หนังสือผ้าลายขิด (ฉบับดิจิทัล)

1





พระนพิ นธค์ �ำ น�ำ สมเดจ็ พระเจา้ ลกู เธอ เจา้ ฟา้ สริ วิ ณั ณวรี นารรี ตั นราชกญั ญา

ในปี พ.ศ. 2565 น้ี นับเป็นโอกาสอันเป็นมหามงคลยิ่ง เน่ืองด้วย สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ ท่ีได้เลือกใชศ้ ลิ ปหตั ถกรรมไทย นำ� รายได้กลับคืนสชู่ ุมชน สง่ เสรมิ และกระต้นุ ผา้ ไทยใหท้ ันสมยั สสู่ ากล
พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง สมเด็จย่าของข้าพเจ้า ทรงเจริญพระชนมพรรษา เปน็ ท่ีนยิ มในทุกเพศ ทุกวัย และทุกโอกาส
ครบ 90 พรรษา และมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ท่ีพระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ก่อต้ังข้ึน นับเป็นโอกาสอันดียิ่งท่ี กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย ได้จัดโครงการอบรม
ได้เจริญก้าวหน้าอยา่ งต่อเน่อื งและมอี ายุครบ 50 ปี เชงิ ปฏบิ ตั กิ ารและโครงการประกวดผา้ ลายพระราชทาน “ผา้ ลายขดิ นารรี ตั นราชกญั ญา” ขน้ึ ซง่ึ สำ� เรจ็
สมเด็จพระนางเจ้าสริ กิ ิติ์ พระบรมราชนิ นี าถ พระบรมราชชนนพี นั ปหี ลวง สมเด็จยา่ ของขา้ พเจ้า ลุล่วงไปด้วยดี โครงการนม้ี วี ัตถปุ ระสงค์ในการยกระดับผปู้ ระกอบการท่ีเขา้ รว่ มโครงการ ใหส้ ามารถ
ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดต้ัง “กลุ่มทอผ้าไหมกลุ่มแรกของมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ” ข้ึนท่ี บูรณาการองค์ความรู้จากภูมิปัญญาพ้ืนถ่ินให้เข้ากับเทรนด์แฟช่ันล่าสุด ปรับตัวให้สอดรับกับ
บ้านนาหว้า อ�ำเภอนาหว้า จังหวัดนครพนม เม่ือปี พ.ศ. 2515 ด้วยพระวิสัยทัศน์ท่ีทรงเล็งเห็น ความต้องการของผู้บริโภคและช่องทางการตลาดยุคใหม่ สร้างมูลค่าเพ่ิมให้กับผลิตภัณฑ์ผ้าไทย
ศกั ยภาพของชาวบ้านนาหว้า ท่ีสามารถถักทอผ้าไหมผืนงามได้อยา่ งโดดเด่นมีเอกลักษณ์ ควรค่าแก่ ด้วยความรว่ มสมยั และเปน็ สากลได้อยา่ งภาคภูมิ
การสนับสนุนให้เป็นอาชีพเสริมยามท่ีว่างเว้นจากฤดูท�ำนาท�ำไร่ ด้วยเพราะบ้านนาหว้าและพ้ืนท่ี โอกาสน้ี ข้าพเจ้าขอขอบคุณช่างทอผ้าทุกท่านและทุกกลุ่ม จากทุกภูมิภาคของประเทศ ท่ีได้
แถบอสี านเหนอื นม้ี ภี มู ปิ ญั ญาการถกั ทอผนื ผา้ ทส่ี ง่ ตอ่ มาจากบรรพบรุ ุษรุน่ สรู่ ุน่ ซง่ึ กค็ อื ลวดลายโบราณ ร่วมกันถักทอ “ผ้าลายขิดนารีรัตนราชกัญญา” ตามภูมิปัญญาพ้ืนถ่ินท่ีได้รับการฟ้ ืนคืนกันอย่าง
ท่ีงดงาม สุดฝีมือ ลวดลายบนผ้าผืนงามท่ีแต่ละท่านได้พากเพียรถักทอน้ี เป็นสิ่งท่ีสะท้อนวิถีชีวิตและ
ขา้ พเจา้ ไดศ้ กึ ษาคน้ ควา้ ลวดลายพ้นื ถน่ิ แถบอสี านเหนอื และไดพ้ บวา่ มลี วดลายมากมายทค่ี วรคา่ วัฒนธรรมประจ�ำท้องถ่ิน ซ่ึงนอกจากจะเปรียบเสมือนบทบันทึกทางประวัติศาสตร์อันทรงคุณค่า
แก่การอนุรักษ์และฟ้ ืนคืนให้ด�ำรงคงอยู่ เป็นมรดกทางวัฒนธรรมท่ีสามารถส่งต่อให้กับคนรุ่น ยิ่งแล้ว ยังควรแก่การรักษาและสง่ ต่อให้กับเยาวชนคนรุน่ ต่อไป
ต่อๆ ไป ได้นำ� ไปสบื สานและต่อยอด พัฒนาใหเ้ ปน็ ผืนผา้ ท่ีมีเอกลักษณเ์ ปน็ ของตนเอง ข้าพเจ้าขอขอบคุณ กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย ทั้งหน่วยงานส่วนกลางและ
ข้าพเจ้าจึงได้ออกแบบ “ผ้าลายขิดนารีรัตนราชกัญญา” และส่งมอบให้แก่ช่างทอผ้า เพ่ือเป็น ส่วนภูมิภาค, ผู้เช่ียวชาญด้านผ้าไทยและนักออกแบบหลากหลายสาขา ท่ีได้ร่วมกันสร้างสรรค์
ของขวัญปใี หมผ่ า่ นทาง กรมการพฒั นาชุมชน กระทรวงมหาดไทย โดยได้ออกแบบให้แต่ละลวดลาย โครงการท่ีสร้างประโยชน์แก่ชุมชนอย่างแท้จริง เป็นภารกิจท่ีได้พิสูจน์ให้เห็นเป็นท่ีประจักษ์ว่า
บนผืนผ้า “ผ้าลายขิดนารีรัตนราชกัญญา” น้ี มีความหมายท่ีลึกซ้ึง เป็นการจุดประกายความคิด ภมู ิปญั ญาการทอผ้าของไทยน้นั คือมรดกทางวัฒนธรรมท่ีควรค่าแก่การรักษาไว้ใหอ้ ยูค่ ่แู ผน่ ดิน
ในการพัฒนาลวดลายและผลิตภัณฑ์ผ้าไทยให้มีความร่วมสมัยเป็นสากล และข้าพเจ้าได้อนุญาตให้
ช่างทอผ้าในทุกภูมิภาค น�ำลวดลายน้ีไปออกแบบและถักทอผืนผ้าตามความคิดสร้างสรรค์ได้ ขา้ พเจ้าขอสง่ มอบความปรารถนาดีด้วยความจริงใจใหแ้ ก่ทกุ ท่านมา ณ โอกาสน้ี
อยา่ งกว้างขวาง ตามวิถีทางท่ีเปน็ เอกลักษณป์ ระจ�ำถิ่น ตามแนวทาง “ผา้ ไทยใสใ่ หส้ นกุ ” คือความสขุ

สมเด็จพระเจ้าลกู เธอ เจ้าฟ้าสริ ิวัณณวรี นารรี ตั นราชกัญญา





Preface by HRH Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya

In this year, 2022, it is considered an auspicious occasion since it is Her Majesty Queen Sirikit choosing Thai arts and crafts. By bringing income back to the community, it promotes and
The Queen Mother, my grandmother, Her Majesty's 90th birthday anniversary. The Foundation encourages Thai fabrics to become modern and international. It is popular among all genders
for the promotion of the Arts and Crafts that had been graciously established and has and ages, and is suitable for any occasions.
continuously progressed. It has reached the age of 50 years. It is a great opportunity given by the Department of Community Development, Ministry of
Her Majesty Queen Sirikit The Queen Mother, my grandmother, Her Majesty ordered the Interior, to have organized a workshop project and a project for the Royal Patronage Pattern
establishment of “The First Silk Weaving Group of the Foundation for the Promotion of Arts Fabric Contest “Princess Sirivannavariʼs Khit Motif”, which has been successfully completed.
and Crafts” in The Nawha District, Nakhon Phanom Province, in 1972. With a vision that This project aims to raise the level of entrepreneurs who participate in the project. To be able
Her Majesty saw the potential within the Nawha villagers. They have the ability to weave to integrate knowledge from local wisdom with the latest fashion trends. Along with adapting
a beautiful unique piece of silk. It is worth supporting as a side career during farming season. to meet the needs of consumers and modern marketing channels. This creates an added value
Baan Nawha is located in the Northeast region. The wisdom of weaving fabrics have been for Thai fabric products to be contemporary and international.
passed down from generation to generation, it is an extravagant ancient pattern. On this event, I would like to thank all weavers from every regions of this country in weaving
By studying and researching patterns in the North-Eastern region. I discovered that there the “Princess Sirivannavariʼs Khit Motif”. It has been restored as the best of craftsmanship.
are a vast array of patterns that are worth preserving and restoring. It is a cultural heritage that The pattern on this beautiful fabric that each person has worked hard to weave, It reflects
can be passed on to future generations, to be inherited and further developed into a distinctive towards the local way of life and culture. In addition to being a valuable historical record,
pattern of its own. it should be preserved and passed on to the next generation.
I designed the “Princess Sirivannavariʼs Khit Motif” and delivered it to the weavers as a I would like to thank the Department of Community Development, Ministry of Interior
new year present via the Department of Community Development, Ministry of Interior. both central and regional agencies, Thai fabric experts and designers in various fields who
Each design on the “Princess Sirivannavariʼs Khit Motif” holds a profound meaning. It sparked have jointly created projects. It has benefit the community. This mission that has proven
the idea of developing Thai patterns and fabric products to become contemporary and to be evident that the Thai weaving wisdom is a cultural heritage that should be preserved
universal. I have given authority to weavers in every region to use this pattern in designing and in the country.
weaving a wide range of creative fabrics. According to the idea that is unique to the local area,
it follows the “Pha Thai Sai Hai Sanook” approach, it is the happiness that comes with I would like to send my sincere best wishes upon this occasion.

HRH Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya

ผา้ ลายขดิ นารรี ตั นราชกญั ญา

ผา้ ลายขิดนารรี ตั นราชกัญญา 49 เสด็จจังหวัดนครพนม ปี 2565 2
4 พระนพิ นธค์ �ำนำ� สมเด็จพระเจ้าลกู เธอ 53 เสด็จจังหวัดมหาสารคาม ปี 2565
เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารรี ตั นราชกัญญา 57 เสด็จจังหวัดสงขลา ปี 2565 การอบรมเชิงปฏิบตั ิการ ผา้ ลายพระราชทาน
14 พระราชกรณียกิจในสมเด็จพระนางเจ้าสริ ิกิติ์ 61 เสด็จจังหวัดล�ำพูน ปี 2565 “ผา้ ลายขดิ นารรี ตั นราชกัญญา”
พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนพี ันปีหลวง 65 เสด็จจังหวัดนครปฐม ปี 2565 91 การอบรมเชงิ ปฏิบัติการ ผา้ ลายพระราชทาน
18 หนังสือผา้ ลายพระราชทาน 69 เสด็จเปิดงาน “สืบสานใจ หตั ถศิลปไ์ ทย สูส่ ากล “ผ้าลายขิดนารรี ัตนราชกัญญา”
เอ็มโพเรียม เอ็มควอเทียร์ Sense of Thai” 92 การอบรมเชิงปฏิบตั ิการฯ คร้ังท่ี 1
1 “ผ้าลายขิดนารีรตั นราชกัญญา” ณ ศูนยก์ ารค้า ดิ เอ็มควอเทียร์ ปี 2565 จังหวัดอุบลราชธานี
73 เสด็จเปดิ งาน “สบื สานรักษา มรดกภูมิปญั ญา 94 การอบรมเชงิ ปฏิบตั ิการฯ คร้ังท่ี 2 จังหวัดนครพนม
พระกรณยี กจิ และพระปณธิ านของ สมเดจ็ เจา้ ฟา้ ฯ ศิลปาชีพรวมไทย เทิดไท้สมเด็จพระบรมราชชนนี 96 การอบรมเชิงปฏิบัติการฯ คร้ังท่ี 3 จังหวัดขอนแก่น
ในเร่อื งการ พระราชทานลายผา้ สปู่ ระชาชน พันปีหลวง” ศูนยก์ ารค้าไอคอนสยาม ปี 2565 98 การอบรมเชิงปฏิบัติการฯ คร้ังท่ี 4 จังหวัดสงขลา
25 พระกรณยี กิจและพระปณธิ านใน 77 เสด็จเปิดงานนิทรรศการ “เพียรสาน…งานศิลป์” 100 การอบรมเชิงปฏิบัติการฯ คร้ังท่ี 5 จังหวัดเชยี งใหม่
สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟา้ สิรวิ ัณณวรี หอศลิ ป์สมเด็จพระนางเจ้าสริ ิกิติ์ 102 การอบรมเชงิ ปฏิบัติการฯ คร้ังท่ี 6 จังหวัดชยั นาท
นารรี ตั นราชกัญญา พระบรมราชนิ ีนาถ ปี 2565 104 การอบรมเชงิ ปฏิบตั ิการฯ คร้ังท่ี 7 จังหวัดอุดรธานี
29 เสด็จจังหวัดนครศรีธรรมราช ปี 2562 81 “ผา้ ลายขิดนารีรตั นราชกัญญา” 106 การอบรมเชิงปฏิบัติการฯ คร้ังท่ี 8 จังหวัดสุโขทัย
33 เสด็จจังหวัดล�ำพนู ปี 2563
37 เสด็จจังหวัดสกลนคร ปี 2563
41 เสด็จงาน OTOP City ปี 2563
45 เสด็จจังหวัดนราธวิ าส ปี 2564

สารบญั

3 126 การตัดสินการประกวด รอบคัดเลือกระดับภมู ภิ าค 5
กรุงเทพมหานคร
การตัดสนิ การประกวดผา้ ลายพระราชทาน 128 การตัดสินการประกวด รอบรองชนะเลิศ ผา้ ลายพระราชทาน “ผา้ ลายขิดนารรี ตั น
“ผา้ ลายขดิ นารรี ตั นราชกัญญา” (Semi Final) กรุงเทพมหานคร ราชกัญญา” ผา้ ทผี่ า่ นเข้ารอบระดับประเทศ
ระดับภมู ภิ าคและระดับประเทศ 130 การตัดสินการประกวด รอบชงิ ชนะเลิศ 211 ผ้าลายพระราชทาน “ผา้ ลายขดิ นารรี ตั น
110 กติกาการประกวด “ผ้าลายขิดนารรี ตั นราชกัญญา” ราชกัญญา” ผ้าท่ีผา่ นเขา้ รอบระดับประเทศ
114 เหรียญรางวัลพระราชทาน ส�ำหรับผู้ชนะ 4 (Final) กรุงเทพมหานคร 316 บรรณานุกรม
การประกวด “ผ้าลายขิดนารรี ัตนราชกัญญา” 318 คณะผู้จัดท�ำ
116 แนวคิดและแรงบนั ดาลใจในการสรา้ งสรรค์ ผา้ ลายพระราชทาน “ผา้ ลายขิดนารรี ตั น
เหรียญรางวัลพระราชทาน ส�ำหรับผชู้ นะ ราชกัญญา” ทไี่ ด้รบั รางวัลแต่ละประเภท หนังสือผา้ ลายขดิ นารรี ตั นราชกัญญา ฉบบั ดิจิทัล
การประกวด “ผ้าลายขิดนารรี ตั นราชกัญญา” 137 ผา้ ลายพระราชทาน “ผา้ ลายขดิ นารีรัตน
117 ประวตั ศิ ลิ ปนิ ผอู้ อกแบบเหรยี ญรางวลั พระราชทานฯ ราชกัญญา” ท่ีได้รับรางวัลแต่ละประเภท
118 การตัดสินการประกวด คร้ังท่ี 1 ภาคใต้ • รางวัลพิเศษ
จังหวัดสงขลา • รางวัลชนะเลิศ เหรยี ญทอง
120 การตัดสนิ การประกวด คร้ังท่ี 2 ภาคกลาง • รางวัลรองชนะเลิศอันดับ 1 เหรยี ญเงิน
จังหวัดชัยนาท • รางวัลรองชนะเลิศอันดับ 2 เหรียญนาก
122 การตัดสินการประกวด คร้ังท่ี 3 ภาคเหนอื • รางวัลชมเชย
จังหวัดเชยี งใหม่
124 การตัดสินการประกวด คร้ังท่ี 4 ภาคอีสาน
จังหวัดอุดรธานี

Princess Sirivannavari’s Khit Motif

“Princess Sirivannavari’s Khit Motif” 42 HRH The Princess at OTOP City 2020 2
7 Preface by HRH Princess Sirivannavari 46 HRH The Princess in Narathiwat 2021
Nariratana Rajakanya 50 HRH The Princess in Nakhon Phanom 2022 “Princess Sirivannavari’s Khit Motif”
17 The Royal Duties of Her Majesty 54 HRH The Princess in Mahasarakham 2022 Coaching Workshops
Queen Sirikit The Queen Mother 58 HRH The Princess in Songkhla 2022 91 “Princess Sirivannavari’s Khit Motif”
62 HRH The Princess in Lamphun 2022 Coaching Workshops
121 “Princess Sirivannavari’s Khit Motif” Book 66 HRH The Princess in Nakhon Pathom 2022 92 Coaching 1 : Ubon Ratchathani
70 HRH The Princess opens the 94 Coaching 2 : Nakhon Phanom
Duties and Aspiration through Gifting HRH “Thai Craftsmanship Inheritance towards 96 Coaching 3 : Khon Kaen
Princess Sirivannavari Nariratana Universality, Emporium EmQuartier 98 Coaching 4 : Songkhla
Rajakanya's Design to the People Sense of Thai” at the EmQuartier 2022 100 Coaching 5 : Chiangmai
26 HRH Princess Sirivannavari Nariratana 74 HRH The Princess opens the 102 Coaching 6 : Chainat
Rajakanya’s Duties and Aspiration “Thai Local Wisdom and Arts and Crafts 104 Coaching 7 : Udon Thani
30 HRH The Princess in Inheritance to Eulogize Queen Sirikit 106 Coaching 8 : Sukhothai
Nakhon Si Thammarat 2019 The Queen Mother”, Iconsiam 2022
34 HRH The Princess in Lamphun 2020 78 HRH The Princess opens the
38 HRH The Princess in Sakon Nakhon 2020 “Devotion of Work of Arts”
The Queen's Gallery
81 “Princess Sirivannavari’s Khit Motif”

Contents

3 The Regional Round IV, Udon Thani 5
126 Regional Qualifying Round
“Princess Sirivannavari’s Khit Motif” 128 Semi Finals, Bangkok “Princess Sirivannavari’s Khit Motif”
The Regional and National Rounds Fabrics Qualified from
of the Contest 4130 Finals, Bangkok the National Competition
112 Rules for the “Princess Sirivannavari’s 211 “Princess Sirivannavari’s Khit Motif”
Khit Motif” Contest “Princess Sirivannavari’s Khit Motif” Fabrics Qualified from
114 The Royal Medals for the Winners of Awarded Fabrics the National Competition
“Princess Sirivannavari’s Khit Motif” 136 “Princess Sirivannavari’s Khit Motif” 317 Bibliography
Contest Awarded Fabrics 319 Editorial Team
116 Concept and Inspiration in Designing • The Special Prize
The Royal Medals for • The Royal Gold Medal (First Prize) Princess Sirivannavari's Khit Motif Digital Edition
the Winners of the Contest • The Royal Silver Medal (Second Prize)
117 Artist Profile Designing The Royal Medals • The Royal Copper Medal (Third Prize)
118 The Regional Round I, Songkhla • Honorable Mention
120 The Regional Round II, Chainat
122 The Regional Round III, Chiang Mai 124

12

13

14 มลู นธิ สิ ง่ เสรมิ ศลิ ปาชพี ในสมเดจ็ พระนางเจา้ สริ กิ ติ ์ิ พระบรมราชนิ นี าถ

พระราชกรณยี กจิ ใน สมเดจ็ พระนางเจา้ สริ กิ ติ ์ิ พระบรมราชนิ นี าถ พระบรมราชชนนพี นั ปหี ลวง

สมเด็จพระนางเจ้าสริ ิกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพนั ปีหลวง ทรงมงุ่ ม่ัน ใหจ้ ัดต้ัง “กล่มุ ทอผ้าไหมแหง่ แรกของประเทศไทย” เม่อื ปี พ.ศ. 2520 ด้วยพระองค์
แบง่ เบาพระราชกรณียกิจในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธเิ บศร มหาภูมพิ ลอดลุ ยเดช ได้ทอดพระเนตรเหน็ ความทุกขย์ ากของประชาชนชาวไทยท่ีสว่ นใหญเ่ ปน็ เกษตรกร
มหาราช บรมนาถบพติ ร ในการบำ� บัดทกุ ข์บ�ำรุงสุขใหก้ ับปวงชนชาวไทยอยา่ งต่อเน่อื ง ท่ีต้องเผชญิ กับปญั หาน้ำ� ท่วม ภัยแล้ง ศัตรูพืชรบกวน ปริมาณผลิตผลไมค่ งท่ี ชาวไทยใน
พระองค์เสด็จไปทรงเย่ียมราษฎรในทุกภูมิภาคของประเทศ ก่อก�ำเนิดของโครงการ ชนบทสว่ นใหญจ่ ึงมีรายได้ท่ีไมแ่ นน่ อน ด้วยพระวิสยั ทัศนจ์ ึงมพี ระราชด�ำรทิ ่ีจะให้ราษฎร
ในพระราชด�ำรมิ ากมาย น�ำมาซ่งึ การสร้างงาน สร้างรายได้ สร้างชวี ิตความเปน็ อยูท่ ่ีดี มีอาชพี เสริมยามว่างเว้นจากฤดทู �ำนาท�ำไร่ สรา้ งรายได้ใหพ้ อเพยี งแก่การด�ำรงชวี ิต
อยา่ งย่ังยืน สมเด็จพระนางเจ้าสริ กิ ิติ์ พระบรมราชินนี าถ พระบรมราชชนนพี นั ปหี ลวง ได้ทรง
หน่ึงในโครงการในพระราชด�ำริท่ีประจักษ์ชัดไปท่ัวโลกน้นั ได้แก่ พระราชปณิธาน สงั เกตเหน็ งานศิลปหตั ถกรรมพ้นื ถิ่นท่ีสรา้ งสรรค์ด้วยภูมิปญั ญาจากบรรพบุรุษ สะท้อน
ในการฟ้ นื คืนภูมิปญั ญาการทอผา้ พ้ืนถิ่นท่ีก�ำลังจะสูญหายไปตามกาลเวลาให้กลับมา วิถีชีวิตและเอกลักษณ์ประจ�ำถ่ิน ซ่ึงงานศลิ ปหตั ถกรรมเหล่าน้นี ับวันก็จะเส่ือมสญู
มีชีวิตอีกคร้ัง พระองค์ทรงศึกษาค้นคว้าและได้น�ำองค์ความรูท้ างด้านการถักทอผนื ผา้ จึงมพี ระราชด�ำรทิ ่ีจะฟ้ นื คืนและอนรุ ักษ์ภมู ิปัญญาศิลปหตั ถกรรมไทยใหด้ �ำรงคงอยู่
ท่ีชาวบา้ นเช่ยี วชาญ ซึมซบั และสบื สานกันมาจากรุน่ สูร่ ุน่ ให้ฟ้ นื คืนกลับมาเป็นอาชพี จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ใหเ้ ปดิ สอนงานหตั ถกรรมแก่บุตรหลานของราษฎรผ้ยู ากไร้
ท่ีพ่ึงพาตนเองได้อยา่ งย่ังยนื มีเกียรติและมีความภาคภมู ใิ จในตนเอง ทรงพระกรุณา ทรงเสาะหาผเู้ ช่ยี วชาญมาถ่ายทอดผลงาน พระราชทานก�ำลังใจแก่สมาชิกและโปรดท่ีจะ
โปรดเกล้าฯ ให้นักออกแบบช้นั น�ำท้ังชาวไทยและชาวต่างประเทศ นำ� ผ้าไทยพ้นื ถิ่น ทรงใชส้ อยผลิตภัณฑ์จากมลู นิธิศลิ ปาชพี ฯ เพ่อื เป็นแบบอยา่ งแก่ประชาชน
มาออกแบบตัดเย็บเป็นฉลองพระองค์อยา่ งประณีตงดงาม พระองค์ได้ทรงฉลองพระองค์ พระองคท์ รงพระกรุณาโปรดเกลา้ ฯ ใหก้ อ่ ตง้ั มลู นธิ ศิ ลิ ปาชพี ฯ ขน้ึ เม่อื วนั ท่ี 21 กรกฎาคม
ท่ีตัดเยบ็ จากผา้ ไทยพ้นื ถิ่น ท่ีถกั ทอดว้ ยสองมอื ของชาวนาชาวไรท่ ่เี ปน็ สมาชกิ ของ พ.ศ. 2519 และได้จัดต้ังกองศลิ ปาชพี ข้นึ ในสำ� นกั ราชเลขาธกิ าร เม่อื ปี พ.ศ. 2528
มลู นธิ ศิ ลิ ปาชพี ฯ ในวาระโอกาสต่างๆ อยา่ งสม่�ำเสมอ เปน็ การเผยแพรผ่ ้าทอของไทย เพ่อื สนับสนุนงานของมลู นิธิสง่ เสริมศิลปาชีพฯ พระองค์ทรงบริหารกิจการของมลู นธิ ิ
สูส่ ายตาชาวโลก ท่มุ เทก�ำลังพระวรกายและก�ำลังพระสติปัญญาด้วยพระวิริยอุตสาหะ จึงท�ำให้กิจการ
มลู นิธิศิลปาชีพในสมเด็จพระนางเจ้าสริ ิกิติ์ พระบรมราชนิ ีนาถ มจี ุดก�ำเนิดท่ี ของมลู นิธศิ ิลปาชีพฯ เจรญิ ก้าวหนา้ อยา่ งต่อเน่ือง ขยายสาขาออกไปในทกุ ภูมภิ าค
บา้ นนาหว้า อ�ำเภอนาหว้า จังหวัดนครพนม เปน็ ท่ีซ่งึ พระองค์ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ของประเทศ เป็นท่ีพ่งึ พิงของพสกนกิ รชาวไทยอยา่ งย่ังยนื ตลอดมา

15

16

The Support Foundation of Her Majesty Queen Sirikit of Thailand (SUPPORT) 17

The Royal Duties of Her Majesty Queen Sirikit The Queen Mother

Her Majesty Queen Sirikit The Queen Mother is determined to alleviate such as, flooding, drought and pest infestation. The quantity of products
the royal duties of His Majesty King Bhumibol Adulyadej The Great. manufactured is not stable, a majority of rural Thai people have unstable
In the treatment from suffering and maintenance of joy for Thai people, incomes. With The Queen Mother's vision, The Queen Mother's idea was to
The Queen Mother continuously went to visit the people in every region provide the people with additional occupations, during the spare time
of the country. This was the origin of many royal projects. It leads to in the farming season. So sufficient income could be generated.
job creations, income generation and a sustainable well-being. Her Majesty Queen Sirikit The Queen Mother noticed that local arts and
In one of the royal projects evident worldwide, The Queen Mother aim’s crafts created with the wisdom of the ancestors reflect on the way of life and
to bring back to life local weaving wisdom lost in time. The Queen Mother local identity. The handicrafts are slowly lost day by day. The Queen Mother's
studied and researched the knowledge of weaving fabrics that the village’s initiative is to revive and preserve Thai handicraft wisdom. Therefore
specialized in. It is inherited from generation to generation. In order to The Queen Mother decide to start a course to teach handicrafts to people
restore it back as a self-sustaining and self-reliant profession dignity. who are interested. The Queen Mother seeks skilled teachers to pass on
The Queen Mother allowed both Thai and foreign leading designers, the work. By giving encouragement to the members and using products
to use local Thai fabrics to design and sew into exquisite clothing. from the Support Foundation, becoming a role model for the public.
The Queen Mother wears clothes that are sewn from local Thai fabrics on The Queen Mother kindly established the Foundation for the Arts
various occasions. It is woven by the hands of farmers, who are members of and Crafts on July 21, 1976. The Arts and Crafts Division in the Office of
the SUPPORT Foundation. It publicizes Thai weaving to the world. the Royal Secretariat in 1985 to support the work of the Foundation
The Royal Arts and Crafts Foundation of Her Majesty Queen Sirikit for the Promotion of Arts and Crafts. The Queen Mother manages
The Queen Mother originated at Ban Nawha, Nawha, Nakhon Phanom. the affairs of the Foundation and devoted physical strength and intellect
It is where The Queen Mother graciously established “Thailand's first to it. As a result, the activities of the Support Foundation continues to
silk weaving group” in 1977. The Queen Mother had seen the suffering of make progress. This leads to branches expanding in all regions of
the Thai people, most of whom were farmers that had to face the problems, the country. It has always been a dependence of Thai people.

18 บทน�ำ

หนงั สอื ผา้ ลายพระราชทาน “ผา้ ลายขดิ นารรี ตั นราชกญั ญา”

หนงั สือผา้ ลายพระราชทาน “ผา้ ลายขดิ นารรี ัตนราชกัญญา” เล่มน้ี จัดท�ำข้ึนโดย กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย ได้นอ้ มน�ำพระด�ำริของพระองค์
กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย ตามแนวทางพระด�ำริใน สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ มาขบั เคล่ือนโครงการท่ีมวี ัตถุประสงค์ในการต่อยอดและพัฒนาผา้ ไทยใหม้ มี ลู ค่าเพิ่ม
เจ้าฟา้ สิรวิ ัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา “ผา้ ไทยใสใ่ ห้สนกุ ” คือความสุขท่ีได้เลือกใช้ และสร้างรายได้แก่ชุมชน โดยเริม่ ต้นด้วย “การอบรมเชงิ ปฏิบตั ิการ พัฒนาศกั ยภาพ
ศลิ ปหัตถกรรมไทย เพ่อื ให้รายได้กลับคืนสูช่ ุมชน สง่ เสริมและกระตุ้นผ้าไทยใหม้ ี ผปู้ ระกอบการ ด้านผา้ ไทย (Coaching)” โดยผูเ้ ช่ียวชาญด้านผา้ ไทยและนกั ออกแบบ
ความทันสมัยสสู่ ากล เป็นท่ีนยิ มในทุกเพศ ทุกวัย และทุกโอกาส หลากหลายสาขา มารว่ มบูรณาการองค์ความรู้เป็นการเฉพาะ สนับสนนุ และสง่ เสรมิ
สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟา้ สิรวิ ัณณวรี นารรี ตั นราชกัญญา ทรงต้ังพระทัยม่นั ให้ผปู้ ระกอบการ ชา่ งทอผา้ และเยาวชนคนรุน่ ใหมไ่ ด้รับองค์ความรู้ เพ่อื นำ� ไปพฒั นา
ในการสบื สาน รกั ษาและต่อยอดพระราชปณิธานอันยิง่ ใหญใ่ น สมเด็จพระนางเจ้าสิรกิ ิติ์ ผืนผ้าและผลิตภัณฑ์ จากน้ันจึงได้จัดโครงการ “การประกวดผา้ ลายพระราชทาน
พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพนั ปีหลวง สมเด็จยา่ ของพระองค์ ด้วยพระองค์ “ผ้าลายขดิ นารีรตั นราชกัญญา” ข้ึนในทกุ ภูมภิ าคของประเทศ โดยมผี ู้ประกอบการ
ได้ตามเสด็จสมเด็จยา่ ของพระองค์ในการทรงงานอยูเ่ สมอ ทรงซึมซับแนวคิดของ และชา่ งทอผ้าใหค้ วามสนใจ สง่ ผนื ผา้ ผลิตภัณฑ์ และงานหตั ถกรรม เข้ารว่ มประกวด
สมเด็จพระอยั ยกิ าเจ้า ในการมอบชวี ติ และความเปน็ อยทู่ ่ดี ใี หแ้ กร่ าษฎร ดว้ ยพระวิสยั ทัศน์ เป็นจ�ำนวนท้ังสิน้ 2,946 ผนื และงานหัตถกรรม 298 ชิ้น จากน้ันได้จัดใหม้ ีการตัดสนิ
และพระอัจฉรยิ ภาพทางด้านท่ีพระองค์มคี วามถนดั ซ่งึ ได้แก่สาขาศลิ ปะการออกแบบ ผลงาน “ผ้าลายขิดนารีรัตนราชกัญญา” โดยสมเด็จพระเจ้าลกู เธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี
และแฟช่ัน ยามว่างเว้นจากพระกรณยี กิจ พระองค์ได้เสด็จไปทรงเย่ียมชุมชนทอผ้า นารรี ัตนราชกัญญา ทรงด�ำรงต�ำแหนง่ เปน็ องค์ประธานคณะกรรมการในการตัดสนิ
ในทกุ ภมู ภิ าค เพ่อื พระราชทานก�ำลังใจใหเ้ กิดการมงุ่ ม่ันสร้างสรรค์ผลงานท่ีได้มาตรฐาน รว่ มด้วยคณะกรรมการผู้เช่ยี วชาญด้านผ้าไทย และคณะกรรมการผทู้ รงคณุ วุฒิ
พระองค์ได้พระราชทานแบบลายผ้า “ผ้าลายขิดนารีรัตนราชกัญญา” ผา่ นทาง จนได้ผืนผ้าท่ีผา่ นการคัดเลือกในการตัดสินระดับประเทศ ซ่ึงได้รวบรวมอยูใ่ นหนังสือ
กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย เพ่อื มอบใหก้ ับชา่ งทอผา้ ทกุ กลุ่ม ทกุ เทคนิค เล่มน้อี ยา่ งครบถ้วนสมบูรณ์
เพ่อื น�ำไปสรา้ งสรรค์ผืนผา้ ตามอัตลักษณภ์ ูมิปญั ญาของแต่ละท้องถิ่นท่ัวประเทศ กรมการพฒั นาชุมชน กระทรวงมหาดไทย หวังเปน็ อยา่ งยิง่ ว่า หนงั สอื “ผา้ ลายขดิ
ด้วยพระประสงค์ท่ีจะให้เกิดการพัฒนาและต่อยอดภมู ปิ ญั ญาผ้าไทยพ้นื ถิ่น ใหม้ ี นารีรตั นราชกัญญา” จะเปน็ อีกหน่ึงบทบนั ทึกทางประวัติศาสตร์ผา้ ทอพ้ืนถิ่นของไทย
ความรว่ มสมัยและเปน็ สากล เปน็ ท่ียอมรับของตลาดท้ังในประเทศและต่างประเทศ ด้วยเร่อื งราวและเทคนคิ ของการสรา้ งสรรค์ผืนผา้ สดุ วิจิตร และยงั เปน็ การสืบสานและ
และเป็นแบบอยา่ งใหแ้ ก่เยาวชนคนรุน่ ใหม่ ได้เขา้ มามสี ว่ นรว่ มในการถักทอผืนผ้า ยกระดับผา้ ไทยให้มีความรว่ มสมัย สามารถก้าวสรู่ ะดับสากล เพ่อื วิถีชุมชนท่ีย่ังยนื
ให้มีความรว่ มสมยั สรา้ งความย่งั ยนื ใหก้ ับการอนรุ กั ษ์และสบื สานภมู ปิ ญั ญาการทอผา้ สมดังพระปณธิ านใน สมเด็จพระเจ้าลกู เธอ เจ้าฟา้ สิรวิ ัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา
ของไทย ท่ีทรงต้ังพระทัยม่นั ในการสืบสานและอนรุ กั ษ์มรดกทางวัฒนธรรมของไทย เปรยี บดัง
แสงสว่างแหง่ วิถีความงดงามของอัตลักษณไ์ ทยสสู่ ายตาชาวโลก

19

20

Preface 21

Princess Sirivannavari’s Khit Motif Book

In the book, “Princess Sirivannavariʼs Khit Motif” manufactured by generate income for the community. It has stable economic
The Department of Community Development, The Ministry of Interior. foundations. Therefore, a royal-patterned fabric contest has been
It is made with the purpose to respond to royal initiatives. organized, The “Princess Sirivannavariʼs Khit Motif”. This project started
HRH Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya, devoted herself to with a workshop. It soon developed the potential of entrepreneurs
perform a variety of duties in order to benefit the happiness of the people. in Thai fabrics (coaching). By assigning experts in Thai fabrics to come
HRH Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya is determined to carry together in order to integrate knowledge to spread the genius of
on the wishes of Her Majesty Queen Sirikit The Queen Mother in preserving HRH Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya in costume design
and reviving art and culture. Therefore Thai handicraft wisdom is able and conservation of Thai fabrics.
to live sustainably forever. With the genius of HRH Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya,
It is considered the joy of Thai people, HRH Princess Sirivannavari contemporary fashion perspectives is able to be combined, while still
Nariratana Rajakanya has presented the “Princess Sirivannavariʼs Khit retaining the identity of the continuation regional stories. It is a great
Motif” to give to weavers of every group. The techniques used to weave contribution to the Thai people. As well as creating a role model for the
and produce fabric are according to the identity of each local wisdom youth of the new generation. It has participated in the design of modern
across the country. Thai clothing. The fabric is able to be worn by all genders, ages, and
The Department of Community Development, The Ministry of Interior occasions. It is a preservation and continuation of the wisdom of
has continued developing Thai fabrics. There is an increase in value which the Thai people.

22

23

บทท่ี Chapter

24

ผา้ ลายขดิ นารรี ตั นราชกญั ญา 25

พระกรณยี กจิ และพระปณธิ านใน สมเดจ็ พระเจา้ ลกู เธอ เจา้ ฟา้ สริ วิ ณั ณวรี นารรี ตั นราชกญั ญา
สมเด็จพระเจา้ ลกู เธอ เจา้ ฟา้ สิริวณั ณวรี นารีรัตนราชกัญญา สู่ชุมชน สง่ เสริมและกระตุ้นผ้าไทยใหม้ คี วามทันสมยั สูส่ ากล
ทรงต้ังพระทยั มนั่ ในการปฏบิ ัติพระกรณียกิจด้วยความเพยี ร เป็นทนี่ ยิ มในทกุ เพศ ทุกวัย และทกุ โอกาส ด้วยพระกุศโลบาย
พยายาม ทรงมุ่งมนั่ ในการแบ่งเบาพระราชภาระของ ที่จะทำ�ใหช้ า่ งทอผา้ ได้เกดิ เป็นนสิ ยั เกดิ เป็นความเคยชนิ ทีจ่ ะ
พระบาทสมเด็จพระวชริ เกล้าเจา้ อย่หู วั และสมเดจ็ พระนางเจ้า ไม่หยดุ คิดคน้ การถักทอผืนผา้ งาม เพอ่ื ใหผ้ า้ ทอไทยเปน็ ท่ีนยิ ม
สุทิดาฯ พระบรมราชินี ด้วยการสบื สาน รกั ษา และตอ่ ยอด และอยู่คกู่ บั สงั คมไทยอยา่ งยั่งยนื
พระราชปณธิ านอันยิง่ ใหญ่ใน สมเด็จพระนางเจา้ สิริกติ ์ิ ดว้ ยน้ำ�พระทยั ทท่ี รงห่วงใยพสกนิกร ในยามว่างเวน้ จาก
พระบรมราชนิ นี าถ พระบรมราชชนนพี ันปีหลวง ในการฟ้ืนคนื พระภารกจิ พระองคไ์ ด้เสดจ็ เยย่ี มกลมุ่ ทอผ้าในทกุ ภูมภิ าค
ชีวติ ภูมิปัญญาการทอผ้าพืน้ ถ่ินของไทย ดว้ ยทรงตระหนกั ทว่ั ประเทศ พระราชทานขวญั และก�ำ ลงั ใจใหก้ บั ผปู้ ระกอบการ
ถงึ คุณคา่ และความส�ำ คญั ในการตอ่ ยอดและพฒั นาผลิตภณั ฑ์ กลมุ่ ทอผ้าในภูมภิ าคตา่ งๆ อกี ทั้งทอดพระเนตรการทอผา้
ผา้ ไทยใหม้ คี วามรว่ มสมยั ดว้ ยลวดลายและสสี นั ทม่ี คี วามหมาย ผลติ ภัณฑ์ผา้ ทอผา้ พื้นเมอื ง และงานศิลปหตั ถกรรม ทรงน�ำ
ทล่ี ึกซึ้ง แนวคดิ และพระปรีชาสามารถด้านการออกแบบทน่ี �ำ สมยั
ดว้ ยพระวสิ ัยทัศนแ์ ละพระอัจฉริยภาพทางดา้ นศิลปะ พระราชทานให้แก่ชา่ งทอผ้าอย่างใกล้ชิด สนบั สนนุ ให้ประยุกต์
และการออกแบบ พระองค์ไดท้ รงออกแบบและพระราชทาน และปรบั เปลยี่ นเพ่อื ความเหมาะสมกบั ยคุ สมยั ได้อยา่ งงดงาม
ผา้ ลายพระราชทาน “ผ้าลายขิดนารีรัตนราชกัญญา” ผา่ น ลงตวั ให้ช่างทอผ้ากล้าคิดสร้างสรรค์ต่อยอดภูมิปญั ญา
กรมการพฒั นาชมุ ชน กระทรวงมหาดไทย เพอื่ เป็นของขวญั ผา้ ไทยพ้ืนถน่ิ ให้เปน็ ที่ตอ้ งการของตลาด หากยงั คงไว้ซึ่ง
ปใี หมใ่ หแ้ กช่ า่ งทอผา้ ทกุ กลมุ่ ทกุ เทคนคิ ในทกุ ภมู ภิ าค ลวดลายของผืนผา้ ทสี่ อ่ื ถงึ เอกลกั ษณ์ทอ้ งถิ่น เพื่อส่งเสริม
เพอ่ื น�ำ ไปสรา้ งสรรค์ผืนผ้าตามภูมิปัญญาและอัตลักษณ์พื้นถิ่น งานทอผา้ และพฒั นาผลติ ภัณฑ์ในแตล่ ะท้องถิน่ ใหม้ ีความ
ไดอ้ ย่างกว้างขวาง ตามแนวทางพระดำ�ริ “ผ้าไทยใสใ่ หส้ นุก” ร่วมสมัย กา้ วสู่ระดับสากลไดอ้ ย่างภาคภูมิ
คอื ความสขุ ทไ่ี ดเ้ ลอื กใชศ้ ลิ ปหตั ถกรรมไทย เพอ่ื ใหร้ ายไดก้ ลบั คนื

26 Princess Sirivannavari’s Khit Motif

HRH Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya’s Duties and Aspirations
HRH Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya was determined aspect are the strategies makes weavers have a habit.
to perform duties with perseverance. Determined to light A habit to never stop innovating and producing new quality
the burden of His Majesty King Maha Vajiralongkorn Phra pieces when Thai weaving fabrics start becoming popular.
Vajiraklaochaoyuhua and Her Majesty Queen Suthida HRH Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya organized
Bajrasudhabimalalakshana. By continuing, preserving and a fabric design contest. This created a phenomenon that awakens
extending the aspirations of Her Majesty Queen Sirkit The Queen the trend of weaving groups from four regions and the
Mother, who revived the wisdom of Thai fabrics of Thai people. Thai fabric industry to create great dynamism.
As a means of earning their own livelihood over a duration of With this occasion, HRH The Princess performed duties in
70 years. various areas. Showing great care towards the people, by visiting
The knowledge of handicrafts from Thai ancestors lies within and giving morale to weaving groups in communities in various
the hands of HRH Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya's provinces. Along with observing the weaving process. Weaving
subjects. In order to assist Thai weavers, the value and importance products, local fabrics, and arts and crafts brought ideas and
of further development of Thai fabric products have to be modern. talents in modern design giving advice to the weavers. To apply
It has to be filled with patterns, colors, and have a variety and modify the fabric pattern to suit the era beautifully. Letting
of styles, along with bestowing the pattern on the fabric. weavers dare to produce creativity and build on the wisdom
The "Princess Sirivannavari's Khit Motif " is for weavers to develop of Thai fabrics. The products are in demand in the market.
their skills, this is evident that HRH Princess Sirivannavari The fabric still retains the pattern that reflects the local identity
Nariratana Rajakanya's talent in design that the beauty of Thai in each region. In order to promote weaving and product
fabrics will remain with Thai society. Designing apparel and development in each locality and elevate to contemporary.
textiles along with the preservation of Thai fabrics has been Encouraging Thai fashion and textile industry to reach the
reflected as evident according to initiatives “Pha Thai Sai Hai international stage.
Sanook”. It is thedelight of choosing Thai handicrafts. The income It is regarded as a representation of Thai people. HRH Princess
goes back to the community which makes a macroeconomic Sirivannavari Nariratana Rajakanya's visionary is to inherit
cycle. It encourages people to wear Thai fabrics. It can be worn local weaving fabrics. With intangible heritage woven by
by all genders, ages and in any occasions. The most important the craftsmanship of farmers, which is valuable in Thailand.

27

28

ผา้ ลายขดิ นารรี ตั นราชกญั ญา 29

สนเสามดรเจ็ดรี ไจ็ตั ปพนจรรงั าะหเชจวกา้ดั ญัลนกู ญคเธราอศรเจธี า้รฟราม้ สรริาวิชณั ณวรี วันท่ี 2 พฤศจกิ ายน พ.ศ. 2562 สมเด็จพระเจ้าลกู เธอ
เจ้าฟา้ สริ ิวัณณวรี นารรี ตั นราชกญั ญา เสดจ็ ไปยังศาลาประชาคม
โรงละคร จังหวัดนครศรธี รรมราช ทอดพระเนตรผลติ ภณั ฑ์
ของกลมุ่ ผู้ประกอบการผลติ ภัณฑ์ทอ้ งถนิ่ ภาคใต้ 14 จังหวดั
โดยมีกล่มุ สมาชกิ และผู้ประกอบการน�ำ สนิ คา้ มาจดั แสดง
จำ�นวน 71 รา้ น พระราชทานคำ�แนะน�ำ แกผ่ ู้ประกอบการ
เพ่อื น�ำ ไปตอ่ ยอดพัฒนาผลติ ภัณฑใ์ ห้มีความนา่ สนใจมากย่ิงข้ึน
ดว้ ยทรงสบื สานพระราชกรณียกิจของสมเด็จพระนางเจา้ สิริกิติ์
พระบรมราชินนี าถ พระบรมราชชนนีพันปหี ลวง และทรงตระหนกั
ถงึ คณุ ค่าของผา้ ทอไทย โดยเฉพาะผ้ายกเมืองนคร ซงึ่ เปน็ ผา้ ทอ
พืน้ เมอื งของจงั หวดั นครศรีธรรมราช ที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ
เปน็ การทอยกเพิม่ ลวดลายด้วยเส้นพงุ่ พเิ ศษ ท�ำ ใหเ้ กดิ ลายนนู
บนผนื ผา้ มพี ระด�ำ รทิ ่ีจะอนรุ ักษแ์ ละยกระดับสินค้าพื้นเมืองภาคใต้
ให้เปน็ ท่รี ู้จกั ในระดับสากล

30 Princess Sirivannavari’s Khit Motif

HNinaRNrHiaraPktrhaionnncaeSsRisaTjSahikariamvnamynaanraavtari On November 2, 2019, in Nakhon Si Thammarat,
HRH Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya
paid a royal visit to 71 booths of the Local Product
Entrepreneur Group of the Southern Territory and
other entrepreneurs. In this occasion, HRH Princess
Sirivannavari Nariratana Rajakanya advised them on
how to develop the quality and make the products more
appealing to the market. Following Her Majesty Queen
Sirikit the Queen Mother in supporting traditional weaving,
HRH Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya also
realized the value of Nakhon Si Thammarat’s traditional
brocade weaving, in which decorative supplementary
wefts are inserted. It is her intention to preserve and make
the indigenous products of the South globally known.

31

32

ผา้ ลายขดิ นารรี ตั นราชกญั ญา 33

นสมารเดรี จ็ตั พนรราะเชจกา้ ญัลกู ญเธาอเสเจดา้ จ็ ฟไปา้ สจริงั วิหณั วดัณลว�ำ รพี นู เมื่อวนั ท่ี 6 มกราคม พ.ศ. 2563 สมเดจ็ พระเจ้าลูกเธอ
เจา้ ฟา้ สิริวณั ณวรี นารรี ตั นราชกญั ญา เสด็จไปยังสถาบันผา้ ทอมอื
หริภุญชัย อ�ำ เภอเมอื งล�ำ พนู จงั หวัดล�ำ พูน เพื่อทอดพระเนตร
การทอผ้าไหมยกดอกลำ�พูน ในการนี้ พระองค์ทรงเยีย่ มชม
นทิ รรศการผา้ ไหมยกดอก และผา้ หายากในลา้ นนา รวมถงึ นทิ รรศการ
การแตง่ กายของเจ้านายฝ่ายเหนือในอดตี
ตอ่ มาสมเดจ็ พระเจา้ ลกู เธอ เจา้ ฟา้ สริ วิ ณั ณวรี นารรี ตั นราชกญั ญา
เสดจ็ ไปยังหอประชุมสมเด็จพระมหารชั มังคลาจารย์ อำ�เภอเมือง
ลำ�พนู จังหวดั ล�ำ พนู เพื่อทอดพระเนตรผลิตภัณฑผ์ ้าพ้นื เมืองและ
เครอ่ื งประดับทอ้ งถนิ่ ภาคเหนือ 17 จงั หวดั พรอ้ มทงั้ พระราชทาน
ค�ำ แนะน�ำ แกผ่ ูป้ ระกอบการ เพ่อื น�ำ ไปต่อยอดพัฒนาผลิตภัณฑ์
ใหม้ ีความนา่ สนใจมากย่ิงขนึ้ ตามพระประสงค์ท่ีจะยกระดบั สนิ คา้
พ้ืนเมืองภาคเหนอื ใหเ้ ป็นทร่ี ้จู กั และสามารถเพมิ่ ชอ่ งทาง
การจ�ำ หน่ายที่มากขึ้น

34 Princess Sirivannavari’s Khit Motif

NHaRrHiraPtrainncaesRsajSaikriavnaynanainvaLraimphun On January 6, 2020, HRH Princess Sirivannavari
Nariratana Rajakanya paid a royal visit to observe
the exhibition of brocaded silk and rare Lanna fabrics,
as well as the exhibition of the Periodical Royal Costumes
of the North, at Hariphunchai Hand Woven Institute
in Lamphun.
Afterwards, HRH Princess Sirivannavari Nariratana
Rajakanya observed the local fabrics and accessories
of the northern territory at Somdet Phramaharatcha-
mangkhlachan Auditorium. Advising entrepreneurs on
how to develop their products in order to help upgrade
and expand local brands of the north.

35

36

ผา้ ลายขดิ นารรี ตั นราชกญั ญา 37

สนมารเดรี จ็ตั พนรราะเชจกา้ ญัลกู ญเธาอเสเจดา้ จ็ ฟไปา้ สจริงั วิหณั วดัณสวกรลี นคร เมื่อวนั ที่ 14-15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2563 สมเด็จพระเจา้ ลูกเธอ
เจา้ ฟา้ สริ วิ ณั ณวรี นารรี ตั นราชกญั ญา เสดจ็ ไปยงั หอประชมุ จามจรุ ี
มหาวิทยาลยั ราชภัฏสกลนคร ทอดพระเนตรผลติ ภณั ฑ์ท้องถน่ิ
ภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ ในงาน "สืบสาน อนรุ กั ษ์ศลิ ป์ ผา้ ถิน่ ไทย
ด�ำ รงไว้ในแผน่ ดนิ ภาคตะวันออกเฉียงเหนอื " ซง่ึ กรมการพัฒนา
ชุมชน รว่ มกับกลุม่ ผู้ประกอบการ OTOP น�ำ ผลิตภัณฑ์ผา้ ไหม
มัดหมี่ ทีม่ ีการแปรรูปเปน็ ผลิตภณั ฑ์ต่างๆ มาจัดแสดง ในโอกาสนี้
ไดพ้ ระราชทานคำ�แนะนำ�แก่ผูป้ ระกอบการ สำ�หรับการออกแบบ
เพอ่ื นำ�ไปตอ่ ยอดพฒั นาผลติ ภัณฑใ์ หม้ ีความน่าสนใจมากย่งิ ข้นึ
อีกท้ังเพื่อยกระดับสนิ คา้ ผ้าไทยในพืน้ ทีภ่ าคตะวนั ออกเฉียงเหนือ
ใหเ้ ปน็ ท่ีรจู้ ัก เปน็ การสืบสานภูมปิ ญั ญาทอ้ งถ่ิน และเพ่ิมช่องทาง
การตลาดอกี ด้วย และเสดจ็ ไปสักการะพระธาตุเชิงชมุ
ณ วัดพระธาตเุ ชิงชมุ วรวิหาร จงั หวัดสกลนคร โดยพระองค์
ทรงร่วมฟ้อน "รำ�โฮมเหงา้ ไทสกล" กบั ประชาชนชาวสกลนคร
ทม่ี ารอรบั เสด็จจ�ำ นวนมากอย่างไมถ่ อื พระองค์
ต่อมาเสดจ็ ไปทรงเยีย่ มชมการผลติ ผา้ ยอ้ มคราม ณ กลมุ่ ทอผ้า
ย้อมครามบา้ นดอนกอย อำ�เภอพรรณานิคม จงั หวัดสกลนคร
ทรงเรียนรูก้ ารผลิตผา้ ย้อมครามบ้านดอนกอย ทรงร่วมทอด้าย
ปน่ั ด้าย ย้อมคราม และทอผา้ กับประชาชน และพระราชทาน
คำ�แนะน�ำ ท่เี ป็นประโยชน์แกป่ ระชาชนอย่างใกลช้ ดิ กอ่ นเสดจ็ กลับ
ยงั ไดท้ อดพระเนตรการแสดงพน้ื บ้านชุด ‘ลีลาคราม ณ ริมฝัง่ น�ำ้
หนองหารสกลนคร’ และทรงร่วมฟอ้ นรำ�อยา่ งเปน็ กันเอง
กบั ประชาชนที่มาส่งเสดจ็

38 Princess Sirivannavari's S Motif

NHinaRSrHiarakPotrainnncNaeasRksahjSaoinkriavnaynanavari On November 14-15, 2020, HRH Princess Sirivannavari
Nariratana Rajakanya attended the Local Fabric Fair
of the Northeastern Territory, held at Sakon Nakhon
Rajabhat University and participated by the Community
Development Department and the OTOP Entrepreneur
Group. HRH Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya
was briefed and exchanged the knowledge about the
local fabric design in order to support the productive
development and help preserve the local wisdom and
legacy. HRH Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya
also paid respect to Phra That Choeng Chum, the
enshrined monument at Wat Phra That Choeng Chum
in Sakon Nakhon, where she amicably joined local Thai
people in their traditional dance.
Then, HRH Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya
studied the indigo weaving process of Donkoi’s Indigo
Weaving Group, in Phanna Nikhom, spinning yarns,
dyeing, and weaving while exchanging the knowledge
with the locals. She also viewed the local performance
and in on joined the folk dance.

39

40

ผา้ ลายขดิ นารรี ตั นราชกญั ญา 41

เสนสามดรเจ็ดรี ไจ็ตั ปพนงรราาะนเชจOกา้ ญัTลOกู ญPเธาCอitเจyา้ 2ฟ0า้ 2ส0ริ วิ ณั ณวรี เมอ่ื วนั ที่ 21 ธันวาคม พ.ศ.2563 สมเดจ็ พระเจ้าลูกเธอ
เจา้ ฟา้ สริ วิ ณั ณวรี นารรี ตั นราชกญั ญา เสดจ็ ไปทรงเปน็ ประธาน
ในพธิ เี ปิดงาน “OTOP City 2020” ณ ศูนย์แสดงสินค้าและ
การประชมุ อิมแพ็ค เมืองทองธานี จงั หวัดนนทบรุ ี ซ่งึ งานจัดข้นึ
ตามแนวทางพระดำ�ริ “ผา้ ไทยใส่ให้สนุก” คอื ความสขุ ทไี่ ดเ้ ลือกใช้
ศลิ ปหตั ถกรรมไทยเพอ่ื ใหร้ ายไดก้ ลบั เขา้ สชู่ มุ ชน เปน็ วงจรเศรษฐกจิ
เชิงมหภาค ในการน้ี สมเด็จพระเจา้ ลกู เธอ เจ้าฟา้ สริ วิ ณั ณวรี
นารรี ัตนราชกัญญา ไดพ้ ระราชทานแบบลายมัดหมแี่ ก่ชา่ งทอผ้า
ชือ่ “ผ้ามัดหมีล่ ายขอเจา้ ฟ้าสิรวิ ณั ณวรีฯ” เพอ่ื เปน็ ของขวญั ปีใหม่
และสือ่ ความหมายถงึ การส่งมอบความรักและความสุขแก่ชาวไทย
ทุกคน เปน็ การจดุ ประกายความคิดในการพัฒนาลวดลายผา้
และพฒั นาผลติ ภณั ฑผ์ า้ ไทยใหม้ คี วามรว่ มสมยั สามารถกา้ วสรู่ ะดบั
สากล เพือ่ วิถชี ุมชนทย่ี ่ังยนื พรอ้ มทัง้ พระราชทานพระอนญุ าต
ให้กลุ่มทอผ้าทกุ กลุม่ ทุกเทคนิค สามารถนำ�ลายผ้าพระราชทาน
ดงั กลา่ วไปใชท้ อผา้ และผลติ ผา้ ได้ เพอ่ื ใหป้ ระชาชนมรี ายได้ และรกั ษา
ภูมปิ ัญญาอันลำ�้ คา่ นไี้ ม่ใหส้ ูญหาย

42 Princess Sirivannavari’s Khit Motif

NaHtaRrOHirTaPOtrPainnCcaeitsRysa2jSa0ikr2ia0vnaynanavari On December 21, 2020, HRH Princess Sirivannavari
Nariratana Rajakanya presided over the opening of
“OTOP City 2020” Fair organized under the concept of
“Pha Thai Sai Hai Sanook” (Have Fun with Thai Fabrics)
at the IMPACT Exhibition Center, Nonthaburi.
HRH The Princess gifted her own weaving motif design
“Princess Sirivannavari’s S Motif” as a New Year present
to all Thai people, and as a contemporary model
for other weavers and fabric creators to expand and
express their own creativity while preserving the
traditional weaving in the modern world.

43

44

ผา้ ลายขดิ นารรี ตั นราชกญั ญา 45

นสามรเดรี จ็ตั พนรราะเชจกา้ ญัลกู ญเธาอเสเจดา้ จ็ ฟไปา้ สจริงั วิหณั วดัณนวรราีธวิ าส เมอ่ื วันที่ 22 มนี าคม 2564 สมเดจ็ พระเจา้ ลูกเธอ เจา้ ฟ้าสิรวิ ณั ณวรี
นารรี ตั นราชกัญญา เสดจ็ ไปยงั อาคารหอประชมุ เฉลิมพระเกยี รติ
มหาวทิ ยาลยั นราธิวาสราชนครินทร์ อ�ำ เภอเมืองนราธิวาส
จงั หวัดนราธิวาส ทอดพระเนตรงานผลิตภัณฑผ์ ้าทอประจ�ำ ถน่ิ
และหัตถกรรมชมุ ชนภาคใต้ 14 จังหวดั ในการน้ี ได้มพี ระปฏสิ ันถาร
กับผปู้ ระกอบการ และมพี ระวนิ ิจฉัย พร้อมพระราชทานคำ�แนะนำ�
และแนวทางการพัฒนา กรรมวิธี คุณภาพ ลวดลาย ทรงเน้นให้
ผู้ผลิตเขียนลวดลายตา่ งๆ ดว้ ยมือใหม้ ากขนึ้ เพ่ือผสมผสานกบั
“ผา้ ลายพระราชทาน”เพอ่ื นำ�ไปตอ่ ยอดในการพฒั นาผลติ ภัณฑ์
ใหท้ ันสมยั และเพ่ิมมูลค่า สร้างความปลาบปลืม้ และซาบซ้ึง
ในพระกรุณาธิคณุ แกก่ ลุ่มสมาชิกศลิ ปาชพี และผู้ประกอบการ
เปน็ อย่างมาก
โอกาสน้ี ทอดพระเนตรการแสดงนาฏศลิ ปพ์ ื้นบา้ น 3 จังหวดั
ภาคใต้ อาทิ รองเงง็ ซ่งึ เป็นการแสดงประเภทศิลปะการเตน้ รำ�
ประกอบดนตรี ไดร้ ับอทิ ธิพลแบบอย่างมาจากชาวยโุ รป คือ
โปรตุเกส สเปน โดยเรมิ่ แรกจัดแสดงเฉพาะในวังเจา้ เมืองสุลต่าน
และบ้านขนุ นาง เพือ่ ตอ้ นรับแขกหรอื เวลามงี านรนื่ เรงิ ต่างๆ
ภายหลังจึงได้แพรห่ ลายออกสู่ชาวพนื้ เมือง

46 Princess Sirivannavari’s Khit Motif

NHinaRNrHiaraPratraitnhnciawesRasatjSaikriavnaynanavari On March 22, 2021, HRH Princess Sirivannavari
Nariratana Rajakanya attended the Local Woven
Fabric and Community Handicraft Fair of the Southern
Territory at Princess of Naradhiwas University
in Narathiwat. HRH Princess Sirivannavari Nariratana
Rajakanya gave advice on the production, which includes
quality, and design, encouraging more handdrawn
designs in producing the royal pattern of “Princess
Sirivannavari’s S Motif.”
On this occasion, the traditional folk dances of the
three southernmost provinces, such as Rong Ngeng, were
performed. Rong Ngeng has European influences, namely
from Portugese and Spain. Formerly, the show were
held only at the parties in the Sultans’ palaces and the
aristocratic houses, before being available to the locals.

47

48