IADCE 2021 Exhibition Book22

DAWAN MADLEE (THAI)
Illusion landscape

Casted and Polished glass, 10 x 10 x 4 cm

IADCE2021
http://www.fineartbuu.org

The 3rd International Art & Design Collaborative Exhibition 2021
Arts Gallery, Faculty of Fine and Applied Arts, Burapha University, Chonburi, Thailand

21-28 May 2021

ILLUSION LANDSCAPE
ทิวทศั น์ลวงตา

ดาวรรณ หมดั หลี*

DAWAN MADLEE**

สาขาการออกแบบเครอ่ื งประดบั คณะอัญมณี มหาวทิ ยาลยั บูรพา วิทยาเขตจนั ทบุรี จังหวดั จนั ทบุรี 22170***

[email protected]

บทคดั ย่อ

ภาพทวิ ทัศน์กึ่งนามธรรม พัฒนาจากภาพทวิ ทัศนท์ ว่ั ไปซ่ึงมคี วามสำคญั ในการสรา้ งสรรคผ์ ลงานศิลปะ
โดยลัทธิต่าง ๆ นำภาพทิวทัศน์มาเป็นเนื้อหาของงาน สร้างเรื่องราวคล้อยตามไปกับอารมณ์ของผลงานมิได้
เปน็ เพียงสว่ นประกอบ จนงานศิลปะพฒั นารูปแบบสู่ลัทธินามธรรม เกิดการตัดทอนภาพทำให้ความสำคัญของ
ภาพทิวทัศน์ถูกลดลงจนกลายเป็นเพียงทัศนธาตุพ้ืนฐาน หากยังคงมีศิลปินบางคนนำเสนอภาพทิวทัศน์ให้
ปรากฏด้วยการตัดทอนเพียงบางส่วน สามารถมองเห็นรูปแบบบางอย่างได้อยู่ ศิลปะแบบน้ีเรียกว่า ศิลปะกึ่ง
นามธรรม

การสร้างสรรค์ผลงานชิ้นนี้ มีเทคนิคการสร้างต้นแบบเลียนแบบทิวทัศน์ และใช้วัสดุแก้วใสมาหลอม
จากต้นแบบ ขัดเงาและพ่นทราย นำรูปแบบศิลปะกึ่งนามธรรมมาใช้ในการสร้างสรรค์เพ่ือถ่ายทอดพื้นผิวอัน
เสมือนเป็นลักษณะของภาพทิวทัศน์ที่ผู้สร้างสรรค์ประทับใจ ออกมาในรูปแบบของประติมากรรมแก้วกึ่ง
นามธรรม การจัดวางองค์ประกอบจากก้อนหินที่มีพื้นผิวขรุขระเพียงบางส่วน และมีส่วนของเหลี่ยมมุมที่ช่วย
สร้างมิติของความลึกของเหลี่ยมมาทำพิมพ์ต้นแบบ ลอกเลียนลักษณะทิวทัศน์ของภูเขาเกิดมิติและระยะใน
การสร้างสรรค์ชนิ้ งาน

ประติมากรรมแก้ว ทิวทัศน์ลวงตา ถ่ายทอดแนวคิด ศิลปะกึ่งนามธรรม โดยได้รับแรงบันดาลใจจาก
ความประทับใจในทัศนียภาพของทิวเขาอันสลับซับซ้อน สะท้อนความงามอันเรียบง่าย กระบวนการท้ังหมด
ของการสร้างงานสามารถพัฒนาแนวคิด เทคนิค และรูปแบบได้อีกมากมาย อีกท้ังนำไปประยุกต์ได้ทั้งด้าน
ทัศนศิลป์และประยุกต์ศิลป์ สามารถขยายของเขตของลักษณะงานได้ตามแต่วัตถุประสงค์ท่ีต้องการขึ้นอยู่กับ
การทดลองและพัฒนารูปแบบงานตอ่ ไป

คำสำคัญ: ทิวทัศนล์ วงตา, ประตมิ ากรรมแกว้ , ศลิ ปะกงึ่ นามธรรม, หล่อแก้ว, ขัดแก้ว

*อาจารย์
**Lecturer
*** Faculty of Gems, Burapha University, Chanthaburi Campus, Chanthaburi, Thailand.

DAWAN MADLEE / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 37

Abstract

Semi-abstract landscape painting Developed from general landscape images which
are important in the creation of art. With various creeds taking the landscape as the content
of the work, create stories that conform to the mood of the work, not just a component.
Until the work of art develops a pattern to be abstract, the cut-down of the image causes
the importance of the landscape to be reduced to the elemental perspective. If there are
still some artists presenting the landscape with partial cut-outs. Can see some patterns, this
kind of art is called Semi-abstract art.

The creation of this work there is a prototype construction technique that mimics the
scenery. And using clear glass materials from the prototype, polishing and sandblasting. Semi-
abstract art forms are used in their creativity to convey the texture that is the character of a
landscape that impresses the creator. Out in the form of a semi-abstract glass sculpture.

Glass sculpture Illusion landscape convey the concept semi-abstract art by being
inspired by the impression of the scenery of the mountain complex reflects the beauty of
simplicity. The entire process of creating work can develop many ideas, techniques and
styles. Applied to the visual arts and applied arts. Able to expand the field of work
according to the desired objectives, subject to further experimentation and development of
work patterns.

Keywords: Illusion landscape, Glass sculpture, Semi-abstract art, casting glass, polished glass

1. ความสำคญั หรือความเป็นมาของปัญหา (The Importance or Problem’s Background)

ภาพทิวทัศน์ในธรรมชาตถิ ือเป็นเรือ่ งราวหนึ่งที่มักถูกนำมาเป็นแรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์ผลงาน
ศิลปะ หากยอ้ นไปต้ังแตอ่ ดตี ในยุคก่อนประวตั ิศาสตร์เรื่อยมาจนถึงสมัยกรีกและโรมนั ทม่ี ักสะท้อนให้เห็นถึงวถิ ี
ชีวติ ของผูค้ นท่ีมีความผกู พนั อยกู่ ับธรรมชาติแสดงให้เหน็ ความฝนั และจนิ ตนาการของผูค้ น โดยที่ศลิ ปกรรมยุค
เริ่มแรกน้ันภาพทิวทัศน์ทำหน้าที่เป็นเพียงแค่องค์ประกอบรองหรือภาพพื้นหลังท่ีเป็นส่วนประกอบเติมเต็ม
ภาพให้เกิดความสมบูรณ์ แม้ว่ากาลเวลาล่วงเลยมายังยุคเรอเนซองส์ ยุคบารอคและยุคโรโคโค ภาพทิวทัศน์
สว่ นมากยังคงเป็นส่วนประกอบรองท่ีตกแต่งประกอบภาพเหมือนบุคคล แสดงเป็นฉากหลังเพื่อระบสุ ถานที่ซึ่ง
สัมพันธ์กับเร่ืองราวทำให้เกิดความสมบูรณ์ในภาพ กระทั่งในคริสต์ศตวรรษที่สิบเก้าภาพทิวทัศน์ได้กลายเป็น
เสมือนภาพสะท้อนกระแสความนิยมของศิลปินจนทำให้ภาพทิวทัศน์มีบทบาท และมีความสำคัญต่อวงการ
ศิลปะในยุโรป ศิลปินได้เริ่มให้ความสนใจต่อการออกไปเขียนรูปจากสถานที่จริง ไม่จำกัดตัวเองอยู่ในห้อง
ทำงานเหมือนดังแตก่ ่อน (กิตติธชั , 2558) ดังรูปแบบของผลงานศิลปะในลัทธิอิมเพรสชนั นิสม์ ซ่ึงภาพทิวทัศน์
มีความสำคัญในเนื้อหาของการสร้างสรรค์เป็นอย่างมาก ศิลปะลัทธิต่าง ๆ หลังจากนั้นเรื่อยมา จึงสรา้ งสำคัญ
ของการนำภาพทิวทัศน์มาเป็นเนื้อหาของงาน อย่างต่อเน่ือง ไม่ว่าจะทั้งงานของกุสตาฟ คลิมท์ ปิกัสโซ่ เอ็ด
เวิรด์ มุงค์ ซัลวาดอร์ ดาลี ภาพทิวทัศน์ของศิลปินเหล่านั้นปรากฏเน้ือหาเร่อื งราวคล้อยตามไปกับอารมณ์ของ
ผลงานมิไดเ้ ป็นเพียงส่วนประกอบเท่าน้ัน จนงานศิลปะไดม้ ีการพัฒนารูปแบบสู่ลทั ธนิ ามธรรม ที่ทำเกดิ การตัด
ทอนรูปรา่ งรูปทรง และบรรยากาศภายในภาพทำให้ความสำคัญของภาพทิวทัศน์ถูกลดความสำคัญลงหรือถูก
ตดั ทอนจนกลายเปน็ เพียงแคท่ ัศนธาตุพ้ืนฐาน แตย่ งั คงมีศลิ ปนิ บางคนยังคงนำเสนอภาพทวิ ทศั น์ใหป้ รากฏดว้ ย
การตัดทอนเพยี งบางสว่ น ยังสามารถมองเห็นถึงรูปแบบบางอย่างได้อยู่ ซึ่งศิลปะรปู แบบนถี้ ูกเรยี กว่า ศิลปะกึ่ง
นามธรรม

DAWAN MADLEE / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 38

ผู้สร้างสรรค์มีความประทับใจในความงดงามของทิวทัศน์ ของเทือกเขาอันสลับซับซ้อน ซ่ึงธรรมชาติ
ได้รังสรรค์ให้เกิดเป็นระยะลดหลั่นกันออกไปตามความไกล เกิดเป็นมิติจากการทับซ้อนของช้ันบรรยากาศ
รูปร่างและรูปทรงของเทือกเขาท่ีแตกต่างกัน ลักษณะของเส้นขอบท่ีไล่ไปตามรูปร่าง และพื้นผิวที่เกิดจาก
ความแตกต่างของน้ำหนักของต้นไม้เม่ือถูกแสงกระทบ จึงต้องการนำลักษณะเหล่าน้ันมาสร้างสรรค์ใหม่ ตัด
ทอนและเรียบเรียงในรูปแบบศิลปะก่ึงนามธรรม สะท้อนความงามอันเรียบง่ายผ่านกระบวนการสร้างงานด้วย
เทคนิคการหล่อและขัดแก้ว เกิดเป็นช้ินงานประติมากรรมจากแก้วที่นำเสนอความงามจากความลวงตาของ
ภาพทวิ ทัศน์การสรา้ งสรรค์ผลงานช้ินนจ้ี ึงเป็นการนําเทคนิคของการหล่อแก้วและขัดเงาแก้วโดยใช้วัสดุแกว้ ใส
ไม่มีสีมาใช้ในการสรา้ งงาน เพื่อสะท้อนความงามจากการตดั ทอนเพียงรูปร่างรูปทรง เสน้ และพื้นผิวโดยมีการ
นำวัสดุจากธรรมชาติมาเป็นตัวสร้างแม่พิมพ์ต้นแบบ เพื่อสามารถถ่ายทอดพ้ืนผิวอันเสมือนเป็นลักษณะของ
ภาพทิวทศั น์ที่ผสู้ ร้างสรรค์ประทับใจ ให้ออกมาในรูปแบบของงานประตมิ ากรรมกึง่ นามธรรมได้
2. แนวคิด / ทฤษฎที ี่เกี่ยวข้อง (Concept / Related Theories)

ศิลปะกึ่งนามธรรม
ศลิ ปะกึ่งนามธรรม เป็นศิลปะทีเ่ ริ่มบิดเบือนไปจากศิลปะแบบเหมือนจรงิ ดว้ ยการตัดทอนรูปทรงของ

จริงให้อยู่ในรูปแบบเรียบง่าย แต่ยังมีเค้าโครงท่ีเหมือนจริงหลงเหลืออยู่ให้รู้ว่าเป็นรูปอะไร ซ่ึงการสร้างศิลปะ
กึ่งนามธรรมน้ีต้องมีจินตนาการในการสร้างสรรค์งาน เพ่ือให้ผลงานมีรูปแบบท่ีดูแปลก น่าสนใจ รวมท้ังให้
อารมณ์และความรู้สกึ ไมจ่ ำเจทั้งเนอื้ เรื่องและรูปแบบจะไม่ชัดเจนเหมือนศลิ ปะแบบเหมอื นจริง (สาทร, มปป.)
ซ่ึงมีการพัฒนามาจาก พอล เซซานต์ จิตรกรรมอิมเพรสช่ันส์ท่ีใช้เกรียงในการเขียนภาพโดยการตัดทอน
ธรรมชาติให้ง่ายลง (ดังภาพท่ี 1) โดยในการสร้างสรรค์ผลงาน ทิวทัศน์ลวงตาช้ินน้ีได้ใช้แนวทางในลักษณะ
ดังกล่าวมาทำการตัดทอนจากความเหมือนจริงให้ปรากฏเพียงรูปร่างรูปทรง เส้น และพ้ืนผิว เพื่อสื่อสารถึง
อารมณข์ องความประทับใจตามแนวความคิด

ภาพท่ี 1 “Mont Sainte-Victoire” ปอล เซซาน, 1904.
ท่ีมา : https://th.wikipedia.org/wiki/:Montagne_Sainte-Victoire,_par_Paul_C%C3%A9zanne_108.jpg

จากหลักการของศิลปะก่ึงนามธรรม ผู้สร้างสรรค์จึงนำไปสู่การนำไปจัดการต่อแนวคิดโดยผนวกกับ
หลักการจดั วางทัศนธาตุในส่วนของเส้น และพ้ืนผิว ร่วมกับหลักองค์ประกอบศิลป์ในการซ้ำเพื่อให้เกิดมิติและ
ระยะในการสร้างงาน ในการสร้างแมพ่ มิ พ์และนำไปสู่การหลอ่ และขดั เงาแกว้

DAWAN MADLEE / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 39

3. กระบวนการในการสรา้ งสรรค์ (Creative Process)
3.1 สร้างแม่พิมพ์โดยหาวัสดุจากธรรมชาติที่สามารถให้ความรู้สึกได้เสมือนภาพทิวทัศน์ ผู้สร้างสรรค์

จึงใช้ก้อนหินที่มีพื้นผิวขรุขระเพียงบางส่วน และมีส่วนของเหล่ียมมุมท่ีช่วยสร้างมิติของความลึกของเหลี่ยมได้ดี
แลว้ ทำการหลอ่ แมพ่ มิ พต์ ้นแบบด้วยปนู ปลาสเตอร์ (ดังภาพที่ 2 (๑))

3.2 คำนวณหาน้ำหนักของแก้วให้พิดีกับความลึกของแม่พิมพ์แล้วจึงนำแก้ววางลงในแม่พิมพ์ปลาสเตอร์
หลังจากน้ันนำงานทั้งหมดเข้าเตาอบเพื่อหลอมแก้วท่ีอุณหภูมิ 900 องศาเซลเซียส ยืนไฟนานประมาณ 2-3
ช่ัวโมง เมือ่ ไฟตดั แล้วรอใหง้ านเยน็ ตวั ลงในเตาประมาณ 3-4 วันแลว้ จงึ นำงานออก (ดังภาพที่ 2 (๒))

3.3 ตัดแต่งส่วนเกินของแก้วให้ได้รูปทรงและขนาดตามที่ต้องการ หลังจากนั้นนำงานไปทำการพ่น
ทรายแก้วในส่วนด้านหน้าที่มีมิติเพ่ือให้เกิดความชัดเจนและสวยงามของพื้นผิว ในส่วนของด้านหลังและ
ด้านข้างทง้ั หมดทำการขัดเงาให้ใสมากที่สุด เพ่ือทำให้งานมคี วามโปรง่ ใสและสามารถมองเห็นชิ้นงานได้จากทั้ง
ดา้ นหลัง เกิดเป็นความงามจากมติ ิของวัสดแุ กว้ ทม่ี ีความแตกต่างของพืน้ ผิว 2 รปู แบบ (ดังภาพที่ 2 (๓))

1 23

ภาพที่ 2 กระบวนการในการสรา้ งสรรคผ์ ลงาน ทิวทศั นล์ วงตา

4. การวิเคราะหผ์ ลงาน (Results Analysis)
- การหล่อและขัดแกว้
เทคนิคการหล่อต้องอาศัยการสร้างแม่พิมพ์ให้ได้อารมณ์ตามต้องการ ผู้สร้างสรรค์จึงใช้ก้อนหินซึ่งมี

พื้นผิวขรุขระไม่มากในการนำกดลงบนดินน้ำมันเพ่ือสร้างให้เกิดลักษณะเสมือนทิวทัศน์ในจินตนาการตาม
ต้องการ ซึ่งเม่ือนำไปหล่อแล้ว ด้วยวัสดุแก้วมีความละเอียดมากจึงสามารถเก็บรายละเอียดได้ครบถ้วนตามท่ี
พ้ืนผิวได้ปรากฏในแม่พิมพ์ ถือได้ว่าการหล่อแก้วสามารถนำมาเป็นเทคนิคในการสร้างสรรค์งานด้วย
กระบวนการหล่อเก็บรายละเอียดได้เป็นอย่างดี อีกทั้งเทคนิคของการขัดเงาแก้ว ต้องอาศยั ทักษะและความใจ
เย็นในการขัดเน่ืองจากต้องค่อย ๆ เร่ิมจากหินขัดเบอร์หยาบ ค่อย ๆ ไล่ไปเร่ือย ๆ จนถึงเบอร์ท่ีละเอียด
เนื่องจากแก้วมีลักษณะโปร่งใสและเงาวาว หากเกิดรอยขีดข่วน หรือใจร้อนในการขัดเงา อาจทำให้แก้วขุ่นมัว
และมีริ้วรอยได้ อีกทั้งผู้สร้างสรรค์ได้ทำการพ่นทรายในส่วนหน้าที่เป็นพื้นผิว ย่ิงทำให้การขัดเงาแก้วในส่วน
ด้านหลงั ทีเ่ รียบนั้น เมื่อมองทะลุผ่านไปยังด้านหน้าเกิดเป็นมิติความงามของทิวทัศน์ลวงตาไดท้ ้ัง 2 ด้าน ถือได้
วา่ เทคนคิ การหล่อและขัดเงาแก้วมีความเหมาะสมในการสรา้ งสรรคผ์ ลงานชนิ้ นี้ไดเ้ ปน็ อย่างดี

DAWAN MADLEE / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 40

- แนวคดิ จากศลิ ปะก่งึ นามธรรม
รูปแบบการตัดทอนภาพทิวทัศน์ในรูปแบบศิลปะก่ึงนามธรรม ผู้สร้างสรรค์ใช้วิธีการจากการใช้
แม่พิมพ์ก้อนหินมาเป็นตัวสร้างรูปร่างรูปทรง มิติ และพ้ืนผิว ซ่ึงเป็นการแทนค่าการตัดทอนมาจากภาพ
ทัศนียภาพของเทือกเขาอันสลับซับซ้อนในธรรมชาติ รูปแบบที่เกิดจากการกดทับซ้อนไปมา ทำให้เกิดเป็น
ผลงานของลกั ษณะก่ึงนามธรรมท่ีสือ่ สารเรือ่ งราวของทิวทัศนไ์ ด้ตามแนวคิด
- กระบวนการในการสรา้ งสรรค์
เทคนิคการหลอ่ และขัดเงาแก้วมีความพิเศษของผลงานท่ีสร้างสรรค์ออกมา เนื่องดว้ ยวัสดุแก้วมีความ
โปร่งใส หากไม่มีความละเอียดรอบคอบทำตามขั้นตอนแล้ว อาจทำให้สุนทรียภาพของผลงานที่ออกมามี
อารมณ์ท่ีแตกตา่ งออกไป เช่น หล่อแก้วไม่เต็มพมิ พอ์ าจเกดิ ฟองอากาศในเนือ้ แก้ว ยนื ไฟนานไม่พออาจเกิดการ
แตกร้าวในเน้ือแก้ว ข้ามข้ันตอนการขัดกระดาษทรายอาจเกิดร้ิวรอยขีดข่วนลึกในเน้ือแก้ว เป็นต้น ดังนั้น
ถึงแม้กระบวนการและเทคนิคในการสร้างสรรค์สามารถพลิกแพลงได้ แต่ยังคงจำเป็นต้องใส่ใจในรายละเอียด
ของเทคนิคในการสรา้ งสรรคท์ ุกขั้นตอน

5. สรุป (Conclusion)
ผลงาน ทิวทัศน์ลวงตา เป็นการสะท้อนแนวคิดจากลักษณะการสรา้ งสรรค์งานก่ึงนามธรรม โดยได้รับ

แรงบันดาลใจจากความประทับใจในทัศนียภาพของทิวเขาอันสลับซับซ้อน สร้างสรรค์โดยการตัดทอนและ
เรียบเรียงใหม่ในรูปแบบศิลปะกึ่งนามธรรม ปรากฏเพียงรูปร่างรูปทรง เส้น และพ้ืนผิว สะท้อนความงามอัน
เรียบง่าย โดยใช้เทคนิคการหล่อแก้วและขัดเงาแก้วโดยใช้วัสดุแก้วใส ไม่มีสีมาใช้ในการสร้างงาน เกิดเป็น
ช้นิ งานประตมิ ากรรมจากแก้ว

กระบวนการทั้งหมดของการสร้างงานชิ้นน้ีสามารถนำไปพัฒนาแนวคิด เทคนิค และรูปแบบได้อีก
มากมายหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นการประยุกต์การสร้างแม่พิมพ์ด้วยส่ิงอ่ืน ๆ ให้ได้ต้นแบบให้ตรงกับแรง
บันดาลใจ อาจสร้างด้วยการปั้นขึ้นมาใหม่ด้วยมือ ไม่จำเป็นต้องมีแม่พิมพ์ซ่ึงขึ้นอยู่กับแรงบันดาลใจและ
รูปแบบของผลงานท่ีต้องการของแต่ละบุคคล วัสดุแก้วท่ีใช้หล่อชิ้นงาน อาจะมีการเปลี่ยนสีได้ตามแนวคิด
ช้ินงานอาจจะมีการขัดเงาหรือไม่เขาเงา อาจพ่นทรายหรือไม่พ่นทราย ซ่ึงข้ึนอยู่กับลักษณะสุนทรียภาพที่ผู้
สร้างสรรค์ต้องการ อีกทั้งนำไปประยุกต์สู่งานได้ทง้ั ดา้ นทัศนศิลป์และประยุกตศ์ ิลป์ สามารถขยายของเขตของ
ลกั ษณะงานไดต้ ามแตว่ ัตถุประสงค์ทต่ี ้องการขนึ้ อยูก่ ับการทดลองและพฒั นารปู แบบงานต่อไป

เอกสารอ้างอิง (References)

กิตติธัช กล่มิ มาลัย. (2558). จติ รกรรมทิวทศั น์ของสมวงศ์ ทพั พรตั น.์ กรุงเทพฯ: มหาวทิ ยาลยั ศลิ ปากร.

สาทร เจริญภกั ด.ี (มปป.). ศลิ ปะกึง่ นามธรรม (Semi Abstract). เอกสารประกอบการเรยี น กลุม่ สาระการ
เรียนรู้ศิลปะ เขา้ ถงึ จาก www. http://csatorn.com/semi_abstract.html

EKARAJ WORASAMUTPRAKARN (THAI)
Love in Himmapan
Watercolor on cotton paper, 35 x 56 cm

IADCE2021
http://www.fineartbuu.org

The 3rd International Art & Design Collaborative Exhibition 2021
Arts Gallery, Faculty of Fine and Applied Arts, Burapha University, Chonburi, Thailand

21-28 May 2021

HIMMAPAN LOVER
คูร่ ักใหมแ่ หง่ หิมพานต์

เอกราช วรสมุทรปราการ*
EKARAJ WORASAMUTPRAKARN**

คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวทิ ยาลัยราชภฏั บา้ นสมเดจ็ เจ้าพระยา กรุงเทพฯ 10600***
[email protected]

บทคัดยอ่

การวิจยั เชิงสร้างสรรค์เรื่อง “คู่รักใหม่แหง่ หิมพานต์” เป็นการพฒั นางานสร้างสรรค์เชิงทศั นศลิ ป์ท่ีใช้
ระเบียบวิจัยเชิงสร้างสรรค์ (Creative research) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) สร้างคุณค่าแห่งสุนทรียจาก
วรรณคดสี ู่จิตรกรรมสีน้ำโดยใช้ตัวละครคอื นางกนิ รแี ละมจั ฉานุ (2) เพ่ือศึกษาและวิเคราะห์คุณค่าสุนทรียภาพ
ของทัศนธาตุในผลงานทัศนศิลป์ (3) เพ่ือนำเสนอผลงานของการวิจัยเชิงสร้างสรรค์เรื่อง “คู่รักใหม่แห่งหิมพานต์”
ได้ผลงานสร้างสรรค์ภาพจิตรกรรมสนี ้ำจำนวน 2 ชิน้

สำหรับผลงานทัศนศิลป์ที่ได้จากงานวิจัยเชิงสร้างสรรค์ในคร้ังนี้ได้แก่ ชิ้นที่ 1 “มัจฉานุเด็ดบัว”
สื่อสารถึงสตั วห์ ิมพานต์คร่ึงลิงครึง่ เงือกบุตรของหนุมานในท่วงท่าลอยตัวอยใู่ นหว้ งน้ำ มือหนึ่งจบั ก้านบวั ไว้ มือ
หนึ่งถอื อาวุธ ดวงตาจับจ้องในบางส่ิง ทัศนธาตุในภาพมีการใช้สีและบรรยากาศเยือกเย็น แต่อบอุ่นด้วยแสงท่ี
ส่องลงมาใต้น้ำให้เห็นสีเหลืองทองและสีแดงของอาภรณ์ที่สวมใส่ สะท้อนความรู้สึกของความอบอุ่นใจและ
ความอ่อนโยนในแขง็ แกร่ง ชน้ิ ท่ี 2 “กินรีเรงิ ระบำหรือจงกลกินรี” เป็นภาพเทพกินรีกำลังร่ายรำบนดอกบัวใหญ่ ใช้
ทัศนธาตุทอี่ บอนุ่ ออ่ นละมนุ เชน่ เส้นโคง้ สีชมพู สีเหลืองนวล เพอื่ สอื่ ถงึ ความรกั ความนา่ ทะนุถนอม

คำสำคัญ: จิตรกรรมสีน้ำ, หมิ พานต์, ทัศนศลิ ป์

Abstract

“Himmapan Lover”, is a research done by a creative research methodology which
has the following aims 1) create the artwork inspired by the fairy tales of Himmapan into the
form of watercolor painting 2) to study and analyze the aesthetic value of visual elements in
art of watercolor painting 3) To present two pieces of watercolor painting for online exhibition.

*ผู้ช่วยศาสตราจารย์
**Assistant Professor
***Faculty of Science and Technology, Bansomdejchaopraya Rajabhat University, Bangkok, Thailand.

EKARAJ WORASAMUTPRAKARN / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 43

The results of the research, " Himmapan Lover", are two pieces of watercolor painting
artworks as follows: the first artwork, “Machanu”, is the literature creature that has the half
blood of monkey and mermaid. The posture of Machanu is staring to something while
holding the lotus and trident in his hand. The visual element in this artwork conveys the
coldness feeling of underwater but got the warm sun light shining to his chess. The second
piece, "Kinaree", her appearance was mix of female human and swan. She is dancing on the
giant lotus. The element of this of art reflects to the beautiful, lovely, and warm feeling by
its colors which are pink and yellow.

Keywords: Fine art, Watercolor, Himmapan

1. ความสำคญั หรอื ความเป็นมาของปัญหา (The Importance or Problem’s Background)

ป่าหิมพานต์ เป็นดินแดนในวรรณคดีที่เก่ียวข้องกับคติทางพุทธศาสนาอันเต็มไปด้วยสัตว์ใน
จินตนาการหลากหลาย จึงถือได้ว่าเป็นแหล่งกำเนิดความคิดสร้างสรรค์ให้กับศิลปินได้นำมาต่อยอดได้อย่าง
มากมาย ดังจะเหน็ ภาพจติ รกรรมและประตมิ ากรรมสตั วห์ ิมพานตใ์ นสถานท่สี ำคัญทางพทุ ธศาสนา เชน่ วดั วัง
หรือในงานราชพิธีต่าง ๆ ซ่ึงส่ิงเหล่าน้ีเป็นหน่ึงในตัวแทนท่ีแสดงออกถึงศิลปวัฒนธรรมไทยที่อยู่คู่บ้านเมืองมา
ช้านาน สัตว์หิมพานต์โดยส่วนใหญ่จะมีรูปร่างพิสดารและกำเนิดจากการผสมข้ามสายพันธุ์ท่ีต่างกันสิ้นเชิง
ความแตกตา่ งทีม่ ารวมกันได้น้ันจึงทำใหเ้ กิดความตน่ื เต้นน่าสนใจ ในงานสร้างสรรคช์ ุดนผ้ี ู้สร้างก็ได้แรงบันดาล
ใจการเกิดรูปแบบของสตั ว์ทแี่ ตกตา่ งกนั น้ันวา่ ที่มาจริง ๆ แล้วย่อมเกิดจากความรกั และมีการผสมพันธุ์ข้ามสาย
พันธ์ุ ดงั ตัวอย่างของมัจฉานุทเ่ี ป็นลกู ผสมระหว่างลงิ คือหนุมานและนางเงอื กสุพรรณมัจฉา จึงมีรูปร่างก่งึ ลิง กึ่ง
ปลาท้ังยังมีบทบาทในวรรณคดีเร่ืองรามเกียรติ์ ส่วนอีกสัตว์หิมพานต์ท่ีหยิบยกมาสร้างสรรค์คือเทพกินรีเป็น
คร่ึงเทพธิดาครึ่งหงส์ โดยตัวละครท้ังสองนี้มีความสัมพันธ์กับสระบัว กล่าวคือมัจฉานุเป็นผู้เฝ้าสระซึ่งเป็นทาง
ลงไปยังเมืองไมยราพใต้บาดาล ส่วนกินรีน้ันชอบบินลงมาเล่นน้ำ ดังเช่น เร่ืองพระสุธนมโนราห์ ดังนั้นจึงมี
ความเป็นไปได้ทีม่ จั ฉานุ ผ้เู ฝา้ บึงบวั จะไดพ้ านพบสบตา เกดิ ความรักกับกินรสี าวทล่ี งมาร่ายรำบนดอกบวั ใหญ่

จากที่มาและแรงบันดาลใจดังกล่าว ผู้สร้างสรรค์จึงได้นำตัวละครทั้งมัจฉานุและกินรีมาถ่ายทอดลงสู่
งานจิตรกรรมสีน้ำ การใช้ส่ือประเภทสีนำ้ มีจดุ เด่นคอื สามารถถ่ายทอดความรสู้ ึกฉบั ไวแต่แฝงไวด้ ้วยความเยือก
เย็น ลักษณะของสีที่มีความฟุ้งกระจายสร้างความคลุมเครือน่าค้นหา ขณะเดียวกันสามารถสร้างขอบคมชัด
จากการใช้เทคนิคแห้งบนแห้งนำสายตายังจุดเด่นของภาพได้ ซ่ึงจะช่วยนำเสนอตัวละครให้โดดเด่นจาก
สภาพแวดล้อม โดยงานสร้างสรรค์ในคร้ังน้ีมีจุดมุ่งหมายให้ผู้ชมรับรู้ถึงอารมณ์ความรู้สึกของภาพวาด รวมถึง
การสืบทอดเร่ืองราวจากวรรณกรรมไทย และสร้างจินตนการของผู้ชมถึงลูกหลานของมัจฉานุและกินรีท่ีอาจ
เกดิ ขนึ้ ในรุน่ ต่อไปหลังจากท้งั คไู่ ดค้ รองรักกนั

2. แนวคดิ / ทฤษฎที เ่ี ก่ียวข้อง (Concept / Related Theories)

ป่าหิมพานต์นั้นได้รับการกล่าวถึงในวรรณกรรมต่าง ๆ ทั้งนิทานชาดกว่าเป็นดินแดนเร้นลับ อยู่ทาง
เหนอื ของชมพูทวปี ซ่ึงมนุษย์ธรรมดาไมส่ ามารถเดนิ ทางเขา้ สยู่ ังดินแดนแห่งนไี้ ด้ ซึง่ ลักษณะของป่าน้ันเกิดจาก

EKARAJ WORASAMUTPRAKARN / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 44

จินตนาการของมนุษย์ทั้งสิ้น ด้วยไม่มีใครเคยพบเห็นมาก่อน โดยอาจกล่าวได้ว่าป่านหิมพานต์นั้นมีอาณา
บริเวณรายรอบเขาพระสุเมรุซ่ึงเสมือนเป็นแกนกลางจกั รวาล ซ่ึงเขาพระสุเมรุนี้ต้ังอยู่เหนือน้ำ 84,00 โยชน์ มี
เขาสามลูกหรือเขาตรีกูฏเป็นฐานรองรับ และรอบ ๆ มีเขาเจ็ดทิวเรียกว่าสัตตบริภัณฑคีรี ด้วยอาณาบริเวณท่ี
ย่ิงใหญ่เช่นนี้จึงมีทั้งเทพ นาค ยักษ์ ครุฑ คนธรรพ์สถิตอาศัยอยู่ (นิยะดา, 2543) ซ่ึงสัตว์หิมพานต์ก็เป็น
ส่ิงมีชีวิตจากจินตนาการท่ีอาศัยในดินแดนรอบเขาพระสุเมรุนั้นด้วย สำหรับรูปร่างรูปทรงของสัตว์เหล่าน้ีนั้น
ล้วนถูกจิตรกร ประติมากร รังสรรค์ขึ้นมาจากจินตนาการด้วยเพราะไม่เคยรูปร่างจริง โดยพบว่ารูปแบบของ
สัตว์หิมพานต์มีหลากหลายมากย่ิงข้ึนโดยสมัยรัชกาลที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์และกลายเป็นต้นแบบการ
สร้างสรรค์ในปัจจุบัน ซ่ึงบริบททางสังคมที่มีผลต่อการสร้างสรรค์งานมีสามปัจจัยได้แก่ 1) การสืบทอดความ
เชื่อในศาสนา 2) สร้างขึ้นเพ่ือนำไปใช้ในงานพระเมรุต้ังแต่สมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ และ 3) การสร้างสรรค์
อยา่ งอสิ ระโดยอาศยั ความงามทางศิลปะเป็นองค์ประกอบสำคัญ (นฤมล ศิลปะชัยศรี และคณะ, 2561)

สำหรับสัตว์หิมพานต์ทน่ี ำมาสรา้ งสรรค์ในงานชนิ้ นไ้ี ดแ้ ก่

2.1 ภาพมัจฉานเุ ด็ดบวั มัจฉานุ เปน็ ลูกของหนมุ านกับนางสพุ รรณมัจฉา โดยมีรา่ งกายเป็นลิงเช่นพ่อ
แต่มีหางเป็นปลาเหมือนแม่ ในเรื่องราวของรามเกียรติ์หลังจากมัจฉานุถูกสำรอกหรือกำเนิดออกมาแล้ว
นางสุพรรณมัจฉาเกรงวา่ ทศกัณฐ์ผู้เป็นบดิ าจะร้วู ่าตนมีลูกกับหนุมาน จึงได้นำบุตรไปทิ้งไว้ท่ีริมทะเล หลังจาก
นั้นมัจฉานุจึงถูกไมยราพณ์เจ้าเมืองบาดาลเก็บไปเลี้ยงเป็นบุตรบุญธรรม ตามเรื่องราวหนุมานได้ตามล่า
ไมยราพณ์ซึ่งลักพาตัวพระรามมาไวท้ ่ีเมืองบาดาล จึงได้พบกับมัจฉานุท่ีเฝ้าด่านสระบัวอยู่ ท้ังสองจงึ ได้ต่อสู้กัน
และไม่อาจรู้ผลแพช้ นะ (ดวงธิดา ราเมศวร์, 2558) จากวรรณกรรมดังกลา่ ว มัจฉานจุ ึงพละกำลังมหาศาลอันมี
เหตุจากหนุมานไม่สามารถเอาชนะได้ และมีความผูกพันกับสระบัวด้วยมีหน้าที่คอยเฝ้า สามารถถ่ายทอดเป็น
ส่วนหนง่ึ ของเรือ่ งราวได้ดงั ภาพทเ่ี ปน็ ฉากบัวและมัจฉานุแหวกว่ายอยู่

2.2 กินรี หรือเทพกินรีของไทย มีรูปกายเป็นหญิงสาวครึ่งท่อนบน และคร่ึงท่อนล่างเป็นหงส์ โดย
ภาพตัวละครในงานจิตรกรรมนี้มีลักษณะเป็นการแต่งกายในชุดโขน เปรมใจ เพ็งสุข (2562) กล่าวไว้ในการ
สร้างสรรค์การแสดงชุดรำกินรีทรงเครื่องว่าการละเล่นการแสดงนาฏศิลป์ไทยชุดทรงกินรีประกอบไ ปด้วย
เครื่องประดับท่ีดูสูงศักด์ิ อันได้แก่ สะอ้ิง เคร่ืองประดับถัน ตาบ ทองกร มงกุฎ และกรรเจียก ดังในบทพระ
ราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รวมถึงลวดลายปีกและหางในลักษณะลายกนก เป็นต้น
ทั้งนี้กินรีเป็นสัตว์หิมพานต์ท่ีมีรูปร่างงดงาม สามารถบินได้ ชอบลงมาเล่นน้ำในสระบัว แม้จะยังไม่มีตำนานที่
กลา่ วถงึ ท่มี าแน่ชดั แตม่ ีกล่าวไวใ้ นอิลราชคำฉันทโ์ ดย ผัน สาลกั ษณ (2456) ในทางเทวประวตั ิเกีย่ วกับเทพนพ
เคราะห์ได้กล่าวว่า ท้าวอิลราชและบริวารได้เข้าไปในป่าหวงห้ามของพระอิศวร จึงถูกสาปให้แปลงเพศเป็น
หญิงทั้งหมด ท้าวอิลราชในร่างหญิงสาวมีนามว่าอิลลาได้ลงเลน่ น้ำใกล้อาศรมของพระพุธ เพ่ือพระพุธเห็นนาง
กห็ ลงรักและเสกให้บริวารของนางกลายเป็นกินรี รวมถึงเสกกินนรข้นึ มาใหเ้ ปน็ สามี และกัลลาติชาดกกล่าวว่า
กินนรแบ่งออกเป็น 7 ประเภท คือ 1) เทวกินนร ลักษณะครึ่งเทวดาครึ่งนก ซ่ึงพบเห็นในงานจิตรกรรมไทย
ทั่วไป 2) จันทกินนราจากนิทานชาดก มีรูปกายเป็นคนแต่มีปีก 3) ทุมกินนรา กล่าวว่าเป็นสายพันธ์ุที่อยู่ตาม
สุมทุมพุ่มไม้ 4) ทัณฑมาณกินนรา จากชื่อคล้ายนกทัณฑิมา และอาจมีลักษณะคล้าย เช่น นกปากยาวดุจไม้
เท้าอยู่บนใบบัว 5) สกุณกินนรา เป็นกินนรที่มีร่างท่อนบนเป็นคนท่อนล่างเป็นนก คล้ายประเภทท่ี 1 และยัง
ไม่มีข้อสรุปถึงความแตกต่าง ส่วนลำดับที่ 6) โกนตกินนรา และ 7) กัณณปาวรุณกินนรา น้ันยังไม่ทราบว่ามี
ลกั ษณะใด

EKARAJ WORASAMUTPRAKARN / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 45

3. กระบวนการในการสรา้ งสรรค์ (Creative Process)
การพัฒนาผลงานสรา้ งสรรคจ์ ิตรกรรมสีน้ำบนกระดาษใยฝ้าย มีกระบวนการดังต่อไปน้ี

การคน้ หาแรงบนั ดาลใจและขอ้ มลู

การรา่ งภาพ

การเตรียมพรอ้ มกอ่ นลงสี

การลงสรี ะยะท่ี 1 บรรยากาศโดยรวม

การลงสรี ะยะท่ี 2 คดั นำ้ หนักรูปทรง

ภกาาพรทล่ีง1สรี ละำยดะับทข่ี ้ัน3ตกอานรกเกาบ็รพราฒั ยนลาะผเอลียงดาน

ขั้นตอนแรกของการทำงานสร้างสรรค์ได้แก่การหาแรงบันดาลใจและค้นคว้าข้อมูล จากน้ันจึงทำการ
ร่างภาพในหลาย ๆ ท่าทาง เพื่อคัดเลือกภาพที่มีการจัดองค์ประกอบท่ีดีท่ีสุดมาพัฒนา โดยในการลงสีน้ำน้ัน
แบง่ เปน็ ระยะต่าง ๆ ได้ดังน้ี

ระยะท่ี 1 การลงสีบรรยากาศโดยรวม ในข้ันตอนนี้จะใช้ปริมาณสีต่อน้ำในอัตราส่วน 1 : 5 เพื่อให้มี
ความเจือจาง เพราะต้องการแบ่งระดับแสงเงาโดยรวม และใช้เทคนิคเปียกบนเปียกแต่ให้เว้นบริเวณที่เป็น
จุดสำคัญทต่ี อ้ งการเนน้ แสงเงาคมชัดใหแ้ หง้ ไวก้ ่อน

ระยะท่ี 2 การคัดน้ำหนักขึ้นเพ่ือให้เกิดรูปร่างรูปทรงที่ชัดเจน อัตราของเนื้อสีต่อน้ำคือ 2 ต่อ 5 และ
3 ต่อ 5 ตามลำดับ เป็นการระบายในขณะท่ีกระดาษยังคงความช้ืนอยู่ การใช้เน้ือสีท่ีเยอะข้ึนเพ่ือให้เกิด
น้ำหนกั เข้มและเป็นการคดั เงาใหร้ ปู ทรงชดั เจน

ระยะที่ 3 เปน็ ขั้นตอนสุดท้ายหรอื การเก็บรายละเอยี ด เชน่ ลวดลายเคร่อื งประดับของตัวละคร จะใช้
อตั ราเน้อื สตี ่อนำ้ 4:5 หรือใช้สจี ากหลอดโดยตรง ซงึ่ ขั้นตอนน้จี ะทำในขณะที่กระดาษเร่ิมแห้งแลว้ ซงึ่ สามารถ
สร้างผวิ แปรงใหท้ ิง้ ร่อยลอยไว้ในผลงานได้

4. การวิเคราะหผ์ ลงาน (Results Analysis)
ผลงานจิตรกรรมสีน้ำชุดคูร่ ักใหม่แหง่ หมิ พานตท์ ง้ั สองภาพเปน็ การสรา้ งสรรคโ์ ดยถ่ายทอดอารมณจ์ าก

ผู้วาดเผื่อให้ผู้รับสารรับรู้สึก และรับรู้ถึงจินตนาการ อันเป็นความคิดฝันจากส่ิงท่ีเสริมเติมจากเร่ืองราวใน
ธรรมชาติเขา้ ไปในผลงาน โดยผลงานแสดงในภาพที่ 2 หนมุ านเดด็ บวั และกินรีเรงิ ระบำ (จงกลกินรี)

EKARAJ WORASAMUTPRAKARN / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 46

ภาพที่ 2 ภาพมัจฉานุเด็ดบวั และกนิ รเี ริงระบำ (จงกลกินร)ี

4.1 ภาพมัจฉานเุ ด็ดบัว
4.1.1 ด้านความงาม ไดน้ ำทศั นธาตแุ ละองคป์ ระกอบศิลปเ์ ปน็ เครือ่ งมือในการวเิ คราะหด์ งั ต่อไปน้ี
ทัศนธาตุของภาพประกอบไปด้วย เส้น ที่มีท้ังเส้นโค้งและเส้นตรง เส้นโค้งของตัวละครมัจฉานุสร้าง

ความรู้สึกพลิ้วไหว เคลื่อนไหว แต่ในขณะเดียวกันก็ประกอบกันขึ้นเพื่อสร้างรูปทรงของมวลกล้ามเนื้อ ความ
แข็งแกร่งกำยำให้สมกับเป็นลูกของหนุมานทหารกล้า ดงบัวท่ีแหวกว่ายอยู่เน้นการใช้เส้นตรงที่พุ่งลงเพ่ือสร้าง
ความรู้สึกทรงพลัง สีที่ใช้คือสีน้ำเงินหลายระดับเพ่ือสร้างความรู้สึกเย็นเยือกเหมือนอยู่ในน้ำ มีเพียงสีทองที่
กระทบในส่วนอกที่สร้างความขัดแย้งกับบรรยากาศโดยรวมเพ่ือสร้างจุดเด่นให้เกิดข้ึน พื้นผิวของภาพใช้
เทคนิคเดียวกันกับภาพกินรี คือการปาดพู่กันกึ่งแห้งลงบนกระดาษสีน้ำแบบหยาบ เพ่ือสร้างความรู้สึก
สนุกสนานและสัมผัสได้ ทิศทางของก้านบัวที่พุ่งลงน้ำเบื้องลึกทำให้เกิดภาพทัศนมิติแบบจุดรวมสายตาอยู่
ด้านลา่ ง เหมาะกับภาพท่ีถา่ ยจากมุมสงู กวา่ ตวั ละคร

4.1.2 ด้านอารมณ์ความรู้สึก เป็นภาพที่ให้อารมณ์ท่ีอัดแน่น ทรงพลัง แต่ควบคุมด้วยความเยือกเย็น
เสมือนมัจฉานุท่ีแข็งแกรง่ มีรา่ งกายกำยำ หากแต่หยุดนิ่งเหมือนตกตะลึงอยูใ่ นห้วงน้ำของสระบัว ดวงตาท่ีเบิก
กว้างและปากที่อ้าอยู่ชวนใหผ้ ชู้ มสงสัยว่าสิ่งทท่ี ำใหม้ ัจฉานนุ ง่ิ งนั อยูเ่ ช่นน้นั ได้คอื ส่งิ ใด
4.2 ภาพกนิ รีรา่ ยรำ

4.2.1 ดา้ นความงาม ได้นำทศั นธาตุและองคป์ ระกอบศิลปเ์ ปน็ เครื่องมือในการวิเคราะหด์ งั ต่อไปน้ี
ทัศนธาตุของภาพประกอบไปด้วย การใช้เส้นโค้งเว้าที่สร้างความอ่อนช้อย อันแสดงถึงความเป็นสตรี
เสน้ ของกา้ นบวั ท่ีค่อนขา้ งโคง้ นำสายตามายังดอกบัวใหญส่ รา้ งความสำคญั ให้เกิดข้ึนบริเวณฐานอนั เป็นฝักเกสร
บวั ท่ีกนิ รยี ืน มีการสร้างรปู ทรงของดอกบวั ที่เป็นดอกเด่นของภาพให้มีมิติรับแสงรัศมีท่ีตกกระทบ ส่วนดอกบัว

EKARAJ WORASAMUTPRAKARN / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 47

ท่ีอยู่ในระยะไกลจะเป็นลักษณะของรูปร่างที่เรียบแบนเนื่องจากไม่ต้องการเน้นให้ชัดเจน การให้สีคำนึงถึง
เทคนิคความลกึ แบบบรรยากาศ ด้วยการใหด้ อกบัวไกล ๆ เจือด้วยสีม่วง สว่ นดอกท่ีอยู่ใกล้จะมีนำ้ หนักแสงเงา
ตดั กันชัดเจนและมีสีสด ส่วนตวั ละครนางกนิ รีมีการจัดท่าทางใหช้ ัดเจนเป็นท่ารำทีท่ รงตัวด้วยขาข้างเดียวและ
ยกมือข้ึนโค้งเสมือนหนึ่งสยายปีก ดังน้ันจึงใช้เส้นโค้งของแนวกระดูกสันหลังจรดลงยังปลายเท้าที่ยืนพ้ืน การ
สร้างให้ตัวละครดูโดดเด่นใช้เทคนิคย้อนแสงซึ่งแสงรัศมีเบ้ืองหลังทำให้สีและน้ำหนักของผิวพรรณรวมถึง
เส้ือผา้ เขม้ ขน้ึ ตดั กบั แสงรัศมีเบ้ืองหลงั ช่วยสร้างความรสู้ ึกสะเทอื นอารมณไ์ ด้มากยิง่ ขึ้น

ในด้านการองค์ประกอบศิลป์ของภาพกินรีรา่ ยรำ เอกภาพเกิดจากความสัมพันธ์กลมกลืนท้ังเรื่องราว
และทัศนธาตุท่ีใช้ เร่ืองราวท่ีสามารถส่งต่อผู้ชมให้รับรู้ถึงการร่ายรำบนดอกบัวของกินรีที่สร้างความรู้สึก
นุม่ นวลอ่อนหวานแต่กแ็ ฝงด้วยพลงั สว่ นดุลยภาพเกิดจากการวางภาพตัวละครในลกั ษณะการจดั องค์ประกอบ
ดว้ ยรัศมีวงกลมด้านหลัง และเน้นจุดเด่นที่ตัวละครกินรี มีการจัดวางดอกบัวให้มีความลดหลั่นเป็นจังหวะจาก
สูงสลับซ้ายขวาค่อย ๆ ต่ำลงจนถงึ ดอกที่เปน็ ฐานยืนของตัวละคร

4.2.2 ด้านอารมณ์ความรู้สึก เป็นภาพที่ให้อารมณ์ออ่ นหวานแต่แฝงไปด้วยพลังงานของเทวกนิ รี และ
ให้ผชู้ มเดาถึงความรู้สึกทซ่ี ่อนเร้นอยูใ่ นสีหน้าที่มีลักษณะยิ้มเพียงบาง ๆ ทัศนธาตุและองค์ประกอบศิลป์ทจ่ี ัดวางให้
เกดิ พลังทีพ่ วยพุ่งอยู่รายรอบร่างอนั อ่อนชอ้ ย

5. สรุป (Conclusion)

ผลจากการศึกษาเรื่องราวของสัตว์หิมพานต์ในวรรณคดีและเกิดความประทับใจจนเป็นแรงบันดาลใจ
ในการสรา้ งสรรค์ผลงานภาพทัศนศิลป์จติ รกรรมสนี ้ำชุด คู่รักใหม่แห่งหิมพานต์จำนวนสองภาพ ได้แก่ มชั ฉานุ
เด็ดบัวและกินรีเริงระบำ ผู้สร้างสรรค์ได้ใช้หลักการจัดทัศนธาตุและองค์ประกอบศิลป์เพื่อให้ผลงานสื่อ
ความหมาย ความงาม และความร้สู กึ รวมถงึ สบื ทอดความเป็นไทยจากวรรณคดีให้ผ้ชู ม

เอกสารอา้ งอิง (References)
ดวงธิดา ราเมศวร์. (2558). ต้นตำนานรามเกยี รตจิ์ ากฉบับเดิมรามายณะ. (พิมพ์คร้ังที่ 1). กรุงเทพฯ:

สำนกั พมิ พ์กอแก้ว.
นฤมล ศิลปะชยั ศรี, สชุ า ศลิ ปะชัยศรี, และปรดี ี พิศภูมิวิถี. (2561). พฒั นาการการสร้างสตั วพ์ ิมพานตส์ มัย

รัตนโกสินทรฉ์ บับภาษาไทย. Veridian E-Journal, 11, 3824 – 3827.
นยิ ดา เหล่าสนุ ทร. (2543). ความสัมพนั ธ์ระหว่างละครไทยและละครภารตะ. กรุงเทพฯ: แมค่ ำผาง.
เปรมใจ เพ็งสุข. (2562). การสรา้ งสรรคก์ ารแสดง ชดุ รำกินรีทรงเคร่อื ง. ศลิ ปกรรมสาร, 13, 71 – 90.
ผัน สาลักษณ. (2456). อิลราชคำฉนั ท์ ฉบบั พิมพ์ พ.ศ. 2456. กรงุ เทพฯ.

EKARAJ WORASAMUTPRAKARN / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 48

FEDERICO D'ORAZIO (ITALY)
Online
Digital drawing, 42x59.4 cm

IADCE2021
http://www.fineartbuu.org

The 3rd International Art & Design Collaborative Exhibition 2021
Arts Gallery, Faculty of Fine and Applied Arts, Burapha University, Chonburi, Thailand

21-28 May 2021

ONLINE
ออนไลน์

เฟอเดริโก เดโอราซิโอ*
FEDERICO D'ORAZIO**

วิทยาลัยนานาชาติ มหาวิทยาลยั บรู พา ตาบลแสนสขุ อาเภอเมือง จังหวัดชลบุรี 20131***
[email protected]

1. Concept
Creative teaching methodology during Covid-19 emergency time

2. Description of creative work
The Covid-19 emergency has created a bubble capable of stopping and modifying

many human interactions: The way of traveling, eating, sleeping, working, doing sports,
shopping, recreating and aggregating, making art, accessing public facilities and medical care
has changed... Especially in this period the teaching methodology has changed, the way of
learning and studying for students, and the way of teaching for teachers have changed.

This anomalous situation and its effects have caught us by surprise and unprepared...
it will take more time to arrive globally at a 'New Normal' and to wake up from this
nightmare of fears, uncertainties, isolation, illness, physical and mental damage.
It is not enough now to support students only with the aid of digital resources, but
stability and mental well-being must also be provided in addition to learning.
With regard to teachers, it is desirable to have greater availability, understanding and
flexibility, that extra effort capable of making up for the 'lack of air' and perhaps capable of
making us imagine a lesson in space, a galactic adventure with classmates between stars,
planets and spaceships… safe and far from the pandemic!

*อาจารย์
**Lecturer
*** International College, Burapha University, Chonburi, Thailand.

JAKAPAN SURAPRASERT (THAI)
Sukhothai FC x Had Seaw Loincloth
adobe illustrator, 59.4 x 42 cm

IADCE2021
http://www.fineartbuu.org

The 3rd International Art & Design Collaborative Exhibition 2021
Arts Gallery, Faculty of Fine and Applied Arts, Burapha University, Chonburi, Thailand

21-28 May 2021

SUKHOTHAI FC X HAD SEAW LOINCLOTH
สโุ ขทัย เอฟซี X ผ้าขาวมา้ บ้านหาดเส้ยี ว

จักรพันธ์ สรุ ะประเสรฐิ *
JAKAPAN SURAPRASERT**

คณะศลิ ปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลยั ธรุ กิจบณั ฑติ ย์ 110/1-4 ถนนประชาชนื่ แขวงทุง่ สองห้องเขตหลักสี่ กรงุ เทพฯ 10210***
[email protected]

บทคัดยอ่

งานวจิ ัยครั้งนีเ้ กิดขึน้ จากสโมสรสโุ ขทยั เอฟซี ได้จดั ต้งั ร้านค้าของท่ีระลกึ และผลิตภัณฑ์กฬี าของสโมสร
เพ่อื ให้แฟนบอลได้มีโอกาสเป็นเจ้าของ โดยผลิตภัณฑ์กีฬาของสโมสรได้นำเอกลักษณ์ท่โี ดดเด่นของจังหวดั มา
ใช้ในการออกแบบ เช่น ชุดแข่งปัจจุบันที่มีลายค้างคาวไฟ เสาศิลา สีประจำจังหวัด เป็นต้น แต่ยอดจำหน่าย
สินค้ามีเพียงเส้ือแข่ง ผ้าพันคอ เท่านั้นที่ขายดีเน่ืองจากรูปแบบผลิตภัณฑ์มีลักษณะที่เป็นกีฬามากเกินไป
ผู้วิจัยจึงมีแนวคิดที่จะพัฒนาผลิตภัณฑ์ของสโมสรโดยการนำผ้าขาวม้าบ้านหาดเสี้ยวมาประยุกต์ในการ
ออกแบบ และปรับรปู แบบผลิตภัณฑใ์ หใ้ ชง้ านในโอกาสท่หี ลากหลายมากขน้ึ ได้

จากการลงพื้นท่ีเพื่อศึกษาข้อมูลเบ้ืองต้น ณ ชุมชนทอผ้าขาวม้าบ้านหาดเสี้ยว จังหวัดสุโขทัย พบว่า
ชมุ ชนมีศักยภาพในการทอผ้าขาวม้าท่ีสืบทอดต่อกันมา มีอัตลักษณ์ที่โดดเด่นคือ ลายจกช้าง ทพี่ ัฒนาจากลาย
จกไทยพวน มีความสามารถในการตัดเย็บจากแม่แบบพื้นฐานและผลิตสินค้าประเภทต่าง ๆ ได้ ผู้วิจัยจึงนำ
ลายค้างคาวไฟ ซง่ึ เป็นสัญลกั ษณ์ของสโมสร ให้ทางชุมชนทำเปน็ ลายจกคา้ งคาวออกมา

คำสำคญั : ผลิตภัณฑก์ ฬี า,ผา้ ขาวมา้ บา้ นหาดเสี้ยว,ลายจกค้างคาวไฟ,สโมสรสุโขทยั เอฟซี

Abstract

This research takes place from the Sukhothai FC. Established the club's souvenir
shop and sports products to give fans the opportunity to own. The club's sports products
have adopted the distinctive identity of the province in their design, such as the current
racing suit with the provincial stone-colored fire bat pattern, etc.

*ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์
**Assistant Professor
***Faculty of Fine and Applied Arts, Dhurakij Pundit University, Bangkok, Thailand.

JAKAPAN SURAPRASERT / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 53

But sales of only the jersey scarves were sold well due to the excessive sporting
nature of the product. The researcher therefore has the idea to develop the club's products
by applying Ban Haad Siao's loincloth to the design. And adjust the product format to be
used in a variety of occasions.

From visiting the area to study the preliminary information at Ban Hat Siao Woven
Cloth Community. It was found that the community had the potential of weaving the
loincloth that was inherited. Its distinctive identity is the elephant pattern developed from
the Thai Phuan pattern. It has the ability to sew from a basic template and produce
different types of products The researcher then took the fire bat pattern. Which is the
symbol of the club Let the community print out the pattern from the bat.

Keywords: Sports products, Ban Hat Siew loincloth, pattern from the bat fire, Sukhothai FC.

1. ความสำคัญหรอื ความเป็นมาของปญั หา (The Importance or Problem’s Background)

ในปัจจุบัน การเตบิ โตของฟุตบอลของไทยก่อให้เกิดเม็ดเงนิ หมุนเวียนในระบบเศรษฐกิจอยู่ทปี่ ระมาณ
12,000 ล้านบาทต่อปี โดยส่งผ่านมายังธุรกิจที่เกี่ยวเนื่องอย่างการลงทุนในการทำทีมฟุตบอล สื่อโทรทัศน์
อุปกรณ์กีฬา สินค้าเส้ือกีฬาและของท่ีระลึก ธุรกิจค้าปลีก ธุรกิจคมนาคมขนส่ง สถาบันสอนกีฬา และยัง
กอ่ ให้เกิดการจ้างงาน และการเกิดขึ้นของอาชีพใหม่ ๆ ท้ังทางตรงและทางอ้อม ซ่ึงเกิดจากการที่คนไทยรบั ชม
การแข่งขันฟุตบอลไทยทางทีวีเพ่ิมขึ้น การเปลี่ยนแปลงคร้ังนี้เกิดจากการสมาคมฟุตบอลไทยถูกกดดันจาก
สมาพันธ์ฟุตบอลแห่งเอเชียหรือ AFC โดยจะตัดสิทธิทีมฟุตบอลไทยไม่ให้แข่งบอลระดับทวีป ถ้าไม่มีการ
ยกระดับการบรหิ ารจดั การให้เป็นมืออาชีพ ซ่งึ ต้องมีการวัดระดับจากฐานแฟนบอล ขนาดสนาม รายไดส้ โมสร
ที่ต้องมีมาตรฐาน โดยเดิมที่สโมสรไทยลีก ส่วนใหญ่จะเกิดจากการก่อตั้งของบริษัทหรือนักลงทุนเอกชน
รัฐวิสาหกิจ และหน่วยงานของรัฐ เช่น สโมสรตำรวจ สโมสรกองทัพบก สโมสรโอสถสภา ฯลฯ จะใช้
งบประมาณไม่มาก สนามไม่มีการจัดการแบบมืออาชีพ ไม่มีฐานแฟนบอล อาศัยพนักงานในบริษัทหรือ
หน่วยงานให้เข้ามาเป็นกองเชียร์เวลามีการแข่งขัน ซึ่งไม่เต็มความจุสนาม เก็บค่าเข้าสนามไม่ได้ ไม่มีการผลิต
สินค้ากีฬาของสโมสรออกจำหน่ายเพราะไม่มีแฟนบอลท่ีจะซื้อจึงขาดรายได้จากแฟนบอล ไม่เหมือนสโมสร
ฟุตบอลต่างประเทศ เช่น สโมสรฟุตบอลในประเทศญี่ปุ่น หรือ ประเทศอังกฤษ ท่ีมีฐานแฟนบอลในประเทศ
เป็นของตนเองตามท่ีตัง้ ทางภมู ศิ าสตร์

จากปัญหาความไม่เป็นมืออาชีพ สมาคมฟุตบอลไทยจึงได้มีการปรับโครงสร้างทีมฟตุ บอลสโมสร โดย
ให้เป็นการก่อตั้งจากท่ีตั้งทางภูมิศาสตร์ มีการสนับสนุนให้สโมสรเดิมหาพันธมิตรเป็นจากจังหวัดต่าง ๆ ใน
ประเทศ และสนับสนุนให้แต่ละจังหวัดก่อตั้งสโมสรฟุตบอลเพ่ือเข้าแข่งขันในรายการของสมาคม โดยมี
หน่วยงานเอกชนหลายแห่งให้การสนับสนุน ทำให้แต่ละสโมสรมีฐานแฟนบอลข้ึนมา เนื่องจากความรักใน
จังหวัดหรือถ่ินฐานของตนเอง ส่งผลให้มีการสนับสนุนจากแฟนบอลเข้ามาอีกทาง รายได้ของแต่ละสโมสรมี
มากขน้ึ จากค่าเขา้ ชม จากการขายของท่ีระลึก ทำใหเ้ กดิ เม็ดเงินหมุนเวยี นเปน็ จำนวนมาก

จังหวัดสุโขทัยก็เป็นอีกหน่ึงจังหวัดท่ีมีสโมสรฟุตบอล ซึ่งลงแข่งในฟุตบอลลีกระดับประเทศตั้งแต่ปี
พ.ศ. 2552 โดยมี นายจักรนิ ทร์ เปลี่ยนวงษ์ ผู้ว่าราชการจังหวัดสุโขทัย (ในขณะน้ัน) เป็นประธานสโมสร โดย
ลงทำการแข่งขัน ลีกภูมิภาค ดิวิชั่น 2 2552 มีฉายาของทีมว่า "ค้างคาวไฟ" เนื่องจากใน จังหวัดสุโขทัย
มีแหล่งท่องเท่ียวที่สามารถพบค้างคาวได้จำนวนมาก ณ เขตรักษาพันธ์สัตว์ป่าถ้ำเจ้าราม ซ่ึงต้ังอยู่ในพ้ืนท่ี

JAKAPAN SURAPRASERT / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 54

อำเภอทุ่งเสล่ียม และ อำเภอศรีสำโรง โดยในระยะแรกสโมสรใช้นักฟุตบอลท้องถ่ินในจังหวัด ผสมกับนักฟุตบอล
จากสถาบันการพลศึกษา วิทยาเขตสุโขทัย ซึ่งผลงานในปีแรก จบอันดับท่ี 7 จาก 12 สโมสร โซนภาคเหนือ
โดยผลงานในช่วงน้ัน สโมสรจบในอันดันค่อนท้ายตารางเป็นส่วนใหญ่ จากนั้นเป็นต้นมาสโมสรก็พัฒนาอย่าง
ต่อเนื่องจนขึ้นสู่ไทยลีก และเป็นทีมชั้นนำของประเทศ เป็นตัวแทนประเทศไทยไปแข่งขันในระดับทวีป
ซึ่งความสำเร็จนี้ส่วนหนึ่งเกิดจากการบริหารจัดการท่ีดีที่สามารถดึงคนในจังหวัดสุโขทัยให้เข้ามามีส่วนร่วม
และมีความรู้สึกเป็นเจ้าของ มีความรู้สึกรักในสโมสรฟุตบอลประจำจังหวัดของตนเองได้ ในความเป็นอาชีพนี้
สโมสรสุโขทัยเอฟซี ได้จัดตั้งร้านค้าของที่ระลึกและผลิตภัณฑ์กีฬาของสโมสรเพื่อให้แฟนบอลได้มีโอกาสเป็น
เจ้าของ และเป็นการสนับสนุนสโมสรที่ตนเองรักอีกทาง โดยผลิตภัณฑ์กีฬาของสโมสรนำเอกลักษณ์ท่ีโดดเด่น
ของจังหวดั มาใช้ในการออกแบบ เชน่ ชดุ แขง่ ปัจจบุ ันทีม่ ีลายคา้ งคาวไฟ เสาศิลา สปี ระจำจังหวัด เป็นต้น

จากการลงพ้ืนที่เพ่ือศึกษาข้อมูลเบื้องต้น ณ ชุมชนทอผ้าขาวม้าบ้านหาดเส้ียว จังหวัดสุโขทัย พบว่า
ชมุ ชนมีศักยภาพในการทอผ้าขาวม้าที่สืบทอดต่อกันมา มีอัตลักษณ์ที่โดดเด่นคอื ลายจกชา้ ง ท่ีพัฒนาจากลาย
จกไทยพวน มคี วามสามารถในการตดั เยบ็ จากแม่แบบพน้ื ฐานและผลิตสินคา้ ประเภทตา่ ง ๆ ได้

ผู้วิจยั จึงมองเห็นว่าอัตลกั ษณ์ที่โดดเด่นกับฝมี ือในการทอผา้ ขาวม้า ของชมุ ชนทอผ้าขาวม้าบ้านหาดเส้ียว
จงั หวัดสุโขทัย จะสามารถช่วยยกระดบั ผลิตภณั ฑ์กีฬาของสโมสรฟุตบอล สุโขทยั เอฟซี ให้เขา้ ถงึ กลมุ่ แฟนบอล
ทม่ี ีความรักในสโมสรมากขึ้นได้ โดยผ่านการออกแบบท่ีใช้วัสดุและลวดลายจากผ้าขาวม้าบ้านหาดเสี้ยว อีกทั้ง
ยังจะสามารถเป็นแนวทางในการขยายฐานลูกค้าใหก้ ับทางชมุ ชนตอ่ ไป

2. แนวคิด / ทฤษฎีท่เี ก่ียวข้อง (Concept / Related Theories)
ผ้าทอหาดเส้ียว

ภาพท่ี 1 ผ้าทอบา้ นหาดเสย้ี ว
ท่มี า: http://www.info.ru.ac.th/province/sukhotai/wtextile.htm

ที่ตำบลหาดเส้ียว อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัยมีหมู่บ้านทอผ้าพื้นบ้านอยู่ส่ีหมู่บ้าน คือ บ้านหาดเสี้ยว
บ้านหาดสูง บา้ นใหม่ และบ้านแม่ราก ผ้าที่ผลติ ในบรเิ วณหมบู่ ้านเหล่านีม้ ักเป็นท่ีรจู้ ักกันทัว่ ไปวา่ ผ้าหาดเสย้ี ว
ทั้งน้ีอาจเป็นเพราะบรเิ วณบ้านหาดเสี้ยวอยูใ่ กลถ้ นน การคมนาคมสะดวก เป็นแหล่งกลางในการซื้อขายผ้าทอ
พน้ื บ้าน แมผ้ า้ ท่ีทอจากเขตอื่นของสุโขทัยที่มีขายอยู่ในบรเิ วณบ้านหาดเสย้ี วก็มักถกู เรยี กรวมไปว่า เป็นผ้าหาด
เสี้ยวดว้ ย

ชาวหาดเสยี้ วสว่ นใหญ่เป็นคนเช้อื สายลาวพวนที่ถูกกวาดต้อนมาจากเมืองพวนตอนใต้ ของเมืองหลวง
พระบางในประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว
บางกลุ่มไปต้ังถิ่นฐานอยู่ในบางท้องที่ของจังหวัดปราจีนบุรี มหาสารคาม และที่อำเภอบางปลาม้า จังหวัด
สพุ รรณบรุ ี อำเภอเมอื ง จังหวัดราชบรุ ี

JAKAPAN SURAPRASERT / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 55

ชาวไทยพวนปัจจุบนั ที่ตำบลหาดเสยี้ วเป็นกลุ่มชนท่ียังคงรักษาวัฒนธรรมและประเพณี ดั้งเดิมของตน
ไว้โดยเฉพาะวัฒนธรรมการทอผ้าและการตีเหล็ก การทอผ้าในบริเวณหาดเสี้ยวเป็นประเพณีที่มีการถ่ายทอด
สืบต่อกันตลอดมาในหมู่ผู้หญิง เพราะถือว่าการทอผ้าเป็นคุณสมบัติของผู้หญิงทุกคนท่ีจะต้องหัดทอผ้าให้เป็น
กอ่ นอายุ 16 ปี โดยเร่มิ ดว้ ยการหดั กรอดา้ ยแล้วเร่มิ ทอผ้าตนี จก ซ่ึงถอื วา่ เปน็ ผ้าทอท่ีมีกรรมวธิ ียุ่งยากท่ีสุด เมื่อ
ทอผ้าตีนจกได้แล้วจะสามารถทอผ้าชนิดอ่ืนได้ไม่ยาก ดังนั้นหญิงสาวแทบทุกคนจึงมีผ้าซิ่นตีนจกประจำตัว
แทบทุกคน เพราะซิ่นตีนจกเป็นผ้าสำคัญสำหรับนุ่งในพิธีต่าง ๆ นอกจากน้ีลักษณะทางสังคมยังกำหนดให้
ผู้หญิงที่จะออกเรือนแต่งงานเป็นผู้เตรียมเครื่องใช้ไม้สอยในการออ กเรือนที่เกี่ยวเนื่องกับผ้าแทบทั้งสิ้น
เช่น ท่ีนอน ผ้าหลบนอน ผ้าห่ม ผ้าเช็ดหน้า ย่าม และผ้าขาวม้า เป็นต้น สิ่งเหล่าน้ีเป็นตัวบังคับให้ผู้หญิงต้อง
เป็นผู้ผลิต เป็นผู้ทอผ้าขึ้นเพ่ือใช้ในชีวิตของตน ครั้นเม่ือสภาพทางเศรษฐกิจและสังคมเปลี่ยนแปลงไป ผ้าทอ
พืน้ บา้ นที่เคยผลิตใช้ในครอบครัวกเ็ ปลี่ยนเป็นการผลิตเพื่อจำหน่าย จนในปจั จบุ ันชาวหาดเส้ียวจำนวนไม่น้อย
ท่ียึดการทอผ้าเป็นอาชีพหลัก นอกจากบางส่วนที่ยังยึดอาชีพทำนาเป็นอาชีพหลัก และทอผ้าเป็นอาชีพรอง
ผา้ ทอพ้ืนบ้านที่ทอจำหน่ายทวั่ ไปของชาวหาดเส้ียว ไดแ้ ก่

ผ้าหม่ นอน หรอื ผา้ หลบนอน เปน็ ผ้าฝ้ายเนือ้ หนา ลายขดั แบบผา้ ขาวม้า แตต่ าใหญ่สลบั สี

หมอนผา หรือหมอนขวาน และหมอนสี่เหลี่ยมสำหรับหนุนนอน เป็นหมอนมีลวดลายหน้าหมอน
เช่นเดียวกับหมอนอีสาน

ผ้าขาวม้า เป็นผ้าขาวม้าผ้าฝ้ายทอเป็นตาสี่เหลี่ยมสลับสี แต่ถา้ เป็นผ้ากราบพระจะมีลวดลายเป็นรูป
สัตว์ทเ่ี ชิงผ้า เป็นรปู มา้ ช้าง คนขมี่ า้ และลายเรขาคณิต

ผา้ เช็ดหน้า มักทอด้วยฝ้ายสีขาวยกดอกในตัว กว้างประมาณสองคณู สี่คืบ ทเ่ี ชิงทัง้ สองข้างทอเป็นรูป
สัตว์ เช่น ช้าง ม้า หรือคนขี่ม้าประกอบลายเรขาคณิต แต่เดิมใช้ในพิธีแต่งงานสำหรับเจ้าบ่าวเจ้าสาว ใช้
เชด็ หน้าเวลาเช้าวันรุ่งข้ึนของการแต่งงานแล้วเกบ็ ไว้เป็นสริ มิ งคล ปัจจุบันผา้ ประเภทน้ีได้ประยุกต์รูปแบบและ
ลวดลายเพอ่ื ใชป้ ระโยชน์อย่างอนื่ เชน่ ผ้าพนั คอ ผา้ คลมุ ไหลเ่ ป็นต้น

ผ้าห่ม เป็นผ้าห่มคลุมออกนอกบ้านหรือห่มไปวัดหรืองานพิธี เป็นผ้าฝ้ายคอ่ นข้างหนาทอด้วยหูกหน้า
แคบจึงต้องใช้สองผืนผนึกต่อกันตรงกลาง กว้างประมาณ 90 เซนติเมตร ยาวประมาณ 150 เซนติเมตร
มักทอยกดอกด้วยไหมสีดำหรือฝ้ายย้อมคราม ลายละเอียดเรียกว่า ลายดอกพริกไทย ที่ขอบทอเป็นลายสีด ำ
สเี หลือง และสีแดงสลับกัน เชิงด้านหนึ่งจะมีลายกว้างเป็นพิเศษ แต่อีกด้านหน่ึงจะแคบกว่า และมักทำเป็นเชิงครุย
ปลอ่ ยเส้นดา้ ยเป็นเกลยี วไว้

ยา่ ม เป็นของใช้ท่ีทำจากผ้าทอที่มีช่ือเสียงอีกชนิดหน่ึงของหาดเส้ียว แต่เดิมมักเป็นยา่ มสีขาวลายเป็น
เส้นดำสลับลงมา มีสามขนาด ขนาดใหญ่พิเศษใช้ใส่อุปกรณ์การทอผ้า ย่ามชนิดนี้มักแขวนประจำหูก หรือใส่
ด้ายดิบไปย้อม หรือใส่ผ้าที่ทอแล้วไปขาย อีกชนิดหนึ่งใช้เป็นย่ามติดตัวเดินทาง และอีกชนิดหนึ่งเป็นย่าม
ขนาดเล็ก ผู้เฒา่ ใชใ้ สข่ องกระจุกกระจกิ ติดตัวไปวดั ปัจจุบนั แม้ย่ามชนิดนจี้ ะยงั มีพอใช้กันอยทู่ ั่วไปกต็ าม แต่ก็มี
การทอยา่ มเป็นสีตา่ ง ๆ โดยเฉพาะสแี ดงจำหน่ายอยู่ทว่ั ไป

ซิ่นตีนจก ซิ่นหาดเสย้ี วแต่เดิมเป็นซิ่นตอ่ กันสามชิ้น ลายขวางแบบซิ่นลา้ นนาไทย มกั เปน็ ผ้าฝ้ายอาจมี
ไหมสลบั บ้างแต่ไมใ่ คร่พบ ซ่นิ หาดเสี้ยวมี 2 ชนดิ คอื ซ่ินธรรมดาใชใ้ ส่อยู่กับบ้านและทำงาน และซน่ิ ตีนจกท่ีใช้
ในโอกาสพิเศษ เช่น งานบญุ งานเทศกาลและพิธีการสำคัญ ซิน่ ธรรมดามักเป็นซ่ินพื้นลายขวางลำตวั มีเชิงเป็น
แถบสีดำและสีแดงอมส้ม ส่วนซิ่นตีนจกน้ันจะประกอบด้วยสามส่วนคือ หัวซ่ิน (ส่วนบน) ตัวซ่ิน (ส่วนกลาง)
และตีนซ่ิน (ส่วนล่าง) ตีนจกคือเชิงซ่ินท่ีใช้เทคนิคการควักหรือล้วงด้วยมือ ซึ่งอาจใช้ขนเม่น หรือไม้ช่วยก็ได้

JAKAPAN SURAPRASERT / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 56

ทำให้เกิดลวดลายบนผืนผ้าสลับสีสันสวยงาม ลายตีนจกของหาดเสี้ยวจะมีลกั ษณะการทอท่ีทอคว่ำหน้าลายลง
ลวดลายทท่ี อเปน็ ลายเรขาคณิตเปน็ หลกั

ภาพท่ี 2 ผ้าขาวมา้ บา้ นหาดเสี้ยว
ทม่ี า: http://www.info.ru.ac.th/province/sukhotai/wtextile.htm

สโมสรฟุตบอลจังหวัดสุโขทัย ได้เร่ิมก่อต้ังและส่งทีมแข่งขันในฟุตบอลลีกระดับประเทศเมื่อปี พ.ศ.
2552 ฉายา"ค้างคาวไฟ" มาจากแหล่งท่องเที่ยวในจังหวัดสุโขทัย เขตรักษาพันธ์สัตว์ป่าถ้ำเจ้าราม ตั้งอยู่ใน
พ้ืนท่ี เทศบาลตำบลกลางดง (จงั หวัดสุโขทัย) อำเภอทงุ่ เสลี่ยม และตำบลนาขนุ ไกร อำเภอศรสี ำโรง มีค้างคาว
อาศัยอยู่ในถำ้ นบั ลา้ นตัว และ "ไฟ" บอกถึงความรอ้ นแรงฮึกเหมิ

สโมสรฟุตบอลจังหวัดสุโขทัย เป็นสโมสรฟุตบอลอาชีพในประเทศไทย ตั้งอยู่ท่ีอำเภอเมือง จังหวัด
สุโขทัย ปัจจุบันลงแข่งขันในระดับไทยลีก โดยสโมสรลงแข่งขันในลีกสูงสุดของประเทศไทยเป็นคร้ังแรกใน
ฤดกู าล 2559 หลังจากคว้าอันดับ 3 ได้ในไทยลีกดวิ ชิ นั 1 2558 และได้เลอ่ื นชน้ั ข้ึนสไู่ ทยพรเี มยี รล์ ีก

ปัจจุบันสโมสรใช้สนามทุ่งทะเลหลวง อำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย เป็นสนามเหย้า โดยย้ายมาจาก
สนามกีฬาบญุ สม มารต์ ิน ในปี พ.ศ. 2557

ปัจจุบัน สุโขทัย เอฟซี บริหารงานโดย บริษัท สุโขทัยฟุตบอลคลับ จำกัด มี สมศักด์ิ เทพสุทิน อดีต
นักการเมอื งชอ่ื ดังของสโุ ขทัย เปน็ ประธานสโมสร และ สมชาย ชวญบญุ ชุม เปน็ หวั หนา้ ผ้ฝู ึกสอน

ภาพที่ 3 สโมสรสโุ ขทยั เอฟซี
ที่มา: https://sites.google.com/site/sukhothayxefsi/prawati-smosr

JAKAPAN SURAPRASERT / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 57

ชุดกีฬาฟุตบอล หมายถึง อุปกรณ์มาตรฐานและเคร่ืองแต่งกายของนักฟุตบอล ในภาษาอังกฤษ
สำเนยี งบริเตนใชค้ ำวา่ "kit" หรือ "strip" และสำเนยี งอเมรกิ ันใช้คำว่า "uniform" ตามกติกาน้ันกำหนดให้ใช้
ชุดกีฬา และห้ามไม่ให้สวมใส่สิ่งที่ก่อให้เกิดอันตรายต่อตนเองและผู้เล่นอื่น ในการแข่งขันแต่ละแห่งนั้นอาจ
ระบุเงื่อนไขเฉพาะ เช่น กฎบังคับด้านขนาดของโลโก้ที่แสดงบนเส้ือและกล่าวว่า ในการแข่งขันแต่ละนัด
ระหว่าง 2 ทมี น้นั หากสขี องชุดกฬี าเหมือนหรือคลา้ ยกนั ทีมเยอื นจะต้องเปล่ียนไปเป็นอีกชดุ

โดยปกติแล้วนักฟุตบอลจะมีหมายเลขอยู่ด้านหลังของเสื้อ โดยทีมแรกจะสวมเส้ือตั้งแต่หมายเลข 1
ถึง 11 เพื่อให้พอสอดคล้องกับตำแหน่งการเล่น แต่ในระดับอาชีพแล้ว หมายเลขของผู้เล่นเข้าใหม่มักจะถูก
กำหนดจากหมายเลขของผู้เล่นคนอ่ืนในทีม ซงึ่ ผู้เล่นแต่ละคนในทมี จะถูกกำหนดหมายเลขตายตัวในฤดูกาลน้ัน ๆ
สโมสรอาชพี มักจะแสดงนามสกุลหรือชือ่ เล่นบนเสื้อ อาจจะอยูเ่ หนือ (มีบางครง้ั ทอี่ ยตู่ ่ำกว่า) หมายเลขเส้ือ

ชุดฟุตบอลน้ันมีการพัฒนา แต่เดิมผู้เล่นจะสวมเสื้อผ้าฝ้ายหนา ๆ กางเกงทรงหลวมยาวถึงเข่าและ
รองเท้าหนังแข็ง ๆ หนัก ๆ ต่อมาในศตวรรษที่ 20 รองเท้าเบาและอ่อนลง ส่วนกางเกงสั้นลง และการพัฒนา
ด้านการผลิต การเติบโตของการโฆษณาในศตวรรษท่ี 20 ทำให้เกิดโลโก้ของผู้สนับสนุนบนเสื้อผ้า และมีการ
ผลิตเสื้อให้แฟนฟุตบอลได้ซื้อหากัน ก่อให้เกิดรายได้จำนวนมากสู่สโมสร การแต่งแบบ Street Sport น้ันเร่ิม
ข้ึนในช่วงยุค 80s ในยุคที่การเล่นกีฬาได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก ทำให้คนท่ัวไปในยุคน้ันเกิดกระการ
แต่งตัวสไตล์คล้ายกับนักกีฬาข้ึน ช่วงนั้นการแต่งกายที่บ่งบอกถึงสไตล์นี้คือการใส่เสื้อวอร์มตัวใหญ่ คู่กับ
กางเกง Track Pants (กางเกงวอร์มท่ีมีลายด้านข้าง) ใส่กับรองเท้ากีฬา ทำให้ดูลุคสปอร์ตได้โดยไม่ต้องเล่น
กีฬา การแต่งกายสไตล์นี้เริ่มจางหายไปตามกาลเวลาแต่ก็กลับมานิยมอีกคร้ังในช่วงยุค 90s และอยู่คู่กับ
กระแสการแต่งตัวมาเรื่อย ๆ จนถึงยุคปจั จุบันกย็ ังมีความนิยมอยู่ในกระแสตลอด

ภาพท่ี 4 การแต่งกายแนวสตรที สปอรต์
ที่มา: https://sites.google.com/site/peerapatpick/prawati-chud-kila

3. กระบวนการในการสร้างสรรค์ (Creative Process)
3.1 สบื ค้นขอ้ มลู เก่ียวกบั ชุดกีฬาฟุตบอล
3.2 วเิ คราะหผ์ า้ ขาวม้าบา้ นหาดเสี้ยว
3.3 เลือกแนวทางการออกแบบ โดยใช้การลดทอนสัญลักษณ์เพื่อปรับรูปแบบให้เป็นแฟชั่นมากข้ึน

และนำการตดั ต่อลายผ้ามาใช้เพ่ือใหผ้ า้ ขาวม้าบ้านหาดเสี้ยวเข้ามาอยใู่ นชดุ สปอรต์ แฟชั่นได้อยา่ งกลมกลืน
3.4 สรา้ งผลงานตน้ แบบผา่ นโปรแกรม adobe illustrator

JAKAPAN SURAPRASERT / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 58

ภาพท่ี 5 ผลงานการออกแบบ

4. การวิเคราะหผ์ ลงาน (Results Analysis)
จากการออกแบบสนิ คา้ กฬี าฟุตบอลสโมสรสโุ ขทัย เอฟซี ในคร้ังน้ี ผูอ้ อกแบบได้นำแนวคดิ มาใช้โดยให้

ทางชุมชนจกลายค้างคาวไฟซ่ึงเป็นสัญลักษณ์ประจำสโมสร ผลที่ได้ออกมาทำให้ได้รูปแบบค้างคาวไฟใหม่โดย
ยงั คงสดั ส่วนของรปู แบบเดิม และสามารถนำมาใช้ในงานออกแบบสินค้ากีฬาควบคูก่ ับผ้าขาวม้าที่ใหท้ างชุมชน
ทำสใี ห้เขา้ กบั สปี ระจำสโมสร
5. สรุป (Conclusion)

แนวทางการออกแบบสินค้ากีฬาฟุตบอลสโมสรสุโขทัย เอฟซี จากผ้าขาวม้าบ้านหาดเสี้ยวในครั้งน้ี จะช่วย
ให้แฟนบอลของสโมสรเข้าถึงสินคา้ กีฬาไดม้ ากขนึ้ จากการท่ีรูปแบบสามารถนำไปใช้ในโอกาสท่ัวไปได้ อาจยัง
ช่วยเพ่ิมช่องทางในการจัดจำหน่ายสินค้าให้กับสโมสร และยังสามารถเพ่ิมรายได้ให้กับชุมชนทอผ้าบ้านหาดเส้ียว
มากยิง่ ข้นึ
เอกสารอ้างอิง (References)
http://www.info.ru.ac.th/province/sukhotai/wtextile.htm
https://sites.google.com/site/sukhothayxefsi/prawati-smosr
https://sites.google.com/site/peerapatpick/prawati-chud-kila

JANEJIRA LAKSANABOONSONG (THAI)
Together UPSKILL

Digita Painting, 42 x 59.4 cm

IADCE2021
http://www.fineartbuu.org

The 3rd International Art & Design Collaborative Exhibition 2021
Arts Gallery, Faculty of Fine and Applied Arts, Burapha University, Chonburi, Thailand

21-28 May 2021

TOGETHER UPSKILL

อัพสกิล ไปด้วยกัน

เจนจิรา ลกั ษณบญุ สง่ *

JANEJIRA LAKSANABOONSONG**

คณะเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่อื สาร มหาวทิ ยาลัยศิลปากร กรงุ เทพมหานคร***

[email protected]

บทคดั ย่อ

ผลงาน “อัพสกิล ไปด้วยกัน” นี้ เกิดข้ึนมาจากการสะท้อนถงึ ความรู้สึก จากประสบการณ์ของตัวเอง
และส่ิงท่ีพบเจอจากเพื่อน ๆ ทั้งคนใกล้ตัว และท่ีอยู่ห่างไกล ได้อ่านได้เห็นคลิปจากผู้คนมากมายบนโลกโซเชียล
แม้ว่าทุกคนจะอยู่ห่างไกลกัน ไกลมาก ไกลน้อย แต่ด้วยความที่โลกในยุคนี้ เรามีเทคโนโลยีเป็นตัวช่วย
คอยเชื่อมโยงสิ่งต่าง ๆ เช่ือมผู้คนมากมายให้เข้าด้วยกัน ทั้งการติดต่อส่ือสารเพื่อพบปะพูดคุยกัน แลกเปล่ียน
ซอ้ื ขายเพอ่ื สรา้ งรายได้ ติดต่อกนั เพอื่ ทำงาน ดำเนินงานใหส้ ำเร็จลุล่วง จนกระทัง่ เพื่อแสวงหาความรู้ใหม่ ๆ ได้
เรียนรู้เพิ่มความรู้ให้ตัวเอง และยังสามารถเปล่ียนตัวเองจากผู้รับกลายเป็นผู้ให้ความรู้เพ่ือผู้อ่ืนได้อีกด้วย การสร้าง
ผลงานช้ินน้ี เป็นการวาดแบบดิจิทัล โดยท่ีได้รับแรงบัลดาลใจจากที่ตัวเองน้ัน เคยลองพยายามหัดทำส่ิงใหม่ ๆ
ในช่วงเวลาท่ีต้องอยู่ที่บ้านพักเป็นหลัก ทั้งเร่ืองการทำขนม ปลูกต้นไม้ ตัดเย็บหน้ากากผ้า ไปจนถึงการตัดผม
เมื่อนำข้อมูลเหล่าน้ีมารวมกัน จึงได้ออกมาเป็นแนวคิดเก่ียวกับการหาความรู้ต่าง ๆ ให้ตัวเอง จากการส่ือสาร
ระยะไกล มาออกแบบ หาแนวทางการจัดวางองค์ประกอบ

คำสำคัญ: การเรยี นรู้, การสอ่ื สาร, ระยะไกล

Abstract

Therefore “Together UPSKILL” was introduced, which is directly reflect from my own
experience as well as from friends who may live near or far away and have read, seen clips from
those people in the social world. Although, we are very far away from each other, but with today
world and modern technology that help to keep connecting things and people together. The
common communication such as meeting, talking, trading exchange, working contract, get job
done until seeking new knowledge or learn how to increase knowledge by themselves. This can
also transform ourselves from a recipient to be an educator for the others as well. In order to
create this work which is a digital drawing and being inspired by my own experience to try learning

*อาจารย์
**Lecturer
***Faculty of Information and Communication Technology, Silpakorn University, Bangkok, Thailand.

JANEJIRA LAKSANABOONSONG / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 61

new things while mainly spending time at home, including learn how to bake, planning trees,
sewing cloth face masks until cutting my own hair. After combining all these data, it turns out as a
concept about educating ourselves from long distance communication and let’s try sketching to
find a way to organize the elements.

Keywords: learning, communication, long distance

1. ความสำคญั หรอื ความเป็นมาของปญั หา (The Importance or Problem’s Background)
เม่ือประมาณปลายปี 2019 ทั่วโลกได้เร่ิมค้นพบว่า เช้ือไวรัสโคโรนา 2019 ไม่ได้เป็นของไกลตัวอีก

ต่อไป จากการท่ีเหตุการณ์นี้เกิดขึน้ ไดท้ ำให้การดำเนินชีวิตของผู้คนนน้ั เปล่ียนไปอย่างสิ้นเชิง การเดินทางไปที่
ตา่ ง ๆ เรามีคมนาคมหลากหลายต้ังแต่ระยะใกล้ จนสามารถน่งั เครื่องบินไประยะไกล การเดินทางไปอีกซีกโลก
ไม่ใช่เรื่องยากเลยในยุคปัจจุบัน แต่เม่ือสถานการณ์การระบาดคร้ังใหญ่ของโลกได้เข้ามา แม้แต่การเดินเท้า
ออกไปยังปากซอยใกล้บ้าน ก็เป็นเร่ืองที่ทำให้ทุกคนต้องคอยระมัดระวัง ทำให้วิถีชีวิตต้องมีการเปลี่ยนแปลง
แบบฉบั พลันครั้งใหญ่ ต้ังแต่การซ้ือของ การพักผ่อนนอกบา้ น การพบปะสังสรรค์ หรอื แมแ้ ต่การทำงาน ติดต่อ
ธรุ กิจ ก็ไม่สามารถทำได้อย่างเดิมอกี ต่อไป แต่ถึงอยา่ งน้ัน ชีวติ ผู้คนก็ยังตอ้ งดำเนินต่อ เม่อื ไม่สามารถมีวิถชี ีวิต
แบบเดมิ ๆ ได้ กต็ อ้ งหาวิธใี หม่ ๆ เขา้ มาเพื่อช่วยใหเ้ รายังคงดำเนนิ ชีวิตไดต้ ่อไป

เป็นความโชคดีท่ีปัจจุบัน เทคโนโลยีได้ก้าวหน้าข้ึนมามาก จนเราสามารถติดต่อสื่อสารจากระยะ
ทางไกล ๆ ได้ อินเทอร์เน็ตนั้นเป็นท่ีรู้จักกันท่ัวไป ไม่ว่าจะเด็กหรอื ผู้ใหญ่ สามารถออกทอ่ งโลกได้แม้จะมีเพียง
เครื่องมือเล็ก ๆ เช่นโทรศัพท์มือถือ นอกจากเร่ืองการติดต่อสื่อสารแล้ว การออกท่องอินเทอร์เน็ต ก็ยัง
สามารถใช้เพ่ือหาความรู้ และเปน็ ผใู้ ห้ความร้ไู ด้อกี เชน่ กัน

จากสถานการณ์ที่วิถีชีวิตส่วนใหญ่ มีการเปลี่ยนแปลงท่ีทำให้ต้องอยู่กับที่มากข้ึน และเดินทางน้อยลง
ผู้คนจึงใช้ระบบการส่ือสารน้ี ช่วยให้เช่ือมต่อกับผู้คน เชื่อมข้อมูลการทำงาน แลกเปล่ียนซ้ือขาย เป็นแหล่งพักผ่อน
และหาความรู้ใหม่ ๆ ซ่ึงในบางเร่ืองท่ีเป็นเรื่องใหม่ เร่ืองที่บางคนยังไม่เคยทำ ก็อาจจะต้องเรียนรู้เพราะความ
จำเป็น รวมท้ังมีเวลาว่างอยู่กับตัวเองมากข้ึน หลายคนได้ความสามารถพิเศษใหม่ ๆ การทำอาหาร ทำขนม จนบาง
คนได้อาชีพเสริมเป็นการทำขนมขายแบบออนไลน์ บางคนหันมาปลูกต้นไม้เพื่อสร้างรายได้ มีต้นไม้บางต้นที่เป็นที่
นิยมจนราคาสูงข้ึนมาได้ หรือเร่ืองใกล้ตัวอย่างการตัดผม ท่ีเมื่อผมยาวแล้ว แต่ไม่สามารถเดินทางไปที่ร้านตัดผมได้
จึงต้องมาหัดทดลองตัดเอง บางคนถึงกับถ่ายคลิปทรงผมใหม่ ๆ ลงโซเชียลสนุก ๆ ซ่ึงเคยเป็นเร่ืองราวท่ีถูกนำมาส่ง
ต่อกนั ในโลกออนไลน์อยู่พักนงึ เลย

จากแนวคิดดังท่ีกล่าวมา ผู้สร้างสรรค์จึงต้องการสะท้อนถึงเรื่องราวท่ีเก่ียวกับการปรับตัวเม่ือต้องอยู่
กับตัวเอง การพัฒนาและหาความรู้ต่าง ๆ ให้ตัวเอง จากการสื่อสารระยะไกลผ่านทางเทคโนโลยี ด้วยการ
นำเสนอผ่านเทคนิค ดิจิทัล เพ้นท์ติ้ง มาออกแบบจัดวางองค์ประกอบในผลงานที่ช่ือว่า “อัพสกิล ไปด้วยกัน”
(Together UPSKILL)

2. แนวคิด / ทฤษฎีทีเ่ ก่ียวข้อง (Concept / Related Theories)
แนวคดิ เรอื่ งการเรยี นรู้

มนุษย์ เป็นส่ิงมีชีวิตท่ีมีการเรียนรู้และพัฒนาตัวเองอยู่เสมอ แม้ว่าเวลาจะผ่านมานานเท่าใด การเรียนรู้
สามารถเกิดขึ้นได้ด้วยปัจจัยหลาย ๆ อย่าง ตั้งแต่การเรียนรู้ขั้นพื้นฐานจากสัญชาตญาณ การเรียนรู้จาก
ประสบการณ์ การเรียนรู้เพ่ือพัฒนาตัวเอง หรือแม้กระทั่งการเรียนรู้จากแรงจูงใจท่ีต้องการทำให้ตัวเองนั้น หลุดพ้น
จากอุปสรรคทเี่ กดิ ขึ้น

JANEJIRA LAKSANABOONSONG / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 62

นักจิตวิทยาชาวอเมริกัน ดอลลารด์ และมิลเลอร์ (Dallard and Miller) ได้กล่าวไว้ว่า การเรียนรู้นั้น
เกิดได้จาก แรงขับ (Drive) ที่เกิดข้ึนเม่ือเกิดการขาดสมดุล เช่น ขาดอาหาร ขาดน้ำ ขาดการพักผ่อน ซ่ึงจะ
กระตุ้นให้แสดงพฤติกรรมเพ่ือปรับให้อยู่ในความสมดุลอย่างเดิม แรงขับมีอยู่ 2 ประเภทคือ แรงขับพ้ืนฐาน
(Primary Drive) เกิดจากความต้องการทางรา่ งกายต่าง ๆ ท่ีจำเป็นสำหรบั การดำรงชีวิต และแรงขับทเ่ี กิดจาก
การเรียนรู้ (Secondary Drive) เกิดขน้ึ จากความต้องการทางสังคม เช่น ความรัก ฐานะ ความม่ันคงปลอดภัย

สิ่งที่ผลงานน้ีต้องการสะท้อนถึง คือการเกิดการเรียนรู้ของมนุษย์ ที่เกิดจากปัจจัยในสังคม การเกิด
โรคภัยหรืออุปสรรคท่ีทำให้คนเราต้องพยายามดำรงชีวิตต่อไปให้เป็นปกติตามเดิมให้ได้มากที่สุด โดยการ
พยายามเรยี นร้เู พื่อทจี่ ะทำใหพ้ ฒั นาความรู้สิ่งใหม่ ๆ และสามารถพึ่งพาตัวเองไดม้ ากเทา่ ทีจ่ ะทำได้

แนวคดิ เรอ่ื งการส่อื สาร
การสือ่ สาร (Communication) คือ กระบวนการแลกเปลีย่ นขอ้ มลู ข่าวสาร ทีถ่ ่ายทอดจากบุคคลหนึ่ง
ถึงอีกบคุ คลหนึ่ง หรือ บุคคลถึงกลุ่มคน ซึ่งจะใช้สัญลักษณ์ ภาษา สัญญาณต่าง ๆ หรอื พฤติกรรมที่เป็นท่ีเข้าใจ
กนั ในกลุ่ม โดยมอี งค์ประกอบดังน้ี
ผู้ส่งสาร คือ ผู้ท่ีทำหน้าที่ส่งข้อมูลไปยังผู้รับสารโดยผ่านช่องทางท่ีเรียกว่า สื่อ สามารถเป็นการส่ือสารที่ผู้
ส่งจะส่งเพียงอย่างเดียว หรืออาจจะมีการส่ือสารตอบกลับมา ผู้ส่งสารก็จะเป็นผู้รับสารได้ในบางคร้ังด้วย ผู้ส่งสาร
จะต้องมีทักษะในการส่ือสาร มีความรู้ในเนื้อหาที่จะส่ง และถ้าหากผู้ส่งสารอยู่ในระบบสังคมเดียวกับผู้รับสาร ก็จะ
ทำให้การสือ่ สารมีประสิทธภิ าพ
ในผลงานช้ินน้ี ตัวละครหลักในภาพกค็ ือผู้รับสาร ท่ีรับข่าวสาร ขอ้ มูล และความรู้ใหม่ ๆ โดยผ้สู ่งสาร
ที่มีอยู่มากมายจากทางระยะไกล (long distance) โดยผ่านทางเทคโนโลยีโครงข่ายอนิ เทอร์เน็ตที่ชว่ ยเช่ือมต่อ
ให้ความรู้นั้น ๆ สง่ สารถึงผ้คู นมากมายได้

3. กระบวนการในการสร้างสรรค์ (Creative Process)
แนวทางการออกแบบเร่ิมจากภาพท่ีแทนถึงตัวบุคคลเพียงหนึ่งคนในภาพ รายล้อมไปด้วย

องค์ประกอบของการติดต่อส่ือสาร การเรยี นรสู้ งิ่ ตา่ ง ๆ ผ่านทางเทคโนโลยีทช่ี ว่ ยสง่ เสรมิ ความรูน้ ้ัน ๆ
ข้ันตอนท่ี 1 รา่ งภาพตน้ แบบทแ่ี สดงใหเ้ ห็นถึงคนที่มีสง่ิ ตา่ ง ๆ อยรู่ ายลอ้ ม

ภาพที่ 1 ขัน้ ตอนการรา่ งภาพผลงาน

JANEJIRA LAKSANABOONSONG / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 63

ขั้นตอนที่ 2 เน้นลงเส้นเก็บรายละเอียดของภาพ ปรับเปล่ียนบางองค์ประกอบเพ่ือความเหมาะสม
จากนนั้ จงึ เร่มิ ตดั เสน้ ภาพหลกั ๆ ของงาน

ภาพที่ 2 ข้นั ตอนการตัดเสน้

ขั้นตอนท่ี 3 เริ่มลงสีตัวละครหลัก โดยลงสีรองพ้ืนโดยใช้พ้ืนหลังเป็นสีเหลือง เพ่ือให้ตัวละครหลักมี
ความเด่นขึ้นมา และเพ่ิมเติมองค์ประกอบด้านหลังท่ีมีความหมายเก่ียวกับสิ่งที่เรียนรู้ใหม่ ๆ ด้วยเส้นสีขาว
เสมือนเปน็ ความรู้ที่กำลังลอยมาจากการเรยี นรูผ้ ่านเทคโนโลยี

ภาพที่ 3 ขัน้ ตอนการลงสหี ลักของภาพ

ขั้นตอนท่ี 4 ลงรายละเอียดสิ่งรอบ ๆ ตัวละคร ทั้งเรื่องราวความรู้ต่าง ๆ หน้าจอดิจิทัลที่ส่ือถึง
เทคโนโลยี การสื่อสาร การติดต่อระยะไกล เพม่ิ เตมิ มติ แิ ละบรรยากาศ ใหส้ อื่ ถงึ อารมณข์ องงานมากขึ้น

ภาพที่ 4 ภาพผลงานท่ีเสรจ็ สมบูรณ์

JANEJIRA LAKSANABOONSONG / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 64

4. การวเิ คราะห์ผลงาน (Results Analysis)
จากแนวคิดการออกแบบท่ีส่ือถึงการเรียนรู้ การพัฒนาตนเอง จากการส่ือสารระยะไกลผ่านทาง

เทคโนโลยี ผู้สร้างสรรค์ได้ทำการทบทวนวรรณกรรมใน แนวคิดท่ีเกี่ยวข้องกับการเรียนรู้ และแนวคิดท่ี
เกีย่ วข้องกบั การส่ือสาร จนเกดิ ผลงานที่ชอ่ื ว่า “อัพสกิล ไปดว้ ยกนั ” (Together UPSKILL) ท่ตี อ้ งการนำเสนอ
เร่ืองราวของการเรยี นรแู้ ละพัฒนาตัวเองเพ่ือความอยู่รอด ผ่านเทคโนโลยีการส่ือสาร และผู้สร้างสรรค์เลอื กใช้
เทคนคิ ดจิ ทิ ัล เพ้นท์ตงิ้ ที่เป็นการสรา้ งงานศิลปะจากเครือ่ งมือเทคโนโลยใี นการสรา้ งสรรคผ์ ลงาน

5. สรปุ (Conclusion)
ผลงาน “อัพสกิล ไปด้วยกัน” (Together UPSKILL) นำเสนอข้ึนเพื่อแสดงถึงความต้องการในการ

พัฒนาตัวเองและเรยี นรู้ส่ิงใหม่ ๆ อยเู่ สมอ ไม่ว่าจะเพ่ือความอยู่รอดในการดำรงชีวิต หรือจะเพ่ือความสุขทาง
สังคม โดยไม่วา่ จะมีอุปสรรคอะไรเกิดขึ้น มนุษย์ก็ยงั สามารถสร้างสรรค์และพัฒนาเทคโนโลยีเพ่ือแก้ปัญหาส่ิง
เหล่านั้นได้ ผลงานนี้จึงสะท้อนให้ผู้ชมเกิดแรงบันดาลใจให้ไม่ยอมแพ้ต่ออุปสรรค แม้ว่าจะมีอะไรมาขัดขวาง
การดำรงชีวิตของเราให้เกิดการสะดุด หรือหยดุ ชะงัก แต่เมื่อเราพยายาม เราก็จะสามารถแก้ไขและปรับตัวให้
เขา้ กับสถานการณน์ นั้ ได้

เอกสารอา้ งอิง (References)
สมุ น อยสู่ นิ . (2545). การบริหารงานสถานีวิทยกุ ระจายเสยี งแหง่ ชาติ. นนทบุรี: มหาวทิ ยาลัยสโุ ขทยั ธรรมาธริ าช.

อารี พนั ธ์มณ.ี (2534). จิตวิทยาการเรยี นการสอน. กรงุ เทพฯ: ต้นอ้อ.

JINNTHISA SURAPRASERT (THAI)
Bamboo Product development of San Sumkaichon Community Enterprise, Prachinburi

3ds Max, 59.4 x 42 cm

IADCE2021
http://www.fineartbuu.org

The 3rd International Art & Design Collaborative Exhibition 2021
Arts Gallery, Faculty of Fine and Applied Arts, Burapha University, Chonburi, Thailand

21-28 May 2021

BAMBOO PRODUCT DEVELOPMENT OF SANSUMKAICHON COMMUNITY
ENTERPRISE, PRACHINBURI

การพฒั นาผลิตภณั ฑจ์ ากไม้ไผ่ วิสาหกิจชมุ ชนสานสมุ่ ไก่ชน จ.ปราจีนบุรี

จณิ ณธ์ ศิ า สุระประเสริฐ*
JINNTHISA SURAPRASERT**

คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบณั ฑติ ย์ 110/1-4 ถนนประชาชนื่ แขวงท่งุ สองห้องเขตหลักสี่ กรงุ เทพฯ 10210***
[email protected]

บทคดั ย่อ

วิสาหกิจชุมชนสานสุ่มไก่แม่หมูบินเป็นชุมชนที่มีการนำวัสดุในท้องถิ่น อันได้แก่ ไม้ไผ่ มาผลิตสุ่มไก่
และโคมไฟตามความต้องการของลูกค้า และมีความต้องการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้มีความหลากหลายและมี
รูปแบบท่ีทันสมัย เพื่อตอบรับกับการขยายกลุ่มลูกค้าท่ีหลากหลายมากยิ่งข้ึน แรงบันดาลใจในการออกแบบ
ได้วิเคราะห์จากทักษะในการผลิตสินค้าของกลุ่มวิสาหกิจที่ชำนาญในการสานสุ่มไก่ชนร วมถึงข้อจำกัดในการ
ผลิตของทางชุมชนที่ขาดเคร่ืองจักรในการจักตอกให้มีขนาดท่ีเล็ก และมีความสม่ำเสมอ รวมถึงปัญหาในการ
ตากตอกให้แหง้

การพัฒนาผลิตภัณฑ์ต้องคำนึงถึงข้อจำกัดด้านวัสดุ ไม่ว่าจะเป็นขนาดของตอก ซ่ึงจะส่งผลถึงความ
ละเอยี ดของลายในการสาน และมีการประยุกต์ใช้รว่ มกับวัสดุอ่ืน เช่น เหล็ก เชือก ผักตบชวา ซ่ึงทางกลุ่มคน
ในวิสาหกิจน้ันมีทักษะในการสานผลิตภัณฑ์แตกต่างกันในแต่ละบุคคล การเพ่ิมรูปแบบทำให้ทางชุมชนต้อง
เรียนรู้ทักษะใหม่ และต้องประสานให้ผู้เช่ียวชาญในวัสดุด้านอื่นมาร่วมผลิตผลงาน เช่น การใช้ผักตบชวา การนำ
โครงเหลก็ มาใชป้ ระกอบเป็นโครงสร้าง

คำสำคัญ: ออกแบบผลิตภณั ฑ,์ ไมไ้ ผ่

Abstract

San Sumkai Community Enterprise, which uses local materials such as bamboo,
produces chicken coops and lamps according to customer requirements. They need to
develop the product to the new design that diverse for expanding more customer groups.
The inspiration is from the limitation of weaving skills and the procedure of the production.

*อาจารย์
**Lecturer
***Faculty of Fine and Applied Arts, Dhurakij Pundit University, Bangkok, Thailand.

JINNTHISA SURAPRASERT / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 67

The product development must take into material constraints, whether it is the size
of the bamboo strips which will affect the resolution of the weave. The new product is
applied to make with other materials such as steel, rope, water hyacinth. The addition of
models required the community to learn new skills and need to coordinate other material
experts to join in the production, such as the use of water hyacinth Using a steel frame to
be used as a structure.

Keywords: roduct design, bamboo

1. ความสำคญั หรอื ความเป็นมาของปัญหา (The Importance or Problem’s Background)

วิสาหกิจชุมชนสานสุ่มไก่แม่หมูบิน มีผลิตภัณฑ์ท่ีได้จากการประยุกต์ใช้วัสดุท่ีมีในท้องถ่ิน อันได้แก่ ไม้ไผ่
คือการสานสุ่มไก่ชน และได้ต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์อื่น ๆ เช่น โคมไฟตั้งโต๊ะ โคมไฟแขวน โดยผลิตจากความต้องการ
ของลกู คา้

การพัฒนาผลิตภัณฑ์ของวิสาหกิจชุมชนสานสุ่มไก่ชนน้ี เกดิ จากความต้องการในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้มี
ความหลากหลาย และมีรูปแบบท่ีทันสมัย เพื่อตอบรับกับการขยายกลุ่มลูกค้าที่หลากหลายมากยิ่งขึ้น อีกทั้ง
ต้องการเป็นผู้ขายสินค้า นอกเหนอื จากทีเ่ ป็นเพียงผผู้ ลิตเท่าน้ัน

แรงบันดาลใจในการออกแบบ ได้วิเคราะห์จากทักษะในการผลิตสินค้าของกลุ่มวิสาหกิจที่ชำนาญในการ
สานสุ่มไก่ชน และได้มีการผลิตสินค้า และวัสดุท่ีมีมากในพื้นที่ อันได้แก่ ไม้ไผ่ รวมถึงข้อจำกัดในการผลิตของทาง
ชุมชนท่ีขาดเครื่องจักรในการจกั ตอกให้มีขนาดท่ีเลก็ และมคี วามสม่ำเสมอ รวมถงึ ปญั หาในการตากตอกให้แห้ง

2. แนวคดิ / ทฤษฎีท่เี กี่ยวข้อง (Concept / Related Theories)
SCAMPER เป็นเทคนิคที่พัฒนาข้ึนโดย อเล็กซ์ ออสบอร์น (Alex Osborn) เป็นคำย่อของคำ 7 คำสำคัญ

โดยมพี ้ืนฐานของความคดิ ทีว่ ่า ส่ิงใหม่ ๆ ทเ่ี กดิ ขึ้นมาจากการเปลยี่ นแปลงสิ่งทม่ี ีอยู่เดิม โดยตัวอักษรย่อ ไดแ้ ก่
1. Substitute ส่ิงทดแทน เป็นกระบวนการความคิดเก่ียวกับการแทนที่หรือหาสิ่งมาทดแทนปัญหา,

ผลิตภัณฑ์ หรือกระบวนการด้วยสิ่งอื่น ๆ ความคิดใหม่มักจะเกิดขึ้นเมื่อเรามองหาสิ่งใหม่ ๆ มาทดแทน
ซึ่งสามารถเปลีย่ นแปลงสิง่ ของ, สถานท,่ี ขัน้ ตอนการทาํ งาน, คน, ความคิดได้

2. Combine การนํามารวมกัน เป็นกระบวนการคิดเกี่ยวกับการรวบรวมปัญหาสองส่วนหรือมากกว่าน้ัน
เข้าด้วยกันเพื่อสร้างผลิตภัณฑ์ การจัดการกับความคิดสร้างสรรค์น้ันเป็นเร่ืองของการนำส่ิงท่ีไม่เคยเกี่ยวข้อง
กนั มากอ่ น เชน่ ผลิตภณั ฑ์, บรกิ าร มาสร้างเป็นสิง่ ใหม่

3. Adapt การปรับใหเ้ หมาะสม เป็นการแกป้ ัญหาโดยการนําความคดิ เดิมท่มี ีอยแู่ ล้วมาปรบั ใช้
4. Magnify การทําให้เพิ่มมากขึ้น ขยายใหใ้ หญ่ข้ึน วิธีการคิดแบบน้ีจะชว่ ยเพิ่มมูลค่าของงาน หรือทํา
ให้เขา้ ใจถึงสงิ่ ทีเ่ ป็นองคป์ ระกอบสาํ คัญท่ีสดุ ได้อยา่ งลึกซ้งึ
5. Put to Other Uses การประยุกต์ใช้ในรูปแบบอื่น การนำแนวคิดที่เป็นท่ียอมรับในปัจจุบันมา
ประยกุ ตใ์ ช้ ในวตั ถุประสงค์ทีแ่ ตกต่างออกไป หรือนำส่งิ ของกลับมาใชใ้ หม่เพอื่ แก้ปญั หา
6. Eliminate (or Minify) การทําใหน้ ้อยลง หรือลดความซับซ้อนของสงิ่ ของ หรอื กระบวนการบางอย่าง
7. Rearrange (or Reverse) การจดั เรียงใหมห่ รือการทําสิ่งท่ีตรงกันข้ามเพื่อให้แตกต่างไปจากข้นั ตอนเดิม

JINNTHISA SURAPRASERT / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 68

3. กระบวนการในการสร้างสรรค์ (Creative Process)
การพัฒนาผลติ ภัณฑ์จากสุ่มไก่ชนน้นั มกี ระบวนการในการออกแบบดังตอ่ ไปนี้
2.1 ลงพ้ืนท่ีเพื่อสอบถามกระบวนการในการออกแบบ การผลิต ปัญหาของผลิตภัณฑ์ รวมถึงปัญหา

ในการกระจายสินค้า เพื่อทราบถึงช้ันตอน และปัญหาที่เกิดข้ึน และพบว่าทางวิสาหกิจยังขาดรูปแบบของ
ผลิตภัณฑ์ท่ีหลากหลาย และการเพ่ิมรูปแบบผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ จะส่งผลให้ทางวิสาหกิจสามารถเป็นผู้กระจาย
สินคา้ ไดด้ ว้ ยตนเอง

2.2 กำหนดแนวคิดท่ีจะใช้ในการออกแบบ โดยคำนึงถึงวัตถุดิบในการนำมาผลิตสินค้าท่ีมีในพื้นที่
ลูกค้า กระบวนการในการผลิต และปญั หาท่เี กดิ ขึน้ พบว่าในพืน้ ท่นี ้ันมีไมไ้ ผ่เป็นจำนวนมาก แตม่ ขี อ้ จำกัดดา้ น
เครื่องจักรในการใช้ผลิตตอกสำหรับนำมาสาน อีกทั้งต้องพึ่งสภาพภูมิอากาศในการตากตอกให้แห้ง ซ่ึงเป็น
ปัญหาทท่ี างวิสาหกิจต้องหาทางในการแกไ้ ขต่อไปในอนาคต

2.3 นำเสนอผลงานออกแบบด้วยการสเก๊ตซ์ เพ่ือสอบถามถึงความเป็นไปได้ในการผลิต โปรแกรม
Autodesk 3ds Max และ Photoshop ในรปู แบบของผลติ ภณั ฑ์ จำนวน 3 ชิน้

ภาพที่ 1 แสดงรูปแบบกระถางตน้ ไม้

แนวความคิดในการออกแบบ เน้นการต่อยอดจากผลิตภัณฑ์ท่ีมีอยู่เดิม โดยใช้วัสดุหลักเป็นไม้ไผ่ ซึ่งเป็น
วสั ดุท่ีมีมากในพ้ืนที่ โดยประยุกต์ให้มีการนำวัสดุอื่น ๆ เข้ามาประกอบ เพ่ือเพิ่มความน่าสนใจให้แก่ผลิตภัณฑ์ เช่น
เชือก เหล็ก ผักตบชวา และปรับเปล่ียนรูปทรงให้มีความแตกต่างจากผลิตภัณฑ์เดิม ดังภาพที่ 1 คือกระถางต้นไม้
โดยมกี ารปรับรปู ทรงใหม้ ีความเป็นส่ีเหลย่ี ม สำหรับการนำไปใช้ตกแตง่ บ้านในรูปแบบร่วมสมัย

ปรับรูปแบบโคมไฟแขวน โดยปรับให้มีการสานที่มีพ้ืนผิวแตกต่างกัน คือสานแบบละเอียด และสาน
แบบหยาบ อีกทั้งนำวัสดุอ่นื เข้ามาประยุกต์ใช้ เช่น ผักตบชวา ผสมผสานกับการสานด้วยตอกในรูปแบบที่ทาง
วิสาหกิจมีความถนัด ดังภาพท่ี 2 และมีการประยุกต์ให้ออกแบบเป็นกลุ่มโคมไฟแขวนที่มีหลากหลายขนาด
และตำแหนง่ ในการติดตั้ง ดังภาพท่ี 3

JINNTHISA SURAPRASERT / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 69

ภาพท่ี 2 แสดงรปู แบบโคมไฟแขวน ภาพที่ 3 แสดงรูปแบบกลุม่ โคมไฟแขวน

ปรับโคมไฟตงั้ โต๊ะ โดยการเพิ่มการตดั กนั ของสี และเพม่ิ วสั ดุอืน่ เชน่ เหลก็ เขา้ มาเปน็ โครงสร้างของ
โคมไฟ ดังภาพท่ี 4

ภาพท่ี 4 แสดงรูปแบบโคมไฟตั้งโตะ๊

JINNTHISA SURAPRASERT / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 70

4. การวเิ คราะห์ผลงาน (Results Analysis)
การพัฒนาผลิตภัณฑ์ของวสิ าหกิจสานสุ่มไก่ชน มขี อ้ ควรพิจารณาในหลายประเดน็ ดังตอ่ ไปน้ี

4.1 การออกแบบต้องคำนงึ ถงึ ข้อจำกัดด้านวสั ดุ ไม่ว่าจะเป็นขนาดของตอกท่ีสามารถจกั ตอกได้ ซ่ึงจะ
สง่ ผลถึงความละเอยี ดของลายในการสาน รวมถึงการขึ้นกับสภาพอากาศในการตากตอกให้แห้ง ซึ่งเป็นปัญหา
ทท่ี างวสิ าหกจิ ยังตอ้ งหาทางแกป้ ัญหาตอ่ ไป

4.2 ผลิตภัณฑ์ท่ีมีการออกแบบ มีการประยุกต์ใช้ร่วมกับวัสดุอื่น ๆ เช่น เหล็ก เชือก ผักตบชวา ซ่ึงทาง
กลุ่มวิสาหกิจต้องมีการเรียนรู้ทักษะในการผลิตเพิ่มเติม ซ่ึงเดิมแล้วทางกลุ่มคนในชุมชน มีทักษะในการสาน
ผลิตภัณฑ์แตกต่างกันในแต่ละบุคคล การเพิ่มรูปแบบทำให้ทางชุมชนต้องเรียนรู้ทักษะใหม่ หรือต้องประสานให้
ผู้เช่ียวชาญในวัสดุด้านอื่น ๆ มาร่วมผลิตผลงาน เช่น การใช้ผักตบชวา การนำโครงเหล็กมาใช้ประกอบเป็น
โครงสรา้ ง เปน็ ต้น

5. สรปุ (Conclusion)
งานพัฒนาผลิตภัณฑ์สำหรบั วิสาหกิจชุมชนสานสุ่มไก่ชนนั้น มีการพัฒนาผลิตภัณฑ์จากผลิตภัณฑ์สุ่มไก่

เดิมท่ีทางชุมชนมีการผลิตอยู่ และได้พัฒนาต่อยอดจากสุ่มไก่เป็นโคมไฟ ท้ังโคมไฟแขวน โคมไฟตั้งโต๊ะ ตามแบบที่
ลูกค้าต้องการ โดยทางวิสาหกิจต้องการขยายกลุ่มผลิตภัณฑ์ให้มีความหลากหลายมากข้ึน เพ่ือเปล่ียนจาก
ผู้ผลิตเป็นผู้จำหน่าย โดยแนวทางท่ีเสนอต่อทางชุมชนนั้น เป็นการปรับเปล่ียนรูปแบบของผลิตภัณฑ์ และ
ปรบั ให้เปน็ ผลติ ภัณฑ์สำหรับบา้ นพกั อาศยั มากขน้ึ เพื่อเพิม่ กลุ่มเป้าหมาย

รูปแบบผลติ ภณั ฑ์ทเี่ สนอต่อชุมชนน้ัน มกี ารปรบั ใช้หลักการออกแบบเร่อื งการตัดกนั เข้ามาเพ่ือทำให้
ผลิตภัณฑ์น่าสนใจมากข้ึน เช่นการตดั กันด้านพื้นผิว ด้านสี และด้านวัสดุ โดยผลการตอบรับของทางชุมชนน้ัน
ทางชุมชนมีความพึงพอใจ เน่ืองจากการพัฒนาผลิตภัณฑ์นั้น ออกแบบบนพ้ืนฐานของความเป็นไปได้ด้านวัสดุ
และทกั ษะของทางชุมชน

เอกสารอา้ งอิง (References)

สายหยุด อุไรสกุล. (2555). การพัฒนาผลสมั ฤทธิ์การเรียนโดยใช้การวิจยั เป็นฐานร่วมกบั การใชเ้ ทคนิค
SCAMPER. มหาวิทยาลยั เทคโนโลยีราชมงคลสวุ รรณภูม.ิ พระนครศรีอยุธยา. เขา้ ถึงจาก
https://research.rmutsb.ac.th/fullpaper/2555/25552391441095.pdf

JIRUWUT PATANAANAKE (THAI)
Little Project Game

Digital Print, 29 x 21 cm (Box Set), 42 x 29.7 cm (BoardGame)

IADCE2021
http://www.fineartbuu.org

The 3rd International Art & Design Collaborative Exhibition 2021
Arts Gallery, Faculty of Fine and Applied Arts, Burapha University, Chonburi, Thailand

21-28 May 2021

LITTLE PROJECT GAME

เกมฟาร์มสขุ ... เล่นเพอื่ คิดถงึ

จฤิ วุฒิ พฒั นะเอนก1, ทิพยล์ ักษณ์ โกมลวณิช2*

JIRUWUT PATANAANAKE1, TIPPALUK KOMOLVANIJ2**

หลกั สตู รคอมพิวเตอร์กราฟิก คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑติ 1***

คณะศลิ ปกรรมศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยธรุ กจิ บณั ฑิต2***

[email protected]

1. แนวความคดิ

บอร์ดเกมเกมฟาร์มสุข...เล่นเพื่อคิดถึงนี้ ได้รับแรงบันดาลใจมาจากการศึกษาโครงการใน
พระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรที่
พระราชทานให้แก่ปวงชนชาวไทย เพื่อความอยู่ดีกินดีตลอดรัชสมัยของพระองค์ จำนวนมากกว่า
4,000 โครงการ

บอร์ดเกมนำเสนอเรื่องราวเกี่ยวกับเพื่อนสนิทกลุ่มหนึ่งที่ได้ตัดสินใจไปท่องเที่ยวที่อ่างเก็บน้ำ
คลองบึง ตำบลอ่าวน้อย จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ โดยทั้ง 4 คนไดท้ ่องเท่ยี วเรยี นรวู้ ิถีชาวบ้านบ้านย่านซ่ือ หมู่ท่ี 12
ซึ่งเป็นจุดหมู่บ้านตัวอย่างต้นแบบระดับจังหวัด และเป็นหมู่บ้านในโครงการพัฒนาหมู่บ้านเศรษฐกิจ
พอเพียง มั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน เพื่อเฉลิมพระเกียรติ เนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรม
ราชาภิเษก อีกทั้งเพื่อเป็นการสืบสาน รักษา และต่อยอดหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในหลวง
รัชกาลที่ 9 มาใช้ในการพัฒนาหมู่บ้าน เพื่อเป็นการสร้างความสุขให้กับประชาชนในพื้นที่ต่าง ๆ ของ
จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

บอร์ดเกมเกมฟาร์มสุข...เล่นเพื่อคิดถึงน้ี เป็นส่วนหน่ึงของโครงการบริการวิชาการ“โครงการพัฒนา
และออกแบบผลิตภัณฑ์ บรรจุภัณฑ์ และปรับสภาพแวดล้อม สำหรับกลุ่มวิสาหกิจชุมชน จังหวัด
ประจวบคีรีขันธ์” ของคณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ ซ่ึงทางคณะฯได้เล็งเห็นถึง
ความสำคัญในการเรียนรู้ในศตวรรษท่ี 21 ด้านการเรียนรู้ จากความต้องการจริง (User Experience: UX) จึง
มกี ารจัดหลักสตู รการเรียนการสอนในเชิงรุก เพ่อื ให้สอดคล้องกับการเรยี นรู้ในศตวรรษที่ 21 นกั ศกึ ษาสามารถ
เรียนรู้จากสภาพจริงและยังสามารถส่วนหน่ึงในการพัฒนา สร้างเครือข่ายความร่วมมือกับองค์กรภาครัฐ
ภาคเอกชน และชุมชน มุ่งเน้นการนำความรู้ทางวิชาชีพไปบริการวิชาการแก่ชุมชนและสังคม เพื่อปลูกฝัง

*นาย, ผู้ช่วยศาสตราจารย์
**Mr., Assistant Professor
*** Computer Graphic, Faculty of Fine and Applied Arts, Dhurakij Pundit University, Bangkok, Thailand.

JIRUWUT PATANAANAKE, TIPPALUK KOMOLVANIJ / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 73

คุณธรรม จริยธรรม และสร้างจิตสำนึกเพื่อส่วนรวมให้แก่นักศึกษา ผ่านการจัดการศึกษาท่ีสามารถพัฒนา
นักศึกษาและคณาจารย์ ด้วยการปรับปรุงรูปแบบการจัดการเรียนการสอนควบคู่กับงานวิจัย ผ่านการบริการ
วชิ าการในด้านตา่ งๆ โดยปรับจากรูปแบบเดิม โดยบอรด์ เกมน้มี ีวตั ถปุ ระสงค์จัดทำข้นึ เพ่ือให้ชุมชนบ้านยา่ นซื่อ
ได้มีกจิ กรรมสันทนาการไว้บริการนักท่องเทย่ี วท่ีมากางเต้นท์พักผ่อนท่แี หล่งท่องเท่ยี วทางธรรมชาติอ่างเก็บน้ำ
คลองบึง ซ่ึงนักท่องเที่ยวสามารถหยิบยืมบอร์ดเกมนี้ไปเล่นในหมู่เพ่ือนฝูงหรือครอบครัว ระหว่างที่มาพักแรม
กางเต้นท์ ณ สถานท่ีแห่งน้ีได้ พร้อมๆ กับได้เรียนรู้หลักเศรษฐกิจพอเพียงและเรียนรู้วิถีชีวิตความเป็นอยู่ของ
ชาวบ้านในบรเิ วณน้นั ผา่ นเนื้อหาในบอร์ดเกม

1. Concept

Board Game “ Happy Farm Game … play for thoughtful “ got inspiration from the
study The Royal Initiative Project of His Majesty the King Bhumibol Adulyadej the Great,
which was bestowed upon the Thai people to be good living in his reign for more than 4000
projects.

The Board Game presents story about a group of close friends who have decided to
go on a trip to Klong Bueng Reservoir, in Tambol Ao Noi, Prachuabkirikhan province to learn
the way of life of villagers at Baan Yan Sue Moo 12, which is a model village model at the
provincial level and it is the village in the Sufficiency Economy Village Development Project,
as prosperous, sustainable and stable wealth, to honor on the occasion of the auspicious
ceremony of the coronation and also to carry on maintain and build on the philosophy of
sufficiency economy of King Rama IX to be used in village development to create happiness
for people in different areas in Prachuabkirikhan province.

JIRUWUT PATANAANAKE, TIPPALUK KOMOLVANIJ / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 74

KAMOLWAN PATCHARAPORNPIPAT SARASUK (THAI)
Loincloth and The Zero Waste Pattern Cutting
Digital Painting, 420 x 594 cm

IADCE2021
http://www.fineartbuu.org

The 3rd International Art & Design Collaborative Exhibition 2021
Arts Gallery, Faculty of Fine and Applied Arts, Burapha University, Chonburi, Thailand

21-28 May 2021

LOINCLOTH AND THE ZERO WASTE PATTERN CUTTING

ผา้ ขาวมา้ กับแนวคิดแพทเทิร์นเหลือศนู ย์

กมลวรรณ พัชรพรพิพัฒน์ สารสขุ *

KAMOLWAN PATCHARAPORNPIPAT SARASUK**

คณะศลิ ปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกจิ บณั ฑติ ย์ 110/1-4 ถนนประชาชน่ื แขวงทงุ่ สองหอ้ งเขตหลกั ส่ี กรุงเทพฯ 10210***

[email protected]

บทคดั ยอ่

ผ้าขาวม้าในแต่ละท้องถ่ินจะมีเอกลักษณ์ท่ีโดดเด่นแตกต่างกันไปตามลักษณะของวัฒนธรรมท่ีส่ง
อิทธิพลต่อการทอผ้า เช่น ผ้าขาวม้าของชุมชนทอผ้าบ้านหาดเส้ียว ที่มีลักษณะของผ้าทอโดดเด่นมีเอกลักษณ์
ไม่เหมือนชุมชนใดดว้ ยการจกลายช้างสลับกบั การทอลายตาราง สมาชิกในชมุ ชนนไี้ ด้ใช้ผ้าขาวม้าในการตัดเย็บ
เส้ือผ้าสำหรบั สตรีเพื่อจำหน่าย โดยดำเนินการในรูปแบบวิสาหกิจชุมชน จากการลงพ้ืนที่ศึกษาข้อมูลเบ้ืองต้น
พบว่า ชุมชนมีเศษผ้าขาวม้าเหลือใช้จากการวางแพทเทิร์นเพื่อตัดเสื้อสตรีเป็นจำนวนมาก และไม่ต้องการให้
เกิดเศษผ้าเหลือทิ้งอีกในอนาคตหรือเหลือน้อยท่ีสุดหากเป็นไปได้ ดังนั้นผู้สร้างสรรค์จึงต้องการนำเสนอ
แนวคิดการวางผ้าตัดรูปแบบแพทเทร์ินเหลือศูนย์ เพ่ือให้ชุมชนสามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการตัดเย็บ
เสือ้ ผ้าสำหรับสตรีเพือ่ จำหนา่ ยได้

ผลการศึกษาพบว่าผู้สร้างสรรค์สามารถสร้างรูปแบบเส้ือผ้าใหม่ท่ีเกิดจากการวางแบบแม่แบบท่ีผลิต
จากผ้าขาวม้าบ้านหาดเสี้ยวโดยทดลองวางผา้ ตัดรูปแบบแพทเทร์ินเหลือศูนย์ แต่มีข้อจำกัดท่ีผู้สร้างสรรค์ต้อง
พิจารณาภายใต้การสร้างสรรค์ท่ีแปลกใหม่เพ่ือคิดค้นรูปแบบใหม่ อันเป็นผลมาจากความกว้างของหน้า
ผ้าขาวม้าของชุมชนท่ีใช้ในการตัดในรูปแบบของแพทเทร์ินเหลือศูนย์ ซ่ึงทำให้เกิดเส้ือผ้าโครงร่างเงาใหม่ที่
เหมาะสมกับกลมุ่ คนทีช่ นื่ ชอบความแปลกใหมไ่ มซ่ ำ้ ใคร

คำสำคัญ: ผา้ ขาวม้า, บา้ นหาดเสี้ยว, แนวคิดแพทเทรน์ิ เหลอื ศูนย์

Abstract

Each local loincloth has a distinctive identity depending on the cultural
characteristics that influenced it. The loincloth of Ban Hadsiew weaving community has a
distinctive characteristic of woven fabrics that are unique, unlike any other community, with
the elephant motifs interspersed with grid weaving. After finish weaving, the members of the

*ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารย์
**Assistant Professor
***Faculty of Fine and Applied Arts, Dhurakij Pundit University, Bangkok, Thailand.

KAMOLWAN PATCHARAPORNPIPAT SARASUK / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 77

community use them for making women's clothing for sale by operating in the form of
community enterprises. From the preliminary study area, the data showed that there is a lot
of leftover pieces of loincloth from the women's clothing pattern making. Also, they intend
not to have textile wastage in the future or just to have the least amount of scrap. I, as a
fashion creator, therefore present the zero-waste pattern design cutting as a guideline for them.

The results of the study showed that by experimenting with placing the zero-waste
pattern design cutting on the Baan Hat Siew’s loincloth, I finally able to create new clothing
designs. But there are some constraints about the fabric width that affects the style of new
clothing that is suitable for a group of people who is creative and unique.

Keywords: Loincloth, Baan Hadsiew, Zero Waste

1. ความสำคญั หรอื ความเป็นมาของปญั หา (The Importance or Problem’s Background)

การเพิ่มมูลค่าของผลิตผลจากภูมิปัญญาไทยที่สะท้อนถึงเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม ผนวกกับความคิด
สร้างสรรค์ให้สอดรับกับความต้องการและสอดคล้องกับทิศทางแนวโน้มการตลาดยุคใหม่ของผู้บริโภคใน
ปัจจุบันให้มากข้ึน ถือเป็นเป้าหมายหน่ึงในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจประเทศไทยของรัฐบาล จากเป้าหมาย
ดังกล่าว ผู้สร้างสรรค์ผลงานจึงได้มีโอกาสในการพัฒนาและผลิตเคร่ืองแต่งกายและสินค้าแฟช่ันไลฟ์สไตล์
ให้กับชุมชนต่าง ๆ อาทิ จังหวดั น่าน จังหวัดหนองบัวลำภูและจังหวัดลำปาง รวมถึงได้รับการสนับสนุนในการ
ติดต่อกับชุมชนผ่านโครงการผ้าข้าวม้าท้องถ่ินหัตถศิลป์ไทยและโครงการไอซ่า (โดยบริษัทไทยเบฟเวอเรจ
จำกัด มหาชน) เพ่ือพัฒนาชุมชนทอผ้าขาวม้าอันเป็นชุมชนฐานรากของไทย ซ่ึงการดำเนินงานท่ีผ่านมาได้รับ
ผลการตอบรับจากชุมชนต่าง ๆ เป็นอย่างดี ดังนั้นในปีการศึกษาน้ี ผู้สร้างสรรค์ได้รับการติดต่อจากชุมชนทอ
ผ้าบ้านหาดเส้ียว หรือกลุ่มวิสาหกิจชุมชนทอผ้าและตัดเย็บบ้านหาดเสี้ยว อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย
ซ่ึงเป็นกลุ่มที่มีความเข้มแข็งในการผลิตและมีผู้นำชุมชนท่ีมีความรู้ในการบริหารชุมชน มีลักษณะของผ้าทอที่
เป็นเอกลักษณ์โดดเด่นไม่เหมือนชุมชนอ่ืนด้วยการจกลายช้างสลับลายตาราง หากแต่ผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ท่ีผลิต
โดยชุมชนยังเปน็ รูปแบบทไ่ี ม่ได้รบั ความนิยมในวงกว้างโดยเฉพาะการจำหนา่ ยให้กลุ่มคนเมือง จงึ ต้องการให้ผู้
สร้างสรรคน์ ำเสนอแนวทางในการออกแบบเครอื่ งแต่งกายสำหรับสตรใี นเมืองที่ผลิตจากผ้าขาวม้าพ้นื เมืองบา้ น
หาดเส้ียว ท่ีใช้การวางผ้าตัดแพทเทิร์นท่เี หลอื เศษผ้าน้อยที่สดุ หรอื ไม่มีเศษผ้าเหลอื เลย เพื่อสามารถนำไปเป็น
ต้นแบบในการจัดจำหน่ายเพื่อเพม่ิ โอกาสในการสร้างรายไดจ้ ากกลุม่ เปา้ หมายใหม่ และชุมชนสามารถนำไปต่อ
ยอดไดด้ ้วยตนเอง

KAMOLWAN PATCHARAPORNPIPAT SARASUK / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 78

2. แนวคิด / ทฤษฎีท่ีเก่ยี วข้อง (Concept / Related Theories)

2.1 ผ้าขาวม้าทอมือบา้ นหาดเสย้ี ว

คุณป้าสุจินต์ ผู้นำชุมชนทอผ้าบ้านหาดเส้ียว อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัยให้ข้อมูลเก่ียวกับ
ผ้าขาวม้าบ้านหาดเส้ียว ว่า นับตั้งแต่จำความได้ จะเห็นว่าเกือบทุกบ้านจะมีกี่ทอผ้าต้ังอยู่ แต่ด้ังเดิมน้ันชาว
หาดเส้ียวส่วนใหญ่เป็นคนเชื้อสายลาวพวนท่ีถูกกวาดต้อนมาจากเมืองพวนตอนใต้ และส่วนใหญ่ในตำบลน้ี
ยังคงรักษาวัฒนธรรมและประเพณีด้ังเดิมของตนไว้โดยเฉพาะวัฒนธรรมการทอผ้า การทอผ้าในบริเวณบ้าน
หาดเสีย้ วเป็นประเพณที มี่ ีการถ่ายทอดสืบต่อกันตลอดมาในหมู่ผู้หญิง เพราะถอื ว่าการทอผา้ เป็นคุณสมบัติของ
ผู้หญิงทุกคนท่ีจะต้องหัดทอผ้าให้เป็นก่อนอายุ 16 ปี เพ่ือผลิตส่ิงของจำเป็นท่ีใช้ในชีวิตประจำวันก่อนออก
เรือน ได้แก่ ท่ีนอน ผ้าซิ่น ผ้าหลบนอน ผ้าห่ม ผ้าเช็ดหน้า ย่าม และผ้าขาวม้า เป็นต้น ในปัจจุบัน ผ้าทอ
พื้นเมืองและผ้าขาวม้าทอมือท่ีเคยผลิตใช้ในครอบครัวก็ได้เปลี่ยนไปเป็นการผลิตเพื่อจำหน่าย ชาวบ้านจะทอ
ผ้าตามจำนวนท่ีสั่งทำแล้วนำมารวมกันที่กองกลางเพ่ือนำไปจัดจำหน่ายต่อไปโดยดำเนินการในรู ปแบบ
วิสาหกิจชมุ ชน

ลวดลายตา่ ง ๆ ที่เห็นบนผา้ ทอของชาวไทพวน ส่วนใหญ่จะมาจากกรรมวธิ ีการทอผา้ ผืนแล้วทำการจกท่ี
ตีนซิ่น หรือท่ีเรียกว่า ซิ่นตีนจก ซ่ึงจะมีลักษณะการทอที่ทอคว่ำหน้าลายลง ลวดลายท่ีทอเป็นลายเรขาคณิต
เป็นหลัก พบมอี ยู่ 9 แบบด้วยกันคือ ลายสบิ หกดอกตัด (ลายสิบหกขอ) ลายสบิ สองดอกตัด (ลายแปดขอ) ลาย
ส่ีดอกตัด (ลายสี่ขอ) ลายเครือใหญ่ (ลายดอกเครือใหญ่) ลายเครือกลาง (ลายดอกเครือกลาง)ลายเครือน้อย
(ลายดอกเครือน้อย) ลายอ่างน้ำ ลายสองท้อง ลายดอกสองท้อง จากลวดลายโบราณท่ีสืบทอดมาจากบรรพ
บุรุษน้ี ส่งผลให้ผ้าทอมีราคาแพงและมชี ่ือเสียงมาก อีกท้ังเป็นผ้าที่มีสีสนั สวยงาม สว่ นผ้าขาวม้าบ้านหาดเสี้ยว
มีลักษณะเปน็ ผ้าขาวม้าผ้าฝ้ายทอเป็นตาส่ีเหล่ียมสลับสี มีลวดลายเป็นรูปสัตว์ท่ีเชิงผ้า เป็นรูปม้า ช้าง คนขี่ม้า
และลายเรขาคณิต ซึ่งลวดลายท่ีโดดเด่นและได้รับความนิยมมากท่ีสุด คือลายจกช้าง ที่ตัดทอนบางส่วนจาก
ชั้นของลายโบราณท่ีกล่าวมาข้างต้น ซึ่งชุมชนบ้านหาดเสี้ยวให้ความสำคัญกับคำพูดของบรรพบุรุษที่เล่าขาน
ต่อกันมาว่า “ข่ีช้างไปค้า ข่ีม้าไปขาย” ประกอบกับบริเวณของบ้านหาดเสี้ยวอยู่ใกล้กับอุทยานประวัติศาสตร์
ศรีสัชนาลัย ซ่ึงมีโบราณสถานท่ีสำคัญและมีช่ือเสียง ได้แก่ “วัดช้างล้อม” และมีประเพณีบวชช้างบ้าน
หาดเสี้ยวที่โด่งดัง อันส่งผลให้เกิดเป็นภาพจำต่อผู้คนต่าง ๆ และนักท่องเท่ียว และผ้าขาวม้าลายจกช้างบ้าน
หาดเสี้ยวจึงได้รับความนิยมมากจากกล่มุ ผู้ทีช่ น่ื ชอบผลติ ภณั ฑจ์ ากผา้ ทอพ้นื เมือง (สัมภาษณ์ สุจนิ ต์ 2563)

2.2 แนวคิดแพทเทริ ์นเหลอื ศนู ย์
นบั ตั้งแต่ชว่ งปลายปี 1990 เป็นต้นมา ปริมาณในการผลติ สินค้าแฟชน่ั มมี ากขึน้ และเป็นไปอยา่ งรวดเร็ว
ตามกลยุทธ์ทางการตลาด การพัฒนาทางเศรษฐกิจและสังคมเมือง ส่งผลให้ความกระแสความต้องการสินค้า
แฟช่ันในรูปแบบฟาสต์แฟช่ัน ให้สอดคล้องไปกับยุคสมัยของการแสวงหาความแปลกใหม่ แต่กระน้ันการ
พัฒนาทางธุรกิจก็สวนทางกับการรักษาสิ่งแวดล้อมและส่งผลกระทบด้านลบอันก่อให้เกิดมลภาวะท่ีย้อนกลับ
มาทำรา้ ยมนษุ ย์ ด้วยการผลิตสนิ ค้าแฟช่นั ประเภทเคร่ืองนุ่งห่มบางประเภทน้ันมีกระบวนการท่ีไม่เป็นมิตรต่อ
สิ่งแวดล้อม ท้ังการย้อมผ้าท่ีใช้น้ำในปริมาณมาก และน้ำท่ีย้อมแล้วไม่สามารถนำไปใช้ได้อีก และเมื่อผู้บริโภค
ซ้ือสินค้าแฟช่ันมาใช้เพียงไม่กี่ครั้งแล้วทิ้งเน่ืองจากต้องการบริโภคสินค้าตัวใหม่ ทำให้เกิดเป็นสินค้าเหลือทิ้ง
หรือเป็นขยะรอกำจัดมากมาย โดยอุตสาหกรรมแฟชั่นน้ันก่อให้เกิดขยะมากกว่า55-92 ล้านตันต่อปี (Kerr &
Landry, 2017)

KAMOLWAN PATCHARAPORNPIPAT SARASUK / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 79

แนวคิดแพทเทิร์นเหลือศูนย์เกิดจากการประยุกต์ใช้ “แนวคิดการลด”(Reduce) โดยใช้วัตถุดิบให้
คุ้มค่ามากที่สุด เน้นสมดุลแห่งความเรียบง่ายและลดผลกระทบต่อธรรมชาติให้มากที่สุดในทุกข้ันตอนการผลิต โดย
ใช้การออกแบบแม่แบบตัดเป็นส่วนหลักในการแก้ปัญหา เป็นการตัดเย็บเพ่ือลดปริมาณของเสียเหลือทิ้งให้น้อย
ท่ีสุดหรือไม่มีเหลือเศษท้ิงเป็นขยะ ทั้งนี้ข้อจำกัดของการสร้างแม่แบบตัดด้วยแนวคิดแพทเทิร์นเหลือศูนย์นั้น คือ
ความกวา้ งของหนา้ ผ้าท่ีใชใ้ นการตัดเย็บ (Holly, 2019) ซ่งึ ส่งผลต่อรปู แบบและขนาดของเสื้อผ้าที่จะเกิดข้นึ

ภาพที่ 1 ภาพตัวอยา่ งการวางผา้ ตัดแพทเทิรน์ รปู แบบเดมิ (ซ้าย) กบั การวางผา้ ตดั รูปแบบแพทเทริ ์นเหลือศนู ย์(ขวา)
ทม่ี า: ออนไลน์, https://www.facebook.com/1778697222399729/posts/d41d8cd9/2008019639467485/

http://www.ijaresm.com/uploaded_files/document_file/Pooja_Kumari._Am7v.pdf

จากภาพจะพบว่า การวางผ้าผ้าตดั แพทเทิร์นรปู แบบเดิมในด้านขวา เหลือเศษผ้ามากกว่าแบบด้านขวา
การวางผ้าตัดรูปแบบแพทเทิร์นเหลือศูนย์(ขวา) ซ่ึงเศษผ้าที่เหลือบางประเภทน้ันไม่สามารถนำไปใช้ซ้ำได้
กลายเปน็ ขยะและกอ่ ให้เกดิ ปัญหาสิ่งแวดลอ้ มอน่ื ๆ ตามมา
3. กระบวนการในการสรา้ งสรรค์ (Creative Process)

ข้ันท่ี 1: วเิ คราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อการออกแบบ กลุ่มเป้าหมายของบ้านหาดเสี้ยว เป็นผู้หญิงไทย อายุ
ตั้งแต่ 40 ปีข้ึนไป ซ่ึงมีความสูงเฉล่ียท่ี 157 เซนติเมตร ซึ่งเม่ือเทียบกับหน้าผ้าขาวม้าบ้านหาดเส้ียวที่มีขนาด
กวา้ งเพยี ง 76 เซนตเิ มตร(ตามก่ที อผ้า) จะไดข้ นาดตามภาพ

ภาพท่ี 2 ภาพเปรียบเทียบค่าเฉล่ียความสูงของผู้หญงิ ไทยทเ่ี ป็นกลุ่มเป้าหมายกับหนา้ ผา้ ขาวม้าบา้ นหาดเส้ียว

KAMOLWAN PATCHARAPORNPIPAT SARASUK / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 80

ขน้ั ท่ี 2: การทดลองวางแม่แบบ ทำการวางผ้าตัดแพทเทิรน์ ชุดสรา้ งสรรค์ทีใ่ ช้แนวคดิ แพทเทิรน์ เหลือ
ศูนย์ โดยกำหนดจากหน้าผ้าขาวม้าบา้ นหาดเสี้ยว ซึง่ มีหนา้ กว้าง 76 เซนติเมตร

ภาพที่ 3 ภาพการวางผ้าตัดรปู แบบแพทเทริ์นเหลอื ศนู ย์ ชุดท่ี 1

ภาพที่ 3 ภาพการวางผ้าตัดรปู แบบแพทเทริ์นเหลอื ศนู ย์ ชุดท่ี 2

KAMOLWAN PATCHARAPORNPIPAT SARASUK / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 81

ภาพท่ี 4 ภาพร่างผลงานสรา้ งสรรคจ์ ากการวางแบบแมแ่ บบชดุ สรา้ งสรรคท์ ใ่ี ชแ้ นวคิดแพทเทิรน์ เหลอื ศูนย์
ชดุ ที่ 1 (ซ้าย) และชุดท่ี 2 (ขวา)

4. การวเิ คราะห์ผลงาน (Results Analysis)
แนวคิดแพทเทิรน์ เหลอื ศูนย์เป็นเคร่อื งมือทช่ี ่วยให้ลดปริมาณขยะท่ีเป็นเศษผ้าเหลอื ทิ้งจากกระบวนการ

ตัดได้ โดยนักออกแบบต้องทำการออกแบบต้ังแต่เร่ิมกระบวนการร่างแบบจนถึงตัดแบบสำเร็จ แต่มีข้อจำกัด
ในเรื่องของรูปแบบของผลงานเมื่อทำสำเร็จ เนื่องจากแม่แบบตัดจะต้องถูกคิดจากพ้ืนท่ีสี่เหลี่ยมหรือความ
กว้างของหน้าผ้าซ่ึงจะส่งผลต่อรูปแบบของผลงานที่สร้างสรรค์ใหม่ รูปแบบของเคร่ืองแต่งกายท่ีสร้างจาก
แนวคิดแพทเทิร์นเหลือศูนย์นี้อาจได้เป็นรูปแบบใหม่ หรือโครงร่างเงาใหม่ที่นักออกแบบสร้างขึ้น ซ่ึงอาจ
แตกต่างไปจากรูปแบบผลงานที่สร้างจากการวางผ้าตัดแพทเทิร์นรูปแบบเดิม รูปแบบน้ีจึงเหมาะสมกับ
กลุม่ เป้าหมายทช่ี ื่นชอบความแปลกใหม่ ไมซ่ ำ้ ใคร
5. สรุป (Conclusion)

กล่าวโดยสรปุ ภาพร่างผลงานสร้างสรรค์จากการวางแบบแม่แบบชุดสรา้ งสรรค์ท่ีใช้แนวคิดแพทเทิร์น
เหลือศูนย์ โดยร่างและลงสีบนสัดส่วนคนจริงจะสามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการตัดเย็บเส้ือผ้าสำหรับสตรี
ใหแ้ กช่ ุมชนทอผา้ บา้ นหาดเสี้ยวโดยไมเ่ กิดเศษผา้ เหลือท้งิ อกี ในอนาคตหรอื เหลอื น้อยที่สดุ หากเปน็ ไปได้ ชุมชน
จะสามารถนำไปเป็นต้นแบบในการต่อยอดได้ด้วยตนเองเพื่อจัดจำหน่าย เพ่ิมโอกาสในการสร้างรายได้จาก
กล่มุ เปา้ หมายใหม่

KAMOLWAN PATCHARAPORNPIPAT SARASUK / The 3rd IADCE 2021, 21-28 May 2021 / 82

เอกสารอา้ งอิง (References)
สุจนิ ต์ โพธิวิจติ ร, ชุมชนทอผา้ บา้ นหาดเสยี้ ว (8 ตลุ าคม 2563). สมั ภาษณ์.

Holly Mcquillan. (2019). Zero Waste Design Thinking. Sweden, University of Boras.

Kerr, J. and Landry, J., (2017). Pulse of the Fashion Industry, Global Fashion Agenda & The
Boston Consulting Group. Boston.

Pooja Kumari. (2017). Zero-Waste Fashion. International Journal of All Research Education
and Scientific Methods (IJARESM) ISSN: 2455-6211, Volume 5, Issue 6, June- 2017,
Impact Factor: 2.287. retrieve from: http://www.ijaresm.com/uploaded_files/
document_file/Pooja_Kumari._Am7v.pdf

KAMONSIRI WONGMUEK (THAI)
Fashion Lifestyle Products Development from hand-woven loincloth :

A case of Had Seaw Community, Sukhothai, Thailand
Loincloth pattern Playing., Decorating with black and metallic leather, 18” x 15.5”

IADCE2021
http://www.fineartbuu.org

The 3rd International Art & Design Collaborative Exhibition 2021
Arts Gallery, Faculty of Fine and Applied Arts, Burapha University, Chonburi, Thailand

21-28 May 2021

FASHION LIFESTYLE PRODUCTS DEVELOPMENT FROM HAND-WOVEN LOINCLOTH :
A CASE OF HAD SEAW COMMUNITY, SUKHOTHAI, THAILAND

การพัฒนาผลิตภัณฑส์ นิ ค้าแฟช่นั ไลฟส์ ไตล์ จากผ้าขาวมา้ ทอมอื บ้านหาดเสี้ยว
อำเภอศรสี ชั นาลัย จงั หวดั สุโขทัย

กมลศิริ วงศห์ มึก*
KAMONSIRI WONGMUEK**

คณะศลิ ปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรุ กจิ บณั ฑติ ย์ 110/1-4 ถนนประชาช่นื แขวงท่งุ สองหอ้ งเขตหลกั ส่ี กรงุ เทพฯ 10210***
[email protected]

บทคัดยอ่

การทดลองออกแบบคอลเลคช่นั ผลิตภณั ฑแ์ ฟชัน่ ไลฟ์สไตล์เพ่ือพัฒนาสนิ คา้ ผ้าขาวมา้ ทอมอื ของชุมชน
บ้านหาดเส้ยี ว อำเภอศรีสัชนาลัย จ.สโุ ขทยั เพ่ือสะทอ้ นวถิ ีชีวิตของชุมชน โดยอาศัยการศึกษาข้อมูลจากชมุ ชน
ท้องถ่นิ เร่ืองผา้ ขาวมา้ และลายจกช้างท่เี ป็นเอกลักษณข์ องบ้านหาดเส้ยี ว รูปแบบและแนวทางในการผลติ สินค้า
ของชุมชน รวมท้ังการศึกษาวรรณกรรมท่ีเกี่ยวข้องและการสัมภาษณ์ มาใช้เป็นแนวทางพัฒนาต้นแบบสินค้า
ไลฟ์สไตล์ที่เน้นการสร้างดีเทลผ้าขาวม้าให้น่าสนใจมากกว่าเดิมเพ่ือเพิ่มมูลค่า และนำมาออกแบบเป็น
ผลิตภัณฑ์ที่มีมีความหลายหลายมากขึ้น ให้เกิดเป็นคอลเลคชั่นเพ่ือสร้างภาพลักษณ์ที่ดีในการส่ือสาร และ
สร้างโอกาสการขายให้กับลูกค้ากลุ่มใหม่ หากการพัฒนารูปแบบครั้งน้ีได้ผลสำรวจความพึงพอใจเป็นที่น่า
พอใจก็จะเป็นโอกาสในการพัฒนาแบรนด์สินค้าของชุมชนให้แข็งแรงข้ึน เพ่ือตอบสนองลูกค้าในวงกว้างมากขึ้น
เปน็ การสรา้ งรายได้จากการแปรรปู ผ้าทอของชุมชนเพื่อการพฒั นาชมุ ชนอย่างย่ังยืน

คำสำคัญ: สินคา้ ไลฟส์ ไตล์ ผา้ ขาวม้าทอมือ คอลเลคชน่ั ผา้ ทอหาดเส้ยี ว

Abstract

The collection design of fashion lifestyle products for the hand-woven loincloth of
Ban Hadseaw Community, Sukhothai Province was created to convey the community’s
lifestyle. By studying the story of the local community, the loincloth, the “Elephant Jok
Pattern” (Ban Hadseaw’s identity) and product style, the literature reviewing of design
theory, and interviewing to develop design works. This research focuses on creating new

*อาจารย์
**Lecturer
***Faculty of Fine and Applied Arts, Dhurakij Pundit University, Bangkok, Thailand.