LSĐB Binh Thanh_1975-2015

THỜI KỲ XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ TỔ QUỐC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA (1975 - 2015)

195 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) Chương mười XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ CHÍNH QUYỀN CÁCH MẠNG, TỪNG BƯỚC KHẮC PHỤC HẬU QUẢ CHIẾN TRANH, ỔN ĐỊNH TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI (tháng 5-1975 — tháng 12-1976) Sau khi thành phố được giải phóng, ngày 3 tháng 5 năm 1975, Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam đã ra quyết định thành lập Ủy ban Quân quản thành phố Sài Gòn - Gia Định. Theo chủ trương chung, ngày 5 tháng 5 năm 1975, Ủy ban quân quản xã Bình Hòa và xã Thạnh Mỹ Tây đã làm lễ ra mắt đồng bào. Ở xã Bình Hòa, đồng chí Nguyễn Vĩnh Nghiệp (Sáu Nghiệp) là Bí thư, đồng chí Nguyễn Văn Chí (Sáu Chí) là Chủ tịch. Ở xã Thạnh Mỹ Tây, đồng chí Nguyễn Văn Luân (Ba Luân) là Bí thư kiêm Chủ tịch, đồng chí Trần Ba Đào là Phó Bí thư Thường trực. Đến ngày 10 tháng 5 năm 1975, theo quyết định của Thành ủy Sài Gòn - Gia Định, xã Bình Hòa và xã Thạnh Mỹ Tây được chuyển thành quận Bình Hòa và quận Thạnh Mỹ Tây, là 02 trong số 14 quận nội thành. Ủy ban quân quản ở Bình Hòa và Thạnh Mỹ Tây đã tiếp nhận từ lực lượng cách mạng tại chỗ toàn bộ cơ sở vật chất kỹ thuật của chế độ cũ để lại. Toàn bộ hồ sơ tài liệu tại Tòa Hành chánh tỉnh Gia Định cũng như ở trụ sở xã Bình Hòa và xã Thạnh Mỹ Tây, kho quân lương ở Thị Nghè... được bàn giao cho cách mạng. Về kinh tế, ta tiếp quản 1.935 cơ sở, trong đó có 1.731 cơ sở đang hoạt động, 204 cơ sở ngưng hoạt động. Riêng ở khu Bình Lợi (Phường 13 hiện nay) nhiều hãng

196 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) xưởng, xí nghiệp được tiếp quản nguyên vẹn: hãng Dệt Nam Á (nay là Liên hiệp dệt Hồng Gấm), hãng SOGAMEN (nay là Xí nghiệp may Bình Minh), hãng sơn Bạch Tuyết, hãng dệt mền len - SAKYMEN (nay là Xí nghiệp dệt chăn Bình Lợi), hãng VISSAN - Sài Gòn kỹ nghệ súc sản, hãng gạch bông Đức Tân, xưởng Trường Tiền, Sở Bông... Tuy nhiên, với tính chất là một vùng vành đai quân sự của chế độ ngụy quyền Sài Gòn - Gia Định nên trong bối cảnh chung của thành phố sau ngày giải phóng, chính quyền và Nhân dân Bình Hòa - Thạnh Mỹ Tây đã phải đối mặt với bao khó khăn, thử thách, đặc biệt là hậu quả hết sức to lớn về mặt kinh tế, văn hóa - xã hội do chủ nghĩa thực dân mới để lại sau hơn 20 năm thống trị. Trong số 240.000 dân sinh sống trên địa bàn, đã có đến 84.000 người/123.000 người trong độ tuổi lao động bị thất nghiệp; nạn đói, trộm cướp, mãi dâm, cờ bạc, ma túy... vẫn còn tồn tại tràn lan và phát triển mạnh khi có điều kiện. Cùng với số 40.000 ngụy quân - ngụy quyền tan rã tại chỗ, trong đó có 3.600 tên tình báo cần có sự cải tạo tư tưởng, bọn phản động do địch cài lại dưới nhiều lốt khác nhau theo kế hoạch hậu chiến của chúng vẫn ngấm ngầm chống lại chính quyền cách mạng non trẻ. Các tổ chức “Dân quân phục quốc”, “Việt Nam dân quốc”, “Đoàn thanh niên Việt Nam yêu nước”, ... vẫn tiếp tục móc nối với các phần tử phá hoại có nợ máu với Nhân dân tiếp tục thực hiện việc tuyên truyền kích động quần chúng chống phá thành quả cách mạng vừa đạt được... Một trong những vấn đề cấp bách hàng đầu đặt ra cho chính quyền Bình Hòa và Thạnh Mỹ Tây là phát động cho được nhân dân địa phương tham gia củng cố giữ vững chính quyền cách mạng và trấn áp các tàn dư của thế lực phản động, thù địch cả về chính trị lẫn quân sự. Thực hiện Mệnh lệnh số 1 của Ủy ban quân quản thành phố Sài Gòn - Gia Định, chính quyền đã kêu gọi sĩ quan, binh lính, cảnh sát và nhân viên ngụy quyền ra trình diện đăng ký và nộp vũ khí. Cũng từ những đợt vận động dân chủ sâu rộng trong Nhân dân mà ngay sau ngày giải phóng, chính quyền cách mạng ở Bình Hòa - Thạnh Mỹ Tây đã tập hợp, đưa gần 5.500 binh sĩ chế độ cũ đi học tập tập trung và tổ chức học tập tại chỗ về đường lối, chủ trương của cách mạng cho 33.099 người, trong đó có 3.600 tên tình báo, đảng phái phản động; nhanh chóng phục hồi quyền công dân cho hơn 98% số binh lính chế độ cũ và đưa 400 sĩ quan đã học tập tốt về sum họp với gia đình. Đồng thời, thực hiện Chỉ thị 03/CT-75 ngày 11 tháng 06 năm 1975 của Thành ủy, mạng lưới an ninh khu vực với các tổ chức tự vệ nòng cốt, tự vệ rộng rãi ở 28 phường, ở 7/10 cơ quan xí nghiệp và ở các trường học... nhanh chóng được thiết

197 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) lập, góp phần tích cực cùng chính quyền và các cơ quan chức năng ổn định tình hình, giữ vững an ninh trật tự tại địa phương trong thời kỳ đầu sau giải phóng. Nhờ vậy, một số hoạt động tuyên truyền chống đối, xuyên tạc chính sách hoặc nói xấu chế độ của một vài giáo viên và linh mục ở các nhà trường, nhà thờ trên địa bàn quận đã được kịp thời ngăn chặn. Đi liền với việc truy quét bọn phá hoại, phản cách mạng, theo chỉ đạo của Ban Thường vụ Thành ủy, chính quyền đã tiến hành phân phát lương thực, thực phẩm... để cứu đói cho Nhân dân. Lực lượng chủ yếu để thực hiện công tác này là phụ nữ. Chính quyền 2 xã đã phân phối hơn 950 tấn gạo giúp cho hơn 60.000 gia đình vượt qua cảnh đói. Trong công tác chăm lo đời sống nhân dân sau ngày giải phóng, theo Nghị quyết của Thành ủy, ngoài việc chống đói thì việc tổ chức cho đồng bào hồi hương, khôi phục sản xuất, giải quyết công ăn việc làm là những nhiệm vụ cấp bách phải thực hiện. Việc bố trí lại lao động hợp lý ở các địa bàn, đơn vị thuộc Bình Hòa, Thạnh Mỹ Tây đã được chính quyền quan tâm giải quyết ngay từ ngày đầu tiên sau giải phóng, nhằm nhanh chóng khôi phục và phát triển sản xuất, ổn định đời sống cho Nhân dân. Sau giải phóng, hoạt động kinh tế chủ đạo ở Bình Hòa và Thạnh Mỹ Tây vẫn là nông nghiệp, đất đai nông nghiệp tập trung chủ yếu ở vùng Bình Quới - Thanh Đa (Thạnh Mỹ Tây) và vùng Bình Lợi (Bình Hòa). Để giải quyết tình trạng nông dân không có đất và thiếu đất canh tác, việc kiểm kê thu hồi ruộng đất mà ngụy quyền đã chiếm đoạt của nông dân được tiến hành. Tổng cộng ta đã tịch thu 207,2 ha ruộng đất của địa chủ, tư sản chạy ra nước ngoài (ruộng của Nguyễn Văn Thiệu và Hứa Phước Lý). Riêng ở Bình Quới - Thanh Đa, ta đã thu hồi được 117 ha, đem chia cho 152 hộ nông dân nghèo. Đồng thời vận động được 02 gia đình hiến cho nhà nước 17 ha. Đối với bà con lưu tán từ địa phương khác đến đây trong thời kỳ chiến tranh, nay được chính quyền tổ chức đưa về quê cũ sinh sống hoặc cùng những gia đình có nhu cầu đi lập nghiệp ở những vùng kinh tế mới. Hưởng ứng chiến dịch “xóa nạn mù chữ” do thành phố phát động, các lớp Bình dân học vụ được tổ chức. Sau ngày giải phóng, ở Bình Hòa và Thạnh Mỹ Tây có 3.196 người mù chữ thì sau hai năm (1975 - 1976), chính quyền địa phương đã tiến hành xóa xong nạn mù chữ cho 3.083 người - đạt 96,5%. Chuẩn bị cho tổng khai giảng vào ngày 19 tháng 10 năm 1975, hệ thống trường học được xây dựng từ trước năm 1975 trên địa bàn Bình Hòa và Thạnh Mỹ Tây nhanh chóng được công lập hóa và đưa vào hoạt động phục vụ nhu cầu học văn

198 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) hóa cho con em của các tầng lớp nhân dân lao động. Ngoài hệ phổ thông, chính quyền còn mở thêm 2 hệ học mới là bình dân học vụ nhằm xóa mù chữ và hệ mẫu giáo. Đây là hai hệ học mà trước ngày 30/4/1975, ở thành phố nói chung và Bình Hòa - Thạnh Mỹ Tây nói riêng chưa được quan tâm tổ chức. Để phục vụ cho sự nghiệp giáo dục, quận Bình Hòa và quận Thạnh Mỹ Tây đã mở các khóa học chính trị nghiệp vụ cho 1.107 giáo viên cấp I và cấp II, đa phần là đội ngũ đã tham gia giảng dạy từ trước năm 1975. Sau đó, tiến hành duyệt xét và cho phép 1.036 giáo viên tiếp tục công tác giảng dạy. Khai giảng năm học đầu tiên sau giải phóng (tháng 10-1975), Bình Hòa - Thạnh Mỹ Tây đưa vào hoạt động 43 trường hệ phổ thông, gồm 31 trường cấp I và 12 trường cấp II, với tổng số 57.351 học sinh, do 1.194 giáo viên phụ trách giảng dạy. Ở hệ mẫu giáo, toàn quận có 70 trường học, trong đó có 65 trường dân lập và 5 trường công lập, thu hút 6.263 em đến lớp, do 195 giáo viên phụ trách. Ngoài ra, trên địa bàn quận có hai trường dân chính với 4.486 học viên theo học ở 239 lớp. 1.010 giáo viên, trong đó có 209 giáo viên thuộc các trường phổ thông tham gia giảng dạy. Trong thời điểm này, thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, ngày 01 tháng 09 năm 1975, Thường vụ Trung ương Cục đã họp thông qua kế hoạch đánh tư sản mại bản mang mật danh X2. Vào lúc 0 giờ ngày 09 tháng 09 năm 1975, đợt I của chiến dịch với chủ trương đánh thí điểm vào hai đối tượng đầu cơ bột ngọt và vàng đã được bắt đầu triển khai trên toàn thành phố (sớm hơn giờ quy định là 6 tiếng đồng hồ). Ngay sau đợt I Chiến dịch X2, Bộ Chính trị triển khai thực hiện Chiến dịch X3 - từ ngày 22 đến ngày 24 tháng 09 năm 1975 để thay đổi đồng tiền của chính quyền Sài Gòn cũ bằng đồng tiền do ngân hàng của ta phát hành. Đến đầu tháng 11 năm 1975, ta tiếp tục đợt II của chiến dịch X2. Đã có hàng ngàn công nhân ở các xí nghiệp tham gia vào các đội công tác phối hợp cùng lực lượng của thành phố đánh vào 06 mục tiêu của Chiến dịch X2 nằm trên địa bàn Bình Hòa và Thạnh Mỹ Tây. Ngày 20 tháng 01 năm 1976, Hội đồng Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam ban hành Quyết định 03/QĐ-76 cho thành lập Ủy ban nhân dân cách mạng Thành phố. Theo đó, Ủy ban quân quản ở quận Bình Hòa và quận Thạnh Mỹ Tây chuyển thành Ủy ban nhân dân cách mạng. Ngày 25 tháng 4 năm 1976, cùng với thành phố và cả nước, Nhân dân quận Bình Hòa và quận Thạnh Mỹ Tây đã tham gia cuộc bầu cử Quốc hội thống nhất của cả nước. Tiếp đó, ngày 04 tháng 05 năm 1976, Thành ủy ra Chỉ thị số 01-CT/TC về việc sáp nhập quận và điều chỉnh thành phố còn 3 cấp (thành phố, quận, cơ sở) bỏ cấp trung gian giữa quận và cơ sở. Trong Chỉ thị ghi rõ: “Điều chỉnh dân số mỗi quận

199 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) trên dưới 250.000 người, cấp cơ sở trên dưới 10.000 người. Sáp nhập các quận: ... Quận Bình Hòa và Quận Thạnh Mỹ Tây (khoảng 200.000 dân)...”. Đến tháng 6 năm 1976, việc sáp nhập 2 quận Bình Hòa và Thạnh Mỹ Tây thành quận Bình Thạnh đã được chính thức thực hiện. Tên gọi Bình Thạnh ra đời từ việc ghép hai từ “Bình” (của Bình Hòa) và “Thạnh” (của Thạnh Mỹ Tây). Về tổ chức hành chính, cấp cơ sở được chia thành 28 phường. Theo chỉ định của Thành ủy, đồng chí Nguyễn Văn Tân (Tư Tân) là Bí thư Quận ủy Bình Thạnh, đồng chí Nguyễn Chí Hiếu là Phó Bí thư Thường trực, đồng chí Nguyễn Văn Chí là Phó Bí thư - Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận. Sau đợt củng cố tổ chức quan trọng này, phát huy những thành quả đã đạt được, Đảng bộ và chính quyền quận Bình Thạnh thông qua Mặt trận và các đoàn thể đã tiếp tục lãnh đạo nhân dân tổ chức nhiều phong trào hành động thực hiện các chủ trương, đường lối của cấp trên đề ra. Trong quá trình ta triển khai thực hiện các chủ trương để khôi phục sản xuất ổn định đời sống xã hội thì bọn phản động vẫn không ngừng tuyên truyền xuyên tạc đường lối của chính quyền cách mạng, tăng cường hoạt động đầu cơ tích trữ lúa gạo, phá rối thị trường lương thực, gây mất ổn định trong đời sống... Trước tình hình đó, trong nửa cuối năm 1976, Thành ủy đã triển khai một loạt các chủ trương: phân phối lương thực cho nhân dân phi nông nghiệp mà chủ yếu là dân nghèo; tiếp tục kiểm kê tài sản vắng chủ; tiến hành cải tạo công thương nghiệp tư bản tư doanh, thực hiện đăng ký kinh doanh công thương nghiệp và dịch vụ tư nhân; xây dựng hợp tác xã tiêu thụ và hợp tác xã mua bán... Theo chỉ đạo của Thành ủy, mạng lưới phân phối gạo ở các phường đã được thành lập với lực lượng chủ yếu là phụ nữ. Các tổ phục vụ đã gánh gạo đến tận nhà để phân phối cho Nhân dân trong đợt cao điểm giữa năm 1976. Đồng thời để tiếp tục sắp xếp lại khu dân cư, giải quyết tình trạng lao động dư thừa, chính quyền địa phương thực hiện tuyên truyền vận động nhân dân hồi hương, dãn dân và đi xây dựng vùng kinh tế mới. Tính đến cuối năm 1976, đã tổ chức đưa 20.364 hộ với 96.577 người hồi hương, dãn dân và đi xây dựng vùng kinh tế mới. Trong đó, 13.266 hộ với 58.144 người hồi hương; 390 hộ với 2.461 người thực hiện dãn dân; 6.708 hộ với 35.792 người đi xây dựng vùng kinh tế mới; vận động 4.979 người tình nguyện gia nhập lực lượng thanh niên xung phong, tham gia lao động xây dựng đất nước mà trước hết tập trung cho 4 nông trường của quận là Vĩnh An, Đồng Hiệp 3, Tha La 1 và Tha La 2. Ngoài ra, quận đã tiến hành tái thiết 2 xã kinh tế mới Cẩm Đường và Tà Lài với kinh phí gần 3.000 đồng (thời điểm năm 1976).

200 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) Song song với đó, ta đã thực hiện kiểm kê tài sản trong các xí nghiệp quốc doanh và cơ quan nhà nước để xử lý những trường hợp sử dụng tài sản tiếp quản không đúng nguyên tắc, không đúng chế độ, đồng thời kiểm kê tài sản vắng chủ nhằm đảm bảo quyền làm chủ của Nhân dân, góp phần ổn định sản xuất và đời sống. Qua kiểm kê, ta đã lập hồ sơ quản lý trên 500 trường hợp tài sản vắng chủ. Trong đó đã xử lý 03 trường hợp phức tạp, đảm bảo đúng chính sách, được Ban Cải tạo Thành phố cho báo cáo điển hình. Chính trong đợt tuyên truyền vận động phát huy dân chủ sâu rộng này ta đã nhận được hơn 200 đơn thư của quần chúng tố giác việc sử dụng tài sản nhà nước không đúng chế độ và tẩu tán tài sản. Trong 6 tháng cuối năm 1976, thực hiện kiên quyết Chỉ thị 08/CT-76 về vấn đề quỹ trái phép, quận đã thu nạp ngân sách thành phố 254.370 đồng; đồng thời chỉ đạo kiểm điểm các đơn vị thực hiện không đúng quy định về việc lập quỹ như: Phòng Thương nghiệp, Phòng Nhà đất hoặc làm chậm việc kiểm tra, kiểm điểm như Phòng Nông nghiệp. Để hoạt động kinh tế ở địa phương đi vào nề nếp, thực hiện đúng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, phù hợp với cơ chế mới, việc học tập về đăng ký kinh doanh đã được tổ chức cho 1.960 cán bộ nhân viên thuộc các cơ quan - ban ngành, phường. Trên cơ sở đó, một đội ngũ nòng cốt có chức năng tuyên truyền thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng - Nhà nước trên lĩnh vực kinh tế ở địa phương được hình thành. Trong số đó, có 350 người thuộc giới công thương, trí thức, tôn giáo; 814 tiểu thương tiểu chủ; 31 người ở các tổ dân phố; 175 người là công nhân thuộc các xí nghiệp, người làm ở các trọng hộ. Riêng đối với các chủ trọng hộ và thường hộ còn được tổ chức học tập biểu mẫu trong 7 ngày. Sau đó, quận tiến hành phân loại bao gồm 181 hộ A và 8.729 hộ B. Trong thực hiện đăng ký kinh doanh, quận thành lập Ban đăng ký kinh doanh quận và 8 cụm ở cơ sở với 1.960 cán bộ. Nhờ quán triệt tốt chủ trương của Thành ủy, nên trong thực hiện ta đã kịp thời phát hiện 50 vụ tẩu tán tài sản, nhiều trường hợp khai man, mua chuộc cán bộ... từ đó góp phần phân loại chính xác các hộ thuộc diện A và B. Công tác quản lý thị trường, xây dựng hệ thống phân phối quốc doanh - hợp tác xã tiêu thụ và hợp tác xã mua bán cũng đã được thực hiện. Ở 28 phường đều đã có hợp tác xã tiêu thụ (sớm nhất trong thành phố) với 34.207 xã viên. Tại 29 cửa hàng chính và 15 cửa hàng phụ đều có từ 30 đến 40 mặt hàng tư doanh; các phường 8, 19 và 25 được đánh giá là tiên tiến nhất. Nhiều tổ thu mua liên phường cũng được hình thành nhằm giảm bớt sở phí trong việc liên hệ với nhiều địa phương khi thu mua hàng hóa.

201 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) Song song với đó, nhằm tạo điều kiện cho các cơ sở và cá nhân bước đầu khắc phục khó khăn, khôi phục và phát triển sản xuất, ngành ngân hàng, tín dụng của quận đã giải quyết cho cơ sở vay 15.193.000 đồng. Trong đó, các cơ sở công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp vay 12.080.000 đồng; thương nghiệp vay 2.973.000 đồng; nông nghiệp vay 137.000 đồng, chủ yếu là cho hộ gia đình vay để phát triển chăn nuôi. Tính riêng hoạt động sản xuất của ngành tiểu thủ công nghiệp, năm 1976 tăng 698 cơ sở, nâng tổng số cơ sở sản xuất của ngành này từ 265 cơ sở (năm 1975) lên 963 cơ sở. Số lượng lao động cũng theo đó tăng cao, từ 1.481 lao động trong năm 1975 lên 12.905 lao động trong năm 1976. Trong số đó, 108 cơ sở với 8.774 lao động đã đi vào con đường làm ăn tập thể dưới hình thức tổ chức sản xuất. Phần lớn các hoạt động của ngành tiểu thủ công nghiệp ở địa phương trong giai đoạn này tập trung vào sản xuất các mặt hàng thiết yếu nhằm phục vụ đời sống cho Nhân dân và xuất khẩu. Một số ngành chủ yếu được địa phương chú trọng phát triển: tre - lá buông - đệm bàng (24 cơ sở với 6.363 lao động), may mặc (75 cơ sở với 863 lao động), thảm len - thảm xơ dừa (12 cơ sở với 810 lao động), thêu ren, đan móc (23 cơ sở với 591 lao động), sơn mài - đây là một nghề mới ở địa phương, được xây dựng từ tháng 6 năm 1976, quy tụ hơn 50 lao động. Đến năm 1976, sản xuất hàng hóa ngành công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp của quận đạt 5.478.464 đồng. Trong đó, giá trị hàng xuất khẩu đạt 1.200.000 đồng. Trong thời gian đó, công tác đăng ký quản lý hộ khẩu cũng được triển khai thực hiện trong năm 1976 với sự tham gia của hơn 4.000 cán bộ và đảng viên, đảm bảo đúng yêu cầu, không để xảy ra phản ứng nào đáng kể, góp phần đảm bảo tình hình an ninh trật tự trong quận. Tính đến tháng 10 năm 1976, có 237.000/287.000 nhân khẩu thuộc diện thường trú trên địa bàn quận. Ngoài ra, được sự hỗ trợ của Nhân dân, chính quyền và các cơ quan, lực lượng chuyên trách đã tiếp tục phát hiện, truy bắt 523 đối tượng khai man trốn trình diện; tịch thu 6 súng, 28 viên đạn các loại, con dấu, phim ảnh..., trong đó có các phần tử hết sức nguy hiểm của chế độ cũ như: Phó Tỉnh trưởng Hồ Đắc Chương, Thiếu tá tỉnh trưởng Huỳnh Công Lơn, Đại úy Tổng nha cảnh sát Lê Trung Hưng, Tiểu khu phó Tiểu khu Thừa Thiên, trung úy tình báo Phan Chinh...; phá vỡ 15 tổ chức phản cách mạng, trong đó có các đảng phái phản động như: Dân quân phục quốc (bắt 23 tên), Việt Nam đảng (bắt 11 tên, thu 02 súng ngắn, 19 viên đạn, 01 điều lệ đảng và nhiều tài liệu liên quan), Mặt trận quốc gia giải phóng Đông Dương (bắt 06 tên, thu 01 súng ngắn, 09 viên đạn, 01 thư có nội dung phản động), Người Việt tìm tự do (bắt 01 tên); bắt 14 tên gián điệp; giải quyết hơn 60 trường hợp nghi vấn chính trị và 80 vụ án hình

202 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) sự... Với những thành quả đạt được trong phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc nhằm thiết thực chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV, cán bộ và chiến sĩ Công an nhân dân quận Bình Thạnh đã được Bác Tôn Đức Thắng trao tặng lẵng hoa vào cuối năm 1976 và ngành Công an quận Bình Thạnh đã được Sở Công an thành phố Hồ Chí Minh công nhận là đơn vị Quyết thắng. Đi đôi với công tác xây dựng chính quyền, trấn áp bọn phản cách mạng, thực hiện đường lối, chủ trương chung của Đảng, ngay sau giải phóng, chính quyền cách mạng đã chú trọng vận động nhân dân thực hiện phong trào xây dựng nếp sống mới, nhất là ở những khu, xóm lao động. Để phục vụ cho cuộc vận động này, chính quyền tiến hành xây dựng hệ thống đọc báo Đảng, thư viện, mạng lưới truyền thanh cho từng khu vực. Ngoài 11 điểm phát thanh cố định của quận, ở 28 phường đều xây dựng hệ thống phát thanh. Đội thông tin tuyên truyền xung phong của quận với 25 thành viên đã đưa hoạt động đi vào địa bàn dân cư với phương châm “Cùng ăn, cùng ở, cùng làm”. Phong trào đọc và làm việc theo sách, báo cách mạng được phát động với sự hưởng ứng tích cực của các tầng lớp nhân dân. Trên cơ sở đó, hình thức câu lạc bộ ở phường, xí nghiệp, trường học, cơ quan... với nội dung và hình thức sinh hoạt phong phú, lành mạnh đã được thành lập. Cuộc vận động xây dựng cuộc sống mới xã hội chủ nghĩa đã làm dấy lên mạnh mẽ phong trào xóa bỏ nền văn hóa phản động, đồi trụy; đấu tranh chống những quan điểm phi vô sản và chống luận điệu tuyên truyền xuyên tạc của địch ngay sau giải phóng ở Bình Hòa - Thạnh Mỹ Tây. Với sự hỗ trợ tích cực của quần chúng, chính quyền và các cơ quan chức năng đã thu gom hơn 20 tấn sách, báo có nội dung không lành mạnh do chế độ cũ để lại còn lưu hành tản mác trong Nhân dân. Hàng trăm thanh niên hư hỏng do bị tiêm nhiễm lối sống Mỹ, chủ chứa, gái mãi dâm... đã được chính quyền đưa đi giáo dục ở các trại tập trung, nhằm tạo điều kiện cho họ học tập, rèn luyện để trở thành công dân tốt, có ích cho xã hội. Chỉ tính riêng năm 1976, chính quyền và các cơ quan ban ngành chức năng ở địa phương đã tổ chức hơn 5 đợt truy quét để làm trong sạch địa bàn mà cao điểm là 3 đợt từ tháng 10 đến tháng 12 năm 1976, thu gom 932 đối tượng tệ nạn xã hội đưa vào trường phục hồi nhân phẩm; đưa trẻ lang thang cơ nhỡ vào trường nuôi dạy thiếu nhi; riêng thanh niên chậm tiến từ 16 tuổi trở lên được cảm hóa và cho gia nhập lực lượng thanh niên xung phong... Cùng với việc quốc hữu hóa hệ thống cơ sở phúc lợi công cộng từ chế độ cũ để lại, bước đầu khôi phục và đưa vào hoạt động phục vụ nhu cầu sinh hoạt cho rộng rãi người dân, chính quyền quận Bình Thạnh còn chú trọng phát triển phong

203 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) trào văn hóa văn nghệ quần chúng, tổ chức chiếu phim, văn nghệ lưu động không chuyên, thường xuyên tổ chức những buổi chiếu phim, những đêm biểu diễn các loại hình sinh hoạt văn hóa văn nghệ khác để phục vụ bà con ở tận phường, khu phố. Lăng Ông Lê Văn Duyệt vốn là nơi tụ tập của các đối tượng tệ nạn xã hội sau ngày giải phóng cũng được chú ý tập trung cải tạo. Có thể nói rằng, giai đoạn này, các hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể dục thể thao quần chúng diễn ra sôi nổi. Đến cuối năm 1976, cả 28 phường đều có đội văn nghệ, có phòng đọc sách. Chỉ tính riêng năm 1976 các đội văn nghệ đã tổ chức 212 buổi biểu diễn, phục vụ 285.000 lượt người xem; phong trào thanh thiếu niên tập thể dục buổi sáng, rèn luyện thân thể được phát động với sự tham gia của hơn 20.000 người, có hơn 4.000 người tập luyện thường xuyên 07 bộ môn thể thao tại 11 cơ sở; tổ chức 180 trận đấu tranh giải cấp quận, vừa phục vụ bà con, vừa tạo khí thế thi đua giữa các cá nhân, đơn vị nhằm đưa phong trào phát triển ngày một sâu rộng. Cùng với giáo dục văn hóa, việc giáo dục chính trị, đào tạo đội ngũ kế thừa, xây dựng con người mới là một trong những công tác được Đảng bộ quận thật sự quan tâm trong thời kỳ đầu sau giải phóng. Chỉ trong năm 1976, quận đã thực hiện 1.820 lần tuyên truyền chính sách chủ trương của Đảng với 328.979 lượt người tham dự; 79 lần giáo dục chính trị tư tưởng cho hơn 145.125 lượt thanh niên; mở 127 lớp cho 11.869 đối tượng đoàn, 52 lớp bồi dưỡng cho 7.240 hội viên, 10 lớp bồi dưỡng cho 804 đoàn viên và 3 lớp cho 580 cán bộ phụ trách công tác thiếu nhi. Qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, Bình Thạnh có 815 gia đình thương binh liệt sĩ; 313 thương binh, bao gồm 228 hưu trí, 32 người mất sức và 53 thương binh; 436 gia đình có công với cách mạng. Ngay từ những ngày đầu sau giải phóng, chính quyền cách mạng theo chủ trương chính sách chung của Đảng - Nhà nước đã đặc biệt quan tâm, giải quyết chính sách cho những gia đình, các cá nhân đã có công trong hai cuộc kháng chiến và chăm lo đời sống cho người dân. Trong hai năm 1975 - 1976, chính quyền ở địa phương đã tổ chức họp mặt thăm hỏi gia đình thương binh liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng, cứu tế 15.022 kg gạo, khám bệnh cấp thuốc trị giá 700 đồng cho các gia đình thương binh liệt sĩ; tạm cấp 35 căn nhà, cứu tế 2.721 kg gạo, tạo công ăn việc làm cho 35 người thuộc diện hưu trí, mất sức và con em của họ, tổ chức được một cơ sở sản xuất mộc và cơ điện mà công nhân làm việc ở đây là những thương binh và gia đình có công với cách mạng; cứu tế 152.322 kg gạo cho 16.914 lượt người và gia đình trong diện chính sách có hoàn cảnh khó khăn; Đội Thiếu niên tiền phong quận với phong trào “Trần Quốc Toản” đã tổ chức 500 lượt thăm viếng, giúp đỡ

204 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) các gia đình thương binh, liệt sĩ, thể hiện tốt truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”. Đồng thời trong quá trình kiểm kê nhà ở, tịch biên nhà vắng chủ... đã phân cấp số nhà vắng chủ cho cán bộ - công nhân viên, những gia đình có công với cách mạng, cán bộ hưu trí và những gia đình nghèo chưa có nhà ở. Trong gần hai năm (từ tháng 5 năm 1975 đến cuối năm 1976), Trung ương và thành phố tăng cường cho quận nhiều cán bộ đảng viên nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, giúp địa phương tháo gỡ những khó khăn về mặt nhân sự, tổ chức quản lý tốt địa bàn và thực hiện thành công những nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn đầu sau giải phóng. Đến cuối năm 1976, toàn Đảng bộ quận có 850 đảng viên trong đó đảng viên tại chỗ là 36 đồng chí, 336 đồng chí từ chiến khu về, 146 đồng chí từ miền Bắc bổ sung vào và mới kết nạp là 140 đồng chí (riêng năm 1976, kết nạp được 38 đảng viên). Các đảng viên được phân bố sinh hoạt trong 58 Đảng bộ và chi bộ trực thuộc: Đảng bộ cơ quan Công an quận, Đảng bộ Quận đội, 28 chi bộ phường và 28 chi bộ khối cơ quan ban ngành, xí nghiệp. Việc củng cố bộ máy Đảng, Nhà nước, đoàn thể được liên tục thực hiện qua các đợt tiến hành điều chỉnh hệ thống chính quyền ba cấp, qua việc sát nhập 2 quận Bình Hòa - Thạnh Mỹ Tây và đặc biệt là qua thử thách trong các phong trào hành động cách mạng. Trong thời điểm này, công tác bảo vệ nội bộ được hết sức chú trọng. Trong năm 1976 đã có 8 đảng viên bị đưa ra khỏi Đảng vì có vấn đề về chính trị và 24 đảng viên bị xử lý kỷ luật do sai phạm trong sinh hoạt, vi phạm quyền làm chủ của Nhân dân. Chính nhờ vậy mà nội bộ Đảng giữ vững được sự đoàn kết nhất trí cao, các chủ trương, chính sách và các phong trào đều được quần chúng nhân dân tích cực hưởng ứng, Đảng và Nhà nước đã tạo được uy tín trong Nhân dân. Đặc biệt, bằng cách dựa vào Nhân dân mà những phần tử xấu, cơ hội thừa lúc sơ hở để chui vào bộ máy chính quyền dần được phát hiện, loại ra hàng chục tên. Lực lượng mặt trận và các đoàn thể cũng được chú trọng phát triển. Đến cuối năm 1976, toàn quận có 1.016 đoàn viên Thanh niên Cộng sản sinh hoạt trong 74 chi đoàn cơ sở; có hơn 18.000 đội viên đội Thiếu niên tiền phong; có 21.170 hội viên Hội phụ nữ; Công đoàn đã kết nạp được trên 1.200 đoàn viên hoạt động tại 26 công đoàn cơ sở. Trong tháng 10 năm 1976, mặc dù bề bộn với việc tổng kết đánh giá tình hình thực hiện công tác trong năm, nhưng Ban Thường vụ Quận ủy vẫn nghiêm túc chỉ đạo toàn Đảng bộ tiến hành đợt sinh hoạt kiểm điểm nội bộ Đảng theo Chỉ thị của Thành ủy. Trong vòng 10 ngày (từ ngày 18-10 đến ngày 25-10-1976), đảng viên toàn Đảng bộ đã tập trung hoàn thành việc kiểm điểm về các vấn đề: lập trường quan

205 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) điểm giai cấp trong quá trình thực hiện xây dựng chính quyền, truy quét địch, chăm lo đời sống nhân dân và xây dựng quyền làm chủ tập thể của Nhân dân... Quận ủy đã ra Thông báo số 55/TB-76 (ngày 14 tháng 10 năm 1976) quy định thời gian tiến hành kiểm điểm của các chi bộ cơ quan, xí nghiệp và cơ sở thuộc Đảng bộ quận, đồng thời phân công các đồng chí trong Ban Thường vụ và Quận ủy viên trực tiếp hướng dẫn cơ sở thực hiện đợt sinh hoạt này. Cũng trong thời điểm này, đợt sinh hoạt chính trị chính quyền tự phê bình trước Nhân dân được triển khai với sự tham gia của hơn 30.000 quần chúng. Qua đó, Đảng bộ và chính quyền quận Bình Thạnh đã thu thập được trên 10.000 ý kiến đóng góp xây dựng quý báu từ các tầng lớp nhân dân. Đặc biệt trong đợt vận động lấy ý kiến góp ý văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV, Nhân dân đã gửi 435 thư tay với trên 10.000 ý kiến đóng góp cho dự thảo báo cáo. Ngay sau đó, từ ngày 27 đến ngày 29 tháng 10 năm 1976, Đại hội Đảng bộ quận Bình Thạnh lần thứ I (vòng 1) được tiến hành. Đại hội được khai mạc vào hồi 19 giờ ngày 27-10-1976. Tham dự đại hội có 158 đại biểu chính thức, 04 đại biểu dự khuyết và 04 đại biểu dự thính. Trong hai ngày 28 và 29 tháng 10, Đại hội đã thông qua và thảo luận bản báo cáo tình hình công tác, Điều lệ Đảng (sửa đổi) và bầu đoàn đại biểu (gồm 24 đồng chí) đi dự Đại hội Đại biểu Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh. Từ tháng 5 năm 1975 đến cuối năm 1976 tuy là quãng thời gian rất ngắn, nhưng có một vị trí đặc biệt quan trọng, Đảng bộ và Nhân dân Bình Hòa - Thạnh Mỹ Tây đã phải đối mặt với bao khó khăn, thử thách trong nhiệm vụ ổn định, khôi phục hoạt động của địa phương. Những thành quả cách mạng to lớn ở thành phố nói chung và Bình Hòa - Thạnh Mỹ Tây nói riêng trong giai đoạn này chẳng những cho thấy sự chỉ đạo của Trung ương Đảng, của Thành ủy về việc xác định đúng tầm quan trọng và ý nghĩa của công cuộc cách mạng trong giai đoạn này đối với tiến trình cách mạng về sau mà còn thể hiện rõ tính năng động, sáng tạo của Đảng bộ Bình Hòa - Thạnh Mỹ Tây trong quá trình triển khai thực hiện những nhiệm vụ cách mạng đó vào thực tiễn của địa phương. Mặt khác, trong buổi đầu đầy khó khăn, thử thách ấy, quần chúng nhân dân Bình Hòa - Thạnh Mỹ Tây vốn đã tin vào Đảng, vào cách mạng từ những năm tháng còn sống, chiến đấu trong lòng địch, nay càng có điều kiện để phát huy vai trò làm chủ của mình trong sự nghiệp cách mạng mới.

206 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) Đánh giá những thành tích của 2 năm đầu sau giải phóng, Quận ủy quận Bình Thạnh đã báo cáo trước Nhân dân: “...Thành tích trong hai năm qua của quận là cơ bản, là chủ yếu, tình hình trong quận đã và đang có những biến đổi sâu sắc và toàn diện. Chúng ta kết thúc về cơ bản nhiệm vụ truy quét tàn quân địch, góp phần hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ, khôi phục và phát triển sản xuất, cải tạo và phát triển một bước văn hóa... tạo cơ sở vững chắc cho bước đường đi tới, với những kinh nghiệm thực tiễn quý báu và những nhân tố mới...”(1). Cuối năm 1976, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV của Đảng được tổ chức tại Hà Nội. Nghị quyết Đại hội lần thứ IV của Đảng đã phân tích tình hình và nêu lên 3 đặc điểm lớn của nước ta. Trên cơ sở đó, đề ra đường lối chung của cách mạng xã hội chủ nghĩa và đường lối phát triển kinh tế trong giai đoạn mới cùng với những nhiệm vụ cơ bản của kế hoạch 5 năm 1977 - 1981 về phát triển và cải tạo kinh tế, văn hóa, phát triển khoa học kỹ thuật. Dưới ánh sáng Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ IV, Đảng bộ quận Bình Thạnh tiếp tục lãnh đạo nhân dân thực hiện đường lối xây dựng chủ nghĩa xã hội trong điều kiện lịch sử mới của đất nước. 1. Đảng Cộng sản Việt Nam - Đảng bộ Quận Bình Thạnh. Văn kiện Đại hội lần thứ I: - Vòng 1 họp từ ngày 27 đến ngày 29-10-1976; Vòng 2 họp từ ngày 26-5 đến ngày 03-6-1977.

Lễ ra mắt Ủy ban nhân dân cách mạng quận Bình Hòa năm 1975 Lễ ra mắt Ủy ban nhân dân cách mạng quận Bình Thạnh năm 1976

Dự thảo chỉ thị về việc sát nhập Quận và điều chỉnh Thành phố còn 3 cấp Thành, Quận, cơ sở

Quyết định điều chỉnh thành phố còn 3 cấp

Quyết định của Ủy ban nhân dân cách mạng quận Thạnh Mỹ Tây về việc giải thể phường 8 và thành lập phường 25, 26

Lễ khai giảng năm học mới sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng Phát triển các Hợp tác xã mua bán phục vụ đời sống nhân dân

Nông dân vùng ven Bình Thạnh làm thủy lợi đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp Nhân dân quận Thạnh Mỹ Tây đi xây dựng vùng kinh tế mới

216 Chương mười một BÌNH THẠNH XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI VÀ GÓP PHẦN BẢO VỆ TỔ QUỐC (1977 - 1985) I. ĐẠI HỘI ĐẢNG BỘ QUẬN LẦN THỨ I VÀ NHỮNG NĂM ĐẦU TRIỂN KHAI THỰC HIỆN ĐƯỜNG LỐI CÁCH MẠNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA (1977 - 1978) Bình Thạnh đã đạt được những thành tựu đáng kể trong 2 năm đầu sau giải phóng. Đại hội đại biểu Đảng bộ quận lần thứ I đã ghi nhận: “Tình hình trong quận đã và đang có những biến đổi sâu sắc và toàn diện... đang trên xu thế đi lên với nhiều khả năng và triển vọng mới”(1). Chính vì vậy, Bình Thạnh bước vào cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa với những cơ sở và kinh nghiệm thực tiễn quý báu đã đúc kết được qua hai năm đầu quản lý địa phương và thực hiện các nhiệm vụ kinh tế, chính trị, xã hội... song cũng có không ít khó khăn, thử thách mới. Ngày 19 tháng 4 năm 1977, Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh lần thứ I (vòng 2) đã khai mạc(2). Dưới ánh sáng Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV và Đại hội Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh lần thứ I, Đảng bộ quận Bình Thạnh đã tổ chức Đại hội lần thứ I (vòng 2) từ ngày 26 tháng 5 đến ngày 3 tháng 6 năm 1977. Đại hội đã triệu tập 158 đại biểu chính thức, 03 đại biểu 1. Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ quận Bình Thạnh lần thứ I (vòng 2) từ ngày 26 tháng 5 đến ngày 3 tháng 6 năm1977. 2. Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh lần thứ I (vòng 2) diễn ra từ ngày 19 tháng 4 năm 1977 đến ngày 30 tháng 4 năm 1977.

217 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) dự khuyết, 04 đại biểu dự thính. Phiên trù bị khai mạc vào lúc 18 giờ 30 phút ngày 26-5-1977 tại trụ sở Ban Xây dựng kinh tế số 195 đường Điện Biên Phủ. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ quận gồm 27 đồng chí chính thức và 02 đồng chí dự khuyết. Ngày 08 tháng 06 năm 1977, đồng chí Nguyễn Văn Tân đã chủ trì cuộc họp đầu tiên của Ban Chấp hành, 09 đồng chí đã được bầu vào Ban Thường vụ Quận ủy. Đồng chí Nguyễn Văn Tân (Tư Tân) được bầu giữ chức vụ Bí thư Quận ủy; đồng chí Nguyễn Thị Tươi (Chín Bình) được bầu giữ chức vụ Phó Bí thư Thường trực; đồng chí Nguyễn Văn Chí (Sáu Chí) được bầu giữ chức vụ Phó Bí thư, Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận. Cho đến đầu năm 1977, Bình Thạnh tuy là một quận nội thành, nhưng là quận ven, với số dân 244.988 người. Hậu quả của chiến tranh vẫn còn nặng nề trên các mặt kinh tế, xã hội, văn hóa - tư tưởng; 60.000 người chưa có công ăn việc làm; nạn mại dâm, ma túy, trộm cắp vẫn tồn tại; tàn dư tư tưởng văn hóa thực dân mới còn ảnh hưởng nặng trong một bộ phận nhân dân, nhất là trong thanh niên. Nền kinh tế bộc lộ rõ tính chất què quặt; toàn quận có 9.000 hộ tiểu thương tiểu chủ; buôn bán lẻ có chiều hướng gia tăng. Các thế lực phản động vẫn không ngừng phá hoại, một số ngụy quân - ngụy quyền chưa chịu ra cải tạo; hơn 600 hộ dân Campuchia chạy sang thành phố lánh nạn diệt chủng, khiến cho công tác quản lý ổn định trật tự ở địa phương thêm khó khăn, phức tạp...(1) Qua kiểm điểm đánh giá tình hình trong gần 2 năm (từ tháng 5 năm 1975 đến năm 1976), Đại hội đại biểu Đảng bộ quận lần thứ I đã đề ra nhiệm vụ chung của địa phương trong 2 năm tiếp theo là: “Tập trung làm tốt công tác cải tạo công thương nghiệp tư bản tư doanh nhất là cải tạo tiểu thương, phân bố lại lực lượng lao động, phân bố lại dân cư..., khai thác và đẩy mạnh phát triển tiểu thủ công nghiệp, giải quyết cho 20.000 người chưa có công ăn việc làm, xây dựng nhanh và đều khắp mạng lưới thương nghiệp quốc doanh, kiện toàn hệ thống hợp tác xã tiêu thụ đảm bảo cho 80% khâu bán lẻ, đưa mọi sản xuất cá thể đi vào con đường làm ăn tập thể, từng bước vững chắc dưới nhiều dạng thích hợp, phát triển chăn nuôi, trồng rau xanh để tự túc, tích cực chăm lo bữa ăn, sức khỏe, nhà ở, văn hóa cho bà con, đảm bảo an ninh chính trị, trật tự xã hội, không ngừng phát huy quyền làm chủ tập thể của nhân dân lao động, qua đó dấy lên nhiều phong trào hành động cách mạng sôi nổi, liên tục phục vụ cho sản xuất, kiện toàn bộ máy chuyên chính vô sản nhất là ở cơ sở nhằm 1. Tháng 4 năm 1977, tập đoàn phản động Pônpốt - Iêng Xary đưa quân đội gây hấn ở biên giới Tây Nam Tổ quốc.

218 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) đảm bảo thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của quận Đảng bộ, tạo cơ sở vật chất cho việc xây dựng kế hoạch các năm tới”(1). Theo những nhiệm vụ chung mà Đại hội Đảng bộ quận lần thứ I đã xác định, một trong những công tác quan trọng hàng đầu là tiến hành cải tạo quan hệ sản xuất cũ, xây dựng quan hệ sản xuất mới, khôi phục và phát triển kinh tế. Ngay sau ngày giải phóng, chính quyền cách mạng đã tiếp quản toàn bộ cơ sở kinh tế của trên địa bàn gần như nguyên vẹn. Đây là một trong những thuận lợi bước đầu mà địa phương có được. Vấn đề còn lại là tiếp tục cải tạo, tổ chức lại sản xuất sao cho đúng với đường lối chung của Đảng - Nhà nước ta và phù hợp với đặc điểm tình hình của thành phố cũng như của quận. Theo phương hướng chung của thành phố, Bình Thạnh đã tiến hành cải tạo kết hợp đưa vào sản xuất hai hình thức: quốc doanh và công tư hợp doanh. Riêng với tiểu thủ công nghiệp, một trong những ngành truyền thống của quận, để khai thác hết tiềm năng, quận đã tiến hành điều tra cơ bản để sắp xếp, tổ chức lại và đưa vào làm ăn tập thể dưới các hình thức: tổ sản xuất, tập đoàn sản xuất và hợp tác xã. Đến năm 1977, ở Bình Thạnh có 311 cơ sở hoạt động trong lĩnh vực chế biến thực phẩm, đã xây dựng 2 hợp tác xã may mặc và mây tre - lá buông với gần 1.500 lao động. Mặt khác, đã có 55 tổ hợp sản xuất ở các ngành nghề khác nhau được cấp giấy phép kinh doanh và đang tiến hành thành lập thêm 3 hợp tác xã mộc, sơn mài, đệm buông với gần 500 lao động. Đồng thời với công tác cải tạo, sắp xếp lại sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp thì Đảng bộ quận cũng tiến hành phân cấp quản lý giữa quận và các đơn vị cơ sở - phường, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ quản lý và sản xuất của phường nhằm phát huy tốt nhất vai trò của từng đơn vị cơ sở trong công tác khôi phục và phát triển kinh tế của địa phương. Là một bộ phận của thành phố, giai đoạn này, ngành thương nghiệp Bình Thạnh cũng không tránh khỏi những hạn chế và khó khăn chung trong quản lý và lưu thông phân phối. Tuy vậy, những thành tựu mà Bình Thạnh đạt được trong giai đoạn này trên lĩnh vực thương nghiệp không phải nhỏ, thể hiện rất rõ tinh thần khắc phục khó khăn, vừa làm vừa học của Đảng bộ và Nhân dân quận trong cuộc đấu tranh để loại bỏ cái cũ và xây dựng cái mới theo định hướng chung của Đảng, Nhà nước ta và của thành phố nói riêng. Từ năm 1975, nghĩa là ngay sau ngày được giải phóng, cùng với thành phố, Bình Thạnh đã tiến hành một bước cải tạo công thương nghiệp tư nhân, xây dựng 1. Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ quận Bình Thạnh lần thứ I (vòng 2) từ ngày 26 tháng 5 đến ngày 3 tháng 6 năm 1977.

219 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) hệ thống thương nghiệp xã hội chủ nghĩa phục vụ sản xuất và đời sống cho người dân. Bình Thạnh là đơn vị sớm nhất ở thành phố Hồ Chí Minh đã xây dựng được mạng lưới hợp tác xã thương nghiệp rộng khắp 28 phường. Hai năm tiếp theo (1977 – 1978) là hai năm đầu ngành thương nghiệp quận triển khai thực hiện nhiệm vụ chung mà Đại hội Đảng bộ quận lần thứ I đã đề ra: “Xóa bỏ về cơ bản thương nghiệp tư bản chủ nghĩa, chuyển tư sản thương nghiệp và một bộ phận tiểu thương sang sản xuất, đồng thời tích cực đẩy mạnh xây dựng thương nghiệp xã hội chủ nghĩa nhằm làm cho thương nghiệp xã hội chủ nghĩa có khả năng chi phối và điều khiển được thị trường”(1). Tháng 3-1978, công tác cải tạo tư sản thương nghiệp được phát động trên quy mô toàn miền Nam. Từ ngày 23-3-1978, cùng với thành phố, Bình Thạnh chính thức đẩy mạnh tốc độ cải tạo xã hội chủ nghĩa đối với công thương nghiệp tư bản tư doanh mà trọng tâm là thương nghiệp. Đồng thời, công tác đổi tiền được thực hiện lần thứ hai. Trong đợt này, ta đã thu hồi trên 16 triệu đồng tiền cũ và phát ra trên 11 triệu đồng tiền mới. Trong đợt cải tạo tư sản thương nghiệp này, theo chỉ đạo của Thành ủy, ta phải thực hiện đồng thời ba nhiệm vụ: “xóa, xây, chuyển”. Gần 300 đảng viên, trên 1.000 đoàn viên và 2.000 quần chúng đã được huy động tham gia đợt cao điểm này. Có 387 hộ thuộc đối tượng gian thương được kiểm tra hành chính; 145 vụ tẩu tán tài sản, hàng hóa được phát hiện và ngăn chặn kịp thời; 107 hộ buôn bán tại chợ trời Văn Thánh bị giải tỏa. Thực hiện đồng bộ với “xóa” bỏ thương nghiệp tư bản tư doanh, ta tiến hành “chuyển” một bộ phận trong tầng lớp tư sản thương nghiệp sang sản xuất. Kết quả đến cuối năm 1978, đã chuyển 177 hộ với 892 nhân khẩu ra lao động sản xuất ở ngoại thành, trong đó có 142 hộ hồi hương, 35 hộ đi sản xuất tại các khu tập trung ở tỉnh bạn. Trong 156 hộ ở lại thì có 106 hộ đã bỏ vốn đầu tư vào các tổ hợp sản xuất tiểu thủ công. Ngay từ đầu xác định đây là một công tác khó khăn phức tạp, chính quyền quận đã chuẩn bị sẵn sàng đối phó với các trường hợp bỏ trốn, khiếu nại... Song song với “xóa”, “chuyển” ta đã tiếp tục thực hiện “xây” mạng lưới phân phối thương nghiệp quốc doanh đảm trách khâu bán lẻ trực tiếp cho hộ dân. Theo phương hướng chung của thành phố, Bình Thạnh không áp dụng hình thức công tư hợp doanh trong thương nghiệp mà tiến hành cải tạo những hộ A thương nghiệp tư nhân sang sản xuất hoặc trưng thu hàng hóa, thiết bị phương tiện, số này chiếm tỷ lệ không nhiều. Đối với 4.066 hộ B tiểu thương thì chuyển 1/3 1. Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ quận Bình Thạnh lần thứ I.

220 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) số hộ sang sản xuất và 1/2 số hộ buôn bản nhỏ, bấp bênh thì vận động hồi hương hoặc đi lập nghiệp ở vùng kinh tế mới. Những người được phép tiếp tục buôn bán thì phải đăng ký kinh doanh và tập hợp lại thành từng tổ, nhóm buôn bán. Sau hai năm triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ quận lần thứ I, quận Bình Thạnh đã hoàn thành cải tạo các hộ tư sản A - B, đưa 24 xí nghiệp vào quốc doanh và công tư hợp doanh. Ngành tiểu thủ công nghiệp phát triển mạnh với 4 nhóm sản phẩm, thu hút 10.057 lao động, quy tụ trong 19 hợp tác xã, 138 tổ hợp sản xuất. Đồng thời, trong thực hiện cải tạo thương nghiệp tư bản chủ nghĩa ta kết hợp truy quét gian thương chợ trời, ta đã xoá 737/902 hộ tư sản thương nghiệp các loại và gian thương, chuyển hàng trăm hộ sang sản xuất; củng cố lại ban quản lý các chợ, sắp xếp lại các ngành hàng, mặt hàng và thường xuyên kiểm tra giá cả nhằm tránh tình trạng nâng giá, ép giá. Cùng với công tác cải tạo, quận đã nhanh chóng mở rộng hệ thống hợp tác xã thương nghiệp sẵn có ở 28 phường. Đến cuối năm 1978, quận đã xây dựng được 12 cửa hàng trung tâm, 7 cửa hàng khu vực đặt ở 7 cụm thương nghiệp liên phường (cứ 4 phường có 1 cụm). Đồng thời, mở rộng hệ thống quầy hàng, tính trung bình 1 quầy phục vụ cho 200 hộ dân cư. Ngoài ra, quận còn tổ chức những quầy hàng lưu động đến tận các xóm, ấp để phục vụ bà con lao động. Công việc này được Hội Liên hiệp Phụ nữ quận chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện. Mạng lưới thương nghiệp xã hội chủ nghĩa, hợp tác xã mua bán, cửa hàng ăn uống... được xây dựng trên khắp địa bàn, thực hiện tốt nhiệm vụ phân phối lương thực - thực phẩm, phân phối theo diện, đối tượng, không để xảy ra tình trạng ứ đọng, mất cân đối. Tuy nhiên, bước đầu không thể tránh khỏi những nhược điểm trong quản lý, tổ chức thực hiện. Nhất là việc lơi lỏng trong quản lý dẫn đến tình trạng thất thoát hàng hóa; việc bố trí, sử dụng người chưa phù hợp làm cho khâu cung cấp vật tư, nguyên liệu, hàng hóa bị rối loạn, ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống của người dân. Đặc biệt là trong quá trình tổ chức lại nền thương nghiệp xã hội chủ nghĩa theo cung cách quản lý hành chính quan liêu bao cấp đã dẫn đến tình trạng thương nghiệp quốc doanh thụ động, trông chờ vào nguồn hàng từ trên rót xuống để phân phối, không quan tâm đến thị trường, chất lượng hàng hóa cũng như nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng. Đối với nông nghiệp, Bình Thạnh là một địa phương có quỹ đất canh tác dồi dào của thành phố, nên việc cải tạo và phát triển lĩnh vực nông nghiệp là một trong những công tác quan trọng mà Đảng bộ quận luôn quan tâm và định hướng phát triển phù hợp. Tuy đất canh tác có trên 900 ha, nhưng nông nghiệp không phải là

221 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) khâu chi phối chính mà công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp chiếm sản lượng cao nhất trong tổng sản lượng hàng năm của quận và là lĩnh vực có lực lượng lao động đông nhất. Thuận lợi là sau ngày giải phóng, chính quyền cách mạng đã tiến hành tịch thu ruộng đất của địa chủ, chia lại đất canh tác cho bà con nông dân. Chính vì vậy, khi Thành ủy ra Chỉ thị số 10/CT-TV-77 về vấn đề lương thực và phát động phong trào sản xuất lương thực, quận đã thực hiện từng bước đưa các hộ canh tác lúa, hoa màu phụ và các hộ chăn nuôi vào con đường làm ăn tập thể với các hình thức: tổ đoàn kết sản xuất, tập đoàn sản xuất. Đồng thời, điều chỉnh hợp lý diện tích đất nông nghiệp. Về sản xuất, quận đã đưa các tổ đoàn kết sản xuất lên thành 5 tập đoàn sản xuất với 148 ha đất cấy lúa trên tổng số 374 ha đất của tư nhân. Thực hiện Chỉ thị 57 của Bộ Chính trị và Kế hoạch của Ban Cải tạo Nông nghiệp thành phố, tháng 12-1978, Đảng bộ quận Bình Thạnh tiếp tục phát huy quyền làm chủ tập thể của nhân dân lao động, đẩy mạnh công tác cải tạo xã hội chủ nghĩa đối với nông nghiệp trên địa bàn quận. 60% hộ nông dân đã đi vào con đường làm ăn tập thể với 9 tập đoàn, 35 tổ hợp sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi và các khâu sản xuất khác thuộc lĩnh vực Nhà nước. Đồng thời chỉ đạo nghiên cứu trồng cây cao lương, bo bo xen kẽ đối với những ruộng không thể làm được 2 vụ lúa/năm. Để phục vụ sản xuất, quận đã đầu tư xây dựng 2 công trình thủy lợi quy mô nhỏ ở 2 phường 13 và 28. Tuy nhiên do tuyên truyền vận động chưa sâu, tổ chức hoạt động của tập đoàn chưa tốt nên chỉ có 2/5 tập đoàn làm tốt. Bên cạnh đất canh tác lúa, quận còn có 631.620 ha đất hoa màu, trong đó có 66.814 ha cây ăn trái và 47.788 ha đất trồng rau, chủ yếu là rau muống. Quận đã chủ trương khai hoang phục hóa hơn 572 ha đất đó để trồng rau nhằm đảm bảo đáp ứng nhu cầu của Nhân dân, đồng thời để có nguồn trao đổi với các tỉnh bạn. Đến cuối năm 1978, ta duy trì được 76 ha rau muống, trong đó 52 ha của 12 tổ hợp. Ngoài trồng trọt, tận dụng những công trình thủy lợi nhỏ và những ao hồ sẵn có, quận tiến hành cải tạo, xây dựng thành những ao nuôi cá dưới hình thức tổ hợp nuôi cá quốc doanh. Cuối năm 1978, tổng số cá nuôi của các tổ hợp quốc doanh lên đến 1 triệu con. Việc chăn nuôi heo cũng được chú trọng đẩy mạnh, các trại nuôi heo quốc doanh được thành lập, năm 1978, toàn quận có 15.000 con heo nuôi thì các trại quốc doanh chiếm phân nửa số lượng. Ngoài ra, quận đã khôi phục 4 trại gà sẵn có với sức chứa từ 3.800 đến 4.000 gà nuôi đẻ trứng. Có thể nói, những khó khăn về lương thực, thực phẩm của người dân Bình Thạnh trong thời gian cuối năm 1977 và năm 1978 phần nào đã được tháo gỡ nhờ chủ trương đẩy mạnh công tác cải tạo, khôi phục, phát triển sản xuất nông nghiệp

222 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) và mạng lưới chăn nuôi của Đảng bộ quận. Tuy đạt được những thành tựu nhất định trên lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, song đây không phải là thế mạnh của quận, nhất là tốc độ đô thị hóa trên địa bàn quận diễn ra khá nhanh, làm cho diện tích đất canh tác nông nghiệp thu hẹp dần. Trong hai năm 1977 - 1978, quận Bình Thạnh còn đồng thời tiến hành cải tạo, sắp xếp lại sản xuất ở tất cả các ngành kinh tế còn lại. Trong giao thông vận tải, quận tiến hành xóa bỏ quyền chiếm hữu tư bản chủ nghĩa về các phương tiện lưu thông, cải tạo lối làm ăn cá thể, từng bước xây dựng mạng lưới giao thông vận tải xã hội chủ nghĩa. Nhiệm vụ chủ yếu của lực lượng vận tải do quận quản lý trong giai đoạn này là bảo đảm vận chuyển kịp thời lương thực, thực phẩm phục vụ đời sống nhân dân; vận chuyển nguyên - nhiên - vật liệu phục vụ sản xuất ở các ngành công nghiệp, nông nghiệp và hàng ngày phục vụ việc đi về cho lực lượng lao động ở các cơ quan, đơn vị. Ngoài phương hướng cải tạo chung, quận đã triển khai công tác điều tra cơ bản để nắm vững đặc điểm tình hình, số lượng phương tiện lưu thông hiện có ở địa phương, bao gồm các loại xe 3 bánh trở xuống; ghe, thuyền chạy trên sông rạch thuộc phạm vi quận. Tất cả được nhanh chóng đưa vào con đường làm ăn tập thể theo 3 hình thức: tổ hợp vận tải, tập đoàn vận tải và tiến tới thành lập hợp tác xã vận tải. Đối với các cơ sở sửa chữa cũng từng bước được đưa vào hoạt động trong các tổ hợp, hợp tác xã. Song, công tác quản lý, xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội là một lĩnh vực còn khá mới mẻ đối với nhiều cán bộ, đảng viên ở thành phố cũng như địa phương Bình Thạnh nói riêng. Bên cạnh những thành quả đạt được, sự sai sót của một bộ phận đảng viên trong công tác quản lý kinh tế - xã hội đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín của Đảng và Nhà nước. Chính vì vậy, chấp hành hành Nghị quyết 28, 29 của Thành ủy, từ tháng 9 đến tháng 11-1977 Đảng bộ quận Bình Thạnh triển khai đợt đấu tranh nội bộ kết hợp chặt chẽ và song song với việc đấu tranh giai cấp ngoài xã hội nhằm chống các tệ nạn suy thoái, biến chất trong cán bộ, đảng viên, đồng thời xây dựng cơ quan, đơn vị thành chỗ dựa vững chắc cho công tác cải tạo và xây dựng. Tính đến giữa tháng 11-1977, Ban Thường vụ Quận ủy đã nghiêm túc chỉ đạo thực hiện việc triển khai tinh thần Nghị quyết của Thành ủy ra quần chúng nhân dân nhằm phát động phong trào phát hiện tình trạng cán bộ đảng viên quan liêu, cửa quyền, hách dịch, thiếu trách nhiệm trong quá trình quản lý và phân phối dẫn đến thất thoát tài sản xã hội chủ nghĩa. Nhờ phát huy tốt quyền làm chủ tập

223 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) thể của Nhân dân trong quá trình triển khai thực hiện bước 1 Nghị quyết 28 - 29 của Thành ủy, một số vụ việc vi phạm trong quản lý tài sản xã hội chủ nghĩa đã được Ban Thường vụ Quận ủy tiến hành xử lý đúng đắn, phù hợp với lòng dân. Sau khi hoàn thành bước 1, Ban Chấp hành Đảng bộ quận tiếp tục thực hiện bước 2 kiểm điểm tập thể và cá nhân với tinh thần “trên làm trước rồi đến cơ sở” và tập trung kiểm điểm 4 vấn đề: thực hiện cơ chế làm chủ tập thể; bảo vệ tài sản xã hội chủ nghĩa; quản lý lao động xã hội; giữ gìn an ninh chính trị xã hội. Có 02 trường bị khai trừ Đảng và 09 trường hợp phải lưu Đảng. Việc nghiêm túc thực hiện Nghị quyết 28 - 29 của Thành ủy đã góp phần củng cố và nâng lên một mức niềm tin của Nhân dân quận vào vai trò lãnh đạo của Đảng. Việc đầu tư xây dựng cho phát triển kinh tế, sản xuất và các công trình phục vụ đời sống sinh hoạt của Nhân dân là một trong những công tác hàng đầu mà Đảng bộ quận đặc biệt quan tâm. Do vậy, theo hướng quy hoạch chung của thành phố và kế hoạch của quận trong hai năm 1977 - 1978, quận đã sửa chữa duy tu 21 con đường lớn; nạo vét 112.000 m2 kinh rạch; làm mới 240 cầu cống và sửa chữa 20% cầu hư mục. Nhiều cơ sở sản xuất được xây dựng nhằm đẩy mạnh phát triển tiểu thủ công nghệ như: lò gốm, hãng nước tương, hãng nước mắm, lò muối, xí nghiệp chế biến hoa quả, dệt len, sản xuất cơ khí nhỏ... Với nông nghiệp, quận đầu tư cho các trại gây giống, trại nuôi gia súc, kho chứa vật tư... và đầu tư cho công tác xây dựng, sửa chữa theo yêu cầu của Nhân dân cũng như các cơ quan, ban ngành. Đối với các công trình phúc lợi công cộng, cuối năm 1978, về cơ bản, quận Bình Thạnh đã đảm bảo được hệ thống cơ sở vật chất phục vụ nhu cầu học tập cho con em của các tầng lớp nhân dân lao động ở địa phương, bao gồm các cấp: nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường cấp I, cấp II và cấp III. Năm học 1977 - 1978 số trường lớp tăng 1,2% so với năm học 1976 - 1977, bình quân 3 người có 1 người đến trường. Hệ thống y tế chăm sóc sức khỏe ban đầu cho Nhân dân bao gồm các phòng khám đa khoa, các trang thiết bị y tế tương đối đầy đủ cùng với hệ thống nhà thuốc nhanh chóng được thành lập. Toàn quận có 1 bệnh viện (70 giường), 5 phòng khám khu vực, 1 phòng khám cho cán bộ công nhân viên, 1 nhà bảo sanh (40 giường), 28 phường đều xây dựng được nhà thuốc, tủ thuốc dân lập. Bên cạnh đó, quận còn xây dựng được 01 trung tâm Đông y có chức năng trị liệu và bào chế thuốc. Đáp ứng nhu cầu luyện tập thể dục thể thao, rèn luyện thân thể cho mọi người dân có nhu cầu, các cơ sở tập luyện thể dục thể thao cũ được quận đầu tư

224 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) nâng cấp đưa vào hoạt động. Đồng thời xây dựng mới một số cơ sở khác với nhiều bộ môn khác nhau như: bóng chuyền, bóng rổ, bóng đá, cầu lông, hồ bơi, ... Vốn là trung tâm của tỉnh Gia Định xưa, Bình Thạnh là địa bàn tập trung khá đông dân cư, lao động phân bố ở các ngành không cân đối, tập trung nhất là ở khu vực tiểu thủ công nghiệp, lao động thất nghiệp khá cao với 19.131 người vào thời điểm năm 1978. Chính vì vậy, để phát triển sản xuất và ổn định đời sống cho người dân và giải quyết nạn thất nghiệp, trong hai năm 1977 - 1978, quận đã tiếp tục tổ chức cho 63.000 người hồi hương và đi định cư ở vùng kinh tế mới, trong đó có 2.130 tiểu thương; 5.900 người thực hiện dãn dân và đi thanh niên xung phong, trong đó có 470 tiểu thương. Theo chỉ tiêu của Ban Xây dựng kinh tế mới thành phố, quận cũng đã xây dựng hoàn chỉnh 6 xã kinh tế mới. Sau 02 năm đã có 37.000 người trong độ tuổi lao động được giải quyết việc làm. Trong 2 năm 1977 - 1978 và cả những năm tiếp sau, công tác xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa ở Bình Thạnh luôn được chú trọng và đẩy mạnh. Ở lĩnh vực này, ngành văn hóa thông tin đã có những đóng góp to lớn, thiết thực. Từng bước, các nhà văn hóa, câu lạc bộ, công viên, thư viện... được xây dựng ở khắp nơi trên địa bàn quận, phục vụ nhu cầu sinh hoạt văn hóa cho các tầng lớp nhân dân ở địa phương. Quận và 28 phường trực thuộc đã xây dựng được nhà văn hóa, câu lạc bộ, thư viện, tủ sách... từng bước cải tiến công tác phục vụ đời sống văn hóa cho Nhân dân, giúp người dân nâng cao nhận thức, trình độ văn hóa, góp phần vào công tác xây dựng nếp sống mới xã hội chủ nghĩa trên phạm vi toàn quận. Đặc biệt là công tác giáo dục tư tưởng xã hội chủ nghĩa cho quần chúng luôn được Đảng bộ quan tâm, chỉ đạo thực hiện, làm cho người dân hiểu được ranh giới giữa lao động và bóc lột, giữa lao động và sống bám, giữa tập thể và cá thể, làm nổi rõ tính ưu việt của lối làm ăn tập thể so với cá thể, để tư tưởng xã hội chủ nghĩa trở thành tư tưởng chủ đạo trong nếp nghĩ, cách làm của người lao động. Qua đó, từng bước xóa bỏ những ảnh hưởng của tư tưởng và văn hóa nô dịch của chủ nghĩa thực dân kiểu mới còn tồn đọng trong xã hội. Tuy nhiên, tư tưởng văn hóa là một mặt trận rộng lớn, phức tạp, đòi hỏi nhiều thời gian. Do vậy, tuy được Đảng bộ quận quan tâm và đẩy mạnh trong 2 năm 1977-1978, nhưng bên cạnh những thành tựu đạt được thì lĩnh vực này vẫn còn không ít tồn tại mà Đảng bộ và Nhân dân quận Bình Thạnh phải tiếp tục thực hiện trong nhiều năm sau đó. Cuối năm 1977 - đầu năm 1978, tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở thành phố nói chung và Bình Thạnh nói riêng hết sức phức tạp: hoạt động

225 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) tội phạm gia tăng; bọn phản động không ngừng âm mưu gây nên những biến động chính trị trên địa bàn; trước tình hình đời sống kinh tế khó khăn đã xuất hiện tâm lý dao động, băn khoăn, nghi ngờ tiền đồ của cách mạng. Để thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ chính quyền cách mạng ở địa phương, nhất là trong những năm đầu còn nhiều khó khăn, tình hình chưa ổn định, Đảng bộ quận Bình Thạnh đã đặt lên hàng đầu nhiệm vụ củng cố chính quyền các cấp, tăng cường quyền làm chủ tập thể của Nhân dân trong công tác an ninh quốc phòng theo tinh thần chỉ đạo của Thành ủy trong Nghị quyết 44/NQ-77(1) và Chỉ thị 38/ CT-TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng(2). Đảng bộ quận đã chỉ đạo ngành công an tiến hành đợt đấu tranh đánh phá âm mưu gây rối trật tự chính trị xã hội trên địa bàn quận theo tinh thần chỉ đạo của Công an thành phố trong Kế hoạch 193. Hàng chục tổ chức vũ trang phản động bị phát hiện, phá vỡ, nhiều tên cầm đầu các âm mưu bạo loạn lật đổ chính quyền, ám sát cán bộ, đốt phá kho tàng của ta... bị bắt cùng hàng trăm vũ khí và tài liệu quan trọng. Đồng thời, công tác tuyên truyền vận động trong đồng bào người Hoa cũng được chỉ đạo thực hiện(3) nhằm giúp bà con nhận thức rõ âm mưu của bọn phản động. Nhờ đó, bà con đã phát hiện và thông báo cho công an bắt được nhiều tên phản động ở quận. Trong quá trình chỉ đạo triển khai thực hiện cải tạo xã hội chủ nghĩa, Đảng bộ quận đã luôn đặt trọng tâm vào khâu chọn lọc, bồi dưỡng và giao nhiệm vụ phù hợp cho từng cán bộ, nhất là những cán bộ xuất thân từ phong trào cách mạng, gắn bó với địa bàn và quần chúng tại chỗ. Mỗi cơ quan đơn vị công tác phải xây dựng nội quy, chế độ tiếp dân và phân công trách nhiệm rõ ràng từ đơn vị đến từng cá nhân, hạn chế tối đa những thủ tục rườm rà, không cần thiết. Duy trì chế độ cơ quan chính quyền tự phê bình trước Nhân dân, Nhân dân góp ý xây dựng chính quyền và hướng dẫn cho mọi người tự phê bình lẫn nhau. Nhờ vậy, nhiều vấn đề xảy ra trong nội bộ nhân dân được giải quyết kịp thời, hợp tình, hợp lý. Tháng 10-1978, Ban Chấp hành Đảng bộ quận họp Hội nghị lần thứ 5 bàn về “Tình hình và nhiệm vụ mới”, nêu rõ 4 nhiệm vụ trọng tâm cần thực hiện: đẩy mạnh phát triển sản xuất công nông nghiệp; chăm lo đời sống vật chất, văn hóa, nếp sống mới cho quần chúng; đẩy mạnh công tác xây dựng lực lượng quân sự toàn dân, bảo đảm an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội; đẩy mạnh công tác 1. Về “Công tác giữ gìn trật tự xã hội” ngày 10 tháng 11 năm 1977. 2. Về “Tăng cường lãnh đạo công tác quân sự địa phương trong tình hình mới” ngày 21 tháng 7 năm 1978. 3. Thông tri số 54 của Thành ủy ngày 28 tháng 7 năm 1978 về “Một số vấn đề tiếp tục chỉ đạo trong vấn đề người Hoa”.

226 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) chính trị tư tưởng, kiện toàn tổ chức, cải tiến lề lối làm việc, phát triển thực lực cách mạng. Từ giữa năm 1978 trở đi, Đảng bộ - Nhân dân Bình Thạnh cũng như thành phố và cả nước đứng trước những khó khăn mới: cường độ cuộc chiến tranh ở biên giới phía Bắc và phía Tây Nam của Tổ quốc ngày một tăng cao. Đời sống của Nhân dân, nhất là của cán bộ công nhân viên ngày một sa sút. Lợi dụng tình hình này, bọn cơ hội tích cực hoạt động làm thất thoát tài sản xã hội chủ nghĩa; các đảng phái phản động tăng cường hoạt động gián điệp phá hoại; những người tình nguyện đi lập nghiệp ở vùng kinh tế mới trước đây quay trở về thành phố ngày một nhiều do cuộc sống khó khăn vì thiên tai mất mùa, dẫn đến tình trạng thất nghiệp gia tăng; các đảng phái phản động: “Mặt trận quốc gia giải thể cộng sản”, “Hội đồng chính phủ lữ đoàn”, “Phục hưng Tổ quốc Việt Nam”, “Mặt trận cứu nguy dân tộc”, “Dân quân phục quốc”, “Đảng Rồng xanh” tăng cường hoạt động gián điệp nhằm chống phá chính quyền cách mạng, gây rối loạn an ninh chính trị và trật tự xã hội trong quận. Phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc được đẩy mạnh. Nhiều tin tức quan trọng đã được cung cấp cho công an và các ngành liên quan tiến hành truy quét. Âm mưu của “Đảng Rồng xanh”, “Dân quân phục quốc” được kịp thời ngăn chặn; ta đã bắt được 57 tên trong tổ chức “Mặt trận quốc gia giải thể cộng sản”; 11 tên của tổ chức “Liên quân phối hợp”; bắt được 02 tên phản động ác ôn Võ Trường Phái, Bùi Văn Nghị, từ đó phát hiện nhiều đầu mối quan trọng; thu giữ 01 xe hơi, 01 vô tuyến điện của bọn tình báo Trung Quốc T110 xâm nhập vào thành phố. Tháng 3 năm 1979, Thành ủy ban hành Chỉ thị 36/CT-TV về một số công việc cấp bách cần thực hiện ngay để hưởng ứng Lời kêu gọi của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Lệnh tổng động viên của Chủ tịch nước đã ban hành trên toàn quốc. Dưới sự lãnh đạo trực tiếp, linh hoạt của Đảng bộ quận, các đoàn thể cách mạng đã phát huy cao nhất vai trò của mình trong việc triển khai thực hiện và hoàn thành nhiệm vụ kinh tế, chính trị, xã hội... làm dấy lên sôi nổi trong quần chúng những phong trào: “Vì tuyến đầu Tổ quốc”, “Phụ nữ ba đảm đang”, “Trồng một cây, nuôi một con vì tuyến đầu Tổ quốc”, “Ba con hai chậu”(1), “Phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật”; trong thiếu niên phát động phong trào: “Một tập giấy, một phong thư cho các chú bộ đội”, “Kế hoạch nhỏ”, ... Riêng trong thanh niên đã dấy lên các phong trào: “Sống rực lửa anh hùng như Lê Đình Chinh”, “Thanh niên ba xung 1. Hội Phụ nữ quận phát động thực hiện “Tiết kiệm là quốc sách” với phong trào phụ nữ thi đua nuôi ba con gà và trồng hai chậu hành, ớt.

227 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) kích”, “Nối bước chân anh hùng”,... Mỗi phường đã tổ chức ra mắt 01 tiểu đoàn dân quân tự vệ. Trong năm 1978, đã có 1.028 thanh niên của quận tình nguyện tòng quân tham gia chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Đặc biệt, trong nữ thanh niên đã phát huy cao độ truyền thống “Giặc đến nhà đàn bà cũng đánh”: ở Phường 10 (nay là Phường 11) có em gái 15 tuổi đã ba lần làm đơn tình nguyện tham gia nghĩa vụ quân sự, một nữ tu ở chùa Dược Sư cũng đăng ký ra mặt trận...; phong trào “mỗi hội viên góp 3 cây chông bảo vệ Tổ quốc” được chị em tích cực hưởng ứng phục vụ tiền tuyến. Thực hiện phong trào “Nước nhà chưa yên, tuổi già chưa nghỉ”, ở mỗi phường thành lập 01 đại đội “bạch đầu quân” góp phần tạo khí thế mạnh mẽ của phong trào bảo vệ Tổ quốc. Với những đóng góp to lớn trên mặt trận an ninh quốc phòng, năm 1979, quận Bình Thạnh đã vinh dự được Quốc hội và Hội đồng Chính phủ trao tặng Huân chương Chiến thắng hạng Nhì về thành tích xây dựng lực lượng vũ trang trong toàn quận, Phường 19 được tặng Huân chương Chiến công hạng Ba về thành tích trong phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc, lực lượng công an quận được Bác Tôn tặng lẵng hoa. Cũng trong tháng 3 năm 1979, Đảng bộ quận Bình Thạnh chỉ đạo tổng kết một năm thực hiện công tác cải tạo tư bản tư doanh và đề ra nhiệm vụ của công tác cải tạo thương nghiệp tư doanh trong năm 1979 nhằm giải quyết dứt điểm các tồn tại của năm 1978. Năm 1979, trong điều kiện khó khăn về vật tư nguyên liệu phục vụ sản xuất, phong trào thi đua phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật đã được phát động trong các xí nghiệp, cơ sở sản xuất. Đoàn thanh niên, Hội Phụ nữ và Công đoàn là lực lượng trực tiếp tổ chức các phong trào ở các xí nghiệp sơn Bạch Tuyết, dệt Bình Lợi, Dệt 3, xí nghiệp cơ khí: tiết kiệm, tận dụng nguyên liệu nội địa thay thế cho hàng nhập khẩu; thu lượm phế liệu, sắt vụn, phụ tùng cũ; tận dụng vải vụn, vải đầu cây, sợi phế thải để may gối, áo quần trẻ em, đan giỏ xách... Trong sản xuất nông nghiệp, phong trào tận dụng đất manh, đất ao hồ để trồng trọt, chăn nuôi, nhất là nuôi cá cũng được phát động đồng thời. Bên cạnh đó, trong phong trào xây dựng thủy lợi ở Phường 13 và 28 đã xuất hiện nhiều điển hình tiên tiến, nhiều kiện tướng thủy lợi. Năm 1979, trong 27 kiện tướng thủy lợi có nữ kiện tướng 58 tuổi (ở Phường 13) đã trở thành tấm gương điển hình. Với sức phát triển mạnh của các phong trào cách mạng của quần chúng, lực lượng của các đoàn thể được nâng lên rõ rệt, năm 1979 ta đã có 2.916 đoàn viên thanh niên cộng sản, 25.857 hội viên phụ nữ, 7.836 đoàn viên công đoàn, 294 hội viên Hội Nông dân, 14.000 hội viên Hội Phụ lão.

228 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) Trong công tác xây dựng Đảng, thực hiện Chỉ thị 72 của Ban Bí thư Trung ương Đảng và Chỉ thị 39/CT-TV của Ban Thường vụ Thành ủy, Ban Thường vụ Quận ủy chỉ đạo tiến hành đợt sinh hoạt tự phê bình - phê bình trong toàn Đảng bộ quận. Theo tinh thần Chỉ thị, đảng viên tập trung kiểm điểm trên 10 vấn đề: tinh thần trách nhiệm, ý thức kỷ luật; thực hiện nhiệm vụ quốc phòng toàn dân, giáo dục con em thi hành nghĩa vụ quân sự; thái độ đối với chủ trương cải tạo và xây dựng chủ nghĩa xã hội; thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước (đóng thuế, bán lương thực thực phẩm); bảo vệ tài sản Nhà nước, của tập thể, của Nhân dân; tôn trọng quyền làm chủ tập thể của Nhân dân; tham gia chăm lo đời sống nhân dân; tinh thần cảnh giác cách mạng, tinh thần đoàn kết nội bộ; đạo đức lối sống. Riêng các đồng chí trong Ban Chấp hành Đảng bộ quận phải thực hiện theo quy trình: kiểm điểm ngay từ chi bộ đang sinh hoạt; tiếp theo các đồng chí trong Ban Thường vụ và các Quận ủy viên tiến hành tự kiểm trong hội nghị Ban Chấp hành; sau đó vạch kế hoạch để đến ngày 02 tháng 09 sửa chữa khắc phục xong những khuyết điểm đã được góp ý. Ngày 02 tháng 06 năm 1979, Ban Chấp hành Đảng bộ quận đã hoàn tất công tác kiểm điểm. Qua đó, đợt sinh hoạt đã góp phần củng cố nâng cao chất lượng đảng viên. Đến cuối năm 1979, toàn Đảng bộ có 1.312 đảng viên. Trong 03 năm đã phát triển được 208 đảng viên; đồng thời đã tiến hành xử lý kỷ luật 130 đảng viên (khai trừ 20, xóa tên 39, lưu Đảng 23, cảnh cáo 28, cách chức 02, khiển trách 18). Việc xử lý kỷ luật một tỷ lệ đảng viên đáng kể như trên trong tình hình chung phức tạp là một vấn đề đáng chú ý của Đảng bộ quận trong công tác xây dựng Đảng. Trước thử thách nghiêm trọng đối với vận mệnh Tổ quốc như trên, Thành ủy đã họp Hội nghị Ban Chấp hành lần thứ 9(1) và ban hành một nghị quyết quan trọng đề ra những nhiệm vụ cấp bách từ tháng 9 năm 1979 đến năm 1980. Theo nhận định của Thành ủy thì cho đến thời điểm này, cùng với thiên tai, địch họa thì do “cơ chế quản lý chung có nhiều mặt không còn phù hợp... dẫn đến nguy cơ triệt tiêu động lực của chế độ làm chủ tập thể, không khuyến khích tài năng và nhiệt tình lao động”(2) nên nền kinh tế ở thành phố nói chung đang lâm vào sa sút nghiêm trọng. Bình Thạnh không nằm ngoài nhận định đó. Tháng 9 năm 1979, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 6 của Trung ương Đảng đã đánh dấu một bước ngoặt trong quản lý kinh tế đối với thành phố Hồ Chí Minh. Nghị quyết đã phân tích tình hình chung trên cả nước, chỉ ra tác hại của cơ chế 1. Hội nghị họp từ ngày 31 tháng 07 đến ngày 06 tháng 8 năm 1979. 2. Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh lần thứ II, 1980, tr 49 - 50.

229 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) quản lý hành chính bao cấp và nhiều chính sách lỗi thời nhưng kéo dài quá lâu. Nghị quyết đề ra nhiều biện pháp tháo gỡ khó khăn trong phát triển kinh tế, để tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế phát triển.... nhưng phải đưa kinh tế xã hội chủ nghĩa vươn lên giữ vai trò chủ đạo. Nghị quyết nhấn mạnh việc phát triển kinh tế địa phương cần gắn với mục tiêu chung của cả nước; khuyến khích khai thác nguyên liệu, phế liệu tại chỗ. II. ĐẠI HỘI ĐẢNG BỘ QUẬN LẦN THỨ II VÀ NỖ LỰC TẬP TRUNG PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT (1979 - 1982) Trong bối cảnh cả nước tập trung vừa sản xuất xây dựng đời sống vừa sẵn sàng chiến đấu chống bọn bành trướng Bắc Kinh ở biên giới phía Bắc và tập đoàn phản động Pol Pot - Ieng Sary ở biên giới Tây Nam..., Đại hội đại biểu Đảng bộ quận Bình Thạnh lần thứ II được tổ chức từ ngày 26 tháng 11 đến ngày 01 tháng 12 năm 1979, tại Hội trường Quận ủy - số 6 đường Nguyễn Văn Trương, Phường 8 (nay là đường Nguyễn Huy Lượng, Phường 14). Đại hội đã triệu tập 255 đại biểu. Phiên trù bị diễn ra trong buổi sáng ngày 26 tháng 11. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ quận gồm 34 đồng chí, trong đó có 01 ủy viên dự khuyết. Đồng chí Nguyễn Văn Tân tiếp tục được bầu giữ chức vụ Bí thư Quận ủy; đồng chí Lê Công Thanh được bầu giữ chức vụ Phó Bí thư, Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận. Quán triệt tinh thần Nghị quyết 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IV), Nghị quyết 9 của Thành ủy, Đại hội đại biểu Đảng bộ quận lần II tiến hành đánh giá kết quả 2 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ quận lần thứ I, đồng thời đề ra phương hướng và nhiệm vụ trong hai năm 1980 - 1981(1)(1). Trong đó, vấn đề xác định cơ cấu kinh tế nhằm phát huy tiềm năng và thế mạnh của quận về tiểu thủ công nghiệp - nông nghiệp và đề ra các giải pháp nhằm tập trung phát triển sản xuất là những nội dung chủ yếu. Theo đó, công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp được Đại hội đánh giá là thế mạnh thứ nhất của quận, là mũi nhọn xung kích phát triển theo hướng đi lên công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa, lấy cơ khí làm ngành chủ lực. Nông nghiệp là thế mạnh thứ hai của quận, là mũi nhọn hậu cần với chăn nuôi là chính, đảm bảo lương thực và thực phẩm tươi sống, chủ yếu là rau, cá, thịt heo phục vụ hai bữa ăn chính cho người dân. Giữa nông nghiệp, công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp phải có sự kết hợp thành một thể thống nhất, phát triển đồng bộ để xây dựng nền kinh 1. Nghị quyết số 02/NQ-QU Đại hội Đại biểu Đảng bộ quận Bình Thạnh lần thứ II về Tình hình và nhiệm vụ 1980 - 1981, ngày 20 tháng 01 năm 1980.

230 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) tế quận phát triển theo cơ cấu kinh tế công nông nghiệp đồng bộ theo hướng công nghiệp hóa chung của thành phố(1)(2). Từ định hướng chung, Bình Thạnh tiến hành củng cố các cơ sở tiểu thủ công nghiệp quốc doanh, các hợp tác xã; cải thiện từng bước chế độ, chính sách tiền lương, tiền thưởng, phụ cấp, phúc lợi... đồng thời quan tâm tạo điều kiện thuận lợi để thu hút tư nhân, cá thể góp vốn, thiết bị, máy móc, tài năng... vào sản xuất. Đến cuối năm 1980, trong sản xuất tiểu thủ công nghiệp đã có nhiều cơ sở “bung ra” làm thêm nhiều mặt hàng mới có giá trị kinh tế cao: đá xay xát và đá mài công nghiệp Phước Thanh, kéo xuất khẩu Nguyễn Đình, máy xay xát của Hợp tác xã Cơ khí Gia Định... Chính trong thời điểm này, phong trào phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật tiếp tục được đẩy mạnh trong mọi ngành, nhất là ngành cơ khí. Riêng năm 1980 đã có 902 sáng kiến có lợi cho Nhà nước, trong đó có 207 sáng kiến là của lao động nữ. Trong năm 1980, Đảng bộ và Nhân dân Bình Thạnh đã vinh dự tiếp đón đồng chí Tổng Bí thư Lê Duẩn về thăm và làm việc với quận về mô hình tiên tiến ở Phường 7; đến tháng 3, phái đoàn Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô cũng đã đến thăm và trao đổi kinh nghiệm với Đảng bộ quận. Tuy nhiên do khó khăn về vật tư, nguyên liệu nên sản phẩm của ngành dệt da, may đan, chế biến thực phẩm đều giảm so với năm 1979 về số lượng, nhiều chỉ tiêu đề ra trong kế hoạch, nhiều hợp đồng kinh tế đã ký kết nhưng không hoàn thành. Bên cạnh đó, công tác quản lý của chúng ta không theo kịp để đưa hoạt động tiểu thủ công nghiệp phát triển theo đúng quỹ đạo. Trong nông nghiệp, năm 1980 chưa thực hiện được chỉ tiêu đề ra do công tác tuyên truyền vận động nông dân chưa tốt; kế hoạch chuyên canh trồng mía, cói thiếu cơ sở khoa học để nông dân tin tưởng thực hiện; trong tổ chức chăn nuôi cá vẫn còn yếu về kiến thức, kinh nghiệm lại thiếu giống nên nhiều nơi mất trắng hoặc phải để trống ao hồ. Trong giai đoạn này, Đảng bộ quận chủ trương tiếp tục duy trì công tác cải tạo và xây dựng ngành lưu thông phân phối, lấy kiên trì giáo dục làm chính, nhưng kiên quyết với những phần tử gian thương. Đến cuối năm 1980, quận đã cải tạo xong 1.000 hộ và năm 1981 cải tạo 1.500 hộ tiểu thương đưa vào sản xuất. Mạng lưới lưu thông xã hội chủ nghĩa được củng cố, cải tiến chế độ phân phối và công tác quản lý thị trường. Việc buôn bán ở 18 chợ lớn nhỏ trong quận được tổ chức sắp xếp lại. Đến cuối năm 1980, ở các chợ Bà Chiểu, Thị Nghè, Thanh Đa và Văn Thánh đã thành lập được 21 tổ mua chung bán chung và chế biến thực phẩm. Quận hội phụ nữ được chỉ đạo tổ chức 1. Nghị quyết số 02/NQ-QU Đại hội Đại biểu Đảng bộ quận Bình Thạnh lần thứ II về Tình hình và nhiệm vụ 1980 - 1981, ngày 20 tháng 01 năm 1980.

231 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) phối hợp cùng các ban quản lý chợ, quản lý thị trường tiến hành kiểm tra niêm yết giá và bán theo giá niêm yết, xử lý các vụ vi phạm nâng giá, kìm giá thị trường... góp phần đưa hoạt động đi đúng hướng phục vụ đời sống nhân dân. Nhưng trên lĩnh vực phân phối lưu thông vẫn còn nhiều trì trệ trong quản lý hành chánh, cung cách làm việc của cán bộ còn quan liêu, cửa quyền. Xuất phát từ cơ chế: trên quản lý quỹ hàng hóa, lương bổng, con người trong khi quận chỉ có chức năng quản lý hành chính nên hoạt động của Công ty Bách hóa bán lẻ, Cửa hàng thực phẩm tươi sống, Cửa hàng rau quả, chất đốt còn nhiều tiêu cực chưa phục vụ tốt cho Nhân dân. Trước tình hình trên, Ban Chấp hành Đảng bộ quận đã họp Hội nghị lần thứ 5 trong ba ngày (từ ngày 16 đến 18 tháng 01 năm 1981) để kiểm điểm tình hình hoạt động trong năm 1980 và đề ra Chương trình công tác quý I năm 1981. Mặc dù tình hình khó khăn về vật tư nguyên liệu vẫn tiếp tục tồn tại nhưng trên đà một số thành quả đã đạt được của năm 1980, Đảng bộ quận tiếp tục lãnh đạo nhân dân phát huy mọi khả năng sẵn có với tinh thần tự lực tự cường để tháo gỡ những khó khăn của năm 1980. Đặc biệt, với việc đẩy mạnh phong trào học tập và nhân điển hình tiên tiến theo chỉ đạo của Thành phố từ tháng 3 năm 1980, trong những tháng đầu năm 1981 tình hình thi đua lao động sản xuất ở Bình Thạnh tiếp tục có những chuyển động tiến bộ đáng kể. Có thể nói, đây là thời điểm ngành cơ khí của quận đã khai thác được thế mạnh của đội ngũ lao động có kiến thức, tay nghề giỏi để nghiên cứu sáng chế nhiều mặt hàng mới có giá trị như máy xay lúa NODA, máy tuốt lúa, quạt bàn, bật lửa Zippo, máy kéo F10, đá công nghiệp ĐX2... Trong nông nghiệp, xét thấy việc chăn nuôi heo không có điều kiện thuận lợi, trong khi đó tiềm năng sông rạch trên địa bàn quận lại có ưu thế, đầu năm 1981 quận chỉ đạo chuyển hướng nuôi cá là hàng đầu. Việc quy hoạch vùng nuôi trồng thủy sản ở Phường 12 với diện tích 19 ha được xúc tiến với phương châm “lấy ngắn nuôi dài - khai thác đến đâu đưa vào sản xuất đến đó”. Bước đầu ta khai thác 5 ha để nuôi 200.000 con cá các loại, từ đó phân phối cá giống cho phong trào nuôi cá toàn quận. Song song đó cũng thử nghiệm nuôi tôm càng xanh xuất khẩu. Tháng 5-1981, cùng toàn thành phố, Đảng bộ quận đã triển khai thực hiện Nghị quyết 31 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 11/NQ-TU ngày 27-04-1981 của Thành ủy về “Công tác bảo vệ an ninh chính trị, giữ gìn trật tự an toàn xã hội trong tình hình mới”. Xác định tầm quan trọng đặc biệt của công tác giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và xây dựng lực lượng quốc phòng vững mạnh, Đảng bộ quận đã chỉ đạo tập trung thực hiện 02 khâu chủ yếu: củng cố kiện toàn lực lượng công an, cơ chế tổ chức từ quận đến phường, khu phố và tổ dân phố, xây

232 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) dựng lực lượng quân sự vững mạnh trong sạch và liên tục phát huy quyền làm chủ tập thể của nhân dân lao động trong phong trào Vì an ninh Tổ quốc và phong trào nghĩa vụ quân sự. Từ đó, phong trào Bảo vệ an ninh Tổ quốc phát triển mạnh mẽ với tinh thần cảnh giác cao độ của quần chúng. Trong 2 năm 1981 và 1982, quần chúng đã cung cấp trên 40.000 tin trong đó có 22.000 tin có giá trị phục vụ cho công tác đấu tranh trấn áp bọn phản cách mạng; công an đã bắt 41 tên tham gia vào các nhóm phản động, xử lý 26 vụ tuyên truyền chiến tranh tâm lý, phát tán tờ rơi với nội dung phản động, thu hồi hơn 2.400 quyển sổ gia đình do bọn phản động lợi dụng tôn giáo tổ chức thực hiện... Song song với công tác triển khai thực hiện Nghị quyết 31 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 11/NQ-TU, Đảng bộ quận cũng tập trung chỉ đạo thực hiện Chỉ thị 05/ CT-TU (ngày 08 tháng 05 năm 1981) của Thành ủy về tăng cường lãnh đạo và quản lý công tác văn hóa văn nghệ, truy quét tàn dư văn hóa cũ phản động đồi trụy đang có khuynh hướng phát triển trở lại. Ta đã tổ chức nhiều đợt ra quân truy quét, xóa 38 trường hợp quán sử dụng nhạc “vàng”, in ấn, tàng trữ, lưu hành văn hóa phẩm đồi trụy. Đặc biệt, quận đã tiến hành cải tạo Lăng Lê Văn Duyệt để xây dựng khu vui chơi cho thiếu nhi; Nhà Văn hóa quận tổ chức các câu lạc bộ kịch nói, nhiếp ảnh, dân ca cổ... phục vụ nhu cầu văn hóa văn nghệ của Nhân dân. Trong tình hình khó khăn của những năm đầu thập niên 1980, việc thường xuyên kiểm điểm đánh giá công tác trong từng giai đoạn là hết sức quan trọng để đề ra phương hướng nhiệm vụ mới đã được Đảng bộ hết sức chú ý. Tháng 7 năm 1981, Đảng bộ quận tổ chức Hội nghị Ban Chấp hành trong 02 ngày 24 và 25 tháng 7 để kiểm điểm tình hình thực hiện công tác 6 tháng đầu năm, đề ra Nghị quyết 04/ NQ-QU về nhiệm vụ công tác quý III năm 1981 và 6 tháng cuối năm 1981 làm cơ sở cho việc xây dựng Nghị quyết Đại hội nhiệm kỳ III. Trên tinh thần Nghị quyết đã đề ra, về kinh tế, công tác trọng tâm đến cuối năm 1981 là “công tác lưu thông phân phối và đời sống... phải kết hợp chặt với công tác cải tạo công thương nghiệp”. Về cơ bản quận đã hoàn thành việc tổ chức hợp tác hóa trong ngành thương nghiệp. Cuối năm 1981, mạng lưới thương nghiệp quốc doanh và thương nghiệp hợp tác xã đã hình thành đều trong 6 khu vực trung tâm của quận (các chợ: Bà Chiểu, Thị Nghè, Hàng Xanh, Thanh Đa, Cây Quéo, Cây Thị) với 578 cửa hàng và điểm bán (trong đó có 370 cửa hàng chính, 60 điểm bán). Để đưa hoạt động của mạng lưới vào phục vụ nhân dân, đẩy lùi thị trường tự do, lực lượng phụ nữ quận đã không ngừng khắc phục khó khăn để tổ chức các điểm bán cố định và xe đẩy lưu động đến tận các tổ dân phố. Đồng thời, mở rộng mạng

233 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) lưới thu mua nắm nguồn hàng ra các quận huyện và các tỉnh bạn bằng nhiều hình thức (hợp đồng trao đổi 2 chiều, đối lưu hàng hóa...) tạo nguồn hàng phong phú; tận dụng mạng lưới bán lẻ; sử dụng tiểu thương để làm đại lý thu mua nắm nguồn hàng... Điển hình của những phương thức này là Xí nghiệp Cung ứng Vật tư đã thành lập 02 trạm thu mua phế liệu, phế thải liên doanh với 08 hộ tư nhân; Công ty Xuất nhập khẩu thành lập 02 trạm thu mua hàng nông hải sản; Hợp tác xã tiêu thụ Phường 27 đã mạnh dạn huy động vốn và tay nghề của Nhân dân: tổ chức quản lý giá cả ở một số cơ sở tư nhân may đo, cắt tóc, khám chữa bệnh, ... Công tác cải tạo nông nghiệp tiếp tục được đẩy mạnh với những bước tiến của phong trào hợp tác hóa. Đặc biệt từ vụ hè thu năm 1981 trở đi khi ta triển khai vận dụng Chỉ thị 100 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (ngày 13-11-1981) về Khoán sản phẩm và Chỉ thị 12/CT-TU (ngày 06 tháng 11 năm 1981) của Thành ủy mở rộng khoán sản phẩm đến nhóm và người lao động thì khí thế sản xuất mới trong 06 tập đoàn sản xuất ở Phường 13 và 28 có nhiều thay đổi: nề nếp làm việc tốt hơn, trong chị em phụ nữ có phong trào thi đua thâm canh tăng vụ, tăng năng suất lao động. Nhờ đó năng suất lao động tăng lên cao. Giá trị ngày công từ mức bình quân 5 kg lúa/công đã tăng lên 9 kg lúa/công tập thể và 12 kg lúa/công. Ở Phường 28 có gương điển hình của anh Lý Văn Ràng - tập đoàn viên Tập đoàn 3 đã vượt 8% sản lượng giao khoán. Với chuyển biến phấn khởi trong lĩnh vực nông nghiệp và trước những khó khăn do cơ chế quản lý không còn phù hợp trong lĩnh vực công thương nghiệp, Quận ủy Bình Thạnh đã mạnh dạn chủ động tìm cách “bung ra” mạnh dạn xây dựng thí điểm mô hình kinh tế mới bằng việc cho ra đời Công ty Cung ứng Xuất nhập khẩu Bình Thạnh (tháng 04 năm 1982). Đây là một sự mở đầu táo bạo cho cung cách phát triển kinh tế với mô hình mới của Bình Thạnh. Đi liền với việc lãnh đạo nhân dân phát triển sản xuất, xây dựng đời sống, bảo vệ Tổ quốc, Thành ủy còn thường xuyên chú trọng đến việc củng cố bộ máy chính quyền các cấp. Tháng 8 năm 1981, Thành ủy ra quyết định về công tác củng cố cơ chế tổ chức cấp cơ sở phường. Bộ máy chính quyền từ cấp quận đến phường được củng cố kiện toàn: ở cấp quận hình thành đủ 20 phòng ban, công ty, xí nghiệp; tập trung quan tâm đến củng cố chính quyền khu vực kinh tế và đời sống. Việc phân công phân cấp quản lý đã từng bước khắc phục kiểu hành chính bao cấp. Thực hiện xây dựng phường theo cơ chế tổ chức mới, ta đã bố trí ở 106 khu phố đều có tổ Đảng; trong 4.302 cán bộ ở 1.444 tổ dân phố có 59 đảng viên, 826 công nhân viên đảm nhận trách nhiệm tổ trưởng, tổ phó an ninh, tổ phó xã hội. Thực hiện nguyên tắc “Đảng lãnh đạo, chính quyền quản lý, nhân dân làm chủ”, ta bố trí đảng

234 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) viên trực tiếp hoạt động trong các lĩnh vực trọng yếu tại tổ dân phố. Từ đó, chi bộ nắm sát, kịp thời tình hình để có nghị quyết lãnh đạo phù hợp. Với phương châm “Nhà nước và Nhân dân cùng làm”, nhiều chi bộ đã kịp thời đề ra phương hướng giải quyết những vấn đề về sản xuất, đời sống, phân phối lưu thông, an ninh quốc phòng, xây dựng nếp sống mới... vốn là những yêu cầu mang tính cấp bách trong thời điểm này. Nhờ vậy, mối quan hệ giữa Đảng với quần chúng nhân dân được nâng lên rõ rệt. Thông qua việc đổi mới cơ chế tổ chức này mà ở nhiều phường đã xuất hiện thêm nhiều nhân tố tích cực mới và trở thành điển hình trong phong trào tổ chức đời sống xã hội trên địa bàn dân cư. Tiêu biểu là Khu phố 2 Phường 21 là điển hình đã được nhân rộng toàn phường, toàn quận và thành phố. Tháng 01 năm 1982, Đại hội đại biểu Đảng bộ quận Bình Thạnh lần thứ III (vòng I) được triệu tập từ ngày 02 tháng 01 đến ngày 07 tháng 01. Có 254 đại biểu chính thức tham dự Đại hội, trong đó có 04 đại biểu do thành phố cử về. Đại hội đã thông qua toàn bộ nội dung từ các Đại hội cơ sở đóng góp cho dự thảo văn kiện của Ban Chấp hành Trung ương chuẩn bị Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V và xây dựng Chương trình công tác quý I năm 1982 của quận. Tháng 3-1982, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ V của Đảng xác định nhiệm vụ chiến lược “Xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”. Quán triệt Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V với 04 mục tiêu đã được đề ra, tháng 4 năm 1982 Đảng bộ quận ban hành Chương trình hành động cụ thể nhằm thực hiện công tác chăm lo đời sống xã hội trên địa bàn dân cư. Đây là mục tiêu số 1 mà Đảng đã xác định phải thực hiện cho kỳ được trong những năm 1980. Từ quý II năm 1982, khi cuộc vận động xây dựng đời sống xã hội trên địa bàn dân cư được thành phố phát động, Phường 21 đã được chọn là đơn vị thí điểm của thành phố và quận trong thực hiện phong trào xây dựng đời sống xã hội trên địa bàn dân cư. Mặt trận Tổ quốc là đơn vị giữ vai trò phối hợp trong phong trào này. Với kế hoạch đã được đề ra, Mặt trận và các đoàn thể ở Phường 21 làm nòng cốt trong triển khai các công tác: chăm lo hai bữa ăn cho Nhân dân; tháo gỡ nhà lụp xụp, sửa chữa hoặc xây dựng nhà mới cho đồng bào nghèo và đối tượng chính sách; chăm sóc, bảo vệ và giáo dục trẻ em. Việc thí điểm tổ chức đời sống xã hội trên địa bàn dân cư do Mặt trận làm đầu mối phối hợp hành động đã được sự quan tâm, động viên của lãnh đạo Trung ương, thành phố và các tỉnh trong cả nước. Trong thí điểm thực hiện công tác tháo gỡ nhà lụp xụp, sửa chữa hoặc xây dựng nhà mới cho đồng bào nghèo và đối tượng chính sách ở Phường 21 đã xây dựng được 20

235 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) ngôi nhà mới. Đây chính là hoạt động mở đường của chủ trương xây dựng Nhà tình nghĩa, Nhà tình thương sau này. Đồng chí Tổng Bí thư Lê Duẩn, đồng chí Phạm Hùng - Ủy viên Bộ Chính trị, đồng chí Vũ Mão - Ủy viên Trung ương Đảng, đồng chí Huỳnh Tấn Phát - Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã đến thăm Phường 21 và có đánh giá cao, cho rằng Phường 21 đã biết vận dụng và cụ thể hóa một cách sáng tạo việc thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược và 04 mục tiêu ở cơ sở mà Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V đã đề ra; đây là một thực tiễn sinh động về quyền làm chủ tập thể của Nhân dân lao động; là một phương thức mới trong công tác tập hợp thanh niên đưa thanh niên vào hành động cách mạng thiết thực... Các đoàn đại biểu Ủy ban nhân dân quận Hoàn Kiếm, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Lai Châu, Cửu Long, Đồng Tháp... đã đến tham quan Phường 21 khi phong trào được báo cáo nhân rộng điển hình. Cũng trong tháng 3 và tháng 4 năm 1982, Đảng bộ và Nhân dân Bình Thạnh đã tiếp các đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Congo, Đảng Cộng sản Syrie và Đảng Cộng sản Úc đến tham quan. Năm 1982, đế quốc Mỹ và các thế lực thù địch khác điên cuồng chạy đua vũ trang đe dọa đưa loài người đến thảm họa của một cuộc chiến tranh thế giới bằng vũ khí hạt nhân và các loại vũ khí có tính hủy diệt. Tháng 7 năm 1982, hưởng ứng cuộc vận động toàn quốc về hòa bình và giải trừ quân bị của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Hòa bình thế giới của Việt Nam, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Thành phố đã phát động đợt lấy chữ ký vì hòa bình, giải trừ quân bị, chống chiến tranh hạt nhân để kỷ niệm ngày Thương binh liệt sĩ 27 tháng 7. Phong trào này đã tạo nên khí thế sôi nổi trên địa bàn. Trên bảng danh sách chung của quận đã có 9.500 chữ ký của cán bộ công nhân viên và công nhân lao động. Tháng 8 năm 1982, theo Quyết định của Hội đồng Bộ trưởng, Phường 8 và Phường 20 giải thể, sáp nhập vào Phường 14 và Phường 18. Tổng số phường trong quận còn lại là 26. Trước tình hình thành phố Hồ Chí Minh có những chuyển biến mang tính đột phá, đổi mới, Bộ Chính trị đã họp hội nghị tại thành phố Hồ Chí Minh từ ngày 10 tháng 8 đến ngày 19 tháng 8 năm 1982. Hội nghị đã nhận định rằng bên cạnh những thành tích đạt được thì sự lãnh đạo của Đảng bộ thành phố trên các lĩnh vực quản lý sản xuất, lưu thông phân phối; công tác giáo dục chính trị tư tưởng

236 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) vẫn còn nhiều khuyết điểm. Nhằm tạo điều kiện cho thành phố phát huy được thế mạnh và khắc phục được khó khăn để hoàn thành tốt các nhiệm vụ cải tạo và xây dựng, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 01/NQ-TW ngày 14 tháng 09 năm 1982 về “Công tác của thành phố Hồ Chí Minh”. Đây là nghị quyết quan trọng đầu tiên của Bộ Chính trị đối với thành phố Hồ Chí Minh. Chính vì vậy, việc học tập triển khai Nghị quyết 01/NQ-TW đã được tổ chức một cách nghiêm túc trong toàn Đảng bộ thành phố. Trên tinh thần Nghị quyết Trung ương V và Nghị quyết 01 của Ban Chấp hành Trung ương về “Công tác thành phố Hồ Chí Minh” và những chỉ đạo của Thành ủy(1), ngay từ cuối tháng 9 năm 1982, Đảng bộ quận đã nghiêm túc triển khai việc học tập nghiên cứu và đưa vào thực hiện các nhiệm vụ, mục tiêu của Đảng các cấp đề ra. Thông qua phong trào xây dựng đời sống xã hội trên địa bàn dân cư được tập trung nhân rộng trên 26 phường, Đảng bộ quận đã chỉ đạo tăng cường các hoạt động phát huy quyền làm chủ tập thể của Nhân dân trong cuộc vận động thực hiện nếp sống mới trong cuộc sống cũng như trong lao động sản xuất, chống những hành động phá hoại sản xuất, nâng giá giả tạo nhằm phá rối thị trường của gian thương... Mặt trận, đoàn thể vẫn giữ vai trò nòng cốt trong việc tổ chức, thực hiện và vận động các tầng lớp nhân dân tích cực tham gia các chương trình hành động cách mạng: “Phụ lão ba giỏi”, thanh niên “Ba xung kích làm chủ tập thể”, “Công trình và sáng kiến thanh niên”, “Người phụ nữ mới xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”, “Nuôi con khỏe, dạy con ngoan”, “Xây dựng gia đình văn hóa mới”, chăm lo đời sống, tiết kiệm,... Trên cơ sở phong trào quần chúng phát triển mạnh, Đảng bộ quận thường xuyên chỉ đạo công tác xây dựng củng cố các tổ chức hội đoàn để nhân rộng phong trào cũng như những điển hình tiên tiến. Đến cuối năm 1982, toàn quận có 53 tổ chức công đoàn và 45 tổ chức hội lao động hợp tác ở cơ sở với 7.994 đoàn viên và 16.497 hội viên (chiếm 96,5% tổng số công nhân viên và người lao động trong quận); có 143 cơ sở Đoàn thanh niên cộng sản với 3.788 đoàn viên; 34 chi hội phụ nữ với gần 25.000 hội viên. Có thể nói, cho đến cuối năm 1982, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ, chính quyền cấp phường được củng cố một bước đáng kể. Với cơ chế tổ chức mới ở cấp cơ sở, chủ trương chăm lo đời sống xã hội trên địa bàn dân cư được đẩy mạnh thực hiện. Đời sống người dân cũng như diện mạo ở địa phương ngày càng được cải 1. Nghị quyết 17/NQ-TU ngày 30-9-1982 về Những công tác cấp bách nhằm tăng cường thương nghiệp xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh cải tạo tư thương, thực hiện việc quản lý ổn định thị trường.

237 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) thiện: lao động ở các ngành nghề được bố trí, sắp xếp lại ngày một hợp lý hơn, giải quyết công ăn việc làm cho 18.000 lao động thất nghiệp, người buôn bán nhỏ hoạt động không hiệu quả theo hướng đưa vào các tổ hợp sản xuất, tập đoàn sản xuất, thanh niên xung phong, đi xây dựng vùng kinh tế mới; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững, số vụ trọng án hàng năm đều giảm (năm 1982 giảm 375 vụ so với năm 1981); công tác chăm lo sức khỏe cho Nhân dân cũng được chú trọng với phong trào “5 dứt điểm” của ngành y tế; với phương châm “Nhà nước và Nhân dân cùng làm”, nhiều trường học được xây dựng giúp cho trẻ em đến tuổi được đến trường; công tác bổ túc văn hóa được duy trì theo đúng hướng chỉ đạo của Trung ương và Thành ủy: có 185/283 cán bộ chủ chốt và đảng viên diện bổ túc văn hóa khối phường đến lớp trong giờ hành chính, toàn quận có 26 trường ở phường và 16 trường ở cơ quan xí nghiệp với 2.742 học viên các lớp; hàng chục ngôi nhà tình nghĩa đã được xây dựng cho gia đình chính sách và gia đình nghèo... Trong thời gian này, công tác xây dựng Đảng về chính trị tư tưởng và tổ chức có nhiều bước trưởng thành đáng kể. Thực hiện Nghị quyết 01/NQ-QU về công tác xây dựng Đảng đáp ứng yêu cầu tình hình mới đã được đề ra ngay từ đầu nhiệm kỳ (tháng 01-1980), Ban Thường vụ Quận ủy đã chỉ đạo thành lập Ban Chỉ đạo củng cố và phát triển Đảng, tổng cộng trong 3 năm đã phát triển thêm 352 đảng viên (tăng 27% so nhiệm kỳ trước), trong đó có 122 đoàn viên thanh niên cộng sản, 38 đoàn viên Công đoàn. Đến cuối năm 1982 có 2.188 đảng viên sinh hoạt ở 95 cơ sở Đảng (26 chi bộ phường, 38 cơ sở thuộc cơ quan ban ngành cấp quận, 31 cơ sở thuộc các cơ quan Trung ương). Thực hiện nghiêm công tác phê và tự phê, trong nhiệm kỳ II đã xử lý kỷ luật 177 đảng viên vi phạm đạo đức cách mạng, trong đó khai trừ Đảng 27 người. Đặc biệt, qua đợt sinh hoạt chính trị phát thẻ Đảng và xét tư cách đảng viên theo Chỉ thị 83 của Ban Bí thư và Thông tri 49 của Thành ủy(1) tình hình tổ chức Đảng có nhiều mặt tiến bộ hơn. Tháng 01 năm 1983, Quận ủy chỉ đạo sơ kết nhằm rút kinh nghiệm và nhân rộng, đẩy mạnh phong trào “tổ chức đời sống trên địa bàn dân cư” trên toàn quận(2). Đồng thời tập trung tổ chức cho đảng viên toàn Đảng bộ quận học tập Nghị quyết 03/NQ-TW của Bộ Chính trị về việc “kiên quyết đập tan kiểu chiến tranh phá hoại nhiều mặt của bọn bành trướng Bắc Kinh cấu kết với đế quốc Mỹ”. Các công tác chuẩn bị tổ chức Đại hội đại biểu Đảng bộ quận lần thứ III lúc này cũng được tập trung thực hiện. 1. Ban hành tháng 03 năm 1982. 2. Tháng 01 năm 1983, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc quận tổ chức Hội nghị sơ kết phong trào “tổ chức đời sống trên địa bàn dân cư” trên toàn quận.

238 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) Ngày 03 tháng 05 năm 1983, Hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ quận đã họp thông qua các dự thảo văn kiện trình Đại hội Đại biểu Đảng bộ quận lần thứ III (vòng 2). III. ĐẠI HỘI ĐẢNG BỘ QUẬN LẦN THỨ III VÀ QUÁ TRÌNH KHAI THÁC MỌI TIỀM NĂNG KINH TẾ, VĂN HÓA CỦA QUẬN VỚI TINH THẦN CHỦ ĐỘNG TIẾN CÔNG, TỰ LỰC SÁNG TẠO, ĐẢM BẢO XÂY DỰNG QUẬN ĐI LÊN ĐÚNG QUỸ ĐẠO XÃ HỘI CHỦ NGHĨA (1983 - 1985) Nửa đầu năm 1983, cùng với thành phố và cả nước, Bình Thạnh cũng chịu sự tác động mạnh của tình hình chung khá phức tạp: kẻ thù tập trung tăng cường phá hoại nhiều mặt; kẻ xấu móc nối với một số cán bộ thoái hóa và bọn gian thương tiến hành lũng đoạn thị trường, gây mất ổn định giá cả; tình trạng thất nghiệp vẫn tồn tại với 13.000 người chưa có việc làm; hiện tượng tổ hợp “ma” làm ăn gian dối, sản xuất hàng kém chất lượng, trốn thuế, lậu thuế... gây thất thoát vật tư, tiền hàng của Nhà nước. Trước tình hình đó, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 4 - khóa V đã họp đánh giá những tồn tại trên lĩnh vực tư tưởng và tổ chức để đề ra nhiệm vụ cần tập trung của công tác xây dựng Đảng. Trong thời điểm này, Đại hội Đảng bộ quận Bình Thạnh lần thứ III (vòng 2) đã được tổ chức từ ngày 25 đến ngày 30 tháng 06 năm 1983. Có 255 đại biểu chính thức và 20 đại biểu dự khuyết tham dự Đại hội. Phiên trù bị diễn ra vào ngày 25 tháng 6. Đại hội chính thức khai mạc vào sáng 27 tháng 6. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ quận gồm 32 đồng chí. Đồng chí Nguyễn Chơn Trung được bầu giữ chức vụ Bí thư Quận ủy, đồng chí Lê Công Thanh được bầu giữ chức vụ Phó Bí thư, Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận. Quán triệt sâu sắc nghị quyết Đại hội lần thứ V của Đảng và các nghị quyết, chỉ thị, chủ trương của Thành ủy, Đại hội Đảng bộ quận Bình Thạnh lần thứ III đã nghiêm túc đánh giá kết quả đạt được, tìm nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại sau thời gian thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ quận lần thứ II. Đại hội đã xác định ba thế mạnh về kinh tế của quận là: công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, nông nghiệp và thương nghiệp dịch vụ; đồng thời đề ra nhiệm vụ chung trong 3 năm 1983-1985: “Đẩy mạnh cải tạo xã hội chủ nghĩa, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, khai thác mọi tiềm năng kinh tế, văn hóa của quận, với tinh thần chủ động tiến công, tự lực sáng tạo, khắc phục bệnh hành chánh quan liêu, bảo thủ trì trệ và vận dụng đúng đắn phương châm “Nhà nước và Nhân dân cùng làm”, “Trung ương và địa

239 LỊCH SỬ TRUYỀN THỐNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH (1930 - 2015) phương cùng làm”, đảm bảo tốt quận đi lên đúng quỹ đạo xã hội chủ nghĩa, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, làm chuyển biến phong trào hành động cách mạng của quần chúng, đẩy mạnh xây dựng lực lượng, vươn lên xây dựng Đảng bộ, có nhiều mặt tiên tiến và phấn đấu đưa Đảng bộ tiến lên trong sạch vững mạnh”. Trên cơ sở nhiệm vụ chung, Đảng bộ quận Bình Thạnh đã xác định 5 nhiệm vụ sẽ tập trung thực hiện trong 3 năm 1983 - 1985: - Tiến hành quy hoạch, cải tạo, sắp xếp và tổ chức lại sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp và nông nghiệp của quận. Phân bổ lao động, giải quyết việc làm. Từng bước cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân. Đẩy mạnh công tác cải tạo và xây dựng nền văn hóa mới, con người mới xã hội chủ nghĩa. - Quy hoạch, cải tạo và tổ chức, sắp xếp lại thị trường, thiết lập trật tự mới xã hội chủ nghĩa trong phân phối lưu thông. Trong đó, tập trung củng cố hệ thống thương nghiệp quốc doanh và thương nghiệp hợp tác xã. Hoàn thành cơ bản việc cải tạo, sắp xếp lại thương nghiệp tư nhân, tổ chức thêm cơ sở sản xuất, mở rộng mặt hàng xuất khẩu. - Phát động phong trào quần chúng tham gia công tác bảo vệ an ninh Tổ quốc và quân sự địa phương, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, đảm bảo đánh thắng kiểu chiến tranh phá hoại nhiều mặt của địch, đẩy lùi và ngăn chặn có hiệu quả những biểu hiện tiêu cực trong nội bộ và ngoài xã hội. Xây dựng và củng cố lực lượng công an và quân sự địa phương đảm bảo sẵn sàng chiến đấu và chiến thắng trong mọi tình huống. - Nâng cao năng lực lãnh đạo của chính quyền và công tác vận động quần chúng, nhanh chóng củng cố các bộ máy của tổ chức chính quyền, đoàn thể đủ năng lực công tác, xây dựng lực lượng đi đôi với việc phát động phong trào hành động cách mạng của quần chúng có chiều sâu, có chất lượng. - Củng cố, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên. Kiện toàn các Đảng bộ, Chi bộ cơ sở, đặc biệt lưu ý củng cố và tăng cường nhân sự cho các cơ sở thuộc khu vực sản xuất và phân phối lưu thông. Trên tinh thần đó, ngay sau Đại hội (trong tháng 6 năm 1983) Quận ủy đã ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ quận lần thứ III. Theo đó, một đợt thi đua kéo dài đến ngày 02 tháng 9 năm 1983 để thiết thực kỷ niệm 35 năm ngày Hồ Chủ tịch kêu gọi “Thi đua ái quốc” và chào mừng Đại