การภสารยา้ใงตจโ้สคติ งรสวงํานกนลากึ ิขรใพนสกทิฒั าธนริ์ หารลแับักลมสะือสูตก่งรบั เฝปสึกัจรอจมิ บยักรเาสมรี่ยกเรงาียทรนัง้จรใัดนู้เกพสาถ่อืราเเสรนยีรศิมนกึ สรษู้แรา้าลแงะลคปะวรใานะสมวบปิถกลชี าอวี รดิตณภใหัยแ์ ้กวบั ดนลัก้อเมรียน กลมุ่ นิเทศ ตดิ ตาม และประเมนิ ผลการจดั การศึกษา
สํานักงานเขตพืน� ท�กี ารศึกษาประถมศึกษาลําปาง เขต 1
หลัักสููตรฝึึกอบรมครููในการจััดการเรีียนรู้ �และประสบการณ์์แวดล้้อม การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
เพื่�่อรัับมืือจากปััจจััยเสี่�ยงแบบองค์์รวม (Holistic School Safety) ด้้านความปลอดภััยในสถานศึึกษา
ภายใต้้โครงการพััฒนาและส่่งเสริิมการเรีียนรู้ �เพื่่�อเสริิมสร้้างความปลอดภััย
สำหรัับครููระดัับประถมศึึกษาตอนปลาย
สำนัักงานคณะกรรมการการศึึกษาขั้้�นพื้้�นฐาน กระทรวงศึึกษาธิิการ
ร่่วมกัับ
มหาวิิทยาลััยราชภััฏนครราชสีีมา
การภสารยา้ใงตจโ้สคติ งรสวงํานกนลากึ ิขรใพนสกทิฒั าธนริ์ หารลแับักลมสะือสูตก่งรบั เฝปสึกัจรอจมิ บยักรเาสมรี่ยกเรงาียทรนัง้จรใัดนู้เกพสาถ่อืราเเสรนยีรศิมนกึ สรษู้แรา้าลแงะลคปะวรใานะสมวบปิถกลชี าอวี รดิตณภใหัยแ์ ้กวบั ดนลัก้อเมรียน
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยนคำนำ
สำนัักงานปลััดกระทรวงศึึกษาธิิการได้้ตระหนัักและเห็็นความสำคััญของการมีี
ส่ว่ นร่ว่ มในการขับั เคลื่อ� นนโยบายสถานศึกึ ษาปลอดภัยั นักั เรียี นนักั ศึกึ ษาไทยอบอุ่�่ น อันั เป็น็ ประกาศ
ปีี ๒๕๖๔-๒๔๖๕ ซึ่่�งเป็็นนโยบายวาระเร่่งด่่วนด้้านความปลอดภััยนัักเรีียน ความปลอดภััยเป็็น
ความรัับผิิดชอบของทุุกฝ่่ายที่่�ต้้องปฏิิบััติิร่่วมกัันสำหรัับทุุกภาคส่่วน ในการบริิหารจััดการวิกิ ฤติิ
จากอัันตรายและความเสี่�ยงในรููปแบบต่่าง ๆ ทั้้�งการป้้องกััน การปลููกฝััง และการแก้้ปััญหา
เพื่่�อให้้ปลอดภััยจากการถููกทำร้้าย ไม่่ว่่าจะเป็็นในด้้านกายภาพหรืือด้้านจิิตใจให้้มีีความสุุข
และอยู่�ในสัังคมได้้อย่่างปกติิสุุข จึึงต้้องมีรี ะบบการวางแผน การส่ง่ เสริมิ การเรีียนรู้้� การป้้องกัันภััย
จากสถานการณ์์ความเสี่ �ยงที่่�คาดว่่าจะเกิิดขึ้ �นจากสภาพปััญหาที่่�เกิิดในสถานศึึกษาหรืือในวิิถีีชีีวิิต
โดยมอบหมายให้้สถาบัันพััฒนาครููดำเนิินการเข้้าร่่วมรัับการอบรมในหลัักสููตรพััฒนา
การเตรีียมความพร้้อมในการรัับมืือกัับสถานการณ์์ความเสี่�ยงในปััจจััยต่่าง ๆ สำหรัับนัักเรีียน
ระดัับประถมศึึกษาตอนปลายในรููปแบบของการสร้้างเสริิมการคิิดตััดสิินใจแก้้ปััญหาด้้วยตััวเอง
ของนัักเรีียน ดัังนั้้�นเพื่่�อให้้การดำเนิินงานโครงการและการจััดฝึึกอบรมเป็็นไปในทิิศทางเดีียวกััน
จึึงได้้จััดทำหลัักสููตรการฝึึกอบรมฉบัับนี้้�ขึ้ �น
มหาวิิทยาลััยราชภััฏนครราชสีีมา ขอขอบคุุณที่่�ปรึึกษา ผู้้�ทรงคุุณวุุฒิิ และคณะทำงาน
จััดทำหลัักสููตรการฝึึกอบรมพััฒนาการเตรีียมความพร้้อมในการรัับมืือกัับสถานการณ์์ความเสี่ �ยง
ในปััจจััยต่่าง ๆ ที่่�เป็็นประโยชน์์ในการจััดทำหลัักสููตรให้้บรรลุุผลสำเร็็จตามเป้้าหมายที่่�กำหนดไว้้
จึึงหวัังเป็็นอย่่างยิ่�งว่่า หลัักสููตรการฝึึกอบรมฉบัับนี้้�จะเป็็นประโยชน์์ต่่อหน่่วยงานดำเนิินการ
ฝึึกอบรม วิิทยากร และผู้�ดำเนิินการจััดฝึึกอบรมสำหรัับใช้้เป็็นแนวทางการอบรมให้้บรรลุุผล
ตามที่่�กำหนดไว้้ต่่อไป
มหาวิิทยาลััยราชภััฏนครราชสีีมา
พฤศจิิกายน ๒๕๖๔
การภสารยา้ใงตจโ้สคติ งรสวงํานกนลากึ ิขรใพนสกทิฒั าธนริ์ หารลแับักลมสะือสูตก่งรบั เฝปสึกัจรอจมิ บยักรเาสมรี่ยกเรงาียทรนัง้จรใัดนู้เกพสาถ่อืราเเสรนยีรศิมนกึ สรษู้แรา้าลแงะลคปะวรใานะสมวบปิถกลชี าอวี รดิตณภใหัยแ์ ้กวบั ดนลัก้อเมรียน
สารบััญ
คำนำ การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
สารบััญ
สภาพปััญหาและความจำเป็็น ๘
หลัักการของหลัักสููตร ๑๑
วััตถุุประสงค์์ของหลัักสููตร ๑๑
เป้้าหมายของหลัักสููตร ๑๒
ผลที่่�คาดว่่าจะได้้รัับ ๑๒
โครงสร้้างหลัักสููตรฝึึกอบรม ๑๒
เนื้้�อหาสาระของหลัักสููตรฝึึกอบรม ๑๓
กิิจกรรมการฝึึกอบรม ๑๔
รููปแบบการจััดกิิจกรรมแบบพื้�้นฐาน การจััดการเรีียนรู้้�โดยใช้้ปััญหาเป็็นฐาน ๑๕
(PBL: Problem-based Learning) ๑๗
รููปแบบการจััดกิิจกรรมแบบก้้าวหน้้า วิิธีีการสอนแบบการเรีียนรู้้�โดยใช้้โครงงานเป็็นฐาน
(PBL: Project-based Learning)
ตััวอย่่างแนวทางการออกแบบแผนกิิจกรรมการอบรมสำหรัับระดัับประถมศึึกษาตอนปลาย ๒๑
ตัวั อย่่างการออกแบบกิจิ กรรมการรับั มืือกับั สถานการณ์ค์ วามเสี่ย� งด้า้ น “รู้้�คิิดระวังั ภััยสัังคม” ๒๒
ตัวั อย่า่ งการออกแบบกิิจกรรมการรับั มืือกัับสถานการณ์์ความเสี่ย� งด้า้ น “รู้�เงื่อ� นปมปลอดภัยั พิบิ ัตั ิิ” ๖๐
ตััวอย่่างการออกแบบกิิจกรรมการรัับมืือกับั สถานการณ์์ความเสี่�ยงด้้าน “รู้�เจนจัดั อุุบัตั ิิเหตุุจากการเล่่น” ๑๐๐
ตััวอย่่างการออกแบบกิิจกรรมการรัับมืือกัับสถานการณ์ค์ วามเสี่ย� งด้า้ น “รู้�ประเด็็นเดิินทางปลอดภััย” ๑๓๘
ตัวั อย่า่ งการออกแบบกิิจกรรมการรัับมืือกัับสถานการณ์ค์ วามเสี่ย� งด้า้ น “รู้้�ทันั ภััยการใช้้เทคโนโลยี”ี ๑๗๖
ตััวอย่่างการออกแบบกิิจกรรมการรับั มืือกัับสถานการณ์ค์ วามเสี่�ยงด้้าน “รู้�วิธีเี สริมิ สร้้างสุุขภาวะ” ๒๑๔
ตัวั อย่่างการออกแบบกิจิ กรรมการรัับมืือกัับสถานการณ์ค์ วามเสี่�ยงด้า้ น “รู้้�ลดละเพื่่อ� สร้า้ งตนให้้มีคี ่า่ ” ๒๕๒
ตัวั อย่า่ งการออกแบบกิจิ กรรมการรับั มืือกับั สถานการณ์์ความเสี่�ยงด้า้ น “รู้�รักษาปลอดโรคและมลพิิษ” ๒๙๐
ความสอดคล้้องของกิิจกรรมกัับสมรรถนะกัับคู่่�มืือการนำกรอบสมรรถนะหลัักของผู้ �เรีียน ๓๒๗
ระดัับประถมศึึกษาปีีที่่� ๔-๖ ไปใช้้ในการพััฒนาผู้�เรีียน โดยคณะครุุศาสตร์์ จุุฬาลงกรณ์์มหาวิิทยาลััย
ร่่วมกัับสำนัักงานเลขาธิิการสภาการศึึกษา กระทรวงศึึกษาธิิการ (๒๕๖๒)
ความสอดคล้้องกัับตััวชี้ �วััดในหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้�้นพื้�้นฐาน ๓๒๗
พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ กระทรวงศึึกษาธิิการ
สารบััญ การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน๓๒๘
๓๓๐
แนวทางการจััดกิิจกรรมฝึึกอบรม ๓๓๐
ระยะเวลาในการฝึึกอบรม ๓๓๓
สื่ �อประกอบกิิจกรรมตามหลัักสููตร ๓๓๕
การประเมิินผลหลัักสููตร ๓๓๗
กำหนดการจััดอบรมตามหลัักสููตร ๓๔๐
ตารางการอบรม ๓๔๑
วิิทยากรผู้ �ดำเนิินการฝึึกอบรมและพััฒนาครูู ๓๔๑
ผู้ �ทรงคุุณวุุฒิิของโครงการ ๓๔๒
คณะทำงาน ๓๔๓
คณะอำนวยการผลิิต
บรรณานุุกรม
สารบััญตาราง
ตารางที่่� ๑ กิิจกรรมการฝึึกอบรมของหลัักสููตร
ตารางที่่� ๒ สื่่�อประกอบกิิจกรรมตามหลัักสููตร
ตารางที่่� ๓ การประเมิินหลัักสููตร
ตารางที่่� ๔ โครงสร้้างเนื้�้อหาของกิิจกรรมการอบรมผ่่านระบบออนไลน์์
ตารางที่่� ๕ โครงสร้้างเนื้�้อหาของกิิจกรรมการติิดตามการนำไปใช้้จริิงผ่่านระบบออนไลน์์
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน ๓๒๘
๓๓๐
๓๓๓
๓๓๕
๓๔๐
๑. สภาพปัญั หาและความจำเป็็น การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
กระทรวงศึึกษาธิิการมีีนโยบายวาระเร่่งด่่วนด้้านความปลอดภััยสำหรัับนัักเรีียนทุุกระดัับ ทุุกวััย โดยการสร้้าง
ความปลอดภััยให้้กัับนัักเรีียน ซึ่่�งถืือเป็็นความรัับผิิดชอบของทุุกฝ่่ายที่่�ต้้องปฏิิบััติิร่่วมกััน รวมทั้้�งการมีีส่่วนร่่วมจาก
ทุุกภาคส่่วนในการบริิหารจััดการวิิกฤติิจากอัันตรายและความเสี่�ยงในรููปแบบต่่าง ๆ ทั้้�งการป้้องกััน การปลููกฝััง
และการแก้้ปััญหา เพื่่�อให้้เกิิดความปลอดภััยจากการถููกทำร้้าย ทั้้�งในด้้านกายภาพ ด้้านจิิตใจ รวมถึึงให้้นัักเรีียน
มีีความสุุขและอยู่ �ในสัังคมได้้อย่่างปกติิสุุข จึึงต้้องมีีระบบการวางแผนป้้องกัันภััยจากปััจจััยเสี่ �ยงที่่�คาดว่่าจะเกิิดขึ้ �น
จากสภาพปัญั หาที่่เ� กิดิ ในสถานศึกึ ษาหรืือในวิถิ ีชี ีวี ิติ จากการศึกึ ษาความเสี่ย� งของเด็ก็ ต่อ่ ภัยั ด้า้ นต่า่ ง ๆ พบว่า่ ผลการประมวล
การวิิเคราะห์์สภาวะของสัังคมไทยของนัักวิิชาการจากสถาบัันการศึึกษาต่่าง ๆ เมื่่�อปีี ๒๕๖๐ กล่่าวว่่า ในช่่วง ๓-๔ ปีี
ที่่�ผ่่านมา สภาวะแวดล้้อมของโลกมีีการเปลี่�ยนแปลงไป เช่่น การเปลี่�ยนแปลงของปรากฏการณ์์เอลนีีโญ “ทำให้้เกิิด
สภาพอากาศเลวร้้าย เช่่น อุุทกภััย สึึนามิิ น้้ำท่่วม พายุุ และส่่งผลต่่อปริิมาณฝุ่่�นพีีเอ็็ม ๒.๕” และอิิทธิิพลลานีีญา
ยัังมีีผลต่่อ “อุุณหภููมิิหนาวเย็็นกว่่าค่่าปกติิ” ในปีี ๒๕๖๔ ที่่�อาจต้้องประสบปััญหา “ภััยหนาว” อย่่างรุุนแรงกว่่าเดิิม
รวมทั้้�งความเสี่�ยงเรื่�องแผ่่นดิินไหวที่่�ผู้�เชี่�ยวชาญด้้านแผ่่นดิินไหว สถาบัันเทคโนโลยีีแห่่งเอเชีีย (AIT) บอกว่่า ประเทศไทย
แม้้ไม่่ได้้ตั้�งอยู่�บนรอยต่่อแผ่่นเปลืือกโลก แต่่ก็็ตั้�งอยู่�ในตำแหน่่งที่่�มีี “รอยเลื่�อน” ในภาคใต้้ ภาคเหนืือฝั่่�งตะวัันตก
ที่่�มีีการเคลื่�อนตััวที่่�ก่่อเกิิดความเสี่�ยงได้้ นอกจากนี้้�รายงานของ CNN เมื่่�อวัันที่่� ๖ เมษายน ๒๕๖๐ ได้้ระบุุถึึงปััจจััย
เสี่�ยงที่่�ส่่งผลต่่อวิิถีีการดำเนิินชีีวิิตในโลกปััจจุุบััน คืือ “การเพิ่่�มขึ้�นของประชากรโลกและการขยายตััวของเขตเมืือง”
โดยสหประชาชาติิคาดการณ์์ว่่า ภายในปีี ค.ศ. ๒๐๕๐ ประชากรโลกราว ๖๖% จะอาศััยอยู่�ในเขตเมืือง ซึ่�่งการที่่�
ประชากรหนาแน่่นขึ้้�น ทำให้้ต้้องใช้้ชีีวิิตและปฏิิสััมพัันธ์์กัันมากขึ้�น องค์์การการท่่องเที่่�ยวสากลยัังระบุุว่่าแต่่ละปีีมีีคน
เดิินทางระหว่่างประเทศกว่่า ๑,๐๐๐ ล้้านคน ซึ่่�งหมายความว่่าเชื้�้อโรคมีีโอกาสถ่่ายทอดจากประเทศหนึ่่�งไปยัังอีีก
ประเทศหนึ่่�งได้้อย่่างง่่ายดาย ผนวกกัับการที่่�เมืืองขยายตััว จึึงจำเป็็นต้้องมีีการรุุกล้้ำเข้้าไปในพื้้�นที่่�ใหม่่ ๆ เช่่น พื้�้นที่่�ป่่า
และอาจนำมาซึ่�่งโรคใหม่่ ๆ ได้้ ขณะเดีียวกัันมููลนิิธิิปวีีณาหงสกุุลเพื่่�อเด็็กและสตรีี (องค์์กรสาธารณประโยชน์์)
ประจำปีี ๒๕๖๓ พบปัญั หาเร่ง่ ด่ว่ นในสัังคมไทยที่่�ควรคำนึึงถึึงคืือปััญหาข่่มขืืนและอนาจารมาเป็็นอัันดัับ ๑ ในปีี ๒๕๖๓
เป็็นเด็็กแรกเกิิด ๐-๕ ปีี ถููกข่่มขืืน ๒๘ ราย และเด็็ก อายุุ ๕-๑๐ ปีี ถููกข่่มขืืน ๙๔ ราย มููลนิิธิิหญิิงชายก้้าวไกลพบว่่า
ช่ว่ งอายุุของผู้้�ถูกู กระทำเกิินครึ่ง� ของเหตุุความรุุนแรงทางเพศทั้้ง� หมดเป็น็ กลุ่�่มเด็ก็ และเยาวชน อายุุ ๕-๒๐ ปีีถึงึ ๖๐.๖%
ผู้้�ถูกู กระทำที่่�อายุุน้อ้ ยที่่�สุุดเป็็นเด็ก็ หญิงิ ๕ ขวบถููกข่่มขืืน มีผีู้�เสียี ชีวี ิติ ๒๐ ราย ด้า้ นกลุ่�ม่ อาชีีพผู้้�ถูกู กระทำมากที่่ส� ุุด คืือ
นักั เรียี น นักั ศึกึ ษา ถึึง ๖๐.๙% ผู้้�หญิงิ ถูกู ละเมิิดทางเพศ ถููกกระทำความรุุนแรงทางร่่างกาย จิิตใจ วัันละไม่น่ ้้อยกว่่า
๗ คน และมีีตััวเลขของผู้�หญิิงที่่เ� ข้า้ รัับการบำบัดั รักั ษา และแจ้ง้ ความร้อ้ งทุุกข์ส์ ููงถึึงปีลี ะ ๓๐,๐๐๐ คน ซึ่�ง่ ความรุุนแรงต่อ่
ผู้�หญิิงมีีปัจั จััยร่่วมจากเครื่�องดื่ม� มึึนเมา สารเสพติิด สื่่อ� ลามก พื้น�้ ฐานจากครอบครัวั และสิ่ง� แวดล้อ้ มในสังั คม ที่่ผ�ู้�กระทำ
ความรุุนแรงกว่่าครึ่�งเป็็นคนรู้้�จัักคุ้้�นเคยหรืือบุุคคลในครอบครััวกว่่า ๕๓% รองลงมาเป็็นคนแปลกหน้้า ไม่่รู้�จัักกััน
๓๘.๒% และคนที่่ร�ู้�จักั กัันผ่า่ นโซเชียี ลมีเี ดียี ๘.๘% โดยอายุุของผู้�กระทำที่่น� ้อ้ ยที่่ส� ุุด คืือ ๑๒ ปีี ซึ่�่งปัจั จััยที่่�กระตุ้้�นให้้เกิิด
ความรุุนแรงทางเพศมากที่่�สุุด คืือ เครื่อ� งดื่ม� แอลกอฮอล์ ์ สููงถึงึ ๓๑.๑% รองลงมาอ้้างว่า่ มีีอารมณ์ท์ างเพศ ๒๘% ส่่วน
สถานที่่�เกิิดเหตุุเกิิดมักั จะเป็น็ ในที่่พ� ัักของผู้้�ถูกู กระทำฯ และในที่่�เปลี่ย� วหรืือถนนเปลี่�ยว กองป้อ้ งกัันการบาดเจ็็บ กรม
ควบคุุมโรค รายงานการทบทวนสถานการณ์ค์ วามรุุนแรงจากการถูกู ทำร้า้ ย ๕ ปีี (๒๕๕๘-๒๕๖๒) พบว่า่ เหยื่อ� เป็น็ เพศ
หญิิง คิดิ เป็็นสัดั ส่ว่ น ๘ ต่อ่ ๑ คน จุุดที่่�ถููกทำร้า้ ยพบว่า่ เหย่ื�อมีแี นวโน้ม้ ถูกู ทำร้้ายในบ้้านตนเองเพิ่่�มขึ้�น
ส่ว่ นข้อ้ มูลู จากศูนู ย์ป์ ้อ้ งกันั การฆ่า่ ตัวั ตายระดับั ชาติิ กรมสุุขภาพจิติ (๒๕๖๒) ตัวั เลขการฆ่า่ ตัวั ตายของประเทศไทย
อยู่�ที่ป� ระมาณ ๖-๖.๕ ต่อ่ ประชากรแสนคน คนไทยฆ่า่ ตัวั ตายสำเร็จ็ เฉลี่ย� ปีี ๔,๐๐๐ คน เฉลี่ย� ชั่ว� โมงละ ๒ คน ซึ่ง่� จำนวนนี้้�
หลักสูตรอบรมครู | หน้า 8
สููงกว่่าการตายด้้วยโรคไข้้เลืือดออก สููงกว่่าการตายด้้วยโรคอื่�น ๆ การฆ่่าตััวตายในประเทศไทยเป็็นสาเหตุุการตาย การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
ผิิดธรรมชาติิที่่�สููงเป็็นอัันดัับ ๒ รองจากอุุบััติิเหตุุ คนไทยฆ่่ากัันตายน้้อยกว่่าการฆ่่าตััวตายอยู่�ประมาณ ๓-๔ เท่่า
ประมาณ ๑๐% ของคนไทยที่่�ฆ่่าตััวตายสำเร็็จก็็พบว่่ามีีปััจจััยด้้านโรคซึึมเศร้้า ประมาณ ๑๒% พบปััจจััยด้้านโรคจิิตเภท
ประมาณ ๓๐% และพบว่่ามีีปััญหาการดื่�มสุุราร่่วมด้้วย ซึ่่�งรายงานสรุุปจากองค์์การอนามััยโลก แผนกสุุขภาพจิิต
และสารเสพติิด ร่่วมกัับกองทุุนส่่งเสริิมสุุขภาพแห่่งวิิคตอเรีีย และมหาวิิทยาลััยเมลเบิิร์์น (๒๐๐๔) โรคซึึมเศร้้า
ถููกคาดการณ์์ว่่าจะเพิ่่�มขึ้�นเป็็นอัันดัับสองรองจากโรคหััวใจขาดเลืือดในปีี ค.ศ.๒๐๒๐
จากตััวอย่่างปััญหาภััยสัังคม อุุบััติิเหตุุ ภััยพิิบััติิ และปััญหาภััยด้้านอื่่�น ๆ สรุุปได้้ว่่า การสร้้างความปลอดภััย
ในสถานศึึกษาไม่่ใช่่เรื่�องใหม่่ แต่่เป็็นเรื่�องที่่�ต้้องลงมืือเสริิมสร้้างโดยเฉพาะผ่่านระบบการให้้ความรู้�ความเข้้าใจที่่�ถููกต้้อง
กระทรวงศึกึ ษาธิกิ ารจึงึ ริเิ ริ่ม� จัดั ตั้ง� ศูนู ย์์ MOE Safety Center ขึ้้�นเพื่่�อดููแลความปลอดภััยในสถานศึึกษาแบบรอบด้้าน
โดยขัับเคลื่�อนด้้วยหลัักมาตรการ ๓ ป. ได้้แก่่ “ป้้องกััน” ความเสี่�ยงที่่�มีีแนวโน้้มจะเกิิดขึ้�นไม่่ว่่าจะเป็็นความเสี่�ยงต่่อตััว
บุุคคลหรืือต่่ออาคารสถานที่่� “ปลููกฝััง” ให้้นัักเรีียนของเรารู้�วิธีีเอาตััวรอด มีีทัักษะชีีวิิต ที่่�สำคััญไม่่น้้อยไปกว่่าการสอน
วิิชาการ และ “ปราบปราม” การกระทำผิดิ อย่่างจริิงจััง เน้น้ การเยียี วยาแก่่ผู้�เสีียหายเป็น็ สำคััญ นอกจากนี้้ย� ัังมีีนโยบาย
ที่่�จะนำ Big Data เข้้ามามีีบทบาทสำคััญในการวิิเคราะห์์และทำนายความเสี่�ยงเพื่่�อป้้องกัันความเสีียหายที่่�อาจเกิิดขึ้�น
ได้้ล่่วงหน้้า และสามารถป้้องกัันได้้อย่่างทัันท่่วงทีี รวมไปถึึงการบููรณาการความร่่วมมืือกัับหลายหน่่วยงาน ที่่�จะช่่วยให้้
กระทรวงศึึกษาธิิการสามารถดููแลความปลอดภััยในสถานศึึกษาได้้อย่่างรอบด้้านและมีีประสิิทธิิภาพมากยิ่ �งขึ้ �น
สำนักั งานคณะกรรมการการศึกึ ษาขั้น้� พื้น�้ ฐานเป็น็ องค์ก์ รหลักั ในการจัดั การศึกึ ษาขั้น้� พื้น�้ ฐาน มีสี ถานศึกึ ษาในสังั กัดั
รัับผิิดชอบจััดการศึึกษาขั้�้นพื้�้นฐานให้้แก่่เด็็กและเยาวชน อัันเป็็นรากฐานสำคััญของการพััฒนาประเทศ การเสริิมสร้้าง
ความปลอดภััยในสถานศึึกษาจึึงเป็็นวาระเร่่งด่่วนที่่�ต้้องดำเนิินการ เพื่่�อให้้เกิิดการบริิหารจััดการความปลอดภััยของ
สถานศึกึ ษา เสริมิ สร้า้ งทักั ษะชีวี ิติ นักั เรียี นให้ส้ ามารถเอาตัวั รอดจากภัยั อันั ตรายต่า่ ง ๆ ที่่ม� ีอี ยู่�รอบด้า้ น โดยนับั เป็น็ บทบาท
สำคัญั ของครู ู ผู้้�บริหิ ารสถานศึกึ ษา และบุุคลากรทางการศึกึ ษา ที่่จ� ะต้อ้ งร่ว่ มสร้า้ งมาตรการความปลอดภัยั ในสถานศึกึ ษา
ร่่วมกัับนัักเรีียน ผู้้�ปกครอง และคนในชุุมชน บุุคลากรกลุ่�่มนี้้�จึงึ จำเป็น็ ต้้องมีีความรู้�และทักั ษะในการสร้้างความปลอดภัยั
ในทุุกมิติ ิอิ ย่่างรอบด้า้ น และจัดั กิิจกรรมเสริิมสร้้างทัักษะให้แ้ ก่่นักั เรียี น ครอบคลุุมการกำกับั ดูแู ล ช่่วยเหลืือ ส่ง่ เสริิม
สนัับสนุุนการสอนภายใต้้การดููแลของศึึกษานิิเทศก์์ประจำเขตพื้�้นที่่�การศึึกษา ด้้วยเหตุุผลดัังกล่่าวนำมาซึ่�่งวาระสำคััญ
เร่่งด่่วนในการดำเนิินการพััฒนาครููและผู้ �เกี่ �ยวข้้องให้้สามารถจััดกิิจกรรมและประสบการณ์์แวดล้้อมให้้กัับนัักเรีียน
ในสถานศึึกษาสำหรัับระดัับปฐมวััย (เด็็กอายุุ ๓-๖ ปีี) ถึึงนัักเรีียนระดัับชั้�นมััธยมศึึกษา ในการรัับมืือกัับสถานการณ์์
ความเสี่ย� งใน ๘ ด้า้ น ประกอบด้ว้ ย รู้้�คิดิ ระวังั ภัยั สังั คม รู้้�เงื่อ� นปมปลอดภััยพิิบัตั ิิ รู้้�เจนจัดั อุุบััติิเหตุุจากการเล่น่
รู้�ประเด็็นเดิินทางปลอดภััย รู้้�ทัันภััยการใช้้เทคโนโลยีี รู้้�วิิธีีเสริิมสร้้างสุุขภาวะ รู้้�ลดละเพื่่�อสร้้างตนให้้มีีค่่า และรู้�รักษา
ปลอดโรคและมลพิิษ เพื่่�อให้้ผู้�เรีียนสามารถรู้้�คิิด มีีความรู้� และมีีทัักษะในการนำความรู้�ไปใช้้ในการแก้้ปััญหาได้้จริิง
ในวิิถีีชีีวิิตทั้้�งในโรงเรีียนและสัังคม โดยยึึดปรััชญาพิิพััฒนาการ (Progressivism) ที่่�จััดการศึึกษาให้้สอดคล้้อง
กัับการเปลี่ย� นแปลง เป็น็ หลักั สูตู รการศึกึ ษาเพื่่อ� ชีวี ิติ (The Life-Centered Curriculum) โดยจัดั กิจิ กรรมการเรียี นการสอน
ที่่�มุ่่�งพััฒนาสมรรถนะด้้านต่่าง ๆ ครอบคลุุมทั้้�งด้้านร่่างกาย อารมณ์์ สัังคม และสติิปััญญาไปพร้้อม ๆ กััน ให้้ผู้�เรีียน
สามารถปรัับตััวอยู่ �ในสัังคมได้้อย่่างปลอดภััยและเป็็นสุุข มีีประสบการณ์์การดำรงชีีวิิตเป็็นหมู่ �คณะและรู้ �จัักกำกัับดููแล
ตนเอง การเรีียนรู้้�จึึงเป็็นเรื่�องของการกระทำ (Doing) มากกว่่าการเพีียงแค่่รู้� (Knowing) และจะต้้องให้้ผู้�เรีียนรู้้�จััก
ที่่�จะแก้้ไขปััญหาของตนเองและสัังคมได้้ด้้วยตนเอง
หลัักปรััชญาพื้้�นฐานของหลัักสููตรการรัับมืือปััจจััยเสี่�ยงแบบองค์์รวมนี้้�มุ่่�งเน้้นการพััฒนา “พลัังชีีวิิต” ด้้วยการ
“สร้้างสััญชาตญาณ” ความฉลาดและอุุปนิิสััยอื่�น ๆ การ “รู้้�คิิด” เพื่่�อ “รู้�เท่่าทััน” จากการ “รู้�รอบ” และ “รู้้�ลึึก” จาก
ประสบการณ์์การเรีียนรู้้�ตามธรรมชาติิของเด็็กสู่�การ “รู้้�จริิง” เพื่่�อเลืือกตััดสิินใจแก้้ปััญหาด้้วยตนเองที่่�จะทำให้้ตนเอง
หลักสูตรอบรมครู | หน้า 9
ปลอดภััยจากสถานการณ์์ความเสี่�ยงแบบต่่าง ๆ ในสภาพสัังคมและการดำเนิินชีีวิิตจริิง ครอบคลุุมการรัับมืือปััจจััยเสี่�ยง การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
ทั้้�ง ๘ ด้้าน ซึ่่�งเป็็นปััญหาที่่�สามารถพบได้้ในชีีวิิตประจำวััน ด้้วยการใช้้หลัักทางวิิทยาศาสตร์์มาเป็็นกระบวนการคิิด
เพื่่�อทำให้้การตััดสิินใจของนัักเรีียนมีีความผิิดพลาดน้้อยที่่�สุุด ซึ่�่งปััจจุุบัันนี้้�การสืืบค้้นด้้วยกระบวนการทางวิิทยาศาสตร์์
โดยใช้ร้ ูปู แบบกระบวนการคิดิ เชิงิ คำนวณ (CT: Computational Thinking) ในการเข้า้ ใจปรากฏการณ์เ์ ป็น็ กระบวนการคิดิ
(Thought Processes) ที่่ส� ามารถเริ่ม� ใช้ไ้ ด้ต้ั้ง� แต่ร่ ะดับั อนุุบาลถึงึ ระดับั มัธั ยมศึกึ ษา (Yadav, et. Al., ๒๐๑๗) ช่ว่ ยในการคิดิ
อย่า่ งมีวี ิจิ ารณญาน (Critical Thinking) การคิดิ นอกกรอบในการแก้ป้ ัญั หาอย่า่ งมีหี ลักั เหตุุและผลที่่เ� ป็น็ ระบบด้ว้ ยการสร้า้ ง
ออกแบบระบบและพัฒั นาการใช้เ้ ครื่อ� งมืือจากเทคโนโลยีทีั้้ง� แบบ Low-tech และหรืือ High-tech โดยครอบคลุุมในเรื่อ� ง
การแยกแยะแจกแจงปัญั หาที่่ซ� ับั ซ้อ้ นให้เ้ ป็น็ องค์ป์ ระกอบย่อ่ ย เชื่อ� มโยงกับั สิ่ง� ที่่น� ักั เรียี นคุ้้�นเคย (Problem Decomposition)
การพััฒนาวิิธีีการแก้้ปััญหาเป็็นขั้้�นตอน (Algorithms) การสร้้างวิิธีีการแก้้ปััญหาในรููปแบบการทดลองหรืือคาดเดา
หลาย ๆ ทางประกอบการตััดสินิ ใจเลืือกทางที่่�คิิดว่า่ จะได้ผ้ ลดีีที่่�สุุด (Quick Heuristic) จากประสบการณ์์ที่่�ผ่า่ นมาผนวก
กัับความรู้�ใหม่่ที่่�ค้้นพบตรงข้้ามกัับ “สามััญสำนึึก” (Common Sense) บนฐานของข้้อมููลที่่�รวบรวมขึ้�น (Data
Generation) การทบทวนวิิธีีการที่่�คิิดขึ้�นมาจากการทดสอบ และการตรวจสอบปััญหา (Debugging) การปรัับแต่่ง
แบบทบต้้นวนซ้้ำ (Iterative Refinement) เพื่่�อออกมาเป็็นรููปแบบการคิิดเชิิงคำนวณ (Computational Model
หรืือ Computational Solutions) ที่่�จะสามารถจำลองการใช้้คอมพิิวเตอร์์ในการทำนายผลลััพธ์์ที่่�จะได้้ออกมาทัันทีี
บนฐานของข้้อมููลที่่�ทัันต่่อเหตุุการณ์์ อัันจะนำไปสู่ �การอธิิบายปรากฏการณ์์นั้้�นได้้อย่่างครอบคลุุมตามความเป็็นจริิง
เพื่่�อนำไปสู่่�ลำดัับการแก้้ปััญหาได้้ตรงจุุด (Algorithmically Defined Artifacts) ซึ่�่งในทางกระบวนการจััดการเรีียนรู้้�
รููปแบบการจััดการเรียี นรู้้�รูปู แบบหนึ่่ง� ที่่�สอดรัับกับั การพััฒนาผู้�เรียี นให้ส้ ามารถคิดิ เชิิงคำนวณในการแก้ป้ ััญหา คืือ การใช้้
กระบวนการจััดการเรีียนรู้้�โดยใช้้ปััญหาเป็น็ ฐาน (Problem-based Learning) (Shin, et.al., ๒๐๒๑) เนื่่อ� งจากลัักษณะ
การสอนแบบนี้้�เน้้นการเรีียนรู้้�จากการปฏิิบััติิ (Learning by doing แบบ Active Constructions) จากการคิิด
และปฏิิบััติิแบบนัักวิิทยาศาสตร์์ ที่่�นัักเรีียนสามารถสร้้างรููปแบบการคิิดเชิิงคำนวณ ในการทำนายปรากฏการณ์์เชิิงลึึก
ทดสอบ หาจุุดผิดิ พลาด และ ปรับั แต่ง่ ความเข้า้ ใจเกี่ย� วกับั ความสัมั พันั ธ์เ์ ชื่อ� มโยงของกระบวนการ เหตุุการณ์์ เพื่่อ� นำไปสู่�
การแก้ป้ ัญั หาที่่ซ� ับั ซ้อ้ น การวิเิ คราะห์ค์ วามเป็น็ ไปได้ข้ องทางออกของปัญั หาในหลายรูปู แบบ เพื่่อ� ให้เ้ ป็น็ การตัดั สินิ ใจบนฐาน
ของข้้อมููล (Informed Decision) (Grover & Pea, ๒๐๑๗; Wing, ๒๐๐๖) อย่่างไรก็็ตามยัังมีีกระบวนการเรีียนรู้้�
ที่่�เอื้้�อต่่อการเรีียนรู้้�เชิิงลึึกในการเข้า้ ใจ ตีคี วาม เพื่่อ� นำไปสู่�การแก้ป้ ัญั หาคืือวิธิ ีกี ารจัดั การเรียี นรู้้�โดยใช้โ้ ครงงานเป็น็ ฐาน
(Project-based Learning) อันั เป็น็ การจัดั ประสบการณ์เ์ พื่่อ� ทำความเข้า้ ใจกับั ปรากฏการณ์ห์ รืือเหตุุการณ์จ์ ากการมีสี ่ว่ นร่ว่ ม
ในกิิจกรรมร่่วมกัับผู้�อื่�นในการฝึึกปฏิบิ ัตั ิใิ นหลายมิติ ิ ิ ผ่า่ นกระบวนการทางวิทิ ยาศาสตร์ใ์ นการสร้า้ งรูปู แบบการแก้ป้ ัญั หา
ที่่�เป็็นรููปธรรมว่่าเป็็นกระบวนการที่่�ต่่อเนื่่�องและใช้้เวลาเพื่่�อสร้้างความรู้ �ที่ �ลึึกซึ้ �งจากการลองสร้้างองค์์ความรู้ �
ผ่า่ นกระบวนการสืืบค้น้ และลองซ้้ำจากประสบการณ์์ใหม่ท่ ี่่ไ� ด้ร้ ับั เชื่�อมโยงกับั ความรู้�เดิมิ เปิิดโอกาสให้้เกิดิ การเชื่�อมโยง
ความคิิดเพื่่อ� เข้า้ ใจในปรากฏการณ์ท์ ี่่ม� ีีผลต่่อผู้�เรียี นและสิ่ง� รอบตััว ด้้วยกระบวนการทางวิทิ ยาศาสตร์์ และการฝึกึ ปฏิบิ ัตั ิิ
ด้้วยกระบวนการคิิดเชิิงคำนวณ
ภายใต้้กระบวนการจััดการเรีียนรู้้�โดยใช้้ปััญหาเป็็นฐาน (Problem-based Learning) และการจััดการเรีียนรู้้�
โดยใช้้โครงงานเป็็นฐาน (Project-based Learning) ที่่�กล่่าวไปข้้างต้้น การดำเนิินการจััดอบรมครั้�งนี้้�ยัังครอบคลุุม
ทั้้�งการเรีียนรู้้�แบบ Issued-based Learning ที่่�เป็็นการนำข่่าว ความรู้้�จากเหตุุการณ์์จริิงมาให้้นัักเรีียนฝึึกคิิดวิิเคราะห์์
แก้้ปััญหา เชื่�อมโยงหลัักการกัับประสบการณ์์จากชีีวิิตจริิงสู่�การเรีียนรู้้�ค้้นหาคำตอบจากเงื่�อนไขในสถานการณ์์ต่่าง ๆ
ภายใต้้การแก้้ปััญหาด้้วยกระบวนการคิิดเชิิงคำนวณ (CT: Computational Thinking) สอดคล้้องกัับหลัักสมรรถนะ
และหลักั สูตู รแกนกลางการศึกึ ษาขั้้น� พื้น้� ฐานพุุทธศัักราช ๒๕๕๑ ที่่ม� ีีเป้้าหมายของหลักั สููตรในการพััฒนาคุุณภาพผู้้�เรีียน
ให้้มีีคุุณภาพทั้้�งด้้านความรู้ �และทัักษะที่่�จำเป็็นสำหรัับการดำรงชีีวิิตในสัังคมที่่�มีีการเปลี่ �ยนแปลงและแสวงหาความรู้ �
เพื่่�อพััฒนาตนเองอย่่างต่่อเนื่่�องตลอดชีีวิิต
หลกั สตู รอบรมครู | หน้า 10
จากความสำคััญดัังกล่่าว จึึงมีีความจำเป็็นที่่�จะต้้องดำเนิินการจััดการอบรมพััฒนาครููในการจััดประสบการณ์์ การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
ให้้กัับนัักเรีียนระดัับประถมศึึกษาตอนปลายภายใต้้โครงการพััฒนาการเตรีียมความพร้้อมในการรัับมืือกัับสถานการณ์์
ความเสี่ย� งในปัจั จัยั ต่า่ ง ๆ ๘ ด้า้ น ประกอบด้ว้ ย รู้้�คิดิ ระวังั ภัยั สังั คม รู้�เงื่อ� นปมปลอดภัยั พิบิ ัตั ิ ิรู้�เจนจัดั อุุบัตั ิเิ หตุุจากการเล่น่
รู้�ประเด็็นเดิินทางปลอดภััย รู้้�ทัันภััยการใช้้เทคโนโลยีี รู้้�วิิธีีเสริิมสร้้างสุุขภาวะ รู้้�ลดละเพื่่�อสร้้างตนให้้มีีค่่า และ
รู้�รักษาปลอดโรคและมลพิิษ สอดรัับกัับขอบข่่ายความปลอดภััยของสถานศึึกษา ๔ กลุ่่�มภััย คืือ ๑) ภััยที่่�เกิิดจากการใช้้
ความรุุนแรงของมนุุษย์์ (Violence) ๒) ภััยที่่�เกิิดจากอุุบััติิเหตุุ (Accident) ๓) ภััยที่่�เกิิดจากการถููกละเมิิดสิิทธิ์� (Right)
๔) ภััยที่่�เกิิดจากผลกระทบทางสุุขภาวะทางกายและจิิตใจ (Unhealthiness) ซึ่่�งจะเป็็นประโยชน์์ต่่อความเท่่าเทีียมกััน
ทางการศึกึ ษาในภาพกว้า้ ง เกิดิ ความคุ้�มค่า่ อันั จะนำมาซึ่ง่� ประโยชน์ส์ ูงู สุุดต่อ่ นักั เรียี น ครู ูผู้�บริหิ ารสถานศึกึ ษารวมถึงึ โรงเรียี น
และชุุมชน
๒. หลักั การของหลัักสูตู ร
๒.๑ ส่่งเสริิมให้้นัักเรีียนคิิดตััดสิินใจแก้้ปััญหาจากสถานการณ์์ความเสี่�ยง และพััฒนาหลัักสููตรการฝึึกอบรม
เชิิงปฏิิบััติิการการพััฒนาการเตรีียมความพร้้อมในการรัับมืือกัับสถานการณ์์ความเสี่�ยงในปััจจััยต่่าง ๆ สำหรัับครูู
ระดับั ประถมศึกึ ษาตอนปลายเพื่่อ� ส่ง่ เสริมิ ให้น้ ักั เรียี นคิดิ ตัดั สินิ ใจแก้ป้ ัญั หาจากสถานการณ์ค์ วามเสี่ย� งโดยใช้ก้ ระบวนการ
เรีียนรู้้�ใน ๒ รููปแบบ คืือ การเรีียนรู้้�ขั้้�นพื้น�้ ฐาน คืือ การจัดั การเรียี นรู้้�โดยใช้ป้ ััญหาเป็็นฐาน (Problem-based Learning)
และขั้น้� ก้า้ วหน้้า คืือ การจััดการเรีียนรู้้�โดยใช้้โครงงานเป็น็ ฐาน (Project-based Learning)
๒.๒ การฝึึกอบรมผ่่านระบบออนไลน์์โดยมุ่�่งเน้้นการนำความรู้�ความเข้้าใจจากการอบรมไปใช้้ในการปฏิิบััติิจริิง
ในสถานศึึกษามากกว่่ารู้�เพีียงแค่่หลัักการหรืือทฤษฎีีเพื่่�อส่่งเสริิม สนัับสนุุนการออกแบบกิิจกรรมการเรีียนการสอน
ในห้้องเรีียนโดยครูผูู้�สอนอย่่างแท้จ้ ริิง
๒.๓ หลัักสูตู รการฝึึกอบรมครูู มุ่ง�่ เน้้นการมีีส่ว่ นร่่วมของผู้�เข้า้ รัับการอบรมร่ว่ มกับั คณะผู้้�ฝึึกอบรมของโครงการ
๒.๔ การสนับั สนุุนวัสั ดุุอุุปกรณ์์ เอกสาร สื่่�อคลิปิ วิิดีโี อตััวอย่่างการสอนการรับั มืือสถานการณ์์ความเสี่�ยงจากภััย
ทั้้ง� ๘ ด้า้ นประกอบการอบรม
๓. วััตถุปุ ระสงค์์ของหลัักสููตร
๓.๑ เพื่่�อพััฒนาครููให้้สามารถจััดการเรีียนรู้้�และประสบการณ์์แวดล้้อมในการสร้้างจิิตสำนึึกในการรัับมืือกัับ
ภััยจากปัจั จััยเสี่ย� งทั้้ง� ในสถานศึกึ ษาและในวิิถีีชีวี ิิตให้ก้ ัับนักั เรียี นระดัปั ระถมศึึกษาตอนปลายใน ๘ ด้้าน ประกอบด้้วย
รู้้�คิิดระวัังภััยสัังคม รู้ �เงื่ �อนปมปลอดภััยพิิบััติิ รู้ �เจนจััดอุุบััติิเหตุุจากการเล่่น รู้้�ประเด็็นเดิินทางปลอดภััย รู้้�ทัันภััยการใช้้
เทคโนโลยี ี รู้้�วิิธีีเสริมิ สร้้างสุุขภาวะ รู้้�ลดละเพื่่�อสร้้างตนให้้มีีค่่า และรู้�รักษาปลอดโรคและมลพิิษ
๓.๒ เพื่่�อสร้้างเครืือข่่ายในการแลกเปลี่�ยนเรีียนรู้้�สำหรัับครููระดัับประถมศึึกษาตอนปลายที่่�เข้้าร่่วมโครงการ
ผ่่านการใช้ส้ื่อ� ออนไลน์์
หลกั สตู รอบรมครู | หนา้ 11
๔. เป้า้ หมายของหลัักสูตู ร การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
๔.๑ ครููสามารถจััดการเรีียนรู้้�และประสบการณ์์แวดล้้อมในการสร้้างจิิตสำนึึกในการรัับมืือกัับภััยจากปััจจััย
เสี่�ยงทั้้�งในสถานศึึกษาและในวิิถีชี ีวี ิติ ให้้กัับนัักเรียี นระดัับประถมศึึกษาตอนปลายใน ๘ ด้้าน ประกอบด้ว้ ย รู้้�คิดิ ระวังั ภััย
สัังคม รู้้�เงื่�อนปมปลอดภััยพิบิ ัตั ิิ รู้้�เจนจัดั อุุบัตั ิเิ หตุุจากการเล่น่ รู้้�ประเด็็นเดินิ ทางปลอดภััย รู้้�ทันั ภัยั การใช้้เทคโนโลยี ี รู้้�วิธิ ีี
เสริมิ สร้า้ งสุุขภาวะ รู้้�ลดละเพื่่อ� สร้า้ งตนให้ม้ ีคี ่่า และรู้�รักษาปลอดโรคและมลพิิษ
๔.๒ สร้้างเครืือข่่ายในการแลกเปลี่�ยนเรีียนรู้้�สำหรัับครููระดัับประถมศึึกษาตอนปลายที่่�เข้้าร่่วมโครงการ
ผ่า่ นการใช้ส้ื่�อออนไลน์์
๕. ผลที่ค�่ าดว่า่ จะได้้รัับ
๕.๑ ครููผู้�เข้้ารัับการอบรมได้้รัับความรู้�ความเข้้าใจเกี่�ยวกัับหลัักการแนวคิิดและกระบวนการออกแบบกิิจกรรม
การเรีียนรู้้�เสริมิ สร้้างการรับั มืือปััจจััยเสี่�ยงประเภทต่่าง ๆ สำหรับั ผู้�เรียี นในระดัับประถมศึกึ ษาตอนปลาย โดยใช้แ้ นวทาง
การจััดประสบการณ์ก์ ารรัับมืือปััจจััยเสี่�ยงแบบการเรีียนรู้้�โดยใช้้ปัญั หาเป็็นฐาน (Problem-based Learning) และการ
เรียี นรู้้�โดยใช้โ้ ครงงานเป็น็ ฐาน (Project-based Learning) ด้ว้ ยกระบวนการการคิดิ แก้ป้ ัญั หาตามหลักั การคิดิ เชิงิ คำนวณ
(CT: Computational Thinking)
๕.๒ ครูผูู้�เข้า้ รับั การอบรมสามารถนำความรู้�ไปประยุุกต์ใ์ ช้ใ้ นการจัดั ประสบการณ์ก์ ารเรียี นรู้้�ในระดับั ประถมศึกึ ษา
ตอนปลายในสถานศึกึ ษาได้อ้ ย่่างมีปี ระสิิทธิภิ าพ
๖. โครงสร้้างหลักั สููตรฝึึกอบรม
หลักั สูตู รพัฒั นาการเตรียี มความพร้อ้ มในการรับั มืือกับั สถานการณ์ค์ วามเสี่ย� งสำหรับั ระดับั ประถมศึึกษาตอนปลาย
ประกอบด้้วย ๓ หมวด ดัังนี้้�
๖.๑ การอบรมเชิิงปฏิิบััติิการ การออกแบบกิิจกรรมการเรีียนรู้้�การรัับมืือสถานการณ์์ความเสี่�ยงใน ๘ ด้้าน
ประกอบด้้วย รู้้�คิิดระวังั ภััยสังั คม รู้�เงื่�อนปมปลอดภััยพิบิ ัตั ิ ิรู้�เจนจัดั อุุบััติเิ หตุุจากการเล่น่ รู้้�ประเด็็นเดิินทางปลอดภััย รู้้�ทันั
ภััยการใช้้เทคโนโลยีี รู้้�วิิธีีเสริิมสร้้างสุุขภาวะ รู้้�ลดละเพื่่�อสร้้างตนให้้มีีค่่า และรู้�รักษาปลอดโรคและมลพิิษ โดยแบ่่ง
รููปแบบการออกแบบกิิจกรรมเป็็น ๒ ขั้้น� ดังั นี้้�
๑) การออกแบบกิิจกรรมการเรีียนรู้้�การรัับมืือสถานการณ์์ความเสี่�ยงขั้�้นพื้้�นฐานบนฐานการจััด
การเรีียนรู้้�โดยใช้้ปััญหาเป็็นฐาน (Problem-based Learning) ด้้วยกระบวนการคิิดเชิิงคำนวณ
(CT: Computational Thinking)
๒) การออกแบบกิิจกรรมการเรีียนรู้้�การรัับมืือสถานการณ์์ความเสี่�ยงขั้้�นก้้าวหน้้าแบบบููรณาการ
บนฐานการจััดการเรียี นรู้้�โดยใช้โ้ ครงงานเป็็นฐาน (Project-based Learning) ด้ว้ ยกระบวนการคิิดเชิิง
คำนวณ (CT: Computational Thinking)
๖.๒ การติิดตามการนำแผนการจััดกิิจกรรมไปใช้้จริิงในสถานศึึกษา ทั้้�งในด้้านการจััดการเรีียนรู้้�และการใช้้
ในวิถิ ีีชีีวิิตผ่า่ นระบบออนไลน์์
๖.๓ การสร้า้ งเครืือข่า่ ยแลกเปลี่ย� นเรียี นรู้้�การจัดั ประสบการณ์ก์ ารรับั มืือปัจั จัยั เสี่ย� งผ่า่ น Facebook และ Website
ของโครงการ
หลักสูตรอบรมครู | หนา้ 12
๗. เนื้้�อหาสาระของหลักั สููตรฝึกึ อบรม การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
เนื้้�อหาสาระของหลัักสููตรพััฒนาการเตรีียมความพร้้อมในการรัับมืือกัับสถานการณ์์ความเสี่�ยงสำหรัับระดัับ
ประถมศึกึ ษาตอนปลาย ประกอบด้ว้ ย ๓ หมวด คืือ หมวดที่่� ๑ การฝึกึ อบรมครูผู ่า่ นระบบออนไลน์ ์ หมวดที่่� ๒ การติดิ ตาม
การนำความรู้�สู่�การปฏิิบัตั ิิในสถานศึกึ ษา และหมวดที่่� ๓ การสร้า้ งเครืือข่่ายแลกเปลี่ย� นเรีียนรู้้�การจััดประสบการณ์์
การรัับมืือปัจั จัยั เสี่ย� งผ่่าน Facebook และ Website ของโครงการ รายละเอีียดดัังนี้้�
หมวดที่�่ ๑ การฝึกึ อบรมครููผ่า่ นระบบออนไลน์์ ประกอบด้้วย กิิจกรรม ๖ กิิจกรรม ดัังนี้้�
๑. การตระหนักั ถึึงความสำคััญของการรู้�วิธีกี ารรัับมืือความเสี่�ยงใน ๘ ด้า้ น
๒. หลักั สมรรถนะสำคััญที่่�ช่่วยเสริิมสร้า้ งการรับั มืือความเสี่ย� งใน ๘ ด้้านตามพััฒนาการตามวัยั
๓. การเชื่อ� มโยงการรัับมืือความเสี่ย� งใน ๘ ด้้าน กัับตัวั ชี้�วััดในหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้�น้ พื้้�นฐาน
พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ กระทรวงศึกึ ษาธิิการ
๔. ความรู้�ความเข้า้ ใจเบื้อ้� งต้น้ ในเรื่อ� งการฝึกึ คิดิ ตัดั สินิ ใจด้ว้ ยกระบวนการคิดิ เชิงิ คำนวณ (CT: Computational
Thinking)
๕. การออกแบบกิิจกรรมการเรีียนรู้้�การรัับมืือสถานการณ์์ความเสี่�ยงขั้้�นพื้้�นฐานบนฐานการจััดการเรีียนรู้้�
โดยใช้ป้ ัญั หาเป็น็ ฐาน (Problem-based Learning) ด้ว้ ยกระบวนการคิดิ เชิงิ คำนวณ (CT: Computational
Thinking)
๖. การออกแบบกิิจกรรมการเรีียนรู้้�การรัับมืือสถานการณ์์ความเสี่�ยงขั้้�นก้้าวหน้้าแบบบููรณาการบนฐาน
การจัดั การเรีียนรู้้�โดยใช้้โครงงานเป็น็ ฐาน (Project-based Learning) ด้ว้ ยกระบวนการคิดิ เชิงิ คำนวณ
(CT: Computational Thinking)
หมวดที่�่ ๒ การติิดตามการนำความรู้ส�ู่�การปฏิบิ ัตั ิิในสถานศึกึ ษา
โดยติดิ ตามผลการใช้้จริิงในสื่่�อออนไลน์์ (Facebook) แบ่่งออกเป็น็ ๔ ด้า้ น คืือ
๑. การบูรู ณาการกัับหน่ว่ ยการเรียี น
๒. การใช้ใ้ นวิถิ ีชี ีีวิิตประจำวััน
๓. กิิจกรรมเสริิม เช่น่ ชมรม ค่่าย วัันพิเิ ศษ
๔. กิจิ กรรมการสร้้างความร่่วมมืือกัับผู้�ปกครองและชุุมชน
หมวดที่่� ๓ การสร้้างเครืือข่า่ ยแลกเปลี่�ยนเรียี นรู้�การจัดั ประสบการณ์ก์ ารรัับมืือจากสถานการณ์ค์ วามเสี่�ยง
ผ่า่ น Facebook และ Website ของโครงการ ประกอบด้้วยกิจิ กรรม ๒ กิจิ กรรม
๑. การให้้ครููนำเสนอแผนการจััดการเรีียนรู้้�หรืือตััวอย่่างกิิจกรรมที่่�จััดทำในสถานศึึกษามาร่่วมโพสต์์
ใน Facebook เพื่่อ� ร่ว่ มแลกเปลี่ย� นเรียี นรู้้�วิธิ ีกี ารจัดั กิจิ กรรม ความเหมาะสมของกิจิ กรรม ผลที่่เ� กิดิ ขึ้น� กับั ผู้�เรียี น
หรืือตั้ง� ประเด็น็ คำถามที่่ต� ้อ้ งการได้ร้ ับั คำแนะนำจากผู้้�ฝึกอบรมและผู้�เข้า้ ร่ว่ มใน Facebook เพื่่อ� เป็น็ ตัวั อย่า่ งการเรียี นรู้้�
ให้ก้ ับั คณะครููจากโรงเรีียนอื่่�น ๆ
๒. การใช้้ Website เป็็นแหล่่งเรียี นรู้้�แบบรายบุุคคล (Self-study) ที่่�ครููสามารถเข้้ามาดาวน์โ์ หลดข้้อมูลู
หรืือเข้า้ มาศึึกษาข้้อมูลู ต่่าง ๆ เช่น่ สื่่�อคลิิปวิิดีโี อตัวั อย่่างการสอน การเทีียบความสอดคล้้องของสมรรถนะ
กัับกรอบสมรรถนะหลัักของผู้�เรีียนระดัับประถมศึึกษาปีีที่่� ๔-๖ ไปใช้้ในการพััฒนาผู้�เรีียน โดยคณะครุุศาสตร์์
จุุฬาลงกรณ์ม์ หาวิิทยาลััย ร่่วมกัับสำนัักงานเลขาธิกิ ารสภาการศึึกษา กระทรวงศึึกษาธิกิ าร (๒๕๖๒) การเทีียบ
ความสอดคล้้องกัับตััวชี้�วััดหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้�้นพื้้�นฐาน พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ กระทรวงศึึกษาธิิการ
องค์์ความรู้้� วิธิ ีีการรับั มืือภััยประเภทต่่าง ๆ ด้้วยการปลููกฝัังและป้อ้ งกััน เป็็นต้น้
หลกั สูตรอบรมครู | หนา้ 13
๘. กิิจกรรมการฝึกึ อบรม การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
การจััดกิจิ กรรมหลักั สูตู รฝึกึ อบรมครูู ใช้ห้ ลักั การฝึกึ ให้้นัักเรีียนคิิดตัดั สินิ ใจด้ว้ ยการเรีียนรู้้�แบบ Active Learning
ผ่่านการสืืบค้้นตามกระบวนการทางวิิทยาศาสตร์์ ที่่�เป็็นแนวทางในการจััดกิิจกรรมให้้สอดคล้้องกัับจุุดมุ่่�งหมาย
และเนื้อ้� หาสาระของหลักั สูตู รฝึกึ อบรม โดยมุ่ง�่ เน้น้ ให้ค้ รูผูู้�เข้า้ รับั การฝึกึ อบรมได้ส้ ร้า้ งสรรค์แ์ ผนการจัดั กิจิ กรรมการเรียี นรู้้�
และการนำแผนไปใช้้จริิงด้้วยกระบวนการคิิดเชิิงคำนวณ (CT: Computational Thinking) ในการเข้้าใจปรากฏการณ์์
เป็็นกระบวนการคิิด (Thought Processes) ที่่�สามารถเริ่�มใช้้ได้้ตั้�งแต่่ระดัับปฐมวััยถึึงระดัับมััธยมศึึกษา เพื่่�อช่่วยใน
การคิิดอย่่างมีวี ิจิ ารณญาณ (Critical Thinking) การคิิดนอกกรอบในการแก้ป้ ััญหาอย่า่ งมีหี ลักั เหตุุและผลที่่เ� ป็็นระบบ
กระบวนการจััดกิจิ กรรมการเรีียนรู้้�การรับั มืือสถานการณ์ค์ วามเสี่ย� งในครั้ง� นี้้� แบ่ง่ รูปู แบบการสอนออกเป็น็ ๒ ระดับั
คืือ ระดับั พื้น�้ ฐานและระดัับก้้าวหน้้าที่่�ครููสามารถเลืือกที่่�จะนำไปทดลองใช้้จริิงในสถานศึึกษาดัังนี้้�
หลกั สูตรอบรมครู | หนา้ 14
๘.๑ รููปแบบการจัดั กิิจกรรมแบบพื้้น� ฐาน ProbLeleamrni-nbgased
รูปู แบบการจัดั การเรียี นรู้้�ที่่ส� อดรับั กับั การพัฒั นาผู้�เรียี นให้ส้ ามารถคิดิ เชิงิ คำนวณในการแก้ป้ ัญั หา คืือ การใช้้
กระบวนการจััดการเรีียนรู้้�โดยใช้้ปัญั หาเป็น็ ฐาน (Problem-based Learning) (Shin, et.al., ๒๐๒๑) ซึ่�่งเน้น้
การเรีียนรู้้�จากการปฏิิบััติิ (Learning by doing แบบ Active Constructions) จากการคิิดและปฏิิบััติิ
แบบนักั วิทิ ยาศาสตร์ ์ ที่่�นัักเรีียนสามารถสร้า้ งรููปแบบการคิิดเชิงิ คำนวณในการทำนายปรากฏการณ์์เชิงิ ลึกึ ทดสอบ
หาจุุดผิิดพลาด และปรัับแต่่งความเข้้าใจเกี่�ยวกัับความสััมพัันธ์์เชื่�อมโยงของกระบวนการ เหตุุการณ์์ เพื่่�อนำไปสู่�
การแก้ป้ ัญั หาที่่ซ� ับั ซ้อ้ น การวิเิ คราะห์ค์ วามเป็น็ ไปได้ข้ องทางออกของปัญั หาในหลายรูปู แบบ เพื่่อ� ให้เ้ ป็น็ การตัดั สินิ ใจ
บนฐานของข้้อมูลู (Informed Decision) (Grover & Pea, ๒๐๑๗; Wing, ๒๐๐๖)
แบ่่งการจััดการเรีียนรู้้�โดยใช้ป้ ัญั หาเป็็นฐานด้้วยกระบวนการ CT ออกเป็็น ๕ ขั้้น� ตอน ดัังนี้้�
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
CT๑ การแจกแจงแยกแยะปััญหา (Decomposing a Problem)
หมายถึึง การให้้นัักเรีียนระบุุเป้้าหมายของการแก้้ปััญหาให้้ชััดเจน และตั้�งคำถามที่่�เฉพาะเจาะจง
เพื่่�อหาคำตอบ พร้้อม ๆ กัับการหาแนวทางการตอบคำถาม แบ่่งออกเป็็น ๒ ขั้้�นตอน
• การแจกแจงปััญหาเป็็นองค์์ประกอบย่่อย และจััดกลุ่่�มประเภทตามสิ่�งที่่�จำเป็็นหรืือต้้องคำนึึงและสิ่�งที่่�
ไม่่เกี่�ยวข้้องบนฐานการคิิดเป็็นเหตุุและผล เพื่่�อแยกแยะแจกแจงปััญหาที่่�พบให้้เป็็นรููปธรรม จัับต้้องได้้
มีีกระบวนการแก้้ปััญหาที่่�จััดการได้้ ซึ่�่งทำให้้หาทางออกของปััญหาได้้อย่่างเป็็นระบบ
• เลืือกองค์์ประกอบที่่�เป็็นสิ่่�งจำเป็็นที่่�ควรคำนึึงถึึงเกี่�ยวกัับปััญหา เพื่่�อให้้เข้้าใจในปรากฏการณ์์หรืือเหตุุการณ์์
ที่่�เกิิดขึ้ �นและตััดองค์์ประกอบที่่�ไม่่เกี่ �ยวข้้องออกไป
CT๒ สร้้างรููปแบบการแก้้ปััญหาผ่่านการคิิดเป็็นลำดัับขั้้�นตอนสู่่�เป้้าหมาย
(Algorithmic Thinking)
หมายถึงึ การสร้า้ งรูปู แบบการแก้ป้ ัญั หาผ่า่ นการคิดิ เป็น็ ลำดับั ขั้น้� ตอนสู่่�เป้า้ หมาย (Algorithmic Thinking)
หมายถึึง การสร้้างรููปแบบการคิิดเชิิงคำนวณที่่�มีีความเป็็นไปได้้ในการปฏิิบััติิ ด้้วยกระบวนการ
ทบทวนซ้้ำ (Iterative Revision Processes) เพื่่�ออธิิบาย จำลอง หรืือทำนายปรากฏการณ์์ เพื่่�อให้้
นัักเรีียนแปลตััวแปรที่่�เกี่�ยวข้้อง นำมาสร้้างความสััมพัันธ์์ของตััวแปร (Encode) ในรููปแบบการคิิด
แบบคอมพิิวเตอร์์ หรืือการคิิดอย่า่ งมีีตรรกะในการจััดการรููปแบบการแก้้ปัญั หา ควบคู่�ไปกัับการคอย
ตรวจสอบการแก้้ปััญหาอย่่างต่่อเนื่่�อง จนสามารถสร้้างเป็็นรููปแบบการคิิดเชิิงคำนวณของการแก้้
ปััญหานี้้�
หลักสูตรอบรมครู | หนา้ 15
CT๓ จััดการข้้อมููล สร้้างบทสรุุป และตีีความข้้อมููล
(Organizing, Generating, and Interpreting data)
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
หมายถึึง การระบุุความสััมพัันธ์์และรููปแบบจากข้้อมููลที่่�สร้้างขึ้�นมา ในส่่วนของกระบวนการนี้้�
จะเป็็นการให้้นัักเรีียนใช้้วิิธีีการทางคณิิตศาสตร์์ในการหาความสััมพัันธ์์ระหว่่างตััวแปรด้้วยการหา
รููปแบบหรืือแนวโน้้มของข้อ้ มููลที่่�มีีความหมาย (Pattern Recognition) เพื่่�อนำไปสู่�การสร้้างเป็็น
บทสรุุปที่่�มีีเหตุุและผลเชิิงประจัักษ์์ (Abstraction) มาจากการวิิเคราะห์์ข้้อมููลและการสื่�อสาร
ผลลัพั ธ์์ที่่�ได้้สู่�ผู้�อื่�น
CT๔ ทดสอบ หาจุุดบกพร่่อง
(Testing and Debugging)
หมายถึงึ การตรวจจัับผลที่่�ไม่่ถููกต้้องจากความเข้้าใจผิิดกัับปรากฏการณ์์หรืือเหตุุการณ์์
ของปััญหา ข้้อผิิดพลาดของการนำเสนอ หลัักการที่่�เกิิดขึ้�นจากการแก้้ปััญหาที่่�สร้้างขึ้�นมาว่่า
เหมาะสมกัับสถานการณ์ค์ วามเป็น็ จริิงหรืือไม่่ และยืืนยัันในผลที่่�ได้้โดยใช้้หลักั คิิดเชิิงตรรกะ เพื่่�อ
สะท้อ้ นให้เ้ ห็็นถึงึ คุุณค่่าของรูปู แบบที่่�สร้้างขึ้น� รวมถึงึ ผลกระทบที่่ม� ีีผลต่่อการเปลี่ย� นแปลงที่่จ� ะได้้
จากการแก้้ปัญั หานี้้�
CT๕ การปรัับแต่่งการแก้้ปััญหาแบบทบต้้นความรู้�วนซ้้ำ
(Iterative Refinement)
หมายถึึง การประเมิินความเหมาะสมของวิิธีีการแก้้ปััญหาจากรููปแบบการแก้้ปััญหาที่่�สร้้างขึ้�น
ด้้วยการเปรีียบเทีียบผลที่่�ได้้จากการจำลองรููปแบบการคิิดเชิิงคำนวณจากการทดลองใช้้หรืือจาก
ข้้อมูลู ในสถานการณ์์จริงิ หรืือจากผลลัพั ธ์ท์ ี่่�คาดหวังั และปรับั แต่่ง วิิเคราะห์์ว่า่ รููปแบบเป็น็ ไปอย่า่ ง
ที่่�คาดหวัังหรืือไม่่ การปรับั แต่่งจึึงควรมีกี ารทำซ้้ำเป็น็ ช่่วง ๆ เพื่่�อนำไปสู่�การเกิิดมุุมมองใหม่่ และ
สามารถใช้้ประโยชน์จ์ ากรููปแบบที่่�สร้้างขึ้�นนี้้�ในการทำนายพฤติกิ รรมหรืือเหตุุการณ์ใ์ นสถานการณ์์
ที่่�มีลี ัักษณะคล้้ายกััน (Generalization)
หลักสตู รอบรมครู | หนา้ 16
๘.๒ รูปู แบบการจัดั กิิจกรรมแบบก้้าวหน้้า ProLjeeacrtn-ibnagsed
รูปู แบบการจััดการเรียี นรู้้�โดยใช้้โครงงานเป็น็ ฐาน (Project-based Learning) เป็็นการจััดประสบการณ์์
เพื่่�อทำความเข้้าใจกัับปรากฏการณ์์หรืือเหตุุการณ์์จากการมีีส่่วนร่่วมในกิิจกรรมร่่วมกัับผู้ �อื่ �นในการฝึึกปฏิิบััติิ
ในหลายมิติ ิผิ ่า่ นกระบวนการทางวิทิ ยาศาสตร์์ ในการสร้า้ งรูปู แบบการแก้ป้ ัญั หาที่่เ� ป็น็ รูปู ธรรมว่า่ เป็น็ กระบวนการ
ที่่�ต่่อเนื่่�องและใช้้เวลา เพื่่�อสร้้างความรู้�ที่�ลึึกซึ้�งจากการสร้้างองค์์ความรู้้� ผ่่านกระบวนการสืืบค้้นและทดลองซ้้ำ
จากประสบการณ์์ใหม่่ที่่�ได้้รัับ โดยเชื่�อมโยงกัับความรู้�เดิิมที่่�เปิิดโอกาสให้้เกิิดการเชื่�อมโยงความคิิดเพื่่�อเข้้าใจ
ในปรากฏการณ์์ที่่�มีีผลต่่อผู้ �เรีียนด้้วยกระบวนการทางวิิทยาศาสตร์์และการฝึึกปฏิิบััติิด้้วยกระบวนการคิิดเชิิง
คำนวณ ประกอบด้ว้ ยองค์ป์ ระกอบสำคัญั คืือ
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
๘.๒.๑ การตื่�นตััวในการสร้้างผลผลิิต องค์์ความรู้� หรืือแนวทางที่่�เป็็นรููปธรรม
สู่�การแก้้ปััญหา (Active Construction)
หมายถึึง การสร้้างความเข้้าใจในจุุดประสงค์์การทำงานร่่วมกัันเพื่่�อนำไปสู่�การสร้้างรููปแบบ
การแก้้ปััญหา เช่่น Computational Model (รููปแบบการคิิดเชิิงคำนวณ) ด้้วยการร่่วมกัันหารืือ
แลกเปลี่ �ยนความคิิดเห็็นในประเด็็นที่่�จะศึึกษา
บทบาทครูู: จััดเตรีียมแหล่่งข้้อมููลและสื่�อสำหรัับนัักเรีียน เพื่่�อใช้้ในการสำรวจปรากฏการณ์์
หรืือเหตุุการณ์์ นิิยามองค์์ประกอบของเหตุุการณ์์ และระบุุความเชื่�อมโยงของขอบเขตของ
ปรากฏการณ์์ผ่่านกระบวนการคิิดเชิิงคำนวณ
๘.๒.๒ การตั้�งคำถามอย่่างมีีความหมาย (Meaningful Questions)
หมายถึึง การตั้�งคำถามเชื่�อมโยงประสบการณ์์เดิิมกัับการฝึึกปฏิิบััติิเพื่่�อตอบคำถามในหลายด้้าน
อัันจะนำไปสู่�ความคิิดที่่�น่่าสนใจ สอดรัับกัับบริิบทจริิงจากงานที่่�ปฏิิบััติิ เชื่�อมโยงกัับวิิถีีชีีวิิตผ่่าน
กระบวนการคิิดเชิิงคำนวณ (กระบวนการทางวิิทยาศาสตร์์และวิิศวกรรมศาสตร์์) ด้้วยการสร้้าง
รูปู แบบ วิิเคราะห์์และตีคี วามข้อ้ มูลู อธิบิ ายและทำนายปรากฏการณ์ห์ รืือเหตุุการณ์์ และออกแบบ
วิิธีีการแก้้ปััญหา เพื่่�อสร้้างรููปแบบการคิิดเชิิงคำนวณที่่�เหมาะสม อัันจะนำไปสู่�การเห็็นคุุณค่่า
ของการเรียี นรู้้�อย่า่ งมีคี วามหมาย ทั้้ง� วิธิ ีคี ิดิ การปฏิบิ ัตั ิทิี่่เ� ชื่อ� มโยงกับั วิถิ ีชี ีวี ิติ ประจำวันั จากการเรียี นรู้้�
อย่่างมีีส่่วนร่่วมผ่่านกระบวนการคิิดเชิิงคำนวณ
บทบาทครูู: ตั้้�งคำถามหลััก (Grand Question) และคำถามย่่อยเพื่่�อนำไปสู่�การหาคำตอบ
ทีีละเรื่�อง โดยให้้ครููบอกเป้้าหมายของงาน (Focusing Learning Goals) และตั้�งคำถาม
แบบเฉพาะเจาะจงตามกระบวนการ CT ให้้นัักเรีียนมีีประสบการณ์์กัับปรากฏการณ์์นั้้�น
(Problem Decomposition Aspect of CT)
หลกั สตู รอบรมครู | หนา้ 17
๘.๒.๓ การตื่�นตััวในการมีีส่่วนร่่วม (Active Collaboration) การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
หมายถึงึ การมีสี ่ว่ นร่ว่ มในการสืืบค้น้ ฝึกึ ปฏิบิ ัตั ิทิ างวิทิ ยาศาสตร์์ (Participating in Science Practices)
ในหลายรููปแบบโดยใช้้เครื่อ� งมืือทางปััญญาในการหาคำตอบ (Collaborative Cognitive Tools)
ผ่า่ นกิจิ กรรมที่่ใ� ช้ป้ ระสาทสัมั ผัสั ที่่ห� ลากหลายในการรับั รู้� (Collaborative Sensemaking Activities)
เช่น่ การร่ว่ มกันั ศึกึ ษา สำรวจ เก็็บข้้อมูลู การแลกเปลี่�ยนเรียี นรู้้� การถกเถีียง การทำนายเพื่่�อหา
คำตอบร่่วมกัับเพื่่�อนจากประสบการณ์์เดิิมที่่�มีีอยู่่� เพื่่�อสร้้างองค์์ความรู้้�จากเครื่�องมืือทางปััญญา
นอกจากความสามารถที่่�มีีอยู่�เดิิมของผู้�เรีียน ด้้วยการใช้้เครื่�องมืือต่่าง ๆ ประกอบการเรีียนรู้้�
และการสืืบค้้น ดัังนี้้�
• เทคโนโลยีี (Technological Instruments) วิิเคราะห์ข์ ้อ้ มูลู จากการใช้้กราฟ
• การใช้เ้ ทคโนโลยีทีี่่ก� ้า้ วหน้า้ เพื่่อ� สัมั ผัสั ปรากฏการณ์ท์ี่่ม� องไม่เ่ ห็น็ (Advanced Technology)
เช่่น ความจริงิ จากโลกเสมืือนจริิง (Augmented and Virtual Reality)
• การสื่อ� สารทางไกลด้ว้ ยวิิธีีการทางดิจิ ิิทัลั (Communicate Virtually) เช่น่ Website
• การสร้า้ งผลผลิติ ที่่ซ� ับั ซ้อ้ นจากการใช้ร้ ะบบคอมพิวิ เตอร์เ์ พื่่อ� สร้า้ งรูปู แบบการคิดิ เชิงิ คำนวณ
ผลลััพธ์์ที่่ค� าดหวัังต่อ่ ผู้้เ� รีียน:
• กระบวนการสืืบค้้น การตั้�งคำถาม การวางแผน การติดิ ตามการสืืบค้น้ การวิิเคราะห์์
และตีคี วามข้้อมููล การสร้า้ งและอธิบิ ายผลของการออกแบบการแก้ป้ ัญั หาที่่ม� ีคี ุุณค่า่
ต่อ่ ผู้�เรียี นและเชื่�อมโยงไปสู่�การใช้้จริิงในวิถิ ีชี ีีวิติ ประจำวันั
• สร้า้ งองค์์ความรู้�อย่า่ งผู้�เรีียนที่่�ตื่น� ตัวั ในการเรีียนรู้้� (Active Learners)
• มีีส่ว่ นร่ว่ มในกิิจกรรมที่่น� อกเหนืือจากการใช้ค้ วามสามารถปกติทิ ั่่ว� ไป
บทบาทครูู: จััดกระบวนการให้้นัักเรีียนมีีส่่วนร่่วมในการวนซ้้ำรููปแบบ (Iterative Model)
ที่่�สร้้างขึ้�น ใน ๖ ขั้�้น
• ขั้น้� ที่่� ๑ แจกแจงให้เ้ ห็น็ ถึงึ คุุณลัักษณะพิเิ ศษของปัญั หาหรืือปรากฏการณ์ท์ ี่่�มาแสดง
(Problem Decomposition) ด้ว้ ยการแลกเปลี่�ยนเรีียนรู้้� สัังเกตความหลากหลายของ
ปรากฏการณ์ใ์ นมุุมมองมิติ ิติ ่า่ ง ๆ และหาจุุดเชื่อ� มต่อ่ ระหว่า่ งแต่ล่ ะองค์ป์ ระกอบที่่จ� ำเป็น็
ต่่อการสร้้างรููปแบบด้้วยการที่่�ครููจััดโอกาสให้้นัักเรีียนได้้สำรวจองค์์ประกอบที่่�เกี่ �ยวข้้อง
กับั ปรากฏการณ์์ตามความเป็น็ จริิง (Starting with a Driving Question) ในช่ว่ งเวลา
ที่่�กำหนด ให้้นัักเรีียนมีีประสบการณ์์กัับปรากฏการณ์์หรืือเหตุุการณ์์ที่่�พรั่่�งพร้้อม
จากแหล่่งข้้อมููลต่่าง ๆ (Rich Context) เพื่่�อให้้นัักเรีียนเกิิดความสงสััยใคร่่รู้้� นำไปสู่�
การร่่วมทำงานกัับเพื่่�อนในการสำรวจ สืืบค้้น สัังเกตในมิิติิต่่าง ๆ ในขณะเดีียวกััน
ให้น้ ัักเรียี นแจกแจงแยกแยะองค์ป์ ระกอบ (Decompose) ปรากฏการณ์ห์ รืือเหตุุการณ์์
นั้้�น เป็น็ ประเด็น็ ย่อ่ ย ๆ เพื่่อ� จะได้ร้ ะบุุองค์ป์ ระกอบของระบบที่่จ� ะนำไปสร้า้ งเป็น็ รูปู แบบ
ของการคิดิ เชิงิ คำนวณ
หลกั สูตรอบรมครู | หนา้ 18
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน• ขั้น�้ ที่่� ๒ จัดั ประสบการณ์ด์ ้ว้ ยกิจิ กรรมการสืืบค้น้ (Investigative Activities) ที่่ห� ลากหลาย
เสริิมสร้้าง และกระตุ้้�นให้้นัักเรีียนหาคำตอบที่่�เกี่�ยวข้้องกัับปรากฏการณ์์หรืือเหตุุการณ์์
เพื่่�อให้้สามารถเชื่ �อมโยงความเข้้าใจของปรากฏการณ์์หรืือเหตุุการณ์์หนึ่่�งไปอธิิบาย
อีกี ปรากฏการณ์ห์ รืือเหตุุการณ์์หนึ่่�งตามคำถามที่่ต�ั้ง� ไว้้ โดยใช้ก้ ารสืืบค้น้ จาก ๓ แหล่ง่
• Social Inquiry การสืืบเสาะข้อ้ มูลู จากคนรอบข้า้ ง
• Scientifical Inquiry การสืืบเสาะจากกระบวนการทางวิิทยาศาสตร์:์ สังั เกต
ทดลอง
• Philosophical Inquiry การสืืบค้้นและสร้้างองค์ค์ วามรู้้�จากการแลกเปลี่�ยน
ความคิิดประสบการณ์์
• ขั้น�้ ที่่� ๓ ให้น้ ักั เรียี นระดมสมองเพื่่อ� เสนอข้อ้ คำถาม จัดั กลุ่ม�่ จัดั ระเบียี บข้อ้ คำถามของแต่ล่ ะ
ประเด็น็ ย่อ่ ยของปรากฏการณ์์ เรียี บเรียี งบนกระดานคำถาม (DQB: Driving Question Board)
เพื่่�อเตรีียมหาคำตอบ ด้้วยคำถามประเภท “ทำไม” “ใช้เ้ วลาเท่่าไร” และเว้น้ ช่อ่ งสำหรัับ
การเติมิ ความก้า้ วหน้า้ ขององค์ค์ วามรู้�ใหม่ท่ี่่ค� ้น้ พบ เพื่่อ� ใช้ใ้ นการแก้ป้ ัญั หาที่่ไ� ด้จ้ ากประสบการณ์์
การสัังเกตหรืือการอ่่านในแต่่ละประเด็็น กระดานคำถามนี้้�จึึงเป็็นตััวช่่วยให้้นัักเรีียนได้้
กำหนดขอบเขตขององค์ป์ ระกอบทีลี ะน้อ้ ย เพื่่�อนำไปสู่�การแก้ป้ ัญั หาอย่า่ งแท้จ้ ริงิ ซึ่ง่� จะช่ว่ ย
ในการวางแผน การตั้ง� คำถามใหม่่ ทบทวนคำตอบที่่ไ� ด้้ เพื่่อ� สร้า้ งแนวทางการทดลอง การเก็บ็
ข้อ้ มูลู ที่่�เหมาะสมกัับประเด็็นการแก้ป้ ััญหา
• ขั้้�นที่่� ๔ ระบุุขอบเขตของระบบเพื่่�อสร้้างรููปแบบด้้วยการนิิยามองค์์ประกอบสำคััญที่่�เป็็น
ตััวแปรของปรากฏการณ์ ์ ด้้วยการวาดเป็น็ ภาพ (Model Illustration) การเชื่อ� มโยงของ
องค์ป์ ระกอบ ออกแบบและสร้า้ งโครงสร้้างของรูปู แบบ โดยคำนึงึ ถึงึ ความสััมพันั ธ์์ของแต่ล่ ะ
ตัวั แปรที่่เ� กี่�ยวข้อ้ ง จากทั้้ง� ข้อ้ มููลเชิงิ ปริิมาณและเชิงิ คุุณภาพ
• ขั้�้นที่่� ๕ ทดสอบ ประเมินิ ตีีความผลที่่�ได้้ และหาจุุดบกพร่อ่ งของรููปแบบจากการเปรียี บ
เทียี บการจำลองสถานการณ์ก์ ับั สภาพจริงิ ในบริิบท และประเมินิ ผลลัพั ธ์์ความน่่าจะเป็น็ ด้้วย
กราฟ โดยหลัังจากเสร็จ็ กิจิ กรรมการสืืบค้น้ ให้น้ ัักเรียี นย้้อนกลัับไปทบทวนกระดานคำถาม
เพื่่อ� ปรับั แต่ง่ รูปู แบบที่่ส� ร้า้ งขึ้น� ด้ว้ ยการเพิ่่ม� หรืือตัดั องค์ป์ ระกอบที่่ใ� ช่แ่ ละไม่ใ่ ช่ใ่ นการแก้ป้ ัญั หา
ให้ต้ รงจุุด
หลกั สูตรอบรมครู | หนา้ 19
• ขั้น�้ ที่่� ๖ การสื่อ� ความคิดิ สะท้อ้ นความเข้า้ ใจ ด้้วยการจััดกลุ่�ม่ นัักเรีียนเป็น็ คู่่�หรืือกลุ่่�มย่่อยการภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
เพื่่อ� จำลองรูปู แบบสำหรับั นำเสนอให้้กับั นัักเรีียนทั้้ง� ห้้อง อธิบิ าย ทำนายพฤติิกรรมที่่จ� ะเป็็น
ผลลัพั ธ์์ที่่�จะเกิิดขึ้น� หรืือออกแบบการแก้้ปัญั หาด้ว้ ยการสร้า้ งเป็น็ กราฟแสดงผลการทดลอง
หรืือผลจากการใช้จ้ ริงิ รวมทั้้ง� รับั ฟังั การสะท้อ้ นความคิดิ เห็น็ จากเพื่่อ� นในห้อ้ ง เพื่่อ� หาข้อ้ บกพร่อ่ ง
โดยมีปี ระเด็็นการสะท้อ้ นการเรีียนรู้้�ดังั นี้้�
• รููปแบบที่่�นัักเรียี นนำเสนอได้้คำนึงึ ถึงึ ตััวแปรที่่�เหมาะสมกับั การแก้้ปััญหาหรืือไม่่
• รูปู แบบที่่น� ำเสนอแสดงความสัมั พันั ธ์ร์ ะหว่า่ งตัวั แปรต่า่ ง ๆ ได้อ้ ย่า่ งเหมาะสมหรืือไม่่
• รููปแบบที่่น� ำเสนอแสดงขอบเขตของระบบได้อ้ ย่่างชััดเจนหรืือไม่่
• รููปแบบที่่�นำเสนอสามารถจำลองการแก้ป้ ัญั หาปรากฏการณ์์หรืือเหตุุการณ์ ์
ที่่�เกิดิ ขึ้�นจริงิ ได้้ถูกู ต้้องและเป็น็ ไปได้้จริิงหรืือไม่่
• นัักเรียี นได้ใ้ ช้้กระบวนการคิิดเชิิงคำนวน (CT: Computational Thinking) ในการ
แก้ป้ ัญั หาหรืือไม่่
- การแจกแจง แยกแยะ (Decompose) ปัญั หาหรืือปรากฏการณ์ด์ ้ว้ ยการ
แยกออกเป็น็ องค์์ประกอบย่่อย
- การแปลงข้้อมูลู ที่่ไ� ด้ใ้ ห้เ้ ป็็นรหััส (Encode) โดยใช้้หลักั เหตุุและผล
และจััดลำดัับขั้�้นตอนการแก้้ปััญหาที่่�เป็็นไปได้้จริิงสู่�การแก้้ปััญหาเพื่่�อให้้ถึึง
เป้า้ หมาย (Algorithms)
- การจััดทำกราฟข้้อมููลที่่�สมเหตุุสมผลหรืือการนำเสนอที่่�ทำให้้เห็็นภาพ
ตััวแปรและความสััมพัันธ์์ของตััวแปรจากการทดลองหรืือสถานการณ์์จริิง
เพื่่อ� นำไปสร้้างเป็น็ รููปแบบ
- การทดสอบและหาข้อ้ บกพร่อ่ ง (Debugging) จากการเปรีียบเทียี บผล
ข้้อสรุุปของการจำลองกัับสถานการณ์์จริงิ ในชีีวิิต และรับั ฟังั ข้อ้ คิิดเห็็นจาก
การสะท้้อนของเพื่่อ� นและครูู
- ทบทวนซ้้ำเพื่่อ� ปรัับรููปแบบ
หลักสูตรอบรมครู | หน้า 20
๙สำ. หตัรัวัับอรย่ะ่าดงับัแปนวระทถามงกศึาึกรษอาอตกอแนบปบลแาผยนกิิจกรรมการอบรม การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
การออกแบบกิิจกรรมการอบรมการรับั มืือกับั สถานการณ์์ความเสี่ย� งทั้้ง� ๘ ด้า้ น ด้้วยการสอนแบบพื้น�้ ฐานและ
แบบก้า้ วหน้้า ได้้ดั้ง� นี้้�
๙.๑ ตััวอย่า่ งการออกแบบกิจิ กรรมการรับั มืือกัับสถานการณ์์ความเสี่�ยงด้้าน “รู้้�คิดิ ระวังั ภััยสัังคม”
๙.๒ ตััวอย่า่ งการออกแบบกิจิ กรรมการรับั มืือกับั สถานการณ์์ความเสี่�ยงด้า้ น “รู้�เงื่�อนปมปลอดภััยพิบิ ัตั ิิ”
๙.๓ ตัวั อย่่างการออกแบบกิจิ กรรมการรัับมืือกับั สถานการณ์ค์ วามเสี่ย� งด้้าน “รู้�เจนจัดั อุุบัตั ิเิ หตุุจากการเล่่น”
๙.๔ ตัวั อย่า่ งการออกแบบกิิจกรรมการรัับมืือกับั สถานการณ์์ความเสี่ย� งด้า้ น “รู้�ประเด็น็ เดินิ ทางปลอดภััย”
๙.๕ ตััวอย่่างการออกแบบกิิจกรรมการรับั มืือกับั สถานการณ์์ความเสี่ย� งด้้าน “รู้้�ทันั ภััยการใช้้เทคโนโลยีี”
๙.๖ ตััวอย่า่ งการออกแบบกิิจกรรมการรับั มืือกัับสถานการณ์์ความเสี่�ยงด้้าน “รู้�วิธีเี สริิมสร้า้ งสุุขภาวะ”
๙.๗ ตััวอย่า่ งการออกแบบกิจิ กรรมการรัับมืือกัับสถานการณ์์ความเสี่�ยงด้า้ น “รู้้�ลดละเพื่่อ� สร้า้ งตนให้้มีคี ่า่ ”
๙.๘ ตััวอย่า่ งการออกแบบกิจิ กรรมการรัับมืือกัับสถานการณ์์ความเสี่�ยงด้า้ น “รู้�รักษาปลอดโรคและมลพิิษ”
หลกั สตู รอบรมครู | หนา้ 21
๙.๑ การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
ตัวั อย่่างการออกแบบกิจิ กรรม
การรับั มือื กัับสถานการณ์์ความเสี่ย�่ งด้้าน
“รู้�้ คิิดระวัังภัยั สังั คม”
หมายถึงึ การป้้องกัันและการปลูกู ฝังั การมีีทััศนคติิ ค่่านิิยมที่่ร�ู้�เท่า่ ทันั และถูกู ต้อ้ ง
จากภัยั จากการถูกู ชักั จูงู ให้ม้ ีคี วามเข้า้ ใจที่่ค� ลาดเคลื่อ� นต่อ่ เหล้า้ บุุหรี่� ยาเสพติดิ และการพนันั
ที่่�มีีผลต่่อสุุขภาพกาย ใจ และการสููญเสีียทางทรััพย์์สิิน รวมถึงึ การรู้�วิธีีรับั มืือและหลีกี หนีี
จากการถูกู คุุกคาม การถููกทำอนาจารและการทำร้้าย การอยู่�รอดปลอดภัยั ในสถานการณ์์
รุุนแรง แบ่่งประเภทภััยได้้เป็น็ ๓ ประเภท คืือ ภัยั จากการถูกู ชัักจูงู ภััยจากการถููกคุุกคาม
การถูกู อนาจารและทำร้้าย รวมถึงึ ภััยจากการอยู่�ในสถานการณ์ค์ วามรุุนแรง
ภยั ท่ี ๑ : รคู้ ดิ ระวังภยั สังคม | หน้า 22
กิิจกรรมการรัับมืือจากสถานการณ์์ความเสี่�่ยงขั้�้นพื้�้นฐาน:
Problem-based Learning
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
ภััยที่�่ ๑: รู้้�คิิดระวัังภััยสัังคม
กรณีีศึึกษา เหตุุการณ์์กราดยิิง
ผู้้�ใช้้ Facebook รายหนึ่่�งเปิิดเผยเรื่�องเล่่าจาก เวลาผ่่านไปเป็็นชั่่�วโมงท่่ามกลางความกดดััน
เหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ ภายในห้า้ งสรรพสินิ ค้า้ ชื่อ� ดังั ผ่า่ นคำ เสียี งปืนื ที่่ด� ังั ในระยะใกล้ป้ ระชิดิ เข้า้ มา มีคี นอยู่�ในห้อ้ ง
บอกเล่า่ ของ คุุณ Lee (นามสมมติ)ิ ชายชาวสิงิ คโปร์ท์ ี่่� มืืดแคบ ๆ นั้้น� ๗ คน สัญั ญาณอันั ตรายใกล้เ้ ข้า้ มาทุุกทีี
รอดชีีวิิตมาได้ห้ ลังั จากติดิ อยู่�ในชั้้น� LG พร้อ้ มลูกู ชาย คุุณ Lee ได้้ยิินเสียี งลูกู สาวของครอบครััวนั้้�นร้้องไห้้
วััย ๑๑ ขวบ โดยระบุุว่า่ เพราะเสียี งปืนื ที่่ด� ังั มาก จากนั้้น� ก็ไ็ ด้ย้ ินิ เสียี งปืนื ยิงิ ไปที่่�
ผู้้�คนแตกตื่�นกัันมาก ตนกัับลููกต้้องหาที่่�ซ่่อน ประตูหู ลายนัดั มีเี สียี งคนร้า้ ยถีบี ประตูปู ังั เข้า้ มาในห้อ้ ง
บริเิ วณซูเู ปอร์ม์ าร์เ์ ก็ต็ ชั้น� ใต้ด้ ินิ กว้า้ งเกินิ ไป ไม่ค่ ่อ่ ยมีทีี่่� ที่่พ� ่่อแม่่ลููกอยู่� เสีียงฝีีก้้าวของเขาห่่างจากที่่�คุุณ Lee
ปลอดภััยให้้ซ่่อน จึึงไปหลบแถวแผนกของสด หลบอยู่�เพียี งระยะ ๒ เมตร
ก่อ่ นย้า้ ยเข้า้ ไปในห้อ้ งซึ่ง่� น่า่ จะเป็น็ ห้อ้ งเก็บ็ สินิ ค้า้ และ เต้้ย ชายหนุ่่�มในห้้องที่่�พอจะสามารถติิดต่่อกัับ
ได้้พบกัับพ่่อแม่่ลููกครอบครััวหนึ่่�งที่่�มีีลููกสาวที่่�ยัังเล็็ก เพื่่อ� นภายนอกได้้เรื่�อย ๆ เขามีีสติพิ อที่่จ� ะช่ว่ ยคนอื่่�น
มาก ตอนนั้้น� มีคี นติดิ อยู่่�ด้วยกันั ประมาณ ๑๐ คน ปิดิ ไม่ใ่ ห้ต้ื่น� ตระหนกจนเกินิ ไป เต้ย้ บอกผู้�ชายในห้อ้ งนั้้น� ว่า่
ไฟปิดิ ประตูแู ละพยายามอยู่่�กันั อย่า่ งเงียี บที่่ส� ุุด ทุุกคน หากถึงึ เวลาคับั ขันั ต้อ้ งสู้� เต้ย้ จะเข้า้ ไปจู่�โจมคนร้า้ ยก่อ่ น
หวาดกลัวั หนาว อึดึ อัดั และมีเี สียี งปืนื ดังั เป็น็ ระยะ และให้ค้ นอื่่น� ช่ว่ ยกันั จับั คนร้า้ ยไว้้ เพื่่อ� ถ่ว่ งเวลาให้ผู้้�หญิงิ
เวลานั้้�นชายหนุ่่�มคนนึึงชื่�อ เต้้ย (นามสมมติิ) และเด็ก็ หนีไี ด้้
ดูแู ข็ง็ แรงและมีสี ติ ิ ชักั ชวนทุุกคนหาที่่ซ� ่อ่ นใหม่่ ซึ่ง่� เป็น็ ในที่่ส� ุุดเวลาประมาณตีี ๓ ความช่ว่ ยเหลืือก็ม็ าถึงึ
ห้อ้ งควบคุุมไฟที่่อ� ยู่่�ลึกึ เข้า้ ไปอีกี เล็ก็ น้อ้ ย คุุณ Lee หันั เจ้้าหน้้าที่่�หน่่วยรบพิิเศษหลายสิิบนายเข้้าถึึงตััวเรา
ไปชวนชายผู้�เป็็นพ่่อ แต่่เขาตอบด้้วยสีีหน้้ากัังวลว่่า พวกเขาให้ส้ ัญั ญาณยิงิ เปิดิ ทางสามครั้ง� เมื่่อ� สิ้น� เสียี งปืนื
“ไม่ล่ ่ะ่ ครับั ผมจะอยู่่�กับั ภรรยาที่่น�ี่่”� ครั้ง� ที่่� ๓ พวกเขาบอกให้ว้ิ่ง� ไปกับั เขาทันั ที ี คุุณ Lee
พลัดั หลงกับั ลูกู ชายในจังั หวะช่ว่ งชุุลมุุน เจ้า้ หน้า้ ที่่บ� อก
ให้ใ้ จเย็็นและให้้ความมั่่�นใจว่า่ ลูกู ชายอยู่�ในมืือตำรวจ
ปลอดภัยั แล้ว้
แหล่ง่ ที่่ม� า: Sanook
ภยั ที่ ๑ : รูค้ ดิ ระวังภยั สงั คม | หน้า 23
แนวคิิดการออกแบบกิิจกรรม
กิจิ กรรมนี้้ถ� ึงึ ออกแบบขึ้น� ด้ว้ ยการยกกรณีศี ึึกษามาให้น้ ัักเรียี นได้้เรีียนรู้้� เพื่่�อชี้ใ� ห้้เห็น็ ว่า่
เหตุุการณ์์กราดยิิงเป็น็ ความเสี่�ยงที่่�อาจจะเกิิดขึ้น� กัับนักั เรีียนได้้ และความอันั ตรายที่่เ� กิดิ ขึ้น�
สามารถนำไปสู่�การสููญเสียี ทรัพั ย์์สินิ และชีวี ิิต ซึ่ง�่ หากนักั เรีียนมีีสติิ สามารถควบคุุมอารมณ์์ของ
ตนเอง ประกอบกัับมีีความรู้� ไหวพริิบในการแก้ป้ ััญหาจากเหตุุการณ์ด์ ังั กล่า่ ว จะทำให้น้ ัักเรียี นมีี
โอกาสที่่�จะเอาตัวั รอดจากความเสี่ย� งนี้้ไ� ด้้ ซึ่ง�่ สอดคล้้องกับั พัฒั นาการของนัักเรีียนระดัับประถม
ศึกึ ษาตอนปลายที่่ต� ระหนักั ถึงึ ภัยั รอบตัวั มากขึ้น� สามารถคิดิ และเข้า้ ใจเหตุุและผล รวมถึงึ สามารถ
คิดิ วางแผน จัดั ระบบและทำเป็น็ ขั้้�นตอนได้้
กิิจกรรมครั้ �งนี้้�จึึงมุ่่�งเน้้นให้้นัักเรีียนลองฝึึกแก้้ปััญหาหากอยู่ �ในเหตุุการณ์์กราดยิิงผ่่าน
กระบวนการคิิด ตััดสิินใจโดยใช้ก้ ระบวนการคิดิ เชิงิ คำนวณ (CT: Computational Thinking)
โดยใช้เ้ วลาการจััดประสบการณ์์พััฒนาสมรรถนะด้้านต่่าง ๆ ประมาณ ๑-๒ วััน บูรู ณาการกัับ
หน่ว่ ยการเรียี นหรืือเป็น็ กิจิ กรรมยามเช้า้ (Home Room)
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
ผลที่ค�่ าดว่่าจะได้้รัับ จุุดประสงค์์
๑. รู้้�วิธิ ีกี ารดูแู ลตนเองและแก้ป้ ัญั หาจาก การแก้ป้ ัญั หาหากนักั เรียี นอยู่�ในเหตุุการณ์์
เหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ กราดยิงิ
๒. รู้�จักั สังั เกตสัญั ญาณอันั ตรายจากการกราดยิงิ
ภยั ท่ี ๑ : รคู้ ิดระวังภัยสังคม | หนา้ 24
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน เนื้้�อหาการเรีียนรู้ �
๑. สิ่่ง� ที่่ค� วรคำนึงึ ถึงึ เมื่อ� อยู่�ในเหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ
๒. ข้อ้ ควรระวังั เมื่อ� อยู่�ในเหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ
๓. การเอาตัวั รอดให้ป้ ลอดภัยั จากเหตุุการณ์์
กราดยิงิ
๔. การเตรียี มความพร้อ้ มและรับั มืือหากต้อ้ งอยู่�
ในสถานการณ์ก์ ราดยิงิ
สื่่�อประกอบกิิจกรรม
๑. สื่อ� คลิปิ วิดิ ีโี อ “๓ วิิธีเี อาตัวั รอดจากเหตุุการณ์์
กราดยิิง (วิ่ง� -ซ่่อน-สู้�)” จาก Mahidol Channel
๒. สื่อ� คลิปิ วิดิ ีโี อ “เอาตััวรอดอย่่างไร หากอยู่�ใน
เหตุุการณ์์กราดยิงิ ” รายการคิิดสิ ิ ต้อ้ งรอด Thai PBS
๓. บทความ “๔ ขั้น้� ตอนเอาชีีวิติ รอดจากเหตุุ
กราดยิงิ ในที่่�ชุุมชน” กรุุงเทพธุุรกิิจ กุุมภาพัันธ์์ ๒๕๖๓
๔. บทความ “วิิธีเี อาตััวรอดจากเหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ
ทำอย่า่ งไรให้ช้ ีีวิิตปลอดภััย” M Thai มิถิ ุุนายน ๒๕๖๓
๕. ๕. สื่่�อประกอบการอบรม ชุุด สื่่อ� แผนที่่�
เรื่อ� ง สิ่่ง� ต่่าง ๆ รอบตัวั เด็ก็
ภยั ที่ ๑ : รคู้ ดิ ระวังภยั สังคม | หนา้ 25
ขั้้�นตอนการทำกิิจกรรม การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
การแจกแจงแยกแยะปัญั หา
(Decomposing a Problem)
การแจกแจงปััญหาเป็็นองค์์ประกอบย่่อย จัดั กลุ่่ม� ประเภทตามสิ่ง� ที่่�จำเป็น็ หรืือสิ่�งที่่�ต้้องคำนึึงถึงึ และ
สิ่ง� ที่่�ไม่เ่ กี่�ยวข้้องบนฐานการคิิดที่่�เป็็นเหตุุและผล เพื่่�อให้้ปัญั หาที่่พ� บมีีความเป็น็ รูปู ธรรม จัับต้อ้ งได้้
มีีกระบวนการแก้้ปัญั หาที่่�จััดการได้้ ซึ่�ง่ ทำให้้หาทางออกของปัญั หาได้้อย่า่ งเป็น็ ระบบ
๑.๑ จุดุ ประกายความสนใจ
ครูเู ล่า่ เรื่อ� งราวของกรณีีศึึกษา
๑. ครููเกริ่�นแนะนำเรื่�องการใช้้กระบวนการคิิดเชิิง
คำนวณกัับการเรีียนรู้้�ครั้�งนี้้ด� ้้วยการกล่่าวว่่า การที่่�คนเราจะ
แก้ป้ ัญั หาในเรื่อ� ง ๆ หนึ่่ง� ได้ส้ ำเร็จ็ จำเป็น็ ต้อ้ งมีวี ิธิ ีคี ิดิ แก้ป้ ัญั หา
อย่า่ งเป็น็ ระบบและมีเี หตุุและผล (ซึ่่�งในที่่�นี้้ค� ืือกระบวนการ
คิิดเชิิงคำนวณหรืือเรีียกสั้�น ๆ ว่่า CT) ครููจึึงอยากเตรีียม
ความพร้้อมของนัักเรีียนก่่อนเข้้าสู่่�วิิธีีการแก้้ปััญหาเพื่่�อดููว่่า
นักั เรียี นมีีวิิธีีคิดิ อย่า่ งเป็น็ เหตุุเป็น็ ผลไหม ด้้วยการเล่่าข่า่ วให้้
ฟัังอีีกรอบ แล้้วกำหนดสถานการณ์์จำลองให้้นัักเรีียนช่่วย
กัั น ก ำ ห น ด ส ถ า น ก า ร ณ์์ ก า ร ถูู ก ก ร า ด ยิิ ง ว่่ า ถ้้ า โจ ร อ ยู่ � ใ น
ตำแหน่่งที่่�ครูกู ำหนด นัักเรีียนจะแก้ป้ ัญั หาอย่า่ งไร จากสื่อ�
ประกอบการอบรม ชุุด สื่่�อแผนที่่� เรื่อ� ง สิ่่ง� ต่า่ ง ๆ รอบตัวั เด็ก็
โดยที่่�กำหนดให้โ้ จรอยู่�ตรงตำแหน่่งดาวสีีดำ
๒. ให้้นัักเรีียนลองเล่่นเพื่่�อฝึึกการคิิดแก้้ปััญหาแล้้วขอตััวแทนนัักเรีียนลองสะท้้อนว่่าสามารถ
แยกแยะได้ว้ ่่าถ้้าจะหลบ ควรหลบที่่ไ� หนจึึงจะปลอดภัยั และหาทางหนีีให้้ปลอดภัยั ได้อ้ ย่า่ งไร หาจุุดร่ว่ ม
ของปัญั หา ตัดั ประเด็น็ ที่่�ที่่ไ� ม่ใ่ ช่่ออก สรุุปเป็็นความคิดิ และจะมีีลำดับั ขั้น�้ ตอนการแก้้ปััญหาอย่า่ งไรไปสู่�
เป้า้ หมายได้ห้ รืือไม่่ อย่่างไร
๓. เมื่�อนัักเรีียนสามารถเรีียนรู้้�วิิธีีการคิิดเชิิงเหตุุและผลโดยไม่่ใช้้อารมณ์์เป็็นตััวตััดสิินใน
การแก้้ปััญหา จึึงดำเนินิ การในขั้�้นตอนต่่อไป
๔. ครูเู ล่่าข่า่ วให้้นักั เรียี นฟัังเพื่่อ� เป็็นข้อ้ มูลู สำหรับั การเรียี นรู้้�ในขั้�้นต่่อไป
ภัยที่ ๑ : รูค้ ิดระวงั ภัยสังคม | หน้า 26
๑.๒ ตั้้�งประเด็็นที่�่จะศึึกษาผ่่านการตั้้�งคำถาม
แลกเปลี่�ยนความคิดิ เห็็นกัับนักั เรียี นในเรื่อ� งที่่�เกิดิ ขึ้�น ให้้นัักเรียี นเลืือกว่่าสนใจศึกึ ษากรณีศี ึึกษาแบบใด
ดังั ตััวอย่า่ งคำถาม ของครูู (ในกรณีีที่่น� ักั เรียี นยัังหาคำตอบไม่ไ่ ด้้ เปิิดสื่อ� คลิปิ วิิดีโี อ หรืือแนะนำหนัังสืือให้น้ ักั เรียี นค้น้ คว้า้
เพื่่�อนำมาอภิิปรายแลกเปลี่ย� นเรีียนรู้้�กัับเพื่่�อน)
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
ตััวอย่่างที่่� ๑ ตััวอย่่างที่่� ๒ ตััวอย่่างที่่� ๓
นัักเรียี นคิิดอย่า่ งไร นัักเรียี นคิดิ ว่า่ นัักเรีียนคิิดว่่าจะเอาตััวรอด
กัับข่่าวนี้้� อัันตรายจากการ จากเหตุุการณ์ก์ ราดยิิงนี้้�ได้้
ถูกู กราดยิิงคืืออะไร
คุุณครูู อย่า่ งไร
คุุณครูู
น่่ากลัวั ครับั เพราะไม่่รู้� คุุณครูู
เลยว่่าจะมีเี หตุุการณ์์ เสียี ชีวี ิติ
หาที่่�หลบซ่่อน
แบบนี้้�เกิดิ ขึ้�นได้้ นัักเรีียน
นัักเรีียน สูญู เสียี ทรัพั ย์ส์ ินิ นัักเรีียน
ถ้า้ สมมตินิ ักั เรียี น นัักเรีียน วิ่ �งหนีี
อยู่ �ในเหตุุการณ์์นี้้�
นัักเรีียนจะทำอย่า่ งไร นัักเรียี นจะรู้�ได้้ นัักเรีียน
อย่่างไรว่า่ คนร้า้ ย
คุุณครูู นัักเรีียนคิดิ ว่่า
อยู่�ใกล้้ ๆ ควรหลบซ่่อน
ตกใจ ร้้องไห้้ ที่่�ใดจึงึ จะปลอดภัยั
นัักเรีียน คุุณครูู คุุณครูู
ฟังั เสียี งฝีีเท้า้ ในห้อ้ งมิิดชิิด
หรืือการบิดิ
ลูกู บิดิ ประตูู
นัักเรีียน นัักเรีียน
จากการพููดคุุย ครููชวนตั้้�งประเด็็นที่�่จะศึึกษาร่่วมกััน ซึ่่�งได้้ข้้อสรุุปร่่วมกัันตามประเด็็นที่�่นัักเรีียนสนใจ ดัังนี้้�
นัักเรีียนจะเอาตััวรอดคจำาถกาเหมจตุาุกกาตรัณัว์อ์กยร่่าางดทีย่ิ่� ิง๓ให้้ปลอดภััยได้้อย่่างไร
ภัยที่ ๑ : รู้คิดระวงั ภัยสังคม | หนา้ 27
๑.๓ ระดมสมองหาวิิธีีการแก้้ปััญหา
แบ่ง่ กลุ่่ม� นักั เรียี นเพื่่�อระดมสมองจััดกลุ่�ม่ ความน่า่ จะเป็น็ ของวิธิ ีีการแก้ไ้ ข
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน ครููชวนนัักเรีียนมาร่่วมกัันคิิดวิิธีีการแก้้ปััญหาหากนัักเรีียนอยู่�ในเหตุุการณ์์กราดยิิง “ถ้้านัักเรีียนอยู่�
ในเหตุุการณ์น์ ั้้น� นัักเรียี นจะมีีวิธิ ีแี ก้้ปััญหาและเอาตััวรอดให้้ปลอดภัยั ได้้อย่่างไร และมีขี ้้อควรระวังั อะไรบ้้าง”
การระดมสมองหาวิิธีีการแก้้ปััญหา ควรครอบคลุุมทั้้�งประเด็็นด้้านทััศนคติิที่่�พึึงมีี และความรู้�ที่�่พึึงมีี ดัังนี้้�
ทััศนคติทิ ี่พ�่ ึึงมีี ความรู้ �ที่่�พึึงมีี
- มีสี ติิ ตื่�่นตััวตลอดเวลา - รู้ว� ิธิ ีกี ารเอาตัวั รอดให้้ปลอดภัยั
- ระมัดั ระวััง ไม่่ประมาท - มีีไหวพริิบและตระหนักั ถึงึ สััญญาณอัันตรายที่่�จะ
- ควบคุุมอารมณ์ข์ องตนเอง ไม่่ตื่่�นกลััวจนเกินิ เหตุุ เกิิดขึ้�นจากเหตุกุ ารณ์์กราดยิิง
- รู้ว� ิิธีีการปฐมพยาบาลเบื้�องต้้น
๑.๔ ตััดประเด็็นที่�่ไม่่ใช่่การแก้้ปััญหาที่�่แท้้จริิงออก
ให้น้ ักั เรีียนลงคะแนนเสีียง (โหวต) เพื่่อ� เลืือกองค์ป์ ระกอบที่่จ� ำเป็น็ และควรคำนึงึ ถึึงเกี่ย� วกับั ปัญั หา
เพื่่�อให้เ้ ข้้าใจในปรากฏการณ์์หรืือเหตุุการณ์ท์ ี่่เ� กิดิ ขึ้�น และตััดองค์์ประกอบที่่ไ� ม่่เกี่ย� วข้้องออกไป
รายการ ใช้แ้ ก้้ปััญหาได้้ ไม่่แก้้ปัญั หา
- รู้ว� ิธิ ีกี ารเอาตัวั รอดให้้ปลอดภััย ๑๐ โหวต ๐ โหวต
- มีีไหวพริิบและตระหนัักถึงึ ๘ โหวต ๒ โหวต
สัญั ญาณอันั ตรายที่่จ� ะเกิดิ ขึ้�น ๖ โหวต ๔ โหวต
จากเหตุุการณ์์กราดยิิง
- รู้�วิิธีกี ารปฐมพยาบาลเบื้�องต้้น
ภยั ท่ี ๑ : รู้คดิ ระวังภยั สังคม | หน้า 28
๑.๕ ลำดัับขั้้�นตอนการแก้้ปััญหา
ลำดัับประเด็น็ ที่่จ� ะใช้้ในการแก้้ปัญั หาว่า่ ควรทำสิ่�งใดก่อ่ นสิ่่�งใดหลังั จากประสบการณ์์ของนัักเรียี น
โดยมุ่�ง่ เน้น้ การคิิด วางแผน มีวี ิธิ ีกี าร สื่่อ� และอุุปกรณ์ท์ ี่่จ� ะใช้้ในแต่่ละขั้น้� ตอน รวมถึึงการควบคุุมกำกับั ติดิ ตาม
แผนการดำเนินิ งานของตน
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
ประเด็็นวิิธีีการแก้้ปััญหาที่่�นัักเรียี นเลืือก ลำำ�ดัับการแก้้ปััญหาจาก
สิ่ง� ที่่ค� วรคำำ�นึึงถึึงมากที่่ส� ุดุ
(จากการลงคะแนนเสีียงของนักั เรียี น)
- รู้ว� ิิธีกี ารเอาตััวรอดให้้ปลอดภัยั ๒
- มีีไหวพริบิ และตระหนักั ถึึงสัญั ญาณอัันตราย ๑
ที่่�จะเกิดิ ขึ้�นจากเหตุุการณ์ก์ ราดยิิง
หมายเหตุุ: นัักเรีียนอาจคิิดลำดัับเพิ่่�มเติิมอีีกได้้ เช่่น การขอความช่่วยเหลืือ
อย่่างไรก็็ตามความคิิดของนัักเรีียนที่่�จะใช้้แก้้ปััญหาครั้�งนี้้�อาจเป็็นวิิธีีแก้้ปััญหาที่่�ยัังไม่่
ตรงประเด็น็ หรืือยังั ไม่ใ่ ช่ว่ ิธิ ีทีี่่ถ� ูกู ต้อ้ ง ขอให้ค้ รูใู ห้โ้ อกาสนักั เรียี นลองผิดิ ลองถูกู ตามวิธิ ีกี ารที่่น� ักั เรียี น
คิิดไปก่่อน โดยครููอย่่าเพิ่่�งรีีบเฉลย เพื่่�อให้้นัักเรีียนเกิิดความมั่่�นใจที่่�จะกล้้าคิิดกล้้าแสดงออก
จนเมื่อ� เข้้าสู่�ขั้�้นตอนการสืืบค้้นต่อ่ ไปจะทำให้น้ ักั เรีียนค่อ่ ย ๆ เรีียนรู้้�ว่่าแผนการแก้้ปัญั หา
ของตนมีีลำดัับที่่�ถููกต้้องหรืือไม่่และอาจจะมีีการเพิ่่�ม ลด หรืือรวบขั้้�นตอนการแก้้ปััญหาที่่�จะ
ทำให้้ได้้ผลจริิง พร้้อมระบุุสื่่�อและอุุปกรณ์์ที่่�ต้้องใช้้ประกอบการแก้้ปััญหา
ภัยที่ ๑ : รูค้ ดิ ระวงั ภยั สงั คม | หนา้ 29
สร้้างรููปแบบการแก้้ปััญหาผ่า่ นการคิดิ เป็น็ ลำดับั ขั้้�นตอนสู่�เป้า้ หมาย
(Algorithmic Thinking)
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน๒.๑ สืืบค้้นความเป็็นไปได้้ของวิิธีีการแก้้ปััญหาที่่�นัักเรีียนคิิดขึ้้�นจากแหล่่งข้้อมููลต่่าง ๆ
ร่่วมกันั วิิเคราะห์์องค์์ประกอบที่่ค� วรคำนึงึ ถึงึ ในการแก้ป้ ัญั หาจากประสบการณ์ข์ องนัักเรียี น โดยสืืบค้้นจาก
แหล่ง่ ข้้อมููลต่า่ ง ๆ เช่น่ จากหนังั สืือ คำสอนของผู้�ปกครอง สื่่�อคลิปิ วิดิ ีีโอต่า่ ง ๆ ว่า่ ประเด็็นใดสอดคล้อ้ งกัับ
ประเด็็นที่่�นัักเรียี นคิดิ เอาไว้้ เพื่่�อให้้นักั เรียี นเริ่ม� รู้�ว่าสิ่�งที่่�นัักเรีียนคิดิ สามารถนำมาใช้้ได้จ้ ริิงในการแก้้ปัญั หาได้้
หรืือไม่่ (ทบทวนข้อ้ มูลู จากตารางในข้อ้ ๑.๕ ลำดัับวิิธีีการแก้้ปััญหาใหม่่ เติิมช่อ่ งเหตุุผลของวิิธีีการแก้ป้ ััญหาแต่่ละข้้อในตาราง)
ลำำ�ดัับการแก้้ปัญั หา ความรู้�้ที่่�ได้้จากการสืืบค้้นเพื่่อ� แก้้ปััญหา แหล่ง่ ข้้อมููล
๑. มีไี หวพริิบและตระหนักั วิ่�ง-ซ่อ่ น-สู้้� ร(สMhbืว่อิte�อ่่aง�tด/คhp-7จลisซิdBา่ิป:อ่กo/zวtินเl/ิดห4ีy-ีโCตdoอสุูh2้กุu้�)au”าtn“5รuจ๓nณ2.า์eQก์กวlิิธรีาเี อดายิตงิัวั
ถึงึ สััญญาณอันั ตราย วิ่�งหนีจี ากที่่�เกิดิ เหตุุ ทิ้้�งสััมภาระให้้มากที่่ส� ุดุ วิ่�งไปในทิศิ ทาง
ที่่�จะเกิิดขึ้น� จากเหตุุการณ์์ ตรงกันั ข้้ามกับั เสีียงปืนื วิ่�งให้้เร็ว็ ที่่�สุุด อย่า่ หัันกลับั มามอง
กราดยิงิ ดููลักั ษณะของการยิิง
การซ่่อนตัวั (ถ้้าหนีีไม่่ได้้) ซ่่อนให้้พ้้นสายตาจากผู้้�ก่่อเหตุุ
ซ่่อนตััวให้้เงียี บพยายามกระจายตัวั กันั ไปซ่่อน
การสู้�้ ต้้องทำำ�ให้้รุุนแรงที่่ส� ุดุ ให้้ผู้ก้� ่อ่ เหตุไุ ด้้รัับบาดเจ็็บ
ให้้โจมตีที ี่่�ดวงตา ที่่�คอ และบริิเวณระหว่า่ งขา ให้้หลายคนช่ว่ ย
กันั สู้�้ อย่่าสู้้ค� นเดียี ว และต้้องหาอุุปกรณ์์ที่่อ� ยู่�ใกล้้ตัวั มากที่่ส� ุุด
๒. รู้�วิธิ ีีการเอาตััวรอด การหลบหนีี การหลบซ่อ่ น และการต่อ่ สู้้� hตhเบกัtoิทวั ดิtsรคpเpอหวsiดต:าt/ุaอมุก/lยร่.c“า่gาhเงดอouไยา.lริtตaงิ hัl”วั /oรknอcgดmkเhมoื่/�อ่rเnอา
ให้้ปลอดภััย (Run – Hide – Fight)
การหลบหนีี (Run) จดจำ�ำ ทางเข้้าและออกให้้แม่่นยำ�ำ วางแผน
การหลบหนีี หลีีกเลี่ย� งเส่่นทางที่่ค� ัับแคบ มีสี ติอิ ยู่�เสมอขณะ
หลบหนีี
การหลบซ่่อน (Hide) ปิดิ ไฟ ปิดิ เสียี งโทรศัพั ท์์ ปิดิ หน้้าต่า่ ง
ผ้้าม่า่ น และล็็อกประตููให้้หนาแน่น่ พยายามขอความช่ว่ ยเหลืือ
โดยไม่่ต้้องใช้้เสียี ง เช่่น sms หรือ line หรือแชร์โ์ ลเคชันั
- การต่อ่ สู้�้ (Fight) ให้้ต่อ่ สู้�้สุดุ กำำ�ลังั ไม่ค่ วรพููดอ้้อนวอน
เพราะยิ่�งทำ�ำ ให้้ผู้้ก� ่่อเหตุุยิ่�งโมโห
๓. การเตรียี มพร้อมเพื่�อ่ - เบอร์์โทรศััพท์์ที่่�จำำ�เป็น็ เช่่น เบอร์์ ๑๙๑, ๑๖๖๙ หรือ กgh“บcเhotรทอtuา.คาptดlตhวsaัย:า/วัิl/งิมoรk/”อcnmดghkเมืo/่่อ� rnเกhิิดoเsหpตiุtุ al.
รัับมืือสถานการณ์ก์ ราดยิงิ ดาวน์โ์ หลดแอปพลิเิ คชัันช่ว่ ยเหลืือฉุุกเฉินิ เช่่น จส.๑๐๐ เพื่่อ�
แจ้้งเหตุุฉุกุ เฉินิ
- ควรรัับการฝึึกอบรมปฐมพยาบาลสำำ�หรัับอุบุ ัตั ิิเหตุุ หรือการ
อบรมการห้้ามเลืือดเพื่อ่� เตรียี มพร้อมสำำ�หรัับเหตุกุ ารณ์์ไม่ค่ าดคิิด
- ก่อ่ นออกจากบ้้าน ควรชาร์จ์ แบตเตอรี่�โทรศััพท์ม์ ืือถืือให้้เต็็ม
มีแี บตเตอรี่ส� ำำ�รองพร้อมสายชาร์จ์ เสมอ
- บอกที่่ม� าที่่ไ� ปและเวลากลัับให้้คนที่่�บ้้าน หรือเพื่อ�่ นสนิิททราบ
เพื่่�อสามารถช่่วยเหลืือในกรณีฉี ุกุ เฉินิ
- เข้้ารับั การฝึกึ การเอาตััวรอดจากผู้ก�้ ราดยิงิ
- สังั เกตสิ่่�งต่า่ ง ๆ รอบตััวตลอดเวลา
ภัยท่ี ๑ : ร้คู ิดระวงั ภัยสังคม | หน้า 30
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน จััดการข้้อมูลู สร้้างบทสรุปุ และตีีความข้้อมูลู
(Organizing, Generating, and Interpreting data)
๓.๑ เรีียบเรีียงผลสรุุปจากการสืืบค้้น
นำข้้อมููลทั้้�งหมดมาเรีียบเรีียง จััดระบบหาแนวทางแก้้ปััญหา โดยให้้นัักเรีียนเลืือกวิิธีีการนำเสนอข้้อมููล
ในรููปแบบของตาราง ดัังตััวอย่่าง
ภยั ที่ ๑ : ร้คู ิดระวงั ภัยสังคม | หน้า 31
ทดสอบ หาจุดุ บกพร่อ่ ง การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
(Testing and Debugging)
๔.๑ ทบทวนความถููกต้้องของการแก้้ปััญหา
ทบทวนข้้อมูลู อีกี ครั้�งเพื่่อ� ให้แ้ น่ใ่ จว่า่ วิธิ ีีการแก้้ปัญั หาที่่�นัักเรีียนคิิดกันั ไว้้นั้้�น เหมาะสมกัับสถานการณ์ม์ ากที่่ส� ุุด
โดยให้น้ ักั เรีียนช่่วยกันั อธิบิ ายเหตุุผลประกอบ
- นำเสนอข้้อค้้นพบของนัักเรีียนให้้ผู้�เชี่�ยวชาญ เช่่น ตำรวจ ฟัังพร้้อมรัับฟัังข้้อเสนอแนะเพื่่�อนำ
ไปปรัับปรุุงแก้ไ้ ข
- เล่น่ บทบาทสมมติโิ ดยสร้า้ งสถานการณ์ก์ ราดยิงิ เพื่่อ� ทดสอบการวางแผนในการเอาตัวั รอดจากเหตุุการณ์์
ดังั กล่า่ ว
- นำข้อ้ มูลู ที่่ไ� ด้จ้ ากแหล่ง่ ต่า่ ง ๆ มาร่ว่ มแลกเปลี่ย� นกับั เพื่่อ� นในกลุ่ม�่ เพื่่อ� ปรับั ปรุุง แก้ไ้ ขรูปู แบบที่่ส� ร้า้ งขึ้น�
ว่า่ ในส่ว่ นใดควรมีีการปรับั ปรุุง แก้้ไขด้ว้ ยวิิธีีการอย่่างไร
นำข้้อมููลจากฝ่่ายต่่าง ๆ มาประมวลสรุุป จััดกลุ่่�มประเภท เทีียบเคีียงกัับวิิธีีแก้้ปััญหา
ที่่�นัักเรีียนได้้สร้้างไว้้ ว่่าควรมีีเพิ่่�มเติิมหรืือปรัับลดในเรื่ �องใดบ้้าง
๔.๒ ทดลองความรู้�
ทำการทดลองแนวทางการแก้ป้ ัญั หาที่่�ได้ม้ ีกี ารปรับั ปรุุงใหม่่
- เล่่นบทบาทสมมติิ จำลองเหตุุการณ์์กราดยิิง เพื่่�อตรวจสอบความรู้้� ทััศนคติิในการแก้้ไขปััญหา
การเอาตััวรอดให้้ปลอดภััยเมื่�ออยู่�ในเหตุุการณ์์นี้้� รวมถึึงการป้้องกัันหรืือเตรีียมตััวหากต้้องอยู่�ใน
สถานการณ์์ดัังกล่า่ ว
- ดูสูื่อ� คลิิปวิดิ ีโี อ “เอาตััวรอดอย่า่ งไร หากอยู่�ในเหตุุการณ์์กราดยิิง” รายการคิิดสิ ิ ต้อ้ งรอด Thai PBS
ทรภี่า่าม� ยพากจ:าารhกคtิสtืิด่pอ� สsิค: ิ/ตล/้ิpิป้อrงวoิรดิ gีอโีrอดam“T.เhtอhaาaiตipัPวั bBรsSอ.oด(r๒อ.t๕ยh่า่/๖wง๓ไaร)tcหhา/ก9อ31ยู่2�ใ3นเหตุุการณ์์กราดยิงิ ”
ภัยท่ี ๑ : รู้คดิ ระวงั ภยั สังคม | หนา้ 32
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน การปรับั แต่ง่ การแก้้ปััญหาแบบทบต้้นความรู้ว� นซ้้ำ
(Iterative Refinement)
๕.๑ ปรัับปรุุงแก้้ไข
แก้้ไขแนวทางตามคำแนะนำที่่ไ� ด้้รัับและนำเสนอการเรีียนรู้้� เพื่่อ� ให้้นัักเรีียนสามารถควบคุุมและประเมิินการคิดิ
(Meta-cognition) ครอบคลุุมทั้้�งในเรื่�องการตระหนัักรู้�ในการคิดิ ของตน คิดิ วางแผน ควบคุุม การดำเนินิ งาน
และปรัับคิดิ ตามแผนงานใหม่่ที่่�สร้้างขึ้น� ด้ว้ ยการให้น้ ักั เรียี นทบทวนประเด็็นที่่�แก้้ไข ว่า่ นำไปสู่�การพัฒั นามุุมมอง
ความคิดิ ใหม่จ่ ากรูปู แบบการแก้ป้ ัญั หาใหม่่ของนัักเรีียนในแบบใดได้้บ้า้ ง
๕.๑.๑ การคิดิ อย่า่ งมีีเหตุุผล: ทำให้น้ ักั เรียี นเข้้าใจความสืืบเนื่่�องของเหตุุไปสู่่�ผล
๕.๑.๒ การคิิดกว้้าง: ทำให้้นัักเรียี นเกิดิ การคิดิ กว้้าง เกิดิ การเชื่อ� มโยงกับั ประเด็็นต่า่ ง ๆ ในหลากหลายมิิติิ
๕.๑.๓ การคิิดลึึกซึ้้ง� : ทำให้น้ ักั เรีียนมีขี ้อ้ มูลู เชิิงลึกึ จากเรื่อ� งที่่�ศึึกษา
๕.๑.๔ การคิดิ ไกล: ทำให้ช้ ่ว่ ยเพิ่่ม� วิสิ ัยั ทััศน์ ์ ผลระยะยาวที่่�เกิดิ ขึ้น� จากการปรับั ปรุุงข้อ้ มููล
สุุดท้า้ ยสร้้างเป็็นบทสรุุปจากความรู้�ที่ไ� ด้จ้ ากปรับั แนวทาง
สรุุปความรู้จ� ากข้้อเท็็จจริิง (Factual Knowledge)
เป็น็ แบบรายการ เป็น็ ข้อ้ สรุุป จััดกลุ่�่มประเภท เรีียงลำดับั เหตุุการณ์์
สรุปุ ความรู้�ในเชิงิ ความคิดิ รวบยอด (Conceptual Knowledge)
ด้ว้ ยการแจกแจง ตีีความ อธิิบาย ประเมิินค่า่
สรุปุ ความรู้�จากการคิดิ เชิงิ ซับั ซ้้อน (Meta-Cognitive Knowledge)
ความสามารถในการนำไปปฏิิบััติิ
๑. จััดเวทีีให้้นัักเรีียนได้้นำเสนอรููปแบบการแก้้ปััญหาหากอยู่�ในเหตุุการณ์์กราดยิิงให้้กัับ
ผู้�เชี่�ยวชาญ เช่่น ตำรวจ เพื่่อ� รับั ฟัังคำแนะนำ และให้้นัักเรีียนสอบถามความรู้� ในกรณีที ี่่�ไม่่เข้้าใจหรืือ
ต้อ้ งการข้้อมููลเพิ่่ม� เติมิ
๒. ทดลองรูปู แบบการเอาตัวั รอดจากสถานการณ์ก์ ราดยิิงซ้้ำอีกี ครั้ง�
๓. นำข้อ้ มูลู ที่่ไ� ด้จ้ ากแหล่ง่ ต่า่ ง ๆ มาร่ว่ มแลกเปลี่ย� นกับั เพื่่อ� นในกลุ่ม�่ เพื่่อ� ปรับั ปรุุง แก้ไ้ ขรูปู แบบ
ที่่ส� ร้้างขึ้น� ว่า่ ในส่ว่ นใดควรมีกี ารปรับั ปรุุง แก้้ไขด้ว้ ยวิธิ ีีการอย่า่ งไร
ภยั ที่ ๑ : รู้คิดระวงั ภัยสังคม | หนา้ 33
การประเมิิน การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
ใช้้วิิธีีการประเมิินแบบสามเส้้าจากครูู ผู้้�ปกครอง และตััวนัักเรีียน
ทัศั นคติิ
๑. การมีสี ติไิ ม่ต่ กใจ ในการอยู่�ในสถานการณ์ค์ ับั ขันั
๒. การมีนี ิิสััยระมััดระวังั ไวต่อ่ การเปลี่�ยนแปลงจากสิ่�งรอบตัวั
ความรู้ �
๑. ความรู้�เกี่�ยวกับั สัญั ญาณอันั ตรายจากเหตุุการณ์ก์ ราดยิิง
๒. ความรู้�เกี่�ยวกับั การเอาตัวั รอดเมื่อ� อยู่�ในสถานการณ์ก์ ราดยิิง
๓. ความรู้�ในการป้้องกันั หากอยู่�ในสถานการณ์์กราดยิิง
ข้้อแนะนำ
ชวนนักั เรียี นตระหนักั ว่า่ นักั เรียี นอาจเป็น็ คนหนึ่่ง� ที่่อ� ยู่�ในเหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ ได้ ้ ดังั นั้้น�
นักั เรียี นจึงึ จำเป็น็ จะต้อ้ งมีสี ติ ิ พยายามควบคุุมอารมณ์ข์ องตนเองไม่ใ่ ห้ต้ กใจจนเกินิ ไป มีไี หวพริบิ
และมีีการสัังเกตสััญญาณอัันตรายจากเหตุุการณ์์ เพื่่�อที่่�จะสามารถแก้้ปััญหาเฉพาะหน้้า
และเอาตััวรอดจากสถานการณ์์นี้้�ได้้ รวมถึึงคิิดวิิธีีป้้องกัันและเตรีียมพร้้อมหากต้้องตกอยู่�ใน
สถานการณ์์ความรุุนแรง เพื่่อ� รักั ษาชีวี ิิตและทรััพย์์สิินของตนเองให้ป้ ลอดภััยได้้
ภยั ท่ี ๑ : รูค้ ิดระวังภัยสังคม | หนา้ 34
กิิจกรรมการรัับมืือจากสถานการณ์์ความเสี่่�ยงแบบก้้าวหน้้า:
Project-based Learning
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
ภััยที่�่ ๑: รู้้�คิิดระวัังภััยสัังคม
กรณีีศึึกษา เหตุุการณ์์กราดยิิง
ผู้้�ใช้้ Facebook รายหนึ่่�งเปิิดเผยเรื่อ� งเล่่าจาก เวลาผ่่านไปเป็็นชั่่�วโมงท่่ามกลางความกดดััน
เหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ ภายในห้า้ งสรรพสินิ ค้า้ ชื่อ� ดังั ผ่า่ นคำ เสียี งปืนื ที่่ด� ังั ในระยะใกล้ป้ ระชิดิ เข้า้ มา มีคี นอยู่�ในห้อ้ ง
บอกเล่า่ ของ คุุณ Lee (นามสมมติ)ิ ชายชาวสิิงคโปร์์ที่่� มืืดแคบ ๆ นั้้น� ๗ คน สัญั ญาณอันั ตรายใกล้เ้ ข้า้ มาทุุกทีี
รอดชีวี ิติ มาได้้หลัังจากติิดอยู่�ในชั้้�น LG พร้อ้ มลูกู ชาย คุุณ Lee ได้ย้ ินิ เสีียงลูกู สาวของครอบครััวนั้้�นร้อ้ งไห้้
วัยั ๑๑ ขวบ โดยระบุุว่า่ เพราะเสียี งปืนื ที่่ด� ังั มาก จากนั้้น� ก็ไ็ ด้ย้ ินิ เสียี งปืนื ยิงิ ไปที่่�
ผู้้�คนแตกตื่�นกัันมาก ตนกัับลููกต้้องหาที่่�ซ่่อน ประตูหู ลายนัดั มีเี สียี งคนร้า้ ยถีบี ประตูปู ังั เข้า้ มาในห้อ้ ง
บริเิ วณซูเู ปอร์ม์ าร์เ์ ก็ต็ ชั้น� ใต้ด้ ินิ กว้า้ งเกินิ ไป ไม่ค่ ่อ่ ยมีทีี่่� ที่่�พ่อ่ แม่ล่ ูกู อยู่� เสียี งฝีกี ้า้ วของเขาห่่างจากที่่�คุุณ Lee
ปลอดภััยให้้ซ่่อน จึึงไปหลบแถวแผนกของสด หลบอยู่�เพียี งระยะ ๒ เมตร
ก่อ่ นย้า้ ยเข้า้ ไปในห้อ้ งซึ่ง่� น่า่ จะเป็น็ ห้อ้ งเก็บ็ สินิ ค้า้ และ เต้้ย ชายหนุ่่�มในห้้องที่่�พอจะสามารถติิดต่่อกัับ
ได้้พบกัับพ่่อแม่่ลููกครอบครััวหนึ่่�งที่่�มีีลููกสาวที่่�ยัังเล็็ก เพื่่อ� นภายนอกได้เ้ รื่�อย ๆ เขามีสี ติพิ อที่่�จะช่ว่ ยคนอื่่�น
มาก ตอนนั้้น� มีคี นติดิ อยู่่�ด้วยกันั ประมาณ ๑๐ คน ปิดิ ไม่ใ่ ห้ต้ื่น� ตระหนกจนเกินิ ไป เต้ย้ บอกผู้�ชายในห้อ้ งนั้้น� ว่า่
ไฟปิดิ ประตูแู ละพยายามอยู่่�กันั อย่า่ งเงียี บที่่ส� ุุด ทุุกคน หากถึงึ เวลาคับั ขันั ต้อ้ งสู้� เต้ย้ จะเข้า้ ไปจู่�โจมคนร้า้ ยก่อ่ น
หวาดกลัวั หนาว อึดึ อัดั และมีเี สียี งปืนื ดังั เป็น็ ระยะ และให้ค้ นอื่่น� ช่ว่ ยกันั จับั คนร้า้ ยไว้้ เพื่่อ� ถ่ว่ งเวลาให้ผู้้�หญิงิ
เวลานั้้�นชายหนุ่่�มคนนึึงชื่�อ เต้้ย (นามสมมติิ) และเด็ก็ หนีไี ด้้
ดูแู ข็ง็ แรงและมีสี ติ ิ ชักั ชวนทุุกคนหาที่่ซ� ่อ่ นใหม่่ ซึ่ง่� เป็น็ ในที่่ส� ุุดเวลาประมาณตีี ๓ ความช่ว่ ยเหลืือก็ม็ าถึงึ
ห้อ้ งควบคุุมไฟที่่อ� ยู่่�ลึกึ เข้า้ ไปอีกี เล็ก็ น้อ้ ย คุุณ Lee หันั เจ้้าหน้้าที่่�หน่่วยรบพิิเศษหลายสิิบนายเข้้าถึึงตััวเรา
ไปชวนชายผู้�เป็็นพ่่อ แต่่เขาตอบด้้วยสีีหน้้ากัังวลว่่า พวกเขาให้ส้ ัญั ญาณยิงิ เปิดิ ทางสามครั้ง� เมื่่อ� สิ้น� เสียี งปืนื
“ไม่ล่ ่ะ่ ครับั ผมจะอยู่่�กับั ภรรยาที่่น�ี่่”� ครั้ง� ที่่� ๓ พวกเขาบอกให้ว้ิ่ง� ไปกับั เขาทันั ที ี คุุณ Lee
พลัดั หลงกับั ลูกู ชายในจังั หวะช่ว่ งชุุลมุุน เจ้า้ หน้า้ ที่่บ� อก
ให้ใ้ จเย็น็ และให้ค้ วามมั่่น� ใจว่่า ลููกชายอยู่�ในมืือตำรวจ
ปลอดภัยั แล้ว้
แหล่ง่ ที่่ม� า: Sanook
ภัยท่ี ๑ : รู้คิดระวงั ภัยสังคม | หนา้ 35
แนวคิิดการออกแบบกิิจกรรม การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
กิจิ กรรมนี้้ถ� ึึงออกแบบขึ้�นด้้วยการยกกรณีีศึึกษามาให้น้ ัักเรียี นได้้เรียี นรู้้� เพื่่�อชี้ใ� ห้้เห็น็ ว่า่
เหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ เป็น็ ความเสี่ย� งที่่อ� าจจะเกิดิ ขึ้น� กับั นักั เรียี นได้้ และความอันั ตรายที่่เ� กิดิ ขึ้น� สามารถ
นำไปสู่�การสููญเสีียทรััพย์์สิินและชีีวิิต ซึ่�่งหากนัักเรีียนมีีสติิ สามารถควบคุุมอารมณ์์ของตนเอง
ประกอบกับั มีีความรู้� ไหวพริิบในการแก้้ปััญหาจากเหตุุการณ์์ดังั กล่่าว จะทำให้น้ ัักเรีียนมีโี อกาส
ที่่จ� ะเอาตัวั รอดจากความเสี่ย� งนี้้ไ� ด้้ ซึ่ง่� สอดคล้้องกับั พัฒั นาการของนัักเรียี นระดัับประถมศึกึ ษา
ตอนปลายที่่�ตระหนัักถึงึ ภัยั รอบตััวมากขึ้น� สามารถคิดิ และเข้้าใจเหตุุและผล รวมถึงึ สามารถคิิด
วางแผน จััดระบบและทำเป็็นขั้�้นตอนได้้
กิิจกรรมครั้ �งนี้้�จึึงมุ่�่งเน้้นให้้นัักเรีียนลองฝึึกแก้้ปััญหาหากอยู่ �ในสถานการณ์์กราดยิิงด้้วย
กระบวนการจััดการเรีียนรู้้�โดยใช้้โครงงานเป็็นฐาน Project-based Learning โดยใช้้
กระบวนการคิิดตััดสิินใจด้ว้ ยกระบวนการคิิดเชิิงคำนวณ (CT: Computational Thinking) ซึ่ง่� มีี
หลักั การสำคััญดังั นี้้�
๑. การสอนจะใช้้เวลาหลายสััปดาห์ห์ รืืออาจเป็็นเดืือน
๒. หััวเรื่อ� งที่่�ศึกึ ษาขึ้�นกับั ความสนใจของนักั เรีียน
๓. ความรู้�ได้้จากกระบวนการสืืบค้น้ จากคำถาม
๔. นัักเรียี นมีีการเรีียนรู้้�แบบมีีส่่วนร่ว่ ม
๕. พััฒนาสมรรถนะเชื่�อมโยงผลของภััยพิิบััติิที่่�ศึึกษาไปสู่�เรื่�องอื่�น ๆ โดยสามารถ
บููรณาการกัับหน่ว่ ยการเรีียนผสานกัับหลายวิชิ า เช่่น วิิทยาศาสตร์ ์ สัังคมศึึกษา สุุขศึึกษา กัับ
อันั ตรายจากการอยู่�ในเหตุุการณ์ก์ ราดยิิง เช่น่ การบาดเจ็็บ จึึงควรเรียี นรู้้�การขอความช่่วยเหลืือ
จากบุุคคลอื่่น� และการปฐมพยาบาลเบื้อ้� งต้้น เช่น่ การห้า้ มเลืือด การทำแผล เป็น็ ต้้น
๖. เน้น้ การได้้มีีประสบการณ์จ์ ากการปฏิบิ ัตั ิจิ ริงิ
ภยั ที่ ๑ : รู้คิดระวังภยั สังคม | หน้า 36
ผลที่ค่� าดว่า่ จะได้้รับั จุุดประสงค์์
๑. วิธิ ีกี ารเตรียี มพร้อ้ มเพื่่อ� รับั มืือหากต้อ้ งอยูใู น ๑. รู้้�วิธิ ีกี ารเตรียี มความพร้อ้ มหากต้อ้ งรับั มืือกับั
สถานการณ์ก์ ราดยิงิ เหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ
๒. มีไี หวพริบิ และรู้�จักั สังั เกตสัญั ญาณอันั ตราย ๒. รู้�วิธิ ีกี ารเอาตัวั รอดเมื่่อ� อยู่�ในสถานการณ์์
เมื่อ� อยู่�ในเหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ การกราดยิงิ ได้อ้ ย่า่ งปลอดภัยั โดยใช้ห้ ลักั เหตุุ
๓. รู้้�วิธิ ีกี ารดูแู ลตนเองและแก้ป้ ัญั หาเมื่่อ� อยู่�ใน และผลในการแก้ป้ ัญั หา
สถานการณ์ก์ ราดยิงิ
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
เนื้้อ� หาการเรีียนรู้� สื่�อ่ ประกอบกิิจกรรม
๑. สิ่่ง� ที่่ค� วรคำนึงึ ถึงึ เมื่อ� อยู่�ในเหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ ๑. กรณีศี ึกึ ษา ข่า่ วกรณีตี ัวั อย่า่ งการกราดยิงิ
๒. ข้อ้ ควรระวังั เมื่อ� อยู่�ในเหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ ที่่ห� ้า้ งสรรพสินิ ค้า้
๓. สัญั ญาณอันั ตรายจากเหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ ๒. สื่่อ� คลิปิ วิดิ ีโี อ “๓ วิธิ ีเี อาตัวั รอดจากเหตุุการณ์์
๔. การเอาตัวั รอดให้ป้ ลอดภัยั จากเหตุุการณ์์ กราดยิงิ (วิ่ง� -ซ่อ่ น-สู้�)” จาก Mahidol Channel
กราดยิงิ ๓. สื่่อ� คลิปิ วิดิ ีโี อ “เอาตัวั รอดอย่า่ งไร หากอยู่�ใน
๕. การเตรียี มความพร้อ้ มและรับั มืือหากต้อ้ งอยู่� เหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ ” รายการคิดิ สิ ิ ต้อ้ งรอด
ในสถานการณ์ก์ ราดยิงิ Thai PBS
๔. บทความ “๔ ขั้น้� ตอนเอาชีวี ิติ รอดจากเหตุุกราด
ยิงิ ในที่่ช� ุุมชน” กรุุงเทพธุุรกิจิ กุุมภาพันั ธ์์ ๒๕๖๓
๕. บทความ “วิธิ ีเี อาตัวั รอดจากเหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ
ทำอย่า่ งไรให้ช้ ีวี ิติ ปลอดภัยั ” M Thai มิถิ ุุนายน
๒๕๖๓
๖. สื่อ� ประกอบการอบรม ชุุด สื่่�อแผนที่่�
เรื่�อง สิ่่�งต่่าง ๆ รอบตััวเด็็ก
ภัยท่ี ๑ : รูค้ ดิ ระวังภยั สังคม | หนา้ 37
ขั้้�นตอนการทำกิิจกรรม การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
การตื่่น� ตัวั ในการสร้้างองค์ค์ วามรู้�สู่�การแก้้ปัญั หา
(Active Construction)
๑.๑ จุุดประกายการเรีียนรู้�
ครููจััดเตรีียมแหล่่งข้้อมููลเกี่ �ยวกัับเรื่ �องที่่�จะศึึกษาและวิิธีีการจุุดประกายการเรีียนรู้้� ครููอาจเลืือก
ว่่าจะจุุดประกายจากความรู้้�ข้้อเท็็จจริิง (Factual Knowledge) และจากความรู้�ในเชิิง
ความคิิดรวบยอดที่่�เป็็นบทสรุุปของข่่าว (Conceptual Knowledge) ดัังนี้้�
• ความรู้จ� ากข้้อเท็็จจริงิ ใช้้วิิธีีการสร้า้ งบรรยากาศความสนใจ ด้้วยการจััดเป็็นศููนย์ก์ ารเรียี น
หรืือแหล่ง่ เรีียนรู้้�ที่่ม� ีกี ารจััดกลุ่ม่� เป็็นประเด็น็ ต่่าง ๆ
• ความรู้ใ� นเชิงิ ความคิดิ รวบยอด ใช้ว้ ิิธีีการเตรียี มอุุปกรณ์์ในการทดลองเพื่่�อให้้นัักเรียี นสนใจ
ผลที่่ไ� ด้จ้ ากการลองถููกลองผิิด
๑. ครููเกริ่�นแนะนำเรื่�องการใช้้กระบวนการคิิดเชิิง
คำนวณกับั การเรีียนรู้้�ครั้ง� นี้้ด� ้้วยการกล่่าวว่า่ การที่่�คนเราจะ
แก้ป้ ัญั หาในเรื่อ� ง ๆ หนึ่่ง� ได้ส้ ำเร็จ็ จำเป็น็ ต้อ้ งมีวี ิธิ ีคี ิดิ แก้ป้ ัญั หา
อย่่างเป็น็ ระบบและมีเี หตุุและผล (ซึ่่�งในที่่น� ี้้�คืือกระบวนการ
คิิดเชิิงคำนวณหรืือเรีียกสั้�น ๆ ว่่า CT) ครููจึึงอยากเตรีียม
ความพร้้อมของนัักเรีียนก่่อนเข้้าสู่่�วิิธีีการแก้้ปััญหาเพื่่�อดููว่่า
นัักเรียี นมีีวิธิ ีีคิิดอย่่างเป็็นเหตุุเป็น็ ผลไหม ด้ว้ ยการเล่า่ ข่า่ วให้้
ฟัังอีีกรอบ แล้้วกำหนดสถานการณ์์จำลองให้้นัักเรีียนช่่วย
กัั น ก ำ ห น ด ส ถ า น ก า ร ณ์์ ก า ร ถูู ก ก ร า ด ยิิ ง ว่่ า ถ้้ า โจ ร อ ยู่ � ใ น
ตำแหน่ง่ ที่่ค� รูกู ำหนด นัักเรีียนจะแก้้ปัญั หาอย่า่ งไร จากสื่�อ
ประกอบการอบรม ชุุด สื่่อ� แผนที่่� เรื่�อง สิ่่ง� ต่า่ ง ๆ รอบตััวเด็ก็
โดยที่่ก� ำหนดให้โ้ จรอยู่�ตรงตำแหน่่งดาวสีดี ำ
๒. ให้้นัักเรีียนลองเล่่นเพื่่�อฝึึกการคิิดแก้้ปััญหาแล้้วขอตััวแทนนัักเรีียนลองสะท้้อนว่่าสามารถ
แยกแยะได้้ว่า่ ถ้า้ จะหลบ ควรหลบที่่ไ� หนจึึงจะปลอดภััย และหาทางหนีีให้ป้ ลอดภััยได้อ้ ย่่างไร หาจุุดร่ว่ ม
ของปัญั หา ตััดประเด็น็ ที่่�ที่่ไ� ม่่ใช่่ออก สรุุปเป็น็ ความคิิดและจะมีีลำดับั ขั้้�นตอนการแก้ป้ ััญหาอย่่างไรไปสู่�
เป้้าหมายได้้หรืือไม่่ อย่่างไร
๓. เมื่�อนัักเรีียนสามารถเรีียนรู้้�วิิธีีการคิิดเชิิงเหตุุและผลโดยไม่่ใช้้อารมณ์์เป็็นตััวตััดสิินใน
การแก้ป้ ััญหา แล้้วจึึงดำเนินิ การในขั้น�้ ตอนต่อ่ ไป
๔. ครูเู ล่า่ ข่่าวให้้นักั เรียี นฟัังเพื่่อ� เป็น็ ข้้อมููลสำหรับั การเรีียนรู้้�ในขั้�น้ ต่่อไป
ภัยที่ ๑ : รคู้ ดิ ระวังภยั สงั คม | หนา้ 38
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน (กMผารลeตทัa้ี้่ง� n�ค่ คาinำดถgวาf่่าuมจlอะQยไ่ดา่ u้้งรeัมับีsีคtiวoาnมsห)มาย
๒.๑ ฝึึกตั้้ง� ประเด็็นที่�่จะศึึกษา
ครูนู ำกรณีศี ึกึ ษามาเล่่าให้น้ ักั เรีียนฟัังเพื่่�อแลกเปลี่�ยนความคิิดเห็น็ กับั เรื่�องที่่เ� กิิดขึ้น� จากความรู้�ที่�ได้้
จากข้้อเท็็จจริิงหรืือความรู้�ในเชิงิ ความคิิดรวบยอดด้ว้ ยการแจกแจงเป็็นรายการ
จากข่่าวกราดยิิง
นัักเรียี นคิิดว่า่ เกิดิ อะไรขึ้้น� บ้้าง
ตััวอย่่างการให้้นักั เรียี นแจกแจงความรู้ท� ี่ไ่� ด้้จากข้้อเท็็จจริงิ
ใคร
Mr. Lee ผู้�รอดชีีวิติ จากเหตุุการณ์ก์ ราดยิิง
ทำอะไร
หาที่่ห� ลบซ่่อนที่่ป� ลอดภัยั และส่่งสัญั ญาณขอความช่ว่ ยเหลืือ
ที่�่ไหน
ห้า้ งสรรพสินิ ค้า้ ชื่อ� ดัังแห่ง่ หนึ่่ง�
อย่า่ งไร
ประชาชนแตกตื่�นตกใจกัับเหตุุการณ์์นี้้�มาก พยายามหาที่่�หลบซ่่อน ตอนแรกซ่่อนอยู่�ที่�แผนก
ซูเู ปอร์ม์ าร์เ์ ก็ต็ แต่รู่้�สึกว่า่ ไม่ป่ ลอดภัยั นายเต้ย้ จึงึ ชวนทุุกคนที่่อ� ยู่�แถวนั้้น� หาที่่ซ� ่อ่ นใหม่่ แต่ม่ ีคี รอบครัวั
หนึ่่ง� ไม่่ยอมไป ซึ่ง�่ หลังั จากนั้้�นไม่น่ านครอบครัวั นั้้น� ถููกคนร้า้ ยพบและถููกยิงิ เพราะลููกร้อ้ งไห้เ้ สีียงดังั
นายเต้ย้ พยายามติดิ ต่อ่ ขอความช่ว่ ยเหลืือจากคนที่่อ� ยู่่�ข้างนอกและบอกให้ท้ ุุกคนมีสี ติิ อย่า่ ตกใจเกินิ ไป
ถ้า้ ถึงึ เวลาที่่ค� นร้า้ ยบุุกเข้า้ มา เขาจะเข้า้ ไปจู่�โจมคนร้า้ ยก่อ่ น แล้ว้ ให้ท้ ุุกคนช่ว่ ยกันั ต่อ่ สู้�เพื่่อ� ถ่ว่ งเวลา
ให้เ้ ด็ก็ และผู้�หญิงิ หนีไี ปให้ไ้ ด้ก้ ่อ่ น ซึ่ง�่ ในที่่ส� ุุดหน่ว่ ยรบพิเิ ศษมาช่ว่ ยเหลืือทุุกคนออกจากเหตุุการณ์น์ ี้้ไ� ด้้
ตัวั อย่า่ งการให้้นัักเรียี นแจกแจงความรู้�ในเชิิงคิิดรวบยอด
สาเหตุุ
- มีีไหวพริิบและรู้้�สัญั ญาณอันั ตรายจากเหตุุการณ์์กราดยิงิ
- รู้�จักั การเอาตััวรอดให้ป้ ลอดภัยั จากเหตุุการณ์์กราดยิงิ
ภัยที่ ๑ : รู้คิดระวังภยั สังคม | หนา้ 39
๒.๒ แลกเปลี่�ยนความคิิดเห็็นกัับนัักเรีียนในเรื่่�องที่�่เกิิดขึ้้�น
ให้้นัักเรีียนเลืือกว่่าสนใจศึึกษากรณีีศึึกษาแบบใด
ตััวอย่่างที่่� ๑ ตััวอย่่างที่่� ๒ ตััวอย่่างที่่� ๓
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
ถ้า้ นัักเรียี นติดิ อยู่� เมื่่�อนักั เรีียนฟัังเรื่�อง จากที่่น� ัักเรียี นอยากรู้�
ในเหตุุการณ์์กราดยิงิ จากข่่าวดัังกล่า่ ว มีีประเด็็น เรื่อ� งการเอาตัวั รอดจาก
เหมืือนคนในข่า่ ว เหตุุการณ์์กราดยิิง นัักเรีียน
นักั เรียี นจะทำอย่่างไร อะไรที่่�นักั เรีียนสนใจ คิดิ ว่า่ มีีประเด็็นอะไรอีีกที่่�
ศึึกษาเรื่อ� งนี้้บ� ้้าง
คุุณครูู ควรรู้�ในเรื่�องนี้้บ� ้้าง
คุุณครูู
ตกใจ กลััว วิธิ ีีเอาตัวั รอด คุุณครูู
มีีวิิธีเี อาตัวั รอด ต้้องทำอย่า่ งไร
นัักเรีียน จากเหตุุการณ์น์ ี้้�
นัักเรีียน
นักั เรีียนจะจััดการกับั อย่า่ งไร
ความรู้้�สึึกของตนเอง เราควรเตรีียม
นัักเรีียน พร้้อมอย่า่ งไรหาก
อย่่างไร มีีเหตุุกราดยิงิ ขึ้น� อีกี
จะต้อ้ งนึึกถึงึ อะไร
คุุณครูู เมื่่�อเกิิดเหตุุกราดยิิง นัักเรีียน
พยายามตั้ง� สติิ นัักเรีียน ประเด็็นย่่อยที่่เ� พื่่อ� น
แล้ว้ ค่อ่ ย ๆ คิดิ หา เสนอมาน่่าสนใจมาก
ประเด็น็ ที่่�นัักเรียี น ครูขู ออาสา ใครช่่วยออกมา
ทางออก เสนอมาน่่าสนใจมาก เขียี นความคิดิ เห็็นของเพื่่อ� น
คิิดว่า่ เราควรศึึกษา บนกระดานได้ไ้ หม
นัักเรีียน
เรื่�องไหนก่อ่ นดีี คุุณครูู
คุุณครูู หนููกัับเพื่่อ� นขอออกมา
ช่ว่ ยเขีียนค่ะ่
คิดิ ว่่าเราควรรู้�
จะต้้องทำอย่่างไรก่่อน นัักเรีียน
เมื่่อ� เกิิดเหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ
นัักเรีียน
๒.๓ ตั้้�งคำถามจากประเด็็นที่�่นัักเรีียนสนใจจะศึึกษา
๑) นำประเด็็นทั้้�งหมดที่่�นัักเรีียนเสนอมาคััดเลืือกว่่า เราน่่าจะศึึกษาเพื่่�อแก้้ปััญหาเรื่�องอะไร โดยจััดเป็็น
กลุ่่�มประเภทของเรื่ �องที่่�จะศึึกษา
๒) พร้้อมตั้ �งคำถามหลัักและคำถามรองจากประเด็็นที่่�จะศึึกษา
คำถามหลััก หากนัักเรีียนอยู่�ในเหตุุการณ์์กราดยิงิ นัักเรียี นจะเอาตัวั รอดอย่า่ งไร
ให้ป้ ลอดภััย
คำถามรอง - อันั ตรายจากการอยู่�ในเหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ คืืออะไร
- เราจะรู้�ได้้อย่า่ งไรว่า่ มีเี หตุุการณ์ก์ ราดยิงิ
- ข้้อควรระวังั หากจะหนีีจากเหตุุการณ์์กราดยิิงคืืออะไร
ภยั ท่ี ๑ : รู้คิดระวงั ภยั สงั คม | หนา้ 40
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน๒.๔ แบ่่งบทบาทหน้้าที่�่
แบ่่งกลุ่่�มนัักเรีียนเพื่่�อศึึกษาตามประเด็็นที่่�เลืือก โดยการเลืือกเข้้ากลุ่่�มให้้นัักเรีียนสมััครใจว่่าจะเลืือกศึึกษา
เรื่�องไหน กัับใคร และแบ่่งบทบาทว่่าใครจะเป็็นหััวหน้้ากลุ่่�ม ใครจะเป็็นคนสืืบค้้นข้้อมููล ใครจะเป็็นคนเขีียน
เรีียบเรีียง ใครจะเป็็นคนเตรีียมการนำเสนอ
หัวั หน้้ากลุ่�ม
ระบุุเป้า้ หมาย วางแผนการทำงาน (ศึกึ ษาเรื่อ� งใด อย่า่ งไร มอบหมายให้ใ้ คร เพื่่�อน
ทำได้้หรืือไม่่) กำกัับติดิ ตามงานเพื่่�อไปสู่�เป้้าหมาย รวมถึึงการแก้ป้ ัญั หาเฉพาะหน้้า
รองหัวั หน้้ากลุ่�ม
เป็น็ คนจด เรีียบเรีียงข้อ้ มููล
สมาชิกิ ในกลุ่�ม: หน่่วยค้้นหา
ค้น้ ข้อ้ มูลู จากที่่�ต่า่ ง ๆ จากแหล่ง่ เรีียนรู้้�ที่่�หลากหลาย ด้ว้ ยการใช้้ทักั ษะการสัังเกต
สมาชิกิ ในกลุ่�ม: ผู้้�นำเสนอ
ร่ว่ มกันั คิดิ วิิธีีการนำเสนอที่่ม� ีีการเชื่อ� มโยงผลงาน เช่น่ อธิบิ ายประกอบชาร์์ต
กราฟ แผนความคิดิ จััดบอร์์ดนิทิ รรศการ การสาธิิต ฯลฯ
สมาชิิกในกลุ่�ม: ผู้้�อำนวยความสะดวก
ช่่วยจัดั เตรีียมสื่อ� อุุปกรณ์ต์ ่่าง ๆ ให้ก้ ัับทุุกบทบาทหน้้าที่่�
ภัยที่ ๑ : รูค้ ิดระวังภยั สงั คม | หน้า 41
ก(Aผาcรลtตทืีi่่�น่v่�คeตาััวดCใวo่นา่ lกจlaาะbรไดมo้ี้ีสรrั่ับa่วtนioร่n่วม)
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน๓.๑ การแจกแจงปััญหา (Problem Decomposition)
จากคำถามรองของประเด็็นที่่�จะศึึกษา ให้้นัักเรีียนลำดัับประเด็็นที่่�จะศึึกษาว่่าจะศึึกษาเรื่�องอะไร และควร
ศึึกษาประเด็็นไหนก่่อนหลัังแล้้วช่่วยกัันแจกแจงองค์์ประกอบของประเด็็นต่่าง ๆ จากประสบการณ์์เดิิม
ของเพื่่�อนในกลุ่่�ม เช่่น
ประเด็็นที่่�จะแจกแจง การแจกแจงตาม
ประสบการณ์เ์ ดิมิ ของนัักเรีียน
ปััญหา: ๑. คนตกใจ วิ่ง� หนีี
ไม่่รู้�ว่า่ เกิิดเหตุกุ ราดยิงิ ๒. คนร้องขอความช่ว่ ยเหลืือ
แก้้ปัญั หา: ๓. ได้้ยินิ เสีียงปืืนดััง และได้้ยิินเสีียงคนร้ายเดิินมา
ต้้องมีีความรู้�ถ้ ึึงสััญญาณที่่�บ่ง่ บอกว่า่ กำ�ำ ลัังเกิิดเหตุุ ในทิิศทางที่่�นัักเรียี นอยู่�
กราดยิิง ๔. หากคนร้ายผ่่านมาต้้องหาที่่�หลบที่่ป� ลอดภัยั
ปัญั หา: ๑. ถ้้าวิ่ง� หนีีไม่ท่ ัันอาจจะเกิิดการบาดเจ็บ็ หรือเสียี ชีีวิิต
อัันตรายที่่จ� ะเกิิดขึ้น� จากการถููกกราดยิงิ ๒. ถููกจับั ไปเป็น็ ตัวั ประกันั ในการต่อ่ รอง
แก้้ปััญหา: ๓. ร้องเสียี งดััง โวยวาย
ต้้องมีีไหวพริบิ ความรู้�้ในเรื่�องการหลบหลีีกและ ๔. วิิถีกี ระสุนุ ปืนื และลักั ษณะการยิิงของของคนร้าย
ซ่่อนตัวั และการปฐมพยาบาลเบื้�องต้้น อาจแฉลบโดนจนบาดเจ็็บ
๕. ไม่่รู้�วิิธีกี ารหลบซ่่อนตนเอง
๖. รู้�จัักการทำำ�แผล ห้้ามเลืือด
ปััญหา: ๑. พยายามอยู่�ร่วมกันั เป็น็ กลุ่่�ม
ไม่อ่ ยากเสีียชีวี ิติ ๒. ปิิดมืือถืือ อยู่�เงีียบ ๆ
แก้้ปััญหา: ๓. อยู่�ในห้้องที่่�ล็็อกประตููได้้
คิิดหาวิธิ ีกี ารนำำ�ตััวเองออกจากเหตุุการณ์์นี้้� ๔. วิ่ง� หนีไี ปทิศิ ทางตรงกัันข้้ามกับั วิิถีกี ระสุนุ
๕. พยายามส่ง่ สัญั ญาณขอความช่่วยเหลืือ เช่น่
ส่่งข้้อความทางไลน์์หรื อแชร์์โลเคชัันให้้คนอื่่�น
ทราบตำำ�แหน่ง่ ของตนเอง
๖. ตั้้ง� สติิ ไม่ต่ กใจจนเกินิ ไป
ภัยท่ี ๑ : รูค้ ดิ ระวงั ภัยสงั คม | หนา้ 42
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน๓.๒ การสืืบค้้น (Investigative Activities)
ให้น้ ักั เรีียนวางแผนวิธิ ีีการสืืบค้้นข้อ้ มูลู จากคำถามย่อ่ ยที่่�ตั้�งไว้้ว่่าจะสืืบค้น้ ซึ่�ง่ การสืืบค้น้ มีไี ด้้ ๓ วิิธีี
ให้น้ ัักเรียี นช่ว่ ยกัันคิิดว่่าจะสืืบค้้นแบบใดก่่อนหลังั
๓.๒.๑ ก(SาoรcสืืiบalเสInาะqข้u้อirมyููล)จากคนรอบข้้าง
การไปสัมั ภาษณ์เ์ จ้า้ หน้า้ ที่่ต� ำรวจ หรืือการศึกึ ษาจากสื่อ� คลิปิ วิดิ ีโี อภาพยนตร์์
หรืือข่า่ วการกราดยิงิ ในต่า่ งประเทศ การเอาตัวั รอดจากเหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ
หนังั สืือต่่าง ๆ
๓.๒.๒ (กSาcรiสeืืบnเtสifาicะaจlากInกqรuะiบryว)นการทางวิิทยาศาสตร์์: สัังเกต ทดลอง
การเล่น่ บทบาทสมมติจิ ากสื่อ� ประกอบการอบรม
ชุุด สื่่อ� แผนที่่� เรื่อ� ง สิ่่ง� ต่า่ ง ๆ รอบตัวั เด็ก็ โดยสร้า้ ง
สถานการณ์จ์ ำลองการกราดยิิงอีีกครั้�ง ด้้วยการ
กำหนดตำแหน่่งใหม่่ในภาพ เพื่่�อให้้นัักเรีียน
สัังเกต หาความรู้�ในเรื่�องสัญั ญาณอัันตรายและ
การแก้ป้ ัญั หาจากเหตุุการณ์น์ ี้้� (ดููจากตำแหน่ง่
ดาวดำ)
๓.๒.๓ (กPาhรสilร้o้าsงoอpงhค์iค์caวlามInรู้qจ� uากirกyา)รแลกเปลี่�ยนความคิิดประสบการณ์์
การนำข้้อมููลที่่�ต่่างหามา มาสรุุปความคิิดจากการแลกเปลี่�ยนความคิิดและ
ประสบการณ์์กัับเพื่่�อนในกลุ่�ม่
ภัยท่ี ๑ : รู้คิดระวงั ภัยสงั คม | หนา้ 43
๓.๓ การจััดระเบีียบข้้อมููลบนกระดานคำถาม (Driving Question Board)
นำข้้อมููลที่่�ได้้มาบัันทึึกลงในตารางตามข้้อคำถามย่่อยแต่่ละข้้อ โดยระบุุข้้อมููลประกอบการแก้้ปััญหา
ในแต่่ละข้้อคำถาม พร้้อมระบุุที่่�มาของแหล่่งข้้อมููล
คำำ�ถาม การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยนความรู้ท�้ ี่่ไ� ด้้จากการสืืบค้้นเพื่�อ่ แก้้ปัญั หา แหล่่งข้้อมููล
๑. สัญั ญาณอันั ตราย ผลตววิิู่่ั้ง��งักก้�ร่ห-งษอ่ ซนกเณ่ัีหอ่นัีจตนาะขุ้ขกุ้า-อซทมสีู่่ก่ง้อ่เ��้ักกนบัิิดาตเรสเัหีวัยียิใติงงหุุ้้ปเกืทงิืน้ี้ายี�งรสบวัซิ่ัม่�งอ่พภในหา้ย้ตเรารัะ็ยัว็วใหทาี้่ซม่้ส�่มุอ่กาุดนกระทใอีจ่ห่้ย�ส้าุ่พา่้ดุย้นหตััวันสิ่ัวง�ากกไยัลปันัตบัใไนาปมจทซาิ่ามิศอ่ กอนทงางดูู Mยhbตสืิั่teอ่�ิงัวat/ครhp(7อลisวิdิB่ดปิ:�งo/zจว-tิl/าิดซ4ีyก่โีC่อdoอเhห2นuauต“-tุn๓5uสกุ ูn้2.)�้าeว”Qริlิธณีจีเ์อา์กการาด
ที่่�จะช่ว่ ยแก้้ปัญั หา โกกัจานั มรตสูส้ีู้�้ท้�ี ีอ่ต่�ด้ย้่อวา่ งงสูท้ต�้คำ�ำานใเหท้ดี้่ีรุ่ค�ยี ุนอวแรแงลทีะ่่ส�บุุดริเิ วใณห้้ผูร้้ก� ะ่่อหเวห่่าตงุขุไดา้้รัับให้บ้หาลดาเยจ็็บคนใชห้่้่วย “เโภกร๑ี่าง�ย๓พเวรยีกFียันaับนตmกรi์าl์สรieาสัsรงั ค”หดาปีีเีรีรืห่๒�อมู๐ง่�ใ๐น๙
จากเหตุกุ ารณ์์กราดยิงิ
๒. รู้ว� ิิธีีการเอาตัวั รอด แรกกวลาาดรระหหอเรล็ลอว็ บบกหโหใดหน้น้ียีแีี หกม(่Rลาน่ ีรuีกยหำnเ�ำลลี)่�ยบวหงซา่นเงอ่ีส้จีแ้นนาผทกแนทาีลก่่ง�เะากทกีิ่ร่ิด�คาหัเรับหลตแ่บตอุ่คหใุสูหบน้้�้้ีเ(ีรR็แว็ uลทีn่ะ่�ส–เุตดุHรีidจียดeม–จกำFำ�าทigราใhหง้t้เ)ข้้า hhเเบอกotิทาิดtsคตpเpัหวsัวiต:าtร/ุaมอุก/lดร.c“gาอhเดอoยu่ยา.l่าิtตaิงงhัl”ัวไ/oรรknอcgดmkเhมoื่/�่อrn
ให้้ปลอดภััย กรขหะอราืบอรคบหแวลสชาั่รบม�น์ชโ์ซ่ล่ว่ป่อเิยคดินชเหัหนั น(ล้Hื้ืาอiตdโ่ด่าeงย) ไปมผ้ิ่้ิดต่า้้มไอ่ฟ่างนใเชค้แ้เรสื่ีลอ� ยี ะงงลใ็อ็ช้เ้ไกช่ฟ่นปฟร้sะา้ ตmููเsใปหิ้ิด้หหโรนืทอารแศlันiพั ่nน่ทe์์เป็็น
๓. การเตรียี มพร้อม เกพารราต่ะอ่ยิ่สง�ู้�้ทำ(ำ�Fใiหg้้ผhู้tก�้ ่)อ่ เใหห้้ตตุุ่ย่อิ่ง�สู้โ้�สมุดุ โหกำำ�ลััง ไม่ค่ วรพููดอ้้อนวอน
เพื่่�อรัับมืือสถานการณ์์
กราดยิงิ ท-แ-ดสเ---ปกป-อค-ติจงรลบาิดา็ร้้ม็เบกสเตคะวงรสาอรขบั่ิั้จเงัวบ่อนเอ้ิดมัยมำาตหอ์�ำมเรนรกเรตโ์กีอกรัพตรีแีห์ับืัทุอาแะโ์ียา่ีตบั่บฉุ�่อลสท่กไรมอล�มิุมกร่ดสตขหกุรา่ะ้กาพ่้�งาแาศราตเเทา่ใจ้ัีฉรตตม่ฝรม้หอพัว้่ิ้อ่าึฝไ�้อนิาอึกเา่ึปแสปกทงลกึรมืง์ใรกจืแาพีบร่้อถท์นอู้้�สเี้รง้ลา่�วชำพลา่ดๆิบื�จเห�ำ่ิเระิธ่ำกนิเจ่วีเอ่�ีำ�ร้เร่คลเ้พตีรอาย�วเือยมรา่ชปัอหคร�อ่ลาัับว็งเปยนั็นหวบตนาวเกพม้ฐัตืั้ชจกลเตรืวัา่ืบัรๆอมชรืัว่ส้ชอ่ลีทรวัีอน่เสัพ่ยียาอห่อับใช�ทตมถ่รนยเมับ่อดต์ใหเัน์จลสุาหกบาพขงจุ้กแลอ่้นาทืบครา่อาทืรีอาบย้ดกณวีกานอรราฉ์ชตีเลวา์ผุณมงวทู่าีีฉุกรส้๑า่่เส์ุ่้ก�ลำรตบ�ณำเกุ์เ๙ฉ์้�ำ ปา์จ้ร�ำฉุ์าอ็หเิุก๑เาหน็ก์ฉนินสรรถีดิ,่เ้ัราขโ�ิน้บัฉมั่ายับทิร๑่าหเิออคินชกิงเวุุร๖่รหืุบณุน่ใศรจอั๖นัตตัารพัุเ๙ิเิดทิงจพุกหเิ้ืท็้ห่สยอ์็นา�่อหิห์มต.ริงืงนอ๑ุืรรอณืืุทีอ๐ะสอ่์หถ่ืไ�เ์ไน๐ืขปรรอม่ิื็่า่หอิทน็ใ่ควเหรกพื้า้ือ่าด่อ� ร cเบhgกhotิทิดtu.คptเlหhวsaต:า/l/ุมokุก/cnร“mgาเhkดอo/ยาิตrงิ ัn”ัวhรoอsดpเiมืt่่�อal.
ภัยที่ ๑ : รูค้ ดิ ระวงั ภยั สังคม | หนา้ 44
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน๓.๔ สร้้างรูปู แบบการแก้้ปััญหา
การนิิยามและกำหนดขอบเขตรููปแบบการเชื่อ� มโยงความสััมพันั ธ์์ขององค์์ประกอบการแก้้ปัญั หา
(Model Illustration) ให้น้ ักั เรียี นช่ว่ ยกันั สรุุปวิธิ ีกี ารแก้ป้ ัญั หาจากประเด็น็ ข้อ้ คำถามย่อ่ ย โดยเลืือกข้อ้ สำคัญั
แล้ว้ วาดเป็น็ ภาพ โดยตัดั ประเด็น็ ที่่ไ� ม่เ่ กี่ย� วข้อ้ งออก ทำ Mind Map สรุุปลำดับั ขั้น้� ตอนการแก้ป้ ัญั หา
เชื่อ� มโยงความสัมั พันั ธ์ใ์ นการแก้ป้ ัญั หากับั คน เครื่อ� งมืือ หรืืออุุปกรณ์ท์ ี่่เ� กี่ย� วข้อ้ ง เพื่่อ� ใช้ใ้ นการแก้ป้ ัญั หา
โดยอาจนำไปเชื่อ� มโยงกับั วิชิ าต่า่ ง ๆ เช่น่ สุุขศึกึ ษา วิทิ ยาศาสตร์์ เช่น่ ตัวั อย่า่ งแผนภาพความคิดิ ดังั นี้้�
๑๙๑ ๑๖๖๙
ภยั ที่ ๑ : รู้คดิ ระวังภัยสังคม | หนา้ 45
๓.๕ ท(Tดeสsอtบ, Eปvรaะluเมaิินteต,ีีคaวnาdมแDลeะbหuาgจุMุดบoกdพeร่l่อBงehavior) การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
- นำเสนอสรุุปที่่�ได้้กับั ผู้�เชี่ย� วชาญ เช่่น ตำรวจ ครูู เพื่่อ� รับั ฟังั ข้อ้ เสนอแนะเพื่่�อนำมาปรัับปรุุง
- การนำแนวทางที่่ส� ร้า้ งขึ้น� มาใช้ใ้ นการเล่น่ บทบาทสมมติโิ ดยจำลองเหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ เพื่่อ� นำไปสู่�
การวางแผนในการแก้้ปััญหาจากเหตุุการณ์น์ ี้้�
- ลองฝึึกการแก้ป้ ััญหาเมื่�ออยู่�ในเหตุุการณ์์กราดยิิงด้้วยวิธิ ีีการต่่าง ๆ
- ลองฝึึกการเตรีียมตััวและเตรีียมอุุปกรณ์์ในการดููแลตนเองหรืือป้้องกัันตนเองให้้ปลอดภััย
จากเหตุุการณ์์กราดยิิง
๓(E.x๖pสlื่a�่อiคnวaาnมdคิิดPแrลeะdสicะtท้้Bอeนhคaวvาiมoเrข้้oาใfจDesign Solution to a Problem)
เพื่่อ� รับั คำแนะนำจากเพื่่อ� นและครูู โดยให้น้ ักั เรียี นช่ว่ ยกันั หรืือส่ง่ ตัวั แทนในการนำเสนอรูปู แบบวิธิ ีกี ารแก้ป้ ัญั หาที่่�
สร้า้ งขึ้น� มา
ให้้นักั เรีียนนำเสนอรูปู แบบที่่ค� ิิดขึ้น� มาด้้วยวิิธีกี ารที่่ห� ลากหลาย เช่่น
- เล่น่ สมมติิ วาดภาพเหตุุการณ์ ์ นิทิ าน
- จัดั ทำนิทิ รรศการ
- ทำสื่�อคลิปิ วิดิ ีีโอสั้น� สอนวิิธีีการเอาตัวั รอดจากเหตุุการณ์์กราดยิิงหรืือการเตรีียมพร้้อม
เพื่่อ� รับั มืือสถานการณ์ก์ ราดยิิง
- เล่น่ ละคร
ภยั ที่ ๑ : รู้คดิ ระวงั ภัยสังคม | หน้า 46
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยนการประเมิิน
พฤติกิ รรม
๑. รูปู แบบที่่น� ักั เรีียนนำเสนอได้้คำนึึงถึงึ ตััวแปรที่่เ� หมาะสมกับั การแก้ป้ ัญั หาหรืือไม่่
๒. รูปู แบบที่่�นำเสนอแสดงความสััมพันั ธ์์ระหว่า่ งตััวแปรต่่าง ๆ ได้อ้ ย่า่ งเหมาะสมหรืือไม่่
๓. รููปแบบที่่�นำเสนอแสดงขอบเขตของระบบได้อ้ ย่่างชััดเจนหรืือไม่่
๔. รููปแบบที่่น� ำเสนอสามารถจำลองการแก้ป้ ัญั หาปรากฏการณ์ห์ รืือเหตุุการณ์์ที่่เ� กิดิ ขึ้น� จริิงได้้ถูกู ต้้อง
และเป็็นไปได้จ้ ริิงหรืือไม่่
๕. นักั เรียี นได้ใ้ ช้ก้ ระบวนการคิดิ เชิงิ คำนวณ (CT: Computational Thinking) ในการแก้ป้ ัญั หาหรืือไม่่
- การแจกแจง แยกแยะ (Decompose) ปััญหาหรืือปรากฏการณ์ ์ ด้้วยการแยกออกเป็น็
องค์์ประกอบย่่อย
- การแปลงข้อ้ มูลู ที่่ไ� ด้้ให้้เป็น็ รหััส (Encode) โดยใช้ห้ ลัักเหตุุและผล และจัดั ลำดัับขั้น�้ ตอน
การแก้้ปัญั หาที่่เ� ป็น็ ไปได้้จริิงสู่�การแก้้ปััญหาเพื่่อ� ให้้ถึึงเป้า้ หมาย (Algorithms)
- การจััดทำกราฟข้้อมููลที่่ส� มเหตุุสมผล หรืือการนำเสนอที่่ท� ำให้เ้ ห็น็ ภาพตััวแปรและ
ความสััมพัันธ์ข์ องตัวั แปรจากการทดลองหรืือสถานการณ์์จริิง เพื่่�อนำไปสร้้างเป็น็ รููปแบบ
- การทดสอบและหาข้อ้ บกพร่อ่ ง (Debugging) จากการเปรียี บเทียี บผลข้อ้ สรุุปของการจำลอง
กับั สถานการณ์์จริิงในชีวี ิติ และรับั ฟังั ข้้อคิดิ เห็น็ จากการสะท้อ้ นของเพื่่อ� นและครูู
- ทบทวนซ้้ำเพื่่�อปรับั รูปู แบบ
ทััศนคติิ
๑. การมีสี ติิ ควบคุุมอารมณ์์ตนเองเมื่่อ� ตกอยู่�ในสถานการณ์ค์ ับั ขััน (เหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ )
๒. การมีนี ิสิ ััยสังั เกตสััญญาณอัันตรายอัันจะนำไปสู่่�อัันตรายแก่่ชีวี ิติ
๓. การมีนี ิิสัยั ระมัดั ระวััง ไม่ป่ ระมาทให้้การเตรียี มความพร้อ้ มเพื่่�อรับั มืือกับั เหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ
ความรู้ �
๑. เหตุุที่่�ทำให้้บาดเจ็็บหรืือตายในเหตุุการณ์์กราดยิิง
๒. การรับั มืือและการดูแู ลตนเองให้พ้ ร้อ้ มหากต้้องเข้้าไปอยู่�ในเหตุุการณ์์กราดยิงิ
ทักั ษะ
๑. การเอาตััวรอดให้้ปลอดภััยจากเหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ
๒. การดููแลตนเองและเตรีียมตัวั รัับมืือกับั เหตุุการณ์์กราดยิงิ
ภัยที่ ๑ : รคู้ ดิ ระวงั ภัยสังคม | หนา้ 47
ข้้อแนะนำ การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
- ชวนนักั เรียี นตระหนักั ว่า่ นักั เรียี นอาจเป็น็ คนหนึ่่ง� ที่่อ� าจประสบเหตุุจากการกราดยิงิ ได้ ้ จึงึ ควร
คิิด วางแผนการแก้้ปััญหาเพื่่�อเอาตััวรอดจากสถานการณ์์ดัังกล่่าว เพราะหากไม่่มีีสติิ และไม่่สามารถ
ควบคุุมอารมณ์ข์ องตนเอง รวมถึงึ ไม่ม่ ีคี วามรู้�และทักั ษะในการเอาตัวั รอด ก็อ็ าจนำมาซึ่ง�่ ความสูญู เสียี ชีวี ิติ
หรืือทรัพั ย์ส์ ินิ
- ชวนนักั เรียี นฝึกึ สังั เกตสิ่ง� ที่่จ� ะทำให้เ้ กิดิ อุุบัตั ิเิ หตุุจากการกราดยิงิ จากสัญั ญาณอันั ตรายต่า่ ง ๆ
- ชวนให้น้ ักั เรียี นตระหนักั ถึงึ ผลที่่จ� ะตามมาจากเหตุุการณ์ก์ ราดยิงิ ทั้้ง� ต่อ่ ร่า่ งกายและจิติ ใจ
- ชวนนักั เรียี นคิดิ ไตร่ต่ รอง วางแผนการรับั มืือหากบังั เอิญิ เข้า้ ไปอยู่�ในสถานการณ์ก์ ราดยิงิ
- ควรกระตุ้้�นให้น้ ักั เรียี นใช้ท้ ักั ษะต่า่ ง ๆ ที่่ห� ลากหลาย ใช้ว้ ิธิ ีกี ารที่่ห� ลากหลายเพื่่อ� ไปถึงึ เป้า้ หมาย
- ให้้ความสำคััญกัับการเรีียนที่่�เน้้นผู้้�เรีียนเป็็นสำคััญด้้วยการควรเปิิดโอกาสให้้นัักเรีียนสามารถ
ศึกึ ษาในเรื่อ� งที่่เ� ป็น็ แผนที่่อ� ุุบัตั ิขิึ้น� มาขณะศึกึ ษา เพราะการสอนแบบโครงงานเรามักั จะรู้�ว่าเริ่ม� เรียี นในเรื่อ� ง
อะไร แต่ผ่ ลสุุดท้า้ ยของโครงงานอาจไม่ใ่ ช่ส่ิ่ง� เดียี วกับั ที่่เ� ริ่ม� เรียี น
- ควรหมั่น� ให้้นักั เรีียนได้้มีีส่ว่ นร่ว่ มในการทบทวนขั้้�นตอนการทำงาน แลกเปลี่ย� นประสบการณ์์
ทบทวนข้้อมููลที่่�มีีทั้้�งหมด แลกเปลี่�ยนความคิิด ตั้้�งคำถามปลายเปิิดกัับนัักเรีียน ประยุุกต์์จากสิ่�งที่่�เรีียนรู้้�
และสร้า้ งข้อ้ สรุุปร่ว่ มกันั
- สิ่่ง� สำคัญั ของการเรียี นรู้้�แบบโครงงานคืือ
การได้เ้ ห็น็ สิ่่ง� ที่่ก� ำลังั ทำ
การได้เ้ ข้า้ ใจสิ่่ง� ที่่เ� ห็น็
การได้เ้ รียี นรู้้�จากสิ่ง� ที่่เ� ข้า้ ใจ
แต่ส่ิ่ง� สำคัญั ที่่ส� ุุด คืือ การได้ป้ ฏิบิ ัตั ิจิ ากสิ่ง� ที่่เ� รียี นรู้้�
ภัยท่ี ๑ : รคู้ ิดระวังภัยสังคม | หน้า 48
คพุวุทธาศมัสักอรดาคชล้๒้อ๕งก๕ัับ๑ตักัวรชี้ะ้�วัทัดรใวนงหศึลึกัักษสูาูตธิริกแากรนกลางการศึึกษาขั้้�นพื้้�นฐาน
กลุ่�มสาระการเรียี นรู้� สาระที่�่ ๑ การอ่่าน
ภาษาไทย มาตรฐาน ท ๑.๑ ใช้ก้ ระบวนการอ่่านสร้้างความรู้�และความคิดิ เพื่่�อนำ
ไปใช้้ตััดสินิ ใจ แก้้ปััญหาในการดำเนิินชีวี ิิตและมีีนิสิ ัยั รักั การอ่า่ น
๔. แยกข้้อเท็จ็ จริิงและข้อ้ คิดิ เห็็นจากเรื่�องที่่อ� ่า่ น
๕. อธิิบายการนำความรู้�และความคิิดจากเรื่อ� งที่่อ� ่่านไปตัดั สิินใจ
แก้้ปััญหาในการดำเนินิ ชีีวิติ
๖. อ่่านงานเขียี นเชิงิ อธิบิ ายคำสั่�ง ข้้อแนะนำและปฏิิบัตั ิิตาม
๗. อธิิบายความหมายของข้อ้ มูลู จากการอ่า่ นแผนผััง แผนที่่� แผนภูมู ิิ
และกราฟ
๘. อ่า่ นหนัังสืือตามความสนใจและอธิบิ ายคุุณค่า่ ที่่ไ� ด้ร้ ับั
๙. มีีมารยาทในการอ่า่ น
การภสา ้รยาใง้ตโิจสคตงรํสวงานกนึลิากรใขนิสพักทฒาธ์ินรหารัลัแบกลมืะสูอส่ตักงรบเ ึฝัปสกจริอัจมบยกเรา ีส่มรเยกรีงายทั้รนงจัใู้รดเนกสพื่าถอรเเารีสน ิรยศึมนก ู้รสษ ้รแาาลแงะลคปะวใระานสมิวบปีถกลีชาอิวรดตใัภ์ณ ้หยแกัวบดนั ้ลกอเมีรยน
สาระที่่� ๒ การเขียี น
มาตรฐาน ท ๒.๑ ใช้้กระบวนการเขีียนเขียี นสื่่อ� สาร เขียี นเรีียงความ
ย่อ่ ความ และเขีียนเรื่�องราวในรููปแบบต่า่ งๆ เขียี นรายงานข้้อมููล
สารสนเทศและรายงานการศึึกษาค้้นคว้้าอย่่างมีปี ระสิทิ ธิิภาพ
๒. เขียี นสื่่�อสารโดยใช้้คำได้ถ้ ููกต้อ้ งชัดั เจนและเหมาะสม
๓. เขียี นแผนภาพ โครงเรื่อ� งและแผนภาพความคิดิ เพื่่อ� ใช้พ้ ัฒั นางานเขียี น
๔. เขีียนเรีียงความ
๕. เขีียนย่่อความจากเรื่อ� งที่่อ� ่่าน
๘. เขียี นเรื่อ� งตามจินิ ตนาการและสร้า้ งสรรค์์
๙. มีีมารยาทในการเขีียน
สาระที่่� ๓ การฟังั การดูู และการพูดู
มาตรฐาน ท ๓.๑ สามารถเลืือกฟังั และดููอย่่างมีวี ิิจารณญาณ
และพูดู แสดงความรู้� ความคิิด และความรู้้�สึึกในโอกาสต่า่ ง ๆ
อย่า่ งมีีวิจิ ารณญาณและสร้า้ งสรรค์์
๑. พูดู แสดงความรู้� ความเข้า้ ใจจุุดประสงค์ข์ องเรื่�องที่่�ฟังั และดู ู
๒. ตั้้ง� คำถามและตอบคำถามเชิงิ เหตุุผลจากเรื่อ� งที่่ฟ� ังั และดูู
๓. วิเิ คราะห์ค์ วามน่า่ เชื่อ� ถืือจากการฟังั และดูสูื่อ� โฆษณาอย่า่ งมีเี หตุุผล
๔. พูดู รายงานเรื่อ� งหรืือประเด็น็ ที่่ศ� ึึกษาค้น้ คว้้าจากการฟัังการดูู
และการสนทนา
๕. พููดโน้้มน้า้ วอย่่างมีเี หตุุผลและน่า่ เชื่อ� ถืือ
๖. มีมี ารยาทในการฟััง การดูู และการพููด
สาระที่�่ ๕ หลักั การใช้้ภาษาไทย
มาตรฐาน ท ๔.๑ เข้า้ ใจธรรมชาติิของภาษาและหลักั ภาษาไทย
การเปลี่�ยนแปลงของภาษาและพลังั ของภาษา ภููมิปิ ััญญาทางภาษา
และรักั ษาภาษาไทยไว้้เป็็นสมบััติิของชาติิ
๒. ใช้ค้ ำได้้เหมาะสมกัับกาลเทศะและบุุคคล
ภยั ท่ี ๑ : รู้คิดระวงั ภัยสังคม | หนา้ 49
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
SchoolSafety_หลักสูตรประถมปลาย_lpg1
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search