คู่มือครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 (ปรับปรุงเดือนธ.ค.64)

คมู ือครรู ายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยที่ 1 การเรยี นรสู ิง่ ตา ง ๆ รอบตัว

สถาบันสง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี 13

คูมอื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยท่ี 1 การเรยี นรสู ง่ิ ตาง ๆ รอบตัว

นักเรยี นตอบตามความคดิ ของตนเอง
พิจารณาจากหลักฐานที่นํามาสนับสนุนคําตอบ เชน คําตอบของ
นักเรียนคนท่ี 1 นาเชื่อถือท่ีสุด เพราะลิงชอบกินกลวย และเล็บของลิง
ทําใหกลวยเปนรู หรือคําตอบของนักเรียนคนท่ี 2 นาเช่ือถือท่ีสุด เพราะ
เห็นรังนกอยูใกล ๆ คายพักแรม และนกมีปากแหลม จึงทําใหกลวยเปนรู
หรือคําตอบของนักเรียนคนที่ 3 นาเชื่อถือที่สุด เพราะ พบรอยเทาของ
กวางในบรเิ วณนั้น และเล็บของกวางทําใหกลว ยเปนรู

14 สถาบนั สง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี

คูมือครูรายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยท่ี 1 การเรียนรสู ่ิงตาง ๆ รอบตัว

เรอ่ื งท่ี 1 ทักษะการจดั กระทําและส่อื ความหมายขอ มลู

ในเรื่องน้ีนักเรียนจะไดเรียนรูเก่ียวกับการนําขอมูลท่ี
เก็บรวบรวมไดมาจัดกระทําใหมใหอยูในรูปแบบตาง ๆ เพ่ือ
สื่อความหมายขอมูลใหเขาใจไดงาย ถูกตอง และรวดเร็ว
ซึง่ จัดเปน การใชทกั ษะการจดั กระทําและสือ่ ความหมายขอมลู

จดุ ประสงคการเรียนรู

1. อธิบายความหมายของการจัดกระทําและสื่อความหมาย
ขอ มูล

2. ฝก ทักษะการจัดกระทําและสื่อความหมายขอมลู เพื่อให
ผอู น่ื เขาใจไดง าย ถกู ตองและรวดเร็ว

เวลา 3 ชั่วโมง

วัสดุ อปุ กรณส ําหรับทํากจิ กรรม

ใบแจง คา ไฟฟา

สอื่ การเรียนรแู ละแหลง เรียนรู

1. หนงั สอื เรียน ป.3 เลม 1 หนา 7-17
2. แบบบนั ทึกกจิ กรรม ป.3 เลม 1 หนา 7-13

สถาบันสงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 15

คมู ือครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยที่ 1 การเรียนรูสิง่ ตา ง ๆ รอบตัว

แนวการจัดการเรียนรู (60 นาที)

ขั้นตรวจสอบความรู (10 นาที)

1. ครูตรวจสอบความรูเดิมเกี่ยวกับการจัดกระทําและส่ือความหมาย ในการตรวจสอบความรูเดิม
ขอมูล โดยใหนักเรียนบอกชื่อสัตวท่ีตนเองชอบคนละ 1 ชนิด แลวครู ครูรับฟงเหตุผลของนักเรียนเปน
จดคําตอบของทุกคนบนกระดาน หรือใหนักเรียนเขียนคําตอบของ สําคัญ ครูยังไมเฉลยคําตอบใด ๆ
ตนเองบนกระดาน (หรืออาจใหนักเรียนบอกเกี่ยวกับเร่อื งอ่ืน ๆ ที่ชอบ แ ต ชั ก ช ว น ใ ห ห า คํ า ต อ บ ด ว ย
เชน อาหาร ขนม การตนู ดอกไม) จากนนั้ ครใู ชคําถาม ดังนี้ ตนเองจากการอานเนือ้ เรื่อง
1.1 จากคําตอบของนักเรียนมีสัตวชนิดใดบางท่ีซ้ํากัน (นักเรียนตอบ
ตามขอมลู ที่ปรากฏบนกระดาน)
1.2 ถาตองการนําขอมูลสัตวท่ีนักเรียนในหองชอบไปนําเสนอใหคนอื่น
เขาใจ เพื่อตอบคําถามวานักเรียนหองนี้ชอบสัตวชนิดใดบาง
ชนิดละก่ีคน เราตองจัดกระทําขอมูลอยางไรใหคนอื่นเขาใจไดงาย
(นักเรียนตอบตามความเขาใจของตนเอง เชน นับจํานวนคนที่ชอบ
สัตวแตละชนิด จดตัวเลขและนําไปเลาใหคนอื่นฟง หรือนําตัวเลข
มาจัดกระทําเปนตารางหรือแผนภาพ แลวนําตารางหรือแผนภาพ
แสดงใหค นอนื่ เขาใจ)

2. ครูเช่ือมโยงความรูเดิมของนักเรียนสูการเรียนเร่ือง ทักษะ
การจัดกระทําและสื่อความหมายขอมูล โดยใชคําถามวาถาขอมูล
บางส่ิงบางอยางมีจํานวนมาก เราจะสามารถนําขอมูลนั้นมาทําอยางไร
เพ่อื ตอบคาํ ถามท่ีตองการและสามารถนาํ เสนอใหผ อู ื่นเขาใจไดง ายขนึ้

ข้นั ฝก ทกั ษะจากการอา น (40 นาท)ี

3. นักเรียนอานชื่อเร่ืองและคําถามในคิดกอนอาน ในหนังสือเรียน
หนา 7 แลวรวมกันอภิปรายเพื่อหาแนวคําตอบและนําเสนอ ครูบันทึก
คําตอบของนักเรียนบนกระดานเพื่อใชเปรียบเทียบคําตอบหลังจาก

อา นเนื้อเร่อื ง
4. นักเรียนอานคําสําคัญ ทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ (หากนักเรียน

อานไมได ครูควรสอนอานใหถูกตอง) จากนั้นครูชักชวนใหนักเรียน

อธิบายความหมายของคาํ สาํ คัญตามความเขา ใจของตนเอง

16 สถาบนั สง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี

คมู อื ครรู ายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยท่ี 1 การเรียนรสู ิง่ ตา ง ๆ รอบตัว

5. นักเรียนอานเนื้อเรื่องในหนังสือเรียน หนา 7 โดยครูฝกทักษะการอาน หากนักเรียนไมสามารถตอบ
ตามวิธีการอานท่ีเหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากนั้นครู คําถามหรืออภิปรายไดตามแนว
ตรวจสอบความเขาใจจากการอาน โดยใชคาํ ถามดังน้ี คําตอบ ครูควรใหเวลานักเรียนคิด
5.1 ในเร่ืองนมี้ ีใครบาง (ขา วตูและพอ ) อยางเหมาะสม รอคอยอยางอดทน
5.2 ขา วตูตอ งทําการบา นเรือ่ งอะไร (หาขอมูลเกีย่ วกบั แหลง พลังงาน แ ล ะ รั บ ฟ ง แ น ว ค ว า ม คิ ด ข อ ง
ท่ใี ชใ นการผลติ ไฟฟา) นักเรียน
5.3 นักเรียนคิดวาไฟฟามีประโยชนตอเราหรือไม อยางไร (นักเรียน
ตอบจากประสบการณของตนเอง เชน มีประโยชน ชว ยใหเราใช
เครอ่ื งใชไ ฟฟา ตาง ๆ ได)
5.4 ขาวตูไดขอมูลอะไรบางเกี่ยวกับแหลงพลังงานท่ีใชในการผลิต
ไฟฟา (แหลงพลังงานท่ีใชผลิตไฟฟามีหลายแหลง และสามารถ
ใชแสงอาทติ ยใ นการผลติ ไฟฟา ได)
5.5 นักเรียนคิดวานอกจากไฟฟาจะผลิตจากพลังงานแสงอาทิตย
แลว ไฟฟายังผลิตจากแหลงพลังงานอะไรไดอีก (นักเรียนตอบ
ตามความเขาใจของตนเอง เชน ผลิตจากพลังงานน้ํา พลังงาน
ลม)
5.6 ขาวตูคนหาขอมูลเก่ียวกับแหลงพลังงานที่ใชผลิตไฟฟาจากท่ีใด
(สารคดีจากอนิ เทอรเ น็ต)
5.7 นักเรียนเคยสืบคนขอมูลจากอินเทอรเน็ตหรือไม ถาเคย
นักเรียนสืบคนเร่ืองอะไรบาง (นักเรียนตอบจากประสบการณ
ของตนเอง)
5.8 การสืบคนขอมูลจากอินเทอรเน็ตของนักเรียนพบปญหา
อะไรบาง (นกั เรยี นตอบจากประสบการณของตนเอง)
5.9 เพราะเหตุใดขาวตูจึงกังวลใจเกี่ยวกับขอมูลท่ีสืบคนได (เพราะ
ขอมูลเกี่ยวกับแหลงพลังงานท่ีใชในการผลิตไฟฟามีมากมาย
ขาวตูจึงกังวลวาจะสื่อสารอยางไรใหครูและเพ่ือน ๆ เขาใจ
เกีย่ วกบั แหลงพลังงานตา ง ๆ ที่สามารถนํามาผลิตไฟฟาได)
5.10 ใครแนะนําวิธีแกปญหาในการสื่อสารขอมูลที่สืบคนไดใหแก
ขาวตู และแนะนําอยางไร (พอเปนคนแนะนํา โดยใหขาวตูนํา
ขอมูลที่สืบคนได มาจัดกระทําและสื่อความหมายขอมูล
เสยี กอน)
5.11 คาํ แนะนําของพอนาจะมีประโยชนตอขาวตูอยา งไร (ทาํ ใหขาวตู
สามารถจัดกระทําขอมูลที่มีอยูมากมายใหอยูในรูปแบบที่เปน

สถาบนั สง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 17

คูมือครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยที่ 1 การเรียนรูส่ิงตาง ๆ รอบตัว

ระบบ สามารถส่ือสารความหมายไดงายและชัดเจนวามี การเตรียมตวั ลว งหนาสาํ หรบั ครู
แหลงพลังงานใดบา งที่สามารถนาํ มาผลติ ไฟฟา ได) เพื่อจัดการเรยี นรใู นครงั้ ถัดไป
5.12 นักเรียนคิดวาขาวตูสามารถนําขอมูลมาจัดกระทําในรูปแบบใด
ไดบา ง (นกั เรยี นตอบตามความเขาใจ) ในครั้งถัดไป นักเรียนจะไดทํา
กิ จ ก ร ร ม ที่ 1 จั ด ก ร ะ ทํ า แ ล ะ ส่ื อ
ข้ันสรุปจากการอา น (10 นาท)ี ความหมายขอมูลไดอยางไร โดยครู
จัดเตรียมอุปกรณหรือเตรียมการจัดการ
6. นักเรียนรวมกันสรุปเรื่องที่อานซ่ึงควรสรุปไดวา การจัดกระทําและ เรยี นการสอน ดงั น้ี
สื่อความหมายขอมูลเปนการนําขอมูลมาจัดกระทําใหอยูในรูปแบบท่ี
เขาใจไดง ายขนึ้ และสามารถใชต อบคําถามท่อี ยากรไู ด เตรียมใบแจงคาไฟฟา ซึ่งสามารถ
ดาวนโหลดไฟลขอมูลโดยการสแกน
7. ครูสามารถใหคําแนะนําการใชอินเทอรเน็ตได เชน ใชส่ืออินเทอรเน็ต
ภายใตการดูแลและคําแนะนําของครูหรือผูปกครอง ซ่ึงขอมูลท่ีไดจาก QR code ในหนงั สอื เรียน หนา 9 เพอ่ื ให
ส่ืออินเทอรเน็ตตองผานการวเิ คราะหไ ตรตรองกอนนําไปเผยแพร นักเรียนใชสําหรับทํากิจกรรมที่ 1

8. นกั เรียนตอบคําถามในรหู รือยัง ในแบบบันทึกกิจกรรม หนา 7 ตอนที่ 2
9. ครแู ละนกั เรียนรวมกนั อภปิ รายเพ่ือเปรียบเทียบคาํ ตอบของนักเรียนใน

รหู รือยงั กับคําตอบที่เคยตอบและบนั ทึกไวใ นคิดกอนอาน
10. ครูใหนักเรียนอานคําถามในยอหนาสุดทายของเรื่องที่อาน และรวมกนั

อภิปรายเพ่ือตอบคําถาม ดังน้ี เราสามารถนําขอมูลมาจัดกระทําใน
รูปแบบใดไดบ าง (นักเรียนตอบตามความเขาใจของตนเอง)

18 สถาบนั สงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คมู ือครรู ายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยท่ี 1 การเรียนรูส่ิงตา ง ๆ รอบตัว

แนวคําตอบในแบบบนั ทึกกิจกรรม

การจดั กระทําและส่อื ความหมายขอมูลมปี ระโยชน คือ ชวยให
เขา ใจขอมูลงายข้นึ

สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี 19

คมู ือครรู ายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยที่ 1 การเรยี นรูสงิ่ ตาง ๆ รอบตัว

กจิ กรรมที่ 1 จดั กระทาํ และสอื่ ความหมายขอมลู ไดอ ยางไร

กิจกรรมนี้นักเรียนจะไดเปรียบเทียบการจัดกระทํา
และสื่อความหมายขอมูลหน่ึง ๆ ในรูปแบบตาง ๆ เชน
รูปแบบขอความ แผนภูมิรูปภาพ และตาราง รวมทั้งฝก
ทักษะการจัดกระทําและสื่อความหมายขอมูลเพ่ือใหผูอื่น
เขาใจไดงาย ถูกตอง และรวดเรว็

เวลา 2 ชว่ั โมง

จุดประสงคการเรียนรู

1. เปรียบเทียบการจัดกระทําและส่ือความหมายขอมูล
ในรปู แบบตา ง ๆ

2. ฝกทักษะการจัดกระทําและสื่อความหมายขอมูล

เพอ่ื ใหผ อู ่นื เขาใจไดงาย ถูกตอ ง และรวดเร็ว

วัสดุ อุปกรณสาํ หรบั ทํากจิ กรรม สื่อการเรียนรูและแหลง เรียนรู

ส่ิงท่ีครูตองเตรียม/กลุม 1. หนงั สอื เรยี น ป.3 เลม 1 หนา 9-13

ใบแจง คา ไฟฟา 1 ชุด 2. แบบบนั ทกึ กจิ กรรม ป.3 เลม 1 หนา 8-13

ทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร

S6 การจดั กระทําและสื่อความหมายขอมูล

S8 การลงความเหน็ จากขอมลู
S13 การตคี วามหมายขอมูลและลงขอสรปุ

ทักษะแหง ศตวรรษท่ี 21

C1 การสรา งสรรค
C2 การคดิ อยา งมีวจิ ารณญาณ

C4 การสอ่ื สาร

C5 ความรวมมือ

20 สถาบนั สง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี

คูม ือครรู ายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยท่ี 1 การเรยี นรูส ่งิ ตาง ๆ รอบตัว

แนวการจัดการเรียนรู ในการตรวจสอบความรูเดิม
ครูรับฟงเหตุผลของนักเรียนเปน
1. ครูตรวจสอบความรูเดิมของนักเรียนเกี่ยวกับการจัดกระทําและ สําคัญ ครูยังไมเฉลยคําตอบใด ๆ
ส่อื ความหมายขอมลู โดยใชค าํ ถามดงั ตอไปน้ี แตชักชวนใหหาคําตอบที่ถูกตอง
1.1 นักเรียนรูจักเคร่ืองใชไฟฟาอะไรบาง (นักเรียนตอบจากประสบการณ จากการทาํ กิจกรรม
ของตนเอง เชน หมอหุงขาว พัดลม คอมพิวเตอร ตูเย็น กระทะไฟฟา
กระติกน้ํารอนไฟฟา โทรทศั น เครอื่ งปรับอากาศ)
1.2 นักเรียนคิดวาเคร่ืองใชไฟฟาแตละชนิดมีคาไฟฟาตอเดือนเทาใด
(นักเรยี นตอบตามความคดิ ของตนเอง)
1.3 เราจะสามารถนาํ ขอมูลคาไฟฟาตอเดือนของเครื่องใชไฟฟา แตล ะชนิด
มาจัดกระทําและสื่อความหมายขอมูลเพ่ือใหผูอื่นเขาใจไดงายและ
รวดเร็วไดอยา งไร (นักเรยี นตอบตามความเขา ใจของตนเอง)

2. ครูเชื่อมโยงความรูเดิมของนักเรียนเขาสูกิจกรรมที่ 1 โดยใชคําถามวา การ
จัดกระทาํ และสื่อความหมายขอมลู ในรูปแบบใดท่ีจะทําใหผูอื่นเขาใจไดงาย
และรวดเรว็ วา เครือ่ งใชไ ฟฟาแตล ะชนิดมีคา ไฟฟา ตอเดือนเทาใด

3. นักเรียนอานช่ือกิจกรรม และทําเปนคิดเปน จากนั้นรวมกันอภิปรายเพ่ือ

ตรวจสอบความเขาใจเก่ียวกับจุดประสงคในการทํากิจกรรม โดยใชคําถาม

ดังนี้

3.1 กิจกรรมน้ีนักเรียนจะไดเรียนเรื่องอะไร (ทักษะการจัดกระทําและ

ส่ือความหมายขอ มลู )

3.2 นักเรียนจะไดเรียนรูเร่ืองน้ีดวยวิธีใด (การเปรียบเทียบและการ

ฝก ทกั ษะ)

3.3 เมื่อเรียนแลวนักเรียนจะทําอะไรได (สามารถจัดกระทําและ

ส่ือความหมายขอมูลเพ่ือใหผูอ่ืนเขาใจความหมายของขอมูลไดงาย

ถกู ตอ ง และรวดเร็ว)

4. นักเรียนบันทึกจุดประสงคลงในแบบบันทึกกิจกรรม หนา 8 และอาน
ส่งิ ทีต่ อ งใชใ นการทาํ กจิ กรรม

5. นักเรียนอานทําอยางไร ตอนที่ 1 ทีละขอ โดยครูใชวิธีฝกทักษะการอานที่
เหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากนั้นครูตรวจสอบความเขาใจ
เกี่ยวกับวิธีการทํากิจกรรม จนนักเรียนเขาใจลําดับการทํากิจกรรม โดยใช
คาํ ถามดังน้ี
5.1 นกั เรียนตอ งอานขอ มูลเกยี่ วกบั เร่ืองอะไร (ขอมลู คาไฟฟา ตอเดือนของ

เคร่อื งใชไฟฟาทีต่ ดิ ฉลากประสิทธภิ าพพลงั งานเบอร 5)

สถาบนั สง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 21

คมู อื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยท่ี 1 การเรียนรูสิง่ ตาง ๆ รอบตัว

5.2 นักเรียนรูจักระดับประสิทธิภาพพลังงานเบอร 5 ของเคร่ืองใชไฟฟา ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร
หรือไม อยางไร (นักเรียนตอบจากประสบการณของตนเอง เชน รูจัก และทักษะแหง ศตวรรษที่ 21 ที่
โดยเครื่องใชไฟฟา ทม่ี ีฉลากบอกระดบั ประสิทธิภาพการประหยดั ไฟฟา
เบอร 5 จะประหยดั ไฟฟาไดสูงสุด) นักเรียนจะไดฝกจากการทาํ กิจกรรม
ตอนที่ 1
5.3 นักเรียนตองอานขอมูลก่ีรูปแบบ อะไรบาง (3 รูปแบบ คือ รูปแบบ S8 ลงความเห็นเกี่ยวกับรูปแบบ
ขอ ความ แผนภมู ิรปู ภาพ และตาราง)
ก า ร จั ด ก ร ะ ทํ า แ ล ะ สื่ อ
5.4 เม่ืออานขอมูลท้ัง 3 รูปแบบแลวนักเรียนตองทําอะไรตอไป (อภิปราย ความหมายขอมูลท่ีทําใหเขาใจ
และบันทึกวาการนําเสนอขอมูลท้ัง 3 รูปแบบ ประกอบดวยขอมูล งา ย ถกู ตอง และรวดเร็ว
อะไรบางที่เหมอื นกัน) C4 อภิปรายเปรียบเทียบรูปแบบ
ก า ร จั ด ก ร ะ ทํ า แ ล ะ ส่ื อ
5.5 หลังจากพิจารณาขอมลู แลว นกั เรยี นตอ งทาํ อะไรตอ (รว มกนั อภปิ ราย ความหมายขอมลู
และเปรียบเทียบวาการนําเสนอขอมูลรูปแบบใดที่ทําใหเขาใจไดงาย C5 รวมมือกันอภิปรายเกี่ยวกับ
ถูกตอง และรวดเรว็ ) ข อ มู ล ท่ี เ ห มื อ น กั น ข อ ง ก า ร
นําเสนอทั้งสามรูปแบบ และ
6. เมื่อนักเรียนเขาใจวิธีการทํากิจกรรมในทําอยางไร ตอนท่ี 1 แลว ให รูปแบบการนําเสนอขอมูลท่ีทํา
นักเรยี นเริ่มปฏิบตั ิตามขน้ั ตอนการทาํ กิจกรรม ใหเขาใจไดงาย ถูกตอง และ
รวดเรว็
7. หลังจากทํากิจกรรมแลว นักเรียนรวมกันอภิปรายผลการทํากิจกรรม ตาม
แนวคําถามดงั น้ี หากนักเรียนไมสามารถตอบ
7.1 ขอมูลคาไฟฟาตอเดือนของเคร่ืองใชไฟฟาที่มีระดับประสิทธิภาพ คําถามหรืออภิปรายไดตามแนว
พลังงานเบอร 5 ท้ังสามรูปแบบ ประกอบดวยขอมูลใดบางท่ี คําตอบ ครูควรใหเวลานักเรียนคิด
เหมือนกัน (ชนิดของเครื่องใชไฟฟา และคาไฟฟาตอเดือนของ อยางเหมาะสม รอคอยอยางอดทน
เคร่ืองใชไฟฟา แตละชนดิ ) แ ล ะ รั บ ฟ ง แ น ว ค ว า ม คิ ด ข อ ง
7.2 ถาตองการรูวาเครื่องใชไฟฟาแตละชนิดมีคาไฟฟาตอเดือนเทาไร นักเรียน
นักเรียนสามารถใชขอมูลจากการจัดกระทําในรูปแบบใดมาตอบ
คําถามน้ีไดบาง เพราะเหตุใด (สามารถใชขอมูลจากการจัดกระทํา
ขอมูลทั้งสามรูปแบบมาตอบคําถามนี้ได เพราะทั้งสามรูปแบบบอก
ขอมูลคาไฟฟา ตอเดอื นของเครือ่ งใชไฟฟาแตละชนิดไว)
7.3 การจัดกระทําและสื่อความหมายขอมูลรูปแบบใดที่ทําใหเขาใจไดงาย
และรวดเร็ววาเครื่องใชไฟฟาแตละชนิดมีคาไฟฟาตอเดือนเทาไร
เพราะเหตุใด (รูปแบบตาราง เพราะรูปแบบนี้มีการแสดงคาตัวเลข
อยางชดั เจนและเปน ระเบยี บในตาราง ทําใหผอู ่นื เขาใจไดง าย ถกู ตอง
และรวดเรว็ วา เครือ่ งใชไฟฟาแตล ะชนดิ มีคาไฟฟา ตอเดือนเทาไร)

22 สถาบนั สง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คูมือครรู ายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยท่ี 1 การเรยี นรสู ง่ิ ตาง ๆ รอบตัว

7.4 การจัดกระทําและส่ือความหมายขอมูลรูปแบบใดท่ีทําใหเขาใจไดงาย ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร
และรวดเร็ววาเคร่ืองใชไฟฟาชนิดใดมีคาไฟฟาตอเดือนสูงท่ีสุด แ ละทักษะแ หงศ ตวรรษ ท่ี 21 ที่
(รูปแบบแผนภูมิรูปภาพ เพราะรูปแบบนี้ทําใหเห็นจํานวนเหรียญท่ี นักเรยี นจะไดฝ ก จากการทาํ กิจกรรม
แทนจํานวนเงินไดชัดเจน จึงสามารถเปรียบเทียบกันไดงายและ
รวดเรว็ วาเครอ่ื งใชไฟฟา ชนดิ ใดมีคา ไฟฟา ตอเดือนสงู ท่ีสดุ ) ตอนที่ 2
S6 จัดกระทําและส่ือความหมาย
7.5 การจัดกระทําและนําเสนอขอมูลแตละรูปแบบเหมาะกับการตอบ
คําถามท่ีเหมือนกันหรือไม อยางไร (การจัดกระทําและนําเสนอขอมูล ขอมูลเก่ยี วกบั คาไฟฟา ตอ เดือน
แตละรูปแบบเหมาะกับการตอบคําถามที่ไมเหมือนกัน เชน ถาเรา S8 ลงความเห็นเก่ียวกับการจัด
ตองการทราบปริมาณขอมูลท่ีสูงท่ีสุดหรือตํ่าที่สุดโดยที่ไมตองบอกคา
ของขอมูล ขอมูลในรูปแบบแผนภูมิรูปภาพจะเหมาะสมกวารูปแบบ กระทําและส่ือความหมายขอมูล
ขอ ความและตาราง) ในรปู แบบตาง ๆ
C1 การออกแบบตารางหรือแผนภูมิ
7.6 การจัดกระทําและนําเสนอขอมูลแตละรูปแบบมีลักษณะอยางไรและ รปู ภาพ
เหมาะสมตอการนําเสนอขอมูลแบบใด (คําตอบขึ้นอยูกับเหตุผลของ C2 การเลือกรูปแบบการจัดกระทํา
นักเรยี นแตล ะกลุม เชน และสื่อความหมายขอมูลท่ีจะ
- รูปแบบขอความ มีลักษณะเปนความเรียง ตองใชเวลาในการอาน นาํ มาใช
ทําความเขาใจ เหมาะกับการนําเสนอขอมูลท่ีมีจํานวนขอมูลไม C4 นําเสนอผลการจัดกระทําและ
มาก และมกี ารอธบิ ายความหมายของขอ มลู ส่อื ความหมายขอ มูลเกยี่ วกับ
- รปู แบบแผนภูมริ ูปภาพ มีการใชรูปภาพหรอื สญั ลักษณต าง ๆ แทน คา ไฟฟาตอ เดือน
ส่ิงท่ีตองการนําเสนอ ทําใหมีความนา สนใจ เหมาะกับการนําเสนอ C5 รว มมือกันจัดกระทําและ
ขอมูลท่ีตองการเปรียบเทียบจํานวนหรือปริมาณที่ชัดเจน และใช สือ่ ความหมายขอ มลู คาไฟฟาตอ
เวลาในการเปรียบเทยี บไมม าก เดอื น
- รูปแบบตาราง มีการบอกคาตัวเลขที่ชัดเจน ถูกตองไวในตาราง
เหมาะกับการนําเสนอขอมูลที่ตองการแสดงปริมาณหรือจํานวน
ของสิ่งตาง ๆ ซ่ึงจะเขาใจไดงายและรวดเร็ววาส่ิงตาง ๆ มีปริมาณ
หรือจาํ นวนเทา ไร)

8. นักเรียนอานทําอยางไร ตอนท่ี 2 ทีละขอ โดยครูใชวิธีฝกทักษะการอานที่
เหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากน้ันครูตรวจสอบความเขาใจ
เกี่ยวกับวิธีการทํากิจกรรม จนนักเรียนเขาใจลําดับการทํากิจกรรม โดยใช
คาํ ถามดงั นี้
8.1 นักเรียนตองทําอะไรเปนสิ่งแรก (อานขอมูลคาไฟฟาในแตละเดือน
จากใบแจง คา ไฟฟา และบนั ทึกขอมูล)

สถาบนั สงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี 23

คมู ือครูรายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยที่ 1 การเรียนรสู ่งิ ตาง ๆ รอบตัว

8.2 นักเรียนเคยเห็นใบแจงคาไฟฟาหรือไม (นักเรียนตอบจาก หากนักเรียนไมสามารถตอบ
ประสบการณข องตนเอง) คําถามหรืออภิปรายไดตามแนว
คําตอบ ครูควรใหเวลานักเรียนคิด
ครูแจกใบแจงคา ไฟฟาใหน ักเรียนแตล ะกลมุ จากน้ันใชค าํ ถามดังนี้ อยางเหมาะสม รอคอยอยางอดทน
8.3 แตล ะกลมุ ไดร บั ใบแจง คา ไฟฟากี่เดอื น (6 เดือน) แ ล ะ รั บ ฟ ง แ น ว ค ว า ม คิ ด ข อ ง
นกั เรียน
8.4 ในใบแจงคาไฟฟา มีขอมูลอะไรบาง (ในใบแจงคาไฟฟามีขอมูลตาง ๆ
เชน ชื่อผูใชไฟฟา สถานที่ใชไฟฟา วันเดือนปที่จดเลข รายละเอียดคา
ไฟฟาของเดอื นที่จดเลข ประวตั กิ ารใชไฟฟาเดือนกอน ๆ)

8.5 คาไฟฟาของเดือนที่จดเลข อยูตรงตําแหนงใดของใบแจงคาไฟฟา

( นั ก เ รี ย น ช้ี ตํ า แ ห น ง ข อ ง ค า ไ ฟ ฟ า ข อ ง เ ดื อ น ที่ จ ด เ ล ข ใ น ใ บ แ จ ง
คา ไฟฟา )

8.6 นักเรียนตองบันทึกขอมูลใดในใบแจงคาไฟฟาลงในแบบบันทึก
กิจกรรม (บันทึกขอมูลคาไฟฟาของเดือนท่ีจดเลขของใบแจง

คา ไฟฟา ทั้ง 6 เดอื น)
8.7 หลังจากบันทึกผลคาไฟฟาแตละเดือนแลวนักเรียนตองทําอะไรตอไป

(เลือกรูปแบบการจัดกระทําและส่ือความหมายขอมลู เก่ียวกับคาไฟฟา
ตอ เดอื น และจดั กระทาํ ขอมลู คา ไฟฟา ตอเดือนตามรูปแบบทเ่ี ลือก)

8.8 เม่ือจัดกระทําและส่ือความหมายขอมูลเกี่ยวกับคาไฟฟาตอเดือนแลว
นกั เรียนตอ งทําอะไรตอ (นําเสนอผลการจัดกระทําและสื่อความหมาย

ขอ มูล)
9. เมื่อนักเรียนเขาใจวิธีการทํากิจกรรมในทําอยางไร ตอนท่ี 2 แลวให

นักเรยี นเรม่ิ ปฏิบัตติ ามขั้นตอนการทาํ กจิ กรรม
10. หลังจากทํากิจกรรมแลว นักเรียนรวมกันอภิปรายผลการทํากิจกรรม ตาม

แนวคาํ ถามดงั นี้
10.1 การจัดกระทําขอมูลคาไฟฟาตอเดือนของนักเรียนประกอบดวย

ขอ มูลใดบา ง (เดอื น และคาไฟฟา แตล ะเดือน)

10.2 นักเรียนจัดกระทําและสื่อความหมายขอมูลคาไฟฟาตอเดือน
ในรูปแบบใด เพราะเหตุใด (นักเรียนตอบตามผลการทํากิจกรรม

เชน
- จัดกระทําและส่ือความหมายขอมูลในรูปแบบตาราง เพราะ

ตองการนําเสนอขอมลู คา ไฟฟาตอเดือนของแตละเดือน ซงึ่ รูปแบบ
นี้ทําใหผูอนื่ เห็นตวั เลขคา ไฟฟา ตอเดือนไดง า ยและรวดเรว็

24 สถาบันสง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คมู อื ครูรายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยท่ี 1 การเรยี นรูสิ่งตา ง ๆ รอบตัว

- จัดกระทําและสื่อความหมายขอมูลในรูปแบบแผนภูมิรูปภาพ ถ า ค รู พ บ ว า นั ก เ รี ย น ยั ง มี
เพราะตองการนําเสนอวาคา ไฟฟา ตอเดือนของเดือนใดมคี าสูงท่ีสุด แนวคิดคลาดเคลื่อนเก่ียวกับ
หรือตํ่าที่สุด ซ่ึงรูปแบบน้ีทําใหผูอื่นเปรียบเทียบขอมูลไดงายและ ทั ก ษ ะ ก า ร จั ด ก ร ะ ทํ า แ ล ะ ส่ื อ
รวดเรว็ ) ความหมายขอมูล ใหรวมกัน
10.3 กลุมที่เลือกจัดกระทําและสื่อความหมายขอมูลในรูปแบบแผนภูมิ อภิปรายจนนักเรียนมีแนวคิดท่ี
รูปภาพ เลือกใชรูปอะไรแทนคาไฟฟา เพราะเหตุใด (คําตอบขึ้นอยู ถูกตอ ง
กับผลการทํากิจกรรมของนักเรียน เชน ใชรูปเหรียญ แทนคาไฟฟา
เพราะเหรียญเปน ส่งิ ที่ทุกคนคนุ เคยวา เปนตัวแทนของเงิน)
10.4 นักเรียนกลุมที่จัดกระทําและสื่อความหมายขอมูลในรูปแบบอ่ืน
เลือกรูปแบบใด และคิดวารูปแบบที่เลือกมีความเหมาะสมกับ
ขอมูลคาไฟฟาตอเดือนอยางไร (คําตอบขึ้นอยูกับผลการทํากิจกรรม
และเหตผุ ลของนักเรยี น)
10.5 นักเรียนพบปญหาอะไรบาง เม่ือนําขอมูลคาไฟฟาตอเดือนมา
จัดกระทําและสื่อความหมายขอมูล (คําตอบขึ้นอยูกับผลการทํา
กิจกรรมของนักเรียน เชน ตองใชเวลาเพื่อตัดสินใจเลือกรูปแบบ
คอนขางนาน เน่ืองจากไมม่ันใจวารูปแบบที่เลือกมีจุดเดนในการ
นําเสนอขอมูลอยางไร หรือการเลือกรูปแบบแผนภูมิรูปภาพ อาจ
เสียเวลากับการวาดเหรียญ และตองใชเวลาคิดคํานวณวาจะใช
จาํ นวนเหรียญเทาไรเพ่อื แทนจํานวนเงิน)
10.6 จากการทาํ กิจกรรมพบวา ในแตล ะเดือนมีคา ไฟฟา ไมเ ทา กัน นกั เรยี น
คิดวาเราสามารถประหยัดคาไฟฟาไดหรือไม และจะมีวิธีประหยัด
ไฟฟาไดอยางไร (นักเรียนตอบตามความเขาใจของตนเอง เชน เรา
สามารถชวยกันประหยัดคาไฟฟาได โดยชวยกันปดไฟดวงท่ีไมไดใช
ถอดปลกั๊ เคร่อื งใชไ ฟฟา เมื่อไมไดใช)

11. ครูเปดโอกาสใหนักเรยี นซักถามในสิง่ ที่อยากรูเพม่ิ เติมเกี่ยวกับทักษะการจัด
กระทําและส่ือความหมายขอมูล จากน้ันรวมกันอภิปรายและลงขอสรุปวา
การจัดกระทําและส่ือความหมายขอมูลเปนการนําขอมูลท่ีไดจากการ
รวบรวมมาจัดกระทําใหมใหอยูในรูปแบบตาง ๆ เชน ขอความ แผนภูมิ
รูปภาพ ตาราง เพื่อสื่อความหมายของขอมูลใหเขาใจไดงาย ถูกตอง และ
รวดเร็ว ซ่ึงการเลือกรูปแบบเพื่อนําเสนอตองเลือกรูปแบบท่ีสามารถตอบ
คาํ ถามเกีย่ วกับสงิ่ ทีต่ อ งการนําเสนอได (S13)

สถาบนั สงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี 25

คมู อื ครูรายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยท่ี 1 การเรียนรสู งิ่ ตา ง ๆ รอบตัว
12. นกั เรยี นรว มกนั อภิปรายเพื่อตอบคําถามใน ฉันรูอ ะไร โดยครูอาจใชคาํ ถาม

เพิม่ เติมในการอภปิ รายเพอ่ื ใหไ ดแ นวคาํ ตอบที่ถูกตอง
13. นักเรียนอาน สง่ิ ที่ไดเรียนรู และเปรยี บเทยี บกบั ขอสรุปของตนเอง
14. ครูกระตุนใหนักเรียนฝกต้ังคําถามเกี่ยวกับเรื่องที่สงสัยหรืออยากรูเพ่ิมเติม

ใน อยากรูอีกวา จากน้ันครูอาจสุมนักเรียน 2-3 คน นําเสนอคําถามของ
ตนเองหนาชั้นเรียน จากนั้นนักเรียนรวมกันอภิปรายเกี่ยวกับคําถามที่
นาํ เสนอ
15. ครูนําอภิปรายเพื่อใหนักเรียนทบทวนวาไดฝกทักษะกระบวนการทาง
วิทยาศาสตรแ ละทักษะแหงศตวรรษท่ี 21 อะไรบางและในข้นั ตอนใด
16. นักเรียนรว มกนั อา นรอู ะไรในเรื่องนี้ ในหนงั สือเรยี น หนา 14 ครนู ําอภปิ ราย
เพื่อนําไปสูขอสรุปเก่ียวกับส่ิงท่ีไดเรียนรูในเรื่องนี้ จากนั้นครูกระตุนให
นักเรียนตอบคําถามในชวงทายของเน้ือเร่ืองวา มีทักษะอะไรอีกบางที่จําเปน
สําหรับการเรียนรูเพ่ือนําเสนอขอมูลที่รวบรวมได โดยใหนักเรียนรวมกัน
อภิปรายแนวทางการตอบคําถาม ซ่งึ ครคู วรเนนใหนักเรียนตอบคําถามพรอม
อธิบายเหตุผลประกอบและชักชวนใหนักเรียนไปหาคําตอบรวมกันจากการ
เรยี นเร่อื งตอไป

26 สถาบนั สงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คมู ือครูรายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยที่ 1 การเรียนรูสิ่งตาง ๆ รอบตัว

แนวคาํ ตอบในแบบบันทึกกจิ กรรม

เปรียบเทียบการจัดกระทําและสื่อความหมายขอมูลใน
รูปแบบตาง ๆ

ชนิดของเครอื่ งใชไ ฟฟา
คา ไฟฟา ตอ เดอื น

นักเรยี นบนั ทึกผลการเปรียบเทยี บของกลมุ เชน 





สถาบนั สง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี 27

คมู ือครรู ายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยท่ี 1 การเรยี นรูสงิ่ ตา ง ๆ รอบตัว

คําตอบขึน้ อยกู ับผลการทาํ กจิ กรรมและเหตผุ ลของนกั เรยี น เชน ตาราง
คําตอบข้ึนอยูกับผลการทํากิจกรรมและเหตุผลของนักเรียน เชน เลือก
ตาราง เพราะตารางแสดงคาตวั เลขทส่ี ามารถบอกไดเ ลยวา เครื่องใชไ ฟฟา
แตล ะชนิดมคี าไฟฟา ตอ เดอื นเปน เทาไร

ฝกทักษะการจัดกระทําและส่ือความหมายขอมูลเพ่ือใหผูอ่ืน
เขา ใจไดงา ย ถูกตอ ง และรวดเร็ว

กุมภาพันธ 320
มนี าคม 340
เมษายน 400
พฤษภาคม 360
300
มถิ นุ ายน 260
กรกฎาคม

28 สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี

คมู ือครูรายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยท่ี 1 การเรียนรูส่ิงตา ง ๆ รอบตัว

ผลการทํากิจกรรมขนึ้ อยูกบั ผลการเลอื กรูปแบบของนักเรยี น เชน
แผนภูมริ ูปภาพ

ต อ ง ก า ร นํ า เ ส น อ ข อ มู ล เ พื่ อ ใ ห ผู อ่ื น ส า ม า ร ถ เ ป รี ย บ เ ที ย บ ค า ไ ฟ ฟ า
ตอเดือนไดงายและรวดเร็ววา เดือนใดมีคาไฟฟาสูงท่ีสุดหรือตํา่ ที่สุด และ
มีความนา สนใจ

นักเรียนสามารถเลือกจัดกระทําและนําเสนอขอมูลในรูปแบบอ่ืน ๆ ได เชน
ตาราง ขอความบรรยาย และนักเรียนควรใหเหตุผลในการเลือกใชรูปแบบน้ัน ๆ

สถาบันสง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 29

คมู อื ครรู ายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยที่ 1 การเรยี นรูสิ่งตาง ๆ รอบตัว

รูปแบบการนําเสนอขอมูลที่ทําใหผูอื่นเขาใจไดเร็วที่สุด คือ แผนภูมิรูปภาพ
เพราะมองเห็นจํานวนเหรียญไดชัดเจนและเปรียบเทียบไดอยางรวดเร็ววา
เครื่องทํานาํ้ อนุ มีจาํ นวนเหรียญมากทสี่ ดุ จงึ มคี า ไฟฟาตอ เดือนมากที่สดุ
รูปแบบการนําเสนอขอมูลท่ีทําใหผูอื่นเขาใจไดงายที่สุด คือ ตาราง เพราะ
แสดงเปนคาตัวเลขที่ถูกตอง และแสดงขอมูลเครื่องใชไฟฟาแตละชนิดกับ
คา ไฟฟา ตอ เดือนอยา งชัดเจน

การจัดกระทําและส่ือความหมายขอมูลคาไฟฟาตอเดือนของเครื่องใชไฟฟา
แตละชนิด สามารถทําไดทั้งรูปแบบขอความ แผนภูมิรูปภาพ และตาราง
เพราะสามารถส่ือความหมายใหเขาใจไดถูกตอง ซ่ึงแตละรูปแบบเหมาะสม
กับการนาํ มาใชใ นการตอบคาํ ถามที่มีลกั ษณะแตกตา งกนั เชน การจดั กระทํา
และส่ือความหมายขอมูลในรูปแบบแผนภูมิรูปภาพชวยใหเปรียบเทียบขอมูล
ไดงา ยและรวดเร็ว แบบตารางชวยใหเ ขา ใจคา ของขอมลู ไดง ายและรวดเรว็

30 สถาบันสง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี

คูม อื ครูรายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยท่ี 1 การเรียนรสู งิ่ ตาง ๆ รอบตัว

เราสามารถนําขอมูลคาไฟฟาตอเดือนมาจัดกระทําในรูปแบบขอความ
แผนภมู ริ ูปภาพ ตาราง และอ่ืน ๆ

ทําใหทราบถึงคาไฟฟาที่ใชตอเดือนไดงายและรวดเร็ว หรือสามารถ
เปรียบเทียบไดวาเดือนใดมีคาไฟฟาตอเดือนสูงที่สุดและตํ่าที่สุดไดงาย
และรวดเร็ว ซึง่ อาจนาํ มาใชว างแผนการใชไฟฟา ได

การเลือกรูปแบบเพื่อจัดกระทําและส่ือความหมายขอมูลคาไฟฟาตอเดือน ควรเลือก
รูปแบบท่ีเหมาะสมกับสิ่งท่ีตองการนําเสนอ เพ่ือทําใหผูอ่ืนเขาใจไดงาย ถูกตอง และ
รวดเรว็ เชน รูปแบบตาราง เหมาะกับการนาํ เสนอขอ มูลคา ไฟฟา ตอ เดอื นของแตล ะเดือน

การจัดกระทําและส่ือความหมายขอมูลเปนการนําขอมูลที่ไดจากการ
รวบรวมมาจัดกระทําใหมใหอยูในรูปแบบตาง ๆ เชน รูปแบบขอความ
แผนภูมิรูปภาพ ตาราง เพื่อสื่อความหมายขอมูลใหเขาใจไดงาย ถูกตอง
และรวดเร็ว

สถาบนั สงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี 31

คมู อื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยที่ 1 การเรียนรูสิ่งตา ง ๆ รอบตัว
คําถามของนกั เรยี นทตี่ ้ังตามความอยากรูของตนเอง

32 สถาบันสงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี

คูมอื ครรู ายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยท่ี 1 การเรียนรสู ง่ิ ตาง ๆ รอบตัว

แนวการประเมินการเรียนรู

การประเมินการเรยี นรูของนกั เรยี นทาํ ได ดังน้ี
1. ประเมนิ ความรูเดิมจากการอภิปรายในชั้นเรียน
2. ประเมนิ การเรยี นรจู ากคําตอบของนกั เรยี นระหวางการจัดการเรียนรแู ละจากแบบบนั ทึกกจิ กรรม
3. ประเมินทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรแ ละทกั ษะแหง ศตวรรษที่ 21 จากการทํากิจกรรมของนกั เรียน

การประเมินจากการทาํ กิจกรรมท่ี 1
จดั กระทําและสอื่ ความหมายขอมูลไดอ ยางไร

รหสั ส่งิ ทปี่ ระเมิน คะแนน

ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร
S6 การจดั กระทาํ และสอื่ ความหมายขอมลู
S8 การลงความเห็นจากขอ มูล
S13 การตีความหมายขอมลู และลงขอ สรุป
ทักษะแหงศตวรรษที่ 21
C1 การสรา งสรรค
C2 การคิดอยา งมวี จิ ารณญาณ
C4 การสอื่ สาร
C5 ความรว มมอื

รวมคะแนน

สถาบนั สงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 33

คูมือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยที่ 1 การเรยี นรสู งิ่ ตา ง ๆ รอบตัว

ตาราง รายการประเมินและเกณฑการประเมนิ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร

ทักษะ เกณฑก ารประเมิน
กระบวนการทาง รายการประเมนิ
วทิ ยาศาสตร ดี (3) พอใช (2) ควรปรับปรงุ (1)

S6 การจัดกระทาํ การนําขอมูลคาไฟฟา สามารถนาํ ขอมลู คา สามารถนําขอมูล สามารถนําขอมลู

และส่อื ความหมาย จากใบแจง คา ไฟฟา มา ไฟฟา จากใบแจง คา ไฟฟา คา ไฟฟา จากใบแจง คาไฟฟา จากใบแจง
ขอ มูล จดั กระทําโดยสรา งเปน มาจัดกระทําโดยสราง คาไฟฟา มาจดั กระทาํ คา ไฟฟา มาจัดกระทํา
เปน ตาราง แผนภูมิ โดยสรางเปนตาราง ในรูปแบบตา ง ๆ ได
ตาราง แผนภมู ิรปู ภาพ รปู ภาพ หรือรปู แบบ แผนภมู ริ ูปภาพ หรอื แตไ มส ามารถส่อื
หรือรปู แบบอนื่ ๆ และ อ่นื ๆ และสอื่ ใหผ ูอ ่นื รปู แบบอนื่ ๆ และสอื่ ความหมายใหผูอน่ื

สอื่ ใหผอู ื่นเขาใจได เขา ใจไดช ัดเจน ดวย ใหผ อู ื่นเขา ใจไดช ัดเจน เขาใจได แมจะไดร บั

ตนเอง จากการชแ้ี นะของครู การชี้แนะจากครหู รอื

หรอื ผูอ่ืน ผูอ ื่น

S8 การลง การลงความเห็นไดวา สามารถลงความเห็นได สามารถลงความเหน็ ลงความเหน็ ไดไม
ความเหน็ จาก การนาํ ขอมลู มาจัด ถกู ตองดวยตนเองวาการ ไดถ ูกตอ ง จากการ ชดั เจนวา การนาํ ขอ มลู
ขอมูล กระทาํ และส่ือ นาํ ขอ มูลมาจัดกระทํา ชีแ้ นะของครูหรือผอู ื่น มาจัดกระทําและส่อื
ความหมายขอมลู ใน และสื่อความหมายขอมลู วา การนําขอ มูลมาจัด ความหมายในรปู แบบ
รปู แบบตาง ๆ ทําให ในรูปแบบตา ง ๆ ทาํ ให กระทําและสื่อ ตาง ๆ ทําใหผูอ ืน่ เขาใจ
ผูอ่นื เขาใจขอ มูลน้นั ได ผูอื่นเขา ใจขอ มลู นัน้ ได ความหมายขอมูล ใน ขอมูลไดง า ย ถูกตอง
งา ย ถูกตอง และ งา ย ถูกตอง และรวดเร็ว รูปแบบตาง ๆ ทาํ ให และรวดเร็วอยางไร
รวดเร็ว
ผอู น่ื เขาใจขอ มูลนั้นได
งาย ถูกตอง และ
รวดเรว็

S13 การ การตคี วามหมายขอมูล สามารถตคี วามหมาย สามารถตคี วามหมาย สามารถตีความหมาย
ตีความหมาย
ขอ มลู และลง จากการอภปิ ราย ขอมลู จากการอภปิ ราย ขอมูลจากการอภปิ ราย ขอมูลจากการอภปิ ราย
ขอสรปุ
ฝก จัดกระทาํ และสื่อ ฝกจัดกระทาํ และสื่อ ฝก จัดกระทาํ และส่ือ ฝกจดั กระทํา และส่ือ

ความหมายขอมลู ความหมายขอมูล ความหมายขอมลู ความหมายขอมลู

เกย่ี วกับคาไฟฟา ใน เก่ียวกบั คาไฟฟาในแตละ เก่ียวกับคา ไฟฟาในแต เกี่ยวกับคาไฟฟาในแต

แตล ะเดือน และลง เดอื น และลงขอสรปุ ได ละเดือนและลงขอสรุป ละเดอื นไดอยางถูกตอง

ขอ สรปุ ไดวาทักษะการ ดว ยตนเองวาทักษะการ ไดจากการชี้แนะของ เพียงบางสวนและลง

จดั กระทําและสื่อ จัดกระทําและสื่อ ครูหรือผูอืน่ วาทักษะ ขอสรปุ ไดไมครบถวน

34 สถาบันสง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คูมอื ครรู ายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยที่ 1 การเรยี นรสู ิ่งตา ง ๆ รอบตัว

ทกั ษะ เกณฑก ารประเมนิ
กระบวนการทาง รายการประเมนิ
วทิ ยาศาสตร ดี (3) พอใช (2) ควรปรบั ปรงุ (1)

ความหมายขอมลู ใน ความหมายขอมลู ใน การจัดกระทําและสอื่ สมบรู ณว าทกั ษะการ

รปู แบบตา ง ๆ สามารถ รูปแบบตา ง ๆ สามารถ ความหมายขอมูลใน จัดกระทําและสื่อ

สื่อความหมายของ สื่อความหมายของขอมูล รปู แบบตา ง ๆ ความหมายขอมูลใน

ขอมลู นนั้ ใหเ ขาใจได นัน้ ใหเ ขา ใจไดง าย สามารถส่ือความหมาย รูปแบบตาง ๆ สามารถ

งา ย ถูกตอง และ ถูกตอง และรวดเร็ว ของขอ มลู นัน้ ใหเ ขา ใจ สื่อความหมายของ

รวดเร็ว ไดงาย ถูกตอ ง และ ขอ มลู น้นั ใหเขาใจได

รวดเร็ว งาย ถกู ตอง และ

รวดเร็ว

สถาบนั สง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 35

คมู ือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยที่ 1 การเรยี นรสู ิ่งตา ง ๆ รอบตัว

ตาราง รายการประเมนิ และเกณฑการประเมนิ ทักษะแหงศตวรรษที่ 21

ทกั ษะแหง รายการประเมิน ดี (3) เกณฑก ารประเมนิ ควรปรบั ปรุง (1)
ศตวรรษที่ 21 พอใช (2)

C1 การสรา งสรรค การออกแบบตาราง สามารถออกแบบ สามารถออกแบบตาราง สามารถออกแบบตาราง

หรอื แผนภมู ิรูปภาพ ตารางหรือแผนภมู ิ หรือแผนภูมิรปู ภาพ หรอื หรือแผนภมู ริ ปู ภาพ หรอื

หรอื อ่ืน ๆ เพื่อ รปู ภาพ หรืออนื่ ๆ เพ่ือ อื่น ๆ เพ่ือนาํ เสนอขอมลู อ่นื ๆ เพื่อนาํ เสนอขอมลู

นําเสนอขอมูล นาํ เสนอขอมูลเกีย่ วกับ เก่ยี วกบั คาไฟฟาตอเดือน เกย่ี วกับคาไฟฟา ตอเดือนได

เกยี่ วกับคา ไฟฟา ตอ คาไฟฟาตอ เดือนได ไดจากการชแี้ นะจากครู บางสว น แมวา จะ

เดอื น ดว ยตนเอง หรือผูอ่ืน ไดรับคาํ ชแ้ี นะจากครูหรอื

ผูอื่น

C2 การคดิ อยา งมี การบอกเหตผุ ลและ สามารถตดั สินใจเลือก สามารถตดั สนิ ใจเลือก สามารถจดั กระทาํ และสื่อ

วิจารณญาณ ตัดสินใจเลอื ก รปู แบบการจัดกระทํา รปู แบบการจดั กระทํา ความหมายขอมลู คา ไฟฟา

รปู แบบการจดั และสอ่ื ความหมาย และสือ่ ความหมาย แตไมส ามารถบอกเหตผุ ลใน

กระทาํ และสื่อ ขอมลู คาไฟฟาไดอยาง ขอ มูลคา ไฟฟาไดอยาง การเลือกรูปแบบได แมวา

ความหมายขอมูล สมเหตุสมผลดวย สมเหตสุ มผลจากการ จะไดรับการช้แี นะจากครู

คาไฟฟา ตนเอง ชี้แนะจากครูหรือผอู ่ืน หรอื ผูอน่ื

C4 การสอ่ื สาร การนําเสนอขอมูล สามารถนําเสนอขอมลู สามารถนําเสนอขอ มลู ผล สามารถนาํ เสนอขอมูลผล

ผลการจัดกระทํา ผลการจัดกระทําและ การจัดกระทาํ และสื่อ การจดั กระทาํ และสือ่

และส่ือความหมาย ส่ือความหมายขอมูล ความหมายขอมูล ความหมายขอมลู

ข อ มู ล ค า ไ ฟ ฟ า คาไฟฟา ตอ เดือนให คาไฟฟา ตอ เดือนใหผ ูอืน่ คา ไฟฟา ตอเดือนใหผ ูอื่น

ต อ เ ดื อ น ใ ห ผู อ่ื น ผอู ่ืนเขาใจไดอ ยาง เขา ใจไดอยา งถกู ตอง เขา ใจไดเพยี งบางสวน

เขาใจ ถูกตอง ดว ยตนเอง จากการชี้แนะของครหู รือ แมวาจะไดร ับการช้ีแนะ

ผอู ื่น จากครูหรือผูอื่น

C5 ความรวมมือ การทาํ งานรวมกบั สามารถทํางานรว มกับ สามารถทาํ งานรวมกับ สามารถทาํ งานรว มกบั ผอู นื่

ผอู น่ื ในการอภปิ ราย ผอู นื่ ในการอภิปราย ผูอน่ื ในการอภปิ ราย จดั ในการอภิปราย

จัดกระทําและสื่อ จัดกระทําและสื่อ กระทําและสื่อ จัดกระทําและสื่อ

ความหมายขอมลู คา ความหมายขอมลู คา ความหมายขอมลู คา ความหมายขอมูล

ไฟฟา ตอเดอื น ไฟฟาตอเดือน รวมทัง้ ไฟฟา ตอเดอื น รวมทง้ั คาไฟฟาตอ เดือน รวมทง้ั

รวมทั้งยอมรับความ ยอมรับความคิดเหน็ ยอมรับความคดิ เห็นของ ยอมรับความคดิ เหน็ ของ

คดิ เหน็ ของผูอ น่ื ของผูอืน่ ตัง้ แตเ ร่ิมตน ผอู ืน่ ในบางชว งเวลาทีท่ าํ ผอู ื่นบางชวงเวลาที่ทาํ

จนสาํ เรจ็ กิจกรรม กจิ กรรม ทัง้ น้ีตอ งอาศยั การ

กระตนุ จากครหู รือผอู น่ื

36 สถาบันสง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี

คูม อื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยที่ 1 การเรียนรสู ่ิงตา ง ๆ รอบตัว

เร่ืองท่ี 2 ทกั ษะการหาความสัมพันธร ะหวางสเปซกับสเปซ
และสเปซกับเวลา และทกั ษะการสรา งแบบจาํ ลอง

ใ น เ ร่ื อ ง น้ี นั ก เ รี ย น จ ะ ไ ด เ รี ย น รู เ ก่ี ย ว กั บ ก า ร ห า
ความสัมพันธระหวางขนาดหรือพื้นท่ีของสิ่งตาง ๆ กับที่วาง
ของสิ่งตา ง ๆ รวมทั้งความสัมพันธของขนาดของสง่ิ ตาง ๆ เม่อื
เวลาผานไปและการสรางบางส่ิงบางอยางขึ้นมาเพื่อเปน
ตัวแทนของวัตถุหรือปรากฏการณตาง ๆ และใชสิ่งที่สราง
ขน้ึ มาเพือ่ สอ่ื สาร อธบิ ายวัตถหุ รอื ปรากฏการณน้ัน

จดุ ประสงคการเรียนรู

อ ธิ บ า ย ทั ก ษ ะ ก า ร ห า ค ว า ม สั ม พั น ธ ร ะ ห ว า ง ส เ ป ซ
กับสเปซและสเปซกับเวลา และทักษะการสรางแบบจําลอง
และฝกทักษะการหาความสัมพันธระหวางสเปซกับสเปซ
และสเปซกับเวลา และทกั ษะการสรางแบบจําลอง

เวลา 7 ชว่ั โมง

วสั ดุ อุปกรณสาํ หรับทํากจิ กรรม

กระดาน ตัวตอ ลกู อมเคลือบสี จานพลาสติกสีขาว นํ้า
นาฬิกาจับเวลา แกนของมวนกระดาษเยื่อ กรรไกร เชือก
ยางรดั ของ กระบอกปริศนา

สอื่ การเรียนรูแ ละแหลงเรียนรู

1. หนงั สือเรียน ป.3 เลม 1 หนา 18-29
2. แบบบนั ทึกกจิ กรรม ป.3 เลม 1หนา 14-28

สถาบันสงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 37

คูมอื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยที่ 1 การเรียนรูสิ่งตาง ๆ รอบตัว

แนวการจัดการเรียนรู (60 นาที)

ขั้นตรวจสอบความรู (10 นาท)ี

1. ครูตรวจสอบความรูเดิมเกี่ยวกับสเปซโดยครูวางกระดาษหนังสือพิมพ ในการตรวจสอบความรูเดิม
1 แผน ที่พื้น แลวใหตัวแทนนักเรียนออกมายืนบนกระดาษหนังสือพิมพ ครูรับฟงเหตุผลของนักเรียนเปน
ใหไดจํานวนคนมากที่สุด นับจํานวนนักเรียนที่ยืนบนกระดาษ สําคัญ ครูยังไมเฉลยคําตอบใด ๆ
หนังสือพิมพแผนน้ัน จากนั้นทําเชนเดมิ แตเปล่ียนขนาดหนังสือพิมพเปน แ ต ชั ก ช ว น ใ ห ห า คํ า ต อ บ ด ว ย
ขนาด ½ และขนาด ¼ ของพื้นทีเ่ ดมิ ตามลําดับ ตนเองจากการอา นเนอ้ื เรื่อง
1.1 นักเรียนยืนบนกระดาษหนังสือพิมพขนาด 1 แผน ไดก่ีคน
(นักเรียนตอบจํานวนคนท่ียืนบนกระดาษหนังสือพิมพขนาด 1
แผน ได)
1.2 นักเรียนยืนบนกระดาษหนังสือพิมพขนาด ½ ของแผนเดิม
ไดกี่คน (นักเรียนตอบจํานวนคนที่ยืนบนกระดาษหนังสือพิมพ
ขนาดคร่งึ แผน ได)
1.3 นักเรียนยืนบนกระดาษหนังสือพิมพขนาด ¼ ของแผนเดิม
ไดก่ีคน (นักเรียนตอบจํานวนคนที่ยืนบนกระดาษหนังสือพิมพ
ขนาด ¼ แผน ได)
1.4 พ้ืนที่ของกระดาษหนังสือพิมพกับจํานวนนักเรียนท่ียืนบน
กระดาษหนังสือพิมพสัมพันธกันอยางไร (นักเรียนตอบตาม
ความเขาใจของตนเอง เชน พื้นท่ีของกระดาษหนังสือพิมพกับ
จํานวนนักเรียนท่ียนื บนกระดาษหนังสอื พิมพสัมพันธกัน โดยถา
พ้ืนที่ของกระดาษหนังสือพิมพลดลงจํานวนคนที่สามารถยืนบน
แผน กระดาษหนังสอื พมิ พไดกล็ ดลง)

2. ครูเชื่อมโยงความรูเดิมของนักเรียนสูการเรียนเรื่องทักษะการหา
ความสัมพันธระหวางสเปซกับสเปซและสเปซกับเวลา และทักษะการ
สรางแบบจําลอง โดยใชคําถามวาสเปซหมายถึงอะไรและแบบจําลอง
หมายถึงอะไร ครูชักชวนนักเรียนหาคําตอบจากการอานเร่ืองทักษะ
การหาความสัมพันธระหวางสเปซกับสเปซ และสเปซกับเวลา และ
ทักษะการสรางแบบจําลอง

ขั้นฝก ทักษะจากการอา น (40 นาที)

3. นักเรียนอานช่ือเร่ืองและคําถามในคิดกอนอาน ในหนังสือเรียน หนา
18 แลวรวมกันอภิปรายเพ่ือหาแนวคําตอบและนําเสนอ ครูบันทึก

38 สถาบันสงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี

คูมอื ครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยที่ 1 การเรยี นรูส งิ่ ตา ง ๆ รอบตัว

คําตอบของนักเรียนบนกระดานเพื่อใชเปรียบเทียบคําตอบหลังจาก หากนักเรียนไมสามารถตอบ
อานเน้ือเรื่อง คําถามหรืออภิปรายไดตามแนว
4. นักเรียนอานคําสําคัญ ทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ (หากนักเรียน คําตอบ ครูควรใหเวลานักเรียนคิด
อานไมได ครูควรสอนอานใหถูกตอง) จากน้ันครูชักชวนใหนักเรียน อยางเหมาะสม รอคอยอยางอดทน
อธิบายความหมายของคาํ สําคัญตามความเขาใจของตนเอง แ ล ะ รั บ ฟ ง แ น ว ค ว า ม คิ ด ข อ ง
5. นักเรียนอานเนื้อเรื่องในหนังสือเรยี น หนา 18-19 โดยครูฝกทักษะการ นักเรียน
อานตามวิธีการอานท่ีเหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากนั้น
ครูตรวจสอบความเขา ใจจากการอาน โดยใชค าํ ถามดังนี้
5.1 ขาวตูกับขาวตังกําลังทําอะไร (ชวยแมทําความสะอาดบานและ

จัดของ)
5.2 ท่ีวางบนช้ันรองเทาท่ีสามารถนํารองเทาไปวางได เรียกวาอะไร

(สเปซ)
5.3 ขนาดของรองเทา คอื อะไร (สเปซของรองเทา)
5.4 สเปซหมายถึงอะไรไดบาง (พน้ื ที่วา งบนชัน้ วางรองเทา หรือขนาด

ของรองเทา )
5.5 การกระทําใดของขาวตังกับขาวตูเปนการใชทักษะความสัมพนั ธ

ระหวางสเปซกับสเปซ ยกตัวอยาง (เลือกขนาดรองเทาท่ีพอดี
กบั พืน้ ทข่ี องชนั้ วางรองเทาทว่ี า งอยู)
5.6 ความสมั พันธระหวางสเปซกบั เวลาจากเรื่องท่ีอานคืออะไร (การ
ทเี่ ทา ของขา วตูและขา วตงั มขี นาดใหญข ึ้นเมื่อเวลาผานไป)
5.7 ภาพวาดของขาวตงั เปน แบบจําลองเพราะเหตใุ ด (เพราะใชแทน
วตั ถหุ รือปรากฏการณท ี่เกดิ ขน้ึ )
5.8 แบบจําลองตองเหมือนของจริงทุกอยางหรือไม (ไมจําเปนตอง
เหมือนของจริงทกุ อยาง)
5.9 แบบจําลองเปน เพียงภาพวาดใชห รือไม (ไมใ ช ยังเปนรปู แบบอื่น ๆ
ไดอีก)
ขนั้ สรปุ จากการอาน (10 นาท)ี

6. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายเพ่ือใหไดขอสรุปวา การทํากิจกรรม
บางอยางตองอาศัยทักษะการหาความสัมพันธระหวางสเปซกับสเปซ
ซ่ึงเปนการพิจารณาถึงความสัมพันธของขนาดหรือพื้นที่ของส่ิงตาง ๆ
กับที่วาง และกิจกรรมบางอยางตองอาศัยทักษะการหาความสัมพันธ
ระหวางสเปซกับเวลาซ่ึงเปนการพิจารณาถึงความสัมพันธของขนาด
หรือพ้ืนที่ของสิ่งตาง ๆ เมื่อเวลาผานไป แบบจําลองเปนสิ่งท่ีใชแทน

สถาบนั สงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี 39

คูม ือครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยที่ 1 การเรยี นรสู ง่ิ ตาง ๆ รอบตัว

วัตถุหรือปรากฏการณท่ีเกิดข้ึนจริงซึ่งนํามาใชสื่อสารเก่ียวกับวัตถุหรือ การเตรยี มตัวลว งหนาสาํ หรบั ครู
ปรากฏการณนน้ั ๆ ใหค นอืน่ เขาใจได เพ่ือจดั การเรียนรใู นครงั้ ถดั ไป
7. นักเรียนตอบคําถามจากเรื่องที่อานในรูหรือยัง ในแบบบันทึกกิจกรรม
หนา 14 ในคร้ังถัดไป นักเรียนจะไดทํา
8. ครูและนักเรียนรวมกนั อภปิ รายเพ่ือเปรยี บเทียบคาํ ตอบของนักเรียนใน กิจกรรมที่ 2.1 ความสัมพันธระหวาง
รหู รอื ยงั กบั คาํ ตอบท่ีเคยตอบและบันทึกไวใ นคดิ กอนอาน สเปซกับสเปซเปนอยางไร โดยครู
9. ครูชกั ชวนนกั เรยี นตอบคาํ ถามทา ยเรือ่ งท่อี าน ดงั น้ี ขาวตูจะสามารถทํา จัดเตรยี มอปุ กรณหรือเตรียมการจัดการ
แบบจําลองในรูปแบบใดไดอีกบาง และแบบจําลองมีประโยชนอยางไร เรยี นการสอน ดงั น้ี
1. เตรียมแกวเปลา 1 ใบหรือขวดเปลา
(นักเรยี นตอบตามความเขา ใจของตนเอง)
1 ใบ เพ่ือใชในการตรวจสอบความรู
ครูยังไมเฉลยคําตอบแตชักชวนใหนักเรียนหาคําตอบจากการทํา เดมิ
กจิ กรรม 2. กระดานขนาด 18x18 cm2 และขีด
เสนตารางใหไดขนาด 3x3 cm2
จํานวน 1 กระดาน เพ่ือใชวางตัวตอ
จาํ นวน 9 ตัว ไดพ อดี
3. ตัวตอจํานวน 9 ตัว แตละตัวมี
4 ชองเรียงตอกันเปนรูปรางตาง ๆ
แตละชองมีขนาด 3x3 cm2 เรียงกัน
เปนรปู รา งตาง ๆ 3 กลุม ควรเตรียม
ตัวตอแตละกลุมใหมีสีแตกตางกัน
และมีจาํ นวน ดังน้ี

รปู รา ง จาํ นวน 3 ตวั

รปู รา ง จาํ นวน 2 ตัว

รปู ราง จํานวน 4 ตวั

40 สถาบันสงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คูมอื ครรู ายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยท่ี 1 การเรยี นรสู ิ่งตา ง ๆ รอบตัว

แนวคําตอบในแบบบันทกึ กิจกรรม

ทักษะการหาความสัมพนั ธร ะหวางสเปซกับเวลา
ขาวตเู ลอื กขนาดรองเทา ท่ีพอดีกบั พื้นท่ีวางของชนั้ วางรองเทา

สถาบันสง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 41

คมู อื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยที่ 1 การเรียนรูส่งิ ตาง ๆ รอบตัว
ภาพวาดจัดเปนแบบจําลองไดเม่ือใชแ ทนวัตถหุ รอื ปรากฏการณท ีเ่ กิดขึน้ จริง

42 สถาบนั สง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คูมอื ครูรายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยท่ี 1 การเรียนรูสง่ิ ตา ง ๆ รอบตัว

กิจกรรมท่ี 2.1 ความสัมพันธระหวางสเปซกบั สเปซเปน อยา งไร

กิจกรรมนี้นักเรียนจะไดฝกและอธิบายทักษะการหา
ความสัมพันธระหวางสเปซกับสเปซซึ่งเปนความสัมพันธ
ร ะ ห ว า ง พ้ื น ที่ ห รื อ ข น า ด ข อ ง วั ต ถุ กั บ ท่ี ว า ง ท่ี วั ต ถุ น้ั น
ครอบครอง

เวลา 2 ชวั่ โมง

จุดประสงคก ารเรียนรู

ฝก และอธิบายทกั ษะการหาความสมั พนั ธระหวา ง

สเปซกบั สเปซ

วัสดุ อปุ กรณส ําหรับทํากจิ กรรม 1 ชุด สื่อการเรยี นรแู ละแหลงเรียนรู
1 ชุด
สงิ่ ที่ครูตอ งเตรียม/กลุม 1. หนงั สอื เรยี น ป.3 เลม 1 หนา 20-22
1. กระดาน ขนาด 18x18 cm2
2. แบบบนั ทึกกจิ กรรม ป.3 เลม 1 หนา 16-20
2. ตวั ตอ จาํ นวน 3 รปู รา ง

ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร

S1 การสงั เกต
S4 การจาํ แนกประเภท

S5 การหาความสมั พนั ธระหวางสเปซกบั สเปซ

S8 การลงความเหน็ จากขอมลู
S13 การตคี วามหมายขอมูลและลงขอ สรุป

ทกั ษะแหงศตวรรษที่ 21

C2 การคดิ อยางมีวจิ ารณญาณ
C4 การสอ่ื สาร

C5 ความรว มมือ

สถาบันสงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 43

คูม ือครรู ายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยท่ี 1 การเรยี นรูสิง่ ตาง ๆ รอบตัว

แนวการจดั การเรียนรู ในการตรวจสอบความรูเดิม
ครูรับฟงเหตุผลของนักเรียนเปน
1. ครูตรวจสอบความรูเดิมเกี่ยวกับการหาความสัมพันธระหวางสเปซ สําคัญ ครูยังไมเฉลยคําตอบใด ๆ
กับสเปซ โดยเตรียมกลองดินสอ ดินสอ และวัตถุท่ีมีขนาดใหญกวากลอง แตชักช ว นใหนั กเ รีย น ไ ป ห า
ดินสอ อยางละ 1 ชิ้น เพื่อใหนักเรียนสังเกตและใชประกอบการตอบ คําตอบดวยตนเองจากการทํา
คําถามตอ ไปน้ี กจิ กรรม
1.1 กลองดินสอมีที่วางท่ีจะบรรจุดินสอแทงนี้ไดหรือไม (นักเรียนตอบ
ตามความเขาใจของตนเอง เชน มที ี่วาง)
1.2 เม่ือบรรจุดินสอในกลองดินสอไปทีละแทงไปเรื่อย ๆ นักเรียนคิดวา
ที่วางในกลองดินสอจะเพ่ิมขึ้นหรือลดลง (นักเรียนตอบตามความ
เขาใจของตนเอง เชน ทว่ี า งลดลง)
1.3 นักเรียนคิดวา เราจะสามารถบรรจุวัตถุชิ้นนี้ลงในกลองดินสอนี้ได
หรือไม เพราะเหตุใด (หมายเหตุ วัตถุท่ีใหนักเรียนสังเกตตองมี
ขนาดใหญกวาที่วางในกลองดินสอ) (นักเรียนตอบตามความเขาใจ
ของตนเอง เชน ไมไ ดเพราะวตั ถุชนิ้ นมี้ ีขนาดใหญกวากลองดนิ สอ)

2. ครเู ช่อื มโยงความรขู องนักเรียนเขาสกู ิจกรรมที่ 2.1 กิจกรรมน้ีนกั เรยี นจะ
ไดเรยี นรูเกี่ยวกับการหาความสมั พนั ธร ะหวางสเปซกับสเปซ

3. นักเรียนอานชื่อกิจกรรม และทําเปนคิดเปน จากน้ันรวมกันอภิปราย

เพ่ือตรวจสอบความเขาใจเก่ียวกับจุดประสงคในการทํากิจกรรม โดยใช

คําถาม ดังนี้

3.1 กิจกรรมนนี้ กั เรียนจะไดเรียนเร่ืองอะไร (ทักษะการหาความสัมพันธ

ระหวา งสเปซกบั สเปซ)

3.2 นักเรยี นจะไดเรยี นรเู รอ่ื งน้ีดว ยวธิ ีใด (การฝกทักษะ)

3.3 เมื่อเรียนแลวนักเรียนจะทําอะไรได (สามารถอธิบายทักษะการหา

ความสมั พันธร ะหวางสเปซกบั สเปซได)

4. นักเรียนบันทึกจุดประสงคลงในแบบบันทึกกิจกรรม หนา 16 และอาน
สงิ่ ที่ตอ งใชใ นการทํากิจกรรม

5. นักเรียนอานทําอยางไร ทีละขอ โดยครูใชวิธีฝกทักษะการอานที่
เหมาะสมกับความสามารถของนักเรยี น จากนัน้ ครตู รวจสอบความเขาใจ
เก่ียวกับวิธีการทํากิจกรรม จนนักเรียนเขาใจลําดับการทํากิจกรรม โดย
ใชคําถามดงั น้ี
5.1 วัสดุอปุ กรณทน่ี ักเรยี นตองใชในกจิ กรรมน้ีมีอะไรบา ง (กระดานและ

ตัวตอ )

44 สถาบนั สง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี

คมู ือครรู ายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยที่ 1 การเรียนรสู ิง่ ตา ง ๆ รอบตัว

5.2 นักเรียนจะหาพื้นท่ีของกระดานไดอยางไร (นับจํานวนชองบน ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร
กระดานวามีก่ีชอ ง) และทักษะแหงศตวรรษที่ 21 ท่ี

5.3 นักเรียนตองทําอยางไรกับตัวตอ (สังเกตตัวตอ จําแนกตัวตอ นกั เรียนจะไดฝ ก จากการทํากจิ กรรม
ออกเปนกลุมโดยใชรูปรางเปนเกณฑ และนับจํานวนชองของตัวตอ
แตละรูปรางวามีกชี่ อง บนั ทึกผล) S1 สงั เกตลักษณะของตัวตอ
S4 จําแนกตัวตอโดยใชรูปรางเปน
5.4 ในหัวขอทําอยางไรขอ 3 นักเรียนตองทําอะไร (นําตัวตอมาวางบน
กระดานทลี ะตัวจนเตม็ พ้ืนทีข่ องกระดาน) เกณฑ
ครูอธิบายเพ่ิมเติมวา เต็มพ้ืนท่ีของกระดาน หมายถึงไมเหลือ S8 ลงความเห็นเกีย่ วกับ
ชอ งวางบนกระดานและตองใชตัวตอครบทุกตัว ถาตอทีละตวั แลวมี
ที่วางเหลือ บนกระดาน ตองจัดวางตัวตอใหมจนกวาจะตอไดเต็ม ความสัมพันธข องรูปรางตัวตอ
พ้ืนที่และใชตวั ตอครบทุกตัว กบั พน้ื ทว่ี างบนกระดานท่ีจะนํา
ตัวตอ ไปวาง
5.5 นักเรียนตองทําอะไรในลําดับตอไป (รวมกันอภิปรายวาลักษณะ C2 พิจารณาความสัมพันธของ
ตวั ตอทจี่ ะนําไปวางบนพ้นื ที่บนกระดานมคี วามสัมพนั ธกนั อยา งไร) รูปรางตัวตอกับพ้ืนที่วางที่จะ
นาํ ตัวตอไปวางไดพ อดี
6. เม่ือนักเรียนเขาใจวิธีการทํากิจกรรมในทําอยางไร แลว ใหนักเรียนรับ C4 อภปิ รายความสัมพนั ธข อง
อุปกรณ และเรม่ิ ปฏบิ ัตติ ามขั้นตอนการทํากิจกรรม รูปรางตวั ตอกับพน้ื ท่วี างท่จี ะ
นาํ ตัวตอ ไปวางไดพอดี
7. หลังจากทํากิจกรรมแลว นักเรียนรวมกันอภิปรายผลการทํากิจกรรม C5 รวมมือกนั วางตัวตอบน
ตามแนวคําถามดังนี้ กระดาน
7.1 กระดานมที ั้งหมดก่ีชอง (36 ชอง)
7.2 ตัวตอมีท้ังหมดก่ีตัว แตละตัวมีก่ีชอง (ตัวตอมีท้ังหมด 9 ตัว แตละ
ตัวมี 4 ชอ ง)
7.3 นักเรียนจําแนกตัวตอตามรูปรางไดก่ีกลุม อะไรบาง (นักเรียนตอบ

ตามท่ีสังเกตและจําแนกได คือ 3 กลุม ไดแก กลุมรูป หากนักเรียนไมสามารถตอบ
คําถามหรืออภิปรายไดตามแนว
และ ) คําตอบ ครูควรใหเวลานักเรียนคิด
7.4 ตวั ตอ 1 ตวั ตองการพน้ื ท่ีบนกระดานกีช่ อ ง (4 ชอง) อยางเหมาะสม รอคอยอยางอดทน
7.5 จํานวนพื้นท่ีบนกระดานท่ีจะนําตัวตอแตละตัววางบนกระดานไดมี แ ล ะ รั บ ฟ ง แ น ว ค ว า ม คิ ด ข อ ง
นักเรียน
กี่ชอง (4 ชอง)
7.6 ใชตัวตอกต่ี ัวจงึ วางบนกระดานไดเ ต็มพน้ื ที่พอดี (9 ตวั )
7.7 เพราะเหตุใดจึงวางตัวตอ 1 ตัวบนกระดานได (เพราะตัวตอ 1 ตัวมี

พนื้ ทน่ี อ ยกวา พ้ืนทีข่ องกระดานจงึ วางบนกระดานได)

สถาบนั สงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี 45

คูมอื ครรู ายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยท่ี 1 การเรยี นรูส่งิ ตา ง ๆ รอบตวั

7.8 เพราะเหตุใด เราจึงวางตัวตอทั้ง 9 ตัวบนกระดานไดเต็มพ้ืนท่ีพอดี ถ า ค รู พ บ ว า นั ก เ รี ย น ยั ง มี
แนวคิดคลาดเคล่ือนเกี่ยวกับ
(เพราะตัวตอ 9 ตวั มีพ้ืนที่เทา กันกับพน้ื ที่ของกระดาน) ทั ก ษ ะ ก า ร ห า ค ว า ม สั ม พั น ธ
ระหวางสเปซกับสเปซ ครูควร
7.9 ถาเพิม่ จาํ นวนตัวตอมากกวา 9 ตวั จะวางบนกระดานไดพ อดีหรือไม ดํ า เ นิ น ก า ร โ ด ย ใ ห นั ก เ รี ย น
รวมกันอภิปรายจนนักเรียนมี
เพราะเหตใุ ด (ไมไ ด เพราะพนื้ ทบ่ี นกระดานจะนอยกวา พ้ืนท่ีของตัว แนวคดิ ท่ีถกู ตอง

ตอทง้ั หมด) การเตรยี มตวั ลว งหนาสําหรับครู
เพ่ือจัดการเรยี นรูในครงั้ ถดั ไป
7.10การวางตัวตอใหเต็มกระดานพอดีตองทําอยางไร (สังเกตวาตัวตอ
ในครั้งถัดไป นักเรียนจะไดเรียน
แตละตัวมีรูปรางอยางไร และตองใชพ้ืนท่ีเทาไร แลวเปรียบเทียบ กิจกรรมที่ 2.2 ความสัมพันธระหวาง
สเปซกับเวลาเปนอยางไร
กับพื้นท่ีวางที่จะนําไปวางบนกระดาน หากพื้นท่ีและรูปรางของ
ครคู วรเตรยี มลูกอมเคลือบสีใหมีสี
ตัวตอพอดีกบั พนื้ ท่วี า งบนกระดานกจ็ ะสามารถวางตวั ตอได) คละกัน เชน ลูกอมเคลือบสี ขนมไข
จงิ้ จก
8. ครูเปด โอกาสใหนักเรียนซักถามในสิ่งท่ีอยากรูเพิ่มเตมิ เกีย่ วกับทักษะการ
หาความสัมพันธระหวางสเปซกับสเปซ จากนั้นรวมกันอภิปรายและ
ลงขอ สรปุ วา การหาความสัมพนั ธร ะหวางสเปซกับสเปซเปนการพิจารณา
วาวัตถุน้ัน ๆ จะมีขนาดหรือพ้ืนที่พอดีกับที่วางที่มีอยู ซ่ึงความสามารถท่ี
ทาํ สิ่งน้ไี ดจดั เปนทักษะการหาความสัมพนั ธระหวางสเปซกับสเปซ (S13)

9. นักเรียนรวมกันอภิปรายและตอบคําถามใน ฉันรูอะไร โดยครูอาจใช
คาํ ถามเพมิ่ เตมิ ในการอภปิ รายเพอื่ ใหไดแนวคาํ ตอบทถี่ ูกตอ ง

10. นักเรียนอาน สิ่งที่ไดเ รยี นรู และเปรยี บเทยี บกบั ขอสรปุ ของตนเอง
11. ครูกระตุนใหนักเรียนฝกตั้งคําถามเก่ียวกับเร่ืองที่สงสัยหรืออยากรู

เพิ่มเติมใน อยากรูอีกวา จากน้ันครูอาจสุมนักเรียน 2 -3 คน นําเสนอ
คําถามของตนเองหนาชั้นเรียน จากน้ันนักเรียนรวมกันอภิปราย
เก่ยี วกบั คาํ ถามทีน่ ําเสนอ
12. ครูนําอภิปรายเพื่อใหนักเรียนทบทวนวาไดฝกทักษะกระบวนการทาง
วทิ ยาศาสตรและทกั ษะแหง ศตวรรษท่ี 21 อะไรบางและในข้ันตอนใด

46 สถาบนั สง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี

คมู อื ครรู ายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยท่ี 1 การเรยี นรูส ิง่ ตาง ๆ รอบตัว

แนวคาํ ตอบในแบบบันทึกกจิ กรรม

ฝกทกั ษะและอธิบายทกั ษะการหาความสัมพันธระหวา งสเปซกับสเปซ

36
3

สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี 47

คมู อื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยท่ี 1 การเรยี นรสู ิง่ ตา ง ๆ รอบตวั

34
44
24

48 สถาบนั สงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คูมอื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยที่ 1 การเรียนรสู งิ่ ตา ง ๆ รอบตัว

9
ระบายสีตัวตอ แตละช้ินตามทไ่ี ดจากการทาํ กิจกรรม เชน

สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 49

คมู ือครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยที่ 1 การเรียนรูส ิง่ ตา ง ๆ รอบตวั

เราสามารถวางตัวตอบนกระดานไดท ุกตวั เพราะพ้ืนท่วี า งบนกระดานมขี นาดเทา กบั
พื้นทขี่ องตัวตอทุกตัวรวมกัน

การวางตัวตอใหเ ต็มทว่ี า งทาํ ไดโ ดยการวางตวั ตอ บนกระดานทลี ะตัว เน่ืองจากขนาด
ของพ้นื ท่ที ี่จะวางตัวตอแตล ะตัวจะมขี นาดพื้นท่ีเพียงพอกบั ขนาดและรปู รา งของ
ตัวตอ แตละตัว ซึ่งเปน การใชท กั ษะการหาความสมั พนั ธระหวางสเปซกับสเปซ

จํานวนชองบนกระดานมที ้ังหมด 36 ชอง ตวั ตอมีทัง้ หมด 9 ตัว แตละตวั มี 4 ชอ ง
รวมจาํ นวนชองบนตัวตอ ทัง้ หมด 36 ชอง เทากัน จาํ แนกตวั ตอ ตามรปู รางได

3 กลมุ คือ กลุมรปู และ เมอ่ื วางตวั ตอบนกระดานทีละตวั จนเตม็

กระดานซ่งึ ใชต ัวตอ ทั้งหมด 9 ตวั การวางตวั ตอไดพ อดกี ับท่วี า งบนกระดานแสดง

วารูปรางและจํานวนชองบนกระดานมพี นื้ ท่ีทีเ่ หมาะสมกับตัวตอ ซึง่ จัดเปน ทกั ษะ

การหาความสัมพันธระหวางสเปซกับสเปซ

50 สถาบนั สงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี

คมู อื ครูรายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยท่ี 1 การเรยี นรสู ิ่งตา ง ๆ รอบตัว

การวางวตั ถไุ ดพอดีบนที่วา งเปน ความสมั พนั ธระหวางสเปซกับสเปซ ความสามารถ
ในการพจิ ารณาวา วตั ถนุ ั้น ๆ จะมพี ้ืนท่ีหรือขนาดพอดกี บั ท่วี างที่มีอยู จัดเปน ทักษะ
การหาความสัมพนั ธร ะหวา งสเปซกับสเปซ

คาํ ถามของนักเรียนทตี่ ั้งตามความอยากรขู องตนเอง

สถาบันสง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 51

คูมือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยที่ 1 การเรยี นรสู ง่ิ ตา ง ๆ รอบตัว

แนวการประเมินการเรียนรู

การประเมินการเรียนรูข องนกั เรยี นทําได ดงั นี้
1. ประเมินความรูเดิมจากการอภิปรายในช้ันเรยี น
2. ประเมินการเรียนรูจากคําตอบของนักเรียนระหวา งการจดั การเรียนรูและจากแบบบนั ทึกกจิ กรรม
3. ประเมนิ ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรแ ละทกั ษะแหง ศตวรรษท่ี 21 จากการทาํ กิจกรรมของนักเรียน

การประเมินจากการทาํ กิจกรรมท่ี 2.1
ความสัมพนั ธร ะหวา งสเปซกับสเปซเปนอยา งไร

รหสั สงิ่ ทปี่ ระเมิน คะแนน

ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร

S1 การสังเกต

S4 การจําแนกประเภท

S5 การหาความสัมพนั ธร ะหวา งสเปซกบั สเปซ

S8 กกคาาารรไลตฟงคี คฟววาา ามมหเมหาน็ ยจขาอกมขูลอแมลลู ะลงขอ สรุป
S13

ทักษะแหงศตวรรษที่ 21

C2 การคิดอยางมีวจิ ารณญาณ

C4 การสอื่ สาร

C5 ความรวมมอื

รวมคะแนน

52 สถาบันสงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี

คูม ือครรู ายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยท่ี 1 การเรียนรูสิง่ ตาง ๆ รอบตัว

ตาราง รายการประเมินและเกณฑการประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร

ทกั ษะ เกณฑก ารประเมนิ
กระบวนการทาง รายการประเมนิ
วิทยาศาสตร ดี (3) พอใช (2) ควรปรบั ปรงุ (1)

S1 การสังเกต การสังเกตพ้ืนที่ของ สามารถบอกพื้นทขี่ อง สามารถบอกพ้ืนท่ขี อง สามารถบอกพ้ืนที่ของ

กระดาน รูปรา งและ กระดาน รปู รา งและ กระดาน รูปรา งและ กระดาน รปู รางและ
จาํ นวนชองของตัวตอ จาํ นวนชองของตัวตอ ได จํานวนชองของตวั ตอ จาํ นวนชองของตัวตอ
ถกู ตองทั้งหมดดว ย ไดถูกตอ งทงั้ หมดจาก ไดถ ูกตอ งเปน บางสวน

ตนเอง การชแี้ นะของครูหรอื แมว า จะมีครูหรือผูอ่ืน

ผอู นื่ ชีแ้ นะ

S4 การจาํ แนก การจําแนกตวั ตอโดย สามารถจาํ แนกตัวตอ สามารถจําแนกตวั ตอ สามารถจําแนกตัวตอ

ประเภท ใชร ปู รางเปนเกณฑ โดยใชร ูปรางเปนเกณฑ โดยใชรปู รา งเปน เกณฑ โดยใชร ูปรางเปนเกณฑ
ไดถ ูกตองทัง้ หมดดวย ไดถูกตอ งท้ังหมดจาก ไดถูกตองเปนบางสวน

ตนเอง การชแี้ นะของครูหรือ แมว าจะมีครูหรือผูอืน่

ผูอ่นื ช้แี นะ

S5 การหาความ การวางตวั ตอ บน สามารถวางตัวตอ บน สามารถวางตวั ตอ บน สามารถวางตัวตอบน

สัมพันธระหวาง กระดานไดเตม็ พ้นื ท่ี กระดานไดเต็มพน้ื ท่ีดว ย กระดานไดเต็มพ้นื ท่ี กระดานได แตไมเต็ม
สเปซกับสเปซ ตนเอง จากการช้ีแนะของครู พื้นที่

หรือผอู ื่น

S8 การลง การลงความเหน็ จาก สามารถลงความเหน็ จาก สามารถลงความเหน็ สามารถลงความเหน็
ความเห็นจาก ขอ มลู เกีย่ วกบั รปู ราง
ขอ มูล ของตวั ตอกับพนื้ ทว่ี าง ขอมลู ไดอ ยางถูกตอ ง จากขอมูลไดอยาง จากขอมูลไดเปน
บนกระดานที่จะวาง
ตวั ตอ ดว ยตนเองวา พนื้ ที่ท่ี ถกู ตอง จากการชีแ้ นะ บางสว นจากการชแี้ นะ

สามารถวางตัวตอ ไดต อง ของครูหรอื ผอู นื่ วา ของครูหรอื ผูอ น่ื วา พ้นื ที่

มขี นาดและรูปรา ง พ้ืนที่ท่ีสามารถวางตวั ทสี่ ามารถวางตวั ตอได

เหมอื นกบั ตัวตอ ตอไดตองมขี นาดและ ตอ งมีขนาดและรูปรา ง

รปู รา งเหมอื นกับตวั ตอ เหมือนกบั ตวั ตอ

S13 การ การตคี วามหมายขอมูล สามารถตีความหมาย สามารถตีความหมาย สามารถตีความหมาย
ตีความหมาย ขอมลู จากการสงั เกต
ขอ มลู และลง จากการสงั เกตและการ ขอมลู จากการสงั เกตและ ขอ มูลจากการสังเกต และการอภปิ ราย
ขอ สรปุ เก่ยี วกับการวางตัวตอ
อภิปรายเก่ยี วกบั การ การอภปิ รายเก่ยี วกับ และการอภปิ ราย บนกระดาน และ

วางตัวตอ บนกระดาน การวางตัวตอ บน เกยี่ วกบั การวางตวั ตอ

และลงขอสรุปเกีย่ วกบั กระดาน และลงขอสรปุ บนกระดาน และ

สถาบันสงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 53

คมู ือครูรายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยที่ 1 การเรียนรูส่งิ ตาง ๆ รอบตวั

ทกั ษะ เกณฑก ารประเมนิ
กระบวนการทาง รายการประเมนิ
ดี (3) พอใช (2) ควรปรับปรงุ (1)
วิทยาศาสตร
ไดถูกตองดวยตนเองวา ลงขอสรุปไดถูกตอง ลงขอ สรปุ ไดบางสว น
ทักษะการหา ทักษะการหา จากการชแี้ นะจากครู แมว า จะไดรับคาํ ชแ้ี นะ
ความสมั พนั ธร ะหวา ง หรือผูอ่นื วา ทกั ษะการ จากครูหรอื ผูอ่ืนวา
ความสัมพันธระหวา ง สเปซกบั สเปซเปน หาความสมั พนั ธ ทักษะการหา
ความสามารถในการ ระหวา งสเปซกับสเปซ ความสมั พนั ธระหวาง
สเปซกบั สเปซ พจิ ารณาความสัมพันธ เปน ความสามารถใน สเปซกับสเปซเปน
ระหวางขนาดหรือพนื้ ท่ี การพิจารณา ความสามารถในการ
ของส่งิ ตาง ๆ กบั ขนาด ความสัมพันธระหวา ง พิจารณาความสมั พนั ธ
และพน้ื ทข่ี องที่วางท่ี ขนาดหรือพนื้ ท่ีของสง่ิ ระหวา งขนาดหรือพ้ืนที่
สง่ิ ตาง ๆ สามารถเขา ไป ตา ง ๆ กับขนาดและ ของสง่ิ ตา ง ๆ กบั ขนาด
ครอบครอง พน้ื ทีข่ องทว่ี า งทส่ี ่งิ และพนื้ ทข่ี องทวี่ า งท่ี
ตาง ๆ สามารถเขาไป สิ่งตา ง ๆ สามารถเขา
ครอบครองได ไปครอบครองได

54 สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คมู อื ครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยท่ี 1 การเรยี นรูสง่ิ ตา ง ๆ รอบตัว

ตาราง รายการประเมินและเกณฑการประเมินทักษะแหง ศตวรรษท่ี 21

ทักษะแหง รายการประเมิน เกณฑก ารประเมิน
ศตวรรษที่ 21
C2 การคิดอยางมี ดี (3) พอใช (2) ควรปรับปรงุ (1)
วิจารณญาณ
การเลอื กตวั ตอที่มี สามารถเลอื กตวั ตอ ทม่ี ี สามารถเลอื กตัวตอที่มี สามารถเลือกตวั ตอทมี่ ี
C4 การสื่อสาร
ขนาดและรูปราง ขนาดและรูปรา งพอดี ขนาดและรปู รางพอดกี ับ ขนาดและรปู รา งพอดี
C5 ความรว มมือ
พอดีกับท่วี า งบน กับทว่ี างบนกระดานได ทีว่ า งบนกระดานได กบั ท่ีวางบนกระดานได

กระดาน ถกู ตองดวยตนเอง ถูกตองจากการชแ้ี นะของ ถูกตองบางสวนแมวา จะ

ครหู รอื ผูอ ืน่ ไดรับการชี้แนะจากครู

หรือผูอ ่นื

การนําเสนอผลการ สามารถวาดภาพและ สามารถวาดภาพและ สามารถวาดภาพและ

เลอื กตัวตอ มาวางบน ระบายสีตัวตอที่นํามา ระบายสีตัวตอ ท่นี ํามาวาง ระบายสตี วั ตอทน่ี ํามา

กระดานโดยการวาด วางไดเตม็ กระดานพอดี ไดเ ตม็ กระดานพอดไี ด วางบนกระดานได

ภาพ ไดอยา งถูกตอ ง ดว ย อยา งถูกตองจากการ ถกู ตองเพยี งบางสวน

ตนเอง ช้ีแนะของครหู รือผอู น่ื แมวาจะไดร ับการช้ีแนะ

จากครูหรอื ผูอื่น

การทาํ งานรวมกับ สามารถทํางานรว มกับ สามารถทํางานรวมกบั สามารถทาํ งานรวมกบั

ผูอื่นในการเลือก ผอู ื่นในการเลือก ผอู ืน่ ในการเลือกตัวตอมา ผูอนื่ ในการเลือก

ตวั ตอมาวางบน ตัวตอ มาวางบนกระดาน วางบนกระดาน รวมทั้ง ตวั ตอมาวางบนกระดาน

กระดานรวมทั้ง รวมทัง้ ยอมรับความ ยอมรบั ความคดิ เห็นของ รวมทัง้ ยอมรับความ

ยอมรับความคดิ เหน็ คดิ เห็นของผูอ นื่ ต้ังแต ผูอืน่ ในบางชว งเวลาทีท่ าํ คดิ เห็นของผูอ ื่นบาง

ของผูอ่ืน เร่มิ ตน จนสาํ เรจ็ กิจกรรม ชวงเวลาท่ีทาํ กิจกรรม

สถาบันสง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 55

คมู อื ครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยที่ 1 การเรียนรสู ่ิงตาง ๆ รอบตัว

กิจกรรมที่ 2.2 ความสัมพนั ธระหวางสเปซกับเวลาเปนอยางไร

กิจกรรมนี้นักเรียนจะไดฝกและอธิบายทักษะการหา
ความสัมพันธระหวางสเปซกับเวลาซึ่งเปนความสัมพันธ
ระหวางขนาดหรือรปู รา งของวัตถเุ มื่อเวลาผา นไป

เวลา 2 ชวั่ โมง

จดุ ประสงคการเรยี นรู

ฝกและอธบิ ายทกั ษะการหาความสมั พันธร ะหวา ง

สเปซกบั เวลา

วัสดุ อปุ กรณส ําหรับทํากจิ กรรม

สง่ิ ทีค่ รูตองเตรียม/หอง

ขวดบรรจุนา้ํ ประมาณ ¼ ของขวด 1 ใบ

สงิ่ ท่คี รูตอ งเตรยี ม/กลุม

1. ลกู อมเคลือบสี 1 เม็ด ส่อื การเรยี นรแู ละแหลงเรียนรู

2. จานพลาสติกสขี าว 1 ใบ 1. หนังสอื เรยี น ป.3 เลม 1 หนา 23-24

3. นาํ้ 50 cm3 2. แบบบนั ทกึ กิจกรรม ป.3 เลม 1 หนา 21-24

4. นาฬิกาจบั เวลา 1 เรือน

ทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร

S1 การสงั เกต

S5 การหาความสมั พนั ธระหวางสเปซกับเวลา

S8 การลงความเห็นจากขอ มูล

S13 การตคี วามหมายขอมลู และลงขอสรุป

ทกั ษะแหงศตวรรษที่ 21

C4 การส่อื สาร

C5 ความรว มมือ

56 สถาบนั สง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คมู ือครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยท่ี 1 การเรียนรูส่ิงตาง ๆ รอบตัว

แนวการจดั การเรียนรู ในการตรวจสอบความรูเดิม
ครูรับฟงเหตุผลของนักเรียนเปน
1. ครูตรวจสอบความรูเดิมเก่ียวกับการหาความสัมพันธระหวางสเปซกับ สําคัญ ครูยังไมเฉลยคําตอบใด ๆ
เวลาจากการสาธิต โดยครูถือขวดที่มีนํ้าระดับความสูง ¼ ของขวด ให แตชักชวนใหหาคําตอบท่ีถูกตอง
นักเรยี นสังเกตและอภิปรายโดยใชคาํ ถามดังนี้ จากการทํากจิ กรรม
1.1 น้าํ ครอบครองพ้ืนทบ่ี รเิ วณใดในขวด (บริเวณทว่ี างภายในขวด)
1.2 ถาครูเติมนํ้าลงในขวดเร่ือย ๆ พ้ืนที่ที่นํ้าครอบครองจะ
เปล่ียนแปลงหรือไม อยางไร (นักเรียนตอบตามความเขาใจของ
ตนเอง เชน พื้นทที่ ่นี ้าํ ครอบครองจะเพิ่มขึ้นเร่ือย ๆ)
1.3 ถาเติมน้ําลงในขวดใบนี้จนเต็มพ้ืนที่ บริเวณใดของขวดที่นํ้า
ครอบครองอยู (นักเรียนตอบตามความเขาใจของตนเอง เชน
บริเวณทว่ี า งในขวด)
1.4 เมื่อนํ้าเต็มขวด แลวครูคอย ๆ รินน้ําออกจากขวด เมื่อเวลาผาน
ไปพื้นที่ท่ีน้ําที่อยูในขวดครอบครองอยูจะเปนอยางไร (นักเรียน
ตอบตามความเขาใจ เชน พน้ื ทที่ น่ี า้ํ ครอบครองในขวดจะคอย ๆ
ลดลง)

2. ครูเช่ือมโยงความรูของนักเรียนเขาสูกิจกรรมที่ 2.2 โดยใชคําถามวา
การหาความสัมพนั ธร ะหวา งสเปซกบั เวลาเปน อยา งไร

3. นักเรียนอานช่ือกิจกรรม และทําเปนคิดเปน จากน้ันรวมกันอภิปราย

เพือ่ ตรวจสอบความเขาใจเก่ยี วกบั จุดประสงคในการทํากจิ กรรม โดยใช

คาํ ถาม ดังน้ี

3.1 กิจกรรมนี้นักเรียนจะไดเรียนเร่ืองอะไร (ทักษะการหา

ความสมั พันธระหวา งสเปซกับเวลา)

3.2 นกั เรียนจะไดเรยี นรูเร่ืองน้ดี วยวธิ ใี ด (การสังเกตและฝก ทกั ษะ)

3.3 เมื่อเรียนแลวนักเรียนจะทําอะไรได (สามารถอธิบายทักษะการ

หาความสัมพนั ธระหวางสเปซกับเวลาได)

4. นักเรียนบนั ทกึ จดุ ประสงคล งในแบบบันทกึ กจิ กรรม หนา 21 และอาน
สงิ่ ท่ตี องใชใ นการทาํ กจิ กรรม

5. นักเรียนอานทําอยางไร ทีละขอ โดยครูใชวิธีฝกทักษะการอานที่
เหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากนั้นครูตรวจสอบความ
เขาใจเก่ียวกับวิธีการทํากิจกรรมเพ่ือตอบคําถามวาเมื่อเวลาผานไป
การครอบครองพ้นื ท่ีสีของลูกอมในน้าํ จะเปน อยางไร จนนกั เรียนเขาใจ
ลาํ ดับการทาํ กจิ กรรม โดยใชคําถามดังนี้

สถาบนั สง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี 57

คูม อื ครรู ายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนวยที่ 1 การเรยี นรสู ิ่งตาง ๆ รอบตัว

5.1 ในขอท่ี 1 นักเรียนตองใชวัสดุอุปกรณอะไรบางและตองทํา ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร
อยางไร (ตองใชจานพลาสติกและน้ํา โดยคอย ๆ รินน้ําลงใน และทักษะแหงศตวรรษที่ 21 ท่ี

จานพลาสติกใหเต็มกน จาน) นกั เรียนจะไดฝกจากการทาํ กิจกรรม
5.2 ในขอท่ี 2 นักเรียนตองทําอยางไร (วางลูกอมเคลือบสี 1 เม็ด S1 สังเกตการเปล่ียนแปลงของน้ํา

ในจานบริเวณใดบรเิ วณหนึง่ โดยจานตองวางนง่ิ ) เม่อื วางลูกอมในน้ํา
5.3 ในขอท่ี 3 นักเรียนตองทําอยางไร (สังเกตและบันทึกการ S5 หาความสัมพันธระหวางพ้ืนที่

เปลยี่ นแปลงที่เกิดข้นึ ในจานทกุ ๆ 1 นาทีจนครบ 5 นาท)ี ของนาํ้ ทม่ี สี ีของลกู อมกับเวลา
5.4 ในขอ ที่ 4 นักเรยี นตองอภิปรายเกีย่ วกับอะไร (อภิปรายวา สีของ S8 ล งคว ามเห็นเกี่ยว กับการ

ลกู อมทีอ่ ยูใ นนาํ้ มีการครอบครองพื้นท่ีอยางไรเม่ือเวลาผานไป) เปลี่ยนแปลงสีของน้ํากับพ้ืนท่ี
6. เมื่อนักเรียนเขาใจวิธกี ารทํากิจกรรมในทําอยางไรแลว ครูและนักเรียน ท่ีมีสีของลูกอม
C4 บอกลักษณะพ้ืนท่ขี องนาํ้ ทีม่ สี ี
อภิปรายรวมกันวาจะบันทึกผลในแบบบันทึกกิจกรรมอยางไร จากนน้ั ของลกู อมโดยการวาดภาพและ
ใหนักเรียนรบั อปุ กรณและเรม่ิ ปฏิบตั ิตามขัน้ ตอนการทํากิจกรรม บรรยาย
7. หลังจากทํากิจกรรมแลว นักเรียนรวมกันอภิปรายผลการทํากิจกรรม C5 รว มมือกนั ทํากิจกรรม
ตามแนวคําถามดังนี้
7.1 เกิดอะไรข้ึนเม่ือเร่ิมวางลูกอมเคลือบสีในจานท่ีบรรจุนํ้า (น้ํารอบ ๆ หากนักเรียนไมสามารถตอบ
คําถามหรืออภิปรายไดตามแนว
เมด็ ลูกอมเปล่ียนจากใสไมมสี เี ปนมีสีเหมอื นสที เ่ี คลือบลกู อม) คําตอบ ครูควรใหเวลานักเรียนคิด
อยางเหมาะสม รอคอยอยางอดทน
7.2 เม่ือเวลาผานไป 2 นาที พื้นท่ีของนํ้าที่มีสีเปลี่ยนแปลงอยางไร แ ล ะ รั บ ฟ ง แ น ว ค ว า ม คิ ด ข อ ง
(พื้นทขี่ องน้าํ ทมี่ ีสีแผข ยายบริเวณเพิ่มขึ้น) นักเรยี น

7.3 เม่ือเวลาผานไป 5 นาที พ้ืนท่ีของน้ําท่ีมีสีเปลี่ยนแปลงหรือไม ถ า ค รู พ บ ว า นั ก เ รี ย น ยั ง มี
อยา งไรเมื่อเทยี บกับเมื่อเวลา 2 นาที (พ้ืนทข่ี องน้าํ ที่มสี ีแผขยาย แนวคิดคลาดเคลื่อนเกี่ยวกับ
ทั ก ษ ะ ก า ร ห า ค ว า ม สั ม พั น ธ
เพมิ่ ขน้ึ อกี ) ระหวางสเปซกับเวลา ครูควร
7.4 เมื่อเวลาผานไปมากกวา 5 นาที นักเรียนคิดวาพ้ืนท่ีของน้ําท่ีมีสี ดํ า เ นิ น ก า ร โ ด ย ใ ห นั ก เ รี ย น
รวมกันอภิปรายจนนักเรียนมี
จะเพิ่มข้ึนหรือไม เพราะเหตุใด (คําตอบข้ึนอยูกับการพยากรณ แนวคดิ ท่ถี ูกตอง
ของนักเรียน เชน เพ่ิมข้ึน เพราะยังมีพ้ืนที่ของน้ําเหลืออยูซึ่งสี

ของลูกอมสามารถแผกระจายไปไดอีก หรือไมเพ่ิมข้ึน เพราะสี
ของลูกอมกระจายจนเต็มพื้นที่ของนาํ้ แลว )

7.5 พื้นที่สีของลูกอมที่อยูในน้ําเมื่อเวลาผานไปเพ่ิมขึ้นหรือลดลง
อยางไร (เม่อื เวลาผานไป พื้นทสี่ ขี องลกู อมจะเพ่ิมขึ้นเรือ่ ย ๆ)

8. ครูเปดโอกาสใหนักเรียนซักถามในสิ่งท่ีอยากรูเพ่ิมเติมเกี่ยวกับทักษะ
การหาความสัมพันธระหวางสเปซกับเวลา จากนั้นรวมกันอภิปรายและ
สรุปวาการหาความสัมพันธระหวางสเปซกับเวลาเปนการพิจารณาวา

58 สถาบนั สงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คูมอื ครรู ายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยท่ี 1 การเรยี นรูสง่ิ ตาง ๆ รอบตัว

วัตถุนั้น ๆ จะมีพื้นที่หรือขนาดเปลี่ยนแปลงไปเมื่อเวลาผานไป ซึ่ง
ความสามารถทที่ าํ สง่ิ น้ไี ดจ ดั เปนทักษะการหาความสัมพนั ธระหวางสเปซ
กบั เวลา (S13)
9. นักเรียนรวมกันอภิปรายและตอบคําถามใน ฉันรูอะไร โดยครูอาจใช
คําถามเพม่ิ เติมในการอภิปรายเพอ่ื ใหไ ดแนวคําตอบท่ถี ูกตอ ง
10. นกั เรยี นอา น สง่ิ ทไ่ี ดเรียนรู และเปรยี บเทยี บกับขอสรุปของตนเอง
11. ครูกระตุนใหนักเรียนฝกตั้งคําถามเก่ียวกับเร่ืองท่ีสงสัยหรืออยากรู
เพ่ิมเติมใน อยากรูอีกวา จากนั้นครูอาจสุมนักเรียน 2-3 คน นําเสนอ
คําถามของตนเองหนาชั้นเรียน จากนั้นนักเรียนรวมกันอภิปราย
เกย่ี วกับคําถามที่นําเสนอ
12. ครูนําอภิปรายเพ่ือใหนักเรียนทบทวนวาไดฝกทักษะกระบวนการทาง
วทิ ยาศาสตรแ ละทกั ษะแหงศตวรรษท่ี 21 อะไรบางและในข้ันตอนใด

การเตรียมตัวลว งหนาสาํ หรับครูเพื่อจดั การเรยี นรูในคร้งั ถัดไป

ในคร้ังถัดไป นักเรียนจะไดทํากิจกรรมท่ี 2.3 สรางแบบจําลองอธิบายกระบอกปริศนา

ไดอ ยางไร

ครูควรเตรียมทํากระบอกปริศนาเพ่ือใหนักเรียนสังเกตจํานวน 1 กระบอกตอกลุม

โดยขน้ั ตอนการทาํ กระบอกปริศนาเปน ดังน้ี

1. เจาะรู 4 รทู ่ีดานขา งของแกนของมวน 2. ใชย างรัดของรดั ตรงกลางเสน เชือกท้งั สอง

กระดาษเย่อื เสน เขา ดวยกนั อยางหลวม ๆ จากน้ันรอย

ปลายเชอื กทัง้ สองเสน ผานรทู ั้งสที่ ่ีเจาะไว

ดา นขา งของแกนของมว นกระดาษเยื่อ

3. ปดปลายแกนของมวนกระดาษเย่อื ท้งั สองดานดวยวัสดุทึบ

สถาบนั สงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 59

คูมอื ครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยที่ 1 การเรยี นรสู ่ิงตา ง ๆ รอบตวั

แนวคาํ ตอบในแบบบันทึกกิจกรรม

ฝก และอธิบายทกั ษะการหาความสัมพนั ธร ะหวางสเปซกับเวลา

ผลการสังเกตขึ้นอยกู บั ผลที่สงั เกตไดจ รงิ ของนักเรียนแตละกลุม

ไมมีการเปลย่ี นแปลง
พ้นื ทขี่ องน้ําท่มี ีสีแผขยายบรเิ วณเพ่ิมขนึ้

60 สถาบนั สงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คมู อื ครรู ายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยที่ 1 การเรยี นรูสิ่งตาง ๆ รอบตัว

พ้นื ท่ขี องนาํ้ ทม่ี สี ีแผข ยายบรเิ วณเพมิ่ ขึน้ มากกวา นาทีท่ี 1

พนื้ ท่ีของนํ้าท่ีมสี ีแผข ยายบริเวณเพิ่มขนึ้ มากกวานาทีท่ี 2

พน้ื ทข่ี องน้ําท่มี ีสแี ผข ยายบริเวณเพม่ิ ขึ้นมากกวานาทีที่ 3

พื้นทขี่ องน้าํ ทมี่ สี ีแผขยายบรเิ วณเพิ่มข้นึ มากกวา นาทีท่ี 4 61

สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี

คมู อื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.3 เลม 1 | หนว ยท่ี 1 การเรียนรสู ง่ิ ตาง ๆ รอบตัว

คาํ ตอบขึ้นอยูกบั ผลการอภปิ รายของนกั เรยี น เชน พนื้ ทสี่ ีของลูกอมที่
ครอบครองในน้ําจะเพิม่ ขึ้นเม่อื เวลาผานไป

เมอ่ื เวลาผา นไป การครอบครองพนื้ ทสี่ ีของลูกอมทอ่ี ยใู นน้ําจะมีการแผ
ขยายพน้ื ทเี่ พ่ิมข้ึนเรอ่ื ย ๆ
การใชทักษะการหาความสัมพันธร ะหวา งสเปซกบั เวลา

62 สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี