมปญั ญาธรรมมาใช้กบั จติ ผดู้ ำ� เนนิ งาน
อยเู่ สมอไม่มเี ว้น งานนนั้ จะเป็นไปเพอ่ื ความราบรน่ื ดงี าม ไม่คอ่ ยผดิ พลาด หรอื
ไมผ่ ิดพลาด ถ้ามธี รรมสองประการนีก้ ำ� กับใจและกำ� กบั งาน ส่วนมากท่ที ำ� ตัว
ผดิ พลาดและผดิ พลาดจนเลยขอบเขตแกไ้ ข กเ็ พราะทำ� ตามความอยากของกเิ ลส
ตัณหาตัวพาให้ตาฝา้ ฟางเสียมากต่อมาก เวลาผิดและได้รับทุกขท์ ัณฑต์ า่ งๆ
แลว้ กม็ กั ไปโทษให้ผอู้ นื่ และโทษให้ดนิ ฟา้ อากาศ เพอ่ื เป็นการออกตวั ทงั้ ทม่ี ใิ ช่
ทางออกอันชอบธรรมเลย การยอมรับผิดและแก้ตัวในทางท่ีถูกท่ีดีตา่ งหาก

262

เป็นทางใหค้ นอนื่ เหน็ ใจสงสาร และเป็นทางบรรเทาทกุ ข์ ทางพ้นจากความผดิ
และโทษทัณฑ์ต่างๆ ได้

หลานๆ ควรทราบไว้ดว้ ยว่าเรือ่ งเหล่านี้มันเป็นไปตามคราวตามสมยั คอื
สมยั นโ้ี ลกเจรญิ ทางด้านวตั ถแุ ละอารมณ์เครอื่ งยวั่ ยวน ใจทช่ี อบเสาะแสวง
อยู่แลว้ จงึ เขา้ กนั ไดอ้ ย่างสนิทติดจมไมม่ ีวนั อ่มิ พอ โลกเจรญิ นน้ั ผดิ กนั กับ
ธรรมเจรญิ โลกเจรญิ คนมคี วามทกุ ขม์ ากไปตามความเจรญิ ของโลก คำ� วา่
โลกเจรญิ กบั กิเลสเครอื่ งก่อทกุ ขเ์ จรญิ มนั กลมกลนื เป็นอนั หนง่ึ อนั เดยี วกนั
ฉะนน้ั โลกเจรญิ มากเพียงไร คนจึงไดร้ บั ทกุ ขม์ ากเพยี งน้นั

ค�ำวา่ กิเลสๆ น้ันคือส่ิงสกปรกรกรุงรังและกดถว่ งบีบบังคับจิตใจสัตวโ์ ลก
การบีบบังคับให้สัตว์โลกแสดงออกทางทวารหรือการกระท�ำตา่ งๆ ตลอด
ผลผลิตจึงเปน็ ทุกข์แก่สตั ว์โลกอยา่ งแยกไมอ่ อก สว่ นมากถา้ โลกเจริญ ธรรม
มกั เสอ่ื ม หรอื ธรรมเสอื่ มจากจติ ใจคน ความประพฤตกิ ารแสดงออกเปน็ ลมุ่ ๆ
ดอนๆ ต่อความถกู ต้องดงี าม ผดิ กบั ธรรมเจรญิ ในใจคนอย่มู าก คำ� วา่ ธรรม
เจรญิ นนั้ มิไดห้ มายถึงการศึกษาเล่าเรียน การท่องบน่ จดจ�ำธรรมไดม้ าก
แมจ้ �ำไดก้ ระทั่งพระไตรปิฎกก็ไม่พน้ ท่ีกิเลสจะยึดอ�ำนาจ น�ำความรู้น้ันๆ
มาเปน็ เครือ่ งมือแสวงผลประโยชนเ์ พอ่ื มันจนได้ ถ้าไม่มีภาคปฏิบัตธิ รรม
ตามท่ศี ึกษาจดจ�ำมาเคลอื บแฝงอยู่และเป็นคเู่ คียงกันไป

คำ� ว่า ธรรมเจรญิ น้นั เจรญิ ที่ใจของผู้ประพฤตธิ รรม ใจมี หิร-ิ โอตตัปปะ
สะดุ้งกลัวต่อบาปกรรมอันลามก ไมช่ ินชา ไมส่ นิทติดใจในบาปว่าจะพา
ให้ดวี เิ ศษวโิ สใดๆ ความประพฤตกิ ารกระทำ� มขี อบเขตเหตผุ ลในสงิ่ ทคี่ วร
หรอื ไมค่ วร จติ ใจมคี วามเมตตาสงสารเพอ่ื นมนษุ ย์และสตั วด์ ้วยกนั ไมด่ ถู กู
เหยยี ดหยาม ไมก่ ดข่ขี ่มเหง ไมเ่ อารดั เอาเปรยี บ ไมค่ ดโกงรดี ไถ ร้ใู จทา่ น
ใจเรา สมบัติท่านสมบัติเรา ไม่ลว่ งล�้ำกล้�ำกรายสมบัติและจิตใจของกัน
และกัน การงานเพื่อตนและสว่ นรวมก็สะอาดสุจริต ผลเกิดข้ึนก็สมบูรณ์
ไมร่ ั่วไหลแตกซึม ปฏบิ ัตไิ ดเ้ พยี งท่กี ล่าวมากเ็ รียกวา่ ธรรมเจรญิ ในหมูช่ น

263

สังคมย่อมสงบเย็นท้ังสว่ นใหญ่สว่ นย่อย เม่ือตา่ งคนตา่ งสนใจบ�ำรุงรักษา
ปฏิบตั ิธรรมขนึ้ ทใี่ จ ไมป่ ล่อยปละละเลยดงั ท่ีเปน็ และเห็นๆ กนั อยู่

ค�ำวา่ โลกเจริญตามความนยิ มนน้ั มันเจริญดว้ ยความโลภ ความอยากได้
ไม่มอี มิ่ พอ เหมอื นไฟไดเ้ ชอ้ื ซง่ึ สดุ ทา้ ยกเ็ ผาตวั เองนน่ั แลก่อนอน่ื เจรญิ ด้วย
ความโกรธ ผกู อาฆาตมาดรา้ ยหมายจองเวร เจริญด้วยราคะตัณหาความ
คึกคะนองน�้ำลน้ ฝ่งั ไมม่ ีความพอดีเปน็ ฝ่งั เปน็ ฝาปิดก้ันไวบ้ า้ งเลย เจริญ
ด้วยความลุม่ หลงอันเปน็ รากฐานแห่งความประมาทไม่มีประมาณว่าจะ
รสู้ ึกตัวเมอ่ื ไร

ค�ำวา่ ธรรมเจริญตามความนิยมและยอมรับของปราชญ์นั้น หมายถึง
ความเจริญทางใจ ใจมคี วามยตุ ธิ รรมทง้ั แก่ตนและผ้อู น่ื สตั วอ์ นื่ ไม่ลำ� เอยี ง
อนั เป็นการบดิ เบอื นความจรงิ ผู้มีธรรมเจริญภายในใจย่อมสงบเย็น มีฝ่งั
มฝี า มกี ฎเกณฑด์ ว้ ยความประพฤตกิ ารแสดงออก ไมผ่ าดโผนโจนทะยาน
ไม่สังหารผู้อ่ืนอย่างเลือดเย็นเพราะการแสวงผลรายได้ของตน ค�ำว่า
โลกเจรญิ กบั ธรรมเจรญิ มเี หตแุ ละผลต่างกนั ดงั กลา่ วมา จงพากนั นำ� ไปพจิ ารณา
และปฏิบัติตาม ผลดีจะเป็นความสุขความเจริญแกต่ ัวเอง ปูน่ ี้แกม่ ากแลว้
ไมห่ วังความเสื่อมและความเจริญในด้านใดมากกว่าการประคองขันธพ์ อถึง
วันตายเทา่ น้ัน

ถาม

ก่อนป่จู ะไดม้ าบวชในพระพทุ ธศาสนา ป่คู ดิ อยากจะบวชเองโดยนสิ ยั ชอบหรอื
มีเหตอุ ันใดบงั คับใหป้ ู่ต้องบวช

ตอบ

การคิดอยากบวชและการคิดจะบวชน้นั เคยมใี นใจของปอู่ ย่แู ลว้ แต่ไม่รุนแรง
ถงึ ขนาดจะออกบวชในระยะน้นั ได้ ปูก่ ็อยู่ไปสร้างโลกไปเหมือนโลกอยู่กัน

264

ถาม

เหตุท่ีปู่จะไดบ้ วชจริงเป็นอยา่ งไร เล่าให้พวกลูกหลานฟงั พอเป็นคติบา้ ง
บางทอี าจได้เดนิ ตามหลงั ปู่กเ็ ป็นได้ เพราะโลกน้มี ัน อนจิ จฺ ํ ไม่แนน่ อนเสมอไป

ตอบ

มันเรื่องนา่ อับอาย ปู่ไมอ่ ยากเล่า ถ้าไม่ขายหน้าเขาก็อาจขายหน้าตัวเอง
แม้เราจะเปน็ คนดตี ามจารตี ประเพณขี องโลกอยู่ กไ็ มน่ า่ จะพ้นมลทนิ โทษไปได้
ปู่จึงไม่อยากเล่า ดีไมด่ ีปู่กับลูกหลานท่ีก�ำลังน่ังฟงั การสนทนากันอยู่เวลาน้ี
อาจเกิดความรูส้ ึกสลดสังเวชใจขึ้นก็ได้ และอาจคิดว่าปู่จนตรอกจึงออกบวช
มิได้ออกบวชด้วยความสมัครใจมาแตต่ น้ ผลจากการฟงั ก็จะไม่เปน็ มงคลแก่
ลกู หลาน อย่าให้ป่เู ลา่ เลย

ถาม

โปรดเถิดปู่ พระขนาดปู่นี้ไม่มีใครกลา้ ต�ำหนิได้ลงคอแหละ จะดีหรือช่ัว ปูก่ ็
แหวกวา่ ยผ่านมาแลว้ ปพู่ ้นภยั ไปหมดแลว้ จงึ ไม่มที นี่ ่าต�ำหนิ นอกจากฟังเปน็
นทิ านปูก่ ับหลานเท่านน้ั จงึ ขอนมิ นตป์ ู่โปรดลูกหลานบา้ งเถิด

ตอบ

ปจู่ ะพดู ตรงไปตรงมาและสรปุ ความยอ่ ๆ เลยนะหลาน เดมิ ปเู่ ป็นคนขยนั ขนั แขง็
รบั ผดิ ชอบครอบครวั อย่างจรงิ ใจ แตก่ ารทำ� มาหาเลยี้ งครอบครวั ไมค่ อ่ ยสมบรู ณ์
เทา่ ท่ีอยากให้เปน็ ขาดๆ เขินๆ ซ่ึงท�ำใหป้ ู่คิดสงสารครอบครัวอยูไ่ ม่วาย
จงึ คดิ และตดั สนิ ใจลงไปรบั จา้ งทำ� นาทางภาคกลาง พอไดเ้ งนิ แลว้ กก็ ลบั มาบา้ น
แต่เจ้ากรรมมาเจอเมียมีชู้ ตอนน้ปี ่เู กือบเสยี คนไปทั้งคนอย่างไม่คาดฝัน

265

ถาม

เสยี คนอย่างไรปู่

ตอบ

กม็ าเจอเมยี กำ� ลงั เรงิ รกั หกั สวาทอยกู่ บั ชายช้อู ย่างตำ� ตาละซหิ ลาน ใครจะทนได้
ป่จู งึ เกือบเสียคนไป คอื ขณะนน้ั เองขณะท่ีปูแ่ อบด้อมมาดตู ามคำ� บอกเล่าของ
ชาวบ้านเวลาเงียบๆ ดึกสงัด พรอ้ มกบั ดาบอันคมกริบอยู่ในมือ เงือดเงื้อดาบ
สุดแรงเกิดจะฟาดฟนั ลงใหข้ าดสะบั้นไปท้ังเมียทั้งชายชู้ แต่เผอิญชายชูม้ อง
เห็นก่อน ยกมือขึ้นไหวป้ ูจ่ นตวั สัน่ เทาๆ ขอชีวิตชวี าไว้ พร้อมท้งั ยอมสารภาพ
ความผิดที่ท�ำลงไปทุกอยา่ ง ขณะจิตสะดุดขึ้นเตือนวา่ เขายอมแลว้ อย่าท�ำๆ
จะเปน็ ความเสียหายเพ่ิมเขา้ อีกโดยไมม่ ีผลดีอะไรเกิดขึ้นเลย ประกอบกับใจ
เกิดความสงสารชายชผู้ ้กู ลวั ตายสดุ ขดี ใจเลยอ่อนลง แล้วเรยี กร้องให้ชาวบ้าน
มาดูเหตุการณใ์ นขณะน้ันจนหายสงสัยในข้อเท็จจริงท่ัวหน้ากันแลว้ ประชุม
ญาติและผู้ใหญ่บา้ นจะเอาเร่อื งอย่างหนัก ชายชู้ยอมรบั ทุกอยา่ ง จงึ ปรบั ไหม
ดว้ ยเงนิ จำ� นวน……………..พร้อมกบั ประกาศยกเมยี ใหช้ ายช้นู นั้ อย่างเปดิ เผยใน
ชมุ นมุ ชน ตดั กรรมตดั เวรหายห่วงไปเสียที

หลังจากน้ันมีแตค่ วามสลดสังเวชใจเปน็ ก�ำลัง คิดเรื่องอะไรในโลกไมม่ ีความ
ลงใจติดใจที่จะท�ำที่จะอยูแ่ บบโลกเขาอยูก่ ันตอ่ ไป ใจหมุนไปทางบวชเพ่ือหนี
โลกอนั โสมมนใี้ หพ้ ้นมนั โดยถ่ายเดยี ว อยา่ งอน่ื ใจไม่ยอมรบั เลย มกี ารออกบวช
หนีโลกเพ่ือความพ้นทุกข์ไปนิพพานตามเสด็จพระพุทธเจ้าพระสาวกทา่ น
อยา่ งเดียวเท่าน้ันเปน็ ที่ลงใจและสมัครใจอยา่ งเต็มที่ ไม่มีอะไรมาขัดแยง้
ปู่จึงได้มาบวชและปฏิบัติธรรมอยา่ งถงึ ใจเรอ่ื ยมาจนปัจจุบนั นี้

นี่แลสาเหตุที่จะให้ปู่ออกบวชอย่างรวดเร็วเพราะความสังเวชเบ่ือหนา่ ย
ประทบั ใจป่จู รงิ และตอนนแี้ ลเปน็ ตอนทปี่ ่บู วชด้วยศรทั ธาความอยากบวชจรงิ
ไมม่ อี ะไรจะห้ามไว้ได้ เน่ืองจากความเบ่ือหนา่ ยในเหตุการณ์ทปี่ ระสบมาและ
คิดกว้างขวางเทา่ ไรก็ยงิ่ เกิดความเบ่ือหนา่ ยมากข้นึ ถงึ กับต้องบวชดงั ใจหมาย

266

ถาม

แลว้ หญงิ คนนนั้ เธออยู่กับผัวใหม่หรอื ปู่

ตอบ

มันจะอยู่กับเทวดาตนไหน ปู่ก็ไม่คิดกับมันให้สิ้นเปลืองความคิดเลยนะหลาน
ปูก่ ระเทือนใจกับมันเต็มประดา ยังเสน้ ยาแดงเทา่ นั้นท่ีมันจะตายกับผัวใหม่
มันน่ะ นบั วา่ บญุ มันบญุ ปทู่ ีไ่ มไ่ ด้สรา้ งกรรมหนักต่อกัน

ฉะน้ัน หลานๆ จึงจ�ำไวเ้ ปน็ คติจนวันตายจากกันกับผัวกับเมียของตนนะ
อย่าท�ำลายจิตใจกันดว้ ยความลามกจกเปรตนี้เป็นอันขาด แมจ้ ะทุกข์
เพราะอะไรก็ยอมทุกขเ์ ถอะหลาน แต่อย่าไปเส่ียงทุกขก์ ับมหันตทุกข์
น้ีเปน็ อันขาด ปูข่ อห้าม อย่าพากันฝืนเด็ดขาดจนวันตายจากกันระหวา่ ง
ผัวเมยี ทธ่ี รรมทา่ นกล่าวไวว้ ่า กาเมสุ มจิ ฉาจาร น้ันเป็นบาปหนกั ปูเ่ ชือ่
ประจักษ์ใจปู่เอง เพราะมหันตทุกข์จริงๆ ฝ่ายท่ีท�ำลายจิตใจของอีก
ฝ่ายหน่ึงนั้นแลเปน็ ผูท้ �ำกรรมหนักท่ีสุด ไมม่ ีอะไรรับไวไ้ ด้ จะวา่ กรรม
หม้อนรกแตกกไ็ ม่ผดิ ปเู่ ชอื่ ธรรมข้อ กาเมสุ มจิ ฉาจาร อย่างถงึ ใจแต่บดั นน้ั มา
จึงรีบบอกลูกๆ หลานๆ อยา่ พากันคิดคะนองหาญท�ำเป็นอันขาด
จงสุขจงทุกข์ เปน็ และตายไปด้วยความซื่อสัตย์สุจริตจงรักภักดีต่อกัน
จนถึงวันอวสานต่อกันเถิด ช่ือวา่ ฝากเป็นฝากตายตอ่ กันโดยธรรมแท้
ท่ีเล่าใหห้ ลานๆ ฟังก็เพื่อเป็นคติเตือนใจเทา่ น้ัน ไมง่ ้ันปู่จะเล่าให้เสีย
นำ้� ลายทำ� ไม

267

ถาม

น่าสลดใจมากฟังเร่ืองปูแ่ ล้ว แตท่ �ำไมโลกปัจจุบันจึงชอบท�ำลายจิตใจกันดว้ ย
ศลี ธรรมขอ้ กาเมสุ มจิ ฉาจาร เอานกั หนาเลา่ ปู่

ตอบ

คาถาไฟในโลกนั ตนรกมนั กล่อมไดส้ นทิ โลกปจั จบุ นั จงึ เคลมิ้ หลบั ไปตามคาถาไฟ
น้ันโดยไมค่ ิดจะต่ืนกันบ้างเลย ฉะน้ัน ค�ำว่าโลกเจริญกับไฟนรกเจริญในผู้นั้น
จึงมาพรอ้ มๆ กัน และค�ำวา่ ธรรมเจริญกับสวรรค์นิพพานเจริญในผูน้ ้ันจึงมา
ในขณะเดยี วกนั ผู้ใดเช่ือธรรม ผนู้ นั้ จะเจริญสมหวัง ผใู้ ดเช่ือกิเลสตัณหา ผู้น้นั
จะนบั วนั ล่มจมไปเรอื่ ยๆ จนจมมดิ ในทส่ี ดุ ไมม่ ใี ครและอะไรช่วยได้ ทง้ั นเี้ พราะ
พระพุทธเจ้าทุกๆ พระองคไ์ มเ่ คยโกหกโลก ก็พระเมตตากรุณาตอ่ สัตวโ์ ลก
เต็มพระทัย จะเอาอะไรมาโกหกหลอกลวงสัตว์โลกเล่า นอกจากกิเลสซึ่ง
ไมเ่ คยสงสารปรานีใครเท่านั้น มันจึงสนุกหลอกสัตว์โลกใหล้ ่มจมเร่ือยมา
ไมเ่ คยนำ� ความจริงมาสอนโลกเลย

ถาม

การบวชในศาสนายากลำ� บากไหมปู่

ตอบ

ถ้าบวชตามแบบพระพทุ ธเจ้าแลสาวกท่านกย็ ากลำ� บาก ป่อู ยากพดู เตม็ ปาก
วา่ ไมม่ ีอะไรยากลำ� บากเกินงานของพระเลย

268

ถาม

ทำ� ไมจงึ เปน็ เชน่ นน้ั ทง้ั ทโ่ี ลกเขามาพบกนั คยุ กนั ถงึ เรอื่ งงานการตา่ งๆ ของโลก
ใครพดู ออกมากน็ ่าฟงั พอๆ กนั ว่ายากวา่ ลำ� บาก ไม่มแี ม้ผเู้ ดยี ววา่ งา่ ยวา่ สบายเลย

ตอบแต่แลว้ งานของพระเปน็ งานอะไรกนั จงึ ยากลำ� บากจนไมม่ อี ะไรเทียบเล่าล่ะปู่

งานบวชทท่ี ำ� ตามศาสนธรรมของพระพทุ ธเจ้าเป็นงานทวนกระแสของโลก
ทกี่ ิเลสวัฏวนบงการอยรู่ อบจิตรอบทิศรอบด้าน ไม่มีชอ่ งวา่ งพอหายใจได้
สะดวกตอ่ การบ�ำเพ็ญบา้ งเลย เปน็ งานทวนกระแสความดึงดูดของกิเลส
ในโลกทั้งมวล จงึ เปน็ งานยากล�ำบากมาก เหมอื นกล้ิงครกขึน้ ภเู ขานนั่ แล
ล�ำบากขนาดไหนคดิ ดกู พ็ อรไู้ ด้ ไมจ่ ำ� ต้องบอกต้องแจง

ถาม

ก็เห็นพระท่านบวชอยูต่ ามวัด ทา่ นสบายดี ไมต่ อ้ งวิ่งเต้นขวนขวายหาอะไร
ถงึ เวลาญาตโิ ยมกน็ ำ� มาถวาย ฉนั อม่ิ แล้ว อยากหลบั นอนวนั ยงั คำ�่ และตลอดรงุ่

ตอบกย็ งั ได้ เพราะไมม่ ีใครไปรบกวนทา่ นเน่ืองจากเขาเคารพนับถือนป่ี ู่

ถ้าจะบวชมาเรียนเพยี งวชิ า “กินแล้วนอน” อย่างเดยี ว มนั ก็สบายในขณะ
นอนหลับอยู่ แตพ่ อตนื่ นอนข้ึนมาละซิ ใจมนั ดน้ิ รนกวดั แกว่ง เพราะกิเลส
ราคะตัณหาไดร้ ับอาหารจากการกินมากนอนมากพอตัวแลว้ รบกวนใจ
การนอนมากมันเป็นเคร่ืองเสริมธรรมให้เจริญรุง่ เรืองภายในใจเมื่อไร
นอกจากมันเสริมกิเลสราคะตัณหาใหม้ ีก�ำลังกล้าพาวิ่งพาเหาะพาบินไป
ทว่ั โลกดนิ แดนเพอ่ื หาตวั เมยี อยา่ งเดยี ว แบบหมนุ ตวิ้ เปน็ กงจกั ร อะไรห้าม
ไม่ยอมอยู่เทา่ น้ัน มันจะเป็นสุขสบายเปน็ สวรรค์วิมานเพราะการกินมาก
นอนมากอะไรกนั อยา่ พากนั คิดผดิ จากคลองธรรมไปซิหลาน การมองกนั
แบบน้ันมันมองดว้ ยสายตาโลก สายตากิเลส มิใชม่ องดว้ ยสายตาธรรม
เพื่อฆา่ กิเลสน่ี

269

ถาม

จะคดิ จะทำ� อย่างไรปู่ จงึ จะถกู ต้องตามคลองอรรถคลองธรรมของพระพทุ ธองค์

ตอบ

ตอ้ งคิดดังทีป่ ู่บอกละซิว่า การออกบวชเพ่ือปฏบิ ตั ธิ รรมโดยชอบ กค็ อื การ
ออกสู่แนวรบกับกิเลสเพ่ือชัยชนะข้าศึกศัตรูหมู่กิเลสมาร อันเป็นหมู่มาร
และเสนามาร ซง่ึ ตอ้ งรบต้องห�้ำหนั่ กนั เตม็ ฝีมอื และกำ� ลงั วงั ชา สติ ปัญญา
ศรัทธา ความเพียร ที่มีอยู่ ไมม่ ีค�ำว่าออมแรง ใครออมแรงท�ำเหยาะๆ
แหยะๆ คนนั้นต้องแพ้อย่างหมอบราบคาบหญา้ ไม่สงสยั

การเข้าสูแ่ นวรบ ทางโลกเขาถือวา่ เป็นความสุขสบายหรือ ไมม่ ีใครถือวา่
เป็นความสขุ ความสบาย เพราะจะไปฆา่ ฟันรนั แทงกบั ข้าศกึ จนเหน็ ดำ� เหน็ แดง
เห็นเปน็ เห็นตาย เห็นแพ้เห็นชนะกัน จะไปเอาความสุขมาจากอะไรที่ไหนกัน
ก็คนฆา่ กันนี่ มีแต่ความวิตกกังวล ความกลัวเป็นกลัวตายเต็มหัวใจน่ันแล
แล้วจะเอาความสขุ สบายมาจากไหนกนั การบวชเพอ่ื บำ� เพญ็ ธรรมความดงี าม
และเพื่อรื้อถอนกิเลสเชื้อวัฏฏะวนขนกองทุกข์ออกจากใจ ก็คือการเข้าสู่
สงครามระหว่างกเิ ลสกบั ธรรมโดยถอื เอาภพเอาใจเราเปน็ เวที เป็นสนามรบ
ต่อสกู้ บั กิเลสประเภทต่างๆ ด้วยวธิ เี ดนิ จงกรมรบ ยนื รบ นงั่ สมาธภิ าวนารบ
นอนภาวนารบด้วยสติปญั ญาศรทั ธาความเพยี รไมล่ ดละท้อถอยทกุ อาการ
ของจติ ที่เคล่อื นไหวมันเปน็ เรื่องของกิเลส มรี าคะตณั หา เป็นตน้ ไหวตวั
เพ่ือทำ� ลายเราทงั้ สน้ิ เมอื่ ขา้ ศกึ ประจญั หนา้ อยทู่ กุ อริ ยิ าบถและทกุ อาการ
ที่เคล่ือนไหวของจิตเช่นน้ี นักบวชคือนักรบศิษยต์ ถาคต รูปใด องค์ใด
จะยอมตวั ลม้ นอนคอยใหก้ เิ ลสสบั ยำ� ขยำ� เปน็ อาหารอนั อรอ่ ยกนิ เลย้ี งกนั เล่า
นักบวชลูกศิษยต์ ถาคตต้องเตรียมลวดลายคอยรับคอยรบข้าศึกดว้ ย
ความเพยี ร มสี ตปิ ัญญาเป็นอาวธุ มศี รทั ธา ความเพยี ร เปน็ เครอ่ื งหนนุ อยู่
ตลอดแนวรบ คอื อริ ยิ าบถตา่ งๆ ไมเ่ ผลอตวั ทง้ั ตง้ั รบั ทง้ั รกุ ทงั้ บกุ ทง้ั ทำ� ลาย
ข้าศึกไม่ให้เขา้ ใกลช้ ิดตัวได้ จะเปน็ ภัยแกต่ ัวเอง แล้วอาการของนักบวช
ลูกศิษยต์ ถาคตที่กลา่ วมาเหล่านี้ เปน็ อาการแหง่ ผูอ้ ยูส่ บายด้วยการบวช

270

อะไรกนั นอกจากกองทกุ ขล์ ้วนๆ ดว้ ยงานคอื การรบฟนั กบั กเิ ลสประเภทต่างๆ
เพ่ือชัยชนะอยา่ งยอดเย่ียมและอยู่เปน็ บรมสุข หลังจากก�ำชัยไดโ้ ดยเด็ดขาด
ไมม่ ชี น้ิ ต่อโดยประการทง้ั ปวงแลว้ บวชแบบนตี้ อ้ งทกุ ขล์ ำ� บากด้วยกนั นอกจาก
บวชแบบหมูขึ้นเขียงให้กิเลสสับย�ำนั้น อาจสบายอยูบ่ นเขียงขณะที่มีดหั่น
ยงั ไมม่ าถงึ หลงั หมู แตพ่ อมดี หน่ั มาถงึ แลว้ ....หลานคดิ เอาเองกแ็ ล้วกนั ป่มู นั แก่แลว้
อธบิ ายไม่ได้ละเอยี ดลออนกั แหละ

ถาม

โอโ้ ฮ การบวชนน้ั มันยากล�ำบากถึงขนาดนี้เชียวหรือปู่ หลานๆ นึกว่าบวชแล้ว
สบาย นับว่าคิดผิดไปมากและนาน เพิ่งจะรู้เร่ืองของการบวชวา่ ยากล�ำบาก
วันนี้เอง ต้องขอโทษปมู่ ากๆ ที่ได้ละลาบละล้วงปูโ่ ดยไมร่ สู้ ึกตัว

ตอบ

ปนู่ ม่ี นั ชวี ติ เดนตายจากการบวชแลว้ ปฏบิ ตั ธิ รรมมาโดยลำ� ดบั นบั แต่ขนั้ เรม่ิ แรกบวช
เรอ่ื ยมา ทพ่ี อลมื หลู มื ตาอา้ ปากพดู ได้บ้างกต็ อนแกแ่ ลว้ นแี่ ล จะเพราะกเิ ลสมนั แก่
ไปดว้ ยสงั ขารเราหรอื ว่ามนั ตายไปหมดทงั้ โคตรทงั้ แซ่ของมนั แลว้ ปกู่ เ็ ขด็ หลาบ
และเบอื่ จะตามหามนั อกี เพราะเคยเป็นค่เู ดอื ดคแู่ ค้นกนั มาแต่วนั เรมิ่ ออกบวช
จนถงึ วยั แกอ่ ยูแ่ ลว้ มนั เปน็ ของดิบดีวเิ ศษวิโสอะไรกวา่ ธรรมของพระพุทธเจา้
เราพอจะตามหามนั ใหเ้ พม่ิ ความเคยี ดแคน้ เขา้ ไปอกี แมไ้ มต่ ามหามนั แต่บงั เอญิ
เดนิ ทางมาเจอหนา้ กนั เขา้ กลด มุ้ง บาตร ทีส่ ะพายและแบกอยบู่ นบ่าปูอ่ ย่าง
หนักอึ้งน้ัน ปูย่ ังจะลืมคิดวา่ มีบริขารอยู่บนบ่าไป โดดเข้าฟัดกับกิเลสตกเวที
ให้บญุ มนั ดว้ ย กสุ ลา ธมมฺ า อย่างหายห่วงแลว้ จงึ จะย้อนมามองดบู า่ บรขิ าร
ช้ินไหนตกไปท่ีใดขณะที่ฟาดฟนั กับกิเลสอยู่นั้น จึงจะไปเท่ียวหาเก็บเอามา
พดู ถงึ กิเลสเม่ือไร ใจปมู่ ันเป็นบ้าหน้านักรบข้นึ มาทันที เพราะความเคียดแคน้
ที่มันจับหัวปู่ใส่เข้ากองทุกข์น้อยใหญ่และไสให้ไปเกิดท่ีนั้นท่ีน้ี ใหต้ กนรก
หมกไหม้ ใชภ้ พใช้ชาติไมม่ ีวันจบสิ้นลงได้แตไ่ หนแต่ไรมา จนนับภพนับชาติ
ของตัวเพียงคนเดียวไมจ่ บได้ เน่ืองจากมมี ากต่อมาก ไม่มีอะไรมากเท่าเลย

271

ถาม

การเกิด-ตายของคนของสตั วม์ มี ากขนาดน้นั เชียวหรือปู่

ตอบ

ท�ำไม่จะไมม่ ากเล่า ก็กิเลสมันท�ำนาบนหัวคนหัวสัตวม์ ีหน้าแลง้ หนา้ ฝนเม่ือไร
มันท�ำของมันอยู่ตลอดกาลสถานท่ีเรื่อยมา และยังจะเร่ือยไปไมม่ ีสิ้นสุดยุติ
ถา้ ไมล่ ากคอมันลงจากหัวใจมาเผาด้วยตปธรรมใหแ้ หลกแตกกระจายเปน็
ผยุ ผงไปเสยี เมอื่ ไร จะตอ้ งถกู มนั จบั มดั จำ� จองเขา้ สภู่ พนอ้ ยภพใหญอ่ ยตู่ ราบนนั้
ไม่มอี ะไรมามีอำ� นาจเหนอื มนั ได้นอกจากธรรมของพระพุทธเจา้ อย่างเดยี ว

ถาม

ปูเ่ คยเกิดมากี่ชาติกว่าจะถึงชาตปิ ัจจุบันน้ี

ตอบ

ก็บอกแล้วว่านบั ไม่ได้ จะมาถามกภ่ี พกี่ชาติอะไรกันอีก ไม่มอี ะไรมากยิ่งกว่า
ภพชาตขิ องสตั วร์ ายหนงึ่ ๆ ทตี่ ายเกา่ ตายใหม่ ถ้ารวมกนั เข้าโลกมนษุ ย์มอง
เหน็ แลว้ ตับแตก ดีฝ่อ ขาหักวงิ่ เตลิดเปิดเปิงเอาตัวรอดเพราะความกลวั
ซากผีที่ตายเก่าใหม่เกลื่อนแผน่ ดินถ่ินอาศัยตลอดแดนโลกธาตุ ไมม่ ีที่
จะจรดลงกระทั่งปลายเข็ม จะว่าไง ยังไมเ่ ช่ือความจริงที่พระพุทธเจ้าแสดง
ไว้อยูห่ รือ แล้วจะเช่ือใครท่ีดีเลิศกวา่ นี้ ถ้าเชื่อกิเลสดังท่ีเคยเป็นมาก็ต้อง
จมลงไปนับภพชาติของตนไม่จบอีกนั่นแล ความจริงเป็นอยา่ งน้ี ปูเ่ ช่ืออย่าง
ไม่มเี งอ่ื นไข ใครจะว่าโง่ก็วา่ ไป แตป่ ู่ไมย่ อมแก้ไขโงแ่ บบนี้เด็ดขาด จะยอมโง่
แบบนี้ตลอดไป

272

ถาม

จะทำ� อยา่ งไรจงึ จะพน้ จากการนบั ชาติไม่จบสิ้นเล่าปู่

ตอบ

ก็ต้องท�ำความดี มกี ารบำ� เพญ็ ทาน รักษาศลี เจรญิ ภาวนา ซง่ึ เป็นเหมือน
ดาบอนั คมกลา้ ตัดกิเลส ตณั หา ตดั ภพ ตดั ชาติ ใหเ้ บาบางและสั้นเข้ามา
เมื่อบ�ำเพญ็ อยู่โดยสมำ่� เสมอ ไมล่ ดละปลอ่ ยวาง ความดเี หลา่ นีย้ อ่ มจะมี
ก�ำลังกลา้ ขึ้นโดยล�ำดับและตัดกิเลสตัดภพชาติให้ส้ันเข้ามาจนถึงภพชาติ
ปัจจบุ นั และร้เู ทา่ ทนั พร้อมทง้ั ตดั กิเลสอนั เปน็ เชอ้ื แห่งภพทฝี่ งั อยภู่ ายในใจ
ให้ขาดกระเด็นออกเป็นผุยผงไม่มีช้ินตอ่ กันกับใจอีกเลย แลว้ ภพชาติ
จะเรียกโคตรแซท่ ี่ไหนจะมาพาใหเ้ กิดแกเ่ จ็บตายเพื่อหาบหามกองทุกข์
น้อยใหญ่อกี ต่อไปเลา่ ถ้าลงใจไดบ้ รสิ ทุ ธล์ิ ว้ นๆ แล้ว เมอ่ื ใจไดถ้ งึ ขนั้ นแี้ ล้ว
กิเลสอย่างไรกเ็ รียกไม่กลับแน่นอน

ปู่กับกิเลส มันเคยฟดั กันมาอย่างโชกโชนถึงขนาดใครดีใครอยู่ ใครไม่เกง่
จงบรรลยั สดุ ทา้ ยกิเลสบรรลยั พระพทุ ธเจา้ บรมศาสดาของพวกเราเพยี งสลบ
เทา่ นั้น สำ� หรบั ปู่เองเมอ่ื ลมหายใจส้ินเมื่อไร ไมอ่ ยู่ ปู่ตอ้ งไป ข้เี กยี จแบกหาม
ธาตขุ ันธ์อันนเ้ี ต็มประดาแล้ว

ถาม

ปจู่ ะกลบั มาเกิดใหล้ กู หลานได้กราบไหว้อกี หรือเปล่า

ตอบ

ฟังธรรมนนั่ ฟงั ใหด้ ี ฟังเพอ่ื สตปิ ัญญา อยา่ ฟังเพอื่ กิเลสหวั เราะ ปโู่ ง่ๆ ยงั อดขนั
ไมไ่ ด้ จะสอนอย่างไร สอนโลกจึงจะเข้าใจ ฟังไปเทา่ ไรๆ ก็ไม่พน้ กิเลสมา
กอบโกยผลรายได้ไปกินหมด มีแตต่ วั เปล่า กิเลสมันฉลาดดงั ที่เหน็ ๆ อยนู่ ้แี ล
แต่มันท�ำสตั ว์ให้โงไ่ ม่มีอะไรเกินมนั

273

ถาม

คนสว่ นมากสงสัยเร่ืองบุญ-บาป นรก สวรรค์ นิพพาน ว่าจะมีจริงดังธรรม
ทา่ นสอนไวห้ รอื ไม่หนอ พระพทุ ธเจ้าผ้สู อนธรรมเหลา่ น้กี เ็ ขา้ สูน่ พิ พานไปนาน
สองพันกว่าปแี ล้ว พระวาจาของพระองคจ์ ะยังศักดิ์สิทธ์ิอยูห่ รือไม่หนอ ดังน้ี
มมี ากในชาวพุทธเราเองนีแ่ ล สงสัยและพดู กันอยทู่ ั่วไป

ตอบ

ข้อน้ีกน็ า่ เห็นใจ เม่อื ไมร่ ู้ไมเ่ หน็ ประจกั ษก์ ับตัวเองตามทที่ า่ นบอกไว้ก็อดสงสัย
ไม่ได้ เป็นธรรมดาของคนมีกิเลสตัวมืดมดิ ปิดทวาร แตอ่ ยา่ งไรก็ตามถ้าสนใจ
ในเหตผุ ลอรรถธรรมอย่แู ลว้ กม็ ที างจะร้จู ะเหน็ และเชอื่ ได้ไมส่ ดุ วสิ ยั ขอ้ สำ� คญั
เราเปน็ ลกู ชาวพทุ ธทท่ี รงประกาศสอนธรรมะไวด้ ว้ ยความถกู ต้องแมน่ ยำ�
ตามหลกั แหง่ สวากขาตธรรม ทต่ี รสั ไวช้ อบแล้วทกุ แงท่ กุ มมุ ไม่มผี ดิ พลาด
คลาดเคลื่อนจากความเป็นจริงแมแ้ ต่น้อย จึงควรยกศาสดาเป็นหลักใจ
ไวจ้ ะดีกวา่ ยกความสงสัยไว้ท�ำลายใจ

ส่วนความเข้าใจว่า บาป บุญ นรก สวรรค์ นิพพาน ไม่มี นน้ั เปน็ เรอ่ื งของกิเลส
ปิดตาใจไว้ ไม่ยอมใหส้ ตั วโ์ ลกรู้เหน็ สิ่งมีอยู่น้นั ๆ ตามความเปน็ จริงของส่งิ ทีม่ ี
ท่เี ปน็ ไมใ่ ชด่ นิ ฟ้าอากาศมาปดิ เร่อื ง บาป บญุ นรก สวรรค์ นพิ พาน เหลา่ น้ี
แมพ้ ระพทุ ธเจา้ ทกุ ๆ พระองค์ ตลอดพระสาวกของพระพทุ ธเจ้าทงั้ หลายกไ็ ม่มี
พระองคใ์ ดองคใ์ ดเคยรูเ้ คยเห็นมาก่อนที่ธรรมยังไม่เขา้ สู่พระทัยและสูใ่ จ
ต้องปฏบิ ตั ลิ บู ๆ คลำ� ๆ กำ� ดำ� กำ� ขาวไปกอ่ น ดงั พระพทุ ธเจา้ ของเรากเ็ คยทราบ
ในพระประวตั วิ า่ ทรงบำ� เพญ็ ทดลองหลายวธิ ี จงึ ทรงพบเงอ่ื นแห่งความถกู ต้อง
อันเปน็ สายทางทจ่ี ะให้ตรสั รู้ธรรม วิธีน้นั คือ อานาปานสติ ก�ำหนดลมหายใจ
เข้าออก โดยมีพระสติปัญญาสงั เกตในวิธกี ารที่ทรงบำ� เพ็ญ จนปรากฏผลเป็น
ความสงบเยน็ และแน่พระทยั วา่ ถูกทาง

ปฐมยาม กท็ รงบรรลุ บพุ เพนิวาสานุสสติญาณ ระลึกชาติถอยหลงั ที่ไม่เคย
บรรลุมาก่อนได้ ประจักษพ์ ระทยั หายสงสัยโดยไมม่ ใี ครบอกเล่า มชั ฌมิ ยาม

274

กท็ รงบรรลุ จตุ ปู ปาตญาณ ทรงร้คู วามจตุ แิ ละความเกิดของสตั ว์ทงั้ หลายไมม่ ี
ประมาณไดโ้ ดยไมม่ ีใครบอกเล่า พอปจั ฉิมยาม ก็ทรงบรรลุ อาสวกั ขยญาณ
ญาณความรแู้ จ้งความสนิ้ ไปแหง่ อาสวะกเิ ลสทง้ั มวล ไม่มหี ลงเหลอื ในพระทยั เลย
พรอ้ มดว้ ย วชิ ชา ๓ อภญิ ญา ๖ เปน็ ต้น ทะลถุ งึ โลกวทิ ู ร้แู จ้งโลกในและโลกนอก
ตลอดทั่วถึง หายสงสัยโดยประการท้ังปวง สิ่งใดมีทั้งดีและชั่ว ตลอดธรรม
อนั ประเสรฐิ เลศิ เลอเหนอื โลกสงสารกท็ รงรเู้ หน็ และยอมรบั ว่ามวี ่าเปน็ ไม่ทรง
ลบล้าง และทรงปฏบิ ตั ติ ามสง่ิ ทมี่ ที เี่ ปน็ นน้ั ๆ ตามทที่ รงเหน็ ควรว่าจะควรปฏบิ ตั ิ
ต่อสงิ่ นน้ั ๆ อย่างไรบ้าง และทรงสั่งสอนมวลสัตวด์ ว้ ยวธิ ีการทที่ รงปฏบิ ตั ิและ
ทรงรูท้ รงเห็นมา เป็นศาสนธรรมท่ีคงเส้นคงวาดว้ ยความถูกตอ้ งแม่นย�ำมา
ตลอดปจั จุบันคือวันน้ี เพราะความจริงไมข่ ึน้ อยกู่ บั กาลสถานที่ ไมเ่ กี่ยวกบั
การยังทรงพระชนม์อยแู่ ละปรนิ ิพพานของพระพทุ ธเจา้ แลสาวกทัง้ หลาย
แต่ขึ้นอยูก่ ับความจริงท่ีเคยมีเคยเป็นอยา่ งไร ก็มีอยู่เป็นอยูอ่ ย่างน้ัน
พระพทุ ธเจา้ แลสาวกทง้ั หลายไดท้ รงปฏบิ ตั แิ ละรเู้ หน็ บาป บญุ นรก สวรรค์
นิพพาน มาแลว้ อย่างเต็มพระทัย จึงทรงน�ำความจริงนั้นๆ มาประกาศ
ธรรมสอนโลก และทรงเปน็ ศาสดาเต็มองค์ รูเ้ ห็นธรรมเต็มพระทัย มิได้
มีอะไรปลอมแปลงแฝงอยู่ในพระทัยบ้างเลยแมน้ อ้ ย ดังน้ันสิ่งท่ีรูท้ ่ีเห็น
และทสี่ ง่ั สอนจงึ เปน็ ของจรงิ เตม็ ส่วน ควรแกก่ ารปฏบิ ตั ติ ามด้วยความหาย
สงสัยกงั วลอย่างยิง่

ถ้าลงพระพทุ ธเจ้าเปน็ ทลี่ งใจเชอ่ื ไม่ได้แลว้ จะไปเชอ่ื ใครได้ในไตรภพ คนๆ นนั้
ก็นับว่าหมดหวังและหมดทางเยียวยารักษา ถ้าเป็นโรคก็สุดวิสัย คอยแต่
ลมหายใจเทา่ นน้ั ถา้ จะเตรยี มหบี เตรยี มโลงกค็ วรแล้ว เดย๋ี วจะเนา่ เฟะเตม็ บา้ น
ท่ีกลา่ วมาเหล่านี้คือข้อยืนยันของพระพุทธเจา้ ท่ีเปน็ ศาสดาและน�ำธรรมมา
สอนโลก

ส่วนกิเลสตวั พาสตั ว์โลกใหส้ วมแวน่ ตาดำ� มองอะไรเป็นหลงั หมไี ปทง้ั ตวั นนั้
มนั มคี ณุ สมบตั อิ ะไรสตั ว์โลกจงึ เชอ่ื มนั เอานกั หนา ถงึ กบั ไมย่ อมรบั ความจรงิ
อะไรจากธรรมบ้างเลย กิเลสหมดทง้ั โคตรแซพ่ ่อแมล่ กู เต้าเหลา่ หลานเหลน

275

ของมนั มกี เิ ลสตวั ใดโคตรแซ่ใดบา้ งอตุ รเิ กดิ ไปเหน็ สวรรค์ นพิ พาน แมเ้ พยี ง
ขณะสายฟา้ แลบ พอจะมีแกใ่ จมาบอกและชักชวนสัตวโ์ ลกให้ไปสวรรค์
นิพพาน กันบ้าง มีแต่มันหลอกมันตม้ ตุ๋นสัตวโ์ ลก ฉุดลากสัตวโ์ ลกให้ไป
ตกนรกทง้ั เปน็ ทงั้ ตายเรือ่ ยมาแต่ต้นก�ำเนดิ ของมนั โนน่ ทงั้ ทม่ี ันปฏิเสธวา่
นรกไม่มี แต่แล้วก็มันน่ันแลจับสัตว์โยนลงหมอ้ นรกทั้งเปน็ ทั้งตายดว้ ย
ความใจด�ำนำ้� โสโครกที่สดุ ไม่มีอะไรจะเป็นจอมหลอกลวงสัตวโ์ ลกอย่าง
แยบยลยิง่ กว่ากิเลสชนิดตา่ งๆ

ความมงุ่ หมายของกิเลสเป็นอยา่ งน้ี คอื ถ้ามนั จะบอกสตั ว์โลกตามความจรงิ วา่
บาป บญุ นรก สวรรค์ นพิ พาน มี สตั ว์โลกกจ็ ะตะเกยี กตะกายละบาป บำ� เพญ็ บญุ
เพื่อหลีกนรกไปสวรรค์ นิพพาน จากมันเสียหมด มันก็จะขาดผลรายไดจ้ าก
สตั วโ์ ลกอยา่ งพนิ าศขาดสญู ฉะนน้ั มนั จงึ ปดิ หปู ิดตาปดิ ใจสตั ว์โลกไวอ้ ยา่ งมดิ ตวั
ไม่ให้มองเหน็ บาป บุญ นรก สวรรค์ นิพพาน น้ันได้เลย มันปดิ ไว้หมด ดังนน้ั
แมส้ ง่ิ เหลา่ นจี้ ะตง้ั ขวางหนา้ อย่กู ต็ าม สตั วโ์ ลกจงึ ไมม่ ที างรเู้ หน็ ได้ เชน่ เดยี วกบั
คนท่ถี กู มัดตาไว้อยา่ งมิดชิด แมจ้ ะนำ� วตั ถหุ รอื สแี สงต่างๆ มาวางขวางหนา้ ไว้
กไ็ ม่สามารถมองเหน็ ได้ฉะนน้ั กเิ ลสมนั ผกู มดั ตาใจของสตั ว์โลกไว้กเ็ ช่นเดยี วกนั

ดังนั้นชาวพุทธเราจงพยายามแก้สิ่งมัดตาของมันออกดว้ ยการปฏิบัติ
จติ ภาวนาเปน็ สำ� คญั ใหส้ ตปิ ญั ญาเกิดภายในใจ จะพงั ม่านหรอื กำ� แพงแหง่
ความมดื บอดทมี่ นั ปิดไว้ออกไดโ้ ดยลำ� ดบั จนหมดสน้ิ ไป มองเหน็ บาป บญุ
นรก สวรรค์ นพิ พาน อยา่ งทะลุปรุโปรง่ ประจักษใ์ จหายสงสัยโดยไมต่ อ้ ง
มใี ครมาบอกแหละ หลงั จากนน้ั จะได้เหน็ กลหลอกลวงของกิเลส วชิ าต้มต๋นุ
ของกิเลสไดอ้ ย่างชัดเจนหายสงสัย

ฟังซิ หลานๆ อยากฟงั ปูพ่ ูดใหฟ้ ังอย่างเปดิ ใจ ใครจะว่าบ้า ปูก่ ไ็ มโ่ กรธให้เขา
เพราะทราบแล้วว่าเขาคนน้ันคือเครื่องมือท�ำลายของกิเลสที่มันพาท�ำลาย
ศาสนธรรม และท�ำลายจิตใจสัตว์โลกมามากตอ่ มากแลว้ ปูจ่ ึงไม่หลงกลมัน
ไมต่ ื่นมัน แมม้ ันจะยกมาทั้งโคตรแซม่ าดา่ ปู่ ปู่ก็ไม่โกรธ นอกจากจะหัวเราะ

276

ขบขนั เพลงกล่อมของมันท่รี า่ ยออกมาเพียงตน้ื ๆ ผวิ เผนิ นดิ เดียวเทา่ นัน้ มไิ ด้
ลึกซ้ึงกว้างขวางและไพเราะจับใจเหมือนศาสนธรรมอันประเสริฐเลิศเลอ
เหนอื โลกทัง้ สามเลย ทัง้ เป็นธรรมรอื้ ขนสัตว์โลกขึ้นจากนรกเมอื งคนและนรก
เมอื งผีทีก่ ิเลสตบตาปดิ ใจวา่ ส่ิงเหลา่ น้ไี ม่มมี ามากตอ่ มากแลว้ บาป บญุ นรก
สวรรค์ นพิ พาน เหล่านเี้ ป็นของมมี าดงั้ เดมิ กิเลสทกุ ประเภทจะเสกสรรให้
มขี น้ึ และจะลบล้างทำ� ลายให้ฉบิ หายไปไม่ได้เพราะเปน็ ของธรรมชาตแิ ละ
มีอยดู่ ั้งเดมิ ปราศจากสิง่ ใด ผู้ใด ไปกอ่ ไปสรา้ ง ไปปรงุ ไปแต่ง ไปลบลา้ ง
ทำ� ลาย บาป บญุ นรก สวรรค์ นพิ พาน อย่เู หนอื อำ� นาจกเิ ลสทจ่ี ะไปอาจเออื้ ม
ทำ� ลายได้ แต่อย่ตู ามหลกั ธรรมชาตขิ องตน

หลานๆ และชาวพุทธผู้เรียนและปฏิบัติธรรมอันเปน็ ธรรมมีอ�ำนาจและสว่าง
กระจ่างแจง้ เหนือกิเลสทั้งปวง จงเรียนและปฏิบัติใหถ้ ึงใจ ถึงธรรม อยา่ มัว
มั่วสุมอยูใ่ นหอ้ งขังของกิเลสใหม้ ันกดขี่บังคับและร้องเพลงขับกล่อมให้
เราเคลมิ้ หลบั ไมม่ วี นั ตน่ื จากหลบั จากหลงอยรู่ ำ�่ ไปนกั จะเสยี ใจให้ตวั เองภายหลงั
จะว่าปไู่ ม่บอก ปนู่ ะ่ เหน็ ทกุ ข์ทม่ี นั โยนให้แบกหามอยา่ งลน้ หวั ใจไม่มที เี่ กบ็
มาแล้ว กลัวหลานๆ และชาวพุทธทั้งหลายจะแบกหามทุกขท์ ่ีมันโยนมา
ให้แบกหามไม่มวี นั ปลงวางต่อไปได้ตลอดอนนั ตกาลและไมม่ วี นั จบสนิ้ ลงได้
จึงได้เตือนแล้วเตือนเล่าราวกับวา่ ตะโกนบอกว่าอันตรายอันใหญห่ ลวง
มาแล้ว รบี พากนั หาทหี่ ลบภยั โดยด่วน เดยี๋ วอนั ตรายจะเขา้ ถงึ ตวั ทห่ี ลบภยั
คือ ศีล ทาน การกุศลทุกประเภท จงจับใหม้ ่ัน ถ้าอยากแคลว้ คลาด
ปลอดภยั อยา่ ดอ้ื รนั้ เชอ่ื กิเลสจนไมย่ อมฟงั เสยี งธรรมตะโกนบอก จงรบี ฟงั
รีบต้ังตัวด้วยการประพฤติปฏิบัติธรรมเสียแต่บัดนี้ จะไม่เสียกาลเวลา
ไปเปลา่

277

ถาม

ฟงั ปู่เทศนโ์ ปรดคราวน้ี ราวกับฟ้าดินถลม่ ทีเดียวแหละ หลานชื่นใจ ไมเ่ สีย
ชาติเกิด ได้ดื่มธรรมทป่ี เู่ ทศน์โปรดวนั นี้อยา่ งถึงใจ แต่ยงั มขี ้อสงสยั อยู่นิดๆ ปู่
ขอได้โปรดเมตตาด้วย

ตอบ

โปรดละไรอีก ก็โปรดมามากตอ่ มากจนไมม่ ีอะไรจะไปรดแลว้ เหลือแต่ขันธ์
ท่ีหายใจแขมว่ ๆ รอเวลาจะแตกดบั อยูเ่ ท่าน้ัน จะให้ไปรดเรื่องอะไรว่ามา

ถาม

ค�ำว่า บาป บุญ นรก สวรรค์ นิพพาน เหลา่ นมี้ อี ยโู่ ลกไหนกนั แนป่ ู่

ตอบ

มอี ย่ใู นทา่ มกลางแห่งโลกมนษุ ย์ แตม่ ใิ ชม่ นษุ ย์ มใิ ช่สตั ว์ มใิ ช่เปรต ผี เทวบตุ ร
เทวดา อนิ ทร์ พรหม มใิ ช่ต้นไม้ ภเู ขา มใิ ชด่ นิ นำ�้ ลม ไฟ มใิ ชว่ ตั ถแุ รธ่ าตตุ ่างๆ
ในโลกสมมุติ นพิ พานมีอย่ใู นวมิ ตุ ตสิ ถาน แต่มใิ ชม่ ีอยู่ในชื่อท่ีวา่ นพิ พาน

นิพพานและวิมุตติธรรมท่ีกล่าวถึงเหลา่ น้ีมีอยูต่ ามหลักธรรมชาติของตน
มิได้ข้ึนอยู่กับวัตถุ บุคคลใด ส่ิงใดท้ังสิ้น ส่ิงท่ีจะรับทราบธรรมเหลา่ นี้ได้มิใช่
ตา หู จมกู ลิ้น กาย และมใิ ช่วชิ าทางโลกทกุ ๆ แขนง และเรียนวิชาธรรมจนจบ
พระไตรปฎิ กแต่มิได้ปฏิบัติ ตลอดเครื่องพิสูจนใ์ ดๆ ท่ีโลกใช้กัน มีใจเทา่ น้ัน
ทปี่ รบั ตวั ด้วยหลกั ธรรม คอื ดว้ ยการปฏบิ ตั จิ ติ ภาวนาดงั พระพทุ ธเจา้ และสาวก
ท้ังหลายทา่ นปฏิบัติและรู้เห็นประจักษ์พระทัยและใจมาแล้วมากต่อมากจน
ไมอ่ าจนบั อา่ นจำ� นวนท่านได้ ท่านเหล่านแ้ี มพ้ ระองคแ์ ละองค์เดยี วมไิ ดถ้ ามกนั
และถามใครเลย ทรงปฏบิ ตั จิ ติ ภาวนาโดยหลกั ธรรมทจี่ ะทำ� ให้ร้ใู หเ้ หน็ กท็ รงรู้
ทรงเห็นและรเู้ หน็ ขน้ึ กับตนเอง

278

ฉะนั้น การท่ีจะแกค้ วามสงสัยใหห้ ายในบาป บุญ เปน็ ตน้ น้ัน ตอ้ งพิสูจน์กัน
ดว้ ยการปรบั จติ ใจโดยการปฏบิ ตั ธิ รรม มจี ติ ภาวนาเป็นสำ� คญั จนร้เู หน็ ประจกั ษ์
ใจแล้ว ความสงสัยแม้จะเคยครองหัวใจมาตั้งกัปต้ังกัลปห์ รือต้ังแตว่ ันเกิด
ก็ดับวูบลงในทันที มิไดอ้ า้ งกาลเวลาที่เคยยึดครองหัวใจมาเลย เช่นเดียวกับ
ความมืด แม้จะเคยมืดมาต้ังกัปต้ังกัลปก์ ็ตาม เพียงเปิดไฟสว่างจ้าขึ้นเท่าน้ัน
ความมดื กห็ ายไปเองโดยมไิ ดอ้ ้างกาลเวลาทเ่ี คยมดื มาฉะนน้ั การร้เู หน็ บาปบญุ
เปน็ ตน้ ตลอดสัจธรรมท้ังหลายก็เช่นเดียวกัน ไมจ่ �ำต้องมีกาลสถานท่ีมา
เกี่ยวขอ้ งและกีดกัน ความจริงเท่านั้นจะเปดิ ความจริงข้ึนมาใหผ้ ูป้ ฏิบัติจริงได้
รเู้ หน็ ความจรงิ ทมี่ อี ย่ทู ง้ั หลายไดป้ ระจกั ษ์แจ้งโดยไม่อ้างกาลวา่ สมยั โน้นสมยั นี้
เพราะธรรมเป็นปัจจบุ นั ธรรมตลอดมาแตก่ าลไหนๆ แม้สวากขาตธรรมทต่ี รสั ไว้
กเ็ ป็นปัจจบุ นั ธรรมสดๆ ร้อนๆ ควรแกก่ ารนำ� มาพสิ จู นส์ งิ่ ลลี้ บั ทง้ั หลาย ซง่ึ กเ็ ปน็
ปจั จุบนั ธรรมเช่นเดียวกันไดอ้ ย่างไม่มีปัญหา

ทเ่ี ป็นปญั หาอนั ใหญโ่ ตในหวั ใจสตั วไ์ ม่ให้มองเหน็ ความจรงิ ทง้ั หลายได้ กม็ กี เิ ลส
ตัวท�ำใหม้ ืดบอดอยา่ งเดียวเทา่ นั้น พาสรา้ งบาปและลงนรก ทั้งท่ีมันโกหกว่า
บาปไมม่ ี นรกไม่มี แต่สัตวโ์ ลกโดนไมห่ ยดุ หย่อนผอ่ นคลายบา้ งเลย สว่ นบญุ
สวรรค์ นิพพาน ไมต่ อ้ งกลา่ วถึงเพราะเป็นธรรมชาติท่ีมันไมต่ อ้ งการให้
สตั ว์โลกคิดและสนใจอยแู่ ล้ว ทงั้ น้ีเพราะขาดผลรายไดแ้ ละนโยบายของมนั

วา่ ไง ที่นี่ปู่ได้อธิบายใหจ้ นหมดพุงแล้ว จะเชื่อหรือไม่เช่ือ ธรรมก็มีเท่านี้
ไม่สามารถจะอธบิ ายใหล้ ะเอยี ดกวา่ นไี้ ด้ ประการหนง่ึ จงทำ� ความเข้าใจไว้ว่า
ค�ำว่า บาปมี บญุ มี นรกมี สวรรคม์ ี นพิ พานมนี น้ั ธรรมชาติเหลา่ นี้มอี ยู่
ทำ� นองเดยี วกนั กบั คำ� ว่า “ธรรมมอี ย่”ู แตไ่ ม่สามารถสมั ผสั ธรรมชาตเิ หลา่ นี้
ดว้ ยตา หู จมกู ลน้ิ กาย ได้ เพราะมใิ ช่วิสัยของกันและกัน มนั เป็นอฐานะ
คือเป็นไปไมไ่ ด้ มีใจเทา่ น้ันสามารถสัมผัสได้แต่ผูเ้ ดียว เม่ือปรับใจด้วย
ภาคปฏบิ ตั ิให้เหมาะสมกบั ธรรมชาติน้ันและธรรมขนั้ นั้นๆ แล้ว ความจรงิ
กม็ ีเทา่ นี้

279

ถาม

ทำ� ไมสมยั นคี้ นชอบทำ� บาป ทจุ รติ กนั มากปู่ ดตู ง้ั หน้าตง้ั ตาทำ� กนั เป็นลำ�่ เป็นสนั
จรงิ ๆ ใครไมท่ �ำบาป ทจุ รติ เทา่ กับไม่เต็มคน กลายเปน็ คนขาดบาทขาดเตง็ ไป

ตอบ

ปูบ่ วชมาไมเ่ คยท�ำบาปด้วยเจตนาเลยแม้นิดเดยี ว พระเณรในวัดปนู่ ้ี ก็ต้ังหนา้
ทำ� บญุ กศุ ลบำ� เพญ็ ภาวนากนั อย่างเปน็ เนอ้ื เป็นหนงั จรงิ ๆ ถา้ เปน็ ตามค�ำตำ� หนิ
ที่เขาวา่ ไม่เต็มคน ปูแ่ ละพระเณรในวัดนี้ก็ไม่เต็มพระเต็มเณร คงขาดบาท
ขาดสลงึ ไปดงั ค�ำตำ� หนิ แตธ่ รรมวนิ ยั ของปแู่ ละพระเณรไมข่ าดบาทสลงึ ป่แู ละ
พระเณรก็ไมเ่ ดือดร้อน พระขาดบาทขาดสลึงเหลา่ น้ีก็เห็นอยูก่ ันสงบสุขดีนี่
ไม่เหน็ ดนิ้ รนกระวนกระวายอนั เป็นลกั ษณะพระเณรบา้ ๆ บอๆ เพราะขาดบาท
ขาดตาเตง็ เลย ตำ� หนกิ ใ็ หเ้ ขาตำ� หนไิ ป ทำ� บาป ทจุ รติ กต็ ามนสิ ยั ของเขา แต่เรา
อย่าตำ� หนิ อยา่ ท�ำกบั เขาก็แล้วกนั จะกลายเป็นคนเกินบาทก็ยิง่ จะไปกนั ใหญ่

หลวงปู่

ลองคิดดูก็แลว้ กัน สมมุติว่ามีเงินจริงตามกฎหมายรับรองอยู่ ๕ บาท และ
มเี งนิ ปลอมรวมอยูด่ ้วย ๑๐ บาท หลานจะเอาเงินจำ� นวนไหน

หลาน

เอาจ�ำนวนเงินจริง ๕ บาท ปู่

หลวงปู่

ท�ำไมไมเ่ อาจ�ำนวน ๑๐ บาทเลา่

280

หลาน

ไมเ่ อา เพราะเอามาแลว้ กไ็ ม่เกิดประโยชนอ์ ะไร ดไี มด่ ถี กู เขาจบั กย็ งิ่ จะเป็นโทษ
ใหญเ่ พิ่มเข้าอีก สว่ นเงินจริงไดม้ าเท่าไรก็ส�ำเร็จประโยชนต์ ามจ�ำนวนของมัน
ท้ังไม่เกิดโทษแต่อยา่ งใด มีมากเทา่ ไรยิง่ ดี

หลวงปู่

น่ีแหละหลาน ระหว่างคนดี คนสุจริต กับคนช่ัว คนทุจริต ก็เชน่ เดียวกับ
เงนิ ปลอม แมม้ จี ำ� นวนมาก กบั เงนิ จรงิ แมม้ จี ำ� นวนน้อย ใครๆ เขาไมป่ รารถนา
คนช่ัวคนทุจรติ แต่คนดคี นสุจรติ มีมากน้อยโลกต้องการและปรารถนากนั
คนชวั่ คนทจุ รติ มมี ากนอ้ ยย่อมเปน็ ภยั แกส่ ่วนรวมตลอดประเทศชาติ มใิ ช่
ของดี ยง่ิ มมี ากและมอี ำ� นาจอทิ ธพิ ลมากเทา่ ไรกย็ งิ่ ท�ำความชว่ั เสยี หายได้มาก
ดไี มด่ ี คนและสมบตั ทิ ง้ั ประเทศอาจอย่ใู นเงอ้ื มมอื หรอื อยใู่ นปากในทอ้ งเขาหมด
บ้านเมืองล่มจมได้เพราะคนชั่วคนทุจริตไมอ่ าจสงสัย สว่ นคนดีคนสุจริต
มมี ากนอ้ ยยอ่ มเป็นคณุ แกส่ ่วนรวมตลอดประเทศชาติ ยงิ่ มอี ำ� นาจและอทิ ธพิ ล
มากกย็ ง่ิ ทำ� ประโยชนใ์ ห้แก่ส่วนรวมและประเทศชาตไิ ดม้ าก ใครกต็ ้องการและ
ปรารถนากนั ทัว่ โลก

ฉะนั้น คนประเภทนั้นจึงมิใชเ่ ป็นคนดีวิเศษและนา่ นับถืออะไรเลย แม้เขาจะ
ไปเทย่ี วคดโกงรดี ไถมาไดม้ ากเพียงไร กอ็ ย่าหลงยินดแี ละอศั จรรยเ์ ขา น่ันคอื
สมบัติเปน็ พิษแกต่ ัวเอง ครอบครัว ตลอดไปถึงลูกหลานเหลนไม่มีประมาณ
นน่ั เป็นสมบตั กิ าฝากคอยดดู ซมึ ผ้เู ปน็ เจา้ ของใหเั สยี คนไปโดยล�ำดบั ทงั้ ปจั จบุ นั
และอนาคตไม่มีจบสิ้น นั่นคือสมบัติปลอมย่อมเป็นโทษทัณฑแ์ กผ่ ูแ้ สวงมา
มากน้อยเช่นเดียวกับธนบัตรปลอมที่มีมากนอ้ ยในครอบครองน่ันแล
อย่าไปหลงยนิ ดซี ง่ึ เทา่ กบั หลงจบั ไฟ จะรอ้ นและแผดเผาเจา้ ของไม่มจี บสนิ้
ลงได้

281

ถาม

คนทม่ี ่งั มีเพราะการแสวงหาดังกลา่ วมาก็เห็นเขาอยสู่ บาย ยังมีหน้ามตี า มคี น
เคารพนบั ถือมากมายนปี่ ู่

ตอบ

การมหี นา้ มตี า มคี นเคารพนบั ถอื นนั้ มใิ ชฐ่ านะจะไปลบลา้ งบาปกรรมทเี่ ขา
ทำ� ได้ หนา้ ต้องเป็นหนา้ ตาตอ้ งเป็นตา เคารพนบั ถอื กท็ ราบวา่ เคารพนบั ถอื
แตช่ ว่ั ต้องเป็นชวั่ บาปต้องเปน็ บาป ทจุ รติ ตอ้ งเป็นทจุ รติ โทษต้องเปน็ โทษ
ไฟตอ้ งเปน็ ไฟ จะน�ำมาลบล้างกันไมไ่ ด้ ถา้ ไดธ้ รรมก็มิใช่ธรรม ธรรมต้อง
เป็นบ๋อยของกิเลส ความโลภ ความโกรธ ความหลง ราคะตณั หา ไปนานแล้ว
บาปตอ้ งไมม่ ี เพราะถูกการท�ำชั่วทุจริตสังหารเอาเกลี้ยง สัตวโ์ ลกไมต่ อ้ งมี
ทุกข์มีบาปติดตัว นรกก็แตกถูกกิเลสท�ำลายหายสูญ แตค่ วามจริงไมเ่ ป็นเช่น
ความเสกสรรนนั้ ตอ้ งเป็นความจรงิ ตลอดไป ไมเ่ ป็นอน่ื เพราะความจรงิ ไม่เคย
เป็นน้อยและอย่ใู ต้อำ� นาจของผใู้ ด ฉะนน้ั ธรรมจงึ เป็นธรรมเสมอมา ไมม่ อี ะไร
ลบลา้ งได้

ด้วยเหตนุ ห้ี ลานปู่ จงเป็นหลานปู่ อยา่ เป็นหลานชวั่ หลานทจุ รติ ทำ� ลายบาปกรรม
และหม้อนรกให้แตก และอย่าเป็นหลานของความโลภมาก ไดเ้ ทา่ ไรไม่พอ
เทีย่ วคดโกง ทุจรติ รีดไถดว้ ยเลห่ ก์ ลต่างๆ เวลาตาย สมบัติปลอมกองมหมึ า
เท่าภูเขายังจะตามเผาผลาญเข้าอีกให้ลงนรกหลุมไหน ใครๆ ไมอ่ าจมี
ญาณทราบได้ จึงรีบระวังตัวกลัวบาป เดินตามจอมปราชญ์ผู้มีปรีชาญาณ
อันแหลมคมเสียแต่บัดน้ี ยังมีชีวิตอยู่ก็ดีเป็นสุขใจ เวลาตายไปก็เปน็ สุข
ความดีท่ีสรา้ งมาตามสนับสนุนให้มีแตค่ วามสุขความส�ำราญบานใจ ไมม่ ีฟนื
ไฟบาปกรรมตามแผดเผา เพราะความเชอื่ พระพทุ ธเจา้ และทำ� ตามศาสนธรรม
อนั เป็นทางราบรนื่ ดงี าม จดั เปน็ คนฉลาดโดยธรรม นำ� ตวั ไปสุคติ คือโลกทิพย์
ไม่สงสัย ดีกว่าคนเสนียดจัญไรหลายรอ้ ยเท่าพันทวี ซ่ึงดีแตค่ ุยโม้โอ้อวดดว้ ย
ลวดลายว่าฉลาดแหลมคม เวลาเข้าตาจนแล้วกไ็ มผ่ ดิ อะไรกบั นกั โทษในเรอื นจำ�

282

หลานจ�ำไวใ้ ห้ถึงใจ อยา่ ไดล้ ืมว่าไมม่ ีใครฉลาดแหลมหลักนักปราชญช์ าติ
อาชาไนย มองเห็นการณใ์ กล้และการณไ์ กลยิ่งกว่าพระพุทธเจา้ จงยึดท่าน
เปน็ หลักชีวิตจิตใจ อยา่ ไดล้ ดละปลอ่ ยวาง จะเปน็ สิริอุดมมงคลแกห่ ลานเอง
และสว่ นรวมไม่มีประมาณ ปู่นี้แก่มากแลว้ ไมน่ านก็จะตาย ลูกหลานจะได้
สืบศาสนาไปนาน โลกจะไมว่ า่ งจากความสงบสุขและความเป็นปกึ แผน่ ม่ันคง
สืบๆ กนั ไป เอาละขอจบเสียที

ถาม

ในธรรมทา่ นสอนพระวา่ ใหย้ ินดีในความสันโดษ มักนอ้ ย ดังในสัลเลขธรรม
๑๐ ประการ ฆราวาสถ้าปฏบิ ตั ติ ามธรรมสนั โดษและความมกั นอ้ ย จะครองชพี
ไปตลอดไหม บางครอบครัวมีลูกมาก ญาติ มิตรเพ่ือนฝูงมาก ถา้ หาไดน้ อ้ ย
ไม่พอกินพอใช้ จะไมเ่ ดือดร้อนแกค่ รอบครัวเชน่ น้ันหรือปู่ สว่ นครอบครัวท่ีมี
ลกู น้อยคน ผเู้ กยี่ วข้องทีค่ วรเล้ยี งดูมีนอ้ ยก็พอท�ำเนาไมเ่ ดือดร้อน โปรดช้แี จง
ให้หายขอ้ งใจด้วยเถิด

ตอบ

ธรรมทา่ นไมไ่ ดส้ อนให้คนข้ีเกียจอ่อนแอทอ้ แทเ้ หลวไหลในการงานเพ่ือหา
รายไดม้ าเล้ียงตนและครอบครัว แต่ทา่ นสอนใหม้ ีความขยันหมั่นเพียรและ
อดทนไมเ่ ลือกงานอันเปน็ ท่ีมาแห่งผลเพ่ือรายไดเ้ พียงพอกับความเปน็ อยู่
ใช้สอยไมฝ่ ืดเคือง ท่านสอนว่า

จงเป็นบุคคลท่ีถึงพร้อมดว้ ยความขยันหม่ันเพียร หนักเอาเบาสู้ ไม่จับๆ
วางๆ เหยาะๆ แหยะๆ ในการท�ำงาน ๑

ไดส้ มบตั มิ ามากน้อยใหม้ ีการเก็บรักษา ไมจ่ า่ ยสรุ ยุ่ สรุ า่ ยแบบหาขอบเขต
เหตผุ ลไมไ่ ด้ ๑

283

การเลี้ยงชีพในครอบครัวให้พอเหมาะพอดีกับความจ�ำเปน็ ไม่ฟุ่มเฟือย
จนเลยฐานะและความจ�ำเปน็ ๑

ไมค่ บเพ่ือนฝูงที่เป็นพาล ผลาญทรัพย์ คอยแตจ่ ะกัด จะแทะ จะเคี้ยว
จะกลนื สมบัติ และความประพฤติใหล้ งเหวลงบอ่ ๑

ธรรมทที่ ่านสอนไว้อย่างมนั่ เหมาะทกุ แงท่ กุ มมุ ถา้ เราไมค่ ว้าเอากิเลสตวั อวดดี
มาท�ำลายธรรมเหล่านี้ให้พินาศฉิบหายไป เราต้องต้ังตัวได้ดว้ ยความขยัน
หม่นั เพียร ด้วยการเก็บรักษาทรพั ยแ์ ละจา่ ยทรัพย์ตามความจำ� เปน็ ด้วยการ
เล้ียงชีพพอประมาณ ไมฝ่ ืดเคือง และฟุ่มเฟอื ย ด้วยความไมส่ มัครรักชอบ
ในคนพาลสนั ดานเลว ความประพฤติเหลวแหลกแหวกแนว เราตอ้ งเปน็ คนดี
มีผลจากทรพั ย์และศลี ธรรมประจ�ำตัว ไมก่ ลัวใครตำ� หนแิ ละดูถูกเหยียดหยาม
โดยประการใดๆ ธรรมสนั โดษ คอื ความยนิ ดใี นสมบตั มิ ากน้อยทม่ี ี และอย่ใู น
ความครอบครองของตน น่ีก็เปน็ ความพอดีเหมาะสมอยา่ งย่ิงแลว้ ส�ำหรับ
มนษุ ย์ทอี่ ยรู่ ่วมโลกกนั

คำ� วา่ ความยนิ ดใี นสมบตั ทิ ม่ี อี ย่ขู องตนนนั้ แมส้ มบตั จิ ะมมี ากกองเทา่ ภเู ขา
ธรรมท่านกไ็ ม่ไดห้ า้ มวา่ ไมใ่ ห้ยนิ ดเี พราะมากเกินไป แตท่ ่านหา้ มไม่ใหย้ นิ ดี
และเสาะแสวงสมบตั ทิ น่ี อกไปจากของมอี ย่ขู องตวั ต่างหาก เช่น ไรน่ า ทดี่ นิ
สมบตั พิ สั ถานของตน มเี ทา่ ไรกใ็ ห้ยนิ ดเี ท่าทม่ี เี ท่านนั้ ไมใ่ ห้ไปเทยี่ วยนิ ดใี นสมบตั ิ
ของคนอนื่ ยงิ่ เปน็ เมยี เขาดว้ ยแลว้ ถา้ ไม่อยากหวั แบะ อยา่ ไปแหยมเปน็ อนั ขาด
แมแ้ ต่ปูเ่ องยังจะเป็นเพชฌฆาตฆ่าคนไดโ้ ดยไมค่ าดคิดมากอ่ นจะว่ายังไง
ยงั เหลอื เพยี งเสน้ ยาแดงเท่านน้ั จะฟันคอคนให้ขาดสะบนั้ แล้วกต็ กนรกทง้ั เปน็
ในตะราง คร้ังเขามาเป็นชูก้ ับเมียปูน่ ะ่ จงทราบว่าไมม่ ีอะไรจะเด็ดขาดและ
เฉยี บขาดเทา่ ใจคน เมอื่ ถงึ เหตกุ ารณ์และเวลาอนั เฉยี บขาดแล้ว ปเู่ คยประจกั ษ์
กับตัวมาแล้ว

ฉะนน้ั จงเชอื่ ธรรมสนั โดษ ยนิ ดเี ฉพาะเมยี ผวั ของตวั เทา่ นน้ั อยา่ ไปเยอื่ ใย
ใฝ่ใจกบั เมยี ผวั ของเขา ถา้ ไม่อยากคอขาดและเป็นผไี มม่ เี จา้ น่ะ ปจู่ ะบอกชดั ๆ

284

อยา่ งนี้ใหห้ ลานๆ พากันจดจ�ำธรรมสันโดษกับความมักนอ้ ยในหญิงชาย
ไปรักษาตัวและปฏิบัติตัวอยา่ งเคร่งครัดดว้ ยธรรมสองข้อน้ี อย่าใหม้ ันดิ้นได้
เปน็ อันขาด ยิ่ง อปฺปิจฺฉตา ความมักนอ้ ยด้วยแล้วย่ิงเหมาะมากกับฆราวาส
ผโู้ ลเลในราคะตณั หา อม่ิ ไมเ่ ป็น นำ� มาปฏบิ ตั ิ ธรรมนท้ี า่ นให้ยนิ ดเี ฉพาะคคู่ รอง
คือผัว-เมีย ของตนโดยเฉพาะเทา่ นั้น ไมใ่ หย้ ินดีใฝ่ใจกับชายอ่ืนหญิงอ่ืนเป็น
อันขาด ธรรมท่านชว่ ยรักษาหัวรักษาคอของเราใหค้ งทนไปด้วยกัน ไม่ให้หัว
กับคอพลัดพรากจากกันด้วยคมมีดคมขวานเพราะความมักมาก อยากไมม่ ี
วนั อมิ่ พอท�ำลาย

ปกติมนุษยห์ ญิงชายในโลกมีหลายปากหลายใจก็มีปากเดียวใจดวงเดียว
นัน้ แล แตม่ นั กินไมเ่ ลอื กราวกับมีร้อยปากพนั ปาก อะไรๆ ก็จะกิน กจ็ ะกิน
อะไรๆ ก็จะเอา ก็จะเอา ไมม่ ีค�ำวา่ ท้องเรามีท้องเดียว ปากชนิด
ตัณหาถือบังเหียนกระตุกเชือกนี้มันไมค่ �ำนึงถึงทอ้ งและเหตุผลใดๆ
ทั้งส้ิน มีแต่จะกินใหส้ มอยาก ปากดา่ ใหส้ มกับความเคียดแค้นโมโห
ท่าเดียว ใจก็มีใจเดียวน่ันแหละ แตค่ วามคิดความอยากมันผลักดัน
ให้แตกแขนงออกไปเปน็ หมื่นเปน็ แสนใจ จนไมส่ ามารถคัดเลือกไดว้ ่า
ความคิดน้ีเป็นดี ความคิดนี้เป็นชั่ว เพราะมันกลมกลืนกันจนมองหา
ตัวจริงใจจริงไม่เจอ โนน่ จงึ ต้องนำ� ธรรมสองข้อคือ ความสันโดษ ยนิ ดใี น
สงิ่ ทมี่ อี ยขู่ องตน และความมกั น้อยในอารมณ์แหง่ ราคะตณั หา มาปิดปาก
ปิดใจ ไม่ให้มนั ดนิ้ รนขนทกุ ขม์ าเผาตนและครอบครวั เพราะไฟตณั หานรี้ ้อน
มากย่ิงกว่าไฟอื่นใด ร้อนเข้าถึงตบั ถงึ ปอดถงึ ขัว้ หัวใจ เครื่องในพังทลาย
เพราะมันไม่อาจสงสัย

หลานๆ จงจำ� ไวใ้ ห้ถงึ ใจ ปฏบิ ตั ิให้ถึงความจรงิ ของธรรมสองขอ้ น้ี จะพากันอยู่
ดว้ ยความสงบสขุ เยน็ ใจทงั้ ครอบครวั ผวั -เมยี ลกู เลก็ เดก็ แดง สถานทอี่ ยู่ สมบตั ิ
เงินทอง ส่ิงของใช้สอย จะเย็นไปตามๆ พอ่ บา้ นแม่เรือนท่ีเป็นคนดีมีธรรม
ประดับใจ

285

ถาม

หลานๆ พอใจธรรมสองขอ้ นม้ี าก ประทบั ใจจรงิ ๆ อยากใหค้ นอน่ื ๆ เขาฟงั บ้าง
จะได้ธรรมน้ีไวป้ ้องกันตัวในเวลาฉุกเฉิน เพราะเร่ืองคนหลายปากหลายใจน้ี
นับวันมมี าก ถ้าไม่มีธรรมน้ีเปน็ ยาประจำ� บ้านกน็ ่ากลวั จมกู พัง เพราะหวดั .....
นช้ี กุ ชมุ ไม่มฤี ดกู าลสถานทเี่ ลยทกุ วนั น้ี ทงั้ ไม่เว้นชาตชิ น้ั วรรณะ ฐานะมหี รอื จน
คนโงห่ รือคนฉลาด ตลอดเพศวัยเลย ต่างตั้งหนา้ ต้ังตาส่งเสริมหวัดประเภท
หน้าด้านสันดานเลวน้ีอย่างออกหน้าออกตา แถมยังว่าเป็นเกียรติอีกดว้ ย
สิ่งเหลา่ น้ีระบาดท่ัวดินแดนแทบไมม่ ีสถานท่ีกาลเวลาเหลืออยู่แลว้ ทุกวันน้ี
นา่ วิตกตอ่ เพื่อนมนษุ ยด์ ้วยกนั จริงๆ เฉพาะเดก็ วยั รุ่นน้ันนา่ วิตกและน่าสงสาร
มากท่ีจะกลายเป็นเด็กเกเรไปตามโรคพรรคน์ ี้กันเสียหมด จึงอดคิดไม่ได้
เม่ือได้ฟงั ธรรมสองขอ้ นี้จากปูแ่ ล้ว แล้วจะแกไ้ ขอยา่ งไรจึงจะมีผลดีต่อผูใ้ หญ่
และสว่ นรวม ตลอดเด็กๆ ท่ีราวกับวา่ เตรียมพร้อมเพ่ือจะลงเหวลงบ่อลึกกัน
อยู่แลว้ เวลาน้ี ปโู่ ปรดด้วย

ตอบ

ใจที่หมดคุณค่าในธรรมท่ีมีคุณคา่ มาก ย่อมท�ำไดท้ ุกอย่างบรรดาสิ่งต่�ำทราม
ทงั้ หลายโดยไมส่ ะทกสะท้าน เวลาผลของความต�่ำทรามเกิดก็ไม่สะทกสะท้าน
เกิดได้กับบุคคลทุกชาติช้ันวรรณะและเพศวัย ไม่เลือกวา่ เป็นบุคคลเช่นไร
เกิดไดท้ ั้งน้ัน ไมล่ ำ� เอียง ขอแตท่ ำ� ลงไปเทา่ นนั้ ผู้จะแก้โรคหมดคณุ คา่ เหลา่ นี้
ก็คือคน ธรรมเครื่องแก้ท่ีท่านสอนไว้ก็มีอยูก่ ับทุกคนท่ีจะน�ำมาแก้ ไมม่ ีอะไร
ผูใ้ ดได้เปรียบเสียเปรียบ ถ้าตัวผูท้ �ำไมย่ อมเสียเปรียบให้ตัวเองเพราะความ
ไมเ่ อาไหน ความไม่สนใจแก้ส่ิงต่�ำทรามที่เกิดที่มีอยูภ่ ายในตนเสียเท่าน้ัน
ถา้ อยา่ งนั้นก็ไม่มีใครชว่ ยได้ แมพ้ ระพุทธเจา้ ก็ไม่ทรงช่วยได้ อย่าว่าแตป่ ู่ท่ี
พูดน�้ำลายฟุ้งปากแฉะอยูข่ ณะน้ีเลย เอาอยา่ งนี้ก็แลว้ กัน เม่ือช่วยใครไมไ่ ด้
กจ็ งหันมามองตวั เองช่วยตัวเอง อย่าใหเ้ สยี ไปกบั สิง่ ไม่ดีทงั้ หลายทีเ่ ขาเสยี กัน

286

ถาม

ก็น่าจะเป็นอย่างนั้น ปู่ ตกลงก็ไมพ่ น้ ค�ำว่า “ตัวใคร ตัวเรา” อยู่โดยดีแหละ
ซงึ่ กน็ ่าจะขดั ต่อธรรมทส่ี อนใหม้ เี มตตากรณุ าตอ่ กนั หรอื ป่มู คี วามเหน็ อยา่ งไร
กส็ ุดแตจ่ ะโปรด

ตอบ

เมื่อเขาไมย่ ินดีกับการช่วยเหลือ ก็ยังจะหน้าดา้ นไปชว่ ยเขาอยูห่ รือ มีธรรม
หนา้ ดา้ นใหค้ นเมตตาหน้าดา้ นนำ� ไปช่วยเขาไหมละ่ ถ้าไม่มี อยา่ หาญทำ� กิเลส
ตัวหยาบๆ จะหวั เราะเอา จะว่าปไู่ ม่บอก

คนไข้เต็มโรงพยาบาล หมอชว่ ยไว้ได้ทุกคนไหม ยงั มีรายเล็ดลอดตายไป
ตอ่ หนา้ ต่อตาหมอจนได้เรอื่ ยมามใิ ช่หรอื โรคทท่ี ำ� ให้คนตายตอ่ หน้าหมอนน้ั
มันฟังเสียงหมอเสียงยาเม่ือไร แลว้ เมตตาเราเก่งกวา่ พระเมตตาของ
พระพทุ ธเจ้าเชยี วหรอื จงึ จะสามารถช่วยใครๆ ได้ทวั่ โลกทงั้ ทเ่ี ขาไม่สนใจ
กบั การช่วยเหลอื ใดๆ เลย นแ่ี หละหลาน ทส่ี ตั วไ์ ม่ไปนพิ พานกบั พระพทุ ธเจา้
กเ็ พราะเหตนุ ้ี พจิ ารณาเองเถอะ อยา่ ให้แจงไปมาก ปแู่ กแ่ ล้ว มแี ตล่ มหายใจ
แขม่วๆ อยู่เท่านั้นเอง

ถาม

ขอบพระคุณปู่มาก ท่ีน่ีหลานพอเขา้ ใจวิธีปฏิบัติตอ่ ตัวเองและผูอ้ ่ืนได้
พอประมาณ หลานยอมรับผิดที่ห่วงคนอื่นมากเกินเหตุผลอรรถธรรมที่ควร
เป็นไปได้และเป็นไปไมไ่ ด้

พูดมาถึงตอนน้ีก็ท�ำใหส้ งสารปู่ ตลอดครูบาอาจารย์ท้ังหลาย ท่ีทา่ นอุตสา่ ห์
เมตตาแนะน�ำส่ังสอนทั้งที่บางคร้ังสุขภาพไม่ค่อยดี ยังอุตสา่ ห์ต้อนรับสั่งสอน
แต่คนทไ่ี ปหาทา่ นมหี ลายประเภท หลายนสิ ยั หลายความตอ้ งการ ดงั ทที่ า่ นวา่
นานาจติ ตัง นัน่ แล

287

ตอบ

ใช่ บางพวกกต็ ง้ั หน้าตงั้ ตาไปหาศลี หาธรรมจรงิ ๆ ทนี่ ่าสงสาร แตบ่ างพวก
กพ็ ากนั ไปเทยี่ วตากอากาศเปลย่ี นอารมณ์ในวดั แลว้ กเ็ ทย่ี วจนุ้ จ้าน พดู คยุ กนั
ไมอ่ อมปาก ปล่อยตามอารมณ์ ส่งเสียงอึกทึกครึกโครมทั่วบริเวณวัด
จนลืมคิดว่าท่ีน่ันเปน็ วัดและมีครูอาจารยพ์ ระเณรบ�ำเพ็ญธรรมอยู่ที่น่ัน
ทา่ นอาจร�ำคาญได้ คิดแตค่ วามสนุกสนานร่ืนเริงไปตามลัทธินิสัยของตน
บางพวกกไ็ ปดว้ ยเสยี งเลา่ ลอื วา่ ท่านเก่งทางนน้ั ทางน้ี แลว้ กต็ นื่ ข่าว พากนั
ไปเพ่ือไดข้ องดีจากท่านมาอวดกัน เม่ือไปก็รบกวนขอน้ันขอนี้ทา่ น
เมอื่ ท่านบอกวา่ ไม่มี กด็ อื้ รน้ั เถยี งท่านวา่ ทา่ นมี แล้วเซา้ ซขี้ อจนนา่ ร�ำคาญ
เมื่อไมไ่ ด้ดังใจ บางรายก็พาลทะเลาะกับพระแล้วกลับไป ก่อนไปก็พูด
ทิ้งท้ายในลักษณะบาดหมางสาปแชง่ ตา่ งๆ ว่า ต่อไปจะไมม่ าเหยียบวัดนี้
อกี จนวนั ตาย พระอะไรอย่างนี้ ขออะไรๆ กว็ า่ ไม่มๆี จะหวงไว้กินสมบตั ิ
อะไรกไ็ ม่รู้

ตามธรรมดาของพระผู้มีธรรมประจ�ำใจอยู่แล้ว ทา่ นไม่เห็นอะไรย่ิงกว่า
ธรรม ตลอดอริ ยิ าบถท่านคดิ ฝกั ใฝใ่ ครธ่ รรมอย่โู ดยสมำ่� เสมอ ไมส่ นใจและ
เผลอไผลคดิ ไปโนน้ ไปนี้ วา่ คนนน้ั จะมาหา คนนจี้ ะมาเย่ียม จะมาหรือไม่
ก็เปน็ เรื่องเปน็ อัธยาศัยของแต่ละคน ทา่ นไมก่ ังวลกับอะไรมากกว่าการ
แสวงหาธรรมดว้ ยการปฏบิ ตั ิ มเี ดนิ จงกรมบา้ ง นง่ั สมาธภิ าวนาบ้าง ยนื รำ� พงึ
ในธรรมท้ังหลายบา้ ง ให้สติอยู่กับตัว ไมป่ ล่อยใจให้เลื่อนลอยไปตาม
อารมณ์ ทา่ นมีความส�ำรวมระวังอยู่ทุกอิริยาบถนอกจากหลับเทา่ นั้น
นอกน้ันเป็นทา่ แหง่ ความเพียรเพื่อละกิเลสแลกองทุกข์ทั้งมวลโดยตลอด
ทา่ นจึงไมต่ ้องการส่งิ รบกวนต่างๆ

288

ถาม

ที่เขามาหาปู่ มหี ลายพวกดงั ปู่เลา่ เรอื่ งของคนมาวัดทว่ั ๆ ไปหรอื เปล่า

ตอบ

ท�ำไมจ่ ะไม่มี มดี งั ทเ่ี ลา่ ให้ฟังนี่แหละ อยากพดู วา่ แทบทุกวนั ไป บางพวกก็มา
ขอบตั รขอเบอร์ เวลาพดู อรรถพดู ธรรมใหฟ้ งั เขาไม่สนใจ คอยแตจ่ ะจบั เอาไป
ตเี ปน็ เบอร์กนั เท่านนั้ พวกนพี้ วกแสวงความร�่ำรวยในทางลดั อยากเป็นเศรษฐี
มเี งนิ ลา้ นดว้ ยการถกู บตั รถกู เบอร์ อรรถธรรม บญุ -บาปอะไรไม่สนใจ บางพวก
ก็แบกคัมภีร์มาเที่ยวไลพ่ ระให้จน ถือวา่ ตนรู้หลักนักปราชญฉ์ ลาดพอตัว
แต่สว่ นมากมกั ไมก่ ลวั บาป เพราะความทะนงตวั วา่ เรยี นร้มู ากรหู้ มด หาไดร้ ไู้ ม่
ว่าตนกำ� ลงั เปน็ ช้างใหญท่ ถ่ี กู กิเลสตวั เย่อหยง่ิ จองหองคว้าคอมาเปน็ เครอ่ื งมอื
ถือเป็นพาหนะนั่งบนตะพองหลังมาอวดดีอวดเกง่ กับพระ พระแมแ้ สนโง่
ท่านกร็ ้ไู ด้ เพราะท่านดกู ิเลสตอ่ สกู้ บั กิเลสดว้ ยความเพยี รอยทู่ กุ เวลา ไมล่ ดละ
มีสติปญั ญาเปน็ เคร่ืองมือสอดสอ่ งและท�ำลายขา้ ศึกบนหัวใจ ไมก่ ม้ หัวลงให้
มันข้ึนนั่งอย่างง่ายดาย เมื่อเห็นกิเลสน่ังบนหัวใครก็ตามมาอวดดี อวดเดน่
อวดม่ัง อวดมี อวดฉลาด หรืออวดอะไรก็ตามอันเปน็ เรื่องของกิเลสพองตัว
ท่านจงึ อดสงั เวชอยภู่ ายในไมไ่ ด้ ส่วนมากคนไปวดั มกั จะไปดแู ละจบั ผดิ พระ
ไปคอยใหค้ ะแนนพระและคอยตัดคะแนนพระด้วยวิธีการติพระ ชมพระ
วา่ วัดน้ันเป็นอย่างนั้น องคน์ ้ันเป็นอยา่ งน้ัน แตไ่ ม่สนใจคอยสอดส่อง
ดตู ัวเองว่าดหี รอื ชวั่ ประการใดบา้ ง ไม่คอยติตัวเอง นอกจากหาเร่ืองปา่ ๆ
เถ่ือนๆ มาชมตัวเองใหเ้ ขาว่าดีและนับถือกันไปลมๆ แล้งๆ คนเราถ้ามี
การสังเกตสอดส่องความประพฤติช่ัว-ดีของตัวบา้ ง ย่อมมีท่ีดัดแปลง
แก้ไขให้เปน็ คนดี เปน็ ท่ีเคารพนับถือของผูอ้ ื่นไดอ้ ยา่ งนา่ ชมและสนิทใจ
บางพวกก็แตง่ ตัวฟติ ป๋ังรัดกุมเต็มอัตราศึก มองเห็นหมดกระทั่งขน
นงั่ พบั เพยี บแบบชาวพทุ ธทงั้ หลายไม่ได้ จะลดอตั ราศกึ คอื กางเกงแตกระเบดิ
เป็นอันตราย ดูไม่ได้ เพราะพิสดารเกินมนุษย์ เมื่อแตง่ เต็มยศแหง่
อตั ราศึกแลว้ ดลู ักษณะท่าทางราวกับจะเหาะบนิ ทงั้ ทีไ่ มม่ ีปีก

289

นแ่ี ลหลาน กิเลสมนั ทำ� คนใหผ้ ดิ ปกตแิ ละพสิ ดารเกินมนษุ ย์มนาเทวดาทงั้ หลาย
อย่างนี้ หลานๆ ลูกชาวพทุ ธจงพากนั ทำ� ความเข้าใจกบั มนั ไว้เสมอ อยา่ ลมื ตัว
ไม่งั้นเราตอ้ งเป็นเคร่ืองมือให้มันขับข่ีราวกับยวดยานพาหนะหรือราวตุก๊ ตา
เคลอ่ื นทโ่ี ดยไม่อาจสงสยั

ปู่น้ีเกิดมานาน กิเลสขึ้นขี้รดบนหัวใจมานาน การต่อสูก้ ับมันมาก็นานและ
หนักมาก แทบไม่มีอะไรเทยี บเทา่ เสมอได้ในบางครัง้ จงึ พอรเู้ รื่องวชิ ากลลวง
ของมันไดบ้ า้ งพอมาเล่าให้ลูกหลานฟังเพ่ือเป็นคติและพยายามก�ำจัดมันบา้ ง
แมย้ ังมีกิเลสเชน่ เดียวกับคนทั่วไป แต่ความมีธรรมแทรกในใจอยู่บา้ งก็ยัง
มีหิริ-โอตตัปปธรรม คนเราไมป่ ลอ่ ยตัวแบบลูกโปง่ บนอากาศโดยถ่ายเดียว
ไมท่ ราบจะตกทศิ ทางใด ไม่มจี ดุ มหี มาย นนั่ มนั เกินไปสำ� หรบั มนษุ ยท์ โี่ ลกถอื ว่า
มศี กั ดิ์ศรีสูงกวา่ สัตว์

จงพากันพยายามระมัดระวังตัวสมกับเราเป็นผู้รบั ผดิ ชอบเรา สมยั น้สี ิง่ ท่ี
จะทำ� ให้เสยี คนมมี ากจนพรรณนาไมจ่ บ ซมึ ซาบหลง่ั ไหลเข้ามาทกุ ทศิ ทกุ ทาง
จากท่ัวโลก คนที่เขาน�ำสิ่งท�ำลายมนุษยผ์ ูโ้ ง่เขลามาแจกจา่ ย เขาได้เงิน
แม้ในเขาจะต�่ำจะทราม แตเ่ ขาก็ไม่เคยสนใจกับความต�่ำความสูงยิ่งกวา่
สิ่งท่ีเขาตอ้ งการอยูแ่ ล้ว ฉะนั้น คนโง่จึงเสียเปรียบและเป็นเหยื่อของ
คนฉลาดรำ�่ ไป ไมอ่ าจมอี ะไรมาแกใ้ หต้ กไปได้ นอกจากผมู้ ธี รรม คอื สตธิ รรม
ปัญญาธรรม ซงึ่ เหนอื ความฉลาดของโลกอยมู่ ากจนเทยี บกนั ไม่ได้ เป็นเครอื่ ง
หลบหลกี ผ่อนคลายสง่ิ ทำ� ลายจติ ใจและสมบตั ใิ หเ้ สยี นนั้ สงั เกตดกู ร็ กู้ เ็ หน็ เพราะ
มเี ตม็ ไปหมดแมใ้ นปา่ ในเขา อย่าวา่ แตใ่ นบา้ นในเมอื งทมี่ คี นมากเลย ขอแต่คน
มอี ย่ทู ไี่ หน สง่ิ ทำ� ลายเหลา่ นตี้ อ้ งมอี ย่กู บั คนจนได้ ทง้ั นเี้ พราะคนไปเสาะแสวงหา
มนั มาเอง สง่ิ เหลา่ นแ้ี สดงออกได้หลายทาง โดยคนโงอ่ ย่างพวกเราไม่อาจทราบได้
นอกจากเพลดิ เพลนิ และเคลมิ้ หลบั ไปกบั เพลงกลอ่ มของมนั เพราะมมี ากต่อมาก
จนพรรณนาไมจ่ บ ลบลา้ งไมล่ ง เนอื่ งจากความชอบและตดิ ใจมมี าก สง่ิ ดงั กล่าวนี้
บางอยา่ งกห็ ยาบโลนและลดหลน่ั กนั ลงมาจนถงึ ขน้ั สภุ าพละเอยี ดลออ สามารถ
กล่อมไดท้ ้ังผู้ใหญ่แลเด็กๆ ท�ำใหเ้ สียคนได้ตามส่วนของมันและวัยของ

290

ผูถ้ ูกกลอ่ ม มีอยู่ท้ังที่ลับและที่เปิดเผยธรรมดาท่ัวๆ ไป โดยไม่อาจคิดว่า
มันเปน็ ภัยหรือมีสว่ นเปน็ ภัยต่อสว่ นรวมไมม่ ีประมาณ ผูน้ �ำสิ่งเหลา่ นี้เขา้ มา
สว่ นมากมักมีแตผ่ ู้มีปัญญาหาเงินในทางนี้ ตลอดผูม้ ีบุญหนักศักดิ์ใหญแ่ ทบ
ท้ังนัน้ ตาสตี าสาไม่มีปญั ญาแสวงหามาได้แหละ

ฉะนน้ั ป่จู งึ วติ กอนาคตของลกู หลานบา้ นเมอื งวา่ จะเป็นไปอยา่ งไร เมอ่ื การ
ฟนื้ ฟูกบั การท�ำลายไม่สมดุลกนั ดงั ทร่ี ๆู้ เหน็ ๆ อยนู่ ้ี ส่วนมากมกั มีแต่การ
ท�ำลาย เพราะเป็นส่ิงที่ชอบและท�ำไดง้ า่ ย ไม่วา่ สิ่งใดเมื่อชอบใจย่อมท�ำ
ได้ง่ายแมส้ ่งิ น้ันจะท�ำยากเหมอื นสิ่งดีงามทวั่ ๆ ไปกต็ าม ทั้งนี้มันขึ้นอยู่กบั
จติ ใจเปน็ ส�ำคญั ถ้าลงใจได้ชอบและตดิ พนั ในทางใด สิง่ ใด หรอื ผใู้ ดแล้ว
การใกลช้ ิดติดพันและการกระท�ำหากเป็นคูเ่ คียงคู่ควรกันไปเอง เอาละ
ปเู่ หน่ือย ขอพักผ่อนขันธท์ ีช่ ราเตม็ แกแ่ ล้ว

หลาน

วันนี้เพื่อนๆ พามาเย่ียมปู่ ทราบกิตติศัพทก์ ิตติคุณของปูฟ่ ุ้งขจรมานานแล้ว
เมื่อมีโอกาสได้มาหาท�ำงานทางน้ี เพื่อนเห็นว่าเป็นคนชอบธัมมะธัมโม
เลยชวนมา จงึ ไดม้ วี าสนามากราบปู่

หลวงปู่

มาหาทำ� งานอะไร

หลาน

ตามแต่จะได้งานท�ำ สว่ นมากก็ชอบทำ� งานสูงบ้างนั่นแหละปู่

หลวงปู่

งานอะไรท่ีสงู นะ่

291

หลาน

งานราชการแผนกต่างๆ ทน่ี ยิ มกนั กง็ านทกี่ ินเงนิ เดอื นหลวง นบั แตเ่ ป็นครสู อน
นักเรียนข้ึนไปจนถึงนายกรัฐมนตรีซ่ึงเป็นงานสูงสง่ และมีเกียรติมาก น่ันแล
ทนี่ ยิ มกนั ว่าเป็นงานสงู และสงู สง่ มากเพราะเป็นงานเดน่ ในแผ่นดิน

หลวงปู่

ในหลักธรรมทางพุทธศาสนาที่ทา่ นนิยมกันมาประจ�ำแผ่นดินว่าเปน็ งาน
สูงสง่ งานมีเกียรติสูง ไดแ้ ก่ งานที่ท�ำและการแสวงหาด้วยความสุจริต
ยุติธรรม ไม่ฉอ้ ไม่โกง ไมฉ่ กลักปลน้ จี้กดข่ีรีดไถคดโกงใคร ไม่คอรัปช่ัน
ฉอ้ ราษฎร์เบยี ดบงั หลวง เหลา่ นจ้ี ดั วา่ เป็นงานสะอาด เป็นงานสงู ส่ง เป็นงาน
มีเกียรติ เปน็ คนมีเกียรติสูง แม้ตาสีตาสาท�ำไร่ท�ำนา ท�ำสวน คราดไถ
ขดุ ดนิ ฟันไม้ หาฟืน เผาถ่านมาขาย กเ็ ปน็ งานสงู สง่ เพราะทำ� ดว้ ยมอื สะอาด
ทำ� ดว้ ยความสจุ รติ ยตุ ธิ รรม ไม่เบยี ดเบยี นทำ� ลายผ้ใู ด ใครๆ ไม่รงั เกยี จ
ไม่เกลยี ดชงั นอกจากเหน็ ใจและสงสารไปตามๆ กนั

หลานนา่ จะคดิ ผดิ ไป เพราะไมแ่ ยกแยะงานวา่ งานใดเปน็ ไปเพอ่ื ถกู หรอื เพอ่ื ผดิ
งานใดเป็นไปเพื่อสุจริต ยุติธรรม หรือเปน็ ไปเพื่อทุจริตผิดใจมนุษยแ์ ละ
ทำ� ลายชาตบิ ้านเมอื ง ควรแยกงานดงั ป่พู ดู ไว้เบอ้ื งต้นนน้ั ก่อนซหิ ลาน งานคดโกง
รีดไถ ฉอ้ ราษฎร์บังหลวง เป็นตน้ น้ัน คืองานต�่ำ งานไมส่ ะอาด งานสกปรก
รกเกา้ อ้ี งานเบยี ดเบยี นท�ำลาย งานทคี่ นรังเกียจทง้ั แผน่ ดิน งานทำ� ลายสมบตั ิ
และจติ ใจมนุษย์ หนักไปกวา่ นัน้ ก็เป็นงานท�ำลายชาตใิ หล้ ่มจม มใิ ชง่ านทส่ี งู ส่ง
และน่าชมเชยสรรเสริญอะไรเลย ความจริงโลกเขาไมน่ ิยมหรอก หากแต่
ผ้สู กปรกเพราะมอื และใจไมส่ ะอาดเขานิยมกนั เองต่างหาก

292

ถาม

ท�ำไมโลกจึงนิยมรักชอบกันนักหนาว่างานราชการเปน็ งานสูงสง่ เปน็ งานมี
เกียรติยศช่อื เสยี งเล่าปู่

ตอบ

อันงานราชการตามหลักปกครองนั้นสูงสง่ และมีเกียรติยศชื่อเสียงจริง
แต่ผูท้ �ำงานในวงราชการเป็นส�ำคัญเพราะมีท้ังคนดีคนชั่ว คนมือสะอาดและ
มอื สกปรก สบั ปนกนั อย่ใู นวงราชการนนั่ ซหิ ลาน ถา้ ผ้นู นั้ ทำ� ไม่ถกู ตามหลกั ปกครอง
แห่งกฎหมายบ้านเมือง ก็ไม่จัดว่าผู้น้ันสูงส่ง มีเกียรติยศช่ือเสียง ตรงข้าม
ประชาชนเรียกว่าเปน็ ผูไ้ มเ่ หมาะสมกับต�ำแหนง่ หน้าที่ที่ประชาชนมอบความ
ไว้วางใจใหั ยงั กลบั ท�ำลายสมบัตแิ ละจิตใจประชาชนไดล้ งคอ จะเรยี กว่าสงู ส่ง
ไดอ้ ย่างไร นอกจากเขาจะเรยี กคนประเภทนนั้ ว่า ยกั ษท์ ำ� ลายชาตอิ ย่ใู นวงราชการ
ที่มีเกียรติ ท่ีน่าเสียดายให้คนสะอาดมือดีครองเทา่ นั้น คนที่ท�ำงานสุจริต
ไม่คิดคดทรยศต่อหนา้ ที่ต่างหากเป็นผู้สูงสง่ และมีเกียรติยศช่ือเสียงใน
วงราชการงานแผ่นดิน

หลานตอ้ งเข้าใจตามธรรมทป่ี ่อู ธบิ ายน้ี แล้วทไ่ี หน งานใด ถา้ มรี ายได้เลย้ี งตวั
ใหท้ �ำเถิด อย่าเป็นคนเลอื กงาน ผลรายไดจ้ ะฝืดเคืองไมค่ ลอ่ งตัว จะเกิด
ความอดอยากขาดแคลน หากินไมท่ ันกับปากกับทอ้ งที่รบกวนอยูแ่ ทบ
ตลอดเวลา ควรรบี หางานทบ่ี รสิ ทุ ธส์ิ ะอาดทำ� จะไมเ่ ป็นคนว่างงาน ปากท้อง
จะวา่ งงานไปด้วย แลว้ จะเปน็ ทุกขแ์ ก่เรานั่นแล

293