การปฏิบัติการแก้ไขสถานการณ์อันเนื่องมาจาก คชรน.

การปฏบิ ัติการแก้ไขสถานการณ์
อันเน่อื งมาจากเคมี ชวี ะ รังสแี ละนวิ เคลยี ร์

การอธิบายลกั ษณะสถานที่ (Characterization)
ค-๑๙ การอธิบายลักษณะสถานที่เกิดเหตุเร่ิมต้นขึ้นเมื่อเหตุการณ์

ได้เป็นที่รับรู้เป็นคร้ังแรก ข้อมูลที่รวบรวมมาได้รวมทั้งข้อมูลในอดีตสามารถ
ช่วยในการอธิบายลักษณะสถานท่ีเกิดเหตุได้ การอธิบายลักษณะสถานที่
เกิดเหตุเป็นข้ันตอนการด�ำเนินงานอย่างต่อเนื่องตามสถานการณ์ที่มี
การเปลยี่ นแปลงอยตู่ ลอดเวลา ในขณะทกี่ ารปฏบิ ตั กิ ารยงั คงคบื หนา้ ไปเรอ่ื ย ๆ
การอธิบายลักษณะแบ่งออกได้ ๒ ประเภท คือการอธิบายลักษณะท่ัวไป
และการอธิบายลักษณะเชงิ เทคนคิ สำ� หรบั การอธบิ ายลกั ษณะแตล่ ะประเภท
มีเป้าหมายเพอ่ื ตรวจสอบดูว่ามีใครบ้างที่เกย่ี วขอ้ ง หรอื มใี ครไดร้ บั ผลกระทบ
จากเหตุการณ์ท่ีเกิดขึ้น, ตรวจสอบว่ามีอะไรที่เกิดขึ้น, เกิดขึ้นเมื่อไร
พื้นที่ที่ได้รับผลกระทบเกิดที่บริเวณไหน และท�ำไมถึงเกิดเหตุการณ์นั้น
ถา้ ทราบ การอธิบายลกั ษณะสถานท่เี กิดเหตยุ งั รวมไปถงึ การประเมนิ ผลด้าน
อ่ืน ๆ ดังนี้

l ลกั ษณะทางกายภาพและอนั ตรายทเี่ กดิ ขน้ึ ในสถานทเ่ี กดิ เหตุ
l ความตอ้ งการยุทธภัณฑป์ อ้ งกนั ตน สำ� หรับกำ� ลงั พลท่ีต้อง
เขา้ ไปในเขตเฝ้าระวงั และเขตอนั ตราย
l ความต้องการในการท�ำลายล้างพษิ
l ความตอ้ งการในการจัดการกับการเปื้อนพิษ
l การรักษาความปลอดภัยจุดทางเขา้ และสถานทเ่ี กดิ เหตุ
ค-๒๐ ในตารางท่ี ค-๔ เป็นตัวอย่างรายการตรวจสอบการอธิบาย
ลักษณะสถานที่ ซ่ึงมีส่วนช่วยให้หน่วยตอบสนองเหตุได้รับรู้สถานการณ์ที่
จ�ำเป็น หน่วยตอบสนองเหตุไม่จ�ำเป็นต้องทราบข้อมูลทั้งหมดท่ีแสดงไว้ใน
ตารางท่ี ค-๔ ผบู้ งั คบั บญั ชาเปน็ ผตู้ ดั สนิ ใจวา่ ตอ้ งการขอ้ มลู อะไรบา้ งทม่ี คี วาม
สำ� คัญตอ่ ภารกิจ

287

การปฏบิ ตั กิ ารแกไ้ ขสถานการณ์
อันเนื่องมาจากเคมี ชวี ะ รงั สแี ละนวิ เคลียร์

ตารางที่ ค-๔ รายการตรวจสอบการอธบิ ายลักษณะสถานท่ี

ประเภทวตั ถุ คชรน.

 วตั ถุ คชรน. ทสี่ ่งผลกระทบต่อ  เคร่ืองแต่งกายปอ้ งกนั ทีจ่ ำ�เป็น
สขุ ภาพ  เขตอันตราย (มติ ขิ องพน้ื ท,ี่ การป้องกนั

 ประเดน็ ปญั หาจากสภาพความ ที่จำ�เป็น)
ไวไฟ  เขตเฝา้ ระวัง (มิติของพ้นื ที,่ การปอ้ งกัน

 ประเดน็ ปัญหาจากความไวใน ทจี่ ำ�เปน็ )
การทำ�ปฏิกริ ยิ า  เม่อื มกี ารกำ�หนดเขตอนั ตรายและเขต

 คณุ สมบัตทิ างดา้ นกายภาพ เฝ้าระวัง
 ระยะก้ันเขต/ระยะอพยพ

 ความเร็วลม สภาพลมฟ้าอากาศ
 ทิศทางลม
 อุณหภมู ิ  หยาดนาํ้ ฟา้
 ความชื้น
 การพยากรณอ์ ากาศ

การทำ�ลายลา้ งพษิ

 ตำ�แหน่งทด่ี ำ�เนนิ การทำ�ลาย  การปฏบิ ัติ (ทำ�ลายลา้ งพษิ ตามขั้นตอน
ลา้ งพิษ ทางเทคนคิ )

 การปฏิบัติ (ทำ�ลายล้างพิษ  การปฏบิ ัติ (ทำ�ลายล้างพษิ ผู้ป่วย
ฉุกเฉนิ ) จำ�นวนมาก)

ผปู้ ว่ ย

 จำ�นวน  ได้รับอนั ตรายจากสารทไ่ี ด้พิสจู น์
 ประเภท ทราบแลว้

การแพรก่ ระจายสาร คชรน.

 มกี ารแพรก่ ระจายหรือไม่  ประมาณการเขตทม่ี กี ารแพรก่ ระจาย
 แพร่กระจายสารอะไรออก  แพรก่ ระจายแลว้ ทำ�ให้เกดิ การเป้อื น

มาบ้าง พิษหรือไม่
 ห้วงระยะเวลาท่ีเกดิ การแพร่  เกดิ ขน้ึ ท่ไี หน

กระจาย

288

การปฏบิ ัติการแกไ้ ขสถานการณ์
อนั เนอ่ื งมาจากเคมี ชวี ะ รงั สีและนิวเคลียร์

ตารางที่ ค-๔ รายการตรวจสอบการอธิบายลักษณะสถานท่ี (ต่อ)

ขอ้ หว่ งใยอื่น ๆ

 เกิดเพลิงไหมด้ ้วยหรอื ไม่  ห้วงเวลาที่คาดวา่ จะเกิด
 มขี อบเขตจำ�กัดหรือไม่ เหตุการณ์
 โอกาสเกิดความเสยี หายหรอื
 นำ�มาตรการการอพยพมาใช้
เป้อื นพษิ มากข้นึ  นำ�มาตรการเข้าทหี่ ลบภัยใน
 สง่ิ อำ�นวยความสะดวกอ่นื ๆ ทมี่ ี
บริเวณเกิดเหตุมาใช้
ความเสย่ี ง

ทรพั ยากรสนบั สนุน

 ทางดา้ นการแพทย์  หอ้ งปฏบิ ตั กิ าร
 การเก็บกู้และทำ�ลายวัตถุระเบดิ  การสง่ กลับตวั อย่างไปยงั ห้อง
 การให้ความชว่ ยเหลอื ทางเทคนคิ
ปฏิบตั ิการ
 ทรัพยากรดา้ น คชรน. อนื่ ๆ

แหล่งขอ้ มลู อา้ งองิ

 ขีดความสามารถร้องขอการ  ระบบฐานขอ้ มลู ดา้ นคอมพวิ เตอร์
สนับสนนุ ทางเทคนคิ ไปยังเขต ที่นำ�มาใช้
ภายใน
 การสอื่ สาร
 คมู่ ือเอกสารที่นำ�มาใช้

 ความถท่ี ใ่ี ช้ การส่อื สาร

 วิธีการสื่อสารท่ีมีอยู่

 รายการตรวจสอบ ขอ้ มลู ที่ได้จากส่วนลาดตระเวน
 ผงั สถานทีเ่ กดิ เหตุ
 ภาพถา่ ย  ซกั ถามกำ�ลังพล
 แผ่นบริวารแสดงการเป้อื นพิษ

289

การปฏิบตั ิการแกไ้ ขสถานการณ์
อนั เนื่องมาจากเคมี ชวี ะ รงั สแี ละนวิ เคลยี ร์

ตารางที่ ค-๔ รายการตรวจสอบการอธบิ ายลักษณะสถานท่ี (ตอ่ )

การสง่ กำ�ลงั บำ�รงุ

 สถานที่สนบั สนุนการชว่ ยชีวติ  สนบั สนนุ การสง่ กำ�ลังและซอ่ ม
 สนับสนุนการส่งกำ�ลังและซอ่ ม บำ�รุง (การสนบั สนนุ การส่งกำ�ลงั
บำ�รงุ ของบรษิ ทั ตามพันธสญั ญา)
บำ�รงุ (หนว่ ยทหาร)

การลาดตระเวนและการเฝา้ ระวัง
(Reconnaissance and Surveillance)

ค-๒๑ การด�ำเนินการปฏิบัติการลาดตระเวนและเฝ้าระวังช่วยใน
การอธิบายลักษณะสถานที่ การส�ำรวจสถานที่เกิดเหตุท�ำให้สามารถระบุถึง
ตำ� แหนง่ ทเ่ี ปอ้ื นพษิ และลกั ษณะอนั ตรายทางกายภาพซงึ่ อาจเปน็ อปุ สรรคตอ่
การบรรเทาผลอนั ตรายทเี่ กดิ ขน้ึ นอกจากนนั้ การลาดตระเวนและการเฝา้ ระวงั
เปน็ การใหข้ อ้ มลู แกผ่ บู้ ญั ชาการเหตกุ ารณ์ และชดุ ปฏบิ ตั กิ ารทจ่ี ะเขา้ พนื้ ทเ่ี พอื่
จัดล�ำดับความเร่งด่วนในความพยายามบรรเทาผลกระทบ การลาดตระเวน
และการเฝ้าระวังยังให้ข้อมูลท่ีอาจเป็นไปได้ในการปฏิบัติการเก็บตัวอย่าง
การลาดตระเวนอยใู่ นระหวา่ งการปฏบิ ตั กิ จิ สำ� คญั มากทสี่ ดุ สำ� หรบั การจดั การ
เหตุการณ์ด้าน คชรน. การลาดตระเวนใช้ข้อมูลสนับสนุนจากหลายแหล่ง
(เช่น อุปกรณ์ส่งสัญญาณและการเฝ้าตรวจ รวมทั้งเคร่ืองมือท่ีใช้ตรวจหา)
การเฝ้าตรวจหรือการเฝ้าระวัง (เกี่ยวกับสารชีวะและทางการแพทย์) ยัง
ให้ข้อมูลเพื่อสนับสนุนความต้องการในการอธิบายสถานท่ีเกิดเหตุด้วย
การรวบรวมข้อมูลจากการลาดตระเวนและการเฝ้าระวังบรรลุผลส�ำเร็จลงได้
ดว้ ยการดำ� เนินการตามหลักการอยา่ งต่อเนื่อง ความพยายามในการรวบรวม
ข้อมูลจากการลาดตระเวนและการเฝ้าระวังควรแยกการประสานออกจาก
ความพยายามในการจัดการกบั กากของเสีย

290

การปฏิบัตกิ ารแกไ้ ขสถานการณ์
อันเนอ่ื งมาจากเคมี ชวี ะ รงั สีและนิวเคลยี ร์

การลาดตระเวน (Reconnaissance)
ค-๒๒ มาตรการการลาดตระเวนอาจหมายรวมไปถึง

การตรวจการณ์ท่ีอาศัยสัญญาณบ่งช้ีตามที่ตามองเห็นและการใช้เคร่ืองมือ
เฝ้าตรวจ รายละเอียดเกี่ยวกับยุทธวิธี, เทคนิคและระเบียบปฏิบัติด้าน
การลาดตระเวน สามารถศึกษาได้จากคู่มือ ATP 3-11.37 Multiservice
Tactics, Techniques, and Procedures for Nuclear, Biological, and
Chemical Reconnaissance and Surveillance.

ค-๒๓ การลาดตระเวนข้ันต้นอาจใช้สัญญาณบ่งช้ีจากการ
ตรวจการณ์ต่อไปนี้ เพ่ือสนับสนุนการรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับเหตุการณ์ท่ี
เกิดข้นึ

l ถน่ิ ทอี่ ยแู่ ละบรเิ วณทตี่ ง้ั สถานทเ่ี กดิ เหตอุ าจอยใู่ นบรเิ วณ
ทเี่ ป็นแหล่งผลติ , เกบ็ รกั ษา หรอื เส้นทางส�ำหรบั ขนสง่ สาร คชรน.

l ลักษณะภาชนะ/อุปกรณ์บรรจุสินค้า ขนาด, รูปร่าง
และลกั ษณะการสรา้ งอาจเปน็ ลกั ษณะบง่ ชเ้ี พอื่ ใหจ้ ดจำ� ถงึ โอกาสทเ่ี กยี่ วขอ้ ง
กบั วตั ถุ คชรน. ภาชนะบรรจุ (หรอื อปุ กรณท์ ใ่ี ชแ้ พรก่ ระจาย) อาจเปน็ ภาชนะ
บรรจทุ ที่ ำ� ขน้ึ อยา่ งงา่ ย ๆ ดว้ ยวสั ดทุ เ่ี ปน็ พลาสตกิ หรอื อาจเปน็ ถงุ บรรจขุ นาด
ใหญ่ (ไมใ่ ชห่ บี หอ่ ขนาดใหญ)่ ภาชนะบรรจแุ อโรซอล, ตบู้ รรจสุ นิ คา้ ขนาดใหญ่
หรอื ภาชนะบรรจุทอ่ี ดั แรงดัน

l เครื่องหมายและสีสัญลักษณ์ ภาชนะบรรจุอาจมี
เคร่ืองหมายหรือสีที่กำ� หนดไว้เป็นการเฉพาะซึ่งบ่งชี้ถึงอันตรายหรือส่ิงของ
ท่ีบรรจุอยู่ภายใน สัญลักษณ์บ่งช้ีเหล่านี้อาจรวมไปถึงรหัสสี, หมายเลข
ก�ำกับเป็นการเฉพาะท่ีภาชนะบรรจุ, ป้ายสัญญาณค�ำพูด หรือป้ายชื่อสิ่งท่ี
บรรจุภายในและลกั ษณะอันตรายทีเ่ กิดข้ึน

291

การปฏบิ ัติการแก้ไขสถานการณ์
อนั เนือ่ งมาจากเคมี ชวี ะ รงั สแี ละนวิ เคลียร์

l แผน่ ปา้ ยและปา้ ยสญั ลกั ษณ์ แผน่ ปา้ ยและปา้ ยสญั ลกั ษณ์
ท่ีแปะติดกับภาชนะบรรจุส่ิงของ (ภาชนะบรรจุสินค้าเพ่ือการขนส่ง,
แท๊งค์บรรจุของเหลวเพื่อการขนส่ง) ซ่ึงท�ำหน้าที่เป็นสัญลักษณ์บ่งช้ีเพ่ือ
สนับสนุนการพิสจู นท์ ราบเกยี่ วกับอนั ตรายจาก คชรน.

l เอกสารประกอบการขนส่งและใบอนุญาตเกี่ยวกับ
โรงงาน เอกสารประกอบการขนสง่ ยงั ใหข้ อ้ มลู สำ� คญั เกย่ี วกบั ธรรมชาตขิ อง
วัตถุท่ดี ำ� เนินการขนสง่

l ประสาทสัมผัส ประสาทสัมผัสไม่ใช่เคร่ืองมือหลักที่จะ
นำ� มาใชอ้ ย่างแนน่ อน อยา่ งไรกต็ าม ขอ้ มูลเกีย่ วกับกลนิ่ ของกบั สาร รวมทงั้
ลักษณะที่ปรากฏ (สี), อากปั กิรยิ า และลกั ษณะอาการทีม่ ลี กั ษณะเดน่ ชัดท่ี
สามารถสงั เกตเหน็ ไดอ้ ยา่ งชัดเจน

ค-๒๔ การเฝา้ ตรวจ, การตรวจหา และการเกบ็ ตวั อยา่ งเปน็ เครอ่ื งมอื
ทีส่ ำ� คญั ทนี่ �ำมาใชเ้ พ่ือ .-

l ตรวจสอบระดับการใชย้ ุทธภณั ฑป์ ้องกนั ตนทเี่ หมาะสม
l ตรวจสอบขนาดและตำ� แหนง่ ทต่ี ง้ั ของเขตควบคมุ อนั ตราย
l พฒั นาขอ้ เสนอแนะและแนวทางเกย่ี วกบั การปฏบิ ตั เิ ชงิ ปอ้ งกนั
l ประเมนิ ผลอนั ตรายตอ่ สขุ ภาพทมี่ โี อกาสไดร้ บั สารอนั ตราย
l ตรวจสอบเมื่อเหตุการณ์ท่ีเกิดข้ึนมีความปลอดภัย และ
อนุญาตใหผ้ ้ทู ่เี คยอย่อู าศัยกลับเขา้ สถู่ นิ่ ที่อยู่เดิม
ค-๒๕ เทคนคิ การลาดตระเวนทนี่ ำ� มาใชใ้ นเขตอนั ตรายตอ้ งมกี าร
ประสานกับส่วนปฏิบัติการของที่บัญชาการเหตุการณ์ เพ่ือให้ม่ันใจว่าได้
บูรณาการ, ประสานสอดคลอ้ งกับยุทธศาสตรใ์ นระดบั ยทุ ธวิธี

292

การปฏบิ ตั ิการแกไ้ ขสถานการณ์
อันเนื่องมาจากเคมี ชีวะ รังสีและนวิ เคลียร์

ค-๒๖ ยุทธวิธี เทคนิค และระเบียบปฏิบัติที่เจาะจงส�ำหรับการ
ลาดตระเวนทางด้านเคมี ชีวะ และรังสี ไดก้ ล่าวไวใ้ นค่มู อื ATTP 3-11.37
Multiservice Tactics, Techniques, and Procedures for Nuclear,
Biological, and Chemical Reconnaissance and Surveillance และ
ขน้ึ อยกู่ บั เครอื่ งมอื ตรวจหาและการเฝา้ ตรวจทง้ั ของทางราชการและทมี่ ขี าย
ทว่ั ไปและหาไดง้ า่ ย คำ� แนะนำ� การใชต้ ามคมู่ อื อาจจำ� เปน็ ตอ้ งปรบั เปลยี่ นบา้ ง
เพอื่ ให้เหมาะกบั สถานการณก์ ารปฏบิ ัติการ

ค-๒๗ หน่วยตอบสนอง (ที่มียุทโธปกรณเ์ ฝ้าตรวจ) ใช้ยุทธศาสตร์
ในการเฝา้ ตรวจทค่ี ำ� นงึ ถึงความทา้ ทายในการปฏิบัตกิ าร ดังต่อไปน้ี

l การเลือกเครื่องมือเฝ้าตรวจท่ีเหมาะสม ทั้งนี้ข้ึนอยู่กับ
การใชว้ ตั ถุ คชรน./วตั ถอุ ตุ สาหกรรมอนั ตราย ทง้ั ทที่ ราบชนดิ และยงั ไมท่ ราบ
ชนดิ ยทุ โธปกรณเ์ ฝา้ ตรวจทก่ี ลา่ วถงึ นน้ั ควรมขี ดี ความสามารถในการตรวจ
หาลักษณะของอันตรายที่เกิดข้ึนได้, สามารถวัดปริมาณความเข้มข้นและ
สามารถน�ำไปใชใ้ นสภาพแวดลอ้ มในสนาม ณ บริเวณสถานที่เกดิ เหตไุ ด้

l ตรวจสอบสภาพความเป็นอันตรายท่ีมีอยู่ในบริเวณน้ัน
แม้เคร่ืองตรวจจะไม่ส่งสัญญาณบวกจากการมีสาร คชรน. ในบริเวณนั้น
ก็ไม่ได้หมายความว่าไม่มีสิ่งเปื้อนพิษอยู่ในบริเวณน้ัน ความเข้มข้นของสิ่ง
เปื้อนพิษอาจแปรเปล่ียนไปอันเนื่องมาจากกระแสลม, อุณหภูมิ, ความช้ืน
หรือสิ่งรบกวนซ่ึงอาจส่งผลกระทบต่อการเฝ้าตรวจได้ ในทางกลับกัน, ชุด
ปฏิบัติการเฝ้าตรวจตอ้ งไม่คิดวา่ มีอนั ตรายเพยี งอย่างเดยี วในบริเวณน้นั

l ก�ำหนดระดับการปฏิบตั ติ ามผลทไ่ี ด้จากการเฝ้าตรวจ

293

การปฏิบัตกิ ารแก้ไขสถานการณ์
อันเนื่องมาจากเคมี ชีวะ รงั สแี ละนิวเคลยี ร์

ค-๒๘ การปฏิบัติในการลาดตระเวนอาจมีการเก็บตัวอย่างเพื่อ
สนบั สนนุ กระบวนการตรวจพสิ จู นท์ ราบ กระบวนการเกบ็ ตวั อยา่ งทางทหาร
ปรากฏอยใู่ นคมู่ อื ATTP 3-11.37 Multiservice Tactics, Techniques,
and Procedures for Nuclear, Biological, and Chemical
Reconnaissance and Surveillance. อย่างไรก็ตาม หน่วยทหารท่ีท�ำ
หน้าท่ีตอบสนองควรคาดการณ์ถึงการใช้เทคนิคการเก็บตัวอย่างในบริเวณ
ทเี่ กดิ เหตุ คณุ คา่ ของตวั อยา่ งจะหมดไปทนั ทหี ากมกี ารใชร้ ะเบยี บการปฏบิ ตั ิ
ในการเก็บตัวอยา่ งไม่สอดคล้องต้องกนั
การเฝ้าระวงั (Surveillance)

ค-๒๙ การเฝ้าระวังทางการแพทย์และการเฝ้าระวังด้านสารชีวะ
มีบทบาทส�ำคัญในการสนับสนุนการประเมินสถานท่ีเกิดเหตุ การประเมิน
ภัยคุกคามย่อมมีผลต่อการเลือกใช้ยุทโธปกรณ์ในการเก็บตัวอย่าง และ/
หรอื การตรวจหาสำ� หรบั การเฝา้ ระวงั ดา้ นชวี ะ สำ� หรบั ยทุ ธวธิ ี เทคนคิ และ
ระเบียบปฏิบัติในการเฝ้าระวังด้านชีวะ สามารถศึกษาได้จากคู่มือ ATTP
3-11.37/MCWP 3-37.4/NTTP 3-11.29/AFTTP 3-2.44. ส่วนการเฝ้า
ระวงั ทางการแพทยด์ ำ� เนนิ การบนหลกั การอยา่ งตอ่ เนอื่ ง โดยทกี่ ารเฝา้ ระวงั
ทางการแพทยเ์ ปน็ ผลจากการเฝา้ ตรวจสถานภาพดา้ นสขุ ภาพของชดุ ปฏบิ ตั ิ
การตอบสนองเพ่ือแก้ไขสถานการณ์ (ดูรายละเอียดในคู่มือ FM 4-02.7/
MCRP 4-11.1F/NTTP 4-02.7/AFTTP 3-42.3 วธิ ปี ฏบิ ตั เิ กยี่ วกบั เวชกรรม
ปอ้ งกนั ของหนว่ ยทหาร ซง่ึ ใหร้ ายละเอยี ดเกย่ี วกบั การประเมนิ ความเสย่ี งตอ่
สขุ ภาพ รวมทงั้ การปฏบิ ตั กิ ารและการใหค้ ำ� แนะนำ� ภายในระบบทบ่ี ญั ชาการ
เหตกุ ารณ)์

294

การปฏบิ ัติการแก้ไขสถานการณ์
อนั เนื่องมาจากเคมี ชวี ะ รงั สแี ละนวิ เคลยี ร์

การพสิ จู น์ทราบ (Identification)
ค-๓๐ หนว่ ยทหารทใี่ หก้ ารสนบั สนนุ ในการตอบสนอง ใชข้ ดี ความ

สามารถดา้ นยทุ โธปกรณใ์ นอตั ราทเ่ี ปน็ ของทางราชการและทจี่ ดั หาเพม่ิ เตมิ
เพอื่ พสิ จู นท์ ราบสาร คชรน. ทกี่ อ่ ใหเ้ กดิ การเปอ้ื นพษิ ระดบั ความเชอ่ื มนั่ ควร
สอดคลอ้ งกับผลการตรวจพสิ ูจนท์ ราบ ทัง้ นีข้ ้ึนอยูก่ ับแหลง่ ก�ำเนิดอันตราย
ดว้ ย ตวั อยา่ งเชน่ เครอ่ื งมอื ตรวจหาสารชวี ะ (อปุ กรณเ์ ครอื่ งตรวจแบบมอื ถอื )
จะให้ผลการตรวจพิสูจน์ทราบในระดับมีความเป็นไปได้ (presumptive)
ซึ่งเป็นการบอกให้ทราบถึงความเชื่อม่ันในระดับท่ีสูงกว่า กระบวนการ
ตรวจพสิ จู นท์ ราบยงั มกี ารนำ� มาใชเ้ พอื่ ผลการวเิ คราะหแ์ ละพสิ จู นท์ ราบสาร
ตัวอยา่ งท่เี ก็บมาได้ในระหวา่ งขน้ั ตอนการลาดตระเวน

ค-๓๑ หน่วยทหารท่ีท�ำหน้าท่ีตอบสนองมีขีดความสามารถ แต่ยัง
มีข้อจ�ำกัดโดยให้การสนับสนุนการปฏิบัติ/หน่วยในบริเวณท่ีเกิดเหตุได้
พอสังเขปเท่านั้น ขีดความสามารถในการร้องขอการสนับสนุนทางด้าน
เทคนิคกลับไปหน่วยงานระดับชาติอาจน�ำมาใช้เพื่อสนับสนุนกระบวนการ
ตรวจพิสูจน์ทราบ

ค-๓๒ ขอ้ มลู ทชี่ ว่ ยในกระบวนการตรวจพสิ จู นท์ ราบอาจใชส้ นบั สนนุ
เพ่ือให้ค�ำแนะน�ำ รวมทั้งพันธกิจให้การช่วยเหลือและการตกลงใจในการ
บัญชาการท่ีเกิดเหตุ การวางแผนทำ� ให้มั่นใจว่ามีผู้เช่ียวชาญทางด้านเทคนิค
และมีหน่วยรองรับพร้อม ตามความจ�ำเป็น หากมีการเปื้อนพิษ คชรน. ใน
ลกั ษณะต่าง ๆ

ค-๓๓ ตราบเท่าที่จ�ำเป็น, หน่วยตอบสนองอาจต้องบรรจุหีบห่อ
ตวั อยา่ งและสง่ ผา่ นไปตามสายการคมุ้ ครองวตั ถพุ ยานไปยงั หนว่ ยรบั ทเี่ หมาะสม
กระบวนการตรวจพิสูจน์ทราบสามารถติดต่อได้โดยตรงกับงานการสนับสนุน
ทางทหารอน่ื ๆ (คุณลกั ษณะ, การใหค้ ำ� แนะน�ำ และการใหค้ วามช่วยเหลือ)
และให้ข้อมูลเกี่ยวกับภาพท่ีปรากฏออกมาอย่างมีมิติอย่างเต็มที่เพื่อเสนอแก่
ผ้บู ังคบั บัญชา

295

การปฏบิ ัติการแกไ้ ขสถานการณ์
อนั เน่ืองมาจากเคมี ชวี ะ รงั สีและนวิ เคลยี ร์

การให้คำ� แนะน�ำ (Advice)
ค-๓๔ หน่วยตอบสนองอาจจัดก�ำลังส่วนเพ่ิมเติม (ก�ำลังทหารโดย

เฉพาะกำ� ลงั กองหนนุ อาจไดร้ บั มอบหมายหนา้ ทพ่ี เิ ศษในหนว่ ยทหาร เพอื่ เตมิ
เตม็ ในตำ� แหนง่ ทข่ี าดแคลนหรอื ใหม้ คี วามชำ� นาญการเปน็ พเิ ศษ) ใหแ้ กส่ ว่ นแผน
และ/หรือส่วนปฏิบัติการของระบบบัญชาการเหตุการณ์ เพื่อให้ค�ำแนะน�ำ
ลักษณะเชิงเทคนิคในการตอบสนองการแก้ไขสถานการณ์อันเนื่องมาจาก
คชรน. ตัวอย่างเช่น ในระหว่างการปฏิบัติการตอบสนอง, ก�ำลังส่วนเพ่ิม
เตมิ อาจใหข้ อ้ เสนอแนะถงึ มาตรการอน่ื ๆ เชน่ ขดี ความสามารถ (ประเภทของ
หนว่ ย, ยทุ โธปกรณ์ และสง่ิ อปุ กรณ)์ ทต่ี ามมาทหี ลงั ซงึ่ จำ� เปน็ ตอ่ การสนบั สนนุ
มาตรการบรรเทาผลกระทบในบรเิ วณทเ่ี กดิ เหตุ ภายหลงั เหตกุ ารณ,์ ผบู้ งั คบั
บัญชาอาจให้ค�ำแนะน�ำถึงมาตรการอ่ืน ๆ เช่น การเตรียมแผนการเพ่ือ
เปล่ียนผ่าน ซ่ึงแผนน้ีจะช่วยสนับสนุนการผละออกจากการปฏิบัติการของ
หนว่ ยทหารเพอื่ ถอนกำ� ลงั กลบั สทู่ ต่ี งั้ ปกติ สำ� หรบั คำ� แนะนำ� อน่ื ๆ ทสี่ นบั สนนุ
การปฏิบัติหน้าที่อาจรวมไปถึงการปฏิบัติการร่วมกันหลายงาน เพื่อให้ความ
เชี่ยวชาญทางด้านเทคนิคและเป็นที่ปรึกษาให้แก่เจ้าหน้าที่ประจ�ำท้องถิ่น
ก�ำลังส่วนเพิ่มเติมอาจให้ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการด�ำเนินการท�ำลายล้างพิษ
ซ่ึงสามารถปรับเปล่ียนการปฏิบัติเพ่ือลดผลกระทบจากเหตุการณ์ให้เหลือ
นอ้ ยทสี่ ดุ

การใหค้ วามชว่ ยเหลอื (Assistance)
ค-๓๕ หน่วยปฏิบัติการตอบสนองให้การสนับสนุนแก่ผู้บัญชาการ

เหตกุ ารณ์ ดว้ ยขดี ความสามารถเพอ่ื สนบั สนนุ การปฏบิ ตั กิ ารแกไ้ ขสถานการณ์
การให้ความช่วยเหลือลักษณะนี้อาจเป็นการช่วยเหลือเจ้าหน้าที่ตอบสนอง

296

การปฏบิ ตั กิ ารแกไ้ ขสถานการณ์
อันเนื่องมาจากเคมี ชวี ะ รงั สแี ละนวิ เคลียร์

เหตฉุ กุ เฉิน เพอ่ื ค้นหาชอ่ งว่างด้านขีดความสามารถและเตรียมการร้องขอรบั
ความช่วยเหลือจากกระทรวงกลาโหม ความช่วยเหลือจากหน่วยตอบสนอง
เป็นการช่วยให้ผู้บัญชาการเหตุการณ์เห็นภาพการปฏิบัติการท่ัวไป (COP)
ในบริเวณที่เกิดเหตุ หน่วยตอบสนองอาจช่วยตรวจสอบวิธีการปรับเปล่ียน
ขีดความสามารถให้เหมาะสมกับความต้องการการปฏิบัติภารกิจคร้ังใหม่
เมอื่ มกี จิ ทไ่ี มไ่ ดเ้ ตรยี มการปอ้ งกนั ไวล้ ว่ งหนา้ เพม่ิ มากขน้ึ หนว่ ยทหารทที่ ำ� หนา้ ท่ี
ตอบสนองมขี ดี ความสามารถทหี่ ลากหลาย และมคี วามยดื หยนุ่ เพอื่ ตอบสนอง
ต่อความท้าทายใหม่ ๆ ไดเ้ ปน็ อย่างดี

ความปลอดภัยของสถานที่ (Site Safety)
ค-๓๖ หน่วยตอบสนองปรับข้อมูลท่ีน�ำเสนอต่อผู้บัญชาการ

เหตกุ ารณใ์ หเ้ ปน็ ปจั จบุ นั อยเู่ สมอ เครอื่ งมอื (เชน่ แผนความปลอดภยั ของสถานท)่ี
ควรปรับให้เป็นปัจจุบันตามวงรอบเพื่อให้มั่นใจว่าเกิดความปลอดภัยต่อเจ้า
หน้าท่ีตอบสนองและพลเรือน กิจหรืองานด้านความปลอดภัยของสถานท่ี
ซง่ึ เปน็ การปฏบิ ัติของเจา้ หนา้ ท่ีทางทหารท่ใี ห้สนับสนุน มีดงั น้ี

l การวิเคราะห์อันตรายในบริเวณที่เกิดเหตุ และด�ำเนิน
การวิเคราะหค์ วามเส่ยี งจากอนั ตรายเหลา่ นน้ั

l ด�ำรงรักษาและปรับแผนที่และภาพจ�ำลองสถานท่ีให้
เป็นปัจจุบัน

l ปรบั เขตควบคมุ สถานท่ี (เขตอนั ตราย, เขตเฝา้ ระวงั และ
เขตปลอดภยั ) ใหเ้ ป็นปจั จุบัน

l เฝ้าตรวจหาอันตรายในบริเวณพ้ืนท่ีปฏิบัติการท�ำลาย
ลา้ งพิษ

297

การปฏบิ ัติการแกไ้ ขสถานการณ์
อันเนอื่ งมาจากเคมี ชวี ะ รังสีและนิวเคลียร์

l ม่ันใจว่าผังเครือข่ายการสื่อสารบริเวณสถานท่ีเกิดเหตุ
ยังคงทนั สมยั และเป็นปจั จุบนั

l ปรบั ขอ้ มลู เกยี่ วกบั ตำ� แหนง่ ทต่ี งั้ ทบ่ี ญั ชาการเหตกุ ารณ์
หรอื ศูนย์บญั ชาการใหท้ ันสมยั

l ด�ำรงรักษาและปรับข้อมูลบนแผ่นบริวารเกี่ยวกับการ
เฝ้าตรวจและผลจากการเฝา้ ตรวจอันตรายใหท้ นั สมยั และเปน็ ปัจจบุ นั

กรอบการปฏิบัตงิ านในบรเิ วณสถานทเี่ กดิ เหตุ
(Incident Site Framework)

ค-๓๗ จากมมุ มองดา้ นยทุ ธวธิ ี กรอบการปฏบิ ตั งิ านในบรเิ วณสถานท่ี
เกิดเหตุอาจจ�ำแนก ออกเป็นกลุ่มงานย่อย ซ่ึงอาจรวมไปถึง (ไม่จ�ำกัดแต่
เฉพาะ) ในเรือ่ งต่อไปน้ี

l รับภาระการบัญชาการและก�ำหนดการควบคุมใน
บรเิ วณสถานที่เกิดเหตุ

l มั่นใจว่าหน่วยตอบสนองเข้าใกล้และวางต�ำแหน่งใน
ทเี่ กดิ เหตดุ ว้ ยความปลอดภัย

l ก�ำหนดให้มีพื้นท่ีพักรอเพ่ือควบคุมทรัพยากรที่เพิ่ง
เคล่อื นท่ีมาถึง

l กำ� หนดเขตควบคมุ อนั ตราย
l ประเมินความจ�ำเป็นในการปฏิบัติกรณีฉุกเฉิน (การกู้
ชพี ) และเรมิ่ ใชก้ ารปฏบิ ตั เิ พอื่ การปอ้ งกนั (อพยพหรอื เขา้ ทหี่ ลบภยั ในบรเิ วณ
ทเี่ กดิ เหต)ุ

298

การปฏบิ ัตกิ ารแก้ไขสถานการณ์
อันเนื่องมาจากเคมี ชีวะ รงั สีและนิวเคลยี ร์

การบังคบั บญั ชา (Command)
ค-๓๘ การปฏิบัติการแก้ไขสถานการณ์อันเนื่องมาจาก คชรน.

จ�ำเป็นต้องมีการบังคับบัญชาแบบรวมศูนย์ การบังคับบัญชาแบบรวมศูนย์
โดยทีจ่ ะ.-

l มอบหน้าท่ีความรับผิดชอบในการบังคับบัญชาให้แก่
บุคคลท่มี ีคณุ สมบัตจิ �ำเพาะ โดยอาศยั ระบบการกำ� หนดมาตรฐาน

l ม่ันใจว่าได้ก�ำหนดการบัญชาการด้วยความเข้มแข็ง, มี
การกำ� กับการและเห็นเป็นทีป่ ระจกั ษ์ได้อยา่ งรวดเร็วที่สดุ เทา่ ทีท่ �ำได้

l กำ� หนดกรอบการปฏบิ ตั ใิ นการจดั การ โดยทม่ี กี รอบของ
เป้าหมายและขอบเขตพนั ธกจิ ในการปฏบิ ตั ิการอยา่ งชัดเจน

ค-๓๙ ในฐานะทเี่ ปน็ สว่ นหนง่ึ ของโครงสรา้ งการบงั คบั บญั ชาแบบ
รวมศนู ย์ หนว่ ยตอบสนองตอ้ งไดร้ บั การแจง้ ใหท้ ราบถงึ โครงสรา้ งการบงั คบั
บัญชา และต้องทราบถึงต�ำแหน่งท่ีต้ังของท่ีบัญชาการเหตุการณ์ ส�ำหรับ
ผบู้ งั คบั บญั ชาทมี่ ปี ระสบการณอ์ าจตดั สนิ ใจเลกิ ขอ้ ไดเ้ ปรยี บของทบ่ี ญั ชาการ
เหตกุ ารณท์ อ่ี ยปู่ ระจำ� ทเี่ มอื่ มคี วามจำ� เปน็ ทผ่ี บู้ ญั ชาการเหตกุ ารณต์ อ้ งเขา้ ไป
อยใู่ นตำ� แหนง่ เขตหนา้ สดุ เพอื่ สงั่ การโดยตรงกบั ผปู้ ฏบิ ตั กิ ารตอบสนองเหตุ
ฉุกเฉิน ในแตล่ ะกรณ,ี ผู้บัญชาการเหตกุ ารณย์ งั คงต้องรกั ษาสถานภาพการ
บังคับบัญชาไว้ ผู้บัญชาการเหตุการณ์ต้องก�ำหนดพ้ืนท่ีพักรอในบริเวณท่ี
เข้าถึงได้ง่าย และแจ้งให้ก�ำลังพลและยุทโธปกรณ์ท่ีเพ่ิงมาถึงได้ทราบถึง
ตำ� แหนง่ ทตี่ ั้งของพน้ื ท่พี ักรอ

299

การปฏิบตั ิการแกไ้ ขสถานการณ์
อนั เน่ืองมาจากเคมี ชีวะ รังสีและนวิ เคลยี ร์

การเข้าหาและวางต�ำแหนง่ ในที่เกิดเหตุ
(Approach and Positioning)

ค-๔๐ ผตู้ อบสนองเหตเุ คลอื่ นทเี่ ขา้ หาและวางตำ� แหนง่ ในทเ่ี กดิ เหตุ
โดยใหม้ รี ะยะปลอดภยั ซง่ึ สำ� คญั ตอ่ การจดั การเหตกุ ารณใ์ นภาพรวม ตวั อยา่ ง
เชน่ หากผตู้ อบสนองเหตเุ กดิ การเปอ้ื นพษิ แผนการปฏบิ ตั จิ ะเปลย่ี นจากการ
ปอ้ งกนั ตอ่ สาธารณะไปเปน็ การกชู้ พี และทำ� ลายลา้ งพษิ ผตู้ อบสนองเหตแุ ทน

ค-๔๑ หากเป็นไปได้ ให้ผู้ตอบสนองเหตุฉุกเฉินเคล่ือนท่ีเข้าหา
ที่เกิดเหตใุ นทศิ ทางลงจากเนินในทิศทางเหนอื ลม ผตู้ อบสนองเหตคุ วรมอง
หาสง่ิ ทกี่ อ่ ใหเ้ กดิ การเปอ้ื นพษิ ในทางกายภาพ หลกี เลย่ี งพนื้ ทเี่ ปยี ก, บรเิ วณ
กลมุ่ หมอกไอและบรเิ วณทมี่ วี สั ดตุ กหลน่ สภาพแวดลอ้ มในบรเิ วณทเ่ี กดิ เหตุ
อาจเปล่ียนแปลงไปได้อย่างรวดเร็ว ผู้บัญชาการเหตุการณ์ต้องไม่อนุญาต
ให้เข้าไปวางต�ำแหน่งในบริเวณใกล้กับท่ีเกิดเหตุจนกว่าจะได้ด�ำเนินการ
ประเมนิ ใหเ้ สร็จสิน้ สมบรู ณ์และเหมาะสม

พนื้ ที่พักรอ (Staging Area)
ค-๔๒ พื้นที่พักรอเป็นบริเวณท่ีก�ำหนดขึ้นเพื่อให้ทรัพยากร (ก�ำลัง

พลและยุทโธปกรณ์) ส�ำหรับตอบสนองเหตุฉุกเฉินเข้าไปพักรอจนกว่าจะถูก
เรียกใช้ในเขตอันตราย การพักรอเป็นหน้าที่ของส่วนปฏิบัติการ เจ้าหน้าท่ี
ประจ�ำพื้นที่พักรอต้องรับผิดชอบต่อทุกหน่วยตอบสนองเหตุฉุกเฉินท่ีเพ่ิง
เคลื่อนท่ีมาถึง การจ่ายงานส�ำหรับทรัพยากรเพื่อตอบสนองเหตุฉุกเฉินเป็น
ไปตามการร้องขอของผู้บัญชาการเหตุการณ์ และหากจ�ำเป็นอาจร้องขอ
ทรัพยากรตอบสนองเหตุฉุกเฉินเพมิ่ เติม

300

การปฏบิ ตั กิ ารแก้ไขสถานการณ์
อนั เนอ่ื งมาจากเคมี ชีวะ รังสแี ละนวิ เคลียร์

ค-๔๓ พนื้ ทพ่ี กั รอในเชงิ อดุ มคตคิ วรเปน็ บรเิ วณทอ่ี ยใู่ กลม้ ากพอกบั
ทเี่ กดิ เหตุ เพอื่ ลดระยะเวลาการตอบสนองเหตลุ งอยา่ งมนี ยั สำ� คญั และยงั ไกล
มากพอเพ่ือให้หน่วยที่มีความคล่องแคล่วสูงสามารถเข้าตอบสนองเหตุด้วย
ความรวดเร็ว การพักรอที่มีประสิทธิภาพเมื่อผู้บัญชาการเหตุการณ์ตีความ
ว่าต้องการทรัพยากรตอบสนองเหตุฉุกเฉินเพ่ิมเติม และสั่งให้ชุดปฏิบัติการ
ตอบสนองเข้าไปยงั พื้นทท่ี ี่ก�ำหนดไว้ขน้ั ตน้ ภายในเวลา ๓ นาที จากทเ่ี ริ่มเกดิ
เหตุการณ์

ค-๔๔ พ้ืนที่พักรอควรมีการระบุด้วยสัญลักษณ์, ธงรหัสสีหรือ
แสง หรือวิธีการอ่ืนใดท่ีเหมาะสม เพื่อสามารถสังเกตเห็นได้อย่างชัดเจน
ตำ� แหนง่ ทแ่ี นน่ อนของพนื้ ทพ่ี กั รอขน้ึ อยกู่ บั สภาพของลมทพี่ ดั อยใู่ นขณะนน้ั
รวมทง้ั ธรรมชาติของเหตฉุ ุกเฉินดว้ ย

ค-๔๕ ส�ำหรับเหตุการณ์ คชรน. ขนาดใหญ่ อาจต้องน�ำเอา
ทรพั ยากรจำ� นวนมากเขา้ ไปในบรเิ วณทเี่ กดิ เหตุ ซงึ่ อาจมคี วามจำ� เปน็ ตอ้ งใช้
ทรัพยากรเหล่านั้นในแต่ละห้วงเวลาที่แตกต่างกันตลอดห้วงเวลาท่ีเกิดเหตุ
ฉกุ เฉนิ หากทรพั ยากรไมม่ คี วามจำ� เปน็ ในบางหว้ งเวลาผบู้ ญั ชาการเหตกุ ารณ์
อาจก�ำหนดให้อยู่ในพ้นื ที่พกั รอหลกั และพื้นท่พี ักรอสำ� รองกไ็ ด้

การกน้ั เขตและปิดล้อมทเ่ี กดิ เหตุ (Isolation and Perimeter)
ค-๔๖ การก้ันเขตพื้นท่ีอันตรายและการก�ำหนดการปิดล้อมเป็น

ข้อพิจารณาทางยุทธวิธีล�ำดับแรก ๒ เรื่อง ท่ีต้องปฏิบัติส�ำหรับการปฏิบัติ
การแก้ไขสถานการณ์อันเน่อื งมาจาก คชรน.

301

การปฏบิ ัตกิ ารแกไ้ ขสถานการณ์
อันเน่ืองมาจากเคมี ชวี ะ รังสแี ละนิวเคลียร์

ค-๔๗ เปา้ หมายแรกสำ� หรบั การกน้ั เขตภายหลงั จากทม่ี กี ารกชู้ พี แลว้
คอื การจำ� กดั จำ� นวนพลเรอื นและเจา้ หนา้ ทตี่ อบสนองเหตไุ มใ่ หไ้ ดร้ บั อนั ตราย
จากสาร คชรน. ทเ่ี กดิ ขน้ึ อยา่ งทนั ทที นั ใด ดว้ ยวธิ นี จี้ ะเรม่ิ จากการตรวจพสิ จู น์
ทราบและกำ� หนดการกน้ั เขต เมอ่ื ตอ้ งเผชญิ กบั เหตกุ ารณท์ อี่ ยภู่ ายใน สง่ิ ปลกู
สรา้ งบรเิ วณกนั้ เขตทด่ี ที สี่ ดุ คอื ตรงประตใู หญท่ เี่ ปน็ ทางเขา้ สอู่ าคาร เมอ่ื มกี ารรกั ษา
ความปลอดภยั ทป่ี ระตทู างเขา้ แลว้ จะปฏเิ สธไมใ่ หก้ ำ� ลงั พลทไี่ มไ่ ดร้ บั อนญุ าต
ผา่ นเขา้ ไป ชดุ ปฏบิ ตั กิ ารตอบสนองอาจเรมิ่ กน้ั เขตดา้ นเหนอื หรอื ดา้ นใตข้ อง
แหล่งอันตรายก็ได้ และสวมใส่เครื่องแต่งกายป้องกันและใช้ยุทธภัณฑ์
ปอ้ งกนั ท่ีเหมาะสม

ค-๔๘ ประยุกต์ใช้แนวความคิดลักษณะน้ีกับเหตุการณ์ท่ีเกิดขึ้น
ภายนอกอาคาร อนั ดบั แรกตอ้ งกน้ั เขตตรงบรเิ วณจดุ ทางเขา้ แลว้ กนั้ เขตและ
ปดิ ลอ้ มรอบแหลง่ อนั ตราย เรม่ิ ควบคมุ ตรงบรเิ วณสแ่ี ยก, ทางเบยี่ งเขา้ /ออก
ถนน,ทางคขู่ นานกบั เสน้ ทางหลกั หรอื เสน้ ทางอน่ื ๆทม่ี งุ่ ไปยงั ทเ่ี กดิ เหตุณจดุ น้ี
ชุดปฏิบัติการลาดตระเวนอาจเร่มิ การประเมนิ ลักษณะอันตราย

ค-๔๙ ผู้บัญชาการเหตุการณ์ควรมอบหมายให้มีการก้ันเขต
และปิดล้อมที่เกิดเหตุโดยเร็วท่ีสุดเท่าท่ีจะท�ำได้ ก�ำลังพลฝ่ายรักษา
ความปลอดภัยท่ีมีส่วนเก่ียวข้องกับการปิดล้อมที่เกิดเหตุซึ่งต้องทราบ
ถึงลักษณะของอันตรายที่อาจเกิดข้ึนและความเสี่ยงท่ีจะปรากฏข้ึน หาก
มีความเป็นไปได้ท่ีเจ้าหน้าท่ีผู้ปฏิบัติงานอาจได้รับสารอันตรายตามการ
ปิดล้อมพ้ืนที่ท่ีขยายเขตมากข้ึน เจ้าหน้าท่ีเหล่าน้ันต้องได้รับยุทโธปกรณ์
ด้านความปลอดภัยทีเ่ หมาะสม และทราบถึงทศิ ทางเป็นการเฉพาะในกรณี
ทต่ี อ้ งเคลือ่ นยา้ ย

302

การปฏบิ ตั กิ ารแก้ไขสถานการณ์
อนั เนื่องมาจากเคมี ชวี ะ รังสีและนวิ เคลียร์

การปฏบิ ตั ิเชงิ ปอ้ งกัน (Protective Actions)
ค-๕๐ การปฏบิ ตั เิ ชงิ ปอ้ งกนั ในขน้ั ตน้ (การเขา้ ทหี่ ลบภยั ในทเ่ี กดิ เหต,ุ

การเคลื่อนย้าย) เป็นกลยุทธ์ทางยุทธวิธีของผู้บัญชาการเหตุการณ์เพื่อ
ปกป้องประชาชนทั่วไปจากวัสดุ คชรน. กลยุทธ์ทางยุทธวิธีน้ีได้ถูกน�ำมา
ใช้หลังจากท่ีผู้บัญชาการเหตุการณ์ได้ด�ำเนินการปิดล้อมท่ีเกิดเหตุ และได้
ก�ำหนดเขตควบคุมอันตรายส�ำหรับผู้ตอบสนองเหตฉุ กุ เฉนิ เรยี บรอ้ ยแลว้

ค-๕๑ การแสวงข้อตกลงใจได้ใช้การผสมผสานจากปัจจัยต่าง ๆ
เพอ่ื ตรวจสอบการปฏบิ ตั เิ ชงิ ปอ้ งกนั รวมไปถงึ ขนาดและธรรมชาตขิ องการแพร่
กระจาย, ลกั ษณะทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั วตั ถอุ นั ตราย, สภาพอากาศ, ประเภทของ
สิ่งปลูกสร้าง และสภาพโครงสร้างที่มีผลต่อการไหลเวียนของอากาศ
(ดูรายละเอียดเพิ่มเติมเก่ียวกับค�ำแนะน�ำในการอพยพและการเข้าท่ีหลบภัย
ในทเี่ กดิ เหตจุ ากคมู่ อื FM 3-11.4/MCWP 3-37.2/NTTP 3-11.27/AFTTP (I)
3-2.46 and TM 3-11.42/MCWP 3-38.1/NTTP 3-11.36/AFTTP 3-2.83)

เขตควบคุมอนั ตราย (Hazard Control Zones)
ค-๕๒ เมอื่ มกี ารรกั ษาความปลอดภยั แนวปดิ ลอ้ มทเ่ี กดิ เหตใุ นขนั้

ตน้ แลว้ ผบู้ ญั ชาการเหตกุ ารณอ์ าจกำ� หนดเขตควบคมุ อนั ตราย ผบู้ ญั ชาการ
เหตกุ ารณไ์ ดแ้ บง่ พนื้ ทอี่ อกเปน็ ๓ เขต ทแ่ี ตกตา่ งกนั อยา่ งชดั เจน โดยทเี่ รม่ิ จาก
บรเิ วณทเี่ กดิ เหตแุ ละดำ� เนนิ การในทศิ ทางออกไปยงั ขอบเขตทป่ี ดิ ลอ้ มพน้ื ที่ เขต
ควบคมุ อนั ตรายกำ� หนดจากเขตทม่ี อี นั ตรายมากทส่ี ดุ ไปหาเขตทมี่ อี นั ตรายนอ้ ย
ทส่ี ดุ แบง่ ออกเปน็ เขตอนั ตราย (hot zone), เขตเฝา้ ระวงั (warm zone) และ
เขตปลอดภยั (cold zone)

303

การปฏบิ ัติการแก้ไขสถานการณ์
อันเนือ่ งมาจากเคมี ชวี ะ รงั สีและนิวเคลยี ร์

ค-๕๓ เปา้ ประสงคห์ ลกั ในการกำ� หนดเขตควบคมุ อนั ตรายภายใน
พนื้ ทที่ ถ่ี กู ปดิ ลอ้ ม คอื กำ� หนดระดบั การควบคมุ ไวส้ งู สดุ และเปน็ การรบั ผดิ ชอบ
ตอ่ กำ� ลงั พลผตู้ อบสนองเหตทุ ป่ี ฏบิ ตั งิ านในทเ่ี กดิ เหตุ การกำ� หนดเขตเพอื่ ให้
มนั่ ใจวา่ ผตู้ อบสนองเหตจุ ะไมข่ า้ มไปสพู่ นื้ ทเี่ ปอ้ื นพษิ โดยไมต่ ง้ั ใจ หรอื พาตนเอง
ไปอยใู่ นบรเิ วณทมี่ ภี ยั คกุ คามทเ่ี กดิ ขนึ้ ทนั ทที นั ใดจากการระเบดิ หรอื การเคลอ่ื น
ยา้ ยไปสบู่ รเิ วณทมี่ กี ลมุ่ หมอกไอ

ค-๕๔ ตามกฎแลว้ ทบี่ ญั ชาการเหตกุ ารณภ์ าคสนามและกำ� ลงั พล
สว่ นสนบั สนนุ มกั อยใู่ นบรเิ วณเขตปลอดภยั กำ� ลงั พลทป่ี ฏบิ ตั กิ ารฉกุ เฉนิ เพอื่
สนบั สนนุ ชดุ ปฏบิ ตั กิ ารดา้ นวตั ถุ คชรน. อนั ตราย มกั มที ตี่ งั้ อยใู่ นเขตปลอดภยั
และเขตเฝา้ ระวงั ชดุ ปฏบิ ตั กิ ารทเี่ ขา้ ไปในทเี่ กดิ เหตจุ ะเขา้ ไปอยใู่ นเขตอนั ตราย
เทา่ ทจ่ี ำ� เปน็

ค-๕๕ เขตควบคมุ อนั ตรายควรมกี ารทำ� เครอื่ งหมายในเชงิ กายภาพ
และแสดงอยู่ในผังการควบคุมบังคับบัญชาของผู้บัญชาการเหตุการณ์ เขต
อันตรายอาจแสดงด้วยการใช้แถบรหัสสีท่ีเด่นชัด หรือใช้กรวยจราจรหรือ
แท่งเปล่งแสงสว่าง ส�ำหรับสถานการณ์ที่เกิดข้ึนนอกอาคาร เขตควบคุม
อันตรายอาจก�ำหนดข้ึนโดยใช้จุดอ้างอิงทางภูมิศาสตร์ที่ส�ำคัญ (ก�ำแพงขวาง
ก้ันรถถัง, แนวรั้ว, ช่ือถนน) พ้ืนท่ีทางภูมิศาสตร์ควรมีการส่ือสารกันได้ด้วย
การใชเ้ สยี งผา่ นทางวทิ ยสุ อ่ื สาร หรอื มกี ารแถลงสรปุ ดว้ ยวาจาระหวา่ งผบู้ ญั ชาการ
เหตกุ ารณก์ บั เจา้ หนา้ ทขี่ องสว่ นตา่ ง ๆ หากอนั ตรายเกดิ ขน้ึ ภายในขอบเขตของ
อาคาร เขตควบคมุ อนั ตรายอาจกำ� หนดขึ้นภายในอาคารนน้ั กไ็ ด้

304

การปฏิบัติการแก้ไขสถานการณ์
อันเนือ่ งมาจากเคมี ชวี ะ รงั สีและนิวเคลยี ร์

เขตอันตราย (Hot Zone)
ค-๕๖ เขตอนั ตรายเปน็ เขตทยี่ งั มอี นั ตรายทอ่ี าจกอ่ ใหเ้ กดิ ผลกระทบ

อยา่ งรนุ แรงตอ่ กำ� ลงั พลทไ่ี มม่ รี ะดบั การปอ้ งกนั ตนทเ่ี หมาะสม กำ� ลงั พลเหลา่ นน้ั
ควรรบี เคลอื่ นทอ่ี อกหรอื เขา้ ทห่ี ลบภยั ในทเ่ี กดิ เหตอุ ยา่ งเรง่ ดว่ นทงั้ นขี้ นึ้ อยกู่ บั
สถานการณ์ ระยะการกั้นเขตข้ันต้นสามารถค้นหาได้จากคู่มือ Emergency
Response Guidebook (คมู่ อื ระงบั ภยั เบอื้ งตน้ ) ซง่ึ เปน็ ระยะทางในขนั้ ตน้ ทป่ี ดิ
ก้นั ท่เี กิดเหตุเพื่อควบคมุ อันตรายและปกป้องกำ� ลงั พล ขนาดของการปดิ ลอ้ ม
ทเ่ี กดิ เหตขุ น้ั ตน้ มกั ขนึ้ อยกู่ บั ลกั ษณะของอนั ตราย, สภาพอากาศ และผลกระทบ
จากพนื้ ที่ เขตที่เร่มิ ปฏบิ ตั ใิ นเชงิ ป้องกนั ก็สามารถหาไดจ้ ากคมู่ ือ Emergency
Response Guidebook ได้เชน่ กนั ซึ่งเป็นบริเวณทีอ่ าจมอี ันตรายในทศิ ทาง
ใต้ลม ท้ังน้ีก็ข้ึนอยู่กับกับสภาพอากาศและภูมิประเทศในบริเวณที่เกิดเหตุ
การปดิ ลอ้ มทเ่ี กดิ เหตขุ นั้ ตน้ และเขตทเ่ี รมิ่ ปฏบิ ตั ใิ นเชงิ ปอ้ งกนั ไดร้ วมอยใู่ นเขต
อนั ตราย ซงึ่ เปน็ เขตกนั ชนเพม่ิ เตมิ เพอ่ื กน้ั อนั ตรายทอี่ าจเกดิ ขนึ้ กอ่ นทจ่ี ะผา่ น
เข้าไปยงั เขตเฝา้ ระวัง

เขตเฝา้ ระวงั (Warm Zone)
ค-๕๗ เขตเฝา้ ระวงั (บางครง้ั อาจหมายถงึ เขตทำ� ลายลา้ งพษิ ) เปน็ พนื้ ที่

ทอี่ ยลู่ อ้ มรอบเขตอนั ตราย การลดการเปอ้ื นพษิ และการปฏบิ ตั กิ ารทำ� ลายลา้ งพษิ
มกั ดำ� เนนิ การในเขตน้ี เพอื่ จำ� กดั การแพรก่ ระจายของการเปอ้ื นพษิ ไมใ่ หเ้ ขา้ ไปสู่
เขตปลอดภยั (ดใู นผนวก ง เปน็ รายละเอยี ดเกย่ี วกบั เขตเฝา้ ระวงั )

305

การปฏบิ ตั กิ ารแก้ไขสถานการณ์
อนั เน่อื งมาจากเคมี ชวี ะ รังสีและนิวเคลียร์

เขตปลอดภยั (Cold Zone)
ค-๕๘ เขตปลอดภยั (ยังอาจหมายถึงเขตสนับสนุนดว้ ย) เป็นพน้ื ที่

ทอี่ ยลู่ อ้ มรอบเขตเฝา้ ระวงั และเขตอนั ตราย ซงึ่ เปน็ บรเิ วณทม่ี กี ารประสานการ
ปฏบิ ตั เิ พอ่ื การสนบั สนนุ เหตกุ ารณ์ กำ� ลงั พลทอี่ ยใู่ นเขตปลอดภยั ไมจ่ ำ� เปน็ ตอ้ ง
สวมใส่ยทุ ธภณั ฑป์ ้องกันตน แต่ก็ต้องมเี ครือ่ งยทุ ธภณั ฑป์ อ้ งกันตนไวก้ บั ตวั ใน
กรณีที่เกิดการเปลีย่ นแปลงของสภาพอากาศอยา่ งทันทีทนั ใด

ชอ่ งเส้นทางการท�ำลายล้างพษิ (Decontamination Corridor)
ค-๕๙ ชอ่ งเสน้ ทางการทำ� ลายลา้ งพษิ ถกู จดั ตงั้ ขน้ึ ในเขตเฝา้ ระวงั เพอ่ื

ใหก้ ารสนบั สนนุ การทำ� ลายลา้ งพษิ และควบคมุ การแพรก่ ระจายของการเปอ้ื นพษิ
อาจจัดต้ังช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษในบริเวณที่เกิดเหตุข้ึนหลายเส้น
ทางก็ได้ ช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษได้จัดตั้งขึ้นในพ้ืนท่ีท่ีไม่เปื้อนพิษแต่
อยู่นอกเขตซึ่งติดต่อกับเขตอันตรายท่ีเปื้อนพิษ เมื่อก�ำลังพลท่ีเปื้อนพิษผ่าน
ได้โดยด�ำเนินตามกระบวนการผ่านช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษ การผ่าน
เข้าสู่ช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษต้องถูกควบคุม เพ่ือกีดกันก�ำลังพลท่ีไม่มี
การปอ้ งกนั ผา่ นเขา้ ไปได้ (ศกึ ษารายละเอยี ดเพม่ิ เตมิ ไดใ้ นบทท่ี ๕ และ ผนวก ง)
การสนับสนนุ บริการสุขภาพ (Health Service Support)

ค-๖๐ การให้การสนับสนุนบริการสุขภาพในระหว่างขั้นการตอบ
สนองการปฏิบตั กิ ารแกไ้ ขสถานการณ์อันเนือ่ งมาจาก คชรน. ได้รวมขอบเขต
งานไวใ้ นหลาย ๆ สว่ นรายการตรวจสอบทไี่ ดแ้ สดงไวใ้ นตารางที่ ค-๕ เปน็ การ
ให้ข้อมลู เพือ่ ชว่ ยในการปฏิบัติการตอบสนองการสนับสนุนบรกิ ารสุขภาพ

306

การปฏิบตั กิ ารแกไ้ ขสถานการณ์
อันเนอื่ งมาจากเคมี ชีวะ รงั สีและนวิ เคลยี ร์

สตุขารภาางพที่ ค-๕ รายการตรวจสอบเพื่อการปฏิบัติการสนับสนุนบริการ

การสนบั สนนุ ทางการแพทย์
 จดั ใหม้ ีการสนบั สนนุ ทางการแพทยส์ ำ�หรับประชาชนท่ีมีข้อจำ�กดั ในการเคลือ่ น

ย้ายหรือรับประกันเพื่อทรงสภาพ
 จัดใหม้ ีการบริการทางการแพทยฉ์ กุ เฉิน ตามความจำ�เปน็
 จัดให้มกี ารจัดการความเครียด ตามความจำ�เป็น
 จัดใหม้ กี ารสนับสนุนด้านเวชกรรมปอ้ งกัน ตามความต้องการ

การบริการหอ้ งปฏิบัติการ
 ให้การยืนยนั ผลการตรวจพสิ ูจนท์ ราบสารตัวอยา่ ง
 ให้การตรวจพสิ จู น์ทราบสารตัวอย่างในระดับยืนยันถูกตอ้ งแนน่ อน

การรอ้ งขอรับการสนับสนนุ ทางการแพทย์กลบั ไปยังเขตภายใน
 จัดตง้ั เครอื ขา่ ยการส่ือสารกลับไปยังเขตภายในกบั กองบัญชาการทหารเหลา่

แพทย,์ สถาบันวจิ ัยแพทยท์ หารสำ�หรบั การป้องกันอาวธุ เคม,ี สถาบันวจิ ัยแพทย์
ทหารกองทพั บกสำ�หรับโรคติดเชอื้ , สถาบนั วิจัยทางดา้ นรงั สีทางทหาร, ศนู ย์
ควบคุมและป้องกนั โรค และศูนย์ส่งเสริมสุขภาพและเวชกรรมปอ้ งกันของ
กองทพั บก เพอ่ื ขอความช่วยเหลือทางด้านเทคนิค หากจำ�เป็น
 สงั่ ให้ชุดปฏิบตั ิการตอบสนองท่มี ีความชำ�นาญทางการแพทยเ์ ขา้ ประจำ�การ
 ใช้ข้อมูลการเฝ้าระวงั ทางการแพทยจ์ ากพ้ืนทเ่ี พ่ือชว่ ยในการวนิ ิจฉยั และ
วางแผนสำ�หรบั ประชาชนทอ่ี าจได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์ด้าน คชรน.

307

การปฏบิ ัติการแกไ้ ขสถานการณ์
อนั เนื่องมาจากเคมี ชีวะ รงั สีและนวิ เคลยี ร์

ตสุขารภาางพท่ี(ตคอ่-๕) รายการตรวจสอบเพื่อการปฏิบัติการสนับสนุนบริการ

การควบคมุ บงั คับบญั ชา
 จัดการควบคมุ บังคบั บัญชาหนว่ ยหรือเจ้าหนา้ ทตี่ อบสนองเหตทุ างการแพทย์
 จดั คำ�แนะนำ�ในการสอ่ื สารใหแ้ ก่หน่วยหรอื เจ้าหน้าท่ีตอบสนองทางการแพทย์
 จดั ใหม้ ีการสมทบหนว่ ยหรอื เจา้ หนา้ ท่ีทางการแพทย์ไปยงั พื้นท่ีตอบสนองท่ีได้

กำ�หนดไว้
 ประสานการปฏิบัตกิ ารตอบสนองของกระทรวงกลาโหมกบั ทีบ่ ัญชาการ

เหตกุ ารณ์ และกับหน่วยงานตอบสนองเหตุในระดบั ทอ้ งถิน่ , ระดบั รัฐ, ระดบั
ชาติ และหน่วยงานของชาตเิ จา้ บ้าน
 จัดให้มีท่ตี ัง้ สำ�หรับการรกั ษาพยาบาลสำ�รอง ตามความจำ�เป็น

การบริการทางด้านเวชกรรมป้องกัน
 ดำ�เนนิ การประเมินความลอ่ แหลมด้านอันตรายต่อสุขภาพ และปรบั ผลการ

ประเมนิ ใหท้ นั สมยั ทกุ วนั หรอื บอ่ ย ๆ ตามความตอ้ งการ เพ่ือรักษาสถานภาพ
การประเมนิ ความลอ่ แหลมในขณะน้ัน
 ดำ�เนินการเฝา้ ระวงั ทางการแพทย์อย่างตอ่ เน่ือง รายงานข้อมลู การเฝา้ ระวงั
ทางการแพทย์หากมีพฒั นาการทเ่ี ปลย่ี นแปลงไป
 ดำ�เนินการเฝา้ ตรวจหาอนั ตรายสำ�หรบั หนว่ ย, เจา้ หน้าท่ี และประชาชนทถ่ี ูก
จำ�กัดในการเคล่อื นยา้ ย หรอื มีการรับประกันเพ่อื ทรงสภาพ
 ดำ�รงการปฏิบัตกิ ารเฝา้ ระวังดา้ นอาชวี อนามัยของผปู้ ฏิบตั งิ าน
 เฝ้าตรวจหาอนั ตรายตามแหล่งนํ้าใช้ ดำ�เนนิ การเก็บตัวอย่างนาํ้ ตามความ
จำ�เปน็
 เฝ้าตรวจหาอนั ตรายในการประกอบอาหาร ให้ขอ้ เสนอแนะ ตามความจำ�เป็น
 เฝา้ ตรวจหาอันตรายในการปฏบิ ตั กิ ารเข้าท่หี ลบภัยในท่เี กดิ เหตุ
 ใหข้ ้อเสนอแนะสำ�หรับการปฏิบัติที่ถกู ตอ้ งเกย่ี วกับอันตรายตอ่ สขุ ภาพ

308

การปฏิบตั กิ ารแกไ้ ขสถานการณ์
อนั เนือ่ งมาจากเคมี ชีวะ รงั สีและนิวเคลียร์

สตขุารภาางพท่ี(ตคอ่ -๕) รายการตรวจสอบเพ่ือการปฏิบัติการสนับสนุนบริการ

การบรกิ ารดา้ นสัตวแพทย์
 เฝา้ ตรวจสอบผลติ ภัณฑ์อาหารเพ่อื รกั ษามาตรฐานอาหารปลอดภัย
 ให้คำ�แนะนำ�เกี่ยวกับการจดั การการส่งกำ�ลงั ผลิตภัณฑ์อาหาร
 ให้คำ�แนะนำ�เกี่ยวกบั การเคลือ่ นยา้ ยรายการอาหารที่ไม่ปลอดภัย
 ให้การดแู ลรกั ษาสัตวส์ ำ�หรับสตั วท์ ร่ี ัฐบาลเปน็ เจา้ ของ
 ให้การดแู ลรกั ษาและจดั การสตั ว์ภายในประเทศ
 ให้การดูแลรกั ษาสตั ว์สำ�หรบั สตั วท์ อี่ ยูภ่ ายในประเทศเทา่ ท่ีมขี ีดความสามารถ
 ให้คำ�แนะนำ�เก่ยี วกับผลิตภณั ฑอ์ าหารภายในประเทศรวมท้ังการส่งกำ�ลังอาหาร

การควบคมุ ความเครียดจากการปฏบิ ตั กิ ารรบ/สุขภาพเชงิ พฤตกิ รรม
 ดำ�เนนิ การสนบั สนุนการจดั การความเครยี ดสำ�หรบั ชุดปฏบิ ัตกิ ารตอบสนอง
 ให้คำ�แนะนำ�ในการจดั การความเครยี ดสำ�หรับประชาชนในทอ้ งถิน่
 ดำ�เนินการสนับสนุนการจดั การความเครียดสำ�หรบั ประชาชนในท้องถน่ิ ดว้ ยขดี

ความสามารถของเจา้ หนา้ ท่ี
การสง่ กำ�ลังบำ�รุงด้านการบริการสุขภาพ

 ใหก้ ารสนับสนุนสิง่ อุปกรณส์ ายแพทยใ์ หแ้ กห่ น่วยและเจา้ หนา้ ท่ตี อบสนอง
 รกั ษาความสมั พนั ธ์กบั ผู้คา้ รายใหญเ่ พือ่ ให้ม่นั ใจว่าเวชภณั ฑท์ ่ีจำ�เปน็ ได้ถูกจัดส่ง

ไดท้ นั เวลาในลักษณะท่ียังคงรกั ษาปรมิ าณเวชภัณฑ์ได้ตรงตามความตอ้ งการ
 ให้การสนบั สนนุ ชิ้นสว่ นซ่อมสำ�หรับยทุ โธปกรณ์สายแพทย์
 ใหค้ วามช่วยเหลือหนว่ ยและเจ้าหนา้ ทีต่ อบสนองในการกำ�หนดยทุ โธปกรณ์และ

ส่งิ อปุ กรณส์ ายแพทย์ทดแทน ตามความจำ�เปน็

309

การปฏบิ ัตกิ ารแก้ไขสถานการณ์
อนั เน่ืองมาจากเคมี ชีวะ รังสแี ละนวิ เคลียร์

สตุขารภาางพท่ี(ตค่อ-๕) รายการตรวจสอบเพ่ือการปฏิบัติการสนับสนุนบริการ

ผตู้ อบสนองเหตเุ ปน็ รายแรก

 มั่นใจวา่ มกี ารประยกุ ต์ใช้มาตรการป้องกนั เป็นบคุ คลในบรเิ วณทีเ่ กดิ เหตุ

 จดั ให้มกี ารบรกิ ารทางการแพทยฉ์ ุกเฉิน

 ชว่ ยในการปฏบิ ตั กิ ารกชู้ พี ผทู้ ่ีได้รบั บาดเจ็บ

 รอ้ งขอความชว่ ยเหลอื ทางการแพทย์ ตามความจำ�เปน็

อธบิ ายศพั ท์

C2 command and control (การควบคมุ บงั คบั บญั ชา)
CBRN chemical, biological, radiological, and nuclear (เคมี ชีวะ
EMT รังสีและนวิ เคลยี ร)์
PVNTMED emergency medical treatment (การบรกิ ารทางการแพทย์
ฉุกเฉิน)
preventive medicine (เวชกรรมปอ้ งกนั )

การบริการห้องปฏบิ ตั กิ าร (Laboratory Services)

ค-๖๑ การบริการห้องปฏิบัติการทางการแพทย์มักจัดต้ังในหน่วย
ระดบั ยทุ ธการ (เชน่ หอ้ งปฏบิ ตั กิ ารทางการแพทยก์ องทพั ภาคของกองทพั บก
สหรัฐอเมริกา; ห้องปฏิบัติการและหน่วยเวชกรรมป้องกันในกองก�ำลัง
ส่วนหน้าของกองทัพเรือสหรัฐอเมริกา; ชุดปฏิบัติการระเบิดวิทยาในระดับ
ยุทธบริเวณของกองทัพอากาศสหรัฐอเมริกา; หรือห้องปฏิบัติการในระดับ
ทอ้ งถน่ิ , ระดบั รฐั , ระดบั ชาติ และหอ้ งปฏบิ ตั กิ ารของชาตเิ จา้ บา้ น) การบรกิ าร
ห้องปฏิบัติการท่ีอยู่ภายในท่ีรักษาพยาบาลสามารถให้การตรวจพิสูจน์
ทราบได้อย่างจ�ำกัดด้านสารที่ต้องสงสัย ซึ่งมาจากตัวอย่างท่ีเก็บได้จาก
ผปู้ ว่ ยทเ่ี ขา้ รบั การรกั ษา นอกจากนนั้ ยงั ไมม่ เี จา้ หนา้ ทแี่ ละอปุ กรณท์ เ่ี หมาะสม
เพอื่ ดำ� เนนิ การตรวจวเิ คราะหต์ วั อยา่ งทเี่ กบ็ จากบรเิ วณรอบนอกทร่ี กั ษาพยาบาล

310

การปฏบิ ัตกิ ารแกไ้ ขสถานการณ์
อนั เน่ืองมาจากเคมี ชีวะ รังสีและนวิ เคลียร์

ค-๖๒ การอธบิ ายถงึ ลกั ษณะระดบั หอ้ งปฏบิ ตั กิ าร อาจกำ� หนดดว้ ย
ขีดความสามารถของห้องปฏิบัติการที่ให้การสนับสนุน หน่วยห้องปฏิบัติการ
ระดบั ยทุ ธการทางการแพทยข์ องกระทรวงกลาโหม สามารถใหก้ ารตรวจพสิ จู น์
ทราบระดับยืนยันในสนามส�ำหรับสารท่ีต้องสงสัย สถาบันวิจัยแพทย์ทหาร
กองทพั บกสำ� หรบั โรคตดิ เชอ้ื , ศนู ยว์ จิ ยั แพทยท์ หารกองทพั เรอื และศนู ยค์ วบคมุ
และป้องกันโรค จะให้การตรวจพิสูจน์ทราบในระดับยืนยันความถูกต้อง
สำ� หรบั เชอื้ สารชวี ะทตี่ อ้ งสงสยั หอ้ งปฏบิ ตั กิ ารทใ่ี หก้ ารสนบั สนนุ ตอ้ งประสาน
กบั หอ้ งปฏบิ ตั กิ ารในระดบั ทอ้ งถน่ิ , ระดบั รฐั , ระดบั ชาติ และกบั หอ้ งปฏบิ ตั กิ าร
ของชาตเิ จา้ บา้ น เพอื่ ใหม้ น่ั ใจวา่ ขอ้ มลู เกย่ี วกบั ตวั อยา่ งไดจ้ ดั สง่ ไปยงั หนว่ ยงาน
ทรี่ บั ผดิ ชอบอยา่ งเหมาะสม

ค-๖๓ ห้องปฏิบตั กิ ารของประเทศและของประเทศเจ้าบ้าน อาจมี
ขีดความสามารถในการตรวจพิสูจน์ทราบสารชีวะที่ต้องสงสัยในระดับยืนยัน
ความถกู ตอ้ ง อยา่ งไรกต็ ามอาจตอ้ งมกี ารประสานงานกบั หอ้ งปฏบิ ตั กิ ารเหลา่ น้ี
เพอ่ื ตรวจสอบขดี ความสามารถของหอ้ งปฏบิ ตั กิ ารดงั กลา่ วดว้ ย

ค-๖๔ ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคจัดต้ังเครือข่ายห้องปฏิบัติการ
ตอบสนองเหตุ ซึ่งสามารถตอบสนองเหตุการก่อการร้ายด้วยอาวุธชีวะ,
การกอ่ การรา้ ยดว้ ยอาวธุ เคมี และเหตฉุ กุ เฉนิ ตอ่ สขุ ภาพของสาธารณชนอน่ื ๆ
เครือข่ายห้องปฏิบัติการตอบสนองเหตุเป็นเครือข่ายสาธารณสุขระดับชาติท่ี
เชอื่ มโยงกบั หนว่ ยงานในระดบั ทอ้ งถน่ิ , ระดบั รฐั และในระดบั ชาต;ิ เปน็ เครอื ขา่ ย
การตรวจสอบอาหาร; การวินิจฉัยโรคในสัตว์; เครือข่ายด้านสิ่งแวดล้อม;
เครือข่ายของกระทรวงกลาโหม และเครือข่ายห้องปฏิบัติการนานาชาติ
ซึ่งเป็นโครงสร้างพ้ืนฐานส�ำหรับห้องปฏิบัติการที่มีขีดความสามารถในการ

311

การปฏิบตั กิ ารแก้ไขสถานการณ์
อนั เนอ่ื งมาจากเคมี ชีวะ รงั สแี ละนวิ เคลียร์

ตอบสนองเหตจุ ากลทั ธกิ อ่ การรา้ ยดว้ ยอาวธุ เคมแี ละอาวธุ ชวี ะ รวมทง้ั เหตฉุ กุ เฉนิ
ด้านสุขภาพของสาธารณชน ห้องปฏิบัติการท่ีสร้างข้ึนเป็นเครือข่ายในการ
ตอบสนองมักรวมเข้ากับหน่วยงานในระดับชาติ, ห้องปฏิบัติการของ
กระทรวงกลาโหม, หุ้นส่วนในระดับนานาชาติ และกระทรวงสาธารณสุขใน
ระดับท้องถิ่น/ระดับรัฐ (ดูในตารางท่ี ค-๖ ส�ำหรบั รายละเอียดเก่ียวกบั ระดับ
เครอื ขา่ ยห้องปฏิบตั กิ ารตอบสนองและขีดความสามารถ)

ค-๖๕ ห้องปฏิบัติการระดับชาติอาจรวมไปถึงศูนย์ควบคุมและ
ป้องกันโรค, สถาบันวิจัยแพทย์ทหารกองทัพบกส�ำหรับโรคติดเช้ือ และ
ศนู ยว์ จิ ยั แพทยท์ หารกองทพั เรอื รบั ผดิ ชอบในการจำ� แนกคณุ ลกั ษณะสายพนั ธ์ุ
ของเช้ือจุลินทรีย์, นิติวิทยาศาสตร์ด้านชีวภาพ, คัดเลือกเชื้อที่ยังออกฤทธิ์
และจัดการกับสารชีวะท่ีก่อให้เกิดอัตราการติดเช้ือสูง และให้การยืนยันถึง
คุณลกั ษณะของสาร คชรน.

ค-๖๖ ห้องปฏิบัติการอ้างอิงรับผิดชอบในการสอบสวนและ/หรือ
อ้างอิงส�ำหรับตัวอย่างที่ส่งตรวจ ห้องปฏิบัติการเหล่านี้ประกอบด้วยห้อง
ปฏบิ ัติการของกระทรวงสาธารณสุข, หอ้ งปฏิบัติการของกองทัพ, ห้องปฏิบัติ
การนานาชาติ, ห้องปฏิบัติการด้านสัตวแพทย์, ห้องปฏิบัติการเกษตรกรรม
และอาหาร และห้องปฏิบัติการทดสอบน้ํา ห้องปฏิบัติการเหล่าน้ีให้การ
ยืนยันถึงคุณลกั ษณะของสาร คชรน.

ค-๖๗ หอ้ งปฏบิ ตั กิ ารเฝา้ ระวงั มบี ทบาททสี่ ำ� คญั ในการตรวจหาสารชวี ะ
ได้แต่เนิ่น ๆ ห้องปฏิบัติการเฝ้าระวังให้บริการตรวจวินิจฉัยเป็นประจ�ำ และ
ก�ำหนดข้อบังคับรวมท้ังก�ำหนดขั้นตอนตามกระบวนการตรวจพิสูจน์ทราบ
ตามล�ำดับ ในขณะท่ีห้องปฏิบัติการเหล่านี้ไม่ได้มีเครื่องมือ และการด�ำเนิน
การในลักษณะเช่นเดียวกับห้องปฏิบัติการอ้างอิง แต่ก็สามารถทดสอบ
ตัวอย่างและให้การยืนยันถึงคุณลักษณะของสาร คชรน. ได้

312

การปฏบิ ัติการแกไ้ ขสถานการณ์
อันเนอ่ื งมาจากเคมี ชีวะ รงั สีและนวิ เคลยี ร์

ตารางที่ ค-๖ เครือขา่ ยหอ้ งปฏบิ ตั กิ ารตอบสนอง

หอ้ งปฏบิ ัติ นิยาม (ข้อกำ�หนด) ระดบั การตรวจ
การ คณุ ลักษณะ

ห้องปฏิบัติ หอ้ งปฏิบัติการแห่งชาต,ิ รวมไปถึงหอ้ งปฏิบตั ิการท่ีดำ�เนนิ พสิ จู น์ทราบถึง
การแห่งชาติ การโดยศนู ยค์ วบคมุ และปอ้ งกันโรค, สถาบนั วจิ ยั ทางการ คณุ ลักษณะที่ถกู ต้อง

แพทย์ดา้ นโรคตดิ เช้ือของกองทัพบก, ศูนย์วิจัยทางการ แน่นอน
แพทยก์ องทพั เรอื ซง่ึ รบั ผิดชอบในการพิสจู นท์ ราบ
ลกั ษณะของสายพันธเ์ุ ช้ือท่กี อ่ ให้เกิดโรค, นติ วิ ทิ ยาศาสตร์
ดา้ นชีวะ, การปฏบิ ตั ิงานเกย่ี วกบั เชื้อทีเ่ ลอื กศกึ ษา และ
การจดั การเกยี่ วกับสารชวี ะท่มี ีอตั ราการติดเช้ือไดง้ า่ ย

หอ้ งปฏิบตั ิ ห้องปฏบิ ตั กิ ารอา้ งอิงรบั ผดิ ชอบในการสอบสวนและ/หรอื ตรวจสอบยืนยันความ
การอา้ งอิง อ้างองิ สำ�หรับตัวอย่างท่ีส่งตรวจ หอ้ งปฏิบัติการเหลา่ นี้ ถูกต้อง
ประกอบดว้ ยห้องปฏบิ ตั ิการของกระทรวงสาธารณสขุ ,
ห้องปฏบิ ัตกิ ารของกองทพั , หอ้ งปฏิบตั ิการนานาชาต,ิ
หอ้ งปฏิบัติการดา้ นสตั วแพทย์, หอ้ งปฏบิ ัตกิ ารเกษตร
กรรมและอาหาร และห้องปฏิบัติการทดสอบนํา้

หอ้ งปฏบิ ตั ิ หอ้ งปฏบิ ัติการเฝ้าระวังมีบทบาทอย่างสำ�คัญในการตรวจ รับร้ผู ลการตรวจสาร
การเฝ้าระวัง หาสารชวี ะไดแ้ ตเ่ น่ิน ๆ ห้องปฏบิ ัติการเฝ้าระวังใหบ้ ริการ อนั ตราย, กำ�หนดขอ้

ตรวจวินจิ ฉยั เป็นประจำ� และกำ�หนดขอ้ บังคบั รวมทง้ั บังคบั ในการตรวจ
กำ�หนดขัน้ ตอนตามกระบวนการตรวจพสิ จู น์ทราบตาม และ/หรอื ใชส้ ำ�หรบั
ลำ�ดับ ในขณะท่ีห้องปฏบิ ตั กิ ารเหล่านีไ้ มไ่ ดม้ ีเคร่อื งมอื อา้ งองิ
และการดำ�เนินการในลักษณะเชน่ เดียวกับห้องปฏบิ ตั ิการ
อ้างอิง

อธบิ ายศพั ท์

CDC Centers for Disease Control and Prevention (ศนู ยค์ วบคุมและป้องกันโรค)
NMRC Naval Medical Research Center (ศนู ยว์ จิ ยั แพทย์ทหารกองทัพเรอื )
USAMRIID United States Army Medical Research Institute of
Infectious Diseases
(สถาบันวจิ ยั ทางการแพทยด์ ้านโรคติดเช้ือของกองทัพบก สหรัฐอเมริกา)

313

การปฏบิ ัตกิ ารแกไ้ ขสถานการณ์
อนั เน่ืองมาจากเคมี ชีวะ รังสแี ละนิวเคลยี ร์

การบรกิ ารดา้ นสัตวแพทย์ (Veterinary Services)
ค-๖๘ ในฐานะท่ีเป็นหน่วยบริการด้านสัตวแพทย์ที่ส�ำคัญของ

กระทรวงกลาโหม ทหารเหล่าการสัตว์ของกองทัพบก สหรัฐอเมริกา
ให้การสนับสนุนให้แก่ทุกเหล่าทัพภายใต้กระทรวงกลาโหม ท้ังน้ีข้ึนอยู่กับ
บริเวณที่เกิดเหตุการณ์ การบริการด้านสัตวแพทย์อาจด�ำเนินการโดยหน่วย
หรือก�ำลังพลของทหารเหล่าการสัตว์ท่ีส่งเข้าประจ�ำการได้และท่ีไม่สามารถ
ส่งเข้าประจ�ำการได้ (ดูรายละเอียดเพ่ิมเติมได้จากคู่มือ FM 4-02.7/MCRP
4-11.1F/NTTP 4-02.7/AFTTP 3-42.3, FM 4-02.18 และ ATP 4-02.42)
การบรกิ ารดา้ นสตั วแพทยอ์ าจรวมไปถงึ และไมไ่ ดจ้ ำ� กดั แตเ่ ฉพาะในเรอื่ งตอ่ ไปน้ี

l การเฝ้าตรวจสอบการรักษาความปลอดภัย และการ
ปอ้ งกันปัจจยั การดำ� รงชวี ติ ภายใต้สภาพแวดลอ้ ม คชรน.

l ส�ำรวจปัจจัยการด�ำรงชีวิตและให้ค�ำแนะน�ำในการปรับ
เปล่ียนต�ำแหน่งทอ่ี ยู่ภายใต้สภาพแวดลอ้ ม คชรน.

l การเฝ้าตรวจสอบการท�ำลายล้างพิษปัจจัยการด�ำรงชีวิต
ทเ่ี ปอ้ื นพษิ คชรน., สนุ ขั ทใ่ี ชง้ านทางทหาร และสตั วอ์ นื่ ๆ ทเ่ี ปน็ ของรฐั บาล

l การรกั ษาสนุ ขั ทใี่ ชง้ านทางทหารและสตั วอ์ นื่ ๆ ทเี่ ปน็ ของ
รฐั บาล ซึ่งกลายเปน็ สตั ว์ป่วยจาก คชรน.

l ให้ค�ำปรึกษาและค�ำแนะน�ำเก่ียวกับการดูแลรักษาสัตว์
และความปลอดภัยด้านอาหารส�ำหรับผู้ตอบสนองเหตุที่ไม่ได้อยู่ภายใต้
สังกัดกระทรวงกลาโหม รวมท้ังประชาชนในท้องถ่ินท่ีได้รับผลกระทบจาก
เหตกุ ารณ์ดา้ น คชรน.

l ให้ความช่วยเหลือสัตว์ท่ีเป็นของเอกชนในกรณีท่ีมีการ
เคลอ่ื นยา้ ยสัตว์

314

การปฏบิ ัติการแกไ้ ขสถานการณ์
อันเนือ่ งมาจากเคมี ชวี ะ รงั สแี ละนิวเคลยี ร์

l จดั ใหม้ คี วามสามารถในการทดสอบอาหารและนาํ้ ดมื่ ทาง
ห้องปฏบิ ัตกิ าร

l รายงานดา้ นขา่ วกรองผ่านทางสายการบงั คับบัญชา

การสง่ กำ� ลงั บำ� รุงด้านการบรกิ ารสุขภาพ
(Health Service Logistics)

ค-๖๙ ระบบการส่งก�ำลังบ�ำรุงด้านบริการสุขภาพเป็นการ
สนับสนุนสิ่งอุปกรณ์และยุทโธปกรณ์สายแพทย์ส�ำหรับการตอบสนอง
เหตกุ ารณด์ า้ น คชรน. ในพืน้ ที่ปฏบิ ตั กิ าร หรือเป็นส่วนหน่งึ ของการรกั ษา
ความมน่ั คงภายในประเทศ เพอ่ื ตอบสนองเหตกุ ารณก์ ารกอ่ การรา้ ยภายใน
ประเทศหรือในต่างประเทศ ในการปฏิบัติการร่วม ผู้บัญชาการกองก�ำลัง
อาจก�ำหนดให้เหล่าทัพใดเหล่าหน่ึงท�ำหน้าท่ีจัดการในด้านการส่งก�ำลัง
บ�ำรุงสายแพทย์ ซ่ึงเป็นหน่วยงานบูรณาการพันธกิจด้านการส่งก�ำลังบ�ำรุง
สายแพทย์ส�ำหรับการปฏิบัติการของแต่ละเหล่าทัพภายในพ้ืนที่ปฏิบัติการ
เพื่อแก้ไขสถานการณ์ การบูรณาการด้านจัดการส่งก�ำลังบ�ำรุงสาย
แพทย์เพียงจุดเดียว ได้ครอบคลุมไปถึงการก�ำกับส่ิงอุปกรณ์สายแพทย์,
การซอ่ มแซมและซอ่ มบำ� รงุ ยทุ โธปกรณส์ ายแพทย,์ การจดั การดา้ นธนาคาร
เลือด, การจัดการผู้สนับสนุน สป. ตามพันธสัญญา, การก�ำกับการเคลื่อน
ย้ายผู้ป่วย และการบริการด้านสายตาให้แก่ทุกเหล่าทัพในพ้ืนที่ปฏิบัติ
การ รวมไปถึงเรอื ของกองทัพเรอื เพอื่ กจิ การท่วั ไปแต่น�ำมาใชใ้ นการปฏิบัติ
การเหตุฉุกเฉิน ด้วยการฝึกใช้อ�ำนาจการสั่งการครอบคลุมขอบเขตการส่ง
ก�ำลังบ�ำรุงด้านบริการสุขภาพ เพ่ือปฏิบัติภารกิจที่ได้รับมอบให้บรรลุผล
ส�ำเร็จ ผู้บัญชาการกองก�ำลังอาจใช้การควบคุมในลักษณะรวมศูนย์เพ่ือลด

315

การปฏิบัตกิ ารแก้ไขสถานการณ์
อนั เนือ่ งมาจากเคมี ชีวะ รงั สีและนวิ เคลยี ร์

ความซำ้� ซอ้ นของการบรกิ าร และใหก้ ารสนบั สนนุ ในลกั ษณะทปี่ ระหยดั และ
มีประสิทธิภาพมากกว่า ส�ำหรับรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการส่งก�ำลัง
บำ� รงุ ดา้ นการบรกิ ารสขุ ภาพ ดใู นภาคผนวก ง (ยทุ ธวธิ ,ี เทคนคิ และระเบยี บ
ปฏบิ ตั กิ ารสนบั สนุนบรกิ ารสขุ ภาพเพอ่ื การฟืน้ ฟ)ู

ความเครยี ดจากการสรู้ บและจากการปฏบิ ตั กิ าร/สขุ ภาพเชงิ พฤตกิ รรม
(Combat and Operational Stress/Behavioral health)

ค-๗๐ การทมี่ สี าร คชรน. คงคา้ งอยใู่ นสงิ่ แวดลอ้ มเปน็ ความทา้ ทาย
หลายประการต่อการปฏิบัติการทางทหารเม่ือคำ� นึงความเครียดจากสภาพ
การปฏบิ ัติการรบ การรับรู้วา่ มีภยั คกุ คามด้าน คชรน. ไมว่ ่าจะมอี ยูจ่ รงิ หรอื
ไม่ก็ตาม ก็มีโอกาสสูงท่ีจะสร้างภาวะความเครียดจากการปฏิบัติการสู้รบ
ต่อก�ำลังพลท่ีเป็นทหาร ซ่ึงมีความเส่ียงสูงท่ีท�ำให้เกิดภาวะเจ็บป่วยจาก
ปฏิกิริยาที่เกิดภาวะเครียดจากการปฏิบัติการสู้รบ ดังน้ันผู้บังคับบัญชา
และผู้น�ำหน่วยต้องด�ำเนินการป้องกัน หรือลดจ�ำนวนผู้ป่วยจากปฏิกิริยา
ท่ีเกิดจากภาวะความเครียดและจากการสู้รบ และปฏิกิริยาตอบสนองจาก
ความเครยี ดในการปฏบิ ตั กิ าร การปฏบิ ตั งิ านในสภาพแวดลอ้ มทม่ี อี นั ตราย
คชรน. อยจู่ รงิ และเปน็ เพยี งแคค่ วามรสู้ กึ ทมี่ ตี อ่ กำ� ลงั ทหารทก่ี ำ� ลงั ปฏบิ ตั กิ าร
ทางทหาร ลกั ษณะอาการลวงอาจไดร้ บั ประสบการณโ์ ดยเชอื่ กนั วา่ กำ� ลงั พล
เหล่าน้ันได้รับสารท่ีก่อให้เกิดอันตราย หรืออาจเกิดความเครียดเกินกว่า
จะรบั มอื ไหว ซง่ึ เปน็ ผลมาจากการใชส้ าร คชรน. ไมว่ า่ จะมภี ยั คกุ คามอยจู่ รงิ
หรือเป็นเพียงแค่ความรู้สึก แต่เม่ือปฏิบัติงานในสภาพแวดล้อมที่มี คชรน.
อยู่ ล�ำพังเฉพาะมาตรการป้องกันก็อาจสร้างภาวะความเครียดต่อก�ำลัง
ทหารไดอ้ ยา่ งมนี ยั สำ� คญั เมอ่ื จำ� เปน็ ตอ้ งใชม้ าตรการปอ้ งกนั เหลา่ นี้ การดแู ล

316

การปฏบิ ัตกิ ารแกไ้ ขสถานการณ์
อนั เนอื่ งมาจากเคมี ชีวะ รงั สแี ละนวิ เคลยี ร์

รกั ษาความเครยี ดจากการปฏิบตั ิการรบภายใต้สภาพแวดลอ้ ม คชรน. เป็น
ความรับผิดชอบของผู้บังคับบัญชา การส่งมอบการดูแลรักษาความเครียด
จากการปฏบิ ตั กิ ารรบ อาจดำ� เนนิ การโดยใหค้ วามชว่ ยเหลอื แกก่ องบญั ชาการ
ผ่านหลายช่องทาง รวมไปถึงปัญหาด้านสุขภาพเชิงพฤติกรรมของหน่วย
ดว้ ย ปัจจยั ที่ประสบความสำ� เรจ็ ในการดูแลรกั ษาความเครยี ดจากการปฏิบตั ิ
การรบภายใตส้ ภาพแวดลอ้ ม คชรน. คอื การปฏบิ ตั ใิ นเชงิ ปอ้ งกนั ซงึ่ ควรดำ� เนนิ
การก่อนท่ีจะมีเหตกุ ารณ์ คชรน. ทีเ่ กิดขึน้ จริง ซ่ึงรวมไปถึง

l การฝึกภายใต้เคร่ืองแต่งกายป้องกันระดับ ลภ.๔ เพื่อ
ให้ก�ำลังพลเกิดความเช่ือมั่นในความสามารถของตนเม่ือสวมใส่เครื่อง
แต่งกายปอ้ งกนั ครบชดุ

l การฝึกโดยสวมหน้ากากป้องกันบ่อย ๆ ให้สวมใส่ซ้�ำ ๆ
และใช้เวลาให้คุ้นชินกับสภาพอากาศ และเอาชนะความรู้สึกกลัวในท่ี
ปิดทบึ แคบ ๆ ในยามท่ตี ้องสวมหน้ากากป้องกนั

l เน้นไปท่ีระบบเพื่อนคู่หู (buddy system) เป็นวิธีท่ี
เฝ้าจับตาดูซ่ึงกันและกัน การสนับสนุนท่ีเท่าเทียมกันมีส่วนส�ำคัญใน
การลดปฏกิ ริ ยิ าตอบสนองความเครยี ดจากการปฏบิ ตั กิ ารและจากการสรู้ บ
ในระดบั หน่วย

การบรกิ ารดา้ นเวชกรรมปอ้ งกนั (Preventive-Medicine Services)
ค-๗๑ หนว่ ย/ก�ำลังพลดา้ นเวชกรรมปอ้ งกันใหก้ ารสนบั สนุน และ

ใหค้ ำ� ปรกึ ษาในขอบเขตเกยี่ วกบั โรคและการบาดเจบ็ ทไ่ี มไ่ ดเ้ กดิ จากการรบ,
สุขอนามัยในสนาม, กีฏวิทยา, การสุขาภิบาลบริเวณสิ่งปลูกสร้าง และ
การระบาดวทิ ยาเพอื่ ลดผลกระทบการเจบ็ ปว่ ยจากสภาพแวดลอ้ ม, การเกดิ โรค

317

การปฏิบัตกิ ารแกไ้ ขสถานการณ์
อันเน่ืองมาจากเคมี ชวี ะ รังสแี ละนวิ เคลยี ร์

ในระบบทางเดนิ อาหาร, การตดิ เชอ้ื โรคจากสตั วพ์ าหะ และภยั คกุ คามอนื่ ๆ
ต่อสุขภาพของก�ำลังพลให้เหลือน้อยที่สุด การบริการเวชกรรมป้องกันอาจ
รวมไปถึงและไม่ไดจ้ ำ� กดั แต่เฉพาะในเรอื่ งตอ่ ไปน้ี

l ประสานการเก็บช้ินตัวอย่างที่สัมพันธ์กับ คชรน. และ
ตัวอย่างจากสิ่งแวดล้อม, การเฝ้าตรวจสอบและการประเมินผลการรักษา
รวมไปถึงการประสานกับห้องปฏิบัติการด้าน คชรน. และกับฝ่ายข่าวใน
สภาพแวดล้อมการปฏิบัติการ

l การเฝา้ ตดิ ตามผปู้ ว่ ย, การเขา้ รบั การรกั ษาในโรงพยาบาล
และการรายงานการชนั สตู รผเู้ สยี ชวี ติ เพอื่ หาสง่ิ บง่ ชถ้ี งึ สารเคมแี ละสารชวี ะ
ท่ีใช้ในสงคราม

l การเก็บตัวอย่างจากสิ่งแวดล้อมและช้ินตัวอย่าง และ
ด�ำเนินการเลือกการวิเคราะห์หรือการประเมินผล เพื่อช่วยในการประเมิน
ผลดา้ นภัยคกุ คามต่อสุขภาพ

l เฝ้าตรวจสุขอนามัยในสนาม, การบ�ำบัดนํ้าและแหล่ง
จดั เกบ็ , การกำ� จดั นาํ้ เสยี และการฝกึ การควบคมุ การเจบ็ ปว่ ยจากโรคตดิ เชอ้ื
และการเจ็บป่วยที่ไม่ใช่จากการรบ รวมทั้งให้ค�ำแนะน�ำและการฝึกตาม
ความจำ� เปน็

l ทำ� การสอบสวนและประเมนิ ดา้ นสขุ อนามยั , นา้ํ ดมื่ นาํ้ ใช,้
การด�ำเนินการก�ำจัดของเสีย และปัญหาจากส่ิงแวดล้อมอื่น ๆ ที่ส่งผล
กระทบต่อสุขภาพ รวมทั้งให้ข้อเสนอแนะถึงมาตรการการแก้ไขให้ถูกต้อง
ตามความจ�ำเป็น

318

การปฏบิ ตั ิการแกไ้ ขสถานการณ์
อันเนอื่ งมาจากเคมี ชีวะ รงั สแี ละนิวเคลียร์

l ดำ� เนนิ การเฝา้ ระวงั ดา้ นสขุ ภาพในพนื้ ทปี่ ฏบิ ตั กิ าร ซงึ่ รวม
ไปถงึ การประสาน, การปฏบิ ตั ติ าม, การวเิ คราะห์ และการรายงานขอ้ มลู จาก
การเฝ้าระวงั เพ่อื ช่วยในการประเมินผลด้านสภาพแวดลอ้ มท่ีส่งผลกระทบ
ตอ่ สุขภาพของก�ำลงั พลที่รบั การสนับสนุน

l ดำ� เนินการสอบสวนดา้ นการระบาดวิทยา

การส่งกำ� ลงั บ�ำรุง (Logistics)
ค-๗๒ การส่งก�ำลังบ�ำรุงเป็นส่วนหนึ่งของการปฏิบัติการแก้ไข

สถานการณ์อันเนื่องมาจาก คชรน. และต้องน�ำมาพิจารณาในทุกขั้นตอน
นบั ต้งั แตข่ ั้นการวางแผนไปจนถงึ ข้ันการปฏบิ ตั ิการฟื้นฟู

การปฏิบัติการตอบสนอง (Response)
ค-๗๓ การส่งก�ำลังบ�ำรุงต้องมีการวางแผนและผนวกรวมอยู่ใน

ขน้ั ตอนแรกของการตอบสนอง การแกไ้ ขสถานการณอ์ นั เนอื่ งมาจาก คชรน.
เพอ่ื ใหเ้ กดิ ประสทิ ธภิ าพ ความทา้ ทายในการสง่ กำ� ลงั บำ� รงุ คอื การบรู ณาการ
ด้านการส่งก�ำลังบ�ำรุงท่ีมีประสิทธิภาพของกระทรวงกลาโหมภายในแต่ละ
เหลา่ ทพั และกับหน่วยปฏบิ ตั ิเพื่อใหด้ ำ� เนินการปฏิบตั กิ ารไดอ้ ย่างตอ่ เนอ่ื ง
รวมทงั้ หนว่ ยสนบั สนนุ และหนว่ ยงานในระดบั ทอ้ งถนิ่ , ระดบั รฐั , ระดบั ชาติ
และของชาตเิ จา้ บ้าน เท่าท่ีจ�ำเป็น หากไม่ค�ำนึงถงึ ขนาดของการปฏิบัติการ
แก้ไขสถานการณ์อันเน่ืองมาจาก คชรน. อาจต้องการระดับการสนับสนุน
การสง่ ก�ำลังบำ� รุงในระดับหน่ึง ตารางท่ี ค-๗ ได้แสดงถงึ รายการตรวจสอบ
สำ� หรบั การปฏบิ ตั กิ ารสนบั สนนุ ดา้ นการสง่ กำ� ลงั บำ� รงุ ในระหวา่ งการปฏบิ ตั ิ
การตอบสนองการแก้ไขสถานการณอ์ ันเน่ืองมาจาก คชรน.

319

การปฏบิ ตั ิการแกไ้ ขสถานการณ์
อันเน่ืองมาจากเคมี ชีวะ รงั สีและนิวเคลียร์

ตารางที่ ค-๗ รายการตรวจสอบการสนับสนุนการส่งกำ� ลงั บ�ำรุง

การสง่ กำ�ลงั
 จัดวางยุทธภัณฑใ์ นบริเวณส่วนหนา้ หรอื ใกล้กบั จุดท่ไี ดว้ างแผนไว้ สำ�หรับ

นำ�ไปใชห้ รอื ในบริเวณทไ่ี ด้เลอื กไว้ลว่ งหน้าเพอ่ื ลดระยะเวลาการสนองตอบ
ทำ�ให้มนั่ ใจว่ามีการสนับสนนุ กองกำ�ลงั ท่ีปฏบิ ัตกิ จิ ในลกั ษณะจำ�เพาะไดท้ ัน
เวลาในห้วงเริ่มตน้ ของการปฏบิ ตั ิการ
 ดำ�เนินการประสานและประสานสอดคลอ้ งกบั พันธกิจสง่ กำ�ลังกบั สว่ นสง่
กำ�ลงั บำ�รงุ ของกองบัญชาการเหตุการณ์ ที่ใหก้ ารสนับสนนุ
 ประสานการสนบั สนนุ (ตามความจำ�เปน็ ) กบั บรษิ ทั ผคู้ า้ หรอื กบั จดุ ประสาน
ของบริษัททมี่ ีพันธสัญญากับรฐั บาลกลาง เพอ่ื ส่งกำ�ลังสิ่งอุปกรณเ์ พม่ิ เติม
หรอื สง่ิ ของทม่ี ขี ายกนั ตามทอ้ งตลาด (เชน่ นา้ํ ยาฟอกขาว) หรอื การบรกิ ารอน่ื ๆ
(เชน่ การเตมิ อากาศหายใจเพอ่ื อดั ลงถงั อดั อากาศชว่ ยหายใจ)
 ควบคุมการแบง่ มอบทรัพยากรดา้ นการส่งกำ�ลังบำ�รงุ ที่มคี วามต้องการสูง
เช่น ส่งิ อปุ กรณ์ท่ีเคลอ่ื นยา้ ยได้ง่าย (เคร่อื งตรวจหา และเครื่องมือเฝ้าตรวจ)
 กำ�หนดระเบยี บปฏบิ ตั ใิ นการเฝ้าตรวจสอบและติดตามการแจกจา่ ยส่ิง
อุปกรณ์ไปให้เจา้ หนา้ ท่ีฝ่ายพลเรอื น กระบวนการนเี้ ปน็ การสนับสนุนการ
ดำ�รงไว้ซง่ึ การควบคมุ สำ�หรบั เรยี กร้องคา่ ใชจ้ ่ายภายหลงั เสรจ็ สิ้นภารกจิ
 เฝ้าตรวจสอบและเหน็ ชอบกับระดับสะสมสงิ่ อุปกรณ์ด้าน คชรน.
 เห็นชอบให้มีการสง่ คนื ชนิ้ ส่วนหรือระบบของอุปกรณด์ ้าน คชรน. ที่จัดหาได้
ตามทอ้ งตลาดหรือทมี่ ีขายทั่วไป เพื่อการซอ่ มแซมหรอื จดั หาทดแทน
 ตรวจสอบการรบั , การเก็บรักษา และการแจกจ่ายสิ่งอุปกรณด์ า้ น คชรน.
ตัวอยา่ งเช่น สงิ่ อุปกรณ์บางรายการอาจตอ้ งจัดเกบ็ ในท่ีท่มี ีการควบคมุ
อุณหภมู ิ หรือบางรายการต้องจัดเก็บแยกไวต้ า่ งหาก/ตอ้ งมกี ารระวงั ป้องกัน

320

การปฏิบตั กิ ารแก้ไขสถานการณ์
อนั เนอื่ งมาจากเคมี ชีวะ รงั สีและนิวเคลียร์

ตารางที่ ค-๗ รายการตรวจสอบการสนบั สนุนการส่งกำ� ลังบ�ำรงุ (ตอ่ )

การขนส่ง
 มั่นใจวา่ ทรพั ยากรทางทหารท่ีจำ�เปน็ ไดจ้ ดั สง่ ถึงบรเิ วณทีเ่ กิดเหตุไดท้ ันเวลา

โดยมที ั้งสงิ่ อปุ กรณ์และยทุ โธปกรณ์ท่จี ำ�เป็น
 ประสานเรอ่ื งข้ันเวลาในการสนับสนนุ ทรพั ยากรทางทหารกับท่ีบญั ชาการ

เหตุการณ์ที่รบั การสนบั สนนุ
 เฝา้ ตดิ ตามการขนสง่ ยุทโธปกรณ์ทสี่ ง่ ซ่อม เช่น เคร่ืองมือตรวจหาและ

เคร่ืองมอื เฝา้ ตรวจ
 การขนส่งตวั อยา่ งออกจากบริเวณท่เี กดิ เหตุ

การซ่อมบำ�รงุ

 ประสานการปฏิบัตใิ นกรณีฉุกเฉินและการปฏบิ ตั ติ ามวงรอบ เพ่อื รกั ษาให้
กำ�ลงั พลและยทุ โธปกรณอ์ ย่ใู นสภาพปลอดภยั และอยใู่ นสภาพพรอ้ มใช้งาน

 ประสานเพอื่ การซอ่ มเปลยี่ น หรอื ซ่อมแซมยทุ โธปกรณท์ ส่ี ำ�คญั ย่งิ ตอ่ ภารกิจ
ที่เสยี หาย หรือเกิดการเปอ้ื นพิษ

การสนับสนุนผู้ตอบสนอง (Responder Support)
ค-๗๔ กระบวนการสง่ กำ� ลงั บำ� รงุ ชว่ ยเออื้ ใหเ้ กดิ การรบั , การซอ่ มบำ� รงุ ,

การจัดเก็บ, การเคล่ือนย้าย และสะสมทรัพยากรท่ีใช้ในการตอบสนอง
เหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับ คชรน. ตัวอย่างเช่น การสนับสนุนการขนส่งเพ่ือ
ชว่ ยในการเคลอื่ นยา้ ยทรพั ยส์ นิ ทรงคณุ คา่ (กำ� ลงั พลและยทุ โธปกรณ)์ สำ� หรบั
ตอบสนองเหตกุ ารณอ์ นั เนอ่ื งมาจาก คชรน. ซง่ึ รวมไปถงึ การคมุ้ กนั วธิ กี ารขนสง่
และผปู้ ฏบิ ตั งิ านทใี่ หก้ ารสนบั สนนุ การตอบสนอง องคป์ ระกอบในขนั้ ตอนการ
ตอบสนองใหด้ ำ� เนนิ การไดอ้ ยา่ งตอ่ เนอ่ื งซง่ึ นำ� มาใชใ้ นการตอบสนองเหตกุ ารณ์
อาจรวมไปถงึ การสนบั สนนุ การทำ� สญั ญา, การสนบั สนนุ การเจรจาขอ้ ตกลงกนั ,
การสนบั สนนุ ทางทหาร และการสนบั สนนุ จากหนว่ ยระดบั ชาตอิ น่ื ๆ

321

การปฏบิ ตั ิการแก้ไขสถานการณ์
อันเนือ่ งมาจากเคมี ชีวะ รงั สแี ละนิวเคลียร์

การสนับสนนุ ตามพันธสญั ญา (Contracting Support)
ค-๗๕ การท�ำข้อตกลงในพันธสัญญา, การจัดซื้อ, การเช่า หรือ

การเช่าซื้อส่ิงอุปกรณ์หรือการบริการจากแหล่งที่ไม่ได้เป็นหน่วยงานของ
รฐั มกั เปน็ วธิ ที ม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพและมปี ระสทิ ธผิ ลเพอื่ ใหก้ ารสนบั สนนุ ในภาวะ
วกิ ฤต โดยรวมไปถงึ การสง่ กำ� ลงั และซอ่ มบำ� รงุ สงิ่ อปุ กรณท์ กุ ประเภททนี่ ำ� ไป
ใชใ้ นสถานการณด์ า้ น คชรน. ในระหว่างการปฏบิ ตั กิ ารในขนั้ ตน้ นายทหาร
ทีท่ �ำหนา้ ท่ีทำ� สญั ญามคี วามสำ� คญั ตอ่ การจดั หาสง่ิ อุปกรณ์และการบริการ
การสนบั สนนุ การเจรจาตกลง (Negotiated Support)

ค-๗๖ ในบางกรณี หนว่ ยงานพลเรอื นมที รพั ยากรเพยี งพอสำ� หรบั
การสนบั สนนุ ตนเอง และยงั สามารถใหก้ ารสนบั สนนุ หนว่ ยทหารทเี่ ขา้ ปฏบิ ตั ิ
การใหค้ วามชว่ ยเหลอื ดว้ ย ตวั อยา่ งเชน่ หนว่ ยงาน พลเรอื นสามารถจดั ทพ่ี กั ,
อาหาร และนาํ้ มนั เชอื้ เพลงิ สนบั สนนุ แกห่ นว่ ยทหาร ดงั นน้ั การสนบั สนนุ จงึ
ต้องการการเจรจาตกลงกนั เป็นกรณี ๆ ไป โดยข้นึ อย่กู บั หน่วยงานพลเรือน
การสนบั สนุนทางทหาร (Military Support)

ค-๗๗ คา่ ยทหารยงั คงมคี วามสมั พนั ธก์ บั หนว่ ยทหารเปน็ ปกติ แต่
อาจต้องให้การสนับสนุนแก่เจ้าหน้าที่ที่ไม่เคยถูกก�ำหนดให้มีความสัมพันธ์
ในเชิงสนับสนุน เจ้าหน้าท่ีดังกล่าวอาจรวมไปถึงเจ้าหน้าที่พลเรือนและ
สว่ นปฏบิ ตั ิการจากเหล่าทพั อนื่ ๆ หากค่ายทหารหรอื แหล่งสนบั สนนุ อืน่ ๆ
ไมส่ ามารถใหก้ ารสนบั สนนุ โดยตรงได้ ผวู้ างแผนจำ� เปน็ ปรบั เปลย่ี นการสนบั สนนุ
ใหแ้ ก่ก�ำลงั เฉพาะกิจได้

322

การปฏิบัติการแก้ไขสถานการณ์
อนั เนอ่ื งมาจากเคมี ชวี ะ รงั สีและนิวเคลยี ร์

การสนับสนนุ จากหน่วยงานระดับชาตอิ ื่น ๆ
(Support From Other Federal Agencies)

ค-๗๘ หน่วยงานระดับชาติ (เช่น ส�ำนักงานการบริการท่ัวไป
[General Services Administration]) ซึ่งให้การสนับสนุนแก่เจ้าหน้าท่ี
ฝ่ายพลเรือน ส�ำนักงานน้ีให้การสนับสนุนสิ่งอุปกรณ์และการบริการ
ในเร่ืองท่ัว ๆ ไป ซึ่งเป็นเรื่องทั่วไปมากกว่าท่ีจะเป็นงานของกระทรวงใด
กระทรวงหนึ่ง ขณะเดียวกัน ส�ำนักงานการบริการท่ัวไปยังอาจให้การ
สนับสนุนเพ่ิมเติมแก่กระทรวงกลาโหมด้วย และหน่วยงานระดับชาติหรือ
ส�ำนักงานอ่ืน ๆ อาจให้ความช่วยเหลือด้วยก็ได้ ทั้งน้ี ข้ึนอยู่กับธรรมชาติ,
ขอบเขต และห้วงระยะเวลาในการปฏบิ ัตกิ าร
การสนบั สนนุ เบด็ เตลด็ อนื่ ๆ (Miscellaneous Support)

ค-๗๙ ชดุ อปุ กรณส์ ำ� หรบั เหตกุ ารณท์ มี่ คี วามพเิ ศษอาจประกอบดว้ ย
รายการส่ิงอุปกรณ์ เช่น ยุทโธปกรณ์ที่ใช้ในการท�ำลายล้างพิษ, ยุทโธปกรณ์
ที่ใช้ในการตรวจหา และยุทโธปกรณ์สายแพทย์ อาจส่งเข้าประจ�ำการใน
บริเวณที่ก�ำหนดไว้ล่วงหน้า ซ่ึงเป็นส่วนหนึ่งของแผนการเตรียมความพร้อม
ยุทโธปกรณ์เหล่านี้อาจจัดส่งทางอากาศและทางภาคพ้ืนดิน พร้อมกับบันทึก
ขอ้ ความสนั้ ๆ สำ� หรบั ใหเ้ จา้ หนา้ ทต่ี อบสนองเหตฝุ า่ ยพลเรอื นรวมทง้ั ชดุ ปฏบิ ตั ิ
การทหารที่ใหก้ ารสนับสนนุ สามารถน�ำไปใช้งานได้

-----------------------------

323

การปฏบิ ัตกิ ารแกไ้ ขสถานการณ์
อันเนื่องมาจากเคมี ชีวะ รงั สีและนิวเคลยี ร์

ผนวก ง
ยุทธวธิ ี เทคนิค และระเบียบปฏบิ ัตเิ พ่ือการฟื้ นฟู

ระเบียบปฏิบัติเพื่อการฟื้นฟูเป็นมาตรวัดถึงขีดความสามารถ
ในการฟื้นฟู จากการสูญเสียทรัพย์สินท่ีส�ำคัญและโครงสร้างพ้ืนฐานแบบ
ช่ัวคราวหรือแบบถาวร อันเป็นผลเน่ืองมาจากเหตุการณ์ด้าน คชรน. ฝ่าย
อำ� นวยการกำ� หนดระเบยี บปฏบิ ตั เิ พอ่ื การฟน้ื ฟู เพอื่ ใหม้ นั่ ใจวา่ ยงั คงมคี วาม
สามารถปฏบิ ัตภิ ารกิจต่อไปไดใ้ นอนาคต

การปฏิบัตกิ ารทำ� ลายลา้ งพิษ (Decontamination Operations)
ง-๑ ยุทธวิธี เทคนิค และระเบียบปฏิบัติส�ำหรับปฏิบัติการ

ฟื้นฟู รวมไปถงึ การท�ำลายลา้ งพิษประเภทตา่ ง ๆ (การทำ� ลายลา้ งพษิ ผูป้ ว่ ย
จ�ำนวนมาก, การท�ำลายล้างพิษตามขั้นตอนทางเทคนิค และการท�ำลาย
ลา้ งพษิ ฉกุ เฉนิ ) นอกจากนนั้ ยงั รวมไปถงึ ยทุ ธวธิ ี เทคนคิ และระเบยี บปฏบิ ตั ิ
ในการสนับสนุนบริการสุขภาพ, การส่งก�ำลังบ�ำรุง และการเปลี่ยนผ่านใน
ระหว่างการฟื้นฟเู พอ่ื แก้ไขสถานการณอ์ ันเนือ่ งมาจาก คชรน.

ง-๒ กระบวนการท�ำลายล้างพิษเร่ิมต้นข้ึนในเขตเฝ้าระวัง
ตรงจุดควบคุมทางเข้ามีเครื่องหมายท่ีแสดงถึงช่องทางเข้าสู่ช่องเส้นทาง
การทำ� ลายลา้ งพษิ และจดุ ควบคมุ ทางออกมเี ครอื่ งหมายแสดงถงึ ชอ่ งทางออก
ไปสู่แนวควบคุมไอ (จุดเปล่ียนผ่านระหว่างเขตเฝ้าระวังกับเขตปลอดภัย)
อาจจดั ใหม้ ชี อ่ งเสน้ ทางการทำ� ลายลา้ งพษิ มากกวา่ ๑ ประเภท ในเขตเฝา้ ระวงั
ท้ังน้ีข้ึนอยู่กับความจ�ำเป็นด้านสถานการณ์ ช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษ
หลักที่ใช้ในการปฏิบัติการแก้ไขสถานการณ์อันเนื่องมาจาก คชรน. เป็น
การท�ำลายล้างพิษฉุกเฉิน, การท�ำลายล้างพิษตามขั้นตอนทางเทคนิค,
การท�ำลายล้างพิษผู้ป่วย และการท�ำลายล้างพิษผู้ได้รับบาดเจ็บ รายละเอียด
การท�ำลายล้างพิษแต่ละประเภทจะได้กล่าวถึงในผนวกนี้
324

การปฏบิ ัตกิ ารแกไ้ ขสถานการณ์
อนั เน่อื งมาจากเคมี ชวี ะ รังสแี ละนิวเคลยี ร์

ง-๓ เป็นไปตามล�ำดับเวลา ช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษ
ฉุกเฉินมักจัดต้ังข้ึนโดยผู้ตอบสนองเหตุเป็นรายแรก (ชุดปฏิบัติการวัตถุ
อนั ตรายประจำ� ทอ้ งถน่ิ ) เพอื่ ตอบสนองไดท้ นั ที และเปน็ การทำ� ลายลา้ งพษิ
ใหแ้ กก่ ำ� ลงั พลทเ่ี ขา้ ไปอยใู่ นเขตอนั ตรายเมอ่ื มเี หตฉุ กุ เฉนิ การทำ� ลายลา้ งพษิ
ฉุกเฉินด�ำเนินการด้วยการใช้น้ําในปริมาณมากเพ่ือเจือจางสารอันตรายให้
ลดลง ส�ำหรับส่งก�ำลังพลผู้นั้นให้ไปอยู่ในความดูแลของแพทย์โดยเร็วท่ีสุด
เท่าท่ีจะท�ำได้ เม่ือมีการจัดต้ังช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษตามข้ันตอน
ทางเทคนคิ และ/หรอื การทำ� ลายลา้ งพษิ ผปู้ ว่ ยจำ� นวนมากแลว้ ชอ่ งเสน้ ทาง
การทำ� ลายล้างพิษฉกุ เฉนิ อาจไมจ่ �ำเป็นอกี ต่อไป

ง-๔ การท�ำลายล้างพิษตามข้ันตอนทางเทคนิคจัดตั้งข้ึนตาม
มาทีหลัง ส�ำหรับผู้ตอบสนองเหตุผู้ท่ีมีเคร่ืองแต่งกายป้องกันแบบพิเศษ
ซง่ึ จำ� เปน็ ตอ้ งใชค้ วามเขม้ ขน้ ของสารละลายทำ� ลายลา้ งพษิ ทสี่ งู ขน้ึ กวา่ ปกติ
กอ่ นท่ีจะถอดเครื่องแต่งกายป้องกนั นัน้ ออก โดยปกตแิ ลว้ ผ้ตู อบสนองเหตุ
เป็นรายแรกเป็นผู้ท่ีจัดต้ังช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษตามข้ันตอนทาง
เทคนคิ โดยทชี่ อ่ งเสน้ ทางการทำ� ลายลา้ งพษิ ตามขน้ั ตอนทางเทคนคิ มกั อยใู่ น
บรเิ วณทที่ ำ� ใหผ้ ตู้ อ้ งเคลอ่ื นยา้ ยรายอนื่ ๆ ไมส่ บั สนระหวา่ งการทำ� ลายลา้ งพษิ
ตามขนั้ ตอนทางเทคนคิ กบั การทำ� ลายลา้ งพษิ ฉกุ เฉนิ หรอื กบั การทำ� ลายลา้ งพษิ
ผปู้ ว่ ยจำ� นวนมาก ซง่ึ ชอ่ งเสน้ ทางการทำ� ลายลา้ งพษิ ตามขน้ั ตอนทางเทคนคิ
จะจำ� กดั ไวใ้ หแ้ ตเ่ ฉพาะเจา้ ทตี่ อบสนองเหตเุ ทา่ นนั้ สำ� หรบั ผตู้ อ้ งเคลอื่ นยา้ ยรายอน่ื ๆ
ให้เข้าไปยังช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษฉุกเฉิน หรือช่องเส้นทางการ
ท�ำลายล้างพิษผปู้ ่วยจำ� นวนมาก

325

การปฏบิ ตั กิ ารแกไ้ ขสถานการณ์
อันเนอื่ งมาจากเคมี ชีวะ รังสีและนิวเคลยี ร์

ง-๕ ส�ำหรับช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษผู้ป่วยจ�ำนวนมาก
อาจเป็นช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษสุดท้ายท่ีจัดตั้งโดยผู้ตอบสนอง
เหตฉุ กุ เฉนิ ซึง่ มกี จิ ทเี่ ก่ยี วข้องกับการท�ำลายลา้ งพษิ ผปู้ ่วยจ�ำนวนมาก เป็น
ชอ่ งเสน้ ทางการทำ� ลายลา้ งพษิ ขนาดใหญ่ โดยกำ� หนดใหม้ ขี นั้ ตอนการปฏบิ ตั ิ
ที่ต้องใช้ก�ำลังพลเป็นจ�ำนวนมากขณะที่มีเวลาการปฏิบัติค่อนข้างจ�ำกัด
ในบางสถานการณ์ การปฏิบตั กิ ารแก้ไขสถานการณอ์ ันเนื่องมาจาก คชรน.
อาจไม่จ�ำเป็นต้องจัดตั้งช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษผู้ป่วยจ�ำนวนมาก
ตวั อยา่ งเชน่ เหตกุ ารณน์ น้ั เกย่ี วขอ้ งเฉพาะผตู้ อบสนองเหตเุ ปน็ รายแรกและ
ผตู้ อบสนองเหตฉุ กุ เฉนิ จงึ ไมจ่ ำ� เปน็ ตอ้ งจดั ตง้ั ชอ่ งเสน้ ทางการทำ� ลายลา้ งพษิ
ผู้ป่วยจ�ำนวนมาก ส�ำหรับช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษผู้ป่วยก็มีลักษณะ
เช่นเดียวกับช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษล้างพิษผู้ป่วยจ�ำนวนมาก
โดยปกติแลว้ มกั จัดต้ังอย่ใู นบรเิ วณใกล้เคยี งกับท่ีรักษาพยาบาล

การท�ำลายลา้ งพิษฉุกเฉนิ (Emergency Decontamination)
ง-๖ การทำ� ลายลา้ งพษิ ฉกุ เฉนิ เปน็ การกำ� จดั การเปอ้ื นพษิ ออกจาก

ก�ำลังพลให้รวดเร็วที่สุด เพ่ือช่วยชีวิต, ลดภาวะเจ็บป่วยให้เหลือน้อยที่สุด
และจ�ำกดั การเปือ้ นพิษไม่ใหแ้ พรก่ ระจายออกไป อกี ทัง้ ยงั เอ้อื ใหม้ กี ารดูแล
การทางแพทยใ์ หเ้ ปน็ ไปอยา่ งรวดเรว็ โดยทไ่ี มท่ ำ� ใหก้ ารเปอ้ื นพษิ ผอ่ งถา่ ยไป
ยังกำ� ลงั พล หรอื ไปยังยุทโธปกรณ์อ่นื ๆ ขนั้ ตอนการปฏบิ ัตทิ ่ีแสดงต่อไปนี้
สามารถน�ำมาประยุกต์ใช้เม่ือยังไม่ทราบแน่ชัดถึงประเภทของอันตราย
ขั้นตอนการปฏิบัติอาจปรับเปลี่ยนได้หากทราบถึงประเภทของอันตราย
(ตัวอย่างเช่น วัสดุท�ำปฏิกิริยาในลักษณะเกิดการกัดกร่อนเมื่อมีการสัมผัส
กบั นาํ้ , ความเรว็ จากผลอนั ตรายทม่ี ตี อ่ ผวิ หนงั ซงึ่ บบี บงั คบั ใหร้ บี ถอดเสอ้ื ผา้
ท่ีเปื้อนพิษออกก่อนที่ผู้นั้นจะถูกฉีดช�ำระด้วยนํ้า หรือการท�ำลายล้างพิษ
326

การปฏิบตั ิการแก้ไขสถานการณ์
อนั เน่อื งมาจากเคมี ชีวะ รงั สีและนวิ เคลียร์

สารชีวะและสารรังสี มีความแตกต่างจากสถานการณ์ด้านเคมีและวัตถุ
อุตสาหกรรมอันตราย) นอกจากนั้น การค�ำนึงถึงการปรับเปลี่ยนช่อง
เส้นทางท�ำลายล้างพิษอาจมีความจ�ำเป็น ในเหตุการณ์ท่ีเกิดข้ึนระหว่าง
การปฏิบตั ิการในสภาพอากาศหนาว รูปท่ี ง-๑ แสดงถึงตวั อยา่ งการปฏิบัติ
การท�ำลายลา้ งพษิ ฉุกเฉนิ

กระบวนการท�ำลายลา้ งพษิ ฉกุ เฉิน/ทำ� ลายลา้ งพษิ ตนเอง

พ้ืนท่ีเป้ือนพิษ กระบวนการทำ� ลายลา้ งพษิ ตนเอง กระบวนการทำ� ลายลา้ งพิษฉกุ เฉิน พ้นื ทร่ี กั ษาพยาบาล
แนะน�ำการ
เคลื่อนยา้ ย
ผปู้ ระสบภัยออก
พน้ เขตอันตราย

จดุ รวบรวม ถอดเสื้อผา้ ช้นั นอก หอ่ หรือกองสุม ใชผ้ า้ พับ, เขา้ พื้นที่อาบนำ้� ตรวจสอบผปู้ ระสบ เชด็ ตวั ใหแ้ หง้ และ
ผ้ปู ว่ ย และยทุ ธภณั ฑ์ เส้อื ผ้าใส่ถุง ขัดถู, ซับ หรอื (น�้ำมาก, แรงดัน ภยั ดว้ ยสายตาและ สวมใส่เสือ้ ผา้
ประจำ� กาย ชำ� ระล้างหยดเหลว ชุดใหม่
(ชโลมเส้ือผา้ ให้ รวมท้ัง ออกจากผวิ หนงั ต่�ำ) การพูดคยุ
ยุทธภณั ฑ์ ลา้ งมอื และโกรก ทำ� ลายล้างพษิ เพ่มิ
เปียกก่อนถอดหาก ประจำ� กาย เตมิ หากจ�ำเปน็
สงสัยวา่ เป้ือนพษิ นยั น์ตา
ช�ำระให้ท่ัวทัง้
สารชีวะหรอื
สารรงั สี รา่ งกาย

ทศิ ทางลม

เขตอันตราย เขตเฝ้าระวัง เขตปลอดภยั

รปู ท่ี ง-๑ การปฏบิ ตั ิการทำ� ลายล้างพษิ ฉกุ เฉิน

จุดรวบรวมผูป้ ว่ ย (Casualty Collection Point)
ง-๗ จุดรวบรวมผู้ป่วยจัดต้ังข้ึนในเขตอันตรายหรือในพ้ืนท่ีใกล้

กับเขตอันตราย ผู้ป่วยท้ังหมดจะถูกเคลื่อนย้ายไปยังจุดรวบรวมผู้ป่วย
เจา้ หนา้ ทสี่ ายแพทยท์ ำ� หนา้ ทค่ี ดั แยกผปู้ ว่ ยขน้ั ตน้ ในบรเิ วณนี้ สำ� หรบั ผปู้ ว่ ย
บางรายท่ีจ�ำเป็นต้องได้รับการรักษาเร่งด่วน จะได้รับการแนะน�ำหรือให้

327

การปฏบิ ัตกิ ารแก้ไขสถานการณ์
อนั เนอ่ื งมาจากเคมี ชีวะ รงั สีและนวิ เคลียร์

เคลื่อนย้ายไปยังสถานีรักษาพยาบาลฉุกเฉินส�ำหรับผู้ป่วยท่ีเปื้อนพิษเพ่ือ
ดำ� เนนิ ตามกระบวนการชว่ ยชวี ติ ผปู้ ว่ ยคนอน่ื จะไดร้ บั คำ� แนะนำ� ใหเ้ ขา้ ชอ่ ง
เส้นทางการทำ� ลายลา้ งพิษ

สารทีใ่ ช้ทำ� ลายลา้ งพษิ (Decontaminants)
ง-๘ สารท่ีใช้ท�ำลายล้างพิษท่ีผิวหนังและบาดแผลได้อย่าง

ปลอดภยั ศกึ ษารายละเอยี ดเกยี่ วกบั กระบวนการทำ� ลายลา้ งพษิ ฉกุ เฉนิ เปน็
บุคคลได้จากคมู่ ือ FM 3-11.5/MCWP 3-37.3/NTTP 3-11.26/AFTTP(I)
3-2.60
ยทุ โธปกรณด์ ับเพลิง (Firefighting Equipment)

ง-๙ ยุทโธปกรณ์ดับเพลิงอาจน�ำมาใช้ในลักษณะแสวงเครื่อง
เพอ่ื ดำ� เนนิ การทำ� ลายลา้ งพษิ เจา้ หนา้ ทท่ี เ่ี ปอ้ื นพษิ จำ� นวนมาก มรี ายละเอยี ด
เกีย่ วกับทรพั ยากรและผังการทำ� งานดงั ต่อไปน้ี

ทรพั ยากร (Resources)
ง-๑๐ การใช้ทรัพยากรซ่ึงมีการจ่ายน้ําในปริมาณที่มากข้ึนอย่างมี

นัยส�ำคัญเพื่อท�ำลายล้างพิษแก่ก�ำลังพลจ�ำนวนมาก ปริมาณน้ําที่เพ่ิมมาก
ขึ้นซ่ึงจ�ำเป็นต่อการปฏิบัติการคร้ังน้ีและการควบคุมน้ําจากการท�ำลายล้าง
พิษกระท�ำได้ยาก อย่างไรก็ตาม ระดับการเปื้อนพิษจะลดลงไปด้วยการ
เจือจางด้วยนํ้าในระหวา่ งการปฏิบตั ิทำ� ลายลา้ งพษิ

328

การปฏบิ ัติการแก้ไขสถานการณ์
อนั เน่ืองมาจากเคมี ชีวะ รังสแี ละนวิ เคลียร์

ชอ่ งเสน้ ทางเดนิ การทำ� ลายลา้ งพษิ (Decontamination Corridor)
ง-๑๑ ช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษจัดต้ังขึ้นโดยใช้ก๊อกน้ํา

หัวดับเพลิง, สายฉีดดับเพลิง, หัวฉีดดับเพลิง; รถยนต์บรรทุกปั๊มน้ํา และ
รถดับเพลงิ ทีม่ กี ระเชา้ บันไดดับเพลงิ ในแต่ละกรณี ควรปรับหัวฉีดดับเพลงิ
ให้จ่ายนํ้าผ่านหัวจ่ายนํ้าด้วยแรงดันต�่ำในลักษณะท่ีเป็นฝอย หากเป็นไปได้
ควรใชร้ ะบบนี้อย่างนี้ ๒ ระบบขน้ึ ไป เพอ่ื เพ่ิมปริมาณน้าํ และเพ่ิมพ้นื ที่ฝอย
น้ําให้มากขึ้นเมื่อกระแสผู้ป่วยเคล่ือนที่ผ่านช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษ
หากมีเวลาและยุทโธปกรณ์ควรสร้างฉากก้ันระหว่างช่องเส้นทางการ
ท�ำลายล้างพิษส�ำหรับผู้ชายกับช่องเส้นทางท�ำลายล้างพิษส�ำหรับผู้หญิง
และเด็กเล็ก ฉากก้ันดังกล่าวควรมีความสูงและความยาวเพียงพอส�ำหรับ
ความเปน็ สว่ นตวั ระหวา่ งชอ่ งเสน้ ทางการทำ� ลายลา้ งพษิ การกำ� บงั ความเปน็
ส่วนตัวควรจัดวางให้อยู่ในต�ำแหน่งที่แยกพื้นที่อาบนํ้าที่ไม่ได้สวมใส่เสื้อผ้า
ออกจากพืน้ ทแ่ี ต่งตวั เพือ่ สวมเสื้อผา้ ชุดใหม่

หัวกอ๊ กนา้ํ ดับเพลงิ , สายฉดี ดบั เพลงิ และหัวฉดี ดับเพลิง
(Fire Hydrant, Fire Hoses, and Nozzles)

ง-๑๒ เม่ือมีหัวก๊อกน้ําดับเพลิง สายฉีดดับเพลิง และหัวฉีด
ดับเพลิง แท่นวางบนรถยนต์บรรทุกควรสามารถยกสายฉีดและหัวฉีด
ดบั เพลงิ ใหม้ รี ะดบั ความสงู ขนึ้ เหนอื พน้ื ดนิ ปรบั หวั ฉดี เพอ่ื ใหพ้ น่ ฝอยนาํ้ แรง
ดนั ตำ่� เพอ่ื ใหผ้ ปู้ ว่ ยเดนิ ลอดผา่ นฝอยนาํ้ แรงดนั ของหวั ฉดี ควรอยรู่ ะหวา่ ง ๕๐
ถงึ ๘๐ ปอนดต์ อ่ ตารางนว้ิ (เทยี บเทา่ กบั หวั ฉดี ฝกั บวั ทใ่ี ชภ้ ายในบา้ น) สายฉดี
น้าํ ควรจดั วางในต�ำแหนง่ ที่ไมส่ ร้างอนั ตรายจากการก้าวข้ามของผูป้ ่วย

329

การปฏบิ ตั ิการแกไ้ ขสถานการณ์
อนั เนอ่ื งมาจากเคมี ชวี ะ รงั สแี ละนวิ เคลยี ร์

รถดับเพลิง (Pumper Trucks)
ง-๑๓ เมื่อมีรถดับเพลิง ปืนฉีดนํ้าดับเพลิงและสายดับเพลิง

สามารถน�ำมาใชฉ้ ีดฝอยน้ําคลมุ พื้นที่

บันไดท่อดบั เพลงิ สำ� หรับการทำ� ลายลา้ งพิษ
(Ladder Pipe Decontamination)

ง-๑๔ เม่ือมีรถบรรทุกพร้อมด้วยบันไดท่อดับเพลิง ให้ยกสาย
ฉดี ดบั เพลงิ ใหส้ งู เหนอื ระดับพนื้ ดนิ และสร้างฝอยนํา้ แรงดนั ต�่ำ แรงดันจาก
หัวฉีดควรอยู่ระหวา่ ง ๕๐ ถึง ๘๐ ปอนด์ตอ่ ตารางนว้ิ

การท�ำลายลา้ งพษิ ตามขนั้ ตอนทางเทคนคิ
(Technical Decontamination)

ง-๑๕ มีการด�ำเนินการท�ำลายล้างพิษตามขั้นตอนทางเทคนิค
ในระหว่างการตอบสนอง เพื่อแก้ไขสถานการณ์อันเนื่องมาจาก คชรน.
ซึ่งด�ำเนินการโดยผู้ตอบสนองเหตุที่ได้รับการฝึกเพื่อปฏิบัติการบรรเทา
ผลอันตราย เหตุการณ์ท่ีเกิดข้ึนอาจเก่ียวข้องกับอุบัติเหตุหรือเกี่ยวข้อง
กับการก่อการร้าย ซึ่งอาจสัมพันธ์กับอันตรายจาก คชรน. อันตรายวัตถุ
อตุ สาหกรรมอันตราย หรือมอี นั ตรายในลกั ษณะผสมผสานกัน ผูต้ อบสนอง
เหตุอาจจ�ำเป็นต้องใช้อากาศช่วยหายใจ (เช่น ถังอากาศอัดช่วยหายใจ
หรือเคร่ืองช่วยหายใจระบบหมุนเวียนอากาศโดยมีระบบดูดซับก๊าซ
คาร์บอนไดออกไซด์) พร้อมกับเคร่ืองแต่งกายท่ีปิดสนิทมิดชิด หรือ
เครอ่ื งแต่งกายป้องกันตา้ นทานสารท่ีกระเด็นมาเกาะตดิ

330

การปฏบิ ตั ิการแก้ไขสถานการณ์
อันเน่ืองมาจากเคมี ชีวะ รงั สีและนวิ เคลียร์

ง-๑๖ การวางแผนและการปฏิบัติเพ่ือปฏิบัติการท�ำลายล้างพิษ
ตามข้ันตอนทางเทคนิค เป็นการรวมเอายุทธศาสตร์ท่ีแตกต่างกันเข้าด้วยกัน
มากกว่าการใช้การปฏิบัติการที่มีลักษณะจ�ำเพาะทางทหาร เมื่อมีการวาง
แผนการทำ� ลายลา้ งพษิ ตามขน้ั ตอนทางเทคนคิ ควรคำ� นงึ ถงึ ขน้ั ตอนการปฏบิ ตั ิ ดงั นี้

l แนะน�ำข้ันตอนการท�ำลายล้างพิษไปยังส่วนกักเก็บสารที่
ใช้ท�ำลายล้างพิษภายในเขตอันตรายและช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษ ให้
พิจารณาถึงโอกาสท่ีอาจเกิดผลอันตรายจากกระบวนการท�ำลายล้างพิษท่ีมี
ต่อก�ำลังพลท่ีท�ำหน้าท่ีตอบสนองเม่ือมีการพัฒนาแผนและก�ำหนดมาตรการ
ตอบโต้ (เชน่ วงรอบการปฏิบตั ิงาน-การพักผอ่ นอยา่ งเพยี งพอ)

l ตรวจสอบวิธีการและข้ันตอนการปฏิบัติในการท�ำลาย
ล้างพิษท่ีเหมาะสมก่อนเกิดเหตุการณ์ ซึ่งถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของภาพรวมใน
ด้านการวางแผนก่อนเกิดเหตุการณ์ การประเมินอันตราย และกระบวนการ
ประเมินผลด้านความเสย่ี ง ต้องไมอ่ นุญาตใหใ้ ครเขา้ ไปในเขตอนั ตรายจนกวา่
จะได้จัดให้มวี ิธีการและข้นั ตอนการท�ำลายลา้ งพษิ ท่ีเหมาะสมเสียก่อน

ง-๑๗ การท�ำลายล้างพิษตามข้ันตอนทางเทคนิคเป็นขั้นตอนการ
ปฏิบัติไปตามล�ำดับขั้น เพื่อลดการเปื้อนพิษต่อก�ำลังพลที่ปฏิบัติหน้าที่ตอบ
สนองให้อยใู่ นระดบั ปลอดภยั และปอ้ งกันการแพร่กระจายการเปอ้ื นพษิ ออก
ไปนอกพน้ื ท่เี ป้อื นพษิ ขั้นตอนการปฏบิ ตั ิท่นี �ำมาใชม้ ักข้นึ อยูก่ ับการวเิ คราะห์
ในสนามทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั อนั ตรายและความเสยี่ ง การวเิ คราะหใ์ นสนามประกอบ
ด้วยผลจากการตรวจหาและการใช้แหล่งอ้างอิงทางเทคนิคเพ่ือตรวจสอบ
อันตรายทั่ว ๆ ไป (สภาพความไวไฟ และสภาพความเป็นพิษ) รวมทั้งการ
ประเมินความเสยี่ งทเี่ กดิ ข้นึ พร้อมกับการเปือ้ นพษิ (ตัวอยา่ งเชน่ ไอเมอ่ื เทยี บ
กบั หยดเหลว สารพุพองเทียบกบั สารประสาท และอนั ตรายจากรังสีเทยี บกบั
อันตรายจากเคมี-ชีวะ)

331

การปฏิบัตกิ ารแกไ้ ขสถานการณ์
อันเนอ่ื งมาจากเคมี ชีวะ รังสีและนวิ เคลียร์

ง-๑๘ การท�ำลายล้างพิษตามข้ันตอนทางเทคนิคสามารถปฏิบัติ
ให้เป็นผลส�ำเร็จได้หลายวิธี ท้ังนี้ขึ้นอยู่กับลักษณะอันตราย โดยปกติแล้ว
มักประกอบด้วยการท�ำลายล้างพิษแบบเปียก ซ่ึงผู้รับการท�ำลายล้างพิษ
ดำ� เนนิ การลา้ งชำ� ระดว้ ยนา้ํ เพอ่ื ขจดั หรอื เจอื จางสงิ่ เปอ้ื นพษิ ใหอ้ อกไป การทำ�
ลายล้างพิษแบบแห้ง เช่นการใช้แปรงปัดและการครูดเป็นวิธีทางเลือกท่ี
เหมาะสมสำ� หรบั การขจดั การเปอ้ื นพษิ ในลกั ษณะอน่ื ๆ (การเปอ้ื นพษิ ฝนุ่ กมั มนั ตรงั สี
ในทางกายภาพ) ขอ้ พจิ ารณาอน่ื ๆ เชน่ อนั ตรายจากความไวปฏกิ ริ ยิ ากบั นาํ้
หรอื สารทำ� ละลายเปน็ ปจั จยั ทตี่ อ้ งตรวจสอบถงึ วธิ กี ารทำ� ลายลา้ งพษิ ทเี่ หมาะสม

ง-๑๙ การท�ำลายล้างพิษตามขั้นตอนทางเทคนิคอาจมีสถานี
ท�ำลายล้างพิษตั้งแต่หน่ึงสถานีข้ึนไป ท้ังนี้ข้ึนอยู่กับอันตราย ชุดปฏิบัติ
การท�ำลายล้างพิษต้องพร้อมที่จะให้ค�ำแนะน�ำและให้ความช่วยเหลือ
ในกระบวนการท�ำลายล้างพิษก�ำลังพล ชุดปฏิบัติการท่ีผ่านฝึกมาแล้วได้ให้
ความชว่ ยเหลอื กำ� ลงั พลเพอื่ ทำ� ลายลา้ งพษิ เครอ่ื งแตง่ กายปอ้ งกนั ชน้ั นอกตงั้ แต่
ศรี ษะจรดปลายเทา้ (ซง่ึ เปน็ การเคลอื่ นยา้ ยสงิ่ ทท่ี ำ� ใหเ้ กดิ การเปอ้ื นพษิ ลงสพู่ นื้ )

ง-๒๐ ควรมกี ารใชน้ าํ้ แรงดนั ตำ่� และฉดี เปน็ ฝอยคลมุ หรอื ในลกั ษณะ
สาดกระเซ็นเป็นละอองเพื่อควบคุมการแพร่กระจายของสารที่ก่อให้เกิด
การเปื้อนพิษ สถานท่ีท�ำลายล้างพิษควรจัดต้ังในบริเวณที่สามารถควบคุม
การไหลของน้ําจากการท�ำลายล้างพิษได้ ในรูปที่ ง-๒ แสดงถึงตัวอย่าง
การปฏิบตั ิการท�ำลายล้างพิษตามข้นั ตอนทางเทคนิค

หมายเหต:ุ จำ�นวนสถานีทำ�ลายลา้ งพิษท่ีจำ�เปน็ สำ�หรบั การทำ�ลายลา้ งพษิ ตามข้ันตอนทางเทคนิค

สามารถเปลีย่ นแปลงไดต้ ามปัจจยั ต่าง ๆ เชน่ ประเภทของสารอนั ตรายและสภาพอากาศ

332

การปฏิบตั กิ ารแกไ้ ขสถานการณ์
อันเน่ืองมาจากเคมี ชวี ะ รงั สีและนวิ เคลียร์

พ้ืนทเ่ี ปื้อนพษิ กระบวนการทำ� ลายล้างพษิ ฉุกเฉิน/ทำ� ลายล้างพิษตนเอง พน้ื ทร่ี ักษาพยาบาล
ทิศทางท่ี ชป. พ้ืนทีท่ ำ� ลายล้างพษิ
เคล่ือนท่ีกลบั
กระบวนการทำ� ลายลา้ งพษิ ฉกุ เฉนิ ตามข้ันตอนทางเทคนิค

เคลอื่ นยา้ ยผปู้ ่วย

กระบวนการท�ำลายล้างพิษตามข้ันตอนทางเทคนิค อาบน้�ำและ
ยทุ ธทภำ� ลณั าฑยป์ลอ้า้ งงพกันิษตน จดุ เฝา้ ตรวจ เปลย่ี นเสือ้ ผ้า
การเป้ือนพิษ ถอดเสื้อผ้าป้องกัน ถเอครดอ่ืเสง้ือชว่ผยา้ ปห้อายงกใจนั */

เปอลัด่ยี ชน่วถยังหอาายกใาจศ
* ถอดเสื้อผ้า, อาบน�้ำ, การเปลย่ี นเสื้อผ้าชุดใหม่อาจไมจ่ ำ� เป็น

หากการเป้อื นพษิ ไมไ่ ดแ้ ทรกซมึ ผ่านเคร่อื งแต่งกายป้องกนั

ทศิ ทางท่ี ชป. เคลือ่ นท่เี ข้า ทศิ ทางลม
เขตเฝ้าระวงั
เขตอันตราย เขตปลอดภยั

รูปท่ี ง-๒ การปฏิบตั ิการทำ� ลายล้างพิษตามขัน้ ตอนทางเทคนคิ

ง-๒๑ จุดทางเข้าต้องก�ำหนดให้สังเกตเห็นได้อย่างชัดเจน มี
การแสดงไว้ในจุดเริ่มต้นของช่องทางเดินการท�ำลายล้างพิษ ผู้ตอบสนองเหตุ
ต้องทราบถึงต�ำแหน่งที่ตั้งช่องทางเดินการท�ำลายล้างพิษตามขั้นตอน
ทางเทคนิคก่อนที่จะเคล่ือนท่ีเข้าเขตอันตราย จุดมุ่งหมายของจุดทางเข้าคือ
การสร้างความม่ันใจว่าก�ำลังพลท่ีเคลื่อนที่ออกจากเขตอันตรายได้ด�ำเนิน
กรรมวิธีผ่านช่องทางเดินการท�ำลายล้างพิษ ทั้งนี้ เพื่อควบคุมการแพร่
กระจายของการเปื้อนพิษ ตรงจุดบริเวณทางเข้าต้องจัดให้มีสองช่อง
ทางแยกจากกัน คือช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษหลักและช่องเส้นทางการ
ท�ำลายล้างพิษฉุกเฉิน ช่องทางเดินการท�ำลายล้างพิษมีพื้นท่ีควบคุมการ
เปื้อนพิษหลักอยู่ ๒ แห่ง คอื พ้ืนท่ีควบคุมหยดเหลวและพนื้ ท่ีควบคุมไอ

333

การปฏบิ ตั ิการแก้ไขสถานการณ์
อนั เน่ืองมาจากเคมี ชีวะ รังสีและนิวเคลยี ร์

ง-๒๒ ช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษหลักต้องการเพียงสถานี
ที่จ�ำเป็นต่อการท�ำลายล้างพิษก�ำลังพลตอบสนองเหตุให้บรรลุผลส�ำเร็จและ
มีประสิทธิภาพ เป้าหมายพื้นฐาน คือความต้องการก�ำจัดส่ิงเปื้อนพิษ
ในลกั ษณะทป่ี ลอดภยั และเหมาะสม ในแตล่ ะสถานคี วรไดร้ บั การจดั การโดยผู้
ผา่ นการฝกึ พรอ้ มดว้ ยยทุ โธปกรณท์ เี่ หมาะสม เพอ่ื ใหค้ ำ� แนะนำ� และชว่ ยเหลอื
ก�ำลังพลท่ีอยู่ในกระบวนการท�ำลายล้างพิษ ช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษ
ฉุกเฉินเปิดการใช้งานเม่ือผู้ตอบสนองเหตุจ�ำเป็นต้องเคล่ือนย้ายออกโดย
เร่งด่วนหรือต้องการการดูแลรักษาทางการแพทย์ เมื่อเริ่มปฏิบัติการใน
ชอ่ งเสน้ ทางการทำ� ลายลา้ งพษิ ฉกุ เฉนิ ชอ่ งเสน้ ทางการทำ� ลายลา้ งพษิ ปกตติ อ้ ง
ยุติไว้ก่อนจนกว่าสถานการณ์จะคลี่คลาย การปฏิบัติการปกติจะเริ่มต้นข้ึน
อีกครั้งหนึ่ง เม่ือผู้ประสบภัยผ่านการด�ำเนินกรรมวิธีได้อย่างปลอดภัยโดย
ผ่านช่องเสน้ ทางเดินการท�ำลายล้างพิษฉุกเฉนิ ตามขน้ั ตอนทางเทคนคิ

การปลดเปล้ืองยทุ โธปกรณ์ (Equipment Drop)
ง-๒๓ การปลดเปล้ืองยุทโธปกรณ์อาจมีผ้ายางปูพื้นหรือปูโต๊ะ

สำ� หรบั วางยทุ โธปกรณท์ ไ่ี ดน้ ำ� ไปใชใ้ นเขตอนั ตราย การปลดเปลอื้ งยทุ โธปกรณ์
ได้ประโยชน์สองประการ คือม่ันใจว่ายุทโธปกรณ์ท่ีมีโอกาสเปื้อนพิษ
ยงั คงอยภู่ ายในพน้ื ทเ่ี ปอ้ื นพษิ และทำ� ใหย้ ทุ โธปกรณน์ นั้ ไดร้ บั การทำ� ลายลา้ งพษิ
บางส่วนและน�ำไปใช้งานได้อีกครั้งในเขตอันตราย โดยวิธีนี้เป็นการลด
จ�ำนวนยุทโธปกรณ์ท่ีน�ำเข้าไปใช้งานในเขตอันตราย ซ่ึงท�ำให้เสียเวลาในการ
ทำ� ลายล้างพษิ ในภายหลังหรืออาจต้องก�ำจดั ยทุ โธปกรณ์น้นั ทิ้งไป

334

การปฏิบตั กิ ารแก้ไขสถานการณ์
อนั เนือ่ งมาจากเคมี ชีวะ รงั สีและนิวเคลยี ร์

การท�ำลายลา้ งพษิ ยุทธภณั ฑป์ อ้ งกนั ตน
(Personal Protective Equipment Decontamination)

ง-๒๔ การขจัดการเปื้อนพิษปริมาณมากออกจากรองเท้าและ
ถุงมือป้องกัน (ซ่ึงมักเป็นแหล่งท่ีมีการเปื้อนพิษที่ส�ำคัญ) ก่อนเริ่มขั้นตอน
การท�ำลายล้างพิษ ซ่ึงเป็นการช่วยควบคุมการแพร่กระจายของ
การเปื้อนพิษให้ขัดรองเท้าและถุงมือป้องกันด้วยแปรงด้ามยาวซึ่งจุ่มอยู่ถัง
หรือกระบะท่ีบรรจุด้วยสารท�ำลายล้างพิษก็เป็นอีกวิธีหน่ึงที่ใช้ในการขจัด
ส่งิ เปอ้ื นพิษได้อยา่ งหมดจด

จดุ เฝา้ ตรวจหาการเปื้อนพิษ (Monitoring Point)
ง-๒๕ ก�ำลังพลควรถูกตรวจสอบหาการเปื้อนพิษที่ยังหลงเหลือ

อยู่หลังจากที่ได้ผ่านการท�ำลายล้างพิษและช�ำระล้างร่างกายเสร็จสิ้นแล้ว
การเฝ้าตรวจ (ใชเ้ คร่ืองมือตรวจหาสารเคมี, เครอื่ งตรวจวดั รังสีส่วนบคุ คล,
เคร่ืองมือวัดท่ีมีขายทั่วไป) สามารถน�ำมาใช้ในพันธกิจน้ีได้หากทราบถึง
ประเภทของอันตราย หากต้องปฏิบัตกิ บั สารทย่ี งั ไมท่ ราบประเภทหรือไมม่ ี
เครื่องมือเฝ้าตรวจวิธีการสังเกตด้วยสายตาถึงลักษณะบ่งช้ีและลักษณะ
อาการทเ่ี ดน่ ชดั จากการไดร้ บั สารอนั ตรายอาจเปน็ ทางเลอื กในการเฝา้ ตรวจ
หากยังมีการเปื้อนพิษอยู่หลังจากได้ท�ำลายล้างพิษแล้ว (อาศัยการสังเกต
ด้วยสายตาหรือการตรวจด้วยเคร่ืองมือ) ก�ำลังพลท่ีได้รับผลกระทบต้อง
กลับไปเริ่มต้นใหม่ในช่องเส้นทางการท�ำลายล้างพิษ เพ่ือเริ่มขั้นตอนการ
ท�ำลายล้างพิษซ้�ำอีกรอบหน่ึง โดยให้เน้นเป็นพิเศษตรงบริเวณที่สังเกตพบ
หรือบรเิ วณทมี่ สี ัญญาณแจง้ เตือนจากเคร่อื งตรวจ)

335

การปฏิบัติการแก้ไขสถานการณ์
อันเน่ืองมาจากเคมี ชีวะ รงั สีและนิวเคลยี ร์

การถอดเคร่ืองแต่งกายป้องกนั
(Protective Clothing Removal)

ง-๒๖ กำ� ลงั พลควรไดร้ บั การชว่ ยเหลอื ในการถอดชดุ เครอ่ื งแตง่ กาย
ปอ้ งกนั กอ่ นทจ่ี ะขา้ มแนวควบคมุ หยดเหลวเมอื่ เครอ่ื งตรวจไมแ่ สดงสญั ญาณ
ตรวจพบการเปอ้ื นพษิ ในระหวา่ งการถอดชดุ เครอื่ งแตง่ กายปอ้ งกนั ระดบั B
(Level B) ผู้ช่วยเหลือต้องจับถังอากาศอัดช่วยหายใจไว้ในขณะท่ีชุด
เคร่ืองแต่งกายป้องกันถูกถอดออก ผู้ท่ีช่วยเหลือยังคงควบคุมเครื่องช่วย
หายเอาไว้จนกว่าจะถอดเครือ่ งชว่ ยหายใจออกในสถานีท่ี ๕ ก�ำลงั พลในชุด
ปฏบิ ตั กิ ารทำ� ลายลา้ งพษิ ตอ้ งมนั่ ใจวา่ ไดส้ มั ผสั เพยี งบรเิ วณภายนอกของชดุ
เครอ่ื งแตง่ กายปอ้ งกนั เทา่ นนั้ กำ� ลงั พลทอ่ี ยภู่ ายใตช้ ดุ เครอ่ื งแตง่ กายปอ้ งกนั
ที่มีส่วนช่วยในการถอดได้สัมผัสเฉพาะบริเวณภายในชุดเท่านั้น ก�ำลังพล
ของชุดปฏิบัติการท�ำลายล้างพิษน�ำเอาชุดเคร่ืองแต่งกายป้องกันใส่ลงใน
ถุงพลาสติกหนาเพ่ือน�ำออกไปให้พ้นห่างจากก�ำลังพลท้ังหมดท่ีผ่านการ
ท�ำลายลา้ งพิษแล้ว

หมายเหต:ุ การถอดเสอ้ื ผ้าท่ีสวมใส่กบั ตัว, การอาบน้าํ และการสวมใสเ่ สอ้ื ผ้าชุดใหม่ อาจไม่จำ�เปน็

หากการเปื้อนพษิ ไมส่ ามารถซึมผ่านชุดเคร่อื งแตง่ กายปอ้ งกนั ไปได้ เครื่องมอื เฝ้าตรวจควรนำ�มาใช้
เพือ่ ตรวจสอบการเปือ้ นพษิ ทซี่ มึ ผา่ นชุดเครอื่ งแตง่ กายป้องกนั

การถอดเสอื้ ผา้ /เคร่ืองชว่ ยหายใจ
(Clothing/Respirator Removal)

ง-๒๗ ก�ำลังพลถอดเส้ือผ้าท่ีสวมใส่อยู่ภายใต้ชุดเคร่ืองแต่งกาย
ปอ้ งกนั แลว้ นำ� ไปใสล่ งในถงุ พลาสตกิ หนาเพอื่ ใหช้ ดุ ปฏบิ ตั กิ ารทำ� ลายลา้ งพษิ
ขนยา้ ยไปใหไ้ กล เครอ่ื งชว่ ยหายใจถอดออกจากการสะพายหลงั หากจำ� เปน็

336