เอกสารประกอบการสอน
วิชา การจัดการโลจสิ ตกิ ส
(Logistics Management)
คณะบรหิ ารธรุ กิจ
มหาวิทยาลัยธนบรุ ี
i
คาํ นํา
เอกสารประกอบการสอนเลมน้ี จัดทําข้ึนเพื่อใหเขากับสถานการณในปจจุบัน
โดยเรียบเรียงขึ้นตามเน้ือหาสาระในหลักสูตรปริญญาตรี คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัย
ธนบุรี เอกสารประกอบการสอนเลมนี้แบงเนื้อหาออกเปน 12 บท เพื่อใหนักศึกษา
สามารถเขาใจในรายวิชานี้ไดงายข้ึน ซึ่งเนื้อหาในเอกสารประกอบการสอนเลมนี้เปน
พ้ืนฐานการเรียน การสอนในสาขาวิชาการจัดการโลจิสติกส โดยเน้ือหาจะกลาวถึงประวัติ
ความเปนมาของการจัดการโลจิสติกสและซัพพลายเชน บทบาทและความสําคัญของการ
จัดการโลจิสติกสและซัพพลายเชนที่มีตอองคกรและธุรกิจ กิจกรรมทางดานโลจิสติกส
อาทิ การวางแผนและการพยากรณ การจัดซือ้ จัดหาและเจรจาตอรอง การคัดเลือกและ
การจัดจา งภายนอก การบริหารความสมั พันธในซัพพลายเชน การจดั การคลงั สินคา การ
จัดการสินคาคงคลัง การวางแผนการขนสงและกระจายสินคา การวางแผนการขนสง
และกระจายสินคา การออกแบบบรรจภุ ัณฑ เทคโนโลยีสารสนเทศในกจิ กรรมโลจสิ ติกส
เพื่อใหทันตอสถานการณปจจุบัน ซึ่งในแตละหัวขอเร่ืองของการสอนนั้น จะเปนความรู
พื้นฐานที่นักศึกษาสามารถนําไปประยุกตใชกับรายวิชาเอกอ่ืนๆ ในคณะฯได พรอมทั้ง
ยังมีกรณีศึกษาท่ีเกิดขึ้นจริง ใหนักศึกษาไดคิดวิเคราะหและสามารถนําไปประยุกตใช
ตอไปได และสุดทายยังมีแบบฝกหัดทายบทเรียนใหนักศึกษาสามารถนําไปฝกฝน
ทบทวนความรูไ ดอีกดว ย
คณะบริหารธรุ กจิ
สารบัญ หนา
คํานํา i
สารบญั iii
สารบญั ตาราง ix
สารบญั ภาพ x
คําอธบิ ายรายวิชา xiii
โครงการสอน xiv
บทที่ 3
1 ความรูทว่ั ไปเกี่ยวกับโลจิสติกส 3
5
1.1 บทนาํ 7
1.2 ความเปน มาและววิ ัฒนาการของการจดั การโลจิสติกส 7
1.3 บทบาทของโลจสิ ติกส ตอ องคกรและเศรษฐกิจ 8
1.4 ความหมายของการจัดการโลจสิ ตกิ ส 11
1.5 เปาหมายของการจดั การโลจสิ ติกส 16
1.6 กิจกรรมโลจสิ ติกส
1.7 แนวคิดดานโลจิสติกสในอนาคต 21
22
แบบฝกหดั บทท่ี 1 23
2 โลจิสติกสและซัพพลายเชนในระบบธรุ กจิ
2.1 บทนํา
2.2 ความหมายของการบริหารซัพพลายเชน
2.3 องคประกอบของซัพพลายเชน
iv
บทที่ ความสัมพันธร ะหวางการจัดการโลจสิ ติกสและซัพพลายเชน หนา
2.4 โครงขา ยซพั พลายเชน 25
2.5 ประโยชนข องการจดั การซัพพลายเชน 27
2.6 แนวคิดดา นการจัดการซัพพลายเชนในอนาคต 29
2.7 กรณศี ึกษา 30
2.8 แบบฝก หัดบทท่ี 2 32
35
3 กิจกรรมโลจสิ ติกส
3.1 บทนํา 40
3.2 กจิ กรรมโลจิสติกส 40
3.3 กรณีศึกษา 53
แบบฝก หัดบทท่ี 3 55
4 การพยากรณค วามตอ งการ 60
4.1 ความหมายการพยากรณ 61
4.2 ความสาํ คญั ของการพยากรณ 62
4.3 กระบวนการพยากรณ 63
4.4 ประเภทของการพยากรณ 73
4.5 การประเมนิ ความแมนยาํ ของการพยากรณ 76
4.6 แนวทางในการเลอื กเทคนิคสาํ หรบั การพยากรณ 77
แบบฝก หัดบทท่ี 4
84
5 การจัดซ้ือจัดหา 85
5.1 ความหมายของการจดั ซ้อื
5.2 ความหมายของการจดั หา
บทท่ี ความแตกตา งระหวางจดั ซ้อื และจัดหา หนา
5.3 พฒั นาการของการจัดซ้อื จดั หา 85
5.4 วตั ถุประสงคข องการจดั ซือ้ และจัดหา 86
5.5 นโยบายการจดั ซือ้ และจัดหา (7R’s) 87
5.6 กระบวนการจดั ซื้อ 88
5.7 ประเภทของผสู ง มอบในงานจดั ซือ้ 89
5.8 กลยุทธใ นงานจัดซ้ือ 91
5.9 การวัดประสทิ ธภิ าพในงานจัดซอื้ 92
5.10 องคก ารจัดซอื้ 94
5.11 การจดั ซื้อจัดหาสเี ขยี ว 96
5.12 แบบฝก หดั บทท่ี 5 98
100
6 การคดั เลือกและการจัดจา งภายนอก
6.1 ความหมายของการจัดจา งภายนอก 106
6.2 แนวคดิ เก่ียวกับการจดั จา งภายนอก 107
6.3 ประโยชนข องการจดั จา งภายนอก 108
6.4 รปู แบบการจัดจา งภายนอก 108
6.5 ประเภทของการจางเหมาภายนอก 109
6.6 หลกั เกณฑใ นการพิจารณาจางพนกั งานจางเหมาบรกิ าร 110
6.7 ขอดี-ขอเสยี การจัดจา งภายนอก 110
6.8 เหตผุ ลในการตดั สนิ ใจจัดหาจากภายนอก 112
6.9 ความหมายของการคัดเลอื ก 113
6.10 แนวคดิ การคดั เลอื กผขู ายปจ จยั การผลติ 114
6.11 การคัดเลือกและประเมนิ ผูข าย 115
แบบฝกหดั บทท่ี 6 120
vi
บทที่ หนา
7 การบรกิ ารลูกคาและการบริหารความสมั พันธลูกคา
126
7.1 บทนาํ 126
7.2 ความสําคญั ของการบรกิ ารลูกคา 127
7.3 การบริหารความสมั พันธล ูกคา 129
7.4 ประโยชนข องการบรหิ ารความสัมพันธลูกคา (CRM) ตอ ธรุ กิจ 129
7.5 การบรหิ ารความสมั พนั ธลูกคา ใชก บั ใครไดบา ง 130
7.6 แบบจําลองการสรางสัมพันธ 132
7.7 การบรหิ ารความสัมพันธก บั ซัพพลายเออร 136
7.8 กรณศี กึ ษา 138
7.9 แบบฝกหัดบทท่ี 7
145
8 การบริหารคลงั สนิ คาและศูนยก ระจายสินคา 149
8.1 ความหมายของคลังสนิ คา 152
8.2 วตั ถปุ ระสงคแ ละประโยชนข องคลังสินคา 158
8.3 การแบง ประเภทของคลังสินคา 159
8.4 กระบวนการพน้ื ฐานที่สาํ คญั ในการบรหิ ารคลงั สนิ คา 162
8.5 การพฒั นาประสิทธภิ าพการจัดการคลังสินคา 164
8.6 ความสัมพันธของคลงั สนิ คา กับกิจกรรมโลจิสติกสอ นื่ ๆ
แบบฝกหดั บทท่ี 8 170
171
9 การบริหารสินคา คงคลงั 172
9.1 ความหมายสนิ คาคงคลัง 173
9.2 ประเภทของสินคาคงคลงั 174
9.3 วตั ถุประสงคข องสินคา คงคลงั
9.4 ตนทุนของสนิ คา คงคลงั
9.5 เหตุผลในการลดสนิ คาคงคลัง
v
บทท่ี หนา
9.6 สินคาคงคลงั และแนวทางการจัดการสนิ คา คลงั 176
9.7 เทคนิคการตรวจสอบสนิ คาคงคลงั 179
9.8 ปริมาณการสงั่ ซื้อทป่ี ระหยัด 184
9.9 การจดั เกบ็ สินคาคงคลังในการวิเคราะห เอ บี ซี (ABC Analysis) 185
9.10 บทบาทของสนิ คา คงคลงั ในซัพพลายเชน (Supply Chain) 186
9.11 ระบบ VMI หรอื Vendor Managed Inventory 187
แบบฝก หดั บทที่ 9 191
10 การขนสง 196
10.1 บทนํา 196
10.2 ความเปน มาและววิ ัฒนาการของการขนสง 200
10.3 ความหมายของการขนสง 200
10.4 อรรถประโยชนข องการขนสง 201
10.5 รูปแบบของการขนสง 207
10.6 ปจ จยั ทส่ี งผลตอ การเลอื กใชรปู แบบการขนสง 209
10.7 การขนสง ตอ เนอื่ งหลายรปู แบบ 210
10.8 การขนสง เพือ่ การทอ งเทยี่ ว 211
10.9 การขนสง สเี ขยี ว 212
แบบฝก หัดบทท่ี 10
217
11 การออกแบบบรรจุภัณฑ 217
11.1 บทนาํ 219
11.2 ความหมาย 221
11.3 บทบาทหนาทข่ี องบรรจุภณั ฑ 225
11.4 ประเภทของบรรจุภณั ฑ
11.5 กลยุทธการตลาดสเี ขียวกบั การบรรจภุ ณั ฑ
viii
บทท่ี บรรจุภณั ฑเพือ่ การนาํ เขา และสงออก หนา
11.6 บรรจุภณั ฑเพ่ือการนําเขาและสง ออก 227
11.6 แบบฝก หัดบทท่ี 11 227
233
12 เทคโนโลยีและสารสนเทศในงานโลจิสติกส
12.1 บทนํา 239
12.2 ความสาํ คัญของเทคโนโลยีและสารสนเทศในงานโลจิสตกิ ส 239
12.3 ความสําคญั ของเทคโนโลยแี ละสารสนเทศในงานโลจสิ ติกส 240
แบบฝกหัดบทท่ี 12 254
บรรณานุกรม 259
ix
สารบัญตาราง หนา
ตารางท่ี 5
14
1.1 เปรียบเทียบวิวฒั นาการทางโลจิสติกส
1.2 เปรียบเทียบความหมายและวัตถุประสงคแ นวคิดดา นโลจสิ ติกสใ น 67
อนาคต 71
4.1 คาพยากรณโดยวิธีคาเฉล่ยี เคล่ือนท่ีอยา งงาย (Simple Moving 72
75
Average) 86
4.2 คา พยากรณท ่ีไดจ ากวธิ กี ารปรับเรยี บแบบเอ็กซโ พแนนเชยี ล 107
4.3 คา พยากรณโ ดยการใชตัวแบบการถดถอยเชงิ เสน 116
4.4 ตวั อยางการคํานวณความแมนยาํ ในการพยากรณ 118
5.1 ตารางแสดงความแตกตางระหวางการจดั ซื้อและจดั หา 151
6.1 แนวคิดการจา งเหมาแรงงานภายนอก (Outsourcing)
6.2 แสดงผลการประเมนิ ผูสงมอบแตล ะราย 153
6.3 แสดงแบบฟอรม การใหคะแนน 153
8.1 การเปรยี บเทียบความแตกตา งระหวา งคลงั สินคา กบั ศนู ยกระจาย 189
206
สินคา
8.2 การเปรียบเทียบขอ ดีและขอเสยี ของคลังสาธารณะ
8.3 การเปรียบเทยี บขอดีและขอเสียของคลงั สว นตัว
9.1 ความแตกตา งระหวา งระบบ VMI และระบบ E-Ordering
10.1 ตารางสรุปขอเดนขอดอยของรูปแบบการขนสง
x หนา
สารบญั ภาพ 5
11
ภาพที่ 21
22
1.1 กระบวนการดําเนนิ งานดา นโลจิสตกิ ส 23
1.2 กจิ กรรมโลจสิ ตกิ ส 27
2.1 องคประกอบหลกั ของธรุ กิจ 28
2.2 ซพั พลายเซน 41
2.3 ความสัมพนั ธระหวางการจัดการโลจสิ ติกสแ ละซพั พลายเชน 42
2.4 แสดงใหเห็นถงึ โครงขา ย Supply Chain 45
2.5 ซพั พลายเชนปลากระปอง 89
3.1 การบริการลกู คา 92
3.2 ปรากฏการณแสมา 131
3.3 การประมวลคาํ สั่งซอ้ื 135
5.1 Order Processing and Activities 146
5.2 ขนั้ ตอนของกลยทุ ธก ารจดั ซื้อ 147
7.1 ววิ ัฒนาการของ CRM และ SCRM 148
7.2 รปู แบบการบรหิ ารความสมั พันธก บั ซพั พลายเออร 155
8.1 คลังสนิ คา (Warehouse) 156
8.2 การคลังสินคา (Warehousing) 156
8.3 ศูนยก ระจายสินคา (Distribution Center) 157
8.4 Cross Dock 158
8.5 คลังสนิ คา หองเย็น
8.6 คลงั สินคา ทัณฑบน
8.7 คลังสนิ คาสําหรับพชื ผลเฉพาะอยา ง
8.8 คลังน้าํ มันจดั เปนคลงั สนิ คาที่มีลักษณะเปน กองใหญ
xi
สารบญั ภาพ (ตอ) หนา
171
ภาพท่ี 172
9.1 วตั ถุดบิ 173
9.2 ชิ้นสว นทสี่ ่ังซ้ือมาและวัสดุสน้ิ เปลือง 173
9.3 โครงสรา งตนทุนโลจิสตกิ สข องประเทศไทย ป 2551-2556 177
9.4 กราฟแสดงตนทุนสินคาคงคลัง Inventory Cost 180
9.5 สนิ คา คงคลงั เพื่อความปลอดภยั 181
9.6 อุปสงคอิสระ และ อุปสงคพึง่ พา 183
9.7 ระบบสองถัง และ ระบบถงั เดียว 184
9.8 วงจรสนิ คาคงคลงั
9.9 คา ใชจา ยในการเกบ็ รักษา คา ใชจ ายในการสั่งซ้ือ คาเสยี โอกาส 185
188
คา ใชจ ายรวมตอ ป 197
9.10 การจัดเกบ็ สินคาคงคลงั ในการวเิ คราะห เอ บี ซี 197
9.11 ระบบ VMI บนโซอ ปุ ทาน 198
10.1 แสดงถึงคาราวานการคาในสมัยกอน 198
10.2 แสดงถึงการเดนิ ทางของคณะละครสตั ว
10.3 หวั รถจกั รไอนาํ้ รนุ แปซิฟค ใชเ ม่ือปค.ศ. 1949-1951 199
10.4 รถรางในกรุงเทพ โดยการไฟฟา นครหลวงเร่มิ ใช ค.ศ.1894 200
201
จนถงึ ป ค.ศ. 1968 207
10.5 ภาพเครอ่ื งยนตส นั ดาปภายใน 4 จงั หวะ และเคร่ืองยนตดีเซล 223
10.6 เซี่ยงไฮแ มก็ เลฟ 223
10.7 สดั สว นการเลอื กใชร ูปแบบการขนสง ภายในประเทศ
10.8 ภาพแสดงปจ จยั ท่ีสง ผลตอ การเลือกใชร ปู แบบการขนสง
11.1 บรรจุภัณฑเ ฉพาะหนวย
11.2 บรรจภุ ัณฑช ั้นใน
xii
สารบญั ภาพ (ตอ) หนา
224
ภาพที่ 227
11.3 บรรจุภัณฑช ้ันนอกสดุ 242
11.4 ฉลากสนิ คาเพือ่ ส่งิ แวดลอ ม 242
12.1 ภาพแสดงบารโ คด 1 มิติ 247
12.2 ภาพแสดงบารโคด 2 มติ ิ 250
12.3 ความแตกตาง ระหวาง E-Business กับ E-Commerce 251
12.4 โปรแกรม warehouse management system
12.5 วิธีการหยบิ สินคาโดยการเชือ่ มโยงโปรแกรมWMSกบั Mobile 252
network
12.6 ระบบจัดเกบ็ อตั โนมัติ ระบบ Rack
xiii
คําอธิบายรายวชิ า
20 2110 การจัดการโลจสิ ติกส
Logistics Management
บทบาทและความสําคัญของการโลจิสติกสและซัพพลายเชนในระบบธุรกิจ การ
ดําเนินงานของกิจกรรมโลจิสติกส การวางแผนและการพยากรณ การคัดเลือกและการจัด
จางภายนอก (Outsourcing) การสรางพันธมิตรทางธุรกิจ การจัดการคลังสินคาและสินคา
คงคลัง การออกแบบบรรจุภัณฑ การวางแผนการขนสงและกระจายสินคา เทคโนโลยี
สารสนเทศในกิจกรรมโลจิสติกส และกรณีศึกษาการประยุกตใชการจัดการโลจิสติกส
และซัพพลายเชนในระบบธรุ กิจ
วชิ าบงั คบั กอน ไมม ี
xiv
รายการสอน
สปั ดาห หวั ขอ จํานวน วัตถปุ ระสงค กจิ กรรม
ที่ ชั่วโมง
สอน
1 ค ว า ม รู ทั่ ว ไ ป เก่ี ย ว กั บ 3 เพื่อใหสามารถ 1 ทําแบบฝก หดั ทายบท
โลจิสติกส 1 อธบิ ายความเปน มา และ 2 ทบทวนบทเรียนตามท่ีไดเรียน
1 ความเปนมาและวิวัฒนาการ วิวัฒนาการของการจดั การ ไป
ของการจดั การโลจิสติกส โลจสิ ตกิ สไ ด 3 ศึกษาเพิ่มเติมและทดลองทํา
2 บทบาทของโลจิสติกสตอ 2 เชื่อมโยงกิจกรรมดานโลจิ แบบฝกหัดในหัวขอที่ไดเรียนไป
องคก ารและเศรษฐกจิ สติกสก บั องคกรได จากหนังสือเลมอน่ื ๆ
3 ความหมายของการจัดการ 3 อธิ บายความหมายและ 4 เตรียมเนื้อหาสาระความรู
โลจิสติกส เปาหมายของการจัดการโลจิ สําหรับท่ีจะเรียนประจําสัปดาห
4 เปาหมายของการจดั การ สติกสไ ด ตอไป
โลจิสตกิ ส 4 อธิบายไดวากิจกรรมโลจิ
5 กิจกรรมโลจสิ ตกิ ส สติกสม กี ี่ประเภท อะไรบา ง
6 แนวคดิ โลจสิ ติกสใ นอนาคต
2 โลจสิ ติกสแ ละซัพพลายเชน 3 เพ่ือใหสามารถ 1 ใหท ําแบบฝก หัดทายบททุกขอ
ในระบบธรุ กจิ 1 อธิบายความหมายของ 2 ใหท บทวนเรยี นตามทไ่ี ดเ รยี น
1 บทนํา การจดั การซพั พลายเชนได ไป
2 ความหมายของการจดั การ 2 อธิบายระดับของการ 3 ใหศ ึกษาเพิ่มเติมและทดลอง
ซัพพลายเชน บรหิ ารจัดการซพั พลายเชน ทาํ แบบฝก หดั ในหัวขอ ท่ไี ดเรยี น
3 ความสําคัญของการจัดการ ได ไปจากตาํ ราเลม อนื่ ๆ
ซพั พลายเชน 3 เขาใจถงึ แนวทางการนาํ 4 ใหเ ตรียมเนือ้ หาสาระความรู
4 ความสัมพันธระหวางการ ซัพพลายเชนเขาไปประยุกตใช สาํ หรับทีจ่ ะเรยี นประจาํ สปั ดาห
จั ด ก า รโล จิ ส ติ ก ส แ ล ะ โซ ได ตอ ไป
อุปทาน 4 สามารถเขยี นโครงขา ย
5โครงขายซพั พลายเชน ซัพพลายเชนได
6 ประโยชนของการจดั การซพั พลาย
เชน
7แนวคิดดานการจดั การซัพพลาย
เชนในอนาคต
8 กรณีศึกษา
xv
สปั ดาห หัวขอ จํานวน วัตถปุ ระสงค กจิ กรรม
ที่ ชัว่ โมง
สอน เพอ่ื ใหส ามารถ 1 แบบฝก หัดทา ยบททุกขอ
3 กิจกรรมโลจิสตกิ ส 1 อธิบายถึงกิจกรรมโลจิ 2 ทบทวนบทเรียน
1 บทนํา 3 ส ติ ก ส ได วา มี กี่ ป ระ เภ ท 3 ศึกษาคน ควา
2 กิจกรรมโลจสิ ติกส อะไรบาง 4 ขอ มูลเพิ่มเติมจากแหลง อืน่
3 กรณีศกึ ษา 3 2 อธิบายขอบเขตงานของ 5 ศึกษาบทเรียนประจําสัปดาห
แตละกิจกรรมดานโลจสิ ตกิ ส ตอ ไป
4 การพยากรณความตอ งการ 3 ได
1 ความหมายการพยากรณ เพื่อใหสามารถ 1 แบบฝกหัดทา ยบททุกขอ
2 ความสําคญั ของการ 1 อธิบายความหมายและ 2 ทบทวนบทเรยี น
พยากรณ ความสาํ คญั ของการ 3 ศกึ ษาคนควา
3 กระบวนการพยากรณ พยากรณไ ด 4 ขอมลู เพิม่ เตมิ จากแหลง อนื่
4 ประเภทของการพยากรณ 2 สามารถเขาใจถึง 5 ศึกษาบทเรียนประจําสัปดาห
5 การประเมินความแมนยาํ กระบวนการพยากรณได ตอ ไป
ของการพยากรณ 3 สามารถใชเ ทคนคิ การ
6 แนวทางในการเลอื กเทคนิค พยากรณและประเมินความ 1 แบบฝก หัดทา ยบททกุ ขอ
สําหรบั การพยากรณ แมนยําได 2 ทบทวนบทเรยี น
3 ศึกษาคนควา
5 การจดั ซอ้ื จดั หา เพื่อใหสามารถ 4 ขอ มลู เพม่ิ เติมจากแหลงอื่น
1 ความหมายของการจัดซอื้ 1 อธิบายถึงขอ แตกตา งของ 5 ศึกษาบทเรียนประจําสัปดาห
2 ความหมายของการจัดหา การจัดซ้ือและจดั หา ตอไป
3 ความแตกตา งระหวา งจดั ซ้ือ 2 อธบิ ายประเภทของผูส ง
และจัดหา มอบไดใ นงานจัดซื้อได
4 พฒั นาการของการจัดซอ้ื 3 เขาใจวัตถุประสงคข อง
จัดหา การจัดซอื้
5 วัตถปุ ระสงคข องการจดั ซ้อื 4 อธบิ ายถึงกลยุทธก าร
และจัดหา จัดซอ้ื จดั หาได
6 นโยบายการจดั ซอื้ และจดั หา 5 อธิบายการจดั ซ้ือจัดหาสี
(7R’s) เขยี วได
7 กระบวนการจัดซื้อ 6 อธิบายถึงองคการจัดซือ้
8 ประเภทของผูสง มอบในงาน ทง้ั 2 ลักษณะได
จดั ซ้ือ
9 กลยุทธใ นงานจัดซอ้ื
xvi
สัปดาห หวั ขอ จํานวน วัตถปุ ระสงค กิจกรรม
ท่ี ชั่วโมง
สอน 1 แบบฝก หัดทา ยบททุกขอ
10 การวัดประสิทธภิ าพในงาน 2 ทบทวนบทเรยี น
จัดซ้ือ 3 เพือ่ ใหสามารถ 3 ศกึ ษาคนควา
11 องคการจดั ซ้ือ 1 อธิบายความหมายของ 4 ขอมูลเพ่ิมเติมจากแหลงอื่น
12 การจัดซ้ือจัดหาสเี ขียว การคัดเลือกและการจดั จา ง 5 ศึกษาบทเรียนประจําสัปดาห
6 การคดั เลอื กและการจดั จาง ภายนอก ตอ ไป
ภายนอก 2 อธิบายประโยชน ขอดี-
1 ความหมายของการจัดจา ง ขอเสยี ของการจดั จา ง
ภายนอก ภายนอก
2 แนวคดิ เกย่ี วกับการจัดจา ง 3 เขา ใจถึงวิธกี ารประเมิน
ภายนอก ผูขายทงั้ 3รูปแบบ
3 ประโยชนของการจัดจา ง 4 อธบิ ายถึงหลักเกณฑใ น
ภายนอก การพิจารณาจางพนกั งาน
4 รปู แบบการจัดจางภายนอก จา งเหมาบริการ
5 ประเภทของการจางเหมา 5 อธบิ ายประเภทของการ
ภายนอก จา งเหมา
6 หลักเกณฑในการพจิ ารณา 6 อธบิ ายเหตุผลของการ
จา งพนักงานจา งเหมาบรกิ าร ตดั สนิ ใจในการจัดหาจาก
7 ขอดี-ขอ เสยี การจัดจาง ภายนอก
ภายนอก
8 เหตุผลในการตัดสนิ ใจจดั หา
จากภายนอก
9 ความหมายของการคัดเลอื ก
10 แนวคดิ ในการคดั เลือก
ผขู ายปจจัยการผลติ
11 การคัดเลือกและประเมนิ
ผูข าย
7 สอบกลางภาคเรียน
xvii
สัปดาห หวั ขอ จาํ นวน วัตถปุ ระสงค กิจกรรม
ที่ ช่วั โมง
สอน
8 การบรกิ ารลูกคา 3 เพอ่ื ใหสามารถ 1 ใหท าํ แบบฝก หดั ทา ยบททกุ ขอ
และการบริหารความสัมพันธ 1 อธิบายความสําคัญของ 2 ใหทบทวนบทเรียนตามที่ได
ลูกคา การบริการลูกคา และระดับ เรยี นไป
1 ความสําคัญของการบริการ ในการบรกิ ารลูกคาได 3 ใหศ กึ ษาเพ่ิมเตมิ และทดลอง
ลกู คา 2 อธิบายถงึ ความเปน มาของ ทําแบบฝก หดั ในหวั ขอ ท่ไี ดเรียน
2 ระดับการใหบรกิ ารลกู คา การบริหารความสัมพันธ ไปจากหนงั เลมอื่น ๆ
3 การบริหารความสัมพันธ ลกู คา 4 ใหเตรยี มเน้ือหาสาระความรู
ลูกคา 3 ประโยชนของการบริหาร สาํ หรบั ทจ่ี ะเรยี นประจาํ สัปดาห
4 ประโยชนข องการบรหิ าร ความสมั พนั ธลูกคา ตอธรุ กจิ ตอ ไป
ความสัมพนั ธลกู คาตอธุรกิจ 4 อธบิ ายไดวาการบริหาร
5 การบริหารความสัมพนั ธ ความสัมพันธลกู คา สามารถ
ลกู คา ใชกับใครไดบาง ใชก บั ใครไดบ า ง
6 แบบจําลองการสรา งสัมพันธ
9 การบริหารคลังสนิ คาและ 3 เพอื่ ใหส ามารถ 1 ใหทาํ แบบฝกหดั ทายบททุกขอ
ศูนยก ระจายสินคา 1 อธิบายความหมายและ 2 ใหทบทวนบทเรียนตามท่ีได
1 ความหมายของคลังสนิ คา ความแตกตางของคลังสินคา เรียนไป
2 วัตถุประสงคและประโยชน และศูนยก ระจายสนิ คา ได 3 ใหศึกษาเพิ่มเติมและทดลอง
ของคลังสินคา 2 อธิบายถึงวัตถุประสงค ทําแบบฝกหัดในหัวขอที่ไดเรียน
3 ก า ร แ บ งป ร ะ เภ ท ข อ ง และประโยชนของคลังสินคา ไปจากหนังเลมอื่น ๆ
คลงั สินคา และศูนยกระจายสนิ คาได 4 ใหเตรียมเน้ือหาสาระความรู
4 กระบวนการพนื้ ฐานที่สําคัญ 3 แ บ ง ป ร ะ เ ภ ท ข อ ง สําหรับที่จะเรียนประจําสัปดาห
ในการบรหิ ารคลังสินคา คลังสินคาตามประเภทตางๆ ตอ ไป
5 การพฒั นาประสทิ ธิภาพการ ได
จัดการคลงั สนิ คา 4 อธบิ ายความสัมพนั ธข อง
6 ความสัมพนั ธข องคลงั สินคา คลงั สินคากับกจิ กรรมอ่ืนๆ
กบั กจิ กรรมโลจิสติกสอ ื่นๆ ของโลจสิ ตกิ สไ ด
xviii
สปั ดาห หัวขอ จํานวน วตั ถปุ ระสงค กจิ กรรม
ที่ ชว่ั โมง
สอน
10 การบรหิ ารสินคาคงคลงั 3 เพอ่ื ใหส ามารถ 1 ใหทาํ แบบฝก หดั ทายบททุกขอ
1 ความหมายสนิ คาคงคลงั 1 อธิบายความหมายของ 2 ใหทบทวนบทเรียนตามที่ได
2 ประเภทของสินคาคงคลงั สนิ คาคงคลังและการจัดการ เรยี นไป
3 วัตถุประสงคของสินคาคง สินคา คงคลังได 3 ใหศึกษาเพิ่มเติมและทดลอง
คลงั 2 อ ธิ บ า ย ถึ ง ป ร ะ เภ ท ทําแบบฝกหัดในหัวขอท่ีไดเรียน
4 ตน ทนุ ของสินคาคงคลัง วัตถุประสงคของสินคาคง ไปจากหนงั เลม อืน่ ๆ
5 เหตุผลในการลดสินคาคง คลงั ได 4 ใหเตรียมเน้ือหาสาระความรู
คลงั 3 อธบิ ายตน ทุนของสนิ คาคง สําหรับท่ีจะเรียนประจําสัปดาห
6 สิ น ค า ค งค ลั งแ ล ะ แ น ว คลงั ได ตอไป
ทางการจดั การสนิ คาคลงั 4 บอกเหตุผลของการลด
7 เทคนิคการตรวจสอบสินคา ปริมาณสินคา คงคลงั ได
คงคลงั 5 อ ธิ บ า ย แ น ว ท า งก า ร
8 ปริมาณการส่งั ซ้ือทป่ี ระหยดั บริหารสินคา คงคลังได
9 การจัดเก็บสินคาคงคลังใน 6 ท ร า บ เท ค นิ ค ก า ร
การวิเคราะห เอ บี ซี (ABC ตรวจสอบสินคา คงคลังได
Analysis) 7 อธิบายปรมิ าณการส่ังซ้ือที่
10 บทบาทของสินคา คงคลงั ใน ประหยดั
ซัพพลายเชน (Supply Chain) 8 อธิบายวิธีการการจัดเก็บ
11 ระบบ VMI หรือ Vendor สินคาคงคลงั ในการวิเคราะห
Managed Inventory เอ บี ซี (ABC Analysis)
9 อธิบายถึงบทบาทของ
สนิ คา คงคลังในซัพพลายเชน
ได
10 อธิบายระบบ VMI ได
xix
สัปดาห หัวขอ จาํ นวน วัตถุประสงค กิจกรรม
ท่ี ชั่วโมง
สอน
11 การขนสง 3 เพื่อใหสามารถ 1 ใหท าํ แบบฝก หัดทา ยบททุกขอ
1 ความเปน มาและววิ ัฒนาการ 1 อธบิ ายความเปนมา และ 2 ใหทบทวนบทเรียนตามที่ได
ของการขนสง ววิ ัฒนาการของการขนสงได เรยี นไป
2 ความหมายของการขนสง 2 เชื่อมโยงขอเดน และตวั 3 ใหศ ึกษาเพมิ่ เตมิ และทดลอง
3 อรรถประโยชนข องการ สนิ คา ท่ีตองการจะขนสงได ทาํ แบบฝกหดั ในหวั ขอ ท่ไี ดเรียน
ขนสง 3 อธบิ ายความหมายและ ไปจากหนังเลมอืน่ ๆ
4 รูปแบบของการขนสง อรรถประโยชของการขนสง 4 ใหเตรียมเนือ้ หาสาระความรู
5 ปจจยั ท่สี งผลตอการเลือกใช ได สาํ หรับท่จี ะเรียนประจําสปั ดาห
รูปแบบการขนสง 4 อธิบายไดวาการขนสงมีก่ี ตอไป
6 การขนสง ตอเน่อื งหลาย รปู แบบ อะไรบา ง แตละ
รปู แบบ รปู แบบมีขอเดน ขอ ดอ ย
7 การขนสงเพื่อการทองเทีย่ ว อยางไร
8 การขนสง สเี ขียว
12 การออกแบบบรรจุภณั ฑ 3 เพอื่ ใหสามารถ 1 ใหท าํ แบบฝก หัดทา ยบททกุ ขอ
1 อธบิ ายความหมาย บทบาท 2 ใหทบทวนบทเรียนตามท่ีได
1 บทนํา หนา ที่ และประเภทของบรรจุ เรียนไป
ภัณฑได 3 ใหศึกษาเพิ่มเติมและทดลอง
2 ความหมาย 2 อธิบายกลยุทธการตลาดสี ทําแบบฝกหัดในหัวขอที่ไดเรียน
เขยี วกบั การบรรจุภัณฑได ไปจากหนังสอื เลม อ่นื ๆ
3 บทบาทหนาท่ีของบรรจุ 3 อธิบายปจจยั ของบรรจุ 4 ใหเตรียมเนื้อหาสาระความรู
ภัณฑเพ่อื การนําเขาและ สําหรับท่ีจะเรียนประจําสัปดาห
ภัณฑ สงออกได ตอ ไป
4 ประเภทของบรรจภุ ณั ฑ
5 กลยุทธการตลาดสีเขียวกับ
การบรรจุภณั ฑ
6 บรรจภุ ณั ฑเพ่อื การนาํ เขา และ
สงออก
13 เทคโนโลยแี ละสารสนเทศใน 3 เพอื่ ใหส ามารถ 1 ใหท าํ แบบฝก หัดทา ยบททุกขอ
งานโลจสิ ติกส 1 อธิบายความหมาย ความ 2 ใหทบทวนบทเรียนตามท่ีได
1 บทนาํ สํ า คั ญ ป ร ะ โย ช น ข อ ง เรียนไป
2 ความสําคัญของเทคโนโลยี เทคโนโลยีและสารสนเทศใน 3 ใหศึกษาเพิ่มเติมและทดลอง
แ ล ะ ส า ร ส น เท ศ ใ น ง า น โ ล จิ งานโลจิสตกิ สไ ด ทําแบบฝกหัดในหัวขอท่ีไดเรียน
สตกิ ส 2 เชื่อมโยงความสัมพันธ ไปจากหนังเลม อ่ืน ๆ
3 ตัวอยางและประโยชนของ ระ ห วางเท ค โน โลยี แ ล ะ 4 ใหเตรียมเน้ือหาสาระความรู
xx
สัปดาห หัวขอ จํานวน วตั ถุประสงค กจิ กรรม
ท่ี ชัว่ โมง
สอน
เท ค โ น โ ล ยี ส า ร ส น เท ศ ท่ี นํ า สารสนเทศในงานโลจิสติกส สําหรับที่จะเรียนประจําสัปดาห
ประยกุ ตใ ชง านในโลจสิ ติกส กับองคก ารได ตอ ไป
3 อ ธิ บ า ย ลั ก ษ ณ ะ ข อ ง
เทคโนโลยแี ละสารสนเทศใน
งานโลจิสตกิ สในองคก ารได
4 อธิบายความหนาท่ีของ
เทคโนโลยแี ละสารสนเทศใน
งานโลจิสติกสท่ีมีผลกระทบ
ตอองคก ารได
14 สอบปลายภาค
ค ว า ม รู ท่ั ว ไ ป เ กี่ ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส | 1
รายละเอยี ดการสอน
ประจาํ สัปดาหท ี่ 1 (จาํ นวน 3 ชว่ั โมง)
หัวขอ การสอน : ความรทู ั่วไปเกย่ี วกบั โลจสิ ติกส
จดุ ประสงคการสอน เพอ่ื ใหสามารถ
1. อธิบายความเปนมา และววิ ัฒนาการของการจดั การโลจิสตกิ สได
2. เชอื่ มโยงกจิ กรรมดานโลจิสตกิ สกบั องคก รได
3. อธบิ ายความหมายและเปาหมายของการจดั การโลจสิ ติกสไ ด
4. อธิบายไดวากิจกรรมโลจสิ ติกสม ีก่ปี ระเภท อะไรบาง
รายการสอน
1.1 บทนาํ
1.2 ความเปนมาและววิ ฒั นาการของการจดั การโลจิสติกส
1.3 บทบาทของโลจสิ ติกสตอองคก ารและเศรษฐกจิ
1.4 ความหมายของการจดั การโลจิสติกส
1.5 เปาหมายของการจดั การโลจิสติกส
1.6 กจิ กรรมโลจสิ ติกส
1.7 แนวคดิ โลจสิ ตกิ สใ นอนาคต
วธิ ีการสอน
บรรยาย ถาม – ตอบ
หนงั สือ / เอกสารประกอบการสอน
กมลชนก สทุ ธวิ าทนฤพุฒิ และคณะ. การจัดการโซอ ปุ ทานและโลจสิ ตกิ ส. กรงุ เทพฯ : แมคกรอ-ฮลิ , 2546.
กอเกยี รติ วิรยิ ะกจิ พัฒนา.โลจสิ ตกิ สแ ละโซอปุ ทาน.กรงุ เทพฯ :สํานักพิมพว งั อักษร, 2549.
คาํ นายอภปิ รชั ญาสกุล.โลจสิ ตกิ สและโซอุปทานกรงุ เทพฯ:บริษทั โฟกสั มีเดยี แอนด พับลชิ ช่ิงจาํ กดั ,2537.
ชยั ยนต ชโิ นกลุ . การจดั การโซอุปทานและลอจสิ ติกส. กรุงเทพฯ : ศูนยห นังสือมหาวิทยาลยั ศรปี ทุม , 2548.
สาขาวิชาการจดั การโลจิสติกส คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยธนบุรี.(2561). เอกสารประกอบการ
สอนวิชา การจัดการโลจิสติกสและซัพพลายเชน (Logistics and Supply Chain
Management) พิมพค รง้ั ที่ 4. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธนบรุ ี
2 | ค ว า ม รู ทั่ ว ไ ป เ ก่ี ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส
โสตทศั นวัสดุ
บอรดขาว ปากกา แผนบันทกึ ขอ มูล เครอ่ื งคอมพวิ เตอร เคร่ืองฉายภาพ
การประเมนิ ผล
ถาม – ตอบในช้ันเรยี น
ทดสอบยอ ยในช้นั เรยี น
ตรวจการทําแบบฝกหดั ทายบท
ผลการสอบประจาํ ภาคการศึกษา
งานทีม่ อบหมาย
1. ใหท ําแบบฝก หัดทา ยบททุกขอ
2. ใหทบทวนบทเรียนตามทีไ่ ดเ รียนไป
3. ใหศกึ ษาเพิ่มเติมและทดลองทาํ แบบฝก หดั ในหัวขอ ท่ไี ดเรยี นไปจากหนงั สอื เลม อ่ืน ๆ
4. ใหเ ตรยี มเนอื้ หาสาระความรสู ําหรับท่ีจะเรียนประจําสัปดาหต อไป
ค ว า ม รู ทั่ ว ไ ป เ กี่ ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส | 3
บทท่ี 1
ความรูท่วั ไปเกยี่ วกบั โลจสิ ติกส
1.1 บทนํา
ปจจุบันองคการไมวาจะภาครัฐหรือภาคเอกชน ลวนแตใหความสนใจและต่ืนตัวกับคําวา
“การจัดการโลจิสติกส” โดยท่ยี ังไมมีความเขา ใจท่ีชัดเจนวาการจัดการโลจิสติกสน้ันคืออะไร รูเพียง
วาเปนวทิ ยาการที่จะสามารถนํามาปฏบิ ัติตามเพ่ือลดตนทุนในกระบวนการตางๆ ของธุรกจิ ได ดงั นั้น
การจัดการโลจิสติกสจึงมีผลโดยตรงตอองคการและระบบเศรษฐกิจของประเทศ หากองคการหรือ
ประเทศใดมีระบบโลจสิ ตกิ สท เี่ ขมแขง็ ก็จะมีการเงินหรือระบบเศรษฐกจิ ท่ีเขม แขง็ ตามไปดว ย และจะ
สามารถทําใหองคการหรือประเทศนนั้ ๆ มีศักยภาพในการแขง ขันในสภาวะแวดลอ มปจ จุบนั ได
1.2 ความเปนมาและวิวัฒนาการของการจัดการโลจสิ ตกิ ส
โลจสิ ตกิ สท างการทหาร คําวาโลจิสติกสม บี ทบาทอยา งชัดเจนและเร่ิมเปน ท่ีรูจักและถูกให
ความสําคัญ จากการกําชัยชนะของฝายสัมพันธมิตรในสงครามโลกคร้ังที่ 2 ระหวางป ค.ศ.1939 –
1945 และชัยชนะในสงครามอาวเปอรเซีย ซ่ึงการกําชัยชนะคร้ังน้ันเปนผลมาจากาการกระจาย
ยุทธภัณฑและกําลังพลที่มีประสิทธิภาพกับคูตอสู หรือถาจะศึกษาใหลึกขึ้นก็จะพบวาโลจิสติกสท าง
การทหารน้ันมีมาอยางยาวนาน ดังทพี่ บในหนังสอื “Alexander the Great” ที่ไดก ลา วถึงวิธกี ารนํา
กิจกรรมทางโลจิสติกสมาสนับสนุนกิจกรรมของกองทัพของพระเจาอเล็กซานเดอร กษัตรยแหงราช
อาณาจักกรกี คือการที่ทานไดออกคาํ ส่งั ใหม ีการสรางที่เก็บเสียงและอาหาร สําหรบั สตั วและไพรพล
ไวทุกๆ 30 กิโลเมตร เพื่อใหทหารนั้นพกพาเสบียงและอาหารไปเทาท่ีจําเปนเทานั้น ดังนั้นกองทัพ
ของพระองคจงึ สามารถเคลอ่ื นพลไดเ ร็วกวา และมปี ระสิทธภิ าพมากกวา
โลจิสติกสทางธุรกิจ หลังจากสงครามโลกคร้ังท่ี 2 ไดจบลง ชวงป ค.ศ.1950 เกิดการ
ขยายตวั ของธุรกิจและความตองการในตวั ผลิตภัณฑเปนจํานวนมาก ซ่ึงในชวงแรก ๆ ธุรกิจน้ันจะใช
กิจกรรมทางโลจิสติกสในแงมุมของ การเพ่ิมประสิทธิภาพทางการผลิตที่สามารถผลิตไดเปนจํานวน
มาก ๆ (Mass Product) เนื่องจากเปนความสามารถท่ีไดถูกพัฒนาขึ้นในชวงท่ีมีสงครามน่ันเอง
แตก็ยังประสบปญหาในแงของการกระจายสินคาไปยังผูบริโภค จนเขาสูชวงป ค.ศ.1955 แนวโนม
อํานาจในการซ้ือจะขึ้นอยูกับผูบริโภค เนื่องจากการผลิตสินคาท่ีมีความคลายคลึงกัน จึงไมมีความ
แตกตางในตัวสินคา ธุรกิจจึงตอ งแขงขันในเรื่องชองทางการจัดจําหนายที่สามารถเขาถึงผูบริโภคให
ไดมากที่สดุ จงึ เร่ิมมีการนาํ เอากลยุทธใ นการกระจายสินคา เพ่ือใหส นิ คาไปถงึ มือผูบ รโิ ภคไดเร็ว และ
4 | ค ว า ม รู ท่ั ว ไ ป เ กี่ ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส
งายกวาคูแขง กิจกรรมโลจสิ ติกสในชวงนี้จึงเนนในเรือ่ งของการนําสินคาออกจากผูผลิตเพื่อสงไปยัง
ผบู รโิ ภค (Outbound Logistics) เขามาใชอยางแพรห ลาย
เขาสูชวงป ค.ศ. 1965 – 1975 เปนชวงท่ีธุรกิจเริ่มมีการปรับเอากระบวนการนําเขา
วัตถุดิบหรือวัสดุ เพ่ือเขาสูกระบวนการผลิต (Inbound Logistics) เนื่องจากการกระจายสินคาให
ครอบคลุมกลุมผูบริโภคทั้งหมดน้ันกอใหเกิดความพึงพอใจและ ยอดขายท่ีสูงขึ้นก็จริงแตในทาง
กลับกันก็เกิดคาใชจายในการกระจายสินคาและการจัดเก็บสินคาเพ่ือตอบสนองความตองการของ
ลูกคา อยางมหาศาลดว ยเชน กนั ดงั น้ันธุรกจิ จึงมีการนํากระบวนการโลจิสตกิ สในแงข องการประมาณ
การวัสดุหรือวัตถดุ ิบท่ีจะเขาสูกระบวนการผลิตและมีการจัดเกบ็ วัสดุคงคลังเพ่ือปองกันการความไม
แนนอนในกระบวนการผลิตและกระบวนการกระจายสินคา ดังน้ันในชวงปนี้จึงมีการทํากิจกรรม
ทางโลจิสติกสทั้งฝงขาเขา (Inbound Logistics) และฝงขาออก (Outbound Logistics) แตยังมอง
กิจกรรมแยกกนั อยางชดั เจน
เขาสูชวงป ค.ศ.1980 จนถึงปจจุบัน เปนชวงท่ีเศรษฐกิจโลกซบเซาและเกิดความไม
แนนอนของกําลงั ซ้ือทวั่ โลกและเกดิ ความผนั ผวนในการติดตอ ประสานงานในระบบเศรษฐกจิ ระหวา ง
ประเทศ จึงทําใหนักโลจิสติกสริเร่ิมการบริหารโลจิสติกสแบบองครวม ไมมองแยกเปนขาเขา หรือ
ขาออก แตจะพยายามบริหารจัดการโลจิสติกสใหเปนการบริหารภายใตทีมงานเดียวกัน
เพื่อประสิทธิภาพท่ีสูงที่สุดและเกิดความพึงพอใจมากที่สุด โดยมีการประยุกตเอาเทคโนโลยี
สารสนเทศ เขามาชวยบริหารจัดการผานโปรแกรมสําเร็จรูปเชน การแลกเปล่ียนขอมูลทาง
อิเล็กทรอนิกส (Electronic Data Interchange : EDI) เปนโปรแกรมท่ีชวยใหการสงขอมูลตางๆ
งายและรวดเร็วขึ้น อาทิ คาํ ส่ังซอื้ หรือขอมูลในการขนสง โปรแกรมทชี่ วยจัดการสายงานทุกสายงาน
ของธุรกิจใหสามารถเขาถึงขอมูลไดอยางรวดเร็ว และไดขอมูลท่ีถูกตองแมนยํา สามารถนําไปใช
ประกอบการดําเนินกิจกรรมของธุรกิจได และผูบริหารสามารถเรียกดูขอมูลและตรวจสอบขอมูล
สถานะของบริษัทไดตลอดเวลา อาทิโปรแกรม (Material Requirement Planning : MRP) และ
(Systems, Applications and Products in Data Processing : SAP) เปนตน
โลจิสติกสทางสังคม ในอนาคตกิจกรรมทางดานโลจิสติกสจะมุงเนนในดานการคุณคา
ใหแกสังคมหรือส่ิงแวดลอมเพิ่มเติมจากคุณคาเดิม ๆ เน่ืองจากประเด็นปญหาดานสิ่งแวดลอมและ
ภยั ธรรมชาตทิ ี่นบั วันจะทวีความรุนแรงมากยงิ่ ขึ้น และเปนที่หลีกเลี่ยงไมไ ดเ ลยท่ีองคกรธรุ กิจจะตอ ง
ถูกโจมตีในฐานะผูกอมลภาวะข้ึน ดังนั้นกิจกรรมโลจิสติกสซ่ึงเปนกิจกรรมท่ีขับเคลื่อนธุรกิจนั้น
จะตอ งรว มรบั ผิดชอบในพนั ธะกรณนี ้ดี วยอยา งหลีกเล่ียงไมไ ด โดยท่ีเราไดเ ห็นกันในปจจบุ ันบางแลว
ในกิจกรรมการผลิต อาทิ การพูดถึงคารบอนเครดิต และคารบอน ฟุตพริ้น ท่ีจะมีมาตราการท้ังไม
ค ว า ม รู ทั่ ว ไ ป เ ก่ี ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส | 5
แข็งและไมออ นมาบังคับใชใหโ รงงานอุตสาหกรรมท้ังหลายหันมาสนใจเร่อื งของส่งิ แวดลอมมากยิง่ ๆ
ขนึ้ ไป
ตารางที่ 1 ตารางเปรียบเทียบวิวฒั นาการทางโลจสิ ติกส
วิวฒั นาการ ผูรบั ผดิ ชอบ กิจกรรม เปา หมาย
โลจสิ ตกิ ส
กองทพั สง กาํ ลงั บํารงุ / การปอ งกันประเทศ
โลจสิ ติกสทาง ปกปองประเทศ/ ประโยชนข องกจิ การ
การทหาร ผปู ระกอบการ/ กิจกรรมของประเทศ ประโยชนข องสงั คม
เจา ของธุรกจิ กิจกรรมของธรุ กิจ
โลจิสตกิ สท าง ภาครฐั /ภาค
ธรุ กิจ ประชาชน/ภาคธุรกจิ กิจกรรมเพอื่ สังคม
โลจสิ ตกิ สท าง
สังคม
1.3 บทบาทของโลจิสตกิ ส ตอ องคก รและเศรษฐกจิ
คํานาย อภิปรชั ญาสกลุ (2553 : 60) ไดกลาวไวว า การดําเนินการทางธุรกจิ ในแตล ะบริษัท
ในปจจุบันสวนมากตางฝายก็ทํางานของฝายไป ประโยชนในเชิงบูรณาการขององคกรจึงตํ่าลง
เพราะในแตละฝา ยกใ็ ชท รัพยากรของตัวเอง ไมส ามารถใชรวมกัน
INPUT การดำเนนิ งาน OUTPUT
วสั ดุ โลจิสตกิ ส สินคา
เคร่ืองจกั ร บรกิ าร
แรงงาน
เงนิ
การจดั การ
ภาพท่ี 1.1 กระบวนการดาํ เนินงานดา นโลจสิ ตกิ ส คํานาย อภิปรชั ญาสกลุ (2553:60)
6 | ค ว า ม รู ท่ั ว ไ ป เ ก่ี ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส
จากภาพที่ 1.1 เกี่ยวกับกระบวนการดําเนินงาน จะเกิดจากการนําปจจัยปอนเขาคือ
แรงงาน เครอื่ งจักร วัตถุดิบ เงินทุน เขาสูระบบ เพ่ือแปรสภาพเปนสินคาและบริการ การที่จะทําไดดี
หรือไมข้ึนกับการจัดการโลจิสติกสเปนการดําเนินงานแบบสนองอรรถประโยชนในเร่ืองทําเลท่ีตั้ง
(Locational) ซึ่งตนทุนสวนมากอยูท่ีกิจกรรมคลังสินคา และการขนสง จะเห็นวาถาสามารถจัดการ
เปลี่ยนแปลงแตละกิจกรรมมาเปนการรวมตวั กัน เปนกระบวนการโลจิสติกส จะทาํ ใหเกิดการใชปจ จัย
หรือทรัพยากรทั้งระบบแบบมีประสิทธิผล ทําใหผลลัพยที่อยูในรูปของสินคาและบริการมีขนาดใหญ
ขน้ึ สามารถทาํ ใหบ ริษัทสามารถบรรลุเปาหมายและสอดคลอ งกบั กลยทุ ธขององคกรมากขนึ้
ไชยยศ ไชยม่ันคง (2550 : 4 - 5) ไดกลาวไววา บทบาทโลจิสติกสและซัพพลายเชนใน
กระบวนการโลกาภิวัตน: โลกาภิวัตนทางการตลาดและผลิตทําใหการคาและการลงทุนของโลก
ขยายตัวมากขึ้นและมีแนวโนมจะเปนเชนน้ีตอไปในอนาคต การกระจายการผลิตและแหลงซื้อวัสดุ
และสินคาสําเรจ็ รปู ไปตามแหลง ตาง ๆ ของโลกทําใหง านโลจิสติกสและซัพพลายเชนมีความซับซอน
ใชเ วลามากและมีตนทุนสงู วสั ดทุ ซ่ี ื้อจากแหลงผลตตาง ๆ จะนาํ ไปประกอบเปนสินคา ในอีกประเทศ
เสนทางเดินวัสดุมีระยะทางไกลซ่ึงตองการการวางแผนและมีระบบเคลื่อนยายที่ดี อนึ่ง การผลิตใน
ปจจุบันนิยมใชระบบ Just-in-Time Inventory ซ่ึงวัสดุจะมาถึงโรงงานเมื่อตองการใช ระบบการ
ผลิตแบบนี้การสงมอบวัสดุจะตองเชื่อถือได ในการกระจายสินคา (Distribution) จากโรงงานไปยัง
ลูกคาและผูบริโภคมีความสําคัญกับการตลาดของบริษัท บริษัทจะตองมีสินคาพรอมและจะตองสง
มอบใหลูกคาไดรวดเร็วและเช่ือถือได การสงมอบที่รวดเร็วจะชวยใหลูกคาลดตนทุนสินคาคงคลัง
ขณะที่การสงมอบท่ีสม่ําเสมอ (Consistency) ลูกคาไมตองมี Safety Stock การผลิตและ
การบริการลูกคาตามท่ีกลาวมากระบวนการโลจิสติกสและซัพพลายเชนตองมีระบบการจัดการท่ีมี
ประสทิ ธิภาพ
โดยสรปุ แลว บทบาทของงานโลจิสตกิ สท มี่ ผี ลตอ องคกรสามารถแบงเปน ขอ ๆ ไดด งั นี้
1. ชวยใหธุรกิจเกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลในกระบวนการดานโลจิสติกสและ
จัดการซัพพลายเชน
2. ทําใหธ ุรกจิ ปรับตวั รองรับการเปลี่ยนแปลงของการเปด เสรีทางการคา และสามารถ
เพ่ิมกจิ กรรมสําคญั ในการสนบั สนนุ การขายสินคาและบริการ
3. สามารถนําเทคโนโลยีสารสนเทศและระบบการส่ือสารมาประยุกตใช
เพื่อลดระยะเวลาการดําเนินงานในขั้นตอนตางๆ ของกระบวนการผลิตไปจนถึงมือผูบริโภคและ
ซพั พลายเออร ใหมีประสิทธภิ าพมากขึ้น
ค ว า ม รู ท่ั ว ไ ป เ ก่ี ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส | 7
4. เสริมสรางอํานาจแขงขันของธุรกิจเขาดวยกัน ใหเกิดการประสานงานกันอยาง
ตอ เนื่องในการสรางความพงึ พอใจสูงสุดแกลกู คา
5. สรางขอไดเปรียบทางการแขงขัน และยกระดับความพึงพอใจของลูกคาใหเพิ่ม
สูงขนึ้
1.4 ความหมายของการจัดการโลจสิ ตกิ ส
Council of Supply Chain Management Professionals (CSCMP): โลจิสติกส
เปนสวนหน่ึงของกระบวนการซัพพลายเชน เพ่ือชวยในการวางแผน การสนับสนุน การควบคุมการ
ไหลของวัตถุดิบและสินคาใหมีประสิทธิภาพ และประสิทธผิ ล และเก็บรักษาสินคาหรือบริการ และ
สง่ิ ท่ีเกีย่ วของกับขอ มูลจากจุดเรมิ่ ตน ไปยงั จดุ สุดทา ย เพือ่ ตอบสนองความตอ งการของลูกคา
The Institute of Logistics and Transport: โลจิสติกสเป น การวางตําแหนง
ทรัพยากร โดยสมั พันธกับเวลา หรือการจัดการโซอปุ ทานโดยรวม
Council of Logistics Management: โลจิสติกสเปนกระบวนการของการวางแผน
กระบวนการและควบคุมใหเกิดการไหล และการเก็บรักษาวัตถุดิบ สินคาคงคลังที่เปนวัสดุระหวาง
กระบวนการ สินคาสําเร็จรูปและสารสนเทศท่ีเก่ียวของอยางมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล เปน
การประหยดั ตนทนุ ตง้ั แตจ ุดกาํ เนิดไปจนถึงจดุ บริโภคและสนองความตองการของลูกคา
โดยสรุปแลว โลจิสติกส เปนสวนหนึ่งของกระบวนการซัพพลายเชน ที่มุงเนนการบูรณาการ
กิจกรรมทเ่ี กย่ี วของกบั การจัดเก็บ รวบรวม เคลอ่ื นยาย และกระจาย วสั ดุหรือวัตถุดิบ หรอื สินคา หรือ
บริการ หรือสารสนเทศ จากแหลงตนกําเนิด (ตนนํ้า) ไปยังจุดท่ีมีการอุปโภคหรือบริโภค (ปลายน้ํา)
โดยมีเปาประสงคอยู 2 ประการ คือ 1) เร่ืองประสิทธิภาพ ประสิทธิผล ซึ่งจะสงผลใหมีตนทุนทั้ง
กระบวนการท่ีต่ําลง และ 2) เร่ืองความพึงพอใจของลูกคา ในแงของการไดรับสินคาท่ีมีคุณสมบัติท่ีดี
รวดเร็ว ในราคาทีเ่ หมาะสม
1.5 เปา หมายของการจดั การโลจิสติกส
เปาหมายของการจัดการโลจิสตกิ สนั้นเปนเรื่องที่มบี ุคคลสับสนกนั มาโดยตลอด โดยท่ัวไป
จะเขาใจวาเปาหมายของการจัดการโลจิสติกสคือการสงสินคาใหถูกท่ี ถูกเวลาเทานั้น แตความจริง
แลว เปา หมายของการจดั การโลจสิ ติกสป ระกอบไปดว ยเปา หมาย 2 ประการ ดังน้ี
1. เพิ่มประสทิ ธภิ าพ เพ่ือเพ่มิ ประสิทธภิ าพในกระบวนการโลจิสตกิ ส ใหมปี ระสิทธภิ าพสูง
ที่สุดโดยมีจุดมุงหมายใหเกิดการผลิตที่ดี และการใชวัตถุดิบใหเหมาะสมที่สุด หากกระทําไดแลวจะ
เกิดความคมุ คาข้ึนนนั้ ยอ มหมายถงึ ผลกําไร ยกตัวอยา งเชน การผลิตนาํ้ ตาลมีตน ทนุ อยทู ี่ กิโลกรมั ละ
10 บาท แตเปาหมายของโลจิสติกสจะมุงไปที่กิจกรรมดานโลจิสติกสท่ีเก่ียวของกับการผลิตนํ้าตาล
8 | ค ว า ม รู ท่ั ว ไ ป เ กี่ ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส
วา ข้นั ตอนใดทส่ี ามารถเพม่ิ ประสิทธิภาพไดอ ีก หรอื ขั้นตอนใดท่ีไมเ ปน ประโยชนสามารถลดลงไดอ ีก
หรือไม หากทาํ ได ตน ทนุ การผลติ ตอ หนว ยยอ มลดลง
2. การยกระดับความพึงพอใจของลูกคา กิจกรรมโลจิสติกส อาทิ การจัดซ้ือ การขนสง
การจัดเก็บ หรือการบรรจุภัณฑ ยอมเปนกิจกรรมท่ีจะสงผลโดยตรงตอลูกคา ยกตัวอยางเชน
หากบรรจุภัณฑไดถูกออกแบบมาเปนอยางดี ยอมสงผลใหสินคาภายในมีความปลอดภัย ไมแตกหัก
เสียหาย ลูกคา ไดร ับสินคากเ็ กิดความพึงพอใจ กลบั กันหากบรรจุภัณฑไ มดี ก็จะสงผลตอความพงึ พอใจ
ของลูกคา ในทศิ ทางตรงกนั ขา มกัน เปนตน
1.6 กจิ กรรมโลจิสติกส
กิจกรรมหลักดานโลจิสติกส มีท้ังหมด 13 กิจกรรมดวยกัน โดยสามารถแบงไดเปนสองกลุม
คือกลุมท่ีเปนกิจกรรมหลักขององคกรและกลุมที่เปนกิจกรรมสนับสนุนการทํางานขององคกร
กิจกรรมซึ่งถือเปนกิจกรรมหลักขององคกรประกอบดวยกิจกรรมหลัก 8 กิจกรรม สวนที่เหลืออีก
5 กิจกรรม ถือเปนกจิ กรรมท่สี นบั สนุนการดําเนินงานขององคกร ดงั รายละเอยี ดดงั ตอไปน้ี
กจิ กรรมหลกั
1. การติดตอส่ือสารดานโลจิสติกส (Logistics Communications) การส่ือสารท่ีมี
ประสิทธิภาพภายในองคกร ถือไดวาเปนปจจัยท่ีสําคัญอยางหนึ่งที่มีผลตอความสําเร็จของ
องคกร การแลกเปล่ียนขอมูล และการตัดสินใจตาง ๆ สามารถทําไดอยางรวดเร็วและ
มปี ระสิทธิภาพมากขึ้น
2. การบริการลูกคา (Customer Service) เปนกิจกรรมท่ีองคกรพยายามตอบสนอง
ความตอ งการของลกู คา ซง่ึ จะทําไดด เี พียงใดตอ งข้ึนอยูกับประสทิ ธภิ าพของกิจกรรมโลจิสติกสอนื่ ๆ
เขามาประกอบ โดยเฉพาะการสงมอบสนิ คา ทีต่ รงเวลาและครบตามจาํ นวน
3. กระบวนการส่ังซ้ือ (Order Processing) เปนกจิ กรรมท่ีจะตองพยายามดําเนินการให
รวดเร็วท่ีสุดเพื่อตอบสนองความตองการของลูกคา ในปจจุบันองคกรสวนใหญมักนําระบบ
คอมพิวเตอรแ ละการจดั การธุรกิจเชงิ อเิ ล็คทรอนคิ สเ ขา มาชวย เพื่อความสะดวกและรวดเรว็
4. การคาดการณความตองการ (Demand Forecasting) เปนการคาดการณความ
ตองการในตัวสินคาหรือความตองการในบริการของลูกคาในอนาคต ซ่ึงนับเปนกิจกรรมท่ีมี
ความสําคัญในการท่ีจะสรางผลกําไรหรือทําใหบรษิ ัทขาดทุนในการดําเนินการ การคาดการณความ
ตองการของลูกคาลวงหนา จะชวยใหองคกรสามารถกําหนดทิศทางในการดําเนินงานไดวาจะผลิต
สินคาจํานวนเทาไร หรือเตรียมบุคลากรและอุปกรณมากนอยเพียงใด หากการคาดการณความ
ตองการของลูกคาผดิ พลาด ก็จะสงผลกระทบตอตนทุนและผลประกอบการของบรษิ ัท จากการขาด
ค ว า ม รู ทั่ ว ไ ป เ กี่ ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส | 9
โอกาสในการขายสินคา/บริการ หรือในทางตรงกันขามอาจมีสินคามากเกินความตองการทําใหตอง
ลดราคาขาย
5. การจัดซื้อ (Purchasing) เปนกิจกรรมที่เก่ียวของกับการจัดซ้ือ จัดหาวัตถุดิบและ
บริการโดยจะบริหารในบริบทของการสรรหาผูจําหนายวัตถุดิบท่ีดีท่ีสุด การกําหนดชวงเวลาและ
ปริมาณในการส่ังซ้ือวัตถุดิบ หรือการจัดหาบริการอื่นๆ ท่ีจําเปนตอกระบวนการผลิต รวมไปถึงการ
สรางความสมั พันธทด่ี กี ับผูจ ําหนา ยวตั ถดุ บิ (Supplier)
6. การบริหารสินคาคงคลัง (Inventory Management) เปนกิจกรรมที่สําคัญอยางหน่ึง
เน่ืองจากปริมาณสินคาคงคลังที่มีอยูยอมสงผลตอองคกรไมทางใดก็ทางหนึ่งโดยเฉพาะอยางย่ิงใน
เรื่องของเงนิ ทุนทต่ี องจมอยูในตวั สินคาคงคลงั องคก รที่มีระดบั ปริมาณสนิ คาคงคลงั ทสี่ งู ยอ มสามารถ
ตอบสนองความตองการของลกู คาไดดีกวา แตในขณะเดียวกันปรมิ าณสินคาท่ีมาก ก็สงผลใหองคกร
เกิดคาเสียโอกาสดานการนําเงินทุนไปหมุนเวียน เสียคาใชจายในการเก็บรักษาสินคา ดังนั้นองคกร
จะตอ งคํานงึ ถงึ ระดับของสินคาคงคลังท่ีเหมาะสมที่จะสามารถตอบสนองความตองการของลูกคาได
เพ่อื ทจี่ ะสามารถลดตนทนุ ตาง ๆ
7. การบริหารการขนสง (Transportation Management) ครอบคลุมถึงทุกกิจกรรมท่ี
เปนการเคลื่อนยายตัวสินคาจากจุดกําเนิดไปยังจุดท่ีมีการบริโภคใหมีประสิทธิภาพมากที่สุด
โดยในการขนสง แตล ะรปู แบบจะเหมาะสมกับสนิ คาแตละประเภทแตกตางกัน และมตี นทุนแตกตา ง
กนั ดวย การบริหารการขนสงจะตองจดั สงสนิ คาใหถ ูกตอ งครบถว น ในสภาพท่ีสมบูรณ และตรงเวลา
ทีก่ ําหนด ทง้ั นี้อาจกลา วไดว าในมุมมองของบคุ คลท่วั ไป การขนสงเปนกิจกรรมโลจสิ ติกสท ่ีมบี ทบาท
ชัดเจนที่สุด
8. การบริหารคลังสินคาและการจัดเก็บ (Warehousing and Storage) เปนกิจกรรมท่ี
เกี่ยวของกับการบริหารจัดการคลังสินคา อาทิ การจัดเก็บสินคา การจัดการพื้นที่ในคลังสินคา
อุปกรณเครื่องใชตาง ๆ ที่จําเปนในการดําเนินกิจกรรมภายในคลังสินคา ซ่ึงโดยหลักการแลวการ
จัดเก็บสินคาน้ันไมไดเพ่ิมมูลคาใหตัวสินคา แตเปนการหนวงเวลาใหสินคาออกมาในเวลาที่มีความ
ตองการเทานั้นเอง แตในปจจุบันกิจกรรมการบริหารคลังสินคานับเปนกิจกรรมท่ีสรางมูลคาเพิ่ม
ใหกบั ตวั สินคา อีกทางหนึง่ ดว ย
กิจกรรมรอง
1. โลจิสติกสยอนกลับ (Reverse Logistics) คือกระบวนการจัดการ สินคา อะไหล
คงเหลือ หรือวัสดุเหลือใช ท่ีถูกสงกลับคืน ไมวาจะเปนสินคาท่ีเสียหาย หมดอายุการใชงาน ตะกรา
ผลไม หรอื พาเลทวางสินคา เปน ตน
10 | ค ว า ม รู ท่ั ว ไ ป เ กี่ ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส
2. การจดั เตรยี มอะไหลแ ละช้ินสวนตาง ๆ (Part and Service Support) นับเปนความ
รับผิดชอบตอสินคาหลังการขาย ซ่ึงเปนสวนหนึ่งของบริการหลังการขายที่บริษัทใหกับลูกคา
โดยการจัดหาช้ินสวน อะไหล และเครื่องมืออุปกรณตางๆ เพื่อเตรียมพรอมสําหรับการใหบริการที่
รวดเรว็ และมปี ระสทิ ธิภาพแกลูกคาในกรณีที่สนิ คาเกิดความชาํ รุด ความรบั ผิดชอบตอสินคา หลังการ
ขายเปนการสรา งความพึงพอใจใหกับลูกคา ซงึ่ จะสงผลระยะยาวตอการตัดสินใจซื้อสินคาในอนาคต
เกดิ ความรูส ึกท่ีดีกับย่ีหอสินคา ดังนั้นจึงกลาวไดวา กิจกรรมนี้มีสว นชวยใหบ รษิ ัทสามารถดํารงความ
สัมพนั ธภาพระยะยาวกับลูกคาไวได
3. การเลือกท่ีต้ังโรงงานและคลังสินคา (Plant and Warehouse Site Selection)
การเลอื กที่ต้ังโรงงานของโรงงานและคลังสินคาจะตองใหความสําคัญกับความใกล – ไกลของแหลง
วัตถุดิบและลูกคา เพ่ือความสะดวกในการเขาถึงและเกี่ยวของกับระยะทางการขนสง รวมถึง
ความสามารถในการตอบสนองความตองการของลูกคา ดว ย
4. ระบบลําเลียงและเคล่ือนยาย (Material Handling) เปนกิจกรรมท่ีเกี่ยวของกับการ
เคลื่อนยาย วัตถุดิบ และสินคาคงคลังในระหวางการผลิต รวมถึงการขนยายตัวสินคาที่ผลิตเสร็จแลว
ภายในโรงงานหรอื คลังสนิ คา วตั ถปุ ระสงคของการจดั การดาน คือเพื่อ
5. บรรจุภัณฑและหีบหอ (Packaging and Packing) ในดานการตลาดน้ัน บรรจุภัณฑ
ซ่ึงเปนส่ิงท่ีแสดงถึงลักษณะภายนอกของสินคา ซึ่งจะตองสามารถดึงผูบริโภคใหสนใจในตัวสินคา
แตทางดา นโลจสิ ติกส บรรจุภัณฑจะมีบทบาทสําคัญตางออกไปจากดานการตลาด โดยประการแรก
บรรจุภัณฑจะเปนสิ่งที่ปกปองตัวผลิตภัณฑไมใหเกิดความเสียหายในขณะท่ีมีการเคล่ือนยาย
ประการที่สอง บรรจุภัณฑที่ดีจะชวยใหกระบวนการเคล่ือนยายและเก็บรักษาสินคามีความสะดวก
มากขนึ้
ค ว า ม รู ทั่ ว ไ ป เ ก่ี ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส | 11
Packaging and Logistics Customer
Packing Service
Communicatio
Material ns Order
Handling Processing
Plant and Logistics Demand
Warehouse Forecasting
Part and Purchasing
Service
Support Inventory
Management
Reverse Transportation
Logistics
Warehousing
and Storage
ภาพที่ 1.2 กิจกรรมโลจสิ ตกิ ส
1.7 แนวคดิ ดานโลจิสตกิ สใ นอนาคต
โลจิสตกิ สเ พอื่ การทอ งเทีย่ ว (Tourism logistics)
โลจิสติกสเพื่อการทองเที่ยว มีรากฐานมาจากการจัดการโลจิสติกสทางการทหาร
เชนเดียวกับการจัดการโลจิสติกสทางธุรกิจ แตจะมีการมุงเนนเปาหมายท่ีแตกตางกันออกไป
โดยคํานึงถึงหลักการทํางานและองคประกอบดานการทองเที่ยวเปนหลัก จึงมีความแตกตางท่ีเปน
เอกลักษณของการจัดการโลจสิ ติกสเพื่อการทองเที่ยว โลจิสติกสเพื่อการทองเท่ียวมีผูใหความหมาย
ไวห ลากหลายดังทีจ่ ะแสดงตอ ไปน้ี
ม่ิงสรรพ ขาวสอาด (2551) กลาววา โลจิสติกสการทองเที่ยว เปนการประยุกตใชศาสตรของ
โลจิสติกสสําหรับเคล่ือนยายผูโดยสารท่ีเปนนักทองเท่ียว ทําใหสามารถนําหลักการพัฒนาระบบ
โลจิสติกสมาชวยในการพัฒนาประสิทธิภาพของการบริการนักทองเที่ยวอยางครบวงจร ต้ังแต
จดุ เริ่มตนการเดินทางเขาสูประเทศไปจนกระทั่งเดนิ ทางออกจากประเทศ
12 | ค ว า ม รู ทั่ ว ไ ป เ ก่ี ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส
ไพรัช พิบลู ยรงุ โรจน (2552) กลา ววา โลจิสตกิ สการทองเที่ยว คือ การจัดการประสานงาน
ระหวางกิจกรรมตาง ๆ เพื่อทําใหการไหลของนักทองเท่ียวจากตนทางไปสูปลายทาง โดยไมมี
ขอ ผิดพลาดและยงั ทําใหร ับความพอใจสงู สดุ
ผศ.ชัชพล ทรงสุนทรวงศ กลาววา การจัดการโลจิสติกสการทองเท่ียว คือ การอํานวย
ความสะดวก การใหบริการท่ีตรงเวลา และปลอดภัย เปนไปตามความตองการของนักทองเท่ียวแต
ละกลุม
สรุปไดวา โลจิสติกสเพอ่ื การทองเท่ียวคอื การจดั การกิจกรรมตางๆ ท่ีเกี่ยวของกบั การไหล
ของนกั ทอ งเที่ยว จากจดุ เริม่ ตนการทอ งเที่ยว ไปยังจุดส้ินสุดของการทอ งเที่ยว โดยมีเปาประสงคให
การบริการมปี ระสทิ ธภิ าพมากยง่ิ ขน้ึ
เปา หมายของโลจสิ ตกิ สเ พือ่ การทอ งเทีย่ ว
การจัดการโลจิสติกสท่ัวไป จะมีเปาประสงคหลัก 2 ประการ ดังที่ไดกลาวไวตอนตน คือ
การเพ่ิมประสิทธิภาพในองคกร และการยกระดับการใหบริการลูกคา โดยการออกแบบและพัฒนา
กจิ กรรมโลจิสติกสใหมีประสิทธภิ าพมากยิ่งขึ้น แตการจัดการโลจิสติกสเพ่ือการทองเท่ียวมีเปาประสงค
ที่มุงเนนการเพิ่มประสิทธิภาพการใหบริการ เพราะโลจิสติกสเพื่อการทองเที่ยว นักทองเท่ียว
ก็เปรียบเสมือนสินคานั้นเอง แตนักทองเท่ียวมีความรูสึก มีหิวมีอ่ิม และมีชีวิตจิตใจ ดังน้ันการจัดการ
โลจิสติกสเ พ่อื การทอ งเทีย่ วจึงมีความละเอยี ดออ นมากกวาโลจิสตกิ สที่เปนการบริหารจดั การสินคา
โลจิสตกิ สเ พอื่ มนษุ ยธรรม (Humanitarian logistics)
เมื่อป พ.ศ. 2554 ประเทศไทยตองประสบกับภัยพิบัติธรรมชาติท่ีเรียกวามหาอุทกภัย
จนประเทศของเรา สะบัคสะบอมกันถวนหนา สินคาท่ีเคยหาซื้อไดงายก็กลายเปนสินคาขาดตลาด
ขาวยากหมากแพง และผูทไี่ ดร ับผลกระทบมากท่ีสุดคือประชาชนทอ่ี าศัยอยูในเขตกรงุ เทพมหานคร
ทม่ี ีองคความรูทจี่ าํ เปน ตอ งการรับมอื กับอทุ กภัย เพราะกรุงเทพมหานครไมไ ดมแี ผนการในการรบั มือ
อยางเปนรูปธรรม แตเนนการบริหารสถานการณไปแบบวันตอวัน การแลกเปลี่ยนขอมูลท่ีจําเปนก็
แทบจะไมมี มีประชาชนเดือดรอน และติดคางตามหมูบานจัดสรรเปนจํานวนมาก คําวาโลจิสติกส
เพอื่ มนษุ ยธรรมจึงถูกเรียกขานขนึ้ มาในเมืองไทย โดยมผี ใู หค วามหมายไว ดังทีจ่ ะแสดงตอไปนี้
ผศ.ดร.อัศมเดช วานิชชินชัย (2556) โลจิสติกสเพ่ือมนุษยธรรม คือ การนําหลักการการ
จัดการโลจิสตกิ สและโซอุปทานเขา มาชว ยในการบรรเทาทุกผูประสบภยั ภิบัติ
Wikipedia (2557) โลจิสติกสเพ่ือมนุษยธรรม คือ การออกแบบระบบการจัดสงและเก็บ
รักษาวัสดุในชวงท่ีเกิดภัยพิบัติและธรรมชาติ หรือเหตุฉุกเฉินท่ีซับซอน ไปยังพ้ืนที่และผูคนที่ไดรับ
ผลกระทบ
ค ว า ม รู ทั่ ว ไ ป เ กี่ ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส | 13
โดยสรุป จะเห็นไดวา โลจิสติกสเพื่อมนุษยธรรม คือ การนําเอาหลักการการจัดการ
โลจิสติกสมาปรับใชในสถานการณเฉพาะ ไดแก ภัยพิบัติทางธรรมชาติ ภัยพิบัติท่ีเกิดข้ึนดวยฝมือ
มนุษย หรือเหตุฉุกเฉิน โดยการมุงประเด็นไปที่การเคลื่อนยายสิ่งของจําเปน เครื่องมือ อุปกรณ
แรงงาน ไปยงั ผปู ระสบภัย และพน้ื ที่ประสบเหตุ
เปา หมายของโลจิสตกิ สเ พ่ือมนุษยธรรม
เปาหมายของโลจิสติกสเพื่อมนุษยธรรม นั้นจะไมไดมีเปาหมายเปนเร่ืองของกําไร หรือ
รายไดแ ตอ ยา งใด แตจะมงุ ท่ปี ระสิทธิภาพในการเขาถึงพืน้ ท่ี และความสามารถในการตอบสนองและ
ชวยเหลอื ผูประสบภัย โดยไมไดคํานึงถึงตนทุน หรือความคุมคา ดังน้ันโลจิสติกสเพื่อมนุษยธรรมจึง
เปนอีกหนึง่ ศาสตรที่จะไดร บั ความสนในอนาคต
โลจิสตกิ สร ะดับโลก (Global logistics)
ระบบโลจิสติกสในอดีตมักจะเนนถึงการเคลื่อนยายสินคาและบริการที่จํากัดอยูแต เพียง
ภายในประเทศ แตเม่ือยุคโลกาภิวัติเขามามีบทบาท ระบบการขนสงดีข้ึน ก็เร่ิมมีการเคลื่อนยาย
คุณคาระหวางประเทศมากย่ิงข้ึน ซ่ึงเราเรียกวาโลจิสติกสระหวางประเทศ (International
Logistics) แตทวาในปจจุบันการขยายฐานการผลิตไปในทวีปตาง ๆ ทั่วโลก เพ่ือไปใชประโยชนใน
ทรัพยากรที่มีอยูอยางจํากัด จึงทําใหเกิดกระบวนทัศนการไหลเวียนของสินคา บริการ และคุณคา
ตาง ๆ ไปท่ัวทกุ มมุ โลก ดงั น้นั คาํ วา โลจิสติกสร ะดบั โลกจงึ ถอื กําเนิดขึน้
ความหมายโลจสิ ตกิ สระดับโลก
รศ.ดร.ทวีศักด์ิ เทพพิทักษ ระบบโลจิสติกสเกิดข้ึนท่ัวโลกตลอด 24 ชั่วโมงตลอด 7 วัน
และตลอดท่ัวป โดยระบบดังกลาวจะเกี่ยวของกับการนําสินคาไป ณ ที่ท่ีมีความตองการและตาม
เวลาท่ีลูกคาตองการ การนําสินคาไป ณ ท่ีที่มีความตองการจําเปนตองมีการบูรณาการ
(Integration) ดานขอมลู ขาวสาร การขนสง สินคาคงคลัง คลงั สนิ คา การเคล่ือนยายวัสดุ การบรรจุ
หีบหอ เปนกระบวนการที่ประสานกัน เพ่ือจะใหสินคาหรือวัตถุดิบต้ังแตการจัดหา การเคล่ือนยาย
สินคา คงคลงั มตี น ทนุ ตํ่าทส่ี ดุ เทาที่จะตา่ํ ได รวมทัง้ สรา งและปรบั ปรุงระดบั ความพึงพอใจของลกู คา
ดร.วิทยา สุหฤทดํารง ไดกลาววา Global Logistics น่ันหมายถึงบริบทหรือส่ิงแวดลอม
ของการนําสงคุณคาจากสถานที่ซ่ึงสรางคุณคาหน่ึง ไปยังสถานที่ซึ่งสรางคุณคา อีกแหง หน่ึง รวมท้ัง
สถานท่ีของผูที่ใชคุณคานั้นดวย เม่อื มีความเปน Global เขามาเกี่ยวของดวย น่ันหมายถึงวา บริบท
น้นั มีขอบเขตกระจายไปท่ัวโลก การเดินทางขา มโลกยากลาํ บากเพียงไร ผานดานแตล ะประเทศเปน
อยา งไร ตอ งใชเ อกสารอยา งไร ตอ งเสียคา ธรรมเนยี มอยา งไร สินคา หรอื คุณคาก็ยากลําบากเพียงน้ัน
14 | ค ว า ม รู ท่ั ว ไ ป เ ก่ี ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส
สรุปใจความไดวามุมมองเรื่องโลจิสติกสระดับโลก คือ การวางแผนการเคลื่อนยายและ
จัดเก็บ สินคา บริการ และคุณคา เพื่อสงมอบจากตนทางไปยังปลายทาง โดยมีบริบทโลกเขามามี
สว นในการตัดสินใจวางแผนอยา งใดอยางหนงึ่
เปา หมายของโลจสิ ติกสระดบั โลก
การจดั การโลจสิ ติกสระดับโลก มีเปา ประสงคเพอื่ บริหารจัดการและเพิม่ ศกั ยภาพการไหล
ของ พัสดุ สนิ คา บริการ และคณุ คา จากแหลงกําเนิดไปยังแหลงทมี่ คี วามตองการใช โดยมขี อบเขต
การบริหารจัดการในระดับโลก การที่จะบริหารจัดการการไหลไดดีน้ัน จําเปนท่ีจะตองเขาใจบริบท
และตัวบทกฎหมาย ความตองการพื้นฐานดานโลจิสติกส และสิ่งท่ีจําเปนตอการไหลของแตละ
ประเทศใหด ี
1.2 ตารางเปรียบเทยี บความหมายและวัตถปุ ระสงคแ นวคิดดานโลจิสตกิ สในอาคต
ประเภท ความหมาย วตั ถุประสงค
โลจสิ ตกิ ส
ภายในประเทศ โลจิสติกส คือ การบูรณาการ 1. เพิ่มประสิทธิภาพ ประสิทธิผล ซึ่ง
โลจสิ ติกสเ พือ่ การ กิจกรรมท่ีเกี่ยวของกับ การ จะสงผลใหมีตนทุนทั้งกระบวนการที่
ทองเทีย่ ว
จัดเก็บ รวบรวม เคล่ือนยาย ตํ่าลง
และกระจาย วัสดุหรือวัตถุดิบ 2. เพ่ิมความพึงพอใจของลูกคา ในแง
หรือสินคา หรือบริการ หรือ ของการไดรับสินคาท่ีมีคุณสมบัติท่ีดี
สารสนเทศ จากแหลงตนกําเนิด รวดเร็ว ในราคาท่เี หมาะสม
ไป ยั ง จุ ด ท่ี มี ก า ร อุ ป โ ภ ค ห รื อ
บรโิ ภค
โลจิสติกสเพ่ือการทองเที่ยวคือ 1. เพ่ิมประสิทธภิ าพในการเคลอื่ นยา ย
การจัดการกิจกรรมตางๆ ที่ นักทองเท่ยี ว
เก่ี ย ว ข อ งกั บ ก า ร ไห ล ข อ ง 2. สรางความพึงพอใจสงู สดุ
นักทองเท่ียว จากจุดเร่ิมตนการ
ทองเท่ียว ไปยังจุดสิ้นสุดของ
การทองเทย่ี ว โดยมเี ปา ประสงค
ใหการบริการมีประสิทธิภาพ
มากย่งิ ขึ้น
ค ว า ม รู ท่ั ว ไ ป เ ก่ี ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส | 15
1.2 ตารางเปรยี บเทียบความหมายและวัตถุประสงคแนวคดิ ดานโลจสิ ติกสในอาคต (ตอ)
ประเภท ความหมาย วตั ถุประสงค
โลจสิ ติกสเพือ่ มนุษยธรรม
โลจิสติกสเพ่ือมนุษยธรรม คือ 1. ไมไดมีเปาหมายเปนเร่ืองผล
โลจสิ ติกส ระดบั โลก
การนําเอาหลักการการจัดการโล กําไร หรือรายไดแต
จิสติกสมาปรับใชในสถานการณ 2. แตจะมุงที่ประสิทธิภาพใน
เฉพาะ ได แก ภั ยพิ บั ติ ทาง ก า ร เ ข า ถึ ง พ้ื น ที่ แ ล ะ
ธรรมชาติ ภัยพิบัติที่เกิดขึ้นดวย ความสามารถในการตอบสนอง
ฝมือมนุษย หรือเหตุฉุกเฉิน โดย และชวยเหลอื ผูป ระสบภัย โดย
ก า ร มุ งป ร ะ เด็ น ไป ที่ ก า ร ไมไดคํานึงถึงตนทุน หรือความ
เค ลื่ อน ย าย ส่ิ งขอ งจํ าเป น คุม คา
เครื่องมอื อุปกรณ แรงงาน ไปยัง
ผูประสบภัย และพื้นที่ประสบ
เหตุ
การวางแผนการเคล่ือนยาย 1 . เ พิ่ ม ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ
และจัดเก็บ สินคา บริการ และ ประสิทธิผล การประสานงาน
คุณคา เพื่อสงมอบจากตนทาง การไหล ซ่ึงจะสงผลใหมีตนทุน
ไปยังปลายทาง โดยมีบริบท ท้งั กระบวนการท่ตี า่ํ ลง
โลกเขามามสี ว นในการตดั สินใจ 2. เพิ่มความพงึ พอใจของลูกคา
วางแผนอยา งใดอยา งหนึ่ง ในแงของการไดรับสินคาท่ีมี
คุณสมบัติท่ีดี รวดเร็ว ในราคา
ท่เี หมาะสม
16 | ค ว า ม รู ท่ั ว ไ ป เ ก่ี ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส
แบบฝก หดั ทา ยบทท่ี 1
ความรทู ั่วไปเกี่ยวกับโลจสิ ติกส
ตอนที่ 1 จงเลอื กคําตอบท่ีถกู ทสี่ ุด
1) ขอใดไมใ ช ปจจยั ท่กี ดดันใหบรษิ ทั ขยายระบบโลจสิ ติกสไปสูซพั พลายเชน
ก. การเปลยี่ นแปลงพฤตกิ รรมของผบู ริโภค
ข. การเปลยี่ นแปลงโครงสรา งชอ งทางจําหนาย
ค. การเปลยี่ นแปลงเทคโนโลยสี ารสนเทศ
ง. การเปลย่ี นแปลงของสภาพแวดลอ ม
2) เปา หมายของการศึกษาโลจสิ ตกิ สใ นระยะเริม่ แรกคือ
ก. ประโยชนส งู สุดของกจิ กรรมธุรกจิ
ข. การบรหิ ารและปอ งกนั ประเทศ
ค. ความพงึ พอใจของผูบรโิ ภค
ง. การตอบแทนสังคม และรักษาสภาพแวดลอม
3) ขอใด ไมใ ช กจิ กรรมทางดานโลจสิ ตกิ ส
ก. Order processing, Procurement, Packaging
ข. Inventory Management, Transportation
ค. Pricing, Meeting, Training
ง. Demand forecasting, Part and Service support
4) ขอ ใด ไมใ ช กจิ กรรมทางดา นโลจสิ ติกส
ก. Customer Service, Procurement, Packaging
ข. Inventory Management, Transportation
ค. Product, Place
ง. Demand forecasting, Material Handling
ค ว า ม รู ท่ั ว ไ ป เ กี่ ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส | 17
5) ขอใดกลาวถูกตอง
ก. กจิ กรรมโลจสิ ติกสมี 12 กิจกรรม
ข. กจิ กรรมโลจสิ ติกสม ี 13 กจิ กรรม
ค. กิจกรรมโลจสิ ติกสมี 14 กจิ กรรม
ง. กิจกรรมโลจสิ ตกิ สม ี 15 กจิ กรรม
6) เปา หมายของการจดั การโลจิสติกสคืออะไร จงเลอื กขอท่ีถูกตอ งที่สดุ
ก. เพิ่มประสิทธภิ าพใหก บั องคการ และเพม่ิ ความพึงพอใจใหก ับลูกคา
ข. ขนสง สินคา ใหถ ูกทถี่ กู เวลา
ค. จัดเก็บสินคาคงคลังใหน อยทสี่ ดุ
ง. ขายสินคาใหล กู คา ในราคาทีถ่ ูกทส่ี ดุ
7) Reverse Logistics คืออะไร
ก. การขนสนิ คา ไปสลู กู คา
ข. การขนสินคาเทีย่ วกลับ
ค. การบริหารวัสดเุ หลอื ใช สนิ คา เสยี หาย
ง. การนํารถเมล CNG มาใช
8) การจดั การบรรจุภณั ฑทางโลจิสตกิ สส งผลโดยตรงอยางไรตอ ลูกคา
ก. ไดร บั สินคา ทไี่ มเ สียหายจากการเคล่ือนยายและจดั เก็บ
ข. ไดห ีบหอ ทสี่ วยงาม เปน ที่สะดดุ ตา
ค. ลกู คาเสยี คาใชจายตา่ํ กวาปกติ
ง. ลกู คาไดรบั สินคา ตรงตามเวลาที่กาํ หนด
9) กิจกรรมทางโลจสตกิ สถ กู พัฒนามาจากกจิ กรรมดานใด
ก. กิจกรรมทางอุตสาหกรรมผลติ อาหาร
ข. กิจกรรมทางการเกษตร
ค. กิจกรรมทางทหาร
ง. กิจกรรมทางการโยธา
10) ขอ ใดตอไปน้กี ลาว ไมใช จดุ มงุ หมายของการจัดการสินคา คงคลัง
ก. เก็บสินคา ใหเพยี งพอตอ การจาํ หนา ย
ข. เกบ็ สนิ คา ไวเปน จาํ นวนมากเพ่ือกกั ตนุ สินคา
ค. เก็บสนิ คาใหนอ ยทสี่ ดุ แตต องสามารถบรกิ ารลกู คา ได
ง. เก็บสนิ คา ใหคงสภาพเดมิ มากทส่ี ุด
18 | ค ว า ม รู ทั่ ว ไ ป เ กี่ ย ว กั บ โ ล จิ ส ติ ก ส
ตอนที่ 2 จงตอบคาํ ถามตอไปน้ี และอธิบายพอเปนสังเขป
1. จงอธบิ ายความเปนมา และววิ ฒั นาการของการจัดการโลจสิ ตกิ สมาพอสังเขป
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………..…………………….
2. กิจกรรมดานโลจสิ ตกิ สมคี วามสาํ คัญอยา งไรตอองคกร
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………….
3. อธบิ ายความหมายและเปาหมายของการจัดการโลจสิ ตกิ สตามท่นี กั ศกึ ษาเขา ใจ
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………..…………………………….………………….
โ ล จิ ส ติ ก ส แ ล ะ ซั พ พ ล า ย เ ช น ใ น ร ะ บ บ ธุ ร กิ จ | 19
รายละเอียดการสอน
ประจาํ สัปดาหท ี่ 2 (จํานวน 3 ช่ัวโมง)
หัวขอการสอน : โลจสิ ติกสและซัพพลายเชนในระบบธุรกจิ
จดุ ประสงคการสอน เพ่ือใหสามารถ
1. อธบิ ายความหมายของการจดั การซพั พลายเชนได
2. อธิบายองคประกอบของการบริหารจดั การซพั พลายเชนได
3. เขา ใจถึงแนวทางการนาํ ซพั พลายเชนเขาไปประยุกตใชไ ด
4. สามารถเขยี นโครงขา ยซพั พลายเชนได
รายการสอน
2.1 บทนาํ
2.2 ความหมายของการจดั การซัพพลายเชน
2.3 องคป ระกอบของการจดั การซพั พลายเชน
2.4 ความสมั พันธระหวางการจัดการโลจิสติกสแ ละโซอปุ ทาน
2.5 โครงขายซัพพลายเชน
2.6 ประโยชนของการจดั การซพั พลายเชน
2.7 แนวคิดดา นการจดั การซพั พลายเชนในอนาคต
2.8 กรณีศกึ ษา
วิธกี ารสอน
บรรยาย ถาม – ตอบกรณศี กึ ษา
หนังสือ / เอกสารประกอบการสอน
คํานาย อภิปรัชญาสกุล. (2554). โลจิสติกสและโซอุปทาน. กรุงเทพฯ: โฟกัสมีเดียแอนด
พับลซิ ซิ่ง
ชุติระ ระบอบ. (2556). การจัดการโลจิสติกสและโซอุปทาน. สมุทรปราการ: โครงการ
สํานกั พมิ พมหาวทิ ยาลัยหวั เฉยี วเฉลิมพระเกยี รติ
ประจวบ กลอมจิตร. (2556). โลจิสติกส-โซอุปทาน: การออกแบบและจัดการเบ้ืองตน.
กรงุ เทพฯ:วีพร้นิ (1991)
20 | โ ล จิ ส ติ ก ส แ ล ะ ซั พ พ ล า ย เ ช น ใ น ร ะ บ บ ธุ ร กิ จ
สาขาวิชาการจัดการโลจิสติกส คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยธนบุรี.(2559). เอกสาร
ประกอบการสอนวิชา การจัดการโลจิสติกสและซัพพลายเชน(Logistics and
Supply Chain Management)พมิ พครงั้ ท่ี 2. กรงุ เทพฯ: มหาวิทยาลัยธนบุรี
เอกสารประกอบโครงการภายใตก รอบความรวมมอื ระหวา งภาครัฐและภาคเอกชน SMEs
Project http://www.busandtruckmedia.com/page.php?a= 10&n=126
&cno=2259
โสตทศั นวัสดุ
บอรด ขาว ปากกา แผน บันทึกขอมลู เครอ่ื งคอมพิวเตอร
การประเมนิ ผล
ถาม – ในช้นั เรียน
ทดสอบยอ ยในชัน้ เรยี น
ตรวจการทําแบบฝก หดั ทายบท
ผลการสอบประจาํ ภาคการศึกษา
งานทมี่ อบหมาย
1. ใหทาํ แบบฝกหดั ทายบททกุ ขอ
2. ใหท บทวนเรียนตามทไ่ี ดเรยี นไป
3. ใหศ ึกษาเพ่ิมเติมและทดลองทําแบบฝก หดั ในหวั ขอท่ไี ดเรยี นไปจากตําราเลม อน่ื
4. ใหเ ตรียมเนอ้ื หาสาระความรสู าํ หรบั ท่ีจะเรยี นประจาํ สปั ดาหต อไป
โ ล จิ ส ติ ก ส แ ล ะ ซั พ พ ล า ย เ ช น ใ น ร ะ บ บ ธุ ร กิ จ | 21
บทท่ี 2
โลจสิ ติกสและซัพพลายเชนในระบบธรุ กจิ
2.1 บทนาํ
กอ นอ่ืนเราจะตอ งมาทาํ ความเขาใจในเรื่องของธุรกิจเสียกอน คําวา “ธุรกิจ” อาจกลาวได
วาหมายถงึ “กิจกรรมท่ีกอ ใหเกดิ มูลคา เพ่ิมจากการผลิตสินคา หรือการใหบริการ ดงั น้ัน องคป ระกอบ
หลักของธุรกิจอาจพิจารณาไดหลายมิติแตที่สําคัญจะมอี ยู 4 ประการไดแก การผลิต (Production)
การตลาด (Marking) การเงิน (Finance) และการจัดการ (Management) ถาขาดส่ิงใดส่ิงหนึ่งก็จํา
ทําใหความหมายของธุรกิจนั้นไมสมบูรณการที่ธุรกิจจะเกิดขึ้นไดน้ันจะตองมีตัวสินคาหรือบริการ
เกิดขึ้นเสียกอน และเมื่อมีการผลิตสินคาหรือบริการแลวก็จะตองมีการนําไปขายหรือจําหนาย และ
จะไดรับเงินเปนคาตอบแทน ธุรกิจยังเปน เรื่องของการจัดการดานกาํ ลังคน วัตถดุ ิบ เคร่ืองจักร และ
เงนิ ทุน” (ชุตริ ะ ระบอบ, 2556)
ภาพที่ 2.1 องคประกอบหลกั ของธรุ กจิ
ที่มา: ชุติระ ระบอบ: 2556
สวนการศึกษาการบริหารซัพพลายเชนนั้น จะเปนการศึกษาธุรกิจตั้งแตตนน้ํา
(Upstream) ไปจนถึงปลายน้ํา (Downstream) ของธุรกิจ โดยเริ่มจากเม่ือลูกคามีความตองการ
บริโภคสินคา/บริการ องคกรก็จะทําหนาท่ีในการจัดหาวัตถุดิบ (Raw Materials) จากผูจัดหา
วัตถุดิบ (Supplier) เพื่อนําวัตถุดิบท่ีไดนั้นมาเขาสูข้ันตอนการผลิตใหไดออกมาเปนสินคา/บริการ
(Goods) เพอื่ ตอบสนองความตอ งการของลูกคา เมือ่ สินคา ผานขั้นตอนการผลิตเสรจ็ เรยี บรอ ยแลวก็
จะเขาสูข้ันตอนการขนสง กระจายออกสูตลาดและรานคาปลีก (Retail) เพ่ือทําการจําหนายใหแก
ผูบริโภคข้ันสุดทาย (Customer) เม่ือสินคาถูกขายออกไปจากรานคาปลีก ทางรานคาปลีก ก็จะมี
22 | โ ล จิ ส ติ ก ส แ ล ะ ซั พ พ ล า ย เ ช น ใ น ร ะ บ บ ธุ ร กิ จ
การส่ังสนิ คา น้นั จากผผู ลติ สนิ คา หรอื ศูนยก ระจายสนิ คา (Distribution Center) เขามาเตมิ เตม็ สินคา
ในระบบ และเม่ือผูผลิตสินคาไดรับคําสัง่ ซื้อจากลูกคาก็จะทําการผลิตสินคา โดยจะมีการการจัดหา
วัตถุดิบ (Raw Materials) เขามาปอนระบบการผลิต เปนวัฏจักรตอเนื่องไปอยางนี้เรื่อยๆ เปน
วฏั จกั รของการดําเนนิ ธรุ กจิ
ดงั นั้น จากที่ไดกลา วมาขางตนการบริหารซัพพลายเชน เปนการศกึ ษาความสัมพันธของผูท่ีมี
ความสัมพันธกันในหวงโซอุปทาน (Supply Chain) ของธุรกิจตนแตตนน้ําไปจนถึงปลายนํ้า
เพ่ือตอบสนองความตองการท่ีมีของลูกคาที่มีอยูอยางไมจํากัดดวยวัตถุดิบที่มีอยูอยางจํากัด ใหลูกคา
เกิดความพงึ พอใจสูงสุด
2.2 ความหมายของการบรหิ ารซพั พลายเชน
คําวา “ซัพพลายเชน (Supply Chain) หรือ โซอุปทาน” ที่หลาย ๆ คนเคยไดยินมาและ
ยังคงสงสัยวา คํ าวา “ซัพ พ ลายเชน (Supply Chain) กับ คํ าวา โลจิส ติกส (Logistics)”
มีความเหมือนหรือความแตกตางกันอยางไร หากมองในสวนกิจกรรมท้ังหมดของโลจิสติกสและ
ซัพพลายเชน จะพบวามีลักษณะความคลายคลึงกันเปนอยางมากโดยไดมีผูใหคํานิยามหรือ
ความหมายไวมากมาย อาทิ
ภาพที่ 2.2 ซัพพลายเชน
ทีม่ า: ดดั แปลงมาจาก คาํ นาย อภปิ รัชญาสกลุ : 2555
The Council of Supply Chain Management Professionals (CSCMP) ไดให
นิยามคําวา Supply Chain Management ไวดังน้ี “การประมวลการวางแผนและการจัดกิจกรรม
ทั้งมวลท่ีเกี่ยวของกับการเสาะหาและจัดการแปลงสภาพสินคา และกิจกรรมการจัดการโลจิสติกส
ท้ังหมด รวมถึงการประสานงานและความรวมมือกับชองทางผูคาต้ังแตผูคา ตัวกลาง ผูใหบริการ
บุคคลที่สาม จนถึงลกู คา”
Lambert, et al., 2003 กลาววา “การบูรณาการของโซอุปทานหมายถึงการบูรณาการ
ของกระบวนการทางธุรกจิ ที่เร่ิมตนจากผูบรโิ ภคขัน้ สุดทา ยผานไปจนถึงผจู ัดจําหนายขน้ั แรกสุดท่ีทํา
โ ล จิ ส ติ ก ส แ ล ะ ซั พ พ ล า ย เ ช น ใ น ร ะ บ บ ธุ ร กิ จ | 23
หนาที่จัดหาสินคา บริการ และสารสนเทศ เพ่ือเพิ่มมูลคาใหแกผูบริโภค โดยครอบคลุมการจัดการ
ลกู คาสัมพันธ การจัดการใหบ ริการลูกคา การจดั การคําส่ังซือ้ และการจดั หา จดั ซอ้ื ฯลฯ”
The International Center for Competitive Excellence กลาววา “การจัดการ
โซอุปทาน คือการประสานรวมกระบวนการทางธุรกิจ ที่ครอบคลุมจากผูจัดสงวัตถุดิบ ผานระบบ
ธุรกิจอุตสาหกรรมไปสผู ูบ รโิ ภคขั้นสุดทา ยซึ่งมีการสงผา นผลติ ภณั ฑ การบริการและขอมูลสารสนเทศ
ควบคูกันไป อนั เปนการสรางคุณคาในตวั ผลติ ภัณฑ และนาํ เสนอส่งิ เหลาน้สี ูผ ูบ ริโภคขน้ั สุดทา ย”
โครงการบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการโลจิสติกส - MBA Logistics
Management กลาววา “Supply Chain Managementหรือการจัดการโซอุปทาน คือการ
รวบรวม การวางแผนและการจดั การของกิจกรรมทง้ั หมดที่มีความเกีย่ วของกบั การจัดหา การจดั ซื้อ
การแปรสภาพ และกิจกรรมการจัดการทั้งหมดท่ีสําคัญการจัดการโซอุปทานยังรวมถึงการ
ประสานงาน (Coordination) และการทํางานรวมกัน (Collaboration) กับหุนสวนตางๆในโซ
อุปทานซ่ึงจะเปนผูจ ดั สงวตั ถดุ ิบ ตัวกลางผใู หบรกิ าร ผใู หบ รกิ ารลอจิสตกิ สและลกู คา แกน สาํ คัญ คอื
การจัดการโซอุปทานจะบูรณาการทั้งการจัดการอุปสงคและอุปทานซ่ึงรวมถึงภายในและภายนอก
บรษิ ทั ”
โดยสรุปแลว การบริหารซัพพลายเชนเปนการบูรณาการ การประสานงาน กระบวนการ
ทางธุรกิจ ต้ังแตการวางแผน การจัดการกิจกรรมตาง ๆ การเคล่ือนยายกระจายสนิ คา/บริการ หรือ
ขอมูลขาวสาร การจัดเก็บสตอกสินคาและวัตถุดบิ เริ่มตั้งแตตนนํ้า ไปจนถึงปลายนํ้าเพ่ือใหส ามารถ
ดําเนินการทางธุรกิจไดอยางมปี ระสทิ ธิภาพ
2.3 องคประกอบของซัพพลายเชน
ชุติระ ระบอบ: 2556 ไดกลาวถึงเรื่ององคประกอบของซัพพลายเชน ไววา “การดําเนิน
กจิ กรรมในซัพพลายเชนจะมีบคุ คลท่เี ปน องคประกอบหลกั ไดแ ก
1) ผจู ัดหาวตั ถดุ บิ (Suppliers)
Suppliers (ซัพพลายเออร) หมายถึง ผูจัดหาวัตถุดิบมาปอนใหแกองคกา ร
จดั เปนผูมีสว นเกี่ยวของภายนอกองคการ และแลกเปล่ยี นผลประโยชนกลับคนื เปนรายได องคก าร
ตองสรา งสัมพันธภาพและความเขาใจที่ดีบนพ้ืนฐานความไววางใจความเคารพเชื่อถือซึ่งกันและกัน
ระหวางบริษัทและผูจัดหาวัตถุดิบและสินคา สงผลใหคุณภาพการทํางานและการผลิตสินคาเปนไป
อยางมีประสิทธิภาพ และมีตนทุนสินคามีราคาถูกดังนั้นบริษัทตางๆ ท่ีไมไดผลิตสินคาเองและ
ตองการรับสินคามาขายตอ ก็จะสั่งซื้อสินคาจากซัพพลายเออร แลวซัพพลายเออร ก็จะดําเนินการ
จัดสง สนิ คาใหต ามใบสั่งซอ้ื สนิ คา (Purchase Order; P/O, P.O.)
24 | โ ล จิ ส ติ ก ส แ ล ะ ซั พ พ ล า ย เ ช น ใ น ร ะ บ บ ธุ ร กิ จ
2) ผูผ ลติ (Manufacturer)
ผูผลิต (Manufacturer) หมายถึง บุคคล/องคกรที่ทําธุรกิจเกี่ยวของกับการนํา
วัตถุดิบมาเขาสูระบบการะบวนการผลิต แปรรูป เปนสินคาหรือบริการ มาทําการขายและ
จัดจําหนา ยกระจายสนิ คาออกสทู อ งตลาด เชน บรษิ ทั เสริมสุข จาํ กัด เปน ตน
3) ผขู ายสง /ผูกระจายสนิ คา (Wholesalers/Distributors)
ผคู าสง (Wholesalers) หรอื อาจเรียกวา ผูก ระจายสินคา (Distributors) เปน การคา
สงจะมีขนาดใหญกวาการคาปลีกและจะครอบคลุมพ้ืนที่กวางขวางกวาการคาปลีก สินคาที่ขายจะ
ขายยกกลอง หรือยกแพ็ค ไมขายสินคาเปนหนวยยอย เชน ชิ้น หรือขวดเปนการขายสินคาเพื่อนํา
สนิ คาเขาสูอตุ สาหกรรมอื่น ๆ ตอไป หรือนําไปขายตอใหแกผูบรโิ ภคข้ันสุดทายอีกทอดหนึ่ง ผคู าสง
จะใหความสําคัญกบั ทําเลท่ีตั้งการจัดบรรยากาศและการสงเสริมการตลาดนอยกวาผูคาปลีกเพราะ
ไมไดเ นน ทําธุรกจิ โดยตรงกับผูบ ริโภคคนสุดทา ย เชน แมคโค รานคาสง เปน ตน
4) ผูขายปลกี (Retailers)
ผูคาปลีก (Retailers) หมายถึงการขายสินคาใหกับผูบริโภคคนสุดทาย โดยการซื้อ
สินคาน้ัน ไปเพ่ือการบริโภคของตนเอง และครอบครัว เปนการขายโดยไมมีการเปล่ียนรูปสินคาทั้ง
สินคาใหมและสินคาใชแลวใหกับประชาชนท่ัวไปเพ่ือการบริโภคหรือการใชประโยชนเฉพาะสวน
บุคคลในครัวเรือน การคาในท่ีนี้มีความหมายรวมถึงการเปนนายหนาหรือตัวแทนการซื้อขาย
สถานีบรกิ ารนา้ํ มัน และสหกรณผูบ รโิ ภค
5) ลูกคา (Customers)
ลกู คา (Customers) หรือผซู ือ้ ลกู คา อาจเปน ไดทง้ั ผบู รโิ ภคคนสุดทา ยทีซ่ อื้ ไปบรโิ ภค
เองและในครอบครัว หรืออาจจะเปนการซอ้ื ไปเพอื่ ขายตอ อกี ทอดหน่ึงเพอ่ื การทํากําไร หรืออาจซอ้ื
ไปเพอ่ื แปรรูป เปนวตั ถุดบิ ของอุตสาหกรรมอน่ื ๆ
วัตถุประสงคที่สําคัญของซัพพลายเชน คือ การสรางหรือการเพิ่มมูลคาใหสูงสุด (Value
Chain) ใหแกซัพพลายเชน ซ่ึงซัพพลายเชนจะเกิดมูลคาก็ตอเม่ือมีการสรางการเช่ือมโยงทุกๆ
กิจกรรมที่เกิดขึ้นในระบบธุรกิจเขาดวยกันดวยตนทุนที่ต่ํา โดยเริ่มจาการเชื่อมโยงขอมูลของทุกๆ
หนวยงานในองคกรเขาดวยกัน ต้ังแต ฝายจัดซ้อื ฝายคลังสินคา ฝายการตลาด ฝายขนสง ฝา ยผลิต
และขยายการเชอ่ื มโยงจากภายในองคกรออกไปสทู ุกๆ องคก รท่ีอยูภายในซัพพลายเชนเดียวกัน
โ ล จิ ส ติ ก ส แ ล ะ ซั พ พ ล า ย เ ช น ใ น ร ะ บ บ ธุ ร กิ จ | 25
2.4 ความสัมพนั ธระหวา งการจัดการโลจิสติกสและซพั พลายเชน
การจดั การโลจสิ ติกสเปนสวนหน่ึงของการจัดการซัพพลายเชน ตั้งแตการวางแผน การนํา
แผนไปปฏบิ ตั ิ และควบคมุ การไหลไปขา งหนา และยอ นกลับอยางมปี ระสิทธิภาพและประสิทธผิ ลของ
สินคา บริการและสารสนเทศท่ีเกี่ยวของตั้งแตจุดเร่ิมตน (ตนน้ํา) ไปจนถึงปลายนํ้า เพื่อที่จะทําให
เกดิ การตอบสนองความตองการของลกู คา
ความสัมพันธระหวางการจดั การโลจิสตกิ สแ ละซพั พลายเชน ความเช่ือมโยงขององคกรแต
ละองคการท่ีอยูในซัพพลายเชนเดียวกันจะทําใหการดําเนินกิจกรรมท้ังภายในองคกรและภายนอก
องคกรน้ันสามารถดําเนินไปไดอยางมีประสิทธิภาพ องคกรจําเปนที่จะตองใชเครื่องมือท่ีเรียกวา
“การบริหารจดั การซัพพลายเชน” เขา มาชว ย
ภาพท่ี 2.3 ความสมั พนั ธร ะหวา งการจัดการโลจสิ ติกสแ ละซพั พลายเชน
ทม่ี า: โครงการภายใตกรอบความรวมมือระหวา งภาครฐั และภาคเอกชน SMEs Project
จากภาพที่ 2.3 จะแสดงใหเห็นถึงความสัมพันธขององคกรหรือหนวยงานทุก ๆ หนวยงานท่ี
อยูในซัพพลายเชนเดียวกันวามีความเก่ียวเนื่องสัมพันธกัน โดยองคประกอบหลักของซัพพลายเชนจะ
ประกอบไปดวย 5 สวนหลักๆ ดังท่ีไดกลาวไวในหัวขอ องคประกอบของซัพพลายเชน คือ ผูจัดหา
วัตถุ ดิ บ (Suppliers) ผู ผลิ ต (Manufacturer) ผู ขายส ง / ผู กระจายสิ น ค า (Wholesalers /
Distributors) ผูขายปลีก (Retailers) และลูกคา (Customers) โดยองคการหรือหนวยงานแตละหนวย
ตา งก็มีหนาท่ีที่ตองรับผิดชอบที่แตกตางกัน โดยท่ีทุก ๆ หนวยงานนั้นจะถูกเช่ือมโยงความสัมพันธดวย
การไหล (Flow) 4 ประเภท ไดแก
Information Flow การไหลของขอ มูลสารสนเทศ เปนการเช่ือมโยงการไหลของขอมูล
สารสนเทศตาง ๆ จากตนนํา้ ไปสูปลายนํ้าและจากปลายนํา้ กลับสูตนน้ํา จะสังเกตเห็นวาหวั ลูกศรจะ
แสดงทิศทางในการไหลท้ังสองทิศทาง (ทั้งไปและกลับ) เน่ืองจากการส่ือสารเปนการเชื่อมโยงขอมูล
26 | โ ล จิ ส ติ ก ส แ ล ะ ซั พ พ ล า ย เ ช น ใ น ร ะ บ บ ธุ ร กิ จ
จําเปนที่จะตองมีทั้งผูรับสารและผูสงสาร และการสื่อสารนั้นจะเกิดท้ังภายในองคการและภายนก
องคกร
ตัวอยาง Information Flow
- ลูกคาแสดงความตองการสินคา ประเภทสินคา จํานวนสินคาและราคา
สินคาโดยแจงใหพ อคา ปลีกทราบถงึ ความตอ งการ
- ผูจัดหาวัตถุดิบ(Suppliers) แจงวันกําหนดสงวัตถุดิบใหแกผูผลิตทราบ
เปน ตน
Primary Product Flow การไหลของตัวสินคา/บริการ/วัตถุดิบ จะแสดงใหเห็นถึงการ
เคลื่อนยายของตัวสินคา/บริการ/วัตถุดิบจากตนนํ้ามาสูปลายน้ํา จะสังเกตเห็นวาหัวลูกศรจะแสดง
ทิศทางในการไหลในทิศทางเดียว เนื่องเม่ือผูจัดหาวัตถุดิบ (Supplier) ไดรับคําส่ังซ้ือวัตถุดิบจาก
ผผู ลิตก็จะจัดสงวัตถุดิบเขาสูโรงงานผผู ลิต เพ่ือเขาสูกระบวนการผลิตใหเปนสินคาสําเร็จรูปจากนั้น
สินคา เหลาน้ีก็จะถูกสงตอไปยังศนู ยกระจายสินคา หรือพอคาสง เพื่อกระจายสินคาไปยงั พอคาปลีก
หรือรา นสะดวกซ้ือตาง ๆ และสินคาสาํ เร็จรูปเหลาน้จี ะถูกจาํ หนา ยออกสตู ลาดไป ถงึ มือของลกู คา
ตวั อยา ง Primary Product Flow
- การเคลอ่ื นยา ยวัตถดุ ิบ (Raw Materials) จากผจู ัดหาวัตถดุ ิบ
(Suppliers)เขา สูโ รงงานผลิตสนิ คา
Primary Cash Flow การไหลของเงิน เงินเปนส่ิงที่ลูกคาจายเปนคาตอบแทนเม่ือไดรับ
สินคา/บริการ/วัตถุดิบจากผูจัดหา จะมีลักษณะการไหลของตัวเงินจากปลายน้ํามาสูตนนํ้า คือจาก
ลูกคาที่เปนผูบริโภคขน้ั สุดทายจายเงนิ เพ่ือซ้ือสนิ คา/บริการจากพอ คา ปลีก พอคาปลีกจะทําการเก็บ
ในเงินในสวนท่ีเปนกําไร (Profit) เอาไวแลวสงตอในสวนตนทุน (Cost) ใหกับศูนยกระจายสินคา
หรือพอคาสงจากน้ันศูนยกระจายสินคา หรือพอคาสงก็จะเก็บในเงินในสวนท่ีเปนกําไรเอาไวแลวสง
ตอในสวนตนทุน ใหกับโรงงานการผลติ โดยเม่ือโรงงานไดรบั เงนิ แลวก็จะนําเงนิ สว นน้ีไปจายใหก ับผู
จัดหาวตั ถุดบิ (Supplier) ทีเ่ กย่ี วขอ ง
ตวั อยางPrimary Cash Flow
- การจา ยเงนิ คาวัตถดุ บิ ใหกับผูจ ัดหาวตั ถุดบิ (Supplier)
Reverse Product Flow ระบบการไหลของสนิ คากลับไป เปนกระบวนการสงคืนสินคา
อาจจะมาจากสาเหตุ เชน การไดรับสินคาที่ไมตรงตามที่ลูกคาตองการ หรือสินคาท่ีลูกคาไดรับเกิด
การชาํ รุดเสียหาย เปน ตน จะมีลักษณะของการไหลจะไหลจากปลายนํ้ามาสตู น น้าํ
โ ล จิ ส ติ ก ส แ ล ะ ซั พ พ ล า ย เ ช น ใ น ร ะ บ บ ธุ ร กิ จ | 27
ตัวอยา ง Reverse Product Flow
- ลูกคาทําการสงคืนสินคาที่ไดรับกลับรานคาที่ลูกคาซื้อสินคามาเนื่องจาก
ของทไ่ี ดร บั ไมตรงตามทล่ี กู คา ไดเ สนอส่ังซอ้ื ไปในใบสงั่ ซอื้ เปนตน
2.5 โครงขาย Supply Chain
ภาพที่ 2.4 แสดงใหเหน็ ถงึ โครงขาย Supply Chain
จากที่ไดกลา วมาขางตนแลว การจดั การซัพพลายเชนเปนการบูรณาการ การประสานงาน
กระบวนการทางธรุ กจิ ตั้งแตการวางแผน การจดั การกจิ กรรมตา ง ๆ การเคลอ่ื นยายกระจายสินคา /
บริการ หรือขอมูล ขาวสารการจัดเก็บสตอกสินคาและวัตถุดิบ เริ่มตั้งแตตนนํ้า (Upstream)
ไปจนถึงปลายนา้ํ (Downstream) เพอ่ื ใหส ามารถดําเนนิ การทางธุรกิจไดอยา งมีประสิทธภิ าพ
โดยในการศึกษาซัพพลายเชนของธุรกิจหน่ึงธุรกิจอาจมีอีกหลาย ๆ ธุรกิจเก่ียวเน่ืองกันอยู
เปนเหมือนหวงโซธุรกิจ ถาหากหวงโซใดประสบปญหา หวงโซที่ตอจากหวงโซนั้นก็อาจจะไดรับ
ผลกระทบตามไปดวย ดังน้ันการศึกษาซพั พลายเชนของธุรกิจก็ยอมเปน ปจจัยทสี่ ําคญั ที่จะทําใหเรา
สามารถที่จะประเมินผลของธุรกิจ และชว ยลดความเส่ยี งท่ีอาจจะเกดิ ขนึ้ ในธรุ กจิ ได
28 | โ ล จิ ส ติ ก ส แ ล ะ ซั พ พ ล า ย เ ช น ใ น ร ะ บ บ ธุ ร กิ จ
ตัวอยางซัพพลายเชนปลากระปอ ง
การกระจายสินคา
ภาพที่ 2.5 ซพั พลายเชนปลากระปอง
จากภาพที่ 2.5 แสดงใหเห็นถึงซัพพลายเชน (Supply Chain) ของกระบวนการผลิตปลา
กระปอง ซึ่งในการผลิตปลากระปองก็จะมีวัตถุดิบ (Raw Material) 3 อยางดวยกัน คือ โลหะทํา
กระปองและฝาเปด มะเขือเทศท่ีจะนํามาทําซอสมะเขือเทศ และปลาซาดีนหรือปลาแมคคาเรล
ท่ีเปนวัตถุดิบสําคัญในการผลิตปลากระปองโดยในซัพพลายเชนของการผลิตปลากระปองนั้นจะมี
ซัพพลายเชนของการผลิตสนิ คา ยอ ย ๆ อยูด ว ยกัน 3 ซัพพลายเชน คือ
1.ซพั พลายเชนการผลิตกระปองและฝากระปองสําหรับการบรรจุซัพพลายเชนน้เี ริม่ ตน
จากโลหะแผนจะถกู ขนสงเขาโรงงานผลติ กระปอ งและฝา ผานกระบวนการผลิตเปนกระปอ งท่พี รอ ม
ในการบรรจสุ ินคา แลวกระปอ งทเี่ ปนสนิ คา สําเร็จรปู (Finish Goods) ของโรงงานผลิตกระปอ งกจ็ ะ
ถกู สงเขา มายงั โรงงานผลติ ปลากระปอง
2. ซัพพลายเชนการผลิตซอสมะเขือเทศซัพพลายเชนน้ีจะเริ่มต้ังแตการเก็บเก่ียวมะเขือ
เทศสดจากไร ถูกขนสงมายังโรงงานผลิตซอสมะเขือเทศ ผานกระบวนการผลิตเปนซอสมะเขือเทศ
จากนั้นซอสมะเขือเทศเปนสินคาสําเร็จรปู (Finish Goods) ของโรงงานผลติ ซอสมะเขอื เทศ กจ็ ะถูก
สง เขามายังโรงงานผลติ ปลากระปองตอ ไป
3. ซัพพลายเชนปลาสดซัพพลายเชนนี้จะเริ่มตนขึ้นต้ังแตชาวประมงทําการจับปลาจาก
ทะเล แลว ทาํ การขนสงปลามายังโรงงานผลติ ปลากระปอง
เม่ือวัตถุดิบหลัก ท้ัง 3 ชนิดนี้เขามาสูโรงงานผลิตปลากระปองพรอมกันแลวกระบวนการ
ผลติ ปลากระปองก็จะเรม่ิ ข้ึน จนเมอ่ื ผลิตเปนสินคาสําเร็จรูป (Finish Goods) ปลากระปองเหลา นก้ี ็
จะถูกกระจายไปยังพ้ืนท่ีตาง ๆ ท้ังในรูปแบบของการขายปลีก (Retail)หรือการขายสง
(Wholesale)เพือ่ ใหสินคา ไปสผู ูบรโิ ภค (Consumer)