หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 4 การเคลอ่ื นทข่ี องสิ่งมชี วี ิต
แผนการจดั การเรียนรู้ ที่ 2 การเคล่อื นทขี่ องสตั ว์
รายการวัด วิธีวดั เครือ่ งมือ เกณฑ์การประเมนิ
3) การนาเสนอ - ประเมินการนาเสนอ
- ผลงานท่ีนาเสนอ - ระดับคุณภาพดี
ผลงาน ผลงาน
4) พฤติกรรม - สังเกตพฤติกรรม ผา่ นเกณฑ์
การทางาน การทางานรายบุคคล - แบบสังเกตพฤติกรรม - ระดับคุณภาพดี
รายบคุ คล
5) พฤติกรรม - สงั เกตพฤตกิ รรม การทางานรายบคุ คล ผา่ นเกณฑ์
การทางานกลมุ่ การทางานกลุม่
6) คุณลกั ษณะ - แบบสังเกตพฤติกรรม - ระดบั คุณภาพดี
อนั พงึ ประสงค์ - สังเกตความมวี นิ ยั
ใฝเ่ รยี นรู้ และมงุ่ มนั่ การทางานกลุ่ม ผา่ นเกณฑ์
ในการทางาน
- แบบประเมิน - ระดบั คุณภาพดี
คณุ ลักษณะ ผา่ นเกณฑ์
อนั พงึ ประสงค์
8. ส่อื /แหลง่ การเรยี นรู้
8.1 ส่อื การเรียนรู้
1) หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชีววิทยา ม.6 เล่ม 1 หน่วยการเรียนรู้
ท่ี 4 การเคล่ือนที่ของสงิ่ มชี ีวติ
2) แบบฝึกหัดรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชีววิทยา ม.6 เล่ม 1 หน่วยการเรียนรู้
ที่ 4 การเคลอื่ นทขี่ องส่ิงมีชวี ติ
3) ใบงานที่ 4.2 เรื่อง การเคลอื่ นทข่ี องสัตว์ (ตอนที่ 1)
4) ใบงานท่ี 4.3 เรอื่ ง การเคลื่อนทข่ี องสัตว์ (ตอนที่ 2)
5) PowerPoint เรอ่ื ง การเคลื่อนทีข่ องสิง่ มีชวี ติ
6) QR Code เร่ือง การเคลอ่ื นทขี่ องแมลง
7) วดี ิทศั น์ เร่ือง การเคลื่อนทขี่ องสัตว์
8.2 แหล่งการเรียนรู้
1) ห้องเรียน
2) หอ้ งสมดุ
3) หอ้ งปฏบิ ตั กิ าร
4) สือ่ อิเลก็ ทรอนกิ ส์
252
หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 4 การเคลอ่ื นท่ีของส่ิงมชี ีวติ
แผนการจดั การเรยี นรู้ ท่ี 2 การเคล่อื นทข่ี องสัตว์
ใบงานที่ 4.2
เรือ่ ง การเคลือ่ นท่ขี องสัตว์ (ตอนที่ 1)
คาชีแ้ จง : ระบุโครงสร้างท่ีใชใ้ นการเคล่ือนทแี่ ละอธบิ ายการทางานของโครงสร้างท่ีใชใ้ นการเคลือ่ นที่
โครงสร้างที่ใช้ ...................................................................................................
การทางานของโครงสร้าง .................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
โครงสร้างที่ใช้ ...................................................................................................
การทางานของโครงสร้าง .................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
โครงสรา้ งที่ใช้ ...................................................................................................
การทางานของโครงสร้าง .................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
โครงสรา้ งที่ใช้ ...................................................................................................
การทางานของโครงสรา้ ง .................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
โครงสร้างที่ใช้ ..................................................................................................
การทางานของโครงสร้าง .................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
253
หนว่ ยการเรียนร้ทู ี่ 4 การเคลอื่ นท่ขี องสิ่งมชี ีวิต เฉลย
แผนการจดั การเรียนรู้ ท่ี 2 การเคลือ่ นทขี่ องสัตว์
ใบงานท่ี 4.2
เรื่อง การเคลือ่ นท่ขี องสตั ว์ (ตอนที่ 1)
คาชี้แจง : ระบโุ ครงสร้างทีใ่ ช้ในการเคล่ือนทแ่ี ละอธบิ ายการทางานของโครงสรา้ งท่ีใช้ในการเคลอ่ื นที่
โครงสรา้ งที่ใช้ ..ร..ะ..บ...บ...ท..่อ...น..้า................................................................................
การทางานของโครงสรา้ ง .น...า้..เ.ข...า้ ..ท..า..ง..ม..า..ด...ร..ีโ.พ...ไ..ร..ต..์ไ..ห..ล...ไ.ป...ต..า..ม...ท..่อ...เ.ข..า้..แ...อ..ม..พ...ล...ูล..า.
..ก..ล...้า..ม..เ..น..้ือ...แ..อ...ม..พ...ูล...ล..า..ห...ด..ต...ัว..ด..ัน...น...้า..ไ.ป...ต...า..ม..ท...ิว..บ...์ฟ...ีท..ท...า..ใ..ห..้ท...ิว..บ...์ฟ...ีท...ย..ืด...ย..า..ว..ไ..ป..แ...ต..ะ..
..พ...้ืน...น..้.า...ก...ล..้.า..ม...เ.น...ื้อ...ท..ิ.ว..ป...์ฟ...ีท...ห...ด...ต..ัว...ท...า..ใ.ห...้ท...ิว...บ..์ฟ...ื.ท...ส..้ัน...ล...ง..แ..ล...ะ...ด..ัน...น...้า..ก...ล..ั.บ..ไ..ป...ท..ี่
..แ..อ...ม..พ...ลู ..ล...า...ก..า..ร..ย...ืด..ห...ด..ข..อ...ง..ท..ิว..บ...ฟ์...ีท..ห...ล..า..ย...ค..ร..้ัง..ต..อ่...เ.น...ื่อ..ง..ก..นั...ท..า..ใ..ห..้เ..ก..ดิ..ก...า..ร..เ.ค...ล..ื่อ..น...ท...ี่
โครงสรา้ งที่ใช้ ..ก..ล...า้ ..ม..เ.น...ือ้..ย...ก..ป...กี ..แ..ล...ะ..ก..ล...า้ ..ม..เ.น...้ือ..ก...ด..ป...กี ..........................................
การทางานของโครงสร้าง .ก...ล..้า..ม...เ.น...้ือ....2...ช...ุด..ท...า..ง..า..น...ใ.น...ส...ภ..า..ว...ะ..ต..ร...ง.ก...ัน...ข..้า..ม....เ.ม...่ือ..
..ก..ล...้า..ม...เ.น...ื้อ...ย..ก...ป...ีก...ห...ด..ต...ัว....ก...ล..้า..ม...เ..น..้ื.อ..ก...ด...ป..ี.ก..ค...ล...า..ย..ต...ัว....ป...ีก...จ..ะ...ย..ก...ข..ึ้น.....แ..ล...ะ...เ.ม..่ื.อ..
..ก..ล..า้..ม...เ.น...ือ้ ..ก..ด...ป...ีก..ห...ด..ต..วั....ก..ล...้า..ม..เ.น...อื้ ..ย...ก..ป...ีก..ค..ล...า..ย..ต..วั....ป...ีก..จ..ะ..ก...ด..ล...ง.............................
............................................................................................................................
โครงสรา้ งท่ีใช้ ..ก..ล...้า..ม..เ.น...อื้..ท...ี่ย..ดึ...ต..ดิ..ก...ร..ะ..ด..ูก....แ...ล..ะ..ค..ร...บี ..ต...า่ ..ง...ๆ...................................
การทางานของโครงสร้าง ก..ล...้า..ม..เ.น...้ือ..ท...ี่ย..ึด...ต..ิด...ก..ร..ะ...ด..ูก...แ..ต..่ล...ะ..ส..่ว...น..ข...อ..ง..ล..า..ต...ัว..ห..ด...ต..ั.ว.
..แ..ล..ะ..ค...ล..า..ย...ต..วั..ส..ล...บั ..ก...ัน....เ.ร..ม่ิ...จ..า..ก..ด...า้ ..น..ห...วั ..ไ.ป...ด..้า..น...ห...า..ง.ท...า..ใ..ห..ว้..่า..ย...น..้า..เ.ป...็น...ร..ุป..ต...วั ...S....แ..ล..ะ..
..ค..ร..บี...ห..า..ง..จ..ะ...พ..ดั...โ.บ...ก..ใ..น..ท...ศิ..ต...ร..ง..ข..า้..ม..ก...บั ..ส...ว่ ..น..ห...วั..ท...า..ใ.ห...้เ.ค...ล..อ่ื..น...ท...่ไี .ป...ข..า้..ง..ห...น..า้..ไ..ด..้..........
............................................................................................................................
โครงสรา้ งท่ีใช้ ..ก..ล...้า..ม..เ.น...้อื..ล...า..ต..ัว..แ..ล...ะ..ท...อ่ ..ไ.ซ...ฟ...อ..น....................................................
การทางานของโครงสร้าง ก..า...ร..ห...ด...ต..ั.ว..ข...อ..ง..ก...ล...้า..ม...เ..น..ื้.อ..บ...ร..ิ.เ.ว..ณ....ล...า..ต...ัว...ท...า..ใ.ห...้.น..้.า.
..ภ..า..ย..ใ..น...พ..่น...อ..อ...ก..ม...า..ท..า..ง..ท...อ่ ..ไ.ซ...ฟ...อ..น....ท...า..ใ.ห...้ต..วั..ห...ม..ึก...เ.ค..ล...อ่ื ..น...ท..ีไ่..ป...ย..งั..ท..ิศ...ต..ร..ง..ข..้า..ม...ก..ับ...น..้.า.
..ท..ีพ่...น่ ...อ..อ..ก..............................................................................................................
............................................................................................................................
โครงสรา้ งท่ีใช้ .ก...ล..า้..ม...เ.น..อื้...ว..ง...ก..ล...้า..ม..เ.น...อื้..ต...า..ม..ย...า..ว...แ..ล...ะ..เ.ด..ือ...ย..................................
การทางานของโครงสรา้ งใ.ช..้.เ.ด..ื.อ..ย...จ..ิ.ก..ด...ิน.....เ.ม...่ือ...ก..ล...้า..ม...เ..น..้ื.อ..ว...ง..ส..่ว...น...ห..ั.ว..ค...ล..า...ย..ต...ัว
.ก..ล...้า..ม...เ.น..ื้.อ..ต...า.ม...ย..า..ว..ห...ด...ต..ัว....ป..ล...้อ..ง..จ...ะ..ส..้ัน....แ...ล..ะ..เ..ม..่ือ...ก..ล...้า..ม..เ..น..้ือ...ว..ง..บ..ร..ิ.เ.ว..ณ...ก...ล..า..ง..ห...ด..ต...ัว
.ก...ล..้า..ม...เ.น...้ือ...ต..า..ม...ย..า..ว..ค...ล...า..ย..ต..ั.ว...ป...ล..้.อ..ง..จ...ะ..ย..า..ว...แ..ล...ะ..ย..ืด...อ...อ..ก....ส..่.ว..น..ห...ัว...จ..ึง..เ.ค...ล..ื่อ...น...ท..่ี.ไ.ป.
.ข..้า..ง..ห..น...า้...ซ...่ึง.ก...า.ร..ห...ด..แ..ล...ะ..ค..ล..า..ย...ต..วั..จ..ะ..ต...อ่ ..เ.น...่ือ..ง..ก..ัน..เ..ป..น็...ร..ะ..ร..อ..ก..ค...ล..ืน่....ท...า.ใ..ห..เ้..ค..ล..่ือ...น..ท...ี่ไ.ด...้ .
254
หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การเคลอ่ื นที่ของสิ่งมชี ีวิต
แผนการจดั การเรียนรู้ ที่ 2 การเคลื่อนทข่ี องสัตว์
ใบงานที่ 4.3
เร่อื ง การเคลื่อนทีข่ องสัตว์ (ตอนที่ 2)
คาชแี้ จง : ระบโุ ครงสรา้ งที่ใชใ้ นการเคล่ือนที่และอธิบายการทางานของโครงสรา้ งท่ีใช้ในการเคล่อื นท่ี
โครงสร้างที่ใช้ ...................................................................................................
การทางานของโครงสร้าง .................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
โครงสร้างที่ใช้ ...................................................................................................
การทางานของโครงสร้าง .................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
โครงสร้างที่ใช้ ...................................................................................................
การทางานของโครงสรา้ ง .................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
โครงสร้างที่ใช้ ...................................................................................................
การทางานของโครงสร้าง .................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
โครงสร้างท่ีใช้ ...................................................................................................
การทางานของโครงสรา้ ง .................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
255
หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 4 การเคลอ่ื นที่ของสิง่ มชี ีวติ เฉลย
แผนการจดั การเรยี นรู้ ที่ 2 การเคลือ่ นทขี่ องสัตว์
ใบงานท่ี 4.3
เรอ่ื ง การเคลือ่ นทข่ี องสตั ว์ (ตอนท่ี 2)
คาช้แี จง : ระบโุ ครงสรา้ งทใ่ี ช้ในการเคล่ือนท่ีและอธิบายการทางานของโครงสรา้ งที่ใช้ในการเคลื่อนที่
โครงสรา้ งที่ใช้ ..ก...ล..า้..ม..เ..น..อื้...แ..ล..ะ..ก...ร..ะ..ด...กู .................................................................
การทางานของโครงสร้าง .เ..ค..ล...่ือ..น...ท..ี่โ..ด..ย...ก..า..ร..ก...้า..ว..ข..า..ไ..ม..่พ...ร..้อ..ม...ก..ัน...ร..ะ..ห...ว..่า..ง..ข..า..ห...น...้า
.แ..ล..ะ...ข..า..ห...ล..ัง.....ท...า.ใ..ห...้ล..า..ต...ัว..เ.ก..ิ.ด..ก...า..ร..ง.อ...โ.ค...้ง..ไ.ป...ม...า..ใ.น...ล..ัก...ษ..ณ....ะ..ร..ูป...ต..ัว..เ..อ..ส....ซ...่ึง.ก...า..ร..ง..อ..ข...า
.แ..ล..ะ...ก..า..ร..เ.ห...ย..ีย...ด..ข..า..เ..ม..่ือ...ก..้า..ว..ข...า..เ.ด..ิน...เ.ก...ดิ ..ก..า..ร..ท...า..ง..า..น..ร..่.ว..ม..ก...ัน..แ...บ..บ...ส..ภ...า..ว..ะ..ต...ร..ง..ก..ัน...ข..้า..ม.
.ข..อ..ง..ก..ล...า้ ..ม..เ..น..้ือ...เ.ฟ...ล..็ก..เ..ซ..อ..ร..์แ...ล..ะ..ก...ล..า้..ม..เ..น..้ือ...เ.อ..็ก...เ.ท...น..เ.ซ...อ..ร..์ท...่ีย..ึด...ต..ิด...ก..บั...โ.ค..ร..ง..ก...ร..ะ..ด..ูก........
โครงสร้างท่ีใช้ ..เ..ท..า้.............................................................................................
การทางานของโครงสรา้ ง ..ห..อ...ย..แ...ม..ล...ง.ภ...ู่เ.ป...็น...ห..อ...ย..ส...อ..ง..ฝ...า...เ.ค...ล..ื่อ...น..ท...ี่โ..ด..ย..ใ..ช..้เ..ท..้า..ซ...่ึง
.เ.ป...็น..ก...ล..้า..ม...เ.น...้ือ...ห..น...า..แ..ล...ะ..แ...บ..น...อ...ย..ู่ด..้.า..น..ท...้อ...ง....อ...ีก..ท...ั้ง..ย..ัง..ใ..ช..้ก..า..ร...บ..ีบ...ต..ั.ว..ข..อ...ง.ฝ...า..ท...้ัง..ส..อ...ง
.เ.พ...อ่ื ..ใ..ห..น้...้า..พ...ุ่ง.อ...อ..ก...ม..า..ท...า..ง.ท...อ่..น...า้..อ..อ...ก...ท...า..ใ..ห..้เ.ค...ล..อ่ื...น..ท...ี่ไ.ป...ไ..ด..้.....................................
............................................................................................................................
-ขึน้ อยกู่ บั ผลการสบื คน้ ขอ้ มลู ของ โครงสรา้ งท่ีใช้ ...................................................................................................
การทางานของโครงสร้าง .................................................................................
นกั เรียน ............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
ข้นึ อยู่กบั ผลการสืบคน้ ข้อมลู ของ โครงสร้างที่ใช้ ...................................................................................................
นกั เรียน การทางานของโครงสร้าง .................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
ข้ึนอยกู่ บั ผลการสืบค้นข้อมลู ของ โครงสร้างที่ใช้ ...................................................................................................
นักเรียน การทางานของโครงสร้าง .................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
256
หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 4 การเคลอ่ื นที่ของส่งิ มชี ีวติ
แผนการจดั การเรยี นรู้ ที่ 2 การเคลอื่ นทข่ี องสัตว์
9. ความเห็นของผู้บรหิ ารสถานศึกษาหรือผทู้ ไี่ ด้รับมอบหมาย
ข้อเสนอแนะ
ลงชื่อ .................................
( ................................ )
ตาแหน่ง .......
10. บันทกึ ผลหลงั การสอน
ด้านความรู้
ด้านสมรรถนะสาคัญของผเู้ รยี น
ด้านคณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์
ดา้ นความสามารถทางวิทยาศาสตร์
ด้านอ่ืน ๆ (พฤติกรรมเด่น หรือพฤติกรรมที่มปี ัญหาของนักเรยี นเปน็ รายบคุ คล (ถ้ามี))
ปัญหา/อุปสรรค
แนวทางการแกไ้ ข
257
หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การเคลอ่ื นทีข่ องส่งิ มชี วี ิต
แผนการจดั การเรยี นรู้ ท่ี 3 การเคลอ่ื นทข่ี องมนุษย์
แผนการจดั การเรยี นรทู้ ี่ 3
การเคลื่อนท่ขี องมนษุ ย์
เวลา 5 ชัว่ โมง
1. ผลการเรียนรู้
15. สืบค้นข้อมูล และอธิบายโครงสร้างและหน้าท่ีของกระดูกและกล้ามเน้ือที่เก่ียวข้องกับการเคล่ือนไหว
และการเคล่อื นท่ขี องมนษุ ย์
16. สงั เกต และอธิบายการทางานของข้อต่อชนิดต่าง ๆ และการทางานของกล้ามเนื้อโครงร่างที่เก่ียวข้อง
กบั การเคลื่อนไหวและการเคล่อื นที่ของมนษุ ย์
2. จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้
1. สืบค้นข้อมูล และอธิบายโครงสร้างและหน้าท่ีของระบบโครงกระดูกและระบบกล้ามเน้ือที่เก่ียวข้อง
กับการเคลือ่ นไหวและการเคลอ่ื นทข่ี องมนุษย์ได้ (K)
2. เปรียบเทยี บความแตกตา่ งของกล้ามเนือ้ ประเภทตา่ ง ๆ ได้ (K)
3. สงั เกตการทางานของข้อต่อและกล้ามเนื้อโครงร่างท่ีเก่ียวข้องกับการเคล่ือนไหวและการเคลื่อนท่ีของ
มนุษย์ (P)
4. สนใจใฝร่ ใู้ นการศกึ ษาและมุง่ มัน่ ในการทางาน (A)
3. สาระการเรยี นรู้
สาระการเรยี นร้แู กนกลาง สาระการเรียนรทู้ ้องถ่ิน
- มนุษย์เคลอื่ นท่ีโดยอาศยั การทางานของกระดูก พจิ ารณาตามหลกั สูตรของสถานศกึ ษา
และกล้ามเน้อื ซึง่ ยึดกนั ดว้ ยเอน็ ยดึ กระดกู
- บริเวณท่ีกระดูกต้ังแต่ 2 ช้ินมาต่อกัน เรียกว่า
ขอ้ ต่อ และยดึ กนั ด้วยเอน็ ยดึ ขอ้
- กระดูกเป็นเน้ือเยื่อท่ีใช้ค้าจุนและทาหน้าที่ใน
การเคล่ือนไหวของร่างกายแบ่งตามตาแหน่งได้
เป็นกระดกู แกนและกระดกู รยางค์
- กล้ามเนื้อในร่างกายมนุษย์แบ่งออกเป็น
กล้ามเน้ือโครงร่าง กล้ามเน้ือหัวใจ และ
กล้ามเนื้อเรียบ กล้ามเนื้อทั้ง 3 ชนิด พบใน
ตาแหน่งท่ีตา่ งกันและมหี น้าท่แี ตกต่างกัน
- กล้ามเนื้อโครงร่างส่วนใหญ่ทางานร่วมกันเป็น
คู่ๆ ในสภาวะตรงกนั ข้าม
258
หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 4 การเคลอ่ื นทขี่ องส่ิงมชี วี ติ
แผนการจดั การเรียนรู้ ที่ 3 การเคลือ่ นทขี่ องมนษุ ย์
4. สาระสาคัญ/ความคิดรวบยอด
การเคลือ่ นทขี่ องมนษุ ยเ์ กิดจากการทางานรว่ มกนั ของระบบโครงกระดูกและระบบกล้ามเน้ือ ดงั น้ี
ระบบโครงกระดูก ประกอบด้วยกระดูกท้ังหมด 206 ช้ิน แบ่งออกเป็นกระดูกแกนเป็นกระดูกท่ีอยู่
บริเวณส่วนกลางของร่างกาย มีจานวน 80 ชิ้น ได้แก่ กะโหลกศีรษะ กระดูกสันหลัง กระดูกอก และกระดูก
ซ่โี ครง และกระดูกรยางค์เป็นกระดูกที่นอกเหนือจากกระดูกแกน มีจานวน 126 ชิ้น เช่น กระดกู แขน กระดูก
ขา กระดูกสะบัก กระดูกไหปลาร้า กระดูกเชิงกราน ซ่ึงกระดูกท่ีเชื่อมต่อกันจะมีข้อต่อและเอ็นยึดข้อยึด
กระดูก 2 ช้ินให้เช่ือมต่อกัน อีกทง้ั บริเวณขอ้ จาอจะมีนา้ ไขข้อช่วยหล่อลื่นข้อต่อใหเ้ คล่ือนไหวได้และไม่เสียดสี
กัน
ระบบกล้ามเน้อื แบง่ กลา้ มเนือ้ ออกเปน็ 3 ประเภท ได้แก่
- กล้ามเนื้อหัวใจ เป็นกล้ามเน้ือของหัวใจโดยเฉพาะ ประกอบด้วยเซลล์รูปทรงกระบอกที่มี
ลายตามขวาง ส่วนปลายแตกแขนงและเช่ือมกับเซลลข์ า้ งเคยี ง แตล่ ะเซลล์มหี ลายนวิ เคลยี ส
- กล้ามเนื้อเรียบ เป็นกล้ามเนื้อที่ไม่มีลาย ประกอบด้วยเซลล์ลักษณะแบนยาว หัวท้ายแหลม
แต่ละเซลลม์ ี 1 นิวเคลียส
- กล้ามเนื้อโครงร่าง เป็นกล้ามเนื้อท่ียึดติดกับกระดูก มีแถบสีเข้มและจางสลับกัน
ประกอบด้วยเซลล์ที่มีลักษณะทรงกระบอก แต่ละเซลล์มีหลายนิวเคลียส ซ่ึงการเคลื่อนไหว
ของมนุษย์เกิดจากการทางานของกล้ามเน้ือ 2 ชุด ท่ีทางานในสภาวะตรงกันข้าม เช่น การ
ทางานของกลา้ มเน้ือไบเซพและกล้ามเนื้อไตรเซพในการงอและการเหยยี ดแขน
กลา้ มเนื้อโครงร่างเป็นกล้ามเน้ือท่ีทาให้เกดิ การเคล่อื นไหวและการเคล่ือนที่ มีโครงสร้างประกอบดว้ ย
เส้นใยกล้ามเน้ือซึ่งภายในมีเส้นใยกล้ามเน้ือเล็กมีลักษณะเป็นท่อนยาวเรียงซ้อนกันจานวนมาก เส้นใย
กล้ามเน้ือเล็กประกอบดว้ ยไมโครฟิลาเมนต์ 2 ชนิด ไดแ้ ก่ ไมโอซินและแอกทิน การเลอื่ นตัวของแอกทินเข้าหา
กันตรงกลางจะทาใหเ้ ส้นใยกล้ามเนอ้ื หดตัวซงึ่ ตอ้ งอาศัยพลังงานและแคลเซียม
5. สมรรถนะสาคญั ของผูเ้ รียนและคณุ ลักษณะอนั พึงประสงค์
สมรรถนะสาคัญของผ้เู รียน คณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค์
1. ความสามารถในการสอ่ื สาร 1. มวี นิ ยั
2. ความสามารถในการคดิ 2. ใฝ่เรยี นรู้
1) ทกั ษะการสงั เกต 3. มุ่งม่นั ในการทางาน
2) ทกั ษะการสารวจคน้ หา
3) ทกั ษะการจาแนกประเภท
4) ทกั ษะการเปรยี บเทียบ
5) ทักษะการลงความเหน็ จากข้อมูล
3. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี
259
หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 4 การเคลอื่ นที่ของสง่ิ มชี วี ิต
แผนการจดั การเรียนรู้ ที่ 3 การเคลื่อนทข่ี องมนษุ ย์
6. กิจกรรมการเรยี นรู้
แนวคดิ /รปู แบบการสอน/วธิ ีการสอน/เทคนคิ : แบบเน้นมโนทศั น์ (Concept Based Teaching)
ช่ัวโมงท่ี 1-2
ข้นั นา
การใช้ความรู้เดมิ เช่ือมโยงความรใู้ หม่ (Prior Knowledge)
1. ทบทวนความรู้ เร่ือง กระดูกและกล้ามเนื้อ ซึ่งเป็นโครงสร้างที่ทาให้เกิดการเคล่ือนที่และการเคลื่อนไหว
ของมนษุ ย์ ดังนี้
- กระดกู (bone) เปน็ อวัยวะท่ีประกอบขึ้นเป็นโครงรา่ งแข็งภายในของสัตว์มกี ระดกู สนั หลงั ทาหน้าที้
ค้าจุนโครงสร้างของร่างกาย เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวและการเคล่ือนที่ เป็นแหล่งสะสมแร่ธาตุ
และสร้างเซลล์เม็ดเลือด กระดูกประกอบด้วยเนื้อเย่ือกระดูก (osseous tissue) ที่มีความแข็งแรง
แต่มีน้าหนักเบา การเจริญและพัฒนาของเน้ือเย่ือกระดูกในรูปแบบท่ีแตกต่างกันทาให้กระดูกเป็น
อวัยวะท่ีมีหลายลักษณะเพ่ือให้สอดคล้องกันกับการทางานของกระดูกในแต่ละส่วน เช่น กะโหลก
ศรี ษะ ทม่ี ีลักษณะแบนแต่แข็งแรงมากเพื่อป้องกันการกระทบกระเทือนของสมอง หรือกระดกู ต้นขา
มีลักษณะยาวเพือ่ เป็นจดุ เกาะของกล้ามเนือ้ ต่าง ๆ ท่เี กีย่ วขอ้ งกับการเคลอ่ื นไหวของรยางค์ส่วนล่าง
- กล้ามเนื้อ (muscle) เป็นเน้ือเยอ่ื ที่เปลี่ยนแปลงมาจากเนื้อเย่ือชั้นเมโซเดิร์มในระยะเอ็มบริโอ และ
เป็นระบบร่างกายที่สาคัญต่อการเคล่ือนไหวและการเคลื่อนที่ท้ังหมดของร่างกาย กล้ามเนื้อแบ่ง
ออกไดเ้ ป็น 3 ประเภท ได้แก่ กล้ามเนอื้ หัวใจ กลา้ มเนื้อเรียบ และกลา้ มเนือ้ โครงร่าง
2. ถามคาถาม Key Question กับนักเรียนว่า “การเคลื่อนที่ของมนุษย์เกิดจากการทางานร่วมกันของ
โครงสรา้ งใด”
(แนวตอบ: การเคล่ือนท่ีของมนุษย์อาศัยการทางานร่วมกันของระบบโครงกระดูกและระบบกล้ามเน้ือ
(นักเรยี นอาจยงั ไม่สามารถตอบคาถามได้))
ข้ันสอน
ขั้นรู้ (Knowing)
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4-5 คน ศึกษาระบบโครงกระดูกของมนุษย์ แบ่งออกเป็นกระดูกแกนและ
กระดูกรยางค์ จากหุ่นจาลองโครงกระดูกของมนุษย์หรือจากหนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์
และเทคโนโลยี ชีววิทยา ม.6 เล่ม 1 หน้า 144-145
260
หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 4 การเคลอื่ นท่ีของสงิ่ มชี วี ิต
แผนการจดั การเรยี นรู้ ท่ี 3 การเคล่ือนทข่ี องมนุษย์
2. นักเรียนแต่ละกลุ่มศึกษาลักษณะของข้อต่อซ่ึงเป็นบริเวณท่ีกระดูก 2 ชิ้นมาเชื่อมต่อกัน และศึกษาข้อต่อ
ทสี่ ่วนต่าง ๆ ของรา่ งกาย ซึ่งมีลักษณะแตกต่างกัน จากหุ่นจาลองโครงกระดูกของมนุษย์หรือจากหนังสือ
เรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ชวี วทิ ยา ม.6 เลม่ 1 หน้า 146 ดงั น้ี
- ขอ้ ตอ่ แบบเบา้ เช่น ขอ้ ตอ่ บริเวณหวั ไหล ข้อตอ่ บรเิ วณสะโพก
- ข้อต่อแบบวง เชน่ ขอ้ ตอ่ กระดกู ฝ่ามอื ขอ้ ตอ่ กระดูกข้อมือ
- ขอ้ ต่อแบบสไลด์ เชน่ ข้อต่อกระดกู ขอ้ เทา้ ข้อต่อกระดกู สันหลัง
- ข้อตอ่ แบบอานมา้ เชน่ ขอ้ ต่อระหวา่ งกระดูกฝา่ มอื กับกระดกู นิว้ หวั แม่มือ
- ข้อตอ่ แบบบานพบั เช่น ขอ้ ตอ่ บรเิ วณข้อศอก
- ข้อตอ่ แบบเดือย เชน่ ข้อต่อบริเวณต้นคอกับฐานกะโหลกศีรษะ
3. นักเรียนแต่ละกลุ่มทากิจกรรม ชนิดของข้อต่อกับการเคลื่อนไหว เพื่อสังเกตการเคลื่อนไหวของอวัยวะท่ี
เกดิ จากการทางานของข้อต่อ และจาแนกชนิดของข้อต่อบริเวณส่วนตา่ ง ๆ ของร่างกาย จากหนงั สือเรียน
รายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชวี วทิ ยา ม.6 เลม่ 1 หน้า 147
4. ส่มุ เลือกนกั เรยี นอย่างนอ้ ย 3 กลุ่ม นาเสนอผลและอภปิ รายผลกิจกรรม ชนดิ ของข้อต่อกับการเคลื่อนไหว
ถามคาถามท้ายกิจกรรมกับนักเรยี น ดังนี้
- สว่ นตา่ ง ๆ ของรา่ งกายที่ทดสอบมีข้อจากดั ในการเคลื่อนไหวเหมือนหรอื แตกตา่ งกัน อยา่ งไร
(แนวตอบ: เน่ืองจากการเคลื่อนไหวของอวัยวะต่าง ๆ มีข้อต่อเป็นข้อจากัดในการเคลื่อนท่ี จึงทาให้
อวัยวะต่าง ๆ เคลอ่ื นไหวในลกั ษณะทีแ่ ตกตา่ งกัน เช่น หวั ไหลมีขอ้ ต่อแบบเบ้าจึงสามารถ
เคลื่อนไหวได้ในสามมิติ แต่ข้อต่อบริเวณข้อศอกเป็นข้อต่อแบบบานพับจึงสามารถ
เคลอื่ นทีไ่ ดใ้ นสองมิตคิ ล้ายบานพบั ประตู)
- จากการทดสอบ นกั เรยี นแบ่งชนดิ ของขอ้ ต่อได้กีช่ นิด อะไรบา้ ง และใชอ้ ะไรเป็นเกณฑ์
(แนวตอบ: คาตอบข้ึนอยู่กบั การเคลื่อนไหวต่าง ๆ ทนี่ ักเรยี นใช้ทากจิ กรรม ซึ่งการจาแนกขอ้ ตอ่ จะใช้
ทศิ ทางการเคล่ือนที่ของกระดูกท่ีขอ้ ต่อเปน็ เกณฑ์ โดยข้อต่อท่ีเคลอื่ นไหวได้จะจาแนกเป็น
6 ประเภท ได้แก่ ข้อต่อแบบเบ้า ข้อต่อแบบวงรี ข้อต่อแบบสไลด์ ข้อต่อแบบอานม้า ข้อ
ต่อแบบบานพับ และขอ้ ต่อแบบเดอื ย)
5. ถามคาถามเพือ่ ตรวจสอบความเข้าใจของนักเรยี น เช่น
- หากจาแนกกระดูกตามตาแหน่งท่ีอยู่จะสามารถจาแนกออกเป็นกี่กลุ่ม อะไรบ้าง พร้อมยกตัวอย่าง
ประกอบ
(แนวตอบ: แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ กระดูกแกนเป็นโครงกระดูกที่อยู่บริเวณกลางของร่างกาย มี
80 ชิ้น เช่น กะโหลกศีรษะ กระดูกสันหลัง กระดูกอก กระดูกซี่โครง และกระดูกรยางค์
เป็นกระดูกเป็นกระดูกที่นอกเหนือจากกระดูกแกน มี 126 ชิ้น เช่น กระดูกแขน กระดูก
ขา กระดูกสะบัก กระดกู ไหปลารา้ กระดกู เชงิ กราน)
261
หน่วยการเรยี นร้ทู ี่ 4 การเคลอื่ นท่ขี องสง่ิ มชี ีวิต
แผนการจดั การเรยี นรู้ ท่ี 3 การเคลอื่ นทขี่ องมนุษย์
- หากแบง่ ข้อต่อตามลกั ษณะการเคล่อื นไหวสามารถแบง่ ได้กีก่ ลุ่ม อะไรบา้ ง
(แนวตอบ: แบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ ข้อต่อท่ีเคลื่อนไหวได้ดี เช่น ข้อต่อบริเวณข้อศอก หัวเข่า
นวิ้ มือ น้ิวเท้า ข้อต่อที่เคล่ือนไหวไดเ้ ลก้ นอ้ ย เช่น ข้อต่อบริเวณกระดูกสันหลัง ละข้อต่อที่
เคล่ือนไหวไม่ได้เลย เชน่ ขอ้ ต่อบริเวณกะดหลกศีรษะ)
- ขอ้ ตอ่ มคี วามสาคัญตอ่ การเคล่อื นไหวของรา่ งกายอยา่ งไร
(แนวตอบ: ข้อต่อเป็นบริเวณที่กระดูก 2 ช้ินเชื่อมติดกันด้วยเอ็นยึดข้อ ซ่ึงทาให้กระดูกสามารถ
ทางานประสานสัมพันธก์ นั ในการเคล่อื นไหวของโครงสร้างต่าง ๆ ในร่างกายได้)
6. นักเรยี นทาใบงานที่ 4.3 เรื่อง ระบบโครงกระดูก
ชว่ั โมงที่ 3-4
ขั้นสอน
ขัน้ รู้ (Knowing)
7. นักเรยี นแตล่ ะกล่มุ ศึกษาลักษณะของเซลลก์ ล้ามเนือ้ ประเภทตา่ ง ๆ ภายใตก้ ล้องจุลทรรศน์ แบ่งออกเปน็
- ฐานที่ 1 เซลล์กลา้ มเน้อื โครงรา่ ง
- ฐานท่ี 2 เซลลก์ ล้ามเนอ้ื เรยี บ
- ฐานที่ 3 เซลลก์ ลา้ มเนื้อหวั ใจ
ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มวาดภาพเซลล์กล้ามเน้ือท่ีสังเกตเห็นภายใต้กล้องจุลทรรศน์ พร้อมเปรียบเทียบ
ความแตกต่างของเซลลก์ ล้ามเนื้อแตล่ ะประเภท ลงในใบงานที่ 4.4 เรือ่ ง ระบบกล้ามเนื้อ
8. นักเรียนสังเกตการเปลี่ยนแปลงกล้ามเน้ือไบเซพและกล้ามเน้ือไตรเซพที่บริเวณต่นแขน จากวีดิทัศน์ เช่น
https://www.youtube.com/watch?v=VCminz-X52I
9. นักเรียนแต่ละกลุ่มทากิจกรรม การทางานของกล้ามเนื้อโครงร่างที่แขน เพื่อศึกษาความแตกต่างระหว่าง
กล้ามเนื้อบริเวณต้นแขนด้านบนกับด้านล่าง เมื่อวางปลายแขนราบบนพ้ืนโต๊ะในลักษณะหงายฝ่ามอื และ
เม่ือวางหนังสือบนฝ่ามือและยกหนังสือขึ้น จากหนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ชวี วทิ ยา ม.6 เลม่ 1 หน้า 150
10. สุ่มเลือกนักเรียนอย่างน้อย 3 กลุ่ม นาเสนอผลและอภิปรายผลกิจกรรม การทางานของกล้ามเน้ือโครง
ร่างทแี่ ขน และถามคาถามท้ายกจิ กรรมกับนักเรยี น ดงั น้ี
- กล้ามเนือ้ แขนท่อี อกแรงยกหนงั สอื กบั ขณะวางบนพน้ื ราบแตกต่างกนั หรอื ไม่ อย่างไร
(แนวตอบ: แตกต่างกัน เม่ือออกแรงยกหนังสือโดยการงอข้อศอกเกิดจากกล้ามเน้ือไบเซพหดตัวและ
กล้ามเน้ือไตรเซพคลายตัว แต่ขณะทว่ี างบนพ้ืนราบโดยไม่มีการออกแรง กลา้ มเน้ือไบเซพ
และกล้ามเนอ้ื ไตรเซพจะอย่ใู นสภาพปกติ)
262
หน่วยการเรยี นรู้ที่ 4 การเคลอ่ื นทข่ี องสง่ิ มชี ีวติ
แผนการจดั การเรยี นรู้ ท่ี 3 การเคล่อื นทขี่ องมนุษย์
- กิจกรรมน้อี าศัยการทางานของกลา้ มเนือ้ ใด และทางานอย่างไร
(แนวตอบ: อาศัยการทางานของกล้ามเนื้อไบเซพอละกล้ามเน้ือไตรเซพในสภาวะตรงกันข้าม ซ่ึงเมื่อ
กลา้ มเน้ือไบเซพหดตัว กล้ามเน้อื ไตรเซพจะคลายตวั ทาให้แขนงอเข้า แตเ่ ม่ือกล้ามเนือ้ ไบ
เซพคลายตวั กลา้ มเนอ้ื ไตรเซพจะหดตัว ทาใหแ้ ขนเหยียดออก)
12. ถามคาถามเพือ่ ตรวจสอบความเข้าใจของนักเรียน เช่น
- เซลล์กล้ามเน้อื แต่ละประเภทมีลกั ษณะแตกตา่ งกันอย่างไร และพบท่อี วยั วะใดของรา่ งกาย
(แนวตอบ: กล้ามเน้ือแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ กล้ามเน้ือหัวใจมีเซลล์รูปทรงกระบอกที่มีลาย
ตามขวาง ส่วนปลายของเซลล์แตกแขนงและเช่ือมกับเซลล์ข้างเคียง แต่ละเซลล์มีหลาย
นิวเคียส พบเฉพาะที่หัวใจเท่านั้น กล้ามเนื้อเรียบมีเซลล์ลักษณะแบนยาว หัวท้ายแหลม
คล้ายรูปกระสวย แต่ละเซลล์มี 1 นิวเคลียส พบทีอ่ วัยวะภายใน และกล้ามเนื้อโครงร่างมี
เซลล์ลักษณะเป็นทรงกระบอก มีแถบสีเข้มสลับจาง แต่ละเซลล์มีหลายนิวเคลียส พบ
บรเิ วณกล้ามเนือ้ ท่ยี ึดติดกับกระดกู เชน่ กล้ามเนือ้ แขนและขา)
- การทางานของกลา้ มเนอ้ื ไบเซพกบั กลา้ มเน้ือไตรเซพสัมพนั ธ์กันอยา่ งไร
(แนวตอบ: กล้ามเน้ือท้ัง 2 ชนิด ทางานในสภาวะตรงกันข้าม เมื่อกล้ามเนื้อมัดหนึ่งหดตัว กล้ามเนื้อ
อีกมัดหน่งึ จะคลายตัว)
13. นักเรยี นศึกษาแสดงโครงสร้างของกลา้ มเนื้อโครงร่าง ซึ่งประกอบด้วยเส้นใยกลา้ มเนอื้ ท่ีมีเสน้ ใยกล้ามเนื้อ
เล็กเรียงซ้อนกันจานวนมากและอยู่รวมกันเป็นมัดเส้นใย เส้นใยกล้ามเน้ือเล็กประกอบด้วยไมโครฟิลา
เมนต์ 2 ชนิด ได้แก่ ไมโอซินและแอกซนิ จากบัตรภาพโครงสร้างกลา้ มเน้ือโคร่งร่างหรอื จากหนังสือเรียน
รายวิชาเพม่ิ เติมวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชวี วทิ ยา ม.6 เล่ม 1 หน้า 151
14. นักเรยี นแตล่ ะกลุ่มศึกษา เรอ่ื ง การหดตัวของกล้ามเนอ้ื จากวดี ที ัศน์ เชน่
- https://www.youtube.com/watch?v=ousflrOzQHc
- https://www.youtube.com/watch?v=sIH8uOg8ddw
- https://www.youtube.com/watch?v=p8iKzWqUU2s
- https://www.youtube.com/watch?v=sZuy356qkPM
- https://www.youtube.com/watch?v=aUc3h6LvdJ4
รว่ มกันเขียนแผนผังสรุปเกี่ยวกับกลไกการหดตัวของกล้ามเน้ือ ซ่ึงเกิดจากเลื่อนตัวของแอกทินเข้าหากัน
ตรงกลาง
263
หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 4 การเคลอ่ื นทข่ี องสงิ่ มชี วี ิต
แผนการจดั การเรียนรู้ ที่ 3 การเคล่ือนทข่ี องมนษุ ย์
ชว่ั โมงท่ี 5
ข้ันสอน
เข้าใจ (Understanding)
15. สุ่มเลือกนักเรียนแต่ละกลุ่มจับสลากหัวข้อท่ีเก่ียวข้องกับการเคล่ือนไหวและการเคลื่อนท่ีของมนุษย์
ร่วมกันวเิ คราะห์ แล้วออกมาอธบิ ายการศกึ ษาในหวั ข้อตา่ ง ๆ ดังนี้
- ระบบโครงกระดูกของมนุษย์
- ขอ้ ต่อทพ่ี บบรเิ วณสว่ นต่าง ๆ ของรา่ งกาย
- ระบบกลา้ มเน้อื
- สมมติฐานการหดตัวของกล้ามเนือ้
โดยระหว่างที่นักเรียนแต่ละกลุ่มนาเสนอให้นักเรียนกลุ่มอื่น ๆ ร่วมกันเสนอแนะ และครูคอยเพิ่มเติม
ประเดน็ ท่ีขาดหายไป
16. ถามคาถามเพอ่ื ตรวจสอบความเข้าใจของนักเรยี น เช่น
- ลักษณะของโครงกระดูกท่ีไม่ต่อเป็นชน้ิ เดียวกันส่งผลตอ่ การเคลอ่ื นไหวของมนุษย์อยา่ งไร
(แนวตอบ: ทาใหเ้ กดิ การเคลอ่ื นไหวไดห้ ลายทิศทาง)
- การเคลื่อนไหวของกระดกู เข่า กระดูกโคนขา และกระดูกซโ่ี ครงมลี กั ษณะเหมอื นหรือต่างกันอย่างไร
(แนวตอบ: แตกต่างกัน ซ่ึงการเคล่ือนไหวของกระดูกหัวเข่าและกระดูกโคนขาสามารถเคล่ือนไหวใน
ลักษณะหมุนได้โดยรอบ เนื่องจากมขี ้อต่อแบบเบ้าท่ีสามารถเคล่ือนไหวไดใ้ นสามมติ ิ ส่วน
การเคลื่อนไหวของกระดูกซ่ีโครงสามารถเคลื่อนไหวไดเ้ ลก็ น้อย ซ่ึงข้อตอ่ จะยึดติดกนั ด้วย
กระดูกอ่อน)
- เพราะเหตุใดผู้สงู อายจุ ึงเคล่อื นไหวไมส่ ะดวก
(แนวตอบ: เน่ืองจากผู้สูงอายุจะมีการเสื่อมของกระดูก ข้อต่อ และหมอนรองกระดูก หรือมีน้าไขข้อ
ลดลง เม่อื เคลื่อนไหวจึงมีการเสียดสขี องกระดูกบรเิ วณขอ้ ต่อ จึงเคลอื่ นไหวได้ไม่สะดวก)
- กระดกู อ่อนมหี น้าทอ่ี ยา่ งไร และพบบรเิ วณสว่ นใดของรา่ งกาย
(แนวตอบ: กระดูกอ่อนมีหน้าที่รองรับส่วนท่ีอ่อนนุ่มของร่างกาย เน่ืองจากผิวของกระดูกอ่อนเรียบ
ทาให้มีการเคลื่อนไหวสะดวก ป้องกันการเสียดสี และยงั เป็นต้นกาเนิดของกระดูกแข็งท่ัว
รา่ งกาย ซง่ึ กระดูกอ่อนพบบรเิ วณปลายของกระดูกท่ปี ระกอบกนั เปน็ ข้อต่อตา่ ง ๆ)
- หากกระดูกอ่อนบริเวณข้อต่อเสื่อมสภาพจะส่งผลต่อการเคลื่อนไหวอย่างไร และนักเรียนคิดว่าจะ
วธิ ีการปอ้ งกนั การเส่อื มสภาพของกระดูกอ่อนได้อยา่ งไร
(แนวตอบ: กระดูกแต่ละท่อนจะเข้าชิดกัน เกิดการเสียดสี และเกิดการอักเสบ ทาให้เคลื่อนไหวไม่
สะดวกและมีอาการเจ็บ ซึ่งการเสือ่ มของกระดูกอ่อนสามารถป้องกันได้โดยการหลีกเลี่ยง
อุบัติเหตุท่ีส่งผลกระทบต่ออวัยวะต่าง ๆ โดยเฉพาะบริเวณข้อต่อ หลีกเล่ียงการ
รับประทานอาหารที่มีสารแคลเซียมออกซาเลตสูง ซ่ึงเป็นสารที่สะสมบริเวณข้อต่อทาให้
กระดกู อ่อนสลายกลายเป็นกระดูกแข็งขน้ึ มาแทน และควรออกกาลังกายอยา่ งสมา่ เสมอ)
264
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การเคลอื่ นท่ขี องส่งิ มชี ีวิต
แผนการจดั การเรียนรู้ ที่ 3 การเคลื่อนทขี่ องมนุษย์
- การทางานของกล้ามเน้ือท้ัง 3 ประเภท มีลกั ษณะเหมือนหรือแตกตา่ งกนั อย่างไร
(แนวตอบ: การทางานของกล้ามเนื้อหัวใจและกล้ามเนื้อเรียบถูกควบคุมโดยระบบประสาทอัตโนวัติ
จึงไม่สามารถบังคับการทางานของอวัยวะน้ัน ๆ ได้ แต่การทางานของกล้ามเนื้อ
โครงร่างถูกควบคุมโดยระบบประสาทโซมาติก จึงสามารถบังคับการทางานของอวัยวะ
น้นั ๆ ได้ )
- นอกจากกล้ามเน้ือไบเซพและไตรเซพบริเวณแขนแล้ว ยังพบการทางานในสภาวะตรงกันข้ามบริเวณ
ใดของรา่ งกายอีกบา้ ง
(แนวตอบ: กลา้ มเนื้อขา)
- เอน็ ยึดกระดูกแตกตา่ งจากเอ็นยึดข้อหรือไม่ อยา่ งไร
(แนวตอบ: เอ็นยึดข้อและเอ็นยึดกระดูกเป็นเน้ือเยื่อเกี่ยวพันที่มีความเหนียวและแข็งแรงเหมือนกัน
แต่ต่างกันที่เอ็นยึดข้อจะยึดกระดูกให้เชื่อมต่อกันทาให้กระดูกทางานสัมพันธ์กันขณะท่ีมี
การเคล่ือนไหว ส่วนเอ็นยึดกระดูกจะยึดระหว่างกล้ามเน้ือกับกระดูกเพื่อให้กระดูกท่ี
กลา้ มเนอ้ื ยึดไวเ้ กิดการเคล่ือนไหว)
- เพราะเหตุใดจงึ พบไมโทคอนเดรยี จานวนมากท่ีเซลลก์ ล้ามเน้ือ
(แนวตอบ: เนื่องจากการหดตัวของกล้ามเนื้อต้องอาศัยพลังงานจาก ATP โดยไมโทคอนเดรียเป็น
แหลง่ สร้าง ATP ที่สาคญั ของเซลล์ เซลล์กล้ามเนอ้ื จงึ พบไมโทคอนเดรียมาก)
- ระดับแคลเซยี มไอออนส่งผลตอ่ การหดตัวของกลา้ มเนือ้ อยา่ งไร
(แนวตอบ: ระดับแคลเซียมส่งผลต่อการเลื่อนตัวของแอกทินและทาให้กล้ามเนื้อหดตัว เมื่อกระแส
ประสาทส่งมาเซลล์กล้ามเน้ือ แคลเซียมที่สะสมอยู่ในซาร์โคพลาสมิกเรติคิวลัมถูกหลั่ง
ออกมายังไซโทพลาซึมและเข้าจับกับโปรตีนควบคุม ทาให้ไมโอซินสามารถจับกับแอกทิน
และเกิดการเลอ่ื นตวั ของแอกทินเข้าหากัน ทาให้กล้ามเนือ้ หดตัว)
17. นักเรียนทา Topic Questions ท้ายหัวข้อ การเคล่ือนท่ีของมนุษย์ จากหนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติม
วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชีววิทยา ม.6 เลม่ 1 หนา้ 152 โดยบนั ทกึ ลงสมุดบันทึกของนกั เรยี น
18. นักเรียนทาแบบฝึกหัด เรื่อง การเคลื่อนท่ีของมนุษย์ ในแบบฝึกหัดรายวิชาเพ่ิมเติมวิทยาศาสตร์และ
เทคโนโลยี ชวี วิทยา ม.6 เลม่ 1 (อาจส่งั ให้นกั เรียนทาเป็นการบา้ น)
19. นักเรียนทา Self Check หน่วยการเรียนรู้ท่ี 3 การเคล่ือนท่ีของส่ิงมีชีวิต จากหนังสือเรียนรายวิชา
เพิ่มเตมิ วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ชวี วิทยา ม.6 เลม่ 1 หน้า 156
19. นักเรียนทา Unit Questions ท้ายหน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 การเคล่ือนท่ีของสิ่งมีชีวิต จากหนังสือเรียน
รายวิชาเพ่ิมเติมวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชีววิทยา ม.6 เลม่ 1 หนา้ 157-158 โดยบันทึกลงสมดุ บนั ทึก
ของนักเรียน (อาจสง่ั ใหน้ ักเรียนทาเปน็ การบา้ น)
20. นักเรียนทา Test for U ท้ายหน่วยการเรียนรู้ที่ 4 การเคลื่อนที่ของส่ิงมีชีวิต จากหนังสือเรียนรายวิชา
เพิ่มเติมวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ชวี วิทยา ม.6 เล่ม 1 หน้า 159 โดยบันทึกลงสมุดบนั ทึกของนักเรยี น
(อาจสง่ั ใหน้ ักเรียนทาเปน็ การบา้ น)
21. นักเรียนทาแบบทดสอบหลังเรยี น หนว่ ยการเรียนรูท้ ่ี 4 การเคลอ่ื นทีข่ องสิ่งมีชีวิต
265
หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี 4 การเคลอ่ื นทขี่ องสิง่ มชี วี ติ
แผนการจดั การเรียนรู้ ที่ 3 การเคลื่อนทข่ี องมนษุ ย์
ลงมือทา (Doing)
22. นักเรยี นอธิบายความสัมพันธข์ องหลักการทางานของคานกบั การเคลื่อนไหวของมนุษย์ที่กาหนดให้ ดงั น้ี
- การกม้ ศรษี ะ
- การเขย่งเทา้
- การยกแขนขึน้ และลง
โดยเขียนแผนภาพแสดงความสัมพันธ์ของหลักการทางานของคานกับการเคลื่อนไหวรูปแบบต่าง ๆ ของ
มนุษย์ พร้อมระบุจุดหมุน (F) แรงต้าน (W) และแรงพยายาม (E) ลงในแผนภาพ ในกิจกรรม Apply
Your Knowledge จากหนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชีววิทยา ม.6 เล่ม 1
หน้า 156
ข้ันสรปุ
1. นักเรียนและครูร่วมกันสรุปเกี่ยวกับการเคลื่อนท่ีของมนุษย์เพ่ือให้ได้ข้อสรุปว่า การเคลื่อนที่ของมนุษย์
เกดิ จากการทางานร่วมกนั ของระบบโครงกระดกู และระบบกลา้ มเน้อื ดังนี้
- ระบบโครงกระดูก ประกอบด้วยกระดูกทั้งหมด 206 ช้ิน แบ่งออกเป็นกระดูกแกนเป็นกระดูกท่ี
อยู่บริเวณส่วนกลางของร่างกาย มีจานวน 80 ชิ้น ได้แก่ กะโหลกศีรษะ กระดูกสันหลัง กระดูก
อก และกระดูกซ่ีโครง และกระดูกรยางค์เป็นกระดูกท่ีนอกเหนือจากกระดูกแกน มีจานวน 126
ช้ิน เช่น กระดูกแขน กระดูกขา กระดูกสะบัก กระดูกไหปลาร้า กระดูกเชิงกราน ซึ่งกระดูกที่
เชื่อมต่อกันจะมีข้อต่อและเอ็นยึดข้อยึดกระดูก 2 ช้ินให้เช่ือมต่อกัน อีกทั้งบริเวณข้อจาอจะมีน้า
ไขขอ้ ชว่ ยหลอ่ ลน่ื ข้อตอ่ ใหเ้ คลอื่ นไหวได้และไม่เสียดสกี นั
- ระบบกล้ามเน้ือ แบ่งกล้ามเน้ือออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ กล้ามเน้ือหัวใจเป็นกล้ามเนื้อของ
หัวใจโดยเฉพาะ ประกอบด้วยเซลล์รูปทรงกระบอกที่มีลายตามขวาง ส่วนปลายแตกแขนงและ
เชื่อมกับเซลล์ข้างเคียง แต่ละเซลล์มีหลายนิวเคลียส กล้ามเนื้อเรียบเป็นกล้ามเนื้อที่ไม่มีลาย
ประกอบด้วยเซลล์ลักษณะแบนยาว หัวท้ายแหลม แตล่ ะเซลล์มี 1 นิวเคลียส พบบริเวณอวัยวะ
ภายใน และกล้ามเน้ือโครงร่างเป็นกล้ามเนื้อที่ยึดติดกับกระดูก มีแถบสีเข้มและจางสลับกัน
ประกอบด้วยเซลล์ที่มีลักษณะทรงกระบอก แตล่ ะเซลลม์ ีหลายนวิ เคลยี ส
กล้ามเน้ือโครงร่างเป็นกล้ามเนื้อท่ีทาให้เกิดการเคลื่อนไหวและการเคล่ือนที่ มีโครงสร้าง
ประกอบด้วยเส้นใยกล้ามเน้ือที่ภายในมีเส้นใยกล้ามเนื้อเล็กมีลักษณะเป็นท่อนยาวเรียงซ้อนกันจานวน
มาก เส้นใยกล้ามเนื้อเล็กประกอบด้วยไมโครฟิลาเมนต์ 2 ชนิด ได้แก่ ไมโอซินและแอกทิน ซ่ึงการเลื่อน
ตวั ของแอกทินเขา้ หากนั ตรงกลางจะทาใหเ้ สน้ ใยกลา้ มเนอ้ื หดตัวซงึ่ ต้องอาศยั พลงั งานและแคลเซยี ม
2. นักเรียนเขียนสรุปในรูปแบบผังมโนทัศน์ เร่ือง การเคลื่อนที่ของมนุษย์ โดยอธิบายถึงโครงสร้างและการ
ทางานของโครงสรา้ งท่ีเก่ียวขอ้ งกับการเคล่ือนที่ของมนษุ ย์ ลงในกระดาษ A4
3. นักเรียนเปรียบเทยี บความแตกตา่ งของกลา้ มเนื้อแตล่ ะประเภท ลงในสมุดบันทกึ ของนักเรยี น
266
หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 4 การเคลอ่ื นท่ขี องสิง่ มชี ีวิต
แผนการจดั การเรยี นรู้ ที่ 3 การเคล่อื นทข่ี องมนุษย์
ขน้ั ประเมิน
1. ประเมินความรู้เก่ียวกับ เร่ือง การเคลื่อนที่ของมนุษย์ โดยสังเกตพฤติกรรมการตอบคาถาม ตรวจ
แบบฝึกหัด ตรวจใบงาน และตรวจผงั มโนทศั น์
2. ประเมนิ ทักษะและกระบวนการ โดยสังเกตพฤติกรรมการทากิจกรรมและการนาเสนอผลงาน
3. ประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ โดยสังเกตพฤติกรรมความสนใจใฝ่รู้ในการศึกษาและความมุ่งมั่นใน
การทางาน
7. การวัดและการประเมินผล
รายการวัด วธิ ีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมนิ
7.1 การประเมนิ ระหวา่ ง - ใบงานที่ 4.3 - รอ้ ยละ 60
- ใบงานท่ี 4.4 ผา่ นเกณฑ์
การจัดกิจกรรม
- ร้อยละ 60
1) การเคล่ือนทข่ี อง - ตรวจใบงานท่ี 4.3 ผา่ นเกณฑ์
มนษุ ย์ - ร้อยละ 60
ผ่านเกณฑ์
- ตรวจใบงานที่ 4.4
- ร้อยละ 60
- ตรวจ Topic Questions - Topic Questions ผา่ นเกณฑ์
- ตรวจแบบฝกึ หัด - แบบฝกึ หดั - ระดับคุณภาพดี
ผา่ นเกณฑ์
- ตรวจแผนภาพ เร่ือง - แบบประเมนิ
- ระดบั คุณภาพดี
ความสมั พันธข์ อง แผนภาพ ผา่ นเกณฑ์
หลกั การทางานของคาน - ระดบั คุณภาพดี
ผา่ นเกณฑ์
กับการเคลอ่ื นไหว
- ระดับคุณภาพดี
รปู แบบตา่ ง ๆ - แบบประเมนิ ผา่ นเกณฑ์
- ตรวจผังมโนทัศน์ เร่ือง ผงั มโนทัศน์
การเคล่ือนทขี่ องมนุษย์
2) การปฏบิ ตั กิ าร - ประเมนิ การปฏบิ ัตกิ าร - แบบประเมิน
การปฏิบัตกิ าร
3) การนาเสนอ - ประเมนิ การนาเสนอ
ผลงาน ผลงาน - ผลงานทน่ี าเสนอ
267
หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การเคลอ่ื นท่ขี องสงิ่ มชี วี ติ
แผนการจดั การเรยี นรู้ ที่ 3 การเคลื่อนทข่ี องมนุษย์
รายการวดั วิธวี ัด เครอ่ื งมือ เกณฑ์การประเมนิ
4) พฤติกรรม - สงั เกตพฤติกรรม
- แบบสังเกตพฤติกรรม - ระดบั คุณภาพดี
การทางาน การทางานรายบุคคล
รายบุคคล การทางานรายบคุ คล ผา่ นเกณฑ์
5) พฤติกรรม - สังเกตพฤติกรรม
การทางานกลุม่ การทางานกล่มุ - แบบสังเกตพฤติกรรม - ระดบั คุณภาพดี
6) คุณลกั ษณะ
อนั พงึ ประสงค์ - สังเกตความมวี นิ ยั การทางานกลุ่ม ผ่านเกณฑ์
ใฝ่เรยี นรู้ และมุ่งมน่ั
7.2 ประเมนิ หลังเรยี น ในการทางาน - แบบประเมิน - ระดับคุณภาพดี
- Unit Questions
หน่วยการเรียนรู้ - ตรวจ Unit Questions คุณลกั ษณะ ผา่ นเกณฑ์
ที่ 4 หนว่ ยการเรียนร้ทู ี่ 4
- Test for U อนั พึงประสงค์
หนว่ ยการเรียนรู้ - ตรวจ Test for U
ท่ี 4 หนว่ ยการเรยี นรูท้ ี่ 4 - Unit Questions - รอ้ ยละ 60
- แบบทดสอบ หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 ผา่ นเกณฑ์
หลังเรียน หนว่ ย - ตรวจแบบทดสอบ
การเรียนรู้ท่ี 4 หลงั เรียน - Test for U - รอ้ ยละ 60
หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 4 ผ่านเกณฑ์
- แบบทดสอบหลังเรียน - ร้อยละ 60
ผา่ นเกณฑ์
8. ส่อื /แหล่งการเรยี นรู้
8.1 ส่ือการเรยี นรู้
1) หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชีววิทยา ม.6 เล่ม 1 หน่วยการเรียนรู้
ที่ 4 การเคลือ่ นที่ของสิ่งมีชวี ิต
2) แบบฝึกหัดรายวิชาเพ่ิมเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชีววิทยา ม.6 เล่ม 1 หน่วยการเรียนรู้ท่ี
4 การเคลื่อนทีข่ องสง่ิ มชี วี ิต
3) แบบทดสอบหลงั เรียน หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 4 การเคลื่อนที่ของสิ่งมีชวี ติ
4) ใบงานที่ 4.3 เรื่อง ขอ้ ตอ่
5) ใบงานที่ 4.4 เรื่อง เซลลก์ ล้ามเนอื้
6) PowerPoint เรือ่ ง การเคลือ่ นทข่ี องสง่ิ มชี ีวติ
7) QR Code เรื่อง ระบบโครงกระดูกของมนษุ ย์
268
หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 4 การเคลอ่ื นทขี่ องสิ่งมชี วี ิต
แผนการจดั การเรยี นรู้ ท่ี 3 การเคลอื่ นทข่ี องมนษุ ย์
8) วีดิทัศน์ เร่ือง การทางานของกล้ามเน้ือไบเซพและกล้ามเน้ือไตรเซพ และการหดตัวของ
กลา้ มเนื้อ
9) บตั รภาพโครงสร้างของกลา้ มเนื้อโครงร่าง
8.2 แหล่งการเรียนรู้
1) ห้องเรียน
2) ห้องสมดุ
3) ห้องปฏิบัตกิ าร
4) สอ่ื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์
269
หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 4 การเคลอ่ื นท่ขี องส่งิ มชี วี ติ
แผนการจดั การเรยี นรู้ ที่ 3 การเคลื่อนทข่ี องมนษุ ย์
ใบงานท่ี 4.3
เรอ่ื ง ขอ้ ตอ่
คาชแ้ี จง : ระบุประเภทของขอ้ ต่อและอธิบายข้อจากัดในการเคลอ่ื นไหวของข้อต่อที่กาหนดให้
1
1 ประเภท ..................................................
2 ขอ้ จากัด .................................................
.................................................................
3 .................................................................
42
ประเภท ..................................................
ขอ้ จากดั .................................................
.................................................................
5 .................................................................
3
ประเภท ..................................................
ขอ้ จากัด .................................................
.................................................................
.................................................................
4 5
ประเภท .................................................. ประเภท ..................................................
ขอ้ จากัด ................................................. ขอ้ จากัด .................................................
................................................................. .................................................................
................................................................. .................................................................
270
หน่วยการเรียนร้ทู ่ี 4 การเคลอ่ื นที่ของสงิ่ มชี ีวติ
แผนการจดั การเรยี นรู้ ท่ี 3 การเคลื่อนทข่ี องมนษุ ย์
ใบงานที่ 4.3 เฉลย
เร่อื ง ข้อตอ่
คาชแี้ จง : ระบปุ ระเภทของข้อต่อและอธบิ ายขอ้ จากัดในการเคลื่อนไหวของข้อต่อที่กาหนดให้
1
1 ประเภท .ข..้อ...ต..อ่..แ...บ..บ...เ.ด...ือ..ย..........................
2 ขอ้ จากดั .เ..ค..ล..่ือ...น..ไ..ห...ว..ใ.น...ล..ัก..ษ...ณ....ะ..ห..ม...ุน........
.................................................................
3 .................................................................
42
ประเภท ข..อ้...ต..่อ...แ..บ...บ..ส...ไ.ล...ด..์........................
ขอ้ จากดั .เ.ค..ล...่อื ..น...ไ.ห...ว..ไ.ด...้ใ.น...แ..น...ว..ร..ะ..น...า..บ.......
..เ.ท..่า..น...นั้ .......................................................
5 .................................................................
3
ประเภท .ข..้อ..ต...่อ..แ..บ...บ...เ.บ...า้ ............................
ขอ้ จากดั .เ.ค...ล..ือ่..น...ไ.ห...ว..ไ..ด..้ใ..น..แ...น..ว..ร..ะ..น...า..บ.......
..เ.ท...่า..น..นั้.......................................................
.................................................................
4 5
ประเภท .ข..้อ...ต..่อ..แ...บ..บ...ว..ง..ร..ี.......................... ประเภท .ข..อ้...ต..่อ..แ...บ..บ...บ...้า..น..พ...ับ......................
ข้อจากดั .ม...พี...ืน้ ..ผ...วิ ..ข..อ..ง..ข...อ้ ..ต..่อ...ค..ล...า้ ..ย..ข..้อ...ต..่อ... ข้อจากัด .ม...กี ..า..ร..เ.ค...ล..อ่ื...น..ไ..ห..ว..ใ..น...ส..อ..ง..ม...ติ ..ิ......
..แ...บ..บ...เ.บ...้า...แ...ต..่เ.ค...ล..่ือ..น...ไ..ห..ว..ไ..ด..ใ้..น..ด...้า..น..ใ..ด..ด...้า..น.. ..ค...ล..า้..ย..บ...า..น...พ..ับ...ป...ร..ะ..ต..ู................................
..ห...น...ึง่ .เ..ท..่า..น...นั้............................................... .................................................................
271
หน่วยการเรยี นร้ทู ี่ 4 การเคลอ่ื นท่ขี องส่งิ มชี วี ิต
แผนการจดั การเรียนรู้ ท่ี 3 การเคล่ือนทข่ี องมนุษย์
ใบงานที่ 4.4
เรื่อง เซลล์กล้ามเนือ้
คาชแ้ี จง : ระบุประเภทและอธิบายความแตกตา่ งของกล้ามเนื้อท่ีกาหนดให้
ขอ้ กลา้ มเนือ้ เรียบ กล้ามเน้ือหัวใจ กลา้ มเนือ้ โครงร่าง
เปรยี บเทียบ
ภาพทีส่ งั เกต
ภายใต้กล้อง
จลุ ทรรศน์
.......................................... .......................................... ..........................................
รปู ร่างเซลล์ .......................................... .......................................... ..........................................
.......................................... .......................................... ..........................................
นิวเคลยี ส .......................................... .......................................... ..........................................
.......................................... .......................................... ..........................................
.......................................... .......................................... ..........................................
.......................................... .......................................... ..........................................
แหลง่ ท่พี บ .......................................... .......................................... ..........................................
.......................................... .......................................... ..........................................
การควบคุม .......................................... .......................................... ..........................................
การทางาน .......................................... .......................................... ..........................................
.......................................... .......................................... ..........................................
272
หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 4 การเคลอ่ื นทีข่ องส่ิงมชี ีวติ
แผนการจดั การเรียนรู้ ที่ 3 การเคลือ่ นทขี่ องมนุษย์
ใบงานที่ 4.4 เฉลย
เรอ่ื ง เซลล์กลา้ มเนือ้
กลา้ มเนือ้ โครงร่าง
คาชแี้ จง : ระบุประเภทและอธิบายความแตกต่างของกล้ามเนอื้ ทก่ี าหนดให้
ข้อ กลา้ มเนอื้ เรียบ กล้ามเนื้อหัวใจ
เปรยี บเทยี บ
ภาพทีส่ ังเกต
ภายใต้กลอ้ ง
จลุ ทรรศน์
รปู ร่างเซลล์ .ล..ัก...ษ..ณ....ะ..แ..บ...น..ย...า..ว...ห...ัว..ท...า้ ..ย... ร..ูป...ท..ร..ง..ก...ร..ะ..บ...อ..ก..ท...ม่ี..ลี...า..ย..ต...า..ม ล..กั...ษ...ณ...ะ..เ.ป...น็...ท..ร..ง..ก...ร.ะ...บ..อ...ก....
.แ..ห...ล..ม...ค..ล..า้..ย...ร..ูป..ก...ร..ะ..ส..ว..ย....... ข..ว...า..ง...ส..่ว..น...ป..ล...า..ย..แ..ต...ก..แ..ล...ะ.... ม...ีแ..ถ..บ...ส..ีเ.ข...้า..ม..ส...ล..ับ...จ..า..ง..........
เ.ช...่ือ..ม...ก..ับ...เ.ซ..ล...ล..ข์..้า..ง..เ.ค...ีย..ง........ ..........................................
..........................................
ตาแหนง่ และ ..แ..ต...ล่ ..ะ..เ..ซ..ล..ล...ม์ ..ี..1...น...ิว..เ.ค...ล..ีย..ส.. .แ..ต...่ล..ะ..เ.ซ..ล..ล...ม์ ..หี...ล..า..ย............... .แ..ต...่ล..ะ..เ.ซ...ล..ล...์ม..ีห...ล..า..ย..............
จานวน ..พ...บ..บ...ร..ิเ.ว..ณ....ก..ล...า..ง.เ..ซ..ล..ล...์ ...... น...วิ ..เ.ค...ล..ีย..ส....พ...บ...บ..ร..ิเ.ว...ณ........... .น...วิ ..เ.ค..ล...ีย..ส....พ..บ...บ...ร..เิ .ว..ณ...........
นิวเคลยี ส ก...ล..า..ง..เ.ซ...ล..ล..์......................... .ข..อ...บ..เ.ซ...ล..ล...์ .........................
..........................................
แหลง่ ท่ีพบ .อ...ว..ยั ..ว..ะ..ภ...า..ย..ใ..น....เ.ช..น่.............. ห...ัว..ใ..จ................................... .แ..ข...น...ข...า..............................
.ก...ร..ะ..เ.พ...า..ะ..อ..า..ห...า..ร...ล...า..ไ.ส..้...... .......................................... ..........................................
.ป...อ..ด.................................... .......................................... ..........................................
การควบคมุ ..ร..ะ..บ. .บ..ป...ร..ะ..ส..า..ท...อ..ัต...โ.น...ว..ตั..ิ..... .ร..ะ..บ...บ..ป...ร..ะ..ส..า.ท...อ..ัต...โ.น...ว..ัต...ิ ..... ร..ะ..บ...บ...ป..ร..ะ...ส..า..ท...โ.ซ..ม...า..ต..ิก........
การทางาน .......................................... .......................................... ..........................................
.......................................... .......................................... ..........................................
273
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 4 การเคลอ่ื นท่ีของส่งิ มชี ีวติ
แผนการจดั การเรยี นรู้ ท่ี 3 การเคล่อื นทข่ี องมนษุ ย์
ซา ์รโคเมีย ์ร
โครงสร้างของกลา้ มเนื้อโครงรา่ ง
แถบ Z เส้นใยก ้ลามเ ื้นอเล็ก
แอกทิน 274
ไมโอ ิซน
ก ้ลามเ ้ืนอ
เ ็อนยึดกระดูก
กระดูก
เส้นใยก ้ลามเ ้ืนอ
ัมดก ้ลามเนื้อ
หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 4 การเคลอื่ นที่ของส่งิ มชี ีวิต
แผนการจดั การเรยี นรู้ ที่ 3 การเคล่อื นทข่ี องมนุษย์
9. ความเหน็ ของผู้บริหารสถานศึกษาหรอื ผู้ทไ่ี ด้รบั มอบหมาย
ขอ้ เสนอแนะ
ลงช่อื .................................
( ................................ )
ตาแหนง่ .......
10. บันทกึ ผลหลงั การสอน
ดา้ นความรู้
ด้านสมรรถนะสาคัญของผเู้ รยี น
ดา้ นคณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์
ดา้ นความสามารถทางวทิ ยาศาสตร์
ด้านอน่ื ๆ (พฤติกรรมเด่น หรือพฤติกรรมทม่ี ปี ญั หาของนักเรียนเป็นรายบคุ คล (ถ้าม)ี )
ปญั หา/อปุ สรรค
แนวทางการแก้ไข
275
หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 5 พฤติกรรมของสตั ว์
หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 5
พฤตกิ รรมของสัตว์
เวลา 7 ชว่ั โมง
1. ผลการเรียนรู้
เข้าใจการย่อยอาหารของสัตว์และมนุษย์ การหายใจและการแลกเปล่ียนแก๊ส การลาเลียงสารและ
การหมุนเวียนเลือด ภูมิคุ้มกันของร่างกาย การขับถ่าย การรับรู้และการตอบสนอง การเคล่ือนที่ การสืบพันธ์ุ
และการเจริญเติบโต ฮอร์โมนกับการรักษาดุลยภาพ และพฤติกรรมของสัตว์ รวมท้ังนาความรู้ไปใช้
ประโยชน์
17. สืบค้นข้อมูล อธิบาย เปรียบเทียบ และยกตัวอย่างพฤติกรรมที่เป็นมาแต่กาเนิดและพฤติกรรม
ทีเ่ กิดจากการเรียนรู้ของสตั ว์
18. สืบค้นข้อมลู อธิบาย และยกตัวอย่างความสัมพันธ์ระหว่างพฤติกรรมกับววิ ัฒนาการของระบบ
ประสาท
19. สืบค้นขอ้ มลู อธิบาย และยกตัวอยา่ งการสื่อสารระหว่างสัตวท์ ่ที าให้สัตว์แสดงพฤตกิ รรม
2. สาระการเรยี นรู้
2.1 สาระการเรยี นรเู้ พิม่ เตมิ
1) พันธุกรรมและส่ิงแวดลอ้ มมผี ลต่อการแสดงพฤติกรรม
2) พฤติกรรมท่ีเป็นมาแต่กาเนิดแบ่งออกได้เป็นหลายชนิด เช่น โอเรียนเตชัน (แทกซิสและไคนีซิส)
รีเฟลก็ ซ์ และฟกิ แอกชันแพทเทริ น์
3) พฤติกรรมท่ีเกิดจากการเรียนรู้ แบ่งได้เป็นแฮบบิชูเอชัน การฝังใจ การเช่ือมโยง (การลองผิดลอง
ถกู และการมเี ง่ือนไข) และการใช้เหตผุ ล
4) ระดับการแสดงพฤติกรรมที่สัตว์แต่ละชนิดแสดงออกจะแตกต่างกันซึ่งเป็นผลมาจากวิวัฒนาการ
ของระบบประสาททแี่ ตกต่างกัน
5) การส่ือสารเป็นพฤติกรรมทางสังคมแบบหน่ึงซ่ึงมหี ลายวิธี เช่น การส่ือสารด้วยท่าทาง การสือ่ สาร
ด้วยเสียง การสื่อสารด้วยสารเคมี และการส่อื สารดว้ ยการสมั ผัส
2.2 สาระการเรยี นรทู้ อ้ งถน่ิ
(พิจารณาตามหลักสตู รของสถานศึกษา)
276
หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 5 พฤตกิ รรมของสัตว์
3. สาระสาคญั /ความคิดรวบยอด
พฤตกิ รรมของสตั วเ์ ปน็ ผลจากพันธกุ รรมและสิ่งแวดล้อม แบง่ ออกเป็น 2 ประเภท ดังนี้
- พฤติกรรมที่เป็นมาแต่กาเนิด แบ่งออกเป็นหลายชนิด ได้แก่ โอเรียนเตชันเป็นพฤติกรรมตอบสนอง
ต่อปัจจัยทางกายภาพทาให้เกิดการวางตัวที่เหมาะสมต่อการดารงชีวิต แบ่งออกเป็น 2 ประเภท
ได้แก่ ไคนีซิสเป็นการตอบสนองต่อส่ิงเร้าแบบมีทิศทางที่ไม่แน่นอนและแทกซิสเป็นการตอบสนอง
ต่อสิ่งเร้าแบบมีทิศทางท่ีแน่นอน รเี ฟล็กซ์เป็นพฤติกรรมตอบสนองของระบบประสาทท่ีอยู่ภายนอก
อานาจจิตใจ และฟิกแอกชันแพทเทิร์นเป็นพฤติกรรมตอบสนองท่ีเกิดจากพันธุกรรม ซ่ึงมีแบบแผน
ท่แี น่นอนและมีลกั ษณะจาเพาะของส่งิ มชี ีวิตแต่ละชนิด
- พฤติกรรมที่เกิดจากการเรียนรู้ ประกอบด้วยแฮบบิชูเอชันเป็นพฤติกรรมท่ีอาศัยการกระตุ้น
ซ้า ๆ จนสัตว์ลดและหยุดตอบสนองต่อสิง่ เร้าที่ไม่ส่งผลต่อการดารงชีวิต การฝังใจเป็นพฤติกรรม
ที่ตอบสนองต่อสง่ิ เร้าในช่วงแรกของชีวติ การเชอ่ื มโยงแบง่ ออกเปน็ 2 ประเภท ได้แก่ การลองผิด
ลองถกู เป็นพฤติกรรมทีแ่ สดงออกโดยมีการลองผิดลองถูกจนมีประสบการณ์และการมเี งื่อนไขเป็น
พฤติกรรมที่สัตว์ตอบสนองต่อส่ิงเร้าที่มีเงื่อนไขเช่นเดียวกับส่ิงเร้าไม่มีเง่ือนไข และการใช้เหตุผล
เปน็ พฤติกรรมทสี่ ตั ว์นาประสบการณ์มาใชแ้ กป้ ัญหา
พฤติกรรมที่สัตว์แตล่ ะชนิดแสดงออกจะแตกต่างกันซ่งึ เป็นผลมาจากวิวฒั นาการของระบบประสาทที่
แตกตา่ งกนั
การส่ือสารของสัตว์เป็นพฤติกรรมที่สัตว์ตัวหนึ่งแสดงแล้วมีผลต่อพฤติกรรมของสัตว์ตัวอ่ืนท่ีมีสปีชีส์
เดยี วกันหรอื ตา่ งสปีชีสก์ ัน แบ่งออกเป็นหลายประเภท ได้แก่
- การส่ือสารด้วยเสียง เป็นการเปล่งเสียงของสัตว์เพื่อตอบสนองต่อส่ิงเร้า ท้ังด้านการสืบพันธ์ุ
การรวมกลุ่ม และการเตอื นภยั
- การสื่อสารด้วยท่าทาง เป็นการแสดงท่าทางของสัตว์เพื่อการป้องกันตัว การสืบพันธุ์ และการ
หาอาหาร
- การส่ือสารด้วยสารเคมี เป็นการส่ือสารด้วยฟีโรโมน ซึ่งสัตว์สร้างข้ึนและหลั่งออกมาภายนอก
รา่ งกาย เพอื่ การป้องกันตัว การปลุกระดม การสืบพันธ์ุ และการตามรอย
- การส่ือสารด้วยการสัมผัส เป็นการส่ือสารโดยใช้อวัยวะสัมผัสกับสัตว์ชนิดเดียวกัน เพ่ือแสดง
อาการตา่ ง ๆ เชน่ ความรกั ความน้อบนอ้ ม ความเคารพ
277
หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 5 พฤติกรรมของสัตว์
4. สมรรถนะสาคัญของผู้เรยี นและคณุ ลักษณะอนั พึงประสงค์
สมรรถนะสาคัญของผเู้ รยี น คณุ ลักษณะอนั พึงประสงค์
1. ความสามารถในการสื่อสาร 1. มีวนิ ยั
2. ความสามารถในการคดิ 2. ใฝเ่ รยี นรู้
1) ทักษะการสงั เกต 3. มุง่ ม่นั ในการทางาน
2) ทกั ษะการสารวจค้นหา
3) ทกั ษะการจาแนกประเภท
4) ทักษะการเปรยี บเทียบ
5) ทกั ษะการลงความเหน็ จากข้อมลู
3. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต
5. ชิน้ งาน/ภาระงาน (รวบยอด)
- รายงาน เรื่อง พฤติกรรมของสัตว์
- รายงาน เรือ่ ง พฤตกิ รรมการสืบพันธข์ุ องปลากัด
- ผงั มโนทศั น์ เร่อื ง ประเภทของพฤติกรรม
- ผงั มโนทัศน์ เรือ่ ง การสอ่ื สารระหวา่ งสตั ว์
- ปา้ ยนเิ ทศ เรอ่ื ง พฤตกิ รรมการสบื พนั ธข์ุ องปลากัด
6. การวัดและการประเมินผล
รายการวัด วธิ ีวดั เครอื่ งมอื เกณฑก์ ารประเมนิ
- แบบประเมนิ รายงาน - ระดับคุณภาพดี
6.1 การประเมินชนิ้ งาน/ - รายงาน เรอื่ ง
- แบบประเมนิ รายงาน ผ่านเกณฑ์
ภาระงานรวบยอด พฤติกรรมของสตั ว์ - ระดับคณุ ภาพดี
- แบบประเมิน
- รายงาน เรอ่ื ง ผงั มโนทัศน์ ผา่ นเกณฑ์
พฤติกรรมการสบื พนั ธุ์ - แบบประเมิน - ระดบั คุณภาพดี
ผงั มโนทศั น์ ผา่ นเกณฑ์
ของปลากัด
- แบบประเมนิ - ระดับคุณภาพดี
- ผังมโนทศั น์ เร่อื ง ปา้ ยนเิ ทศ ผ่านเกณฑ์
ประเภทของพฤติกรรม - ระดบั คณุ ภาพดี
ผ่านเกณฑ์
- ผังมโนทศั น์ เรอื่ ง
การสือ่ สารระหวา่ งสตั ว์
- ป้ายนิเทศ เรือ่ ง
พฤติกรรมการสบื พนั ธ์ุ
ของปลากัด
278
หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี 5 พฤตกิ รรมของสัตว์
รายการวัด วธิ ีวัด เครื่องมอื เกณฑ์การประเมนิ
6.2 การประเมนิ ก่อนเรยี น
- ตรวจแบบทดสอบ - แบบทดสอบ - ประเมนิ ตาม
- แบบทดสอบกอ่ น ก่อนเรียน ก่อนเรียน สภาพจริง
เรยี น หน่วยการ
เรียนรู้ท่ี 5 - ตรวจใบงานท่ี 5.1 - ใบงานที่ 5.1 - ร้อยละ 60
ผา่ นเกณฑ์
6.3 การประเมินระหวา่ ง - ตรวจใบงานท่ี 5.2 - ใบงานท่ี 5.2
การจัดกิจกรรม - ร้อยละ 60
1) ประเภทของ - ตรวจ Topic Questions - Topic Questions ผา่ นเกณฑ์
พฤติกรรม
- ตรวจแบบฝกึ หดั - แบบฝกึ หดั - ร้อยละ 60
2) การสอ่ื สาร ผา่ นเกณฑ์
ระหว่างสัตว์ - ตรวจใบงานที่ 5.3 - ใบงานท่ี 5.3
- รอ้ ยละ 60
3) การปฏิบัตกิ าร - ตรวจ Topic Questions - Topic Questions ผ่านเกณฑ์
4) การนาเสนอ - ตรวจแบบฝกึ หัด - แบบฝกึ หัด - ร้อยละ 60
ผลงาน ผา่ นเกณฑ์
- ประเมนิ การปฏิบตั กิ าร - แบบประเมิน
5) พฤติกรรมการ การปฏบิ ัติการ - รอ้ ยละ 60
ทางานรายบุคคล - ประเมนิ การนาเสนอ ผา่ นเกณฑ์
ผลงาน - ผลงานทนี่ าเสนอ
6) พฤติกรรม - รอ้ ยละ 60
การทางานกลมุ่ - สงั เกตพฤตกิ รรม - แบบสังเกตพฤติกรรม ผ่านเกณฑ์
การทางานรายบคุ คล การทางานรายบุคคล
7) คณุ ลักษณะ - ระดบั คุณภาพดี
อันพงึ ประสงค์ - สังเกตพฤติกรรม - แบบสังเกตพฤติกรรม ผ่านเกณฑ์
การทางานกลุม่ การทางานกลุ่ม
- ระดบั คุณภาพดี
- สังเกตความมีวนิ ัย - แบบประเมนิ ผา่ นเกณฑ์
ใฝ่เรียนรู้ และมงุ่ ม่ัน คุณลักษณะ
ในการทางาน อันพงึ ประสงค์ - ระดับคุณภาพดี
ผ่านเกณฑ์
- ระดบั คุณภาพดี
ผ่านเกณฑ์
- ระดบั คุณภาพดี
ผ่านเกณฑ์
279
หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี 5 พฤติกรรมของสัตว์
รายการวดั วธิ วี ัด เคร่ืองมอื เกณฑ์การประเมิน
6.4 ประเมินหลังเรียน
- ตรวจ Unit Questions - Unit Questions - ร้อยละ 60
- Unit Questions หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 5 หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 5 ผ่านเกณฑ์
หนว่ ยการเรียนรู้
ที่ 5 - ตรวจ Test for U - Test for U - ร้อยละ 60
หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 5 หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 5 ผา่ นเกณฑ์
- Test for U
หนว่ ยการเรยี นรู้ - ตรวจแบบทดสอบ - แบบทดสอบหลังเรียน - รอ้ ยละ 60
ท่ี 5 หลังเรยี น ผ่านเกณฑ์
- แบบทดสอบ
หลังเรียน หน่วย
การเรยี นร้ทู ี่ 5
7. กิจกรรมการเรยี นรู้
แผนฯ ท่ี 1 : ประเภทของพฤตกิ รรม เวลา 5 ชัว่ โมง
วิธกี ารสอนแบบเน้นมโนทัศน์ (Concept-Based Instruction)
แผนฯ ท่ี 2 : การส่ือสารระหวา่ งสัตว์ เวลา 2 ชว่ั โมง
วธิ กี ารสอนแบบเน้นมโนทัศน์ (Concept-Based Instruction) (รวมเวลา 7 ช่ัวโมง)
8. สอื่ /แหล่งการเรยี นรู้
8.1 ส่ือการเรียนรู้
1) หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชีววิทยา ม.6 เล่ม 1 หน่วยการเรียนรู้
ท่ี 5 พฤติกรรมของสัตว์
2) แบบฝึกหัดรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชีววิทยา ม.6 เล่ม 1 หน่วยการเรียนรู้
ท่ี 5 พฤตกิ รรมของสตั ว์
3) แบบทดสอบกอ่ นเรียน หน่วยการเรียนรู้ท่ี 5 พฤติกรรมของสัตว์
4) แบบทดสอบหลังเรียน หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 5 พฤตกิ รรมของสัตว์
5) ใบงานที่ 5.1 เรอื่ ง ประเภทของพฤตกิ รรม
6) ใบงานที่ 5.2 เรอ่ื ง การส่ือสารระหว่างสตั ว์
7) PowerPoint เรือ่ ง การเคลอื่ นทข่ี องสง่ิ มีชวี ิต
8) QR Code เร่ือง พฤติกรรมการเชอื่ มโยงแบบการมีเง่ือนไข
9) บตั รภาพพฤตกิ รรมของสัตว์ และการสื่อสารระหว่างสัตว์
280
หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 5 พฤติกรรมของสตั ว์
8.2 แหลง่ การเรียนรู้
1) ห้องเรียน
2) ห้องสมดุ
3) ห้องปฏบิ ัติการ
4) ส่ืออเิ ล็กทรอนิกส์
281
หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 5 พฤตกิ รรมของสตั ว์
แบบทดสอบก่อนเรยี น
หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี 5
คาชีแ้ จง : ให้นักเรยี นเลือกคาตอบท่ีถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว
1. การเคลื่อนท่ีหนีแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ของ 5. พฤตกิ รรมในข้อใดจดั เป็นพฤตกิ รรมแฮบบิชเู อชนั
พารามเี ซยี มเปน็ พฤติกรรมแบบใด 1. แมลงเม่าบนิ เข้าหากองไฟ
1. ไคนซี สิ 2. แทกซิส 2. การสง่ เสียงเรยี กกันของนก
3. รีเฟล็กซ์ 4. แฮบบิชเู อชนั 3. กาเกาะบนหุ่นไลก่ าในท่งุ นา
5. ฟกิ แอกชันแพทเทิรน์ 4. ปลาว่ายนา้ หลังตัง้ ฉากกบั แสงอาทติ ย์
2. พฤติกรรมของส่ิงมีชีวิตในข้อใดไม่จัดเป็น 5. ผ้ึงเต้นราเพ่อื บอกทิศทางแหล่งอาหาร
พฤติกรรมแบบโอเรยี นเตชัน 6. ระบบใดของร่างกายมีผลต่อการพัฒนาพฤติกรรม
1. การบนิ เขา้ หาแสงไฟของผีเสือ้ กลางคนื ของสัตว์มากท่ีสุด
2. การเดิมตามแม่เป็ดของลูกเป็ดที่เพ่ิงฟักออก 1. ระบบสบื พนั ธ์ุ 2. ระบบประสาท
จากไข่ 3. ระบบตอ่ มไร้ท่อ 4. ระบบภูมคิ ุ้มกัน
3. การเคลื่อนที่ตามเสียงร้องเพศผู้ของจิ้งหรีด 5. ระบบหมุนเวียนเลอื ด
เพศเมีย 7. การใช้เหตุผลเป็นพฤติกรรมสาคัญท่ีพบมากที่สุด
4. การพองตัวของกิ้งก่าเพื่อเพ่ิมพื้นท่ีผิวรับ ในสิง่ มชี วี ติ กล่มุ ใด
แสงอาทติ ย์ 1. โพรโทซวั 2. สตั วป์ กี
5. การว่ายน้าของปลาในลักษณะหลังตั้งฉากกับ 3. สัตว์เลอ้ื ยคลาน 4. สตั วเ์ ล้ียงลกู ด้วยนา้ นม
แสงอาทติ ย์ 5. สตั วไ์ มม่ กี ระดูกสันหลัง
3. การสรา้ งรังของนกเป็นพฤตกิ รรมประเภทใด 8. ส่งิ มีชีวิตที่ระบบประสาทไม่ซับซ้อน มีปมประสาท
1. รีเฟลก็ ซ์ 2. การฝังใจ และมีเซลล์ประสาทเป็นร่างแห สิ่งมีชีวิตดังกล่าว
3. โอเรยี นเตชนั 4. แฮบบิชเู อชัน มักแสดงพฤติกรรมใดชดั เจนท่ีสุด
5. ฟกิ แอกชันแพทเทิรน์ 1. แทกซสิ 2. ไคนซี ิส
4. หลังจากแมวน้าคลอดลูก แม่และลูกแมวน้ามี 3. แฮบบิชเู อชัน 4. การลองผดิ ลองถกู
เวลา 5 นาที ในการจดจาเสียงร้องซึ่งกันและกัน 5. ฟกิ แอกชันแพทเทิรน์
ซ่ึงหากเลยเวลาน้ีไปแม่แมวน้าและลูกแมวน้าจะ
แสดงอาการไม่ยอมรับซึ่งกันและกัน พฤติกรรม
ดังกล่าวจัดเปน็ พฤตกิ รรมประเภทใด
1. การฝงั ใจ 2. แฮบบชิ เู อชัน
3. โอเรียนเตชัน 4. การใช้เหตุผล
5. การมีเง่ือนไข
282
หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 5 พฤติกรรมของสตั ว์
แบบทดสอบก่อนเรียน
หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4
คาช้แี จง : ให้นักเรยี นเลือกคาตอบที่ถูกต้องท่ีสุดเพียงข้อเดียว
9. การสื่อสารด้วยท่าทางในข้อใดมีวัตถุประสงค์เพ่ือ 10. การส่ือสารด้วยสารเคมใี นข้อใดมจี ุดประสงคเ์ พ่ือ
การปอ้ งกนั ตัว บอกอาณาเขต
1. สงิ โตคารามใส่ศัตรู 1. การปล่อยกรดฟอร์มกิ ของมด
2. นกยงู ตัวผรู้ าแพนหาง 2. การเลียตัวนางพญาของผึ้งงาน
3. ผง้ึ เต้นราแบบส่ายทอ้ ง 3. การปัสสาวะรดตามก้อนหินของเสือชตี าร์
4. ปลากัดแผค่ รบี และหาง 4. การปล่อยแอลโลโมนของสกัง๊ เมื่อเจอศัตรู
5. สุนขั ปสั สาวะในบรเิ วณเดิม 5. การปล่อยไอโซเอมิลแอซิเตตของผ้ึงเมื่อต่อย
ศัตรู
เฉลย
1. 1 2. 2 3. 5 4. 1 5. 3 6. 2 7. 4 8. 5 9. 4 10. 3
283
หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ 5 พฤตกิ รรมของสตั ว์
แบบทดสอบหลังเรียน
หนว่ ยการเรยี นรูท้ ี่ 5
คาชแี้ จง : ให้นักเรียนเลือกคาตอบท่ีถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว
1. การเคลื่อนที่เข้าหาแสงสว่างของแมลงเม่าเป็น 5. เมื่อถึงฤดูวางไข่ ปลาแซมอนจะว่ายน้ากลับไป
พฤติกรรมแบบใด วางไข่บริเวณเดิมที่เคยฟักออกจากไข่ พฤติกรรม
1. ไคนีซสิ 2. แทกซิส ของปลาแซมอนเปน็ พฤตกิ รรมรปู แบบใด
3. การฝงั ใจ 4. แฮบบชิ ูเอชนั 1. แทกซสิ 2. การฝังใจ
5. ฟิกแอกชันแพทเทริ ์น 3. แฮบบชิ เู อชนั 4. การมีเงื่อนไข
2. พฤติกรรมของสิ่งมีชีวิตในข้อใดจัดเป็นพฤติกรรม 5. ฟิกแอกชนั แพทเทิร์น
แบบฟิกแอกชนั แพทเทิร์น 6. พฤติกรรมการใช้เหตุผลจะพบในสัตว์ท่ีมีสมอง
1. การชกั ใยของแมงมมุ สว่ นใดพัฒนาดี
2. การยกเท้าหนเี มื่อเหยียบเศษแก้ว 1. พอนส์ 2. เซรีบรมั
3. การบนิ ของแมลงเมา่ เข้าหาแสงไฟ 3. เซรีเบลลมั 4. ไฮโพทาลามสั
4. การใช้กล่องต่อกันเพื่อปีนหยิบกล้วยของ 5. เมดลั ลาออบลองกาตา
ชมิ แปนซี 7. ไคนีซิสเป็นพฤติกรรมสาคัญที่พบมากท่ีสุดใน
5. การเคล่ือนที่หนีแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ของ ส่ิงมชี วี ติ กลมุ่ ใด
พารามีเซยี ม 1. ไพรเมต
3. นักเรียนหดเท้าเมื่อเดินเหยียบก้นบุหร่ีที่ติดไฟ 2. ส่ิงมชี วี ิตเซลล์เดยี ว
เป็นพฤติกรรมแบบใด 3. สัตว์เลีย้ งลูกดว้ ยนา้ นม
1. รเี ฟล็กซ์ 2. การฝังใจ 4. สัตว์ไมม่ ีกระดูกสันหลงั
3. โอเรยี นเตชนั 4. แฮบบิชเู อชัน 5. สัตวสะเทินนา้ สะเทนิ บก
5. การใชเ้ หตุผล 8. สัตว์ที่มักแสดงพฤติกรรมการเรียนรู้รูปแบบท่ีง่าย
4. จากการทดลองนาหนูปล่อยในเขาวงกตเพื่อ เช่น แฮบบิชูเอชัน การฝังใจ ควรมีระบบประสาท
หาทางออก โดยในการทดลองคร้ังแรก ๆ หนูจะ รูปแบบใด
ใช้ระยะเวลามากในการหาทางออก แต่เมอื่ ทาการ 1. สมองสว่ นหน้าเจรญิ ดี
ทดลองซ้า ๆ หนูจะใช้เวลาน้อยลง พฤติกรรมของ 2. ระบบประสาทสานกันเป็นร่างแห
หนูเป็นพฤติกรรมประเภทใด 3. มปี มประสาทบริเวณส่วนหวั และลาตัว
1. ไคนีซิส 2. การฝงั ใจ 4. สมองส่วนหน้าพัฒนาน้อยกวา่ ส่วนกลาง
3. แฮบบชิ เู อชัน 4. การมีเงอื่ นไข 5. มสี มองท่ีเกิดจากการรวมกันของปมประสาท
5. การลองผดิ ลองถูก
284
หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ 5 พฤตกิ รรมของสตั ว์
แบบทดสอบหลงั เรยี น
หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 4
คาช้ีแจง : ให้นกั เรยี นเลือกคาตอบที่ถูกต้องท่ีสุดเพียงข้อเดียว
9. การสื่อสารด้วยเสียงในข้อใดมีวัตถุประสงค์เพื่อ 10. พฤตกิ รรมในขอ้ ใดไมใ่ ช่การสือ่ สารดว้ ยการสมั ผัส
การรียกคู่ผสมพันธ์ุ 1. การเลยี ปากของสุนขั
1. เสยี งร้องของเป็ด 2. การใช้หนวดของแมลงสาบ
2. เสียงร้องของโลมา 3. การหงายมอื ให้จบั ของชมิ แปนซี
3. เสยี งคารามของสิงโต 4. การขดม้วนตวั ของงตู วั ผรู้ อบงตู ัวเมยี
4. เสยี งร้องของสิงโตทะเล 5. การจกิ จะงอยปากแมน่ กของลูกนกนางนวล
5. เสียงขยับปีกของยงุ ตัวเมีย
เฉลย
1. 2 2. 1 3. 1 4. 5 5. 2 6. 2 7. 2 8. 4 9. 5 10. 4
285
หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 5 พฤติกรรมของสัตว์
แบบประเมินช้นิ งาน/ภาระงาน (รวบยอด) แผนฯ ที่ 1 และ 2
แบบประเมนิ ผังมโนทศั น/์ ป้ายนิเทศ
คาช้แี จง : ให้ผู้สอนประเมินช้ินงาน/ภาระงานของนักเรียนตามรายการที่กาหนด แล้วขีด ลงในช่องที่ตรง
กับระดบั คะแนน
ลาดบั ที่ รายการประเมนิ ระดบั คะแนน
4321
1 ความสอดคล้องกบั จดุ ประสงค์
2 ความถูกต้องของเนื้อหา
3 ความคดิ สร้างสรรค์
4 ความตรงต่อเวลา
รวม
ลงช่ือ ................................................... ผปู้ ระเมนิ
............../................../................
เกณฑ์การประเมินผังมโนทัศน์/ป้ายนเิ ทศ
ประเดน็ ทปี่ ระเมิน 4 ระดับคะแนน 1
32
1. ความ ผลงานสอดคลอ้ งกับ ผลงานสอดคล้องกับ ผลงานสอดคลอ้ งกบั ผลงานไม่สอดคลอ้ งกับ
สอดคล้องกบั จดุ ประสงคท์ กุ ประเดน็ จุดประสงค์เป็น จดุ ประสงคบ์ างประเด็น จดุ ประสงค์
จุดประสงค์ ส่วนใหญ่
2. ความถูกตอ้ ง เน้ือหาสาระของผลงาน เนอื้ หาสาระของผลงาน เน้อื หาสาระของผลงาน เนื้อหาสาระของผลงาน
ของเน้อื หา ถูกตอ้ งครบถว้ น ถูกต้องเปน็ สว่ นใหญ่ ถกู ต้องบางประเดน็ ไม่ถูกตอ้ งเปน็ ส่วนใหญ่
3. ความคิด ผลงานแสดงถึงความคิด ผลงานแสดงถึงความคิด ผลงานมีความน่าสนใจ ผลงานไมม่ คี วาม
สร้างสรรค์ สรา้ งสรรค์ แปลกใหม่ สรา้ งสรรค์ แปลกใหม่ แตย่ งั ไมม่ แี นวคิดแปลก นา่ สนใจ และไมแ่ สดง
และเปน็ ระบบ แตย่ งั ไมเ่ ปน็ ระบบ ใหม่ ถงึ แนวคดิ แปลกใหม่
4. ความตรงต่อ
เวลา สง่ ชิน้ งานภายในเวลาที่ ส่งช้นิ งานชา้ กวา่ เวลาท่ี สง่ ช้นิ งานชา้ กวา่ เวลาท่ี ส่งชน้ิ งานช้ากวา่ เวลาที่
กาหนด กาหนด 1 วัน กาหนด 2 วนั กาหนด 3 วนั ขนึ้ ไป
เกณฑก์ ารตดั สนิ คณุ ภาพ
ชว่ งคะแนน ระดบั คณุ ภาพ
14-16 ดีมาก
11-13 ดี
8-10 พอใช้
ตา่ กวา่ 8 ปรบั ปรุง
286
หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 5 พฤติกรรมของสตั ว์
แบบประเมินช้ินงาน/ภาระงาน (รวบยอด) แผนฯ ที่ 1 และ 2
แบบประเมนิ รายงาน
คาช้ีแจง : ให้ผู้สอนประเมินช้ินงาน/ภาระงานของนักเรียนตามรายการท่ีกาหนด แล้วขีด ลงในช่องที่ตรง
กบั ระดบั คะแนน
ลาดับที่ รายการประเมนิ ระดบั คะแนน
4321
1 ความถูกตอ้ งของเนอื้ หา
2 ความสมบูรณ์ของรปู เล่ม รวม
3 ความตรงต่อเวลา
ลงชอ่ื ................................................... ผปู้ ระเมิน
............/................../..................
เกณฑก์ ารประเมินรายงาน
ประเดน็ ท่ีประเมิน 4 ระดับคะแนน 1
32
1. ความถกู ต้อง เนือ้ หาสาระของ เนื้อหาสาระของ เน้อื หาสาระของ เนือ้ หาสาระของ
ของเนื้อหา รายงานถูกต้องครบถว้ น รายงานถูกตอ้ งเปน็ รายงานถกู ต้องบาง รายงานไมถ่ ูกตอ้ งเป็น
สว่ นใหญ่ ประเดน็ ส่วนใหญ่
2. ความสมบรู ณ์ มีองค์ประกอบครบถว้ น มีองคป์ ระกอบครบถว้ น มีองค์ประกอบครบถ้วน องคป์ ระกอบ
ของรูปเลม่ สมบูรณ์ มีความเปน็ สมบรู ณ์ มคี วามเปน็ สมบูรณ์ แต่ยงั ไม่เป็น ไม่ครบถ้วน ไม่เป็น
ระเบียบ และรปู เลม่ ระเบยี บ แตร่ ปู เล่ม ระเบียบ และรปู เล่ม ระเบยี บ และรปู เล่ม
สวยงาม ไม่สวยงาม ไมส่ วยงาม ไมส่ วยงาม
3. ความตรงต่อ ส่งชนิ้ งานภายในเวลาท่ี ส่งช้นิ งานชา้ กว่าเวลาท่ี ส่งชิ้นงานช้ากว่าเวลาที่ สง่ ชนิ้ งานช้ากวา่ เวลาท่ี
เวลา กาหนด กาหนด 1 วัน กาหนด 2 วัน กาหนด 3 วนั ข้ึนไป
เกณฑ์การตดั สินคณุ ภาพ
ชว่ งคะแนน ระดับคุณภาพ
11-12 ดมี าก
9-10 ดี
6-8 พอใช้
ตา่ กวา่ 6 ปรับปรงุ
287
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 5 พฤตกิ รรมของสัตว์
แบบประเมินการปฏบิ ัตกิ าร
คาช้ีแจง : ให้ผ้สู อนประเมนิ การปฏบิ ตั ิการของนักเรียนตามรายการท่ีกาหนด แล้วขดี ลงในช่องทีต่ รงกบั
ระดบั คะแนน
ลาดับท่ี รายการประเมิน ระดบั คะแนน
4321
1 การปฏิบัติการทดลอง
2 ความคลอ่ งแคลว่ ในขณะปฏิบัติการ รวม
3 การนาเสนอ
ลงชื่อ ................................................... ผปู้ ระเมนิ
................./................../..................
288
หน่วยการเรียนรูท้ ่ี 5 พฤติกรรมของสัตว์
เกณฑก์ ารประเมินการปฏิบตั ิการ
ประเดน็ ท่ปี ระเมิน 4 ระดบั คะแนน 1
32
ต้องใหค้ วามชว่ ยเหลือ
1. การปฏิบตั ิการ ทาการทดลองตาม ทาการทดลองตาม ต้องให้ความชว่ ยเหลอื อย่างมากในการทาการ
ทดลอง ข้นั ตอน และใช้อปุ กรณ์ ขน้ั ตอน และใช้อปุ กรณ์ บ้างในการทาการ ทดลอง และการใช้
ได้อย่างถูกต้อง ได้อยา่ งถูกต้อง แต่อาจ ทดลอง และการใช้ อปุ กรณ์
ตอ้ งไดร้ บั คาแนะนาบ้าง อปุ กรณ์
2. ความ มคี วามคลอ่ งแคล่ว มคี วามคล่องแคลว่ ขาดความคล่องแคลว่ ทาการทดลองเสรจ็
ในขณะทาการทดลอง ในขณะทาการทดลอง ไม่ทันเวลา และทา
คล่องแคลว่ ในขณะทาการทดลอง แต่ต้องไดร้ ับคาแนะนา จงึ ทาการทดลองเสร็จ อุปกรณเ์ สียหาย
บา้ ง และทาการทดลอง ไม่ทันเวลา
ในขณะ โดยไม่ตอ้ งไดร้ ับ เสรจ็ ทันเวลา ตอ้ งใหค้ วามชว่ ยเหลอื
บันทึกและสรปุ ผล ต้องใหค้ าแนะนาในการ อย่างมากในการบนั ทกึ
ปฏิบัติการ คาช้ีแนะ และทาการ การทดลองได้ถูกต้อง บนั ทึก สรปุ และ สรปุ และนาเสนอผล
แต่การนาเสนอผล นาเสนอผลการทดลอง การทดลอง
ทดลองเสร็จทันเวลา การทดลองยังไมเ่ ป็น
ขน้ั ตอน
3. การบนั ทกึ สรปุ บนั ทกึ และสรปุ ผล
และนาเสนอผล การทดลองไดถ้ ูกตอ้ ง
การทดลอง รดั กมุ นาเสนอผลการ
ทดลองเป็นขัน้ ตอน
ชัดเจน
เกณฑ์การตดั สนิ คุณภาพ
ช่วงคะแนน ระดบั คุณภาพ
11-12 ดมี าก
9-10 ดี
6-8 พอใช้
ต่ากวา่ 6 ปรับปรงุ
289
หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ 5 พฤติกรรมของสตั ว์
แบบประเมนิ การนาเสนอผลงาน
คาชแ้ี จง : ให้ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ลงในช่องท่ี
ตรงกบั ระดบั คะแนน
ลาดับท่ี รายการประเมนิ ระดับคะแนน 1
32
1 เน้อื หาละเอียดชดั เจน
2 ความถูกต้องของเนื้อหา
3 ภาษาทีใ่ ชเ้ ข้าใจง่าย
4 ประโยชนท์ ีไ่ ดจ้ ากการนาเสนอ
5 วธิ ีการนาเสนอผลงาน
รวม
ลงชอื่ ...................................................ผปู้ ระเมิน
............/................./................
เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน ให้ 3 คะแนน
ผลงานหรอื พฤตกิ รรมสอดคล้องกบั รายการประเมนิ สมบูรณช์ ดั เจน ให้ 2 คะแนน
ผลงานหรอื พฤตกิ รรมสอดคล้องกับรายการประเมนิ เป็นส่วนใหญ่ ให้ 1 คะแนน
ผลงานหรือพฤติกรรมสอดคล้องกบั รายการประเมินบางส่วน
เกณฑก์ ารตัดสินคณุ ภาพ
ช่วงคะแนน ระดับคณุ ภาพ
14-15 ดมี าก
11-13 ดี
8-10 พอใช้
ตา่ กวา่ 8 ปรบั ปรุง
290
หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 5 พฤตกิ รรมของสัตว์
แบบสงั เกตพฤตกิ รรมการทางานรายบคุ คล
คาชแี้ จง : ให้ผ้สู อนสังเกตพฤติกรรมของนกั เรยี นในระหวา่ งเรียนและนอกเวลาเรยี น แล้วขดี ลงในชอ่ งท่ี
ตรงกับระดับคะแนน
ลาดับที่ รายการประเมนิ ระดับคะแนน 1
32
1 การแสดงความคดิ เหน็
2 การยอมรบั ฟังความคิดเห็นของผ้อู น่ื
3 การทางานตามหนา้ ที่ทไ่ี ดร้ ับมอบหมาย
4 ความมนี ้าใจ
5 การตรงต่อเวลา
รวม
ลงช่ือ...................................................ผ้ปู ระเมิน
............../.................../................
เกณฑ์การให้คะแนน ให้ 3 คะแนน
ปฏิบัตหิ รือแสดงพฤติกรรมอย่างสมา่ เสมอ ให้ 2 คะแนน
ปฏิบัตหิ รือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ให้ 1 คะแนน
ปฏิบตั ิหรอื แสดงพฤติกรรมบางครั้ง
เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ
ช่วงคะแนน ระดับคณุ ภาพ
14-15 ดีมาก
11-13 ดี
8-10 พอใช้
ต่ากว่า 8 ปรบั ปรงุ
291
หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 5 พฤตกิ รรมของสตั ว์
แบบสงั เกตพฤตกิ รรมการทางานกลมุ่
คาชี้แจง : ใหผ้ ู้สอนสงั เกตพฤตกิ รรมของนกั เรียนในระหวา่ งเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ลงในช่องที่
ตรงกับระดับคะแนน
การมี
ลาดบั ที่ ช่อื –สกลุ การแสดง การยอมรับ การทางาน ความมี ส่วนร่วมใน รวม
ของนักเรียน ความ ฟงั คนอ่นื ตามท่ไี ด้รบั นา้ ใจ การ 15
คดิ เหน็ มอบหมาย คะแนน
ปรับปรุง
ผลงานกลุ่ม
321321321321321
เกณฑ์การให้คะแนน ลงชอ่ื ...................................................ผปู้ ระเมนิ
ปฏบิ ัตหิ รอื แสดงพฤตกิ รรมอย่างสม่าเสมอ ............../.................../...............
ปฏบิ ตั หิ รือแสดงพฤตกิ รรมบ่อยครง้ั
ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครัง้ ให้ 3 คะแนน
ให้ 2 คะแนน
ให้ 1 คะแนน
เกณฑก์ ารตัดสนิ คุณภาพ
ช่วงคะแนน ระดบั คุณภาพ
14-15 ดีมาก
11-13 ดี
8-10 พอใช้
ต่ากวา่ 8 ปรับปรงุ
292
หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 5 พฤตกิ รรมของสัตว์
แบบประเมนิ คุณลักษณะอนั พงึ ประสงค์
คาช้แี จง : ให้ผูส้ อนสังเกตพฤติกรรมของนกั เรียนในระหว่างเรยี นและนอกเวลาเรียน แล้วขดี ลงในช่องที่
ตรงกับระดับคะแนน
คณุ ลักษณะ รายการประเมิน ระดับคะแนน
อนั พงึ ประสงคด์ า้ น 321
1. รกั ชาติ ศาสน์ 1.1 ยืนตรงเคารพธงชาติ และรอ้ งเพลงชาตไิ ด้
กษัตริย์ 1.2 เข้าร่วมกจิ กรรมทสี่ ร้างความสามัคคี ปรองดอง และเปน็ ประโยชน์
2. ซอื่ สัตย์ สุจริต ต่อโรงเรียน
3. มีวนิ ยั รับผดิ ชอบ 1.3 เข้ารว่ มกจิ กรรมทางศาสนาทีต่ นนับถือ ปฏิบัติตามหลกั ศาสนา
4. ใฝ่เรยี นรู้ 1.4 เข้ารว่ มกจิ กรรมท่เี กี่ยวกบั สถาบันพระมหากษตั รยิ ์ตามท่ีโรงเรยี นจัดข้ึน
2.1 ใหข้ อ้ มูลทถ่ี ูกต้อง และเป็นจริง
5. อยอู่ ย่างพอเพยี ง 2.2 ปฏบิ ัตใิ นสิ่งทีถ่ ูกต้อง
3.1 ปฏบิ ัติตามข้อตกลง กฎเกณฑ์ ระเบียบ ขอ้ บังคบั ของครอบครัว
6. มุ่งมั่นในการทางาน
7. รักความเปน็ ไทย มีความตรงต่อเวลาในการปฏิบัตกิ ิจกรรมตา่ ง ๆ ในชีวิตประจาวัน
8. มีจิตสาธารณะ 4.1 รจู้ ักใช้เวลาว่างใหเ้ ป็นประโยชน์ และนาไปปฏิบตั ิได้
4.2 รูจ้ กั จดั สรรเวลาให้เหมาะสม
4.3 เช่อื ฟงั คาสง่ั สอนของบิดา - มารดา โดยไม่โต้แยง้
4.4 ตั้งใจเรียน
5.1 ใชท้ รัพยส์ นิ และสิง่ ของของโรงเรียนอยา่ งประหยัด
5.2 ใช้อปุ กรณก์ ารเรยี นอยา่ งประหยัดและรู้คุณค่า
5.3 ใช้จา่ ยอยา่ งประหยัดและมีการเก็บออมเงิน
6.1 มคี วามตงั้ ใจและพยายามในการทางานทไ่ี ด้รบั มอบหมาย
6.2 มคี วามอดทนและไม่ทอ้ แทต้ อ่ อุปสรรคเพ่อื ให้งานสาเรจ็
7.1 มีจติ สานกึ ในการอนุรักษ์วัฒนธรรมและภูมปิ ญั ญาไทย
7.2 เหน็ คุณคา่ และปฏบิ ตั ิตนตามวัฒนธรรมไทย
8.1 รจู้ ักชว่ ยพ่อแม่ ผู้ปกครอง และครทู างาน
8.2 ร้จู ักการดแู ลรกั ษาทรัพยส์ มบัติและสิ่งแวดลอ้ มของห้องเรยี นและ
โรงเรยี น
ลงชอ่ื ...................................................ผู้ประเมิน
............../.................../...............
เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน เกณฑก์ ารตดั สนิ คุณภาพ
พฤติกรรมทป่ี ฏบิ ตั ชิ ดั เจนและสม่าเสมอ ให้ 3 คะแนน ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ
พฤติกรรมที่ปฏบิ ัติชดั เจนและบ่อยคร้ัง ให้ 2 คะแนน 51-60 ดีมาก
พฤติกรรมที่ปฏิบัตบิ างครงั้ ให้ 1 คะแนน 41-50 ดี
30-40 พอใช้
ต่ากว่า 30 ปรับปรุง
293
หน่วยการเรยี นร้ทู ี่ 5 พฤติกรรมของสัตว์
แผนการจดั การเรียนรู้ ที่ 1 ประเภทของพฤติกรรม
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1
ประเภทของพฤตกิ รรม
เวลา 5 ชั่วโมง
1. ผลการเรียนรู้
17. สืบค้นข้อมูล อธิบาย เปรียบเทียบ และยกตัวอย่างพฤติกรรมที่เป็นมาแต่กาเนิดและพฤติกรรมท่ีเกิดจาก
การเรยี นรขู้ องสตั ว์
18. สืบค้นข้อมลู อธบิ าย และยกตัวอยา่ งความสัมพนั ธ์ระหว่างพฤตกิ รรมกบั วิวฒั นาการของระบบประสาท
2. จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้
1. สิบค้นข้อมลู อธบิ าย และยกตัวอย่างพฤตกิ รรมของสัตว์ (K)
2. สรปุ แปลความหมาย และเปรยี บเทียบพฤตกิ รรมทพี่ บในสิ่งมชี ีวติ ชนิดต่าง ๆ (K)
3. อธบิ ายความสัมพนั ธ์ระหวา่ งวิวฒั นาการของระบบประสาทกับพฤติกรรมของสตั ว์ (K)
4. ใช้อปุ กรณ์และเครอื่ งมือทางวิทยาศาสตรไ์ ดถ้ ูกต้อง (P)
5. สนใจใฝ่รูใ้ นการศกึ ษาและม่งุ ม่ันในการทางาน (A)
3. สาระการเรยี นรู้ สาระการเรียนรู้ท้องถนิ่
พิจารณาตามหลักสูตรของสถานศกึ ษา
สาระการเรยี นรู้แกนกลาง
- พันธุกรรมและส่ิงแวดล้อมมีผลต่อการแสดง
พฤติกรรม
- พฤติกรรมท่ีเป็นมาแต่กาเนิดแบ่งออกได้เป็น
หลายชนิด เช่น โอเรียนเตชัน (แทกซิสและไคนีซิส)
รเี ฟลก็ ซ์ และฟิกแอกชันแพทเทิร์น
- พฤติกรรมท่ีเกิดจากการเรียนรู้ แบ่งได้เป็น
แฮบบิชูเอชัน การฝังใจ การเช่ือมโยง (การลอง
ผิดลองถูกและการมเี ง่อื นไข) และการใช้เหตผุ ล
- ระดับการแสดงพฤติกรรมท่ีสัตว์แต่ละชนิด
แ ส ด ง อ อ ก จ ะ แ ต ก ต่ า ง กั น ซ่ึ ง เป็ น ผ ล ม า จ า ก
วิวฒั นาการของระบบประสาททแี่ ตกตา่ งกัน
294
หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 5 พฤติกรรมของสตั ว์
แผนการจดั การเรียนรู้ ท่ี 1 ประเภทของพฤตกิ รรม
4. สาระสาคัญ/ความคดิ รวบยอด
พฤติกรรมของสัตว์เปน็ ผลจากพนั ธุกรรมและสง่ิ แวดล้อม แบง่ ออกเป็น 2 ประเภท ดังนี้
- พฤติกรรมท่เี ป็นมาแต่กาเนิด แบ่งออกเป็นหลายชนิด ไดแ้ ก่ โอเรียนเตชันเป็นพฤติกรรมตอบสนอง
ต่อปัจจัยทางกายภาพทาให้เกิดการวางตัวที่เหมาะสมต่อการดารงชีวิต แบ่งออกเป็น 2 ประเภท
ได้แก่ ไคนีซิสเป็นการตอบสนองต่อส่ิงเร้าแบบมีทิศทางไม่แน่นอนและแทกซิสเป็นการตอบสนองต่อ
สิ่งเร้าแบบมีทิศทางที่แน่นอน รีเฟล็กซ์เป็นพฤติกรรมตอบสนองของระบบประสาทท่ีอยู่ภายนอก
อานาจจิตใจ และฟิกแอกชันแพทเทิร์นเป็นพฤติกรรมตอบสนองท่ีเกิดจากพันธุกรรม ซ่ึงมีแบบแผน
ท่แี นน่ อนและมลี กั ษณะจาเพาะของสง่ิ มชี ีวติ แต่ละชนิด
- พฤติกรรมที่เกิดจากการเรียนรู้ ประกอบด้วยแฮบบิชูเอชันเป็นพฤติกรรมที่อาศัยการกระตุ้น
ซา้ ๆ จนสัตว์ลดและหยุดตอบสนองต่อส่ิงเรา้ ท่ีไม่ส่งผลต่อการดารงชีวิต การฝังใจเป็นพฤติกรรม
ทีต่ อบสนองต่อสิง่ เร้าในชว่ งแรกของชีวติ การเช่อื มโยงแบง่ ออกเปน็ 2 ประเภท ได้แก่ การลองผิด
ลองถูกเป็นพฤตกิ รรมทแ่ี สดงออกโดยมกี ารลองผิดลองถูกจนมีประสบการณ์และการมีเง่ือนไขเป็น
พฤติกรรมท่ีสัตว์ตอบสนองต่อส่ิงเร้าที่มีเง่ือนไขเช่นเดียวกับส่ิงเร้าไม่มีเงื่อนไข และการใช้เหตุผล
เป็นพฤตกิ รรมทส่ี ตั ว์นาประสบการณ์มาใชแ้ ก้ปัญหา
พฤติกรรมที่สัตว์แต่ละชนิดแสดงออกจะแตกต่างกันซึ่งเป็นผลมาจากวิวัฒนาการของระบบประสาทที่
แตกตา่ งกนั
5. สมรรถนะสาคญั ของผูเ้ รียนและคณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค์
สมรรถนะสาคัญของผเู้ รียน คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์
1. ความสามารถในการสื่อสาร 1. มีวนิ ยั
2. ความสามารถในการคดิ 2. ใฝเ่ รยี นรู้
1) ทักษะการสังเกต 3. มุ่งมัน่ ในการทางาน
2) ทักษะการสารวจค้นหา
3) ทกั ษะการจาแนกประเภท
4) ทกั ษะการเปรยี บเทียบ
5) ทกั ษะการลงความเหน็ จากข้อมลู
3. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี
295
หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 5 พฤติกรรมของสตั ว์
แผนการจดั การเรียนรู้ ที่ 1 ประเภทของพฤตกิ รรม
6. กิจกรรมการเรยี นรู้
แนวคิด/รปู แบบการสอน/วธิ ีการสอน/เทคนคิ : แบบเนน้ มโนทัศน์ (Concept Based Teaching)
ช่วั โมงท่ี 1-2
ขนั้ นา
การใช้ความรเู้ ดมิ เชื่อมโยงความรูใ้ หม่ (Prior Knowledge)
1. แจ้งผลการเรียนร้ขู องหน่วยการเรียนรู้ที่ 5 พฤติกรรมของสตั ว์ ใหน้ กั เรยี นทราบ
2. นกั เรยี นทาแบบทดสอบก่อนเรียน หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี 5 พฤตกิ รรมของสัตว์
3. นกั เรียนทา Check for Understanding เพื่อตรวจสอบความเขา้ ใจของตนเองก่อนเรยี น
4. นาภาพหรือวดิ ทิ ศั นแ์ สดงพฤติกรรมของสตั ว์มาให้นักเรียนดู เช่น
- การวางไขข่ องเตา่
- การชักใยของแมงมุม
- การขดตวั ของก้งิ กอื เมือ่ ถูกสมั ผสั
- การหนผี ลู้ า่ ของเหย่อื
- การลา่ เหยื่อของผลู้ า่
- การหาอาหารของสัตว์
5. ถามคาถาม Big Question เพ่ือให้นักเรียนร่วมกันวเิ คราะห์ว่า “พฤติกรรมท่ีสัตว์แสดงออกมีความสาคัญ
อย่างไร”
(แนวตอบ: พฤติกรรมต่าง ๆ ท่ีสัตว์แสดงออกเป็นไปเพื่อความอยู่รอดและป้องกันการสูญพันธ์ุ เช่น
พฤติกรรมการฟักไช่ของสัตว์ปีก ซึ่งไข่ท่ีมีตัวอ่อนเจริญอยู่ภายในจาเป็นต้องได้รับอุณหภูมิที่
เหมาะสมตอ่ การพัฒนาของตัวออ่ นในชว่ งท่ีอยู่ในไข่ และหลังจากฟักออกมาจะถูกเลยี้ งดแู ละ
ค้มุ กนั ภยั จากแม่จนกว่าจะเจรญิ เติบโตหาอาหารกินได้เองและป้องกนั ตวั เองจากศัตรูได้)
6. ทบทวนความรู้ เรื่อง การตอบสนองต่อสิ่งเร้าของสัตว์ ซึ่งนักเรียนได้ศึกษาในหน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เร่ือง
ระบบประสาทและอวยั วะรับความรู้สกึ วา่ “เมื่อมีสิ่งเร้ามากระตุ้น หนว่ ยรบั ความรู้สึกจะส่งสัญญาณผ่าน
เซลลป์ ระสาทรับความรสู้ ึก หน่วยแปลความรู้สึก เซลล์ประสาทส่งั การ และส่งไปยังหน่วยปฏิบัติงานเพ่ือ
ตอบสนองตอ่ ส่งิ เรา้ ทม่ี ากระตนุ้ ซ่งึ แสดงออกในรปู ของพฤตกิ รรม” ดังแผนภาพ
∆ กลไกการตอบสนองของสัตว์
296
หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี 5 พฤติกรรมของสัตว์
แผนการจดั การเรยี นรู้ ท่ี 1 ประเภทของพฤตกิ รรม
7. ถามคาถาม Key Question กับนักเรียนว่า “สัตว์ต่าง ๆ มีพฤติกรรมตอบสนองต่อส่ิงเร้าในรูปแบบ
ใดบา้ ง”
(แนวตอบ: สัตว์แต่ละชนิดแสดงพฤติกรรมตอบสนองต่อส่ิงเร้าในรูปแบบที่แตกต่างกัน แบ่งออกเป็น 2
ประเภท ได้แก่ พฤติกรรมที่เป็นมาแต่กาเนิดเป็นพฤติกรรมท่ีแสดงออกโดยไม่จาเป็นต้องมี
ประสบการณ์หรือผ่านการเรียนรู้มาก่อน และพฤตกิ รรมที่เกดิ จากการเรียนรู้เปน็ พฤติกรรมท่ี
ที่แสดงออกโดยอาศัยประสบการณ์และการเรียนรู้ที่ผ่านมา (นักเรียนอาจยังไม่สามารถตอบ
ได)้ )
ขั้นสอน
รู้ (Knowing)
1. นาวีดิทัศน์แสดงตัวอย่างพฤตกิ รรมที่เป็นมาแต่กาเนิดมาเปิดใหน้ กั เรียนดู เชน่ การเคลอ่ื นท่ีของแมลงสาบ
ในที่โล่งแจ้ง การเคล่ือนที่เข้าหาแสงไฟของแมงเม่า การบินของนก การชักใยของแมงมุม แล้วอธิบายให้
นักเรียนฟังว่า พฤติกรรมที่สัตว์เหล่าน้ีแสดงออกมาเป็นพฤติกรรมที่เป็นมาแต่กาเนิด ซ่ึงเป็นพฤติกรรม
รูปแบบง่าย ๆ ถูกควบคุมโดยพันธุกรรม ซ่ึงไม่ต้องผ่านการเรียนรู้หรือมีประสบการณ์มาก่อน
แบ่งออกเป็นโอเรยี นเตชัน รเี ฟล็กซ์ และฟิกแอกชนั แพทเทริ ์น
2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4-5 คน สืบค้นข้อมูลหรือศึกษาพฤติกรรมโอเรียนเตชัน ประกอบด้วยไคนีซิส
เป็นการตอบสนองตอ่ สิ่งเรา้ แบบมีทิศทางไม่แนน่ อนและแทกซิสเปน็ การตอบสนองตอ่ ส่ิงเร้าแบบมีทิศทาง
ท่ีแน่นอน จากส่ืออิเล็กทรอนิกส์หรือจากหนังสือเรียนรายวิชาเพ่ิมเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ชีววิทยา ม.6 เลม่ 1 หนา้ 162-165
3. นักเรยี นแต่ละกลุ่มทากิจกรรม พฤติกรรมของพารามเี ซียม เพื่อสังเกตพฤติกรรมการตอบสนองของพารา-
มีเซียมต่อสารละลายโซเดียมคลอไรด์และสารละลายกรดแอซิติกเจือจาง จากหนังสือเรียนรายวิชา
เพิ่มเตมิ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชวี วทิ ยา ม.6 เล่ม 1 หน้า 163-164
4. สมุ่ เลือกนักเรียนอย่างน้อย 3 กลุ่ม นาเสนอผลกิจกรรม พฤติกรรมของพารามีเซียม แล้วถามคาถามท้าย
กิจกรรมกับนักเรยี น ดงั น้ี
- พารามีเซียมมีพฤติกรรมตอบสนองต่อสารละลายโซเดียมคลอไรด์และสารละลายกรดแอซีติกเจือจาง
อย่างไร
(แนวตอบ: พารามีเซียมจะเคลื่อนท่ีเข้าหาสารละลายกรดแอซีติกเจือจาง แต่จะเคล่ือนที่หนี
สารละลายโซเดียมคลอไรด์)
- พฤตกิ รรมการตอบสนองตอ่ ส่ิงเร้าของพารามเี ซยี มมปี ระโยชน์ตอ่ พารามเี ซียมอยา่ งไร
(แนวตอบ: มีผลต่อการอยู่รอดของพารามีเซียม เนื่องจากในธรรมชาติบริเวณท่ีมีแบคทีเรียซ่ึงเป็น
อาหารของพารามีเซียมเป็นบริเวณท่ีมีสภาพเป็นกรดอ่อน ๆ ดังนั้น การเคล่ือนท่ีเข้าหา
บริเวณที่มีสภาพเปน็ กรดออ่ น ๆ จึงมีโอกาสท่พี ารามีเซยี มจะพบแบคทีเรยี ได้)
297
หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี 5 พฤตกิ รรมของสัตว์
แผนการจดั การเรยี นรู้ ที่ 1 ประเภทของพฤตกิ รรม
5. นักเรียนและครูร่วมกันอภิปรายผลกิจกรรม พฤติกรรมของพารามีเซียม เพื่อให้ได้ข้อสรุป ดังนี้ พารา-
มีเซียมเคล่ือนท่ีเข้าหาสารละลายกรดแอซีติก แต่จะเคล่ือนที่หนีสารละลายโซเดียมคลอไรด์ เนื่องจากใน
ธรรมชาติบริเวณที่เป็นกรดเจือจางจะพบแบคทีเรียท่ีเป็นอาหารของพารามีเซียมอยู่ พารามีเซียมจึง
เคลื่อนท่ีเขา้ หาบริเวณท่มี ีสภาวะเป็นกรดเจอื จาง แต่จะเคล่อื นทอี่ อกหา่ งจากบริเวณทีม่ สี ภาวะเปน็ ดา่ ง
6. จัดกิจกรรมกลุ่มเพ่ือขยายความรู้ของนักเรียน โดยทาการทดลองพฤติกรรมการตอบสนองต่อส่ิงเร้า
ตา่ ง ๆ ของพารามเี ซียม ดงั น้ี
1) ศึกษาพฤติกรรมตอบสนองของพารามีเซียมต่อชนิดของประจุไฟฟ้า โดยหยดน้าที่มีพารามีเซยี มลง
บนสไลด์ แล้วนาขั้วไฟฟ้าที่ต่อถ่านไฟฉายมาแตะที่หยดน้าที่มีพารามีเซียม แล้วสังเกต
ความหนาแน่นของพารามีเซยี มทีบ่ รเิ วณขั้วไฟฟ้า
2) ศึกษาพฤติกรรมตอบสนองของพารามีเซียมต่ออุณหภูมิ โดยนาพารามีเซียมใส่ในหลอดทดลองท่ีมี
นา้ อยู่ ¾ ของหลอดทดลอง แล้วนาหลอดทดลองไปจุ่มในบกี เกอร์ทมี่ ีนา้ แข็งอยู่ประมาณ 2-3 นาที
แลว้ สงั เกตความหนาแนน่ ของพารามเี ซยี มที่บรเิ วณส่วนตา่ ง ๆ ของหลอดทดลอง
7. นักเรียนและครูร่วมกันอภิปรายผลกิจกรรม พฤติกรรมการตอบสนองต่อส่ิงเร้าต่าง ๆ ของพารามีเซียม
เพอื่ ใหไ้ ด้ข้อสรปุ ดังนี้
- พฤติกรรมตอบสนองของพารามีเซียมต่อชนิดของประจุไฟฟ้า โดยพารามีเซียมจะเคลื่อนที่จาก
ด้านท่มี ปี ระจบุ วกไปยงั ด้านท่มี ปี ระจุบลบเม่อื เกดิ กระแสไฟฟา้
- พฤติกรรมตอบสนองของพารามีเซียมต่ออุณหภูมิ โดยพารามีเซียมจะเคล่ือนท่ีหนีบริเวณที่มี
อุณหภูมิสูงไปยังบริเวณที่มีอุณหภูมิต่า จึงอาจพบพารามีเซียมอยู่หนาแน่นบริเวณด้านล่างหลอด
ทดลอง
8. นักเรียนแต่ละกลุ่มสืบค้นข้อมูลหรือศึกษาพฤติกรรมแบบรีเฟล็กซ์เป็นพฤติกรรมตอบสนองของระบบ
ประสาทที่อยู่ภายนอกอานาจจิตใจ และพฤติกรรมแบบฟิกแอกชันแพทเทิร์นเป็นพฤติกรรมตอบสนองที่
เกิดจากพันธุกรรม ซึ่งมีแบบแผนท่ีแน่นอนและมีลักษณะจาเพาะของสิ่งมีชีวิตแต่ละชนิด จากสื่อ
อิเล็กทรอนิกส์หรือจากหนังสือเรียนรายวิชาเพ่ิมเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีชีววิทยา ม.6 เล่ม 1
หนา้ 166
9. ถามคาถามเพื่อตรวจสอบความเขา้ ใจของนักเรยี น เชน่
- พฤติกรรมของสัตวม์ กี ลไกการเกิดอยา่ งไร
(แนวตอบ: เม่ือมีสิ่งเร้ามากระตุ้น หน่วยรับความรู้สึกจะส่งสัญญาณผ่านเซลล์ประสาทรับความรู้สึก
หนว่ ยแปลความรูส้ กึ เซลล์ประสาทส่งั การ และสง่ ไปยังหน่วยปฏิบัตงิ านเพ่อื ตอบสนองต่อ
สง่ิ เร้าทม่ี ากระตุ้น ซ่งึ แสดงออกในรปู ของพฤตกิ รรม)
- การตอบสนองแบบแทกซสิ แตกต่างจากไคนซี ิสอยา่ งไร
(แนวตอบ: ไคนีซิสเป็นพฤติกรรมตอบสนองต่อส่ิงเร้าแบบมีทิศทางไม่แน่นอน แต่แทกซิสเป็น
พฤติกรรมตอบสนองตอ่ ส่ิงเรา้ แบบมีทิศทางทแี่ น่นอน)
298
หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 5 พฤตกิ รรมของสตั ว์
แผนการจดั การเรียนรู้ ท่ี 1 ประเภทของพฤติกรรม
- พฤติกรรมแบบไคนีซิสและแทกซสิ มผี ลดตี ่อส่งิ มีชีวิตอยา่ งไร
(แนวตอบ: ส่งผลต่อการอยู่รอดของส่ิงมีชีวิต เนื่องจากพฤติกรรมทั้ง 2 รูปแบบจะใช้ในการปรับตัว
เพ่ือความอนู่รอด โดยการเคลื่อนที่เข้าหาบริเวณที่เหมาะสมต่อการดารงชีวิต ทั้งด้าน
อาหาร การสืบพนั ธ์ุ แตจ่ ะเคลอื่ นท่หี นีจากบรเิ วณที่ไมเ่ หมาะสมต่อการดารงชวี ติ )
- จงยกตวั อยา่ งการแสดงพฤตกิ รรมแบบรเี ฟลก็ ซ์ท่พี บเห็นในชวี ติ ประจาวนั ของนักเรยี น
(แนวตอบ: คาตอบข้ึนอยูก่ ับดุลยพนิ ิจของครูผู้สอน เชน่ การกระพริบตาเม่อื มีผงเข้าตา การยกมือหนี
เมื่อสัมผสั กบั ของร้อน)
ช่วั โมงท่ี 3
ข้นั สอน
ขน้ั รู้ (Knowing)
11. อธิบายใหน้ ักเรียนฟังเกีย่ วกับพฤติกรรมท่เี กิดจากการเรียนรู้ ซึ่งเป็นพฤติกรรมที่เกิดขนึ้ จากวุฒิภาวะและ
ประสบการณท์ ่ีสตั วไ์ ดร้ บั แบ่งออกเป็นแฮบบิชูเอชนั การฝังใจ การเชอ่ื มโยง และการใช้เหตผุ ล
12. นักเรียนแต่ละกลุ่มแบ่งสมาชิกในกลุ่มออกเป็น 4 กลุ่มย่อย ให้นักเรียนกลุ่มย่อยไปร่วมกันสืบค้นข้อมูล
เกย่ี วกบั พฤติกรรมทีเ่ กดิ จากการเรยี นรู้ และและยกตัวอยา่ งพฤติกรรมที่เกดิ จากการเรียนรู้ประเภทต่าง ๆ
พฤติกรรมละ 5 ตัวอยา่ ง จากสื่ออิเลก็ ทรอนกิ ส์หรอื จากห้องสมุด ดังนี้
- กลมุ่ ย่อยที่ 1 แฮบบชิ ูเอชัน
- กลุ่มย่อยท่ี 2 การฝังใจ
- กลุ่มย่อยที่ 3 การเช่อื มโยง
- กลมุ่ ยอ่ ยท่ี 4 การใช้เหตุผล
โดยให้นักเรียนกลุ่มย่อยไปศึกษาเร่ืองที่ได้รับมอบหมาย จากน้ันกลับมารวมกลุ่มของตนเอง แล้วร่วมกัน
อธบิ ายและวิเคราะห์ถึงข้อมลู ที่ไดไ้ ปศกึ ษา
13. นักเรียนจับคู่กับเพื่อนทากิจกรรม การลองผิดลองถูก เพื่อเปรียบเทียบระยะเวลาในการเกิดพฤติกรรม
แบบลองผิดลองถูกของการทดลองครั้งแรกและคร้ังต่อ ๆ ไป จากหนังสือเรียนรายวิชาเพ่ิมเติม
วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชวี วทิ ยา ม.6 เล่ม 1 หนา้ 170
14. สุ่มเลือกนักเรียนอย่างน้อย 5 คู่ ออกมานาเสนอผลกิจกรรม แล้วถามคาถามท้ายกิจกรรมกับนักเรียน
ดังน้ี
- วธิ ีการและเวลาที่ใช้ในการทากิจกรรมในครั้งแรกและคร้ังหลงั ๆ แตกต่างกันอยา่ งไร
(แนวตอบ: ในคร้งั แรก ๆ ของการทากจิ กรรม จะใช้เวลามากกว่าในคร้งั หลัง ๆ)
- นักเรียนสามารถสรปุ ผลของกิจกรรมนี้ไดอ้ ย่างไร
(แนวตอบ: ในคร้ังแรก ๆ ของการทากิจกรรม จะใช้เวลามากกว่าในครั้งหลัง ๆ เน่ืองจากการทา
กจิ กรรมในคร้งั หลัง ๆ นักเรยี นจะมปี ระสบการณแ์ ละความเชีย่ วชาญเพิม่ มากขึ้น)
299
หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 5 พฤติกรรมของสตั ว์
แผนการจดั การเรยี นรู้ ท่ี 1 ประเภทของพฤตกิ รรม
15. นกั เรียนและครูร่วมกนั อภปิ รายผลกิจกรรม การลองผิดลองถูก เพื่อให้ได้ข้อสรปุ ดงั น้ี ในชว่ งแรกของการ
แสดงพฤติกรรม นักเรียนจะใช้เวลามากในการหาทางออกจากแผนภาพแสดงเส้นทางวกวน แต่เม่ือลอง
ทาซ้าหลาย ๆ ครั้ง นักเรียนใช้เวลาน้อยลงในการหาทางออก เนื่องจากมีประสบการณ์และความเช่ียว
ชาญเพ่มิ ข้นึ
16. นกั เรียนแต่ละกลุ่มสืบค้นข้อมูลและศึกษาเกี่ยวกับระบบประสาทของสัตว์กลุ่มต่าง ๆ แล้วนามาวเิ คราะห์
ถึงความสมั พันธ์ของระบบประสาทกบั พฤตกิ รรมของสัตว์ จากสื่ออเิ ล็กทรอนิกสห์ รอื จากห้องสมุด
ชว่ั โมงที่ 4-5
เข้าใจ (Understanding)
17. นักเรียนแต่ละกลุ่มจับสลากเลือกและส่งตัวแทนออกมานาเสนอผลการสืบค้นข้อมูลและยกตัวอย่าง
พฤติกรรมท่ีเกิดจากการเรยี นรู้ประเภทต่าง ๆ ดังน้ี
- หมายเลข 1 แฮบบชิ เู อชัน
- หมายเลข 2 การฝงั ใจ
- หมายเลข 3 การเชอ่ื มโยง
- หมายเลข 4 การใช้เหตุผล
โดยระหว่างที่นักเรียนนาเสนอให้นักเรียนในชนั้ เรียนร่วมกันเสนอแนะ และครูคอยเพิ่มเตมิ ประเด็นที่ขาด
หายไป
18. นักเรยี นทาใบงานที่ 5.1 เรอื่ ง ประเภทของพฤตกิ รรมของสตั ว์
19. นักเรียนจับคู่กับเพ่ือนท่ีนั่งข้างกัน ศึกษาสถานการณ์ที่กาหนดให้ในกิจกรรม Apply Your Knowledge
จากหนังสือเรียนรายวิชาเพ่ิมเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชีววิทยา ม.6 เล่ม 1 หน้า 182 ร่วมกัน
วิเคราะห์และตอบคาถามในกรอบ Apply Your Knowledge ว่า “นักเรียนคิดว่า สิ่งมีชีวิต A และ B
แสดงพฤติกรรมประเภทใด และเป็นสงิ่ มีชีวติ กลมุ่ ใด
(แนวตอบ: ส่ิงมีชีวิต A แสดงพฤติกรรมโอเรียนเตชันแบบแทกซิส เน่ืองจากเคลื่อนเข้าหาสิ่งเร้า (แสง
สว่าง) แบบมีทิศทางที่แน่นอน ซ่ึงส่ิงมีชีวิต A จะเป็นสิ่งมีชีวิตกลุ่มสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว ส่วน
สิ่งมีชีวิต B แสดงพฤติกรรมการเชื่อมโยงแบบการลองผิดลองถูก เนื่องจากในช่วงแรกจะ
เคล่ือนที่ไปท้ัง 2 ด้าน ในจานวนคร้ังท่ีเท่า ๆ กัน แต่เมื่อเคลื่อนท่ีหลาย ๆ คร้ัง จนมี
ประสบการณ์ก็จะเคล่ือนที่ไปด้านท่ีมีความชื้นและมีสภาพเป็นกรดอ่อน ๆ เป็นส่วนใหญ่ ซึ่ง
สิง่ มีชวี ิต B จะเป็นสิ่งมีชีวติ กล่มุ สตั ว์ไมม่ ีกระดกู สันหลงั หรอื สัตว์มกี ระดูกสันหลังชน้ั ต่า)
20. สุ่มเลือกนักเรียนอย่างน้อย 3 คู่ ออกมาเฉลยคาตอบในกรอบ Apply Your Knowledge ที่หน้าชั้นเรียน
โดยระหว่างท่นี ักเรียนนาเสนอให้นักเรยี นในชนั้ เรียนร่วมกันเสนอแนะ และครูคอยเพิ่มเตมิ ประเด็นท่ขี าด
หายไป
300
หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 พฤติกรรมของสตั ว์
แผนการจดั การเรียนรู้ ที่ 1 ประเภทของพฤติกรรม
21. นักเรียนแต่ละกลุ่มจับสลากเลือกตัวอย่างสิ่งมีชีวิต ร่วมกันอธิบายถึงระบบประสาทของส่ิงมีชีวิตและ
ประเภทของพฤติกรรมทสี่ งิ่ มีชีวติ น้ันแสดงออกมา ตวั อยา่ งสง่ิ มีชีวิต เชน่
- พารามีเซยี ม - ไฮดรา
- พลานาเรีย - ไส้เดือนดิน
- หอยทาก - ต๊กั แตน
- ปลา - กบ
- งู - นก
- สนุ ัข - มนุษย์
(ครสู ามารถทาสลากตวั อยา่ งสัตวท์ ่นี อกเหนอื จากตวั อยา่ งขา้ งต้น)
22. นักเรียนทาใบงานท่ี 5.2 เร่อื ง ความสมั พันธ์ของระบบประสาทกบั พฤตกิ รรมของสัตว์
23. ถามคาถามเพ่อื ตรวจสอบความเขา้ ใจของนักเรยี น เช่น
- พฤตกิ รรมแบบแฮบบชิ เู อชันสง่ ผลต่อการดารงชีวิตของสตั ว์อย่างไร
(แนวตอบ: พฤติกรรมแบบแฮบบิชูเอชันส่งผลต่อสัตว์ในช่วงที่กาลังเจริญเติบโต ซง่ึ เป็นการละเลยต่อ
สงิ่ เรา้ ที่มากระตุ้นตลอดเวลา ทาให้ประหยดั พลังงานท่ีใช้ในการตอบสนองต่อสง่ิ เร้า ซ่ึงจะ
มผี ลต่อพัฒนาการของระบบประสาทของสัตว์ดว้ ยเช่นกัน)
- พฤติกรรมการฝังใจสง่ ผลตอ่ โอกาสอยูร่ อดและการดารงเผา่ พันธ์ุของสัตว์อยา่ งไร
(แนวตอบ: พฤติกรรมการฝังใจมีผลต่อการอย่รู อดและดารงเผ่าพันธ์ขุ องสัตว์ ซึ่งทาใหส้ ัตว์มีโอกาสอยู่
รอดได้มากข้ึนเพราะไดรับการดูแลจากพ่อแม่ และการทเี่ ลือกคู่ผสมพันธ์ุกับสัตว์ในสปีชีส์
เดยี วกนั ได้จงึ ทาให้ไมม่ ีการผสมพันธต์ุ า่ งสปีชีส์ แตล่ ะสปชี สี จ์ ึงดารงเผ่าพนั ธุ์อยูไ่ ด)้
- พฤตกิ รรมการเรียนรแู้ บบการมีเง่ือนไขสามารถนามาประยุกตใ์ ช้ประโยชนด์ า้ นใดไดบ้ า้ ง
(แนวตอบ: การฝึกสตั วใ์ นละครสัตว์ การฝกึ สนุ ขั ตารวจ)
- เพราะเหตใุ ดพฤตกิ รรมการเรียนรแู้ บบใชเ้ หตผุ ลจึงพบในสตั วเ์ ลี้ยงลกู ด้วยนา้ นมเทา่ น้นั
(แนวตอบ: เนื่องจากพฤติกรรมการเรียนรู้แบบใช้เหตุผลจะพบในสัตว์ท่ีมีสมองส่วนหน้าเจริญดี
โดยเฉพาะสมองส่วนเซรีบรัมท่ีทาหน้าที่ควบคุมความคิดและสติปัญญา ซ่ึงสัตว์เล้ียงลูก
ด้วยน้านมเปน็ กลมุ่ สตั วท์ มี่ สี มองส่วนน้ีเจรญิ ดีทีส่ ุด)
- นักเรยี นสรุปความสัมพนั ธ์ของระบบประสาทกบั พฤติกรรมของส่งิ มชี วี ติ ไดอ้ ย่างไร
(แนวตอบ: การแสดงพฤติกรรมของส่งิ มีชีวิตข้ึนอยู่กบั ระบบประสาทของส่ิงมีชีวิตนน้ั ๆ ซึ่งส่ิงมีชีวิตท่ี
ระบบประสาทไม่เจริญจะแสดงพฤติกรรมท่ีเป็นมาแต่กาเนิดซึ่งมีแบบแผนของพฤติกรรม
ทีแ่ นน่ อน แต่สตั ว์ทม่ี ีระบบประสาทเจริญขึ้นมาจะแสดงพฤติกรรมท่ีเป็นมาแต่กาเนิดหรือ
พฤติกรรมท่ีเกิดจากการเรียนรู้ในรูปแบบง่าย ๆ แต่สาหรับสัตว์ที่มีระบบประสาทเจริญ
มาก โดยเฉพาะสมองสว่ นหน้า จะแสดงพฤตกิ รรมการเรยี นร้ใู นรปู แบบทีซ่ บั ซ้อนขึน้ )
301
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
แผนการจัดการเรียนรู้(ว30245)
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search