การบริหารงานวิชาการ

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 240 ความส าคัญของการนิเทศการศึกษา ประเภทของการนิเทศการศึกษา การนิเทศภายในโรงเรียน บทบาทหน้าที่และความรับผิดชอบของผู้นิเทศ 9.1 ความหมายของการนิเทศการศึกษา การนิเทศการศึกษามีความหมายตามแนวความคิดและความเชื่อที่ก าหนดขึ้น เพื่อให้สอดคล้องกับจุดมุ่งหมายในการจัดการศึกษาในแต่ละยุคแต่ละสมัย ซึ่งมีผู้รู้ให้ความหมาย ของการนิเทศการศึกษาไว้หลายทัศนะ (ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน, 2551; เก็จกนก เกื้อวงศ์, 2554; วัชรา เล่าเรียนดี, 2554; ชาญชัย อาจินสมาจาร, 2554; รุ่งชัชดาพร เวหะชาติ, 2557; วชิรา เครือค าอ้าย, 2558) ดังนี้ 1. การนิเทศการศึกษาซึ่งแปลจากความหมายของรูปศัพท์ คือ การให้ความช่วยเหลือ ให้ค าแนะน า และปรับปรุงทางด้านการศึกษา การสั่งสอนประกอบด้วยค าสองค า คือ นิเทศกับ การศึกษา ซึ่งตรงกับภาษาอังกฤษว่า Supervision และ Education ดังนั้นค าว่า นิเทศการศึกษา จึงตรงกับภาษาอังกฤษว่า Educational Supervision 2. การนิเทศภายสถานศึกษา เป็นการส่งเสริมสนับสนุนหรือให้ความช่วยเหลือครูใน โรงเรียน ให้ประสบความส าเร็จในการท างานตามภารกิจหลัก คือ การสอนหรือการสร้างเสริม พัฒนาการของนักเรียนทุกด้าน ทั้งทางร่างกาย สติปัญญา จิตใจ อารมณ์และสังคมให้เต็มตาม วัยและตามศักยภาพ โดยความร่วมมือของบุคลากรในโรงเรียน 3. การนิเทศการศึกษา เป็นการช่วยเหลือบุคลากรทางการศึกษา โดยเฉพาะ ครูผู้สอนให้สามารถพัฒนาหลักสูตร การจัดการเรียนการสอน และกิจกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับ การพัฒนานักเรียนอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล บรรลุวัตถุประสงค์ของโรงเรียนและ หลักสูตร 4. การนิเทศการศึกษา เป็นกระบวนการจัดบริหารการศึกษา เพื่อชี้แนะให้ความ ช่วยเหลือและความร่วมมือกับครู และบุคคลเกี่ยวข้องกับการจัดการศึกษา เพื่อปรับปรุงการ เรียนการสอนของครู และเพิ่มคุณภาพของนักเรียนให้เป็นไปตามเป้าหมายของการศึกษา 5. การนิเทศการศึกษา เป็ นกระบวนการและความร่วมมือของบุคลากรทาง การศึกษา ซึ่งมีความต้องการที่จะพัฒนาการเรียนการสอนให้มีประสิทธิภาพมากที่สุด จากความหมายของการนิเทศการศึกษาดังกล่าว สรุปได้ว่า การนิเทศการศึกษา หมายถึง กระบวนการจัดการภายในสถานศึกษา ในการให้ความช่วยเหลือบุคลากรในสถานศึกษา เพื่อให้ ปฏิบัติงานตามหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพและมีประสิทธิผล และส่งผลต่อพัฒนาการของ นักเรียนทุกด้าน ด้วยความร่วมมือของบุคลากรในโรงเรียน

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 241 9.2 หลกัการนิเทศการศึกษา การนิเทศการศึกษาเป็นกระบวนการช่วยเหลือ และพัฒนาความสามารถของ บุคลากรที่เกี่ยวข้องในการจัดการศึกษา การนิเทศการศึกษาจ าเป็นที่จะต้องมีหลักการในการ ปฏิบัติ โดยอาศัยหลักการของนักการศึกษาที่ได้เสนอไว้(รุ่งชัชดาพร เวหะชาติ, 2557; สุวดี อุปปิ นใจ, 2566; Beach and Reinhartz, 2000; Oliva and Pawlas, 2001; Wiles and Bondi, 2004; Glickman,2007; ) ดังนี้ 1. การนิเทศการศึกษา เป็นบทบาทหน้าที่ของผู้นิเทศการศึกษา เป็นสิ่งจ าเป็น เบื้องต้นส าหรับผู้นิเทศ การใช้วิธีการแบบประชาธิปไตย ท างานร่วมกับผู้อื่น การท างานอย่าง เป็นกระบวนการ คือ มีขั้นตอนในการท างาน เช่น การศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหาและความ ต้องการแล้วมีการวางแผนการปฏิบัติตามแผนและการประเมินผลเป็นต้น 2. การนิเทศการศึกษา เป็นการพัฒนาครูและผู้เกี่ยวข้องกับการศึกษาให้รู้จักวิธีการ แก้ปัญหาและปรับปรุงงานที่ตนรับผิดชอบให้มีความคิดริเริ่มและเชื่อมั่นตนเอง ซึ่งจะท าให้เป็นผู้ มีสมรรถนะสูงสุดในการจัดการเรียนการสอนให้นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ตามที่ก าหนดไว้ ความ พยายามใช้งานวิจัยเป็นปัจจัยในการท างานนิเทศการศึกษา 3. การนิเทศการศึกษาเป็นพื้นฐานของการแนะน า เป็ นกระบวนการส่งเสริม สร้างสรรค์ ให้เกิดความรู้แก่ครูซึ่งอยู่บนรากฐานของประชาธิปไตย และเป็นการสร้างมนุษย สัมพันธ์ 4. การนิเทศการศึกษา เป็นการช่วยเหลือและพัฒนาความสามารถของบุคลากรทาง การศึกษาให้มีความรู้ความเข้าใจ มีความคิดสร้างสรรค์ สามารถปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยยึดหลักการมีส่วนร่วม มีความเป็นประชาธิปไตย ถูกหลักวิชาการและเป็นวิทยาศาสตร์ที่มี วิธีการปฏิบัติที่เป็นขั้นตอนและต่อเนื่องโดยอยู่บนพื้นฐานของความเคารพนับถือ และมีมนุษย สัมพันธ์โดยมีเป้าหมายเพื่อพัฒนาคุณภาพในการเรียนของนักเรียนในบั้นปลาย 5. การด าเนินการนิเทศ เพื่อพัฒนาการเรียนการสอนซึ่งสมมติฐานเหล่านี้ต้องมา จากพื้นฐานที่ก าหนดคุณลักษณะของผู้นิเทศว่าต้องเป็นบุคคลที่มีความใจกว้างไม่มีท่าทีคุกคาม ผู้อื่น มีความน่าไว้วางใจและสามารถมีสัมพันธภาพแบบเสริมพลังจูงใจซึ่งกันและกันระหว่างครู และผู้นิเทศซึ่งท าให้เกิดความงอกงามด้วยกันทั้ง 2 ฝ่ายการนิเทศจึงเป็นการเรียนรู้ตลอดชีวิต สมมติฐานที่น าเสนอไว้ ประกอบด้วย ครูสามารถแก้ไขปัญหาการเรียนการสอน โดยการปรับ พฤติกรรมของตนเอง การตระหนักถึงความจ าเป็นในการปรับพฤติกรรมของตนเองต้องมาจาก ภายในตัวครูเองมากกว่าการถูกบังคับจากผู้อื่น

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 242 6. พฤติกรรมการสอนของครูจะได้รับการศึกษาวิเคราะห์และระบุได้อย่างชัดเจน โดยผ่านการอภิปรายแลกเปลี่ยนการเรียนรู้กันอย่างไม่เป็นทางการการเยี่ยมชั้นเรียนและ การสังเกตอย่างเป็นระบบ ผู้นิเทศสามารถให้มุมมองที่เป็นประโยชน์แก่ครูได้โดยใช้การ เสนอแนะการอภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดเห็นอย่างเอื้ออ านวยและการสังเกตห้องเรียน 7. คุณภาพการปฏิบัติงานของครูและผู้นิเทศจะสูงขึ้นเมื่อสัมพันธภาพของครูและ ผู้นิเทศมีลักษณะของความเป็นเพื่อนและอยู่บนพื้นฐานของความไว้วางใจความร่วมมือการ เคารพและความมั่นใจซึ่งกันและกันสารสนเทศที่ชัดเจนเป็นที่ยอมรับครูจะเป็นผู้มีบทบาทส าคัญ ในการก าหนดสิ่งที่ต้องการการเปลี่ยนแปลง จากแนวคิดเกี่ยวกับหลักการนิเทศการศึกษา พอสรุปได้ว่า หลักในการนิเทศ การศึกษาเป็นกระบวนการช่วยเหลือ แนะน า และพัฒนาความสามารถของบุคลากรที่เกี่ยวข้อง ในการจัดการศึกษามีความคิดสร้างสรรค์ สามารถปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพโดยยึด หลักการมีส่วนร่วม มีความเป็นประชาธิปไตย ถูกหลักวิชาการและเป็นวิทยาศาสตร์ที่มีวิธีการ ปฏิบัติที่เป็นขั้นตอนและต่อเนื่องโดยอยู่บนพื้นฐานของความเคารพนับถือ และมีมนุษยสัมพันธ์ 9.3 ความมุ่งหมายของการนิเทศการศึกษา การนิเทศการศึกษามีความมุ่งหมายที่จะช่วยครูให้สอนดียิ่งขึ้น ช่วยเด็กให้เรียนดี ขึ้นและปรับปรุงโรงเรียนให้ดีขึ้น การนิเทศการศึกษามีความละเอียด และสลับชับซ้อนมากกว่า การนิเทศในอาชีพอื่นๆ เพราะการพัฒนาคนจ าเป็นจะต้องอาศัยเวลา วิธีการ ยิ่งบุคคลที่จะ พัฒนาเป็นเด็กอยู่ในวัยเยาว์ งานนิเทศยิ่งเป็นสิ่งละเอียดอ่อน และสลับซับซ้อนมากเท่านั้น (Spears; อ้างอิงในอัญชลี ธรรมะวิธีกุล, 2552; สุรพล ธรรมร่มดี, ทัศนีย์ จันอินทร์, และ คงกฤช ไตรยวงศ์, 2553; ละดา ดอนหงษา และคณะ, 2557; สุวดี อุปปินใจ, 2566) 1. เป็ นกระบวนการท างานที่มุ่งสู่การปรับปรุงประสิทธิภาพการสอนของครู สู่เป้าหมายสุดท้าย คือ ผู้เรียนมีคุณภาพสมดังจุดมุ่งหมายของหลักสูตร ด้วยการพัฒนากลุ่มคน ผู้ร่วมงาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งพัฒนาครูให้มีความรู้ความสามารถ เป็นประโยชน์ต่อการท างาน มีความมั่นใจ มีขวัญและก าลังใจ สามารถท างานที่ก่อให้เกิดการประสานสัมพันธ์อันดีที่ปราศจาก ความขัดแย้ง 2. การนิเทศการศึกษามีจุดมุ่งหมายเพื่อเป็นการส่งเสริมพัฒนาครูให้มีความรู้ ความสามารถในการจัดการเรียนให้มีประสิทธิภาพ ให้ก าลังใจ ปรับปรุง ให้ความรู้ให้มีความ เจริญก้าวหน้า อันส่งผลต่อประสิทธิภาพการท างานของครูและผลสัมฤทธิ์ของผู้เรียน

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 243 3. มีเป้าหมายหลักอยู่ที่การพัฒนาครูทั้งด้านวิชาชีพ คือ ฝึกให้มีประสบการณ์ตรง เช่น การประชุม การอบรม สัมมนา การทดลองหลักสูตรวิธีสอน และประสบการณ์โดยอ้อม เช่น การจัดกิจกรรมต่างๆ ให้ครูมีโอกาสพบปะทางวิชาการ เป็นต้น นอกจากนี้ยังได้ช่วยสร้างครูให้มี ลักษณะความเป็นผู้น าการท างานร่วมกับคนอื่นอันจะส่งผลให้เพิ่มประสิทธิภาพการเรียนการ สอนดียิ่งขึ้น กล่าวโดยย่อคือ มุ่งพัฒนาคนและพัฒนางาน 4. มุ่งเน้นที่กระบวนการพัฒนาครูในด้านต่างๆ พัฒนาบุคลิกภาพที่ดีให้แก่ครู ใน ด้านความเป็นผู้น าทางวิชาการและทางความคิด ความมีมนุษยสัมพันธ์ ความคิดสร้างสรรค์ และ ความมุ่งมั่น มีอุดมการณ์ ในอันที่จะอบรมนักเรียนให้เป็นผู้ที่มี่คุณภาพชีวิตที่ดี ตามความ ต้องการของสังคมและประเทศชาติ 5. พัฒนาวิชาชีพครูและเสริมสร้างสมรรถภาพด้านการสอนให้แก่ครู ในด้านการ วิเคราะห์และปรับปรุงจุดประสงค์การเรียนรู้ วิธีการศึกษาพื้นฐานความรู้ของผู้เรียน การเลือก และปรับปรุงเนื้อหาการสอน การพัฒนากระบวนการเรียนการสอน การพัฒนาการใช้ประกอบการ เรียนการสอน การด าเนินการกิจกรรมการเรียนการสอนให้เหมาะสม และการประเมินผลการ เรียนการสอน 6. พัฒนากระบวนการท างานของครูโดยใช้กระบวนการกลุ่ม ได้แก่ การร่วมมือกัน จัดกิจกรรมการเรียนการสอน และการแก้ปัญหาการสอน การร่วมมือกันท างานอย่างเป็นขั้นตอน มีระบบ ระเบียบ การร่วมมือกันท างานด้วยความเข้าใจ เห็นอกเห็นใจ และยอมรับซึ่งกันและกัน การร่วมมือกันท างานอย่างมีเหตุมีผลในการพัฒนาหลักสูตร สามารถปฏิบัติได้ถูกต้อง และ ก้าวหน้า เกิดประโยชน์สูงสุด การประสานความร่วมมือระหว่างเครือข่ายการนิเทศ และแหล่ง วิทยากรในการบริการช่วยเหลืองานวิชาการของโรงเรียน 7. เพื่อสร้างขวัญและก าลังใจในต าแหน่งวิชาชีพ โดยสร้างความมั่นใจในความถูกต้อง เกี่ยวกับการใช้หลักสูตรและการสอน สร้างความสบายใจในการท างานร่วมกัน และสร้างความก้าวหน้า ในวิชาชีพครู สรุปจุดมุ่งหมายของการนิเทศการศึกษา คือ เพื่อให้บุคลากรรู้วิธีการท างานของ ตนเอง แยกแยะ วิเคราะห์ปัญหาด้วยตนเองรวมทั้งหาวิธีการปรับปรุงพัฒนาการเรียนการสอน ให้มีคุณภาพ และประสิทธิภาพ โดยแบ่งออกเป็น 3 ระดับ คือ 1. เป้าหมายสูงสุดของการนิเทศคือการส่งเสริมความเจริญเติบโตของผู้เรียน เพื่อการน าไปสู่การพัฒนาสังคมให้ดีขึ้น

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 244 2. เป้าหมายรองของการนิเทศคือการส่งเสริมการใช้ภาวะผู้น าในการพยายาม ปรับปรุงโปรแกรมการศึกษาอย่างต่อเนื่องและสม ่าเสมอตลอดปีทุกระดับการศึกษาภายในระบบ การพัฒนาและจากประสบการณ์การเรียนรู้หรือเนื้อหาหนึ่งไปยังอีกเนื้อหาหนึ่ง 3. เป้าหมายในระดับต้นคือการร่วมมือกันพัฒนาองค์ประกอบที่พึงประสงค์ในการ เรียนการสอนได้แก่ 3.1 กระบนการนิเทศในทุกรูปแบบจะช่วยในการปรับปรุงการจัดการเรียนการสอน 3.2 การนิเทศจะช่วยสร้างสิ่งแวดล้อมหรือบรรยากาศทางกายภาพสังคมและ จิตวิทยาที่เอื้อต่อการเรียน 3.3 การนิเทศจะช่วยในการประสานและบูรณาการความพยายามและวัสดุ ทางการศึกษาทั้งหมดเพื่อให้การศึกษาด าเนินต่อไปอย่างต่อเนื่อง 3.4 การนิเทศจะช่วยในการประสานความร่วมมือของทุกคนเพื่อแก้ปัญหาของ ตนเองและคนอื่นอันจะเป็นการส่งเสริมวิธีการสอนที่ถูกต้องและป้องกันปัญหาในการสอน 3.5 การนิเทศจะช่วยกระตุ้นและพัฒนาผู้สอนให้มีความคิดในทางสร้างสรรค์ จากความมุ่งหมายของการนิเทศการศึกษาที่กล่าวมาในข้างต้นนั้น จึงสามารถสรุป ได้ดังนี้ คือ การนิเทศการศึกษามุ่งที่จะพัฒนาครู เนื่องจากครูเป็นองค์ประกอบที่ส าคัญที่สุด ในกระบวนการจัดการเรียนการสอน ดังนั้นความมุ่งหมายของการนิเทศการศึกษาก็คือ มุ่งที่จะ ช่วยเหลือ แนะน า ปรับปรุง และส่งเสริมให้ครูได้พัฒนาในด้านต่างๆ อย่างเต็มศักยภาพ อันเป็น ผลต่อในการจัดการเรียนการสอนให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น 9.4 ความสา คญัของการนิเทศการศึกษา ความส าคัญในการนิเทศการศึกษามีสาเหตุมาจาก สังคมมีการเปลี่ยนแปลงทุกๆ ด้านตลอดเวลา การพัฒนาคุณภาพครูประจ าการมีความซับซ้อนต้องปรับเปลี่ยนรูปแบบ การพัฒนาสถานศึกษา ครู และผู้เกี่ยวข้องเข้าสู่มาตรฐานการศึกษา การประสานงานให้เกิดการ ปฏิบัติที่มีประสิทธิภาพในสถานศึกษา ดังนี้ รุ่งชัชดพร เวหะชาติ(2557) ได้กล่าวถึง ความจ าเป็นของการนิเทศการศึกษาไว้ว่า การจัดการศึกษาทุกระดับเป็นภารกิจที่ส าคัญยิ่งของผู้บริหารสถานศึกษาผู้มีหน้าที่รับผิดชอบใน การจัดการศึกษาจ าเป็นต้องศึกษาเรียนรู้ปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นเมื่อประสบปัญหาจะสามารถ แก้ไขได้ถูกต้อง ดังนั้นการบริหารการศึกษาจึงจ าเป็นต้องอาศัยกระบวนการนิเทศการศึกษาเข้า มาช่วยเหลือเพื่อปรับปรุงและพัฒนาคุณภาพการศึกษาให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น เพราะการจัด

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 245 การศึกษาในบางครั้งก็ไม่สามารถที่จะแก้ไขได้ด้วยตัวเอง จ าเป็นต้องอาศัยผู้อื่นเข้ามาช่วยเหลือ แนะน าการนิเทศการศึกษาจึงเป็นวิธีการหนึ่งที่จะช่วยแก้ปัญหาทางการศึกษาได้ สุวดี อุปปินใจ (2566) ได้สรุปความจ าเป็นของการนิเทศการศึกษาว่า เป็นกิจกรรม ที่มีความส าคัญ และจ าเป็นในการจัดการศึกษาเพราะเป็นการสนับสนุนให้การจัดการเรียนการ สอนประสบผลส าเร็จได้อย่างมีประสิทธิภาพ จากที่กล่าวมาสรุปได้ว่า ความจ าเป็นของการนิเทศการศึกษา มีความจ าเป็นอย่าง ยิ่งเพราะในทุกวันนี้สังคมมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา การจัดการศึกษาจ าเป็นต้องอาศัย ผู้อื่นเข้ามาช่วยเหลือแนะน า โดยเฉพาะผู้บริหารจะต้องเรียนรู้ศึกษาข้อมูลต่างๆ จากภายนอก เพื่อน ามาปรับปรุงและพัฒนาคุณภาพการศึกษาให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น 9.5 ประเภทของการนิเทศการศึกษา การนิเทศเป็นการช่วยให้การท างานของครูและโรงเรียนเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ จึงมีความจ าเป็นอย่างยิ่งเพราะจะช่วยให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันและน าไปสู่การพัฒนา ศักยภาพในการท างานของครูเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพ และประสิทธิผลสูงสุด การนิเทศมี 2 วิธี คือ การนิเทศภายนอก และการนิเทศภายใน “…การนิเทศภายนอก เป็นการนิเทศจากบุคคลภายนอกที่ไม่ได้อยู่ในสถานศึกษา การนิเทศจากบุคคลภายนอกเป็นการให้ค าแนะน า ชี้แนะในเรื่องเกี่ยวกับความรู้เทคนิควิธีการ ต่างๆที่เกี่ยวกับกระบวนการเรียนการสอน เป็นการให้ความรู้หรือแนะน าวิทยาการใหม่ๆ อาจจะ เป็นผู้เชี่ยวชาญที่มีความช านาญในเฉพาะด้านหรือเฉพาะสาขา แต่จุดมุ่งหมายก็คือ ช่วยพัฒนา การศึกษาหรือการเรียนการสอนของครูให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น..” “.. การนิเทศภายใน เป็นการส่งเสริม สนับสนับสนุนหรือให้ความช่วยเหลือครูในโรงเรียน ให้ประสบความส าเร็จในการปฏิบัติงานตามภารกิจหลัก คือ การสอนหรือการเสริมสร้างพัฒนาการของ นักเรียนทุกด้าน ทั้งร่างกาย สติปัญญา จิตใจ อารมณ์และสังคมให้เต็มตามวัยและตามศักยภาพโดย ความร่วมมือของบุคลากรในโรงเรียน…” 9.6 การนิเทศภายในโรงเรียน นโยบายเกี่ยวกบัการนิเทศภายในโรงเรียน การพัฒนาคุณภาพและมาตรฐาน การศึกษาตามนโยบาย 4 ประกัน ได้แก่ การประกันโอกาสทางการศึกษา การประกันคุณภาพ ทางการศึกษา การประกันประสิทธิภาพทางการศึกษา และการประกันความปลอดภัย ดังนั้น โรงเรียนจึงควรด าเนินการจัดการศึกษาตามแนวนโยบายและจุดเน้นในการจัดการศึกษาอย่าง ต่อเนื่องโดยเฉพาะเรื่องประกันคุณภาพการศึกษา ซึ่งเป็นภารกิจหลักที่ต้องด าเนินการให้บรรลุ

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 246 จุดประสงค์และเป้าหมายที่ก าหนดไว้ และเป็นการรองรับการด าเนินงานตามแนวพระราชบัญญัติ การศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 การสนับสนุนส่งเสริมให้โรงเรียนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของ ตนเองไปสู่เป้าหมายที่ก าหนดนั้น มีความจ าเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องด าเนินการนิเทศภายในอย่าง เป็นระบบ ทั่วถึงและต่อเนื่อง เพื่อเป็นการกระตุ้น สนับสนุน ส่งเสริม และสร้างขวัญก าลังใจ ในการปฏิบัติงานของครูให้มีคุณภาพ และโรงเรียนมีการพัฒนาไปสู่มาตรฐานต่อไป ความหมายของการนิเทศภายใน การนิเทศภายในโรงเรียนเป็นลักษณะ การนิเทศการศึกษาที่เป็นการด าเนินงานโดยบุคลากรของโรงเรียน เพื่อปรับปรุงพัฒนาการ จัดการเรียนการสอนของครูให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น การนิเทศการศึกษาโดยศึกษานิเทศก์ ไม่เพียงพอต่อความต้องการของบุคลากรในโรงเรียน เนื่องจากการศึกษาและเทคโนโลยีได้มีการ เปลี่ยนแปลงไปในทุกด้านอย่างรวดเร็ว ระบบการศึกษาและหลักสูตรมีการเปลี่ยนแปลง ทั้งจ านวนโรงเรียน ครูและนักเรียนก็เพิ่มมากขึ้น ดังนั้น จึงจ าเป็นต้องจัดการนิเทศการศึกษา แบบการนิทศภายในโรงเรียนมีนักการศึกษาและหน่วยงานได้ให้ความหมายของการนิเทศ ภายในโรงเรียน ไว้หลายทัศนะ (ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน, 2551; ชุมศักดิ์ อินทร์รักษ์, 2551; เก็จกนก เอื้อวงศ์, 2554; ชาญชัย อาจิณสมาจาร; 2554)วัชรา เล่าเรียนดี; 2554) รุ่งชัชดาพร เวหะชาติ; 2557) สรุปได้ดังนี้ 1. การนิเทศภายในสถานศึกษา เป็นการนิเทศที่มีการริเริ่มและการจัดด าเนินการ โดยบุคลากรภายในสถานศึกษาและในหลายโอกาสก็เชิญบุคลากรภายนอกเป็นวิทยากรร่วม โครงการ 2. การนิเทศภายในโรงเรียน เป็นกระบวนการท างานร่วมกันระหว่างผู้บริหาร และคณะครูในโรงเรียน โดยมีเป้าหมายเพื่อพัฒนา และปรับปรุงประสิทธิภาพการปฏิบัติงาน ของครู โดยให้การช่วยเหลือ แนะน าให้ค าปรึกษาในการจัดการเรียนการสอนให้บรรลุ วัตถุประสงค์และเป้ าหมายอย่างมีประสิทธิภาพ และสัมฤทธิ์ผล อันจะส่งผลให้นักเรียน มีคุณภาพตามเกณฑ์ที่ก าหนด 3. การนิเทศภายในโรงเรียนเป็นกระบวนการบริหารการศึกษาที่จัดด าเนินการ ภายในโรงเรียน โดยบุคลากรในโรงเรียนเป็นหลัก ซึ่งประกอบด้วย ผู้บริหารโรงเรียน คณะครู อาจารย์และบุคลากร ที่เกี่ยวข้องกับการศึกษาในโรงเรียนเพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษา ในโรงเรียนโดยตรง 4. การนิเทศภายใน เป็นการส่งเสริม การสนับสนุน ครูในโรงเรียนให้ประสบความส าเร็จ ในการปฏิบัติงานได้แก่ การจัดกิจกรรมการเรียน การสอน หรือการพัฒนาการของนักเรียน ทุกด้าน เป็นต้น

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 247 สรุปได้ว่า การนิเทศภายในโรงเรียน หมายถึง กระบวนการท างานร่วมกันอย่างมี ระบบของผู้บริหารและบุคลากรในโรงเรียน ในการส่งเสริมและสนับสนุนการปฏิบัติงาน และการ จัดการเรียนการสอนของครูให้มีคุณภาพและประสิทธิภาพ ส่งผลต่อการจัดกิจกรรมการเรียน การสอนอันจะน ามาซึ่งผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน หลักการนิเทศภายในโรงเรียน เป็นกระบวนการท างานร่วมกันกับครู และ บุคลากรทางการศึกษาเพื่อให้ได้มาซึ่งผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน และมีจุดมุ่งหมาย ที่ส าคัญในการพัฒนาคน พัฒนางาน สร้างการประสานสัมพันธ์ สร้างขวัญ และก าลังใจให้แก่ ผู้ปฏิบัติงาน จึงจ าเป็นต้องมีหลักการในการด าเนินงาน เพราะเป็นการด าเนินงานที่ประกอบด้วย หลักการ และเหตุผล ก าหนดแนวทางปฏิบัติเพื่อให้งานนั้นบรรลุวัตถุประสงค์ที่ก าหนดไว้ หลักการนิเทศภายในโรงเรียนจะช่วยให้ผู้บริหารโรงเรียน ผู้นิเทศและผู้รับการนิเทศร่วมกัน ปฏิบัติภารกิจเกี่ยวกับการนิเทศได้อย่างถูกต้อง และมีประสิทธิภาพ ได้มีนักการศึกษากล่าวถึง หลักการนิเทศภายในโรงเรียนที่ส าคัญ (กรองทอง จิรเดชากุล, 2550; รุ่งชัชดาพร เวหะชาติ, 2557; สุวดี อุปปินใจ, 2566) ไว้ดังนี้ 1. การนิเทศการศึกษา เป็นการช่วยเหลือ กระตุ้น ประสานงาน และแนะน าให้เกิด ความเจริญงอกงามแก่ครู ซึ่งอาจจะท าได้โดยการจัดให้มีการฝึกอบรมด้านวิชาชีพเพื่อให้ทราบ หลักการวิธีสอนทั่วไป พัฒนาหลักการวิชาความรู้โดยใช้เทคนิควิธีสอนที่มีประสิทธิภาพให้มี ความเชื่อมั่นในการสอน สามารถปรับปรุงสภาพการจัดการเรียนการสอนให้ดีขึ้นอยู่เสมอ 2. การนิเทศภายใน ตั้งอยู่บนรากฐานประชาธิปไตย การนิเทศต้องค านึงถึงความ แตกต่างระหว่างบุคคล ต้องเปิดโอกาสให้ครู่ได้คิด และมีส่วนร่วมในการด าเนินการตามกระบวนการ นิเทศทุกขั้นตอน 3. การนิเทศภายใน เป็นกระบวนการที่สร้างสรรค์ กระบวนการนิเทศภายในจะก่อให้เกิด เทคนิควิธีการสอนแบบใหม่ โดยความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ของครู 4. การนิเทศภายใน ช่วยให้เกิดการปรับปรุงพัฒนาหลักสูตร เพราะการนิเทศจะท า ให้พบปัญหาที่แท้จริงเกี่ยวกับการบริหารหลักสูตร อันจะน าไปสู่การพัฒนาหลักสูตร วัสดุ อุปกรณ์การใช้แหล่งวิทยาการต่างๆ ให้เกิดประโยชน์สูงสุด 5. การนิเทศภายใน เป็นการสร้างมนุษยสัมพันธ์ และความยอมรับนับถือระหว่าง กันและกัน เป็นกัลยามิตร ก่อให้เกิดความร่วมมือ ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน 6. การนิเทศภายใน มุ่งส่งเสริมบ ารุงขวัญ และก าลังใจของครู ให้มีความมุ่งมั่นใน การพัฒนางานตามภารกิจหลัก

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 248 7. การนิทศภายใน มุ่งขจัดช่องว่างระหว่างโรงเรียนกับชุมชน เพราะมีการใช้แหล่ง เรียนรู้ในชุมชนเพื่อประโยชน์ต่อการจัดการเรียนการสอนให้มากที่สุด 8. การบริหารและการนิเทศภายในสถานศึกษาต้องยึดความเจริญเติบโตและ พัฒนาการของผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง จุดมุ่งหมายส าคัญคือส่งเสริมการพัฒนาการของผู้เรียน 9. การบริหารและการนิเทศภายในสถานศึกษาต้องมีความยืดหยุ่น พอที่จะปรับให้ สอดคล้องกับความต้องการการจัดการเรียนการสอน ตั้งแต่ด้านอาคาร หลักสูตร กระบวนการ สอน อุปกรณ์และการก าหนดมาตรฐาน ต้องปรับให้สอดคล้องกับความต้องการของผู้เรียน สรุปว่า หลักการนิเทศภายในโรงเรียน เป็นการส่งเสริม สนับสนุนหรือให้ความ ช่วยเหลือครูให้ประสบความส าเร็จในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนเพื่อสร้างเสริมพัฒนาการ ของนักเรียนทุกด้านให้เต็มตามศักยภาพ โดยมีหลักสูตรเป็นกรอบในการจัดกิจกรรมการเรียน การสอนหรืออาจกล่าวสั้นๆ ว่า เป้าหมายที่ส าคัญของการนิเทศคือการพัฒนาครูให้เป็นครูมือ อาชีพบนรากฐานของประชาธิปไตยใช้เครื่องมือ เทคนิค และวิธีการแบบง่ายๆ โดยมีจุดมุ่งหมาย ที่แน่นอน สามารถประเมินผลการปฏิบัติได้ด้วยตนเอง จุดมุ่งหมายของการนิเทศภายใน การนิเทศภายในโรงเรียนเป็นงานที่เกี่ยวข้อง กับการพัฒนาบุคคล ซึ่งจะไปสู่การพัฒนาคุณภาพการศึกษา มีนักการศึกษากล่าวถึงความ มุ่งหมายของการนิเทศภายในโรงเรียนไว้หลายคน (เกรียงศักดิ์ เรืองแสง, 2550) มีดังนี้ 1. เพื่อพัฒนาวิชาชีพครู การนิเทศการสอนให้ข้อมูลแก่ครูในด้านการสอน เพื่อครูจะได้ใช้เป็นแนวทางในการปรับปรุงการสอนของตน การนิเทศการสอนช่วยให้ครู ได้พัฒนาความรู้ความสามารถในด้านการสอนการนิเทศการสอนช่วยส่งเสริมและพัฒนาวิชาชีพ การสอนของครู 2. พัฒนาคุณภาพของนักเรียน 3. เพื่อปรับปรุงคุณภาพการเรียนการสอนในโรงเรียนเพื่อคุณภาพของนักเรียน 4. เพื่อส่งเสริมประสิทธิภาพงานวิชาการในโรงเรียน 5. เพื่อสร้างขวัญและก าลังใจให้แก่บุคลากรที่เกี่ยวข้องกับการนิเทศการสอน 6. เพื่อสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างบุคคลที่เกี่ยวข้องในการท างานร่วมกัน สรุปจุดมุ่งหมายของการนิเทศภายในโรงเรียนว่า การนิเทศภายในโรงเรียนเป็นการ ประสานความร่วมมือเพื่อช่วยเหลือและพัฒนาครูให้มีความรู้ความสามารถในการปฏิบัติงานได้ อย่างสร้างสรรค์ และมีประสิทธิภาพรวมทั้งให้มีขวัญและก าลังใจในการปฏิบัติงานซึ่งจะส่งผลต่อ การพัฒนาคุณภาพของนักเรียนให้เป็นไปตามจุดมุ่งหมายของหลักสูตรที่ก าหนด

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 249 จากความความมุ่งหมายของการนิเทศภายในที่กล่าวมา สรุปได้ว่า การนิเทศ ภายในโรงเรียนก็เพื่อช่วยเหลือ สนับสนุนให้ครูหรือทีมงานได้ร่วมกันวางแผนในการแก้ไข ปัญหาและด าเนินการพัฒนาคุณภาพการเรียนรู้ของผู้เรียน สร้างขวัญก าลังใจในการปฏิบัติงาน ให้แก่ครู การให้ค าแนะน าและพัฒนาบุคลากรในด้านหลักสูตร การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน การประเมินผลการเรียน การพัฒนาบุคลิกภาพ การประสานงานกับผู้เกี่ยวข้อง ส่งผลต่อคุณภาพ ของนักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนดีขึ้นและได้มาตรฐานตามหลักสูตร กระบวนการนิเทศภายในโรงเรียน กระบวนการนิเทศภายในโรงเรียนเป็น สิ่งจ าเป็น และมีประโยชน์ต่อการพัฒนาคุณภาพและประสิทธิภาพการเรียนการสอนเป็นอย่าง มาก การด าเนินงานจึงจ าเป็นต้องให้เป็นไปตามขั้นตอนที่เรียกว่า "กระบวนการนิเทศภายใน" ควบคู่ไปกับการบริหารโรงเรียนที่มีประสิทธิภาพและจะต้องด าเนินการอย่างต่อเนื่องเป็นระบบ มีความสอดคล้องกับความต้องการความจ าเป็นในการพัฒนาครูและโรงเรียน โดยอาศัยบุคลากรที่ เกี่ยวข้องภายในโรงเรียนร่วมมือกัน ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน เพื่อให้การปฏิบัติงานบรรลุผลตาม เป้าหมายที่ก าหนดไว้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งมีนักการศึกษาและหน่วยงานได้ให้กล่าวถึง กระบวนการนิเทศภายในโรงเรียน (Spears ; อ้างอิงในอัญชลี ธรรมะวิธีกุล ,2552;สุรพล ธรรมร่มดี, ทัศนีย์ จันอินทร์, และ คงกฤช ไตรยวงศ์, 2553; ละดา ดอนหงษา และคณะ, 2557; สุวดี อุปปินใจ, 2566) ดังนี้ 1. การศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหาและความต้องการ 1.1 ศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลตัวบ่งชี้คุณภาพ เช่น ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน คุณลักษณะอันพึงประสงค์ ภาวะผู้น า ฯลฯ 1.2 ส ารวจปัญหาและความต้องการของปัญหา 1.3 จัดล าดับความส าคัญของปัญหาและความต้องการ 1.4 วิเคราะห์สาเหตุของปัญหาและแนวทางแก้ไข 2. การวางแผนและก าหนดทางเลือก 2.1 น าข้อมูลจากขั้นตอนที่ 1 มาก าหนดกิจกรรมการนิเทศ 2.2 เขียนโครงการนิเทศภายในโรงเรียนตามรูปแบบโครงการ 3. การสร้างสื่อ เครื่องมือ และพัฒนาวิธีการ 3.1 ก าหนดหรือสร้างสื่อนิเทศ เช่น เอกสารวิชาการ แหล่งวิทยาการสื่ออิเล็กทรอนิกส์ ฯลฯ และสื่อนั้นต้องสอดคล้องกับกิจกรรมการนิเทศ 3.2 สร้างเครื่องมือนิเทศ เช่น แบบสอบถาม แบบประเมินผลงาน แบบสังเกต การสอน แบบทดสอบ ฯลฯ และเครื่องมือนั้นต้องสอดคล้องกับกิจกรรมการนิเทศ

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 250 3.3 คิดรูปแบบหรือวิธีการนิเทศ เช่น จะให้การนิเทศเป็นคณะ หรือรายบุคคล จะนิเทศโดยใช้สื่อและเครื่องมือชนิดใดในแต่ละกิจกรรม จะบริหารจัดการอย่างไรเมื่อสถานการณ์ เปลี่ยนไป 4. การปฏิบัติการนิเทศภายในโรงเรียน 4.1 ปฏิบัติกิจกรรมการนิเทศตามแผนงาน/โครงการที่ก าหนด เช่น การระดม ความคิด การให้ศึกษาเอกสารทางวิชาการ การสังเกตการณ์สอน ฯลฯ 4.2 กิจกรรมการนิเทศอาจปรับเปลี่ยน ยืดหยุ่นได้ตามสถานการณ์ โดยวัตถุประสงค์ ยังคงระดังไว้เช่นเดิม 4.3 ควรมีการบันทึกการด าเนินกิจกรรม เช่น การจดบันทึก การบันทึกเทป ภาพถ่าย หรือวีดีทัศน์ เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการปรับปรุงพัฒนาต่อไป 5. การประเมินผลและรายงานผล 5.1 ตรวจสอบและประเมินความส าเร็จของโครงการกับวัตถุประสงค์และ เป้าหมายที่ก าหนดไว้ 5.2 ประเมินความคิดเห็นหรือความพึงพอใจของผู้รับการนิเทศ 5.3 ประเมินกระบวนการนิเทศภายในโรงเรียน 5.4 ประเมินกิจกรรมการนิเทศภายในโรงเรียน 5.5 สรุปผลการด าเนินงานเป็นภาพรวม หรืออาจท าเป็นรายงานโครงการ 5 บท ตามรูปแบบการเขียนรายงานโครงการ หรือรายงานการวิจัย 5.6 เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ผลงานที่ประสบความส าเร็จให้หน่วยงานอื่นได้รับ ทราบหรือน าไปปรับประยุกต์ใช้ต่อไป 5.7 น าข้อมูลสารสนเทศที่ได้ไปใช้ศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหาและความ ต้องการพัฒนา กล่าวสรุปกระบวนการนิเทศภายในโรงเรียนไว้ 4 ขั้นตอน ดังนี้ 1. การวิเคราะห์ (Analysis) เพื่อก าหนดสิ่งที่ต้องการหรือสิ่งที่ต้องปฏิบัติจัดท าให้ ประสบผลส าเร็จ 2. การวางแผน (Planning) เป็นการก าหนดขั้นตอน เค้าโครงการท างานด้วยวิธีการ ที่เหมาะสม ให้บรรลุตามที่ต้องการ มีประสิทธิภาพมากที่สุด ภายใต้สภาพแวดล้อมและข้อจ ากัด ที่มีอยู่ 3. ลงมือปฏิบัติ (Doing) เป็นการลงมือด าเนินงานตามขั้นตอนการท างานในแต่ละ เรื่องตามที่ก าหนดไว้

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 251 4. นิเทศติดตามผล (Supervision) เป็นการติดตามดูแล ช่วยเหลือ ก ากับ สนับสนุน ให้สามารถท างานจนส าเร็จบรรลุผล กระบวนการที่ผู้บริหารโรงเรียนและบุคลากรในโรงเรียนร่วมมือกัน ช่วยเหลือกัน ปรับปรุงงานด้านต่างๆ ส่งเสริมและเพิ่มประสิทธิภาพของการจัดการเรียนการสอนให้ผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนมีคุณภาพ ซึ่งประกอบด้วย 5 ขั้นตอน การศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหา และความ ต้องการ การวางแผนและก าหนดทางเลือก การสร้างสื่อ เครื่องมือ และพัฒนาวิธีการ การปฏิบัติการ นิเทศภายในโรงเรียน การประเมินผลและรายงานผล ท่ามกลางกระแสการเปลี่ยนแปลงและพัฒนาการศึกษาภายใต้ยุทธศาสตร์ของการ ปฏิรูปการศึกษาในศตวรรษที่ 21 นั้นได้กล่าวถึงการศึกษากับการพัฒนาสังคมเป็นหลักส าคัญ โดยรวมของความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในมิติต่างๆ ที่ส่งผลต่อการพัฒนา ซึ่งภายใต้ยุทธศาสตร์ ของการปฏิรูปการศึกษาในศตวรรษที่ 21 ในปัจจุบันได้มุ่งเน้นในมิติของการพัฒนา 4 มิติ ที่ส าคัญ ได้แก่ การปฏิรูปผู้เรียนยุคใหม่ การปฏิรูปครูผู้สอนยุคใหม่ การปฏิรูปโรงเรียนยุคใหม่ หรือแหล่งเรียนรู้ยุคใหม่และการปฏิรูประบบบริหารจัดการยุคใหม่ ซึ่งในทุกมิตินั้นจะมีความสอด รับสัมพันธ์กันอย่างเป็นระบบเพื่อให้บรรลุผลของการปฏิรูปการศึกษาไทยในศตวรรษที่ 21(สุรศักดิ์ ปาเฮ, 2556) ส าหรับการปฏิรูปเพื่อพัฒนาคุณภาพครูยุใหม่นั้น ได้มีข้อเสนอแนะในเชิงยุทธศาสตร์ ของการปฏิรูปครูผู้สอนและบุคลากรทางการศึกษาหลากหลายแนวทาง ตามข้อเสนอของ คณะกรรมการสภาการศึกษากระทรวงศึกษาธิการที่ได้เสนอแนะไว้ ทั้งนี้เพื่อสร้างให้ครูผู้สอนยุค ใหม่มีบทบาทในการเสริมสร้างให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้และสามารถจัดการเรียนการสอนได้อย่าง มีคุณภาพ มาตรฐาน และในขณะเดียวกันสามารถพัฒนาตนเอง และแสวงหาความรู้อย่างต่อเนื่อง การเรียนรู้ของผู้เรียนมีการเปลี่ยนแปลงเป็นการเรียนจากการค้นคว้าเองของผู้เรียนโดยครูช่วย แนะน าและช่วยออกแบบกิจกรรมที่ช่วยให้ผู้เรียนแต่ละคนสามารถประเมิน ความก้าวหน้าของ การเรียนรู้ของตนเองได้ ครูจึงต้องมีการพัฒนาตนเองเพื่อพัฒนาผู้เรียนให้มีทักษะของการ เรียนรู้แห่งสตวรรษที่ 21 ใน 3 ทักษะที่ส าคัญ คือ ทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรม ทักษะ สารสนเทศ สื่อ และเทคโนโลยีทักษะชีวิตและอาชีพ เพื่อเสริมสร้าง ประสิทธิภาพของการ จัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 โดยเน้นที่องค์ความรู้ ทักษะ ความเชี่ยวชาญและสมรรถนะที่เกิด กับตัวผู้เรียน (ศิริลักษณ์ นาทัน, 2550; วิจารณ์ พานิช, 2555; ปรีดา กลั่นแก้ว, 2552; วรลักษณ์ ค าหว่าง, 2559; Kay K, 2012) ดังค ากล่าวของนักวิชาการว่า “..ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 เป็นทักษะที่ช่วยเตรียมความพร้อมให้คนรู้จักคิด เรียนรู้ ท างาน แก้ปัญหา สื่อสารและร่วมมือท างานได้อย่างมีประสิทธิผลไปตลอดชีวิต ได้แก่ ความคิด สร้างสรรค์และนวัตกรรม ความยืดหยุ่นและความสามารถในการปรับตัว ความเป็นผู้น าและการ

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 252 เรียนรู้ข้ามวัฒนธรรม ดังนั้นผู้บริหารหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจึงต้องท าหน้าที่พัฒนาทักษะของ ครู เพื่อให้ครูสามารถปฏิบัติงานวิซาชีพครูให้บรรลุผลได้อย่างมีประสิทธิภาพ ปัจจุบันมีการ พัฒนาการศึกษาด้วยระบบการสร้างชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพในหลายประเทศ..”อาทิ สหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่ น สิงคโปร์ ฯลฯ โดยเฉพาะสหรัฐอเมริกามีการใช้รูปแบบนี้ในหลายโรงเรียนส่งผลให้ผลการ ประเมินสูงขึ้น ส าหรับประเทศไทยมีโรงเรียนที่ใช้รูปแบบการสร้างชุมชนการเรียนรู้ทางวิซาชีพ ในระดับโรงเรียน ซึ่งได้รับการยอมรับเป็นทางเลือกของการจัดการศึกษาแบบใหม่ที่ได้ผล ประกอบกับผลจากการศึกษา รายงานการวิจัยที่เกี่ยวข้อง พบว่า โรงเรียนที่สร้างชุมชนการเรียนรู้ทาง วิซาชีพ มีผลดีต่อครูผู้สอนในการลดความรู้สึก โดดเดี่ยวในการท างานของครู เพิ่มความรู้สึก ผูกพันต่อโรงเรียน เป็นพลังการเรียนรู้ ส่งผลให้การปฏิบัติการสอนในชั้นเรียนมีผลดียิ่งขึ้นอย่าง เด่นชัด จากความหมายของชุมชน การเรียนรู้ทางวิชาชีพหรือ PLC ที่มีความหมายถึง การรวมตัว รวมใจ รวมพลัง ร่วมมือกันของครู ผู้บริหารและนักการศึกษาในโรงเรียน เพื่อพัฒนาการเรียนรู้ของ ผู้เรียนเป็นส าคัญ ดังที่ ได้กล่าวว่า PLC เป็นสถานที่ส าหรับ "ปฏิสัมพันธ์" ลด "ความโดดเดี่ยว" ของมวลสมาชิกวิชาชีพครูของโรงเรียน ในการท างานเพื่อปรับปรุงผลการเรียนของนักเรียนหรืองานวิซาการโรงเรียน ซึ่งการ รวมตัวการเรียนรู้การเปลี่ยนแปลงใดๆ เป็นไปได้ยากที่จะท าเพียงล าพังหรือเพียงนโยบาย เพื่อให้เกิดการขับเคลื่อนทั้งระบบโรงเรียนจึงจ าเป็นต้องสร้างความเป็น PLC ที่สอดคล้องกับ ธรรมชาติทางวิชาชีพร่วมในโรงเรียน ย่อมมีความเป็นชุมชนที่สัมพันธ์กันอย่างแน่นแฟัน ชุมซน ที่สามารถชับเคลื่อนให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางวิชาชีพได้นั้น จึงจ าเป็นต้องมีความสุขทางวิชาชีพ มีฉันทะและศรัทธาในการท างาน บรรยากาศการอยู่ร่วมกันจึงเป็นบรรยากาศ"ชุมชนกัลยาณมิตร ทางวิชาการ" การจัดการศึกษาในระดับมัธยมศึกษาให้บรรลุตามความมุ่งหมายที่หลักสูตรก าหนดไว้ นั้น จ าเป็นต้องใช้กระบวนการพัฒนาคุณภาพการศึกษาพร้อมกันทั้ง 3 กระบวนการ คือ กระบวนการ บริหารการศึกษา กระบวนการจัดการเรียนรู้และกระบวนการนิเทศการศึกษาโดยมุ่งให้กระบวนการ บริหารการศึกษาและกระบวนการนิเทศการศึกษาเป็นกระบวนการสนับสนุนส่งเสริมให้กระบวนการ จัดการเรียนรู้ด าเนินไปตามเจตนารมณ์ของหลักสูตรอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งกระบวนการจัดการเรียนรู้ เป็นหน้าที่โดยตรงของบริหารงานด้านวิซาการและมีความจ าเป็นอย่างยิ่งที่ครูจะต้องได้รับการพัฒนา ทางด้านวิซาการ เพื่อให้จัดการการเรียนรู้เป็นไปตามเป้าหมายของหลักสูตรที่ก าหนดไว้กระบวนการ นิเทศเป็นกระบวนการหนึ่งที่ช่วยให้ครูได้เกิดการปรับปรุง และพัฒนาประสิทธิภาพในการจัด การศึกษาต่อไป เนื่องจากการนิเทศเป็นกระบวนการที่ก่อให้เกิดการสนับสนุนช่วยเหลือและพัฒนา ครูผู้สอนการนิเทศนอกจากจะช่วยเหลือสนับสนุนส่งเสริมช่วยให้ผู้ปฏิบัติงานเกิดทักษะและทัศนคติ ที่ดีต่อการปฏิบัติงานแล้วยังเป็นวิธีและแบบการพัฒนาบุคลากรให้มีความสามารถมากขึ้นและส่งผล

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 253 ต่อความเจริญก้าวหน้าของหน่วยงานเช่นกัน การนิเทศด้านวิชาการจึงเป็นงานส าคัญ (Adams and Dickey,1953; Senge, 1990; Sergiovanni, 1994) ดังค ากล่าว “..อีกด้านหนึ่งของการบริหารงานวิซาการ เพราะการนิเทศจะช่วยให้วิธีการสอน วัสดุที่ใช้ ประกอบการจัดการเรียนรู้มีประสิทธิภาพมากขึ้น การนิเทศด้านวิชาการจะเป็นการพัฒนาครูผู้สอน นอกจากจะช่วยเหลือสนับสนุนส่งเสริมช่วยให้ครูผู้สอนปฏิบัติงานเกิดทักษะ และทัศนคติทางที่ดี ต่อการปฏิบัติงานแล้ว วิธีและแนวทางการพัฒนาครูผู้สอน จะช่วยพัฒนาครูผู้สอนให้เป็นไปตามความ มุ่งหวังของหน่วยงาน คือ มีความสามารถมากขึ้น และส่งผลต่อการพัฒนาผู้เรียนต่อไป ซึ่งจะสามารถ พัฒนาให้ผู้เรียนได้มีความรู้ ความสามารถและมีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ตามแผนพัฒนาการศึกษา ของชาติ..” การนิเทศการศึกษาเป็นการด าเนินการใดๆ ที่ท าให้ครูมีความพึงพอใจและมีก าลังใจ ที่จะพัฒนาการจัดการเรียนรู้ และพัฒนาการด าเนินงานของโรงเรียน ให้เป็นไปตามมาตรฐาน ของโรงเรียนและของบุคลากรให้สูงขึ้น และรักษาไว้จนส่งผลให้โรงเรียนเป็นที่ยอมรับของผู้รับ ประโยชน์จากโรงเรียนทุกฝ่ายอีกทั้งฝ่ายการประเมินทั้งภายในและภายนอก เป็นกิจกรรมที่ช่วย ให้ผู้รับการนิเทศ มีเจตคติที่ดีต่อวิชาชีพครู มีขวัญก าลังใจ มีความรู้ความสามารถที่จะปฏิบัติงาน ให้บรรลุผลตามมาตรฐานการศึกษาของโรงเรียน มาตรฐานการเรียนรู้ที่ก าหนดไว้และยกระดับ คุณภาพให้สูงขึ้นอยู่เสมอเป็นกิจกรรมที่ด าเนินไปอย่างเป็นระบบและรองรับด้วยข้อมูลสารสนเทศ อยู่ในบรรยากาศของความร่วมมือร่วมใจมีความเป็นกัลยาณมิตรระหว่างผู้นิทศและผู้รับการ นิเทศ เคารพในความแตกต่างระหว่างบุคคลของผู้รับการนิเทศเป็นกิจกรรมที่ดึงศักยภาพของผู้รับ การนิเทศมาใช้และให้การยกย่องการนิเทศนั้นมีจุดมุ่งหมาย เพื่อสนับสนุนส่งเสริมกระตุ้นให้ครู และผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย จากการจัดการศึกษาทุกฝ่ายเป็นรายบุคคลหรือหลายบุคคลร่วมมือร่วม ใจกันปฏิรูปวิธีการจัดการเรียนรู้ วิธีการบริหารจัดการศึกษาที่มุ่งสู่ความส าเร็จตามมาตรฐานใดๆ ของโรงเรียนและบุคลากรของโรงเรียนให้สูงขึ้นและรักษาไว้ได้ อย่างต่อเนื่องด้วยความเต็มใจ จากสภาพและปัญหาดังกล่าว กลุ่มงานบริหารวิชาการ โรงเรียนมหาวชิรวุธ จังหวัด สงขลา จึงสนใจ ศึกษาสภาพปัญหาของการนิเทศงานวิชาการภายในโรงเรียนมหาวชิรวุธ จังหวัด สงขลา สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา สงขลา สตูล ได้วางแผนการนิเทศแบบร่วม เรียนโดยใช้" MVSK 5E MODEL" ผ่านกระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) ซึ่งการนิเทสแบบร่วมเรียน คือ การที่ผู้นิเทศท าตัวให้ป็นสมาชิกในห้องเรียน คลุกคลี และมีส่วน ร่วมในการเรียนการสอน ไม่ท าตัวเป็นผู้จับผิดจะช่วยให้ได้ข้อเท็จจริง มากที่สุด MVSK มาจาก M - Motivation แรงบันดาลใจหรือแรงกระตุ้น ,V = Voluntary มีความเต็มใจมีความสมัครใจ กร ยอมรับด้วยการมองเห็นคุณค่, S = Successful หวังผลส าเร็จ เพื่ อประสบผลส าเร็จ และ K = Keep Ahaed พัฒนาต่อไปข้างหน้า พัฒนน าหน้า ส่วน 5E มาจาก E = Excellent Administrator

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 254 ผู้บริหารยอดเยี่ยม, E = Excellent Management System ระบบการบริหาร-จัดการยอดเยี่ยม, E = ExcellentTeacher ครูยอดเยี่ยม, E = Bxcellent Student นักเรียนยอดเยี่ยม และ E = Ecellent Evalution ประเมินผลยอดเยี่ยมโดยผ่านกระบวนการชุมซนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) เป็นวิธีการพัฒนาบุคลากรทางด้านวิซาชีพที่ได้รับการยอมรับว่ามีประสิทธิผลซึ่งที่ผ่านมาทาง โรงเรียนมหาวชิราวุธ จังหวัดสงขลา ได้มีการด าเนินการขับเคลื่อนเพื่อน าไปสู่การค้นหาปัญหา ออกแบบกิจกรรมการแก้ปัญหาและการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และในสถานการณ์ปัจจุบันที่เกิดโรค ระบาดโควิด 19 ท าให้นักเรียนไม่สามารถมาเรียนแบบ Onsite ตามปกติได้นั้น การนิเทศ ในรูปแบบดังกล่าวจึงมีความเหมาะสมที่จะน ามาปรับใช้ได้ทั้งแบบ Onsite และ Online กรรมการผู้นิเทศสามารถเข้าไปร่วมเรียนรู้กับนักเรียนในการสอนแบบ Online ได้ และสะท้อน ผลในเชิงบวกกลับมายังครูผู้สอน เพื่อให้เกิดการส่งเสริม ปรับปรุงและพัฒนาการจัดการเรียนรู้ ให้ดียิ่งขึ้น ทั้งนี้ครูผู้สอนควรได้รับการนิเทศ แบบกัลยาณมิตรซึ่งเป็นการนิเทศแบบร่วมเรียนที่ ท าให้ผู้รับการนิเทศเกิดความผ่อนคลาย ไม่รู้สึกกดดันเสมือนก าลังถูกจับผิด อันจะน าไปสู่การ จัดการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ ผ่านระบบการบริหารแบบ PDCA และ ADLI ของฝ่ายบริหารและมีการ วัดและการประเมินผลโดยใช้แนวการวัดและประเมินผลเของสถานศึกษา เพื่อน าข้อมูลไปใช้เป็นแนว ทางการวางแผนและพัฒนาระบบการนิเทศของกลุ่มบริหารงานวิซาการ ตลอดจนเป็นการพัฒนา ระบบการศึกษาต่อไป กระบวนการนิเทศเริ่มต้นจาก MVSK คือ การที่ฝ่ายบริหารมีการสร้างแรงบันดาลใจ ,แรงกระตุ้น (M = Motivation) เพื่อให้ผู้รับการนิเทศ (ครูผู้สอน) เกิดความรู้สึกต้องการรับการ นิเทศเพื่อน าผลไปพัฒนาทางด้านการจัดการเรียนรู้ของตน จนเกิดเป็นความเต็มใจ, มีความ สมัครใจ ,ยอมรับด้วยการมองเห็นคุณค่า (V = Voluntary) ที่เกิดขึ้นจากการรับการนิเทศ ไม่ได้ รู้สึกกดดันเสมือนเป็นการถูกจับผิดหรือถูกบังคับแต่คือความเต็มใจเพราะเล็งเห็นผลในการ พัฒนาตนเองให้เป็นบุคคลที่สามารถจัดการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพส่งผลในการส่งเสริม พัฒนาศักยภาพของผู้เรียนได้ถึงที่สุด มีความคาดหวังผลส าเร็จ,เพื่อประสบผลส าเร็จ (S = Successful) ที่เกิดขึ้นภายหลังรับการนิเทศ น าสู่การพัฒนาทางด้านการจัดการเรียนรู้ ที่สามารถส่งเสริมและพัฒนาผู้เรียน ต่อยอดไปถึงความส าเร็จทางด้านวิชาชีพของตนเอง และมี ความส าเร็จเกิดขึ้นจะท าให้ครูผู้สอนเป็นบุคคลที่ไม่หยุดการพัฒนาตนเอง สามารถพัฒนาต่อไป ข้างหน้า,พัฒนาน าหน้า (K = Keep Ahaed) จนกลายเป็นผู้น าทางด้านการจัดการเรียนรู้ ให้ค าแนะน า เป็นที่ปรึกษาส าหรับผู้ร่วมวิชาชีพ และได้รับรางวัลมีการเผยแพร่ผลงานและ นวัตกรรมทางการศึกษาจนเป็นที่ยอมรับในระดับต่างๆ

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 255 ผ่านกระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ ทางวิชาชีพ (PLC) หรือ Profiessional Leaming Community หมายถึง การรวมตัว ร่วมใจร่วมพลัง ร่วมท าและร่วมเรียนรู้ร่วมกันของ ครู ผู้บริหาร และนักการศึกษา บนพื้นฐานวัฒนธรรมความสัมพันธ์แบบกัลยาณมิตร มีวิสัยทัศน์ คุณค่า เป้าหมาย และภารกิจร่วมกัน โดยท างานร่วมกันแบบทีม เรียนรู้ที่ครูเป็นผู้น าร่วมกัน และผู้บริหารแบบผู้ดูแลสนับสนุน สู่การเรียนรู้และพัฒนาวิชาชีพเปลี่ยนแปลงคุณภาพตนเอง สู่คุณภาพการจัดการเรียนรู้ที่เน้นความส าเร็จหรือประสิทธิผลของผู้เรียนเป็นส าคัญและความสุข ของการท างานร่วมกันของสมาชิกในชุมชนการเรียนรู้ น าไปสู่การเปลี่ยนแปลงเชิงคุณภาพทั้ง ด้านวิซาชีพและผลสัมฤทธิ์ของนักเรียน ซึ่งครูผู้สอนในโรงเรียนมหาวชิราวุธ จังหวัดสงขลา จ านวนร้อยละ 100 ได้มีการขับเคลื่อนกระบวนการ PLC ทางกลุ่มบริหารงานวิชาการ ได้เกิด แนวคิดในการนิเทศแบบร่วมเรียนผ่านกระบวนการ PLC ของครูผู้สอน ซึ่งการนิเทศแบบร่วม เรียน คือ การที่กรรมการนิเทศท าตัวเสมือนนักเรียนร่วมเรียนรู้ไปพร้อมกับนักเรียน ท าให้ทราบ กระบวนการจัดดการเรียนการสอนของครูผู้สอน สิ่งที่ควรพัฒนาปรับปรุง หรือส่งเสริมให้เกิดผล ในทางสร้างสรรค์ต่อไป กระบวนการนี้ผู้นิเทศจะไม่แสดงพฤติกรรมใดๆ ที่ท าให้ครูผู้สอนรู้สึกว่า เสมือนก าลังโดนจับผิด มีความกดดันเกิดขึ้นในระหว่างการสอน กรรมการผู้นิเทศจะไม่สะท้อน ผลทันทีขณะที่ก าลังร่วมเรียนในห้องเรียน หรือการสะท้อนผลผ่านทางสีหน้าและแววตา หากแต่เป็นการสะท้อนผลในลักษณะของข้อความที่เป็นไปในเชิงบวก สร้างสรรค์ให้ก าลังใจ และ เสนอแนวทางให้ครูผู้สอนได้มีก าลังใจในการพัฒนาตนเองต่อไป และทางกรรมการผู้นิเทศจะ ประเมินครูผู้สอนตามเครื่องมือที่ออกแบบไว้ให้คะแนนตามเกณฑ์การประเมิน ซึ่งผลคะแนนการ ประเมินจะถูกรวบรวม รอการอนุมัติจากผู้อ านวยการและส่งกลับไปยังครูผู้สอน ดังแผนภูมิภาพ

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 256 ภาพที่ 9.2 การนิเทศแบบร่วมเรียน ที่มา: รูปแบบการนิเทศของโรงเรียนมหาวชิราวุธ จ.สงขลา การนิเทศแบบร่วมเรียน ขั้นที่ 1 การประชุมก่อนการนิเทศแบบร่วมเรียน 1.1 พฤติกรรมการสอนที่เป็นปัญหาหรือพฤติกรรมที่สร้างสรรค์ควรได้รับ การส่งเสริม 1.2 เลือกแนวทาง วิธีการปรับปรุง/พัฒนาพฤติกรรมการสอน 1.3 เลือกเครื่องมือ หรือสร้างเครื่องมือส าหรับใช้ในการนิเทศแบบร่วมเรียน ขั้นที่ 3 การวิเคราะห์การสอน 3.1 การวิเคราะห์ผลที่ได้จากการนิเทศแบบร่วมเรียน 3.2 ระบุพฤติกรรมการสอนที่ต้องการคงเอาไว้ หรือ พฤติกรรมการสอน ที่ควรมีการปรับปรุง ขั้นที่ 4 การประชุมหลังการนิเทศ แบบร่วมเรียน 4.1 ให้ข้อมูลป้อนกลับ จากผลของ การวิเคราะห์ 4.2 พิจารณาเลือกยุทธวิธีการ ปรับปรุงและพัฒนาครั้งต่อไป ขั้นที่ 2 การนิเทศแบบร่วมเรียนพฤติกรรมการสอนที่ระบุในขั้นที่ 1

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 257 ภาพที่ 9.3 " MVSK 5E MODEL" ผ่านกระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) ที่มา: รูปแบบการบริหารโรงเรียนมหาวชิราวุธ จังหวัดสงขลา 5E Excellent Evolution ประเมินผลยอดเยี่ยม -ตัวชี้วัด เป็นการระบุผลผลิต ผลลัพ ธ์ ผลกระทบและประสิทธิภาพที่สอดคล้องกับ วัตถุประสงค์การนิเทศ - เป้าหมาย ระบุให้สอดคล้องตัวชี้วัด -วิธีการ แสดงให้เห็นถึงวิธีการประเมิน - เครื่องมือ เป็นการระบุเครื่องมือประเมินที่ สอดคล้องกับวิธีการประเมิน Excellent Teacher ครูยอดเยี่ยม - ต้องมีเจตคติที่ดีในด้านการสอนและปรับปรุง เพื่อพัฒนาศักยภาพของตน - การจัดการศึกษาโดยถือว่าผู้เรียนสำคัญที่สุด - การจัดการศึกษาให้ความสำคัญทั้งความรู้ คุณธรรม กระบวนการเรียนรู้และการบูรณาการ ความรู้ - ต้องสร้างสื่อสิ่งแวดล้อมที่สมวัย - ต้องทำวิจัยเพื่อพัฒนาการเรียนการสอน - ต้องสามารถจัดบรรยากาศให้เรียนรู้ได้ทุกเวลา ทุกสถานที่ - ต้องประเมินผู้เรียนด้วยวิธีที่หลากหลายตาม สภาพที่เป็นจริง - ต้องใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมที่เหมาะสม - นวัตกรรมการสอน Best Practice Excellent Management System ระบบบริหารจัดการยอดเยี่ยม -การสร้างความเข้าใจระหว่างผู้นิเทศและ ผู้รับการนิเทศผู้ใต้บังคับบัญชา -การหาความต้องการ การจำเป็นของการ นิเทศภายใน -การวางแผนการนิเทศ -การเตรียมการนิเทศ -การปฏิบัติการนิเทศ -การประเมินและการปรับปรุงการนิเทศ Excellent Administrateผู้บริหารยอดเยี่ยม -สนับสนุนให้บุคลากรเกิดความมุ่งมั่นในการพัฒนา -จัดกิจกรรมหลากหลายเพื่อสนับสนุนการเรียนการสอน - ประสานความร่วมมือจากทุกฝ่ายเพื่อพัฒนางาน - ประเมินผลการปฏิบัติงานอย่างเป็นระบบ -ส่งเสริมและบำรุงขวัญผู้ใต้บังคับบัญชา Excellent Student นักเรียนยอดเยี่ยม - เป็นผู้ใฝ่รู้ใฝ่เรียนและกล้าแสดงออก รัก การเรียนรู้และการเรียนรู้ด้วยตนเอง - การคิดวิเคราะห์ การคิดสังเคราะห์ การ คิดอย่างมีวิจารณญาณ และการคิด สร้างสรรค์ - ทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรม ทักษะ ชีวิตและการทำงาน ทักษะด้านสื่อและ เทคโนโลยีสารสนเทศ - การมีจิตสำนึกและค่านิยมที่ดีงาม - เป็นบุคคลที่สามารถมีส่วนช่วยเหลือและ พัฒนาสังคม

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 258 แสดงให้เห็นผลส าเร็จที่ต้องเกิดขึ้น คือ 5E เป็นความสัมพันธ์ที่ จ าเป็นต้องเกิด ร่วมกันเท่านั้นตามรูปแบบการนิเทศแบบร่วมเรียนโดยใช้ " MVSK 5E MODEL" ผ่าน กระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) โดยที่ 5E คือ Excellent Administrator ผู้บริหารยอดเยี่ยม เมื่อผู้บริหารสามารถที่จะวางแผนและร่วมด าเนินการนิเทศ เพื่อผลในการ พัฒนาการจัดการเรียนรู้ของครูผู้สอน บนพื้นฐานที่ส่งเสริมขวัญก าลังในการให้ครูผู้สอนเกิดการ พัฒนาการจัดการเรียนรู้ และการที่ผู้บริหารยอดเยี่ยมนั้นส่งผลให้เกิด ExcellentMan agement System ระบบกรบริหารจัดการยอดเยี่ยมตามมาจากวิสัยทัศน์ในการบริหาร น ามาสู่การ ที่โรงเรียนมี ระบบการนิเทศภายในที่ยอดเยี่ยม จนสามารถนิเทศครูในโรงเรียนได้จ านวนร้อยละ 100 เข้าสู่ Excellent Evaluation ประเมินผลยอดเยี่ยม ได้ผลการประเมินนิเทศครูผู้สอนในเชิง ประจักษ์สามารถตรวจสอบได้ทุกขั้นตอนของกระบวนการด าเนินงาน น าผลที่ได้จากการ ประเมินมาส่งเสริมพัฒนาศักยภาพการจัดการเรียนรู้ของครูผู้สอน จนสามารถพัฒนาครูผู้สอนให้ เป็น Excellent Teacher ครูยอดเยี่ยม ที่มีนวัตกรรมการจัดการเรียนรู้สามารถส่งเสริมและ พัฒนาผู้เรียน มีการพัฒนานวัตกรรมแลกเปลี่ยนในเวทีแสดงผลงานและสามารถเผยแพร่ผลงาน นวัตกรรมได้รับการยอมรับในระดับต่างๆ (Best Practice) น ามาซึ่งผลส าเร็จสูงสุดของระบบ การนิเทศ คือ การที่สามารถส่งเสริมและพัฒนานักเรียนให้เป็น Excellent Student นักเรียนยอด เยี่ยม ให้มีสมรรถะของผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 อันจะส่งผลตามมา คือ นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนและคุณลักษณะอังพึงประสงค์ที่ตามเกณฑ์ นักเรียนได้รับรางวัลจากการเข้าร่วม กิจกรรมเพื่อแสดงศักยภาพในระดับต่างๆ โรงเรียนมีชื่อเสียงเป็นที่ยอมรับและโรงเรียนมีจ านวน นักเรียนเพิ่มขึ้น โดยมีจุดมุ่งหมายที่ส าคัญ คือ เพื่อช่วยพัฒนาความสามารถของครูผู้สอน เพื่อช่วยให้ครูสามารถวิเคราะห์ปัญหาและหาแนวทางแก้ไขปัญหาได้ด้วยตนเอง เพื่อช่วยให้ครู ค้นหาวิธีการท างานด้วยตนเองเพื่อช่วยให้ครูมีความศรัทธาในวิชาชีพของตน เพื่อช่วยให้ครู มีความก้าวหน้าในวิชาชีพเพื่อช่วยให้ครูมีทักษะในการปฏิบัติงาน เช่น การพัฒนาหลักสูตร การปรับปรุงการเรียนการสอนการใช้และผลิตสื่อการสอน การวัดและประเมินผล เป็นต้น เพื่อช่วยครูให้สามารถท าวิจัยในชั้นเรียนได้วิจัยปฏิบัติการ 9.7 บทบาทหน้าที่และความรบัผิดชอบของผ้นูิเทศ ผู้นิเทศมีภาระหน้าที่หลายอย่างแต่หน้าที่หลักคือการช่วยเหลือ แนะน า ส่งเสริม การพัฒนาคุณภาพการศึกษา และคุณภาพการสอน ซึ่งต้องเกี่ยวกับด้านและบุคลากรหลายฝ่าย นักการศึกษาหลายท่านจึงได้ก าหนดบทบาทหน้าที่ของผู้นิเทศไว้ ดังที่ (กรองทอง จิรเดซากุล , 2550; พัฒน์พล แก้วยม, 2557) กล่าวไว้ดังนี้

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 259 3.1 บทบาทเป็ นผู้ประสาน (Coordinator) เช่น ประสานครูแต่ละระดับให้ ช่วยเหลือซึ่งกันและกันประสานชุมชน ผู้ปกครอง 3.2 บทบาทเป็นที่ปรึกษา (Consultant โดยเป็นที่ปรึกษาให้ค าแนะน าแก่ครู และผู้รับการนิเทศทั่วไป 3.3 บทบาทเป็นผู้น ากลุ่ม (Group Leader) คือ รู้วิธีที่จะท างานร่วมกับกลุ่มให้ ประสบผลส าเร็จ 3.4 บทบาทเป็ นผู้ประเมิน (Evaluator) ได้แก่ เป็ นผู้ประเมินผลการสอน ประเมินผลหลักสูตร 3.5 บทบาทเป็นผู้เชี่ยวชาญด้นหลักสูตร ด้านการเรียนการสอน ด้านการวัด ประเมินผล 3.6 บทบาทเป็ นนักวิจัย เป็ นผู้ที่น าผลการวิจัยเสนอแนะให้ครูใช้ และ ด าเนินการวิจัยโดยเฉพาะการ 3.7 บทบาทเป็นผู้น าการเปลี่ยนแปลง โดยการช่วยเหลือให้ครูมีการเปลี่ยนแปลง และปรับปรุงพัฒนา 3.8 บทบาทเป็นครูต้นแบบ คือ สามารถสาธิตการสอนที่มีประสิทธิภาพแก่ครู และแนะน าวิธีการสอนแก่ครูได้ ภาพที่9.4 การนิเทศนิสิตฝึกประสบการณ์วิชาชีพครู การปฏิบัติการชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC)

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 260 การนิเทศการสอนในยุคการสอนออนไลน์ ช่วงต้นปีการศึกษา 2564 สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ซึ่งส่งผลกระทบทั่วโลก ผลกระทบหนึ่งที่ส าคัญคือเกิดการเร่งการเปลี่ยนแปลงของรูปแบบ การเรียนการสอนในสถานการณ์เดิมในระบบการศึกษาขั้นพื้นฐาน การเปลี่ยนแปลงอย่าง รวดเร็วและรุนแรงของสถานการณ์โรคระบาดดังกล่าวท าให้ทุกหน่วยงานการศึกษาต้องปรับตัว โดยกระทรวงศึกษาธิการของประเทศไทย ได้ให้แนวทางการจัดการเรียนการสอนในช่วงการ ระบาดให้โรงเรียนได้ปฏิบัติ ตามบริบทของโรงเรียนเอง อาทิเช่น การจัดการเรียนการสอนในชั้น เรียนปกติ(Onsite) การจัดการเรียนการสอนผ่านโทรทัศน์ (On-air) การจัดการเรียนการสอน แบบออนไลน์(Online) เป็นต้นผลกระทบจากการแพร่ระบาดของสถานการณ์การแพร่ระบาด ของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 เกิดขึ้นทั่วโลกเกิดผลกระทบหลายประการ เช่น นักเรียนไม่ สามารถเข้าถึงการเชื่อมต่อแบบดิจิทัลเพื่อเรียนออนไลน์ได้ และรายได้ของทางบ้านของนักเรียน ลดลง เป็นต้น ซึ่งผลกระทบดังกล่าวท าให้นักการศึกษาต้องปรับตัว เปลี่ยนแปลงตนเองอย่าง ฉับพลันโดยงานนิเทศ ติดตามและประเมินผลของโรงเรียน มีภารกิจหลักในการด าเนินการ ส่งเสริมให้ครูและบุคลากรทางการศึกษา ให้สามารถด าเนินกิจกรรมของโรงเรียนไปได้ตามปกติ แม้จะอยู่ในสถานการณ์การแพร่ระบาดดังกล่าว ซึ่งกระบวนการท างานของผู้นิเทศต้องแปร เปลี่ยนไป กระบวนการนิทศการศึกษาเพื่อการพัฒนานวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ของครูการ ด าเนินการพัฒนานวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ของครู โดยด าเนิน PLC ร่วมกับคณะศึกษานิเทศก์ และผู้อ านวยการสถานศึกษาจนได้กระบวนการนิเทศการศึกษา ซึ่งมีวัตถุประสงค์หลักคือ เพื่อศึกษาผลของการใช้กระบวนการนิเทศการศึกษาที่จะต้องนวัตกรรมการนิเทศขึ้น ดังนี้ กระบวนการและขนั้ตอนการนิเทศ แนวทางกระบวนการ นิเทศแบบ PLC (Professional Learning Community) มาใช้ในการนิเทศ โดยใช้วงจรคุณภาพ (PDCA) ในการติดตามตรวจสอบ ดังนี้ 1. ขั้นเตรียม (Plan) 1.1 ประชุมปฏิบัติการเพื่อวางแผนปฏิบัติการนิเทศในระดับเขตพื้นที่ 1.2 จัดท าค าสั่งแต่งตั้งคณะท างานจัดท าแผนปฏิบัติการนิเทศ 1.3 ประชุมคณะท างานจัดท าแผนปฏิบัติการนิเทศการศึกษาและเสนอความ เห็นชอบต่อ คณะกรรมการนิเทศ ติดตาม ตรวจสอบประเมินผลการจัดการศึกษา 1.4 ศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องตามชอบเขตเนื้อหาและประเด็นที่จะด าเนินการนิเทศ 1.5 สร้างเครื่องมือนิเทศให้สอดคล้อง ครอบคลุม เนื้อหาตามประเด็นที่จะนิเทศ 1.6 ประชุมคณะกรรมการนิเทศตามค าสั่งเพื่อชี้แจงแนวทางการด าเนินการนิเทศ

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 261 2. ขั้นปฏิบัติการนิเทศ (Do) คณะผู้นิเทศปฏิบัติการนิเทศรายสถานศึกษา ตามล าดับ ดังนี้ 2.1 ผู้นิเทศทุกคณะพบผู้บริหารสถานศึกษาหรือผู้รักษาราชการแทน เพื่อแจ้ง วัตถุประสงค์ ชี้แจงขั้นตอนการนิเทศ และเครื่องมือนิเทศ 2.2 ด าเนินการนิเทศติดตามชอบเขตเนื้อหาการนิเทศ และเก็บรวบรวมข้อมูล โดยใช้เครื่องมือนิเทศที่ก าหนด 2.3 ประชุมสะท้อนผลการนิเทศ แก่ผู้บริหารสถานศึกษาและครู หลังจาก ด าเนินการตามขั้นตอนครบทุกรายการแล้ว โดยมีการสรุปผลด้วยวาจา แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ให้ ข้อเสนอแนะเพื่อน าไปวางแผนพัฒนาต่อไป 3. ขั้นตรวจสอบข้อมูลและสรุปการนิเทศ (Check) 3.1 รวบรวมข้อมูลที่ได้จากเครื่องมือการนิเทศ สรุปผลการนิเทศระตับเครือข่าย และน าส่งกลุ่มงานนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษาและเครือข่ายสถานศึกษาทุกแห่ง 3.2 ประชุมปฏิบัติการคณะกรรมการเพื่อการวิเคราะห์ ประมวลผลและสรุปผล การนิเทศ 3.3 สรุป และจัดท าเอกสารรายงานผลการนิเทศระดับเขตพื้นที่การศึกษา 4. ขั้นทบทวนและปรับปรุงการปฏิบัติงาน (Act) 4.1 น าเสนอรายงานผลการนิเทศต่อผู้บังคับบัญชาระดับเขตพื้นที่ การศึกษา ศึกษานิเทศก์ สถานศึกษาและผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกระตับ 4.2 ใช้ผลการนิเทศ เพื่อก าหนดแนวทาง วางแผน เตรียมการนิเทศครั้งต่อไป การนิเทศรปูแบบออนไลน์ การนิเทศออนไลน์เกิดขึ้นหลังจากการเปลี่ยนแปลงของสังคมโลกอย่างรวดเร็ว ระบบการสื่อสารไร้พรมแดน สังคมเปลี่ยนเป็นสังคมยุคดิจิทัล ปัจจัยเหล่านี้ส่งผลต่อรูปแบบการ ใช้ชีวิตของบุคคลและวิถีชีวิตใหม่โดยการใช้รูปแบบการนิเทศออนไลน์ ดังนี้ 1. Microsoft Teams ความสามารถของโปรแกรมนี้ครอบคลุมมาก สามารถใช้ ส าหรับการจัดการเรียนการสอนได้ เต็มรูปแบบ ส่งงาน ส่งการบ้าน ครูตรวจงาน Video Call ดูย้อนหลังไต้ ใช้ในเครื่อง PC หรือ โหลด App บนมือถือได้ 2. Google Hangouts Meet ความสามารถของโปรแกรมนี้เหมาะส าหรับการประชุม ทรัพยากรอินเทอร์เน็ตน้อย มีเมนูน้อย ท าให้ผู้ใช้งานไม่สับสน บันทีกการประชุมได้ เมื่อสิ้นสุด การประชุมระบบจะส่ง Video ที่บันทึก ไปยัง Email ใช้ในเครื่อง PC หรือ โหลด App บนมือถือได้

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 262 3. Zoom Cloud Meetings ความสามารถของโปรแกรมนี้เหมาะส าหรับการประชุม สามารถ VDO Call แชร์หน้าจอกันได้ใช้ในเครื่อง PC หรือ โหลด App บนมือถือได้ 4. Line ความสามารถของโปรแกรมนี้เหมาะส าหรับ Video Call ได้ คุยงาน แซท ส่งงานกันได้ในกลุ่มใช้งานง่าย ใช้ในเครื่อง PC หรือ โหลด App บนมือถือได้ 5. Facebook Live ความสามารถของโปรแกรมเหมาะส าหรับ ถ่ายทอดสตบน Facebook เพื่อแพร่ ภาพการสนทนา ประสิทธิภาพ การถามอบ หรืองานกิจกรรมแบบออนไลน์ เมื่อแพร่ภาพสด ผู้ร่วมสนทนาจะสามารถข้าร่วมการสนทนาและถามค าถาม แสดงความคิดเห็น แสดงความรู้สึก หรือดูไปพร้อมกันได้แบบเรียลไทม์ ภาพที่9.5 นิเทศออนไลน์นิสิตฝึกประสบการณ์วิชาชีพครู (ที่มา : รุ่งชัชดาพร เวหะชาติ. WebEx) การนิเทศการสอนในยุคการสอนออนไลน์ช่วงต้นปีการศึกษา 2564 สถานการณ์ การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ได้ส่งผลกระทบทั่วโลก ซึ่งผลกระทบหนึ่ง ที่ส าคัญคือเกิดการเร่งการเปลี่ยนแปลงของรูปแบบการเรียน การสอนในสถานการณ์เดิม ในระบบการศึกษาขั้นพื้นฐานจึงใช้กระบวนการนิเทศแบบ PLC (Professional Learning Community) มาใช้ในการนิเทศ โดยใช้วงจรคุณภาพ (PDCA) ในการติดตามตรวจสอบ ได้แก่ ขั้นเตรียม (Plan) ขั้นปฏิบัติการนิเทศ (Do) ขั้นตรวจสอบข้อมูลและสรุปการนิเทศ (Check) และ ขั้นทบทวนและปรับปรุงการปฏิบัติงาน (Act) การนิเทศรูปแบบออนไลน์ผู้เขียนรับค าสั่งจาก

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 263 หน่วยฝึกสอนของคณะศึกษาศาสตร์ และมีโอกาสไปร่วมการนิเทศการสอนนิสิตที่ฝึกปฏิบัติการ สอนในสถานศึกษา และได้ร่วมป็นส่วนหนึ่งของกระบวันการนิเทศร่วมกับผู้บริหารลคณะครูโรงเรียน มหาวชิราวุธ จีงน ารูปแบบการนิเทศภายในโรงเรียนมหาวชิราวุธ จังหวัดสงขลา คือ การนิเทศแบบ ร่วมโดยใช้ MVSK 5E MODEL ผ่านกระบวนการชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) มาน าเสนอ ในบทนี้ ภาพที่ 9.6การนิเทศแบบร่วมโดยใช้MVSK 5E MODEL ผ่านกระบวนการชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) (ที่มา : โรงเรียนมหาวชิราวุธ จังหวัดสงขลา. 2565) ร่วม เรียน ค้นหาปัญหา/ความต้องการ ออกแบบกิจกรรมการแก้ปัญหา วิธีการ/นวัตกรรม Excellent Teacher MVSK แลกเปลี่ยน/ เสนอแนะ นำไปสู่การปฏิบัติ/สังเกตการสอน สะท้อนผล รวมกลุ่ม PLC Excellent Administrate Excellent Management System Excellent Evaluation Excellent Student นวัตกรรม/Best Practices

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 264 สรุปท้ายบท การนิเทศการศึกษาเป็นกระบวนการจัดการภายในสถานศึกษา การให้ความช่วยเหลือ บุคลากรในสถานศึกษาเพื่อให้ปฏิบัติงานตามหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพและมีประสิทธิผล และส่งผลต่อพัฒนาการของนักเรียนทุกด้านด้วยความร่วมมือของบุคลากรในโรงเรียน หลักการ นิเทศ เป็นการแนะน าและพัฒนาความสามารถของบุคลากรที่เกี่ยวข้องในการจัดการศึกษา มีความคิดสร้างสรรค์สามารถปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพโดยยึดหลักการมีส่วนร่วม มีความเป็นประชาธิปไตยถูกหลักวิชาการและเป็นวิทยาศาสตร์ที่มีวิธีการปฏิบัติที่เป็นขั้นตอนและ ต่อเนื่องโดยอยู่บนพื้นฐานของความเคารพนับถือ และมีมนุษยสัมพันธ์ความมุ่งหมายของการ นิเทศการศึกษามุ่งที่จะพัฒนาครูด้วยครูเป็นองค์ประกอบที่ส าคัญที่สุดในกระบวนการจัดการเรียน การสอน ดังนั้น จะต้องช่วยเหลือ แนะน า ปรับปรุงและส่งเสริมให้ครูได้พัฒนาในด้านต่างๆ อย่าง เต็มศักยภาพอันเป็นผลต่อในการจัดการเรียนการสอนให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ความจ าเป็น ของการนิเทศการศึกษา เนื่องจากทุกวันนี้สังคมมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา การจัดการ ศึกษาจ าเป็นต้องอาศัยผู้อื่นเข้ามาช่วยเหลือแนะน า โดยเฉพาะผู้บริหารจะต้องเรียนรู้ศึกษาข้อมูล ต่างๆ จากภายนอกเพื่อน ามาปรับปรุงและพัฒนาคุณภาพการศึกษาให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ประเภทของการนิเทศการศึกษา การนิเทศเป็นการช่วยให้การท างานของครูและโรงเรียนเป็นไป อย่างมีประสิทธิภาพ ดังนั้น การนิเทศการศึกษามี 2 วิธี คือ การนิเทศภายในเป็นกระบวนการ ท างานร่วมกันอย่างมีระบบของผู้บริหารและบุคลากรในโรงเรียน ในการส่งเสริมและสนับสนุนการ ปฏิบัติงาน และการจัดการเรียนการสอนของครูให้มีคุณภาพ และประสิทธิภาพ ส่งผลต่อการจัด กิจกรรมการเรียนการสอนอันจะน ามาซึ่งผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน การนิเทศภายนอก เป็นการนิเทศจากบุคคลภายนอกที่ไม่ได้อยู่ในสถานศึกษาการนิเทศจากบุคคลภายนอกเป็นการ ให้ค าแนะน า ชี้แนะในเรื่องเกี่ยวกับความรู้เทคนิควิธีการต่างๆที่เกี่ยวกับกระบวนการเรียนการ สอนเพื่อช่วยพัฒนาการศึกษาหรือการเรียนการสอนของครูให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น บทบาท หน้าที่และความรับผิดชอบของผู้นิเทศ ผู้นิเทศมีภาระหน้าที่หลายอย่างแต่หน้าที่หลักคือการ ช่วยเหลือ แนะน า ส่งเสริม การพัฒนาคุณภาพการศึกษา และคุณภาพการสอน ได้แก่ บทบาท เป็นผู้ประสาน (Coordinator) บทบาทเป็นที่ปรึกษา (Consultant) บทบาทเป็นผู้น ากลุ่ม (Group Leader) บทบาทเป็นผู้ประเมิน (Evaluator) ได้แก่ เป็นผู้ประเมินผลการสอน ประเมินผลหลักสูตร บทบาทเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านหลักสูตรด้านการเรียนการสอน ด้านการวัดประเมินผล 6) บทบาท เป็นนักวิจัย บทบาทเป็นผู้น าการเปลี่ยนแปลง บทบาทเป็นครูต้นแบบ คือ สามารถสาธิตการสอน ที่มีประสิทธิภาพแก่ครูและแนะน าวิธีการสอนแก่ครูได้

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 265 เอกสารอ ้ างอิง เก็จกนก เกื้อวงศ์. (2554). การเขียนรายงานการวิจัยและการใช้ประโยชน์จากผลการวิจัย. นนทบุรี: สวัสดีการพิมพ์ จิรประวัติ ศรีวัฒนทรัพย์. (2550). คู่มือนิเทศมุ่งพัฒนาครูคณิตศาสตร์ เสริมศักยภาพผู้เรียนสู่ ศตวรรษที่ 21. ราชบุรี : ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาราชบุรี เขต 2. กรองทอง จิรเดชากุล. (2550). คู่มือการนิเทศภายในโรงเรียน. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ธารอักษร. กระทรวงศึกษาธิการ ส านักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2562). OKRs กับการประกัน คุณภาพการศึกษา. นนทบุรี: 21 เซ็นจูรี่. กระทรวงศึกษาธิการ ส านักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2562). เเนวทางการพัฒนา สมรรถนะผู้เรียน ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน. นนทบุรี: 21 เซ็นจูรี่. กิตติพัทธ์ จิรวัสวงศ์. (2561). การบริหารผลงานด้วย OKRs และการพัฒนาองค์กรสู่ความเป็น เลิศ. เรียกใช้เมื่อ 15 พฤษภาคม 2564 จาก https://www.okrsway.com/blank-3 กุลกาญจน์ สุวรรณรักษ์. (2562). การนิเทศการสอนในยุค 4.0. กรุงเทพฯ: คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา. ชาญชัย อาจินสมาจาร. (2554). การนิเทศการศึกษา. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เคแอนด์พีบุ๊คส์ ธีรพงศ์ ทับอินทร์. (2557). การใช้วงจรเดมมิ่ง (พีดีซีเอ) ในการบริหารงานวิชาการของโรงเรียน มัธยมศึกษา สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 42. วิทยานิพนธ์ครุศา สตรมหาบัณฑิตมหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี. นภดล ร่มโพธิ์. (2561). OKRs กับการบริหารโรงเรียน. เข้าถึงเมื่อ 15 พฤษภาคม 2564 จาก https://storylog.co/category/knowledge . นภดล ร่มโพธิ์. (2561). (2564). Personal OKRs ชีวิตจะส าเร็จตามเป้าหมายถ้าวัดผลได้เป็น ระบบ. กรุงเทพฯ: อมรินทร์ฮาวทู อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง. มุกดา เลขะวิพัฒน์. (2563). ตกผลึกความคิดชีวิตศึกษานิเทศก์ 30 ปี จากหลักการ ทฤษฎี สู่วิถี ปฏิบัติ. แพร่: เลิศไพศาลการพิมพ์. รุ่งชัชดาพร เวหะชาติ. (2557). การนิเทศการศึกษา. (พิมพ์ครั้งที่ 5) (ฉบับปรับปรุง). สงขลา : น าศิลป์ โฆษณา. ละดา ดอนหงษา. (2560). การพัฒนารูปแบบการสร้างชุมชนการเรียนรู้ทางวชาชีพใน โรงเรียน “การส่งเสริมการอ่านเพื่อความเข้าใจ” : กรณีศึกษาโรงเรียนบ้านโนนสงเปลือย. Unpublished manuscript, มหาวิทยาลัยราชธานี, อุบลราชธานี, ประเทศไทย.

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 266 วิกิ พี เดี ย. (2564). ค ว าม ห ม าย ข อ ง OKRs. เรียก ใช้ เมื่ อ 15 พ ฤ ษ ภ าค ม 2564 จาก https://th.wikipedia.org/wiki วชิรา เครือค าอ้าย. (2558). การนิเทศการศึกษา. เชียงใหม่: คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัย ราชภฎเชียงใหม่ วัชรา เล่าเรียนดี. (2554). นิเทศการสอน. (พิมพ์ครั้งที่ 9). นครปฐม : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัย ศิลปากร. วิจารณ์ พานิช. (2555). วิถีสร้างการเรียนรู้เพื่อศิษย์ในศตวรรษที่21. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสดศรี- สฤษดิ์วงศ์. วรลักษณ์ ค าหว่าง. (2559). แนวทางพัฒนาทักษะครูในศตวรรษที่ 21 สังกัดส านักงานเขตพื้นที่ การศึกษามัธยมศึกษาในจังหวัดพิษณุโลก. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏล าปาง, 6 (1), 129-138. ศิลา สงอาจินต์, นพรัตน์ ชัยเรือง, จ าเริญ ชูช่วยสุวรรณ. (2561). “การพัฒนารูปแบบการนิเทศ การสอนเพื่อพัฒนาสมรรถภาพการจัดการเรียนรู้ ของครูตามทักษะการเรียนรู้ใน ศตวรรษที่ 21 ของสถานศึกษาในสังกัด เทศบาลนครตรัง” วารสารศรีนครินทรวิโรฒ วิจัยและพัฒนา (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์). ปีที่10 ฉบับที่ 20 กรกฎาคม – ธันวาคม 2561 ศิวาพัชญ์ บ ารุงเศรษฐพงษ์ และคณะ. (2562). การบริหารงานวิชาการในสถานศึกษาตามแนว OBJECTIVES & KEY RESULTS (OKRs). วารสารวิทยาลัยสงฆ์นครล าปาง, 8(3), 258- 272. ศุภวรรณ สัจจพิบูล. (2565). “แนวคิดการนิเทศเพื่อพัฒนาสมรรถนะการจัดการเรียนรู้ใน ศตวรรษที่ 21.” วารสารมหาวิทยาลัยศิลปากร. ฉบับภาษาไทย ปีที่ 37(1) : 203-222, 2560 สถาพร สมอุทัย. (2565). “การนิเทศการศึกษา” หนึ่งตัวช่วยในการพัฒนาสมรรถนะการจัดการ เรียนรู้ในศตวรรษที่21. วารสารวิจยวิชาการ. ปีที่5 ฉบับที่3 (พฤษภาคม-มิถุนายน 2565). : 275-288 สิทธิพล อาจอินทร์. (2560). ศาสตร์และศิลป์ การจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21. ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น. สุจินต์ ภิญญานิลและคณะศึกษานิเทศก์. (2561). การนิเทศ ติดตาม การพัฒนาหลักสูตร สถานศึกษา (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ของโรงเรียนในสหวิทยาเขตสุราษฎร์ธานี 1 สังกัดส านักงานเขต

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 267 พื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 11 โดยใช้กระบวนการนิเทศแบบ APDER. สุราษฎร์ ธานี: สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 11 สุรพล ธรรมร่มดี, ทัศนีย์ จันอินทร์, และคงกฤช ไตรยวงค์. (2553). อาศรมศิลป์ วิจัย : การวิจัย และพัฒนาชุมชนแห่งการเรียนรู้ แนวจิตตปัญญา. โครงการเอกสารวิชาการการเรียนรู้ สู่การเปลี่ยนแปลงล าดับที่ 8. นครปฐม : เอมี่ เอ็นเตอร์ไพรส์ จ ากัด. สุรศักดิ์ ปาเฮ. (2556). การพัฒนาวิชาชีพครูสู่ยุคปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษที่ 2. ในเอกสาร ประกอบการประชุมสัมมนาทางวิชาการ การพัฒนาครูทั้งระบบตาม ยุทธศาสตร์การปฏิรูป การศึกษาทศวรรษที่ 2. หน้า 2-4.แพร่ : ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแพร่ เขต 12. สุวดี อุปปินใจ. (2566). การนิเทศและการพัฒนานวัตกรรมการนิเทศการศึกษา. (พิมพ์ครั้งที่ 3) เชียงราย: โรงพิมพ์ปี้แอนด์น้อง. ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2551). อัญชลี ธรรมะวิธีกุล. (2552). กระบวนการนิเทศภายใน. กรุงเทพฯ : อักษรบริการ. Beach, D.M. and Reinhartz, J. (2000). Supervision Leadership: Focus on Instruction. Boston : Allyn and Bacon. Glickman, Stephen P. Gordon, Jovita M., Ross-Gordon (2007).Supervision and instructional leadership: A developmental approach (7th ed.): The United States of America. Glickman, Gordon,Ross-Gordon. (2009). The basic guide to supervision and instruction leadership. The United States of America. Oliva, Peer F., and Pawlas, George E. Supervision for Today’s Schools. 6th ed. New York : John Wiley & Sons, Inc., 2001. Wiles, Jon and Bondi, Joseph. (2004). Supervision: A Guide to Practice (6th ed.). New Jersey: Pearson Prentice-Hall.

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 268 บทที่10 บทสรุป “...เป้าหมายการศึกษาโลก เรียนอย่างสนุก ระหว่างเรียนมีรายได้จบแล้วมีงานท า มีอาชีพ เป็นผู้ประกอบการรุ่นใหม่ ทันสมัยมีคุณภาพชีวิตที่ดี...” โลกต้องการคนที่พร้อมจะเรียนรู้สิ่งใหม่ และพร้อมจะรับมือต่อการเปลี่ยนแปลงอย่าง สร้างสรรค์ การเตรียมคนไทยในศตวรรษที่ 21 นโยบายเร่งด่วนของรัฐบาล : รูปแบบการเรียนรู้มุ่งสู่ ระบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีด้านวิศวกรรม คณิตศาสตร์และภาษาต่างประเทศ รวมทั้งส่งเสริมการเรียน CODING..CODING เป็นทักษะภาษา ที่จะช่วยสร้างความคิดที่เป็น ระบบ มีตรรกะ และแก้ปัญหาได้อย่างเป็นขั้นเป็นตอนมากขึ้น CODING จะช่วยพัฒนา และ เพิ่มพูนทักษะชีวิตรอบด้าน คุณหญิงกัลยา โสภณพนิช รัฐมตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ บรรยาย..วันที่ 28 เมษายน 2566 งานประชุมวิชาการและน าเสนอผลงานวิจัยระดับชาติและนานาชาติ และงานบริหารสัมพันธ์ครั้งที่ 46 หอประชุมจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในบทที่ 10 บทสรุป การบริหารงานวิชาการเพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถี ชีวิตใหม่ ประกอบไปด้วย แนวทางการบริหารงานวิชาการเพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา ข้อเสนอแนะส าหรับผู้บริหารสถานศึกษา ในการบริหารงานวิชาการเพื่อพัฒนาคุณภาพ สถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 269 “..การน า กลไกของสมองกล มาใส่ในสมองคน..ท าผิด ท าใหม่ได้ ตอบสนองการเรียนรู้ สู่อัจฉริยะ การเรียน CODING มีทั้งแบบ ใช้คอมพิวเตอร์ (IN-PLUG) และไม่ใช้คอมพิวเตอร์ (UNPLUGGED) การเรียน CODING จะช่วยบ่มเพาะ สมรรถนะที่จ าเป็นในอนาคต สรรสร้างให้ มีทักษะการคิด ประมวลผล แยกแยะ อย่างมีหลักการ และตรรกะ...” ค าบรรยายของคุณหญิงกัลยา โสภณพนิช “ ..แนวโน้มการพลิกโฉมการบริหารจัดการศึกษาเพื่อสร้างเศรษฐกิจและสังคมที่ดีกว่า ส าหรับทุกคน..” “ดังนั้น จึงมีความจ าเป็นต้องทบทวนการบริหารจัดการศึกษาแบบดั้งเดิม หรือแบบ ประเพณีนิยม (Traditional Approach)ในปัจจุบัน แล้วท าการออกแบบใหม่ (Redesign) หรือ พลิกโฉมใหม่ (Transform)” ให้มีพลังภาวะผู้น า “...แนวโน้มภาวะที่พึงประสงค์ในอนาคต โฉมหน้าใหม่ของการบริหารจัดการศึกษา เพื่อสร้างเศรษฐกิจและสังคมที่ดีกว่าส าหรับทุกคน นวัตกรรมการบริหารหลักสูตร นวัตกรรม การบริหารจัดการเรียนรู้ นวัตกรรมการบริหารจัดการประเมินผลการเรียน...”

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 270 พฤทธิ์ ศิริบรรณพิทักษ์, 2566 บรรยาย..วันที่28 เมษายน 2566 งานประชุมวิชาการและน าเสนอผลงานวิจัยระดับชาติและนานาชาติ และงานบริหารสัมพันธ์ครั้งที่ 46 หอประชุมจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย การสร้างเศรษฐกิจและสังคมที่ดีกว่าส าหรับทุกคนการพัฒนาการศึกษามีความ จ าเป็นต้องมีการพัฒนาให้เกิดการเปลี่ยนแปลง องค์การและสังคมชุมชนไปในคราวเดียวกัน ซึ่งการเปลี่ยนดังกล่าว จ าเป็นจะต้องมีการเปลี่ยนแปลงที่เกิดจากสังคมในโรงเรียน ไม่ว่าจะเป็น ผู้บริหารสถานศึกษา ครู นักเรียน และผู้ปกครอง รวมถึงผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง ซึ่งโรงเรียน จะแตกต่างกจากองค์การโดยทั่วไป เนื่องจากการท างานของโรงเรียนเป็นการเน้นให้บริการและ ผลผลิตที่เกิดกับนักเรียน ซึ่งเกี่ยวข้องกับการบริหารงานวิชาการ บทนี้จะกล่าวถึงการวิจัย ที่พัฒนาการศึกษาที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยของผู้บริหารและครู ที่เกิดจากการพัฒนาไปยังผู้เรียน “...ความท้าทายของการบริหารจัดการศึกษาในอนาคต การจัดการศึกษาตามแนวคิด ทฤษฎีทุนมนุษย์ (Schultz, 2005) ที่มุ่งพัฒนาผู้เรียนให้มีทักษะความรู้และคุณลักษณะ ที่เสริมสร้าง ความสามารถในการท างานอย่างมีผลิตภาพหรือประสิทธิภาพที่เรียกว่า to do Productive Work ซึ่งเคยส่งผลดีต่อการสร้างความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจเนื่องจากคนเป็น องค์ประกอบส าคัญของปัจจัยการผลิต

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 271 หลังวิกฤตเศรษฐกิจ ผลการศึกษาของ Monteils (2004) อ้างจาก พฤทธิ์ ศิริบรรณ พิทักษ์ (2566) ไม่พบสหสัมพันธ์เชิงบวกของการลงทุนทางการศึกษากับการเติบโตทาง เศรษฐกิจการจัดการศึกษาจึงไม่ตอบโจทย์การพัฒนาประเทศด้านเศรษฐกิจ สาเหตุคือ โจทย์ การพัฒนาประเทศด้านเศรษฐกิจเปลี่ยนไป เปลี่ยนจากการพัฒนาเศรษฐกิจ โดยการขับเคลื่อน ด้วยปัจจัยการผลิต (Factor-driven) และโดยการขับเคลื่อนด้วยประสิทธิภาพ (Efficiencydriven) เป็ นการขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรม (Innovation-Driven) เป็ นเศรษฐกิจนวัตกรรม (Innovation Economy) นอกจากนี้ การจัดการศึกษาก็ไม่ตอบโจทย์การพัฒนาประเทศด้านสังคมสาเหตุ คือ โจทย์การพัฒนาประเทศด้านสังคมเปลี่ยนไป เปลี่ยนจากการพัฒนาสังคมให้มีความทันสมัย (Modernization) เป็นสังคมสุขภาวะ หรือ สังคมอยู่ดีมีสุข(Societal Wellbeing) เป็นสังคมดิจิทัล (Digital Society)สังคมนวัตกรรม (Innovation Society) และสังคมหลังนวัตกรรม (Postinnovation society) เมื่อมีวิกฤตโควิด-19 วิถีชีวิตทางเศรษฐกิจและสังคม รวมทั้งการบริหารจัด การศึกษาต้องเปลี่ยนแปลงอย่างพลิกผัน ต้องใช้แนวคิดของการรักษาระยะห่างทางสังคมและ ระยะห่างทางกายภาพ (Social and Physical Distancing) โควิด-19 ไม่ใช่เป็ นเพียงวิกฤต สุขภาพเท่านั้น แต่เป็นวิกฤตเศรษฐกิจสังคมและการจัดการศึกษาด้วย แม้ว่าโควิด-19 จะผ่าน พ้นไปแล้ววิกฤตเศรษฐกิจสังคมและการศึกษาจะยังคงมีอยู่ต่อไป “ดังนั้น จึงมีความจ าเป็นต้องทบทวนการบริหารจัดการศึกษาแบบดั้งเดิม หรือ แบบ ประเพณีนิยม (Traditional Approach) ในปัจจุบัน แล้วท าการออกแบบใหม่ (Redesign) หรือ พลิกโฉมใหม่ (Transform)” ให้มีพลังภาวะผู้น าในการสร้างเศรษฐกิจและสังคมที่ดีกว่าส าหรับ ทุกคน 1. แนวโน้มภาวะที่พึงประสงค์ในอนาคต จากรายงานเรื่อง OECD Future of Education and Skills 2030: OECD Learning Compass 200 สรุปว่า สภาวะในอนาคตเป็นสิ่ง ที่คาดการณ์ได้ยากหรือคาดการณ์ไม่ได้เนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงที่ไม่มีใครรู้ว่าเป็นอย่างไร โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีและการเปลี่ยนแปลงในโลกของการท างาน 1.1 ภาวะที่พึงประสงค์ของเทคโนโลยีในอนาคต Goldin and Katz (2020) ได้เสนอผลการวิเคราะห์ การแข่งขันระหว่างเทคโนโลยีกับการศึกษา: The race Between Technology and Education ว่าเทคโนโลยีกับการศึกษาได้ผลัดกันเป็นผู้น า แต่มีแนวโน้มว่า เทคโนโลยีจะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างพลิกโฉม ที่เรียกว่า Transformative Change มากกว่า การศึกษาที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างค่อยเป็นค่อยไป ที่เรียกว่า Incremental Change ดังนั้น

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 272 จึงมีความจ าเป็นต้องพลิกโฉมการศึกษาให้มีการเปลี่ยนแปลง แบบพลิกโฉมเพื่อให้การศึกษา เป็นผู้น าในการสร้างเทคโนโลยีใหม่ที่พึงประสงค์ในอนาคต สังคมที่พึงประสงค์ในอนาคต เป็นสังคมดิจิทัลและสังคมนวัตกรรมพลิกผันภาวะ ที่พึงประสงค์ของสังคมในอนาคตสังคมดิจิทัล คือ สังคมใหม่ที่มีการใช้เทคโนโลยีจิทัลอย่าง กว้างขวาง ท าให้วิถีชีวิตและความต้องการของคนเปลี่ยนแปลงไปอย่างพลิกผัน ที่เรียกว่า Digital Disruption ธุรกิจและวิถีชีวิตที่มีการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล ยังไม่ใช่ธุรกิจแบบแพลตฟอร์ม และยัง ไม่ใช่สังคมดิจิทัล แต่ต้องเปลี่ยนวิธีคิดใหม่ในทุกมิติอย่างมีกลยุทธ์อย่างถึงแก่น จากรากฐาน ของธุรกิจด้วยการพลิกโฉมธุรกิจเป็นธุรกิจดิจิทัล (Digital Business) โดยการมีส่วนร่วมของทุก คนในองค์การ มีการใช้ Big Data ด้วยการออกแบบ Data Strategy เพื่อให้ธุรกิจเปลี่ยน Data เป็น "สินทรัพย์" ที่ช่วยให้ธุรกิจสร้างความได้เปรียบในการแข่งขันเหนือคู่แข่งเมื่อธุรกิจเข้าใจ และลงมือท า เป็นธุรกิจดิจิทัลแล้ว ขั้นต่อไปก็ต้อง "สร้างนวัตกรรม"ให้เกิดขึ้นจริงในองค์การ ความฝันอันสูงสุดของการสร้างนวัตกรรมคือ "นวัตกรรมพลิกผัน" ที่เรียกว่า Disruptive Innovation นวัตกรรมพลิกผัน คือ นวัตกรรมที่ทดแทน หรือพลิกผันธุรกิจ หรือนวัตกรรมเดิม สังคมดิจิทัล จึงมีลักษณะเป็น "สังคมนวัตกรรมพลิกผัน (Disruptive Innovation Society)" ต้องมีสมรรถะดิจิทัลและสมรรถนะนวัตกรพลิกผัน กรอบแนวคิด (Conceptual Framework) เกี่ยวกับสมรรถนะดิจิทัลที่ส าคัญมี 2 สมรรถนะ ได้แก่ 1) ความฉลาดรู้ทางดิจิทัล (Digital Literacy) 2) ความฉลาดทางดิจิทัล (Digital Intelligence) ความฉลาดรู้ทางดิจิทัล คือ ทักษะในการน า เครื่องมืออุปกรณ์และเทคโนโลยีดิจิทัล อาทิคอมพิวเตอร์ โทรศัพท์ แทปเลต โปรแกรมคอมพิวเตอร์และสื่อออนไลน์มาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุดในการสื่อสาร การปฏิบัติงาน และการท างานร่วมกันหรือใช้พัฒนากระบวนการท างาน หรือระบบงานในองค์การรวมทั้ง การเรียนรู้ให้มีความทันสมัยและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ความฉลาดรู้ทางดิจิทัล ครอบคลุม ความสามารถ 4 มิติ คือ การใช้ (Use) ความเข้าใจ (Understand) การสร้าง (Create) การเข้าถึง (Access) ใช้และสร้างเทคโนโลยีดิจิทัลได้อย่างมีประสิทธิภาพมีการจ าแนกทักษะการใช้และ ความเข้าใจเทคโนโลยีดิจิทัลเป็น 9 ด้าน (พฤทธิ์ ศิริบรรณพิทักษ์, 2566) ดังนี้1) การใช้งาน คอมพิวเตอร์2) การใช้งานอินเตอร์เน็ต 3) การใช้งานเพื่อความมั่นคงปลอดภัย 4) การใช้ โปรแกรมประมวลค่า 5) การใช้โปรแกรมตารางค านวณ 6) การใช้โปรแกรมการน าเสนองาน 7) การใช้โปรแกรมสร้างสื่อดิจิทัล 8) การท างานร่วมกันแบบออนไลน์9) การใช้ดิจิทัลเพื่อความ มั่นคงปลอดภัย

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 273 ความฉลาดทางดิจิทัล คือ ความสามารถด้านการรับรู้ สติปัญญา อารมณ์ และสังคม ที่ท า ให้คนเป็นพลเมืองดิจิทัล (Digital Citizens) สามารถเผชิญหน้ากับความท้าทายและ ปรับตัวให้เข้ากับยุคดิจิทัลได้อย่างเหมาะสม ประกอบด้วยความสามารถ 8 ด้าน คือ 1) การ แสดงตัวตนบนโลกดิจิทัล (Digital Identity) 2) การใช้เครื่องมือและสื่อดิจิทัล (Digital Use) 3) ความปลอดภัยทางดิจิทัล (Digital Safety) 4) ความมั่นคงปลอดภัยทางดิจิทัล (Digital Security) 5) ความฉลาดทางอารมณ์บนโลกดิจิทัล (Digital Emotional Intelligence) 6) การ สื่อสารทางดิจิทัล (Digital Communication) 7) ความฉลาดรู้ทางดิจิทัล (Digital Literacy) 8) สิทธิทางดิจิทัล (Digital Rights) เศรษฐกิจที่พึงประสงค์ในอนาคต จะต้องมีการเติบโตอย่างมีคุณภาพ เเละ ครอบคลุม ที่เรียกว่า Quality and Inclusive Economic Growth การเติบโตทางเศษฐกิจอย่างมี คุณภาพ ต้องมีการใช้นวัตกรรมเเละความสามารถในการประกอบการนวัตกรรมอย่างมีคุณธรรม เเละมีความเป็นมิตรกับสิ่งเเวดล้อมการเติบโตอย่างครอบคลุม ต้องไม่มีความเหลื่อมล ้า หรือไม่ ทิ้งใครไว้ข้างหลัง ผู้บริหารจะต้องมีภาวะผู้น าทางวิชาการ มี5 ประการ (สมจิตร เจริญกร, 2561) คือ 1. มีวิสัยทัศน์ต่อการจัดการศึกษาให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลง 2. มีการริเริ่มการใช้นวัตกรรมเพื่อการเรียนการสอน 3. ส่งเสริมการน าเทคโนโลยีสานสนเทศมาใช้ในการปฏิรูปการเรียนรู้ 4. มีศักยภาพในการพึ่งตนเองในการพัฒนาวิชาการ 5. มีการแสวงหาความรู้ใหม่ๆ มาปรับใช้ตลอดเวลา ส่วนหลักการบริหาร สถานศึกษา หน้าที่หลักของการบริหารสถานศึกษา มี5 ประการ ดังนี้1) การให้โอกาสทางการ ศึกษาและปรับปรุงการศึกษาในสถานศึกษา หรืองานบริหารวิชาการ 2) การบริหารงานเกี่ยวกับ ชุมชน และการประชาสัมพันธ์สถานศึกษา 3) การบริหารงานบุคลากรในสถานศึกษา 4) การ บริหารงานเกี่ยวกับอาคารสถานที่ ธุรการ การเงิน และการให้บริการ 5) การบริหารงานกิจการ นักเรียน “...เมื่อวิกฤตการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 ระลอกแรกเริ่มคลี่คลายลงหลายๆ ภาคส่วนเริ่มให้ความส าคัญกับวิถีชีวิตมนุษย์แบบใหม่ เพื่อความอยู่รอดปลอดภัย ภายใต้การ ดูแลสุขภาพและสุขอนามัย ค าว่า “ความปกติใหม่” “ตามแนวคิดวิถีใหม่” ชีวิตวิถีใหม่ หรือ “New Normal” คือ ก็จะต้องน าเทคโนโลยีมาใช้เพื่อให้เกิดความสะดวก และปลอดภัยในทุกๆ อาชีพ ส่วนทางการศึกษา ครูก็จะต้องน าสิ่งที่ช่วยการสอนมาใช้ให้นักเรียนเข้าถึงการเรียนู้ให้ได้มาก

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 274 ที่สุด และปลอดภัยการจัดการเรียนการสอนตามแนวคิด New Normal เน้นการจัดการเรียนรู้ หลากหลายรูปแบบที่น าเทคโนโลยีและดิจิทัลมาใช้ในการออกแบบการเรียนรู้ที่เหมาะสม..” (นัตพงษ์ช่ออังชัน, วัลลภา อารีรัตน์. 2565) 10.1 แนวทางการบริหารงานวิชาการเพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา “...ปัจจุบันผู้บริหารต้องมีภาวะผู้น าทางวิชาการที่สามารถแนะน าและช่วยเหลือครู ให้จัดการเรียนการสอนที่เน้นการเรียนรู้สามารถน าไปใช้ประกอบอาชีพได้....” การบริหารงานวิชาการเพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ ผู้เขียนในฐานะหัวหน้าโครงการวิจัย ได้รวบรวมสภาพปัญหาและได้เขียนโครงการวิจัยเพื่อขอ ทุน สสวท. งานวิจัยนี้ใช้เวลา 3 ปี เพื่อช่วยเหลือโรงเรียนพื้นที่เกาะ จังหวัดสตูล (จังหวัดสตูล ไม่มีมหาวิทยาลัยพี่เลี้ยง) นโยบายในการพัฒนาศักยภาพการจัดการเรียนการสอนของครู จึงขอ น าเสนอแนวทาง เป็นองค์ประกอบได้ดังนี้ องค์ประกอบที่ 1 การพัฒนาครู ขอเสนอแนวทาง “การพัฒนาสมรรถนะครู ในศตวรรษที่ 21 ด้วยชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อลดความเหลื่อมล ้าของเยาวชนให้มีวิถีชีวิต ตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง พื้นที่เกาะ จังหวัดสตูล” เป็นโอกาสดีที่ได้ลงพื้นที่พัฒนาศักยภาพ ครู คณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีและได้เลือกพื้นที่เกาะเป็นพื้นที่กลุ่มเป้าหมาย เพราะครูโรงเรียนพื้นที่เกาะมีอัตลักษณ์ที่แตกต่างจากครูพื้นที่ราบ คือ การขาดโอกาสที่จะ เข้าถึงระบบอินเตอร์เน็ต และการที่จะได้รับข้อมูลข่าวสารค่อนข้างล่าช้า ประกอบกับ เป็นครู บรรจุใหม่และย้ายบ่อย ท าให้ขาดความต่อเนื่องในการสอน โดยน านวัตกรรมการบริหาร เพื่อให้ ครูน าองค์ความรู้ไปสอนแก่ศิษย์ โดยน านวัตกรรม Schoollogy.com มาใช้เพื่อเป็นฐานข้อมูล MIS: Management Information System น าก ระบ ว น ก าร PLC: Profrossional Learning Community มาใช้ในการสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ผ่านเทคโนโลยี กระบวนการ PLC จะท าผ่าน ระบบ ส่งงานผ่านระบบ และท าให้ครูแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันโดยไม่ต้องเดินทาง องค์ประกอบที่ 2 การพัฒนาผู้เรียน “การพัฒนาสมรรถนะครูในศตวรรษที่ 21 โดยใช้ Project 14 เพื่อลดความเหลื่อมล ้าของเยาวชนให้มีวิถีชีวิตตามปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพียง พื้นที่เกาะ จังหวัดสตูล” ปีที่สองช่วงสถานการณ์COVID-19 แพร่กระจายมาใน ประเทศไทย โรงเรียนต้องปิดการเรียนการสอนอย่างกระทันหัน ครูยังไม่ได้เรียนรู้การสอนผ่าน ออนไลน์ ช่วงนั้น สสวท. ได้พัฒนานวัตกรรม Project-14 ที่เป็นสื่อ CAI ช่วยสอนใช้ได้ทั้ง ออนไลน์ และออฟไลน์ มาใช้กับนักเรียนในรายวิชาคณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (SMT) โดยใช้วิธีการสอนเชิงรุก (Active Learning) ผ่านออนไลน์ (Webex)

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 275 องค์ประกอบที่ 3 การพฒันาการบริหารจดการั “การพัฒนารูปแบบการจัดการ เรียนรู้โดยใช้โครงงานเป็นฐาน (Project Base) ตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง พื้นที่เกาะ จังหวัดสตูล” ได้ลงพื้นที่โรงเรียนพื้นที่เกาะ เพื่อร่วมหารือในการแก้ปัญหากับทีมวิจัย เนื่องจาก นักเรียนเมื่อเรียนจบในการศึกษาภาคบังคับ ไม่ได้มีโอกาสที่จะไปศึกษาต่อในระดับที่สูงขึ้น เนื่องด้วยระยะทางที่ห่างไกล และขาดงบประมาณที่จะเป็นทุนในการศึกษาต่อ มีแนวคิด ให้ผู้บริหารสถานศึกษาที่จะเป็นแนวทางในการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้เพื่อให้สถานศึกษา ใช้ทรัพยกรที่มีอยู่ในท้องถิ่น เพื่อใช้ประโยชน์ให้คุ้มค่าให้ได้มากที่สุด “...การเปลี่ยนแปลงจากการเรียนแบบรอรับ เช่น ฟังบรรยาย อ่านจากหนังสือ ดูสื่อ ภาพและเสียง สาธิต... สู่การเรียนแบบใฝ่รู้ การอภิปรายกลุ่ม ฝึกฝน ลงมือปฏิบัติ สอนผู้อื่น ประยุกต์ใช้ได้ทันที...”

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 276 ภาพที่ 10.1 การบริหารงานวิชาการสถานศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา ที่มา : รุ่งชัชดาพร เวหะชาติ (2565) 10.2 ข้อเสนอแนะส าหรับผู้บริหารสถานศึกษา ในการบริหารงาน วิชาการเพื่อพฒันาคณุภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ ชีวิตวิถีใหม่ในสถานศึกษา ผู้เขียนได้น าประสบการณ์ในการวิจัย เพื่อเป็ น ข้อเสนอแนะให้สถานศึกษาเป็นแนวปฏิบัติข้อเสนอแนะส าหรับเชิงนโยบายส าหรับหน่วยงานต้น สังกัด สรุปประเด็นส าคัญได้ดังนี้ 1. ด้านการพัฒนาหลักสูตรของสถานศึกษา ผู้บริหาร ครูและชุมชน/กรรมการ สถานศึกษา เข้าร่วมประชุมเพื่อสร้างความตระหนักให้เห็นความส าคัญและจ าเป็นในการสร้าง นวัตกรรมการเรียนรู้ นวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ นวัตกรรมการบริหาร วิถีชีวิตใหม่ การบริหารงานวิชาการ ในชีวิตวิถีใหม่ การพัฒนาหลักสูตร ในวิถีชีวิตใหม่ การพัฒนากระบวนการ เรียนรู้ในวิถีชีวิตใหม่ นวัตกรรมและเทคโนโลยี ในวิถีชีวิตใหม่ แหล่งเรียนรู้ในวิถี ชีวิตใหม่ กิจกรรมแนะแนว เพื่อพัฒนาผู้เรียน ในวิถีชีวิตใหม่ การวัดและ ประเมินผลการศึกษา ในวิถีชีวิตใหม่ การพัฒนาคุณภาพ การศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ การนิเทศการศึกษา ในวิถีชีวิตใหม่ บทสรุป การบริหารงาน วิชาการเพื่อการพัฒนา คุณภาพสถานศึกษา ในวิถีชีวิตใหม่ การบริหารงานวิชาการ เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา งาน วิชาการ การพัฒนา หลักสูตร นิเทศการ เรียนการสอน การวัดและ ประเมินผล ครู ผู้เรียน ผู้บริหาร

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 277 หลักสูตรฐานสมรรถนะที่เน้นผู้เรียนเป็นส าคัญ และบูรณาการทักษะส าคัญในศตวรรษที่ 21 เพื่อให้ผู้เรียนสามารถน าไปประกอบอาชีพได้ในอนาคต 2. การพัฒนากระบวนการเรียนรู้ในวิถีชีวิตใหม่ ผ่านกระบวนการเรียนรู้ที่เน้น ผู้เรียนเป็นส าคัญ การจัดการเรียนรู้ส าหรับครูในศตวรรษที่ 21 รูปแบบการจัดการเรียนรู้ ผู้บริหารควรจัดการอบรมประชุมเชิงปฏิบัติการร่วมวางแผนกับครูเพื่อพัฒนาการสอนที่เน้น Active Learning และเทคนิคการสอนที่หลากหลาย น าเอากระบวนการ PLC มาใช้ในการทวน สอบกระบวนการจัดการเรียนรู้ เพื่อช่วยเหลือครูในการจัดการเรียนการสอน และครูการพัฒนา ผู้เรียนโดยใช้โครงงานเป็นฐาน (PBL) การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem Based Learning) รูปแบบการเรียนรู้ในวิถีชีวิตใหม่เป็นการเรียนรู้ตลอดชีวิต สามารถน าไปใช้ได้จริงใน ชีวิตประจ าวัน 3. ผู้บริหารควรบริหารและส่งเสริมการใช้แหล่งเรียนรู้ในการจัดกิจกรรมการเรียน การสอน ทั้งที่อยู่ในโรงเรียนและนอกโรงเรียน ควรใช้ประโยชน์การเรียนรู้ ที่เป็นธรรมชาติ และเป็นแหล่งเรียนรู้ที่มนุษย์สร้างขึ้น ทั้งออนไลน์ และออฟไลน์ การบริหารจัดการและแนวทาง การพัฒนาแหล่งเรียนรู้บทบาทของบุคลากรกับการพัฒนาแหล่งเรียนรู้การบริหารจัดการเพื่อ การพัฒนาและใช้แหล่งการเรียนรู้ในวิถีชีวิตใหม่ 4. ผู้บริหารควรส่งเสริมและครูควรให้ความส าคัญของกิจกรรมแนะแนวเพื่อพัฒนา ผู้เรียนในวิถีชีวิตใหม่ เมื่อเกิดการแพร่ระบาดจากสถานการณ์ของโรคท าให้ส่งผลต่อผู้เรียน มีสภาวะแวดล้อมทั้งกายและใจ การให้ค าปรึกษา การโฮมรูม การเกิดภาวะถดถอยการเรียนรู้ ความพร้อมที่เตรียมรับมือของผู้เรียน แนวทางในการจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนในยุควิถีใหม่ 5. การพัฒนาคุณภาพการศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ การให้ความส าคัญของการประกัน คุณภาพการศึกษา ประโยชน์ของการประกันคุณภาพการศึกษา พระราชบัญญัติการประกัน คุณภาพการศึกษา การประกันคุณภาพภายใน การประกันคุณภาพภายนอก กระบวนการ ด าเนินงานการประกันคุณภาพการศึกษา การด าเนินการให้มีคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษา การประเมินคุณภาพภายนอกของสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 6. การวัดและประเมินผลในชีวิตใหม่ วิถีผู้บริหารควรวางแนวทางวัดและ ประเมินผลการศึกษา ต้นสังกัดควรก าหนดนโยบายเกี่ยวกับการวัดผลประเมินผล และติดตาม ให้ครูใช้เครื่องมือที่หลากหลาย และเน้นการประเมินตามสภาพจริง บทบาทหน้าที่ของ ผู้เกี่ยวข้องในการวัดและประเมินผลการเรียนรู้แนวทางการวัดและประเมินผลยุควิถีใหม่

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 278 สภาพการณ์การจัดการเรียนการสอนรูปแบบในวิถีชีวิตใหม่ ควรที่จะมีการวัดและประเมินผล เป็นรายกรณี 7. กิจกรรมแนะแนวและกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน ผู้บริหารสถานศึกษาควรส่งเสริม และให้ความส าคัญ โดยเฉพาะในสถานการณ์ปัจจุบัน การเปลี่ยนแปลงอย่างผันผวนและสภาพ วิกฤตสภาพปัญหาของสังคม ภัยทางสังคม ภัยทางธรรมชาติ และสภาวะแวดล้อมทางเศรษฐกิจ ความมั่นคง เป็นปัจจัยที่ส่งผลให้ผู้เรียนได้รับผลกระทบมากมาย จึงจ าเป็นที่จะต้องให้การแนะ แนวเพื่อช่วยเหลือผู้เรียน และจัดให้มีกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์เป็นไป ตามมาตรฐานการศึกษาของชาติ 8. การใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการศึกษา ที่น ามาใช้ในการจัดการเรียนรู้ เพื่อลดการภาวะการแพร่ระบาดของโรค ผู้บริหารควรสนับสนุนการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน ดิจิทัลและการเชื่อมต่อระบบอินเตอร์เน็ต เพื่อให้ครูและผู้เรียนเข้าถึงแหล่งความรู้ที่หลากหลาย นวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการสอนในวิถีชีวิตใหม่ 9. ด้านการนิเทศการศึกษาและพัฒนาครูผู้บริหารควรก าหนดนโยบายหรือจัดท า ข้อตกลงร่วมกับครู(MOU) โดยก าหนดให้ครูทุกคนท าวิจัยในชั้นเรียน เพื่อพัฒนาผู้เรียน แต่งตั้ง คณะท างานเพื่อติดตามและให้ความช่วยเหลือครูแลกเปลี่ยนเรียนรู้และสะท้อนผลการจัด การศึกษา วางแผน ด าเนินงาน ปรับปรุงพัฒนาการจัดการเรียนรู้ผ่านกระบวนการนิเทศแบบ กัลยาณมิตรและสร้างแรงจูงใจ ผู้บริหารมีภาวะผู้น าทางวิชาการสนับสนุนและส่งเสริม ช่วยเหลือ ครูทางด้านวิชาการการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งผลต่อผู้เรียน

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 279 สรุปท้ายบท การวิจัยและการพัฒนาการศึกษา หมายถึง กระบวนการศึกษาค้นคว้าหาความรู้ เพื่อแสวงหานวัตกรรมมาใช้ในการแก้ปัญหาและพัฒนาสื่อต่างๆ อย่างแท้จริง หาสิ่งที่ดีที่สุดมา ใช้ในการพัฒนาคุณภาพการศึกษา ซึ่งการวิจัยและการพัฒนาคุณภาพการศึกษานั้น เป็นการพัฒนา การศึกษาโดยพื้นฐานทางวิจัย เป็นกลยุทธ์ที่ส าคัญที่จะใช้ในการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงหรือพัฒนา การศึกษาโดยเน้นหลักเหตุผลและตรรกวิทยา ส่วนการวิจัยในชั้นเรียนเป็นการวิจัยปฏิบัติการ ที่ครูผู้สอนเป็ นผู้ด าเนินการวิจัยพัฒนาผู้เรียน เลือกใช้นวัตกรรมหรือวิธีการที่เหมาะสม เข้ามาร่วมด้วยเพื่อท าให้เกิดการเรียนรู้ที่ดีและเกิดประโยชน์สูงสุดต่อผู้เรียน การวิจัยในชั้นเรียน จะช่วยให้เกิดผลดีต่อการศึกษาคือ 1. ผู้เรียนจะมีคุณภาพและประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น 2. มีนวัตกรรมทางการเรียนการสอนที่เป็นประโยชน์ต่อครูผู้สอนในการพัฒนาการสอน 3. เป็น เครื่องมือส าคัญในการพัฒนาวิถีชีวิตความเป็นครูไปสู่ความเป็นครูมืออาชีพ

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 280 เอกสารอ้างอิง กิตติพัทธ์ จิรวัสวงศ์. (2561). การบริหารผลงานด้วย OKRs และการพัฒนาองค์กรสู่ความเป็น เลิศ. สืบค้นเมื่อ 15 พฤษภาคม 2565 จาก https://www.okrsway.com/blank-3 กัลยา โสภณพนิช. (2566). บรรยายงานประชุมวิชาการและน าเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ และนานาชาติและงานบริหารสัมพันธ์ครั้งที่ 46 หอประชุมจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย .. วันที่ 28 เมษายน 2566 พฤทธิ์ ศิริบรรณพิทักษ์. (2566) บรรยายงานประชุมวิชาการและน าเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ และนานาชาติและงานบริหารสัมพันธ์ครั้งที่ 46 หอประชุมจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย .. วันที่ 28 เมษายน 2566 นัตพงษ์ช่ออังชัน, วัลลภา อารีรัตน์. (2565) “แนวทางการบริหารงานวิชาการตามแนวคิดวิถี ใหม่ในสถานศึกษา”. วารสารปัญญาปณิธาน. ปีที่7 ฉบับที่2 (กรกฎาคม – ธันวาคม 2565) ศิวาพัชญ์ บ ารุงเศรษฐพงษ์ และคณะ. (2562). การบริหารงานวิชาการในสถานศึกษาตามแนว OBJECTIVES & KEY RESULTS (OKRs). วารสารวิทยาลัยสงฆ์นครล าปาง, 8(3), 258- 272. สิทธิพล อาจอินทร์. (2560). ศาสตร์และศิลป์ การจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่21. ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น. สมจิตร เจริญกร. (2561). “ภาวะผู้น าทางวิชาการของผู้บริหารสถานศึกษาในองค์กร” Journal of Roi Kaensarn Academi ปีที่3 ฉบับที่2 ประจ าเดือนกรกฎาคม – ธันวาคม 2561 David, Claudia Goldin and Lawrence F. Katz. (2020) . "Extending the Race between Education and Technology." AEA Papers and Proceedings, 110 :347-51. Schulz, E. (2005). The influence of supply and demand factors on aggregatehealthcare expenditure with a specific focus on age composition. Berlin: Europeon Network of Economic Policy Research Institutes.

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 281 บรรณานุกรม เก็จกนก เอื้อวงศ์และคณะ. (2564). รูปแบบการจัดการเรียนรู้ ส าหรับนักเรียนระดับการศึกษา ขั้นพื้นฐานได้รับผลกระทบจากสถานการณ์ โควิด-19. รายงานการศึกษา, ส านักงาน เลขาธิการสภา การศึกษา. กรองทอง จิรเดชากุล. (2550). คู่มือการนิเทศภายในโรงเรียน. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ธารอักษร. กระทรวงศึกษาธิการ. (2546). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติพุทธศักราช 2542 แก้ไข เพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พุทธศักราช 2545. กรุงเทพฯ : คุรุสภา. กระทรวงศึกษาธิการ. (2550). หลักสูตรพัฒนาผู้น าการเปลี่ยนแปลง เพื่อรองรับการกระจาย อ านาจ ส าหรับผู้บริหารการศึกษาและผู้บริหารสถานศึกษา. นครปฐม: สถาบันพัฒนาครู คณาจารย์และบุคลากรทางการศึกษา. กระทรวงศึกษาธิการ. (2553). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุม สหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จ ากัด. กระทรวงศึกษาธิการ. (2554). แผนแม่บทเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเพื่อการศึกษา ของ กระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2554 – 2556. กรุงเทพฯ : ส านักปลัดกระทรวง ศึกษาธิการ. กระทรวงศึกษาธิการ. (2556). คู่มือฝึกอบรมวิทยากร การปรับกระบวนทัศน์และพัฒนาหลักสูตร สถานศึกษา. มปท. กระทรวงศึกษาธิการ. ส านักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2564). รายงานการศึกษา รูปแบบ การจัดการเรียนรู้ ส าหรับนักเรียนระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานที่ได้รับผลกระทบจาก สถานการณ์COVID-19. กรุงเทพฯ: ส านักงานเลขาธิการสภาการศึกษากระทรวงฯ. กระทรวงศึกษาธิการ. ส านักเลขาธิการสภาการศึกษา. (2564). ทิศทางและแนวโน้มการจัด การศึกษาในยุคโควิด-19. กรุงเทพฯ: บริษัท พิมพ์ดี จ ากัด. กระทรวงศึกษาธิการ. (2557). แนวปฏิบัติการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ตามหลักสูตร แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. พิมพ์ครั้งที่ 4. : 2557 กระทรวงศึกษาธิการ. (2564). ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลางต้องรู้และควรรู้หลักสูตร แกนกลาง การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2554 ส าหรับการจัดการเรียนรู้ ปี การศึกษา 2564 ภายใต้สถานการณ์แพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 (Covid -19). ส านักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา ส านักงานคณะกรรมการ การศึกษาขั้นพื้นฐาน.

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 282 กระทรวงศึกษาธิการ ส านักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2562). OKRs กับการประกัน คุณภาพการศึกษา. นนทบุรี: 21 เซ็นจูรี่. . กระทรวงศึกษาธิการ ส านักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2562). เเนวทางการพัฒนา สมรรถนะผู้เรียน ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน. นนทบุรี: 21 เซ็นจูรี่. กวินทร์ เกียรติ นนธ์พละ. (2564). แนวทางการจัดการเรียนการสอน ภาคเรียนที่ 1 ปี การศึกษา 2564 ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19), ส านักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. กฤษณา สิกขมาน. (2554). การศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาการสื่อสารภาษาอังกฤษ ธุรกิจ โดยการใช้การสอนแบบ E-Learning. รายงานการวิจัยเพื่อพัฒนาการเรียนการ สอน มหาวิทยาลัยศรีปทุม. กิตติพัทธ์ จิรวัสวงศ์. (2561). การบริหารผลงานด้วย OKRs และการพัฒนาองค์กรสู่ความเป็น เลิศ. เรียกใช้เมื่อ 15 พฤษภาคม 2565 จาก https://www.okrsway.com/blank-3 กุลกาญจน์ สุวรรณรักษ์. (2562). การนิเทศการสอนในยุค 4.0. กรุงเทพฯ: คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา. เกรียงศักดิ์ เรืองแสง. (2550). การศึกษาระดับปัญหาการนิเทศภานในโรงเรียน สังกัดส านักงาน เขตพื้นที่การศึกษาปราจีนบุรี. วารสารบัณฑิตศึกษา. มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลย อลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ 1(3). เข็มทอง ศิริแสงเลิศ. (2555). การจัดและบริหารองค์การทางการศึกษา. นนทบุรี : มหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมาธิราช. คู่มือการจัดการความรู้ (2562) การใช้เทคโนโลยีเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ในแนวทางที่หลากหลาย. คณะกรรมการการจัดการความรู้, คณะศึกษาศาสตร์, มหาวิทยาลัยรามค าแหง ปีการศึกษา 2562. งานแนะแนวโรงเรียนชัยเกษมวิทยา. (2563). คู่มือการจัดกิจกรรมแนะแนวปีการศึกษา 2563 : โรงเรียนชัยเกษมวิทยา. จักรี มนต์ประสิทธิ์. (2560). ปัญหาและแนวทางการพัฒนาการบริหารงานวิชาการในโรงเรียน ขยายโอกาสทางการศึกษาอ าเภอขลุง สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา จันทบุรี เขต 2.วิทยานิพนธ์.บริหารการศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ : มหาวิทยาลัยบูรพา. จารึก ชื่นสมบัติ. (2550). สภาพและความต้องการ การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ ของนักศึกษา ในมหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร. มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร/กรุงเทพฯ.

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 283 จิณณวิตร ปะโคทัง. (2561). ภาวะผู้น ายุคดิจิทัล ส าหรับผู้บริหารสถานศึกษามืออาชีพ.อุบลราชธานี: คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี. จิรศักดิ์ ประทุมรัตน์(2550). รูปแบบแหล่งการเรียนรู้ตามความต้องการของเกษตรกร ในจังหวัดมหาสารคาม สาขาวิชาบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์. มหาสารคาม : มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. จุฑามาส จันทร์มณี. (2562). บทบาทของผู้บริหารในการพัฒนาบุคลากรยุคดิจิทัล ของโรงเรียน มัธยมศึกษาในอ าเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. สังกัดส านักงานเขตพื้นที่ การศึกษามัธยมศึกษาเขต 3. การค้นคว้าอิสระศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิต วิทยาลัย: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. ชุมศักดิ์ อินทร์รักษ์. (2551). การบริหารงานวิชาการและการนิเทศภายในสถานศึกษา. (พิมพ์ครั้งที่ 5). ปัตตานี: ฝ่ายเทคโนโลยีทางการศึกษา ส านักงานวิทยาบริการ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์วิทยาเขตปัตตานี. ฐาปนีย์ ธรรมเมธา. (2557). อีเลิร์นนิง: จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติ e-Learning: from theory to practice. โครงการ มหาวิทยาลัยไซเบอร์ไทย. กรุงเทพฯ : ส านักคณะกรรมการการ อุดมศึกษา. ดุษฎี มัชฌิมาภิโร. (2553). การพัฒนารูปแบบการสอนที่เน้นนักเรียนเป็นส าคัญ. ยะลา : คณะ ครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา. ทิศนา แขมมณี. (2556). ศาสตร์การสอน : องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มี ประสิทธิภาพ. (พิมพ์ครั้งที่ 17). กรุงเทพฯ : ส านักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ทิศนา แขมมณี. (2560). ศาสตร์การสอน องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ. (พิมพ์ครั้งที่ 21). กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ธนสวรรณ ถาบุตร. (2561).การพัฒนาโปรแกรมพัฒนาครูด้านการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียน เป็นส าคัญส าหรับสถานศึกษาสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจังหวัดหนองคาย. วิทยานิพนธ์ :มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. ธัญญลักษณ์ ผาภูมิ. (2559). ความสัมพันธ์ระหว่างภาวะผู้น าทางวิชาการกับประสิทธิผลการ บริหารงานวิชาการของสถานศึกษา สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต 1. วิทยานิพนธ์ กศ.ม. มหาสารคาม : มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. ธีรพงศ์ ทับอินทร์. (2557). การใช้วงจรเดมมิ่ง (พีดีซีเอ) ในการบริหารงานวิชาการของโรงเรียน มัธยมศึกษา สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 42. วิทยานิพนธ์ ครุศาสตรมหาบัณฑิตมหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี.

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 284 นภดล ร่มโพธิ์. (2561). OKRs กับการบริหารโรงเรียน. เข้าถึงเมื่อ 15 พฤษภาคม 2564 จาก https://storylog.co/category/knowledge . นภดล ร่มโพธิ์. (2561). (2564). Personal OKRs ชีวิตจะส าเร็จตามเป้ าหมายถ้าวัดผลได้ เป็นระบบ. กรุงเทพฯ: อมรินทร์ฮาวทู อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง. นวภัทร แสงห้าว. (2563). แนวทางการพัฒนาแหล่งเรียนรู้ในสถานศึกษา สังกัดส านักงานเขต พื้นที่การศึกษาประถมศึกษา มหาสารคาม เขต 2. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏ มหาสารคาม, 14(2), 121-130. มุกดา เลขะวิพัฒน์. (2563). ตกผลึกความคิดชีวิตศึกษานิเทศก์ 30 ปี จากหลักการ ทฤษฎี สู่วิถี ปฏิบัติ. แพร่: เลิศไพศาลการพิมพ์. บุญเลี้ยง ทุมทอง. (2556). ทฤษฎีและการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ (Theories and development instructional model). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์เอสพริ้นติ้ง ไทย แฟคตอรี่. แบรนด์ อินไซด์. (2564). อุปกรณ์ไม่พร้อม เวลาไม่มีรูปแบบไม่ได้ อุปสรรคการเรียนออนไลน์ ยุคโควิดระบาด ที่ต้องแก้ไข. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม 2564. แหล่งที่มา: https://brandinside.asia/elearning-challenge-in-covid/ ปิยะสุดา เพชราเวช, พระครูกิตติวราทร. (2564). แนวทางการวัดผลประเมินผลการเรียนรู้ ในยุคโควิด. วารสารวนัมฎองแหรกพุทธิศาสตร์ปริทรรศน์. ปีที่ 8 ฉบับที่2 : กรกฎาคม – ธันวาคม 2564 ปรีดา กลั่นแก้ว.(2552). รูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะการคิดของนักเรียน ระดับ มัธยม ของโรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์ วิทยานิพนธ์ การศึกษา มหาบัณฑิต (การบริหารการศึกษา). บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์ พฤทธิ์ ศิริบรรณพิทักษ์. (2550). การวิจัยและการพัฒนาทางการศึกษา. สักทอง : วารสารการ วิจัย. Vol. 13 No.2 กรกฎาคม – ธันวาคม 2550. พัชราภรณ์ ดวงชื่น. (2563). การบริหารจัดการศึกษารับความปกติใหม่หลังวิกฤตโควิด–19. วารสารศิลปะการจัดการ. 4 (3). 783–795. พัฒน์พล แก้วยม. (2557). การศึกษาปัจจัยแห่งความส าเร็จของการด าเนินงานประกันคุณภาพ การศึกษา ภายใน มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิ. ส านักงานอธิการบดี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิ. ไพฑูรย์ สินลารัตน์. (2554). การจัดการหลักสูตรและการสอน. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย.

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 285 ไพฑูรย์สินลารัตน์. (2561). “เมื่อโลกเปลี่ยนไป มาตรฐานใหม่ย่อมเกิดขึ้น” ในเฉลิมรัชสมัย ครูไทยพัฒนา เอกสารในงานวันครู 2561 ภูมิศรัณย์ ทองเลี่ยมนาค. (2564ก). ส ารวจผลกระทบ COVID-19 จุดเปลี่ยนครั้งส าคัญของ การศึกษาโลก.สืบค้นเมื่อ 12 กรกฎาคม 2565, จาก https://www.eef.or.th/article1-02- 01-211/ ภูริตา เพื่อวิทยา. (2561). ความสัมพันธ์ของภาวะผู้น าการเปลี่ยนแปลงกับการบริหารงาน วิชาการของหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้โรงเรียนสังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา มัธยมศึกษาเขต 2. การศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง. สาขาวิชาการบริหารการศึกษา : มหาวิทยาลัยพะเยา. มารุต พัฒผล. (2562). แนวคิดการพัฒนาหลักสูตร. ศูนย์ผู้น านวัตกรรมหลักสูตรและการ เรียนรู้. กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. www.curriculumandlearning.com ยุทธนา เกื้อกูล. (2560). การพัฒนารูปแบบการบริหารงานวิชาการของโรงเรียนเอกชนสอน ศาสนาอิสลาม จังหวัดชายแดนภาคใต้เพื่อสร้างผู้เรียนสู่ความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์. ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี. ยศวีร์ สายฟ้า.(2564). ทิศทางการผลิตครูประถมศึกษาของประเทศไทยที่ตอบสนองความ ต้องการของผู้ใช้ครูกับการเปลี่ยนแปลงของสังคมในยุคดิจิทัล สืบค้นเมื่อวันที่ 12 กรกฎาคม 2565.https://so02.tci-thaijo.org/index.php/edupsu/article/view/240442 รัตนา ศรีเหรัญ. (2554). การวิจัยในชั้นเรียน, สืบค้นเมื่อ 23 กุมภาพันธ์ 2565 จาก http://www.moe.go.th/webtcs. รุ่งชัชดาพร เวหะชาติ. (2555). การบริหารหลักสูตรและการจัดการเรียนรู้. เอกสารค าสอน. คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ. สงขลา : เทมการพิมพ์. รุ่งชัชดาพร เวหะชาติ. (2556). การบริหารจัดการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน. พิมพ์ครั้งที่ 5 ฉบับปรับปรุง.สงขลา : ศูนย์หนังสือมหาวิทยาลัยทักษิณ. รุ่งชัชดาพร เวหะชาติ. (2557). การนิเทศการศึกษา. พิมพ์ครั้งที่ 5 (ฉบับปรับปรุง). สงขลา : น าศิลป์ โฆษณา. รุ่งชัชดาพร เวหะชาติ และคณะ (2565) .การพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ฐานสมรรถนะ (SMT) สู่อาชีพของเยาวชนให้มีวิถีชีวิตโดยใช้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง พื้นที่เกาะหลีเป๊ ะ จังหวัดสตูล. รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ : ได้รับทุนจาก สสวท. ปีงบประมาณ2565. มหาวิทยาลัยทักษิณ.

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 286 ละดา ดอนหงษา. (2560). การพัฒนารูปแบบการสร้างชุมชนการเรียนรู้ทางวชาชีพใน โรงเรียน “การส่งเสริมการอ่านเพื่อความเข้าใจ” : กรณีศึกษาโรงเรียนบ้านโนนสงเปลือย . Unpublished manuscript, มหาวิทยาลัยราชธานี, อุบลราชธานี, ประเทศไทย. วรลักษณ์ ค าหว่าง. (2559). แนวทางพัฒนาทักษะครูในศตวรรษที่ 21 สังกัดส านักงานเขตพื้นที่ การศึกษามัธยมศึกษาในจังหวัดพิษณุโลก. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏล าปาง, 6 (1), 129-138. วัชรา เล่าเรียนดี. (2553). การนิเทศการสอน สาขาหลักสูตรและการนิเทศ. นครปฐม : โรงพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร. วัชรา เล่าเรียนดี. (2554). นิเทศการสอน. (พิมพ์ครั้งที่ 9) นครปฐม : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัย ศิลปากร. วัชรา เล่าเรียนดี. (2556). การนิเทศการสอน สาขาหลักสูตรและการนิเทศ. นครปฐม: โรงพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร. วันเพ็ญ พุทธานนท์. (2563). New Normalการศึกษาไทยกับ 4 รูปแบบใหม่การเรียนรู้. ออนไลน์. สืบค้น เมื่อ 30 มีนาคม 2565. แหล่งที่มา: https://www.thebangkokinsight.com/367124/ วิกิพีเดีย. (2564). ค วามห มายของ OKRs. เรียก ใช้เมื่ อ 15 พ ฤษ ภาค ม 2564 จาก https://th.wikipedia.org/wiki วิจารณ์ พานิช. (2555). วิถีสร้างการเรียนรู้เพื่อศิษย์ในศตวรรษที่21. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสดศรี- สฤษดิ์วงศ์. วิจารณ์ พานิช. (2556). วิถีสร้างการเรียนรู้เพื่อศิษย์.พิมพ์ครั้งที่ 3 .กรุงเทพฯ. โรงพิมพ์ บริษัท ตถาตา พับลิเคชัน. วิชัย วงศ์ใหญ่. (2563). New Normal ทางการเรียนรู้. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. วิชัย วงศ์ใหญ่ และมารุต พัฒผล. (2563). การออกแบบการเรียนรู้ใน New Normal. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. วิภาภรณ์ สร้อยค า. (2560). การพัฒนารูปแบบการบริหารงานวิชาการที่มีประสิทธิผลของ โรงเรียนเอกชน สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาในจังหวัดสกลนคร. วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาการบริหารการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร. ศิรินภา เมรัตน์ โสภณ เพ็ชรพวง และบรรจง เจริญสุข. (2561). การศึกษาแนวทางการ พัฒนาการบริหารวิชาการในโรงเรียนขนาดเล็ก สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษา

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 287 ประถมศึกษาชุมพร เขต 1. วารสารนาคบุตรปริทรรศน์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช, 11(1), 141-153. ศิริเดช ค าสุพรหม. (2563). รีวิวหลักสูตรยุคโควิด-19. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม 2564. แหล่งที่มา: https://www.salika.co/2020/05/05/review-mba-program-post-covid-era/. ศิลา สงอาจินต์, นพรัตน์ ชัยเรือง, จ าเริญ ชูช่วยสุวรรณ. (2561). “การพัฒนารูปแบบการนิเทศ การสอนเพื่อพัฒนาสมรรถภาพการจัดการเรียนรู้ ของครูตามทักษะการเรียนรู้ใน ศตวรรษที่ 21 ของสถานศึกษาในสังกัด เทศบาลนครตรัง” วารสารศรีนครินทรวิโรฒ วิจัยและพัฒนา (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์). ปีที่ 10 ฉบับที่ 20 กรกฎาคม – ธันวาคม 2561 ศิวาพัชญ์ บ ารุงเศรษฐพงษ์ และคณะ. (2562). การบริหารงานวิชาการในสถานศึกษาตามแนว OBJECTIVES & KEY RESULTS (OKRs). วารสารวิทยาลัยสงฆ์นครล าปาง, 8(3), 258- 272. ศุภวรรณ สัจจพิบูล. (2565). “แนวคิดการนิเทศเพื่อพัฒนาสมรรถนะการจัดการเรียนรู้ ในศตวรรษที่ 21.” วารสารมหาวิทยาลัยศิลปากร. ฉบับภาษาไทย ปีที่ 37(1) : 203- 222, 2560 สุภาภรณ์ พรหมบุตร. (2563). New Normal กับวิถีชีวิตที่เปลี่ยนแปลง. ออนไลน์. สืบค้น 29 มีนาคม 2564. แหล่งที่มา: https://dsp.dip.go.th/th/category/2017-11-27-08-04- 02/2020-06-29-14- 39-49. สมพร ปานด า. (2563). พลิกวิกฤตสู่โอกาสของอาชีวศึกษาไทยบนความปกติใหม่. วารสาร สังคมศาสตร์และ มานุษยวิทยาเชิงพุทธ. 5 (7). 1–13. สงบ อินทรมณี. (2562). การบริหารสถานศึกษาในยุคดิจิทัล. อุบลราชธานี : มหาวิทยาลัยการ จัดการและ เทคโนโลยีอีสเทิร์น. สมาคมการแนะแนวแห่งประเทศไทย .(2559). มาตรฐานการแนะแนว. ส านักงานคณะกรรมการ การศึกษาขั้นพื้นฐานกระทรวงศึกษาธิการ สมนึก ภัททิยธนี. (2562). การวัดผลการศึกษา. กาฬสินธุ์: กาฬสินธุ์การพิมพ์. สิทธิพล อาจอินทร์. (2560). ศาสตร์และศิลป์ การจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21. ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น. สุจินต์ ภิญญานิลและคณะศึกษานิเทศก์. (2561). การนิเทศ ติดตาม การพัฒนาหลักสูตร สถานศึกษา (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ของโรงเรียนในสหวิทยาเขตสุราษฎร์ธานี 1 สังกัดส านักงานเขต

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 288 พื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 11 โดยใช้กระบวนการนิเทศแบบ APDER. สุราษฎร์ ธานี: สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 11 สถาพร สมอุทัย. (2565). “การนิเทศการศึกษา” หนึ่งตัวช่วยในการพัฒนาสมรรถนะการจัดการ เรียนรู้ในศตวรรษที่21. วารสารวิจยวิชาการ. ปีที่5(3) (พฤษภาคม-มิถุนายน 2565). : 275-288 สุกัญญา แช่มช้อย. (2558). ภาวะผู้น าทางเทคโนโลยี: การน าเทคโนโลยีสู่ห้องเรียนและโรงเรียน ในศตวรรษที่ 21. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร. ปีที่ 16 (4) เดือนตุลาคม – ธันวาคม, 216-224. สุพิชญา กลันนุรักษ์. (2559). การด าเนินงานประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาของโรงเรียน ขนาดกลางในกลุ่มเกาะแก้ว สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาระยอง เขต 1(งานนิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต). สาขาวิชาการบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยบูรพา สุภัทรศักดิ์ ค าสามารถ. (2563). แนวทางการบริหารการศึกษาในยุคดิจิทัลดิสรัปชั ่น. Journal of Modern Learning Development, 15 (2), 245-259. สุรดา แก้วศรีหา และ เอกราช โฆษิตพิมานเวช. (2565). การพัฒนาแหล่งเรียนรู้ในชุมชนบน ฐานของทุนวัฒนธรรม เพื่ออนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น. วารสารมณีเชษฐาราม. ปีที่5 (2) (กันยายน–ตุลาคม 2565) หน้า 237-251 สุรพงศ์ อึ๊งโพธิ์. (2561). บทบาทของผู้บริหารสถานศึกษาในการส่งเสริมการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียน เป็นส าคัญของสถานศึกษา สังกัดส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาราชบุรี เขต 2. (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). ราชบุรี: มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง. สุรพล ธรรมร่มดี, ทัศนีย์ จันอินทร์, และคงกฤช ไตรยวงค์. (2553). อาศรมศิลป์ วิจัย : การวิจัย และพัฒนาชุมชนแห่งการเรียนรู้ แนวจิตตปัญญา. โครงการเอกสารวิชาการการเรียนรู้ สู่การเปลี่ยนแปลงล าดับที่ 8. นครปฐม : เอมี่ เอ็นเตอร์ไพรส์ จ ากัด. สุรศักดิ์ ปาเฮ. (2556). การพัฒนาวิชาชีพครูสู่ยุคปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษที่ 2. ในเอกสาร ประกอบการประชุมสัมมนาทางวิชาการ การพัฒนาครูทั้งระบบตาม ยุทธศาสตร์การปฏิรูป การศึกษาทศวรรษที่ 2. หน้า 2-4. แพร่ :ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแพร่ เขต 1-2. สุรศักดิ์ ปาเฮ. (2558). กระบวนทัศน์เทคโนโลยีการศึกษาในยุคดิจิทัล สังกัดส านักงานเขตพื้นที่ การศึกษา มัธยมศึกษาเขต 2. ขอนแก่น แพร่ไทยอุตสาหการพิมพ์. สุวดี อุปปินใจ และพูนชัย ยาวิราช. (2562). การจัดการชั้นเรียนยุคดิจิทัล Classroom Management in the Digital Age. เชียงราย : มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย.

การบริหารงานวิชาการ..เพื่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาในวิถีชีวิตใหม่ 289 ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2554).แนวทางการจัดการเรียนรู้ในโรงเรียน มาตรฐานสากล. ผู้พิมพ์. ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2556). แนวทางการนิเทศเต็มพิกัด. กรุงเทพฯ : . ส านักพิมพ์คณะรัฐมนตรีและราชกิจจานุเบกษา. ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน .(2563). แนวทางการจัดกิจกรรมแนะแนว ระดับ การศึกษาขั้นพื้นฐาน. กลุ่มพัฒนาระบบการแนะแนว ส านักวิชาการและมาตรฐาน การศึกษาส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. ส านักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติพ.ศ. 2560-2579. กรุงเทพฯ :ส านักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. ส านักบริหารงานการมัธยมศึกษาตอนปลาย ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2558). แนวทางการจัดทักษะแห่งอนาคตใหม่การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ที่เน้น สมรรถนะทาง สาขาวิชาชีพ. กรุงเทพมหานคร. อรรถการ สัตยพาณิชย์. (2564). “การสื่อสารเพื่อการเรียนออนไลน์ในสถานการณ์โควิด-19 ของ อาจารย์คณะ เทคโนโลยีสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร”. วารสารเทคโนโลยีสื่อสารมวลชน มทร. พระนคร. ปีที่ 6 ฉบับที่ 1, 85-96. เอกชัย กี่สุขพันธ์. (2562).การบริหารการเปลี่ยนแปลง (Chang Management). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2553. Beach, D.M. and Reinhartz, J. (2000). Supervision Leadership: Focus on Instruction. Boston : Allyn and Bacon. Bybee et.al. (2006). The BSCS 5E Instructional Model. Retrieve 30 March 2020, from http : //www.ashg.org/education/pdf/BSCS_5E_Model.pdf. Fred R.David, (2012). Fred R. David, Strategic Management: Concepts and Cases (Edition #6), Prentice Hall. Charles W.L. Hill. Fry, H; Ketteridge. S; & Marshall, S. (2009). A Handbook for teaching and Learning in Higher education, 3 rd ed. London: Routledge. Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2008). Educational administration theory, research, and practice (8th ed.). New York : McGraw-Hill. Koehler, M. J., & Mishra, P. (2016). Technological Pedagogical Content Knowledge (TPACK). Retrieve 30 March2020, from http : //www.tpack.org/.