134 ภาพที่ 9.5 ภาพถายทอดจินตนาการเรื่องอวกาศแบบที่ 2 ภาพที่ 9.6 ภาพถายทอดจินตนาการเรื่องอวกาศแบบที่ 3 ภาพที่ 9.7 ภาพถายทอดจินตนาการเรื่องอวกาศแบบที่ 4
135 2. ภาพวาดแผนภาพ ภาพวาดแผนภาพ แผนที่ หมายถึง การวาดสัญลักษณหรือเครื่องหมายตาง ๆ แทน กระบวนการ ขั้นตอนหรือแนวคิดที่มีความซับซอนหรือเปนนามธรรมมากๆ ใหออกมาในรูปลักษณะ งายๆ เพื่อสื่อสารใหเกิดความเขาใจในสิ่งนั้นๆ ความสามารถของภาพเหลานี้จะชวยสงเสริม ความสามารถในการสื่อสารและการนําเสนองานอันเปนประโยชนในการเรียนรายวิชาตาง ๆ หากเปน การวาดภาพแผนที่ตาง ๆ ก็สามารถใชสงเสริมการเรียนรูเรื่องภูมิศาสตรหรือชุมชนศึกษาได เปนการ ชวยสั่งสมทักษะการใชและดูแผนที่ไดอีกประการหนึ่ง การสรางสรรค ภาพที่ 9.8 การสรางสรรคภาพวาดแผนภาพ แผนที่ ประโยชน - ฝกกลามเนื้อ - ฝกความคิดสรางสรรค - ฝกการถายทอดความคิด - ฝกการสื่อสาร
136 ภาพที่ 9.9 แผนที่ชุมชนรอบโรงเรียน ภาพที่ 9.10 แผนที่หมูบานของฉัน
137 ภาพที่ 9.11 แผนที่หมูบานของฉัน กิจกรรมเสนอแนะ แผนที่ชุมชนรอบโรงเรียน เปนกิจกรรมที่ใหเด็กออกไปสํารวจชุมชนรอบโรงเรียนสรางเปนแผน ที่ดานหนึ่งดานใดที่เกี่ยวของกับวิชาดานสังคมหรือวัฒนธรรมก็จะชวยเสริมความเขาใจ แลวใหเด็กวาด ออกมาเปนภาพเชิงสัญลักษณ หรือโครงสรางก็ไดนํามาเสนอ หรือพัฒนาใหมีขนาดใหญแลวนําไปใชเปน อุปกรณในการเลนเกมตาง ๆ วัสดุและอุปกรณ - กระดาษวาดเขียน - สีตามความถนัดของเด็ก - วัสดุที่ใชระบายสี - กระปองน้ําและจานสี - สมุดวาดเขียนสําหรับรางภาพ
138 ภาพที่ 9.10 ภาพสัญลักษณของสถานที่ตางๆ วิธีการดําเนินกิจกรรม - ผูสอนใหโจทยของงานใหออกไปสํารวจชุมชน - เตรียมกระดาษและวัสดุสีตาง ๆ - รางภาพตามที่ตองการ - ระบายสีและตัดเสนใหสวยงาม - นําเสนอหนาชั้นเรียน
139 3. ภาพประกอบ ภาพประกอบหมายถึง การวาดหรือขีดเขียนรูปตาง ๆ ที่สอดคลองกับเรื่องราวที่ไดมาจากการ บอกเลาหรือขอเขียน บทความ วรรณกรรมหรือบทละครออกมาเปนรูปภาพที่เปนนามธรรมภาพเหลานี้ สามารถนําไปใชประกอบการจัดทําโปสเตอร ปายประชาสัมพันธ ปกรายงานหรือเอกสารตาง ๆ ภาพประกอบสามารถนําเสนอไดหลายแนวทางทั้งแนวเหมือนจริง แนวนามธรรม การตูน ภาพถายหรือ ภาพจากคอมพิวเตอรซึ่งผูสอนอาจจะใหนําบทประพันธจากวิชาภาษามานําเสนอเปนภาพประกอบอัน จะเปนประโยชนตอการเรียนทั้งสองรายวิชา ภาพที่ 9.11 ภาพประกอบเรื่องกลองขาวนอยฆาแม ภาพที่ 9.12 ภาพวาดคนที่ใชประกอบเนื้อหาเรื่องราวตางๆ
140 2) การสรางสรรค ภาพที่ 9.13 การสรางสรรคภาพประกอบ ประโยชน - ฝกกลามเนื้อ - ฝกความคิดสอดคลองหรือความสมเหตุสมผล - รูนิยามความหมายของบทประพันธนั้น - ฝกการสื่อสาร กิจกรรมเสนอแนะ การวาดภาพประกอบเรื่องวรรณคดี วัสดุและอุปกรณ - กระดาษวาดเขียน - สีตามความถนัดของเด็ก - วัสดุที่ใชระบายสี - กระปองน้ําและจานสี - บทกลอนหรือบทประพันธที่นักเรียนเรียน
141 วิธีการดําเนินกิจกรรม - ผูสอนใหบทประพันธหรือบทกลอน - เตรียมกระดาษและวัสดุสีตาง ๆ - รางภาพตามที่ตองการ - ระบายสีและตัดเสนใหสวยงาม - นําเสนอหนาชั้นเรียน ภาพที่ 9.14 ภาพประกอบวรรณคดีนางเงือก
142 ภาพที่ 9.15 ภาพประกอบวรรณดี นางปะเดะ ภาพที่ 9.16 ภาพประกอบวรรณดี พลายชุมพล
143 สรุป การเรียนรูศิลปะผานกิจกรรมการปฏิบัติเปนกิจกรรมสําคัญครูผูสอนตองมีความสามารถในการ ปฏิบัติเปนตัวอยางใหกับผูเรียน และเพื่อไดสรางความเขาใจอันเปนพื้นฐานในการออกแบบกิจกรรมการ เรียนรูใหกับผูเรียน ศิลปะปฏิบัติประเภทสองมิติประเภทงานวาดภาพระบายสีประกอบดวย ภาพ ธรรมชาติ หมายถึง การวาดภาพวิวทิวทัศนตาง ๆ ภาพวาดถายทอดเรื่องราวหมายถึง การวาดหรือ ขีดเขียนรูปตาง ๆ ที่สอดคลองกับเรื่องราวที่ตองการจะสื่อสารเพื่อเลาเรื่องหรือเหตุการณตาง ๆ ที่ เกิดขึ้นในชวงเวลาใดเวลาหนึ่งที่เด็กไดรับประสบการณ ภาพถายทอดความรูสึกและจินตนาการ หมายถึง การวาดภาพหรือขีดเขียน รูปตาง ๆ ตามความนึกคิดหรือจินตนาการในสมองถายทอดออกมา เปนรูปธรรมผานงานทัศนศิลป ภาพวาดแผนภาพ แผนที่ หมายถึง การวาดสัญลักษณหรือเครื่องหมาย ตาง ๆ แทนกระบวนการ ขั้นตอนหรือแนวคิดที่มีความซับซอนหรือเปนนามธรรมมากๆใหออกมาใน รูปลักษณะงายๆ และ ภาพประกอบหมายถึง การวาดหรือขีดเขียนรูปตาง ๆ ที่สอดคลองกับเรื่องราวที่ ไดมาจากการบอกเลาหรือขอเขียน บทความ วรรณกรรมหรือบทละคร คําถามทบทวน 1. จงอธิบายวิธีการวาดภาพตามจินตนาการ 2. จงอธิบายวิธีการวาดภาพแผนภาพ 3. จงอธิบายวิธีการวาดภาพประกอบ 4. จงยกตัวอยางโจทยของการวาดภาพตามจินตนาการ แผนภาพ และภาพประกอบ มา อยางละ 3 หัวขอ 5. จงบอกคําศัพทที่เกี่ยวของกับเนื้อหาในบทนี้มาหาคําศัพท
144
บทที่ 10 งานทัศนศิลป 2 มิติ ประเภทภาพพิมพ งานภาพพิมพเปนเทคนิคการสอนศิลปะปฏิบัติประเภทสองมิติที่มีความเหมาะสมกับเด็กใน ระดับประถมศึกษาเปนอยางยิ่งโดยเฉพาะเด็กที่กลัวการวาดภาพกิจกรรมนี้จะชวยสงเสริมทักษะไดดีพอ กับกิจกรรมศิลปะแขนงอื่น ๆ ภาพพิมพ หมายถึง การนําสีที่ระบาย ปาย หรือปาดบนวัสดุแมพิมพตาง ๆ ไปประทับลงบนกระดาษใหเกิดเปนรูปหรือลวดลายตามความคิด ในหลักสูตรแกนกลางของกระทรวง ศึกษาธิการ (กระทรวงศึกษาธิการ.2552) ไดกําหนดกรรมวิธีการทําภาพพิมพไว ดังนี้ ภาพพิมพจาก วัสดุธรรมชาติ ภาพพิมพจากแมพิมพประดิษฐ และ ภาพพิมพฉลุลาย ขอควรระวังในการสอน การทําภาพพิมพนี้ คือ ถาเปนภาพพิมพจากวัสดุธรรมชาติ หรือใชพิมพจากวัสดุตาง ๆ การเลือกวัสดุนั้น ตองคํานึงถึงอาการแพ อักเสบหรือบวมคันเนื่องจากพืชธรรมชาติบางชนิดนั้นมีผลตอผิวหนังของ นักเรียนการเลือกตองระวังพืช ผัก ผลไม ใบไมมาใชหรือเตรียมมาตรการบรรเทารักษาไวรอ โดยมี รายละเอียดดังตอไปนี้ 1. ภาพพิมพจากวัสดุธรรมชาติ ภาพพิมพจากวัสดุธรรมชาติ หมายถึง การนําวัสดุ พืช ผัก ผลไมที่มีเสนลายนูนมาระบายสีแลว ประทับและรีดลงบนกระดาษใหเกิดลวดลายและรูปตาง ๆ ตามที่ออกแบบไว วัสดุที่นํามาใชมักจะเปน ตนไมหรือใบไมในทองถิ่นโดยการเลือกมักจะตองเลือกจากวัสดุที่มีเสนลายที่ชัดเจน รูปรางขนาด เหมาะสมกับกระดาษ
146 ภาพที่ 10.1 ภาพพิมพจากใบไม ภาพที่ 10.2 ภาพพิมพจากการใชมือเปนแมพิมพ ที่มา: บริษัทยูนิริเวอรประเทศไทยจํากัด(มหาชน).(2560).
147 กระบวนการสรางสรรค ภาพที่ 10.3 กรรมวิธีสรางภาพพิมพจากวัสดุธรรมชาติ ประโยชน - ฝกกลามเนื้อ - ฝกการเปรียบเทียบรูปราง-รูปทรง - ไดความรูเรื่องพืชพรรณธรรมชาติ - ฝกจินตนาการจากรูปรางธรรมชาติสูรูปรางประดิษฐ กิจกรรมเสนอแนะ ภาพพิมพจากตนกลวย เปนกิจกรรมที่เหมาะสมสําหรับเด็กประถมศึกษาตอนตนที่นํา สวนตาง ๆ ของตนกลวยมาใหเด็กเลือกพื้นผิวเพื่อสรางเปนภาพตามจินตนาการของเด็กที่เกิดจากการจินตนาการ เปรียบเทียบกับรูปตาง ๆ เพื่อสรางเปนผลงานใหม (ภาพที่ 10.2) วัสดุและอุปกรณ - กระดาษวาดเขียน - สีโปสเตอร - วัสดุที่ใชระบายสี - กระปองน้ําและจานสี - ลูกกลิ้งหรือขวดกลม การเล ือกวัสดุอุปกรณ 1.ความเหมาะสมของ พัฒนาการ 2.ปรับใชวัสดุอุปกรณทองถิ่น 3.ความถนัดของผูเรียน 4.วัสดุควรมีเสนลายที่ชัดเจน ความสามารถพ ื้นฐาน 1.การจัดวางองคประกอบ 2.การระบายสี 3.ความเขาใจเรื่องรูปราง 4.การพิมพภาพพื้นฐาน โจทย ไ ด ทุ ก ป ร ะ เ ภ ท โดยเฉพาะเรื่องราว เกี่ยวของกับธรรมชาติ ปา เขา ลําเนาไพร ขั้นตอน 1.ใหโจทย 2.เตรียมวัสดุอุปกรณ 3.เลือกวัสดุแมพิมพ 4.รางภาพ 5.จัดเรียงแมพิมพ 6.ดําเนินการพิมพ 7.เก็บรายละเอียด 10.ตั้งชื่อภาพ การประเมินผล 1.เกณฑตามทัศนธาตุและ หลักการศิลปะ 2.ความเหมาะสมของวัสดุ และอุปกรณ
148 ภาพที่ 10.4 ภาพพิมพจากสวนของตนกลวย
149 ภาพที่ 10.4 ภาพพิมพจากสวนของตนกลวย วิธีการดําเนินกิจกรรม - ผูสอนใหโจทย - เตรียมกระดาษและวัสดุสีตาง ๆ - รางภาพตามที่ตองการ - เรียงวัสดุแมพิมพ - ดําเนินการพิมพภาพ - ตั้งชื่อภาพ 2. ภาพพิมพจากแมพิมพประดิษฐ ภาพพิมพจากแมพิมพประดิษฐหมายถึง การสรางภาพพิมพที่เกิดจากการนําวัสดุธรรมชาติมา แกะใหเปนพิมพนูนแลวนําพิมพนั้นมาประทับสรางภาพลงในกระดาษใหเกิดเปนรูปหรือลวดลายตาง ๆ การพิมพภาพแบบนี้ตองอาศัยทักษะการแกะสลักดวยเนื่องจากจําเปนตองสรางพิมพขึ้นมาเองแตใน กรณีเด็กชั้นประถมตนผูสอนก็สามารถแกะพิมพใหเด็กใชไดเพื่อการฝกใชกลามเนื้อ
150 ภาพที่ 10.5 ภาพพิมพจากแมพิมพเชือก
151 ภาพที่ 10.5 ภาพพิมพจากแมพิมพเชือก
152 กระบวนการสรางสรรค ภาพที่ 10.6 กรรมวิธีสรางภาพพิมพจากแมพิมพประดิษฐ ประโยชน - ฝกกลามเนื้อ - ฝกการเปรียบเทียบรูปราง-รูปทรง - ฝกทักษะการแกะสลัก - ฝกจินตนาการจากรูปราง กิจกรรมเสนอแนะ ภาพพิมพลายไทยหัวผักกาดเปนการแกะพิมพหัวไชเทาเปนลายไทยแลวนํามาประทับลงในกระ ดาษใหเกิดลายใหมๆโดยการสรางลายนําลายหลักๆ มาใช เชน ลายกระจังตาออย ลายกนกและลาย ประกอบตาง ๆ เพื่อนํามาประกอบเปนลายไทยลายใหมโดยการใชกรรมวิธีการพิมพ วัสดุและอุปกรณ - กระดาษวาดเขียน - สีโปสเตอร - วัสดุที่ใชระบายสี - กระปองน้ําและจานสี - ลูกกลิ้งหรือขวดกลม การเลือกวัสดุอุปกรณ 1.ความเหมาะสมของ พัฒนาการ 2.ปรับใชวัสดุอุปกรณทองถิ่น 3.ความถนัดของผูเรียน 4.วัสดุนิ่มและดูดซับสีไดเปน อยางดี ความสามารถพื้นฐาน 1.การจัดวางองคประกอบ 2.การระบายสี 3.ความเขาใจเรื่องรูปราง 4.การพิมพภาพพื้นฐาน โจทย ไดทุกประเภทโดยเฉพาะ เรื่องราวที่เปนสัญลักษณ ตาง ๆ หรือรูปรางรูปทรง เรขาคณิต ขั้นตอน 1.ใหโจทย 2.เตรียมวัสดุอุปกรณ 3.รางภาพ 4.แกะสลักแมพิมพ 5.จัดเรียงแมพิมพ 6.ดําเนินการพิมพ 7.เก็บรายละเอียด 10.ตั้งชื่อภาพ การประเมินผล 1.เกณฑตามทัศนธาตุและ หลักการศิลปะ 2.ความเหมาะสม/ความ หลากหลายของวัสดุทํา
153 - หัวผักกาดสําหรับแกะพิมพ - เครื่องมือแกะสลัก วิธีการดําเนินกิจกรรม - ผูสอนใหโจทยในกรณีเด็กในระดับชั้นประถมตนใหครูแกะตัวแมลายแลวเด็กนําไปประกอบ โดยผูสอนอธิบายหลักการของลายไทย - เตรียมกระดาษและวัสดุสีตาง ๆ - รางภาพตามที่ตองการ - แกะพิมพแมพิมพ - ดําเนินการพิมพภาพ - ตั้งชื่อภาพ ภาพที่ 10.7 ภาพพิมพจากพริกหวานและกะหล่ําดาว ที่มา: Supakvadee Taveechai. (2560).
154 ภาพที่ 10.8 ภาพพิมพจากผักกาด ที่มา: Supakvadee Taveechai. (2560). ภาพที่ 10.9 ภาพพิมพจากมันฝรั่ง ที่มา: Supakvadee Taveechai. (2560).
155 ภาพที่ 10.10 ภาพพิมพจากกระเจี๊ยบ ที่มา: Supakvadee Taveechai. (2560). 3. ภาพพิมพจากแมพิมพฉลุ ภาพพิมพฉลุลาย หมายถึง การพิมพที่จัดกระดาษออกมาเปนรูปรางตาง ๆ แลวนําสีประทับ หรือดีดลงใหเกิดลวดลายที่ฉลุไวสามารถทําซอนทับกันไดหลายชั้นเพื่อใหเกิดเปนรูปที่มีมิติ กรรมวิธีนี้ สามารถนําไปประยุกตใชกับการพิมพเสื้อหรือผาตาง ๆ ได สามารถนําไปใชในกิจกรรมตาง ๆ เชน กีฬา สีหรือเสื้อทีมในโอกาสตาง ๆ นอกจากนี้ยังสามารถนําไปใชในการทําปายตัวอักษรจํานวนมากๆ โดยการ ฉลุแลวพนสีลงใชทั้งเปนบัตรอวยพร บัตรเชิญหรือปายประชาสัมพันธก็ได ภาพที่10.11 ภาพพิมพฉลุลายแบบดีดสี
156 กระบวนการสรางสรรค ภาพที่ 10.12 กรรมวิธีสรางภาพพิมพฉลุลาย ประโยชน - ฝกกลามเนื้อ - ฝกการเปรียบเทียบรูปราง-รูปทรง - ฝกทักษะมองรูปรางภายนอก(Outline) - ฝกจินตนาการจากรูปราง-รูปทรง ภาพที่10.12 แมพิมพฉลุลาย ที่มา: ทรงพันธ นุขอนงค.(2560). การเลือกวัสดุ อุปกรณ 1.ความเหมาะสมของ พัฒนาการ 2.ปรับใชวัสดุอุปกรณ ทองถิ่น ความสามารถ พื้นฐาน 1.การจัดวาง องคประกอบ 2.การระบายสี โจทย ไ ด ทุ ก ป ร ะ เ ภ ท โดยเฉพาะเรื่องราวที่ เปนสัญลักษณตาง ๆ ห รื อ รู ป รา ง รู ป ท ร ง ขั้นตอน 1.ใหโจทย 2.เตรียมวัสดุอุปกรณ 3.รางภาพ 4.ฉลุแมพิมพ 5.จัดเรียงแมพิมพ 6.ดําเนินการพิมพ 7.เก็บรายละเอียด การประเมินผล 1.เกณฑตามทัศนธาตุ และหลักการศิลปะ 2.เนื้อหา
157 ภาพที่10.13 แมพิมพฉลุลาย ที่มาMettapor (นามแฝง). (2560). กิจกรรมเสนอแนะ เสื้อรุนพิมพลายเปนลักษณะของการนําการพิมพฉลุลายมาใชในการออกแบบและจัดทําเสื้อรุน หรือเสื้อสําหรับงานกีฬาสีใหเด็กไดใชความคิดหรือจินตนาการถึงสัญลักษณและลวดลายที่ปรากฏบนเสื้อ ที่สื่อความหมายเชิงบวกหรือเปนขวัญกําลังใจตามแนวคิดของตน วัสดุและอุปกรณ - กระดาษวาดเขียน - สีโปสเตอร - วัสดุที่ใชระบายสี - กระปองน้ําและจานสี - ลูกกลิ้งหรือขวดกลม - ลูกปะคบผาสําหรับคลึงสีลงเสื้อ วิธีการดําเนินกิจกรรม - ผูสอนใหโจทยออกแบบเสื้อ - รางภาพตามที่ตองการ - เตรียมเสื้อและวัสดุสีตาง ๆ - ฉลุแมพิมพ - ดําเนินการพิมพภาพ สรุป ภาพพิมพเปนการสรางสรรคศิลปะ 2 มิติโดยการนําสีผานแมพิมพประทับหรือกดไปลงบนกระ ดาษมีหลายวิธีในการสรางสรรค โดยสวนใหญแลวในหลักสูตรแกนกลางสถานศึกษาสาระทัศนศิลปได
158 กําหนดภาพพิมพไวดังตอไปนี้ คือ ภาพพิมพจากวัสดุธรรมชาติโดยสามารถนําวัสดุธรรมชาติตางๆ ทั้ง ตนไมใบหญาพืชผักผลไมโดยอาศัยรูปทรงจากธรรมชาตินั้นมาเปนตนแบบในการกําหนดรูปทรงของ ภาพ ทั้งนี้รวมถึงนิ้วมือซึ่งเปนอวัยวะที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติของมนุษยเริ่มจากนี้ยังมีภาพพิมพจาก แมพิมพที่ประดิษฐขึ้นภาพพื้นที่ประดิษฐขึ้นนั้น ไดแกการพิมพที่เกิดจากการสรางแมพิมพมีทั้งแมพิมพที่ สรางใหเกิดใหเกิดเปนภาพแบบแมพิมพแนวบวกและลบคือแมพิมพจากลายที่ตั้งใจไวและแมพิมพจาก ชองวางของรายที่เกิดเปนรูปตางๆ โดยสวนใหญแลวภาพพิมพจากแมพิมพนั้นในลักษณะของเด็กชั้น ประถมศึกษาสามารถใชวัสดุธรรมชาติมาแกะกันแมพิมพเพื่อสรางใหเกิดภาพพิมพในรูปแบบตางๆและ ใชการประทับสรางจังหวะใหเปนลวดลายหรือองคประกอบของภาพแบบงายๆ สวนภาพพิมพชนิด ตอมาคือ ภาพพิมพฉลุลายที่ใชแมพิมพจากการฉลุลายโดยสามารถใชการติดสีและการกดสีโดยลักษณะ ลูกประคบลงไปนิยมใชในการสรางภาพหรือตัวอักษรตางๆตัวอยางเชนการทําภาพพิมพฉลุลายในการทํา เสื้อเบอรงานกีฬาตางๆพระพิมพนี้สามารถประยุกตนําไปใชประโยชนไดมากมายทั้งในชีวิตประจําวันใน โรงเรียนทั้งเปนกิจกรรมทางศิลปะและงานอดิเรกที่สําคัญ คําถามทบทวน 1. จงอธิบายวิธีการพิมพภาพจากวัสดุธรรมชาติ 2. จงอธิบายวิธีกาพิมพภาพจากแมพิมพนูน 3. จงอธิบายวิธีกาพิมพภาพจากแมพิมพประดิษฐ 4. จงอธิบายวิธีกาพิมพภาพจากแมพิมพฉลุลาย 5. จงบอกคําศัพทภาษาอังกฤษที่เกี่ยวของกับเนื้อหาในบทนี้หาคําศัพท
159 เอกสารอางอิง ภาษาไทย บริษัทยูนิริเวอรประเทศไทยจํากัด(มหาชน).(2560). กิจกรรมสนุกสําหรับเด็ก สารพัดสัตวนารัก เสกได ดวยสองมือ [ออนไลน] เขาถึงเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2560.เขาถึงจาก https://www.breeze.co.th ทรงพันธ นุขอนงค.(2560). การพิมพภาพ. [ออนไลน] เขาถึงเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2560.เขาถึงจาก https://sites.google.com/site/praphethsilpa1614/wicitr-silp/kar-phimph-phaph Supakvadee Taveechai. (2560). 10 ไอเดียนําผักผลไมมาใชเปนแมพิมพ.[ออนไลน] เขาถึงเมื่อ วันที่ 1 ธันวาคม 2560.เขาถึงจาก http://www.blisby.com/blog/tips-10-fruit-andveggie-prints/ Mettapor (นามแฝง). (2560). D I Y : Stencil พิมพลายสวย งายๆ [ออนไลน] เขาถึงเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2560.เขาถึงจากhttp://ideasdeposit.blogspot.com/2012/01/d-i-ystencil.html
160
บทที่ 11 งานทัศนศิลป 3 มิติ ประเภทประติมากรรม ประติมากรรม หมายถึง งานทัศนศิลปประเภทสามมิติที่มีกรรมวิธี ปน แกะสลัก หลอหรือตีดุน ลาย โดยที่ประติมากรรมที่แบงไวในบทที่ 2 คือ ประติมากรรมนูนต่ํา ประติมากรรมนูนสูง ประติมากรรม รองลึกและประติมากรรมลอยตัว ซึ่งเมื่อแบงตามกรรมวิธีหลักๆ คือ งานปน งานแกะสลัก งานหลอ และงานคงที่สลักดุนนอกจากนั้นยังมีผลงานศิลปะสื่อผสมศิลปนไดสรางสรรคมายุคสมัยของ ประวัติศาสตรศิลป ศิลปะจัดวาง (Installation art) หมายถึง งานประติมากรรมโดยการนําสิ่งของตาง ๆ มาจัด วางใหเปนผลงานตาง ๆ เพื่อสื่อสารแนวคิด ศิลปะมโนทัศน (Conceptual art) หมายถึง งานศิลปะที่นําสิ่งของหรือผลงานศิลปะมาจัดวาง เพื่อเสนอแนวคิดเปนหลักประกอบกับชิ้นงานซึ่งผลงานที่ออกมาเหมือนกับศิลปะการจัดวาง จลนศิลป (Kinetic art)หมายถึง ประติมากรรมที่นํามาจัดวางใหเปนหรือโยงแขวน ผูกใหเปน ประติมากรรมเคลื่อนไหวโดยธรรมชาติหรือเครื่องยนตกลไกลตาง ๆ ซึ่งเรียกติดปากวา โมบาย เชน ประติมากรรมแขวนเคลื่อนไหว สนามบินจอหน เอฟ เคนนาดี้ เปนตน ภาพที่ 11.1 ประติมากรรมแขวนเคลื่อนไหว สนามบินจอหน เอฟ เคนนาดี้ กิจกรรมประติมากรรมนั้นเปนกรรมวิธีที่ยากตองอาศัยทักษะในการสรางและผูสอนควรจะตอง ศึกษาและเตรียมวัสดุอุปกรณใหครบถวน 1. ประโยชน - ฝกความคิด จินตนาการ
162 - ฝกการคํานวณปริมาณ ระยะ และน้ําหนัก - ฝกการทัศนียวิทยาและภาพเคลื่อนไหว - ฝกการใชทัศนธาตุโดยเฉพาะเรื่องรูปทรงกับพื้นที่วาง และหลักการออกแบบ โดยเฉพาะในเรื่องจุดเดน และความสมดุล 2. วัสดุและอุปกรณ 1) กระดาษ ไดแก สีตาง ๆ กระดาษนิตยสารหรือหนังสือเกา สามารถใชไดทั้งเปนวัสดุ ปน และสรางเปนรูปทรงประติมากรรมอื่นๆ 2) ไมประเภทตาง ๆ หรือเศษไม สามารถนํามาใชในการแกะสลักแตตองเปนไมเนื้อนิ่ม รวมถึงการใชไมเปนโครงสรางหรือแกนหลัก 3) เสนดาย เชือกหรือลวดสําหรับทําที่ผูกแขวน 4) วัสดุธรรมชาติ ประกอบดวย ใบไม เชน ใบตองแหง ใบบาง (ใบไมที่แชน้ําแลวให เหลือแตเยื่อใบ) และสวนของลําตนเชน กาบหมาก รกมะพราว เปลือกของตนกก ตอก และหวาย เปน ตน 5) เศษวัสดุใชแลว เชน กระปองน้ําอัดลม ขวดน้ําพลาสติก และแผนปายโฆษณา เปน ตน 3. กรรมวิธี สําหรับเด็กในระดับประถมศึกษานั้นแบงตามลักษณะงานที่ปรากฏตามหลักสูตร แกนกลางและคําอธิบายรายวิชาได 3 ประเภทคือ 1. งานปน งานปน หรือ ประติมากรรมจากกรรมวิธีปน เปนการนําวัสดุปนซึ่งสวนใหญจะนิ่มเหลวมา ปนพอกเพิ่มเปนรายละเอียดตาง ๆ วัสดุสําหรับปนนั้นสามารถประยุกตใชไดหลายอยาง ยกตัวอยางดังนี้ ดินน้ํามัน ดินเหนียว ดินสอพองผสมวานิช และยูริเทน ดินสอพองผสมกาวและน้ํา เยื่อกระดาษผสมกาว ปูนขาวสูตรน้ําออย รวมถึงแปงผสม เชน แปงขนมปง แปงขาวเหนียว หรือแปงสาลี หากผูสอนมี ความสามารถในการผสมก็จะเปนเครื่องมือในการสรางสรรคอีกมาก นอกจากนี้ประติมากรรมที่ทําจาก เปเปอร มาเช ก็จัดเปนประติมกรรมที่ตองใชกรรมวิธีการปน เปเปอรมาเชนี้มีทั้งการปะติดจากรูปทรง ภาพนอกและติดจากพิมพตาง ๆ ที่เปนพิมพที่ทําขึ้นและพิมพที่นําวัสดุมาปดทับ
163 ภาพที่ 11.2 งานปนดินน้ํามันแบบนูนต่ํา ที่มา: กฤตธตฤณน ตุหมาด. (2558) ภาพที่ 11.3 งานปนดินน้ํามันแบบนูนต่ํา ที่มา: กฤตธตฤณน ตุหมาด. (2558)
164 ภาพที่ 11.4 งานปนดินไทยแบบลอยตัว ที่มา: อาชีพ.คอม. (2560) ภาพที่ 11.5 งานปนตุกตาชาววัง ที่มา: สํานักงานวัฒนธรรมอางทอง. (2560).
165 กิจกรรมเสนอแนะ ประติมากรรมเลาเรื่อง ดินเยื่อกระดาษ เปนนํากระดาษแชน้ําแลวปนใหเปนเยื่อ นํามา ผสมกับกาวลาเท็กซ พอเหนียวปนเปนรูปตาง ๆ หากไมตองการใหติดมือก็สามารถเติมดินสอพองลงไปก็ สามารถทําใหผิวแปงเวลาแหงเรียบเนียนและแตงไดงาย วัสดุและอุปกรณ - ดินเยื่อกระดาษ - สีโปสเตอร - อุปกรณปน เชน ไมคลึง เหล็กขุดปน เปนตน - วัสดุตกแตงอื่น ๆ เชน ลูกปด ดิ้น เมล็ดพืชหรือดอกไมแหง กรรมวิธี - การเตรียมดิน นําเยื่อกระดาษหนึ่งสวน ผสมกับกาวหนึ่งสวนและดินสอพองหนึ่ง สวนนวดหรือตําใหเขากัน - นําดินเยื่อกระดาษแบงผสมสีเทาที่ตองการใชในสวนนี้ผูสอนสามารถผสมสีตาม หลักทฤษฏีสี - ใหเด็กกําหนดหรือคิดแนวคิดเรื่องราว ผูสอนคอยสอนวิธีเทคนิคการปนเปนรูป ตาง ๆ เบื้องตนใหเด็ก - เมื่อปนเสร็จนําไปตากแดดใหแหงตกแตงสีและวัสดุเพิ่มเติมอาจจะเคลือบดวยยา ทาเล็บหรือแลคเกอร - รูปปนมาจัดวางใหเปนเรื่องราวบนกระดาษแลวตกแตงดวยวัสดุอื่นๆประกอบ ให เด็กนําเสนอผลงานและประเมินผลงานของตนเองและเพื่อนรวมชั้น ภาพที่ 11.6 งานปนดินเยื่อกระดาษ ที่มา:พรยุพรรณ พรสุขสวัสดิ์และปฤณัต แสงสวาง.2544:57.
166 ภาพที่ 11.7 งานปนลายไทย ลายประจํายาม 2. งานแกะสลัก งานแกะสลักหรือการแกะสลักเปนกรรมวิธีในเชิงลบ หมายถึง การมีวัสดุขนาดหนึ่งแลวนํามา ขูด แกะ สลัก หัก แตง ใหเกิดเปนรูปทรงที่ตองการตามจินตนาการ กรรมวิธีนี้แบงตามวัสดุการแกะออก ไดเปนสองอยางคือ การแกะสลักวัสดุออน และการแกะสลักวัสดุแข็ง วัสดุออนยอมแกะงายกวาวัสดุแข็ง แตในขณะเดียวกันวัสดุแข็งก็ยอมจะคงทนกวาวัสดุออน ตัวอยางการแกะสลักสบูซึ่งเปนวัสดุเนื้อออนที่ สะดวก หาซื้องายและนํากลับมาหลอมใชไดใหม
167 ภาพที่ 11.8 การแกะสลักผัก ภาพที่ 11.9 การแกะสลักผลไม
168 ภาพที่ 11.10 งานแกะสลักสบู ภาพที่ 11.11 งานแกะสลักสบู กิจกรรมเสนอแนะ ประติมากรรมผักมีชีวิต เปนการสรางงานประติมากรรมจากผักผลไมเปน รูปสิ่งมีชีวิตที่ สามารถฝกเด็กใหมีอุปกรณแกะสลักเชน มีด หรือเครื่องมือขูดแตงอยางงายๆ โดยการจินตนาการใหเปน รูปสัตวหรือสิ่งมีชีวิตที่พบเห็นพรอมกับไดเรียนรูธรรมชาติของพืชผักตาง ๆ ที่ใชทั้งรูปลักษณ สี รสชาติ กลิ่น และวิธีการถนอมรักษา ที่เกี่ยวของกับสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรตาง ๆ
169 วัสดุและอุปกรณ - ผักและผลไมสีและรูปทรงตาง ๆ - สีผสมอาหาร - อุปกรณแกะสลัก เชน มีด เครื่องมือขุดแตง เปนตน - วัสดุยึด เชน ไม หรือลวด ขนาดตาง ๆ - วัสดุตกแตงอื่น ๆ เชน ลูกปด ดิ้น เมล็ดพืชหรือดอกไมแหง กรรมวิธี - นําผักและผลไมมาลางใหสะอาดพักไวในตะกราหอดวยกระดาษหรือผาปองกัน การสูญเสียน้ํา - ใหเด็กกําหนดหรือคิดแนวคิดเรื่องราว - เด็กรางรูปลงบนผัก - ผูสอนคอยสอนวิธีเทคนิคการแกะ รูปตาง ๆ เบื้องตนใหเด็ก - ใหเด็กแกะเปนรูปตามจินตนาการเปนสวน - นําแตละสวนมาประกอบโดยใชสวนตาง ๆ ยึดกันดวยไมหรือลวด - รูปแกะสลักที่ไดมาแลวตกแตงดวยวัสดุอื่นๆประกอบ ใหเด็กนําเสนอผลงานและ ประเมินผลงานของตนเองและเพื่อนรวมชั้น สรุป ศิลปะปฏิบัติเปนกิจกรรมประเภททัศนศิลป 3 มิติเปนงานที่ตองอาศัยความสามารถในการที่ รอบดานและมีมิติที่ซับซอน แตก็มีกิจกรรมที่สามารถลดทอนความยากของกิจกรรมเหลานี้โดยมองขาม วิธีการในเชิงชาง โดยการใชวัสดุมาประกอบกันหลายๆ อยางใหเกิดเปนรูปทรงตามแนวคิดหรือ จินตนาการ ประติมากรรม คือ งานสามมิติที่ชวยพัฒนาการความฉลาดในเรื่องมิติสัมพันธที่เด็กจะเปน ทักษะสําคัญในการสงเสริมการสรางสรรคทั้งวิทยาศาสตรและศิลปะ การสรางสรรคงานปนจะสงเสริม พัฒนาการใชกลามเนื้อมือ สวนการแกะสลักซึ่งเปนกรรมวิธีการลบออกจะเปนสวนชวยพัฒนาวิธีการ มองสลับดวยกับกรรมวิธีการปน ซึ่งทั้งสองกรรมวิธีนี้ มีทั้งงานศิลปะไทยและสากลที่สามารถนําไป ประยุกตใชกับการจัดการเรียนรูไดหลายลักษณะ คําถามทบทวน 1. จงบอกความหมายของงานปะติด 2. จงอธิบายประเภทของงานปะติด 3. จงบอกความหมายของงานกลไกกระดาษ 4. จงอธิบายกรรมวิธีสรางงานกลไกกระดาษ 5. จงบอกคําศัพทภาษาอังกฤษที่เกี่ยวของกับเนื้อหาในบทนี้หาคําศัพท
170 บรรณานุกรม ภาษาไทย กฤตธตฤณน ตุหมาด. (2558). การจัดประสบการณศิลปะสรางสรรคสําหรับเด็กปฐมวัย. [ออนไลน] เขาถึงเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2560.เขาถึงจากhttp://bodylane5555.blogspot. com/2015/04/blog-post.html พรยุพรรณ พรสุขสวัสดิ์และปฤณัต แสงสวาง.(2544).การปนและปะติดงานกระดาษ. กรุงเทพฯ:องคการคาของคุรุสภา. สํานักงานวัฒนธรรมอางทอง. (2560). ศูนยตุกตาชาววังบานบางเสด็จ.[ออนไลน] เขาถึงเมื่อ วันที่ 1 ธันวาคม 2560. เขาถึงจากhttps://www.m-culture.go.th/angthong/ewt_news. php?nid=464 อาชีพ.คอม. (2560). การปนตุกตาดวยดินไทย. [ออนไลน] เขาถึงเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2560. เขาถึง จากhttp://www.archeep.com/invention/clay_1.htm Manustawee.(2554). thaisoapcarvings [ออนไลน] เขาถึงเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2560.เขาถึงจาก http://thaisoapcarvings.blogspot.com/2011/04/couple-swan.html
บทที่ 12 งานทัศนศิลป 3 มิติ ประเภทประติมากรรมเปเปอรมาเชและสื่อผสม งานประติมากรรมกระดาษอัดหรือเปเปอรมาเชเปนสวนหนึ่งของงานประติมากรรมในลักษณะ ของการประยุกตสามารถนํามาใช สอนนักเรียนไดหลายชั้นตรีและสามารถนํามาประยุกตใชเปนสื่อการ เรียนการสอนไดอยางดีเนื่องจากประติมากรรมกระดาษนั้นสามารถประยุกตใชจากวัสดุเหลือใชหรือวัสดุ ที่นํากลับมาใชใหมไดเปนการรักษาสิ่งแวดลอมและยังสามารถสรางสรรคทั้งงานประติมากรรมนูนต่ํานูน สูงลมถึงประติมากรรมลอยตัวที่เปนวัสดุเครื่องใชรวมถึงเฟอรนิเจอรขนาดใหญๆ นอกจากนี้วัสดุเหลือใช ยังสามารถนํามาสรางสรรคเปนประติมากรรมสื่อผสมดังๆไดเชนกันนํากระดาษลังกับวัสดุตางๆที่เปน เศษวัสดุมาใชในการสรางสรรคโดยกําหนดหัวขอใหนักเรียนสรางสรรคสิ่งตางๆเพื่อฝกใชจินตนาการ ออกมาเปนผลงาน 3 มิติประติมากรรมสื่อผสมนั้นยังสามารถสรางสรรคไดควบคูกับกรรมวิธีของการ สรางสรรคงาน 2 มิติ งานวาดระบายสี เพื่อใชเปนสิ่งของตกแตงนอกจากนี้ยังสามารถประยุกตใชใน กิจกรรมบูรณาการระหวางนาฏศิลปเชนการประดิษฐเปนฉากหลังของการแสดงละครหรือการทําเปน หุนมือในลักษณะตางๆ 1. ประติมากรรมเปเปอรมาเช เปเปอรมาเช หมายถึง ประติมากรรมที่เกิดจากการอัดกระดาษลงไปซึ่งเปนภาษาฝรั่งเศส สําหรับเปเปอรมาเชในไทยนั้นถูกใชในชางทําหัวโขนมาเปนเวลายาวนานตั้งแตสมัยกรุงศรีอยุธยาการอัด กระดาษลงไปเปนหัวโขนกระทําโดยใชแบบที่หุมจากภายนอกแลวมีการผาแบบและตอประกอบใหเขา เปนรูปทรงตามที่ตองการหลังจากนั้นชางไทยจะตกแตงโดยการปนและตีลาย(ทําปูนมากดลงแบบพิมพ แลวติอตกแตงเปนลายตางๆ) ปดประกอบรวมถึงการเขียนลวดลายมีการทําการลงรักปดทองติดกระจก หรือประดับเพชรอัญมณีตางๆ ประเภทของประติมากรรมกระดาษอัด หากแบงตามประเภทความนูนของประติมากรรมแลว แบงไดเปน 2 ประเภทใหญๆ คือ ประติมากรรมแบบนูนต่ําและประติมากรรมแบบลอยตัวประติมากรรม กระดาษแบบนูนต่ํามักจะทําเปนของใชติดฝาผนังเชน โครงของนาฬิกา ภาพประดับตกแตงฝาผนังหรือ ปกหนังสือตางๆ สวนประติมากรรมกระดาษอัดที่เปนประติมากรรมแบบลอยตัวสามารถนําไปทํา สิ่งของเครื่องใชตางๆ ไดมากมาย เชน ไมโยกประติมากรรมปนรวมถึงขาวของเครื่องใชตางๆ ที่เปน 3 มิติซึ่งประติมากรรมกระดาษแบบนูนต่ํามักนิยมใชแบบพิมพเปนตัวกําหนดและเปนแบบพิมพที่อยู ภายใน คือ ติดพิมพแลวกลับดานติดภายในแลวดึงออกมาทําการตกแตง สวนประติมากรรมกระดาษ แบบลอยตัวสามารถทําไดทั้งแมพิมพที่อยูภายในและแมพิมพที่อยูภายนอกแลวคอยจัดการหาและติด ประกอบอีกครั้งหนึ่ง
172 ประเภทของประติมากรรมกระดาษอัดที่แบงตามโครงสรางแบงได 2 ลักษณะคือประติมากรรม กระดาษอัดที่มีโครงสรางภายในกลวงและประติมากรรมกระดาษอัดที่มีโครงสรางภายในทึบตัน ความ แตกตางของประเภทประติมากรรมทั้งสองคือ ประติมากรรมที่มีโครงสรางภายในจะใหน้ําหนักเบา เหมาะสมกับงานที่ใชแรงหรือรองรับแรงไมมากนัก เชน การทํากระปุกออมสินหรือการทําประติมากรรม ประกอบสิ่งตางๆ เพื่อตั้งประดับตกแตง สวนประติมากรรมที่มีโครงสรางภายในทึบตันจะมีความแข็งแรง คงทนมากและมีน้ําหนักมากสามารถนําไปใชในการเปนเครื่องใชตางๆ เชน เกาอี้ที่นั่งหรือที่วางของใน ลักษณะตางๆ ภาพที่ 12.1 ประติมากรรมกระดาษอัดรูปแครอท ที่มา : พรยุพรรณ พรสุขสวัสดิ์และปฤณัต แสงสวาง.(2544:6). ภาพที่ 12.2 โครงสรางภายในของประติมากรรม ที่มา :ที่มา : พรยุพรรณ พรสุขสวัสดิ์และปฤณัต แสงสวาง.(2544:3).
173 วิธีการตัดกระดาษเปเปอรมาเชวิธีการ 2 วิธีการใหญๆดังนี้ 1) การใชกระดาษชิ้นปะติดกระดาษประดิษฐนั้นสามารถใชไดทั้งวัสดุที่เปนน้ําและกาวหรือน้ํา และการผสมกันก็ไดปกตินั้นจะเสียเวลามาก แตมีความแข็งแรงคงทนและมีคาตนทุนวัสดุถูกสามารถ ทํางานไดหลากหลายโดยเฉพาะงานที่มีความเรียบและโคงมนไปตามตัววัสดุ 2) การใชกระดาษปน ปะติดเปนการประดิษฐงานประดิษฐที่ใชกระดาษหรือเยื่อกระดาษมา ผสมกาวแลวนําไปติดลงบนแมพิมพหรือวัสดุตางๆ แตกรรมวิธีนี้จะตองใชผสมกับวิธีการติดกระดาษปะ ติดโดยใชน้ําติดเปนชั้นแรกเพื่อปองกันไมใหตัวกระดาษปนผสมกาวนั้นติดกับพิมพแตสามารถจะกระทํา ไดเร็วเสียเวลานอยในการทําแตจะเสียเวลาในการรอวัสดุแหงระดาษและมีความแข็งแรงคงทน ภาพที่ 12.3 ขั้นตอนการสรางสรรคประติมากรรมกระดาษ ที่มา : พรยุพรรณ พรสุขสวัสดิ์และปฤณัต แสงสวาง.(2544:108).
174 ภาพที่ 12.4 ขั้นตอนการสรางสรรคประติมากรรมกระดาษ ที่มา : พรยุพรรณ พรสุขสวัสดิ์และปฤณัต แสงสวาง.(2544:112). ภาพที่ 12.5 ประติมากรรมกระดาษอัดรูปปลาแฟนซี ที่มา : พรยุพรรณ พรสุขสวัสดิ์และปฤณัต แสงสวาง.(2544:109). กิจกรรมเสนอแนะ
175 การประดิษฐนาฬิกาแขวนเปเปอรมาเชเปนลักษณะการประดิษฐงานกระดาษอัดผูเปนรูปนูนต่ํา โดยสรางพิมพขึ้นมาเปนรูปตางๆและนํากระดาษติดลงไปภายในพิมพเปนลักษณะพิมพปรากฏขึ้นชั้นใน ของกระดาษลักษณะนี้สามารถประยุกตใชเปนการทําภาพตกแตงฝาผนังก็ไดนาฬิกาแขวนปลาทะเล เปนการสรางสรรคงานศิลปะโดยใชรูปของปลาทะเลที่เปนปลาแฟนซีมาสรางเปนรูปทรงสามมิติประเภท นูนสูงและใสตัวนาฬิกาหรือสามารถจะประยุกตดัดแปลงนําไปเปนอุปกรณประดับตกแตงฝาผนังก็ได วัสดุอุปกรณที่สําคัญ - ดินน้ํามัน - กระดาษกาว - ชุดนาฬิกาพรอมตัวเลข - สีน้ําพลาสติก - แลคเกอรใสชนิดพน กรรมวิธี - นําน้ํามันมาปนเปนรูปตาดานขางมีความสูงจากพื้นประมาณ 1 นิ้วบริเวณตัวปลาดานบนมี ลักษณะแบนเพื่อใชเปนพื้นที่สําหรับติดชุดนาฬิกาพรอมตัวเลข - ฉีกกระดาษขนาดประมาณ 1 นิ้วแชน้ําปดลงบนหุนดินใหทั่วประมาณ 2-3 ชั้น - นํากาวมาทาใหทั่วตัวหุนนํากระดาษที่แชน้ําไวบีบน้ําออกติดทับอีกประมาณ 10-15 ชั้น - เมื่อกระดาษดานบนเเหงใหพลิกชิ้นงานและดึงดินเหนียวออกนําไปผึ่งแดด ถาตองการให แหงไวขึ้นอาจใชเครื่องเปาผมชวยเปา - เมื่อชิ้นงานใหแหงสนิทใหตัดกระดาษดานขางออกแลวนํากระดาษที่มีความละเอียดเรียบมา ปดทับซอมแซมรวมถึงตกแตงผิวหนาใหเรียบรอย - นําสีรองพื้นมาทาบริเวณชิ้นงานใหหนาประมาณ 3 ชั้นแลวลงสีพื้นซึ่งเปนสีออนของลายปลา เชน สีเหลือง สีสม หรือสีแดง รอสีแหงเคลือบดวยแลคเกอรใสชนิดพน - นําตัวเลขและนาฬิกามาติดในตําแหนงบนโซฟาและนําอุปกรณติดแขวนมาติดไวดานหลัง
176 ภาพที่ 12.6 ขั้นตอนการสรางประติมากรรมกระดาษอัดรูปปลาแฟนซี ที่มา : พรยุพรรณ พรสุขสวัสดิ์และปฤณัต แสงสวาง.(2544:110). 2. ประติมากรรมสื่อผสม ประติมากรรมสื่อผสมเปนการสรางสรรคประติมากรรมโดยการผสมผสาน เปนการนําสื่อ ตางๆที่สรางจากกรรมวิธีที่มากกวาหนึ่งกรรมวิธีมาสรางงาน รวมถึงการสรางศิลปะจัดวางหรือโมบายก็ เปนสื่อผสมที่เกิดจากกรรมวิธีการผสมผสานได เชนกัน ซึ่งการใชประติมากรรมสื่อผสมชวยใหฝกฝน จินตนาการไดอยางดี เพราะหากผูสอนไดดําเนินการเลือกใชวัสดุธรรมชาติและวัสดุเหลือใชมาใหเด็ก สรางสรรคผลงานก็จะเปนเรื่องงายและถายทอดความคิดออกมาไดอยางรวดเร็วเปนรูปธรรมอันเปนการ ชวยเสริมสรางจินตนาการแบบทัศนียวิทยาที่เปน 3 มิติไดดียิ่ง ตัวอยางเชน ประติมากรรมผสมหลอปูน และปนแปง หรือ ประติมากรรมโมบาย ประติมากรรมกระดาษลัง เปนตน
177 ภาพที่ 12.7 ประติมากรรมผสมหลอปูนและปนแปง ภาพที่ 12.8 ประติมากรรมโมบาย
178 ภาพที่ 12.9 ประติมากรรมลังกระดาษรูปกุง (หัวเรื่องปราสาทในจินตนาการ ผลงาน นักศึกษาวิชาศิลปะสําหรับครูประถมศึกษา ภาคเรียน ที่ 2 / 2559) ภาพที่ 12.10 ประติมากรรมลังกระดาษรูปนก
179 ภาพที่ 12.11 ประติมากรรมลังกระดาษรูปนก ภาพที่ 12.12 ประติมากรรมลังกระดาษรูปนกเคาแมว
180 ภาพที่ 12.13 ประติมากรรมลังกระดาษรูปยีราฟ ภาพที่ 12.14 ประติมากรรมลังกระดาษรูปปลา
181 ภาพที่ 12.15 ประติมากรรมกระดาษลัง (หัวเรื่องปราสาทในจินตนาการ ผลงาน นักศึกษาวิชาศิลปะสําหรับครูประถมศึกษา ภาคเรียน ที่ 2 / 2556) ภาพที่ 12.16 ประติมากรรมกระดาษลัง (หัวเรื่องปราสาทในจินตนาการ ผลงาน นักศึกษาวิชาศิลปะสําหรับครูประถมศึกษา ภาคเรียน ที่ 2/2556)
182 ภาพที่ 12.17 ประติมากรรมกระดาษลัง (หัวเรื่องปราสาทในจินตนาการ ผลงาน นักศึกษาวิชาศิลปะสําหรับครูประถมศึกษา ภาคเรียน ที่ 2/2556) กิจกรรมเสนอแนะ โมบายจินตนาการจากปลายฟา เปนตัวอยางของการสรางงานศิลปกรรมสื่อผสมโดยผูสอนควร กําหนดเงื่อนไขของกิจกรรมการเรียนรูเพื่อใหเด็กเกิดทักษะความสามารถในกรรมวิธีการสรางงาน แกะสลัก การปนหรือการประกอบวัสดุตาง ๆ งานโมบายนี้ผูสอนสามารถยกตัวอยางงานทัศนศิลปใน ลัทธิจลนศิลป (Kinetic Art) ซึ่งเปนศิลปะที่ศิลปนสรางงานที่เนนการเคลื่อนไหวรวมถึงการสรางโมบาย ดวย วัสดุและอุปกรณ - ตัวแกนโครงสรางตามที่มีในทองถิ่น ตั้งแตไมไผ กิ่งไมแหง หรือกานมะพราว - เชือกหรือเอ็นตาง ๆ ที่สามารถผูก ยึด หรือมัดกับแกนใหวัตถุที่สรางขึ้นเกิดการเคลื่อนไหว - วัสดุตาง ๆ ที่จะใชสรางตัวสิ่งที่เปนตัววัตถุที่เปนเนื้อหา เรื่องราว เชน กระดาษตัด ใชพับ หรือทํางานปะติด วัสดุธรรมชาติ เชน เปลือกหอย สวนของพืช เมล็ด หรือผล และวัสดุเหลือใชตาง ๆ - อุปกรณพื้นฐานในการตัดติด และตกแตง - สีประเภทตาง ๆ ตามความเหมาะสมของเนื้อหาหรือเรื่องราวที่ออกแบบไว กรรมวิธี - ใหเด็กกําหนดหรือคิดแนวคิดเรื่องราว - ใหเด็กรางแบบและจัดเตรียมวัสดุที่ละสวน
183 - ผูสอนคอยสอนวิธีเทคนิคในการสรางงานเบื้องตนใหเด็ก - ใหเด็กสรางตัววัตถุอาจจะเปน นก ผีเสื้อ เครื่องบิน ยานอวกาศ กีฬาบนทองฟา หรือแมแต ลีลานักกระโดดน้ําก็ได เพื่อมาใชเปนตัวหอยหรือแขวน - นําตัวทั้งหลายมาประกอบกันโดยคํานึงถึงความสมดุลของโมบาย - ตกแตงสวนตางๆตามความเหมาะสม - ใหเด็กนําเสนอผลงานและประเมินผลงานของตนเองและเพื่อนรวมชั้น สรุป เปเปอรมาเชหรือประติมากรรมกระดาษอัดนั้นเปนลักษณะของประติมากรรมประยุกตที่ สามารถนํามาใชในการจัดการเรียนการสอนศิลปศึกษาในระดับประถมศึกษาไดอยางดีเ พราะกระดาษ เปนวัสดุเหลือใชอีกครั้งกับวิธีการทําอยางมีความหลากหลาย เชน การสรางโครงสรางภายในเหมาะสม กับประติมากรรมที่สามารถนําไปใชในลักษณะของเครื่องเรือน หรือของที่ตองการรับน้ําหนักเพิ่มถึง สวนประติมากรรมที่มีโครงสรางภายในโพรงเพื่อนําไปใชตั้งประดับหรือทํากระปุกออมสินประติมากรรม กระดาษนั้นมีวิธีการทางการปนหรือปะติดโดยตรงกับการนํากระดาษมาปนใหเปนเยื่อกระดาษแลวปน ปดไปสวนประติมากรรมสื่อประสมก็เปนประติมากรรมอีกชนิดหนึ่งที่เกิดขึ้นสามารถนํามาใชในการ จัดการเรียนการสอนไดเชนกันโดยเฉพาะอยางยิ่งการนําวัสดุเหลือใชเชนกระดาษหรือของตางๆ มาใชใน การสรางโครงสรางและตกแตงประติมากรรมสื่อประสมนั้นยังสามารถนําไปใชบูรณาการกับการจัดการ เรียนการสอนนาฏศิลปเชนการทําฉากละครการทําผลมือกันสํานักสักตางๆ อันจะเปนประโยชนในการ แสดงใหเห็นถึงคุณคาทางศิลปะในการใชสอยและการมีตอคุณคาศิลปะประเภทอื่น คําถามทบทวน 1. จงอธิบายความหมายของประติมากรรมกระดาษอัด 2. จงอธิบายวิธีการสรางประติมากรรมกระดาษอัด 3. จงบอกประเภทของประติมากรรมกระดาษอัด 4. จงอธิบายลักษณะประติมากรรมสื่อผสม 5. จงบอกคําศัพทภาษาอังกฤษที่เกี่ยวของกับเนื้อหาในบทนี้หาคําศัพท