หนังสือเรียนสาระความรูพนื้ ฐาน
รายวชิ า วทิ ยาศาสตร
(พว21001)
ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน
หลกั สตู รการศกึ ษานอกระบบ ระดบั การศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน
พุทธศกั ราช 2551
สาํ นกั งานสง เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั
สาํ นกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
หามจําหนาย
หนังสอื เรียนเลมน้จี ัดพิมพดวยเงนิ งบประมาณแผนดนิ เพื่อการศึกษาตลอดชีวิตสําหรบั ประชาชน
ลิขสิทธ์เิ ปนของ สํานกั งาน กศน. สํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ
เอกสารทางวชิ าการลาํ ดบั ท่ี 8/2554
หนงั สอื เรยี นสาระความรูพ้นื ฐาน
รายวิชา วทิ ยาศาสตร (พว 21001)
ระดับมัธยมศึกษาตอนตน
ลิขสทิ ธ์ิเปนของ สาํ นกั งาน กศน. สํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ
เอกสารทางวิชาการลําดับที่ 8/2554
คํานํา
สํานักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ไดดําเนินการจัดทํา
หนังสือเรียน ชุดใหมนีข้ ึน้ เพือ่ สําหรับใชในการเรียนการสอนตามหลักสูตรการศึกษานอกระบบ
ระดับการศึกษาขัน้ พื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ทีม่ ีวัตถุประสงคในการพัฒนาผูเรียนใหมีคุณธรรม
จริยธรรม มีสติปญญาและศักยภาพในการประกอบอาชีพ การศึกษาตอ และสามารถดํารงชีวิตอยูใน
ครอบครัว ชุมชน สังคมไดอยางมีความสุข โดยผูเ รียนสามารถนําหนังสือเรียนไปใช ดวยวิธีการศึกษา
คนควาดวยตนเอง ปฏิบัติกิจกรรมรวมทัง้ แบบฝกหัดเพื่อทดสอบความรูค วามเขาใจในสาระเนือ้ หา
โดยเมือ่ ศกึ ษาแลว ยงั ไมเขาใจ สามารถกลับไปศึกษาใหมไ ด ผูเรียนอาจจะสามารถเพมิ่ พูนความรูหลังจาก
ศึกษาหนังสือเรียนนี้ โดยนําความรูไ ปแลกเปลี่ยนกับเพือ่ นในชั้นเรียน ศึกษาจากภูมิปญญาทองถิน่
จากแหลง เรยี นรูและจากสอ่ื อนื่ ๆ
ในการดําเนินการจัดทําหนังสือเรียนตามหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษา
ขัน้ พืน้ ฐาน พุทธศักราช 2551 ไดรับความรวมมือทีด่ ีจากผูท รงคุณวุฒิและผูเ กีย่ วของหลายทานที่คนควา
และเรียบเรียงเนื้อหาสาระจากสือ่ ตางๆ เพือ่ ใหไดสือ่ ทีส่ อดคลองกับหลักสูตร และเปนประโยชน
ตอผูเ รียนทีอ่ ยูน อกระบบอยางแทจริง สํานักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย
ขอขอบคุณคณะที่ปรึกษา คณะผูเ รียบเรียง ตลอดจนคณะผูจ ัดทําทุกทานทีไ่ ดใหความรวมมือดวยดี
ไว ณ โอกาสน้ี
สํานักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย หวังวาหนังสือเรียน
ชุดนีจ้ ะเปนประโยชนในการจัดการเรียนการสอนตามสมควร หากมีขอเสนอแนะประการใด สํานักงาน
สงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ขอนอมรับไวดวยความขอบคุณยิ่ง
สํานกั งาน กศน.
สารบญั
คํานาํ หนา
คาํ แนะนาํ การใชห นังสือเรยี น
โครงสรา งรายวชิ า พว 21001 วทิ ยาศาสตร 1
บทท่ี 1 ทกั ษะทางวิทยาศาสตรแ ละกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร 32
บทท่ี 2 โครงงานวทิ ยาศาสตร 45
บทท่ี 3 เซลล 56
บทท่ี 4 กระบวนการดาํ รงชวี ติ ของพืชและสตั ว 101
บทท่ี 5 ระบบนเิ วศ
บทท่ี 6 โลก บรรยากาศ ปรากฏการณท างธรรมชาติ สง่ิ แวดลอ มและ 127
185
ทรพั ยากรธรรมชาติ 192
บทท่ี 7 สารและการจําแนกสาร 202
บทท่ี 8 ธาตุและสารประกอบ 216
บทท่ี 9 สารละลาย 245
บทท่ี 10 สารและผลติ ภัณฑใ นชวี ิต 260
บทท่ี 11 แรงและการใชป ระโยชน 318
บทท่ี 12 งานและพลงั งาน 344
บทท่ี 13 ดวงดาวกบั ชีวติ
บรรณานกุ รม
คาํ แนะนาํ การใชห นงั สอื เรยี น
หนังสอื เรยี นสาระความรูพ นื้ ฐาน รายวชิ าวทิ ยาศาสตร ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน หลักสูตร
การศึกษานอกระบบ ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 รหสั พว 21001 เปนหนงั สือเรียนท่ี
จัดทําขึ้น สําหรบั ผเู รียนท่ีเปน นกั ศึกษานอกระบบ
ในการศึกษาหนงั สอื เรียนสาระความรูพื้นฐาน รายวชิ าวทิ ยาศาสตร ผูเรียนควรปฏิบตั ิดงั น้ี
1. ศึกษาโครงสรางรายวิ ชาใหเขาใ จในหัวขอและสาระสําคัญ ผลการเรยี นรูท่คี าดหวงั และ
ขอบขายเนื้อหาของรายวิชานั้น ๆ โดยละเอียด
2. ศึกษารายละเอียดเนื้อหาของแตละบทอยางละเอียด และทํากิจกรรมตามที่กําหนด และทํา
แลวตรวจสอบกับแนวตอบกิจกรรมตามที่กําหนด ถาผูเรียนตอบผิดควรกลับไปศึกษาและทําความเขาใจ
ในเนือ้ หานัน้ ใหมใ หเ ขาใจ กอ นทจี่ ะศึกษาเร่อื งตอ ๆ ไป
3. ปฏิบัติกิจกรรมทายเรื่องของแตละเรื่อง เพื่อเปนการสรุปความรู ความเขาใจของเนื้อหาใน
เรื่องนน้ั ๆ อีกคร้ัง และการปฏิบัติกิจกรรมของแตล ะเนอ้ื หา แตล ะเรอ่ื ง ผเู รยี นสามารถนําไปตรวจสอบ
กับครูและเพอ่ื น ๆ ที่รวมเรยี นในรายวิชาและระดบั เดยี วกันได
4. หนงั สอื เรยี นเลมนมี้ ี 13 บท
บทที่ 1 ทักษะทางวิทยาศาสตรและกระบวนการทางวิทยาศาสตร
บทท่ี 2 โครงงานวิทยาศาสตร
บทท่ี 3 เซลล
บทที่ 4 กระบวนการดํารงชีวิตของพืชและสัตว
บทท่ี 5 ระบบนเิ วศ
บทที่ 6 โลก บรรยากาศ ปรากฏการณทางธรรมชาติ สิ่งแวดลอมและทรัพยากรธรรมชาติ
บทท่ี 7 สารและการจําแนกสาร
บทท่ี 8 ธาตุและสารประกอบ
บทที่ 9 สารละลาย
บทท่ี 10 สารและผลิตภัณฑในชวี ติ
บทท่ี 11 แรงและการใชประโยชน
บทท่ี 12 งานและพลังงาน
บทที่ 13 ดวงดาวกบั ชวี ติ
โครงสรา งรายวชิ า พว 21001 วทิ ยาศาสตร
สาระสําคัญ
1. กระบวนการทางวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี เรื่อง ธรรมชาติของวิทยาศาสตร
กระบวนการทางวิทยาศาสตร วิธีการทางวิทยาศาสตร ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร เจตคติ
ทางวิทยาสาสตร เทคโนโลยี และโครงงานวิทยาศาสตร
2. สง่ิ มชี วี ิตและสงิ่ แวดลอม เร่อื ง เซลล กระบวนการดาํ รงชวี ติ ของพืชและสัตว ระบบ
นิเวศ โลก บรรยากาศ ปรากฏการณทางธรรมชาติ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม
3. สารเพ่ือชวี ติ เรอ่ื ง การจาํ แนกสาร ธาตุและสารประกอบ สารละลาย กรด-เบส สารและ
ผลิตภัณฑในชวี ติ
4. แรงและพลังงานเพื่อชีวิต เรื่อง แรงและการใชประโยชนของแรง งานและพลังงาน
5. ดาราศาสตรเ พื่อชวี ิต เร่อื ง ดวงดาวกบั ชวี ติ
ผลการเรียนรทู ี่คาดหวงั
1. ใชความรูและกระบวนการทางวิทยาศาสตร วิธีการทางวิทยาศาสตร ทักษะ
กระบวนการทางวิทยาศาสตร เจตคติทางวิทยาสาสตร ทําโครงงานวิทยาศาสตรและนําผลไปใชได
2. อธิบายเกี่ยวกับลักษณะ โครงสราง องคประกอบและหนาที่ของเซลล การใชประโยชน
และผลกระทบที่เกิดจากการใชเทคโนโลยีชีวภาพตอสังคม และสิ่งแวดลอมได
3. อธบิ ายเกยี่ วกบั ปญหาทีเ่ กดิ จากใชท รพั ยากรธรรมชาติ และส่งิ แวดลอมในระดบั ทอ งถ่นิ
ประเทศและโลก ปรากฏการณทางธรณีวิทยาที่มีผลกระทบตอชีวิต และสิ่งแวดลอม วางแผนและ
ปฏิบัติรวมกับชุมชนเพื่อปองกันและแกไขปญหาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม
4. อธิบายเกี่ยวกับสวนประกอบของโลกและวิธีการแบงชั้นของโลก การเปลี่ยนแปลงของ
เปลือกโลกโดยกระบวนการตางๆ ได
5. อธิบายเกี่ยวกับแรงและความสัมพันธของแรงกับการเคลื่อนที่ในสนามโนมถวง
สนามแมเหล็ก สนามไฟฟา การเคลื่อนที่แบบตางๆ และการนําไปใชประโยชนได
6. อธิบายเกี่ยวกับ สมบัติ สมบัติทางกายภาพและสมบัติทางเคมี ความแตกตางและจําแนก
ธาตุ สารประกอบ สารละลายและสารผสมได
7. ศกึ ษา คนควา และอธิบายเกยี่ วกับกลมุ จกั ราศี วิธีการหาดาวเหนอื สามารถใชแ ผนทดี่ าว
และอธิบายประโยชนจากกลมุ ดาวฤกษที่มีตอ การดาํ รงชีวติ ประจาํ วันได
ขอบขายเนอื้ หา
บทที่ 1 ทักษะทางวิทยาศาสตรและกระบวนการทางวิทยาศาสตร
บทที่ 2 โครงงานวิทยาศาสตร
บทท่ี 3 เซลล
บทท่ี 4 กระบวนการดํารงชีวิตของพืชและสัตว
บทที่ 5 ระบบนเิ วศ
บทที่ 6 โลก บรรยากาศ ปรากฏการณทางธรรมชาติ สิ่งแวดลอมและทรัพยากรธรรมชาติ
บทที่ 7 สารและการจําแนกสาร
บทที่ 8 ธาตุและสารประกอบ
บทท่ี 9 สารละลาย
บทท่ี 10 สารและผลติ ภัณฑใ นชวี ติ
บทที่ 11 แรงและการใชประโยชน
บทที่ 12 งานและพลังงาน
บทที่ 13 ดวงดาวกบั ชวี ติ
บทท่ี 1
ทักษะทางวิทยาศาสตรและกระบวนการทางวิทยาศาสตร
สาระสําคัญ
วิทยาศาสตรเปนเรื่องขอ งการเรยี นรเู ก่ยี วกับธรรมชาติ โดยมนุษยใชทกั ษะตางๆ สํารวจและ
ตรวจสอบ ทดลองเกี่ยวกับปรากฏการณทางธรรมชาติ และนําผลที่ไดมาจัดใหเปนระบบ และตั้งขึ้นเปน
ทฤษฏี ซึ่งทักษะทางวิทยาศาสตร ประกอบดวยกัน 13 ทักษะ
ในการดําเนินการหาคําตอบเรื่องใดเรื่องหนึ่งนอกจากจะตองใชทักษะทางวิทยาศาสตรแลว ใน
การหาคําตอบจะตองมีการกําหนดลําดับขั้นตอนอยางเปนระบบตั้งแตตนจนจบเรียกลําดับขั้นตอนในการ
หาคําตอบเหลานี้วา กระบวนการทางวิทยาศาสตร ซึ่งประกอบดวย 5 ข้นั ตอน
ผลการเรยี นรูทค่ี าดหวัง
1. อธิบายธรรมชาติและความสําคัญของวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
2. อธิบายทักษะทางวิทยาศาสตรทั้ง 13 ทักษะได
3. อธิบายกระบวนการทางวิทยาศาสตรทั้ง 5 ขน้ั ตอนได
4. นําความรูและกระบวรการทางวิทยาศาสตรไปใชแกปญหาตาง ๆ ได
ขอบขายเน้อื หา
เรอื่ งที่ 1 กระบวนการทางวิทยาศาสตร
เรื่องท่ี 2 เทคโนโลยี
เร่อื งท่ี 3 วัสดุและอุปกรณทางวิทยาศาสตร
2
เร่ืองท่ี 1 กระบวนการทางวิทยาศาสตร
วิทยาศาสตรเปนเรื่องของการเรียนรูเกี่ยวกับธรรมชาติ โดยมนุษยใชกระบวนการสังเกต สํารวจ
ตรวจสอบ ทดลองเกี่ยวกับปรากฏการณทางธรรมชาติ และนําผลมาจัดเปนระบบหลักการ แนวคดิ และ
ทฤษฎี แนวคดิ และทฤษฎี ดงั นน้ั ทักษะวทิ ยาศาสตร จงึ เปน การปฏิบัติเพ่อื ใหไดม าซึง่ คาํ ตอบในขอ สงสยั
หรอื ขอสมมติฐานตา ง ๆ ของมนษุ ยต้ังไว
ทักษะทางวิทยาศาสตร ประกอบดวย
1. การสังเกต เปนวิธีการไดมาของขอสงสัย รับรขู อ มลู พจิ ารณาขอมูล จากปรากฏการณทาง
ธรรมชาติท่เี กิดขึ้น
2. ตั้งสมมติฐาน เปนการการระดมความคิด สรุปสิ่งที่คาดวาจะเปนคําตอบของปญหาหรือขอ
สงสัยนัน้ ๆ
3. ออกแบบการทดลองเพื่อศึกษาผลของตัวแปรที่ตองศึกษา โดยควบคุมตัวแปรอื่น ๆ ที่อาจมี
ผลตอตวั แปรทตี่ องการศึกษา
4. ดําเนินการทดลอง เปนการจัดกระทาํ กบั ตวั แปรที่กําหนด ซง่ึ ไดแ ก ตวั แปรตน ตัวแปรตาม
และตัวแปรที่ตองควบคุม
5. รวบรวมขอมูล เปนการบันทึกรวบรวมผลการทดลองหรือผลจากการกระทําของตัวแปรที่
กาํ หนด
6. แปลและสรุปผลการทดลอง
คุณลักษณะของบุคคลที่มีจติ วทิ ยาศาสตร
1. เปนคนทม่ี ีเหตผุ ล
1) จะตองเปนคนที่ยอมรับ และเชื่อในความสําคัญของเหตุผล
2) ไมเ ช่ือโชคลาง คําทาํ นาย หรือสิ่งศักด์ิสทิ ธิต์ า ง ๆ
3) คนหาสาเหตุของปญหาหรือเหตุการณและหาความสัมพันธของสาเหตุกับผลที่
เกิดขน้ึ
4) ตองเปน บุคคลที่สนใจปรากฏการณต า ง ๆ ทีเ่ กิดข้ึน และจะตองเปนบุคคลทีพ่ ยายาม
คน หาคําตอบวา ปรากฏการณต า ง ๆ นั้นเกดิ ขนึ้ ไดอยางไร และทาํ ไมจงึ เกิดเหตกุ ารณ
เชน น้นั
2. เปนคนที่มีความอยากรูอยากเห็น
1) มีความพยายามที่จะเสาะแสวงหาความรูในสถานการณใหม ๆ อยูเสมอ
2) ตระหนักถึงความสําคัญของการแสวงหาขอมูลเพิ่มเติมเสมอ
3) จะตองเปนบุคคลที่ชอบซักถาม คนหาความรูโดยวิธีการตาง ๆ อยูเสมอ
3
3. เปนบุคคลที่มีใจกวาง
1) เปนบุคคลที่กลายอมรับการวิพากษวิจารณจากบุคคลอื่น
2) เปน บคุ คลทีจ่ ะรับรูแ ละยอมรับความคิดเห็นใหม ๆ อยเู สมอ
3) เปน บุคคลทเ่ี ต็มใจทจ่ี ะเผยแพรค วามรูและความคิดใหแ กบ คุ คลอ่นื
4) ตระหนักและยอมรับขอจํากัดของความรูที่คนพบในปจจุบัน
4. เปนบคุ คลทม่ี ีความซื่อสตั ย และมีใจเปนกลาง
1) เปนบุคคลที่มีความซื่อตรง อดทน ยุติธรรม และละเอียดรอบคอบ
2) เปน บุคคลทม่ี คี วามมัน่ คง หนักแนนตอผลท่ีไดจากการพิสจู น
3) สังเกตและบันทึกผลตาง ๆ อยางตรงไปตรงมา ไมลําเอียง และมีอคติ
5. มีความเพียรพยายาม
1) ทํากิจกรรมที่ไดรับมอบหมายใหเสร็จสมบูรณ
2) ไมทอ ถอยเม่ือผลการทดลองลมเหลว หรอื มีอปุ สรรค
3) มีความตั้งใจแนวแนตอการคนหาความรู
6. มีความละเอียดรอบคอบ
1) รจู ักใชวิจารณญาณกอนทีจ่ ะตัดสินใจใด ๆ
2) ไมยอมรบั สงิ่ หน่งึ ส่งิ ใดจนกวาจะมีการพสิ จู นทเ่ี ช่อื ถอื ได
3) หลีกเลยี่ งการตดั สนิ ใจ และการสรุปผลทยี่ งั ไมม กี ารวิเคราะหแ ลวเปน อยางดี
4
กิจกรรมท่ี 1
ภาพ ก ภาพ ข
ภาพแสดงทรพั ยากรธรรมชาตทิ เี่ คยมีอยางสมบรู ณไ ดทําลายจนรอยหรอไปแลว
ใหศึกษาภาพและสรุปผลการเกิดความแตกตางกันของภาพสมุดกิจกรรม โดยใชทักษะ
ทางวิทยาศาสตรตามหัวขอตอไปนี้
1. จากการสังเกตภาพเห็นขอแตกตางในเรื่องใดบาง
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
2. ตั้งสมมติฐานของสาเหตุความแตกตางกันทางธรรมชาติ
จากภาพดังกลาวสามารถตั้งสมมติฐาน สาเหตุความแตกตางอะไรบาง
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
5
กระบวนการทางวทิ ยาศาสตร
การดําเนนิ การเรอ่ื งใดเรอ่ื งหนงึ่ จะตองมีการกําหนดขัน้ ตอน อยางเปน ลําดบั ต้ังแตต น จน
แลว เสรจ็ ตามจดุ ประสงคทก่ี าํ หนด
กระบวนการทางวิทยาศาสตร จึงเปนแนวทางการดําเนินการโดยใชทักษะวิทยาศาสตร
ใชในการจัดการ ซ่ึงมีลาํ ดับขั้นตอน 5 ข้นั ตอน ดังน้ี
1. การกาํ หนดปญ หา
2. การตั้งสมมติฐาน
3. การทดลองและรวบรวมขอมูล
4. การวิเคราะหขอมูล
5. การสรปุ ผล
ขนั้ ตอนที่ 1 การกาํ หนดปญ หา เปน การกาํ หนดหวั เรอ่ื งท่จี ะศึกษาหรอื ปฏิบตั ิการแกป ญหา เปน
ปญ หาที่ไดมาจากการสังเกต จากขอ สงสัยในปรากฏการณตา ง ๆ ทพี่ บเห็น เชน ทําไมตนไมที่
ปลูกไวใ บเห่ียวเฉา ปญหามีหนอนมาเจาะกิ่งมะมวงแกไขไดอยางไร ปลากัดขยายพนั ธุไ ดอยา งไร
ตวั อยา งการกาํ หนดปญ หา
ปา ไมห ลายแหงถูกทําลายอยใู นสภาพที่ไมสมดลุ หนา ดนิ เกดิ การพงั ทลาย ไมม ตี นไม หรือวชั พืช
หญาปกคลุมดิน เมอ่ื ฝนตกลงมานํ้าฝนจะกดั เซาะหนาดินไปกบั กระแสนา้ํ แตบ รเิ วณพน้ื ท่มี วี ชั พชื และ
หญา ปกคลมุ ดนิ จะชว ยดดู ซบั นาํ้ ฝนและลดอตั ราการไหลของนาํ้ ดังนนั้ ผูด าํ เนินการจงึ สนใจอยากทราบ
วา อัตราการไหลของน้ําจะข้นึ อยกู บั สิง่ ทช่ี วยดูดซบั น้าํ หรือไม โดยทดลองใชแ ผน ใยขดั เพอ่ื ทดสอบ
อัตราการไหลของน้ํา จึงจัดทําโครงงาน การทดลอง การลดอตั ราไหลของน้าํ โดยใชแ ผนใยขดั
ขน้ั ตอนท่ี 2 การตั้งสมมติฐานและการกําหนดตัวแปรเปนการคาดคะเนคําตอบของปญหาใด
ปญ หาหนึง่ อยางมีเหตุผล โดยอาศัยขอมูลจากการสังเกต การศึกษาจากเอกสารที่เกี่ยวของ การพบผรู ใู น
เรื่องนน้ั ๆ ฯลฯ และกําหนดตวั แปรท่ีเกยี่ วของกบั การทดลอง ไดแ ก ตวั แปรตน ตวั แปรตาม ตวั แปร
ควบคุม
สมมติฐาน ตัวอยา ง
แผนใยขัดชวยลดอัตราการไหลของนํ้า (ทําใหน้ําไหลชาลง)
ตวั แปร
ตวั แปรตน คอื แผนใยขัด
ตัวแปรตาม คอื ปริมาณน้าํ ทไ่ี หล
ตวั แปรควบคุม คอื ปรมิ าณน้ําทเ่ี ทหรือรด
6
ขน้ั ตอนท่ี 3 การทดลองและรวบรวมขอมูล เปนการปฏิบัติการทดลองคนหาความจริงให
สอดคลองกับสมมติฐานที่ตั้งไวในขั้นตอนการตั้งสมมติฐาน (ข้นั ตอนที่ 2 ) และรวบรวมขอมูลจากการ
ทดลองหรือปฏิบัติการนั้นอยางเปนระบบ
ตัวอยาง
การออกแบบการทดลอง
วสั ดอุ ปุ กรณ จัดเตรยี มวัสดอุ ปุ กรณ โดยจดั เตรียม กระบะ จํานวน 2 กระบะ
- ทรายสําหรับใสกระบะทั้ง 2 ใหมีปริมาณเทา ๆ กัน
- ก่งิ ไมจําลอง สําหรับปก ในกระบะท้ัง 2 จํานวนเทา ๆ กนั
- แผนใยขัด สําหรบั ปบู นพื้นทรายกระบะใดกระบะหนง่ึ
- นาํ้ สําหรับเทลงในกระบะทั้ง 2 กระบะปรมิ าณเทา ๆ กนั
ขั้นตอนที่ 4 การวิเคราะหขอมูลและทดสอบสมมติฐานเปนการนําขอมูลที่รวบรวมไดจาก
ขั้นตอนการทดลองและรวบรวมขอมูล (ขัน้ ตอนที่ 3 ) มาวิเคราะหหาความสัมพันธของขอเท็จจริงตาง ๆ
เพื่อนํามาอธิบายและตรวจสอบกับสมมติฐานที่ตั้งไวในขั้นตอนการตั้งสมมติฐาน (ข้ันตอนที่ 2) ถา ผลการ
วิเคราะหไมสอดคลองกับสมมติฐาน สรปุ ไดวาสมมติฐานน้นั ไมถ กู ตอง ถาผลวเิ คราะหสอดคลองกับ
สมมติฐาน ตรวจสอบหลายครั้งไดผลเหมือนเดิมก็สรุปไดวาสมมติฐานและการทดลองนั้นเปนจริง
สามารถนําไปอางอิงหรือเปนทฤษฎีตอไปนี้
ตวั อยา ง
-วิธีการทดลอง นําทรายใสกระบะทั้ง 2 ใหม ีปรมิ าณเทา ๆ กัน ทําเปนพื้นลาดเอยี ง
กระบะที่ 1 วางแผนใยขัดในกระบะทรายแลวปกกิ่งไมจําลอง
กระบะท่ี 2 ปก กง่ิ ไมจ ําลองโดยไมม แี ผน ใยขดั
ทดลองเทนํ้าจากฝก บวั ท่ีมีปริมาณนํ้าเทา ๆ กนั พรอม ๆ กนั ท้งั 2 กระบะ การทดลอง
ควรทดลองมากกวา 1 ครั้ง เพอ่ื ใหไ ดผลการทดลองทม่ี คี วามนา เชื่อถอื
-ผลการทดลอง
กระบะที่ 1 (มีแผน ใยขดั ) น้ํา ที่ไหลลงมาในกระบะ จะไหลอยางชา ๆ เหลือปริมาณนอ ย พนื้
ทรายไมพัง ก่ิงไมจ าํ ลองไมลม
กระบะที่ 2 (ไมม แี ผน ใยขัด) นา้ํ ทไ่ี หลลงสพู น้ื กระบะจะไหลอยา งรวดเรว็ พรอมพดั พาเอากงิ่ ไม
จําลองมาดวย พื้นทรายพังทลายจํานวนมาก
ขนั้ ตอนที่ 5 การสรุปผล เปนการสรุปผลการศึกษา การทดลอง หรอื การปฏิบตั ิการนนั้ ๆ โดย
อาศัยขอมูลและการวิเคราะหขอมูลจากขั้นตอนการวิเคราะหขอมูล (ข้ันตอนท่ี 4 ) เปน หลกั
7
สรุปผลการทดลอง
จากการทดลองสรปุ ไดว าแผน ใยขดั มีผลตอการไหลของนา้ํ ทําใหน ้ําไหลไดอ ยางชา ลง รวมทง้ั
ชว ยใหก ิง่ ไมจ ําลองยึดตดิ กบั ทรายในกระบะได ซึ่งตางจากกระบะที่ ไมมีแผน ใยขัดทนี่ ํา้ ไหลอยางรวดเร็ว
และพัดเอากิ่งไมและทรายลงไปดวย
เม่ือดําเนินการเสร็จส้ิน 5 ข้นั ตอนน้แี ลว ผูดําเนินการตองจัดทําเปนเอกสารรายงานการศึกษา
การทดลองหรือการปฏิบัตกิ ารน้นั เพื่อเผยแพรต อไป
8
ทกั ษะทางวทิ ยาศาสตรแ ละกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร
วทิ ยาศาสตรเปน เรือ่ งของการเรยี นรูเ ก่ียวกบั ธรรมชาติ โดยมนุษยใ ชก ระบวนการสังเกต สํารวจ
ตรวจสอบ ทดลองเกี่ยวกับปรากฏการณทางธรรมชาติ และนําผลมาจัดเปนระบบหลักการ แนวคิดและ
ทฤษฎี ดังน้ัน ทักษะทางวทิ ยาศาสตร จึงเปน การปฏิบัติเพือ่ ใหไ ดม าซ่ึงคาํ ตอบในขอ สงสัยหรอื ขอ
สมมติฐานตาง ๆ ของมนุษยตั้งไว
ทักษะทางวิทยาศาสตร ประกอบดวย
1. การสังเกต เปนวิธีการไดมาของขอสงสัย รับรูขอมูล พิจารณาขอมูล จากปรากฏการณทางธรรมชาติที่เกิดขั้น
2. ตั้งสมมติฐาน เปนการกระดมความคิด สรุปสิ่งที่คาดวาจะเปนคําตอบของปญหาหรือขอสงสัยนั้น ๆ
3. ออกแบบการทดลองเพื่อศึกษาผลของตัวแปรที่ตองศึกษา โดยควบคุมตัวแปรอื่น ๆ ที่อาจมีผลตอ
ตวั แปรท่ีตอ งการศกึ ษา
4. ดาํ เนนิ การทดลอง เปนการจดั กระทํากบั ตวั แปรท่ีกาํ หนด ซึ่งไดแก ตัวแปรตน ตัวแปรตามและตวั
แปรที่ตองการศึกษา
5. รวบรวมขอมูล เปนการบันทึกรวบรวมผลการทดลองหรือผลจากการกระทําของตัวแปรที่กําหนด
6. แปลและสรุปผลการทดลอง
ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรป ระกอบดวย 13 ทักษะ ดังนี้
1. ทกั ษะขนั้ มูลฐาน 8 ทกั ษะ ไดแก
1. ทักษะการสังเกต ( Observing)
2. ทักษะการวัด (Measuring)
3. ทักษะการจําแนกหรือทักษะการจัดประเภทสิ่งของ ( Classifying)
4. ทักษะการใชความสัมพันธระหวางสเปสกับเวลา (Using Space / Relationship)
5. ทักษะการคํานวณและการใชจํานวน (Using Numbers)
6. ทักษะการจัดกระทําและสื่อความหมายขอมูล (Comunication)
7. ทักษะการลงความเห็นจากขอมูล (Inferring)
8. ทักษะการพยากรณ ( Predicting)
2. ทักษะขั้นสูงหรือทกั ษะข้ันผสม 5 ทกั ษะไดแก
1. ทักษะการตั้งสมมุติฐาน (Formulating Hypothesis)
2. ทักษะการควบคุมตัวแปร (Controlling Variables)
3. ทักษะการตีความและลงขอสรุป (Interpreting data)
4. ทักษะการกําหนดนิยามเชิงปฏิบัติการ (Defining Operationally)
5. ทักษะการทดลอง (Experimenting)
9
รายละเอียดทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตรทั้ง 13 ทกั ษะ มรี ายละเอยี ดโดยสรุปดังน้ี
ทักษะการสังเกต ( Observing) หมายถึงการใชประสาทสัมผัสทั้ง 5 ในการสงั เกต ไดแ ก ใชต าดู
รปู ราง ใชห ูฟงเสียง ใชล ้นิ ชมิ รส ใชจ มูกดมกลน่ิ และใชผิวกายสมั ผัสความรอนเย็น หรือใชมือจับตอ ง
ความออนแข็ง เปน ตน การใชประสาทสมั ผสั เหลาน้จี ะใชท ลี ะอยา งหรือหลายอยางพรอมกนั เพือ่ รวบรวม
ขอมลู กไ็ ดโ ดยไมเ พม่ิ ความคดิ เห็นของผูส ังเกตลงไป
ทกั ษะการวดั (Measuring) หมายถึง การเลือกและการใชเครื่องมือวัดปริมาณของสิ่งของออกมา
เปน ตัวเลขทแ่ี นนอนไดอยางเหมาะสม และถกู ตองโดยมหี นวยกํากบั เสมอในการวดั เพื่อหาปรมิ าณของ
ส่ิงทว่ี ัดตอ งฝก ใหผูเรยี นหาคําตอบ 4 คา คือ จะวดั อะไร วดั ทําไม ใชเครอื่ งมอื อะไรวดั และจะวัดได
อยางไร
ทักษะการจําแนกหรอื ทกั ษะการจัดประเภทสง่ิ ของ (Classifying) หมายถึง การแบงพวกหรือการ
เรียงลําดับวัตถุ หรือส่งิ ทอ่ี ยใู นปรากฏการณโดยการหาเกณฑห รือสรา งเกณฑในการจําแนกประเภท ซงึ่
อาจใชเกณฑความเหมือนกนั ความแตกตา งกนั หรอื ความสัมพนั ธกนั อยางใดอยางหน่ึงก็ได ซงึ่ แลว แต
ผเู รียนจะเลือกใชเกณฑใ ด นอกจากนค้ี วรสรา งความคิดรวบยอดใหเกดิ ขึ้นดว ยวา ของกลุมเดยี วกนั นั้นอาจ
แบงออกไดห ลายประเภท ทั้งนี้ขึน้ อยกู ับเกณฑทีเ่ ลอื กใช และวตั ถุชน้ิ หนึง่ ในเวลาเดยี วกนั จะตอ งอยูเพียง
ประเภทเดียวเทานัน้
ทกั ษะการหาพ้ืนทแ่ี ละความสัมพนั ธร ะหวา งพนื้ ทแ่ี ละเวลา ( Using Space / Relationship)
หมายถึง การหาความสัมพันธระหวางมิติตาง ๆ ที่เกี่ยวกับสถานที่ รูปทรง ทิศทาง ระยะทาง พื้นที่ เวลา
ฯลฯ เชน การหาความสัมพันธระหวาง สเปสกับสเปส คือ การหารูปรางของวัตถุ โดยสังเกตจากเงาของ
วัตถุเม่อื ใหแสงตกกระทบวตั ถุในมมุ ตาง ๆ ฯลฯ
การหาความสัมพันธระหวาง เวลากับเวลา เชน การหาความสัมพันธระหวางจังหวะการแกวง
ของลูกตุมนาฬิกากับจังหวะการเตนของชีพจร ฯลฯ
การหาความสัมพันธระหวาง สเปสกับเวลา เชน การหาตําแหนงของวัตถุที่เคลื่อนที่ไปเมื่อเวลา
เปลยี่ นไป ฯลฯ
ทักษะการคํานวณและการใชจาํ นวน ( Using Numbers) หมายถึง การนําเอาจํานวนที่ไดจากการ
วัด การสังเกต และการทดลองมาจัดกระทําใหเกิดคาใหม เชน การบวก ลบ คูณ หาร การหาคาเฉลี่ย การ
หาคาตาง ๆ ทางคณิตศาสตร เพื่อนําคาที่ไดจากการคํานวณไปใชประโยชนในการแปลความหมาย และ
การลงขอสรุป ซึ่งในทางวิทยาศาสตรเราตองใชตัวเลขอยูตลอดเวลา เชน การอา น เทอรโ มมเิ ตอร การตวง
สารตาง ๆเปน ตน
10
ทกั ษะการจัดกระทาํ และส่อื ความหมายขอ มูล ( Communication) หมายถึง การนาํ เอาขอ มูล ซ่งึ
ไดมาจากการสังเกต การทดลอง ฯลฯ มาจัดกระทาํ เสยี ใหม เชน นํามาจดั เรียงลาํ ดับ หาคา ความถ่ี
แยกประเภท คํานวณหาคาใหม นํามาจัดเสนอในรูปแบบใหม ตัวอยางเชน กราฟ ตาราง แผนภูมิ
แผนภาพ วงจร ฯลฯ การนาํ ขอ มูลอยา งใดอยา งหนงึ่ หรือหลาย ๆ อยา งเชนน้เี รียกวา การสือ่ ความหมาย
ขอ มลู
ทกั ษะการลงความเหน็ จากขอ มลู ( Inferring) หมายถึง การเพิ่มเติมความคิดเห็นใหกับขอมูลที่มี
อยูอยางมีเหตผุ ล โดยอาศัยความรหู รอื ประสบการณเ ดมิ มาชว ย ขอมูลอาจจะไดจากการสงั เกต การวดั
การทดลอง การลงความเห็นจากขอมูลเดียวกันอาจลงความเห็นไดหลายอยาง
ทักษะการพยากรณ (Predicting) หมายถึง การคาดคะเนหาคําตอบลวงหนากอนการทดลอง โดย
อาศัยขอมูลที่ไดจากการสังเกต การวัด รวมไปถึงความสัมพันธระหวางตัวแปรที่ไดศึกษามาแลว หรือาศัย
ประสบการณท เ่ี กดิ ซํ้า ๆ
ทกั ษะการตง้ั สมมุตฐิ าน ( Formulating Hypothesis) หมายถึง การคิดหาคาคําตอบลวงหนากอน
จะทําการทดลอง โดยอาศัยการสังเกต ความรู ประสบการณเดิมเปนพื้นฐาน คําตอบที่คิดลวงหนายังไม
เปนหลักการ กฎ หรือทฤษฎีมากอน คาํ ตอบทคี่ ดิ ไวล วงหนา น้ี มักกลา วไวเ ปน ขอความทบ่ี อก
ความสัมพันธระหวา งตัวแปรตนกบั ตัวแปรตามเชน ถาแมลงวนั ไปไขบ นกอ นเนื้อ หรือขยะเปยกแลวจะ
ทาํ ใหเ กดิ ตวั หนอน
ทักษะการควบคมุ ตัวแปร ( Controlling Variables) หมายถึง การควบคมุ ส่งิ อ่ืน ๆ นอเหนือจาก
ตวั แปรอิสระ ทจ่ี ะทาํ ใหผ ลการทดลองคลาดเคลื่อน ถา หากวาไมค วบใหเ หมอื น ๆ กัน และเปนการ
ปอ งกนั เพ่ือมิใหมีขอ โตแ ยง ขอผดิ พลาดหรอื ตดั ความไมนา เชอื่ ถอื ออกไป
ตวั แปรแบง ออกเปน 3 ประเภท คอื
1. ตวั แปรอสิ ระหรอื ตวั แปรตน
2. ตวั แปรตาม
3. ตัวแปรที่ตองควบคุม
ทักษะการตีความและลงขอสรปุ (Interpreting data)
ขอมูลทางวิทยาศาสตร สวนใหญจะอยูในรูปของลักษณะตาราง รูปภาพ กราฟ ฯลฯ การนําขอมูล
ไปใชจึงจําเปนตองตีความใหสะดวกที่จะสื่อความหมายไดถูกตองและเขาใจตรงกัน
การตีความหมายขอมูล คือ การบรรยายลักษณะและคุณสมบัติ
การลงขอสรุป คือ การบอกความสมั พันธของขอ มูลทีม่ อี ยู เชน ถา ความดนั นอย นํ้าจะเดอื ดที่
อุณหภมู ติ ํ่าหรือนํา้ จะเดอื ดเรว็ ถาความดนั มากนาํ้ จะเดอื ดทอี่ ณุ หภูมสิ ูงหรอื น้าํ จะเดอื ดชาลง
11
ทักษะการกาํ หนดนิยามเชงิ ปฏิบตั กิ าร ( Defining Operationally) หมายถึง การกําหนด
ความหมายและขอบเขตของคําตาง ๆ ที่มีอยูในสมมุติฐานที่จะทดลองใหมีความรัดกุม เปนที่เขาใจ
ตรงกนั และสามารถสงั เกตและวดั ได เชน “การเจรญิ เตบิ โต” หมายความวาอยางไร ตองกําหนดนิยามให
ชัดเจน เชน การเจรญิ เตบิ โตหมายถงึ มีความสูงเพ่ิมขน้ึ เปนตน
ทักษะการทดลอง ( Experimenting) หมายถึง กระบวนการปฏิบัติการ โดยใชทักษะตาง ๆ เชน
การสงั เกต การวัด การพยากรณ การตั้งสมมตุ ฐิ าน ฯลฯ มาใชร วมกนั เพ่อื หาคําตอบ หรือทดลอง
สมมตุ ฐิ านทีต่ ง้ั ไว ซึ่งประกอบดวยกจิ กรรม 3 ขน้ั ตอน
1. การออกแบบการทดลอง
2. การปฏิบัติการทดลอง
3. การบันทึกผลการทดลอง
การใชกระบวนการวิทยาศาสตร แสวงหาความรูหรือแกปญหาอยางสม่ําเสมอ ชวยพัฒนา
ความคิดสรา งสรรคทางวิทยาศาสตร เกดิ ผลผลติ หรอื ผลิตภณั ฑท างวิทยาศาสตรท แ่ี ปลกใหม และมีคุณคา
ตอการดํารงชีวิตของมนุษยมากขึ้น
คณุ ลกั ษณะของบคุ คลท่ีมีจติ วทิ ยาศาสตร 6 ลักษณะ
1. เปน คนมเี หตผุ ล
1) จะตองเปนคนที่ยอมรับ และเชื่อในความสําคัญของเหตุผล
2) ไมเ ชื่อโชคลาง คาํ ทํานาย หรอื ส่ิงศักดสิ์ ิทธิต์ าง ๆ
3) คนหาสาเหตุของปญหาหรือเหตุการณและหาความสัมพันธของสาเหตุกับผลที่เกิดขึ้น
4) ตอ งเปนบุคคลทส่ี นใจปรากฏการณต า ง ๆ ทเี่ กิดขน้ึ และจะตอ งเปน บุคคลท่ีพยายาม
คน หาคําตอบวา ปรากฏการณตาง ๆ น้ันเกดิ ข้นึ ไดอยางไร และทําไมจึงเกดิ เหตกุ ารณ
เชน นน้ั
2. เปน คนทม่ี ีความอยากรอู ยากเหน็
1) มีความพยายามที่จะเสาะแสวงหาความรูในสถานการณใหม ๆ อยูเสมอ
2) ตระหนักถึงความสําคัญของการแสวงหาขอมูลเพิ่มเติมเสมอ
3) จะตองเปนบุคคลที่ชอบซักถาม คนหาความรูโดยวิธีการตาง ๆ อยูเสมอ
3. เปนบุคคลที่มใี จกวาง
1) เปนบุคคลที่กลายอมรับการวิพากษวิจารณจากบุคคลอื่น
2) เปนบคุ คลทีจ่ ะรบั รูและยอมรับความคิดเหน็ ใหม ๆ อยูเสมอ
3) เปน บุคคลทเี่ ต็มใจทจี่ ะเผยแพรค วามรูแ ละความคิดใหแ กบ ุคคลอ่นื
4) ตระหนักและยอมรับขอจํากัดของความรูที่คนพบในปจจุบัน
12
4. เปนบุคคลทีม่ ีความซอ่ื สตั ย และมใี จเปน กลาง
1) เปนบุคคลที่มีความซื่อตรง อดทน ยุติธรรม และละเอียดรอบคอบ
2) เปน บคุ คลทมี่ คี วามมั่นคง หนักแนนตอผลที่ไดจ ากการพิสูจน
3) สังเกตและบันทึกผลตาง ๆ อยางตรงไปตรงมา ไมลําเอียงและมีอคติ
5. มีความเพียรพยายาม
1) ทํากิจกรรมที่ไดรับมอบหมายใหเสร็จสมบูรณ
2) ไมทอ ถอย เม่ือผลการทดลองลมเหลว หรือมอี ุปสรรค
3) มีความตั้งใจแนวแนตอการคนหาความรู
6. มีความละเอยี ดรอบคอบ
1) รจู กั ใชว ิจารณญาณกอ นทจี่ ะตัดสินใจใด ๆ
2) ไมย อมรบั ส่ิงหนง่ึ สง่ิ ใดจนกวาจะมกี ารพสิ ูจนที่เชือ่ ถอื ได
3) หลกี เลี่ยงการตัดสนิ ใจ และการสรปุ ผลท่ียังไมมกี ารวิเคราะหแลวเปนอยา งดี
13
แบบทดสอบ ทักษะวิทยาศาสตร
คาํ ช้ีแจง
จงนําตัวอกั ษรหนาทกั ษะตา ง ๆ ไปเติมหนาขอ ท่ีสัมพันธกัน
ก. ทักษะการสังเกต
ข. ทักษะการวัด
ค. ทักษะการคํานวณ
ง. ทักษะการจําแนกประเภท
จ. ทักษะการทดลอง
............1. ด.ญ.อริษากําลังทดสอบวิทยาศาสตร
............2. ด.ญ.วิไล วัดอุณหภมู ิของอากาศได 40 ํC
............3. มามี 4 ขา สุนขั ม4ี ขา ไกม ี 2 ขา นกมี 2 ขา ชางมี 4 ขา
............4. ด.ญ. พนิดา กําลังเทสารเคมี
............5. ด.ช. สุบินใชตลับเมตรวัดความยาวของสนามตะกรอ
............6. ด.ญ. อพิจติ รแบง ผลไมไ ด 2 กลุม คอื กลมุ รสเปรยี้ วและรสหวาน
............7. ด.ญ.วรรณนิภา ดูภาพยนตรวทิ ยาสาสตร 3 มติ ิ
............8. ด.ญ. นนั ทพร หยดสารละลายไอโอดนี ลงบนขา วเหนยี วทเ่ี ตรยี มไว
............9. รูปทรงกระบอกมีความสูงประมาณ 4 นิว้ ผิวเรียบ
............10. นักวิทยาศาสตรแบงพืชออกเปน 2 พวก คือ พชื ใบเลีย้ งเดีย่ วและพืชใบเลี้ยงคู
กิจกรรม ท่ี 1 กระบวนการทางวิทยาศาสตร
ใหนักศึกษาออกแบบแกปญหาจากสถานการณตอไปนี้
โดยมอี ปุ กรณ ดังน้ี เมล็ดถวั่ ถวยพลาสติก กระดาษทิชชู น้าํ กระดาษสดี าํ
กาํ หนดปญ หา.................................................................................................................................
การตั้งสมมติฐาน....................................................................................................................................
การกาํ หนดตวั แปร
ตวั แปรตน...................................................................................................................................
ตวั แปรตาม................................................................................................................................
ตัวแปรควบคุม................................................................................................................................
14
การทดลอง........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
15
เรอ่ื งที่ 2 เทคโนโลยี
เทคโนโลยี (Technology) หมายถึง ความรู วิชาการรวมกับความรูวิธีการและความชํานาญที่
สามารถนําไปปฏิบัติใหเกิดประโยชนสูงสุด สนองความตองการของมนุษยเปนสิ่งที่มนุษยพัฒนาขึ้น
เพอ่ื ชวยในการทาํ งานหรอื แกป ญ หาตาง ๆ เชน อุปกรณ , เคร่ืองมอื , เครือ่ งจกั ร, วสั ดุ หรอื แมก ระทั่งท่ี
ไมไดเ ปนสิ่งของทีจ่ ับตองได เชน ระบบหรือกระบวนการตา ง ๆ เทคโนโลยี มีความสัมพันธกับการ
ดาํ รงชวี ติ ของมนษุ ยม าเปน เวลานาน เปนส่ิงที่มนษุ ยใ ชแ กปญหาพ้ืนฐาน ในการดาํ รงชีวติ เชน การ
เพาะปลกู ท่อี ยอู าศยั เครอ่ื งนุงหม ยารักษาโรค ในระยะแรกเทคโนโลยีทีน่ ํามาใช เปน เทคโนโลยพี ื้นฐาน
ไมสลับซับซอนเหมือนดังปจจุบัน การเพิ่มของประชากร และขอจํากัดดานทรัพยากรธรรมชาติ รวมทั้งมี
การพัฒนาความสัมพันธกับตางประเทศเปนปจจัยดานเหตุสําคัญในการนําและพัฒนาเทคโนโลยีมาใช
มากขึ้น
เทคโนโลยีในการประกอบอาชพี
1. เทคโนโลยีกับการพัฒนาอุตสาหกรรม การนําเทคโนโลยีมาใชในการผลิต ทําใหประสิทธิภาพ
ในการผลติ เพิ่มขนึ้ ประหยดั แรงงาน ลดตนทนุ และ รักษาสภาพแวดลอ ม เทคโนโลยที ี่มบี ทบาท
ในการพัฒนาอตุ สาหกรรมในประเทศไทย เชน คอมพิวเตอร และอเิ ลก็ ทรอนกิ ส การสื่อสาร
เทคโนโลยชี ีวภาพและพันธุกรรม วศิ วกรรม เทคโนโลยีเลเซอร การสอ่ื สาร การแพทย
เทคโนโลยพี ลังงาน เทคโนโลยีวัสดุศาสตร เชน พลาสตกิ แกว วสั ดุกอ สราง โลหะ
2. เทคโนโลยกี บั การพัฒนาดา นการเกษตร ใชเ ทคโนโลยีในการเพิ่มผลผลติ ปรับปรงุ พันธุ เปน ตน
เทคโนโลยีมีบทบาทในการพัฒนาอยางมาก แตทั้งนี้การนําเทคโนโลยีมาใชในการพัฒนาจะตอง
ศึกษาปจจัยแวดลอมหลายดาน เชน ทรัพยากรสิ่งแวดลอม ความเสมอภาคในโอกาสและการ
แขงขันทางเศรษฐกิจและสังคม เพื่อใหเกิดความ ผสมกลมกลืนตอการพัฒนาประเทศชาติและ
สว นอ่ืน ๆ อีกมาก
เทคโนโลยีที่ใชใ นชีวติ ประจาํ วนั
การนําเทคโนโลยีมาใชในชีวิตประจําวันของมนุษยมีมากมายเนื่องจากการไดรับการพัฒนา
ทางดานเทคโนโลยีกันอยางกวางขวาง เชน การสงจดหมายผานทางอินเตอรเน็ต การหาความรูผาน
อนิ เตอรเ นต็ การพดู คุยและแลกเปลีย่ นความคิดเห็นกัน การอานหนงั สือผานอินเตอรเน็ต ลว นแตเ ปน
เทคโนโลยีที่มีความกาวหนาอยางรวดเร็ว เปนการประหยัดเวลาและสามารถหาความรูตาง ๆ ไดรวดเร็ว
ย่ิงข้ึน
16
เทคโนโลยีกอเกิดผลกระทบตอสังคมและพื้นที่ที่มีเทคโนโลยีเขาไปเกี่ยวของในหลายรูปแบบ
เทคโนโลยีไดชวยใหสังคมหลาย ๆ แหงเกิดการพัฒนาทางเศรษฐกิจมากขึ้นซึ่งรวมทั้งเศรษฐกิจโลกใน
ปจ จบุ ัน ในหลาย ๆ ขนั้ ตอนของการผลิตโดยใชเทคโนโลยไี ดก อให เกดิ ผลผลติ ทีไ่ มต อ งการ หรอื เรียกวา
มลภาวะ เกิดการสูญเสียทรัพยากรธรรมชาติและเปนการทําลายสิ่งแวดลอม เทคโนโลยีหลาย ๆ อยางที่ถูก
นํามาใชมีผลตอคานิยมและวัฒนธรรมของสังคม เมื่อมีเทคโนโลยีใหม ๆ เกิดขึ้นก็มักจะถูกตั้งคําถามทาง
จรยิ ธรรม
เทคโนโลยที เ่ี หมาะสม
คําวาเทคโนโลยีที่เหมาะสม หมายความถึงเหมาะสมตอสภาพเศรษฐกิจ สังคม และความตองการ
ของประเทศ เทคโนโลยีบางเรื่องเหมาะสมกับบางประเทศ ทั้งนข้ี น้ึ อยูก ับสภาวะของแตล ะประเทศ
1. ความจําเปนที่นําเทคโนโลยีมาใชในประเทศไทย ประชาชนสวนใหญเปนเกษตรกร รายได
จากผลผลิตทางการเกษตรมีมากกวารายไดอยางอื่น และประมาณรอยละ 80 ของประชากรอาศัยอยูใน
ชนบท ดังนั้นการนําเทคโนโลยีมาใชจึงเปนเรื่องจําเปน โดยเฉพาะอยางยิ่งเทคโนโลยีทางการเกษตร
สินคาทางการเกษตร สวนใหญสงออกจาํ หนา ยตางประเทศในลักษณะวัตถดุ บิ เชน การขายเมล็ดโกโกให
ตางประเทศแลวนําไปผลิตเปนช็อคโกแลต หากตั้งโรงงานในประเทศไทยตองใชเทคโนโลยีเขามามี
บทบาทในการพัฒนาการแปรรูป
2. เทคโนโลยีที่เหมาะสม มีผูรูหลายทานไดตีความหมายของคําวา “เหมาะสม” วาเหมาะสมกับ
อะไรตอเศรษฐกิจระยะเวลาหรือระดับเทคโนโลยีที่เหมาะสม เทคโนโลยีที่สามารถนํามาใชใหเกิด
ประโยชนตอการดาํ เนนิ กิจการตาง ๆ และสอดคลองกับความรู ความสามารถ ประสบการณ
สภาพแวดลอ ม วฒั นธรรมส่งิ แวดลอ ม และกาํ ลังเศรษฐกิจของคนทั่วไป
เทคโนโลยีทเ่ี ก่ียวของ ไดแก
1. การตดั ตอยนี (genetic engineering) เทคโนโลยดี เี อน็ เอสายผสม ( recombinant DNA) และ
เทคโนโลยีโมเลกุลเครื่องหมาย (molecular markers)
2. การเพาะเลี้ยงเซลล และ/หรือ การเพาะเลยี้ งเน้ือเย่ือ (cell and tissue culturing) พืช และสตั ว
3. การใชประโยชนจุลินทรียบางชนิดหรือใชประโยชนจากเอนไซนของจุลินทรีย
เทคโนโลยีชีวภาพทางการเกษตร ไดแ กก ารพฒั นาการเกษตร ดานพืช และสตั ว ดวยเทคโนโลยชี วี ภาพ
1. การปรับปรุงพันธุพชื และการผลติ พืชพันธุใหมcr(op improvement) เชน พืชไรพชื ผกั ไมดอก
2. การผลติ พชื พันธดุ ีใหไดปรมิ าณมาก ๆ ในระยะเวลาอันส้ัน ในระยะเวลาอัน(mสic้นั ropropaagation)
3. การผสมพนั ธุส ตั วแ ละการปรบั ปรงุ พันธุสัตว (breeding and upgrading of livestocks)
4. การควบคมุ ศตั รพู ชื โดยชีววิธbี (iological pest control) และจลุ นิ ทรียท ี่ชว ยรกั ษาสภาพแวดลอม
5. การปรับปรุงขบวนการการผลิตอาหารใหมีประสิทธิภาพและมีความปลอดภัยตอผูบริโภค
6. การริเริ่มคนควาหาทรัพยากรธรรมชาติมาใชประโยชน ( search for utilization of unused
resources) และการสรางทรัพยากรใหม
17
เร่ืองที่ 3 วสั ดุและอุปกรณท างวทิ ยาศาสตร
อุปกรณทางวิทยาศาสตร คือเครอื่ งมอื ท่ีใชทัง้ ภายในและภายนอกหอ งปฏิบตั กิ ารเพ่อื ใชท ดลองและหา
คําตอบตางๆทางวิทยาศาสตร
ประเภทของเครอ่ื งมอื ทางวิทยาศาสตร
1. ประเภททัว่ ไป เชน บกี เกอร หลอดทดสอบ ไพเพท บวิ เรต กระบอกตวง หลอด หยดสาร
แทงแกวคนสาร ซ่ึงอปุ กรณเ หลาน้ีผลติ ขน้ึ จากวัสดุท่เี ปน แกว เนื่องจากปองกันการทําปฏิกิริยากับสารเคมี
นอกจากน้ียังมี เครอ่ื งช่งั แบบตา งๆ กลองจลุ ทรรศน ตะเกียงแอลกอฮอลเปนตน ซ่ึงอุปกรณเหลานวี้ ธิ ใี ช
งานที่แตกตางกันออกไป ตามลักษณะของงาน
2. ประเภทเครือ่ งมือชา ง เปนอุปกรณทีใ่ ชไ ดท้งั ภายในหองปฏบิ ัติการ และภายนอก
หอ งปฏบิ ัตกิ าร เชน เวอรเนยี คมี และแปลง เปนตน
3. ประเภทสิ้นเปลือง และสารเคมี เปนอุปกรณทางวิทยาศาสตรที่ใชแลวหมดไปไมสามารถนํา
กลับมาใชไดอีก เชน กระดาษกรอง กระดาษลิตมัส และสารเคมี
การใชอ ปุ กรณทางวิทยาศาสตรประเภทตา งๆ
1.การใชง านอุปกรณว ทิ ยาศาสตรป ระเภททัว่ ไป
บีกเกอร( BEAKER)
บีกเกอรมีหลายขนาดและมีความจุตางกัน โดยที่ขางบีกเกอรจะมีตัวเลขระบุความจุของบีกเกอร ทํา
ใหผูใชสามารถทราบปริมาตรของของเหลวที่บรรจุอยูไดอยางคราวๆ และบีกเกอรม ีความจุตงั้ แต 5
มิลลเิ มตรจนถึงหลายๆลติ ร อีกทั้งเปนแบบสงู แบบเตี้ย และแบบรูปทรงกรวย ( conical beaker) บกี เกอร
จะมีปากงอเหมือนปากนกซึ่งเรียกวา spout ทาํ ใหก ารเทของเหลวออกไดโ ดยสะดวก spout ทาํ ใหส ะดวก
ในการวางไมแกวซึ่งยื่นออกมาจากฝาที่ปดบีกเกอร และ spout ยังเปนทางออกของไอน้ําหรือแกสเมื่อทํา
การระเหยของเหลวในบีกเกอรที่ปดดวยกระจกนาฬิกา (watch grass)
การเลอื กขนาดของบกี เกอรเ พอ่ื ใสข องเหลวนน้ั
ขน้ึ อยกู บั ปริมาณของเหลวที่จะใส โดยปกตใิ หร ะดบั
ของเหลวอยูต่ํากวาปากบีกเกอรประมาณ 1 - 1 1/2 นิ้ว
ประโยชนของบกี เกอร
1. ใชสําหรับตมสารละลายที่มีปริมาณมากๆ
2. ใชสําหรับเตรียมสารละลายตางๆ
3. ใชสาํ หรบั ตกตะกอนและใชระเหยของเหลวทีม่ ีฤทธิก์ รดนอย
18
หลอดทดสอบ ( TEST TUBE )
หลอดทดสอบมหี ลายชนดิ และหลายขนาด ชนิดที่มีปากและไมมีปาก ชนดิ ธรรมดาและชนดิ ทน
ไฟ ขนาดของหลอดทดสอบระบุได 2 แบบคือ ความยาวกับเสนผาศูนยกลางริมนอกหรือขนาดความจุเปน
ปริมาตร ดังแสดงในตารางตอไปนี้
ความยาว * เสน ผาศูนยก ลางรมิ นอก ความจุ
(มลิ เิ มตร) (มลิ ิเมตร)
75 * 11 4
100 * 12 8
120 * 15 14
120 * 18 18
150 * 16 20
150 * 18 27
หลอดทดสอบสวนมากใชสําหรับทดลองปฏิกิริยาเคมีระหวางสารตางๆ ที่เปนสารละลาย ใชต ม
ของเหลวที่มีปริมาตรนอยๆ โดยมี test tube holder จับกันรอ นมอื
หลอดทดสอบแบบทนไฟจะมขี นาดใหญ และหนากวา หลอดธรรมดา ใชสําหรับเผาสารตางๆ
ดวยเปลวไฟโดยตรงในอุณหภูมิท่ีสูง หลอดชนิดนี้ไมควรนําไปใชสําหรับทดลองปฏิกิริยาเคมีระหวาง
สารเหมอื นหลอดธรรมดา
ไพเพท (PIPETTE)
ไพเพทเปนอปุ กรณท่ีใชใ นการวดั ปริมาตรไดอ ยางใกลเ คยี ง มีอยูห ลาย
ชนดิ แตโ ดยทัว่ ไปทม่ี ใี ชอ ยูใ นหองปฏบิ ัตกิ ารมีอยู 2 แบบ คือ Volumetric pipette
หรอื Transfer pipette และ Measuring pipette Transfer pipette ซ่งึ ใชใ นการวัด
ปริมาตรไดเพียงคาเดียว คือถาหาก Transfer pipette จุ 25 มล. ก็จะวัดปริมาตรของ
ของเหลวไดเฉพาะ 25 มล. เทา นนั้ Transfer pipette มีหลายขนาดตั้งแต 1 มล. ถึง
100 มล. ถึงแมไพเพทชนิดนี้จะใชวัดปริมาตรไดอยางใกลเคียงความจริงก็ตาม แต
ก็ยังมขี อ ผิดพลาดซง่ึ ขึ้นอยกู บั ขนาดของไพเพท เชน
Transfer pipette ขนาด 10 มล. มีความผิดพลาด 0.2%
Transfer pipette ขนาด 30 มล. มีความผิดพลาด 0.1%
Transfer pipette ขนาด 50 มล. มีความผิดพลาด 0.1%
19
Transfer pipette ใชสําหรับสงผานของสารละลาย ที่มีปริมาตรตามขนาดของไพเพท เมอ่ื ปลอ ย
สารละลายออกจากไพเพทแลว หามเปาสารละลายที่ตกคางอยูที่ปลายของไพเพท แตค วรแตะปลายไพ
เพทกับขางภาชนะเหนือระดับสารละลายภายในภาชนะนั้นประมาณ 30 วนิ าที เพื่อใหส ารละลายทีอ่ ยขู า ง
ในไพเพทไหลออกมาอีก ไพเพทชนิดนี้ใชไดงายและเร็วกวา บวิ เรท Measuring pipette หรอื Graduated
pipette (บางทีเรียกวา Mohr pipette) จะมีขีดบอกปริมาตรตาง ๆ ไว ทําใหสามารถใชไดอยางกวางขวาง
คือสามารถใชแทน Transfer pipette ได แตใ ชว ดั ปรมิ าตรไดแ นน อนนอ ยกวา Transfer pipette และมี
ความผิดพลาดมากกวา เชน
Measuring pipette ขนาด 10 มล. มีความผิดพลาด 0.3%
Measuring pipette ขนาด 30 มล. มีความผิดพลาด 0.3%
บวิ เรท (BURETTE)
บิวเรทเปนอุปกรณวัดปริมาตรที่มีขีดบอกปริมาตรตางๆ และมกี ็อกสําหรบั เปด -ปด เพือ่ บังคบั
การไหลของของเหลว บิวเรทเปน อุปกรณทใี่ ชใ นการวเิ คราะห มขี นาดตั้งแต 10 มล. จนถงึ 100 มล. บวิ
เรท สามารถวัดปริมาตรไดอยางใกลเคียงความจริงมากที่สุด แตกย็ ังมคี วามผิดพลาดอยเู ล็กนอ ย ซงึ่ ขึน้ อยู
กับขนาดของบิวเรท เชน
บิวเรทขนาด 10 มล. มีความผิดพลาด 0.4%
บิวเรทขนาด 25 มล. มีความผิดพลาด 0.24%
บิวเรทขนาด 50 มล. มีความผิดพลาด 0.2%
บวิ เรท ขนาด 100 มล. มีความผิดพลาด 0.2%
เคร่ืองชง่ั ( BALANCE )
โดยทัว่ ไปจะมี 2 แบบคือ แบบ triple-beam และ แบบ equal-arm
แบบ triple-beam
เปนเครอ่ื งชัง่ ชนิด Mechanical balance อกี ชนดิ หนึง่ ที่มีราคาถูกและใชง า ย แตม คี วามไวนอ ย
เครื่องชั่งชนิดนี้มีแขนขางขวาอยู 3 แขนและในแตล ะแขนจะมขี ดี บอกนาํ้ หนกั ไวเ ชน 0-1.0 กรมั 0-10
กรมั 0-100 กรมั และยังมตี ุม น้าํ หนกั สาํ หรบั เล่อื นไปมาไดอ กี ดวย แขนทั้ง 3 น้ตี ดิ กบั เขม็ ชอี้ นั เดยี วกัน
20
วธิ กี ารใชเครอ่ื งชั่งแบบ (Triple-beam balance)
1. ต้งั เคร่ืองช่งั ใหอ ยใู นแนวระนาบ แลว ปรับใหแขนของเคร่ืองชง่ั อยใู นแน วระนาบโดยหมนุ สก
รูใหเขม็ ช้ตี รงขดี 0
2. วางขวดบรรจุสารบนจานเครื่องชั่ง แลวเลือ่ นตุม นา้ํ หนกั บนแขนทั้งสามเพื่อปรบั ใหเขม็ ชีต้ รง
ขดี 0 อานน้ําหนักบนแขนเครื่องชั่งจะเปนน้ําหนักของขวดบรรจุสาร
3. ถาตองการชั่งสารตามน้ําหนักที่ตองการก็บวกน้ําหนักของสารกับน้ําหนักของขวดบรรจุสารที่
ไดใ นขอ 2 แลวเลอื่ นตมุ นํา้ หนกั บนแขนทง้ั 3 ใหต รงกับน้ําหนกั ท่ตี องการ
4. เติมสารที่ตองการชั่งลงในขวดบรรจุสารจนเข็มชี้ตรงข0ีดพอดี จะไดน้ําหนักของสารตามตองการ
5. นาํ ขวดบรรจุสารออกจากจานของเคร่อื งชั่งแลว เลอื่ นตมุ นํ้าหนกั ทกุ อนั ใหอ ยูที่ 0 ทําความ
สะอาดเครื่องชั่งหากมีสารเคมีหกบนจานหรือรอบๆ เครื่องชั่ง
แบบ equal-arm
เปน เครื่องชง่ั ทม่ี ีแขน 2 ขางยาวเทากันเมื่อ
วัดระยะจากจุดหมุนซง่ึ เปน สนั มดี ขณะท่ี
แขนของเครื่องชั่งอยูในสมดุล เมอ่ื ตอ งการ
หานาํ้ หนกั ของสารหรอื วตั ถุ ใหว างสารนน้ั
บนจานดานหนึ่งของเครื่องชั่ง ตอนนแ้ี ขน
ของเคร่อื งช่งั จะไมอ ยูในภาวะท่สี มดุลจึง
ตองใสต มุ น้าํ หนกั เพ่อื ปรบั ใหแขนเคร่อื งชงั่
อยใู นสมดลุ
วิธีการใชเ ครอ่ื งชง่ั แบบ (Equal-arm balance)
1.จัดใหเ คร่ืองชั่งอยูในแนวระดบั กอนโดยการปรบั สกรทู ่ขี าต้ังแลวหาสเกลศูนยข องเครื่องช่ัง
เมอ่ื ไมม วี ัตถุอยูบนจาน ปลอยที่รองจาน แลว ปรับใหเข็มชีท้ เ่ี ลข 0 บนสเกลศนู ย
2. วางขวดบรรจุสารบนจานทางดานซายมือและวางตุมน้ําหนักบนจานทางขวามือของเครื่องชั่ง
โดยใชคีบคีม
3. ถาเข็มชี้มาทางซายของสเกลศูนยแสดงวาขวดชั่งสารเบากวาตุมน้ําหนัก ตองยกปุมควบคุม
คานขึ้นเพื่อตรึงแขนเครื่องชั่งแลวเติมตุมน้ําหนักอีกถาเข็มชี้มาทางขวาของสเกลศูนยแสดงวาขวดชั่งสาร
เบากวาตุมน้ําหนกั ตองยกปุมควบคมุ คานขึ้นเพ่อื ตรึงแขนเครอ่ื งช่ังแลวเอาตมุ นํา้ หนกั ออก
4. ในกรณีทีต่ มุ นา้ํ หนกั ไมสามารถทาํ ใหแ ขนท้งั 2 ขางอยูในระนาบได ใหเลอื่ นไรเดอรไปมาเพอ่ื
ปรบั ใหน า้ํ หนักท้งั สองขา งใหเ ทา กนั
5. บันทึกน้ําหนักทง้ั หมดที่ชัง่ ได
21
6. นําสารออกจากขวดใสสาร แลวทําการชั่งน้ําหนักของขวดใสสาร
7. น้ําหนักของสารสามารถหาไดโ ดยนําน้ําหนกั ท่ีชั่งไดค ร้ังแรกลบนา้ํ หนักทชี่ ง่ั ไดคร้ังหลงั
8. หลังจากใชเครื่องชั่งเสร็จแลวใหทําความสะอาดจาน แลว เอาตมุ นาํ้ หนกั ออกและเลอ่ื นไรเดอร
ใหอยทู ี่ตําแหนงศนู ย
2. การใชงานอุปกรณว ิทยาศาสตรประเภทเคร่อื งมือชาง
เวอรเ นยี (VERNIER )
เปน เครื่องมือทีใ่ ชวดั ความยาวของวัตถุทัง้ ภายใน และภายนอกของชิน้ งาน เวอรเนียคาลิเปอรมลี กั ษณะ
สวนประกอบของเวอรเนีย
สเกลหลัก A เปนสเกลไมบรรทัดธรรมดา ซึ่งเปนมลิ ลิเมตร (mm) และนว้ิ (inch)
สเกลเวอรเ นยี B ซง่ึ จะเล่ือนไปมาไดบนสเกลหลกั
ปากวดั C – D ใชห นบี วัตถุที่ตองการวดั ขนาด
ปากวัด E – F ใชว ดั ขนาดภายในของวตั ถุ
แกน G ใชวัดความลึก
ปมุ H ใชก ดเลื่อนสเกลเวอรเนียไปบนสเกลหลัก
สกรู I ใชย ดึ สเกลเวอรเ นยี ใหต ิดกบั สเกลหลกั
การใชเวอรเ นีย
1. ตรวจสอบเครอ่ื งมอื วดั ดงั น้ี
1.1 ใชผาเช็ดทําความสะอาด ทุกชิ้นสวนของเวอรเนียรกอนใชงาน
1.2 คลายลอ็ คสกรู แลว ทดลองเลอ่ื นเวอรเ นยี สเกลไป-มาเบา ๆ เพื่อตรวจสอบดูวาสามารถใช
งานไดคลองตัวหรือไม
22
1.3 ตรวจสอบปากวดั ของเวอรเ นยี โดยเลอ่ื นเวอรเ นยี รส เกลใหป ากเวอรเ นยี วดั นอกเลอ่ื นชดิ
ตดิ กันจากนั้นยกเวอรเนยี รข ึน้ สองดูวา บรเิ วณปากเวอรเนยี ร มแี สงสวา งผานหรือไม ถาไมมแี สดงวา
สามารถใชงานไดดี กรณีที่แสงสวางสามารถลอดผานได แสดง วาปากวัดชํารุดไมควรนํามาใชวัดขนาด
2. การวัดขนาดงาน ตามลําดับขั้นดังนี้
2.1 ทําความสะอาดบริเวณผิวงานที่ตองการวัด
2.2 เลือกใชปากวัดงานใหเหมาะสมกับลักษณะงานที่ตองการ เชน ถาตองการวัดขนาดภายนอก
เลอื กใชป ากวดั นอก วดั ขนาดดา นในชน้ิ งานเลอื ใชป ากวดั ใน ถาตองการวัดขนาดงานที่ที่เปนชองเล็ก ๆ
ใชบริเวณสวนปลายของปากวัดนอก ซ่ืงมีลักษณะเหมอื นคมมีดทัง้ 2 ดา น
2.3 เลอื่ นเวอรเนียรสเกลใหป ากเวอรเนยี รสัมผสั ช้ินงาน ควรใชแรงกดใหพอดีถาใชแรงมาก
เกนิ ไป จะทําใหขนาดงานที่อานไมถูกตองและปากเวอรเนียรจะเสียรูปทรง
2.4 ขณะวัดงาน สายตาตองมองตั้งฉากกับตําแหนงที่อาน แลวจึงอานคา
3. เมื่อเลิกปฏิบัติงาน ควรทําความสะอาด ชะโลมดวยน้ํามัน และเกบ็ รักษาดว ยความระมัดระวงั ในกรณีท่ี
ไมไดใชงานนาน ๆ ควรใชว าสลนี ทาสว นทจ่ี ะเปน สนมิ
คีม(TONG)
คีมมีอยหู ลายชนดิ คีมที่ใชกับขวดปริมาตรเรียกวา flask tong คีมทใี่ ชกบั บกี เกอรเรียกวา beaker tong
และคีมที่ใชกับเบาเคลือบเรียกวา crucible tong ซง่ึ ทาํ ดว ยนเิ ก้ิลหรอื โลหะเจือเหล็กที่ไมเ ปน สนมิ แต
อยานาํ crucible tong ไปใชจับบีกเกอรหรือขวดปริมาตรเพราะจะทําใหลื่นตกแตกได
3.การใชง านอุปกรณว ิทยาศาสตรป ระเภทส้นิ เปลืองและสารเคมี
กระดาษกรอง (FILTER PAPER) เปนกระดาษที่กรองสารที่อนุภาคใหญออกจากของเหลวซึ่งมี
ขนาดของอนุภาคที่เล็กกวา
กระดาษลติ มัส (LITMUS)เปน กระดาษ ที่ใชทดสอบสมบัติความเปน กรด -เบส ของ ของเหลว
กระดาษลติ มสั มีสองสีคือ สแี ดง หรอื สชี มพู และ สีนํา้ เงนิ หรอื สฟี า วิธใี ชค ือการสัมผสั ของเหลวลงบน
กระดาษ ถาหากของเหลวมีสภาพเปนกรด ( pH < 4.5) กระดาษจะเปล่ียนจากสีนา้ํ เงินเปน สแี ดง และ
ในทางกลับกันถาของเหลวมีสภาพเปนเบส ( pH > 8.3) กระดาษจะเปลี่ยนจากสีแดงเปนสีนํ้าเงนิ ถา หาก
เปนกลาง (4.5 ≤ pH ≤ 8.3) กระดาษทั้งสองจะไมเปลี่ยนสี
สารเคมี หมายถงึ สารที่ประกอบดวยธาตุเดียวกันหรือสารประกอบจากธาตุตางๆรวมกันดวย
พนั ธะเคมีซึ่งในหองปฏิบัติการจะมีสารเคมีมากมาย
23
แบบทดสอบเร่ือง ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร
คําชี้แจง จงเลอื กคําตอบทถ่ี กู ทส่ี ุด
1. คา นํ้าทบี่ าน 3 เดือนที่ผานมาสูงกวาปกติ จากขอความเกิดจากทักษะขอใด
ก. สงั เกต
ข. ตง้ั ปญหา
ค. ตั้งสมมติฐาน
ง. ออกแบบการทดลอง
2. จากขอ 1 นกั เรยี นพบวา ทอประปารั่วจึงทําใหคาน้ําสูงกวาปกตินักเรียนใชวิธีการทางวิทยาศาสตร
ขอใดในการตรวจสอบขอเท็จจริง
ก. ตั้งปญ หา
ข. ตั้งสมมติฐาน
ค. ออกแบบการทดลอง
ง. สรปุ ผล
3. ลักษณะนิสัยของนักวิทยาศาสตรขอใดที่ทําใหงานประสบความสําเร็จ
ก. ชอบจดบันทึก
ข. รกั การอา น
ค. ชอบคนควา
ง. ความพยายามและอดทน
4. นอยสวมเสอ้ื สีดาํ เดนิ ทาง 2 กโิ ลเมตร และเปลย่ี นเสอ้ื ตวั ใหมเ ปน สขี าวเดนิ ในระยะทางเทา กนั และ
วัดอุณหภูมิจากตวั เองหลงั เดนิ ทางทั้ง 2 ครั้ง ปรากฏวาไมเทากัน ปญหาของนอยคือขอใด
ก. สีใดมีความรอนมากกวากัน
ข. สมี ีผลตออณุ หภมู ขิ องรางกายหรือไม
ค. สดี าํ รอนกวา สขี าว
ง. สวมเสอื้ สีขาวเย็นกวา สีดาํ
5. แกว เลย้ี งแมว 2 ตัว ตัว 1 กนิ นมกบั ปลายา งและขาวสวย ตวั ที่ 2กินปลาทูกับขาวสวย 4 สปั ดาห
ตอ มาปรากฏวา แมวท้งั สองตวั มนี ํ้าหนกั เพ่มิ ขน้ึ เทากัน ปญหาของแกวกอนการทดลองคือขอใด
ก. ปลาอะไรที่แมวชอบกิน
ข. แมวชอบกินปลาทูหรือปลายาง
ค. ชนิดของอาหารมีผลตอการเจริญเติบโตหรือไม
ง. ปลาทูทําใหแมวสองตัวนา้ํ หนกั เพม่ิ ข้นึ เทา กัน
24
6. ตอยทําเสื้อเปอนดวยคราบอาหารจึงนําไปซัก ดว ยผงซักฟอก A ปรากฏวาไมสะอาด จึงนําไปซักดวย
ผงซักฟอก B ปรากฏวาสะอาด กอนการทดลองตอยตั้งปญหาวาอยางไร
ก. ชนิดของผงซักฟอกมีผลตอการลบรอยเปอ นหรือไม
ข. ผงซกั ฟอก A ซักผาไดส ะอาดกวา ผงซักฟอก B
ค. ผงซกั ฟอกใดซกั ไดสะอาดกวา กนั
ง. ถา ผงซกั ฟอก B จะสะอาดกวาผงซักฟอก A
7. นาํ น้าํ 400 ลูกบาศกเซนติเมตรใสลงในภาชนะ ทองแดง และสังกะสี อยา งละเทา ๆกัน ตมใหเดอื ด
ปรากฏวา นา้ํ ในภาชนะอลมู ิเนยี มเดือดกอนน้าํ ในภาชนะสังกะสี การทดลองนี้ตั้งสมมติฐานวาอยางไร
ก. ถา ตม นํา้ เดือดในปริมาณที่เทา กันจะเดือดในเวลาเดยี วกนั
ข. ถาตม นํ้าเดอื ดดวยภาชนะที่ทาํ ดว ยอลมู ิเนยี มดงั นนั้ นํา้ จะเดือดเรว็ กวา การตม ดวยภาชนะ
สังกะสี
ค. ถา ตม นาํ้ ทท่ี าํ ดว ยภาชนะโลหะชนดิ เดยี วกนั จะเดอื ดในเวลาเดยี วกนั
ง. ถา ตมนํ้าเดอื ดดว ยภาชนะทตี่ างชนดิ กันจะเดอื ดในเวลาตางกัน
8. จากปญหา “ชนิดของเสียงจะมีผลตอการเจริญเติบโตของไกหรือไม” ควรจะตั้งสมมติฐานวาอยางไร
ก. จังหวะของเพลงมีผลตอการเจริญเติบโตของไกหรือไม
ข. ไกท ช่ี อบฟง เพลงจะโตดีกวาไกทไ่ี มฟงเพลง
ค. ถาไกฟงเพลงไทยเดิมจะโตดีกวาไกฟงเพลงสากล
ง. ไกที่ฟงเพลงสากลและเพลงไทยเดิมจะโตเทากัน
9. จากปญหา"ผงซกั ฟอกมผี ลตอ การเจริญเตบิ โตของผกั กระเฉดหรือไม "สมมติฐาน กอนการทดลองคือขอใด
ก. ถา ใชผ งซักฟอกเทลงในนํ้าดังน้ันผักกระเฉดจะเจรญิ เตบิ โตดี
ข. พืชจะเจริญเติบโตดีเม่อื ใสผ งซักฟอก
ค. ผงซักฟอกมีสารทําใหผ กั กระเฉดเจริญเติบโตดี
ง. ผักกระเฉดจะเจริญเตบิ โตหรือไมถ าขาดผงซักฟอก
10. นง้ิ ใชส ําลกี รองน้ํา นอยใชใ ยบวบกรองนา้ํ 2 คน ใชว ธิ กี ารทดลองเดยี วกันทงั้ 2 คน ใชส มมตฐิ าน
รว มกนั ในขอ ใด
ก. สาร ขอ ใดกรองน้าํ ไดใสกวา กนั
ข. นาํ้ ใสสะอาดดว ยสาํ ลแี ละใยบวบ
ค. ถาไมใชใยบวบและสําลีน้ําจะไมใสสะอาด
ง. ถาใชใ ยบวบกรองนาํ้ ดงั น้นั นา้ํ จะใสสะอาดกวา ใชส าํ ลี
25
11. เมอ่ื ใสน ้าํ แขง็ ลงในแกว แลว ตงั้ ทิ้งไวสักครจู ะพบวารอบนอกของแกวมีหยดนํ้าเกาะอยเู ตม็ ขอ ใดเปน
ผลจากการสงั เกต และบันทึกผล
ก. มหี ยดนาํ้ ขนาดเลก็ และขนาดใหญเ กาะอยจู าํ นวนมากทผ่ี วิ แกว
ข. ไอนํ้าในอากาศกล่นั ตวั เปน หยดนํา้ เกาะอยูรอบๆแกว
ค. แกวนาํ้ ร่วั เปน เหตใุ หน ้าํ ซมึ ออกมาที่ผวิ นอก
ง. หยดนาํ้ ท่เี กิดเปนกระบวนการเดียวกบั การเกดิ น้าํ คาง
12. กระบวนการทางวิทยาศาสตรขั้นตอนใด ที่จะนําไปสูการสรุปผล และการศึกษาตอไป
ก. การตั้งสมมติฐานและการออกแบบการทดลอง
ข. การสังเกต
ค. การรวบรวมขอมูล
ง. การหาความสัมพันธของขอเท็จจริง
13. ในการออกแบบการทดลองจะตองยึดอะไรเปนหลัก
ก. สมมติฐาน ข. ขอ มูล
ค. ปญ หา ง. ขอเทจ็ จรงิ
14. สมมติฐานทางวิทยาศาสตรจะเปลี่ยนเปนทฤษฎีไดเมื่อใด
ก. เปน ทีย่ อมรบั โดยทวั่ ไป
ข. อธิบายไดกวางขวาง
ค. ทดสอบแลว เปนจรงิ ทกุ คร้ัง
ง. มีเครอื่ งมือพิสูจน
15. อปุ กรณต อ ไปนี้ ขอใดเปน อปุ กรณส าํ หรบั หาปรมิ าตรของสาร
ก. หลอดฉดี ยา
ข. กระบอกตวง
ค. เครื่องชั่งสองแขน
ง. ถูกทั้งขอ ก. และขอ ข.
16. ในกระบวนการทางวิทยาศาสตร ถาหากผลการทดลองที่ไดจากการทดสอบสมมติฐาน ไมสอดคลอง
กับสมมติฐาน จะตองทําอยางไร
ก. สังเกตใหม
ข. ตั้งปญหาใหม
ค. ออกแบบการทดลองใหม
ง. เปลี่ยนสมมติฐาน
26
17. ขอใดเรียงลําดับขั้นตอนของวิธีการทางวิทยาศาสตรไดถูกตอง
ก. การตั้งสมมติฐาน การรวบรวมขอมูล การทดลอง และสรุปผล
ข. การตั้งสมมติฐาน การสังเกตและปญหา การตรวจสอบสมมติฐานและการทดลอง และสรุปผล
ค. การสังเกตและปญหา การทดลองและตั้งสมมติฐาน การตรวจสอบสมมติฐาน และสรุปผล
ง. การสังเกตและปญหา การตั้งสมมติฐากนารตรวจสอบสมมติฐานและการทดลอง และสรุปผล
18. นักวิทยาศาสตรจะสรุปผลการทดลองไดอยางมีความเชื่อมั่นเมื่อใด
ก. ออกแบบการทดลองที่มีการควบคุมตัวแปรตางๆ อยา งรดั กุมมากทส่ี ุด
ข. กําหนดปญหาและตั้งสมมติฐานที่ดี
ค. รวบรวมขอมูลจากแหลงตางๆ มาเปรียบเทียบกับผลการทดลองไดถูกตองตรงกัน
ง. ผลการทดลองสอดคลองตามทฤษฎีที่มีอยูเดิม
19. วิธีการทางวิทยาศาสตรขั้นตอนใด ที่ถือวาเปนความกาวหนาทางวิทยาศาสตรอยางแทจริง
ก. การตั้งปญหาและการตั้งสมมติฐาน
ข. การตรวจสอบสมมติฐาน
ค. การตั้งสมมติฐาน
ง. การตั้งปญ หา
20. ขอใดเปนลักษณะของสมมติฐานที่ดี
ก. สามารถอธิบายปญหาไดหลายแงหลายมุม
ข. ครอบคลุมเหตุการณและปรากฏการณตางๆ ภายในสภาพแวดลอ มเดยี วกนั
ค. สามารถแกปญหาที่สงสัยไดอยางชัดเจน
ง. สามารถอธิบายปญหาตางๆ ได แจมชัด
21. “ แมเ หล็กไฟฟา จะดดู จํานวนตะปไู ดมากขนึ้ ใชหรอื ไมถา แมเ หลก็ ไฟฟา นน้ั มีจาํ นวนแบตเตอร่เี พิ่มข้นึ ”
จากขอความขางตน ขอใดกลาวถงึ ตวั แปรไดถ ูกตอ ง
ก. ตวั แปรอิสระ คือ จาํ นวนแบตเตอร่ี
ข. ตัวแปรอิสระ คอื จํานวนตะปทู ถี่ ูกดดู
ค. ตวั แปรตาม คอื จาํ นวนแบตเตอร่ี
ง. ตัวแปรตาม คือ ชนิดของแบตเตอรี่
27
22. “ การงอกของเมล็ดขาวโพดในเวลาท่ีตางกันข้ึนอยกู ับปริมาณของนา้ํ ที่เมลด็ ขา วโพดไดร บั ใชห รอื ไม ”
จากขอความขางตน ขอ ใดกลาวถงึ ตัวแปรไดถูกตอง
ก. ตัวแปรอิสระ คือ ความสมบูรณของเมล็ดขาวโพด
ข. ตัวแปรตาม คือ เวลาในการงอกของเมล็ดขาวโพด
ค. ตวั แปรทตี่ อ งควบคมุ คือ ปรมิ าณนาํ้
ง. ถกู ทุกขอท่กี ลา วมา
23. ใหน กั เรยี นเรยี งลําดบั ขั้นตอนการตง้ั สมมตุ ิฐาน ตอไปน้ี
1. จากปญหาที่ศึกษาบอกไดวาตัวแปรใดเปนตัวแปรตน และตวั แปรใดเปน ตวั แปรตาม
2. ตั้งสมมุติฐานในรูป “ ถา ....ดงั นน้ั ”
3. ศึกษาธรรมชาติของตัวแปรตนตางๆที่มีผลตอตัวแปรตามมากที่สุดอยางมีหลักการและเหตุผล
4. บอกตวั แปรตนทอ่ี าจจะมผี ลตอตวั แปรตาม
ก. ขอ 1 , 2 , 3 และ 4 ตามลําดับ
ข. ขอ 1 , 4, 3 และ 2 ตามลําดับ
ค. ขอ 4 , 2 , 3 และ 1 ตามลําดับ
ง. ขอ 4 , 1 , 3 และ 2 ตามลําดับ
24. พิจารณาขอความตอไปน้ีวา ขอความใดเปนการตั้งสมมติฐาน
ก. ขณะเปดขวดมีเสียงดังปอก
ข. ฟองกาซทีป่ ดุ ข้นึ มา คือ กาซคารบอนไดออกไซด
ค. เครอ่ื งด่มื ทแ่ี ชไ วใ นตูเ ย็นจะมีรสหวาน
ง. ทุกขอเปนสมมุติฐานทั้งหมด
25. การกําหนดนิยามเชิงปฏิบัติการที่ดีควรมีลักษณะอยางไร
ก. มีความชัดเจน
ข. ทาํ การวดั ได
ค. สงั เกตได
ง. ถูกทง้ั ขอ ก ข และ ค
28
26. ถานกั เรียนจะกาํ หนดนิยามเชิงปฏบิ ัตกิ าร” การเจรญิ เติบโตของไก ” นกั เรยี นจะมวี ธิ กี ารกาํ หนดนยิ าม
เชิงปฏบิ ตั ิการโดยคาํ นึงถึงขอใดเปน เกณฑ
ก. ตรวจสอบจากความสูงของไกที่เพิ่มขึ้น
ข. นาํ้ หนักไกท เี่ พิม่ ข้นึ
ค. ความยาวของปกไก
ง. ถูกทุกขอ
27. ขอใดคือความหมายของคําวา “ การทดลอง ”
ก. การทดลองมี 3 ขั้นตอน คือการออกแบบการทดลอง การปฏิบัติการทดลอง และการบันทึก
ผลการทดลอง
ข. เปนการตรวจสอบที่มาและความสําคัญของปญหาที่ศึกษา
ค. เปนการตรวจสอบสมมตุ ฐิ านที่ตั้งไวว า ถกู ตอ งหรือไม
ง. ถกู ท้ังขอ ก. และขอ ค.
28. ถานกั เรียนตอ งการจะตรวจสอบวาดินตางชนิดกนั จะอุมนาํ้ ไดในปรมิ าณทตี่ า งกันอยางไร นกั เรียน
ต้ังสมมตุ ิฐานไดว าอยางไร
ก. ถาชนิดของดินมผี ลตอ ปรมิ าณนํา้ ทอี่ มุ ไว ดงั นน้ั ดนิ เหนยี วจะอมุ นาํ้ ไดม ากกวา ดนิ รว นและ
ดนิ รว นจะอมุ นาํ้ ไวไ ดม ากกวา ดนิ ทราย
ข. ดนิ ตา งชนดิ กันยอ มอมุ นาํ้ ไวไ ดตางกนั ดว ย
ค. ดนิ ทมี่ เี น้ือดินละเอยี ดจะอุมนํา้ ไดดีกวาดนิ เนือ้ หยาบ
ง. ถกู ทุกขอทีก่ ลา วมา
29
จากขอมูลตอไปนี้ใหตอบคําถามขอ 29 และขอ 30
จากการทดลองละลายสาร A ที่ละลายในของเหลว B ณ อุณหภูมิตางๆ ดงั นี้
อุณหภูมขิ องเหลว B ปริมาณของสาร A ที่ละลาย ในของเหลว B
(องศาเซลเซยี ส) (g)
20 5
30 10
40 20
50 40
29. ทอ่ี ณุ หภูมิ 20 องศาเซลเซียส สาร A ละลายในของเหลว B ไดกีก่ รัม
ก. ละลายได 20 กรมั
ข. ละลายได 15 กรมั
ค. ละลายได 10 กรมั
ง. ละลายได 5 กรมั
30. จากขอมูลในตาราง เม่อื อุณหภมู สิ ูงขึน้ การละลายของสาร A เปนอยางไร
ก. สาร A ละลายในสาร B ไดน อ ยลง
ข. สาร A ละลายในสาร B ไดมากขน้ึ
ค. อุณหภมู ไิ มมผี ลตอการละลายของสาร A
ง. ไมสามารถสรุปไดเพราะขอมูลมีไมเพียงพอ
30
เฉลยแบบทดสอบทกั ษะวทิ ยาศาสตร
1. จ 2. ข 3. ก 4. จ5 .ข
ข 10. ง
6. ง 7. ก 8. จ 9.
กิจกรรมท่ี 1 กระบวนการทางวทิ ยาศาสตร
กิจกรรม ท่ี 1 กระบวนการทางวิทยาศาสตร
ใหนักศึกษาออกแบบแกปญหาจากสถานการณตอไปน้ี
โดยมีอปุ กรณ ดงั น้ี เมล็ดถว่ั ถว ยพลาสติก กระดาษทิชชู น้าํ กระดาษสดี าํ
กาํ หนดปญ หา แสงผลตอ การเจริญเตบิ โตของเมลด็ ถั่วหรอื ไม
การตั้งสมมติฐาน ถา แสงมผี ลตอการเจริญเติบโตของเมลด็ ถ่ัวแลว ดงั นน้ั เมล็ดถวั่ ทไี่ ดรบั แสง
จะเจรญิ เติบโตไดด ีกวา
ตัวแปรตน แสง
ตวั แปรตาม การเจรญิ เตบิ โตของเมล็ดถ่วั
ตัวแปรควบคมุ เมล็ดถว่ั ,ถวยพลาสติก,กระดาษทิชชู,ปริมาณนาํ้
การทดลอง
1. แชเ มลด็ ถวั่ เขียวไว 1 คืน
2. ใสน ้าํ ลงในถว ยพลาสติก 3 ใบ ใหมีระดับน้าํ สงู ประมาณ 1 cm
3. พับทบกระดาษทชิ ชหู ลายๆ ชน้ั พรมน้ําใหชืน้ แลวนําไปบุดา นในของถทวยําเชน นี้กบั ถวยพลาสตกิ ทงั้ 3 ใบ
4. วางเมลด็ ถว่ั เขยี ว 6 เมล็ด ท่แี ชน้ําแลว ไวร ะหวา งกระดาษทชิ ชูและถว ย
5. ถวยใบที่ 1 ใหใชกระดาษสดี าํ ปด ไวโ ดยระมัดระวงั ไมใหแสงเขาไปในถวย ถว ยใบท่ี 2 วางไวบ รเิ วณ
ใกลเ คยี งบรเิ วณใบที่ 1
6. สงั เกตการเจรญิ เติบโตโดยวดั ความสงู ของเมลด็ ถัว่ ทกุ วนั และบันทึกผลของ เมลด็ ถว่ั ทกุ วนั เปน เวลา 5
วนั และเติมนาํ้ ลงในถวยใหส งู 1 cm ทกุ วนั
31
เฉลยแบบทดสอบบทท่ี 1 เรื่อง ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร
1. ข 2. ข 3. ง 4. ค 5 .ค
6. ก 7. ข 8. ค 9. ก 10. ง
11. ก 12. ก 13. ก 14. ค 15. ง
16. ง 17. ง 18. ค 19. ข 20. ค
21. ก 22. ข 23. ข 24. ค 25. ง
26. ง 27. ง 28. ง 29. ง 30. ข
32
บทท่ี 2
โครงงานวิทยาศาสตร
สาระสําคัญ
โครงงานวิทยาศาสตรเปนกิจกรรมเกี่ยวกับวิทยาศาสตร ซึ่งเปนกิจกรรมที่ตองใชกระบวนการ
ทาง วทิ ยาศาสตร ในการศกึ ษาคน ควา โดยผเู รยี นจะเปน ผดู ําเนนิ การดว ยตนเองทั้งหมด ต้ังแตเ รมิ่ วางแผน
ใน การศึกษาคนควา การเก็บรวบรวมขอมูล จนถึงการแปลผล สรุปผล และการเสนอผลการศึกษา โดยมี
ผชู ํานาญ การเปนผูใหคาํ ปรกึ ษา
ผลการเรยี นรทู คี่ าดหวัง
1. อธิบายประเภท เลือกหัวขอ วางแผน วิธีทํา นําเสนอและประโยชนของโครงงานได
2. วางแผนการทําโครงงานได
3. ทําโครงงานวิทยาศาสตรเปนกลุมได
4. อธิบายและบอกแนวทางในการนําผลจากโครงงานไปใชประโยชนได
5. นําความรูเกี่ยวกับโครงงานไปใชประโยชนในชีวิตประจําวันได
ขอบขายเน้อื หา
เร่ืองที่ 1 ประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร
เรื่องที่ 2 ขั้นตอนการทําโครงงานวิทยาศาสตร
เรื่องท่ี 3 การนําเสนอโครงงานวิทยาศาสตร
33
เร่อื งท่ี 1 ประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร
โครงงานวิทยาศาสตรเปนกิจกรรมเกี่ยวกับวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ซึง่ เปนกิจกรรมทต่ี อ งใช
กระบวนการทางวิทยาศาสตรในการศึกษาคนควา โดยผูเรียนจะเปนผูดําเนินการดวยตนเองทั้งหมด
ตง้ั แตเรมิ่ วางแผนในการศึกษาคน ควา การเก็บรวบรวมขอมูล จนถึงเรือ่ งการแปลผล สรปุ ผล และเสนอ
ผลการศึกษา โดยมผี ชู ํานาญการเปน ผูใหค ําปรึกษา
ลักษณะและประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร จาํ แนกไดเ ปน 4 ประเภท ดงั น้ี
1. โครงงานประเภทสํารวจ เปนโครงงานที่มีลักษณะเปนการศึกษาเชิงสํารวจ รวบรวมขอมูล
แลว นาํ ขอ มลู เหลาน้ันมาจัดกระทําและนาํ เสนอในรูปแบบตาง ๆ ดังน้ันลกั ษณะสาํ คญั ของ
โครงงานประเภทนี้คือ ไมมีการจัดทําหรือกําหนดตัวแปรอิสระที่ตองการศึกษา
2. โครงงานประเภททดลอง เปนโครงงานที่มีลักษณะกิจกรรมที่เปนการศึกษาหาคําตอบของ
ปญหาใดปญหาหนึ่งดวยวิธีการทดลอง ลักษณะสําคัญของโครงงานนี้คือ ตองมีการ
ออกแบบการทดลองและดําเนินการทดลองเพื่อหาคําตอบของปญหาที่ตองการทราบหรือ
เพอ่ื ตรวจสอบสมมตฐิ านทตี่ ้งั ไว โดยมีการจดั กระทํากบั ตวั แปรตน หรอื ตัวแปรอิสระ เพ่อื ดู
ผลทเ่ี กดิ ขน้ึ กบั ตวั แปรตาม และมีการควบคุมตวั แปรอ่ืน ๆ ท่ไี มต องการศกึ ษา
3. โครงงานประเภทการพัฒนาหรือประดิษฐ เปนโครงงานที่มีลักษณะกิจกรรมที่เปนการศึกษา
เกีย่ วกบั การประยุกต ทฤษฎี หรือหลกั การทางวิทยาศาสตร เพอ่ื ประดษิ ฐเครื่องมอื เครื่องใช
หรอื อปุ กรณเพอ่ื ประโยชนใ ชส อยตา ง ๆ ซง่ึ อาจเปน การประดิษฐข องใหม ๆ หรือปรับปรุง
ของเดิมที่มีอยูใหมีประสิทธิภาพสูงขึ้น ซึ่งจะรวมไปถึงการสรางแบบจําลองเพื่ออธิบาย
แนวคดิ
4. โครงงานประเภทการสรางทฤษฎีหรืออธิบาย เปนโครงงานที่มีลักษณะกิจกรรมที่ผูทํา
จะตองเสนอแนวคิด หลักการ หรือทฤษฎีใหม ๆ อยางมีหลักการทางวิทยาศาสตรในรูปของ
สูตรสมการหรือคําอธิบายอาจเปนแนวคิดใหมที่ยังไมเคยนําเสนอ หรืออาจเปนการอธิบาย
ปรากฏการณในแนวใหมกไ็ ด ลกั ษณะสาํ คญั ของโครงงานประเภทน้ี คือ ผูทําจะตองมพี ืน้
ฐานความรูทางวิทยาศาสตรเปนอยางดี ตองคนควาศึกษาเรื่องราวที่เกี่ยวของอยางลึกซึ้ง จึง
จะสามารถสรางคําอธิบายหรือทฤษฎีได
34
กิจกรรมท่ี 1
1 ) ใหนักศึกษาพิจารณาชื่อโครงงานตอไปนี้แลวตอบวาเปนโครงงานประเภทใด โดยเขียน
คําตอบลงในชองวาง
1. แปรงลบกระดานไรฝ นุ โครงงาน.....................................
2. ยาขัดรองเทาจากเปลือกมังคุด โครงงาน....................................
3. การศึกษาบริเวณปาชายเลน โครงงาน....................................
4. พฤติกรรมลองผิดลองถูกของนกพิราบ โครงงาน.....................................
5. บานยุคนวิ เคลยี ร โครงงาน.....................................
6. การศึกษาคุณภาพน้ําในแมน้ําเจาพระยา โครงงาน.....................................
7. เครื่องสงสัญญาณกันขโมย โครงงาน.....................................
8. สาหรา ยสีเขียวแกมน้ําเงินปรับสภาพนา้ํ เสียจากนากุง โครงงาน..........................
9. ศึกษาพฤติกรรมการเรียนรูแบบมีเงื่อนไขของหนูขาว โครงงาน.........................
10. ศึกษาวงจรชีวิตของตัวดวง โครงงาน......................................
2 ) ใหนักศึกษาอธิบายความสําคัญของโครงงานวิทยาศาสตรวามีความสําคัญอยางไร
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
35
เรอ่ื งท่ี 2 ขัน้ ตอนการทาํ โครงงานวิทยาศาสตร
การทํากิจกรรมโครงงานเปนการทํากิจกรรมที่เกิดจากคําถามหรือความอยากรูอยากเห็นเกี่ยวกับ
เรอื่ งตาง ๆ ดงั นั้นการทาํ โครงงานจึงมขี ้นั ตอนดังนี้
1. ขั้นสาํ รวจหรือตดั สินใจเลอื กเรื่องทจ่ี ะทํา
การตัดสินใจเลือกเรื่องที่จะทําโครงงานควรพิจารณาถึงความพรอมในดานตาง ๆ เชน
แหลงความรูเพียงพอที่จะศึกษาหรือขอคําปรึกษา มีความรูและทักษะในการใชเครื่องมืออุปกรณตางๆ ที่
ใชใ นการศึกษา มีผูทรงคุณวุฒริ บั เปน ทีป่ รึกษา มีเวลา และงบประมาณเพียงพอ
2. ข้นั ศึกษาขอ มลู ท่เี กี่ยวของกบั เร่ืองท่ตี ดั สินใจทํา
การศกึ ษาขอ มูลที่เกี่ยวขอ งกับเรือ่ งทตี่ ัดสนิ ใจทาํ จะชว ยใหผูเ รียนไดแนวคดิ ทีจ่ ะ
กําหนดขอบขายเรื่องที่จะศึกษาคนควาใหเฉพาะเจาะจงมากขึ้นและยังไดความรู เรื่องที่จะศึกษาคนควา
เพิ่มเติมจนสามารถออกแบบการศึกษา ทดลอง และวางแผนดําเนินการทําโครงงานวิทยาศาสตรอยาง
เหมาะสม
3. ขน้ั วางแผนดาํ เนนิ การ
การทําโครงงานวิทยาศาสตรไมวาเรื่องใดจะตองมีการวางแผนอยางละเอียด รอบคอบ
และมีการกาํ หนดขน้ั ตอนในการดําเนนิ งานอยา งรดั กมุ ทง้ั น้เี พื่อใหการดาํ เนินงานบรรลุจดุ มงุ หมายหรอื
เปาหมายที่กําหนดไว ประเด็นที่ตองรวมกันคิดวางแผนในการทําโครงงานมีดังนี้ คือ ปญหา สาเหตุของ
ปญหา แนวทาง และวิธีการแกปญหาที่สามารถปฏิบัติได การออกแบบการศึกษาทดลองโดยกําหนดและ
ควบคุมตวั แปร วัสดอุ ปุ กรณและสารเคมี เวลา และสถานท่ีจะปฏบิ ตั ิงาน
4. ขน้ั เขยี นเคา โครงของโครงงานวทิ ยาศาสตร
การเขียนเคาโครงของโครงงานวิทยาศาสตรมีรายละเอียดดังนี้
4.1 ชื่อโครงงาน เปนขอความสั้น ๆ กะทัดรัด ชัดเจน สื่อความหมายตรง และมีความ
เฉพาะเจาะจงวาจะศึกษาเรื่องใด
4.2 ชื่อผทู าํ โครงงาน เปนผูร ับผิดชอบโครงงาน ซึง่ อาจเปนรายบคุ คลหรือกลมุ ก็ได
4.3 ชื่อทป่ี รึกษาโครงงาน ซงึ่ เปน อาจารยห รอื ผทู รงคุณวุฒกิ ไ็ ด
4.4 ที่มาและความสําคัญของโครงงาน เปนการอธิบายเหตุผลที่เลือกทําโครงงานนี้
ความสําคัญของโครงงาน แนวคิด หลักการ หรือทฤษฎีที่เกี่ยวกับโครงงาน
4.5 วัตถุประสงคโครงงาน เปนการบอกจุดมุงหมายของงานที่จะทํา ซึ่งควรมีความ
เฉพาะเจาะจงและเปนสิ่งที่สามารถวัดและประเมินผลได
4.6 สมมติฐานของโครงงาน(ถามี)สมมติฐานเปนคําอธิบายท่ีคาดไวลว งหนา ซ่งึ จะผิด
หรือถกู ก็ได สมมติฐานท่ดี ีควรมีเหตผุ ลรองรับ และสามารถทดสอบได
36
4.7 วัสดุอุปกรณแ ละสง่ิ ทีต่ องใช เปน การระบุวัสดอุ ุปกรณท่จี ําเปน ใชใ นการ
ดําเนินงานวามีอะไรบาง ไดมาจากไหน
4.8 วธิ ีดาํ เนินการ เปนการอธบิ ายขน้ั ตอนการดําเนนิ งานอยางละเอยี ดทุกข้นั ตอน
4.9 แผนปฏบิ ตั กิ าร เปน การกาํ หนดเวลาเรม่ิ ตน และเวลาเสรจ็ งานในแตล ะขน้ั ตอน
4.10 ผลท่คี าดวา จะไดรบั เปนการคาดการณผ ลที่จะไดรับจากการดําเนินงานไว
ลว งหนา ซ่ึงอาจไดผลตามที่คาดไวห รือไมก ็ได
4.11 เอกสารอางอิง เปนการบอกแหลงขอมูลหรือเอกสารที่ใชในการศึกษาคนควา
5. ขนั้ ลงมือปฏบิ ัติ
การลงมือปฏิบัติเปนขั้นตอนที่สําคัญตอนหนึ่งในการทําโครงงานเนื่องจากเปนการลง
มือปฏิบัติจริงตามแผนที่ไดกําหนดไวในเคาโครงของโครงงาน อยางไรก็ตามการทําโครงงานาจะสําเร็จ
ไดด วยดี ผเู รยี นจะตองคาํ นงึ ถึงเรือ่ งความพรอมของวัสดุอุปกรณ และสิง่ อื่น ๆ เชนสมุดบันทกึ กจิ กรรม
ประจําวัน ความละเอียดรอบคอบและความเปนระเบียบในการปฏิบัติงาน ความประหยัดและความ
ปลอดภัยในการปฏิบัติงาน ความนาเชื่อถือของขอมูลที่ไดจากการปฏิบัติงาน การเรียงลําดับกอนหลังของ
งานสว นยอย ๆ ซงึ่ ตองทําแตล ะสวนใหเ สรจ็ กอนทาํ สวนอ่ืนตอไปในขั้นลงมือปฏิบตั ิจะตอ งมกี ารบนั ทึก
ผล การประเมินผล การวิเคราะห และสรปุ ผลการปฏิบตั ิ
6. ขน้ั เขยี นรายงานโครงงาน
การเขียนรายงานการดําเนินงานของโครงงาน ผูเรียนจะตองเขียนรายงานใหชัดเจน ใช
ศพั ทเ ทคนิคที่ถูกตอ ง ใชภาษากะทดั รดั ชดั เจน เขาใจงาย และตอ งครอบคลุมประเดน็ สําคญั ๆ ท้ังหมด
ของโครงงานไดแก ชื่อโครงงาน ชื่อผูทําโครงงาน ชื่อที่ปรึกษา บทคัดยอ ที่มาและความสําคัญของ
โครงงาน จุดหมาย สมมติฐาน วิธีดําเนินงาน ผลการศึกษาคนควา ผลสรุปของโครงงาน ขอเสนอแนะ คํา
ขอบคุณบุคลากรหรือหนวยงานและเอกสารอางอิง
7. ขน้ั เสนอผลงานและจดั แสดงผลงานโครงงาน
หลังจากทําโครงงานวิทยาศาสตรเสร็จแลวจะตองนําผลงานที่ไดมาเสนอและจัดแสดง
ซึ่งอาจทําไดหลายรูปแบบ เชน การจัดนิทรรศการ การประชุมทางวิชาการ เปนตน ในการเสนอผลงาน
และจัดแสดงผลงานโครงงานวิทยาศาสตร ควรนําเสนอใหครอบคลุมประเด็นสําคัญ ๆ ทั้งหมดของ
โครงงาน
37
กจิ กรรมที่ 2
1. วางแผนจัดทําโครงงานวิทยาศาสตรที่นาสนใจอยากรูมา 1 โครงงาน โดยดาํ เนนิ การดงั น้ี
1) - ระบุประเด็นท่ีสนใจ/อยากรู/ อยากแกไขปญหา ( 1 ประเดน็ )
- ระบุเหตผุ ลทส่ี นใจ/อยากรู/ อยากแกไขปญหา ( ทําไม )
- ระบุแนวทางที่สามารถแกไขปญหานี้ได ( ทาํ ได )
- ระบุผลดีหรือประโยชนทางการแกไขโดยใชกระบวนการที่ระบุ(พิจารณาขอมูล
จากขอ 1) มาเปนชื่อโครงงาน
2) ระบุชื่อโครงงานที่ตองการแกไขปญหาหรือทดลอง
3) ระบุเหตุผลของการทําโครงงาน (มวี ัตถุประสงคอยางไร ระบเุ ปน ขอ ๆ )
4) ระบุตัวแปรที่ตองการศึกษา ( ตวั แปรตน ตวั แปรตาม และตวั แปรควบคมุ )
5) ระบุความคาดเดา (สมมติฐาน) ทต่ี องการพสิ ูจน
2. จากขอมูลตามขอ 1) ใหนักศึกษาเขียนเคาโครงโครงงานตามประเด็นดังนี้
1) ชื่อโครงงาน ( จาก 2 )..........................................................................................
2) ที่มาและความสําคัญของโครงงาน (จาก 1)..............................................................
3) วัตถุประสงคของโครงงาน ( จาก 3 )......................................................................
4) ตัวแปรที่ตองการศึกษา ( จาก 4 )............................................................................
5) สมมติฐานของโครงงาน ( จาก 5 )..........................................................................
6) วสั ดอุ ปุ กรณและงบประมาณท่ตี องใช
6.1 วัสดุอุปกรณ. ..........................................................................................
6.2 งบประมาณ...........................................................................................
7) วธิ ดี าํ เนนิ งาน ( ทําอยางไร )
8) แผนการปฏิบัติงาน ( ระบกุ ิจกรรม วันเดอื นป และสถานท่ีทป่ี ฏิบตั งิ าน )
กจิ กรรม วนั เดอื นป สถานที่ปฏิบัติงาน หมายเหตุ
9) ผลทคี่ าดวาจะไดร ับ (ทําโครงงานนี้แลวมีผลดีอยางไรบาง)........................................
10) เอกสารอา งองิ (ใชเอกสารใดบางประกอบในการคนควาหาความรูในการทําโครงงานนี้)
3. นําเคาโครงที่จัดทําแลวเสร็จไปขอคําปรึกษาจากอาจารยที่ปรึกษา แลวขออนุมัติดําเนินงาน
4. ดําเนินตามแผนปฏิบัติงานที่กําหนดในเคาโครงโครงงาน พรอมบันทึกผล
1) สภาพปญหาและแนวทางแกไข (ถาม)ี ในแตละกิจกรรม
2) ผลการทดลองทุกครั้ง
38
เรื่องท่ี 3 การนําเสนอโครงงานวิทยาศาสตร
การแสดงผลงานเปนขั้นตอนสําคัญอีกประการหนึ่งของการทําโครงงานเรียกไดวาเปนงานขั้น
สุดทายของการทําโครงงานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี เปนการแสดงผลิตผลของความคิด และการ
ปฏบิ ัตกิ ารทัง้ หมดท่ผี ูทาํ โครงงานไดท มุ เทเวลาไป และเปนวธิ ีการท่ีจะทาํ ใหผอู ื่นรับรูและเขา ใจถึงผลงาน
นั้น ๆ มีผูกลาววาการวางแผนออกแบบเพื่อจัดแสดงผลงานนั้นมีความสําคัญเทา ๆ กับการทําโครงงาน
นัน้ เอง ผลงานทท่ี ําจะดียอดเยีย่ มเพียงใด แตถาการจัดแสดงผลงานทาํ ไดไ มด ี ก็เทา กับไมไดแ สดงความดี
ยอดเย่ยี มของผลงานนัน้ น่ันเอง
การแสดงผลงานทําไดในรูปแบบตาง ๆ กัน เชน การแสดงในรูปนิทรรศการ ซึ่งมีทั้งการาจัด
แสดงและการอธิบายดวยคําพูด หรือในรูปแบบของการจัดแสดงโดยไมมีการอธิบายประกอบหรือในรูป
ของการรายงานปากเปลา ไมวาการแสดงผลงานจะอยูในรูปแบบใด ควรจะจัดใหครอบคลุมประเด็น
สําคัญดังตอไปน้ี
1. ช่ือโครงงาน ชื่อผูท าํ โครงงาน ช่ือทปี่ รกึ ษา
2. คําอธิบายถึงเหตุจูงใจในการทําโครงงาน และความสําคัญของโครงงาน
3. วธิ ีการดําเนนิ การ โดยเลือกเฉพาะขัน้ ตอนทีเ่ ดน และสําคญั
4. การสาธิตหรือแสดงผลที่ไดจากการทดลอง
5. ผลการสังเกตและขอมูลเดน ๆ ที่ไดจากการทําโครงงาน
การจัดนิทรรศการโครงงาน ควรคํานึงถึงสิ่งตาง ๆ ตอไปนี้
1. ความปลอดภัยของการจัดแสดง
2. ความเหมาะสมกับเนื้อที่จัดแสดง
3. คําอธบิ ายทีเ่ ขยี นแสดงควรเนน ประเดน็ สําคัญ และส่งิ ทนี่ าสนใจเทา นั้น โดยใช
ขอความกะทัดรัด ชัดเจน และเขาใจงาย
4. ดงึ ดูดความสนใจผูเขา ชม โดยใชรปู แบบการแสดงท่ีนา สนใจ ใชส ที ่ีสดใส เนน จดุ ท่ี
สําคญั หรอื ใชว สั ดตุ างประเภทในการจัดแสดง
5. ใชตารางและรูปภาพประกอบ โดยจัดวางอยางเหมาะสม
6. สงิ่ ทแี่ สดงทุกอยา งตอ งถูกตอง ไมม ีการสะกดผดิ หรอื อธิบายหลักการที่ผดิ
7. ในกรณที ่เี ปน ส่งิ ประดิษฐ ส่งิ น้นั ควรอยูในสภาพท่ที ํางานไดอ ยา งสมบรู ณ
39
ในการแสดงผลงาน ถาผูนําผลงานมาแสดงจะตองอธิบายหรือรายงานปากเปลาหรือ
ตอบคําถามตาง ๆ จากผูชมหรือตอกรรมการตัดสินโครงงาน การอธิบายตอบคําถาม หรือรายงานปากเปลา
น้นั ควรไดค าํ นึงถงึ ส่งิ ตาง ๆ ตอ ไปน้ี
1. ตองทําความเขาใจกับสิ่งที่อธิบายเปนอยางดี
2. คํานึงถึงความเหมาะสมของภาษาที่ใชกับระดับผูฟง ควรใหชัดเจนและเขาใจงาย
3. ควรรายงานอยางตรงไปตรงมา ไมออมคอม
4. พยายามหลีกเล่ยี งการอานรายงาน แตอาจจดหวั ขอ สําคัญ ๆ ไวเพ่อื ชวยใหการ
รายงานเปนไปตามขั้นตอน
5. อยาทองจํารายงานเพราะทําใหดูไมเปนธรรมชาติ
6. ขณะที่รายงานควรมองตรงไปยังผูฟง
7. เตรียมตวั ตอบคาํ ถามที่เกี่ยวกบั เรือ่ งน้ัน ๆ
8. ตอบคําถามอยางตรงไปตรงมา ไมจําเปนตองกลาวถึงสิ่งที่ไมไดถาม
9. หากติดขัดในการอธบิ าย ควรยอมรบั โดยดี อยากลบเกลอื่ น หรอื หาทางหลกี เลีย่ ง
เปนอยา งอนื่
10. ควรรายงานใหเสร็จภายในระยะเวลาที่กําหนด
11. หากเปนไปไดควรใชสื่อประเภทโสตทัศนูปกรณ ประกอบการรายงานดวย เชน
แผนใส หรอื สไลด เปนตน
ขอ ควรพจิ ารณาและคาํ นึงถึงประเดน็ ตาง ๆ ทก่ี ลา วมาในการแสดงผลงานน้ัน จะคลา ยคลึง
กันในการแสดงผลงานทุกประเภท แตอ าจแตกตางกันในรายละเอียดปลีกยอยเพียงเลก็ นอย สิ่งสําคัญก็
คือ พยายามใหการแสดงผลงานนั้นดึงดูดความสนใจผูชม มีความชัดเจน เขาใจงาย และมีความถูกตองใน
เนอ้ื หา
การทําแผงสําหรับแสดงโครงงานใหใชไมอัดมีขนาดดังรูป
60 ซม.
60 ซม.
120 ซม.
ติดบานพับมหี ว งรับและขอสับทํามมุ ฉากกบั ตัวแผงกลาง
40
ในการเขียนแบบโครงงานควรคํานึงถึงสิ่งตอไปนี้
1. ตอ งประกอบดว ยช่ือโครงงาน ชื่อผทู าํ โครงงาน ชือ่ ท่ีปรกึ ษา คาํ อธบิ ายยอ ๆ ถงึ เหตจุ งู ใจใน
การทําโครงงาน ความสําคัญของโครงงาน วิธีดําเนินการเลือกเฉพาะขั้นตอนที่สําคัญ ผลที่
ไดจากการทดลอง อาจแสดงเปนตาราง กราฟ หรือรูปภาพก็ได ประโยชนของโครงงาน
สรปุ ผล เอกสารอา งอิง
2. จัดเน้ือที่ใหเ หมาะสม ไมแนน จนเกินไปหรอื นอ ยจนเกินไป
3. คําอธิบายความกะทัดรัด ชัดเจน เขาใจงาย
4. ใชสีสดใส เนนจุดสาํ คญั เปน การดึงดูดความสนใจ
5. อุปกรณประเภทสิ่งประดิษฐค วรอยใู นสภาพท่ที ํางานไดอยา งสมบูรณ
41
กิจกรรมที่ 3
ใหนกั ศึกษาพิจารณาขอมูลจากกจิ กรรมท่ี 2 มาสรุปผลการศึกษาทดลองในรูปแบบของ
รายงานการศึกษาทดลองตามประเด็นดังตอไปนี้
1) ชื่อโครงงาน.....................................................................................................................
2) ผูทําโครงงาน...................................................................................................................
3) ช่อื อาจารยท ี่ปรกึ ษา..........................................................................................................
4) คํานาํ
5) สารบัญ
6) บทที่ 1 บทนํา
- ที่มาและความสําคัญ
- วัตถุประสงค
- ตัวแปรท่ศี ึกษา
- สมมติฐาน
- ประโยชนท่ีคาดวา จะไดร บั
7) บทที่ 2 เอกสารที่เกี่ยวของกับการทําโครงงาน
8) บทที่ 3 วิธีการศึกษา/ทดลอง
- วัสดุอุปกรณ
- งบประมาณ
- ขน้ั ตอนการดาํ เนนิ งาน
- แผนปฏิบัตงิ าน
9) บทที่ 4 ผลการศึกษา/ทดลอง
- การทดลองไดผลอยางไรบาง
10) บทที่ 5 สรปุ ผลและขอ เสนอแนะ
- ขอสรุปผลการทดลอง
- ขอ เสนอแนะ
11) เอกสารอา งองิ
42
แบบทดสอบ
จงเลือกวงกลมลอมรอบขอคําตอบที่ถูกที่สุดเพยี งขอ เดยี ว
1. โครงงานวิทยาศาสตรคืออะไร
ก. แบบรางทักษะในวิชาวิทยาศาสตร
ข. การวจิ ัยเลก็ ๆ เร่อื งใดเรอื่ งหนง่ึ ในวชิ าวทิ ยาศาสตร
ค. ธรรมชาติของวิชาวิทยาศาสตร
2. โครงงานวิทยาศาสตรมีกี่ประเภท
ก. 4 ประเภท
ข. 5 ประเภท
ค. 6 ประเภท
3. โครงงานวิทยาศาสตรแบบใดที่เหมาะสมที่สุดกับนักศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย
ก. โครงงานสํารวจ
ข. โครงงานทฤษฎี
ค. โครงงานทดลอง
4. ขั้นตอนใดไมจําเปนตองมีในโครงงานวิทยาศาสตรประเภทสํารวจ
ก. ต้ังปญหา
ข. สรปุ ผล
ค. สมมติฐาน
5. กาํ หนดใหส ิง่ ตอ ไปน้ีควรจะตงั้ ปญ หาอยางไร นํ้าบรสิ ทุ ธิ์ นาํ้ หวาน นํา้ เกลอื
ชนดิ ละ 10 ลกู บาศกเ ซนตเิ มตร ตะเกียงแอลกอฮอล เทอรโ มมิเตอร บีกเกอร หลอดทดลอง
ขนาดกลาง หลอดฉดี ยา
ก. น้ําทงั้ สามชนิดมนี ้ําหนักเทากัน
ข. น้ําทั้งสามชนิดมีรสชาติตางกัน
ค. นํ้าทง้ั สามชนดิ มจี ดุ เดือดท่ีแตกตา งกัน
43
6. จากคําถามขอ 5 อะไรคอื ตัวแปรตน
ก. ความรอ นจากตะเกยี งแอลกอฮอล
ข. ความบริสุทธิ์ของน้ําทั้งสามชนิด
ค. ขนาดของหลอดทดลอง
7. ผลการทดลองทางวิทยาศาสตรที่นาเชื่อถือไดตองเปนอยางไร
ก. สรปุ ผลไดช ดั เจนดว ยตนเอง
ข. ทาํ ซา้ํ หลาย ๆ ครง้ั และผลเหมือนเดิมทกุ คร้ัง
ค. ครูที่ปรึกษารับประกันผลงาน
8. สิ่งใดบงบอกวาโครงงานวิทยาศาสตรที่จัดทํานั้นมีคุณคา
ก. ประโยชนท่ีไดร บั
ข. ขอ เสนอแนะ
ค. ขั้นตอนการทํางาน
9. การจัดทําโครงงานวิทยาศาสตรควรเริ่มตนอยางไร
ก. เรอื่ งทเี่ ปนทนี่ ิยมทาํ กันในปจจบุ นั
ข. เรอื่ งท่ีแปลก ๆ ใหม ๆ ยังไมม ีใครทํา
ค. เร่อื งท่เี ปนประโยชนใ กล ๆ ตัว
10. โครงงานวิทยาศาสตร ที่ถูกตองสมบูรณตองเปนอยางไร
ก. ใชทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร
ข. ใชว ธิ ีคนควาจากหองสมดุ
ค. ใชว ธิ หี าคาํ ตอบจากการซักถามผรู ู