doktor Tim, Timoti Liri (Timothy Leary) – psiholog, poznat po zalaganju za korišće‐ nje psihodeličnih supstanci u terapeutske svrhe. dr Rut Vesthajmer (Dr. Ruth Weshteimer) – poznata medijska seks terapeutkinja. Dvejn Rid (Duane Reade) – lanac parfimerija. Džodi Dela Femina (Jodi Della Femina) – autorka knjiga o životu u Hemptonsu (v. to). Džoni Pačeko (Johnny Pacheco) – dominikanski muzičar, jedna od najuticajnijih lič‐ nosti u svetu latino muzike. Džordž Nelson (George Nelson, 1908–1986) – industrijski dizajner, jedan od osniva‐ ča američkog modernizma. Džoš Haris – tehno-preduzetnik iz doba dotkom buma. Firma Pseudo.com bankroti‐ rala 2000. echt – nemački: pravi, autentični. Efrem Cimbalist Mlađi (Efrem Zimbalist Jr.) – televizijski glumac, poznat po uloga‐ ma agenata FBI. Ejmi Fišer (Amy Fisher) – tinejdžerka iz okoline Njujorka koja se proslavila tako što je pucala u suprugu svog (mnogo starijeg) ljubavnika. Posle zatvora je usledila ka‐ rijera u porno-industriji, rijaliti programima i sl. eppes-essen – jidiš: daću ti nešto da pojedeš. Erin Brokovič (Erin Brockovich) – žena koja je uprkos nedostatku pravničkog obra‐ zovanja dobila parnicu protiv velike kompanije Pacific Gas & Electric. O njoj je 2000. snimljen i film sa Džulijom Roberts u glavnoj ulozi. flejmovanje – na forumima: pisanje oštrih postova u kojima se vređaju drugi članovi. frosk – jidiš: šamar, šljaga. gik – zaluđenik za neku oblast, pogotovo za kompjutere i tehnologiju. Društveno pri‐ lagođeniji od nerda (vidi to). gojiše – nejevrejin, izvedeno od reči goj (goy). HALO – padobranski skokovi sa velikih visina. harah – hebrejski: sranje. Hauard Kosel (Howard Cossell) – sportski novinar, poznat po grubom i razmetlji‐ vom nastupu. Hemptons (The Hamptons) – deo Long Ajlenda sa najluksuznijim i najskupljim let‐ njikovcima i vilama. Heni Jangmen (Henny Youngman) – komičar i violinista, majstor bon mota.
Hideo Kodžima (Hideo Kojima) – japanski autor video-igara. IRS (International Revenue Service) – Služba unutrašnjih prihoda, Poreska uprava SAD. Jemima, Kesija, Keren-apuha – kćeri starozavetnog pravednika Jova. jenta – jidiš: alapača, torokuša, žena koja se bavi tuđim poslovima. kanhobal – majanski jezik u Gvatemali. Kapetan Stabing (Captain Stubing) – lik iz televizijske serije The Love Boat. kat (khat) – vrsta narkotika, poreklom iz istočne Afrike. katibija – specijalitet iz Dominikanske Republike, prženo testo sa maniokom. Kidon – navodno odeljenje izraelske obaveštajne službe Mosad zaduženo za likvida‐ cije. klecmer (klezmer) – tradicionalna muzika istočnoevropskih Jevreja Aškenaza. Kolidžit (Collegiate) – privatna škola u Njujorku. Kostko (Costco) – lanac prodavnica na veliko. Lari Samers (Lawrence Larry Summers) – ekonomista i političar. Likud – desničarska politička partija u Izraelu. Linija Mejson-Dikson (Mason-Dixon line) – granica između nekoliko američkih sa‐ veznih država, simbolički, granica između američkog Severa i Juga. lit (leet) – alternativni, šifrovani način pisanja, u kojem se slova zamenjuju ciframa ili drugim znakovima koji liče na njih (naziv je izveden iz engleske reči elite – elita). Ludi Edi (Crazy Eddie) – nekadašnja američka kompanija za prodaju elektornske robe, sa sedištem u Bruklinu. Manliher-karkano ili samo karkano mod.91 (carcano mod.91) – vrsta puške italijan‐ ske proizvodnje. Njom je 1963. ubijen američki predsednik Kenedi. maquiladora – fabrika u Meksiku u vlasništvu inostrane firme, čiji se proizvodi izvo‐ ze u zemlju vlasnika. Medof (Bernard Madoff) – osnivač razgranate piramidalne šeme, verovatno najveće prevare u američkoj istoriji. Mejd rajt (Maid-Rite) – lanac restorana na američkom Srednjem zapadu. Mejer Lanski (Meyer Lansky) – jevrejski mafijaš, saradnik Lakija Lučana, poznat kao „računovođa mafije“. meksički razvod – brz i lak razvod kakav se može dobiti u Meksiku. Met – Metropolitan opera, operska kuća u Njujorku, sedište joj je u Linkolnovom
centru. micva – hebrejski: zapovest, zakon; upotrebljava se i u značenju: dobro delo. mohel – kod Jevreja, osoba koja vrši obrezivanje dece. morir sonjando (morir soñando) – napitak od soka od pomorandže, mleka, šećerne trske i mrvljenog leda, poreklom iz Dominikanske Republike. Motra (Mothra) – džinovski leptir iz japanskih naučnofantastičnih filmova. najt trejn ekspres (Night Train Express) – jeftino, jako alkoholno piće na bazi vina. NCIC (Nacional Crime Information Center) – centralna američka baza podataka u vezi sa kriminalom. Ne zaboravimo nijedno otkucano slovo (No keystroke left behind) – aluzija na obra‐ zovni program američkih vlasti u doba Buša – Ne zaboravimo nijedno dete (No kid left behind). nerd – zaluđenik za neku oblast, pogotovo za kompjutere i tehnologiju. Društveno manje prilagođen od gika (vidi to). noraebang – korejska verzija karaoka. NSA (National Security Agency), Državna bezbednosna agencija Oksid Pang – hongkonški režiser horor filmova. oy vey – jidiš: fraza kojom se izražava ogorčenost ili tuga. padonki (падонки) – pripadnici ruske internet supkulture koji se služe specifičnom, modifikovanom varijantom ruskog jezika (язык падонкафф). Papi Mejson (Pappy Mason) – njujorški narko-bos, trenutno na doživotnoj robiji. Pardaugava – deo Rige, glavnog grada Letonije, smešten na zapadnoj obali reke Da‐ ugave (tj. Zapadne Dvine). Projekat MKUltra – ilegalni projekat agencije CIA, sprovođen na živim subjektima, sa ciljem kontrole uma. putin (poutine) – popularno jelo u Kvebeku, prženi krompir sa mladim sirom i so‐ som od pečenja. Riki Rikardo (Ricky Ricardo) – lik iz TV serije I Love Lucy. Rios Mont (Efrain Rios Montt) – bivši predsednik Gvatemale, optužen za brojne zlo‐ čine. Robert Mozes (Rober Moses) – veoma uticajni njujorški urbanista. Rudi Đulijani (Rudy Guiuliani) – bivši gradonačelnik Njujorka. rugelah – tradicionalno jevrejsko pecivo.
Sadržina je zakon (Content is king) – naslov poznatog članka Bila Gejtsa iz 1996. Saks sa Pete avenije – otmena robna kuća u Njujorku. seder – porodična večera uoči Pashe kod Jevreja. shviger – jidiš: tašta. Sigfrid i Roj – zabavljači u Las Vegasu. Silicijumska aleja – naziv za visokotehnološka preduzeća u Njujorku i okolini, sa cen‐ trom na Menhetnu. Skaden i Arps (Scadden, Arps) – jedna od najvećih i najuticajnijih advokatskih firmi na Volstritu. ski-bol (skee-ball) – igra slična kuglanju. sodžu (soju) – korejsko alkoholno piće. Space Ghost Coast to Coast – crtani film. Sterling Hajden – američki glumac, uglavnom igrao u vesternima i noar filmovima. S. Z. Sakal (S. Z. Sakall) – američki glumac mađarskog porekla, igrao u brojnim ko‐ medijama i mjuziklima sredinom prošlog veka. Šahtman, Maks (Max Schachtman) – američki teoretičar marksizma. šegec – jidiš: pogrdno za dečaka ili mladića koji nije Jevrejin. šiksa – nejevrejka. šipr (Chypre) – mirisna kompozicija sastavljena od bergamota, hrasta i pačulija, na‐ zvana po državi Kipar (franc: Chypre). štetl – gradić naseljen Jevrejima, u kojem se govori jidiš. Postojali su u istočnoj Evro‐ pi (Ukrajina, Belorusija, Poljska) do Holokausta. Ted Bandi (Ted Bundy) – masovni ubica. Tin pen eli (Tin Pan Alley) – zajedničko ime za nekoliko izdavača i autora koji su vla‐ dali američkom popularnom muzikom krajem XIX i početkom XX veka. Tonto – izmišljeni lik Indijanca, pratioca Usamljenog rendžera (ili Usamljenog osvetnika), junaka popularne TV serije, kao i brojnih filmova, knjiga i stripova. vasp (WASP) – Skraćenica od White Anglosaxon Protestant (beli protestant anglo‐ saksonskog porekla). Vel (The Well) – jedna od najstarijih internet zajednica, sa forumima, sajtovima, mejlom itd. Zabar – poznata njujorška delikatesna prodavnica. zima – bezalkoholno piće, popularno krajem devedesetih.
zhlub – jidiš: nespretna, netaktična osoba, bez manira u ponašanju.
Napomene 1 Rečnik manje poznatih pojmova, ličnosti i izraza nalazi se na kraju knjige. (Prim. prev.) 2 Stateline – državna granica. (Prim. prev.) 3 Engl.: Departure – odlazak, polazak na put. (Prim. prev.) 4 Engl.: lust – požuda, slut – drolja. (Prim. prev.) 5 Engl.: Tabloid prokletih. (Prim. prev.) 6 Rus.: kako si (izvedeno od как дела). (Prim. prev.) 7 Šp.: gnezdašce. (Prim. prev.) 8 Šp.: svejedno. (Prim. prev.) 9 Rus.: novajlija, početnik, onaj koji tek uči. (Prim. prev.) 10 Franc.: kako si? (Prim. prev.) 11 Vomit engl. bljuvotina, curse – kletva. (Prim. prev.) 12 Šp.: veštica. (Prim. prev.) 13 Pesmu „Moving on up“ iz dotične serije Driskol i Erik su prigodno promenili u „Moving on out“ – iseljavanje. (Prim. prev.) 14 Španski mala – loše, peor, gore. U prenosnom značenju, iz tiganja u vatru. (Prim. prev.) 15 Rus.: няшечкa – u žargonu koji koriste падонки: slatkica. (Prim. prev.) 16 Čin u ruskoj vojsci. (Prim. prev.) 17 Rus.: Doviđenja, Maksi! Vidimo se, fufo glupa! (Prim. prev.)
Tomas Pinčon PROBNA FAZA Za izdavača Dejan Papić Urednici Aleksandar Ilić, Janja Stjepanović Lektura i korektura Rastko Simić, Dijana Radinović Slog i prelom Igor Škrbić Dizajn korica Lidija Šijačić Tiraž 2000 Beograd, 2017. Izdavač Laguna, Beograd Resavska 33 Telefon: 011/3341-711 www.laguna.rs e-mail: [email protected]
S a d r ž aj P r o b n a fa z a 2 1 6 2 1 1 3 2 0 4 2 7 5 3 5 6 4 3 7 5 4 8 6 3 9 6 8 1 0 7 4 1 1 8 6 1 2 9 2 1 3 1 0 1 1 4 1 0 9 1 5 1 1 9 1 6 1 2 7 1 7 1 3 6 1 8 1 4 6 1 9 1 5 5 2 0 1 6 1 2 1 1 6 9 2 2 1 7 6 2 3 1 8 2 2 4 1 8 9 2 5 1 9 6 2 6 2 0 3 2 7 2 1 3 2 8 2 2 2 2 9 2 3 1
30 240 31 248 32 255 33 260 34 268 35 281 36 290 37 300 38 311 39 322 40 329 41 340 Rečnik manje poznatih pojmova, ličnosti i izraza 350 Napomene 356