The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by yojedae, 2020-11-25 11:52:24

Glosario_Entomologico

Glosario_Entomologico

346

hembras es similar y alcanza un promedio de 30 a 32 días con
un período de preoviposición de 7 a 8 días, y un período de
postura de 15 días. Estas chinches se les conoce con el
nombre de chinches asesinos por la peculiaridad que tienen
de cargar con sus presas insertadas a la probocis extendida
por delante de la cabeza.

Zygoto (Cigoto): Célula originada sexualmente, formada por la unión
de los gametos masculino y femenino antes de iniciarse la
segmentación. También se le denomina huevo.

347

BIBLIOGRAFÍA

1. AGUILAR C., JULIA; MAMANI, G. y WHO P., MARY. 1995. Ciclo biológico
y comportamiento de Trichogramma pintoi en laboratorio. XXXVIII
Convención Nacional de Entomología. Noviembre. Sociedad
Entomológica del Perú. p. 52.

2. ALATA CONDOR, JULIO. 1973. Lista de insectos y otros animales
dañinos a la agricultura en el Perú. Ministerio de Agricultura.
Estación Experimental Agrícola de La Molina. Manual Nº 36. Lima-
Perú. 176 p.

3. ALCAZAR, J., R. ALDANA, y F. CISNEROS. Identidad de los gorgojos
que atacan papa, oca, olluco y mashua. XLI Convención Nacional
de Entomología. Sociedad Entomológica del Perú. Resúmenes y
Programas. Octubre. Tumbes-Perú. N° 041. 1 p.

4. ALCAZAR, J.; J. SALAZAR, H. KAYA y S. PARSA. 2004. Potencial del
nemátodo entomopatógeno Heterorhabditis sp. Para el control del
gorgojo de los Andes Premnotrypes suturicallus KUSELL y búsqueda
de nuevos aislamientos. XLVII Convención Nacional de
Entomología. Noviembre. Arequipa. Resúmenes y programas.
Sociedad Entomológica del Perú y Universidad Nacional San
Agustin de Arequipa. p. 41.

5. ALDANA, R., J. ALCAZAR, F. CISNEROS, M. HOLLE y A. LAGNAOU. 2001.
Biología del gorgojo de la oca Microtypes sp. (Coleóptera :
Curculionidae) y desarrollo de una estrategia de control en el
valle del Mantaro. Programa y Resúmenes. XLIII Convención
Nacional de Entomología. Noviembre. Huancayo-Perú. p.71.

6. ALDANA YURIVILCA, GONZALO. 2004. Gorgojo del olluco. Forma de
control. Agronoticias. Julio. Lima-Perú. 26(291):37

7. ALEMANY BOLUFER, DON JOSÉ. 1948. Diccionario Enciclopédico
ilustrado de la lengua española. Tomo I. Buenos Aires-Argentina.
1376 p.

8. ALGAR. 1993. Diccionario enciclopédico ilustrado. Barcelona –
España. Ed. Algar. 4v.

9. ALVA M., P. y L. CÉSPEDES D. 1999. Biología del ácaro del arroz
Schizotetranychus orizae Rossi de Simons en Tumbes. XLI
Convención Nacional de Entomología. Sociedad Entomológica del
Perú. Resúmenes y Trabajos. Tumbes-Perú. Ponencia N° 026 1 p.

10. AMAYA DE GUERRA, JULIA. 1997. El gusano rojo del arroz. Ministerio
de Agricultura. Dirección Regional Agraria La Libertad. Boletín
Informativo. Valle Jequetepeque. 7 p.

348

11. AQUISE, RITA y G. MAMANI M., 2005. Ciclo biológico, parámetros
biológicos y comportamiento de Coenosia attenuata Stein. 1903
(Díptera: Muscidae). XLVII Convención Nacional de Entomología.
Octubre. Sociedad Entomológica del Perú. Ica. p. 105.

12. ASOCIACION DE PROPIETARIOS DE TERRENOS DE CHAVIMOCHIC. 2001 –
2002.Programa de manejo integrado de plagas. Hoja informativa.
Trujillo, Perú. Varios números.

13. ÁVALOS Q., A. y DIAZ F., J. 1992. Manejo integrado de plagas y
enfermedades del frijol. INIA. Manual Técnico N° 3-92. Lima-
Perú. 64 p.

14. BARTRA P., CARLOS 1994 Manual de crianza de algunos insectos
benéficos a la agricultura peruana. Sociedad Entomológica del
Perú. Lima – Perú. 62 p.

15. BAYER. s.f. Ácaros fitófagos en el Perú. Lima-Perú. 18 p.

16. BAYER CROP SCIENCE s.f. Kinetic. s.n.t. www.bayercropscience.com;
www.bayerandina.com

17. BEINGOLEA G., O. 1964. Series de divulgación. I.- Algunas fórmulas
de uso corriente en entomología. Fórmula Abbot, y II.- Fórmula
Abbot modificada para parcelas experimentales. Sociedad
Entomológica Agrícola del Perú. Noviembre. Lima-Perú. s.p.

18. 1984. Protección Vegetal. Banco Agrario del
Perú. Instituto Nacional de Investigación y Promoción
Agropecuaria. Lima – Perú. Imprenta Máximo Atoche. 361 p.

19. 1995. Langostas y su control. Red de Acción en
Alternativas al uso de Agroquímicos (RAA), Servicio de Sanidad
Agraria. Ministerio de Agricultura. Lima, Perú. 143 p.

20. BIBLIOTECA DE LA AGRICULTURA s.f. Idea Books. España. Lexus. 768 p.

21. BRACK E., A. y CECILIA MENDIOLA V. 2000. Ecología del Perú. PNUD.
Lima-Perú. Ed. Bruño. 495 p.

22. BRAVO C., M. 1999. Estudio morfo-taxonómico del “chinche encaje”
Plaseobyrsa bicincta (Hem.: Tingidae que frecuenta la palma
aceitera (Elaeis guineensis Jacquin). XLI Convención Nacional de
Entomología. Octubre. Sociedad Entomológica del Perú. Resúmenes
y Trabajos. Tumbes-Perú. Ponencia N° 027. 1 p.

23. y D. OJEDA P. 1999. Biología del “chinche encaje”
(Plaseobyrsa bicincta Monte)(Hem.: Tingidae) de la palma
aceitera (Elaeis guineensis) Jacquin. XLI Convención Nacional de
Entomología. Octubre. Sociedad Entomológica del Perú. Resúmenes
y Trabajos. Ponencia N° 028. 1 p.

349

24. y R. SILVA. 2000. Entomofauna del frijol de palo
(Cajanus cajan (L.) Millsp) en el departamento de Lambayeque.
XLII Convención Nacional de Entomología. Sociedad Entomológica
del Perú. Octubre. Tarapoto-San Martín. p. 37.

25. BRAVO P., ROSARIO. 2004. Entomología, Conociendo a los
insectos. Univ. Nac. del Altiplano. Facultad de Ciencias
Agrarias. Puno, Perú. 265 p.

26. BRUGNONI, HÉCTOR C. 1980. Plagas forestales. Buenos Aires-
Argentina. Ed. Hemisferio Sur. 216 p.

27. BRUZZONE C., C. y VIGIL C., A. 2004. Aplicación a chorro de
insecticida sistémico en almácigo. INIAE – Proyecto arroz.
Plegable Nª 06. Lima-Perú. Trifolio.

28. CALZADA BENZA, JOSE. 1957. El error experimental. Ministerio de
Agricultura. Estación Experimental Agrícola de La Molina.
Boletín Nº 07. Lima – Perú. 33 p.

29. CANALES C., A. y L. VALDIVIESO J. 1999. Manual de control biológico
para la conducción del cultivo del olivo. SENASA. Programa
Nacional de Control Biológico. Lima-Perú. 37 p.

30. CAVE, RONALD D. 1995. Parasitoides de plagas agrícolas en América
Central. Tegucigalpa - Honduras. Zamorano. Academic Press. 202
p.

31. CENTRO REGIONAL DE AYUDA TÉCNICA. 1963. Plagas de los granos
almacenados. Agencia para el Desarrollo Internacional (A.I.D.).
Boletín Agrícola N° 1260. México. 45 p.

32. CISNEROS V., FAUSTO 1995. Control de plagas agrícolas. 2da ed.
Lima-Perú. Full Print. 313 p.

33. COINBOL. s. f. La comercializadora internacional de insumos
biológicos. Palmira-Valle-Colombia. 23 p.

34. CONTROL DEL Psyllido azul del eucalipto. s.f. Servicio Nacional de
Sanidad Vegetal. Lima – Perú. s.n.t. 1 p.

35. CORONADO, RICARDO y MARQUEZ, ANTONIO. 1972. Introducción a la
entomología. México. Limusa – Wiley. 282 p.

36. CREMLYN, R. 1989. Plaguicidas modernos y su acción bioquímica.
Traducción de inglés por Esther Baradon de Frixione. 3ra
reimpresión. México. Ed. Limusa. 356 p.

37. DALE, WILLIAM E. 2005. ¡Piojo harinoso en el valle de Ica!. Agro
Noticias, Marzo. Lima, Perú. 27 (298):47.

38. DeBACH, PAUL. 1977. Control biológico de las plagas de insectos y
malas hierbas. 5ª ed. Trad. Ing. Agr. Carlos Manuel Castaños.

350

Biological control of insects pests and weeds. México.
Continental. 949 p.

39. DELGADO M., P. y J. ARCOS P. 2003. Plagas del cultivo de la maca
(Lepidium meyenii Walpers). XLV Convención Nacional de
Entomología. Diciembre. Ayacucho-Perú. Ponencia N° 46. 2 p.

40. DELGADO VÁSQUEZ, CESAR y MÁRLLORI VELA PEREZ. 2005. Impacto de
abejas nativas (Hymenoptera : Apidae : Meliponae) en la
polinización de cultivos camu camu (Myrciaria dubia). XLVII
Convención Nacional de Entomología. Octubre. Sociedad
Entomológica del Perú. Ica. p. 40.

41. DIAZ S., F. y LUZ TERNERO F. 1998. Ciclo biológico de Hypercompe
icasia Cramer (Lep.: Arctiidae) en laboratorio sobre alfalfa,
Trujillo-1998. XL Convención Nacional de Entomología. Sociedad
Nacional de Entomología. Noviembre. Lima-Perú. Ponencia N° 042.
1 p.

42. DÍAZ, WALTER; VALENCIA, LUIS y ZAMORA, JUAN. 2003. El “gorgojo
acuático del arroz” Lissorhoptrus gracilipes Kushel. Coleóptero:
Curculionidae, nuevo registro para el Perú. Rev. per. Ent.
43:21-23.

43. DUROJEANNI R., M. 1963. El barreno de los brotes (Hypsipyla
grandella) en cedro y caoba. In Octava Convención Agronómica
Regional, Segunda de la Selva. Asoc. Per. de Ing. Agró.-Filial
del Huallaga. Tingo María-Perú. Vol. II, Documentos. pp. 143-
152.

44. DUTURBURO V., H.E. 2001. Cultivo ecológico del algodonero y otras
especies vegetales. Ministerio de Agricultura. SENASA. Lima-
Perú. 46 p.

45. ECKERT, SILKE y SONYA-MARIKA WUBKER. 1991. Control natural de
plagas. Centro de Educación, Capacitación y Tecnología
Campesinas (CECTEC). Paraguay. 79 p.

46. EL COMERCIO. 2003. Enciclopedia El Comercio del estudiante.
Universidad Ricardo Palma. Lima –Perú. 1055 p.

47. ELIZALDE, R. y CASTILLO, P. 2005. Estudio preliminar de la
meliponicultura con énfasis en la crianza de Melipona mimetica
(Cockerell, 1919) en Tumbes. XLVII Convención Nacional de
Entomología. Octubre. Sociedad Entomológica del Perú. Ica. p.
48.

48. ENCICLOPEDIA AGROPECUARIA TERRANOVA. 1995. Agricultura ecológica.
In Producción agrícola 2. Santafé de Bogotá-Colombia. Terranova
Edit. 2: 527 – 532.

351

49. ENCICLOPEDIA VISUAL DE LA ECOLOGÍA, 1997. Ed. El Comercio. Lima-
Perú. 267 p.

50. ENRIQUEZ, GUSTAVO A. 1985. Curso sobre el cultivo del cacao. Centro
Agronómico Tropical de Investigación y Enseñanza. Turrialba-
Costa Rica. 240 p.

51. ESPINOZA, ALBERTO. 2003. Mecanismos de filtración en protección
respiratoria (I). Cultivos controlados. Agosto – Ecuador. p.28.

52. ESSIG, E.O. 1954. College Entomology. 4th ed. Agricultural
Experiment Station University of California. Mac Millan. 900 p.

53. ETCHEVERRY, M. y HERRERA, J. 1972 Curso teórico práctico de
Entomología. Ed. Universitaria. Santiago de Chile–Chile. 385 p.

54. FEAKIN, SUSAN D. 1971. Pest control in bananas. Pans Manual N°1.
Foreign and Commonwealth Office Overseas Development
Administration. London-England. 128 p.

55. FRANCIOSI T., RAFAEL. 1992. El cultivo del palto en el Perú.
Proyecto TTA. Fundación para el Desarrollo del Agro (Fundeagro).
Lima-Perú. 124 p.

56. 1992. El cultivo del papayo en el Perú.
Fundación para el Desarrollo del Agro (FUNDEAGRO). Lima-Perú.
89 p.

57. GARCIA MAROTO, M. 1999. Cultivo de la alcachofa. Valencia–España.
Ed. Mundi Prensa Libre. 55 p.

58. 1999. Plagas, enfermedades y fisiopatías del
cultivo de la alcachofa en la comunidad valenciana. Serie
Divulgación Técnica N° 42. Valencia-España. Generalitat
Valenciana. 56 p.

59. GIL BACILIO, JOSÉ y CLORINDA VERGARA COBIAN. 2005. Ocurrencia
poblacional de las moscas de la fruta del género Anasthrepha en
zapote (Matisia cordata Humb & Bonpl.) en Tingo María – Huánuco.
XLVII Convención Nacional de Entomología. Octubre. Sociedad
Entomológica del Perú. Ica. p. 49.

60. GÓMEZ T., J. 2001. Estudio de eficacia insecticida de Neem X
(Azadarachtina) y New Bt-8L. (Bacillus thuringiensis) contra el
“esqueletizador de las hojas del banano”, Ceramidia viridis.
Programa y Resúmenes. XLIII Convención Nacional de Entomología.
Noviembre. Huancayo-Perú. p. 133.

61. GÓMEZ, R. HILDA, ANNYZAPATA e HILDA GOMEZ S. s.f. Producción de
hongos y virus entomopatógenos para el control de plagas

352

agrícolas. Programa Nacional de Control Biológico. Ministerio de
Agricultura. Lima-Perú. 32 p.

62. GONZALES, A.R.; G.L.E. JIMENEZ y G.C.D. VECCO. 2004. Determinación
del daño ocasionado por la babosa Omalonyx sp. (Pulmonata:
Succineidae) en el arroz variedad capirona, al estado de
plántula bajo condiciones de laboratorio en Tarapoto. XLVII
Convención Nacional de Entomología, Noviembre. Arequipa.
Resúmenes y programas. Sociedad Entomológica del Perú y
Universidad Nacional San Agustin de Arequipa. p. 71.

63. GONZALES F., JOAQUIN, O. ARREGOCES P., HERNÁNDEZ, L. y PARADA, T.
1983. Insectos y ácaros y su control en el cultivo del arroz en
América Latina. Federación Nacional de Arroceros. Ed. FEDEARROZ.
Bogotá – Colombia. 60 p.

64. HARDY, FREDERICK. comp. y ed. 1961. Manual del cacao. Instituto
Interamericano de Ciencias Agrícolas. Turrialba - Costa Rica.
Ed. Antonio Lehmann. 439 p.

65. HARTLEY, C.W.S. 1977. La palma de aceite. Traducción de The oil
palm. Por Eduardo Maldonado P. México. CECSA. 958 p.

66. INIA y CONAFRUT. 1977. El cultivo de la piña. Boletín técnico N° 10
Proyecto PROFRUT. Lima. Perú. 36 p.

67. INSTITUTO NACIONAL DE INVESTIGACIÓN AGRARIA. 2002. Cultivo de la
alcachofa sin espinas. Ministerio de Agricultura. Manual R.I. N°
01. Lima-Perú. 200 p.

68. INSTITUTO NACIONAL DE INVESTIGACIÓN AGRARIA. 2002. Cultivo de
alcachofa sin espinas. Manual. Lima-Perú. 200 p.

69. JIMÉNEZ V., J. 1995. Producción y promoción de controladores
biológicos. In Aportes del control biológico en la agricultura
sostenible. Gomero, O. L. y Lizárraga T., Alfonso ed. Red de
Acción en Alternativas al uso de Agroquímicos (RAAA). Lima-Perú.
pp. 335-359.

70. JUNEY, M. y AYQUIPA, G. 2004. Avances sobre la biología y
comportamiento de Proarna bergui DISTANT (Homop.: Cicadidae) en
cultivo de espárrago. Moche, Trujillo. XLVII Convención Nacional
de Entomología, Noviembre. Arequipa. Resúmenes y programas.
Sociedad Entomológica del Perú y Universidad Nacional San
Agustin de Arequipa. p. 27.

71. JUNTA DEL ACUERDO DE CARTAGENA. 1988. Manual del Grupo Andino para
la preservación de maderas. Lima-Perú. Ed. Carvajal. p. irr.

72. KING, A.B.S. y SAUNDERS, J.L. 1984. Las plagas invertebradas de
cultivos alimenticios en América Central. Tropical Development
and Research Institute, Centro Agronómico Tropical de
Investigación y Enseñanza. Turrialba-Costa Rica. Administración
de Desarrollo Extranjero, Londres. 182 p.

353

73. KLOTS, A. B. and KLOTS, ELSI B. 1961. 1001 Answers to questions
about. New York. Grosset & Dunlap. 260 p.

74. LEFTWICH, A.F. 2001. Diccionario de Entomología. Trad. de A
Diccionary of Entomology por W. Zea F. y R. Bravo P. Universidad
Nacional del Altiplano. Puno-Perú. 504 p.

75. LICERAS Z., L. 2003a. Entomología agrícola. Universidad Privada
Antenor Orrego. Facultad de Ciencias Agrarias. Escuela
Profesional de Ingeniería Agrónoma. Trujillo-Perú. Separatas.
s.p.

76. 2003b. Entomología general. Universidad Privada
Antenor Orrego. Facultad de Ciencias Agrarias. Escuela
Profesional de Ingeniería Agrónoma. Trujillo-Perú. Separatas.
s.p.

77. 2003c. Principios de control de plagas.
Universidad Privada Antenor Orrego. Facultad de Ciencias
Agrarias. Escuela Profesional de Ingeniería Agrónoma. Trujillo-
Perú. Separatas. s.p.

78. LIMA, A. DA COSTA. 1945. Insectos do Brasil. Lepidopteros. 1ª
parte, 5º tomo. Escola Nacional de Agronomía. Río de Janeiro-
Brasil. 379 p.

79. 1953a. Insectos do Brasil. Coleopteros. 2da
parte, Tomo 8vo. Escola Nacional de Agronomia. Rio de Janeiro-
Brasil. 323 p.

80. 1953b. Insectos do Brasil. Coleopteros. 2da
parte, Tomo 8vo. Serie didáctica N° 10. Escola Nacional de
Agronomia. Rio de Janeiro-Brasil. 323 p.

81. LIZÁRRAGA T., A. y J. IANNACONE O. (ed.). 1996. Manejo de feromonas
en el control de plagas agrícolas. Red de Acción en Alternativas
al uso de Agroquímicos (RAAA). Sociedad Entomológica del Perú
(SEP). 194 p.

82. LOMA, J. LUIS DE LA. 1955. Experimentación agrícola. México. UTEHA.
430 p.

83. MANUAL AGROPECUARIO. 2002. Tecnologías orgánicas de la granja
integral autosuficiente. Bogota–Colombia. Lexus. 1093 p.

84. MARQUEZ M., MATEO. 1989. Biología de Podisus connexivus Bergroth
(Hemiptera: Pentatomidae) predator de larvas de lepidópteros.
Tesis para optar el título de Biólogo. Universidad Nacional San
Agustín de Arequipa-Perú. 86 p.

85. MEJIA A., R. y RINA CARHUAZ A. 1992. Enfermedades de plantas
causadas por virus. Instituto de Investigación Agraria y
Agroindustrial y Dirección General de Investigación Agrícola.
Serie didáctica N° 6-92, Lima-Perú. 102 p.

354

86. MENDOZA GAVINO, JONEY y GASPAR AYQUIPA AYCHO. 2005. Morfobiología y
algunos aspectos del comportamiento de la “cigarra” Proarna
bergui en el cultivo del espárrago, Trujillo, Perú. XLVII
Convención Nacional de Entomología. Octubre. Sociedad
Entomológica del Perú. Ica. p. 101.

87. METCALF, C.L. y W.P. FLINT. 1966. Insectos destrcutores e insectos
útiles. Sus costumbres y su control. Traducción de Destructive
and useful insects. Their habits and control, por el Ing. Agr.
Alfonso Blackaller Valdés. México. Ed. Continental. 1208 p.

88. MONT, RICARDO M. 2002. Manejo integrado de enfermedades de las
plantas. Ministerio de Agricultura. Servicio Nacional de
Sanidad Agraria. Lima, Perú. 210 p.

89. NARREA-CANGO, MÓNICA. 2004. Insectos del “yacón” Smallanthus
sonchifolius (Asteracea) en La Molina, Lima, Perú. Revista
Peruana de Entomología. Sociedad Entomológica del Perú. 44:131-
132.

90. NARRERA CANGO, MÓNICA; WALTER DIAZ BURGA y CLORINDA VERGARA COBIAN.
2005. Insectos fitófagos frecuentes en el “Ficus ornamental”
Picus benjamina L. (Urticales: Moracea). XLVII Convención
Nacional de Entomología. Octubre. Sociedad Entomológica del Perú
Ica. p. 80.

91. NATIONAL ACADEMY OF SCIENCES. 1980. Manejo y control de plagas de
insectos. Traduc. Del inglés Insect – Pest Management and
Control. Traductor Ing. Modesto Rodríguez de La Torre. México.
Ed. Limusa. v 3. p. 522.

92. NUÑEZ S., ELIZABETH y A. CANALES C. 1999. Aegeniaspis citricola
controlador del minador de la hoja de los cítricos. Experiencia
peruana. Presidencia de la República. Ministerio de Agricultura.
SENASA. Lima-Perú. 88 p.

93. OSIS D., VIRGINIA E. y G. MAMANI M. 2001. Determinación del ciclo
biológico de Siphoninus phillyrae (HALLIDAY)(Homoptera:
Aleyrodidae) “mosca blanca del fresno” en la zona urbana de
Arequipa. Programa y Resúmenes. XLII Convención Nacional de
Entomología. Noviembre. Huancayo-Perú. p. 73.

94. PANTOJA, ALBERTO et al., 1997. MIP en arroz. FLAR, Centro
Internacional de Agricultura Tropical, Internacional Center for
Tropical Agricultura. Caracas. pp. 135 – 141.

95. PEREZ, DIANA y JOSE IANNACONE. 2005. Bioecología y fluctuación
poblacional de Conotrachelus dubiae O’Brien, 1995 (Coleoptera:
Curculionidae) picudo del camu camu en Pucallpa, Perú. XLVII
Convención Nacional de Entomología. Octubre. Ica. p. 37.

355

96. PINEDO OCHOA, JACKIE y GIL BACILIO, JOSE. 2005. Crianza masal de
Ooencyrtus castaneus Lenner (Hymenoptera: Encyrtidae) parásito
de huevos de Cyparissius daedalus Cramer (Lepidoptera:
Castniidae) en palma aceitera (Elaeis guineensis Jaca). XLVII
Convención Nacional de Entomología. Octubre. Sociedad
Entomológica del Perú. Ica. p. 90.

97. PORTOCARRERO, C. A. 1963. Notas sobre la familia Formicidae
(Hymenoptera) con especial atención a la evolución de la Tribu
Attini. Octava Convención Agronómica Regional, Segunda de la
Selva. Octubre. Asociación Peruana de Ingenieros Agrónomos -
Filial del Huallaga. Tingo María-Perú. pp. 153-156.

98. PROGRAMA NACIONAL DE CONTROL BIOLÓGICO. s.f. Control biológico de
las plagas del cafeto. Ministerio de Agricultura. SENASA. Hoja
divulgativa Nº 5. Ate – Vitarte, Lima- Perú. 2 p.

99. QUINTANILLA, R. H. y O. G. CORDOVA. 1978. Ácaros fitófagos. 2da ed.
Buenos Aires-Argentina. Hemisferio Sur. 74 p.

100. RAVEN, K. 1969. Orden Hemiptera. Universidad Nacional Agraria La
Molina. Departamento de Sanidad Vegetal. Lima – Perú. 155 p.

101. RICHARDS, O. W. y R. G. DAVIES. 1983. Tratado de entomología Imms.
Vol. 1. Traduc. Imms’ General Textbook of Entomology. Vol. I.
Traductor Jaime Isern Arús. Barcelona-España. Omega. 438 p.

102. 1984. Tratado de entomología Imms.
Traduc. Imms’ General Textbook of Entomology. Vol. II. Traductor
Jaime Isern Arús. Barcelona-España. Omega. 998 p.

103. ROBLES R., FAUSTO. 2000. La alcahofa. Nueva alternativa para la
agricultura peruana. PROMPEX, CESEM. Boletín, Lima-Perú. pp.
28-31.

104. ROGG, HELMUTH. 2000. Entomología agrícola del Ecuador. Manual.
Quito-Ecuador. Ed. Abaya-Yala. 664 p.

105. ROSS, HERBERT H. 1956. Introducción a la entomología general
y aplicada. 2ª ed. Traducción del inglés por Miguel Fusté.
Barcelona. Omega. 536 p.

106. RUBIN DE CELIS, VERÓNICA E. y MENANDRO S. ORTIZ. 2005.
Greenidea ficicola Takahashi (Hemiptera: Aphididae) nuevo

registro para Sudamérica. XLVII Convención Nacional de
Entomología. Sociedad Entomología del Perú. Ica. p. 03.

107. SALAZAR T., JUAN. 1999. Control de plagas de los cítricos.
Presidencia de la República. Ministerio de Agricultura. SENASA.
Lima-Perú. 101 p.

356

108. SÁNCHEZ, CAROL; E. DEL AGUILA y TEOTISTA MAFALDO. 1995. Insectos
plaga del “camu camu” en Morona Cocha, Iquitos. XXXVIII.
Convención Nacional de Entomología. Noviembre. Chincha-Perú.
p.2.

109. SÁNCHEZ GRADOS, LUIS. 1985. Manual técnico del manejo de la tuna y
de la cochinilla. Fondo de Promoción de Exportaciones No
Tradicionales (FOPEX). Lima – Perú. 49 p.

110. SÁNCHEZ V., G. 1994. Ecología de insectos. Universidad Nacional
Agraria La Molina, Departamento de Entomología, Lima–Perú. 364
p.

111. SÁNCHEZ V., G. y VERGARA, CLORINDA C. 1992. Manual de prácticas de
entomología agrícola. Universidad Nacional Agraria La Molina,
Departamento de Entomología. Lima–Perú. 173 p.

112. 1992. Plagas del camote.
113. Universidad Nacional Agraria La Molina, Depart. De Entomología.
Lima – Perú. 97 p.

Universidad Nacional Agraria 1997. Plagas de hortalizas.
Entomología. Lima-Perú. 255 p. La Molina. Departamento de

114. y W. APAZA T. 2000. Plagas y enfermedades del
espárrago en el Perú. Ed. Graffitti. Lima–Perú. 140 p.

115. y J. SARMIENTO M. 2002. Plagas del cultivo del
116. algodonero. Universidad Nacional Agraria La Molina. Departamento
de Entomología y Fitopatología. Lima-Perú. 187 p.

, J. SARMIENTO M. y J. HERRERA A. 2002. Plagas de
los cultivos de caña de azúcar, maíz y arroz. Universidad
Nacional Agraria La Molina. Departamento de Entomología y
Fitopatología. Lima-Perú. 150 p.

117. SANGAMA, A.C. 2005. Efecto de la liberación de Telenomus
podosi Ashmead sobre el control de Oebalus poecillus
(Dallas) en arroz irrigado. XLVII Convención Nacional de
Entomología. Octubre. Sociedad Entomológica del Perú. Ica.
p. 84.

118. SANGAMA, A.C. et. al. 2005. Avances en la caracterización
biológica de los estados inmaduros de Heliconius numata
Cramer, 1780 (Nymphalidae : Heliconiinae) bajo condiciones
de laboratorio en Tarapoto. XLVII Convención Nacional de
Entomología. Octubre. Sociedad Entomológica del Perú. Ica.
p. 22.

119. SANTISTEBAN CASTILLO, JOSÉ y GONZALO YURIVILCA. 2004. Manual
de prácticas de entomología general. Universidad Nacional
Agraria La Molina. Departamento de Entomología y
Fitopatología. 125 p.

357

120. SARMIENTO M., JORGE. 1992. Plagas del cultivo del algodonero.
Departamento de Entomología de la Universidad Nacional Agraria
La Molina. Lima – Perú. 238 p.

121. y G. SÁNCHEZ V. 1997. Evaluación de insectos.
Universidad Nacional Agraria La Molina. Departamento de
Entomología y Fitopatología. Lima – Perú. 117 p.

122. SAUL C., PEDRO. 1998. Principales plagas del cultivo de arroz y sus
enemigos naturales en el valle de Tumbes. Ministerio de la
Presidencia. Universidad Nacional de Tumbes. Facultad de
Ciencias Agrarias. Tumbes – Perú. Datox Corona Ed. 36 p.

123. SENASA. s.f. Principales plagas cuarentenarias A1. Ministerio de
Agricultura. Servicio Nacional de Sanidad Agraria. Lima-Perú.
39 p.

124. SERVICIO NACIONAL DE SANIDAD AGRARIA. 1997. Principales plagas y
enfermedades exóticas. Ministerio de Agricultura. Lima – Perú.
Talleres Gráficos de la Oficina de Información Agraria. 26 p.

125. 1998. Listado de plaguicidas agrícolas registrados
(SENASA). Ministerio de Agricultura. Lima-Perú. Ed. Fimart. 83
p.

126. SENASA, PROGRAMA NACIONAL DE MOSCAS DE LA FRUTA. 2000. Reglamento
de control, supresión y erradicación de las moscas de la fruta.
Lima-Perú. s.p.

127. SERVICIO NACIONAL DE SANIDAD AGRARIA s.f. Manual sobre el uso de
entomopatógenos para el control de plagas agrícolas. Ministerio
de Agricultura. Arequipa – Perú. p. irr.

128. SUTTON, D.B. 1994. Fundamentos de ecología. De. Ecology: Seleted
Concepts. Traduct. María Luisa Sevilla Hernández. México.
Limusa. 293 p.

129. SUTTON, D.A. 1994. Fundamentos de ecología. 10ma reimpresión.
México. Limusa. 293 p.

130. SYED, RAHMAN A. 1984. Los insectos polinizadores de la palma
africana. Palmas. Federación Nacional de Cultivadores de Palma
Africana. Bogota-Colombia. 5(3): 19-66.

131. TERNERO, LUZ; F. DIAZ S. y MARILU TABOADA. 1998. Distribución y
comportamiento de Melittia pulcripes Walker (Lep.:Sessidae) en
la costa norte del Perú, 1996-1998. XL Convención Nacional de
Entomología. Noviembre. Sociedad Entomológica del Perú. Lima-
Perú. Ponencia N° 044. 1 p.

358

132. TORRES REATEGUI, DILMER y MANUEL DORIA BOLAÑOS. 2005. Control de la
broca (Hypothenemus hampei) del cafeto (Coffea arabica)
aplicando Beauveria bassiana y establecimiento de Cephalonomia

stephanoderis en la provincia de Lamas. XLVII Convención
Nacional de Entomología. Ica. p. 86.

133. UNTIVEROS O., DEMETRIO ed. 1986. Principales plagas y enfermedades

de la papa en el Perú. Instituto Nacional de Investigación y
Promoción Agropecuaria. Lima, Perú. Programa Nacional de la
Papa. 229 p.

134. VADEMECUM AGRARIO. 2002-2003. El Ingeniero Agrónomo. 4ta ed. Lima-
Perú. 134 p.

135. VALDIVIA PONCE, JORGE. 1977. Meteorología general. Universidad
Nacional Mayor de San Marcos. Lima - Perú. 168 p.

136. VALDIVIESO J., LUIS. 1987. Control biológico de la alfalfa.
Instituto Nacional de Investigación y Promoción Agropecuaria,
CICIU. Boletín técnico N° 2. Lima – Perú. 19 p.

137. VALENCIA V., LUIS. 2000. La Mosca blanca en la agricultura peruana.
Lima - Perú. 133 p.

138. VERA Z., CARLOS. 1996. Diccionario agrícola. Trujillo – Perú. Ed.
Libertad. 583 p.

139. VERGARA C., CLORINDA. 1995. Morfología de Pyrausta punopealis
(Walker, 1859). XXXVIII Convención Nacional de Entomología.
Chincha-Perú. p.17.

140. VERGARA COBIAN, CLORINDA y WALTER DIAZ BURGA. 2005. Asterolecanium
pustulans (Cockerell, 1892), (Hemiptera: Asterolecaniidae) plaga
de la “higuera” Ficus caryca (Urticales: Moracea). XLVII
Convención Nacional de Entomología. Sociedad Entomológica del
Perú. Ica. p. 81.

141. VILLANUEVA M., C.M. 2001. La lúcuma. Fondo Editorial Asociación
Casa Grande. Lima – Perú. 73 p.

142. WHU P., MARY. s.f. Control biológico: Unidad de insectos útiles.
s.p.

143. WILLE, J.E. 1952. Entomología Agrícola del Perú. 2da ed. Junta de
Sanidad Vegetal. Ministerio de Agricultura. Lima-Perú. 543 p.

144. WORTHEN, EDMUNDO L. y SAMUEL R. ALDRICH, 1959. Suelos agrícolas, su
conservación y fertilización. Traduc. Al español por José Luis
de La Loma. 2a ed. México. Hispano-Americana. 416 p.

I

ÍNDICE TEMÁTICO

I-A. INSECTOS PLAGA.
I-B. DAÑOS DE INSECTOS.
II. INSECTOS BENÉFICOS.
III-A. CONTROL BIOLÓGICO.
III-B. ENTOMOPATÓGENOS.
IV. CONTROL CULTURAL.
V. CONTROL FÍSICO.
VI-A. CONTROL ETOLÓGICO.
VI-B. CONTROL ETOLÓGICO – FEROMONAS Y
PRODUCTOS HORMONALES (MÍMICOS).
VII. CONTROL GENÉTICO Y GENÉTICA.
VIII-A. CONTROL QUÍMICO – INSECTICIDAS.
VIII-B. CONTROL QUÍMICO – PROPIEDADES Y
TECNOLOGÍAS.
VIII-C. CONTROL QUÍMICO – EQUIPOS DE
APLICACIÓN.
IX. CONTROL LEGAL.
X. ÁCAROS Y ACARICIDAS.
XI. CARACOLES, BABOSAS Y MALACOCIDAS.
XII. NEMÁTODES Y NEMATICIDAS.
XIII. ROEDORES Y RODENTICIDAS.
XIV. ADYUVANTES O COADYUVANTES.
XV. PLAGAS DE CULTIVOS Y FORESTALES.
XVI. FENOLOGÍA DE CULTIVOS Y EVALUACIÓN
DE PLAGAS.
XVII-A. ENTOMOLOGIA - MORFOLOGÍA Y ANATOMIA.
XVII-B. ENTOMOLOGIA SISTÉMATICA.
XVIII. MANEJO INTEGRADO DE PLAGAS.
XIX. BIOLOGÍA Y ECOLOGÍA.
XX. BOTÁNICA.
XXI. FITOPATOLOGIA.
XXII. FISIOLOGÍA VEGETAL.
XXIII. SEMILLAS.
XXIV. INTOXICACIONES Y FARMACÉUTICOS.
XXV. METEOROLOGÍA.
XXVI. ESTADÍSTICA.

II

ÍNDICE ALFABÉTICO POR TEMAS

I-A. INSECTOS PLAGA

Acanophora concolor (Homop.: Membracidae). Frijol de

palo.

Acanthoscelides obtectus (Coleop.: Bruchidae). Frijoles

y panamitos.
Acheta (Gryllus) assimilis (Orthop.:Gryllidae). Polífago.

Acordulecera willei (Hymenop.: Pergidae). Papa.

Acromyrmex balzani (Hym. : Formicidae). Pastos.

Acromyrmex hispidus (Hymenop.: Formicidae). Polífago.

Acyrtosiphon pisum (Homop.: Aphididae). Alfalfa.

Adioristus sp.(Coleop. : Curculionidae). Papa.

Aeneolamia postiga (Homop.: Cercopidae). Arroz, maíz y

otros.
Aeschropeteryx sp.(Lepidop.: Geometridae). Té

Agrius ungulatus (Lepidop.: Sphingidae). Camote.

Agrotis ipsilon (Lepidop.: Noctuidae). Polífago.

Agrotis malefida (Lepidop.: Noctuidae). Polífago.

Agrotis subterranea (Lepidop.: Noctuidae). Polífago.

Aleurocanthus woglumi (Homop.: Aleyrodidae). Cítricos.

Aleurocybotus occiduus (Homop.: Aleyrodidae). Arroz.

Aleurodicus sp. (Homop.: Aleyrodidae). Frutales.

Aleurothachelus sp.(Homop. : Aleyrodidae). Palto.

Aleurothrixus floccosus (Homop.: Aleyrodidae).

Cítricos.

Amanthynoides nitidiventris (Coleop.: Curculionidae).

Olluco.
Amauromyza maculosa (Dip. : Agromyziidae). Alcachofa.

Amniscus polygraphoides (Coleop.: Cerambycidae).

Frutales.

Amphideritus puberulus (Coleop.: Curculionidae).

Frutales.
Anagasta elutella (Lepidop.: Pyralidae). Harinas.

Anagasta kuehniella (Lepidop. : Pyralidae). Harinas.

Anastrepha fraterculus (Dipt.: Trypetidae). Frutales,

polífago.

Anastrepha ludens (Dipt.: Trypetidae). Frutales.

Anastrepha manihoti (Dipt.: Trypetidae). Yuca.

Ancystrosoma klugi (Coleop. : Scarabaeidae). Polífago.

Anomala testaceipennis (Coleop.: Scarabaeidae).

Polífago

Anomala undulata (Coleop.: Scarabaeidae). Polífago.

Anomis texana (Lepidop.: Noctuidae). Algodonero.

Anthonomus grandis (Coleop.: Curculionidae).

Algodonero. (Coleop.: Curculionidae).
Anthonomus vestitus

Algodonero.

Anticarsia gemmatalis (Lepidop.: Noctuidae). Polífago.

Aphis cracivora (Homop.: Aphididae). Frijol.

Aphis pomi (Homop.: Aphididae). Manzano.

III

Aphis spiraecola (Homop.: Aphididae). Cítricos.

Aphodius (Nialus) lividus (Coleop.: Scarabaeidae).

Espárrago.
Araecerus fasciculatus (Coleop.: Arthribidae). Café,

cacao, camote y otros.
Argyrotaenia sphaleropa (Lepidop.: Tortricidae).

Cítricos y algodonero.

Aspidiotus destructor (Homop.: Diaspididae). Cocotero.

Aspidiotus (Quadraspidiotus) perniciosus (Homop.:

Diaspididae). Manzano y otros.

Asterolecanium bambusae (Homop.: Coccidae). Bambú.
Asterolecanium pustulans (Homop.: Asterolecaniidae).

Higo.
Atomopterix sp.(Lepidop.: Pyralidae). Papa.

Atta cephalotes L.(Hymenop. : Formicidae). Polífago.

Atta spp. (Hymenop.: Formicidae). Polífago.

Aulacorthum solani (Homop.: Aphididae). Papa.

Automeris sp. (Lepiodop. : Saturniidae). Frijol de

palo.

Automolis sp.(Lep.: Arctiidae). Lúcumo.

Azteca sp. (Himenenop.: Formicidae). Cacao.

Bactrocera cucurbitae (Dip.: Trypetidae).

cucurbitáceas.
Batrachedra sp. (Lepidop.: Monphidae). Piña.

Bedellia minor (Lepidop.: Cosmopterigidae). Camote.

Bemisia argentifolii (Homop.: Aleyrodidae). Polífago.

Bemisia complejo tabaci (Homop.: Aleyrodidae).

Polífago.

Bemisia tuberculata (Homop.: Aleyrodidae). Yuca y

otros.

Blissus leucopterus (Hemip. : Lygaeidae). Arroz.

Bothynus (Ligyrus) maimon (Coleop. : Scarabaeidae).

Polífago.

Brachmia convolvuli (Sin. Trichotape sp.)(Lepidop. :

Gelechiidae). Camote

Bregmatothrips venustus (Thysanoptera : Thripidae).

Maíz.

Brevicoryne brassicae (Homop.: Aphididae). Col.

Bruchophagus gibbus (Hym.: Eurytomidae). Alfalfa.

Bruchus pisorum (Coleop.: Bruchidae). Arveja.

Bucculatrix thurberiella (Lepidop. : Lyonetiidae).

Algodonero.
Carpophilus hemipterus (Coleop.: Nitidulidae). Maíz.

Carpophilus lugubris (Coleop.: Nitidulidae). Maíz.

Carpophilus dimidiatus (Coleop.: Nitidulidae). Maíz.

Cavariella aegopodii (Homop.: Aphididae). Sauce.

Ceramidia viridis (Lepidop.: Syntomidae). Plátano.

Ceratitis capitata (Dip.: Trypetidae). Frutas y otros.

Ceroplastes floridensis (Homop.: Coccidae). Cítricos y

otros.

Cerotoma fascialis (Coleop.: Chrysomelidae). Maíz.

Chromacris peruviana (Orthop.: Acrididae). Arroz.

Chrysomphalus aonidum (Homop.: Diaspididae). Cítricos.

IV

Coccus (Lecanium)hesperidum (Homop.: Coccidae). Café y

otros.

Coccus (Lecanium) viridis (Homop.: Coccidae). Café.

Colaspis hypocloria (Coleop.: Chrysomelidae). Plátano.

Conocephalus sp. (Orthop.: Telligonidae). Arroz.

Conotrachelus dubiae (Coleop.: Curculonidae). Camu

camu.

Contarina sorghicola (Dip.: Cecidomyiidae). Sorgo.

Copitarsia decolor (Lepidop.: Noctuidae). Espárrago.

Copitarsia turbata (Lepidop.: Noctuidae). Papa.

Copitophorus elaeagni (Homop.: Aphididae). Alcachofa.

Copturus aurivillanus (Coleop.: Curculionidae). Frijol

de palo, arveja, frijol.
Corythaica costata (Hemip.: Tingidae). Algodonero.

Corythaica cyaticollis (Hemip.: Tingidae). Berengena y

otros. sordidus (Coleop.: Curculionidae).
Cosmopolites

Plátano.
Crocidosema (Epinotia) aporema (Lepidop.: Tortricidae).

Frijol.

Crocidosema plebejana (Lepidop.: Tortricidae) Algodonero.

Cromacris peruviana (Orthop.: Acrididae). Arroz.

Cryptocephalus castaneus (Coleop.: Chrysomelidae).

Algodonero, frijol de palo y otros.
Ctenarytaina eucalypti (Homop.: Psyllidae). Eucalipto.

Cyanopepla alonzo (Lepidop.: Arctiidae). Maíz.

Cyclocephala sp.(Coleop.: Scarabaeidae). Polífago.

Cydia fabivora (Lepidop.: Tortricidae). Frijol y pallar.

Cydia molesta (Lepidop.: Tortricidae). Duraznero,

manzano y otros.

Cydia pomonella (Lepidop.: Tortricidae). Manzana.

Cyclophora serrulata (Lepidop.: Geometridae). Olivo.

Cyrtomerus bergui (Hemip.: Cydnidae). Yuca.

Chironomus xanthus (Dip.: Chironomidae). Arroz.

Chrysobothris cerc. frontalis (Coleop.: Buprestidae).

Mango y otros.

Dactylopius coccus (Homop.: Dactylopidae). Tuna.

Dalbulus maidis (Homop.: Cicadellidae). Maíz.

Delia antiqua (Dip.: Anthomyiidae). Cebolla.

Diabrotica speciosa vigens (Coleop.: Chrysomelidae).

Maíz.

Dialeurodes citri (Homop.: Aleyrodidae). Cítricos.

Diaphania hyalina (Lepidop.: Pyralidae). Cucurbitáceas.

Diaphania nitidalis (Lepidop.: Pyralidae).

Cucurbitáceas.

Diatraea saccharalis (Lepidop.: Pyralidae). Caña de

azúcar, maíz.
Dicrotendips californicus (Dip.: Chironomidae). Arroz.

Dinocoris corrosus (Hemip.: Pentatomidae). Cacaotero.

Dinoderes bifoveolatus (Coleop.: Bostrychidae). Cube o

barbasco.

Dysaphis foeniculus (Homop.: Aphididae). Zanahoria.

V

Dysdercus peruvianus (Hemip.: Pyrrhocoridae).
Algodonero.

Dysmicoccus brevipes (Homop.: Pseudococcidae). Piña,
espárrago y otros.

Echenopa monocerus (Homop.: Membracidae). Frijol de palo.
Edessa rufomarginata (Hemip. : Pentatomidae). Polífago.
Elasmopalpus lignosellus (Lepidop.: Pyralidae). Caña de

azúcar, maíz y otros.
Eloria noyesi (Lepidop.: Liparidae). Coca.
Empoasca glaba (Homop.: Cicadellidae). Papa, lechuga y

otros.
Empoasca spp. (Homop.: Cicadellidae). Polífago.
Epicauta spp.(Coleop.: Meloide) .Papa.
Epitragus sp. (Coleop.: Tenebrionidae). Ají, pimiento,

berenjena.
Epitrix spp.(Coleop.: Chrysomelidae). Arroz y maíz.
Epitrix yanazara (Coleop.: Chrysomelidae). Papa,

maíz, coliflor y nabo silvestre.
Erinnys ello (Lepidop.: Sphingidae). Yuca.
Eriosoma lanigera (Homop.: Aphididae). Manzano.
Eublema recta (Lepidop.: Noctuidae). Camote.
Eucepes postfasciatus (Coleop.: Curculionidae). Camote.
Euchistus convergens (Hemip.: Pentatomidae). Polífago.
Eucleodora cocae (Lepidop.: Tineidae) .Coca.
Eumecosomya nubila (Dip.: Otitidae). Maíz.

Eumorpha vitis (Lepidop.: Sphingidae). Vid.
Eurhizococcus brassiliensis (Homop. : Margarodidae).

Té.
Eurysacca melanocampta (Lep.: Gelechiidae). Quinua.
Eutinobothrus (Gasterocercodes) gossypii (Coleop.:

Curculionidae). Algodonero.
Euxesta eluta (Dip.: Otitidae). Maíz.
Euxesta spp. (Dip.: Otitidae). Maíz.
Feltia experta (Lepidop.: Noctuidae). Espárrago y otros.
Fiedlerella (Conotrachelus) sp. (Coleop. : Curculionidae).

Acelga.
Fiorinia fioriniae (Homop.: Coccidae). Cocotero y palto.
Frankliniella phaener (Thysanop.: Thripidae). Papa.
Frankliniella tuberosi (Thysanop.: Thripidae). Papa.
Franklliniella williamsi (Thysanop. : Thripidae). Maíz.
Gargaphia nigrinervis (Hemip. : Tingidae). Algodonero.
Givira sp.(Lepidop. : Cossidae). Vid.
Goeldichoronomus c.f. fluctuans (Dip.: Chironomidae).

Arroz.
Golofa aegeon (Coleop.: Scarabaeidae). Polífago.

Heilipus empiricus (Coleop.: Curculionidae). Palto.
Golofa eacus (Coleop.: Scarabaeidae). Maíz y

solanáceas.
Gossipina glauca (Homop.: Pseudococcidae). Algodonero.

Greenidea ficicola (Homop.: Aphididae). Ficus.
Gyanaikothrips ficorum (Thysanop.: Phlaeothripidae).

Ficus.

VI

Heilipus empiricus (Coleop.: Curculionidae). Palto.
Heliconia numata (Lep. : Heliconiinae). Maracuyá.
Heliothis virescens (Lepidop.: Noctuidae). Polífago.
Hellula phidilealis (Lepidop.: Pyralidae). Col.
Hemiberlesia cyanophylli (Homop.: Diaspididae). Olivo.
Hemiberlesia lataniae (Homop.: Diaspididae). Frutales.
Herpetogramma (Pachyzancla) bipunctalis (Lepidop.:

Pyralidae). Acelga.
Hoplophorium (Metcalfiella) pertusa (Homop.: Membracidae).

Cacao.
Hortensia similis (Homop.: Cicadellidae). Olífago.
Hylemya sp. (Dip. : Anthomyiidae). Maíz y otros.
Hylesinos oleiperda (Coleop.: Scolytidae). Olivo.
Hypercompe icasia (Lepidop.: Arctiidae). Alfalfa.
Hyperdiplosis sp. (Dip. : Cecidomyiidae). Yuca.
Hypothenemus hampei (Coleop.: Scolitidae). Café.
Hypsipyla grandella (Lepidop.: Pyralidae). Cedro y

caoba.
Icerya purchasi (Homop.: Margarodidae). Cítricos y

otros.
Jalysus spinosus (Hemip.: Neididae). Cacao.
Jocara zetila (Lepidop.: Pyralidae). Palto.
Lasioderma serricorne (Coleop.: Anobiidae). Tabaco y

algodonero.
Lepidosaphes beckii (Homop.: Diaspididae). Cítricos.
Leptophobia aripa (Lepidop.: Pieridae). Col.
Leptophobia protodice (Lepidop.: Pieridae). Col.
Leptophobia rapae (Lepidop.: Pieridae). Col.
Leucocastnia licus (Lepidop.: Castniidae). Caña de azúcar y

plátano.
Leucothrips theobromae (Thysanop.: Thripidae). Polífago.
Ligyrus bituberculatus (Coleop.: Scarabaeidae). Arroz.
Lineodes integra (Lepidop.: Pyralidae). Ají.
Liriomyza brasiliensis (Dip.: Agromyziidae). Papa.
Liriomyza graminivora (Dip.: Agromyziidae). Maíz.
Liriomyza huidobrensis (Dip.: Agromyziidae). Papa y

otros.
Liriomyza quadrata (Dip.: Agromyziidae). Papa, tomate,

tabaco y otros.
Lissorhopthrus gracilipes (Coleop.: Curculionidae).

Arroz.
Ludius sp. (Coleop. : Elateridae). Algodonero y otros.
Maconellicoccus hirsutus (Homop.: Pseudococcidae).

Polífago.
Macrosiphum euphorbiae (Homop.: Aphididae). Papa y

otros.
Mahanarva sp. (Homop.: Cercopidae). Arroz.
Manduca quinquemaculata (Lepidop.: Sphingidae). Tabaco.
Marasmia trapezalis (Lepidop.: Pyralidae). Caña de azúcar.
Margarodes vitis (Homop.: Margarodidae). Vid.
Marmara sp.(Lepidop.: Gracilariidae). Espárrago,

camote.
Melanagromyza caerulea (Dip.: Agromyziidae). Camote.

VII

Melanagromyza sp. (Dip.: Agromyziidae). Camote.
Melanagromyza tomatarae (Dip.: Agromyziidae). Tomate.
Melanaphis (Aphis) sacchari (Homop.: Aphididae). Caña

de azúcar.
Melanoma canopilosum (Dip.: Richardidae). Piña.
Melittia pauper (Lepidop. : Sessidae). Cucurbitáceas.
Mescinia peruella (Lepidop.: Pyralidae). Algodonero.
Metamasius hemipterus (Coleop.: Curculionidae). Caña de

azúcar, plátano y palma aceitera.
Micrathetis triplex (Lepidop. : Noctuidae). Camote.
Microthyris anormalis (Lepidop.: Pyralidae). Camote,

frijol, campanilla.
Microtypes sp. (Coleop.: Curculionidae). Oca.
Mocis latipes (Lep.: Noctuidae). Caña de azúcar, sorgo

y otras gramíneas.
Monalonium dissimulatum (Hemip.: Miridae). Cacao.
Mormydea ypsilon (Hemip. : Pentatomidae). Arroz.
Myzodes (Myzus) persicae (Homop.: Aphididae). Polífago.
Myzus ornatus (Homop.: Aphididae). Frijol y

leguminosas.
Naupactus xantographus (Coleop.: Curculionidae).

Frutales.
Nemobius sp. (Orthop.: Gryllidae). Algodonero.
Neoclytus jakeli (Coleop.: Cerambycidae). Frutales.
Neocurtylla hexadactyla (Orthop.: Gryllotalpidae).

Polífago.
Neosilba (Carpolanchaea) pendula (Dip.: Lonchaeidae). Ají.
Neoterius fairmaire (Coleop.: Bostrichidae). Vid.
Nezara viridula (Hemip.: Pentatomidae). Arroz.
Nysius simulans (Hemip.: Lygaeidae). Polífago.
Ochyrotica placozoma (Lepidop.: Ptephoridae). Camote.
Oebalus poecilus (Hemip. : Pentatomidae). Arroz.
Oiketicus kirbyi (Lepidop.: Psychidae). Cítricos y

otros.
Oiphoninus phillyrae (Homop.: Aleyrodidae). Fresno.
Oliarus oryzicola (Homop.: Cixiidae). Arroz.
Oncideres poecilla (Coleop.: Cerambycidae). Palto.
Opogona sacchari (Lepidop.: Tineidae). Caña de azúcar.
Orthezia olivicola (Homop.: Ortheziidae). Olivo.
Orthezia paragraminis (Homop.: Ortheziidae). Arroz.
Oryzaephilus surinamensis (Coleop.: Cucujidae). Granos.
Oxydia vesulia (Lepidop.: Geometridae). Espárrago y

palto.
Pagiocerus frontalis (Coleop.: Scolytidae). Maíz.
Palpita persimilis (Lepidop.: Pyralidae). Olivo.
Panoquina sp.(Lepidop.: Hesperiidae). Arroz.
Papilio paeon paeon (Lepidop.: Papilionidae). Cítricos.
Parabemisia myricae (Homop.: Aleyrodidae). Cítricos,

marañón.
Paraleyrodes sp. (Homop.: Aleyrodidae). Cítricos.
Parlatoria pergandii (Homop.: Diaspididae). Cítricos.
Pebos sp.(Lepidop. : Cosmopterigidae). Camote.

VIII

Pectinophora gossypiella (Lepidop.: Gelechiidae).
Algodonero.

Peizodorus guildini (Hemip.: Pentatomidae). Arroz.
Pentalonia nigronervosa (Homop.: Aphididae). Plátano.
Peregrinus maidis (Homop. : Delphacidae). Maíz.
Perileucoptera coffeella (Lepidop.: Lyoneetiidae). Café.
Perkinsiella saccharicida (Homop.: Delphacidae). Caña

de azúcar.
Pseudoplusia includens (Lepidop.: Noctuidae). Polífago.
Pseudoplusia ni (Lepidop.: Noctuidae). Polífago.
Phenacoccus aceris (Homop.: Pseudococcidae). Vid.
Phenacoccus gossypii (Homop.: Pseudococcidae).

Algodonero.
Phthia picta (Hemip.: Coreidae). Tomate.
Phyllocnistis citrella (Lepidop.: Gracilariidae).

Cítricos.
Phyllocnistis sp. (Lepidop.: Gracilariidae). Palto.
Phyllophaga portoricensis (Coleop.: Scarabaeidae).

Piña.
Phyrdenus divergens (Coleop.: Curculionidae). Tomate.
Pilemia perusialis (Lep.: Pyralidae). Tomate, papa,

berengena.
Pinnaspis aspidistrae (Homop.: Diaspididae). Cítricos.
Pinnaspis strachani (Homop.: Diaspididae). Algodonero.
Planococcus citri (Homop.: Pseudococcidae). Cítricos.
Plaseobyrsa bicincta (Hemip.: Tingidae). Palma

aceitera.
Platynota sp. (Lepidop.: Tortricidae). Algodonero y

cítricos.
Plodia interpunctella (Lepidop.: Gelechiidae). Harina.
Plutella xylostella (Lepidop.: Plutellidae). Col
Polypedilum cf. griseopunctatum (Dip.: Chironomidae).

Arroz.
Premnotrypes latithorax (Coleop.: Curculionidae). Papa.
Premnotrypes piercei (Coleop.: Curculionidae). Papa.
Premnotrypes pusillus (Coleop.: Curculionidae). Papa.
Premnotrypes suturucallus (Coleop.: Curculionidae). Papa.
Premnotrypes vorax (Coleop.: Curculionidae). Papa.
Prenes ares (Lepidop.: Hesperiidae). Caña de azúcar.
Proarna bergui (Homop.: Cicadidae). Espárrago.
Prodiplosis longifila (Dip.: Cecidomyiidae). Polifago.
Prosaldius sp.(Coleop. : Curculionidae). Caña de azúcar.
Protopulvinaria manguiferae (Lepidop.: Coccidae). Mango.
Protopulvinaria pyriformis (Lepidop.: Coccidae). Palto.
Pseudaletia unipunctata (Lepidop.: Noctuidae). Arroz.
Pseudaletia unipunctata quechua (Lepidop.: Noctuidae).

Maíz.
Pseudaulacaspis (Diaspis) pentágona (Homop.: Diaspididae).

Melocotonero.
Pseudococcus viburni (Homop.: Pseudococcidae).

Vid.

IX

Pseudoplusia includens (Lepidop.: Noctuidae). Polífago.

Pseudoplusia ni (Lepidop. : Noctuidae). Polífago.

Pterochlorus viminalis (Homop.: Aphididae). Sauce,

manzano, peral.

Pulvinaria sp. (Homop.: Coccidae). Algodonero.

Pyrausta punopealis (Lepidop.: Pyralidae). Hierba buena,

albahaca.

Quadrapidiotus perniciosus (Homop.: Diaspididae). Manzano.

Rhagoletis ochraspis (Dip. : Trypetidae). Tomate.

Rhammatocerus cyanipes (Orthop.: Acrididae). Arroz y

otros.

Rhopalosiphoninus latysiphon (Homop.: Aphididae). Papa,

mashua.

Rhopalosiphum rufiabdominalis (Homop.: Aphididae). Arroz.

Rhynchophorus palmarum (Coleop.: Curculionidae). Palmeras.

Rhizoperta dominica (Coleop.: Bostrichidae). Granos.

Rupela albina (Lepidop.: Pyralidae). Arroz.

Ruselliana solanicola (Homop.: Psyllidae). Papa.

Sabulodes sacaberatus (Lepidop.: Geometridae). Palto.

Saccharicoccus (Pseudococcus) sacchari (Homop.:

Pseudococcidae). Caña de azúcar.

Sagalasa valida (Lep.: Glyphipterigidae). Palma

aceitera.

Saissetia coffeae (Homop.: Coccidae). Café, cítricos y

otros.

Saissetia oleae (Homop.: Coccidae). Olivo.

Salenopsis geminata (Hymenop.: Formicidae). Polífago

tropical.

Sathrobrota rileyi (Lepidop.: Cosmopterygidae).

Algodonero.

Scapteriscus spp. (Orthop.: Gryllotalpidae). Polífago,

almácigos.

Scirtothrips manihot (Thysanop.: Thripidae). Yuca.

Schistocerca interrita (Orthop.: Acrididae). Polífago.

Schistocerca piceifrons peruviana (Orthop.: Acrididae).

Polífago.

Schizaphis graminum (Homop.: Aphididae). Gramíneas.

Scirtothrips signipennis (Thysanop.: Thripidae).

Plátano.

Scolytus rugulosus (Coleop. : Scolytidae). Frutales.

Scoteoborus sp. (Coleop.: Curculionidae). Papa.

Selenaspidus articulatus (Homop.: Diaspididae).

Cítricos.

Sibine fusca (Lep.: Limacodidae). Palma aceitera.

Sipha flava (Homop.: Aphididae). Caña de azúcar.

Sirex noctilio (Hymenop.: Siricidae). Pino.

Sitophilus oryzae (Coleop. : Curculionidae). Arroz.

Sitotroga cerealella (Lepidop.: Gelechiidae). Granos

almacenados.

Spermophagus pectoralis (Coleop.: Bruchidae). Pallares.

Spodoptera eridania (Lepidop.: Noctuidae). Polífago.

Spodoptera frugiperda (Lepidop.: Noctuidae). Polífago.

Spodoptera latifascia (Lepidop.: Noctuidae). Polífago.

X

Spodoptera ochrea (Lepidop.: Noctuidae). Polífago.
Spolodea recurvalis (Lepidop.: Pyralidae). Polífago.
Stegasta bosquella (Lepidop.: Gelechiidae). Maní.
Stenoma catenifer (Lepidop.: Stenomidae). Palto.
Sthenaridea carmelitiana (Hemip.: Miridae). Maíz.
Stomoxys calcitrans (Dip. : Muscidae). Establos.
Symmestrichema capsicum (Lepidop.: Gelechiidae). Ají.
Symmestrichema capsivorum (Lepidop.: Gelechiidae). Ají.
Symmestrichema tangolias (Lepidop.: Gelechiidae). Papa.
Tagosodes oryzicolus (Homop. : Delphacidae). Arroz.
Tallula (Pococera) atramentalis (Lepidop.: Pyralidae).

Maíz.
Tanystarsus hastatus (Dip.: Chironomidae). Arroz.
Tecia solanivora (Lepidop.: Gelechiidae). Papa.
Tenebroides mauritanicus (Coleop.: Ostomidae). Harinas

y granos.
Thecla basilides (Lepidop.: Lycaenidae). Piña.
Thrips palmi (Thysanop.: Thripidae). Melón.
Thrips tabaci (Thysanop.: Thripidae). Polífago.
Thyanta perditor (Hemip.: Pentatomidae). Arroz.
Tibraca limbativentris (Hemip.: Pentatomidae). Arroz.
Tortyra fulgens (Lepidop.: Tortricidae). Higo.
Toxoptera aurantii (Homop.: Aphididae). Cítricos.
Toxoptera (Aphis) citricida (Homop.: Aphididae).

Cítricos.
Trialeurodes vaporariorum (Homop.: Aleyrodidae).

Invernadero.
Tribolium confusum (Coleop.: Tenebrionidae). Harina.
Trigona amalthea (Hymenop.: Apidae). Plátano.
Trigona hyalinata amazonensis (Hymenop.: Apidae).

Polífago.
Trigona spp.
Trioza perseae (Homop. : Psylidae). Palto.
Trogoderma granarium (Coleop.: Dermestidae). Polífago.
Tuta (Scrobipalpula) absoluta (Lepidop.: Gelechiidae).

Papa.
Urbanus proteus (Lepidop.: Hesperiidae). Frijol y otras

leguminosas.
Uroleucon sonchi (Homop.: Aphididae). Lechuga.
Vatiga manihotae (Hemip.: Tingidae). Yuca.
Viteus (Phylloxera) vitifoliae (Homop.: Phylloxeridae).

Vid.
Xyleborus sp. (Coleop. : Scolytidae). Cacao.
Zabrotes subfasciatus (Coleop.: Bruchidae). Frijol y

pallares.
Zale sp. (Lepidop.: Noctuidae). Té.

I-B. DAÑOS DE INSECTOS

Acocopamiento de la bellota y manchado de la fibra.
Agallas en las plantas (Formación de).
Características de la plaga insectil.

XI

Cecidómidos de la yuca (Daños de los).
Cigarritas verdes (Daño de las).
Diabróticas o escarabajos verdes de las hojas.
Estigmatomicosis.
Gorgojo de los Andes (Distribución del).
Gusano rojo del arroz (Dip.: Chironomidae).
Gusanos alambre (Coleop.: Elateridae).
Gusanos aradores de la papa.
Gusanos blancos o aradores del espárrago.
Hormigas cortadoras de hojas (Hymenop. : Formicidae).
Hospederos del gorgojo de los Andes.
Mosca de la fruta (Frutas y hortalizas hospedantes de

la).
Mosca blanca de los cítricos.
Moscas blancas transmisoras de virus.
Moscas del fruto del ají.
Origen de las plagas. Según Clark y colaboradores.
Origen de las plagas. Según Polyakov.
Órganos subterráneos (Insectos que atacan a los).
Plaga agrícola.
Psílidos (Homop.: Psyllidae).
Termites, comejenes u hormigas blancas (Control de

los).
Trips del algodonero.

II. INSECTOS BENEFICIOSOS

Dactylopius coccus (Homop. : Dactylopidae). Tuna.
Forcipomya sp.
Melipona spp. (Hymenop.: Apidae). Polinizadores.
Polinizadores de la palma aceitera africana.

III-A. CONTROL BIOLÓGICO

Acaulona peruviana (Dip.: Tachinidae). Dysdercus

peruvianus.

Agathis stigmaterus (Hymenop.: Braconidae). Diatraea

saccharalis.

Ageniaspis citricola (Hymenop.: Encyrtidae).

Phyllodcnistis citrella.

Alimentación a expensas del insecto huésped (host

feeding).
Allograpta exotica (Neurop.: Chrysopidae). Predator.

Amitus spinifera (Hym.: Platygasteridae). Aleurothrixus

floccosus.

Anagyrus pseudococci (Hymenop.: Encyrtidae).

Phenacoccus gossypii.

Anisopteromalus calandrae. (Hymenop.). Sitophilus spp.

Antibiosis.

Apanteles concordalis (Hymenop.: Braconidae). Talulla

atramentalis.

XII

Apanteles croceicornis (Hymenop.: Braconidae).

Mycrothyris anormalis.

Aphelinus mali (Hymenop.: Braconidae). Eriosoma

lanigera.

Aphidius matricariae (Hymenop.: Braconidae). Pulgones.

Aphidius smithi (Hymenop.: Aphididae). Acyrthosiphon

pisum.

Aphytis lepidosaphes (Hymenop.: Aphelinidae).

Lephidosaphes beckii.

Aphytis roseni (Hymenop.: Aphelinidae). Selenaspidus

articulatus.

Arañas en la agricultura.

Arañas del algodonero.
Archytas marmoratus (Dip.: Tachinidae). Noctuídeos.

Avispas predatoras (Hymenoptera).

Broca del café en Colombia (Control biológico de la).
Cales noacki (Hymenop.: Aphelinidae). Aleurothrixus

floccosus.

Calosoma abbreviatum (Coleop.: Carabidae). Predator.

Cámara de recuperación de biológicos.

Campoletis perdistincta (Hymenop.: Ichneumonidae).

Parasitoide. (Hymenop.: Bethylidae).
Cephalonomia stephanoderis

Hypothenemus hampei.

Ceraochrysa cincta (Neurop.: Chrysopidae). Predator.

Ceratomegilla maculata (Coleop.: Coccinellidae).

Afidófago.

Chrysoperla externa (Neurop.: Chrysopidae). Predator.

Closterocerus cinctipennis (Hymenop. : Eulophidae).

Bucculatrix thurberiella. Muscidae). Ruselliana
Coenosia attenuata (Dip.:

solanicola.

Control biológico.
Cotesia flavipes (Hymenop.: Braconidae) Diatraea spp.

Cotesia flavipes (Propagación de). (Hymenop.:

Braconidae).
Crotophaga sulcirostris sulcirostris (Ave insectívora

Arrebiatado.

Cryptochaetum iceryae (Dip.: Chryptochaetidae). Icerya

purchasi.

Cycloneda sanguinea (Coleop.: Coccinellidae). Afidófago.

Depredador (Predator).

Diadegma sp.(Hymenop.: Ichneumonidae). Plutella

xylostella.

Diarietella rapae (Hymenop.: Aphididae). Brevicoryne

brassicae.

Diaschamimorpha longicaudata (Hymenop.: Braconidae).

Anastrepha y Ceratitis.

Dibrachys cavus (Hymenop.: Pteromalidae). Phthorimaea

operculella.

Diglyphus websteri (Hymenop.: Eulophidae).

Phyllocnistis citrella.

Eciton sp. (Hymenop.: Formicidae). Premnotrypes spp.

XIII

Encarsia formosa (Hymenop.: Aphelinidae). Mosca blanca.
Encarsia pergandiella (Hymenop.: Aphelinidae). Moscas

blancas.
Enicospilus sp. (Hymenop.: Ichneumonidae). Noctuídeos.
Eriopis connexa connexa (Coleop.: Coccinellidae). Afidos

y otros.
Eucelatoria australis (Dip.: Tachinidae). Anomis texana.
Euphorocera peruviana (Dip.: Tachinidae). Leptophobia

aripa.
Euplectrus plathypennae (Hymenop.: Eulophidae).

Spodoptera spp.
Eurytoma piurae (Hymenop.: Eurytomidae). Anthonomus

vestitus.
Geocoris punctipes (Hemip.: Lygaeidae). Predator.
Gitona brasiliensis (Dip.: Drosophilidae). Orthezia

spp.
Gonia sp. (Dip.: Tachinidae). Noctuídeos.
Heterolaccus towsendi (Hymenop.: Pteromalidae).

Anthonomus vestitus.
Hexamermis acridiorum (Nemata). Schistocerca spp.
Hiperparasitoides o hiperparásitos.
Hippodamia convergens (Coleop.: Coccinellidae). Afidos

y otros.
Hormigas predatoras.
Hyalochloria denticornis (Hemip.: Miridae). Predator.
Hyperaspis sp. (Coleop.: Coccinellidae). Orthezia spp.
Insectos benéficos (Características deseables de los).
Iphiaulux rimac (Hymenop.: Braconidae). Diatraea

saccharalis.
Labiduria riparia (Dermaptera: Labiduridae). Larvas de

lepidópteros.
Langostas (Control biológico de las). (Orthop.:

Acrididae).
Leptomastidea abnormis (Hymenop.: Encyrtidae).

Planococcus citri.
Leurinion primum (Hymenop.: Braconidae.). Bucculatrix

thurberiella.
Liberación de insectos benéficos.
Lindorus lonphanthae (Coleop.: Coccinellidae).

Pinnaspis aspidistrae.
Litomastix sp. (Hymenop.: Encyrtidae). Chrysodaixis

(Pseudoplusia) includens.
Lysiphlebus testaceipes (Hymenop.: Braconidae). Aphis

spp.
Megacephala carolina chilensis (Coleop.: Cicindellidae).

Predator.
Melaleucopis ortheziavora (Dip.: Chamaeyiidae).

Orthezia olivicola.
Metacanthus (Aknisus) tenellus (Hemip.: Berytidae).

Predator.
Metacanthus (Aknisus) sp. (Homop.: Neididae). Predator.
Metaphycus helvolus (Hymenop. : Encyrtidae). Saissetia,

Coccus, Protopulvinaria.

XIV

Moscas parasitoides (Fam. Tachinidae, Sarcophagidae y

otras).

Nabis punctipennis (Hemip. : Nabidae). Predator.

Neoplectana (Steinernema) carpocapsae (Nematoda).

Parásito.

Ooencyrtus castaneus (Himenop.: Encyrtidae).

Cyparissius daedalus.

Orius insidiosus Say (Hemip.: Anthocoridae). Predator.

Pachycrepoideus vindemmiae (Hymenop.: Pteromalidae).

Parasitoide de moscas.
Paederus irritans (Coleop.: Staphylinidae). Predator.

Parasitoide.

Paratheresia claripalpis (Dip.: Tachinidae). Diatraea

saccharalis.

Plaesius javanicus (Coleop.: Histeriidae). Cosmopolites

sordidus.

Podisus spp. (Hemip.: Pentatomidae). Predator.

Polyborus plancus (Halcón insectívoro).

Praon volucre (Hymenop.: Braconidae). Acyrtosiphon

pisum.

Rhinacloa aricana (Hemip.: Miridae). Predator.

Rodolia cardinalis (Coleop.: Coccinellidae). Icerya

purchasi.

Scutellisca cyanea M. (Hymenop.: Pteromalidae).

Saissetia oleae.

Scymnus spp.(Coleop.: Coccinellidae). Afidófago.

Sincronización biológica del parasitoide.

Sphalangia endius (Hymenop.: Pteromalidae). Musca

domestica y Stomoxys calcitrans.

Sphalangia spp. (Hymenop.: Pteromalidae). Musca

domestica y Stomoxys calcitrans.

Sympherobius californicus (Neurop.: Sympherobiidae).

Planococcus citri.

Telenomus alecto (Hymenop.: Scelionidae). Rupela

albina.

Telenomus podosi (Hymenop.: Scelionidae). Oebalus spp.
Telenomus remus (Hymenop.: Scelionidae). Spodoptera

frugiperda.

Theridiidae (Arañas predatoras).
Triaspis vestiticida (Hymenop.: Braconidae). Anthonomus

vestitas.

Trichogramma atopovirilia (Hymenop. :

Trichogrammatidae). Lepidópteros.

Trichogramma euproctidis (Hymenop.: Trichogrammatidae).

Palpita permisiles.

Trichogramma exiguum (Hymenop.: Trichogrammatidae)

Diatraea saccharalis.

Trichogramma perkinsi (Hymenop.: Trichogrammatidae).

Polífago.
Trichogramma pintoi (Hymenop.: Trichogrammatidae).

Varios lepidópteros.

Trichogramma pretiosum (Hymenop.: Trichogrammatidae).

Heliothis virescens.

XV

Ventajas y desventajas del control biológico de plagas
insectiles.

Winthemia reliqua (Dip.: Tachinidae). Spodoptera y
otros

Zagrammosoma multilineatum (Hymenop.: Eulophidae). Moscas
minadoras y mosquillas del brote.

Zagreus hexacticta (Coleop.: Coccinellidae). Afidófago.
Zelus nugax (Hemip. : Reduviidae). Predator.

III-B. ENTOMOPATÓGENOS

Ascomicetos (Hongos entomopatógenos). larvas de
Bacillus thuringiensis (Controla

lepidópteros).

Baculovirus (Virus entomopatógeno).

Baculovirus phthorimaea (Virus entomopatógeno).

Phthorimaea operculella.

Beauveria bassiana (Hongo entomopatógeno

Dueteromiceto). Hypohtenemus hampei y otros.

Beauveria spp. (Hongo entomopatógeno).

Biocida.

Colletotrichum gloesporoides (Hongo entomopatógeno).

Orthezia olivicola.

Deuteromicetos (Hongos entomopatógenos).

Empusa grylli (Hongo entomopatógeno). Acrididae.

Endotoxina bacteriana (Bacillus thuringiensis).

Entomopatógeno.

Entomopatógenos (Vías de invasión de los).

Entomophthorales (Hongos entomopatógenos Ficomicetos).

Ficomicetos (Hongos entomopatógenos). Entomophthora.

Granulosis (Virus de la).

Hongos entomopatógenos.

Metarhizium anisoplae (Hongo entomopatógeno).

Muscardina (Hongo entomopatógeno).

Paecilomyces fumosoroseus (Hongo entomopatógeno).

Bemisia spp.

Paecilomyces spp. (Hongo entomopatógeno).

Poliedrosis (Virus de la).

Potencial viral.

Protozoarios entomopatógenos.

Septicemia.

Toxemia.

Verticillium lecanii (Hongo entomopatógeno). Polífago.

Virus entomopatógeno.

IV. CONTROL CULTURAL

Cubierta protectora del suelo.
Cultivos asociados.
Depuración de plantas o rouging.
Despunte, desmoche o topping.
Destrucción de malezas y limpieza de bordes del campo.

XVI

Estructura de la capa arable.
Exclusión de insectos.
Periodo de campo limpio.

V. CONTROL FÍSICO

Almacenamiento de la papa con luz difusa. insectos
Atmósfera controlada.
Caña de azúcar (Quema de la).
Estructura de la capa arable.
Irradiación (Técnica de esterilización de

por).
Miasis del ganado (Campaña contra la).
Radiación (Manejo de la).
Solarización.
Temperaturas altas (Efecto de control de las).
Temperaturas bajas (Efecto de las).
Temperatura en las maderas (Efecto de la).

VI-A. CONTROL ETOLÓGICO

Atrayente de alimentación.
Etología.
Planta trampa.
Proteína hidrolizada (Atrayente alimenticio).
Trampas de control.
Trampa luminosa.
Trampas pegantes de color.
Trampas químicas para moscas de la fruta.

VI-B. CONTROL ETOLÓGICO – FEROMONAS Y PRODUCTOS HORMONALES
(MÍMICOS)

Arrestante.
Atrayentes sexuales bioanálogos o mímicos.
Azadirachtina (Hormona de origen vegetal).
Buprofezin (Insecticida-acaricida).
Ciromazina (Triazina).
Codlure (Sexilure). Cydia pomonella.
Diflubenzuron (Dimilin, Inhibin).
Feromona.
Feromona de agregamiento.
Feromona sexual para polillas de papa.
Feromonas: Algunas características biológicas y

prácticas.
Feromonas sexuales: Naturaleza físico-química.
Feromonas (Tipos de).
Flufenoxuron (Acyluea, Insecticida-acaricida). Cascade.
Gossyplure (Pectinophora gossypiella). Algodonero.

Insecticida hormonal y regulador del crecimiento
(I.R.C.).

Lufenuron (Benzoyl-ureas). Inhibidor del crecimiento.
Nim o margosa.

XVII

Sexilure.
Tebufenozide (Inhibidor de la quitina). Mimic.
Trampas con atrayentes sexuales (Feromonas).
Trampas de feromonas utilizadas en el Perú.
Trimedlure (Feromona sexual). Ceratitis capitata.

VII. CONTROL GENÉTICO Y GENETICA

ADN (Ácido desoxiribonucleico).
Alelo (alelomorfo).
Alkilantes.
Antimetabolitos.
Arrenotoquia (Arrenotoka).
Aspermia.
Autocida (Control).
Capacidad de compensación de las plantas.
Esterilización química.
Gen o gene.
Genotipo.
Inmunidad.
Mecanismos de resistencia vegetal.
Miasis del ganado (Campaña contra la).
Mutación.
Plantas repelentes.
Planta transgénica.
Resistencia mecánica de las plantas a las plagas.
Resistencia monogénica y dominante en las plantas.
Resistencia o tolerancia cruzada de los insectos a los

insecticidas.
Resistencia poligénica.
RNA (ARN, Ácido ribonucleico).
Tolerancia de las plantas a las plagas.
Transgénico.
Tricoma o pelo glandular.

VIII-A. CONTROL QUÍMICO - INSECTICIDAS

Abamectina (Streptomyces avermitilis). Insecticida-
acaricida.

Aceite agrícola de origen animal.
Aceite agrícola vegetal (Insecticida-acaricida).
Aceite mineral (Insecticida-acaricida).
Acetamiprid (Cloronicotinilo). Insecticida sistémico.
Ajo (Extracto de).
Alcaloides de la nicotina.
Anabasina (Alcaloide. Anabasis aphylla).
Asinfos metil (Fosforado).
Carbosulfan (Carbamato).
Cartap (Carbamato). Neurotoxin.
Cebos alimenticios tóxicos.
Cipermetrina (Piretroide).
Clorpirifos (Fosforado).
Cyflutrina (Piretroide). Baytroide.

XVIII

Deltametrina (Piretroide). Decis, Deltaplus.
Diazinon (Fosforado).
Diclorvos (Fosforado).
Dimetoato (dimethoate), (Fosforado). Insecticida-

acaricida.
Endosulfan (Insecticida acaricida).
Ethoprophos (Insecticida-nematicida fosforado). Mocap.
Fenitrothion (Insecticida fosforado). Sumithion.
Fenthion (Fosforado). Lebaycid.
Fentoato (Insecticida fosforado).
Fenvalerato (Insecticida piretroide).
Fipronil (Pyrazol). Regent, Formidor.
Fosfamina, fosfina. Fumigante de almacén.
Furia (Zeta-cipermetrina). Insecticida.
Imidacloprid (Nitroguanidina).
Jabón agrícola.
Lindano (Gamma BHC).
Malathion (Fosforado, mercaptothion).
Metamidofos (Insecticida Fosforado). Contacto y sistémico.
Methiocarb (Insecticida carbamato). Mesurol.
Metidation (Insecticida fosforado). Supracid.
Metomyl (Methomyl). Insecticida carbamato.
Monocrotofos (Insecticida fosforado).
Nitrofenoles y derivados (Derivados del cresol y

fenol). Insecticida-fungicida.
Oncol (Benfuracarb). Insecticida-nematicida.
Oxamyl (Carbamato). Insecticida-nematicida.
Oxydemeton-metil (Insecticida fosforado). Dardo,

Metasystox.
Permetrina (Insecticida piretroide).
Piretro o pelitre. Insecticida vegetal.
Piretroide (Insecticida).
Pirimicarb (Insecticida carbamato). Pirimor.
Pirimifos metílico (Insecticida fosforado). Actellic.
Ryania (Origen vegetal).
Sabadilla (Insecticida vegetal).
Spinosad (Insecticida natural). Saccharopolyspora

spinosa. Tracer.
Sunfire (Clorfenapir). Insecticida-acaricida.
Tebron (Insecticida translaminar). Etofenprox.
Teflutrina (Piretroide). Force.
Temephos (Fosforado). Abate, Temefar.
Thiodicarb (Carbamato). Contacto.
Thriazophos (Fosforado). Hostathion.
Tiocyclam hidrogenoxalato (Insecticida del anélido

Lumbreneris sp.).
Tiometon (Fosforado). Ekatin.

VIII-B. CONTROL QUÍMICO – PROPIEDADES Y TECNOLOGÍAS

Abreviaturas de formulación de plaguicidas.
Acción combinada de un insecticida.
Agua dura.

XIX

Agitador de tanque.
Ambimovil.
Antagonismo entre plaguicidas.
Antimetabolitos.
Aplicación calendario (Sistema de).
Aplicación selectiva en programa de control integrado

(MIP).
Aplicaciones aéreas.
Aspersión aérea a ultra bajo volumen (U.B.V.).
Aspersiones de alto volumen.
Aspersiones de bajo y medio volumen.
Aspersiones o pulverizaciones.
Campo de aterrizaje agrícola.
Carcinógeno.
Cebos alimenticios tóxicos.
Compatibilidad de un plaguicida.
Compuesto relacionado de un plaguicida.
Concentrados solubles (C.S.).
Cortadores y perforadores de plantas tiernas (Control

químico de).
Curva de toxicidad o curva de regresión dosis-

mortalidad.
Dosificación de un insecticida.
Dosis letal media (DL50).
Endolítico (Compuesto).
Endometatóxico (Compuesto).
Espolvoreo.
Estabilidad de la resistencia de los insectos.
Evaporación de las gotas de un caldo insecticida.
Fitotoxicidad.
Formulación comercial.
Fuentes de resistencia a los insecticidas.
Fumigante de almacén.
Gotas (Tamaño de las).
Grado de cobertura de una aspersión.
Granulado G.
Gránulos dispersables.
Hematoxilina.
Hormoligosis.
Ingesta diaria admisible (IDA).
Ingrediente activo (i.a.).
Inhibidor de la alimentación o antialimentario.
Insecticida de amplio espectro o politóxico.
Insecticida de origen vegetal.
Insecticida estomacal o de ingestión.
Insecticida sistémico (sistemático, endoterapéutico,

teletóxico o citotropo).
Insecticida específico, selectivo u oligotóxico.
Insecticidas por grupo químico (Clasificación de los).
Insectos picadores chupadores (Control químico de los).
Intervalo precosecha (IPC).
Material técnico.
Medidas de seguridad al aplicar plaguicidas.

XX

Medidas de seguridad en el manejo de plaguicidas.
Mezcla de polvos insecticidas.
Moscas minadoras (Control químico de las).
NIEL (No ill effect level).
Oncogénico.
Oportunidad de las aplicaciones de insecticidas.
Paquete soluble (Insecticida).
Peletizado (Insecticida).
Periodo de carencia.
Pestes agrícolas.
Plaguicidas.
Polirresistentes a los insecticidas (Insectos).
Polvo mojable PM.
Preservantes para madera (Clasificación de los).
Presión de aspersión en las aplicaciones.
Producto técnico o materia técnica.
Residuo de plaguicida en los alimentos.
Residuos de insecticidas en los cultivos.
Resistencia a plaguicidas.
Resistencia de los insectos a los insecticidas.
Resistencia o tolerancia cruzada de los insectos a los

insecticidas.
Resurgencia insectil.
Sinergismo entre plaguicidas.
Sinergista.
Sofocación (Insecticida de).
Suspensible líquido.
Teratogénico.
Tolerancia de los insectos a los insecticidas.
Tolerancia de residuos en un producto alimenticio.
Toxicidad aguda.
Toxicidad crónica.
Toxicidad de un insecticida (Peligro de).
Tratamiento de semilla en seco.
Tratamiento en banda o por surco.
Unidad de ensayo biológico (U.E.B.).
Válvula de una máquina aspersora.
Velocidad de la máquina aspersora.
Velocidad terminal de la gota.
Volúmenes de aplicación.

VIII-C. CONTROL QUÍMICO – EQUIPOS DE APLICACIÓN

Agitador de tanque. de
Ángulo de aspersión de las boquillas.
Aspersora de comprensión de aire de presión previa.
Aspersora hidráulica.
Aspersora hidráulica de alto despeje.
Aspersora hidrauli-neumática.
Aspersoras de corriente de aire.
Aspersoras hidráulicas (Calibración de la presión

aspersión de las).
Atomizador rotatorio micronair (U.B.V.).

XXI

Bomba centrífuga.
Bomba rotatoria de rodillos.
Boquilla de aplicación uniforme.
Boquilla de aspersión cónica vacía.
Boquilla de aspersión plana o de abanico.
Boquilla o boqueler.
Boquilla plana o abanico de inundación.
Boquilla sin aguilón.
Cámara de aire o de compensación de las aspersoras

mecánicas.
Canister.
Capacidad de bomba hidráulica.
Capacidad de descarga de la boquilla.
Espolvoreador manual de molinete o ventilador.
Espolvoreadores con la toma de fuerza del tractor.
Espolvoreo por arrastre.
Filtro de aspersora.
Filtros protectores de la respiración.
Válvula de la máquina aspersora.

IX. CONTROL LEGAL

Área de escasa prevalencia de plagas.
Barrera cuarentenaria.
Cuarentena agraria.
Cuarentena externa.
Cuarentena interna.
Erradicación de plaga.
Plagas cuarentenarias A1 (Exóticas) que no hay en el

Perú.
Plan de contingencia cuarentenaria.
Vigilancia fitosanitaria.

X. ÁCAROS Y ACARICIDAS

Acalitus (Eriophyes) gossypii (Acarina: Eriophydae).
Algodonero.

Acaricidas (Nombres comerciales).
Acaricidas (Nombres químicos o técnicos).
Acaro fitófago.
Ácaro (Morfología externa del).
Ácaros de los cítricos.
Ácaros del algodonero.
Ácaros, insectos predatores y hongos entomopatógenos de

los cítricos.
Ácaros predatores.
Acarus siro (Acarina: Tyroglyphidae). Harinas y granos.
Aceria (Eriophyes) tulipa (Acarina: Eriophyidae). Ajo.
Azocyclotin (Triazol). Peropal.
Azufre (Acaricida-insecticida).
Brevipalpus chilensis (Acarina: Tenuipalpidae). Vid.

XXII

Colomerus vitis (Acarina: Eriophyidae). Vid.

Cyhexatin (Compuesto de estaño).
Dicofol (Acarin, Kelthane).
Frutales (Evaluación de arañitas rojas).
Gamasidae (Acarina).
Metapodosoma (Acarina).
Mitac (Acaricida insecticida).
Miteclean (Acaricida translaminar).
Mononychellus tanajoa (Acarina: Tetranychidae). Yuca.

Nissuron (Acaricida, hexythiazox). Ovicida.
Oligonchus peruvianus (Acarina: Tetranychidae). Yuca.
Opistosoma.
Panonychus citri (Acarina: Tetranychidae). Cítricos.
Paraponychus incanus (Acarina: Tetranychidae). Camote.
Phyllocoptruta oleivora (Acarina: Eriophyidae).

Cítricos.
Phytoseiulus permisilis (Cría masiva de). Predator.

Polisulfuro amónico (Acaricida-fungicida). Sulf-lig.
Polyphagotarsonemus latus (Acarina: Tarsonemidae).

Polífago.
Propargite (Acaricida sulfonado). Omite.
Propodosoma.
Pyrimidifen (Miticlean).
Rhizoglyphus echinopus (Acarina: Rhyzoglyphidae). Ajo,

jacinto y otros.
Schizotetranychus orizae (Acarina: Tetranychidae).

Arroz.
Sunfire (Acaricida). Clorfenapir.
Tarsonemus spinipes (Acarina: Tarsonemidae). Caña de

azúcar.
Tebufenpyrad (Pyranica).
Tetranychus cinnabarinus (Acarina: Tetranychidae).

Algodonero.
Tetranychus urticae (Acarina: Tetranychidae).

Espárrago, yuca y otros.
Tyrophagus putrescentiae (Acarina: Tyroglyphidae).

Polífago.

XI. CARACOLES, BABOSAS Y MALACOCIDAS

Babosas.
Caracoles y babosas.
Metaldehido.
Omalonyx sp.

XII. NEMÁTODOS Y NEMATICIDAS

Dazomet. Basamid G. minerales
Fenamiphos (Insecticida fosforado,). Nemacur.
Heterorhabditis sp. (entomófago).
Hunter (Compuesto de origen vegetal y

estabilizados).
Nemathor.

XXIII

XIII. ROEDORES Y RODENTICIDAS

Brodifacouma (Bitrex).
Bromadiolona (Raticida anticoagulante).
Cumatetralyl (Raticida). Racumin.
Ratas y ratones.
Hexamermis acridiorum (entomófago).

XIV. ADYUVANTES O COADYUVANTES

Ablandador.
Acidificante del agua.
Adherentes o adhesivos.
Adyuvante o coadyuvante.
Agral.
Agridex.
Break Thru (Surfactante).
Citowett (Alquifenol). Adherente.
Dispersantes.
Emulsificantes (Emulsionantes).
Esparcidores.
Estabilizantes.
Extravon (Octifenol - Octoglicol). No iónico.
Faena (Surfactante no iónico).
Grip (Compuesto carboxílico). Surfactante.
Kinetic (comp. Siliconado). Humectante, dispersante y

penetrante.
Microencapsulador de plaguicidas. Carrier, Puntero.
Mojantes (Bajan la tensión superficial del agua).
Quillix (neodol). Humectante, esparcidor y adherente.
Sinergista.
Solventes.
Surf-ac (Humectante-adherente). Alky y Alkylaril

Polyoxyethylene.
Surfactante.
Substancia afín.
Ultra Pegasol. Adherente-humectante.
Wettex (Portador, protector y penetrante).

XV. PLAGAS DE CULTIVOS Y FORESTALES

Acelga (Plagas de la).
Ají (Evaluación de las plagas del).
Ají-Pimiento (Plagas del).
Ajo–Cebolla (Plagas del).
Albahaca (Plagas de la).
Alcachofa (Plagas de la).
Alfalfa (Plagas de la).
Algodonero (Plagas del).
Almacén y semillas (Plagas del).
Apio (Plagas del).
Arracacha (Plagas de la).

XXIV

Arrayan (Plagas del).
Arroz (Plagas del).
Berenjena (Plagas de la).
Cacao (Plagas del).
Cactus (Plagas del).
Cafeto (Plagas del).
Caihua (Plagas de la).
Caimito Chrysophyllum caimito (Plagas del).
Camote (Plagas del).
Camu camu (Plagas del).
Caña de azúcar (Plagas de la).
Caoba (Plagas de la).
Carrizo Arundo donax (Plagas del).
Cedro (Plagas del).
Chirimoyo (Plagas del).
Chocho o tarwi (Plagas del).
Ciruelo del fraile Bruchosia armeniaca (Plagas del).
Cítricos (Plagas de los).
Clavel (Plagas del).
Coca (Plagas de la).
Crisantemo (Plagas del).
Cucurbitáceas (Plagas de las).
Crucíferas (Plagas de las).
Eucalipto (Plagas del).
Ficus (Plagas del).
Fresa (Plagas de la).
Frijol (Plagas del).
Frijol de palo (Plagas del).
Higuera (Plagas de la).
Espárrago (Plagas del).
Ficus ornamental (Plagas del).
Fresno (Plaga del).
Girasol (Plagas del).
Gladiolo (Plagas del).
Guanábano (Plagas del).
Haba (Plagas de la).
Hierbabuena (Plaga de la).
Huerto vergel.
Jebe (Plagas del).
Lechuga (Plagas de la).
Leguminosas (Plagas de las).
Lúcumo (Plagas del).
Maca (Plagas de la).
Maderas (Efecto de la humedad en las).
Maíz (Plagas del).
Mango (Plagas del).
Manzano (Plagas del).
Maracuyá (Plagas del).
Melocotonero (Plagas del).
Moena amarilla (Plagas de la).
Molle o árbol del Perú (Plagas del).
Nabo (Plagas del).
Oca (Plagas de la).

XXV

Olivo (Plagas del).
Olluco (Plagas del).
Palma aceitera (Plagas de la).
Palto (Plagas del).
Papa (Plagas de la).
Papaya (Plagas de la).
Peral (Plagas del).
Piña (Plagas de la).
Plátano (Plagas del).
Quinua (Plagas de la).
Rosal (Plagas del).
Sauce (Plagas del).
Sorgo (Plagas del).
Tabaco (Plagas del).
Tomate (Plagas del).
Trigo (Plagas del).
Vid (Plagas de la).
Yacón (Plagas del).
Yuca (Plagas de la).
Zanahoria (Plagas de la).
Zapote (Acras zapota)(Plagas del).
Zapote Matisia cordata (Moscas de la fruta del).

XVI. FENOLOGÍA DE CULTIVOS Y EVALUACIÓN DE PLAGAS

Ají (Evaluación de las plagas del).
Arroz (Fenología del).
Cafeto (Fenología del).
Características de la plaga insectil.
Cítricos (Fenología de los).
Curva de ocurrencia biológica estacional.
Densidad absoluta de insectos.
Densidad de población insectil.
Densidad promedio de equilibrio.
Densidad relativa de insectos.
Depresión o reserva insectil.
Dispersión de la población insectil.
Distribución espacial de las plagas.
Embudo de Berlese.
Estimado absoluto de insectos.
Estimado relativo de insectos.
Evaluación de insectos por sacudida o golpeteo.
Evaluación directa de la población insectil.
Evaluación indirecta de la población insectil.
Evaluación por el método de la lona.
Fenología.
Fenotipo.
Fluctuación o dinámica poblacional.
Frutales (Evaluación de plagas en árboles).
Frutales (Evaluación de queresas).
Índice de población de insectos.
Infestación y el perjuicio a la planta (Relaciones

entre el grado de).

XXVI

Interacción pérdida-rendimiento.
Manzano (Fenología del cultivo del).
Monitoreo.
Mosca blanca lanuda de los cítricos (Evaluación de la).
Muestreo indirecto de insectos.
Muestreo secuencial.
Muestreo de poblaciones insectiles.
Muestreos específicos.
Nivel de equilibrio de las plagas.
Número de moscas por trampa por día (MTD).
Olivo (Fenología del).
Papa (Fases del desarrollo de la).
Pérdidas agrícolas directas.
Persistencia de una plaga insectil.
Pestes agrícolas.
Pico de densidad de población.
Plaga agrícola.
Plaga clave.
Plaga directa.
Plaga indirecta.
Plaga migrante.
Plaga ocasional.
Plagas potencial o fitófago sin importancia económica.
Rendimiento de cultivos afectados por insectos.
Rendimiento potencial económico o alcanzable.
Trampa de agua para insectos.
Trampas de caída.
Trampa Malaise de intercepción insectil.
Trampa McPhail o botella mosquera.
Trampa de panel o ventana.
Trampa de succión para insectos.
Unidad de ensayo biológico (U.E.B.).
Umbral de acción empírico.
Umbral de acción (U.A.).
Umbral de daño económico (U.D.E.).
Umbral de respuesta al daño (U.R.D.).

XVII-A. ENTOMOLOGIA - MORFOLOGÍA Y ANATOMIA

Arista.
Calliptrata.
Capitata.
Celda discal.
Cercus (pl. Cerci).
Coartata (= Coartate).
Cornícolo (= Corniculum).
Cremaster.
Crop.
Deflectado.
Escapo.
Escopa (Scopa, pl. Scopae).
Escuama.
Escutelo.

XXVII

Fenestrae.
Frenulu (Frenulum).
Funículo (Funicullum).
Gena (pl. Genae).
Glabro.
Glándulas de atracción.
Halter (o Balancín).
Haustellum.
Holópticos.
Jugum.
Osmeterio.
Pedicelo.
Pigidio.
Propodeum.
Pulvilius.
Remigium.
Rostrum.
Telson.

XVII-B. ENTOMOLOGIA SISTEMÁTICA

Acorduleceridae (Pergidae). Hymenoptera - Chalastogastra.
Agromyzidae.
Anobiidae (Coleoptera).
Anthocoridae (Hemiptera).
Anthomyiidae (Diptera). Hylemia spp.
Anthophoridae (Hymenoptera). Xylocopa sp., Halictus sp.
Arctiidae (Lepidoptera).
Asilidae (Diptera). Lochmorhynchus albicans, Mallorca sp.
Bethylidae (Hymenoptera).Prorops nasuta.
Bombycidae (Lepidoptera). Bombyx mori, Colla sp.
Bombyliidae (Diptera).
Braconidae (Hymenoptera).
Brassolinae (Lepidoptera : Brassolidae).
Brentidae (Coleoptera).
Buprestidae (Coleoptera).
Calliphoridae (Diptera).
Cecidomyiidae (Diptera).
Ceratopogonidae (Diptera). Forcipomia sp.
Chamaemyiidae (Diptera). Predatores.
Coccidae (Homoptera).
Coreidae (Hemiptera). Phthia picta, Coreocoris fusca.
Cossidae (Lepidoptera).
Chalcididae (Hymenoptera).
Chironomidae (Diptera).
Cucujidae (Coleoptera).
Cynipidae.
Delphacidae (Homoptera).
Diaspididae (Homoptera).
Dolichopodidae (Diptera). Predatores.
Drosophilidae (Diptera).
Encyrtidae (Hymenoptera). Parasitoides.
Eulophidae (Hymenoptera).Parasitoides.

XXVIII

Gracilariidae (Lepidoptera).
Halictidae (Hymenoptera). Lastioglossum spp.
Ichneumonidae (Hymenoptera). Campoletis perdistincta.
Kalotermitidae (Isoptera).
Limacodidae (Lepidoptera).
Lonchaeidae (Diptera).
Lycaenidae (Lepidoptera).
Lyctidae (Coleoptera).
Lymantridae (= Liparidae).(Lepidoptera).
Lyonetiidae (Lepidoptera).
Megachilidae (Himenoptera). Megachila sp.
Megalopygidae (Lepidoptera).
Miridae (= Capsidae)(Hemiptera). Monalonium dissimulatum,

Rhinacloa aricana.
Mutillidae (Hymenoptera). Melitoma euglosoides.
Nabidae (Hemiptera). Predatores.
Neididae (=Berytidae) (Hemiptera). Predatores.
Nitidulidae (Coleoptera).
Noctuidae (Phalaenidae). Anomis texana.
Olethreutidae (Lepidoptera).
Pergidae (Hymenoptera). Fitófaga.
Perilampidae (Hymenoptera). Parasitoides.
Platygasteridae (Hymenoptera). Amitus spinifera.

Platypodidae (Coleoptera).
Plutellidae (Lepidoptera).
Psychidae (Lepidoptera).
Reduviidae (Hemiptera).
Rhinotermitidae (Isoptera).
Rhopalocera (División)(Lepidoptera).
Sarcophagidae (Diptera).
Saturniidae (Lepidoptera).
Scelionidae (Hymenoptera).
Sesiidae (= Aegeriidae).(Lepidoptera).
Scoliidae (Hymenoptera).
Scolytidae (Coleoptera).
Sphecidae (Hymenoptera). Parasitoides y predatores.
Syrphidae (Diptera).
Tenebrionidae (Coleoptera).
Termitidae (Isoptera).
Thiphiidae (Hymenoptera). Ectoparásitos.
Thysanidae (Signophoridae). (Hymenoptera).
Tineidae (Lepidoptera).
Tortricidae (Lepidoptera).
Trichogrammatidae (Hymenoptera).

XVIII. MANEJO INTEGRADO DE PLAGAS

Gorgojo de los Andes (Factores que favorecen el
desarrollo del).

Gusano rosado, P. gossypiella (Control del).

Insectos del almacén (Control de los).
Manejo integrado de plagas (MIP).

XXIX

Métodos y estrategias en el control de plagas.
Papa (Manejo integrado de las polillas de la).
Papa (Técnicas de control de polillas de la).
Pulgones, escarabajos, hongos y enfermedades (Control

con ajos de).
Queresas en cítricos (Control de).

XIX. BIOLOGÍA Y ECOLOGÍA

Abiótico.
Abono verde.
Agricultura ecológica. Principios.
Agroecosistema o agrobiocenosis.
Agua dura.
Alianza.
Amensalismo.
Anaerobio.
Antagonismo.
Antibiosis.
Antixenosis o no preferencia.
Antropogénica.
Arrenotoquia (Arrenotoka).
Aspermia.
Autotomía insectil.
Avidación.
Bacteria.
Bathmedometábolo.
Bentos.
Biodegradable.
Bioestático.
Biogénesis.
Biogeocenosis o ecosistema natural.
Bioma.
Biotecnología.
Biotipo.
Cadena trófica.
Carcinógeno.
Clon.
Clorofluorcarbonos (CFC).
Coexistencia.
Cohorte.
Comensalismo.
Competencia.
Comunidad biológica natural.
Conducta insectil.
Corriente de El Niño.
Crecimiento exponencial.
Cuenca hidrográfica.
Desplazamiento forzoso de los homólogos ecológicos.
Detritus.
Curva de ocurrencia biológica estacional.
Desplazamiento forzoso de los homólogos ecológicos.
Deuterotokia (Machos).

XXX

Diapausa.
Dinámica poblacional.
Dispersión de la población insectil.
Ecología.
Ecorregiones.
Ecosistema.
Ecosistemas (División de los).
Ecotipo.
Ecotón (Efecto de frontera).
Ectosimbiosis.
Endosimbiosis.
Epioico.
Epizootia.
Especie críptica.
Especies estenokous y eurokous.
Espora.
Estadío (Instar).
Etiología.
Eutrofia.
Factor extrínsico.
Factor intrínsico.
Fenología.
Fenotipo.
Fluctuación o dinámica poblacional.
Foresia (Foresis).
Gen o gene
Genotipo.
Gregaria.
Guano.
Hábitat.
Hábito raptorial o fosarial.
Hemimetábolo.
Hermafroditismo.
Heterótropo (Consumidor de otros).
Hibernación.
Homeóstasis (Homeostasis).
Hongos y escarabajos (Relación mutualistica entre).
Humus.
Inmunidad.
Ley de Dyar.
Meconium.
Micófago.
Mimetismo.
Mimetismo Batesiano.
Mimetismo Mülleriano.
Monófago.
Muda o écdisis.
Mutación.
Mutualismo.
Naupliforme (larva).
Nicho efectivo.
Olífago.
Orígen de las plagas. Según Clark y colaboradores.

XXXI

Orígen de las plagas. Según Polyakov.
Pantófago.
Parasitoide.
Paroico.
Partenogénesis.
Partenogénesis cíclica.
Pedogénesis (Neotenia).
Perturbaciones del ecosistema agrícola (Efectos de

las).
pH.
Pholiota gongylophora (Hongo Basidomyceto). Hormigas.
Planctónico.
Plagas y sus interacciones con otros componentes del

agroecosistema.
Población biológica natural.
Poikilotérmico.
Poliembrionía.
Polífago (Insecto).
Polimorfismo.
Regiones de la fauna del mundo.
Resistencia ambiental.
Rhizobium.
Ritmo circadiano.
Sex ratio.
Sibling (Especies).
Simbiosis.
Simbiosis específica.
Sinantropía.
Sinecología.
Sinequia.
Socioparasitismo.
sp., spp., ssp., sp., f.
Sustrato.
Teliotokia.
Termites y microorganismos intestinales (Relación

mutualística).
Theridiidae (Araña).
Toxemia.
Trofobiosis.
Zygoto (Cigoto).

XX. BOTÁNICA

Albura.
Cubé o barbasco.
Chocho (Lupinus mutabilis).
Derris elliptica (Familia compuesta).
Estoma.
Floema.
Gosipol.
Leguminosa.
Lenticela.
Muña.

XXXII

Nectario.
Rizoma.
Sabadilla (Schoenocaulon).
Tabaco.
Tricoma o pelo glandular.
Tronco de un árbol. Sus partes.
Xilema.

XXI. FITOPATOLOGÍA

Amarillamiento de las venas de la papa. de
Brazo negro (Xanthomonas campestris). Algodonero.

Camote (Complejo viral del).
Espora.
Estigmatomicosis.
Fisiopatía vegetal.
Fumagina (Hollín).
Fusarium moniliforme. Caña. D. saccharalis.
Geminiviridae (Virus).
Moko.

Pancil – T.
Potencial viral.
Transmisión biológica de enfermedades.
Trasmisión mecánica de patógenos.
Transmisión no biológica (o transmisión natural)

enfermedades.
Viroide.
Virus.
Virus fitopatógeno circulativo.
Virus fitopatógeno no persistente.
Virus fitopatógeno persistente.
Virus fitopatógeno propagativo.
Virus fitopatógeno transovarial.
Virus transmitidos por moscas blancas.

XXII. FISIOLOGÍA VEGETAL

Aborto o shedding.
Alelopatía.
Capacidad de compensación de las plantas.
Fisiopatía vegetal.
Semioquímicos.

XXIII. SEMILLAS

Agricultor multiplicador de semillas certificadas.
Aislamiento de campo de multiplicación de semillas.
Campo de multiplicación de semillas certificadas.
Lote de semilla certificada.
Organismo certificador de semillas.
Planta acondicionadora de semillas.

XXXIII

XXIV. INTOXICACIONES Y FARMACÉUTICOS

Atropina.
Emético.
Intoxicación por insecticidas carbamatos.
Intoxicación por insecticidas halocarbonados y

sulforilos.
Intoxicación por disolventes.
Intoxicación por fumigantes a base de fosfamina.
Intoxicación por insecticidas órgano clorados

(endosulfan).
Intoxicación por insecticidas órgano fosforados.
Intoxicación por insecticidas piretroides.
Medidas de seguridad en el manejo de plaguicidas.

XXV. METEOROLOGÍA

Anemómetro de planchuela o de Wild.
Atmósfera (Composición de la).
Barómetro.
Ciclos astronómicos.
Evaporamiento de Piché.
Fotoperiodismo.
Geotermómetro.
Heliógrafo de Campel-Stokes.
Humedad relativa.
Pluviómetro de Hellmann.
Tanque de evaporación.
Termómetro de máxima.
Termómetro de mínima.
Unidades de presión atmosférica.

XXVI. ESTADÍSTICA

Coeficiente de variabilidad o C.V.
Experimentación agrícola (Etapas fundamentales de la).
Fórmula de Abbot para ensayo de insecticidas en el

laboratorio.
Fórmula de Abbot para parcelas experimentales.


Click to View FlipBook Version