พลังงาน ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม

และส่ิ งแวดล้อมเพ่ือพฒั นาทางด้าน
มีจุดมุ่งหมายเพ่ือเป็ นหลกั ประกันถึง
ละเกื้อหนุนชีวิต ปัญหาส่ิงแวดล้อมส่วน
ผลกระทบมายงั สิ่งแวดล้อม ได้แก่ เกิด
สียพื้นท่ีเพาะปลูก การพงั ทลายของดิน
ะต้องมีการอนุรกั ษ์ทรพั ยากรธรรมชาติ
ม หรือการผลิตการดารงไว้ให้คงอยู่นาน
รธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เน่ืองจาก

148



149

ความรุนแรงของปั ญหาส่ิ งแวดล้อ
ธรรมชาติ ของมนุษยท์ ่ีขาดการประเมินผ
ผลดีที่จะเกิดขึน้ ก่อนใช้ทรพั ยากรธรรมช
หากมี การต่ื นตัวในการประเมิ นผลกร
สิ่งแวดล้อมที่ปรากฏในปัจจบุ นั อาจมีน้อ

ดงั กล่าว รฐั จึงได้มีมาตรการแก้ไขปัญ
กระทบสิ่งแวดล้อม” (Environment Impa

อมของไทย เกิดจากการใช้ทรพั ยากร
ผลกระทบหรือการคาดคะเนผลเสียและ
ชาติ นักวิทยาศาสตรส์ ิ่งแวดล้อมเชื่อว่า
ระทบสิ่งแวดล้อมในอดีตแล้ว มลพิษ
อยกว่านี้ หรือไม่มีเลยกไ็ ด้ จากหลกั การ
ญหาสิ่ งแวดล้อม คื อ “การวิ เคราะห์ผล
act Assessment: EIA)

150

การวิเคราะหผ์ ลกระทบสิ่งแวดลอ้ ม หมาย
ผลกระทบก่อนดาเนินโครงการพฒั นา โดยการ
ในการแก้ไขผลกระทบส่ิ งแวดล้อมท่ี จะเกิ ดขึ้น
อนุรกั ษส์ ิ่งแวดล้อมให้เกิดความยงั่ ยืน

การศึกษาประเมินผลกระทบส่ิงแวดล้อมเ
สาหรบั ประเทศไทย นโยบายด้านส่ิงแวดล้อมเ
กฎหมายที่เป็ นเพียงแนวทาง ต่อมามีการประก
ฉบบั แรก คือ พระราชบญั ญตั ิส่งเสริมและรกั ษ
ได้กาหนดให้มีการจดั ทารายงานการประเมิน
ปี 2524 โดยมีวตั ถปุ ระสงคเ์ พอื่ ให้มีการศึกษาเก
ท่ีอาจจะถกู กระทบจากโครงการหรือกิจการที่พฒั

ยถึง กิจกรรมในการจาแนก และการคาดคะเน
รวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมจะให้แนวทาง
น ตลอดจนระบบติ ดตามตรวจสอบเพ่ือการ

เร่ิมใช้ในประเทศสหรฐั อเมริกาในปี พ.ศ. 2512
เร่ิมกาหนดในรฐั ธรรมนูญ พ.ศ. 2517 แต่เป็ น
กาศใช้กฎหมายสิ่งแวดล้อมอย่างเป็ นทางการ
ษาคณุ ภาพส่ิงแวดล้อมแห่งชาติพ.ศ. 2518 และ
นผลกระทบส่ิงแวดล้อม (EIA) อย่างจริงจงั  ใน
กี่ยวกบั ทรพั ยากรสิ่งแวดล้อมและคณุ ค่าต่างๆ
ฒนานัน้

151

การจดั การสิ่งแวดล้อม หมายถึง การดา
เพ่ือให้ส่ิงแวดล้อมสามารถเอื้ออานวยปร
แคลน และไม่มีปัญหาใดๆ แนวคิดในการจ

1 การสงวน (Preservation) หมาย
ธรรมชาติ โดยปล่อยให้ทรพั ยากรแ
ความสมั พนั ธ์แบบพึ่งพาอาศยั ซึ่งก
มนุษยไ์ ม่ควรเข้าไปเกี่ยวข้อง

2 การอนุรกั ษ์ (Conservation) หมาย
และการใช้ทรพั ยากรธรรมชาติและส

มากท่ีสดุ

าเนิ นการต่อส่ิงแวดล้อมอย่างมีประสิทธิ ภาพ
ระโยชน์ต่อมนุษยไ์ ด้ตลอดไปโดยไม่ขาด
จดั การสิ่งแวดล้อมมีดงั นี้
ยถึง การธารงไว้ซ่ึ งความสมดุลของ
และส่ิ งแวดล้อมมีการเจริ ญเติ บโตและมี
กนั และกนั ตามธรรมชาติทุกประการ โดย

ยถึง การดูแล ป้องกนั  รกั ษา ซ่อมแซม
สิ่งแวดล้อมเพ่ือให้เกิดประโยชน์ต่อมนุษย์

152

3 การพฒั นา (Development) หมายถึง
มีสภาพที่ดีขึน้ และสามารถนามาใช

4 การใช้ประโยชน์ (Utilization) หมา
สิ่งแวดล้อมมาใช้ประโยชน์อยา่ งถกู ห
การวางแผนจดั การสิ่งแวดล้อม ต้องเ
ประกอบด้วยขนั้ ตอนตามลาดบั ต่อไปนี้

1 การสารวจเบือ้ งต้น
2 การวางแผนเกบ็ และวิเคราะหข์ ้อ

3 การสารวจ/เกบ็ ข้อมลู

4 การวิเคราะหข์ ้อมลู
5 เปรียบเทียบ/ประเมินผล

การวิเคราะหก์ บั ค่ามาตรฐาน

ง การปรบั ปรงุ ฟื้ นฟู บรู ณะส่ิงแวดล้อมให้
ช้ให้เกิดประโยชน์
ายถึง การนาทรพั ยากรธรรมชาติและ
หลกั วิชาการ
เป็ นไปตามกระบวนการทางวิทยาศาสตร์

6 การประเมินสถานภาพของระบบ

อมลู ทรพั ยากรและส่ิงแวดล้อม

7 การหาปัญหา
8 การสรา้ งมาตรการ
9 การสรา้ งแผนงาน

153

แนวทางในการจดั การสิ่งแวดล้อม

กา
กาหนดกฎหมายสิ่งแวดลอ้ ม กฎขอ้ บงั คบั
เป็ นมาตรฐานของตนเอง ซ่ึงอาจมีหลกั ก
กนั ไป ซ่ึงอาจทาให้เกิดความขดั แย้งแ
ระหว่างประเทศ ดงั นัน้ องค์การการค้า

WT
จงึ ได้มีการปรบั ปรงุ มาตรฐานต่างๆ ขึน้  เ
Organization for Standardization: ISO)
คณุ ภาพผลิตภณั ฑ ์ และการจดั การสิ่งแ
การผลิต และการจดั การส่ิงแวดล้อม ท่ีส

มมีหลายแนวทาง แต่ละประเทศจะมี
าร

บ หรือมาตรฐานการจดั การสิ่งแวดล้อม

การดาเนินการบริหารจดั การที่แตกต่าง

และความไม่เท่าเทียมกนั ด้านการค้า

าโลก (World Trade Organization:
TO)

เพื่อใช้เป็ นมาตรฐานสากล (International
สาหรบั นามาเป็นมาตรฐานท่ีใช้จดั การ

แวดล้อม มาตรฐานสากลที่เก่ียวข้องกบั
สาคญั ๆ มีดงั นี้
154



155

แผนการจดั การสิ่งแวดล้อมหมายถึง ก
ดาเนิ นการต่อส่ิงแวดล้อมเก่ียวกบั การใช้กา
เกิดผล ตอบสนองต่อมนุษยแ์ ละทรพั ยากรอื่นอ
ชดั เจน ขนาดหรือปริมาณจะรวมไปถึงทรพั ยา
ส่วนทิศทาง หมายถึง การกาหนดแนวทางการ
เวลาที่ใช้ทงั้ โครงการหรือทงั้ แผนงาน

การวางแผนจดั การทรพั ยากรและสิ่งแ
เพียงอยา่ งเดียวและบางครงั้ ใช้คาว่า “ทรพั ยา
เป็ นส่ิงเดียวกนั “ทรพั ยากรธรรมชาติ” เป็ นส
“สิ่งแวดลอ้ ม” จงึ ใช้ครอบคลมุ คาวา่ “ทรพั ยาก

การกาหนดกระบวนการและขนั้ ตอนในการ
ารป้ องกนั แก้ไข ปรบั ปรุง และการฟื้นฟูให้
อย่างยนั่ ยืนและต่อเน่ือง มีขนาดและทิศทางท่ี
ากรที่จะใช้ เช่น คน เงิน พื้นที่ และเคร่ืองมือ
รดาเนินการว่าจะไปทางใด สดุ ท้ายต้องนึกถึง

แวดล้อมบางครงั้ ใช้คาว่า “สิ่งแวดล้อม”
ากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม” ให้เข้าใจว่า
ส่วนหน่ึงของ “สิ่งแวดล้อม” ฉะนัน้ คาว่า
กรธรรมชาติ” ด้วย

156

3

1 แนวคิด
2 ขอบเขตของแผน

องคป์ ระกอบของแผนปฏิบตั ิการ

157

การจดั การทรพั ยากรธรรมชาติและส่ิงแ
เกิดปัญหาส่ิงแวดล้อมจากการบุกรกุ ธรรมชาติของมนุษย
ใช้กฎหมาย และที่สาคญั จะต้องให้คนในท้องถิ่นได้มีส่วน
ถึงความสาคัญของทรัพยากรธรรมชาติ และส่ิ งแวด
ทรพั ยากรธรรมชาติ เพื่อให้ไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการแ
และทาให้ใช้ทรพั ยากรอย่างมีประสิทธิภาพ รวมทงั้ ทาให้เก

พระราชบญั ญตั ิส่งเสริมและรกั ษาคุณภ
จดั ทาแผนปฏิบตั ิการเพ่อื จดั การคณุ ภาพสิ่งแวดล้อม โดย

โครงการเฝ้าระวงั และป้องกนั โครงการบาบดั และฟื้ นฟู แล
การต้องดาเนินการให้สอดคล้องกบั การอนุรกั ษ์ทรพั ยากร

คณุ ภาพของน้า คณุ ภาพอากาศ และเสียงกากของเสีย และว
การจดั การทรพั ยากรธรรมชาติและสิ่งแวด

สามารถป้องกนั และแกไ้ ขปัญหาดา้ นส่ิงแวดล้อมที่มีอย่ไู ด

ทกุ ๆคน ภายในชมุ ชนนัน้ ๆ ตลอดจนการประสานความรว่

แวดล้อม เป็นการบริหารงานท่ีเป็นระบบ เพ่ือป้องกนั การ
ย์ ด้วยกระบวนการบริหารจดั การตามแผนงานและบงั คบั
นร่วม บริหารจดั การ สร้างเครือข่ายในชุมชนให้ ตระหนัก
ดล้อม โดยยึดหลักการอนุรักษ์ รักษา และพัฒนา
แก้ปัญหา หรือเสียน้อยลง ช่วยประหยดั การใช้ทรพั ยากร
กิดความปลอดภยั ต่อชีวิต และสิ่งแวดล้อม
ภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535 กาหนดให้จงั หวดั
ยประกอบด้วยโครงการสร้างจิตสานึกและความตระหนัก
ละโครงการศึกษาวิจยั ปฏิบตั ิการในการจดั ทาแผนปฏิบตั ิ
รธรรมชาติ และครอบคลุมการจดั การสิ่งแวดล้อมในด้าน
วตั ถอุ นั ตราย
ดล้อมในชมุ ชนต่างๆจะดาเนิ นไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ด้นัน้ จาเป็นต้องได้รบั ความร่วมมือร่วมใจจากประชาชน
วมมือจากภาครฐั และภาคเอกชนที่เก่ียวข้อง

158