คำศัพทภ์ ำษำถน่ิ ใตต้ ำกใบ (เจ๊ะเห)
ก ภำษำถ่นิ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
ภำษำกลำง กอ๋
กา สนั . แล้ว, จึง, ยอ่ ม, เชน่ พอหันหน้ามาก็พบเขา
ก ก๊อก (ก๊อกค้าย) ทาดกี ็ได้ดี.
ก็ ก่อก ก. แนบไว้กับอก โดยปรกติเป็นอิริยาบถนอน เช่น
กก กง๊ (ก๊งลอ่ ) กกไข่
กก๊ ก๋งก๋าร น. พวก, หมู่, เหล่า, โดยปรกติมกั ใช้เขา้ คกู่ นั วา่
กง ก็องซี เปน็ กก๊ เป็นพวก เป็นก๊กเปน็ หมู่ เป็นก๊กเปน็ เหล่า
กงการ กอ็ งซนุ ,ก็องสุ่น น. วง, สว่ นรอบของลอ้ เกวยี นหรือลอ้ รถ
กงสี น. กิจการ, หนา้ ท่ี, ธรุ ะ
กงสลุ โกง๊ (โกง๊ ถ่ือน)ู น. ของกองกลางที่ใชร้ วมกนั สาหรับคนหมหู่ น่ึง ๆ,
โกงโคง่ หุ้นสว่ น, บรษิ ัท
ก่ง (กง่ ธนู) กอ็ ด น. เจ้าพนกั งานทรี่ ฐั บาลส่งไปดแู ลผลประโยชน์
ก้งโคง้ กอ็ ดหมาย และคนในบังคับซ่ึงอาศัยอยู่ในประเทศอ่ืน
กฎ,กด เชน่ กงสลุ ฮอลนั ดา ก็คือเจ้าพนกั งานทีร่ ัฐบาล
กฎหมาย กือถิน ฮอลันดาส่งมาประจาในประเทศไทย
ก. ทาใหง้ อเป็นรูปโคง้ , ทาใหโ้ คง้ , เชน่ กง่ ศร
กฐิน ถา้ ย ก. โก่งก้นใหโ้ ด่ง, โนม้ ตัวลงยกกน้ ให้สงู ขึ้น,
ร็อกข่ีคว้ ด โกง้ โคง้ ก็วา่
ก้น ก็อบดา๋ น ก. จดไวเ้ ปน็ หลักฐาน. น. ขอ้ กาหนด, ข้อบงั คับ
ก้นขวด กือบ็อด ก. จดบนั ทึกไว.้ น. ระเบียบซ่ึงรฐั บาลกาหนดไว้
กบดาน เปน็ ข้อบงั คบั มีการลงโทษผู้ละเมิด เชน่ กฎหมาย
กบฏ กอ็ ม อาญา กฎหมายแพ่งและพาณิชย์
น. ผา้ ท่ที ายกนามาถวายแดพ่ ระสงฆ์ผอู้ ย่จู าพรรษา
ก้ม แล้ว ทเ่ี รียกเช่นนี้ เพราะเวลาจะตดั ใชส้ ะดึงทาบ
การทน่ี าผ้าไปถวาย เรียกว่า ทอดกฐนิ
น. ส่วนระหวา่ งโคนขากับลาตัว
น. ส่วนล่างของภาชนะของขวด
ก. อยูใ่ นบา้ นหรอื ที่พักไมอ่ อกไปไหน เชน่ เขา
กบดานอยู่ในบ้าน
น. ความโกง, การล่อลวง, การทรยศหรือ
ประทษุ รา้ ยตอ่ เจา้ หน้า หรือบ้านเมอื ง;บคุ คลผทู้ า
ความผดิ ตอ่ ความมนั่ คงของประเทศใน
ราชอาณาจกั ร, เขยี นเปน็ ขบถ กม็ ี
ก. โค้งตวั ใหศ้ ีรษะตา่ ลง
ห น้ า | ๑๗
ภำษำกลำง ภำษำถน่ิ ตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
กรง กร๋ง น. ส่งิ ทท่ี าเป็นซี่ ๆ สาหรับขงั นกเป็นต้น
กรด กรอ็ ด น. เปน็ สารอันตรายทกี่ ัดกรอ่ นโลหะได้,สารอย่างหนึง่
กรน กรน๋ มีรสเปร้ยี ว โดยปกติกัดหรือทาให้สิ่งอน่ื แปรไป
กรม กร๋ม ก. หายใจดงั ในลาคอเวลานอนหลับ
น. ลาดับ, หมู่, กอง; หนว่ ยงานใหญใ่ นราชการ มี
กรรไกร,กรรไตร กือไกร๋,ตือไกร๋ อธบิ ดีเปน็ หัวหน้า เช่น กรมการศาสนา; คานาหนา้
กรรเชียง กือเชียง แสดงอสิ ริยศักดิเ์ จา้ นาย เช่น กรมหมน่ื กรม
ขุน กรมหลวง กรมพระยา
กรรม กา น. ตะไกร
น. เครื่องพายเรือ รูปคลา้ ยแจว แต่ยาวกวา่ ;
กรรมกร กาม่ะก๋อน อาการทีพ่ ายด้วยกรรเชียง เรยี กวา่ ตกี รรเชียง,
กรรมการ กาม่ะกา๋ น (ชบ.) นกั มวยท่ีถอยหนีคู่ต่อสู้บนเวที เรียกวา่ ตี
กรรเชยี งหนี
กรรมฐาน กาม่ะฐาน น. การ, การงาน, การกระทา; บาป, เวร, เชน่ ทา
กรรมใดไว้เหมือนเงาตามตน ; ความตาย ในคาว่า
กรวด กรว๊ ด ถึงแก่กรรม
กรวย กร๋วย น. คนงาน, คนใช้, ลกู จ้างซึ่งใช้แรงงานแลกค่าจา้ ง
กรอ ตรอ น. ผ้ทู างาน, เจา้ หนา้ ที่, ผู้ทาหน้าที่, ผู้ไดร้ ับแตง่ ตัง้
- กรอด้าย - ตรอด^าย จากหมู่คนให้กระทากิจการอยา่ งใดอย่าง
กรอก กรอ๊ ก หนง่ึ กรรมการมีหลายคนรวมเปน็ คณะทางานโดย
ประชุมปรึกษากนั
กรอง กรอ๋ ง น. ท่ตี งั้ แหง่ การงาน หมายเอาอบุ ายทางใจ มี ๒
กร่อน กรอ๊ น ประการ คือ สมถกรรมฐาน เป็นอุบายสงบใจ และ
กรอบ กร็อบ วิปสั สนา กรรมฐาน เป็นอบุ ายเรืองปัญญา.
น. หินกอ้ นเลก็ ๆ โตกว่าเมด็ ทราย
น. ของกลมมียอดเรียวแหลม
ก. มว้ นด้ายเขา้ หลอดด้วยมือหรอื เคร่ืองจักร
ก. เติม, เขียนเติม,พอ่ แม่กาลงั กรอกประวตั ิของลูก,ลง
ขอ้ ความหรอื จานวนเลข,เท,คนไขท้ ด่ี ื้อไมย่ อมกนิ ยา
พยาบาลต้องชว่ ยกรอกยาใส่ปาก,เทลงในชอ่ งแคบ เชน่
กรอกหม้อ, กรอกขวด
ก. รอ้ ย, ถัก; คดั เอาแต่ส่วนละเอยี ดและบรสิ ุทธ์ิ
ก. สกึ , เห้ยี น, หมดไป, คอดเข้าไป, ร่อยหรอ.
น. สง่ิ ทปี่ ระกอบตามรมิ วตั ถมุ รี ปู ภาพเป็นต้น, โดยปรยิ าย
หมายความว่า ขอบเขตกาหนด เชน่ ทางานอยใู่ น
กรอบ. กรอบ ๒ : ว. แตกหักเป็นช้นิ เลก็ ชน้ิ น้อยไดง้ ่าย,
เปราะ; (ปาก) แทบดารงตนไปไมร่ อด เช่น จนกรอบ.
ห น้ า | ๑๘
ภำษำกลำง ภำษำถน่ิ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
กรอม กรอ๊ ม
กรอ่ ย กรอ๊ ย ว. ปกหรือคลุมยาวลงมาเกินควร เชน่ นุ่งผ้าซนิ่
กระ กระ๊ กรอมส้น.
กระจก กือจ็อก ,แก^ว
กระจกเงา แหว่น ว. คอ่ นข้างเค็ม, ไม่จืดหรือไม่หวาน; ไมส่ นกุ , ไม่
ครกึ คร้นื
กระจง กื่อจ๋ง
กือจง๋ น. เต่า, รอยด่างเป็นจุดๆ ทป่ี รากฏตาม ตัวคนแก่
กระจอก กอื จ๊อก และสิง่ ของบางอยา่ ง เรียกวา่ ตกกระ
กระจ้อน กอื จ็อน น. แกว้ ทท่ี าเป็นแผ่น
กระจะ , จะจะ จะ๊ ,จ๊ะจะ๊ ,กือจะ๊ น. แผน่ กระจกฉาบด้านหลงั ด้วยแผ่นบาง ๆ ของ
กระจัง กือจัง โลหะเงินหรือโลหะเจือปรอทแลว้ ทาสีทับ ใช้
สาหรบั ส่องหนา้
กระจัดกระจาย กือจดั กือจ๋าย
กระจบั กอื จับ น. สัตว์เคย้ี วเออ้ื ง คลา้ ยเนอ้ื แต่ไม่มเี ขา ตวั ขนาด
กระจา่ กือหวกั ,จือหวกั ,ตือหวัก เล็กสงู ราว ๑๒ นว้ิ มเี ข้ียวออกมา
กระจ่าง กอื จ๊าง
กระจาด กอื จ๊าด,กือแจง๋ น. ภาชนะใสข่ อง
กระจาย กือจ๋าย
น. นกเลก็ ตวั ลาย อาศยั อยู่ตามชายคาเรือน
เรยี ก กระจอกบ้าน, อยู่ตามป่าเป็น กระจอกป่า;
เรียกคนหรอื สง่ิ อนื่ ๆ อย่างดูหมนิ่ ว่า คน
กระจอก รถกระจอก
น. สัตวส์ ่ีเทา้ รูปร่างคลา้ ยกระรอกแต่ตัวย่อม กวา่
ปากแหลมคล้ายพังพอน ชอบอยู่ตามพน้ื ดนิ หรือ
ขึ้นตน้ ไมเ้ ตย้ี ๆ
ว. ชัดเจน
น. ชื่อลายเครือ่ งประดบั ที่อยู่บนช้ันหรือขอบของ
สงิ่ บางอย่าง เชน่ ชั้นฐานธรรมาสน์, เครื่องประดบั
ที่มีลวดลายชนิดนเ้ี รียกว่า ตัวกระจัง ใช้ประดบั
หลงั เฟยี้ มลับแลและอืน่ ๆ; ปลาชนิดหนึ่ง อาศัยอยู่
ในน้ากร่อยและน้าเคม็ รูปคล้ายปลาตนี แตล่ าตวั
โตกวา่ ปลาตนี ชนิดธรรมดา
ว. เรย่ี ราย ไป, แตกซ่านเซ็นไป, ไมร่ วมอย่ใู นพวก
เดียวกนั
น. พันธไ์ุ ม้นา้ มีฝักเปลือกแข็งสดี า เนือ้ ในสขี าว
รับประทานได้
น. เครอ่ื งใช้ตกั แกงหรือตักขา้ ว ทาดว้ ย
กะลามะพรา้ ว มีดา้ มถือ
ก. สว่าง, สกุ ใส, ชดั เจน, แจม่
น. ภาชนะสาน ปากกวา้ ง ก้นสอบ สณั ฐานเตยี้
ก. ทาให้แพร่หรอื แตกแยกออกจากกันไปในทีต่ า่ ง ๆ, แพร่
หรอื แตกแยกออกจากกันไปในทต่ี า่ ง ๆ; แผ่ซา่ น, จางออก
ห น้ า | ๑๙
ภำษำกลำง ภำษำถ่นิ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
กระจาบ
กระจบิ กอื จา๊ บ น. นกตวั เลก็ ขนาดนกกระจอก
กระจกุ
กระจยุ กระจาย กอื จบิ น. นกกระจบิ เป็นนกพันธุ์เล็ก รอ้ งจ๊ิบๆ
กระจูด
กือจกุ น. รวมกันเป็นกลมุ่
กระเจีย๊ บ
กอื จ๋ยุ กือจา๋ ย ว. กระจายยงุ่ เหยิง
กระเจี๊ยว
กระโจน กือจดู๊ น. ตน้ หญา้ ชนดิ หน่งึ ใชส้ านเส่อื , เสื่อทส่ี านดว้ ย
กระโจม
ตน้ หญ้าชนิดน้ัน เรยี กว่า เส่อื กระจูด
กระโจมอก
กระฉอก กือเจี๊ยบ น. ตน้ ไมช้ นดิ ลม้ ลกุ เปลือกเป็นปอเหนียว ผลสีแดง
กระฉีก รสเปรีย้ ว ใชท้ าแยม; น้าท่ที าใหส้ าเร็จจากดอก
กระฉดู กระเจีย๊ บ มสี แี ดง เรียกวา่ น้ากระเจี๊ยบ
กระเฉด
โหลกกือด๋อ น. อวัยวะสืบพันธเ์ ดก็ ผู้ชาย
กระฉบั กระเฉง
กระชอน กือโจน๋ ก. กระโดดพุ่งไปโดยเร็ว, เผ่นข้ามไป, โจน.
กระชงั กอื โจ๋ม น. ซ้มุ , นักเดินปา่ ต้องกางกระโจมสาหรับนอนใน
กระชัง
กระช้นั เวลากลางคืน,ส่ิงท่ตี ามปกติมียอดเปน็ ลอมอยา่ งซุ้ม
กระชบั
กระชาก ใชเ้ ปน็ เคร่ืองกาบังแดดลม
กระชาย หน่งุ พาอิงนม ก. นุ่งผา้ สูงปดิ อก. ว. อาการทน่ี งุ่ ผา้ สูงปดิ อก
กระชุ กอื ช้อก,แคล้ก ว. แหว่ง, เว้า, ใช้กับลักษณะของศีรษะที่ลา้ นแหวง่ ,
ฉอก ก็เรยี ก. ก. กระเพื่อมออก
ดงั หรงิ น. หนา้ ขา้ วเหนยี ว(ชาวตากใบนิยมทาในพธิ ี
แต่งงาน)
กอื ชู้ด ก. พุ่งออก, พุ่งออกไป, ไสไปโดยแรง.
ผักกอื ช้ดี น. พรรณไมท้ ี่ขึ้นลอยอยใู่ นน้า ตามลาตน้ มีปลอก
เปน็ ปยุ ขาวๆ พองๆ ใชเ้ ปน็ อาหารได้
กะหล๊ะ ว. คลอ่ งแคล่ว, กระปรีก้ ระเปร่า.
กือตร๋อง น. เครื่องกรอง โดยปรกตสิ านด้วยผวิ ไผ่ ใชก้ รอง
กะทเิ ป็นตน้ ปจั จบุ นั ใชแ้ ผ่นอะลมู ิเนียมแทนไมไ้ ผ่
กอื ชงั น. ท่ขี ังปลาเล้ียงในนา้
กือแชง้ น. บังสาดที่ปิดเปิดได้
กอื ช่ัน ว. ใกลช้ ิดเขา้ มา, เร่งเขา้ , ใช้เขา้ ค่กู ับคา กระโชก
กือชั่บ ก. แน่น, เนยี น, แนบกันสนิท
กือฉาก ก. ฉดุ โดยแรง, กระตุกโดยแรง, โดยปริยาย
หมายความว่า พูดเสียงดังห้วนๆ เชน่ พูด
กระชาก เสียง, และใชเ้ ข้าคู่กับคา กระโชก
กือชาย น. พันธุไ์ มต้ น้ เต้ยี มหี วั เรียวยาวอยใู่ ต้ดนิ ใช้
รับประทานได้ รสฉุนๆ เผ็ดๆ, บางทอ้ งถิ่นเรียก
ละแอน
กือฉุ น. ภาชนะสาน รปู กลม สงู ใชบ้ รรจนุ นุ่ หรอื ถา่ น;
ต้นกระทุ
ห น้ า | ๒๐
ภำษำกลำง ภำษำถ่ินตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
กระเชอ กอื เชอ
น. ภาชนะสานชนดิ หนึ่ง คล้ายกระบงุ ก้นสอบ
กระเช้า กือชา่ ว ปากผาย; อตั ราตวงของโบราณ เทา่ กบั ๕ ทะนาน,
กระเชียง กอื เชียง และ ๕ กระเชอ เป็น ๑ สัด.
กระแชง กือแชง
น. ภาชนะสานมีหูสาหรบั ห้อยและหว้ิ , บางอย่าง ก็
กระโชก กอื โฉก ใช้ต้ัง
กระซิบ กือซบ่ิ ,ช้ชู ้ี น. เคร่อื งพุ้ยนา้ ใหเ้ รอื เดิน รูปคลา้ ยแจว; ตีน
กระดก กอื ด็อก หลงั สดุ ของปูม้าหรอื ปูทะเล เรยี ก กระเชยี งปู
กระด้ง กื่อดัง
กระด้ง กอ่ื ดงั แหร่ง น. เครื่องบังแดดฝน เยบ็ ดว้ ยใบเตยหรือใบจาก,
กระดอ กอื ด๋อ ลกั ษณนามว่า ผืน; เรอื ที่มหี ลงั คาทที่ าดว้ ยวัสดุ
กระดอง กือด๋อง ชนิดน้เี รียกวา่ เรือกระแชง; เชือกหนงั ติดกับสายรดั
กระดอน กือด๋อน,กือท่อน ประโคนให้ควาญชา้ งจับยดึ ; เชือกคล้องช้าง,
กระดังงา ดา๋ หงา ลกั ษณนามวา่ เสน้ .
กระด้าง กอื ดาง
กระดาน กือดา๋ น ว. ทาให้กลวั , ทาให้ตกใจ; กระแทก. กระโชก
กระช้นั , กระโชกกระชาก ว. กระแทกกระทน้ั แรงๆ
กระดาษ กอื ด๊าด , พูดกระแทกเสียง
กระดิก กือดิก ก. พูดเบาๆ. กระซิบกระซาบ ก. บอกเบาๆ ใหร้ ู้
กระดง่ิ กอื ดิ๊ง
ก. ทาให้ปลายขา้ งหนึ่งสูงขนึ้ , เผยอขึน้ ข้างหนงึ่
น. ภาชนะสานรูปแบนกลมสาหรับฝดั ข้าว.
น. ภาชนะสานรปู แบนกลมสาหรบั ฝดั ข้าว มีตาหา่ ง
เลก็ กวา่ กระด้ง
น. อวัยวะเพศชาย
น. สว่ นแขง็ ทีห่ มุ้ ตวั เต่า ปู หรือแมงดาทะเล
ก. สะทอ้ นขน้ึ
น. ต้นไมช้ นดิ หนงึ่ มีลักษณะเป็นเถา ดอกมกี ล่ินหอม
ว. หยาบ, แขง็ กระดา้ ง,กริ ยิ าทา่ ทางของเขาดแู ขง็
กระด้างเหลอื เกิน, มีกรยิ าวาจาไม่ออ่ นตาม
น. ไม้เปน็ แผน่ ๆ; ลักษณนามเรียกการแข่งขนั ท่ีเดิน
บนตากระดานซึ่งถึงทีส่ ดุ แล้ว เช่นวา่ เล่นหมากรุก
ชนะ ๒ กระดาน
น. วัตถุเปน็ แผน่ บางๆ ทาจากเศษผ้าหรอื ฟางหรือ
เปลอื กไม้และหญ้าบางชนิด ใช้เขียนหรอื พิมพ์
หนงั สือ.
ก. ไหว.
น. เคร่ืองทาเสยี งสัญญาณทาดว้ ยโลหะ มรี ูปคลา้ ย
ระฆงั แต่ขนาดเล็กกว่า มีต้มุ เลก็ ๆ อยขู่ า้ งใน
สาหรบั ทาให้เกิดเสยี ง, โดยปรยิ ายหมายถึงสิ่งที่มี
ลกั ษณะคลา้ ยคลึงเช่นนนั้ เชน่ กระด่ิงจักรยาน
ห น้ า | ๒๑
ภำษำกลำง ภำษำถ่นิ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
กระดี่
กอื ด๊ี,ปลา๋ ด๊ี น. ปลาเลก็ คลา้ ยปลาสลดิ แต่ตัวเล็กกว่า อาศยั อยู่
กระเดียม
กระดุกกระดิก ในหนองบึง แมน่ ้าลาคลองทว่ั ไป
กระดุม
กือเดียม ใช้เขา้ คู่กับคา กระด้ี
กระดูก
กอื ดุกกือดกิ ,ดุกดิก ว. อาการทขี่ ยบั ไปขยบั มาไมอ่ ยนู่ ิง่ ๆ, ยกั ไปยกั มา
กระเด็น
กือดุ๋ม,โหลกกอื ดุ๋ม น. เครอื่ งกลดั กับสว่ นต่างๆ ของเสื้อผ้าไม่ให้แยก
กระเดาะปาก
ออกจากกนั ทาเปน็ รูปตา่ งๆ มกั มีรังดุมสาหรับขดั ,
กระเดยี ด
กระเดื่อง ลกู ดุม หรือ ลกู กระดุม ก็เรียก
กระโดง กือโด๊ก น. โครงรา่ งกายที่เป็นสว่ นแข็ง; เรียกผลไม้ท่ีมีเนื้อ
กระโดด
กระได นอ้ ยเชน่ มะปรางว่า มะปรางกระดูก
กระต๊อบ
กระตา๊ ก กอื เดน๋ ก. เคลือ่ นจากท่ีเดิมหรือแตกแยกจากทีเ่ ดิมออกไป
กระต่าย
โดยเรว็ เพราะกระทบส่ิงใดสิง่ หนึ่งโดยแรง.
กระตา่ ย
กือเดา๊ ะป๊าก ก. ทาปากให้ดังดว้ ยอาการกระดกล้ินดนั เพดาน
กระติก
กระตุก แล้ว สลดั ลง
กระเตง กือเดยี๊ ด ก. เอาเข้าข้างสะเอว; ค่อนข้าง
กระเตาะ ครอ็ กเยย๊ี บ น. เครอ่ื งตาขา้ วชนิดหน่ึง ใช้เท้าเหยยี บปลาย
กระแต
กระเด่ืองแล้วถีบให้กระดก
กระโตกกระตาก
กอื โด๋ง,เสากือโดง๋ น. เสาใบเรอื
กระถด
กอื โด๊ด ก. ใชก้ าลงั เทา้ ถีบพ้นื ให้ตัวลอยสงู ข้นึ
กอื ได๋ น. บันได, ส่งิ ท่ีทาเปน็ ขัน้ ๆ สาหรบั ก้าวขึ้นลง
กอื หนา,คือหนา,ซอื หนา น. กระท่อมเล็ก ๆ.
กือตา๊ ก เสียงไก่
กือต๊าย น. สตั วส์ เี่ ทา้ ขนาดแมว หูยาว เลยี้ งลกู ด้วยนม ขดุ
ดนิ ทาเป็นโพรงอยตู่ ามป่าท่วั ไป
แหล็กคู้ด น. เคร่อื งมือตอกลวดเป็นฟนั บนหน้ากระดาน ใช้
ขูดมะพร้าวที่กะเทาะเปลือกแลว้
กือติก น. ภาชนะสาหรบั ใสน่ ้าใช้เวลาเดนิ ทาง
กือตุก ก. ชักเข้ามาโดยเร็ว, งอเขา้ มาโดยเร็ว, อาการของ
กลา้ มเนื้อทีห่ ดและยืดตวั ขน้ึ มาเองอย่างฉบั พลนั
กือเตง๋ ก. แกว่งโตงเตง, อมุ้ เข้าสะเอวอย่างไม่กระชบั , อุ้ม
กระเตงๆ
แต๊กสาว ว. แรกร่นุ เพง่ิ แตกเนื้อสาว.
กือแต,๋ แอจ็อน น. สตั วส์ ่ีเทา้ เล้ยี งลกู ดว้ ยนม คลา้ ยกระรอก แต่มี
ขนาดเล็กกวา่ ปากแหลม ไม่มีฟันแทะ กิน สัตว์
และผลไม้ มีหลายชนิด
กอื โตก๊ กือต๊าก ก. สง่ เสียงใหเ้ ขารูอ้ ย่างไกก่ าลังออกไข่, และ
หมายความวา่ เปิดเผยข้อความทต่ี อ้ งการปิดบัง
กอื ถ็อด,แถ็ด ก. ถดถอย, ถัด, กระเถบิ , ขยบั ไป, เขยบิ กน้ ไป, เลอ่ื นไป.
ห น้ า | ๒๒
ภำษำกลำง ภำษำถิ่นตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
กระถาง กอื ถาง
กระโถน กือโถน น. ภาชนะปากกว้าง รปู อย่างถังสาหรบั ปลูกต้นไม้
กระถนิ กอื ไต๋เบ๋า หรือใสน่ า้ และอ่นื ๆ
กระทก กือท็อก น. ภาชนะสาหรับบ้วนนา้ และทิ้งของตา่ งๆ ท่ไี ม่
ตอ้ งการ ทาดว้ ยโลหะก็มี ทาดว้ ยกระเบื้องก็มี.
กระทง กือทง
น. ช่อื พรรณไม้พมุ่ หรือไมต้ น้ ทไ่ี ม่มีหนาม มหี ลายชนิด
กระทบ กือท็อบ เชน่ กระถินเทศ ตน้ มีหนาม ดอกเหลือง กลิน่ หอม ฝกั
กระทรวง กอื ทรวง กลม มยี างเหนียว, กระถินไทย หรอื กระถนิ บ้าน ไม่มี
กระทอก กอื ถอก หนาม ดอกสีนวล ฝกั แบน ใบอ่อน และฝักออ่ นใช้เป็น
กระท้อน กอื ท่อน อาหาร, (ถต.) ตอเบา, กระถนิ พมิ าน ไมต้ น้ ใหญก่ วา่
กระถนิ ชนิดท่ีกลา่ วมาแล้ว มีเนอื้ ไม้แข็งแรงและทน
กระทา กือทา
กระทาย กือทาย ก. กระตกุ เชน่ เงื่อนกระทก, กระตุกเรว็ ๆ
กระทิง กือทิง เชน่ กระทกข้าวทตี่ าแล้วใส่กระดง้ รอ่ นและกระตุก
กระทบื กือถืบ เร็วๆ เพือ่ ให้กากขา้ วแยกจากขา้ วสาร
กระทุ กือโถะ
น. ภาชนะท่เี ยบ็ ด้วยใบตองหรือวัตถอุ น่ื สาหรับใส่
ของ, ภาชนะทีท่ าขึ้นสาหรับลอยนา้ ในพธิ ีลอย
กระทง; แปลงนาซงึ่ มีคนั ก้นั , อันนา กเ็ รียก; ผ้า
ท่อนหนึง่ ๆ ของจีวร สงั ฆาฏิ และสบง มลี ักษณะ
เหมอื นกระทงนา; ไม้ท่ียดึ กราบเรอื พาดเปน็ ช่องๆ;
ตอนหน่ึงๆ ของข้อความ; (กม.) สว่ นหน่ึงๆของ
ความอาญาท่วี นิ ิจฉัยความผิดได้ เรยี กวา่ กระทง
หนงึ่ ๆ. ว. หนุ่ม, เรยี กไก่หนมุ่ ว่า ร่นุ กระทง
ก. ถกู ตอ้ ง, ปะทะ, ต่อสกู้ ัน
น. หมู่, พวก, ชนิด, อยา่ ง, แบบ, กระบวน; แผนก
ราชการส่วนใหญ่, ระบบราชการ
ก. กระแทกขนึ้ กระแทกลง, กาแนน่ แลว้ รดู ขึน้ รดู ลง
, กระตกุ
น. ไมต้ น้ ขนาดใหญ่ ผลค่อนข้างกลม เปลอื กนุ่ม สี
เหลอื ง เนอื้ กนิ ได้, สะท้อน กเ็ รยี ก, (ถน.) มะตนื
หรือ มะต้อง. ก. กระเด็นกลับ, กระดอนขนึ้
น. นกขนาดเลก็ อยใู่ นวงศ์เดยี วกันกับไก่ฟ้า ตัวกลม
ขนลายเป็นจุดกระๆ ลกั ษณะคล้ายนกกวกั
น. กระบงุ เล็กปากผาย
น. ววั ปา่
ก. ยกเทา้ กระแทกลงไป
น. ไมพ้ ุ่มชนดิ หน่ึง ในวงศช์ มพู่ ใบหนาสเี ขยี วแก่
ผลกลม เมอ่ื สกุ สีมว่ งดา มีรสหอมหวาน ขึ้นชมุ ตาม
ป่าโปรง่ ทางปกั ษ์ใต้
ห น้ า | ๒๓
ภำษำกลำง ภำษำถน่ิ ตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
กระทุง กือทุง
กระทุ้ง กือทุ่ง,ฆฮ่ือดะ น. นกนา้ ขนาดใหญ่ ขนสเี ทาๆ ตัวขนาดห่านปาก
กระทุ่ม กอื ถุ่ม ยาวใหญ่ มีเหนียงยานท่คี อ ชอบอยตู่ ามแม่นา้ ลา
กระทู้ กอื โท่ คลองและชายทะเล
กระเทียม กือเทยี มขาว
กระเทือน กอื เทือน ก. เอาส่ิงทีม่ ีลักษณะยาวกระแทกให้แนน่ หรอื ให้
กระแทก กอื แถก ออก
กระบวย กือบ๋วย
กระบอก กอื บ๊อก ก. เอาเท้าตนี า้ เม่ือเวลาว่ายนา้
กระบอง กือบ๋อง น. เสารัว้ ; (กม.) ข้อถามในสภาผู้แทนราษฎร ซึ่ง
กระบะ กือบ๊ะ สมาชิกคนใดคนหน่ึงต้ังถามรัฐมนตรีเก่ียวกบั งานใน
หนา้ ทีข่ องรฐั มนตรี
น. พืชพรรณชนิดล้มลกุ คล้ายหอม หัวเปน็ กลีบ
เมื่อแหง้ แลว้ สขี าว มกี ลิน่ ฉุน ใช้ปรุงอาหาร, (ถน.)
หอมเตียม, (ถอ.) หอมขาว, (ถต.) หวั เทยี ม
ก. ไหวไปถงึ , ส่ันไปถงึ , สะเทือน ก็ว่า, ใช้เข้าคกู่ ับ
คา กระทบ
ก. กระทบโดยแรง, กระทุ้ง; พูดกระชากเสยี ง
แสดงอาการไมพ่ อใจหรือโกรธ, และใช้เข้าค่กู ับคา
กระทบ
น.ภาชนะสาหรับตักน้าทที่ ามาจากกะลามะพร้าว
น. ไม้ไผ่ที่ตดั เปน็ ท่อน ของอ่นื ๆ ท่ีมีรปู คล้ายคลงึ
เช่น กระบอกปืน กระบอกตา ลกั ษณนามบอก
สณั ฐาน สาหรบั ใชก้ บั ของกลมยาวแต่กลวง เช่น
ขา้ วหลาม ๓ กระบอก เส้ือชนดิ หนง่ึ ช่วงตวั สัน้
เสมอบัน้ เอว แขนรดั ตัวรัด คอสูง เรียกว่า เสื้อ
กระบอก หุ่นชนิดหนึ่งมแี ตส่ ว่ นหัวและมอื ๒ ข้าง
ลาตัวทาดว้ ยไม้กระบอก มีผา้ เยบ็ เปน็ ถงุ คลมุ เวลา
เชิดใช้มอื สอดเขา้ ไปจับไม้กระบอกน้นั เชดิ เรยี กวา่
หนุ่ กระบอก (เรขา) รปู ตนั ทก่ี าเนิดข้ึนจากการ
เขียนรูปส่ีเหลย่ี มผนื ผา้ โดยใช้ด้านใดด้านหนง่ึ เป็น
แกนแล้วหมุนโดยรอบฐาน ปลายท้งั ๒ ข้างมีหน้า
เป็นวงกลม เรยี กว่า รปู ทรงกระบอก หรือ รูป
กระบอก ลกั ษณะได้แก่รูปท่ีมีสัณฐานกลมยาวและ
ตรงซึ่งมสี ่วนสดั กลมเท่ากันตัง้ แต่ตน้ จนปลาย.
น. ไมส้ ั้น รูปทรงกลมก็มี เหลย่ี มกม็ ี ลักษณะคลา้ ย
พลองแตส่ นั้ กว่า, ตะบอง หรอื ตระบอง ก็เรยี ก
น. ภาชนะไมก้ น้ แบนมขี อบ ใชอ้ ย่างถาด; ชอื่ รถ
ชนดิ หนงึ่ ใชบ้ รรทกุ ส่งิ ของ ทาตัวถังอย่าง
กระบะ เรยี กว่า รถกระบะ
ห น้ า | ๒๔
ภำษำกลำง ภำษำถนิ่ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
กระบาก กือบา๊ ก
น. ไม้แกน่ คลา้ ยต้นยาง ลาต้นตรงขนาดใหญ่และ
กระบาย กือบา๋ ย สงู ใชท้ าบ้านเรือน โดยมากใชเ้ ป็นไมแ้ บบหล่อเสา
กระบาล กือบา๋ ล คอนกรีต.
กระบ่ี กือบี,๊ กือบี
กระบุง กือบงุ๋ น. กระบงุ เลก็
กระเบน กอื เบน๋
น. ศรี ษะ
กระเบา กือเบ๋า
น. ลิง; มีดเหมอื นดาบ มฝี กั ที่ด้ามถือมโี กรง่
กระเบียด กอื เบีย๊ ด
กระเบ้ือง กอื เบื^อง น. ภาชนะสานทึบ รปู กลมสูง แต่พนื้ กน้ เปน็
กระแบก กือแบ๊ก,ตอื แบก๊ สีเ่ หลีย่ ม
กระป๋อง กอื ป๋อง
กระปุก กอื ปุก น. ปลากระดกู ออ่ นพวกหน่ึง ส่วนใหญพ่ บในทะเล;
กระเป๋า ถุง ชายผา้ น่งุ ทม่ี ว้ นเหน็บไว้ข้างหลัง เรียกวา่ ชาย
กระเป๋า ฮบ๊ี ,เบ๊ะ(ทับศัพท์มาลาย)ู กระเบน หรอื หาง กระเบน; โคนหางของช้าง
กระโปก กอื โปก๊ ,โหลกกือโปก๊
กระโปรง กือโปรง,กือโปร๋ง น. ต้นไม้ขนาดย่อมถึงขนาดใหญ่ มีหลายชนิด ผล
กระผม ผม มกั กลม ขนาดผลมะนาวถึงผลมะขวดิ หรือ สม้ โอ
กระพอก กือผอก ย่อมๆ เปลอื กแขง็ เป็นขน สนี ้าตาลแก่เกือบดา
เมล็ดมีนา้ มัน, ดอกตัวผขู้ องกระเบาใหญ่หรือ
กระพอง ตือพอง กระเบานา้ เรียกว่า ดอกกาหลง กลิน่ หอม น้ามัน
กระเบาใช้รกั ษาโรคเร้ือน โรคผิวหนังอ่ืนๆ และขบั
ตัวพยาธิ
น. มาตราวดั มพี กิ ดั เท่ากับ ๑ ใน ๔ ของนิ้ว
น. ของทาดว้ ยดนิ หรือวัตถอุ ย่างอนื่ เป็นแผ่นใช้มงุ
หลังคา ปูพื้น หรือผนัง
น. ไม้ตะแบก
น. ภาชนะท่ีทามาจากโลหะใชบ้ รรจุสง่ ของ
น. ภาชนะเครอื่ งปนั้ ดินเผาและแก้ว ปากแคบ
ขนาดเลก็
น. กระเปา๋ (เสือ้ ,กางเกง)
น. สาหรับใส่เส้อื ผา้
น. อณั ฑะ, ส่วนหนงึ่ ของอวยั วะสบื พนั ธภ์ุ ายนอก
ของชายหรอื สัตว์ตัวผู้
น. ผา้ นุ่งผู้หญงิ แบบสากลนิยม, กะโปรง ก็ใช้; ฝา
หน้าหม้อรถยนต์ตอนที่คลมุ เคร่อื งยนต์.
ส. คาใชแ้ ทนตัวผู้พูด เพศชาย พดู กับผใู้ หญ่ เป็น
สรรพนามบุรษุ ที่ ๑.
น. กล่องสานมีฝาครอบสาหรับใส่อาหาร รูปคล้าย
กระทาย; การเลยี้ งกนั , ทีเ่ ลี้ยงกนั ; หมอ้ ; กระบะ
สาหรบั ใสก่ ับขา้ ว
น. ส่วนทน่ี ูนเป็นป่มุ สองข้างที่ศรษี ะชา้ ง
ห น้ า | ๒๕
ภำษำกลำง ภำษำถ่ินตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
กระพงั โหม พาโหม
น. ไม้เถากลิน่ เหม็น มีนวล ดอกสีมว่ งแกมชมพู ใบ
กระพี้ กอื พี,่ กือเพ่ เรียวเลก็ ใช้ทายา
กระพือ กอื พือ น. สว่ นของเนือ้ ไมท้ ่หี ้มุ แกน่
กระพุ้งแก้ม กือพุ่งแกม็ ก. โบก, พดั ให้ลมเกดิ ข้นึ โดยใช้สิง่ ทีเ่ ปน็ แผน่ หรือ
เป็นผนื ไม่หนานกั โบกข้ึนลง, พัดไป; แผ่ซ่านไป
กระพมุ่ กือผุม่
กระเพาะ กอื เผาะ น. ปลาอาศัยอยู่ในน้าหายใจทางเหงอื กซ่งึ อยู่ใน
กระพงุ้ แกม้
กระเพื่อม กือเผ่ือม
น. กระพ่มุ มือไหว้
กระมัง เย้ยี ง,สาหว่า
กระยาง กือยาง,น็อกยาง น. อวยั วะภายในของคนและสตั ว์
กระยาจก ขอทาน คือ กระเพาะ อาหารและกระเพาะปสั สาวะ; ภาชนะ
กระรอก กอื หรอก,แอหรอก สานสาหรบั ตวงข้าว มีความจุเทา่ กับ ๔ กระผกี
ก. อาการกระเทือนขน้ึ ๆ ลงๆ อยา่ งน้า
กระเรยี น กอื เรียน กระเพ่อื ม หรอื เน้ือกระเพ่ือม
กระไร หว่าพนั ไหน ว. คาแสดงความไม่แน่ใจ, คาแสดงความคาดคะเน
กระวาน กือหวาน
น. นกยาง
กระเวน กอื เหวน
น. ขอทาน,ยาจก,วณพิ ก
กระษัตริย์,กษตั ริย์ กอื สดั ,จ^าว
กระษยั กอื ษัย น. สัตว์สี่เท้า ขนาดกระแต หางเปน็ พวง ชอบอาศยั
กระสวย กือสวย ตามตน้ ไม้ กระโดดไปมาได้เก่ง กนิ ผลไมแ้ ละอ่ืนๆ
กระสอบ กือซ้อบ น. นกกินปลาตัวใหญ่ รอ้ งเสยี งดัง บินสูง
กระสา กอื สา ว. อะไร, อย่างไร.
กระสาย กือสาย
กระสือ กือสอื น. ผลไมจ้ าพวกขิงข่า ชอบขึ้นในปา่ ดิบชื้น ตามภมู ิ
ประเทศทเ่ี ป็นเขา กลิน่ หอมฉุน ใช้ปรุงอาหารและ
กระสนุ กือสนุ ทายา เรยี กวา่ ผลกระวาน, อีกอยา่ งหนึ่งเรยี กวา่
ผลกระวานเทศมาจากอินเดีย
น. กองตระเวน. ก. ตระเวน, คอยดู, เทย่ี วไป;
วนเวยี น.
น. พระเจ้าแผ่นดิน, ใช้เตม็ ว่า พระมหากษัตริย์
น. โรคทที่ ากายให้ทรุดโทรม
น. เครอ่ื งบรรจุดา้ ยสาหรับทอผ้าหรอื เย็บผา้
น. เครือ่ งสานหรอื ทอด้วยตน้ กระจดู หรือป่านปอ
ใชบ้ รรจุขา้ วและของอน่ื ๆ
น. นกกินปลาตวั คลา้ ยนกยาง แตโ่ ตกว่า
น. เครอ่ื งแทรกยา ปรกตเิ ปน็ ของเหลว เชน่ เหลา้ .
น. ผีที่สงิ ในกายหญิง ชอบกินของโสโครก ลักษณะ
เป็นดวงไฟแวมๆ ในกลางคนื
น. เครือ่ งยิงมีคนั ใชส้ ายโก่ง ยิงด้วยลกู ดินปน้ั กลม;
ลูกปนื
ห น้ า | ๒๖
ภำษำกลำง ภำษำถน่ิ ตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
กระหนก กอื หน็อก
น. ชือ่ แบบลายไทยประเภทหน่ึง ใชผ้ กู เขียนเป็น
กระหนาบ กอื นา้ บ,คือนา๊ บ ลวดลาย มที งั้ ระบายสี ปิดทองรดน้า ปั้น หรอื
แกะสลัก
กระหม่อม กือม้อม
ก. ประชดิ เข้าไปทั้ง ๒ ขา้ ง เช่น ตีกระหนาบ;
กระหวดั กือหวัด,ตอื หวัด อาการทีอ่ ยู่ท้ัง ๒ ขา้ ง; ดุเอา เชน่ เขาถกู บดิ า
กระหงั กือหงั กระหนาบ.
กระหาย ยา้ ก
กระเหว่า กอื เหวา,ตือเหวา น. กลางกบาลศรี ษะ; (รศ.) คาสาหรบั ใชค้ วบกับคา
กระแนะกระแหน หวา่ กือแถก ที่ข้นึ ต้นวา่ เกลา้ เช่น ทราบเกลา้ ทราบ
กระออม กือออ๋ ม กระหม่อม ทูลเกลา้ ทูลกระหมอ่ ม
กระอกั กืออัก ก. ตวัด, วัดเข้ามาโดยเร็ว, รดั รงึ ; ยอ้ น
กระแอม กือแอม๋ ,ข่ือแอ๋ม
กรัง กรัง น. ผผี ชู้ าย ชอบกินของโสโครก
กรมั กรัม,คีด้
ก. รสู้ กึ คอแห้งดว้ ยอยากดืม่ น้าเพราะมีอาการร้อน
กราก กรา๊ ก ใน
กรานกฐิน กร๋านกือถนิ
น. นกดุเหว่า
ก. พดู กระทบหรอื พดู เป็นเชิงเสยี ดสี
น. ไมเ้ ถาล้มลกุ ขึ้นท่ัวไปตามท่รี กๆ ลาต้นเรยี วเป็น
รอ่ ง ใบสเี ขียวอ่อน ขอบใบหยักเปน็ จกั ลกึ ดอกขาว
เลก็ ผลปอ้ มๆ สามเหลี่ยม เมล็ดกลมดา สีนา้ ตาล
แก่ ใช้ทายา รากใช้เปน็ ยาระบาย โดยมากเรยี กกัน
ว่า โคกกระออม; ภาชนะบรรจนุ า้
ก. ทะลักออกมาจากคอ
ก. ทาเสียงในคอคล้ายไอ เพ่ือให้โปร่งคอหรอื ให้
เสียงหายเครอื
ก. เลอื ดแห้งติดอยู่
น. หน่วยมาตราชงั่ น้าหนักตามมาตราเมตริก
เท่ากบั ๑๐๐ เซนตกิ รมั หรือ ๑ ใน ๑,๐๐๐ แหง่
กิโลกรัม, เทียบมาตราไทย อัตรา
๖๐๐ กรมั เทา่ กับ ๑ ช่งั หลวง
ก. น้าเชย่ี ว
ก. ขึงไม้สะดึง คือ เอาผ้าที่จะเย็บเป็นจีวรเข้าขึงท่ี
ไมส้ ะดึง เย็บเสร็จแล้วบอกแก่ภกิ ษทุ ั้งหลายผรู้ ่วม
ใจกันยกผ้าให้ในนามของสงฆ์เพ่ือ อนุโมทนา ภิกษุ
ผเู้ ย็บจีวรเชน่ นนั้ เรียกวา่ ผกู้ ราน พธิ ีทาบัดนี้ คือ
สงฆ์ยกผ้าอันไม่พอแจกกนั ให้ภิกษรุ ปู หนึง่ ภิกษุรปู
นั้นทาตัง้ แต่ซัก กะ ตัด เย็บ ยอ้ ม เสร็จในวันน้ัน
ทาพินทุกปั ปะอธิษฐานเปน็ จวี รครอง เป็นจีวรกฐิน
เรยี กวา่ กรานกฐนิ .
ห น้ า | ๒๗
ภำษำกลำง ภำษำถิน่ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
กราบ กร๊าบ
ก. การแสดงความเคารพ มีดงั ต่อไปนี้ ๑. กราบเบญจาง
กราม กร๋าม คประดิษฐ์ คือ กราบองค์ ๕ (ผูก้ ราบนงั่ คุกเข่า) เข่า ๒ มอื
กราว กร๋าว ๒ หน้าผาก ๑ ลงถึงพื้น ทา ๓ ครง้ั ต่อเนอื่ งกัน ใชส้ าหรับ
กร้วิ คึ^ง กราบพระเทา่ นั้น ๒. หมอบกราบ ผูก้ ราบนง่ั พับเพยี บ
กรดี กรด๊ี พนมมือ แลว้ ก้มตัวลงไปจนมอื ทีพ่ นมอยู่น้ันตั้งบนพ้นื วาง
กรุ กรุ๊ หน้าผากลงบนมือทพี่ นมอยูน่ น้ั ครงั้ เดียว แล้วเงยข้ึน
ขณะเดยี วกนั มอื ทพ่ี นมอยกู่ ็แยก ทาคร้ังเดียว ใชส้ าหรับ
กรุง กรุ๋ง กราบคฤหัสถ์ และกราบศพคฤหสั ถ์, โดยปรยิ ายเป็นคา
กรณุ า ก๊ารู้หนา ขึน้ ตน้ จดหมาย เชน่ กราบ กราบเรียน กราบทลู กราบ
บงั คมทูล. ว. จนถงึ , ตราบ เช่น ตราบเท่า
กรูด กรู๊ด
กล ก๋น น. ฟนั ซใี่ หญ่อยู่ที่ขากรรไตร
กลด กล็อด
กลบ กือหล็อบ,ตือหลอ็ บ,กล็อบ ว. เสียงตบมือ
กลม กลม๋
กลวง กล๋วง ก. โกรธ,กรว้ิ โกรธ,เคือง
กลวม กล๊วม
กลว้ ย กล^วย ก. ขีดลากไป; ถูมดี ใหค้ ม.
กล้วยไม้ กล^วยม่าย
น. หอ้ งท่ีทาไว้ใต้ดินหรือใต้พระเจดีย.์ ก. ปดิ กัน
ชอ่ งโหว่ เช่น กรฝุ า, รองไว้ข้างลา่ ง เชน่ กรุก้น
ชะลอม, ปิดก้นั เชน่ กรบุ ่อ
น. เมอื งหลวง, เมอื งใหญ่
น. ความเอ็นดู, ความปรารถนาจะใหผ้ ู้อน่ื พน้ ทุกข์,
ความเอาใจชว่ ยเหลอื เขาในเม่ือเหน็ เขาต้องภัยได้
ทกุ ข์ เปน็ ขอ้ ๑ ในพรหมวหิ าร ๔
ว. เสยี งเชน่ เสยี งทีล่ ากของถูไป; เคล่ือนถอยอย่างลากไป
เช่น ถอยกรูด, น. โรคหดู .2.(ถต.) น. มะกรดู
น. ชนั้ เชงิ , การลอ่ ลวง, วิธกี าร, อบุ าย
น. รูปคลา้ ยร่ม แตม่ ีคนั ยาว ใช้สาหรับกันแดดเวลาเสด็จ
พระราชดาเนิน, ร่มคนั ยาวใชส้ าหรับเจา้ หรือภกิ ษุ
ก. ปดิ , ถม, เอาดินถมหลมุ
ว. มีสัณฐานไม่เปน็ เหลย่ี มไมร่ ี
ว. เปน็ ร,ู เป็นโพรงตลอด, เปน็ โพรงข้างใน
ก. สวมทบั
น. ต้นไม้พวกหน่งึ ลาต้นเป็นกาบๆ มหี ลายชนิด
ผลเป็นอาหาร
น. ดอกเอ้ืองมีมากหลายพนั ธ์ุ ท้งั ทขี่ ึน้ กบั ดนิ และ
เกาะอาศยั สิง่ อน่ื เชน่ ต้นไม้และหิน มที งั้ ทเี่ ป็นของ
เทศและของไทยแท้ ท่ีมกี ลิ่นหอมมีมากโดยเฉพาะ
กลว้ ยไม้ของไทยเรามหี ลายช่ือ เช่น หวายตะมอย
ช้างดา ช้างแดง ช้างเผอื ก เอ้ือง-กุหลาบ เออื้ งสาม
ปอยขุนตาล สามปอยหลวง เออื้ งสามปอยดง
ห น้ า | ๒๘
ภำษำกลำง ภำษำถ่นิ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
กลอก กลอ๊ ก
กลอง กล๋อง ก. โคลง, กลับ, กลิง้ , ไม่ลงที่.
กลอ่ ง กลอ๊ ง
น. เคร่ืองทาเพลงชนดิ หนึง่ ขึงดว้ ยหนงั ใชต้ ี
กลอน กลอ๋ น
กลอน กลอ๊ น น. ภาชนะใส่สงิ่ ของรปู กลมหรอื เหลีย่ มมฝี าปิด, ส่ิง
ท่ที าเปน็ รูปส่ีเหล่ียมผืนผา้ ขนาดเลก็ มลี ิ้นชักเข้า
กล่อม กลอม ออกได้ สาหรบั บรรจุไม้ขดี ไฟ เรยี กวา่ กล่องไมข้ ีด
ไฟ
กลอย กล๋อย
น. เครอ่ื งสลกั ประตู,หนา้ ต่าง
กลน่ั กลนั๊
น. คาประพันธ์ซึ่งแตเ่ ดิมเรียกคาเรยี งท่ีมสี ัมผสั
กลน้ั กล^ั น ทว่ั ไป จะเป็นโคลง ฉันท์ กาพย์ หรือร่ายกต็ าม เชน่
กลอ้ ง กล^อง ในคาว่า ชุมนุมตารากลอน, ครัน้ เรยี กเฉพาะคา
ประพันธ์เฉพาะอยา่ งเป็นโคลง ฉันท์ กาพย์ รา่ ย
แล้ว คาประพันธน์ อกนี้อกี อย่างหนง่ึ จึงเรียกว่า
กลอน เปน็ ลานาสาหรับขับรอ้ งบา้ ง คอื บทละคร
สักวา เสภา บทดอกสร้อย
ก. รอ้ ง, ขบั ; ถนอม; เลา้ โลม; ทาใหก้ ลม
เช่น กลอ่ มเสา ; รอ้ งเพื่อเลา้ โลมหรือโน้มนา้ วใจให้
คลอ้ ยตาม เช่นกล่อมอารมณ์, พดู โน้มน้าวใจใหเ้ ห็น
คลอ้ ยตาม เชน่ กล่อมฝ่ายที่ไมเ่ ห็นดว้ ยให้คล้อย
ตามเปน็ ผลสาเรจ็ ได้, ทาให้ใจอ่อนเห็นคลอ้ ยตาม
เชน่ ผใู้ ต้บงั คบั บัญชากล่อมผู้บงั คับบัญชาใหค้ ล้อย
ตามได้
ก. ร่วม, คล้อย เชน่ กลอยใจ. น. ไมเ้ ถาต้นจะแยกกัน
เป็นตน้ ตวั ผู้ต้นตัวเมยี ต้นตัวผู้มดี อกออกเป็นชอ่ ใหญส่ ี
เหลอื งหรือเขียวอมเหลือง เมื่อ เวลาบานจะส่งกลนิ่
หอมไปไกลมาก หอมฉนุ ๆ หวั กนิ ได้
ก. คดั เอาแต่ส่วนหรือสงิ่ ที่สาคัญหรือทีเ่ ปน็ เนือ้ แท้
ดว้ ยวธิ ตี ม้ ใหอ้ อกเปน็ ไอ แลว้ ใช้ความเย็นบังคับให้
เปน็ ของเหลว เช่น กลน่ั นา้ , โดยปริยายหมายความ
ว่า คัดเอา เลอื กเอา
ก. กล้ันหายใจ
น. วัตถุลักษณะยาวกลวงตลอด, เรยี กของใช้
บางอยา่ งท่มี ลี ักษณะเชน่ น้นั เช่น กลอ้ งส่อง;
เครือ่ งที่มีรปู ร่างต่าง ๆ ประกอบดว้ ยเลนส์สาหรบั
ถ่ายภาพหรอื ขยายภาพ เช่น กลอ้ งถ่ายรูป กลอ้ ง
จุลทรรศน์; กล้อง ๒ : [กลฺ อ้ ง] ว. เรยี กข้าวท่สี เี อา
เปลือกออกโดยยังมจี มูกข้าวและเย่อื หุม้ เมลด็ ขา้ ว
อยวู่ ่า ข้าวกล้อง.
ห น้ า | ๒๙
ภำษำกลำง ภำษำถนิ่ ตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
กลบั หลอ็ บ(หลอ็ บเริน)
ก. ตรงกนั ข้ามกบั ภาวะเดิมหรือทศิ ทางเดิม เชน่
กลับ บ่ือเหละ กลับหน้าเป็นหลัง กลับบา้ น
กลัว กลวั ก. ใสเ่ ส้ือกลบั ข้าง
กลา้ หาน,กล^า ก. ขลาด, ตระหนกตกใจ, เกรงวา่ เชน่ กลวั ว่าเขา
กล้า กล^า ไปแล้วจะไม่กลับมา.
กลาก กล๊าก
กลาง กลา๋ ง ก. เก่ง, อาจหาญไมก่ ลวั ใคร. ว. แขง็ .
กล้าม กล^าม ข. กลา้ ไม้,ตน้ ขา้ วออ่ นที่หว่านไว้
น. โรคผวิ หนังชนดิ หนึง่ ขึ้นเปน็ วงและมีอาการคัน
กลาย กลา๋ ย
กลา่ ว กลา๊ ว น. ส่วนทไี่ ม่คอ่ นไปขา้ งใดขา้ งหนึ่ง, ภายใน,
ระหวา่ ง
กลน่ิ กลน๊ิ
น. เน้ือมะพรา้ วหา้ ว; มัดเนื้อที่รวมกันเปน็ ก้อน ๆ
กลีบ กล๊ีบ ในกายคนและสตั ว์ เรียกวา่ กลา้ มเนื้อ
กลึง กลงึ ก. แปรไป,เปลี่ยนไป
กลืน กลนื
ก. พูด, ว่า, เชน่ กล่าวกลอน; (ชบ.) แต่งงาน เชน่
กลมุ่ กลมุ๊ ไปกลา่ วเมยี
กลุ้ม กล^ุ ม
กวน ก๋วน น. สง่ิ ที่ร้สู กึ ด้วยจมูก เชน่ เหม็น และหอม; ช่อื
พวงดอกไมร้ ้อยแบนๆ ประกอบกับอุบะ
กวาง กวา๋ ง
กวา้ ง กว^าง น. กาบที่หุ้มเกสรดอกไม้, ใชเ้ รยี กของอนื่ ทมี่ ี
กวาด กวา๊ ด สัณฐานเชน่ น้ัน เชน่ กลบี เมฆ กลบี ผา้ เป็นต้น
กอ กอ๋ ก. ทาใหก้ ลมดว้ ยอาการหมุน
ก. ทาให้ล่วงลงไปในลาคอ, กิน; เข้ากัน เช่น
กอ่ กอ๊ สี กลนื กนั
กอง กอ๋ ง
น. หมู่, หมวด; ด้ายท่ีม้วนเป็นก้อนกลม
ก. รุม, คลุ้ม; รู้สึกยุง่ ยากใจ
ก. รบเรา้ ; คนให้เข้ากนั , คนใหท้ ว่ั กนั ; เคยี่ วแลว้ คน
ให้แห้ง. น. เรยี กของท่ีทาด้วยผลไมต้ ม้ กับน้าตาล
คนเคีย่ วจนขน้ เชน่ ทุเรียนกวน มะม่วงกวน
น. สัตวส์ ีเ่ ทา้ ชนิดหน่ึง จาพวกเนื้อ มเี ขาเป็นกิง่
น. ดา้ นสั้นคกู่ ับด้านยาว. ว. ขวาง; ใหญ่
ก. ตอ้ น; ทาให้เตยี น; เอายาป้ายในลาคอ
เรยี กวา่ กวาดยา
น. หมู่, พวก; ต้นไม้ทข่ี น้ึ เปน็ กลุ่ม เช่น กอไผ่เป็น
ตน้ , ตน้ ไมช้ นิดหนงึ่ มีมากทางปักษ์ใต้ ผลเปลือก
แข็ง เยอ่ื ในรสมัน คลา้ ยเกาลดั
ก. สรา้ ง, ทา, ปรุงข้ึน, ตงั้ ข้นึ
น. หมู่, พวก, เหล่า, กลมุ่ ; ชอ่ื ตน้ ไมช้ นดิ หนึ่ง; ส่วนราชการ
ทร่ี องจากกรม; (ถน.) ถนน, ทางเดิน. ก. ทาให้เปน็ กลุ่ม
ห น้ า | ๓๐
ภำษำกลำง ภำษำถนิ่ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
กอด ก็อด
กอ่ น ก๊อน ก. โอบไว้ในวงแขน, โดยปริยายหมายถึงอาการที่มี
ก้อน กอ็ น ลักษณะคลา้ ยคลงึ เช่นนนั้
กอบ กอ๊ บ ว. เก่า, แก่, นานกว่า, เดิม, เร่ิม, แรก.
กอ้ ย ก^อย
น. แทง่ , ใช้ในส่งิ ทม่ี เี นอ้ื รวมติดกัน เช่น กอ้ น
กะชะ กือฉะ อฐิ กอ้ นกรวด ก้อนหิน กอ้ นขนม
กะทิ ก^างปา๊ รา่ ก. ทามือ ๒ ขา้ งตดิ กันช้อนสิง่ ของขนึ้ , ปริมาณ ๒
กะทือ กอื เถะ ฟายมือรวมกนั . ว. บรบิ ูรณ์, เตม็ ไป
กะเทย กือทือ
กะเทาะ กอื เทย น. นิ้วที่ ๕ นับจากนิว้ หัวแมม่ อื ; ช่ืออาหารชนดิ
กะบงิ้ กอื เถาะ หน่งึ คลา้ ยพลา่ ทาดว้ ยกุง้ สด หั่นเนือ้ เปน็ ชนิ้ ๆ แล้ว
กะปะ กอื บิ^ง ทาให้สกุ ด้วยนา้ ส้ม มเี ครอ่ื งประสม คือ ตะไคร้
กือป๊ะ มะเขือเปราะ ใบมะกรดู ใสพ่ ริก รับประทานกับใบ
กะปิ ชะพลเู ป็นคาๆ หยอดด้วยน้าพริกเผาซึ่งละลายเปน็
กะพง บอื่ หลา่ จัน น้า เรียกวา่ ก้อยก้งุ
กะพรบิ (เพ้ียนมาจากภาษามาลายู) น. ภาชนะสาน คล้ายตะกรา้ รูปสงู ตรง ปากไม่มี
กะพรุน กอื พง ขอบ ใช้บรรจเุ คร่ืองเดินทาง ร้อยเชือกแขวนไปบน
กือพริ่บ,กือหลบิ ,กลบิ หลังสัตว์พาหนะ
กือพรนุ
น. ชื่อไม้เถาชนดิ หนง่ึ ใบมขี น ลูกสกุ สแี ดง ใบเป็น
สมนุ ไพร
น. นา้ ทีค่ ้ันออกจากเยอื่ มะพร้าว, ช่อื มะพรา้ วทผ่ี ล
มนี ้าขน้ เนื้ออ่อนกว่ามะพรา้ วกะทิ
น. พนั ธไ์ุ ม้พวกขิง เหง้ามีกลน่ิ หอม ใช้เปน็ เคร่ืองยา
และปรงุ อาหาร. กะทือซา่ น. ยากะทอื
น. คนท่ีมอี วยั วะเพศทั้งชายและหญิง, คนท่มี จี ิตใจ
และกริ ยิ าอาการตรงข้ามกบั เพศของตน
น. สงิ่ ท่ลี ่อนออกจากพนื้ เดมิ . ก. ทาใหล้ ่อนหลุดออก
น. เรียกท่ีดินนอ้ ยๆ แปลงหนึ่งๆ วา่ กะบ้งิ หนึ่งๆ,
ของท่ีเป็นแผ่นเล็กๆ
น. ชือ่ งูพิษชนิดหนึง่ ตวั โตขนาดนิ้วมอื หัวรูปสามเหลย่ี ม
จมกู ทู่งอน มีพันธเุ์ ดยี วกนั เช่น กะปะนา้ และ กะปะหาง
ยาว ลกั ษณะคล้ายงูแมวเซา ชกุ ชมุ แถบปา่ ทบึ .
น. ของเค็มทาด้วยเคยกับเกลือโขลกและหมักไว้ ใช้
ปรุงอาหาร
น. ช่ือปลามที ั้งน้าจืดและน้าเคม็ มหี ลายชนดิ
ก. ขยบิ ตา, เปิดปิดโดยเร็ว เชน่ ไฟกะพริบ เขา
กะพริบตาอยูเ่ สมอ ดาวกะพริบแสงอยู่ในทอ้ งฟา้
น. แมงกะพรนุ สัตวน์ า้ เค็มตวั กลมๆ อ่อนใส
เหมอื นวนุ้ มหี นวด ใชท้ าอาหารได้
ห น้ า | ๓๑
ภำษำกลำง ภำษำถิ่นตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
กะพ้อ กือพอ่
กะเพรา กอื เพรา น. ปาลม์ ชนิดหน่งึ
กะละมงั บนิ่ ผนู่ น. ไม้ผกั ใบมกี ลิน่ ฉนุ ใช้ปรงุ อาหารและทายา,
กะละแม ดอ่ ดอย เรียกชือ่ ต่างๆ เชน่ กะเพราปา่ กะเพราใหญ่
กะเพราญวน จันน้อย ยี่หร่า และโหระพาช้าง
กะละออม กือออ๋ ม
กะลา กา๋ หลา น. ภาชนะใสน่ ้าหรอื ส่ิงของ
กะลา กือพรอ็ ก น. ชอ่ื ขนมเหนยี วกวนดว้ ยขา้ วเหนยี วกบั กะทิและ
กะวะ กอื วะ น้าตาล.
กะโหลก กอื โล้ก น. ภาชนะสาหรบั ใสน่ ้า
กัง กงั น. ชอ่ื ไมล้ ม้ ลกุ ชนดิ หนง่ึ ต้นคล้ายข่า ชอ่ ดอกคลา้ ย
กังวล ย่งุ ใจ๋ บวั ตูมแตก่ ลีบแขง็ สชี มพหู รือแดง มดี อกเลก็ ๆ
กังหัน โหลก-ลม แนน่ เปน็ กระจุกอยู่ภายใน ก้านช่อดอกผดุ ขึ้นจาก
กดั ขอ็ บ ดินและยาวได้ถงึ ๑ เมตร หน่อและดอกอ่อนใชเ้ ปน็
กดั กั^ด อาหาร กาหลา
กัด แกลด็ น. กะโหลกมะพรา้ วซงึ่ ผ่าคร่ึงซีก
กัน กั๊น,กัน น. ชือ่ นกเงอื กชนดิ หนง่ึ โคนปากด้านบนมีลักษณะ
กัน กนั โหนกคลา้ ยกลอ่ งขนาดใหญ่ คอสีขาว ปีกสีดาพาด
กันดาร กันดา๋ น เหลอื ง ปลายปกี ขาว หางสขี าวพาดดา
กณั ฑ์เทศน์ กนั เถด
น. กะลามะพร้าวทีใ่ ชเ้ ปน็ ภาชนะตักน้า; กระดกู ที่
กา กา๋ หุม้ มันสมอง; เรยี กลน้ิ จี่และลาไยที่โตกว่าปรกติ
กา กอื หนี เชน่ ลิ้นจี่กะโหลก ลาไยกะโหลก
กาก ก๊าก
น. ลิงหางส้นั
ก. หว่ งใย มใี จพะวงอยู่.
น. ส่งิ ทปี่ ระกอบดว้ ยใบพดั หมุนไดด้ ้วยกาลงั ลม
ก. ขบ, ตอด, ทาให้กร่อน, ทาใหข้ าด
น. ชื่อปลานา้ จดื ตวั เลก็ คนเลยี้ งไวใ้ หส้ ้กู ัน เรยี กวา่
ปลากัด
ก. สัตว์กดั ผลไม้
ก. กันชน,กนั ผม
ก. กนั คน,กนั แดด,กันสาด,กันเอง
น. ป่าดง, ทางลาบาก. ว. อตั คดั , ฝืดเคือง.
น. เครอ่ื งไทยธรรมถวายพระเทศน์, ส่ิงของสาหรบั
ถวายพระเทศนโ์ ดยเอาเงนิ หรือสง่ิ ของบชู า ธรรม
เนื่องในการเทศน์เรยี กวา่ ตดิ กณั ฑเ์ ทศน์
น. กาตม้ นา้
น. กาใสน่ า้ ถวายพระ
น. ส่ิงท่เี หลอื เมอื่ คั้นหรอื คัดเอาส่วนดอี อกแลว้
เช่น กากมะพร้าว
ห น้ า | ๓๒
ภำษำกลำง ภำษำถนิ่ ตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
กากบาท ก๋ากือบา๊ ด
กาง กา๋ ง น. ชื่อเคร่ืองหมายอย่างตีนกา มรี ปู + หรอื x
ก้าง ก^าง
กางเกง แหน็ดเพลา,ก๋างเก๋ง ก. ถา่ งออก, คลี่, เหยียดออกไป, ขึงออกไป, แบะ
กานพลู จอื แก,๋ ด๊อกแก๋ ออก. ว. ถ่างอยู่, แบะอยู่
กา้ น ก^าน
น. กระดูกปลา
กาบ กา๊ บ
ก้าม ก^าม น. เครื่องนงุ่ มี ๒ ขา
กาย กา๋ ย
ก่าย ก๊าย น. ชือ่ ไม้ต้นขนาดกลาง ดอกตูม มรี สเผด็ รอ้ น ตาก
การ กา๋ น แห้งแล้วใชเ้ ปน็ เครอ่ื งเทศและทายา
การพนนั แล็นเบี^ย น. ส่วนทต่ี ่อดอก หรือใบ หรอื ผล กับกิง่ ไม้, เรยี ก
การบูร กา๋ รบนู๋ สิ่งที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นน้ัน เช่น กา้ น
การเวก กือเวก้ ตมุ้ หู ก้านไม้ขดี
การันต์ กา๋ รนั ต์
น. เปลือกห้มุ ช้นั นอกลาต้น ผล และดอกของ
กาลี ก๋าหลี ต้นไม้ บางชนดิ เป็นแผ่นๆ เป็นกลบี ๆ ลอกออกได้
กาว กา๋ ว
กาเหวา่ กอื เหวา,ตือเหวา น. อวัยวะสว่ นหนา้ ของสตั ว์เช่นปแู ละกุ้ง ใช้คีบ
กา กา อาหาร
กาจดั กาจั^ด น. ตัว เชน่ ไมม่ ผี า้ พันกาย, และมกั ใชเ้ ข้าคู่กบั คา
ร่าง เปน็ รา่ งกาย
ก. นอนเอาขากา่ ยกนั
ก. พาด, พาดไขวก้ ัน, เชน่ เอาฟืนก่ายกนั
น. การเสยี่ งโชค, การเดมิ พัน
น. ตน้ ไมช้ นิดมยี างเปน็ เกล็ดขาว กลน่ิ ฉนุ ร้อน ใช้
ทายา.
น. นกในนยิ ายว่าร้องไพเราะมาก สตั ว์ทัง้ หลายได้
ยนิ ก็น่งิ งันไปหมด
น. อกั ษรตวั ทีส่ ุดแห่งคา เชน่ การันต์, ใน
ภาษาไทยเรา ใชเ้ ปน็ ช่ือของอักษรที่ไม่ออกเสยี ง
พรอ้ มด้วยเคร่อื งหมายดงั น้ี เชน่ ราชสาสน์ [ราด-
ชะ-สาน] ราชสาสน์ [ราด-ชะ-สาด]
ว. ชวั่ รา้ ย, เสนยี ดจัญไร
น. ยางเหนียวสาหรบั ผนกึ ส่งิ ของ, ว. จับอย่าง
เหนยี วแนน่
น. ชือ่ นกชนดิ หนึง่ ตวั ผู้มสี ีดา ตัวเมียสนี ้าตาลย่อม
กวา่ กาเลก็ น้อย บางทีกม็ ลี ายจดุ ขาวๆ
ก. งอนิ้วเข้าจดองุ้ มือ, จบั ไว้โดยอาการงอนิ้วท้ัง ๔
เข้าจดอุ้งมือ ใชห้ ัวแม่มอื กดน้ิวเหล่านนั้ . น. มือที่
งอน้ิวเข้าไว้; จานวนของเตม็ มือท่ีกาเข้า; มาตราวัด
รอบของกลม
น. ขจดั , ขับไล่, ปราบ,ทาให้ส้ินไป
ห น้ า | ๓๓
ภำษำกลำง ภำษำถ่ินตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
กาเดา จือมู้กแตก๊ เข็ม
กานัน กาหนัน น. เลอื ดกาเดา, เลือดที่ออกทางจมูก
กาเนดิ กาเนด้ิ น. ตาแหน่งพนกั งานฝา่ ยปกครองซ่ึงมีอานาจ
กาป่ัน กาปน๋ั หนา้ ท่ีปกครองราษฎรท่อี ยูใ่ นเขตตาบล
กาปั้น หมดั น. การเกิด ก. เกิด, มีขน้ึ , เปน็ ขน้ึ
กายาน กาหยาน
น. เรอื กาปนั่ ,เรอื เดนิ ทะเลขนาดใหญ่ชนิดหน่ึง
กาเริบ กาเริบ้ รปู ร่างหัวเรอื เรยี วแหลม ท้ายเรือมนและราบใน
ระดับเดียวกับหัวเรือ
กาไร กาไหร
กาลงั กาหลัง น. มอื ทีก่ าเขา้ ใหแ้ ข็งเพือ่ จะชกหรอื ทบุ
กาไล กือไหม น. เครือ่ งหอม,เคร่อื งร่า,วตั ถเุ ครือ่ งหอมชนดิ หนึ่ง
เกดิ จากชนั หรือยางท่ีออกจากเปลือกของตน้
กงิ่ กิ๊ง กายาน มกี ลนิ่ หอม ใชเ้ ผาอบผา้ และทายาได้
กง้ิ กา่ ป๋อกกอ๋
ก. รนุ แรงขนึ้ , กาแหง, บงั อาจ, โอหัง, เหิมเกรมิ ,
กิ้งกือ กงิ กือ อหังการ, ผยอง, ลามปาม, โอหงั
กนิ กนิ น. ประโยชน,์ ผลประโยชน,์ ผลกาไร
กนิ น้า กินนา่ ม น. พลงั , แรง, พละกาลัง เชน่ เขาเปน็ คนที่มี
กนิ นร กินหนอน ร่างกายแขง็ แรง จึงทาให้มีพละกาลงั มาก
กโิ ลกรัม กี๊โล น. เครือ่ งประดับสาหรับสวมข้อมือ มีลกั ษณะเป็น
กโิ ลเมตร แกโ๊ ล วงกลม ทาดว้ ยทอง หยก เปน็ ต้น
กว่ิ กิ๊ว
กี่ โฮก้ น. แขนง, กงิ่ ไม้, กง่ิ กา้ น, สว่ นที่แยกออกจากตน้
ก่ี คี^(คี^หน) น. ปอม, กะปอม,ชอ่ื สตั วเ์ ล้อื ยคลานในวงศ์
Agamidae ตวั มีเกล็ด หางยาว ชอบอาศัยบน
ตน้ ไม้ มหี ลายสกุลและหลายชนดิ
น. สัตว์ตัวกลมยาวราว 1 คืบ ไม่มีกระดูกสันหลงั
ชนดิ หน่ึง ในวงศ์ Julidae มขี าเปน็ ข้อๆ
ก. ได้หรอื เสยี ในการเลน่ การเล่นพนนั ,ใช้, เปลอื ง,
ทจุ รติ , คอร์รัปชน่ั , โกงกนิ ,ทาน, รับประทาน,
รับประทาน, รบั ทาน, บริโภค
ก. มสี ่วนลึกของเรือท่จี มลงไปในนา้ .
น. สัตวใ์ นนยิ ายชนดิ หนึ่ง เดมิ ตวั เปน็ คน หัวเป็นมา้
(หรอื ตวั เปน็ ม้ามีหัวเปน็ คน) ไทยเราประดิษฐร์ ูป
สัตว์ชนดิ นี้ใหม้ กี ายเบื้องลา่ งเปน็ นก เบ้ืองบนเป็น
คน.
น. ช่อื มาตราช่ังน้าหนกั เท่ากับ 1,000 กรัม
น. ชอ่ื มาตราวัด เทา่ กับ 1,000 เมตร
ว. คอดมาก เลก็ ตอนกลาง เช่น คอก่วิ
น. เครื่องทอผ้า
ว. คาประกอบหนา้ คาอน่ื หมายความว่า เทา่ ไร
ห น้ า | ๓๔
ภำษำกลำง ภำษำถิ่นตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
กีด กี๊ด
กีบ กบ๊ี ก. ขวาง, ก้ัน
กุ้ง กุ^ง
น. เลบ็ ที่ห้มุ เทา้ สัตวบ์ างชนิด
กญุ แจ กือแจ๋
- ตัวกุญแจ - แหมก่ ือแจ๋ น. ชื่อสตั วน์ ้าไม่มีกระดูกสันหลงั ในชั้น Crustacea
- ลกู กญุ แจ - โหลกกือแจ๋ อนั ดับ Decapoda มีหลายวงศ์ หายใจดว้ ยเหงือก
กุฏิ ลาตัวยาว แบนหรอื กลม แบง่ เป็นปล้องๆ เปลอื กที่
กนุ กดุ หุม้ ท่อนหวั และ อกกา้ มและขาอยู่ท่สี ่วนหัวและอก
กนุ๋ มี 10 ขา มีทั้งในนา้ จืดและน้าเค็ม
กุม
กมุ๋ น. เคร่ืองสาหรบั ใส่ประตหู น้าต่างเป็นตน้ เพ่ือยดึ
กมุ หรอื สลักไม่ใหเ้ ปดิ เข้าออกได้ เวลากดหรอื ไขออก
กมุ๊ มเี สยี งลนั่ ดังกริก๊ มลี กู ไข เรยี กว่า ลกู กุญแจ
กมุ าร
กุย กูหมาน น. เรอื นหรอื ตึกสาหรบั พระภิกษุสามเณรอยู่
กุเลา โก๋ย
กุลี กเู หลา น. ปกี นุ , ปหี ม,ู ชือ่ ปที ่ี 12 ของรอบปนี กั ษตั ร มีหมู
กู กูหลี เปน็ เคร่ืองหมาย
กู๊
กู่ ก. จับ เชน่ ขณะทเี่ ขากรอกเหล้าเขา้ ปากแกว้ แลว้
กอื โล้ย,กือเวว้ แก้วเลา่ มืออกี ขา้ งของเขากเ็ ล่ือนมากุมดา้ มมดี ที่
กดู พกอยขู่ า้ งเอว
กบู ผักกูด๊
เก่ง กู๊บ น. ช่ือไม้ต้นชนดิ หนงึ่ ใบเป็นใบประกอบมีใบยอ่ ย ๓ ใบ
เกตุ ฉั่ง ดอกเปน็ ชอ่ กลบี ดอกสีขาวแล้วกลายเปน็ สีเหลอื ง ผลกลม
เกต๊ หรือรูปไขผ่ วิ นอกแข็งและสาก ๆ สเี ขยี วนวล เชน่ กุ่มบก
เกบ็
แกบ็ น. เดก็ ชาย
น. หมดั กาปั้น มกั ใช้เขา้ ค่กู ับคา ลกู วา่ ลูกกุย
น. ปลากเุ รา.
น. จับกงั , กรรมกร
ส. คาใช้แทนตวั ผ้พู ูด ในปัจจุบันมกั ถือกนั วา่ ไม่
สุภาพ เป็นสรรพนามบุรุษท่ี ๑.
ก. ร้อง, กูร่ ้อง, ร้องเรยี ก, กเู่ รียก, สง่ เสยี งเป็น
สญั ญาณให้ร้วู ่าอยู่ทไ่ี หน
น. เรยี กตน้ เฟินหลายชนดิ ที่กินไดว้ า่ กูด
น. ที่นงั่ บนหลงั ชา้ ง
ก. สามารถ, รอบรู้
น. ดาวเกต,ุ ดาวพระเกตุ, ช่อื ดาวพระเคราะหด์ วง
ท่ี 9 หมายถงึ ตาแหน่งทีด่ วงจันทร์ผ่านจากเหนือ
ระนาบสุริยวิถีลงสู่ใตร้ ะนาบสรุ ยิ วถิ ี สว่ นตาแหนง่ ท่ี
ดวงจนั ทรผ์ า่ นจากใตร้ ะนาบสุริยวถิ ีขึน้ เหนอื
ระนาบสรุ ยิ วิถี เรียกวา่ พระราหู
ก. สะสม, รวบรวม เชน่ เราพยายามใหม้ ีการสรา้ ง
เขอ่ื นเพือ่ เกบ็ นา้ ไว้ทาฝนเทยี ม
ห น้ า | ๓๕
ภำษำกลำง ภำษำถ่นิ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
เกย เก๋ย
เกรง เกรง๋ ก. ตดิ เช่น นา้ พดั พาลกู ของฉันซงึ่ กาลังจะหมดแรง
เกร็ง แกรง๋ ขนึ้ ไปเกยหาดรมิ ฝั่งหว้ ยอีก
เกรอ่ หมาก ก. กลัว, หว่นั เชน่ บรรดาผบู้ รกิ ารเกรงว่า การนา
รถหุน่ ยนต์มาใช้งานจะทาให้คนงานไม่พอใจ
เกรอะ เกรอ๊ ะ
เกราะ เกร๊าะ ก. คลาย เช่น เราต่างนัง่ ซมึ ศีรษะหลบุ ตา่ เกร็งมือ
เกราะ เคลา๊ ะ ทงั้ สองขา้ งจนเส้นเอน็ ท่ลี าแขนเต้นระรกิ
ว. ลกั ษณะบางอย่างท่ีเก่ียวกับเรอื่ งกินเร่ืองใช้เป็น
เกรยี น เกรยี น ตน้ ทีค่ นโดยมากมกั ทากัน เช่นกนิ กันเกร่อ เทยี่ วกนั
เกรยี ม เกรียม เกร่อ ใชก้ ันเกรอ่ .
เกเร รา่ ย,เกะ๊ ก๊ะ
เกลอ เกล๋อ ก. เขรอะ, เขลอะ เช่น นกตวั น้ันมรี อยขีดขว่ น
เกลา เกล๋า,ล็อบเลีย้ ม ยาวๆ หลายแห่ง และมีเลือดไหลออกมาเกรอะกรง
เกล้า กล^าว
เกลยี่ เกล๊ยี น. เครื่องสวมใส่หรือเคร่ืองหุ้มสาหรบั ปอ้ งกันอาวธุ
เกลียด เกลย๊ี ด หรืออนั ตราย
เกลี้ยง เกล^ี ยง
น. เคร่ืองตี เครื่องตที ่ีเปลยี่ นแปลงมาจากการตบ
เกลียว เกล๊ียว มอื นนั้ มีแยกออกได้หลายอยา่ ง เชน่ กรบั เกราะ
เกลอื เกลือ โกร่ง
เกลือก เกล๊อื ก
ว. สัน้ , เหย้ี น เชน่ วยั รุน่ ผมเกรียน
ว. ไหมเ้ กรียม เชน่ สภาพท่เี ห็นเหลอื แต่ศพบางศพ
ท่ีไหมเ้ กรียมเหลือแตก่ องกระดกู หุ้มหนัง
ก. มีนสิ ยั เป็นพาล ชอบแกล้ง ชอบรงั แกและเอา
เปรยี บ
น. เพื่อนสนิท
ก. ถากพอให้ได้รูป, เหลา, ขดั ถ,ู ทาให้เกลีย้ ง. ว.
เกล้ยี ง
น. หัว. ก. ขมวดผม. เกล้ากระผม, เกล้าผม ส. ฉนั
(พดู กับผใู้ หญ่ เป็นการแสดงความนบนอบ)
ก. กระจายออกไปให้เสมอกัน
ก. เบื่อหน่าย, ชงั , ไมช่ อบ, บางคราวใชค้ วบกับ
ว. ไม่ขรขุ ระ, หมด, ไมเ่ หลือ, ไมม่ ีติดอย.ู่ น. สม้
ชนดิ หนงึ่ ผิวเกลีย้ ง เมื่อสุกสีเหลือง ผลกลมใหญ่
เป็นไม้พมุ่ หรอื ไม้ยืนตน้ ขนาดเลก็ ผวิ ผลมตี ่อม
นา้ มัน กลนิ่ ออกฉุนๆ
น. เชอื กท่ีฟั่นควบเป็นเสน้ เดียวกนั , รอยสิ่งของที่
พันกันดจุ เกลยี วเชือก. ว. เข้ากันเป็นเกลยี ว
น. วตั ถทุ ีม่ รี สเค็ม ใช้ประกอบอาหารเปน็ ต้น
โดยทั่วไปได้มาจากน้าทะเล,เกลอื สมทุ ร
ก. คลกุ , เคล้า. สัน. หาก, ถ้า, แม,้ เผอื่ ว่า, กล้งิ
ห น้ า | ๓๖
ภำษำกลำง ภำษำถ่ินตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
เกล่ือน ผน่ั ,ผัน่ หาย
ว. เกลอ่ื นกลาด, กระจดั กระจาย เชน่ เม่ือคราวที่
เกลื้อน เกล^ื อน ลมพัดแรง ดอกมงั คดุ สีม่วงชมพูทิ้งกลบี เกลือ่ นบน
เกวียน เกวียน ลานทรายขาวโพลน
เกา ค้วน น. โรคผิวหนัง
เกา่ กา๊ ว
เกา้ ก^าว น. ยานชนิดหนง่ึ มี ๒ ล้อ เทยี มดว้ ยววั หรอื ควาย;
เก้าอี้ ก๊าวเอ๊ ชอ่ื มาตราตวง ๘๐ สดั หรอื ๑๐๐ ถัง เป็น ๑
เกนิ เกิน เกวียน
เกี่ยว เกี๊ยว ก. เอาเล็บหรือส่ิงที่มีลกั ษณะคลา้ ยเลบ็ ครดู ผวิ หนัง
เพือ่ ใหห้ ายคัน
เกือก เกอ๊ื ก
เกอื บ แข,่ แฉ็ด,ช้าบ ว. กอ่ น, แก่; โบราณ, ไมใ่ หม่
- เกือบจะถงึ - แขจ่ ที ้งึ น. ชื่อการนบั ระหวา่ ง ๘ กับ ๑๐; ช่ือของเดือนทาง
- เกือบไป - แขแ่ ล้ว จันทรคติ เรยี กวา่ เดอื น ๙ อยใู่ นราวเดอื นสงิ หาคม
แก แก๊
แก่ แก๊ น. ทส่ี าหรับนง่ั มีขาและพนักพงิ มกั ยกยา้ ยไปมาได้
แกง แก๋ง
แกน่ แกน๊ ว. พ้น, เลย, คาน้ใี ชแ้ กล่ กั ษณะที่มีมากกวา่ หรอื ย่ิง
กวา่ กาหนด เชน่ เกินขนาดเกินฐานะ เกินเวลา เกนิ
สมควร
ก. อาการที่ส่งิ งอเป็นขอเกาะตดิ หรือเหนีย่ วไว้ เช่น
ทอดสมอให้เกย่ี วแง่หนิ ไว้, เอาของทม่ี ลี ักษณะ
เชน่ นนั้ เกาะติดหรือเหนยี่ วไว้ เชน่ เอาขอเก่ียว,
ตดิ ต่อผกู พนั , แตะต้อง, ยุ่งเก่ยี ว, ข้องแวะ, เชน่
เรื่องนอี้ ันตรายมากอยา่ เอาตวั เขา้ ไปเกีย่ วเลย
, เก่ยี วข้อง ก็วา่ ; อาการทีส่ งิ่ แหลมคมขดู ขดี สะกดิ
เป็นต้น เชน่ หนามเกยี่ ว ตะปูเก่ียว, ตดั ดว้ ยเคียว
เชน่ เกย่ี วขา้ ว เก่ียวหญา้ เกี่ยวแฝก; โดยปริยาย
หมายความวา่ เน่ือง เช่น เก่ียวดว้ ยเรื่องน้ี
น. รองเท้า, ลักษณนามว่า คู่ หรอื ข้าง
ว. แทบ, เจียน, จวน, หวดิ , เกือบจะ เชน่ ข้นั ตอน
ระหว่างกระบวนการแปลจะมีการแก้ไขแทรกอยู่
ดว้ ยเกือบทุกขนั้ ตอน
ส. เอง็ , เจ้า, เขา, ทา่ น
ว. มอี ายมุ าก เชน่ แก่ไปทุกวัน ไม้แก่ เด็กคนน้ีแก่
กวา่ เด็กคนนน้ั , อย่ใู นวยั ชรา เช่น คนแก่ หญงิ แก่
น. กบั ข้าวประเภททเ่ี ป็นนา้ มีช่อื ตา่ ง ๆ ตามวธิ ี
ปรงุ และเคร่ืองปรุง เชน่ แกงจืด แกงเผ็ดแกงส้ม.
น. เนื้อไมแ้ ขง็ และมสี เี ข้ม อยู่ถดั กระพเ้ี ขา้ ไป, เนอื้
แท้, หลักสาคญั เชน่ แกน่ พระศาสนา. ว. ดอ้ื รัน้
ซุกซนไม่เกรงกลวั ใคร
ห น้ า | ๓๗
ภำษำกลำง ภำษำถนิ่ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
แก้ม แก็ม
แกล้ง แกล^ง น. บริเวณหน้าทั้ง ๒ ข้างถัดตาลงมา
แกลบ แกลบ๊
แกลม้ แก^ลม ก. แสรง้ , จงใจทาใหผ้ ดิ ความคาดหมาย, ไม่ทาจริง,
ทาใหข้ ดั กบั ความประสงค์
แกว แกว๋
แก้ว แก^ว น. เปลือกข้าว
แกว้ น้า จอ๊ ก,จอ๊ กแก^ว น. ของกนิ กับเหล้า, กบั แกลม้ กว็ า่ . ว. ไปด้วยกัน,
แกวง่ แกวง๊ ควบคกู่ นั ไป, แกมกัน, (ใช้แก่กิรยิ ากิน) เช่น กิน
แกลม้ เหล้า
แกะ แกะ๊
น. มันชนิดหน่ึงมรี สหวานเอียนๆ ใชก้ ินดบิ ๆ
โกง โก๋ง
โก้งโค้ง โกงโคง่ น. ต้นแก้ว, นกแก้ว, หินแขง็ ใส แลลอดเข้าไปขา้ ง
โกฏิ โกด๊ ในได้ ได้แก่จาพวกเพชรพลอย, ของที่ทาเทียมให้มี
โกน โกน๋ ลักษณะเช่นน้ัน, ของท่ีไดจ้ ากการใช้ทรายขาวเป็น
สว่ นประกอบสาคญั มาหลอมกบั สารทมี่ ีสมบัติเป็น
โกย โกย๋ ดา่ งเชน่ ออกไซด์ของโซเดียม ออกไซดข์ อง
แคลเซยี ม แล้วมลี ักษณะเชน่ นั้น
โกรก โกรก๊
น. ถว้ ยน้า
ก. อาการที่เคล่ือนไหวไปทางโนน้ ทีทางนท้ี โี ดยที่
โคนหรือต้นของสงิ่ นัน้ ติดอยกู่ ับสิ่งอื่น, โดยปริยาย
หมายความว่า ไม่อยู่กับท่ี, ไม่อยู่ในแนว, เชน่ จติ
แกว่ง
น. ช่อื สัตวเ์ คย้ี วเอ้อื งลกั ษณะรูปร่างคลา้ ยแพะแต่มี
ขนเป็นปยุ หนา ใช้ทาเป็นเครอ่ื งนุง่ หม่ ได.้ ก. สลกั ,
แคะออก.
ว. คด, ไมต่ รง. ก. คดิ คด, ฉ้อ
ก. โกง่ กน้ ให้โด่ง, โน้มตัวลงยกก้นให้สูงขน้ึ , กง้ โค้ง ก็วา่ .
น. มาตรานับของไทย เท่ากับ ๑๐ ล้าน
ก. ขูดผมหรือขนด้วยคมมดี . น. ชอ่ื วันท่ีพระสงฆ์ใน
เมืองไทยปลงผม ตรงกับวันข้ึน ๑๔ คา่ หรือ แรม ๑๔ ค่า
ถ้าเปน็ เดือนขาดกเ็ ป็นแรม ๑๓ คา่ เรยี กว่า วนั โกน, คู่กับ
วนั พระ; (ปาก) ชอื่ วนั ก่อนวันพระวันหน่งึ ไดแ้ ก่วันข้ึน ๗
ค่า ขึน้ ๑๔ คา่ แรม ๗ คา่ และแรม ๑๔ ค่า ถา้ เปน็ เดอื น
ขาดก็แรม ๑๓ ค่า เรยี กวา่ วนั โกน
ก. อาการที่ใชม้ อื หรือสงิ่ อ่ืนกวาดของใหเ้ ขา้ มาใน
ภาชนะเชน่ โกยข้าว เป็นต้น, พยุ้ เอาเขา้ มา; วง่ิ หนี
ไปอย่างรวดเรว็
ก. เทใหไ้ หลเร่อื ยไปยงั ท่หี มาย เชน่ โกรกนา้ , เทให้
ไหลลงไป เช่น เอานา้ โกรกหัว; เล่อื ยกระดานไป
ตามยาวหรอื ตามแนวทีก่ าหนด เชน่ โกรกไม้; พัด
อยเู่ รอ่ื ย ๆ เช่น ลมโกรก
ห น้ า | ๓๘
ภำษำกลำง ภำษำถิน่ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
โกรธ คึ^ง ก. การขุน่ เคืองใจอย่างแรงหรือไม่พอใจอย่าง
รุนแรง
โกหก คหี ็อก ก. ปด, พูดเท็จ, พูดปด, จงใจกลา่ วคาพดู ไม่จริง
ใกล้ แข่ เคียง, ชดิ , ใกล้เคียง, ประชดิ
ไก่ กา๊ ย น. สตั วป์ ีกจาพวกนกตวั เทา่ เป็ด มปี ีกคลา้ ยนก มี
หลายชนิด เชน่ ไก่อู ไก่แจ้ ไก่ตอ๊ ก ไก่งวง
ไกล ไกล๋ ว. หา่ ง, ยืดยาว, นาน
ไกว แกวง๊ ก. ทาสง่ิ ท่หี อ้ ยอยู่ใหแ้ กว่งไปมา
ห น้ า | ๓๙
ข ภำษำถน่ิ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
ภำษำกลำง ค^อ
ข
ขจัด คื^อจัด ก. กาจัด, ขบั ไล่
ขจาย
ขจยุ กือจ๋าย,คื^อจ๋าย ก. กระจาย, ขจรขจาย
ขด
ขน้ กือจยุ ,คื^อจุ๋ย ก. กระจุย
ขนม ขอ็ ด น. มว้ น ก. วง,ขด
ขนมจนี
ค^อน(เสยี งส้ัน) ว. เข้มขน้ เช่น การหลนหมายถงึ การทาอาหารให้
ขนมปัง
สุกด้วยการใชก้ ะทขิ น้ ๆ
ขนมฝักบวั
คื^อหนม น. ของหวาน, อาหารหวาน
ขนมใส่ไส้
คื^อหนมจีน น. อาหารชนิดหนง่ึ ทาดว้ ยแปง้ เป็นเส้นกลมๆ
ขนาด
คล้ายเสน้ หม่ี กนิ กบั นา้ ยาน้าพรกิ
ขนาน
ขนาบ คื^อหนมป๋ัง น. อาหารชนดิ หนงึ่ ทาดว้ ยแป้งผสมเชอ้ื เรยี กวา่
ขนา ขนมปัง
ขนุน
คื^อหนมจ๋น น. อาหารชนดิ หนึง่ มลี ักษณะเปน็ วงกลม เป็นการ
ขบ
ขบถ นาแป้ง แป้งข้าวเจา้ น้าตาลปบี๊ หรอื นา้ ตาล
ขบวน
ข่ม มะพรา้ วและกะทิ ผสมให้เข้ากนั
ข่มเหง
ขมวด คื^อหนมฮ้อ น. เป็นขนมไทยที่ใช้ในพธิ ขี ันหมากในสมยั
โบราณ ลักษณะห่อดว้ ยใบตอง เป็นทรงสงู ขนม
ใส่ไส้มีกลิ่นหอมและหวานจากตวั ไส้ รสเค็มมันดว้ ย
หน้ากะทิท่สี ดใหม่ หน้าขน้ พอดี ไมเ่ ละ
คื^อนา้ ด น. ลักษณะของรูปที่กาหนดสังเกตไดว้ า่ ใหญ่ เลก็
สัน้ ยาว หนัก หรือ เบา เทา่ นั้นเทา่ นี้ เช่น ขนาด
ใหญ่ ขนาดยาว ขนาด 2 X 1 เมตร
คื^อหนาน ก. เรยี งค่กู ันไป, เคยี งคู่
กอื น้าบ,คื^อน้าบ ก. ประกบเข้าให้แนน่ , ประชิดเขา้ ไปทัง้ 2 ขา้ ง, ตดิ
ชดิ กนั อยทู่ ั้ง 2 ขา้ ง
คื^อหนา,ซื^อหนา น. กระท่อม
คื^อหนนุ น. ต้นไม้ชนดิ หน่งึ ผลเปน็ หนามๆ เนอื้ ในเป็นยวง
รสหวาน เน้ือไม้สเี หลอื ง
ขอ็ บ ก. กัด, ขบกดั
กอื บ็อด,คื^อบ็อด น. กบฎ, ผทู้ รยศ ก.ทรยศ
คื^อบว๋ น น. แถว, แนว, กระบวน
ค้ม ก. บงั คบั
ค้มเฮ้ง ก. กดข่ี
กือม้วด,คื^อม้วด ก. บิดมว้ นแล้วขอดใหเ้ ป็นปม
ห น้ า | ๔๐
ภำษำกลำง ภำษำถนิ่ ตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
ขมวน
คื^อหมวน ว. ผุ ยยุ่ ใช้แกเ่ นอ้ื แห้งปลาแหง้ ทเ่ี ก็บไว้นาน ๆ ซง่ึ
ขมอง
ขม่อม เกดิ จากเชื้อราหรอื ตัวขมวนกัดกิน เช่น ปลาเปน็
ขมับ
ขมวน เนื้อเปน็ ขมวน.
ขมา
คื^อหมอง,ซื^อหมอง น. สมอง
ขมน้ิ
กือม้อม น. กระหม่อม, หวั , ศรษี ะ
ขมิบ
กอื หมบั ,คื^อหมับ น. อวยั วะทสี่ ดุ หางคิว้ ที่เป็นรอยบุบลงไปเหนือ
ขมงึ
ขมุกขมวั กระดูกแก้มทงั้ ๒ ข้าง
ขมบุ ขมบิ
คื^อหมา,ซื^อหมา ก. กล่าวคาขอโทษ เชน่ ไปขมาศพ. น. การยกโทษ
ขโมย
ขย่ม ใหเ้ มื่ออกี ฝ่ายหน่ึงยอมรบั ผดิ เชน่ ขอขมา
ขยอก คื^อมิน น. วา่ นพวกหน่งึ ใช้หัวประกอบอาหาร ย้อมผ้า ทา
ขย้อน ยา หรือทาเป็นผงทาตัว; ช่ือนกชนดิ หนง่ึ ตวั ขนาด
ขยะ
ขยกั เทา่ นกเอี้ยง
ขยัน
ขยับ กอื หมบิ ,คื^อหมิบ ก. กระหมบิ , บบี เขา้ หรือเม้มเขา้ ซ้า ๆ กัน (มักใช้
ขยาด แก่ปากช่องทวารหนกั และทวารเบา)
ขยาย คื^อหมึง,ทาหนา่ ขงึ ก. เพ่ง, เล็ง, (ขมงึ ตา)
หมดื มวั ๆ ว. มดื ๆ มวั ๆ, โพลเ้ พล้, จวนค่า, จวนมืด
คื^อหมบุ คื^อหมิบ ก. อาการทรี่ ิมฝปี ากเผยอขนึ้ และหุบลงโดยเร็ว,
อาการของปากท่ีพูดอย่างไม่ออกเสยี ง เชน่ ทาปาก
ขมบุ ขมบิ สวดมนตข์ มุบขมิบ
ลั่ก น. ผลู้ ักทรัพย์. ก. ลัก
คื^อยม้ ,ซื^อง้ม ก. ใช้น้าหนักตัวกดลง แลว้ ยกตวั ขนึ้ แลว้ กลับกดลง
อกี ซา้ ๆ กนั
คื^อย้อก ก. อาการที่ค่อย ๆ กลนื อาหารท่ีคบั คอลงไปทลี ะ
น้อย กระเดือกเขา้ ไป.
กือท่อนจหี ราก ก. ทาอาการจะอว้ ก
คือย๊ะ น. หยากเยื่อ, มลู ฝอย
คื^อหยัก ก. ชกั ไว้, แบ่งไว้, ทาใหเ้ หลอื ไว้
คื^อหยนั ,จดั ก. หมัน่ , เพียร, เข้าที, แข็งขัน
กือหยับ,คื^อหยับ ก. เคล่ือนไหวหรือทาท่าวา่ จะทาอยา่ งใดอย่างหน่ึง
เช่น ขยบั ปากจะพูดขยับปีกจะบิน
สาคร่าม ก. ครัน่ คร้าม, กลวั เพราะเคยรู้ฤทธม์ิ าแลว้ , เขด็
เพราะเคยได้รับผลรา้ ยมาแล้ว
คื^อหยาย ก. อธิบาย, ชแ้ี จง, เช่น ขยายความ, แผ่กวา้ ง
ออกไป เช่น ขยายตวั , เปิดเผย เช่น ขยายความลบั
, คลายให้หายแนน่ เชน่ ขยายเข็มขัดใหห้ ลวม, คลี่,
แย้ม, เชน่ ดอกไม้ขยายกลบี , ทาใหก้ ว้างใหญ่
ออกไป เช่น ขยายห้อง ขยายรูป
ห น้ า | ๔๑
ภำษำกลำง ภำษำถ่ินตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
ขยา
ขยา้ คื^อหยา ก. บบี , คั้น, นวด, คลุก
ขยิบ
ยา่ ก. เอาปากงับกัดอย่างแรง
ขยี้
ขยุกขยิก กือหยิบ ก. ทาหลบั ตาแล้วลมื โดยเรว็ ครั้งหนึ่ง โดยเปน็
ขยุ้ม อาณัติสัญญาณให้ผู้อื่นกระทาหรือเว้นกระทาอย่าง
ขรม
ขรุขระ ใดอยา่ งหนงึ่
ขลาด
ขลุ่ย ข่ือยี ก. บ้ี, บดเพื่อใหแ้ หลก
ขวด กือหยกุ กือหยกิ ก. ไม่อย่นู ิ่ง ๆ ขยบั ไปขยับมา (ใชใ้ นอาการทแี่ สดง
ขวดโหล ถึงความไมเ่ รียบร้อย) เช่น น่งั ขยุกขยิก
ขว่ น
ขวบ ชอื่ ยมุ ก. หยบิ สิง่ ของด้วยนวิ้ มือทง้ั ๕ นิว้ รวมเขา้
ขวับ โช้หาย ว. อึกทึก, เอด็ อึง
ขวาก
ครุคระ,ม^ายเหรียบ ว. ไมเ่ รยี บ, เปน็ ปุม่ ป่ํา, เช่น ถนนหนทางขรขุ ระ
ขว้าง
ขวาน คล้าด,คีคล้าด ว. กลัว, ไม่กล้า
ขวาน คลยุ้ น. ชือ่ เครอื่ งดนตรชี นิดหนงึ่ สาหรับเป่าใหเ้ ป็นเพลง
ขอ้ มกั ทาด้วยไมร้ วกเจาะรตู ามยาวมรี ะยะห่างพอควร
ข้อง สาหรับเอานิ้วปดิ และเปิดให้เป็นเพลงเมื่อเปา่
ค้วด น. ภาชนะกลวงใน ทรงสงู ส่วนคอถึงปากแคบ มี
รูปต่าง ๆ กนั โดยมากทาดว้ ยแก้วและใชใ้ ส่นา้
ม^อลอ้ น. ขวดปากกวา้ งมีฝา
คว้ น ก. ขดู ด้วยเลบ็ , ขดู หรือขดี ด้วยของแหลม
ค้วบ น. ป,ี รอบปี, ลักษณนามใชแ้ ก่อายุของเดก็
ประมาณ ๑๒ ปีลงมา เช่น เด็กอายุ ๕ ขวบ, เวลา
ท่ีนับมาบรรจบรอบ เชน่ ชนขวบ
ค-หวบั ว. เสียงหวดไม้เรียว; เร็ว, ทันที
คว้าก น. ไมห้ รือเหลก็ เป็นตน้ มปี ลายแหลม สาหรบั ปกั
หรือโปรยเพอ่ื ดักหรอื ใหต้ าผู้ผ่านเขา้ ไป
ซด่ั ก. ท้ิงออกไปอย่างแรง, ปา
กือป๊ะ น. เครอ่ื งตดั หรือฟนั ทาด้วยเหล็ก มีชอื่ เรยี กหลาย
อย่างตามลักษณะท่ีใช้ เชน่ ขวานปุลู ใช้ตัดและ
ถาก, ขวานหมู ใชต้ ัด ถาก ฟัน, ขวานผา่ ฟืน ใชต้ ดั
ผ่า
โหลกขวาน น. ขวานขนาดเล็ก หนา้ ประมาณนิว้ ครง่ึ ใชเ้ หน็บ
หลังเปน็ อาวธุ .
ค^อ น. เรื่องความตอนหน่ึง; ส่วนตรงที่ขัน้ ปล้องไม้;
หัวตอ่ กระดูก เช่น ข้อมอื ขอ้ เทา้ ขอ้ เข่า
ค^อง น. ภาชนะสานชนิดหนง่ึ สาหรบั ใสป่ ลา. ก. เกี่ยว,
ตดิ อย่.ู ขอ้ งขดั ก. ตดิ ขัด, ขดั สน. ขอ้ งใจ ก. ตดิ ใจ
สงสยั . ข้องแวะ ก. ผกู พัน, เอาใจใส่, นาพา
ห น้ า | ๔๒
ภำษำกลำง ภำษำถนิ่ ตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
ขอด
ขอน ค้อด ก. ขมวดเปน็ ปม เช่น ขอดเชือก; งวด, แห้ง, จวนหมด,
ขอบ เชน่ นา้ ขอดคลอง ขา้ วขอดหม้อ; ทาให้หมดไป
ข่อย ลาตงั น. ท่อนไม้ใหญ่ทั้งต้นท่โี ค่นลงแลว้ ทงิ้ ไว้
ขะแยะ
คอ้ บ น. รมิ รอบ เช่น ขอบโต๊ะ, รมิ ที่ยกให้สูงขนึ้ โดยรอบ
ขันหมาก
เชน่ ขอบสระ ขอบถนน. ขอบ ๒ : ก. ทดแทน,
ขน้ั
ข้ัว ตอบ, รบั
ขา
ขา่ คอ้ ย น. ต้นไมข้ นาดย่อมชนิดหนง่ึ ใบคายๆ เปลือกใช้
ข้า ทาปอหรือกระดาษ
ขาก ขอื่ แหยะ ก. ตาเบา ๆ ตาแซะ ๆ
ขา่ ง
ขา้ ง - ข่อื แหยะลง - อาการวางส่งิ ของลงแรงๆแบบประชดด้วยความ
ขาม - ขื่อแหยะทา้ ย ไมพ่ อใจ
- การลืน่ ล้มไปข้างหลงั แบบ “ก้นจ้าเบ้า”
ขันม้าก น. ขันใสห่ มากพลเู ป็นต้นซง่ึ เชญิ ไปพร้อมกบั ของ
อ่นื ๆ ในพิธีหมั้นหรือแต่งงาน เป็นเครอื่ งคานบั
ผู้ปกครองฝ่ายหญงิ
คั^น น. ชนั้ ที่ทาลดหลนั่ กันเป็นลาดบั เชน่ ขน้ั บนั ได;
ลาดับ, ตอน, เช่น ในข้ันนี้
คั^ว น. กา้ นทต่ี ิดกบั ผลไม้; ตน้ เคา้ ; สว่ นสุดทางเหนือ
และใต้ของโลก เรียก ขวั้ โลกเหนอื และขัว้ โลกใต้
จ๋า ว. คาขานรับของผู้หญิง.
คา้ น. คนปา่ จาพวกหนงึ่ อยู่ในตระกูลมอญ-เขมร
เชน่ ข่าอัตตะปือ ข่าตองเหลือง และอีกเผ่าอยู่ใน
ตระกูลชวา-มลายู ไดแ้ ก่ ขา่ ระแด และขา่ จะราย;
ไม้ท่ีทาเป็นร้านคร่อมกองไฟใช้ป้งิ ปลา; ต้นไม้
จาพวกขงิ ใช้ทายาและปรุงอาหาร; ต้นไม้ขนาด
เขอ่ื ง เนื้อไมม้ ีกล่นิ หอม
ค^า น. บา่ วไพร่, คนรับใช.้ ข้า ๒ : ส. คาใชแ้ ทนตวั ผู้พดู
พูดกับผู้ที่เสมอกันอยา่ งเป็นกันเองหรือผ้ใู หญ่พดู
กบั ผู้นอ้ ย, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๑
ค้าก ก. อาการที่ทาใหเ้ สมหะเปน็ ต้นในลาคอหลุดออก
มกั มีเสียงดัง
โหลกค้าง น. ของเลน่ อย่างหนึ่งเปน็ ลูกกลมมีเดอื ย ใช้ปน่ั ให้
หมุนดว้ ยมือหรือด้วยเชอื กลกู ขา่ ง
ค^าง น. เบ้อื ง เช่น ข้างหน้า ขา้ งหลงั ; สว่ น เช่น ขา้ ง
หวั ขา้ งท้าย; ฝ่าย เชน่ ข้างไหน ขา้ งนี้; สีข้าง เชน่
เอาข้างเขา้ ถ.ู บ. ใกล้, ริม, เช่น ตน้ ฝรัง่ ข้างร้ัว
คร่าม ก. ครา้ ม, เกรง, มกั ใชเ้ ขา้ คกู่ บั คา เกรง เปน็ เกรงขาม
ห น้ า | ๔๓
ภำษำกลำง ภำษำถ่นิ ตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
ข้าม
ค^าม ก. ผา่ นไปข้างบน, กา้ วเกินลาดับไป เช่น ขา้ มชนั้ ;
ขาว
ลว่ งเกินไมใ่ ห้ความสาคัญ เชน่ ข้ามหนา้ ขา้ มหวั
ขา่ ว
ขาว น. สชี นิดหน่ึงเหมือนสาล.ี ว. มสี อี ย่างสาลี, มี
ขา้ ว
- กนิ ข้าว หมายความวา่ แจม่ แจ้ง, สะอาดบริสุทธ์ิ, ปราศจาก
- จานข้าว
ขา้ วเกรียบวา่ ว มลทนิ
ขา้ วตงั คา้ ว น. คาบอกเลา่ เร่ืองราวซง่ึ โดยปรกติมกั เป็นเรื่องเกิด
ขา้ วตอก ใหมห่ รือเปน็ ท่ีสนใจ, คาบอกกลา่ ว, คาเล่าลือ
ขา้ วโพด ค^าว,ข่าว น. พชื ที่ใชเ้ มลด็ เปน็ อาหารท่ัวไป
ข้าวเมา่ - กินข้าว
ข้าวสาร - ชามข่าว
ข้าวเหนยี ว คือหนมกอื่ ดัง น. ของกินทาด้วยแป้งขา้ วเจา้ หรอื แป้งข้าวเหนยี ว
ขา้ วเหนยี ว
ขา้ วหมาก เป็นแผน่ ตากใหแ้ ห้ง แล้วปง้ิ หรอื ทอด มหี ลายชนิด
ขิง เช่น ข้าวเกรยี บวา่ ว
ขี่ กือดงั ค^าว น. ขา้ วสกุ เป็นแผ่นๆ ทตี่ ิดเกรียมอยตู่ ามก้นหม้อ
ข่หี ลงั
ข้ี หรือก้นกระทะ
กอื ต๊อก น. ข้าวเปลอื กท่คี วั่ ให้เมล็ดแตกแล้วกนิ กับนา้ กะทิ
หรือทาขนมอ่ืนๆ
หร่ือคง น. ชอื่ ไมล้ ้มลกุ ชนดิ Zea mays L. ในวงศ์
Gramineae ลาตน้ สูงคลา้ ยอ้อยหรอื ข้าวฟา่ ง เมล็ด
เรยี งชิดกนั แนน่ รอบซงั เปน็ ฝกั กลม ๆ ยาว ๆ มีกาบ
หมุ้ หลายช้นั
คื^อม^าว น. ข้าวเปลอื กทีค่ ่วั แล้วตาให้แบน เรยี กว่า ตา
ขา้ วเมา่
กือสาร น. ขา้ ว ทส่ี ซี อ้ มเอาเปลือกและราออกหมดแล้ว. 2.
น. ไมเ้ ถาชนิดหนง่ึ ดอกรบั ประทานได้
กอื สารคื^อเหนียว น. ข้าวเหนียวท่ียงั ไม่ไดห้ ุง
คื^อเหนยี ว น. ขา้ วเหนยี วทหี่ งุ แลว้
หรอ่ื ฆฮี น. ขนมอยา่ งหนึง่ ทาด้วยขา้ วเหนยี วน่ึงแลว้ หมกั
กับแปง้ เช้อื
ขีง น. พืชพวกว่าน รสเผ็ด ใช้ประกอบกับเครื่อง
อาหารและทายา
เค้ ก. น่ังเอาขาครอ่ ม, นั่งไปบนรถหรอื สตั ว์พาหนะ
โผ่ ก. นั่งเอาขาคร่อมไปบนแผ่นหลงั
คี^ ก. กิรยิ าที่ถา่ ยกากอาหารออกทางทวารหนกั , ถ่ายอุจจาระ
,น. กากอาหารท่รี ่างกายไมต่ อ้ งการแลว้ ขบั ถา่ ยออกทาง
ทวารหนกั , อุจจาระ, ว. ใช้ประกอบหนา้ คาที่แสดง
ความหมายในทางทีไ่ ม่ดี เช่น ขเี้ กยี จ ขี้เหนียว
ห น้ า | ๔๔
ภำษำกลำง ภำษำถนิ่ ตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
ขี้กา
ข้ีเกยี จ คี^กา๋ น. ไม้เถาหลายชนิดในวงศ์ฟกั แฟงแตงกวา ผลกลม
ขท้ี ูด
ขผ้ี ้งึ สกุ สแี ดง เมลด็ มีเย่ือเมือกๆ
ขี้มูก
ขี้หนอน ครา่ น,ค^ี ครา่ น ก. เกยี จครา้ น, สันหลังยาว
ข้เี หร่ บอ่ื ดนั น. ชือ่ โรคเรอื้ นชนดิ ทาให้มือกุดเท้ากุด
ขี้เหลก็
คี^พึ^ง น. รงั ผง้ึ ท่เี อามาหุงใช้ในการต่าง ๆ เช่น ทาเทียน
ขีด
ทาสผี งึ้
ขึ้ง
ขึ้น คี^หมกุ น. น้าเมอื กท่ีไหลออกทางจมูก
ขื่น คี^หนอน น. ตน้ ไมข้ นาดกลางถึงขนาดสงู ใหญ่ชนดิ หนงึ่ ,
ข่อื
ขุ่น ตน้ ไม้ชนดิ หนง่ึ ผลเป็นหนามคล้ายผลก่อหรือ
ขู่
เกาลดั
ซอื งา ว. ไม่สวย, ไม่งาม, บางทใี ช้เข้าคูก่ บั คา ข้ีริ้ว เป็น ข้ี
รวิ้ ข้ีเหร่
คี^แหล็ก น. ตน้ ไมข้ นาดกลางถึงขนาดใหญ่ ไมม้ สี นี ้าตาล แก่
แข็ง เหนียว และหนักมาก ใช้ทาเสาเรอื น รอด ตง
เครอื่ งเรือน ด้ามเครอ่ื งมือ ฯลฯ ใบออ่ น และดอก
แกงรับประทานได้
คด้ี ก. ใชข้ องแหลมหรือมีดเป็นต้นทาใหเ้ ปน็ เส้นหรือ
รอยยาว. น. แนวเสน้ ; ระดบั เชน่ เกนิ ขดี , ขดี ข้นั
ก็ว่า; ลกั ษณนามเรยี กส่งิ ท่ีเป็นเสน้ หรือรอยยาว
ปรากฏอยบู่ นพืน้ สงิ่ ใดส่ิงหน่งึ เช่น มีรอย ๓ ขีด;
(ปาก) เรียกเคร่ืองหมายแสดงระดับชน้ั ของ
ขา้ ราชการพลเรือน เชน่ ข้าราชการช้ันตรที ี่บ่ามีขีด
ใหญ่ ๑ ขีด; เรียกนา้ หนกั ๑ ใน ๑๐ ของกิโลกรมั
วา่ ขีดหนง่ึ
คึ^ง ก. แคน้ , เคือง, โกรธ, มกั ใช้เข้าคู่กบั คาอ่นื เชน่
โกรธขงึ้ ข้ึงโกรธ ข้ึงเคียด
คึ^น น. ขา้ งขน้ึ เช่น ขึ้น ๑ ค่า ข้นึ ๒ คา่ . ก. นบั ถือ; สู่
สานัก; เคล่ือนไปข้างบน, ตรงกนั ขา้ มกับลง; เนา่
พอง เชน่ ศพขนึ้ ; กง่ เช่น ขึน้ ธนู; ขงึ เชน่ ข้นึ
กลอง; เพม่ิ ขึน้ เช่น ขึน้ ราคา; เปล่งขาน เช่นขน้ึ
เสยี ง; ต้งั ตน้ เชน่ ขน้ึ บรรทัดใหม่; ทาใหเ้ ป็น
รูปร่าง เช่น ขึ้นรูปส่ิงของ; บรรจุ เชน่ ขนึ้ บญั ชี
ครนื้ ว. รสฝาดเฝื่อนชวนให้คล่นื ไส้ ไมช่ วนกนิ
เคอ้ น. ช่อื ไมเ้ ครื่องบนเรือน สาหรับยดึ ปลายเสา ๒
ขา้ งตามด้านขวาง; เครอ่ื งจองจานกั โทษ
คุ้น ว. มีลกั ษณะมัว ไมใ่ ส ไม่ชัดเจน
คู้ ก. ตวาด, คาราม, ทาให้กลวั
ห น้ า | ๔๕
ภำษำกลำง ภำษำถน่ิ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
เขก
เข่ง เคก,เขาะ ก. โขก, งอน้วิ มือเขา้ แล้วหงายมอื เคาะลงไป
เข็ด เค^ง,กอื ฉะ น. ภาชนะสานอยา่ งหน่ึงอย่ใู นพวกตะกร้า; ช่ือ
เขต ขนมของจนี อย่างหนึ่งทบ่ี รรจุลงในเขง่ แลว้ นึ่งให้สุก
เข็น
เป็นขนมทีใ่ ห้กันในวนั สารทจีน หรอื อยา่ งทเี่ รียกกนั
เข็มขดั
เข้ม ว่า สารทขนมเข่ง
เขมง็
เขม่น แขด็ ,ปรี๊ น. ดา้ ยหรือไหมหลายๆ ไจรวมกัน เรยี กวา่ เขด็
เขมร
หนงึ่ . ก. คร้าม, กลวั , ขยาด, เสยี วแสยง, ไมก่ ลา้ ทา
เขมา่
เขมือบ อกี
เขยก
เค้ด น. แดนทีก่ าหนดขดี ค่ันไว้ เช่น เขตปา่ เขตบ้าน,
เขยง่
เวลาทีก่ าหนดขดี คน่ั ไว้ เชน่ หมดเขตวนั ท่ี ๑๕.
รนุ ก. ดันส่ิงท่ตี ดิ ขัดไม่อาจเคลื่อนไปได้โดยปรกตใิ ห้
เคลอื่ นไป เช่น เขน็ เรือ เข็นเกวยี น, ดันใหเ้ คลอ่ื นที่
ไป เช่น เขน็ รถ, ใช้เกวียนเปน็ ต้นบรรทกุ ไป
เช่น เขน็ ขา้ ว เขน็ ไม้; โดยปริยายหมายความว่า
เรง่ รัดใหด้ ี เช่น เดก็ คนนี้เข็นไมข่ ้นึ . เขน็ ครกขน้ึ เขา
, เขน็ ครกขึ้นภูเขา (สา) ก. ทางานที่ยากลาบาก
อย่างย่งิ โดยต้องใช้ความเพียรพยายามและอดทน
อย่างมาก หรือบางทีก็เกินกาลังความสามารถหรือ
สตปิ ญั ญาของตน
สายเอ๋ว น. เครอื่ งคาดเอวชนิดหนึง่ , สายรัดเอว
แค^ม(เสียงส้นั ) ว. แรงกลา้ เช่น รสเข้ม เหล้าเขม้ ; แก่, จัด, (มักใช้
แกส่ แี ละรส) เช่น สเี ข้ม
คือแหมง็ ว. ตงึ เครียด; แน่น, แข็ง; อยา่ งแนว่ แน่ เชน่ จอ้ ง
เขม็ง. ก. ทาใหต้ ึง เชน่ เขมง็ เกลียว
กือแมน้ (เสยี งส้นั ) ก. อาการทีก่ ลา้ มเนือ้ กระตกุ เต้นเบา ๆ ขนึ้ เอง ตาม
ความเชอ่ื โบราณถอื ว่าเปน็ นมิ ติ บอกเหตุร้ายหรอื ดไี ด้
คื^อเม๋น น. ชือ่ ประเทศและชนชาตทิ อ่ี ยู่ในเอเชยี ตะวันออก
เฉยี งใต้ มีพรมแดนติดตอ่ กบั ไทย ลาว และ
เวียดนาม มภี าษาพูดอยู่ในตระกลู มอญ-เขมร และ
มอี ักษรของตนเองใช้ เรียกวา่ อกั ษรขอม.
คื^อม้าว น. ละอองดาๆ ที่เกิดจากควนั ไฟหรือดนิ ปนื
คื^อเม้ือบ ก. กลืนกินอย่างปลา, กินอย่างตะกละ
กือเย้ก,คื^อเยก้ ก. อาการท่ีเดนิ หรือว่ิงดว้ ยปลายเทา้ อย่างคนเท้า
เจ็บ, อาการทเี่ ดนิ หรือว่งิ เอียงไปข้างใดขา้ งหน่ึง
อยา่ งคนขาพิการ
กอื เยง้ ,คื^อเยง้ ก. ยืนด้วยปลายเท้า, พยงุ ตวั ให้สูงขน้ึ , กระโดดด้วย
เท้าข้างเดียว
ห น้ า | ๔๖
ภำษำกลำง ภำษำถนิ่ ตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
เขยา่ คื^อเหยา,ซ้ัน
เขยบิ กือถ็อด,คื^อหยับ ก. อาการที่จับสง่ิ ใดส่ันหรอื ยกข้นึ ยกลงเร็ว ๆ เพื่อใหส้ ่งิ นัน้
เขยื้อน เขลอ่ื น,เหลอ่ื น กระเทอื นหรือเคล่ือนไหว เช่น เขยา่ ตัวเพ่ือให้ต่นื เขย่า
เขา เค้า (เสียงสน้ั ) ขวดเพอ่ื ใหย้ าระคนกัน เขยา่ กิ่งไมเ้ พ่อื ใหล้ กู ไมห้ ลน่ ,
เขา่ ค้าว,หัวค้าว กระเทือน, ทาให้กระเทอื น, เชน่ รถเขย่า
เขา้ ค^าว
ก. ขยับเลื่อนไปเล็กน้อย
เขา้ เคา้ ค^าวคา่ ว
เข้าใจ โรฟ่ ัง,ค^าวใจ ก. ไหวตวั หรือเคลื่อนทีไ่ ปเล็กน้อย, ทาใหไ้ หวตัว
เขย่ี เคีย้ หรอื ให้เคล่ือนที่ไปเลก็ นอ้ ย
เขียง เคย้ี ง, กือดา๋ นเค้ยี ง น. สรรพนามบุรุษท่ี ๓
น. สว่ นที่ตอ่ ระหว่างขาส่วนบนกับขาส่วนลา่ ง
สาหรับคขู้ าเขา้ และเหยยี ดขาออก เชน่ คกุ เขา่ ตี
เขา่ ขน้ึ เขา่
ก. อาการที่เคล่ือนไปข้างในหรือทาให้เคลอื่ นไปข้าง
ใน เช่น เขา้ บ้าน เข้าถา้ เอาหนังสือเข้าตู้; เคลอ่ื น
มาสทู่ ่ี, มาถึง, เชน่ รถด่วนเข้า ๑๐ โมง; ใส่, บรรจุ,
เช่น เขา้ หบี ; ประสม, แทรก, เช่น เข้ายาดา; รวม
เช่น เข้าหุ้น เขา้ ทนุ ; รวมเปน็ พวก เชน่ เขา้
พรรค เขา้ แถวเขา้ ขา้ ง; ถูกกัน, ลงรอยกัน, ทาใหล้ ง
รอยกัน, เหมาะเจาะ, เชน่ เสยี งเขา้ กัน สีเขา้
กนั เขา้ ไม้; เคลื่อนมาสู่ เชน่ พระศกุ ร์เข้า; สงิ เชน่
เจา้ เข้า ผเี ข้า; เรมิ่ เชน่ เข้าเรียน, เริม่ ทางาน เช่น
โรงเรียนเข้า; เร่ิมอยใู่ นภาวะ เช่น เข้าโรงเรยี น เขา้
ทางาน. ว. ตรงข้ามกบั ออก เชน่ ทางเขา้ ขาเขา้ ;
ใช้ประกอบคาอื่นแสดงความหมายเรง่ รัดหรอื เนน้
ความว่า มากขนึ้ เชน่ เรว็ เข้าคิดเข้า หนักเข้า ดกึ
เข้า นานเขา้ .
ก. เหมาะกับรูปร่าง เคา้ หน้า หรือ กริ ยิ าทา่ ทาง,
เหมาะกับเรือ่ งราวหรือเหตุผล
ก. ร้เู ร่อื ง, ร้คู วามหมาย
ก. ใช้ไมห้ รือสง่ิ อื่น ๆ ทาให้สงิ่ ใดสง่ิ หนงึ่ เคล่ือนที่ไป
เชน่ เขีย่ ฟตุ บอล เขี่ยสวะ; ค่อย ๆ สะกิดออก เชน่ เขยี่ ผง
ท่ลี กู ตา เอาก้านพลเู ขย่ี ตา; สะกดิ เช่น เอานิ้วเข่ยี หลงั ; คุ้ย
เข่ียให้ไฟกลับลกุ ขนึ้ อีก เชน่ เข่ียขไี้ ต้ เข่ยี ขี้เถา้ , เอาน้ิว
เคาะหรอื ดีดบหุ รห่ี รือเอาบหุ รเี่ คาะท่สี ิง่ อ่ืนเพ่อื ใหข้ บ้ี หุ รี่
รว่ ง เรยี กวา่ เข่ยี บุหร;่ี ขีดไปขดี มาหรือปัดไปปดั มาเพ่ือให้
กระจายออก เช่น เขีย่ ดนิ เพือ่ หาของท่ีตกอยใู่ นดิน ไกเ่ ข่ยี
ดินหาอาหาร; (ปาก) เขยี นหรอื วาดอย่างหวดั ๆ เช่น ชว่ ย
เข่ีย ๆ ประวตั เิ รือ่ งนี้ใหห้ น่อยเถอะ ลายมือเปน็ ไก่เขย่ี ; ปดั
ไปใหพ้ ้น เชน่ ถูกเขย่ี ออกไป
น. ไมร้ องรับการสบั ห่นั มกั เป็นแผน่ กลม ๆ
ห น้ า | ๔๗
ภำษำกลำง ภำษำถนิ่ ตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
เขียด
เขยี น เคี้ยด น. ชือ่ สัตวส์ เ่ี ทา้ สะเทนิ นา้ สะเทินบกในวงศ์ Ranidae
เขี้ยว ซ่งึ เปน็ วงศเ์ ดยี วกบั กบแตม่ ักมขี นาดเลก็ กวา่
เข่ือง
เขื่อน เคี้ยน ก. วาด, ขดี ใหเ้ ป็นตัวหนังสอื หรือเลข, ขดี ให้เปน็
แขก เสน้ หรอื รูปตา่ งๆ, แตง่ หนังสือ
แข็ง เค^ี ยว น. ฟนั แหลมคมสาหรับฉีกเนื้อและอาหาร อยู่
แข่ง ระหว่างฟนั หน้ากับกราม
แข้ง
แขนง เคื้อง ว. คอ่ นข้างใหญ่, คอ่ นข้างโต
แขม่ว
แขยง เคือ้ น น. เครอ่ื งป้องกันไม่ใหด้ ินริมน้าพงั , ส่ิงทีส่ รา้ งขึน้
แขวก
แขวะ ขวางก้ันลาน้า เพ่ือกักเก็บน้าไวใ้ ชป้ ระโยชนใ์ นทาง
โขก
ชลประทานเป็นต้น เช่น เขื่อนเจ้าพระยา
โข่ง
โขด แคก้ น. คนจาพวกหนงึ่ มีหลายชาติ; ผู้มาหา, ผมู้ าจาก
โขยก
ต่างบา้ น, ผมู้ าเยอื น; ชาว เชน่ ขอมแขก คือ ชาว
เขมร; คนแปลกหนา้ ; ช่อื นกกะลงิ
แขง ว. กระด้าง เช่น ล้นิ แข็ง; ไม่อ่อน, ไม่นม่ิ , เช่น เน้อื
แขง็ ของแขง็ ; กลา้ เช่น แดดแขง็ ; ไม่ยอมง่าย ๆ,
ไม่รู้สึกสงสาร, เชน่ ใจแข็ง; แรง เชน่ วนั แขง็ ชะตา
แขง็ , เขม้ แข็ง, ทนทาน, เกง่ , เช่น ทางานแขง็ วง่ิ
แข็ง; วา่ ยาก เชน่ เดก็ คนน้แี ข็ง; นิง่ ไม่ไหวติง, ไม่
กระดิกกระเดีย้ , เช่น ขาแข็ง ตัวแขง็
แค้ง,แขงกัน ก. ขนั สู้, หมายเอาชนะ, ประชนั กนั , ชิงเอาชนะกนั
แข่ง น. สว่ นหนา้ ของขา ใตเ้ ข่าลงไปถงึ ข้อเท้า
คื^อแหนง น. กงิ่ ไม้เล็กๆ ทอี่ อกจากลาต้น, เรยี กกิ่งไม้ไผ่
วา่ แขนงไผ.่ ก. เคลอื บแคลง
กือแหมว่ ,คื^อแหม่ว ก. ผอ่ นลมหายใจให้ท้องยุบลง, บังคบั กล้ามเนื้อ
ทอ้ งให้ทอ้ งยุบลง
กอื แหยง,คื^อแหยง น. ชื่อปลาชนิดหนึ่ง มีหนวดยาวทีใ่ กล้ รจู มูก
แคว้ก น. นกชนดิ หนงึ่ อยูต่ ามชายป่า หาปลากนิ ในเวลา
กลางคนื เรยี กชื่อตามเสียงร้องของมัน
แวะ้ ก. เจาะ, ทะลวง, คว้าน
โค้ก ก. ควา่ ภาชนะเป็นตน้ แล้วเคาะลงทีส่ งิ่ ใดส่ิงหนึ่ง
โดยแรง, กิรยิ าทคี่ วา่ หน้าลงแลว้ เอาหน้าผาก
กระแทกพนื้ เปน็ ตน้ เชน่ เอาหนา้ ผากโขกพ้ืน
โค้ง น. ชอ่ื หอยชนิดหนงึ่
โข้ด,ก^อนหีน น. ดินหรือหินทสี่ งู ขึน้ เปน็ โคกเปน็ เนิน, ดิน หนิ
หรือทรายทเี่ ป็นจอมสงู ขน้ึ พ้นน้าบ้าง อย่ใู ตน้ า้ บา้ ง
คื^อโหยง ก. กะโผลกกะเผลก, ว่งิ ไม่สม่าเสมอ, เดินหรือวง่ิ
ดว้ ยอาการคลา้ ยกระโดด มักจะเป็นลักษณะของมา้
ห น้ า | ๔๘
ภำษำกลำง ภำษำถิ่นตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
โขย่ง
ไข่ คื^อโย้ง ก. กระโหย่ง, ทาให้สงู ขึ้น
ไข่ไก่
ไข่เปด็ คา้ ย น. ฟองสัตว์; ชื่อกล้วยชนดิ หนึ่ง ผลกลมเลก็ รส
ไข่ขาง
ไขด่ นั หวานหอม
ไขแ่ ดง
ค้ายกา๊ ย น. ไขท่ ่ีแม่ไก่ไข่ออกมา
ไข่ตายโคม
ไข่เน่า ค้ายแปด็ น. ไข่ทเี่ ป็ดตวั ผู้ไข่ออกมา
ไข่ปลา ค้ายค้าง น. ไขแ่ มลงวัน
ไขป่ ู คา้ ยดัน น. ต่อมน้าเหลืองทอี่ ย่ใู ต้ผิวหนังบรเิ วณขาหนีบ
ไข่มุก
เช่น พชี่ ายต้องรบี มาหาหมอเพราะเจ็บไข่ดันมาก
ไข้
ไขป้ า้ ง ค้ายแด๋ง น. สว่ นของไข่สตั ว์ท่ีอยรู่ อบส่วนทจ่ี ะเจรญิ เป็นตัว
ไขม้ าลาเรีย
ไขว่ อ่อน มักมีสีเหลอื งหรือสีแดง
ไขว้ คา้ ยตา๋ ยโคม น. ไขท่ ี่เป็นตวั แล้วแตต่ ายในระหวา่ งฟัก
คา้ ยหนา่ ว น. ไข่ที่เสียและมกี ลน่ิ เหม็น, ช่ือไมต้ ้นขนาดกลาง
ชนิด Vitex glabrata R. Br. ในวงศ์
Verbenaceae ข้นึ ตามปา่ ดิบและท่ีราบลุม่ ทั่วๆ ไป
สูง 8-12 เมตร ใบเปน็ ใบประกอบมีใบย่อย 5 ใบ
ดอกเล็ก สีมว่ งอ่อน ผลรูปไข่ขนาดหวั แมม่ ือ สุกสี
ดา กินได้ มีรสหวานเล็กน้อย เปลือกและรากใช้ทา
ยาได้
คา้ ยปล๋า น. สิ่งท่ีปลาไข่ออกมามีลกั ษณะเป็นเม็ดกลมๆ
เลก็ ๆ ซ่ึงจะเติบโตเป็นปลาตอ่ ไป
คา้ ยปู๋ น. สิ่งทป่ี ูไขอ่ อกมามีลักษณะเป็นเม็ดกลมๆ เล็กๆ
สแี ดง
ค้ายมุก่ น. วตั ถุมคี า่ ลักษณะกลมๆ เกดิ จากหอยบางชนิด
มหี ลายสี ใชเ้ ปน็ เคร่อื งประดับ
ค^าย น. อาการของโรคท่ีมอี าการตัวร้อน
ค^ายป^าง น. ไข้มาลาเรีย, ไขจ้ บั สนั่
ค^ายซ้ัน น. ไขเ้ น่ืองจากถูกยงุ ก้นปล่องที่มีเชื้อมาลาเรยี กดั มี
อาการหนาวและสนั่
คว้าย ว. อาการทเ่ี คลื่อนไหวไปมาอย่างสบั สน เช่น เดิน
ไขว่
ขวา่ ย,ขว่ายกนั ก. ขดั เชน่ เขาไขวไ้ ม้แกะสลักไวต้ รงกลางขา้ ง
บนสดุ ของหลังคา
ห น้ า | ๔๙
ค ภำษำถ่นิ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
ภำษำกลำง ขณะ
ขด,ี ขอ่ื ดี น. ฝูง; แผนกวิชาในมหาวทิ ยาลยั ; หมู่, พวก
คณะ
คดี ขต,ิ๊ ข่อื ติ๊ น. เรอ่ื ง, มักใชป้ ระกอบคาศัพท์ เช่น
โบราณคดี คดโี ลก คดธี รรม วรรณคดสี ารคดี; (กฎ)
คติ กว๋ น เรอ่ื งหรือความท่ีฟอ้ งรอ้ งหรือกลา่ วหากันในทาง
ค^อน (เสียงสน้ั ) กฎหมาย ซง่ึ ตอ้ งดาเนินการตามกระบวนวธิ ี
คน คอ็ บ พิจารณาความตามท่กี ฎหมายกาหนด เชน่ คดี
ค้น แพ่ง คดีอาญา คดีปกครอง.
คบ คร็อกกือเบือ
คร็อก น. การไป; การเคลื่อน, กริ ิยาไป, ท่าทาง; การ
ครก ครอ็ กสี ดาเนิน; วิธ,ี แบบ, อย่าง; (ศน.) ภพทีจ่ ิตจะเข้า
ครก คร้อกบ็อด กาเนดิ หลงั จากตายแล้ว
ครก ครอ็ บ
ครก พงุ ย้าย ก. กวนใหท้ ่วั , เอามอื หรือไม้กวนสงิ่ ของไปรอบ ๆ
ครบ ข่ือฆ็อง ในภาชนะหรือในที่บางแหง่
ครรภ์ ขรอก
ครรภ์ ก. พยายามหาให้พบโดยวิธสี ืบ เสาะ แสวง
ครอก ขรอบ
ขร่อม น. ของใช้สาหรบั จดุ ไฟใหส้ ว่าง ทาดว้ ยของแห้ง
ครอบ ขร่งั เช่นใบไม้และข้กี บ เอามัดเปน็ ดนุ้ ยาว เชน่ คบเพลิง;
ครอ่ ม งา่ มตน้ ไมท้ ี่ก่ิงใหญ่กบั ต้นแยกกนั . ก. ชอบพอกัน,
ครั่ง รกั ใครก่ ัน, รว่ มกนั
ครกสาหรบั ตาเคร่ืองแกง
ครกไมข้ ดุ ตาขา้ วด้วยสากไม้
ครกสขี ้าวด้วยมือ
ครกสาหรับโมแ่ ป้ง
ว. ถ้วน, เตม็ จานวนทก่ี าหนดไว้
น. หญิงมที ้อง
น. สัตว์มที ้อง
น. ลูกของสตั ว์ทีอ่ อกมาคราวเดียวกนั หลายตัว เช่น
ลูกไก่และลกู สนุ ัขเป็นตน้ , บา่ ว, ทาส ว. เสยี งนอน
กรน, เสียงลิงขตู่ ะคอก
ก. งา, ปิด; สวม; ถา่ ยให้, ประสทิ ธ์ิวชิ าให้ เชน่ ครู
ครอบศิษย์
ก. ครอบ, ยนื ให้ส่ิงอื่นอยูใ่ ต้หว่างขาทง้ั ๒, กริ ยิ า ท่ี
ขี่สัตว์เอาขาคาบหลังสตั ว์, ยงโย่ใหข้ องอยใู่ ต้ตวั
น. แมลงชนดิ ทเี่ กาะอยตู่ ามกิ่งไม้ มีรงั นา้ ในรังมีสีแดงแก่
ใชย้ อ้ มดา้ ยและไหม ตัวรังเหนยี วแขง็ หลอมใช้ผนึกของ
และการอืน่ ๆ กับใช้ทานา้ มนั ชกั เงา ทาแผน่ เสยี ง; ช่ือ
พรรณกลว้ ยไมช้ นดิ หนง่ึ
ห น้ า | ๕๐
ภำษำกลำง ภำษำถ่นิ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
ครัง้ ที,หน,วั่กๆ น. คราว, หน, ที, เวลา, เมื่อ
- ก่ีครง้ั - คี^ที,คีห^น
- เป็นบางครั้ง - เปน๋ ว่ักๆ, เป๋นลงั ที ว. เมื่อ. คร้ันแลว้ ว. ต่อจากน้ัน, ดังน้นั
ครน้ั ครนั่ ก. ฉดุ , รงั้ , ดงึ , ลาก
คร่า ขรา่ ก. ยืดขยายออกแล้วไมค่ นื ตัว เช่น กระเพาะ
คราก ขราก คราก ท้องคราก; สึกกร่อน เช่น รกู ลอนคราก รู
รอดคราก; กระดูกตะโพกเคลอ่ื นท่แี ยกออก
คราด ขราด เรียกวา่ ตะโพกคราก
ครา้ น คร่าน,ค^ี คร่าน น. ผกั ตน้ เลก็ ๆ เป็นไมล้ ้มลุก บางทีเรยี ก ผักคราด หัว
แหวน ใชท้ ายาได,้ (ถน.) ผกั เผด็ ; เครื่องมอื สาหรบั ชกั หรอื
คราบ ขราบ ลากมลู หญา้ หรือหยากเยอ่ื ทาเป็น ซ่ี ๆ และมีคนั ชักบาง
ชนิดใชว้ ัวและควายลาก. ก. ชักหรอื ลากมลู หญา้ เป็นตน้
ครา้ ม ครา่ ม ดว้ ยคราดนน้ั
ครา น่ามคี^กล๋า
ว. มีความร้สู กึ ไม่อยากจะทาหรอื คิดหรือไม่อยาก
คร่า นา่ มขรา่ แสดงอาการใด ๆ, ตามปรกตเิ ม่ือใช้พูดมักมีคา ขี้
ครบี ขรีบ ประกอบหน้า เชน่ ขี้คร้าน และมักใช้เข้าคู่กบั คา
เกยี จ เป็น เกียจคร้าน ขเี้ กียจข้คี ร้าน หมายความ
ครึกคร้ืน,ครน้ื เครง ซอื หนุก ว่า ไมอ่ ยากทางาน
ครึกโครม โช้,โชห้ าย น. รอยเปอ้ื น, รอยสกปรก, รอยดา่ ง, หนังหรอื
เปลือกนอกของสัตว์บางชนดิ ทล่ี อกออกได้
ครง่ึ ขร่ึง ก. ขยาด, ไมก่ ล้าสู้, กลวั เกรง
ครมึ้ ครม่ึ น. เรียกนา้ เสียทขี่ งั อยู่ในพืน้ ดินทีเ่ ป็นแอ่งเช่นใต้ถนุ
ครุ โขระ ครวั ในทอ่ ระบายน้าเสยี
ครฑุ ครุ่ด ว. น้าหุม้ หอ่ หวั เดก็ ในครรภ์
น. อวัยวะของปลาทีต่ ดิ กนั เป็นพืดอยูต่ ามใต้ทอ้ ง
และสนั หลัง; เรียกของบางอย่างท่ีมลี กั ษณะเช่นน้ัน
เช่น ครบี ตาล
ว. เสียงดงั ครึกครื้น, สนุกสนาน
ว. อกึ ทึก อื้อองึ ชวนใหต้ ่นื เต้น เป็นทเี่ ล่าลือกนั
แพร่หลาย.
ว. กง่ึ , ๑ ใน ๒. ครึง่ ๆ กลางๆ ว. ไม่ตลอด, ไมจ่ บ
ว. ครม่ึ อกครึ้มใจ,คร้ึมฝน
น. ภาชนะสานรูปกลม ยาดว้ ยชัน ใชต้ กั น้า
น. พญานกในเทพนยิ าย เปน็ พาหนะของพระ
นารายณ์, ใช้เปน็ ตราแผน่ ดนิ และเคร่ืองหมายทาง
ราชการ. ครุฬ)
ห น้ า | ๕๑
ภำษำกลำง ภำษำถิ่นตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
ครนุ่ ขรนุ่ ,คดิ ว. บอ่ ย ๆ, ซา้ ๆ, รา่ ไป, เชน่ ครุ่นแคน้
ครู่ กอื เดยี วนึ้ง(ท^ากือเดี่ยว น. เวลาชวั่ ขณะหน่งึ เช่น เวลาชวั่ ครู่
ครูด นึ้ง)
คลอก ขรูด ก. ถไู ป, สีไป
คล่อง ขลอก ก. อาการท่ีไฟลอ้ มเผาหนีออกไม่ได้ เช่น ถูกไฟ
ขล่อง คลอกตาย.
คลอ้ ง ว. สะดวก เช่น หายใจได้คล่องขน้ึ , วอ่ งไว เชน่ เด็ก
คล่อง (เสยี งยาว) คนนใี้ ช้คลอ่ ง, ไมฝ่ ืด เชน่ คล่องคอ, ไมต่ ดิ ขดั เชน่
คลอด พูดคล่อง
คล้อย ขลอด ก. เอาของที่มีลักษณะเปน็ เส้น เปน็ วงหรอื เปน็ บ่วง
คล่อย (เสียงยาว) คาด เกย่ี ว หรอื สวมส่งิ ใดสงิ่ หนง่ึ เขา้ เช่น ผ้าคล้อง
คละ คอ คล้องพวงมาลยั คล้องช้าง, เอาของทีเ่ ปน็ วง
ขละ,ปน๋ กนั หรือโคง้ เกีย่ วหรือเกยี่ วกนั เช่น ลกู โซ่คล้อง
คลัก กัน คลอ้ งแขน, รับกนั เชน่ ช่อื คล้องกนั
คลั่ง คลั่ก ก. ออกลูก, ออกจากครรภ์
คลา้ ขลง่ั ,จบี ^า ว. เพิง่ พ้นจากท่ีกาหนดไป เช่น เขาเพงิ่ เดินคล้อย
คลาด คล่า ไปเมื่อสักคร่นู ้ี. ก. บา่ ย, ชาย, เรียกอาการท่ดี วง
คลา้ ย ขลาด ตะวันเลยเทีย่ งไปแลว้ ว่า ตะวันคลอ้ ย, เรยี กอาการ
คลา่ หรื่ม่าย,แหม็ๆ ทด่ี วงจนั ทรเ์ ลยเท่ียงคืนไปแล้วว่า เดือนคลอ้ ย;
คล่า คนขลา่ หยอ่ นลง, ลดต่า, เรยี กนมทหี่ ยอ่ นลงเลก็ น้อยว่า
คล้า นอ็ กบรั่วะ นมคลอ้ ย
คล่ี คล่า ว. ลกั ษณะทป่ี นกัน ทง้ั ขนาดเล็กและใหญ่ ทั้งดี
ขล่ี และไมด่ ี เช่น ผลไมผ้ ลเล็กผลใหญ่ปนกนั
เรียกวา่ คละกนั
น. ไก่เข่ียดนิ เปน็ หลุมแลว้ นอนคลกั ฝนุ่
ก. แสดงอาการผดิ ปรกติอย่างคนบา้ , เสยี สติ,
หมกมุน่ อยกู่ ับงานหรอื สง่ิ ใดส่ิงหนง่ึ เช่นคลง่ั อานาจ
น. ช่อื ไม้ล้มลกุ ชนิดหนึง่ ลาต้นและใบคล้ายต้นข่า
มผี วิ คล้ายหวาย ใช้ผิวสานเสอื่
ก. เคลอ่ื น, ผิด, พลาด, ไม่ถกู , ไม่ตรง; ไม่พบกัน
ว. แม้น, เกือบเหมอื น
น. หม.ู่ ว. สับสน, เกล่ือนกลน่ , มาก
น. ฝงู นกจานวนมาก
ว. คอ่ นข้างดา, ไม่ผ่องใส, หม่นหมอง, เชน่ ผวิ คล้า
หน้าคลา้
ก. คลายสงิ่ ท่ีม้วนหรอื พับอยู่ เชน่ คลผี่ ้า คลี่มวยผม, ทาให้
แผอ่ อก เชน่ คลพี่ ัดคลไ่ี พ,่ ขยายออก เช่น ดอกไม้คลกี่ ลบี
ห น้ า | ๕๒
ภำษำกลำง ภำษำถิน่ ตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
คลงึ คลงิ
คลน่ื ขลน่ื ก. จับหมนุ ไปมา, ทาให้กล้ิงไป, หมุนไปดว้ ยมือ
คลื่นไส้ ขลน่ื อ็อก,เมือนอ็อก น. น้าในทะเลหรือแมน่ า้ ลาคลองเปน็ ต้น ซ่ึง
คลกุ คล่กุ บางส่วนมีอาการเคลอ่ื นไหวนูนสงู กว่าระดบั
โดยปรกตแิ ลว้ ลดลงและแลเห็นเคลอื่ นไปเปน็ ระยะ
คลุ้ง คลงุ่ ,ฟ่งุ ยาวหรอื ส้นั บนผวิ นา้ , ใช้แก่ส่ิงอ่นื ท่มี ีลักษณะ
คลุ้มคลงั่ คลมุ่ ขลง่ั ,จบี ^าแลว่ คลา้ ยคลงึ เช่นนนั้ เชน่ คลืน่ เสียง คล่นื มนษุ ย์ ผม
ควบ ขวบ ดัดเปน็ คลนื่ ถนนเป็นคลนื่
ควัก ควก่ั ,ล่วง(ลว่ งถุง) ก. ปัน่ ป่วนในกระเพาะอาหารหรอื ลาไสช้ วนให้
ควั่น ค^วนั อาเจยี น
ควั่นจกุ พลอผม
ควา้ ควา่ ,ช้วย ก. เคลา้ ใหเ้ ขา้ กัน, ขยาใหร้ ะคนเขา้ กนั ; ประชิดติด
ควา้ ง คว่าง (ลอยคว่าง) พันเข้าไป เชน่ เข้าคลุกวงใน, เกลือก เชน่ คลกุ
เกลอื คลุกน้าตาล
ควา้ น คว่าน
ว. กระจาย เชน่ ฝุน่ คล้งุ ควนั คลุ้ง; มกี ลนิ่ ตลบ
คว่า ค^วา
คอตก คอต็อก ก. มสี ตฟิ ่นั เฟือน, เสยี สติ, ฟุ้งซา่ น, กระวนกระวาย
คอต่อ คอต๊ก , กลุ้มใจ, เป็นบ้า
คอตั้ง คอตัง่
ก. เอารวมเขา้ เปน็ อันเดียวกันหรือเขา้ คู่กัน
เชน่ ควบเชอื ก ควบด้าย สอบควบ กินยาควบกัน.
อาการทีว่ ่งิ เต็มที่จนดูเหมอื นเทา้ หรือล้อไมต่ ดิ ดิน
ก. ลว้ ง เช่น ควักกระเป๋า
ก. ทาให้เป็นรอยโดยรอบ, ตัดตรงตามขวาง
เช่น ควั่นอ้อย
ก. กันผมใหเ้ ป็นฐานกลมเพ่ือ ให้ผมงอกยาวในสว่ น
กลมนน้ั สาหรับไวจ้ กุ
ก. ยนื่ มือไปจับหรือฉวยมาโดยเรว็ , ลักษณะที่
คลา้ ยคลงึ เชน่ นนั้ เชน่ ศพั ทน์ ี้ไปคว้ามาจากไหน
ว. แกวง่ อยู่, หมนุ ลอยอยู่, ไม่มหี ลักหรอื ท่ยี ึด
เหนยี่ ว เช่น เขาตอ้ งปลอ่ ยใหเ้ รอื ใบลอยคว้างอยู่
กลางนา้ โดยท่กี ระแสลมไมม่ เี ลย
ก. เอาสิ่งท่ีมีคมแหวะให้กว้าง, แขวะให้เปน็ ช่อง
เพื่อเอาสว่ นขา้ งในออก เชน่ คว้านผล
มะปราง ควา้ นไส้, ทาใหก้ วา้ ง เชน่ คว้านคอเสื้อ
ก. พลิกเอาด้านบนลงลา่ ง เช่น รถควา่ เรือคว่า
นอนคว่า เป็นต้น
ว. อาการทห่ี วั งดุ ลงมาแสดงอาการผดิ หวัง เป็นต้น
น. สว่ นคอท่ตี อ่ กับทา้ ยทอย, ต้นคอท่ีต่อจากทา้ ย
ทอย
น. คอเสือ้ ที่มีขอบตั้งแนบไปกับลาคอ
ห น้ า | ๕๓
ภำษำกลำง ภำษำถิน่ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
คอตง้ั บ่า คอต่งั บ๊า
คอตีบ คอตี๊บ ว. อาการทีแ่ หงนหนา้ ขึน้ สูง ๆ
คอแหง้ คอแห่ง น. ชื่อโรคติดต่ออันตรายชนดิ หนง่ึ เกดิ จากเช้ือ
แบคทีเรียชนดิ Corynebacterium diphtheriae
คอพอก คอผอก อาจทาให้ทางเดนิ อากาศหายใจอุดตนั เปน็ เหตใุ ห้
คอก ขอก หายใจไมส่ ะดวก อาจถงึ แกช่ ีวิตได้ มกั เกดิ แกเ่ ดก็
เลก็ .
คอด กว๊ิ
คอ้ น คอ่ น ว. อาการทค่ี อไม่ชุ่มจนผากด้วยอยากด่ืมนา้ เพราะ
คอนกรีต ปู๋น ต้องออกเสยี งมากหรอื เพราะกระหายนา้ เนื่องจาก
เดินหรอื ว่งิ มาเป็นระยะเวลาอันยาวนาน
ค่อม ข่อม
ค่อม โค่ (หลังโค)่ น. ชอ่ื โรคต่อมไทรอยดโ์ ต สว่ นใหญเ่ กดิ จากการ
คอย ขร่าว,ท^า ขาดธาตุไอโอดีน
คอ่ ย ข่อย
น. ทล่ี ้อมขังสตั ว์บางชนดิ เชน่ วัว ควาย ม้า หมู,
คอ่ ยดีข้ึน ขอ่ ยยังฉั่ว หมายถงึ สิ่งที่คลา้ ยคลึงเชน่ นน้ั เช่น คอกพยาน; คกุ
คะ หา,อไี หรหวา , เรือนจา. ว. ลักษณะของแขนที่พกิ ารเหยียดตรง
ค่ะ เออ ม^ายไหรและ ไม่ได้ เรียกวา่ แขนคอก
คะนอง ขื่อน้อง ว. ลกั ษณะของสว่ นท่ีเล็กหรือแคบเข้าแล้วผาย
ออกไป
คะนึง ข่อื นึง
น. ชื่อเครอ่ื งมือท่ีมีหวั และดา้ ม สาหรับเคาะ ตอก
ตี ทบุ
น. วสั ดกุ ่อสรา้ ง ประกอบด้วยซีเมนต์ ทราย หิน
และน้า ผสมเคล้าเข้าด้วยกนั เม่อื แหง้ แข็งตัวแลว้
จะเปน็ วัสดุทีแ่ ข็งมาก
น. แมลง
ว. หลงั งอ
ก. มุ่งรออยู่, รอ; เฝา้ , เฝ้าดู, เชน่ คอยจับผิด
ว. ไมด่ งั , เบา, เชน่ เสียงค่อยพดู ค่อยเดนิ ค่อย ๆ
อยา่ ลงส้น; ไมแ่ รง, เบามือ, เชน่ นวดคอ่ ย ๆ จบั
ค่อย ๆ
ว. เรม่ิ ดีขึน้ เลก็ นอ้ ย
ว. คาต่อท้ายแสดงความสภุ าพของสตรี
ว. คารบั ทีผ่ หู้ ญิงใช้อย่างเดยี วกับ จะ้ คาลงท้ายท่ี
ผหู้ ญงิ ใช้ในการบอกให้ทราบอยา่ งสภุ าพ เช่น ไป
คะ่ ไม่ไปคะ่ .
ก. แสดงอาการร่าเรงิ , คกึ , ลาพอง; พดู หรอื ทาเกิน
ขอบเขต เช่น คะนองปากคะนองมือ; เรยี กอาการ
ของฟา้ ท่ีมีเสยี งลนั่ เปร้ยี ง ๆ วา่ ฟ้าคะนอง
ก. คานึง, คดิ ถึง, คดิ , นกึ , ระลึก
ห น้ า | ๕๔
ภำษำกลำง ภำษำถ่นิ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
คะเน ก๊ะ,ขาด,ขาดหว่า
คะแนน ขอ่ื แนน ก. กะ, คานวณเอาอยา่ งหยาบ ๆ, เช่น คะเนให้พอดี
คะมา คอื หมา น. เครอ่ื งหมายในการนับ, หน่วยทใ่ี ช้กาหนดค่าใน
คะย้ันคะยอ รอ็ บ(จฮี ^ายเซอ่ ) การสอบหรือแขง่ ขัน เป็นตน้
คง่ั ขั่ง (เหลือขงั่ )
คัด ค่ัด ก. ลม้ คว่า, อาการท่หี ัวพุ่งไปเพราะสะดดุ
คัดเลอื ก คด่ั เหลอื ก ก. รบเรา้ , หนุนให้ทา เช่น คะย้นั คะยอจะให้ซอื้
คัดเลือด คัด่ เหลืด
คนั ชั่ง คันฉัง่ ก. มี, อดั แอ, แน่น, ค้างอยู่,เลอื ดค่งั
คน่ั คั^น,กนั
คน้ั คอื หยา่ (คือหยากือเถะ) ก. เลือกสรร; ลอก, ถา่ ยแบบ; งดั ; ตงึ หรอื แน่น
เชน่ คดั จมกู ท้องคดั
คับ คัด่ (เซื^อคดั่ )
ก. เลอื กเอาท่ีต้องการไว้, คดั เอาที่ไม่ต้องการออก
คัว่ คั^ว
ก. ทาให้เลอื ดหยดุ
คา่ ข่า
น. ตาชั่ง
คา้ คา่
คางทมู ฟอ็ กแก๋ง ก. กน้ั ไว้, กนั ไว้, แทรกในระหวา่ ง
คา่ ง ข่าง ก. บีบขยาโดยแรงเพ่ือให้ของเหลวท่มี ีอยู่ออกมา
เช่น คน้ั กะทิ
ค้าง คา่ ง
ว. มขี นาดไม่พอดีกัน ทาให้แน่น ตึง หรอื ฝดื สวม
คางคก คางค็อก หรือใสไ่ ดโ้ ดยยาก เชน่ เส้ือคับ
ค้างคาว คา่ งคาว ก. เอาสิ่งของใสก่ ระเบ้ืองหรอื กระทะตั้งไฟให้ร้อน
แล้วคนไปจนสุกหรือเกรียม; คอยไพ่ที่จะเปดิ กนิ ใน
การเลน่ ไพต่ อง. น. ช่อื แกงชนิดหนง่ึ
น. มลู ค่าหรือราคาของสงิ่ ใด ๆ ทั้งที่เป็นรูปธรรม
และนามธรรม
ก. ซอ้ื ขายสินค้าหรอื บริการ
น. โรคตดิ ตอ่ ที่เกดิ จากเชอื้ ไวรัสทาใหต้ ่อมนา้ ลาย
บรเิ วณใต้หูอักเสบแล้วบวม
น. ช่อื สัตว์เลี้ยงลกู ดว้ ยนมในวงศ์
Cercopithecidae ลกั ษณะคล้ายลงิ ขนสีเทาหรอื
ดา ลาตวั แขน ขา และหางยาวกว่าลิงทว่ั ๆ ไป กนิ
ใบไม้และผลไม้
ก. ตกลงมาหรือขึน้ ไปตดิ อยู่กับส่ิงใดสงิ่ หน่งึ , ตดิ อยู่
กลางทาง, ติดอยู่, เช่น ค้างหนี้ ทางานค้าง ตา
คา้ ง น. ไม้หลักสาหรบั ใหไ้ ม้เถาข้นึ เกาะ เชน่ คา้ ง
พลู ค้างถว่ั
น. สตั วส์ เี่ ทา้ ตวั คลา้ ยกบ หนงั เปน็ หนาม หยาบ
ขรุขระ
น. ชอื่ สัตวเ์ ลีย้ งลูกด้วยนมหลายชนดิ และหลายวงศ์
ลาตวั มขี นปุย ปกี เปน็ แผน่ หนังขนาดใหญ่ เวลา
เกาะจะห้อยหัวลง หากนิ ในเวลากลางคืน
ห น้ า | ๕๕
ภำษำกลำง ภำษำถน่ิ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
คาด ขาด (ขาดโถด) ก. คาดโทษ
คา้ น ค่าน ก. แยง้ กนั เช่น ขอ้ ความตอนหนา้ กบั ตอนหลงั คา้ น
คาบ กัน, กลา่ วแย้งไม่เหน็ ดว้ ย
ค่าย ขาบ ก. เอาปากหรือส่งิ ท่ีมลี กั ษณะอย่างปากงับหนบี ไว้
ขา่ ย น. ทตี่ ้ังกองทหาร มรี ว้ั ล้อมรอบ; ทตี่ ั้งกองทหาร, ท่ี
คาขาด (ยงั มีความหมายไปถงึ เขต พกั กองทัพ
ที่ดนิ ซง่ึ ปลูกตน้ ไมเ้ ปน็
ค่า แนวไว้ และไม้อื่นๆ ข้นึ น. คาบอกกล่าวอยา่ งเดด็ ขาดครั้งที่สดุ ให้
แซมจนหนาทึบ เรียกวา่ ปฏิบตั ิการอย่างใดอย่างหนงึ่ โดยไมม่ ีการผอ่ นผัน
คา้ “ข่าย”หรือ“สา่ ยข่าย”) เชน่ ยืน่ คาขาดให้ผูเ้ ช่าออกไปจากบา้ นเช่าภายใน
คานงึ คาคา้ ด ๓ วัน, ขอ้ เสนอเด็ดขาด, ข้อเสนอทยี่ ่ืนให้อีกฝา่ ย
คาราม หนง่ึ ปฏบิ ัติตามโดยเดด็ ขาด เชน่ เขาย่นื คาขาดให้
คิด ข่า เธอปฏิบตั ติ าม
คิ้ว น. เรยี กวนั ตามจันทรคติ เชน่ ขน้ึ ค่าหนึ่ง ขึน้ ๒ ค่า
ค่า , เวลามดื ตอนต้นของกลางคนื . ว. ที่อยใู่ นชว่ งเวลา
ค่ี ต้ังแตเ่ ยน็ จนถึงเวลามืดตอนต้นของกลางคนื เช่น
คบี ขอ่ื นึง รอบค่า. ก. ส้ินแสงเม่ือดวงอาทติ ย์ตกดนิ แล้ว เช่น
คึก ขือ่ มาม จวนจะคา่ แล้ว
คืบ ก. เอาไม้ง่ามเป็นต้นยันไว้เพื่อไม่ใหท้ รุด ไม่ให้ล้ม
คดิ่ หรือไม่ให้เข้ามา
ค่ิว ก. คิดถงึ
ก. ทาเสยี งขู่, ทาเสยี งจากในคอดงั น่ากลวั เช่น
เข่ สิงโตคาราม
ขบี ก. นกึ , ดาริ, ระลึก; ตริตรอง
น. สว่ นโค้งขอบกระบอกตาข้างบนซึง่ มีขนข้นึ ทีโ่ ค้ง
คก่ึ น้ัน; ไม้ทีช่ ่างลอกเปน็ ลวดสาหรับประกอบขอบ
ขบื หรอื ริมประตหู น้าต่างเปน็ ต้น
ว. จานวนทหี่ ารดว้ ย ๒ ไม่ลงตวั , เดยี่ ว
ก. เอาปลายส่งิ ทีเ่ ปน็ ง่ามเชน่ คมี หรือปลายไม้ ๒
อันจบั ส่ิงอ่นื ให้อยู่
ว. คะนอง, ลาพอง, รา่ เริง, ฮกึ ก็วา่
น. มาตราวัดตามวธิ ีประเพณี ๑ คืบ เทา่ กบั ๑๒
นว้ิ , . ก. เขยบิ ตวั ไปขา้ งหน้าอยา่ งหนอน, กา้ วหน้า
เชน่ ข่าวคืบหน้า ทางานไม่คืบหนา้
ห น้ า | ๕๖
ภำษำกลำง ภำษำถ่ินตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
คือ ครือ
คุ ขุ สัน. เทา่ กับ, ได้แก่. ก. เป็น เช่น โลกคอื ดาวดวงหนงึ่
คุก คุ่ก
คงุ้ คุ่ง,ตือคุ่ง ว. ไหมร้ ะอุอย่ขู ้างในอยา่ งไฟทีไ่ หม้ขอนไมร้ ะอุอยู่
คดุ คุ่ด ขา้ งใน
คดุ ทะราด เปน๋ ผรัง
น. ทขี่ ังนักโทษ, เรือนจา
คนุ้ คนุ่
ค่มุ นอ็ กขุ่ม น. ส่วนเว้าโค้งเข้าไปของฝั่งน้าด้านทีต่ รงกันข้ามกบั
หวั แหลม. ว. ยาว, ออ้ ม, นาน, ตลอดไป
คุ้ม คุ่ม
ก. งอกงออยู่ภายในไมโ่ ผล่ออกมาตามปรกติ เช่น
คมุ้ ดคี ุ้มร้าย ปร๊ะ หนวดคุด รากคดุ , ขดงอ เช่น คดุ ขาเข้ามา
คยุ ทื^อแหลงกัน
คยุ้ คยุ่ น. ชอ่ื โรคตดิ ตอ่ ชนิดหนงึ่ เป็นแผลเร้ือรงั บางราย
คู่ โข่ แผลนน้ั บานเหวอะหวะออก มกี ล่ินเหม็น เป็นแม่
แผลใหเ้ กิดแผลอ่ืนจาพวกเดียวกนั พุออกไปอกี
ค่คู ่ี โข่เข่
คู้ โค่ ก. รู้จกั ชอบพอกันมานาน เช่น เป็นคนคนุ้ กนั , เคย
คูถ ขูด,คี^ ผา่ นหูหรือผา่ นตาบอ่ ย ๆ เช่น คุ้นหน้าคนุ้ ตา คุ้นหู
คูน ฉ่ือเอ๊าะ
น. ชื่อนกขนาดเลก็ ตวั กลม หางสน้ั หากนิ ตาม
พื้นดนิ บินได้ในระยะทางส้ัน ๆ ว. คอ่ มน้อย ๆ เช่น
หลงั ค่มุ , โค้งเข้า, โคง้ ลง
ก. กัน, ป้องกนั , เช่น คมุ้ ฝน; พอ, สม, พอสมควร
กัน, เชน่ คมุ้ ค่า คุ้มเหน่ือย; พอเท่ากนั เช่น ค้มุ ทุน.
ว. มากพอสมควรกัน เช่น กินเสยี คมุ้
ว. มสี ติไมป่ รกติ, บางคราวดีบางคราวร้าย, ดบี า้ ง
ร้ายบา้ ง
ก. พดู จาสนทนากนั , ปรกึ ษาหารอื เชน่ เรือ่ งนี้ขอ
คยุ กันก่อนที่จะตดั สนิ ใจ
ก. ใช้มอื เท้า หรือส่ิงอน่ื ตะกุยขน้ึ มา
น. จานวนท่หี ารดว้ ย ๒ ลงตวั , ตรงข้ามกบั คี่; ของ
๒ สิ่งที่สาหรับกนั หรือใช้กากับกันอยา่ งช้อนส้อม.
ว. ลกั ษณะของสงิ่ ๒ สิ่งทตี่ า่ งกนั แต่มภี าวะ
คล้ายคลึงกัน เช่น ดวงอาทิตย์คกู่ ับดวงจันทร์ หรอื
มีความสัมพนั ธ์กนั เช่น หญิงคูก่ บั ชาย
ว. ไลเ่ ลีย่ กนั เชน่ เขามคี ะแนนคู่คกี่ นั . น. ช่ือการ
พนันชนิดหน่ึงทถี่ ือจานวนคหู่ รอื จานวนคเี่ ปน็ หลัก
ก. ตรงกนั ข้ามกบั เหยยี ด, งอเข้า เช่น ค้เู ขา่ .คู้
บัลลงั ก์ ก. ขดั สมาธิ
น. ข้ีไคล
น. ชือ่ ไม้ล้มลกุ ชนิดหนึง่ คล้ายบอน กา้ นใบและ
แผ่นใบสเี ขยี วอ่อน มนี วล ก้านใบทาใหส้ ุกกินได้,
ปกั ษใ์ ตเ้ รยี ก อ้อดิบ.
ห น้ า | ๕๗
ภำษำกลำง ภำษำถ่ินตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
เคน้ กอ็ ดลงไป,๋ เน่น,ปบ๊ี ก. บบี เน้นลงไปโดยแรง เชน่ เค้นผลไม้ให้นว่ ม เคน้
เคย กอื ได,๋ ตอ๊ ง,ฮ้อน ฝใี หห้ นองออก เค้นคอให้ยอมหรือใหต้ าย
- เคยทาไหม - กือไดท๋ าหม,ี ตอ๊ งทาหมี น. ชนิ
- เคยทา - กือได๋ทาโย้
- ไมเ่ คยทา - ม^ายฮ้อนทา ก. ถอื ปฏิบัตติ ามระเบยี บข้อบังคบั เชน่ พระเคร่ง
เคร่ง แขรง่ วินัย
เครา่ ขรา่ ว,ท^า ก. รอ,คอย
เคราะห์ เขราะ น. เรียกดาวเฉพาะ ๙ ดวง; ส่งิ ทีน่ าผลมาให้โดย
ไมไ่ ดค้ าดหมาย เชน่ เคราะห์ดี เคราะห์ร้าย, มกั
เครยี ด เขรียด นยิ มใชใ้ นทางไมด่ ี เชน่ มเี คราะห์ ฟาดเคราะห์} น.
เรยี กดาวทไ่ี มม่ แี สงสว่างในตวั เอง ตอ้ งได้รับแสง
เครอ่ื ง เขรอ่ื ง สวา่ งจากดวงอาทิตย์ และเป็นบริวารโคจรรอบดวง
อาทติ ย์ วา่ ดาวเคราะห์ มี ๙ ดวง
เคร่อื งกณั ฑ์ เขรอ่ื งกนั ว. จัด เช่น ตงึ เครียด, อาการท่สี มองไม่ได้ผ่อน
เครอื่ งเทศ เขรื่องเถด คลายเพราะคร่าเครง่ อยู่กับงานจนเกนิ ไป เชน่ หนา้
เครียด อารมณ์เครยี ด
เครื่องบน เขรือ่ งบ๋น
เครื่องแบบ เขร่ืองแบบ๊ น. สงิ่ , สง่ิ ของ, สง่ิ สาหรับประกอบกันหรอื เป็นพวก
เคล็ด แคลด็ เดียวกนั เชน่ เคร่ืองนอนเคร่ืองปลู าดอาสนะ, ส่งิ ของ
สาหรับใช้การตา่ ง ๆ เชน่ เครือ่ งรถ เคร่ืองเรือน เครือ่ ง
ไฟฟ้า, ของทีเ่ ขา้ สารับกับส่งิ ใดสง่ิ หนึ่ง เชน่ เครอ่ื งแป้ง
หมายถึงของทเี่ ข้าสารับกับแปง้ เคร่อื งสาอาง, ของใชข้ อง
กนิ สาหรับเจา้ นาย เช่น เครื่องทรง เครอ่ื งเสวย
น. เครื่องไทยธรรมถวายพระเทศน์, ส่ิงของสาหรับ
ถวายพระเทศน์
น. ของหอมฉุนและเผ็ดร้อนท่ีไดม้ าจากพืช
โดยมากมาจากตา่ งประเทศสาหรับใชท้ ายาไทย
และปรงุ อาหาร เชน่ ลูกผักชี ยีห่ รา่
น. ตัวไม้ทเ่ี ปน็ ส่วนของหลงั คา เชน่ ขื่อ จนั ทนั แป
กลอน
น. เครือ่ งแต่งกายท่ีกาหนดให้แตง่ เหมือน ๆ กัน
เฉพาะหมู่หนงึ่ คณะหนง่ึ
น. วิธกี ารทฉี่ ลาด พลกิ แพลง ใช้ในการอยา่ งใด
อย่างหน่งึ ; การกระทาอย่างใดอย่างหน่ึงทีเ่ ชอื่ กัน
ว่าเป็นวธิ ปี ดั เป่าหรือกนั ภยั หรือเหตรุ า้ ยที่จะมีมา;
อุบาย, เลห่ ์, กลเม็ด, เชน่ รเู้ คล็ด มเี คล็ด เคล็ดลบั
ก. อาการที่กลา้ มเนื้อแพลง เช่น ขาเคล็ดคอเคล็ด
ห น้ า | ๕๘
ภำษำกลำง ภำษำถ่ินตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
เคล้น
เคลา้ ปี๊บ,หนวด ก. บบี เนน้ ไปมา
เคลอ่ื น คล่าว ก. ใชม้ อื เปน็ ต้นคนเบา ๆ ให้ทวั่ เช่น เคลา้
เคลือบ เคร่อื งปรุงให้เข้ากันในการทาอาหาร; คลอเคลีย
เคอะ เช่น เคล้าแขง้ เคลา้ ขา, เกลอื ก เช่น แมลงภู่เคลา้
เคา้
เคารพ เกสรดอกไม้
เคาะ
เขลือ่ น ก. ออกจากทหี่ รือทาให้ออกจากที่ เชน่ เคล่ือน
เคียน(ผา้ เคียนพุง)
เคย่ี ม ขบวน รถไฟคอ่ ย ๆเคลอ่ื นไป, เล่ือนหรอื ทาให้
เคยี ว
เล่อื นไปจากที่ เช่น กระดูกเคลือ่ น เคลื่อนตู้ไป
เคย่ี ว
เคี้ยว เขลือบ ก. ไล้ ทา หรือพอกผิวเดิมด้วยของเหลวบางชนดิ
เคือง
แค่ แล้วทิ้งไวใ้ หเ้ ย็นจนแข็งตัว เชน่ เคลอื บนา้
แค่น
แค้น ตาล เคลือบยาพษิ , ทาผวิ นอกด้วยน้ายาเคมีแลว้ ใช้
แคบ
ความรอ้ นอบใหน้ า้ ยาเกาะแน่น, เรยี กสง่ิ ท่เี คลือบ
โดยกรรมวธิ ีเช่นนน้ั วา่ เคร่ืองเคลอื บ
เขอะ,เป๊อะ ว. มีทา่ ทไี มแ่ นบเนียน
คา่ ว(ค^าวค่าว) น. สงิ่ ทีเ่ ปน็ เครอ่ื งกาหนดหมายบอกใหร้ ู้
ค^าวรอ็ บ ก. ยกยอ่ ง, ชน่ื ชม, นับถือ, เคารพนบั ถือ, ใหเ้ กียรติ
เขาะ ก. ใช้อวัยวะมมี ือเป็นตน้ กระทบเบา ๆ เชน่ เคาะ
จังหวะ เคาะบุหร่ี, ใช้มอื หรือวัตถุงอ ๆ ตหี รือทุบให้
เกดิ เสียงเปน็ ตน้ เชน่ เคาะประตู เคาะระฆัง เคาะ
ตัวถงั รถ
พ^าขาดพงุ ,พ^าร่ัดพั่ด ก. พนั , คาด, เชน่ ผา้ ขาวมา้ เคียนพงุ
เข่ียม น. ชื่อไม้ตน้ ขนาดใหญ่ชนิดหนงึ่ มีมากในป่าดบิ ทาง
ภาคใต้ ตน้ สงู ตรง เป็นไม้ทีท่ นทาน
หมีดทบั่ น. เครือ่ งมือเกี่ยวข้าวและหญ้า ทาดว้ ยเหล็ก รูป
(สว่ นเครือ่ งมือที่เกีย่ วขา้ ว โคง้ มคี ม.
ของท้องถ่นิ เรยี กวา่ “แก๊ะ”
หรือ “แก๊ะแก็บค^าว”)
เค^ี ยว ก. ต้มใหเ้ ดือดนาน ๆ เพ่ือให้งวด ข้น หรอื เปอ่ื ย
เคี่ยว ก. บดให้แหลกด้วยฟนั : ว. คด เชน่ นา้ เคย้ี วยูงวา่
เง้ียว ยงู ตาม.
สาจียา้ บ,ค^ึ ง ก. ไม่พอใจและเร่มิ รู้สกึ โกรธ
แข่ ว. เพยี ง, เท่า
แค^น,ตื่อแบ็ง (ทบั ศพั ท์ ก. ฝนื เช่น แคน่ กิน
มลาย)ู
แค่น ก. โกรธเจบ็ ใจอยไู่ ม่หาย เช่น แคน้ ใจ แคน้ เคอื ง
แขบ ว. มสี ่วนกวา้ งนอ้ ย, ไม่กวา้ งขวาง เชน่ บา้ น
แคบ ความรแู้ คบ
ห น้ า | ๕๙
ภำษำกลำง ภำษำถิน่ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
แคม แคมเรือ,ตอื แคม
น. ส่วนรมิ ทง้ั ๒ ขา้ งเรอื , เรยี กของอืน่ ท่มี ลี ักษณะ
แคร่ แขร่ คลา้ ยรมิ เรือ เชน่ แคมรอ่ ง
น. ท่สี าหรบั นั่งหรือนอนโดยมากมรี ปู สเ่ี หลยี่ ม มัก
แคระ แขระ ทาด้วยฟากหรือไม้ไผ่ซี่ ๆ ถกั ติดกนั เปน็ ต้น ไมม่ ขี า
ยกไปได้
แคลว่ คล่อง แขลว่ ขลอ่ ง
แคล้ว,แคล้วคลาด แคล่วขลาด,ซ้อดแคลว่ ว. เต้ียเล็กกว่าปรกติ เชน่ คนแคระ ม้าแคระ ต้นไม้
แคว้ น แคว่น แคระ
โค งวั
โครา ขู่รา ว. วอ่ งไว, สามารถทาได้รวดเร็ว
โคก โขก
ก. รอดไป, พน้ ไป
โคง้ โคง่ ,ตอื โค่ง
น. ดินแดนอันเป็นถ่ินท่ีอยู่ของมนุษย์
โคตร โขด
น. ววั
โค่น ขอ่ น,ปลา น. เลยี งผา(สตั ว์)
โครง่ โขรง่
โคลน ซือหลุด น. ทด่ี ินทีน่ ูนสงู ขน้ึ คลา้ ยเนนิ แต่เตี้ยกวา่ . ว. ทนี่ นู
ใคร ใค สูงขน้ึ
ใคร่ ฆฮื่อรา ก. นอ้ มลง, ทาให้น้อมลง เช่น โคง้ คานบั โคง้ ตวั . ว.
ลักษณะของเสน้ หรือสง่ิ ทม่ี ีรปู อย่างส่วนหน่งึ ของ
ไคล คี^ไค,คี^ไคล,คี^ตงั วงกลม เช่น ทางโคง้
น. วงศ์สกลุ , เผ่าพนั ธุ์, ต้นสกุล, เช่น โคตมโคตร;
คานีบ้ างทีก็นาไปใช้ในความหมายไม่สุภาพหรือเปน็
คาดา่
ก. ล้มหรอื ทาให้ล้มลง(โค่นต้นไม)้
น. ช่ือเสือชนดิ หน่งึ
น. ดนิ เหลว
ส. คนไหน, ผูใ้ ด, ใช้เป็นคาถาม เชน่ ใครมา เขาไป
กบั ใคร.
ก. อยาก ต้องการ ปรารถนา ใฝ่, ใช้เปน็ คาช่วย
กรยิ าแสดงการขอร้องอย่างสุภาพ เช่น ใครข่ อ
อนุญาตดาเนินการ
น. เหง่ือที่ปนกบั ฝ่นุ ละอองตดิ กรงั อยู่กบั หนัง
กาพรา้ , ขี้ไคล
ห น้ า | ๖๐
ฆ
ภำษำกลำง ภำษำถ่ินตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
ฆราวาส ขา่ ราหวาด น. คนผ้อู ยคู่ รองเรือน, คนที่ไม่ใชน่ กั บวช
ฆอ้ ง ค่อง น. เครื่องตีให้เกิดเสียงอยา่ งหน่งึ ทาด้วยโลหะผสม
รปู ร่างเปน็ แผน่ วงกลม มีขอบยนื่ ลงมารอบตัว
ฆา่ ค^า เรียกวา่ ใบฉตั ร มีปุม่ กลมตรงกลางสาหรับตี
(ข้อสงั เกต คาวา่ ก. ทาใหต้ าย เช่น ฆ่าคน
“ฆ่า” ในภาษากลาง ขื่อแหมะ
แตใ่ นภาษาตากใบ เค^ี ยน,ตี ก. ฆา่ เป็ด,ไก,่ หม,ู ววั ,ควาย
จะพูดว่า “ค^า” ซง่ึ ปือก๊าดโขดซานา ก. ตีดว้ ยหวายหรือไมเ้ รียวเป็นต้นเปน็ การลงโทษ
ออกเสยี งผิดคบั คาวา่ ก. เผยแพร่ข้อความออกไปยังสาธารณชน; ป่าวรอ้ ง
“หญา้ คา”) , ปา่ วประกาศ, เช่น โฆษณาสินคา้
ฆ่า
เฆ่ียน
โฆษณา
ห น้ า | ๖๑
ง
ภำษำกลำง ภำษำถน่ิ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
งก งอ็ ก,ด่าวา (ทบั ศัพทม์ ลาย)ู ก. แสดงอาการอยากได้หรือไม่อยากเสียจนเกินควร.
งกเงิ่น ซ้นั ว. ตัวส่นั , มอี าการส่ันอยา่ งคนแก่หรืออย่างกลัว
หรอื อยา่ งหนาวมาก
งง ซง้ สยั ,แบง่ ็อง (ทับศัพท์ ก. ฉงน, คดิ ไม่ออกเพราะยุ่งยากซบั ซ้อน, ทาอะไร
มลายู) ไม่ถูกเพราะยังตั้งสตไิ ม่อยู่
งด งอ้ ด,หละ,แวน่ (เสยี งสั้น) ก. หยุดหรอื เว้น คอื ไมก่ ระทาหรอื ไม่ดาเนินการ
ตามปรกติ เชน่ ผปู้ ่วยต้องงดอาหารและน้าตามท่ี
แพทย์สั่ง
งบ งอ็ บ (น่ามผ่ึงง็อบ) น. แผ่นกลมอย่างงบนา้ อ้อย
งว่ ง เหานอน,หาวนอน ก. หาวนอน, อยากนอน
งวด หงวด น. คราวที่กาหนด เช่น การออกรางวัลสลากกนิ แบ่ง
ออกเป็นงวด, ลักษณนามเรียกจานวนนับของคราวท่ี
กาหนด เชน่ แบง่ การชาระหนีอ้ อกเปน็ ๕ งวด. ก. ลดลง
ไป, พรอ่ งลงไป, แห้งลงไป
งว่ น เพลิน ว. เพลินทาเพลินเล่นอย่กู ับสิง่ ใดสิง่ หนึง่ .
งอ้ ง่อ ก. ขอคนื ดีดว้ ย, ขอพงึ่ พาอาศัย
งอก หงอก ก. อาการท่เี มลด็ ผลไมแ้ ตกเป็นตน้ ขึ้น; ผลอิ อก, แตกออก,
เช่น รากงอก ยอดงอก; เพ่มิ ปรมิ าณมากขนึ้ (ใช้เฉพาะของ
บางอย่าง) เช่น เงินงอก แผ่นดนิ งอก เนือ้ งอก; เรียก
หนา้ ผากทกี่ ว้างย่ืนงา้ ออกไปกวา่ ปรกตวิ ่า หน้างอก. เรียก
ต้นอ่อนที่งอกออกจากผลบางชนดิ มีผลมะพรา้ วเมลด็ ตาล
เปน็ ตน้ วา่ งอกมะพรา้ ว งอกตาล
งอแง ก๋วน,ค^ี รอ่ ง,คี^ว้ีด ว. ขแ้ี ย, ข้อี ้อน, (ใช้แก่เดก็ ); รวนเร, บิดพลิ้ว; เอาใจยาก
ง่อน ฉ่อื หง่อนหีน,หง่อนหนี น. ก้อนดินหรอื หนิ ท่ีตั้งสูงขึ้นไป
งอ่ นแง่น คลอนแคลน ว. คลอนแคลน, ไม่แน่น, ไม่มั่นคง
งอบ
(ภาษาตากใบ ไมม่ ีคาว่า
งอบแต่มชี นดิ หน่งึ สวม
แบบงอบ มีรูปทรง
แหลม เรยี กทบั ศัพท์
ภาษามาลายวู ่า “กรอ
เนาะ”และมีอีกชนิด
หนงึ่ เยบ็ สานดว้ ยใบ
จาก มีความยาวจาก
ศรีษะไปจนเลยสะเอว
มีไมข้ วางสาหรับสอด
ศรีษะ เรยี กวา่ “จา๊ กคลา”
ใชส้ าหรับกันฝน)
ห น้ า | ๖๒
ภำษำกลำง ภำษำถน่ิ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
ง่อย หง่อย,เป๊าะ
ว. อาการท่แี ขนหรือขาพิการเคล่อื นไหวไม่ได้อยา่ ง
งัด งั่ด ปรกติ.ง่อยเปล้ยี เสียขา ว. มีร่างกายพกิ ารจนเดิน
งัดข้อ ปัน๋ จะ๊ ไม่ได้อย่างปรกติ
งัน ฉอื่ ง่ัก
ก. ทาใหเ้ ผยอหรอื เคลอ่ื นทีโ่ ดยใช้วตั ถุยาวคดั
งันงก ซน้ั เช่น งัดตะปู งดั ซุง
งบั งบ่ั (งบั่ บือต,ู หมาง่บั )
ง่า,เงื้องา่ เงื่อ ก. เกร็งแขนขัดกัน แล้วออกกาลงั กดใหแ้ ขนอีกฝา่ ย
ง้าง ง่าง หน่ึงล้มลง
งา่ น,งุ่นง่าน กล^ุ มใจ๋,ยุ^งใจ๋ ก. หยดุ ชะงกั เชน่ นิ่งงัน, ไมง่ อกงาม เชน่ ตน้ ไมง้ ัน
งาบ,งาบๆ หงาบ,หงาบๆ ไป, อาการท่ีชะงักนิ่งอ้ึงไปชว่ั ขณะเพราะคาดไม่ถงึ
ง่าม หง่าม ในคาวา่ ตะลึงงัน
งา่ ย หงา่ ย
งา้ ว หงา้ ว ว. ส่ันเงอะงะอยู่, ตกใจกลัวจนตวั ส่นั
ง้า หงา้ ก. ปิดอย่างไมส่ นิทหรือปิดอย่างไมล่ งกลอน
เชน่ งับประตู; อาการที่อ้าปากคาบหรือกัดโดยเรว็
งิ้ว งว่ิ
งีบ หงีบ ก. เงอื้ , อา้ ออก, กางออก
งมุ้ งมุ่
งเู หา่ งเู หา ก. ทาให้อา้ ออก เช่น ง้างประตู, ดงึ ใหย้ ืดออก
เช่น งา้ งศร, งัด เช่น งา้ งปาก, เหนย่ี ว เชน่ ง้างไก
ปืน, เงอื้ เช่น งา้ งหมัด
ก. โกรธฮดึ ฮัด, กระวนกระวายผุดลกุ ผุดนัง่
ก. อาการที่อ้าปากคาบหรอื งับ แลว้ หุบปาก
น. ไม้หรือเหลก็ ที่แยกออกเป็น ๒ ขา หรอื ๓ ขา,
ส่ิงอน่ื ท่ีมีรูปเช่นน้นั ; ชอ่ื มดชนิดหน่งึ
ว. สะดวก, ไมย่ าก
น. อาวุธรูปคลา้ ยดาบมีดา้ มยาว; ชอ่ื ตน้ ไม้ขนาด สูง
ใหญ่ ต้นคล้ายตน้ งว้ิ ดอกสีแดงคล้า ผลมีปยุ เหมือน
นนุ่ ใช้ยดั หมอน ท่นี อน ท่ีนั่งได้
ว. ย่นื ออกไปเกินปรกติจนปลายโนม้ ลง, โนม้ ไปทาง
หนา้ เช่น สวมชฎางา้ หนา้ , เรยี กหน้าที่มสี ีหนา้ แสดง
อาการโกรธไมพ่ อใจหรอื ไมไ่ ดอ้ ยา่ งใจ วา่ หนา้ งา้
น. การมหรสพของจีนอย่างหนึ่งคลา้ ยโขนหรอื ละคร
ของเรา; ชือ่ ตน้ ไม้ใช้ปุยในผลอยา่ งเดยี วกบั นนุ่
ก. หลับไปชว่ั ขณะหนึ่ง; ลกั ษณนามบอกการหลบั
เชน่ นน้ั ว่า หลบั งีบหน่งึ หลบั ๒ งบี
ว. งอลงอย่างปากนกแก้ว
น. ช่ืองูชนิดหนึ่ง พษิ ของงูเหา่ ทาอนั ตรายต่อระบบ
ประสาททาให้กล้ามเนื้อออ่ นแรง, ช่อื ว่านชนดิ หนึ่ง
ตน้ และหวั เหมือนขมิน้ อ้อย แตเ่ น้อื สขี าว กล่ินฉุน
เหมือนน้ามนั ดินอ่อน ๆ
ห น้ า | ๖๓
ภำษำกลำง ภำษำถิ่นตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
งจู งอาง งบู งั ซอื หลา น. ชอ่ื งูพิษรา้ ยแรงท่สี ดุ ชนดิ หน่งึ
เง้า งอ (น^างอ) ว. เรียกหนา้ ซงึ่ มีสีหนา้ แสดงอาการโกรธ ไม่พอใจ
หรอื ไม่ได้อยา่ งใจเป็นต้น ว่า หนา้ เงา้
เงาะ เหงาะ น. คนป่า, ซาไก, เซมงั
เงาะ กือพรวน น. ชอื่ ตน้ ไม้ ผลเปน็ ขนคลา้ ยลูกคา ใช้เปน็ อาหาร
เงาะลอ่ น กือพรวนลอเก๋าะ (ทับ ก. เงาะหลดุ ออกหมดไมม่ ีเหลือตดิ อยู่
ศพั ท์มลาย)ู
เงิน เงนิ น. เปน็ โลหะสีขาว เนื้อคอ่ นข้างอ่อน
เงิน เบ่ีย,เบยี น. เงนิ สด,วัตถุทีใ่ ชว้ ดั ราคาในการซอ้ื ขาย
- มเี งนิ ไหม - ยงั เบยี่ หมี แลกเปลย่ี นกัน, วตั ถุท่ีมตี ราของรัฐ ใช้ชาระหนไี้ ด้
- ไมม่ เี งนิ - หาม^ายเบีย,ฮาม^าย ตามกฎหมาย
เบีย
เงย่ี ตือแคงหฟู งั ก. เอียง, ตะแคง, (ใช้กับหู เช่น เงี่ยห)ู
เงย่ี ง เหงย่ี ง น. กระดูกแหลมของปลาบางชนิด เช่น ปลา
กระเบนมีเงี่ยงท่ีโคนหาง หรอื ปลาดุกมเี งี่ยงท่คี รบี
เงยี่ น เงย่ี น,เฆฮ่ียน อก
ก. อยากจัด กระหายจัด มีความร้สู กึ อยากหรอื
เงยี บ ยาโช,้ แหน่างๆ กระหายเป็นกาลงั (โดยมากใช้เฉพาะของเสพติด
เงยี บ เหย็น,เหยน็ แปรก่ และกามคณุ ).
ว. ลกั ษณะการพูดส่งั ใหเ้ งยี บ
เงือก เหงือก ว. ไม่มีเสียง เช่น บ้านนีเ้ งียบ, สงบ, ปราศจากเสยี ง
รบกวนหรอื การกอ่ กวน
เงอ่ื งหงอย เหงื่อง,เสือ่ ง น. งู; สตั วน์ า้ ในนยิ าย เลา่ กันวา่ ตอนบนเป็นคน
เงอื ด เหงอื ด ตอนลา่ งเป็นงหู รือเปลา่ ; ช่อื นกชนดิ หนึ่งเรียกวา่
เงอื่ น เหงอ่ื น นกเงอื ก ส่วนมากลาตวั สดี า ปากใหญร่ ้องเสยี งดงั
มาก
เงอ่ื นตาย เหงอ่ื นด๋อย ว. ซมึ เซาไมช่ ่ืนบาน, เซ่อื ง ๆ, เฉื่อยชา
เงือ่ นกระทก เหงอ่ื นกือท็อก ก. อดกลน้ั , ยับย้ัง
แง่ แหง่ น. เชอื กหรอื เสน้ ดา้ ยเปน็ ตน้ ท่ีผูกกนั เปน็ ปม
เช่น เง่อื นกระทกหรือเง่ือนกระตกุ
แง่ง แหง่ง น. เงือ่ นทผี่ กู แลว้ แก้ยาก, ชนั้ , เชิง, กล, อบุ าย
น. เงื่อนท่ผี กู แลว้ กระตกุ ออกง่าย
น. ส่วนทเี่ ปน็ เหล่ยี มเป็นสันเปน็ มุมหรอื สว่ นทยี่ ่ืน
ออกมา เช่น แงห่ นิ แง่โตะ๊ , หรือมหี มายความวา่
เหล่ยี ม, ช้ันเชิง
น. ส่วนท่ีงอกเปน็ แง่ออกมาจากเหง้าขิงขา่ กะทือ
เปน็ ตน้ .
ห น้ า | ๖๔
ภำษำกลำง ภำษำถน่ิ ตำกใบ (เจ๊ะเห) ควำมหมำย
แง้ม
แงะ แง่ม ก. เปิดแตน่ ้อย ๆ เชน่ แงม้ ประตู
โง่
โงก แหงะ,ง่ัด ก. แคะ, งัด, คดั
โง้ง
เป๊อะ,เส่อ ว. เขลา, โฉด, ไม่รู้อะไร
สับง็อก ว. อาการง่วงจนคอตก
โง่ง ว. โค้งขึน้ เชน่ หนวดโง้ง,เขีย้ วโง้ง
ห น้ า | ๖๕
จ ภำษำถนิ่ ตำกใบ (เจะ๊ เห) ควำมหมำย
ภำษำกลำง จ๋อ
จ๋งใจ๋ ก. ตง้ั ใจ, หมายใจ, เจตนา
จ จ๋งกรม๋ ก. เดินไปมา, เดนิ เปล่ียนอริ ิยาบถ.
จงใจ จอ๊ ด ก. หมายไว้, เขียนไว.้
จงกรม จตุ๊ปัจจยั น. เคร่อื งอาศยั เลีย้ งชีวิตของบรรพชิตใน
จด พระพุทธศาสนา ๔ อยา่ ง คอื จีวร (ผ้านงุ่ ห่ม)
จตปุ ัจจัย จตโุ๊ หลกกอื บ๋าล บณิ ฑบาต (อาหาร) เสนาสนะ (ท่อี ยู)่ คลิ านเภสชั (ยา)
น. ท้าวผู้รักษาโลกใน ๔ ทิศ คอื ๑. ทา้ วธตรฐ จอม
จตโุ ลกบาล จน๋ ภูตหรือจอมคนธรรพ์ อยทู่ ิศตะวันออก ๒. ท้าว
วริ ุฬหก จอมเทวดาหรือจอมกุมภณั ฑ์ อยู่ ทิศใต้ ๓.
จน จอ็ บ ทา้ ววริ ปู กั ษ์ จอมนาค อยู่ทศิ ตะวันตก ๔. ทา้ วกเุ วร
จอมยกั ษ์ อยทู่ ิศเหนือ
จบ จม๋
จือม้กู ว. อัตคดั ขดั สน, ฝดื เคอื ง, มีเงนิ ไมพ่ อยังชีพ. ก. แพ้ เช่น
จม จร๊วด,จอื รว๊ ด หมากรกุ จน; หมดทาง เช่นจนใจ คอื ไมม่ ีทางท่จี ะทาได้
จมูก อย่างคดิ , จนตรอก คอื ไมม่ ีทางไป, จนแต้ม คอื ไมม่ ี
จรวด จอื เค^,ตือเค^ ทางเดนิ หรอื ไมม่ ที างส,ู้ จนมุม คือ ไมม่ ที างหนี.
จระเข้ ตือกา๋ ว น. การสิ้นสุดคราวหน่ึง ๆ, ลกั ษณนามเรียกการ
จงิ สน้ิ สุดเช่นนนั้ เชน่ สวดจบหนงึ่ ต้งั นโม ๓ จบ. ก.
จราว สน้ิ สุดคราวหนึ่ง ๆ เชน่ จบชัน้ ไหน
จริง ก. หายลงไปหรอื อยู่ใตผ้ ิวพน้ื เช่น จมนา้ จมดิน
น. อวัยวะสว่ นหนงึ่ ทยี่ ่นื ออกมา อยู่เหนอื ปาก มรี ู
๒ รู สาหรับดมกลน่ิ และหายใจเข้าหายใจออก
น. ชอ่ื ดอกไม้ไฟชนิดหน่ึง ใชไ้ ม้อ้อบรรจุดินดา มี
หางยาว เม่อื จดุ ชนวนแล้วเหวย่ี งให้พงุ่ ขึน้ สูง, อาวุธ
หรือยานอวกาศท่ีขบั เคล่ือนด้วยความเร็วสงู มาก
โดยใชเ้ ช้อื เพลงิ ในตัวเองเผาไหม้เป็นแกส๊ พุง่ ออกมา
จากส่วนท้าย
น. ชือ่ สัตวเ์ ลื้อยคลานขนาดใหญ่ อาศัยบรเิ วณป่า
ริมน้า หนังเปน็ เกล็ดแข็ง ปากยาวและปลายปาก
นนู สูงขน้ึ เป็นช่องเปิดของรูจมูก
น. ตะพาบนา้
ว. แน่ เชน่ ทาจรงิ ชอบจริง ๆ; แท้, ไมป่ ลอม, เช่น
ของจริงไมใ่ ชข่ องเทียม; เปน็ อย่างนนั้ แนแ่ ท้ ไมก่ ลบั
เปน็ อย่างอื่น เชน่ ข้อนเี้ ป็นความจรงิ , ไม่เทจ็ , ไมโ่ กหก
, ไมห่ ลอกลวง, เช่น เรือ่ งจรงิ พดู จริง, เป็นไปตามน้นั
เชน่ ความฝนั กลายเปน็ ความจรงิ
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
article_20160627110624
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search