10 Sahabat Dijamin Syurga

kepada mereka yang lain. Maka Abdur Rahman bin “Abdur Rahman bin Auf
Auf pun pergi sambil menangis. Beliau kemudiannya
bertemu dengan Saidina Umar lantas Saidina Umar telah berjanji pada dirinya

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA pun bertanya, “Apakah yang membuatmu menangis?” sendiri untuk mengorbankan

Beliau menjawab, “Rasulullah ‫ ﷺ‬memberi sesuatu masa, jiwa demi menegakkan

kepada sekumpulan orang di mana aku ada bersama kalimah Allah  dan membela

mereka. Namun baginda ‫ ﷺ‬mengabaikan aku dan Rasulullah ‫ﷺ‬. Oleh yang
tidak memberiku apa-apa. Aku takut Rasulullah ‫ﷺ‬ demikian, beliau tidak pernah

sengaja tidak memberikan apa-apa kepadaku kerana sedikit pun berasa ragu untuk

ada sesuatu yang menyebabkan baginda ‫ ﷺ‬marah menyambut seruan jihad dan tidak

terhadapku!”. Kemudian Saidina Umar berjumpa

dengan Rasulullah ‫ ﷺ‬dan menceritakan kepada pernah takut untuk menghadapi

baginda ‫ ﷺ‬tentang apa yang berlaku ke atas Abdur musuh. Sebagaimana beliau
Rahman bin Auf. Maka Rasulullah ‫ ﷺ‬bersabda, “Aku menghulurkan tangan dalam
melakukan sedekah dan berinfak
sama sekali tidak menyimpan kemarahan kepadanya, harta-hartanya, beliau juga
namun aku percaya kepada keimanannya”.

PEPERANGANNYA BERSAMA membenamkan tangannya kepada

RASULULLAH ‫ﷺ‬ musuh-musuh Allah  dalam

perang-perang bersama Rasulullah
”‫ ﷺ‬.
Sebagaimana beliau sering mendampingi Rasulullah

8 4 ‫ ﷺ‬ketika waktu aman, Abdur Rahman bin Auf juga
sering mendampingi baginda ‫ ﷺ‬ketika berlakunya hartanya, beliau juga membenamkan tangannya

peperangan. Bahkan beliau merupakan antara kepada musuh-musuh Allah  dalam perang-perang

tonggak utama pasukan tentera Islam yang berperang bersama Rasulullah ‫ﷺ‬. Begitulah istimewanya

bersama-sama Rasulullah ‫ﷺ‬. Sejak pertama kali insan yang bernama Abdur Rahman bin Auf. Sejarah

beliau memeluk Islam dan menjalankan tugas- menjadi saksi pengorbanan harta dan jiwanya demi
tugas dakwah, beliau telah bertekad untuk sentiasa
menegakkan agama Allah  di muka bumi ini.

mendampingi Rasulullah ‫ﷺ‬. Beliau juga bertekad PERANG BADAR

untuk tidak ketinggalan dalam setiap peperangan

bersama dengan Rasulullah ‫ﷺ‬.

Sebagaimana sahabat-sahabat besar yang lain, Abdur

Abdur Rahman bin Auf telah berjanji pada dirinya Rahman bin Auf juga ikut serta dalam perang Badar

sendiri untuk mengorbankan masa, jiwa demi yang berlangsung pada tahun kedua Hijrah ini. Perang
Badar ini tercetus kerana pemimpin-pemimpin kafir
menegakkan kalimah Allah  dan membela

Rasulullah ‫ﷺ‬. Oleh yang demikian, beliau tidak Quraisy terus mengancam orang-orang Islam di

pernah sedikit pun berasa ragu untuk menyambut Madinah. Malah mereka menggesa orang-orang

seruan jihad dan tidak pernah takut untuk menghadapi munafik di Madinah yang diketuai oleh Abdullah

musuh. Sebagaimana beliau menghulurkan tangan bin Ubay untuk menghalau orang-orang Islam dari

dalam melakukan sedekah dan berinfak harta- Madinah. Selain itu, orang-orang kafir Quraisy juga

telah merampas harta-harta orang Islam ketika mereka kepadaku tadi”. Abdur Rahman bin Auf berkata lagi, ABDUR RAHMAN BIN AUF
berhijrah ke Madinah. Abdur Rahman bin Auf telah “Setelah itu mereka berdua segera memburunya
menceritakan peristiwa yang berlaku dalam perang dan menghayunkan pedang mereka hingga akhirnya 85
Badar. Kisah ini telah diriwayatkan oleh Bukhari, mereka berdua dapat membunuh Abu Jahal. Setelah
Muslim dan Ahmad. membunuhnya, kedua-dua mereka kembali menemui

Dari Abdur Rahman bin Auf, beliau berkata, “Ketika Rasulullah ‫ ﷺ‬dan memberitahu kepada baginda
aku berdiri dalam barisan tentera tatkala perang ‫ﷺ‬. Maka baginda pun bertanya, “Siapakah di antara
Badar, aku melihat ke kanan dan kiriku. Ternyata aku
berada di antara dua anak muda Ansar. Sedangkan kalian berdua yang telah membunuhnya?” Masing-
sebelum itu, aku berharap agar aku berada di antara masing dari mereka menjawab, “Akulah yang telah
dua orang yang lebih kuat daripada mereka berdua.
Kemudian salah seorang dari keduanya memberi membunuhnya!”. Baginda ‫ ﷺ‬bertanya, “Apakah
isyarat kepadaku dengan matanya sambil bertanya,
“Wahai pakcik, apakah pakcik mengenali orang yang kalian berdua telah membersihkan pedang kalian?”
bernama Abu Jahal?”. Aku menjawab, “Ya, lantas apa
keperluanmu dengannya wahai anak saudaraku?”. Mereka menjawab, “Belum”. Baginda ‫ ﷺ‬pun melihat
Dia menjawab, “Aku mendapat tahu bahawa dia telah
kedua-dua pedang itu sambil bersabda, “Kalian berdua
mencela Rasulullah ‫ﷺ‬. Demi Zat yang jiwaku berada telah membunuhnya”. Kemudian baginda memberikan
harta yang diambil dari Abu Jahal kepada Muadz bin
di tanganNya, jika aku melihatnya maka aku tidak akan Amru bin Jamuh. Kedua-dua anak muda itu adalah
berpisah darinya sampai salah seorang di antara kami Muadz bin Amru bin Jamuh dan Muadz bin Afra”.
akan menemui ajal”. Abdur Rahman bin Auf berkata
lagi, “Aku pun terkejut mendengarnya. Kemudian (Riwayat Muslim di dalam Sahihnya.
seorang lagi memberi isyarat kepadaku dengan Hadith No. 3296)
matanya sambil bertanya dengan pertanyaan yang
sama. Tidak lama setelah itu, aku melihat Abu Jahal Rasulullah ‫ ﷺ‬juga telah memakaikan lencana pada
melintas dengan dikerumuni orang ramai sehingga
aku berkata kepada kedua-dua mereka, “Tidakkah dada-dada pejuang Badar. Ini termasuklah Abdur
kalian lihat, itulah orang yang kalian tanyakan Rahman bin Auf. Sesungguhnya sahabat-sahabat yang
mengikuti perang Badar ini memiliki kedudukan yang
istimewa. Sebagaimana yang diriwayatkan oleh Bukhari
dan Muslim dari Saidina Ali bin Abi Thalib, ketika Hathib
bin Abi Balta’ah ditangkap kerana mengutuskan surat
kepada orang Mekah tentang rancangan Rasulullah

‫ ﷺ‬untuk menakluki Kota Mekah, Saidina Umar telah

86 10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA

ABDUR RAHMAN BIN AUF

87

Gambar adalah medan peperangan Badar.

88
10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA

Jabal Malaikah atau Gunung Para Malaikat yang terletak berhampiran medan peperangan Badar. Gunung ini
dinamakan sedemikian kerana para malaikat turun di situ bagi membantu tentera Islam dalam perang Badar.

Gambar perkububran syuhada’ Badar.

89 A B D U R R A H M A N B I N A U F

90 10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA

ABDUR RAHMAN BIN AUF

91
Telaga Badar yang digali oleh tentera Islam semasa berlakunya perang Badar.

berkata, “Wahai Rasulullah‫ﷺ‬, biarkan aku penggal PERANG UHUD
lehernya”. Maka Rasulullah ‫ ﷺ‬bersabda,

“Bukankah dia tergolong di kalangan Ahli Badar? Tidak lama setelah berlakunya
perang Badar, tercetuslah
Sesungguhnya Allah  telah mendatangi Ahli Badar pula perang Uhud yang berlaku

dan berfirman, “Buatlah apa

yang kalian suka kerana

telah wajib bagi kalian untuk

masuk ke dalam syurga” atau

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA “Sesungguhnya Aku telah

mengampuni kalian”. pada tahun ketiga Hijrah.
(Riwayat Bukhari di dalam Sahihnya. Kaum Quraisy berusaha untuk
Hadith No. 3648) membalas dendam di atas

kekalahan mereka dalam

Dari Mu’adz bin Rifa’ah bin Rafi’ Az Zuraqi, dari perang Badar. Ini disebabkan

bapanya (bapanya adalah salah seorang ahli Badar), ramai pemimpin-pemimpin

beliau meriwayatkan bahawa Jibril datang menemui utama Quraisy seperti Abu

Nabi ‫ ﷺ‬dan bertanya, “Bagaimana pandanganmu Jahal, Umayyah bin Khalaf,

tentang ahli Badar di kalangan kamu?” Nabi ‫ ﷺ‬Utbah bin Rabi’ah dan selain itu, ramai di

menjawab, “Mereka adalah golongan terbaik dari kalangan kaum kerabat mereka juga telah

kalangan Muslimin” (atau perkataan lain yang sama terkorban di dalam perang Badar itu.

9 2 makna dengannya). Jibril berkata, “Begitulah juga
pandangan malaikat terhadap malaikat yang menyertai Oleh itu, mereka telah membina semula

Perang Badar”. kekuatan angkatan perang mereka. Matlamat

(Riwayat Bukhari di dalam Sahihnya. utama mereka ialah untuk membunuh

Hadith No. 3692) Rasulullah ‫ ﷺ‬dan para sahabat dari kalangan

Begitulah istimewanya sahabat-sahabat yang Muhajirin. Mereka berjaya membentuk angkatan
menyertai perang Badar dan ternyata Abdur tentera berjumlah kira-kira 3000 orang. Usaha
Rahman bin Auf juga turut menyertai perang ini. mereka yang bersungguh-sungguh ini dapat
Inilah perang pertama yang terbesar berlaku dalam membuktikan keazaman mereka yang tekad
sejarah Islam. Di sinilah bermulanya maruah mahu menghancurkan orang-orang Islam.
Islam terbela setelah mereka diseksa oleh kaum Tentera-tentera Quraisy ini bergerak menuju ke
kafir Quraisy. Orang-orang Islam yang selama Madinah dengan dipimpin oleh Abu Sufyan bin
ini sentiasa dianggap sebagai kaum yang lemah oleh Harb.

Quraisy telah berjaya menumpaskan orang-orang Mendengar kehadiran Quraisy dengan jumlah
Quraisy. Bahkan dalam perang ini, ramai pemimpin-
pemimpin Quraisy yang penting telah terkorban. tentera yang lebih besar, Rasulullah ‫ ﷺ‬pun

berangkat menuju ke Uhud bersama para

sahabat baginda ‫ ﷺ‬bagi menghadapi kemaraan

Quraisy. Rasulullah ‫ ﷺ‬menempatkan pasukan

pemanah di bukit Ainain dan berpesan termasuk bapa saudara Rasulullah ‫ ﷺ‬iaitu Saidina ABDUR RAHMAN BIN AUF
kepada mereka dengan, “Jika kalian Hamzah. Rasulullah ‫ ﷺ‬sendiri telah mengalami
melihat kami dikalahkan maka jangan 93
tinggalkan kedudukan kalian hingga aku kecederaan yang parah hingga menyebabkan baginda
mengirim seseorang kepada kalian dan
jika kalian melihat kami mengalahkan ‫ ﷺ‬pengsan.
mereka dan memperoleh kemenangan
dalam perang ini, maka jangan Pada perang tersebut Abdur Rahman bin Auf telah
tinggalkan kedudukan kalian hingga aku memberikan sumbangan yang begitu besar. Beliau
mengirim seseorang menemui kalian”. telah bersama-sama mempertahankan Rasulullah

Ketika berlangsungnya perang Uhud ini, ‫ ﷺ‬ketika baginda ‫ ﷺ‬diasak teruk oleh musuh.
kaum Muslimin telah berperang dengan
bersungguh-sungguh sebagaimana Sedangkan sebahagian orang-orang Islam telah lari
yang terjadi dalam perang Badar. Oleh menyelamatkan diri akibat merasa panik. Mereka
itu, orang-orang Islam pun mencapai lari bukanlah kerana mereka penakut, tetapi sebagai
kemenangan dan kaum Musyrikin manusia biasa kita akan merasa panik apabila
telah berundur kerana telah mengalami diserang dengan tiba-tiba. Tambahan pula mereka
kekalahan buat kali kedua. Ketika tidak menyangka bahawa kaum Musyrikin akan datang
pasukan pemanah yang berada di atas semula ke medan Uhud.
bukit melihat kaum Musyrikin telah
melarikan diri, ramai dari mereka yang Abdur Rahman bin Auf tidak berganjak walaupun
telah lupa dengan perintah Rasulullah sejengkal dari tempatnya. Beliau dengan beberapa
orang sahabat yang berani telah berkumpul di sekeliling
‫ ﷺ‬yang menyuruh mereka agar
Rasulullah ‫ ﷺ‬bagi mempertahankan baginda ‫ﷺ‬.
tetap pada kedudukan masing-masing.
Mereka tidak lagi mendengarkan Pada ketika ini orang-orang kafir Quraisy hanya mahu
komandan mereka. Mereka telah
meninggalkan kedudukan mereka membunuh Rasulullah ‫ﷺ‬. Itulah matlamat utama
dan turun dari bukit untuk turut serta
mengutip harta rampasan perang mereka dan mereka pasti amat berpuas hati jika
bersama yang lainnya. matlamat mereka itu dapat dicapai.

Tindakan mereka ini menyebabkan Sahabat-sahabat yang berusaha mempertahankan
orang-orang kafir Quraisy yang dipimpin
oleh Khalid bin Al Walid telah berpatah Rasulullah ‫ ﷺ‬pada ketika itu dari kalangan Muhajirin
balik semula ke medan pertempuran
dan mengambil alih Bukit Ainain. adalah, Abu Bakar, Umar, Ali, Thalhah, Zubair, Abdur
Dengan itu, kaum Muslimin telah Rahman bin Auf, Saad bin Abi Waqqas dan Abu Ubaidah
mengalami kekalahan yang teruk bin Jarrah. Manakala dari kalangan Ansar pula adalah
sehingga mengorbankan ramai sahabat Al Hubab bin Al Mundzir, Abu Dujanah, Ashim bin Thabit,
Al Harith bin As Shimmah, Sahal bin Hunaif, Saad bin
Muadz, dan Muhammad bin Maslamah.

Para pejuang tersebut berjuang bermati-matian

melindungi Rasulullah ‫ ﷺ‬bagi mengelakkan baginda

dibunuh oleh Quraisy. Ketika berakhirnya peperangan
Uhud ini, Abdur Rahman bin Auf telah mengalami
banyak luka di tubuh badannya. Sehinggakan kaki

beliau telah mengalami kecacatan akibat daripada Rahman bin Auf dan pada ketika itu, Rasulullah ‫ﷺ‬

perang ini dan kecacatan tersebut berkekalan sehingga juga memberitahu bahawa malaikat turut berperang

ke akhir hayat beliau. bersama Abdur Rahman bin Auf untuk membantunya

dalam menghadapi musuh.

Diriwayatkan oleh Abu Nu’aim dan Al-Hakim dari

Ibrahim bin Saad berkata, “Telah sampai kepadaku Diriwayatkan oleh Al Bazzar, Ath Thabrani dan Ibnu

bahawasanya Abdur Rahman bin Auf memperolehi Asakir dari Al Harith bin Ash Shimmah berkata,

sebanyak dua puluh satu luka ketika perang Uhud dan “Suatu ketika, aku berada bersama Rasulullah

kaki beliau juga telah mengalami kecederaan yang ‫ ﷺ‬di lorong kecil yang ada di antara gunung, lalu

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA teruk hingga menyebabkan kecacatan”. baginda ‫ ﷺ‬bertanya kepadaku, “Apakah engkau

melihat Abdur Rahman bin Auf?” Aku menjawab, “Ya,

Dan diriwayatkan oleh Ziad bin Abdullah Al Bakka’i aku melihatnya di samping bukit kecil itu sedang

dari Ibnu Ishaq bahawasanya Abdur Rahman bin Auf menghadapi sekelompok pasukan musyrikin. Aku

memiliki dua batang gigi yang patah dan kecacatan hendak membantunya, namun ketika aku melihatmu

yang menyukarkan pergerakannya. Ketika perang Uhud maka aku pun menemui engkau terlebih dahulu”. Maka

beliau terkena serangan musuh yang mematahkan Rasulullah ‫ ﷺ‬bersabda, “Sesungguhnya Malaikat ikut

giginya dan beliau mendapat sebanyak dua puluh berperang bersama dengannya”. Al Harith berkata,

atau lebih luka pada tubuh badannya. Sebahagian luka “Maka aku pergi menemui Abdur Rahman bin Auf

tersebut mengenai kakinya hingga menyebabkan dia dan aku melihat tujuh orang musuh telah tewas di

cacat”. sekelilingnya. Maka aku berkata, “Sungguh beruntung

engkau! Apakah engkau telah membunuh mereka

9 4 Saat suasana berkecamuk dalam perang tersebut, semua?” Beliau menjawab, “Kalau orang ini, Artha’ah

Rasulullah ‫ ﷺ‬memeriksa keadaan sahabat- bin Abdur Syurahbil yang membunuhnya. Manakala

sahabatnya dan bertanyakan tentang baginda ‫ﷺ‬. orang ini pula, aku yang telah membunuhnya. Namun

Beliau juga mencari-cari khabar berita tentang Abdur yang lain telah dibunuh oleh sesuatu yang aku tidak

nampak!” Maka aku berkata, “Sungguh benar Allah  peristiwa perjanjian Hudaibiyah yang dimeterai oleh

dan RasulNya”. Rasulullah ‫ ﷺ‬dan Suhail bin Amru. Beliau juga

PERANG HUDAIBIYAH DAN BAIAT bersama-sama kaum Muslimin kecuali Al Jud bin Qais
RIDHWAN turut serta dalam baiat Ridhwan. Oleh yang demikian,
sememangnya tidak boleh dinafikan bahawa Abdur
Pada tahun keenam Hijrah, Abdur Rahman bin Auf Rahman bin Auf termasuk dalam sahabat yang telah

menyertai Rasulullah ‫ ﷺ‬dan para sahabat yang lain diredhai oleh Allah . Ini berdasarkan firman Allah ,

dalam perang Hudaibiyah. Beliau turut menyaksikan

Demi sesungguhnya! Allah redha akan orang-orang yang beriman, ketika mereka memberikan pengakuan taat ABDUR RAHMAN BIN AUF
setia kepadamu (wahai Muhammad) di bawah naungan pohon (yang termaklum di Hudaibiyah); maka (dengan itu)
ternyata apa yang sedia diketahuiNya tentang (kebenaran iman dan taat setia) yang ada dalam hati mereka, lalu Dia 95
menurunkan semangat tenang tenteram kepada mereka dan membalas mereka dengan kemenangan yang dekat
masa datangnya”.

(Al Fath: 18)

Peninggalan Masjid Asal Hudaibiyah, Makkah Al - Mukarramah.

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA Maka telah terbukti bahawa sahabat-sahabat adalah apabila dapat memasuki Kota Mekah. Mereka sama
sekali tidak menyangka bahawa mereka yang dahulu
golongan yang telah pun diredhai Allah . Pahit terusir dalam keadaan hina oleh kafir Quraisy kini
pulang semula ke Mekah dalam keadaan yang begitu
maung kehidupan mereka ketika berjuang bersama
mulia. Pertolongan Allah  sememangnya jelas
Rasulullah ‫ ﷺ‬telah menyebabkan Allah  telah
terpapar dalam peristiwa pembebasan Kota Mekah ini.
meredhai mereka. Oleh itu, sekiranya ada pihak yang
Rasulullah ‫ ﷺ‬telah memerintahkah bapa saudaranya
menyatakan bahawa sahabat Nabi ‫ ﷺ‬telah pun kafir
setelah kewafatan Rasulullah ‫ ﷺ‬adalah dakwaan iaitu Abbas bin Abdul Muthalib untuk membawa
Abu Sufyan dan menahannya di celah-celah lembah
yang nyata sesat. Ini dikuatkan lagi dengan sebuah yang berhampiran dengan sebuah bukit. Tindakan ini
hadith yang diriwayatkan oleh Jabir bin Abdullah beliau dilakukan supaya Abu Sufyan dapat melihat kegagahan
pasukan tentera Islam. Peristiwa ini juga sebenarnya
berkata bahawa Rasulullah ‫ ﷺ‬bersabda, telah menyebabkan cahaya hidayah menyusup ke
dalam hati Abu Sufyan.
“Tidak akan masuk neraka seorang pun yang pernah
berbaiat di bawah pokok (Ar Ridhwan)”.

(Riwayat At Tirmidzi di dalam Musnadnya.
Hadith No. 3795)

PENAKLUKAN KOTA MEKAH Pasukan demi pasukan terus maju hingga kemudian

Rasulullah ‫ ﷺ‬pergi kepada sebuah sayap dalam

Rasulullah ‫ ﷺ‬telah mempersiapkan satu angkatan pasukan tentera Islam dan baginda ‫ ﷺ‬menyerahkan

yang besar bagi tujuan membalas perbuatan orang- panji perang kepada Saad bin Ubadah yang memimpin

orang kafir Quraisy yang melanggar perjanjian yang sayap tersebut. Ketika Saad melintas di hadapan

9 6 dimeterai ketika di Hudaibiyah. Orang-orang kafir Abu Sufyan sambil membawa panji tersebut, beliau
Quraisy telah memberikan bantuan kepada sekutu telah berkata, “Wahai Abu Sufyan, hari ini adalah hari

mereka iaitu Bani Bakar dalam menyerang sekutu kaum pertempuran. Hari ini Kaabah akan dibebaskan dan
Muslimin iaitu Bani Khuza’ah. Selain itu, angkatan ini
hari ini Allah  akan menghinakan kaum Quraisy!”.

juga digerakkan bagi tujuan membersihkan Kota Mekah Kemudian Rasulullah ‫ ﷺ‬melintas pula di hadapan

dari berhala-berhala dan amalan-amalan jahiliyah. Abu Sufyan.

Peristiwa yang dinamakan sebagai Fathul Makkah

ataupun “Pembebasan Kota Mekah” ini berlaku pada Maka Abu Sufyan pun bertanya, “Wahai Rasulullah,

tahun kelapan Hijrah. apakah engkau memerintahkan untuk memerangi

kaummu?”. Sebenarnya Saad bin Ubadah menyangka

Sebagai seorang sahabat yang sentiasa mendampingi bahawa Rasululah ‫ ﷺ‬akan melancarkan perang

Rasulullah ‫ﷺ‬, Abdur Rahman bin Auf turut tidak ke atas pemimpin-pemimpin Quraisy di Mekah.

ketinggalan dalam menyertai angkatan membebaskan Kemudian Abdur Rahman bin Auf dan Saidina Uthman

Kota Mekah ini. Selain daripada mempertaruhkan diri bin Affan berkata, “Wahai Rasulullah, kita tidak boleh

dalam mentaati perintah Rasulullah ‫ﷺ‬, peristiwa menjamin bahawa Saad tidak akan menyerang

pembebasan Kota Mekah ini turut menjadi detik manis Quraisy”. Maka Rasulullah ‫ ﷺ‬pun berkata kepada

dalam kehidupan Abdur Rahman bin Auf dan para Abu Sufyan, “Wahai Abu Sufyan, hari ini adalah hari

sahabat dari kalangan Muhajirin yang lain. Ini kerana kasih sayang dan hari ini adalah hari di mana Allah
kerinduan mereka terhadap tanah air mereka terubat
 akan memuliakan Quraisy”. Oleh yang demikian,

Rasulullah ‫ ﷺ‬telah mengutus seseorang kepada ini terlalu jauh, maka Rasulullah ‫ ﷺ‬menyarankan dan ABDUR RAHMAN BIN AUF

Saad untuk menggantikannya. Oleh itu, anak lelakinya menggalakkan agar para sahabat menginfak harta 97
iaitu Qais bin Saad dilantik sebagai pemimpin sayap mereka.
tersebut bagi menggantikannya.
Oleh yang demikian, para sahabat datang berpusu-
Sikap yang diambil oleh Abdur Rahman bin Auf dan
Saidina Uthman bin Affan ini adalah kerana perasaan pusu untuk berinfak di jalan Allah . Sama ada yang
kasih dan sayang kepada kaum sendiri iaitu Quraisy.
Mereka tidak mahu menumpahkan darah orang- kaya-raya atau pun yang miskin. Saidina Abu Bakar
orang Quraisy, tambahan pula ramai yang berada di mendahului sahabat-sahabat yang lain dalam memberi
Mekah pada ketika itu terdiri daripada mereka yang sumbangan. Beliau telah menginfakkan seluruh
lemah seperti wanita, kanak-kanak dan hamba. Selain hartanya. Melihat begitu dermawannya sifat Saidina
itu, matlamat utama perjuangan Islam ialah untuk Abu Bakar, maka sahabat-sahabat yang lain semakin
menyelamatkan manusia dari kegelapan bukannya teruja untuk memberikan sumbangan masing-masing.
memerangi manusia. Inilah sikap yang amat terpuji yang wujud pada diri
para sahabat. Mereka cemburu dalam melakukan
Peribadi-peribadi yang telah dibina oleh Rasulullah kebajikan. Jika kita saling berlumba-lumba mengejar
habuan duniawi, para sahabat pula berlumba-lumba
‫ ﷺ‬ini bagaikan sebatang pohon yang berbuah. mengejar habuan ukhrawi.

Ketika kanak-kanak melempari pohon itu dengan Ibnu Asakir meriwayatkan dari Ibnu Abbas, beliau
batu maka pohon itu akan membalas dengan buah
yang baik. Merekalah individu-individu yang tidak berkata, “Aku berjumpa Rasulullah ‫ ﷺ‬enam bulan
pernah menyukai perbuatan membalas dendam atau setelah kepulangan baginda ‫ ﷺ‬dari Taif. Kemudian
memusuhi manusia atas alasan peribadi. Sifat pemaaf
mereka amat tinggi. Jika mereka memusuhi seseorang Allah  telah memerintahkan baginda ‫ ﷺ‬untuk

itu, mereka memusuhinya kerana Allah . berangkat ke Tabuk bagi menghadapi peperangan.
Ini adalah perang yang disebut Allah sebagai perang
PERANG TABUK yang terjadi pada masa sulit. Ketika itu cuaca sangat
panas terik, penghuni Suffah semakin bertambah.
Pada bulan Rejab tahun kesembilan Hijrah, Rasulullah Suffah adalah rumah bagi orang-orang miskin. Mereka
berkumpul di sana dan menerima sedekah dari
‫ ﷺ‬mendapat berita bahawa kerajaan Rom sedang
Rasulullah ‫ ﷺ‬dan para sahabat yang lain. Sekiranya
membuat persiapan untuk memerangi kaum Muslimin
perang tercetus, maka para sahabat akan menjemput
di Madinah. Oleh yang demikian, baginda ‫ ﷺ‬telah mereka untuk berperang bersama-sama dan
menyediakan kelengkapan perang mereka. Ketika itu,
mengambil keputusan untuk menghadapi tentera Rom
di wilayah Rom terlebih dahulu daripada menunggu Rasulullah ‫ ﷺ‬memerintahkan kaum Muslimin untuk

kedatangan mereka ke Madinah. Rasulullah ‫ ﷺ‬telah menafkahkan harta mereka di jalan Allah . Mereka

berjaya mengumpulkan orang-orang Islam untuk pergi pun datang menginfakkan harta mereka. Sebahagian
berperang menentang kerajaan Rom. Jumlah yang daripada mereka datang dengan mengharapkan
ikut serta dalam perang Tabuk ini adalah seramai pahala, manakala sebahagian yang lain pula datang
kira-kira tiga puluh ribu (30,000) orang. Oleh kerana tanpa memikirkan pahala.
perjalanan yang bakal ditempuh oleh angkatan perang

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA Jumlah harta infak yang paling banyak pada ketika itu Ibnu Auf. Sesungguhnya cara begini lebih kemas dan
datangnya dari Abdur Rahman bin Auf. Beliau memberi
sumbangan sebanyak 200 uqiyah emas, Saidina Umar lebih cantik”. Kemudian baginda ‫ ﷺ‬menyuruh Bilal
pula menyumbangkan sebanyak 100 uqiyah. Manakala
Ashim bin Adi Al Ansari menyumbangkan 90 wasaq untuk mengambil panji perang dan diberikan kepada
buah tamar (satu wasaq lebih kurang 130 kg). Satu
uqiyah bersamaan dengan sekitar 40 dirham dan satu baginda ‫ﷺ‬. Baginda ‫ ﷺ‬pun memuji Allah  dan
dirham bersamaan dengan sekitar 3 gram. Oleh itu,
jumlah emas yang didermakan oleh Abdur Rahman berselawat. Kemudian baginda ‫ ﷺ‬berkata, “Ambillah
adalah sebanyak 24 kilogram.
panji ini wahai Ibnu Auf, berperanglah di jalan Allah 
Ini adalah jumlah yang sangat banyak dan tidak akan dan perangilah mereka yang kufur kepada Allah .
diberikan oleh seseorang melainkan orang yang benar-
benar beriman. Selain itu, sebahagian ahli sejarah Janganlah berlebih-lebihan, jangan membuat khianat,
menyatakan bahawa Abdur Rahman bin Auf telah jangan mencincang-cincang tubuh musuh dan jangan
menyumbangkan sebanyak 200 tahil emas, 500 ekor
kuda perang dan 1500 ekor unta tunggangan untuk membunuh kanak-kanak. Ini adalah janji Allah  dan
persiapan perang Tabuk.
sunnah NabiNya ‫ﷺ‬.
SARIYAH KE DAUMATUL JANDAL
Sulaiman bin Kharabuz telah berkata, “Seorang syeikh
dari Madinah telah bercerita kepadaku, beliau berkata,
“Aku mendengar Abdur Rahman bin Auf berkata,

“Rasulullah ‫ ﷺ‬memakaikan serban padaku. Lantas
baginda ‫ ﷺ‬menjuntaikan hujung-hujung serban itu di

antara kedua-dua bahuku di belakangku”.
(Riwayat Abu Dawud di dalam Sunannya.
Hadith No. 3557)

9 8 Daumatul Jandal adalah nama sebuah tempat yang Imam At Tabrani meriwayatkan di dalam kitabnya Al
terletak di sebelah utara Madinah. Jarak antara Ausat, dari Abdullah bin Umar yang menceritakan

Daumatul Jandal ke Madinah adalah kira-kira 870 KM bahawa,“Sesungguhnya Nabi ‫ ﷺ‬memakaikan serban

dari Madinah. Rasulullah ‫ ﷺ‬telah memerintahkan kepada Abdur Rahman bin ‘Auf, di mana baginda ‫ﷺ‬

agar Abdur Rahman bin Auf untuk mengetuai angkatan melepaskan ekor serban itu ke belakangnya sepanjang

ke Daumatul Jandal tersebut. Ketika tibanya hari empat jari atau seumpamanya, kemudian baginda ‫ﷺ‬

keberangkatan angkatan tentera Islam ke Daumatul berkata, “Beginilah memakai serban. Sesungguhnya

Jandal, Abdur Rahman bin Auf telah melilit sehelai ia lebih kemas dan lebih cantik”. Menurut Imam As

serban berwarna hitam di kepalanya. Rasulullah ‫ ﷺ‬Suyuti, hadith ini adalah hasan. Hadith ini juga menjadi

kemudiannya datang mendekati Abdur rahman bin hujah bahawa memakai serban adalah sunnah Nabi

Auf dan baginda ‫ ﷺ‬pun menanggalkan serban yang ‫ﷺ‬. Abdur Rahman bin Auf mengambil panji perang

dipakai oleh Abdur Rahman bin Auf itu. dan berangkat bersama tentera Islam. Beliau terus

Kemudian Rasulullah ‫ ﷺ‬memakaikan serban yang berjalan hingga sampai di Daumatul Jandal. Ketika tiba
di sana, beliau mengajak mereka masuk Islam. Beliau
berwarna putih di kepala Abdur Rahman bin Auf dan bersama tentera Islam yang lain tinggal di sana selama
melepaskan hujung serban itu di antara dua bahu tiga hari untuk menyeru mereka kepada Islam. Pada
Abdur Rahman bin Auf sepanjang empat jari (serban awalnya mereka menolak ajakan tersebut dan mereka
mahu memerangi tentera-tentera Islam. Namun
tersebut berekor). Rasulullah ‫ ﷺ‬kemudiannya pada hari ketiga, salah seorang pemimpin mereka

bersabda, “Pakailah serban dengan cara begini wahai

99Salah sebuah kawasan di Tabuk, Arab Saudi. Abdur Rahman bin Auf merupakan antara
sahabat yang paling banyak menyumbang dalam perang Tabuk.

A B D U R R A H M A N B I N A U F

yang beragama Nasrani telah memeluk Islam. Nama DI ZAMAN PEMERINTAHAN SAIDINA
pemimpin yang dimaksudkan itu ialah Al Ashbagh bin ABU BAKAR
Amru Al Kalbi. Beliau telah memeluk Islam berserta

dengan kaum kerabatnya. Manakala, penduduk- Abdur Rahman bin Auf bukan sahaja dicintai oleh
penduduk yang menolak untuk memeluk Islam telah
bersetuju untuk membayar jizyah kepada Kerajaan Rasulullah ‫ﷺ‬, malah para sahabat turut mencintai
Islam.
dan menghormati diri beliau. Pelbagai pujian dari
para sahabat yang ditujukan kepada Abdur Rahman

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA Abdur Rahman bin Auf kemudiannya telah menulis bin Auf. Sebagaimana bakti yang dicurahkan beliau

surat kepada Rasulullah ‫ ﷺ‬bagi menceritakan terhadap Rasulullah ‫ﷺ‬, Abdur Rahman bin Auf juga

tentang kejadian tersebut. Beliau juga telah telah menaburkan baktinya kepada para Khulafa Ar
Rasyidin iaitu semasa zaman pemerintahan Saidina
memaklumkan kepada Rasulullah ‫ ﷺ‬melalui surat Abu Bakar, Saidina Umar sehingga akhir hayatnya iaitu
semasa zaman pemerintahan Saidina Uthman. Beliau
yang diutuskannya tentang pernikahannya dengan menjadi tulang belakang dalam pemerintahan ketiga-
salah seorang wanita di sana. Beliau telah mengutuskan
seorang sahabat bernama Rafi’ bin Makith Al Juhani tiga khalifah Rasulullah ‫ ﷺ‬itu.
untuk mengirimkan surat tersebut kepada Rasulullah

‫ﷺ‬. Setelah menerima surat daripada Abdur Rahman Ibnu Saad meriwayatkan dari Al Qasim bin Muhammad
bin Auf, Rasulullah ‫ ﷺ‬telah membalas surat tersebut bin Abu Bakar, bahawa jika Abu Bakar mempunyai
sesuatu masalah dan ingin bermusyawarah dengan
dan menyarankan kepada Abdur Rahman bin Auf untuk para penasihat dan ahli fiqh, beliau akan mengundang
menikahi anak perempuan Al Ashbagh bin Amru Al beberapa tokoh dari Muhajirin dan Ansar. Mereka ialah
Kalbi.

1 0 0 Saidina Umar, Uthman, Ali, Abdur Rahman bin Auf, Muaz
Oleh itu, Abdur Rahman pun bernikah dengan puteri bin Jabal, Ubay bin Kaab, Zaid bin Tsabit dan beberapa
pemimpin Daumatul Jandal tersebut dan membawanya orang sahabat yang lain. Perkara yang sama juga telah
bersama-sama ke Madinah. Ini merupakan salah satu dilakukan oleh Saidina Umar ketika beliau memimpin

strategi dakwah Rasulullah ‫ ﷺ‬bagi mengukuhkan kaum Muslimin.

ukhuwah antara kaum yang baru memeluk Islam.

Hasil daripada pernikahan tersebut, maka lahirlah Ibnu Asakir meriwayatkan dari Abdullah bin Abu Aufa,
beliau berkata bahawa ketika Abu Bakar merancang
Abu Salamah bin Abdur Rahman. Maka tenyatalah untuk menyerang kerajaan Rom, beliau telah
memanggil Umar, Uthman, Ali, Abdur Rahman bin Auf,
bahawa Abdur Rahman sangat berjasa dan berperanan Saad bin Abi Waqqas, Saad bin Zaid, Abu Ubaidah bin
Jarrah serta tokoh-tokoh dari kalangan Muhajirin dan
penting dalam menggalas tugas dakwah. Beliau Ansar. Abdullah bin Aufa termasuk di kalangan mereka.

sanggup menggadaikan nyawanya semata-mata

demi mendapat keredhaan Allah . Oleh itu, Allah
 bukan sahaja menjadikannya kaya di dunia, malah

kaya juga di akhirat. Mereka yang diundang itu pun datang menemui Abu

Bakar.

ABDUR RAHMAN BIN AUF

101
Serban milik Rasulullah ‫ﷺ‬. Baginda ‫ ﷺ‬telah mengajarkan Abdur Rahman bin Auf cara memakai serban.

Setelah semuanya hadir di hadapan Abu Bakar, beliau Abdur Rahman bin Auf pun menjawab, “Engkau telah

pun memulakan bicara, “Aku merancang mengerahkan bertanya kepadaku tentang satu perkara yang engkau

kaum Muslimin untuk berjihad menghadapi tentera lebih mengetahuinya dariku”. Abu Bakar pun berkata

Rom di Syam. Penyerangan ini bertujuan agar Allah “Sungguhpun begitu, berilah pendapatmu”. Maka
Abdur Rahman bin Auf berkata kepada Abu Bakar,
 menguatkan kaum Muslimin dan menyebarkan

kalimatNya yang tertinggi. Maka sesiapa di “Demi Allah, dia adalah orang yang terbaik yang dapat

antara kalian yang mempunyai pendapat, silalah engkau lihat”.

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA kemukakan”. Pada mulanya Saidina Umar telah berdiri DI ZAMAN PEMERINTAHAN SAIDINA
dan mengemukakan pendapatnya. Setelah Saidina UMAR
Umar selesai, Abdur Rahman bin Auf pula bangun

menyatakan pendapatnya.

Abdur Rahman bin Auf turut memainkan peranan

Abdur Rahman bin Auf pun berkata, “Wahai khalifah yang amat penting dalam pentadbiran Saidina Umar

Rasulullah ‫ﷺ‬, mereka adalah bangsa Rom, berkulit Al Khattab. Beliau adalah orang kepercayaan Saidina

putih, kuat bagaikan besi dan sangat gagah. Aku Umar dan menjadi salah seorang penasihat Saidina

tidak berpendapat kita harus menyerang mereka Umar. Kata-kata dan nasihat beliau dianggap sangat

dengan sebuah serangan yang besar. Namun kita penting oleh Saidina Umar. Oleh itu, beliau sering

harus mengirim pasukan berkuda untuk menyerang berdampingan dengan Saidina Umar dalam merancang

daerah-daerah yang terletak di perbatasan wilayah dan melaksanakan hal ehwal pentadbiran kerajaan

mereka dan setelah itu kita berundur. Jika kita mampu Islam. Saidina Umar sendiri berasa begitu penting

melakukan taktik seperti ini secara berterusan, ianya peranan yang dimainkan oleh Abdur Rahman bin Auf.

1 0 2 pasti akan melemahkan mereka. Di samping itu, kita Saidina Umar mengakui bahawa Abdur Rahman bin
juga boleh menguasai wilayah-wilayah jajahan mereka. Auf memiliki idea-idea yang bernas. Tambahan pula

Aku juga berpendapat bahawa engkau kirimkan utusan kerjayanya sebagai usahawan yang menyebabkan

ke wilayah Yaman dan kabilah-kabilah Rabi’ah dan beliau sentiasa berfikiran kreatif dan mahir dalam

Mudhar. Kemudian engkau memanggil mereka untuk bidang pengurusan. Ketika Saidina Umar mula dilantik

berjihad di bawah pimpinan panglima perangmu”. Idea menjadi khalifah, beliau juga telah mengamanahkan

yang dikeluarkan oleh Abdur Rahman bin Auf itu begitu Abdur Rahman bin Auf untuk memimpin jemaah haji

bernas dan sungguh tektikal hingga menyebabkan pada tahun tersebut.

para sahabat yang lain terdiam. Keadaan ini juga

membuktikan begitu pentingnya Abdur Rahman bin Auf Sejurus selepas Saidina Abu Bakar As Siddiq wafat dan

dalam kepimpinan Abu Bakar As Siddiq. selesai dimakamkan, Saidina Umar Al Khattab telah

mengajak para penasihatnya termasuk Abdur Rahman

Ibnu Saad meriwayatkan dari Abu Salamah bin Abdur bin Auf untuk bersama-sama masuk ke dalam rumah

Rahman bahawa suatu ketika Saidina Abu Bakar Saidina Abu Bakar bagi memeriksa harta peninggalan

sedang sakit tenat. Oleh itu, beliau pun memanggil Saidina Abu Bakar. Apabila mereka membuka peti

Abdur Rahman bin Auf. Apabila Abdur Rahman bin simpanan harta, mereka tidak menemui apa-apa pun.

Auf datang mengadap Abu Bakar, beliau pun bertanya Kemudian mereka menjumpai satu kantung wang lalu

pada Abdur Rahman bin Auf, “Wahai Abdur Rahman bin mereka pun membuka kantung tersebut. Ternyata

Auf, apa pendapatmu tentang Umar bin Al Khattab?”. mereka hanya menjumpai wang berjumlah satu dinar

sahaja. Alangkah terharunya mereka dengan apa yang sebegini amat merisaukan Saidina Umar kerana ianya ABDUR RAHMAN BIN AUF
mereka lihat, lantas mereka pun mendoakan rahmat ke
atas Saidina Abu Bakar. tidak pernah terjadi pada zaman Rasulullah ‫ ﷺ‬dan 103

Selain itu, Saidina Umar juga telah melantik Abdur Saidina Abu Bakar. Pada zaman pemerintahan Saidina
Rahman bin Auf untuk menjadi panglima perang di Umar ini, Negara Islam menjadi sebuah kerajaan yang
bawah pimpinan Abu Ubaidah bin Al Jarrah untuk sangat kaya. Melihat kepada harta yang tersimpan di
menyerang tentera Rom di Syam. Dalam peperangan Baitul Mal yang sangat banyak itu, maka Saidina Umar
tersebut, tentera Islam telah mengecapi kemenangan. pun meminta pendapat Abdur Rahman bin Auf tentang
Abdur Rahman bin Auf juga menjadi saksi dalam cara pembahagian harta Negara itu.
perjanjian damai yang dibuat di antara Saidina Umar
dan orang-orang Kristian di Baitul Muqadis. Selain Oleh yang demikian, Abdur Rahman bin Auf
Abdur Rahman bin Auf, Khalid bin Al Walid, Amru bin memberikan pendapatnya dan Saidina Umar menyetujui
Al Ash dan Muawiyah bin Abu Sufyan turut menjadi pendapat tersebut. Maka, harta-harta tersebut dapat
saksi bagi perjanjian tersebut. Ketika Saidina Umar diagihkan dengan sempurna. Dari peristiwa ini juga
memimpin pasukan tentera Islam untuk menyerang kita boleh membuat kesimpulan bahawa Saidina
Iraq yang mana pada ketika itu berada di bawah Umar meminta pendapat Abdur Rahman bin Auf
kekuasaan Parsi, Saidina Umar telah melantik Abdur barangkali kerana Abdur Rahman bin Auf mempunyai
Rahman bin Auf untuk memimpin pasukan sayap kepakaran dalam pengurusan ekonomi. Ini tidaklah
kanan tentera Islam dan Zubair bin Awwam dilantik menghairankan memandangkan Abdur Rahman bin
sebagai pemimpin pasukan sayap kiri. Auf sendiri merupakan seorang pedagang yang hebat.

Pada tahun berlakunya kebuluran di Madinah akibat Dari Bajalah At Tamimi, beliau berkata, “Umar tidak
kemarau, satu kafilah telah datang dari Mesir bagi mahu memungut jizyah dari orang-orang Majusi
menghantar bantuan makanan. Kafilah tersebut sehinggalah Abdur Rahman bin Auf bersaksi bahawa
dikirimkan oleh gabenor Mesir pada ketika itu Amru
bin Al Ash. Kafilah bantuan yang dihantar oleh Amru Rasulullah ‫ ﷺ‬telah memungut jizyah dari orang-
Al Ash sangat besar dan tidak putus-putus. Bantuan
datang ke Madinah silih berganti. Melihat kepada orang Majusi Hajar”.
bantuan makanan yang sampai dalam kuantiti yang (Riwayat Ahmad di dalam Musnadnya.
begitu besar, maka Saidina Umar telah mengarahkan Hadith No. 1593)
Abdur Rahman bin Auf, Zubair bin Awwam dan Saad bin
Abi Waqqas untuk membahagikannya kepada rakyat Abdur Rahman bin Auf juga merupakan seorang sahabat
Madinah. Begitu banyaknya bantuan yang datang yang paling berani dalam menghadapi ketegasan
hingga tiap-tiap rumah di Madinah mendapat seekor Saidina Umar ketika zaman pemerintahannya.
unta dan muatannya yang sarat dengan makanan. Sebagaimana yang kita maklum, Saidina Umar
merupakan seorang yang garang. Sedangkan syaitan
Di bawah pemerintahan Saidina Umar, wilayah Islam pun takut dengannya, apatah lagi manusia. Beliau
semakin meluas. Oleh itu, harta yang masuk ke dalam amat tegas dalam pentadbirannya. Ini menyebabkan
Baitul Mal di Madinah juga sangat banyak. Situasi sebahagian sahabat tidak berani untuk bersemuka
dengan beliau.

Pada suatu ketika, sahabat-sahabat Nabi ‫ ﷺ‬telah

datang berjumpa dengan Abdur Rahman bin Auf.

Mereka mahu meminta jasa baiknya untuk menasihati disebat sebanyak 80 sebatan. Pendapat ini diterima

Saidina Umar tentang sikapnya yang keras itu. Oleh oleh Saidina Umar, lalu beliau pun melaksanakan

yang demikian, Abdur Rahman bin Auf pun pergi hukuman sebat sebanyak 80 kali bagi kesalahan

menemui Saidina Umar lalu beliau berkata kepadanya meminum arak.

“Wahai Amirul Mukminin, bersikap lembutlah

kepada orang lain. Sesungguhnya ada orang yang Dari Anas bin Malik, beliau menceritakan sekiranya

datang kepadamu, namun rasa takutnya kepadamu orang yang meminum arak dihadapkan kepada Nabi

menghalanginya untuk menyampaikan keperluannya ‫ﷺ‬, maka baginda ‫ ﷺ‬mencambuknya dengan

kepadamu sehingga dia pulang tanpa dapat berbicara dua pelepah tamar sebanyak empat puluh kali. Anas

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA kepadamu”. Saidina Umar pun bertanya, “Wahai Abdur bin Malik berkata lagi bahawa demikian juga pada

Rahman, apakah Ali, Uthman, Thalhah, Zubair dan zaman Abu Bakar. Tatkala Umar memegang tampuk

Saad memintamu untuk menyampaikan perkara ini?” pemerintahan, beliau meminta pendapat yang baru.

Abdur Rahman bin Auf menjawab, “Ya, benar”. Saidina Maka Abdur Rahman Bin Auf berkata, “Hukuman yang

Umar berkata, “Wahai Abdur Rahman, sesungguhnya paling ringan (bagi pesalah minum arak) ialah lapan

aku telah bersikap lembut kepada mereka sehingga puluh sebatan. Maka Umar pun melaksanakannya.

aku takut kepada Allah akan sikap lembutku itu (Riwayat Ahmad di dalam Musnadnya.

(akan membawa mudarat). Kemudian aku bersikap Hadith No. 12341)

keras kepada mereka sehingga aku takut kepada Saidina Umar juga sering mengajak Abdur Rahman

Allah  akan sikap kerasku itu. Maka bagaimanakah

penyelesaiannya?” Mendengar kenyataan Saidina bin Auf untuk bersama-sama dengannya memantau

Umar itu, Abdur Rahman bin Auf menangis. Beliau keadaan Madinah pada waktu malam. Pada suatu

1 0 4 dapat merasakan bebanan yang dipikul oleh Saidina malam, mereka melihat ada cahaya suara-suara yang
Umar itu. Oleh yang demikian, sambil menangis datang dari sebuah rumah. Maka Saidina Umar pun

beliau pun berkata, “Alangkah malangnya siapa yang berkata kepada Abdur Rahman bin Auf, “Ini adalah

menggantikanmu”. rumah Rabi’ah bin Umayyah bin Khalaf. Nampaknya

mereka sedang minum arak. Apa pendapatmu wahai

Selain daripada seorang yang berkeahlian dalam Abdur Rahman?”. Maka Abdur Rahman bin Auf pun

bidang ekonomi, Abdur Rahman bin Auf juga berkata “Aku berasa bahawa kita telah melakukan

merupakan seorang yang berkeahlian dalam bidang sesuatu yang dilarang iaitu menghendap”. Maka

fiqh. Anas bin Malik meriwayatkan bahawa hukuman Saidina Umar pun berkata “ Kalau begitu, mari kita

bagi seorang yang meminum arak pada zaman pergi dari sini”. Tindakan Saidina Umar dan Abdur

Rasulullah ‫ ﷺ‬adalah disebat sebanyak 40 kali. Rahman bin Auf yang beredar dari tempat kejadian itu

Ketika zaman Saidina Abu Bakar juga, hukuman ialah kerana rasa takut di atas perbuatan membongkar

yang dikenakan ke atas peminum arak adalah sama. aib orang lain. Mereka juga berasa takut dengan

Ketika zaman pemerintahan Saidina Umar, beliau telah perbuatan menceroboh privasi orang lain.

membawa perkara ini ke dalam mesyuarat tokoh-

tokoh terkemuka dari kalangan sahabat Nabi ‫ﷺ‬. Ibnu Sa’ad meriwayatkan dari Abdullah bin Umar

Abdur Rahman bin Auf yang turut serta dalam bahawa pada suatu ketika, sekumpulan pedagang

mesyuarat tersebut telah memberikan pendapat datang dan menginap di Madinah. Maka Saidina Umar

bahawa hukuman bagi peminum arak hendaklah telah berkata kepada Abdur Rahman bin Auf, “Apakah

engkau bersedia jika kita menjaga mereka pada malam Uthman pun berkata, “Siapa yang berasa bahawa ABDUR RAHMAN BIN AUF
ini agar barang-barang mereka tidak dicuri?” Abdur dirinya lebih baik dari bapa saudaramu (Abdur Rahman
Rahman bin Auf pun bersetuju dengan saranan Saidina bin Auf) pada saat hijrah pertama dan hijrah yang 105
Umar itu. Oleh yang demikian, Saidina Umar berserta kedua, maka dia telah berdusta”.
Abdur Rahman bin Auf dan para sahabat yang lain telah
menjaga para pedagang tersebut pada malam itu. Ibnu Asakir pula meriwayatkan dari Ibrahim bin Abdur
Rahman bin Auf, beliau berkata, “Suatu ketika, kami
Salah satu kemuliaan Abdur Rahman bin Auf yang sedang berjalan bersama-sama Saidina Uthman dalam
terserlah di sisi Saidina Umar Al Khattab ialah bila perjalanan ke Mekah. Tiba-tiba dia melihat Abdur
mana beliau telah mengarahkan Abdur Rahman bin Auf Rahman bin Auf, maka Saidina Uthman pun berkata
untuk mengimami solat jemaah ketika Saidina Umar “Tidak ada seorang pun yang dapat melebihi orang
ditikam oleh Abu Lu’luah Majusi. Abdur Rahman bin Auf tua ini dalam kedua-dua hijrah (hijrah ke Habsyah dan
seringkali solat di belakang Saidina Umar. Pada suatu hijrah ke Madinah)”.
ketika, Saidina Umar Al Khattab mengimamkan solat
subuh. Kemudian, ketika beliau sedang mengangkat Ibnu Asakir juga meriwayatkan dari Abdur Rahman
takbir, beliau pun ditikam dengan pisau oleh Abu Lu’luah bin Azhar, bahawa pada suatu hari, Saidina Uthman
Majusi dengan tikaman bertubi-tubi. Kemudian, umat telah ditimpa satu penyakit yang menyebabkan
Islam yang sedang mula bersolat pada ketika itu cuba hidung beliau selalu berdarah. Oleh itu, beliau telah
menangkap Abu Lu’luah dan beliau berjaya ditangkap. memanggil pembantunya yang bernama Humran bin
Beliau kemudiannya menikam dirinya sendiri sehingga Aban. Saidina Uthman bin Affan pun berkata kepada
terbunuh. Saidina Umar yang telah cedera teruk pada Humran, “Tuliskanlah wasiatku tentang perlantikan
ketika itu tidak dapat lagi meneruskan solatnya. Maka Abdur Rahman bin Auf sebagai khalifah setelah
Saidina Umar telah memegang tangan Abdur Rahman kematianku”. Maka Humran pun melaksanakan
bin Auf dan menariknya ke hadapan iaitu tempat imam seperti apa yang diperintahkan oleh Saidina Uthman.
solat. Begitulah pentingnya Abdur Rahman bin Auf di Setelah itu, Humran pergi menemui Abdur Rahman
sisi Saidina Umar Al Khattab. bin Auf dan berkata, “Sesungguhnya Uthman telah
mewasiatkan perlantikanmu (sebagai khalifah) setelah
DI ZAMAN PEMERINTAHAN SAIDINA kewafatannya”. Mendengar kata-kata Humran itu,
UTHMAN lantas Abdur Rahman bin Auf pergi ke Masjid Nabawi

Ibnu Sa’ad dan Al Hakim telah meriwayatkan dari dan beliau pun berdiri di antara makam Rasulullah ‫ﷺ‬
Al Miswar bin Makhramah (anak saudara Abdur
Rahman bin Auf), beliau berkata, “Ketika aku sedang dan mimbar lalu berdoa, “Ya Allah, jika benar Uthman
berada dalam sebuah rombongan bersama Uthman hendak menyerahkan urusan ini kepadaku, maka
bin Affan, Abdur Rahman turut berada di depanku
dengan berpakaian hitam. Maka Uthman pun bertanya, matikanlah aku sebelum Uthman (wafat)”. Allah 
“Siapakah yang memakai pakaian hitam itu?”. Maka
mereka pun menjawab, “Abdur Rahman bin Auf”. telah memperkenankan doa Abdur Rahman bin Auf,
Uthman pun berkata kepadaku, “Hai Miswar.” Aku hanya kira-kira enam bulan setelah itu beliau pun
pun menjawab, “Labbaika Ya Amirul Mukminin”. Lalu meninggal dunia”.

Ibnu Saad meriwayatkan dari Ibrahim bin Abdur Rahman
bin Auf, bahawasanya beliau mendengar Saidina Ali bin
Abu Thalib berkata pada hari di mana Abdur Rahman

bin Auf wafat, “Pergilah wahai Ibnu Auf, sesungguhnya selama tempoh tiga hari dan jangan sampai tiba hari
engkau telah mendapatkan kemuliaan dan ujian dalam keempat kecuali telah ada seorang pemimpin yang
kehidupan yang telah pun engkau tempuhi”. dilantik dari kalian berenam”.

CALON KHALIFAH ISLAM YANG Setelah kewafatan Saidina Umar, tiga orang daripada
KETIGA calon yang dilantik iaitu Thalhah bin Ubaidillah, Zubair

bin Awwam dan Saad bin Abi Waqqas telah pun menarik

Ketika Saidina Umar sedang sakit tenat akibat ditikam diri. Namun Thalhah telah memilih Saidina Uthman bin

oleh Abu Lu’lu’ah, beliau telah menyenaraikan Affan, Zubair bin Awwam pula telah memilih Saidina Ali

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA nama-nama calon khalifah Islam bagi menggantikan manakala Saad bin Abi Waqqas telah memilih Abdur

dirinya. Saidina Umar berkata, “Sesungguhnya aku Rahman bin Auf. Akhirnya, Abdur Rahman bin Auf

tidak menemukan seseorang yang lebih berhak atas juga telah menarik diri kerana tidak sanggup untuk

urusan ini selain daripada mereka yang mana ketika memikul tanggungjawab yang amat berat ini. Melihat

Rasulullah ‫ ﷺ‬wafat, baginda ‫ ﷺ‬redha kepada kepada keadaan tersebut di mana hampir semua

mereka. Siapa pun yang dipilih dari mereka setelahku, keenam-enam calon yang diwasiatkan oleh Saidina

maka dialah yang akan menjadi khalifah”. Saidina Umar telah menarik diri, maka Saidina Uthman dan

Umar pun menyebut nama Saidina Uthman, Saidina Ali, Saidina Ali tidak boleh menarik diri lagi. Jika diikutkan,

Abdur Rahman bin Auf, Thalhah, Zubair dan Saad bin kesemua mereka tidak mahu memikul tanggungjawab

Abi Waqqas”. yang berat ini. Maka, amatlah berbeza sikap sahabat

dengan kita pada hari ini. Para sahabat berebut-rebut

Keenam-enam calon yang dipilih oleh Saidina Umar untuk menolak jawatan kerana mereka sedar akan

1 0 6 ini adalah mereka yang dijamin dengan syurga beratnya menjadi pemimpin. Sedangkan kita pada hari
ketika mereka masih hidup lagi. Saidina Umar tidak ini berebut-rebut untuk menjadi pemimpin.

menetapkan seorang calon sebagai penggantinya

kerana beliau sendiri merasakan bahawa keenam- Oleh kerana itu, mereka telah menyerahkan urusan

enam mereka ini adalah tokoh yang layak menjadi untuk melantik pemimpin ini kepada Abdur Rahman

khalifah umat Islam. Oleh itu, beliau telah menyerahkan bin Auf. Dalam masa yang singkat ini iaitu selama tiga

urusan pemilihan ini kepada mereka. hari, Abdur Rahman bin Auf mesti memilih seorang

pemimpin untuk menjadi khalifah Islam yang ketiga.

Saidina Umar berkata kepada keenam-enam calon Tanggungjawab ini juga dirasakan amat berat bagi

tersebut, “Bermesyuaratlah di antara kalian. Jika tiga beliau. Tambahan pula di antara Saidina Ali dan Saidina

orang dari kalian memilih calon tertentu dan tiga orang Uthman, kedua-duanya memiliki banyak kelebihan dan

yang lain memilih calon yang lain (suara yang sama keutamaan. Kedua-dua mereka merupakan orang yang

banyak), maka mesyuaratlah sekali lagi. Jika empat sangat rapat dengan Rasulullah ‫ ﷺ‬dan kedua-duanya

orang dari kalian memilih calon tertentu dan dua orang merupakan menantu Rasulullah ‫ﷺ‬.

dari kalian memilih calon yang lain pula, maka ikutlah

pendapat majoriti. Jika kalian terbahagi kepada tiga Abdur Rahman mengambil tangan salah seorang dari

pendapat, maka ikutlah Abdur Rahman bin Auf dan mereka iaitu Saidina Ali, lalu beliau berkata, “Engkau

taatlah dengan keputusannya”. Saidina Umar juga memiliki hubungan kekerabatan dengan Rasulullah

berkata, “Jika aku wafat, maka berbincanglah kalian ‫ ﷺ‬dan paling awal masuk Islam sebagaimana engkau

ketahui. Maka berjanjilah pada Allah , jika aku Beliau telah meminta pendapat tokoh-tokoh besar ABDUR RAHMAN BIN AUF
dari kalangan Muhajirin dan Ansar. Beliau juga telah
mengangkat engkau sebagai pemimpin maka engkau meminta pendapat dari kalangan orang-orang awam 107
akan bersikap adil dan jika aku mengangkat Uthman sama ada secara peribadi atau secara umum. Beliau
sebagai pemimpin maka engkau akan mendengar dan telah meminta pendapat dari golongan pemuda,
mentaatinya?”. Maka Saidina Ali pun mengiyakan apa wanita, orang Badawi dan juga para musafir. Selama
yang ditanya oleh Abdur Rahman bin Auf kepadanya. tempoh tersebut, beliau tidak cukup tidur. Beliau
Kemudian Abdur Rahman bin Auf bertanyakan perkara memperbanyakkan solat istikharah serta berdoa
yang sama terhadap Saidina Uthman. Maka Saidina
Uthman pun bersetuju sebagaimana Saidina Ali. kepada Allah . Selama tempoh tersebut, beliau
Setelah itu mereka pun berpisah.
mendapati bahawa majoriti penduduk Madinah lebih
Sejak itu, Abdur Rahman bin Auf terus menjalankan cenderung memilih Saidina Uthman.
usahanya untuk melantik salah seorang daripada
mereka berdua untuk menjadi khalifah yang ketiga Setelah tamat tempoh yang ditetapkan, maka Abdur
dalam tempoh tiga hari sebagaimana yang diwasiatkan Rahman pergi ke Masjid Nabawi bersama Saidina
oleh Saidina Umar. Tugas itu dirasakan amat berat Uthman dan Saidina Ali. Lalu beliau naik ke atas
sekali. Selama tiga hari itu, kehidupan beliau disibukkan
dengan urusan itu sehinggakan beliau tidak memiliki mimbar Rasulullah ‫ﷺ‬. Beliau berdiri cukup lama
waktu tidur yang cukup.
dan berdoa cukup panjang di dalam hatinya. Setelah
Maka, Abdur Rahman bin Auf telah memanggil Saidina itu, beliau berkata, “Wahai Ali, silakan berdiri”. Maka
Ali secara peribadi bagi bertanyakan pendapat tentang Saidina Ali pun berdiri di bawah mimbar dan Abdur
hal ini. Saidina Ali menyatakan kepada Abdur Rahman Rahman mengambil tangannya dan bertanya, “Apakah
bahawa Saidina Uthman merupakan orang yang paling engkau mahu berbaiat padaku untuk memimpin
layak untuk menjadi khalifah. Berbagai-bagai hujah berdasarkan Kitabullah, Sunnah NabiNya dan
yang dikemukakan oleh Saidina Ali bagi menyokong perbuatan Abu Bakar serta Umar?”. Maka Saidina
pendapatnya. Kemudian, Abdur Rahman bin Auf juga Ali pun menjawab, “Tidak, tetapi aku akan buat
telah memanggil Saidina Uthman dan bertanyakan berdasarkan usaha dan kemampuanku sendiri”. Maka
perkara yang sama. Maka Saidina Uthman menyatakan Abdur Rahman bin Auf melepaskan tangannya.
kepada Abdur Rahman bin Auf bahawa Saidina Ali
merupakan orang yang paling layak untuk menjadi Kemudian Abdur Rahman bin Auf berkata pula, “Wahai
khalifah Islam. Beliau juga telah menyatakan hujah- Uthman, silakan berdiri”. Lalu Saidina Uthman pun
hujah beliau. bangun. Maka Abdur Rahman bin Auf menggenggam
tangannya dan bertanya, “Apakah engkau mahu
Setelah itu, Abdur Rahman bin Auf pun telah berbaiat padaku untuk memimpin berdasarkan
bertanyakan kepada penduduk Madinah tentang calon Kitabullah, Sunnah NabiNya dan perbuatan Abu Bakar
pilihan mereka. Ibnu Katsir menukil dalam Al Bidayah serta Umar?”. Maka Saidina Uthman pun menjawab,
Wa An Nihayah bahawa Abdur Rahman bin Auf telah “Ya”. Lantas Abdur Rahman bin auf pun mendongakkan
membuat bancian dengan mengumpulkan pendapat kepalanya ke atap masjid sementara tangannya masih
orang ramai tentang Saidina Uthman dan Saidina Ali. menggenggam tangan Saidina Uthman lantas beliau
berdoa, “Ya Allah, sesungguhnya aku telah melepaskan
tanggungjawab yang dibebankan ke atas bahuku dan
menyerahkannya pada Uthman”.

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA Maka Abdur Rahman bin Auf pun membaiat Saidina KEWARAKAN DAN KETINGGIAN
Uthman. Orang yang kedua membaiat Saidina Uthman AKHLAKNYA
adalah Saidina Ali bin Abi Thalib. Dia berasa sangat
gembira di atas perlantikan Saidina Uthman. Setelah Abdur Rahman bin Auf merupakan seorang yang
itu seluruh penduduk Madinah dari kalangan kaum
Muhajirin dan Ansar ikut membaiat Saidina Uthman. warak. Sebagaimana para sahabat Nabi ‫ ﷺ‬yang
Mereka mengerumuninya di bawah mimbar. Peristiwa
perlantikan Saidina Uthman sebagai khalifah Islam lain, beliau memiliki keperibadian yang begitu indah.
yang ketiga itu berlaku pada hari Sabtu dalam bulan
Muharram pada tahun 24 Hijrah. Inilah manusia-manusia yang dibentuk oleh Nabi ‫ﷺ‬.

Imam Az Zahabi telah menyatakan bahawa di antara Bahkan, beliau merupakan antara sahabat yang paling
tindakan Abdur Rahman bin Auf yang paling mulia
adalah bilamana beliau mengundurkan diri dari dicalon rapat dengan Rasulullah ‫ﷺ‬. Beliau memiliki sifat
menjadi khalifah serta beliau telah menyatupadukan
umat Islam di bawah pemerintahan Saidina Uthman. zuhud, tawaduk, ikhlas dan taat pada setiap perintah
Sekiranya Abdur Rahman bin Auf bercita-cita untuk
menjadi khalifah, sudah pasti beliau akan melantik Allah  dan RasulNya serta sangat takutkan Allah .
dirinya sendiri atau melantik anak saudaranya iaitu
Saad bin Abi Waqqas. Abdur Rahman bin Auf juga merupakan seorang insan
yang selalu melakukan solat-solat sunat dan membaca
Al-Quran. Ibnu Al Mubarak meriwayatkan di dalam
kitabnya yang bertajuk Az Zuhd, dari Ibrahim bin Abdur
Rahman bin Auf berkata, “Abdur Rahman bin Auf selalu
melaksanakan solat (sunat) yang panjang sebelum
menunaikan solat Zohor. Jika beliau mendengar azan,
maka beliau akan mengambil jubahnya dan keluar
(untuk menunaikan solat berjemaah)”.

108

Ibnu Hibban meriwayatkan dalam sebuah hadith yang dari Ummu Salamah, beliau berkata, “Ketika Rasulullah ABDUR RAHMAN BIN AUF
menceritakan bahawa Abdullah bin Abbas pernah
membacakan Al-Quran kepada Abdur Rahman bin Auf ‫ ﷺ‬melaksanakan Haji Wada’, baginda ‫ ﷺ‬berangkat
semasa zaman pemerintahan Umar Al Khattab. Beliau dengan kesemua isteri baginda ‫ﷺ‬. Kami berjaya
berkata, “Aku tidak pernah melihat seseorang yang mengekori Rasulullah ‫ ﷺ‬di Zul Hulaifah pada waktu
begitu menggigil sebagaimana Abdur Rahman bin Auf
saat dia mendengar bacaan Al-Quran”. Abu Ya’la pula malam. Ketika itu, Abdur Rahman bin Auf dan Uthman
meriwayatkan, dari Abdullah bin Umair berkata, “Jika bin Affan berada bersama-sama kami”.
Abdur Rahman bin Auf memasuki rumahnya maka
beliau akan membacakan ayat kursi di setiap sudut Ketika zaman pemerintahan Saidina Umar Al Khattab,
rumahnya”. beliau telah melantik Abdur Rahman bin Auf untuk
memimpin jemaah haji. Peristiwa ini berlaku ketika
Pada tahun kesembilan Hijrah, Rasulullah ‫ﷺ‬ Saidina Umar Al Khattab baru menjawat Khalifah Islam
yang kedua. Perlantikan ini dilakukan oleh Saidina
mengutuskan Saidina Abu Bakar untuk memimpin Umar kerana beliau tahu kelayakan yang dimiliki oleh
jemaah haji yang pertama. Rombongan tersebut Abdur Rahman bin Auf. Abdur Rahman bin Auf juga
disertai oleh ramai sahabat yang besar termasuk Abdur turut menunaikan haji bersama Saidina Umar pada haji
Rahman bin Auf. Pada ketika itu, Abdur Rahman bin Auf terakhir Saidina Umar. Selain Saidina Umar, isteri-isteri
telah membawa haiwan korban bersama dengannya.
Abdur Rahman bin Auf juga telah melaksanakan haji Rasulullah ‫ ﷺ‬juga turut serta dalam rombongan haji

bersama-sama Rasulullah ‫ ﷺ‬ketika haji wada’. Al ini dan Saidina Umar telah mengamanahkan Abdur
Rahman bin Auf dan Saidina Uthman untuk menjaga
Waqidi dan muridnya Ibnu Saad telah meriwayatkan
keselamatan dan kebajikan para isteri Rasulullah ‫ﷺ‬.

Ibnu Saad juga meriwayatkan bahawa ketika Saidina

109

Uthman baru dipilih menjadi khalifah umat Islam yang Ibrahim bin Abdur Rahman bin Auf menceritakan

ketiga, beliau juga telah melantik Abdur Rahman bin bahawa Abdur Rahman bin Auf telah dihidangkan

Auf sebagai pemimpin jemaah haji pada tahun tersebut. makanan ketika hendak berbuka puasa. Maka beliau

berkata, “Mush’ab bin Umair telah gugur dan dia lebih

Sebagaimana yang kita ketahui, Abdur Rahman bin baik daripadaku. Dia hanya dikafankan dengan sehelai

Auf merupakan seorang sahabat yang kaya raya. kain yang mana jika ditutupkan kepalanya maka akan

Namun begitu, beliau tidak alpa dengan kekayaannya. kelihatankakinyadanjikaditutupkankedua-duakakinya

Malah beliau hidup dengan penuh kezuhudan. Maksud maka akan tersingkaplah kepalanya”. Kemudian, Abdur

kezuhudan bukanlah hidup sebagai orang miskin, Rahman bin Auf berkata lagi, “Hamzah juga telah gugur

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA tetapi kezuhudan ialah apabila dia memiliki harta, dia dan dia lebih baik daripadaku. Sesungguhnya dunia

tidak merasakan bahawa harta itu miliknya bahkan telah dibentangkan seluas-luasnya kepadaku (atau
beliau berkata aku telah diberikan kenikmatan dunia).
milik Allah  semata-mata dan dia tidak sama sekali

bergantung pada hartanya. Maka aku bimbang jika balasan bagi kebaikanku telah

didahulukan (dengan kesenangan dunia)”. Lantas

Abdur Rahman bin Auf pernah berkata, “Kita telah diuji Abdur Rahman bin Auf pun menangis dan beliau

dengan kesusahan semasa bersama Rasulullah ‫ ﷺ‬meninggalkan makanan tersebut”.

namun kita mampu bersabar. Kemudian kita diuji pula (Riwayat Bukhari di dalam Sahihnya.

dengan kesenangan setelah kewafatan baginda ‫ﷺ‬, Hadith No. 1196)

namun kita tidak mampu untuk bersabar”.

(Riwayat At Tirmidzi di dalam Sunannya. Abdur Rahman bin Auf merupakan seorang yang

Hadith No. 2388) tawaduk. Sifat-sifat mazmumah seperti ujub, riak,

1 1 0 sombong dan takbur sangat jauh dari dirinya.
Naufal bin Iyas Al Hudzali menceritakan, “Abdur Sebagaimana dalam riwayat di atas, Abdur Rahman

Rahman bin Auf adalah teman bicara kami dan dia bin Auf telah mengakui bahawa sahabat-sahabat

adalah teman bicara yang baik. Suatu hari beliau yang telah syahid seperti Saidina Hamzah dan

mengajak kami bertandang ke rumahnya. Ketika kami Mush’ab adalah lebih baik dari dirinya. Sebenarnya,

masuk ke rumahnya, beliau pergi mandi dan kemudian pengakuan ini adalah tanda begitu tawaduknya diri

beliau duduk bersama-sama kami. Beliau telah Abdur Rahman bin Auf. Selain itu, banyak lagi bukti

menghidangkan mangkuk yang berisi roti dan daging tentang begitu tawaduknya diri Abdur Rahman bin

kepada kami. Ketika makanan itu dihidangkan kepada Auf. Sebagai contoh, sekiranya seseorang itu tidak

kami, Abdur Rahman bin Auf pun menangis. Maka mengenali Abdur Rahman bin Auf, dia pasti tidak dapat

aku pun bertanya, “Wahai Abu Muhammad, apakah membezakan antara beliau dan hamba-hambanya iaitu

yang membuat engkau menangis?” Beliau menjawab, apabila beliau berada di samping hamba-hambanya.

“Rasulullah ‫ ﷺ‬telah wafat tanpa pernah merasa Saad bin Al Hasan berkata, “Abdur Rahman bin Auf

kenyang dengan roti gandum, begitu juga keluarga tidak dapat dibezakan dengan budak-budaknya

baginda ‫ﷺ‬. Alangkah baiknya jika kita dihentikan (hamba-hambanya)”.

untuk mendapatkan semua ini demi mendapatkan

sesuatu yang lebih baik bagi kita”. Abdur Rahman bin Auf juga merupakan seorang yang

berakhlak mulia. Ibnu Asakir meriwayatkan dari Said

bin Al Musayyib, beliau berkata, “Suatu ketika terjadi

perselisihan antara Thalhah dan Abdur Rahman bin Auf. Madinah) jika beliau datang ke Mekah. Abdur Rahman ABDUR RAHMAN BIN AUF
Tidak lama selepas itu, Thalhah pun sakit, lalu Abdur bin Auf berkata bahawa sebab mengapa beliau tidak
Rahman datang menziarahinya. Kemudian, seseorang mahu singgah di rumah lamanya itu kerana rumah 111
yang berada di sisi Thalhah telah memberitahu tersebut akan mengingatkan beliau tentang kekejaman
kepadanya. “Abu Muhammad (Abdur Rahman) ada di yang dilakukan oleh kafir Quraisy terhadap orang-
pintu”. Thalhah pun berkata, “Apakah dia masih datang orang Islam.
setelah apa yang terjadi di antara kami? Jemputlah
dia masuk”. Setelah Abdur Rahman bin Auf masuk, PERNIAGAAN ABDUR RAHMAN
Thalhah berkata kepadanya, “Demi Allah, engkau lebih BIN AUF
baik dariku wahai saudaraku”. Maka Abdur Rahman
pun berkata kepadanya, “Jangan kau katakan sebegitu Abdur Rahman bin Auf merupakan seorang saudagar
wahai saudaraku”. Thalhah pun berkata lagi, “Demi yang kaya. Beliau memiliki kepakaran yang tinggi
Allah, engkau lebih baik dariku kerana jika engkau
yang sakit pada ketika ini, nescaya aku tidak akan dalam ilmu perniagaan. Dengan itu, Allah  telah
menziarahimu”.
menganugerahkan kekayaan yang melimpah ruah
Begitulah mulianya akhlak para sahabat. Mereka saling kepadanya. Namun, kekayaan tersebut tidak sedikit
menziarahi walaupun telah terjadi perselisihan faham pun menyebabkan beliau lupa diri. Malah, beliau
antara mereka. Walaupun Thalhah berkata bahawa banyak melakukan sedekah jariah dengan hartanya itu.
dia tidak akan menziarahi Abdur Rahman jika Abdur
Rahman sakit, tetapi itu tidak bermaksud bahawa Hartanya semakin bertambah dari sehari ke sehari.
beliau memang benar akan melakukan sedemikian. Kepakarannya dalam perniagaan dilimpahi dengan
Kata-kata itu adalah kata-kata pujian terhadap Abdur
Rahman dan ianya juga menunjukkan sikap tawaduk keberkatan rezeki dari Allah . Kekayaan datang
Thalhah. Sememangnya para sahabat sentiasa mahu
mengakui bahawa sahabat lain lebih baik dari diri padanya mencurah-curah. Sehinggakan beliau pernah
mereka. Sifat mulia sahabat itu telah digambarkan dari berkata bahawa seolah-olah jika beliau mengangkat
budi pekerti Abdur Rahman bin Auf. Perselisihannya sebongkah batu, pasti beliau akan menemui emas atau
dengan Thalhah tidak membuatkan beliau membenci perak. Kata-kata ini dilafazkan kerana beliau meyakini
Thalhah. Sesungguhnya perselisihan itu adalah lumrah
kehidupan manusia. Namun kasih sayang di antara bahawa Allah  sentiasa membantunya memberikan

para sahabat Rasulullah ‫ ﷺ‬jelas terpancar dalam kekayaan di dunia ini. Al Hafiz Ibnu Hajar Al Asqolani
menukilkan di dalam kitabnya “Fathul Bari” bahawa
kehidupan mereka. ucapan Abdur Rahman bin Auf itu merupakan isyarat

Abdur Rahman bin Auf juga merupakan seorang tentang termakbulnya doa Rasulullah ‫ ﷺ‬agar Allah
yang amat membenci kezaliman. Cucu kepada Abdur
Rahman bin Auf yang bernama Saad bin Ibrahim bin  memberkatinya.”
Abdur Rahman telah menceritakan bahawa datuknya
(Abdur Rahman bin Auf) tidak akan singgah di rumah Ketika berniaga, Abdur Rahman bin Auf tidak pernah
lamanya di Mekah (rumah sebelum berhijrah ke
cuai dari mengamalkan perintah Allah  dan

sunnah Rasulullah ‫ﷺ‬. Beliau sentiasa memberatkan

timbangan dan sukatan. Malah beliau telah
mengamalkan sikap yang pemurah ketika berniaga.
Dengan sebab itu, pelanggan-pelanggannya berasa
senang untuk berurus niaga dengan dirinya. Kerjayanya
sebagai perniaga telah dijadikan alat untuk sentiasa

mentaati perintah Allah .

Abdur Rahman bin Auf mempunyai sikap bekerja keras tidak mengejar harta dunia, bahkan beliau mengejar
dalam mencari pendapatan seharian. Sebagaimana ganjaran di akhirat semata-mata. Dengan sebab itu,
para sahabat yang lain, beliau juga jauh dari sikap harta dunia mengekori beliau.
bermalas-malasan. Dalam masa yang sama, beliau

“Barang siapa yang bertaqwa kepada Allah, nescaya Dia akan mengadakan baginya jalan keluar. Dan memberikannya10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA
rezeki dari arah yang tidak disangka-sangka. Dan barang siapa yang bertawakal kepada Allah, nescaya Allah akan
mencukupkan (keperluan) nya. Sesungguhnya Allah melaksanakan urusan (yang dikehendaki)Nya. Sesungguhnya
Allah telah mengadakan ketentuan bagi tiap-tiap sesuatu”.

(At Talaq : 2-3)

112

Harta-harta yang diperolehi hasil dari keuntungan dalam Rabi’. Abdur Rahman bin Auf pun ditawarkan dengan ABDUR RAHMAN BIN AUF
perniagaan telah digunakan oleh Abdur Rahman bin separuh harta kekayaan dan isteri yang dimiliki oleh
Auf untuk kepentingan Islam. Beliau telah melakukan Saad bin Rabi’.
sedekah jariah kepada orang-orang yang miskin di
Madinah. Beliau juga telah menginfakkan hartanya Namun begitu, Abdur Rahman bin Auf telah menolak
dalam jihad fi sabilillah. Bahkan, dana-dana pasukan tawaran tersebut. Beliau cuma ingin meminjam
tentera Islam banyak datang dari sumber hartanya. beberapa dinar sahaja dari Saad bin Rabi’ sebagai
Abdur Rahman bin Auf juga telah membelanjakan modal awal perniagaan dan beliau juga meminta Saad
hartanya untuk membebaskan para hamba. bin Rabi’ untuk menunjukkan arah pasar tempat beliau
hendak memulakan aktiviti perniagaan. Tidak beberapa
Ketika Abdur Rahman bin Auf berhijrah ke Madinah, lama setelah itu, Abdur Rahman bin Auf berjaya menjadi
beliau telah meninggalkan seluruh harta kekayaannya kaya semula. Beliau juga telah mampu untuk menikahi
di Mekah. Ini bermakna beliau telah berhijrah ke wanita di Madinah dengan mahar yang mahal hasil
Madinah sehelai sepinggang. Serta merta beliau daripada keuntungan perniagaannya. Sejak dari itu,
menjadi muflis dengan sitaan dan rampasan harta harta kekayaannya bertambah dari sehari ke sehari.
yang dilakukan oleh orang-orang kafir Quraisy. Apabila
beliau tiba di Madinah, beliau telah menginap di rumah Abdur Rahman bin Auf memiliki perniagaan yang besar.
salah seorang sahabat Ansar yang bernama Saad bin Kafilah-kafilah perdagangannya tersebar dari Madinah

113

Antara komuditi perdagangan di zaman Rasulullah ‫ ﷺ‬dan Sahabat.

“Kemudian Aisyah berkata, tersebut. Lalu Saidina Umar pergi mendapatkan Ummu
Salamah dan bertanya, “Apakah aku termasuk dari
“Aku telah mendengar Rasulullah mereka?” Ummu Salamah menjawab, “Demi Allah
‫ ﷺ‬bersabda, “Aku telah tidak dan aku tidak akan memberitahu sesiapa pun lagi
melihat Abdur Rahman bin Auf setelah engkau”
masuk syurga dalam keadaan
(Riwayat Ahmad di dalam Musnadnya.
Hadith No. 26085)

merangkak”. Ketika perkara

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA ini sampai ke telinga Abdur Anas bin Malik berkata, “Ketika Aisyah sedang
Rahman bin Auf, beliau berkata, berada di rumahnya, beliau mendengar suara orang
“Jika boleh, aku ingin memasuk ramai di Madinah yang riuh rendah. Maka beliau pun
syurga dalam keadaan berdiri”. bertanya, “Suara apakah itu?” Mereka menjawab,
Oleh yang demikian, beliau telah “Kafilah Abdur Rahman bin Auf telah datang dari
menginfakkan seluruh kafilah Syam dengan membawa pelbagai barang
tersebut bersama dengan perdagangan”. Anas bin Malik berkata lagi, “Kafilah
perdagangan Abdur Rahman bin Auf itu terdiri

muatannya kepada penduduk daripada tujuh ratus ekor unta yang sarat dengan

”Madinah . muatan”. Maka suasana di Madinah pun
riuh dengan suaranya (unta-unta tersebut)”.

hingga ke Syam. Beliau telah menjalankan pelbagai Kemudian Aisyah berkata, “Aku telah
jenis aktiviti perniagaan, sama ada berniaga pakaian, mendengar Rasulullah ‫ ﷺ‬bersabda, “Aku telah
1 1 4 haiwan tunggangan dan ternakan serta makanan dan melihat Abdur Rahman bin Auf masuk syurga dalam
buah-buahan. Perniagaan beliau dapat memecahkan keadaan merangkak”. Ketika perkara ini sampai
monopoli perniagaan orang-orang Yahudi. Sehinggakan ke telinga Abdur Rahman bin Auf, beliau berkata,
majoriti ahli sejarah bersetuju bahawa beliau adalah “Jika boleh, aku ingin memasuk syurga dalam
keadaan berdiri”. Oleh yang demikian, beliau telah
pedagang yang terkaya di Madinah.
menginfakkan seluruh kafilah tersebut bersama

Syaqiq bin Salamah meriwayatkan bahawa Abdur dengan muatannya kepada penduduk Madinah”.
Rahman bin Auf telah datang berjumpa dengan Ummu (Riwayat At Tabrani, Ahmad dan Abu Nu’aim).

Salamah dan berkata, “Wahai Ummul Mukminin, Namun begitu, ulama hadith telah menyatakan
sesungguhnya aku takut akan kecelakaan. Aku adalah bahawa hadith yang menjelaskan Abdur Rahman bin
orang yang paling kaya di kalangan Quraisy dan aku Auf masuk syurga dalam keadaan merangkak adalah
baru saja menjual tanah dengan harga empat puluh hadith yang bertaraf dhaif.
ribu dinar”. Maka Ummu Salamah pun berkata,

“Infakkanlah wahai anakku, sesungguhnya aku telah Ini merupakan satu pemandangan yang luar biasa bila
mana segerombolan kafilah perniagaan yang terdiri
mendengar Rasulullah ‫ ﷺ‬bersabda, “Sesungguhnya daripada tujuh ratus ekor unta yang sarat dengan
muatan masuk ke dalam sesebuah tempat. Begitulah
ada di antara sahabatku yang tidak akan hebatnya perniagaan Abdur Rahman bin Auf. Dari
melihatku setelah aku berpisah dengannya.” Maka
Abdur Rahman bin Auf pun datang berjumpa dengan
Saidina Umar dan memberitahunya tentang perkara

seorang yang muflis bertukar menjadi seorang yang isteri Rasulullah ‫ﷺ‬, anak-anak yatim dan fakir miskin ABDUR RAHMAN BIN AUF
kaya raya hanya dalam tempoh yang singkat. Ini
sememangnya sangat mengagumkan. Keistimewaan di Madinah. 115
yang dimiliki oleh Abdur Rahman bin Auf ini, pastinya
sukar diperolehi oleh manusia yang lain. Dalam beberapa riwayat diceritakan bahawa dalam
satu masa, harta Abdur Rahman berjumlah lapan
KEKAYAAN ABDUR RAHMAN BIN AUF ribu dinar (sekitar RM 5.6 juta) dan beliau telah
menginfakkan separuh daripadanya iaitu sebanyak
Abdur Rahman bin Auf merupakan seoarang saudagar empat ribu dinar bagi tujuan jihad di jalan Allah. Ketika
yang amat kaya sama ada ketika zaman jahiliyah atau beliau wafat, beliau telah meninggalkan emas dan
pun selepas beliau memeluk Islam. Beliau termasuk perak yang sangat banyak.
di kalangan orang yang tidak pernah miskin di dunia
dan di akhirat. Kekayaan yang dimilikinya melimpah Dari Abu Hurairah berkata bahawa Rasulullah ‫ﷺ‬
ruah. Semenjak beliau masuk Islam, beliau telah
membelanjakan hartanya pada jalan kebenaran bersabda, “Bersedekahlah (berikanlah sumbangan)
demi perkembangan dakwah Islam. Beliau telah kalian, sesungguhnya aku hendak mengutuskan
menginfakkan hartanya sama ada pada waktu siang pasukan tentera”. Maka datanglah Abdur Rahman bin
atau malam dan secara rahsia atau terang-terangan. Auf lalu berkata, “Wahai Rasulullah, aku memiliki empat
ribu dinar. Dua ribu aku pinjamkan kepada Tuhanku
Antara sumbangan beliau kepada Islam melalui dan dua ribu lagi aku tinggalkan untuk keluargaku”.
hartanya yang melimpah ruah ialah sumbangan
untuk persiapan perang Tabuk di mana beliau telah Maka Rasulullah ‫ ﷺ‬berkata, “Semoga Allah 
menginfakkan 200 tahil emas, 500 ekor kuda perang
dan 1500 ekor unta tunggangan. Selain itu, beliau memberkatimu dalam harta yang engkau infakkan, dan
juga pernah bersedekah kepada penduduk-penduduk juga memberkatimu dalam harta yang engkau simpan”.
Madinah dengan 700 ekor unta yang sarat dengan Kemudian, datang seorang Ansar yang memiliki dua
barang dagangan. Beliau juga pernah menyumbang sha’ kurma, lalu dia berkata, “Wahai Rasulullah, aku
sebanyak 40,000 dinar kepada Bani Zuhrah, isteri- memiliki dua sha’ kurma, satu sha’ untuk Tuhanku,
dan satu sha’ untuk keluargaku”. Oleh yang demikian,
orang-orang munafik telah mencela kedua-dua
mereka dan berkata, “Tidak ada orang memberi seperti
pemberian Ibnu Auf kecuali kerana riak”, dan mereka

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA juga berkata, “Bukankah Allah  dan RasulNya tidak beliau kepada mereka. Ini menyebabkan beliau tinggal
memerlukan satu sha’ ini?” Oleh itu, Allah  telah sehelai sepinggang. Namun begitu, setelah beliau
berhijrah ke Madinah, beliau telah menjadi kaya raya
menurunkan firmanNya yang bermaksud, semula berkat kepakaran beliau dalam ilmu perniagaan.
Setelah Abdur Rahman bin Auf tiba di Madinah, beliau
“(Orang munafik) iaitu mereka yang mencela orang- telah meminjam beberapa dinar daripada seorang
orang beriman yang memberikan sedekah dengan sahabat Ansar yang bernama Saad bin Rabi’ untuk
sukarela dan yang (mencela) orang-orang yang dijadikan modal pernigaan di pasar Madinah. Sejak dari
hanya memperoleh (untuk disedekahkan) sekadar itu, kekayaan beliau terus meningkat sehingga berjaya
kesanggupannya” (At Taubah : 79). Kisah ini telah memecahkan monopoli perniagaan orang-orang Yahudi
diriwayatkan oleh Al Bazar. Ianya juga telah dihuraikan di Madinah.
oleh Ibnu Abu Hatim, At Tabari, Ibnu Asakir, Al Qurthubi,
dan beberapa orang ulama tafsir yang lain dalam Di sini membuktikan bahawa menjadi orang kaya
membicarakan tentang sebab turunnya ayat ini. bukanlah satu kesalahan dalam Islam, bahkan Islam
menggalakkan umatnya untuk menjadi kaya agar
Sebelum beliau berhijrah ke Madinah, beliau dapat membantu orang-orang yang memerlukan serta
sememangnya sudah kaya. Tetapi semasa beliau ingin dapat menguatkan perjuangan Islam dengan kekayaan
berhijrah ke Madinah, orang-orang kafir Quraisy telah tersebut.
memaksa beliau untuk menyerahkan semua harta

116

Illustrasi rombongan perdagangan di zaman sahabat.

Allah  berfirman: ABDUR RAHMAN BIN AUF

“Katakanlah (Muhammad) Siapakah yang mengharamkan perhiasan dari Allah yang telah disediakan untuk hamba-
hambaNya dan rezeki yang baik-baik? Katakanlah, semua itu adalah untuk orang-orang yang beriman dalam
kehidupan dunia dan khusus (untuk mereka saja) pada hari Kiamat...”

( Al A’raf : 32)

117

Illustrasi salah sebuah pusat perniagaan di zaman para sahabat

Ketika Abdur Rahman bin Auf wafat, beliau telah10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA“Abdur Rahman bin Auf
meninggalkan seribu ekor unta, tiga ribu ekor keldai
dan seribu ekor kuda yang digembalakan di Baqi’, merupakan contoh teladan yang
Madinah. Selain itu, beliau turut memiliki kebun di Al terbaik bagi orang-orang kaya.
Jurf yang mana hasil daripada kebun tersebut boleh Keimanan yang begitu tinggi
menampung kehidupan keluarganya selama setahun. menyebabkan beliau tidak alpa
Perkara ini dinukilkan oleh Ibnu Saad, Al Hakim dan dengan kekayaan yang dimiliki
beberapa orang ahli sejarah yang lain melalui riwayat olehnya. Kekayaan yang diperolehinya
dari Uthman bin Asy Syarid. dijadikan alat untuk beliau melakukan
kebajikan. Dengan itu, beliau sering
KEDERMAWANAN DAN SIFAT melakukan sedekah jariah dan infak
PEMURAHNYA
di jalan Allah  Malah Islam telah
Abdur Rahman bin Auf merupakan contoh teladan yang
terbaik bagi orang-orang kaya. Keimanan yang begitu dikuatkan dengan harta kekayaan
tinggi menyebabkan beliau tidak alpa dengan kekayaan beliau.Ini menyebabkan beliau bukan
yang dimiliki olehnya. Kekayaan yang diperolehinya sahaja kaya di dunia, malah kaya di
dijadikan alat untuk beliau melakukan kebajikan.
Dengan itu, beliau sering melakukan sedekah jariah ”akhirat. .

dan infak di jalan Allah . Malah Islam telah dikuatkan Abdur Rahman bin Auf terkenal sebagai sahabat Rasulullah
‫ ﷺ‬yang paling kaya. Beliau memiliki harta yang banyak
dengan harta kekayaan beliau. Ini menyebabkan beliau serta rombongan perniagaan yang besar.
1 1 8 bukan sahaja kaya di dunia, malah kaya di akhirat.

Harta-harta yang diperolehinya telah digunakan untuk
menyara dirinya, keluarga, kaum kerabat, saudara-
saudara dan seluruh anggota masyarakat yang
hidup di sekelilingnya. Beliau telah menggunakan
harta kekayaan yang dimilikinya untuk membantu
mereka yang memerlukan, memberi pekerjaan
kepada penganggur, menaja pasukan tentera Islam,
membantu para da’i dan membantu orang-orang yang
menguruskan kaum Muslimin.

Sifat dermawan Abdur Rahman bin Auf dapat
diterjemahkan dengan kata-kata Thalhah bin Ubaidillah,
“Penduduk Madinah merupakan tanggungan bagi
Abdur Rahaman bin Auf. Beliau meminjamkan hartanya
kepada sepertiga dari mereka, sepertiga yang lain pula
dibantu oleh beliau untuk membayar hutang mereka
kepada pihak lain dan beliau memberikan hartanya

kepada sepertiga yang lain untuk menjaga hubungan setiap seorang dari Abdur Rahman bin Auf. Ini jelas ABDUR RAHMAN BIN AUF
antara beliau dengan mereka”. menunjukkan sikap prihatin Abdur Rahman bin Auf
119
Az Zuhri meriwayatkan bahawa pada zaman Rasulullah terhadap kebajikan isteri-isteri Nabi ‫ ﷺ‬selepas
kewafatan Nabi ‫ﷺ‬. Sikap prihatin ini tidak lain tidak
‫ﷺ‬, Abdur Rahman bin Auf telah bersedekah sebanyak
bukan lahir dari rasa cinta yang mendalam terhadap
empat puluh ribu dinar. Kemudian beliau bersedekah
lagi sebanyak empat puluh ribu dinar yang lain. Beliau Rasulullah ‫ﷺ‬. Abu Salamah bin Abdur Rahman bin
juga telah menyumbangkan lima ratus ekor kuda perang
dan seribu lima ratus ekor unta tunggangan pada jalan Auf menceritakan bahawa ayahnya telah mewasiatkan

Allah . Kebanyakan dari hartanya itu datang daripada sebidang kebun untuk para isteri Rasulullah ‫ ﷺ‬yang

hasil perniagaan. Az Zuhri juga menyatakan bahawa bernilai empat puluh ribu dinar.
Abdur Rahman bin Auf merupakan seorang lelaki yang
tidak takut dengan miskin. Kisah ini telah diriwayatkan Ibnu Asakir pula meriwayatkan dari Urwah bin Zubair
oleh At Tabrani, Ibnu Asakir dan Abu Nu’aim. Selain itu, bahawa Abdur Rahman bin Auf telah mewasiatkan
Ibnu Al Mubarak juga telah meriwayatkannya di dalam
kitab beliau “Az Zuhd”. sebanyak lima puluh ribu dinar di jalan Allah  di

Ummu Bakir binti Al Miswar bin Makhramah telah mana setiap orang mendapat sebanyak seribu dinar
meriwayatkan bahawa Abdur Rahman bin Auf telah daripada jumlah tersebut. Ibnu Asakir dan Az Zuhri juga
menjualkan tanah miliknya kepada Uthman dengan telah meriwayatkan bahawa Abdur Rahman bin Auf
harga empat puluh ribu dinar. Hasil daripada jualan telah mewasiatkan sebanyak empat ratus dinar bagi
tersebut, beliau telah mengagih-agihkan kepada setiap orang yang telah menyertai perang Badar yang
golongan fakir dari Bani Zuhrah, para Muhajirin masih hidup pada waktu itu. Ketika itu, jumlah mereka
ialah seramai seratus orang. Ini bermakna jumlah yang
dan kepada isteri-isteri Rasulullah ‫ﷺ‬. Miswar telah diwasiatkan oleh Abdur Rahman bin Auf untuk
ahli-ahli Badar ialah sebanyak empat puluh ribu dinar.
berkata, “Kemudian aku datang kepada Aisyah untuk
memberikan bahagiannya, maka Saidatina Aisyah Saidina Uthman yang pada ketika itu merupakan
pun bertanya, “Siapa yang mengirim pemberian Khalifah Islam turut mendapat bahagiannya kerana
ini?” Maka aku menjawab, “Abdur Rahman bin Auf”. beliau merupakan salah seorang yang menyertai
Aisyah pun berkata, “Sesungguhnya aku mendengar perang Badar. Seperti sedia maklum, Saidina Uthman
juga merupakan seorang sahabat yang kaya. Oleh
Rasulullah ‫ ﷺ‬bersabda (Khuza’i juga mengatakan itu, beliau telah ditanya tentang penerimaan beliau
terhadap harta Abdur Rahman bin Auf itu. Lalu beliau
sedemikian), “Tidak ada yang akan peduli kepada menjawab, “Harta Abdur Rahman adalah halal dan
kalian sepeninggalku nanti kecuali orang-orang yang bersih. Oleh itu, hartanya membawa keselamatan dan
keberkatan”. Selain itu, Ibnu Asakir dan Az Zuhri juga
(benar-benar) sabar”. Semoga Allah  memberi telah menceritakan bahawa Abdur Rahman bin Auf

minuman dari mata air Salsabil di syurga kepada Abdur telah mewasiatkan seribu ekor kuda di jalan Allah ”.
Rahman”.
Sifat dermawan Abdur Rahman bin Auf juga dapat
(Riwayat Ahmad di dalam Musnadnya. dilihat dengan perbuatannya dalam soal pembebasan
Hadith No. 23582) hamba. Beliau merupakan salah seorang sahabat yang
suka memberikan pertolongan kepada para hamba
Ibnu Saad pula menyatakan bahawa setiap isteri

Rasulullah ‫ ﷺ‬mendapat sebanyak seribu dinar

dengan menebus dan membebaskan mereka. Beliau Auf datang berjumpa Saidina Umar dengan memakai

telah memerdekakan ribuan orang hamba malah beliau sutera, maka Saidina Umar pun berkata, “Aku telah

juga pernah memerdekakan seramai tiga puluh orang diberitahu bahawa orang yang memakai sutera di

hamba sekaligus dalam satu hari. dunia tidak akan dapat memakainya di akhirat”. Maka

Abdur Rahman bin Auf menjawab, “Sesungguhnya aku

Diriwayatkan bahawa Abdur Rahman bin Auf juga berharap dapat memakainya di dunia dan akhirat”.

telah memerdekakan ramai hamba atas nama

ibunya. Memerdekakan seseorang hamba atas nama Dan diriwayatkan oleh Ibnu Saad dan Ahmad bin

orang yang telah meninggal dunia sememangnya Mani’ dengan sanad yang di dalamnya terdapat

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA dibenarkan oleh Rasulullah ‫ﷺ‬. Perbuatan ini adalah seorang perawi yang lemah, dari Abu Salamah bin

seumpama bersedekah bagi pihak orang yang telah Abdur Rahman, beliau berkata, “Abdur Rahman bin

meninggal dunia. Ibnu Saad meriwayatkan bahawa Auf mengadu kepada Rasulullah ‫ ﷺ‬tentang penyakit

setelah kematian ibu Abdur Rahman bin Auf iaitu Asy kurap yang banyak di tubuhnya. Beliau bertanya,

Syifa’, Abdur Rahman bin Auf telah bertanya kepada “Wahai Rasulullah, apakah engkau mengizinkanku

Rasulullah ‫ﷺ‬, “Wahai Rasulullah, bolehkah aku untuk memakai baju dari sutera?” Maka baginda ‫ﷺ‬

membebaskan hamba atas nama ibuku?” Rasulullah pun memberi keizinan kepada Abdur Rahman bin Auf.

‫ ﷺ‬pun menjawab, “Ya, boleh”. Maka beliau pun Oleh itu, Abdur Rahman bin Auf telah memakai baju

membebaskan hamba atas nama ibunya”. yang diperbuat dari sutera ketika zaman Rasulullah

‫ﷺ‬, Abu Bakar dan juga Umar. Ketika Umar menjadi

Jaafar bin Burqan telah meriwayatkan bahawa Abdur khalifah, Abdur Rahman bin Auf dan anak lelakinya

Rahman bin Auf telah memerdekakan seramai tiga Abu Salamah telah datang berjumpa Umar dengan

1 2 0 puluh ribu orang hamba. Beberapa orang ulama memakai baju sutera. Maka Umar berkata, “Apa ini?”
telah meriwayatkan kisah ini dari Jaafar bin Burqan. Lalu beliau memasukkan tangannya ke dalam kocek

Antaranya ialah Al Hakim, Ibnu Asakir, Abu Nu’aim dan baju (Abu Salamah) dan mengoyakkannya. Maka

beberapa orang yang lain. Abdur Rahman bin Auf berkata kepadanya, “Tidakkah

RASULULLAH ‫ ﷺ‬MEMBENARKAN engkau mengetahui bahawasanya Rasulullah ‫ﷺ‬
ABDUR RAHMAN MEMAKAI SUTERA
telah menghalalkannya untukku?!”. Maka Umar

pun menjawab, “Sesungguhnya baginda ‫ﷺ‬

Dari Qatadah bahawa Anas bin Malik telah menghalalkannya untukmu kerana engkau menderita
penyakit kurap. Adapun orang lain (yang lelaki) maka
meriwayatkan bahawasanya Rasulullah ‫ ﷺ‬telah (memakai sutera) tidak boleh”.

memberi keringanan kepada Abdur Rahman bin Auf

dan Zubair bin Awwam untuk memakai baju sutera KEILMUAN ABDUR RAHMAN BIN AUF

kerana mereka berdua mengalami penyakit gatal pada

kulit”. Abdur Rahman bin Auf merupakan seorang yang
alim. Beliau memiliki ilmu yang tinggi kerana beliau
(Riwayat Bukhari dalam Sahihnya.
Hadith No. 2703) sering berdamping dengan Rasulullah ‫ﷺ‬. Oleh itu,

Diriwayatkan oleh Al Musaddad dari Abdullah bin beliau telah menggunakan kesempatan tersebut
Amir bin Rabi’ah, beliau berkata, “Abdur Rahman bin dengan sebaik-baiknya untuk mempelajari ilmu-ilmu

wahyu dari Rasulullah ‫ﷺ‬. Beliau begitu tekun sekali

mempelajari Al-Quran dan Sunnah dari Rasulullah ‫ﷺ‬. Syaqiq bin Salamah meriwayatkan dari Abu Jarir Al ABDUR RAHMAN BIN AUF
Bajali berkata, “Kami keluar dalam keadaan berihram,
Di antara bukti keluasan ilmu Abdur Rahman bin Auf lalu aku melihat seorang Arab Badwi yang membawa 121
ialah di mana beliau merupakan salah seorang sahabat kijang bersamanya, maka aku pun membeli kijang
yang telah memberi fatwa ketika hayat Rasulullah tersebut darinya lalu menyembelih kijang tersebut.
Sedangkan aku terlupa akan keadaanku (sedang dalam
‫ ﷺ‬dan Khulafa Ar Rasyidin selepas Rasulullah ‫ﷺ‬. ihram) pada ketika itu. Oleh itu, aku pun berjumpa Umar
dan menceritakan masalahku kepadanya. Maka beliau
Dengan sebab ketinggian ilmu yang dimiliki oleh pun berkata, “Pergilah berjumpa dengan beberapa
Abdur Rahman bin Auf, para Khulafa Ar Rasyidin orang saudaramu dan biarkan mereka menentukan
seperti Saidina Umar sering datang berjumpa beliau hukum ke atasmu. Lalu aku pun pergi berjumpa
bagi merujuk persoalan-persoalan hukum. Beliau dengan Abdur Rahman bin Auf dan Saad bin Malik
juga menjadi salah seorang calon Khalifah Islam yang dan mereka memutuskan ke atasku untuk membayar
ketiga yang dicalonkan oleh Saidina Umar Al Khattab. seekor kambing jantan (sebagai diyat)”.
Barangkali dengan keutamaan-keutamaan Abdur
Rahman bin Auf termasuk keilmuan yang dimilikinya Kisah-kisah yang disebutkan di atas jelas membuktikan
menyebabkabn beliau termasuk salah seorang yang bahawa Abdur Rahman bin Auf merupakan seorang
dicalonkan untuk menjawat jawatan Khalifah Islam. sahabat yang memiliki ilmu yang tinggi. Beliau
termasuk dalam sahabat yang mampu mengeluarkan
Selain itu, salah satu bukti yang menunjukkan bahawa fatwa-fatwa berdasarkan ijtihadnya. Beliau juga
ketinggian ilmu Abdur Rahman bin Auf diiktiraf oleh menjadi rujukan para Khulafa Ar Rasyidin dalam
para khalifah ialah bila mana Saidina Umar dan Saidina menetapkan sesuatu perkara. Keilmuan yang ada
Uthman telah mengamanahkan Abdur Rahman bin Auf padanya hasil dari penglibatan beliau dalam majlis-
untuk memimpin jemaah haji. Ibnu Saad meriwayatkan
dari Abdullah bin Niyar Al Aslami, dari ayahnya berkata, majlis ilmu bersama Rasulullah ‫ﷺ‬. Di samping itu,
“Abdur Rahman bin Auf adalah salah seorang yang beliau juga sering berdamping dengan Rasulullah ‫ﷺ‬

memberikan fatwa pada zaman Rasulullah ‫ ﷺ‬dan yang menyebabkan beliau dapat mempelajari sesuatu
secara peribadi dan secara langsung dari Rasulullah
juga pada zaman Abu Bakar, Umar dan Uthman sesuai
dengan apa yang telah didengarnya dari Rasulullah ‫ﷺ‬.

‫”ﷺ‬. ABDUR RAHMAN BIN AUF DAN
PENGRIWAYATAN HADITH
Ibnu Hazm telah mengklasifikasikan sahabat-sahabat
yang memberi fatwa kepada tiga kelompok iaitu Sebahagian daripada ulama seperti Ibn Hazm, Imam
kelompok yang banyak mengeluarkan fatwa, kelompok An Nawawi dan Az Zahabi menyatakan bahawa
yang pertengahan iaitu tidak banyak dan tidak sedikit terdapat sebanyak enam puluh lima buah hadith yang
serta kelompok yang sedikit memberi fatwa. Abdur diriwayatkan dari Abdur Rahman bin Auf terkandung
Rahman bin Auf tergolong dalam kumpulan pertengahan dalam Kitab As Sittah (Sahih Bukhari, Sahih Muslim,
bersama-sama dengan Saidina Abu Bakar, Saidina Sunan Abu Dawud, Sunan At Tirmidzi, Sunan Ibn Majah
Uthman, Anas bin Malik, Abu Hurairah dan beberapa dan Sunan An Nasa’i). Abdur Rahman bin Auf telah
orang sahabat yang lain. Walau bagaimanapun Ibn meriwayatkan hadith secara langsung dari Rasulullah
Hazm menyatakan bahawa klasifikasi ini berdasarkan
fatwa-fatwa yang telah berjaya dikumpulkan oleh para
ulama daripada keseluruhan fatwa-fatwa yang telah

dibuat oleh para sahabat Rasulullah ‫ﷺ‬.

‫ ﷺ‬dan melalui Saidina Umar Al Khattab. Di samping itu, perbezaan pendapat di kalangan mereka. Mereka

terdapat sebilangan para sahabat yang meriwayatkan berkata, “Kami berpendapat sebaiknya engkau pulang

hadith melalui beliau seperti Anas bin Malik, Jabir sahaja bersama rombonganmu dan jangan membawa

bin Abdullah, Jubair bin Muth’im, Abdullah bin Abbas, mereka kepada wabak ini”. Lantas Umar berkata

Abdullah bin Umar dan Al Miswar bin Makhramah. kepada rombongannya, “Pagi-pagi esok aku akan

pulang. Maka bersiap-siaplah kalian”. Abu Ubaidah

Berikut adalah beberapa hadith popular yang bin Al Jarrah pun bertanya, “Apakah engkau hendak
diriwayatkan dari Abdur Rahman bin Auf :
lari dari takdir Allah ?” Umar menjawab, “Mengapa

engkau bertanya demikian wahai Abu Ubaidah?”

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA Dari Abdullah bin Abbas, beliau meriwayatkan (Barangkali Umar tidak mahu berhujah dengannya).

bahawa pada suatu ketika Umar bin Khattab pergi ke Umar berkata lagi, “Ya, kita lari dari takdir Allah
Syam. Setelah sampai di Sargh, panglima-panglima
 kepada takdir Allah  (yang lain). Bagaimana

tenteranya datang menyambutnya. Di antara mereka pendapatmu, seandainya engkau mempunyai seekor

terdapat Abu Ubaidah bin Al Jarrah serta beberapa unta, lalu engkau turun ke lembah yang mempunyai

orang sahabat yang lain. Mereka memberitahu Umar dua sisi. Yang satu subur dan yang lagi satu tandus.

bahawa wabak penyakit sedang berjangkit di Syam. Bukankah jika engkau menggembalanya di tempat

Ibnu Abbas berkata, “Umar berkata, “Panggil golongan yang subur, maka engkau menggembala dengan takdir

Muhajirin yang awal (memeluk Islam) untuk datang Allah  dan jika engkau menggembala di tempat yang

kepadaku”. Maka aku memanggil mereka. Umar pun tandus engkau menggembala dengan takdir Allah 

bermesyuarat dengan mereka. Umar berkata, “Wabak juga?”. Tiba-tiba datang Abdur Rahman bin Auf yang

penyakit sedang berjangkit di Syam. Bagaimana tidak dapat hadir sebelumnya kerana mempunyai

1 2 2 pendapat kalian?” Mereka pun berbeza pendapat. urusan. Lantas dia berkata, “Aku memiliki pengetahuan

Sebahagian mengatakan kepada Umar, “Engkau telah dalam hal ini. Aku mendengar Rasulullah ‫ ﷺ‬bersabda,

keluar untuk suatu urusan penting. Oleh itu kami “Jika engkau mendengar terdapatnya wabak di sebuah

berpendapat tidak seharusnya engkau pulang begitu negeri, maka janganlah engkau memasukinya (negeri

sahaja”. Sebahagian yang lain pula berkata, “Engkau yang ditimpa wabak itu). Namun jika wabak itu terjadi di

datang membawa suatu rombongan besar yang di sebuah negeri tempat engkau berada, maka janganlah

dalamnya terdapat para sahabat Rasulullah ‫ﷺ‬. Kami engkau melarikan diri darinya”. Ibnu Abbas berkata,

tidak bersetuju jika engkau membawa mereka kepada Umar pun memuji Allah  dan terus beredar”.
wabak ini”. Saidina Umar berkata, “Kalian boleh pergi”.
(Riwayat Muslim di dalam Sahihnya.

Kemudian Umar berkata lagi, “Panggil orang-orang Hadith No. 4114)

Ansar ke sini!” Maka aku pun memanggil mereka.

Setelah itu, Umar bermesyuarat dengan mereka. Dari Kuraib, beliau berkata bahawa Ibnu Abbas
Ternyata kebijaksanaan mereka sama dengan orang- meriwayatkan bahawa Umar bertanya kepadanya,
orang Muhajirin. Mereka berbeza pendapat seperti “Wahai anak muda, apakah kamu mendengar dari
orang-orang Muhajirin. Maka Umar pun berkata,“Kalian
boleh pergi”. Seterusnya, Umar berkata, “Panggilkan Rasulullah ‫ ﷺ‬atau dari salah seorang sahabat
pemimpin-pemimpin Quraisy yang berhijrah sebelum baginda ‫ﷺ‬, bahawa jika salah seorang ragu dalam
Fathul Makkah!”. Maka aku pun memanggil mereka.
Ternyata mereka semuanya sependapat. Tidak ada solatnya, apa yang harus dia lakukan?” Kuraib berkata,
“Ketika itu datang Abdur Rahman bin Auf lantas beliau
bertanya, “Apakah yang sedang kalian bicarakan?”.

Umar menjawab, “Aku bertanya kepada anak muda Dengan kekayaan itu, beliau gunakan sebaiknya untuk ABDUR RAHMAN BIN AUF
bersedekah dan berinfak demi kepentingan agama
ini, apakah dia mendengar Rasulullah ‫ ﷺ‬atau salah Islam. 123

seorang dari sahabat baginda tentang seseorang yang Amru bin Wahab Ath Thaqafi berkata, “Aku mendengar
ragu dalam solatnya, apa yang harus dia lakukan?” Al Mughirah bin Syu’bah berkata, “Ada dua perkara
Abdur Rahman pun berkata,“Aku mendengar Rasulullah yang tidak pernah aku tanyakan kepada sesiapa

‫ ﷺ‬bersabda, “Jika salah seorang dari kalian ragu pun setelah aku melihatnya dari Rasulullah ‫”ﷺ‬.

dalam solatnya dan dia tidak tahu apakah sudah solat Beliau berkata lagi, “Kami pernah bersama baginda
satu rakaat atau dua rakaat, maka anggaplah dia sudah
bersolat satu rakaat. Jika tidak tahu apakah dia sudah dalam satu perjalanan. Baginda ‫ ﷺ‬pergi untuk
bersolat dua rakaat atau tiga rakaat maka anggaplah membuang hajatnya. Setelah itu baginda ‫ ﷺ‬pun
dia solat dua rakaat. Jika tidak tahu apakah dia sudah
solat tiga rakaat atau empat rakaat maka anggaplah kembali dan baginda berwudhu’ dan mengusap
tiga rakaat. Kemudian sujud dua kali jika selesai solat bahagian depan kepalanya (ubun-ubun) serta kedua
ketika masih duduk sebelum salam”.
sisi serbannya. Baginda ‫ ﷺ‬juga mengusap kedua-
(Riwayat Ahmad di dalam Musnadnya.
Hadith No. 1568) dua belah kasutnya”. Maka Mughirah berkata lagi,
“(Inilah peristiwa) Solat seorang pemimpin di belakang
Dari Abdur Rahman bin Auf, beliau berkata bahawa seseorang dari rakyatnya”. Mughirah berkata, “Maka

Rasulullah ‫ ﷺ‬bersabda, “Apabila seorang isteri aku menyaksikan langsung dari Rasulullah ‫ﷺ‬
bahawa baginda ‫ ﷺ‬dalam perjalanan, lalu masuklah
melaksanakan solat lima waktu, berpuasa di bulan waktu solat. Namun Rasulullah ‫ ﷺ‬terlambat datang
Ramadhan, menjaga kemaluannya dan taat kepada
suaminya, nescaya akan dikatakan kepadanya, kepada mereka, lalu mereka melakukan iqamah dan
“Masuklah kamu ke dalam syurga dari pintu mana menyuruh Ibnu Auf (Abdur Rahman) ke hadapan (untuk
sahaja yang kamu suka”. menjadi imam). Maka beliau pun solat bersama para

(Riwayat Ahmad di dalam Musnadnya. sahabat. Kemudian sampailah Rasulullah ‫ ﷺ‬dan
Hadith No. 1573) baginda ‫ ﷺ‬ikut solat di belakang Ibnu Auf. Setelah
Ibnu Auf memberi salam (selesai), baginda ‫ ﷺ‬berdiri
KEMULIAAN DAN KEISTIMEWAAN
ABDUR RAHMAN BIN AUF untuk menyempurnakan baki rakaat yang tertinggal”.
(Riwayat An Nasa’i di dalam Sunannya.
Hadith No. 108)

Abdur Rahman bin Auf memiliki banyak keistimewaan. Dan dalam riwayat lain menyebutkan bahawa “Ketika
Abdur Rahman bin Auf menyedari kedatangan
Beliau merupakan antara orang yang terawal memeluk
Rasulullah ‫ﷺ‬, beliau cuba untuk berundur ke
Islam. Beliau juga merupakan salah seorang sahabat belakang bagi memberi laluan kepada Rasulullah ‫ﷺ‬
untuk menjadi imam solat. Namun Rasulullah ‫ﷺ‬
yang paling rapat dengan Rasulullah ‫ﷺ‬. Beliau diberi
memberikan isyarat kepadanya untuk meneruskan
kesempatan yang begitu banyak dalam mendampingi solat. Ketika Abdur Rahman bin Auf selesai solat,

Rasulullah ‫ﷺ‬. Selain itu, Allah  telah melimpahkan Rasulullah ‫ ﷺ‬dan Al Mughirah berdiri untuk

rezeki ke atasnya hingga beliau menjadi orang yang menyempurnakan solat mereka”.

paling kaya dari kalangan orang-orang Islam. Kekayaan

yang dikurniakan Allah  itu menjadi jambatan yang
lebih ampuh untuk beliau masuk ke syurga Allah .

Khalifah bin Khayyath telah menyenaraikan dalam Dari Abu Salamah bahawa Abdur Rahman bin Auf

karya sirahnya tentang nama-nama sahabat yang telah pernah mewasiatkan kebunnya kepada para Ummul

ditugaskan oleh Rasulullah ‫ ﷺ‬untuk mengumpulkan Mukminin (para isteri Rasulullah ‫ )ﷺ‬yang bernilai

sedekah. Dalam karyanya, beliau telah menyatakan 400,000 (dirham)”.

bahawa Rasulullah ‫ ﷺ‬telah mengutus Abdur (Riwayat Tirmidzi di dalam Sunannya.

Rahman bin Auf untuk mengumpulkan sedekah dari Hadith No. 3683)

Bani Kilab. Dan disebutkan oleh Ibnu Ishaq, Al Waqidi

dan muridnya Ibnu Saad bahawa Abu Bakar, Umar Dari Abu Salamah bin Abdur Rahman bin Auf, dari

bin Khattab, Abdur Rahman bin Auf, Abdullah bin Saidatina Aisyah bahawa Rasulullah ‫ ﷺ‬pernah

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA Suhail bin Amru, Saad bin Abi Waqqas dan Mahmud bin bersabda, “Sesungguhnya urusan kalian merupakan

Maslamah telah menjadi saksi Rasulullah ‫ ﷺ‬dalam salah satu hal penting yang aku fikirkan sepeninggalan

perjanjian dengan orang-orang Kafir Quraisy. aku nanti. Tidak akan ada orang yang mampu bersabar

untuk menguruskan kalian nanti kecuali orang yang

Zubair bin Bakar berkata, “Abdur Rahman bin Auf (benar-benar) bersabar”. Kemudian Saidatina Aisyah

adalah orang kepercayaan Rasulullah ‫ ﷺ‬dalam berkata kepadaku, “Semoga Allah  memberikan

menguruskan keperluan isteri-isteri baginda ‫”ﷺ‬. ayahmu minuman dari mata air salsabil di syurga”.

Dengan itu, Abdur Rahman bin Auf telah menjaga isteri- Orang yang dimaksud (Aisyah) adalah Abdur Rahman

isteri Nabi ‫ ﷺ‬ketika mereka pergi menunaikan haji. bin Auf kerana dia telah menyedekahkan hartanya

Beliau juga telah memberikan nafkah kepada mereka, kepada para isteri Nabi ‫ﷺ‬. Dikatakan bahawa,“(Kebun

menginfakkan harta yang banyak untuk mereka tersebut) telah dibeli dengan harga 40,000 (dinar)”.

dan beliau juga berwasiat untuk memberikan harta (Riwayat Tirmidzi di dalam Sunannya.

1 2 4 yang banyak kepada isteri-isteri Nabi ‫ ﷺ‬selepas Hadith No. 3682)

kewafatannya.

Ibrahim telah meriwayatkan dari bapanya dari datuknya di belakang mereka dan beliau juga tidak mengizinkan ABDUR RAHMAN BIN AUF
bahawa Khalifah Umar telah memberi keizinan (untuk sesiapa pun untuk mendekati mereka. Setiap kali
Saidina Umar berhenti mereka juga akan ikut berhenti”. 125
menunaikan haji) kepada para isteri Nabi ‫ ﷺ‬pada
Abdur Rahman bin Auf termasuk di kalangan sahabat
hajinya yang terakhir. Lantas beliau mengutuskan yang menyertai tiga hijrah iaitu dua hijrah ke Habsyah
Uthman bin Affan dan Abdur Rahman bin Auf bersama dan satu hijrah ke Madinah. Beliau juga tergolong di
mereka. kalangan ahli Badar kerana penyertaannya dalam
perang tersebut. Keistimewaan ini terakam melalui
(Riwayat Bukhari di dalam sahihnya.
Hadith No. 1727) firman Allah  yang di nyatakan oleh baginda ‫ﷺ‬

Ibrahim bin Abdur Rahman bin Auf berkata, “Pada iaitu :-
musim haji tahun ke 23 Hijrah, Saidina Umar
menunaikan ibadah haji dan itu adalah haji terakhir “Buatlah apa yang kalian suka kerana telah wajib
yang ditunaikan oleh Saidina Umar. Pada ketika bagi kalian untuk masuk ke dalam syurga” atau
“Sesungguhnya Aku telah mengampuni kalian”.
itu, isteri-isteri Rasulullah ‫ ﷺ‬telah meminta izin
(Riwayat Bukhari di dalam Sahihnya.
kepadanya untuk berangkat menunaikan haji sekali. Hadith No. 3648)
Beliau mengizinkan mereka untuk menunaikan haji
dan memerintahkan agar persiapan perjalanan mereka Beliau adalah salah seorang sahabat yang turut
diuruskan. Saidina Umar mengarahkan Abdur Rahman
bin Auf dan Uthman bin Affan untuk menemani mereka. berbaiat dengan Rasulullah ‫ ﷺ‬dalam peristiwa
Uthman berjalan dengan tunggangannya di depan
mereka dan dia tidak mengizinkan sesiapa pun untuk Baiatur Ridhwan. Allah  telah memuji para sahabat

mendekati mereka (isteri-isteri Nabi ‫)ﷺ‬. Sementara yang terlibat dalam peristiwa Baiatur Ridhwan. Perkara

Abdur Rahman bin Auf berjalan dengan tunggangannya ini terakam di dalam firman Allah :

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA“Demi sesungguhnya! Allah redha akan orang-orang yang beriman, ketika mereka memberikan pengakuan taat setia
kepadamu (wahai Muhammad) di bawah naungan pohon (Ar Ridhwan); maka (dengan itu) ternyata apa yang sedia
diketahuiNya tentang (kebenaran iman dan taat setia) yang ada dalam hati mereka, lalu Dia menurunkan semangat
tenang tenteram kepada mereka dan membalas mereka dengan kemenangan yang dekat masa datangnya”.

(Al Fath : 18)

126

Selain itu, beliau merupakan satu-satunya sahabat Rahman bin Auf termasuk di dalam salah seorang yang ABDUR RAHMAN BIN AUF

yang pernah mengimami Rasulullah ‫ ﷺ‬dalam solat dimaksudkan oleh Rasulullah ‫ ﷺ‬sebagai sebaik-
jemaah ketika Rasulullah ‫ ﷺ‬masih sihat. Imam baik umat. Dari Abu Hurairah bahawa Rasulullah ‫ﷺ‬

An Nawawi berkata, “Di antara keistimewaan Abdur bersabda, “Sebaik-baik kalian adalah yang paling
Rahman bin Auf yang tidak dimiliki oleh sesiapa pun baik terhadap keluargaku setelah kewafatanku”
(Riwayat Abu Ya’la, Al Bazzar dan Al Hakim). Ternyata
ialah Rasulullah ‫ ﷺ‬pernah solat di belakangnya Abdur Rahman bin Auf merupakan orang yang
ketika perang Tabuk. Ketika Rasulullah ‫ ﷺ‬datang
menanggung sara hidup isteri-isteri Rasulullah ‫ﷺ‬
(kepada jemaah solat), Abdur Rahman bin Auf telah selepas kewafatan Rasulullah ‫ﷺ‬.
pun mengimami jemaah solat pada rakaat pertama”.
Keistimewaan yang paling utama pada diri Abdur
Ibnu Katsir pula berkata, “Rasulullah ‫ ﷺ‬telah solat Rahman bin Auf ialah beliau telah diberitahu dengan
satu berita yang amat menggembirakan iaitu berita
di belakang Abdur Rahman bin Auf pada rakaat kedua tentang jaminan masuk syurga. Perkara ini disampaikan
dalam solat subuh ketika dalam sebuah perjalanan. Ini
adalah sebuah keistimewaan agung yang tidak dapat kepada beliau oleh Rasulullah ‫ ﷺ‬ketika beliau
ditandingi”.
masih lagi hidup. Inilah kegembiraan yang tiada tolok
Ketika di zaman Khulafa Ar Rasyidin, beliau termasuk bandingannya. Selain itu, sebagaimana para sahabat
salah seorang ahli majlis syura. Di samping itu, beliau yang lain, beliau juga termasuk di dalam golongan
juga merupakan salah seorang calon khalifah Islam
selepas kewafatan Saidina Umar Al Khattab. Abdur orang yang telah diredhai oleh Allah  ketika mereka

masih hidup lagi.

127

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGAIni sebagaimana firman Allah  :

Dan orang-orang yang terdahulu yang mula-mula (berhijrah dan memberi bantuan) dari orang-orang “Muhajirin”
dan “Ansar” dan orang-orang yang menurut (jejak langkah) mereka dengan kebaikan (iman dan taat), Allah redha
akan mereka dan mereka pula redha akan Dia, serta Dia menyediakan untuk mereka Syurga-syurga yang mengalir
di bawahnya beberapa sungai, mereka kekal di dalamnya selama-lamanya; itulah kemenangan yang besar.

(At Taubah : 100)

128

Para ulama berpendapat bahawa sahabat yang paling Maka Rasulullah ‫ ﷺ‬telah menyuruh Abdur Rahman ABDUR RAHMAN BIN AUF
utama adalah Khulafa’ Ar Rasyidin, kemudian sepuluh
sahabat yang dijamin syurga, kemudian para sahabat bin Auf untuk mengumumkan kepada orang ramai 129
yang menyertai perang Badar, kemudian para sahabat dengan pengumuman berikut:-
yang menyertai perang Uhud dan setelah itu ialah para
sahabat yang turut serta dalam Baiatur Ridhwan di “Dengarlah, sesungguhnya daging keldai tidak halal
Hudaibiyah. Abdur Rahman bin Auf merupakan seorang bagi mereka yang bersaksi bahawa aku adalah
sahabat yang dijamin dengan syurga, menyertai perang
Badar, menyertai perang Uhud dan terlibat dalam Baitur Rasulullah ‫”ﷺ‬.
Ridhwan. Oleh itu, kedudukannya begitu mulia dalam
kalangan para sahabat. (Riwayat An Nasa’i di dalam Sunannya.
Hadith No. 4266)
KEDUDUKANNYA DI SISI
RASULULLAH ‫ﷺ‬ Dalam beberapa peristiwa, Rasulullah ‫ ﷺ‬juga telah

Abdur Rahman bin Auf adalah seorang sahabat memberikan penghormatan kepada Abdur Rahman

yang begitu dicintai oleh Rasulullah ‫ﷺ‬. Kecintaan bin Auf. Malah Rasulullah ‫ ﷺ‬juga telah memberikan
Rasulullah ‫ ﷺ‬pada dirinya terserlah. Sesungguhnya
beberapa bahagian tanah kepada Abdur Rahman
beliau memang layak mendapat keistimewaan bin Auf. Pemberian ini sudah tentu bukan bertujuan
tersebut. Beliau merupakan orang yang awal memeluk untuk mencukupkan keperluan Abdur Rahman bin
Islam. Beliau juga telah membelanjakan harta dan
mempertaruhkan jiwanya semata-mata kerana Auf sebagaimana yang dilakukan oleh Rasulullah ‫ﷺ‬

kecintaannya pada Allah  dan Rasulullah ‫ﷺ‬. kepada sahabat-sahabat yang lain. Bahkan Rasulullah

Abdur Rahman bin Auf sememangnya memiliki ‫ ﷺ‬sememangnya sedar bahawa Abdur Rahman bin

kedudukan yang istimewa di sisi Rasulullah ‫ﷺ‬. Beliau Auf adalah sahabat yang kaya raya. Tetapi pemberian
ini adalah untuk menunjukkan penghargaan Rasulullah
bukan sekadar sahabat yang rapat dengan Rasulullah
‫ ﷺ‬ke atas dirinya.
‫ﷺ‬, malah baginda ‫ ﷺ‬menganggap beliau seorang
Ibnu Saad meriwayatkan dari Ubaidillah bin Abdullah
yang penting dalam menjalankan misi dakwah dan
bin Utbah, beliau berkata bahawa, “Rasulullah ‫ﷺ‬
pemerintahan baginda ‫ﷺ‬. Oleh kerana itu, Abdur
pernah membahagikan tanah di Madinah. Baginda
Rahman bin Auf sering ditugaskan oleh baginda untuk
menjalankan tugas-tugas yang penting. ‫ ﷺ‬memberikan sebahagian tanah di belakang

Dari Jubair bin Nufair, dari Abu Tha’labah Al Khusyani masjid kepada Bani Zuhrah dan Abdur Rahman bin
bahawasanya beliau menceritakan kepada mereka, Auf mendapat bahagian berupa Al Hasysy iaitu pohon
kurma kecil yang tidak perlu disiram”.
“Para sahabat berperang bersama Rasulullah ‫ﷺ‬
Dari Urwah bin Zubair, beliau meriwayatkan bahawa
menuju ke Khaibar dan pada ketika itu mereka berada
dalam keadaan kelaparan. Lalu mereka mengambil Abdur Rahman bin Auf berkata, “Rasulullah ‫ﷺ‬
seekor keldai dan menyembelihnya. Kemudian
menetapkan bahagian untukku dan untuk Umar bin
Rasulullah ‫ ﷺ‬telah diberitahu tentang perkara itu. Khattab tanah ini dan ini. Maka Zubair pergi berjumpa
keluarga Umar dan membeli tanah bahagian Umar dari
mereka. Setelah itu dia pergi berjumpa Uthman bin
Affan dan berkata, “Abdur Rahman bin Auf mengaku

bahawa Rasulullah ‫ ﷺ‬telah memutuskan untuknya

dan untuk Umar bin Khattab bahagian tanah ini dan

ini, sedangkan aku harus membeli dari keluarga Peristiwa yang sangat sedih ini telah memberi kesan

Umar”. Maka Uthman pun berkata, “Abdur Rahman yang amat dalam terhadap dirinya. Manusia yang

layak untuk memberikan kesaksian sama ada yang paling beliau sayang telah pergi mengadap Ilahi buat

menguntungkan dirinya ataupun merugikannya”. selama-lamanya. Apatah lagi Rasulullah ‫ ﷺ‬telah

(Riwayat Ahmad di dalam Musnadnya. meletakkan Abdur Rahman bin Auf dalam kedudukan

Hadith No. 1580) yang begitu tinggi. Baginda ‫ ﷺ‬pernah mengutuskan

Abdur Rahman untuk mengumpulkan sedekah di

Hubungan antara Abdur Rahman bin Auf dan beberapa buah wilayah. Beliau juga telah menjadi saksi

Rasulullah ‫ ﷺ‬sememangnya begitu akrab sekali. Rasulullah ‫ ﷺ‬dalam perjanjian Hudaibiyah. Selain itu,

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA Beliau merupakan seorang sahabat yang begitu taat Rasulullah ‫ ﷺ‬pernah mengamanahkan Abdur Rahman

pada Rasulullah ‫ﷺ‬. Ketika Rasulullah ‫ ﷺ‬wafat, bin Auf untuk menjaga isteri-isteri baginda ‫ﷺ‬.

Abdur Rahman bin Auf berasa amat sedih sekali.

Kenangan bersama Rasulullah ‫ ﷺ‬sentiasa bermain Ini membuktikan bahawa Rasulullah ‫ ﷺ‬sangat

di fikirannya. Beliau juga terlibat dengan majlis mempercayai dirinya. Rasulullah ‫ ﷺ‬juga pernah

pengebumian Rasulullah ‫ﷺ‬. Beliau telah mengangkat menjadi makmum kepada Abdur Rahman bin Auf

jenazah Rasulullah ‫ ﷺ‬dengan kedua-dua tangannya. dalam satu solat ketika perang Tabuk. Perkara-perkara

Kemudian beliau turun ke dalam kubur Rasulullah ‫ ﷺ‬ini menunjukkan kedudukan Abdur Rahman bin Auf

untuk mengebumikan jasad Rasulullah ‫ﷺ‬. Ibnu Saad yang begitu istimewa di sisi Rasulullah ‫ﷺ‬.

meriwayatkan dari Ismail bin Abu Khalid, dari Amir Asy

Sya’bi berkata, “Orang yang turun ke kubur Nabi ‫ ﷺ‬Al Bazzar telah meriwayatkan dari Abu Aufa bahawa

adalah Ali bin Abi Thalib, Fadhl bin Abbas dan Usamah suatu ketika telah terjadi pertengkaran di antara

1 3 0 bin Zaid. Kemudian Amir berkata, “Marhab atau Ibnu Khalid bin Al Walid dengan Abdur Rahman bin Auf.
Abu Marhab memberitahuku bahawa mereka juga Khalid bin Al Walid pada ketika itu baru memeluk

menjemput Abdur Rahman bin Auf untuk turut bersama Islam. Melihatkan pertengkaran yang terjadi antara

mereka”.

mereka, sebahagian sahabat-sahabat telah berpihak Rasulullah ‫ ﷺ‬bersabda, “Janganlah kalian mencela ABDUR RAHMAN BIN AUF
kepada Abdur Rahman bin Auf. Ini menyebabkan Khalid
bin Al Walid mencela Abdur Rahman dan sahabat- seseorang dari sahabatku, kerana sesungguhnya jika
sahabat yang berpihak kepada Abdur Rahman bin seseorang dari kalian menginfakkan emas sebesar
Auf. Pertengkaran itu menjadi semakin tegang hingga gunung Uhud, maka dia tidak akan dapat menandingi
satu mud atau setengah daripadanya dari apa yang
sampai ke pengetahuan Rasulullah ‫ﷺ‬, lalu baginda telah diinfakkan para sahabatku”.
‫ ﷺ‬pun bersabda:
(Riwayat Muslim di dalam Sahihnya.
“Wahai Khalid, janganlah engkau mencela ahli Badar, Hadith No. 4611)
jika pun engkau menginfakkan emas seberat gunung
Uhud, nescaya engkau tidak akan dapat menyamai Busrah binti Safwan telah berkata,“Rasulullah ‫ ﷺ‬telah
amalan mereka”. Khalid bin Al Walid pun berkata,
“Wahai Rasulullah, mereka menghinaku, maka aku masuk ke rumahnya dan pada ketika itu aku sedang

membalas perbuatan mereka”. Maka Rasulullah ‫ﷺ‬ menyikat Aisyah. Lalu baginda ‫ ﷺ‬bertanya padaku,

pun bersabda lagi, “Janganlah kalian mencela Khalid, “Siapa yang meminang Ummu Kalthum?”. Maka aku
sesungguhnya dia adalah salah satu pedang dari menjawab, “Fulan dan fulan dan juga Abdur Rahman

pedang-pedang Allah  yang ditimpakanNya ke atas bin Auf”. Rasulullah ‫ ﷺ‬pun bersabda, “Nikahkanlah

orang-orang kafir”. dengan Abdur Rahman bin Auf, sesungguhnya dia
(Riwayat Al Bazzar di dalam Bahrul Zakhar. adalah salah seorang yang terbaik dari kalangan
Hadith No. 2881) orang-orang Islam”.

(Riwayat Tabrani di dalam Mu’jam Al Ausat.
Hadith No. 493).

Imam Muslim pula meriwayatkan seperti berikut :- Imam Bukhari juga meriwayatkan hadith yang sama 131
dalam Tarikh As Saghir dengan lafaz yang sedikit
Dari Abu Said, beliau berkata, “Suatu ketika terdapat berbeza.
perselisihan di antara Khalid bin Walid dan Abdur
Rahman bin Auf. Lantas Khalid mencelanya. Maka

Masjid Abdur Rahman bin Auf di Lubnan.

Ibnu Asakir pula meriwayatkan bahawa ketika beliau telah dimakamkan di Wilayah Syam iaitu di

Rasulullah ‫ ﷺ‬tiba di Madinah selepas Haji Wada’, sebuah tempat berhampiran dengan Amman, Jordan.

baginda ‫ ﷺ‬pun naik ke atas mimbar lalu memuji Beliau telah meninggalkan harta yang sangat banyak.

Allah . Kemudian baginda ‫ ﷺ‬pun bersabda “Wahai

manusia, sesungguhnya Abu Bakar tidak pernah sekali Ini diakui oleh ahli-ahli sejarah Islam. Ibnu Saad dan

pun melakukan sesuatu yang buruk terhadapku. Oleh Ibnu Asakir telah meriwayatkan dari Muhammad bin

itu, sedarlah wahai kalian tentang perkara itu. Wahai Sirin bahawa ketika Abdur Rahman bin Auf meninggal

manusia, sesungguhnya aku redha kepada Abu Bakar, dunia, beliau telah meninggalkan harta yang banyak.

Umar, Uthman, Ali, Zubair, Saad, Abdur Rahman bin Auf Di antaranya ialah sebongkah emas yang besar. Di

10 SAHABAT DIJAMIN SYURGA dan para Muhajirin yang pertama. Oleh itu, sedarlah samping itu, keempat-empat isteri beliau mendapat

wahai kalian tentang perkara itu”. bahagian sebanyak lapan puluh ribu dinar seorang. Jika

satu dinar dikira bersamaan sekitar tujuh ratus ringgit

Keistimewaan Abdur Rahman bin Auf di sisi Rasulullah pada hari ini, bermakna setiap isteri Abdur rahman bin

‫ ﷺ‬ini dapat dikuatkan lagi dengan kata-kata Saidina Auf mendapat sebanyak 56 juta ringgit seorang.

Umar ketika beliau memilih calon-calon khalifah umat

Islam bagi menggantikan dirinya. Beliau berkata: Manakala, Imam Ahmad pula telah meriwayatkan

dari Anas bin Malik bahawa keempat-empat orang

“Aku tidak menemui orang yang paling berhak balu Abdur Rahman bin Auf masing-masing telah

atas urusan ini daripada mereka yang ketika mendapat sebanyak seratus ribu dinar setiap seorang

Rasulullah ‫ ﷺ‬wafat, baginda ‫ ﷺ‬redha ke atas (sekitar 70 juta ringgit). Selain itu, Ibnu Saad dan Ibnu

mereka. Maka mereka adalah Ali, Uthman, Zubair, Asakir telah meriwayatkan dari Uthman bin Asy Syarid

1 3 2 Thalhah, Saad (bin Abi Waqqas) dan Abdur Rahman bahawa Abdur Rahman bin Auf telah meninggalkan
(bin Auf)”. sebanyak seribu ekor unta, tiga ribu ekor kambing di

(Riwayat Bukhari di dalam Sahihnya, Baqi’ dan seratus kuda yang digembalakan di Baqi’.
Hadith No. 3424)
Inilah satu kelebihan Abdur Rahman bin Auf. Allah 

KEWAFATAN ABDUR RAHMAN BIN telah memberikan kekayaan kepadanya di dunia dan
AUF di akhirat.

Dari Abu Salamah, beliau meriwayatkan bahawa Abdur

Abdur Rahman bin Auf telah wafat ketika beliau Rahman bin Auf telah mewasiatkan kebunnya kepada

berusia tujuh puluh lima tahun. Beliau wafat pada para Ummul Mukminin (para isteri Rasulullah ‫ )ﷺ‬yang

tahun 32 Hijrah iaitu ketika zaman pemerintahan bernilai empat ratus ribu (dirham)”.

Saidina Uthman bin Affan. Ahli sejarah menyatakan (Riwayat Tirmidzi dalam Sunannya.

bahawa punca kewafatan beliau adalah kerana sakit Hadith No. 3683)

tua. Jenazah beliau telah disolatkan oleh para sahabat KELUARGA ABDUR RAHMAN BIN AUF
dan diimamkan oleh Saidina Uthman bin Affan. Antara

sahabat yang mengusung jenazahnya adalah Saad bin

Abi Waqqas. Ahli sejarah menyatakan bahawa beliau Ayah Abdur Rahman bernama Auf bin Abdur Auf.

telah dimakamkan di perkuburan Baqi’ di Madinah. Sebahagian ahli sejarah menyatakan bahawa beliau

Namun, segelintir dari mereka menyatakan bahawa telah meninggal dunia sebelum kedatangan Islam.

Manakala ibu Abdur Rahman bin Auf bernama Asy Rahman bin Auf mempunyai anak seramai tiga puluh ABDUR RAHMAN BIN AUF
Syifa. Diriwayatkan bahawa ibu Abdur Rahman bin Auf orang di mana dua puluh dua orang daripada mereka
inilah yang menjadi bidan yang menyambut kelahiran merupakan anak lelaki, manakala lapan yang lain
merupakan anak perempuan. Anak-anak lelaki beliau
Rasulullah ‫ﷺ‬. Beliau telah memeluk Islam dan turut adalah Ibrahim, Humaid, Abu Salamah, Umar, Mush’ab,
Muhammad, Salim Al Akbar, Ismail, Urwah, Salim Al
serta dalam hijrah ke Madinah. Ashghar, Abdullah Al Akbar, Suhail Abu Al Abyadh, Zaid,
Abdur Rahman, Uthman, Yahya, Al Qasim, Ma’n, Abu
Adik beradiknya yang masyhur ialah Aswad bin Auf, Bakar, Urwah, Bilal dan Abu Uthman Abdullah. Manakala
Hamnan bin Auf, Atikah binti Auf dan Asy Syifa binti anak perempuan beliau adalah Ummu Al Qasim, Ummu
Auf. Kesemua mereka memeluk Islam dan merupakan Yahya, Juwairiyah, Aminah, Maryam, Hamidah, Amatur
Rahman Al Kubra dan Amatur Rahman As Sughra.
sahabat Rasulullah ‫ﷺ‬. Selain itu, Abdur Rahman bin
Abdur Rahman bin Auf juga telah meninggalkan waris-
Auf juga pernah bernikah dengan lima belas orang waris yang terdiri dari kalangan ulama’. Di antara
perempuan. Ketika beliau wafat, beliau meninggalkan anak-anaknya yang menjadi ulama besar ialah Ibrahim,
empat orang isteri. Mereka ialah Ummu Kalthum binti Humaid, Abu Salamah dan Umar. Manakala di kalangan
Uqbah, Sahlah binti Suhail bin Amru, Ummu Kalthum cucunya pula ialah Saad bin Ibrahim, Umar bin Abu
binti Utbah bin Rabi’ah dan Habibah binti Jahsy (adik Salamah dan Abdur Rahman bin Humaid.
atau kakak kepada Ummul Mukminin Zainab binti
Jahsy).

Abdur Rahman bin Auf juga memiliki anak yang ramai.
Sebahagian ahli sejarah berpendapat bahawa Abdur

133

Makam Abdur Rahman bin Auf yang terletak di Amman, Jordan.