การคิด ประถม สังคมศึกษา

สาระที่ ๔ ประวตั ศิ าสตร
์
มาตรฐาน ส ๔.๑ เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลา และยุคสมัยทางประวัติศาสตร ์


สามารถใชว้ ิธีการทางประวัติศาสตร์มาวิเคราะห์เหตุการณ์ต่าง ๆ อยา่ งเปน็ ระบบ


ตัวช้ีวดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร
ู้

สาระท่ี ๔ ชว่ งเวลาม
ี ๑. ความหมาย ๑. ทักษะ
การนำเสนอ
๑. ศึกษาและ
ประวตั ิศาสตร์
ความสำคัญ
และช่วงเวลา การสำรวจคน้ หา
๑. การแบ่ง
ทำความเขา้ ใจเกยี่ วกบั
มาตรฐาน ส ๔.๑
ต่อการศกึ ษาและ และการใชข้ อง ๒. ทักษะ
ยคุ สมัยทาง การนบั ช่วงเวลาและ
๑. นบั ชว่ งเวลา
การบนั ทึกขอ้ มลู ทศวรรษ การรวบรวม ประวัตศิ าสตร์ นำเสนอความรู
้
เปน็ ทศวรรษ
ทางประวตั ศิ าสตร
์ ศตวรรษ และ ข้อมลู
โดยอา้ งอิง
๒. สำรวจคน้ หาขอ้ มลู
ศตวรรษ และ

สหสั วรรษ
๓. ทักษะ
หลักฐานทาง ทมี่ กี ารใช้ความรู้
สหัสวรรษ

๒. เกณฑก์ าร การจำแนกประเภท
ประวัตศิ าสตร์
เก่ียวกับการนบั

๒. อธิบาย

แบ่งยุคสมยั
๔. ทักษะ
ท่ีใช้ในการศึกษา ชว่ งเวลาใน

ยุคสมยั ในการ
ในการศกึ ษา การแปลความ
ข้อมูล
ชีวิตประจำวนั

ศกึ ษาประวัต ิ
ประวัตศิ าสตร์
๕. ทกั ษะ
๒. ประวตั ศิ าสตร์ และให้ข้อมูล

ของมนษุ ยชาติ
๓. ยุคสมยั ที่ใช้ การใหเ้ หตุผล
ความเป็นมา
๓. เรียบเรียงและ
โดยสงั เขป

ในการศกึ ษา ๖. ทกั ษะ
ของทอ้ งถ่ิน
ถ่ายทอดข้อมลู

๓. แยกแยะ

ประวตั ศิ าสตร์ไทย
การสรปุ อา้ งองิ
ในชว่ งเวลาและ ตามความเข้าใจ

ประเภท

๔. ประเภทของ
ยุคสมยั ทาง ๔. ศกึ ษาการ

หลกั ฐานที่ใช
้
หลกั ฐานทาง
ประวัตศิ าสตร์
แบ่งยคุ สมัยในการ
ในการศกึ ษา

ประวตั ศิ าสตรท์ ี่
จากหลักฐาน
ศึกษาประวัตศิ าสตร
์
ความเปน็ มา

แบง่ เป็นหลักฐาน
ทางประวตั ิศาสตร์ ดว้ ยวธิ ีการทาง
ของทอ้ งถนิ่

ช้ันต้นและ

ในทอ้ งถนิ่
ประวัตศิ าสตร์ ดังน
้ี


หลักฐานชน้ั รอง


๔.๑ กำหนด


๕. การจำแนก

ประเดน็ คำถาม



หลกั ฐานของ


ทางประวตั ศิ าสตร์


ทอ้ งถิ่นเป็น


เก่ียวกบั การ



หลักฐานชน้ั ต้น

แบ่งยคุ สมัยทาง


และหลักฐาน


ประวัติศาสตร
์


ชน้ั รอง


๔.๒ รวบรวม





ขอ้ มลู และหลกั ฐาน





ทางประวตั ศิ าสตร์






ทีเ่ ก่ยี วขอ้ ง








192 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพือ่ พฒั นาทักษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา

กลมุ่ สาระการเรียนร้สู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชี้วัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจัด


รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนร
ู้



๔.๓ จำแนก




ประเภทหลกั ฐาน





ทางประวัติศาสตร์




และแปลความหมาย




ของข้อมูลจาก





หลกั ฐานแตล่ ะประเภท





๔.๔ ประมวล




ความรแู้ ละสรปุ





ความรูเ้ กย่ี วกบั





การแบ่งยคุ สมยั





ทางประวตั ิศาสตร์


โดยอ้างองิ หลกั ฐาน

ทางประวตั ศิ าสตร์


ท่ใี ช้ในการศกึ ษาขอ้ มลู


๔.๕ ออกแบบ

และนำเสนอความร้
ู

๕. ศกึ ษาประวตั ศิ าสตร์

ความเป็นมาของ


ท้องถน่ิ ในชว่ งเวลา

และยุคสมยั ทาง

ประวตั ศิ าสตร์


จากหลกั ฐานทาง
ประวัตศิ าสตร
์
ในท้องถนิ่

๖. ออกแบบและ

นำเสนอประวตั ศิ าสตร์
ความเป็นมาของ

ทอ้ งถนิ่ ในชว่ งเวลา
และยุคสมยั ทาง
ประวตั ิศาสตร
์
จากหลักฐานทาง
ประวตั ิศาสตร์

ในท้องถ่นิ


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรเู้ พอ่ื พัฒนาทักษะการคดิ ระดบั ประถมศึกษา
193
กล่มุ สาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระท่ี ๔ ประวตั ิศาสตร
์
มาตรฐาน ส ๔.๒ เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบันในด้านความสัมพันธ
์
และการเปล่ียนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเนื่อง ตระหนักถึงความสำคัญ


และสามารถวิเคราะหผ์ ลกระทบท่เี กิดขึน้


ตัวชี้วัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร
ู้

สาระที่ ๔ หลกั ฐานทาง ๑. พฒั นาการ ๑. ทักษะ
การนำเสนอ
๑. สำรวจคน้ หา

ประวตั ิศาสตร์
ประวตั ศิ าสตร์ ของมนษุ ย์
การสำรวจค้นหา
ความรู้เก่ียวกบั
ทางประวตั ศิ าสตร์
มาตรฐาน ส ๔.๒
เปน็ ขอ้ มลู บง่ บอก ยคุ ก่อน ๒. ทักษะ
การตั้งหลกั แหล่ง เกี่ยวกับการ

๑. อธิบายการตง้ั พฒั นาการของ ประวตั ศิ าสตร์ การแปลความ
ของมนษุ ยชาติ
ตัง้ หลักแหล่ง

หลักแหลง่ มนุษยชาต
ิ และยคุ ๓. ทักษะ
ในดนิ แดนไทย ของมนุษยชาติ

และ ประวตั ศิ าสตร
์ การตคี วาม
พร้อมท้ังหลกั ฐาน ในดินแดนไทย

พัฒนาการ
ในดนิ แดนไทย
๔. ทักษะ
ที่ใช้ในการศึกษา ๒. สรปุ และ

ของมนษุ ย
์ ๒. หลกั ฐาน
การสรปุ อา้ งองิ
ความร้
ู เรียบเรียงข้อมลู

ยคุ ก่อน การต้ังหลักแหลง่ ๕. ทักษะ
การตั้งหลกั แแหลง่
ประวัติศาสตร ์ ของมนุษย ์
การใหเ้ หตผุ ล
ของมนุษยชาต
ิ
และยคุ ยคุ ก่อน ในดินแดนไทย

ประวัติศาสตร ์ ประวัติศาสตร์
ตามยุคสมยั

โดยสังเขป
ในดินแดนไทย
และหลกั ฐาน

๒. ยกตัวอยา่ ง ๓. หลกั ฐานทาง ทางประวตั ิศาสตร์

หลกั ฐานทาง ประวัติศาสตร์
๓. สรปุ และเรยี บ
ประวัตศิ าสตร ์ ท่ีพบในทอ้ งถน่ิ
เรยี งข้อมูลการ

ทพ่ี บในทอ้ งถน่ิ

ตงั้ หลกั แหล่งของ
ทแี่ สดง มนษุ ยชาติในดนิ แดน
พัฒนาการ
ไทยตามยคุ สมัย

ของมนษุ ยชาต
ิ และหลกั ฐานทาง
ในดนิ แดนไทย
ประวัติศาสตร
์

๔. หาความรหู้ รอื
ความหมายของ
ข้อมูลเพิ่มเตมิ ดว้ ย
การเชอื่ มโยงข้อมลู
กับบรบิ ท/ความรู้เดิม
หรอื หลกั ฐานอนื่ ๆ
ทเี่ กีย่ วขอ้ ง


194 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรูเ้ พ่อื พฒั นาทักษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชี้วดั
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนร
ู้
๕. ตรวจสอบ

ความถูกตอ้ งและ
ความสมเหตสุ มผล
ของข้อมูล

๖. สรปุ ความร้
ู
และอธิบายข้อมูล
โดยอา้ งองิ หลักฐาน
หรอื แหล่งขอ้ มูล

ที่เกย่ี วขอ้ ง

๗. ออกแบบการ

นำเสนอและนำเสนอ
ความร้เู ก่ยี วกบั

การตัง้ หลักแหล่ง
ของมนุษชาต
ิ
ในดนิ แดนไทย
พร้อมทง้ั หลักฐาน

ท่ีใช้ในการศึกษา
ความรู
้

แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พือ่ พฒั นาทักษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา
195
กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๔ ประวัตศิ าสตร์

มาตรฐาน ส ๔.๓ เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก


ความภมู ิใจ และธำรงความเป็นไทย


ตัวช้วี ัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร้
ู ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนรู
้

สาระที่ ๔ การเรียนรู้ ๑. การสถาปนา ๑. ทกั ษะ
หนังสอื เลม่ เล็ก ๑. ศึกษาพฒั นาการ
ประวัติศาสตร์
พฒั นาการ
อาณาจักรสโุ ขทัย
การรวบรวม แสดงพฒั นาการ ของอาณาจกั รสโุ ขทยั
มาตรฐาน ส ๔.๓
ความเจริญ ๒. พฒั นาการ ข้อมลู
ของอาณาจักร ด้วยวิธกี ารทาง

๑. อธบิ าย ร่งุ เรือง
ของอาณาจักร ๒. ทักษะ
สุโขทยั
ประวตั ศิ าสตร์ ดังน
้ี
พฒั นาการ
ทางเศรษฐกจิ
สุโขทัยทางด้าน การวเิ คราะห ์
๑.๑ กำหนด
ของอาณาจักร การปกครองและ การเมอื ง
๓. ทกั ษะ
ประเดน็ คำถาม

สโุ ขทยั
ภมู ปิ ัญญาของ การปกครอง การตคี วาม
ทางประวตั ิศาสตร์
โดยสงั เขป
อาณาจกั รสโุ ขทัย และเศรษฐกจิ
๔. ทกั ษะ
เก่ียวกบั พฒั นาการ
๒. บอกประวตั ิ ทำให้เห็นคุณคา่ ๓. พฒั นาการ การสรปุ อ้างองิ
ประวตั แิ ละผลงาน
และผลงาน เกิดความภาค ของอาณาจกั ร
ของบุคคลสำคญั
ของบคุ คล ภูมิใจในการ สุโขทยั ทางดา้ น
และภูมปิ ัญญาไทย
สำคัญสมัย อนุรกั ษ์
การเมอื ง
สมยั สโุ ขทัย

สโุ ขทยั

การปกครอง ๑.๒ รวบรวม

๓. อธบิ าย
และเศรษฐกิจ
หลกั ฐานทาง
ภูมิปัญญาไทย ๔. ภมู ิปญั ญาไทย ประวัติศาสตร์

ที่สำคญั สมัย ในสมัยสโุ ขทยั
ท่ีเก่ยี วข้อง

สุโขทยั
๕. คุณคา่ ของ
๑.๓ ประเมนิ คา่
ท่ีนา่ ภาคภมู ิใจ ภูมปิ ัญญาไทยที่ หรอื ความนา่ เช่ือถือ
และควรค่า
สืบต่อถงึ ปัจจบุ ัน ของหลักฐาน

แกก่ ารอนรุ กั ษ์
ท่นี ่าภาคภมู ิใจ ๑.๔ แปล


และควรคา่
ความหมายและ

แกก่ ารอนรุ กั ษ์
ตีความขอ้ มูล


๑.๕ นำเสนอ
ข้อมลู ท่ีได
้
๒. ทำความเขา้ ใจ
ข้อมลู ตามสาระ
สำคัญของข้อมลู


196 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นร้เู พื่อพฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา

กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชี้วดั
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนร้
ู ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนรู้

๓. เรยี บเรยี ง

ขอ้ มลู ใหม่

ตามประเดน็

การศึกษา คอื
พฒั นาการ ประวัติ
และผลงานของ

บคุ คลสำคญั และ
ภมู ิปญั ญาไทย

สมยั สุโขทยั

๔. ออกแบบการทำ
หนงั สือเลม่ เล็ก
แสดงพัฒนาการของ
อาณาจักรสโุ ขทยั

ใหค้ รอบคลมุ ประเดน็

- พฒั นาการของ
อาณาจักรสุโขทัย

- ประวัติและ

ผลงานของ

บุคคลสำคัญ

- ภมู ปิ ัญญา

ทคี่ วรคา่ แกก่ ารอนรุ กั ษ
์
๕. ทำหนงั สอื เลม่ เลก็
ใหค้ รอบคลุม
ประเด็นทก่ี ำหนด


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรเู้ พือ่ พฒั นาทักษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา
197
กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๕ ภมู ศิ าสตร์

มาตรฐาน ส ๕.๑ เข้าใจลักษณะของโลกทางกายภาพและความสัมพันธ์ของสรรพส่ิง ซึ่งมีผล


ต่อกันและกันในระบบของธรรมชาติ ใช้แผนท่ีและเครื่องมือทางภูมิศาสตร์


ในการค้นหา วเิ คราะห์ สรปุ และใช้ขอ้ มูลภูมสิ ารสนเทศอยา่ งมปี ระสิทธภิ าพ


ตัวชว้ี ดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ชิน้ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้


สาระที่ ๕ แผนทช่ี ่วยทำให้ ๑. แผนที/่ ๑. ทกั ษะ
รายงานลักษณะ ๑. สงั เกตและ
ภูมศิ าสตร
์ ระบทุ ต่ี ั้ง รวมทง้ั ภาพถ่าย การสังเกต
สำคัญทาง รวบรวมแผนที/่
มาตรฐาน ส ๕.๑
อธบิ ายความ ลักษณะ
๒. ทักษะ
กายภาพของ ภาพถ่ายของจงั หวดั
๑. ใช้แผนที่ สมั พนั ธข์ อง ทางกายภาพของ การระบุ
จังหวัด พร้อมทั้ง ของตนเอง

ภาพถ่าย ระบ ุ แหลง่ ทรัพยากร
จงั หวัดตนเอง
๓. ทักษะ
บ่งช้ีตำแหนง่ ๒. ระบทุ ต่ี ้งั ลักษณะ
ลักษณะสำคัญ และส่งิ ตา่ ง ๆ
๒. ตำแหน่ง การสรปุ อา้ งอิง
ระยะทางและ
สำคัญทางกายภาพ
ทางกายภาพ ในจงั หวัดได
้ ระยะทางและทิศ ๔. ทักษะ
ทศิ ของทรพั ยากร ของจงั หวัดของ
ของจงั หวัด อย่างมี ของทรัพยากร การนำความรู้
และสิง่ ตา่ ง ๆ
ตนเองจากแผนท
ี่
ตนเอง
ประสิทธภิ าพ
และส่ิงต่าง ๆ
ไปใช้
ในจังหวดั ของ ๓. อา่ นและแปล
๒. ระบุแหล่ง ในจังหวดั
๕. ทักษะ
ตนเอง
ความหมายของ
ทรพั ยากร
ของตนเอง
การแปลความ

ขอ้ มูลโดยใช้แผนท่ี

และสง่ิ ตา่ ง ๆ ๓. แผนที่แสดง
๔. ขยายข้อมูล
ในจงั หวดั ของ ความสัมพนั ธ์
ลกั ษณะทางกายภาพ
ตนเองด้วย
ของสิง่ ต่าง ๆ ท่ีมี
ท่ีได้จากการสงั เกต
แผนท
่ี อยู่ในจังหวดั
โดยการอ้างอิง

๓. ใช้แผนท่ี ๔. ลกั ษณะ
แหล่งความรหู้ รอื
อธิบายความ ทางกายภาพ
หลักฐานอ่ืนเพิ่มเตมิ

สัมพนั ธ์ของ (ภมู ลิ กั ษณ์หรอื ๕. สรปุ ความร
ู้
ส่ิงตา่ ง ๆ ทม่ี ี ภมู ปิ ระเทศและ ๖. รายงานลกั ษณะ
อยู่ในจงั หวัด
ภูมอิ ากาศ)
สำคัญทางกายภาพ

ทมี่ ผี ลตอ่ สภาพ ของจงั หวดั พร้อมทง้ั
สงั คมของจงั หวดั
บง่ ช้ีตำแหน่ง

ระยะทางและ

ทิศของทรัพยากร
และสิง่ ต่าง ๆ

ในจังหวัดของตนเอง




198 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพอ่ื พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดับประถมศกึ ษา

กลุม่ สาระการเรยี นร้สู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที ๕ ภมู ศิ าสตร
์่
มาตรฐาน ส ๕.๒ เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางกายภาพที่ก่อให้เกิด


การสร้างสรรค์วัฒนธรรม มีจิตสำนึก และมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากร

และสงิ่ แวดลอ้ ม เพอ่ื การพฒั นาทยี่ ่งั ยืน


ตวั ชว้ี ดั
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนรู้


สาระท่ี ๕ สภาพแวดลอ้ ม ๑. สภาพแวดลอ้ ม
๑. ทกั ษะ
กิจกรรม
๑. สำรวจสภาพ
ภูมิศาสตร์
ทางกายภาพ
ทางกายภาพ การสังเกต
การรณรงค์
แวดลอ้ มทางกายภาพ
มาตรฐาน ส ๕.๒
ของชมุ ชนมผี ล ของชุมชน
๒. ทักษะ
เพ่ือการอนรุ ักษ์ ของชมุ ชนและ

๑. อธบิ าย
ต่อการดำเนนิ ทสี่ ง่ ผลต่อ
การเช่อื มโยง
สภาพแวดล้อม
การเปลีย่ นแปลง

สภาพแวดลอ้ ม ชวี ิตของคน
การดำเนินชวี ติ ๓. ทักษะ
ในชมุ ชน
สภาพแวดล้อม

ทางกายภาพ
ของคนในจงั หวัด การสำรวจ
ทางกายภาพที่ส่งผล
ของชุมชน
เช่น ลักษณะ ๔. ทักษะ
ต่อการดำเนนิ ชวี ติ

ทีส่ ่งผลตอ่
บา้ น อาหาร
การให้เหตผุ ล
ต่อชุมชน

การดำเนนิ ชวี ติ ๒. การเปลยี่ น-
๕. ทักษะ
๒. เชื่อมโยงสภาพ
ของคน
แปลงสภาพ
การสรปุ อา้ งองิ
แวดลอ้ มทางกายภาพ
ในจงั หวดั
แวดล้อม
๖. ทกั ษะ
กบั การดำเนนิ ชวี ติ

๒. อธบิ ายการ ในจงั หวดั และ การนำความรู้
ของในชมุ ชน

เปลยี่ นแปลง ผลท่ีเกดิ จาก ไปใช
้ ๓. อธิบายใหเ้ ห็น
สภาพ การเปลี่ยนแปลง
ความสอดคล้อง

แวดล้อม
เชน่ การตง้ั ถน่ิ ฐาน ของข้อมลู ท่ีได
้
ในจังหวดั
การยา้ ยถ่ิน
๔. อภปิ รายหาสาเหตุ
และผลทเี่ กิด ๓. การอนุรกั ษ์
ท่ที ำให้เกดิ

จากการ สิ่งแวดลอ้ ม การเปลยี่ นแปลง

เปลยี่ นแปลง และทรัพยากร
สภาพแวดล้อม

นนั้
ธรรมชาติ
ทางกายภาพ

๓. มสี ว่ นรว่ ม
ในจงั หวัด
๕. สรุปผลและ
ในการอนรุ ักษ ์
อธิบายให้เห็น

สิ่งแวดล้อม
ความสอดคล้อง

ในจงั หวดั
ของเหตแุ ละผล


๖. อภปิ รายผลกระทบ
ท่เี กิดข้นึ กบั คน

ในชุมชนในอดีต
ปจั จบุ นั และอนาคต

๗. จดั กิจกรรมการ
รณรงคเ์ พอ่ื การอนรุ กั ษ์
สภาพแวดลอ้ ม

ในชุมชน


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรูเ้ พื่อพฒั นาทกั ษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา
199
กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม



ชนัÈ ประ∂มศก÷ ษาปïที่ ๕

✦ การวิเคราะห์ตัวชวÈี ดั สูàการพฒั นาทักษะการคดิ
✦ การจดั กิจกรรมการเรยี นร้เู พอื่ พฒั นาทกั ษะการคดิ



✦ การวเิ คราะห์ตัวชวÈี ดั สàกู ารพฒั นาทกั ษะการคิด

การวิเคราะห์ตัวชี้วัดสู่การพัฒนาทักษะการคิดเป็นการนำตัวช้ีวัดกลุ่มสาระ
การเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปïที ่ ๕ จาก ๕ สาระ
๑๑ มาตรฐาน จำนวน ๓๗ ตัวชวี้ ดั มาวเิ คราะหร์ ายตวั ชีว้ ดั ใน ๔ ประเดน็ คอื ตวั ชี้วัด
แต่ละตัวผูเ้ รียนควรมคี วามรู้อะไรและทำอะไรได้ ทักษะการคดิ ชนิ้ งาน/ภาระงาน และ
แนวการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะการคิด ในแต่ละประเด็นจะมีความสัมพันธ์
เชอ่ื มโยงกันและสะทอ้ นคุณภาพผเู้ รียนตามตัวชี้วัด

สาระที่ ๑ ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม

มาตรฐาน ส ๑.๑ รู้และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา

หรือศาสนาท่ีตนนับถือและศาสนาอ่ืน มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดม่ัน และปฏิบัติ


ตามหลกั ธรรม เพื่ออยู่ร่วมกันอย่างสนั ตสิ ุข


ตวั ช้วี ัด
ผเู้ รยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจดั การเรยี นร้
ู
ภาระงาน
เพอ่ื พฒั นาทกั ษะการคิด


๑. วิเคราะห ์ ผเู้ รยี นรูอ้ ะไร
๑. ทักษะ
การนำเสนอ
๑. รวบรวมข้อมลู ความสำคญั
ความสำคัญ วิถีชีวติ ของศาสนิกชน
การวิเคราะห์
ผลการวิเคราะห์ ของพระพุทธศาสนาในฐานะ
ของพระพุทธ- วฒั นธรม และหลักการ ๒. ทกั ษะ
ความสำคญั ของ มรดกทางวัฒนธรรมและ

ศาสนาหรอื พฒั นาชาติไทย เปน็ ผลจาก การใหเ้ หตุผล
พระพุทธศาสนา หลักในการพัฒนาชาตไิ ทย

ศาสนาท่ตี น การยึดม่ันตามหลักธรรม

หรอื ศาสนา
๒. ศึกษาและวเิ คราะห์

นับถอื ใน ของศาสนา

ทีต่ นนบั ถอื ใน
ความสำคญั ของพระพทุ ธศาสนา

ฐานะทเี่ ปน็ ผ้เู รียนทำอะไรได
้
๒ ประเด็น คอื
ใน ๒ ประเด็น คือ

มรดกทาง ๑. อธิบายความสำคัญของ
๑. มรดกทาง ๑) มรดกทางวัฒนธรรม

วัฒนธรรม ศาสนาที่ตนนบั ถือในฐานะ

วฒั นธรรม
๒) หลักในการพฒั นา

และหลักใน ทีเ่ ป็นมรดกทางวัฒนธรรม

๒. หลกั ในการ ชาตไิ ทยและการนำหลกั การของ
การพัฒนา ๒. อธบิ ายความสำคญั ของ
พฒั นาชาติไทย
พระพทุ ธศาสนาหรอื ศาสนา

ชาติไทย
ศาสนาที่ตนนบั ถอื ในฐานะ


ทตี่ นนับถอื ไปเปน็ แนวทาง

ที่เป็นหลกั ในการพฒั นา


พัฒนาชาตไิ ทย


ชาติไทย


๓. รายงานผลการวิเคราะห์




โดยอธิบายใหเ้ หตุผลทีศ่ าสนา




ถือเป็นมรดกทางวฒั นธรรม




และเปน็ หลักในการพัฒนาชาต
ิ
๒. สรุป
ผูเ้ รียนรู้อะไร
๑. ทักษะ
การนำเสนอ
๑. รวบรวมขอ้ มลู เก่ยี วกับ

พทุ ธประวตั
ิ การรพู้ ทุ ธประวตั ิ
การรวบรวม ผลการศกึ ษา พุทธประวัตหิ รือประวัตศิ าสดา
ตง้ั แตเ่ สดจ็
หรือประวตั ิศาสดา
ขอ้ มูล
พทุ ธประวตั แิ ละ
ทีน่ ับถอื

กรุงกบลิ พัสดุ ์ ทตี่ นนบั ถอื กอ่ ให้เกิดศรทั ธา ๒. ทกั ษะ
พุทธกจิ หรือ ๒. ทำความเขา้ ใจสาระสำคัญ
จนถงึ พุทธกิจ และการประพฤติปฏิบตั ิ
การแปลความ
ประวตั ศิ าสดา
ของพุทธประวตั ิตง้ั แต่เสดจ็

สำคัญหรือ ผเู้ รียนทำอะไรได้

ทีต่ นนบั ถอื
กรงุ กบิลพัสดแุ์ ละพทุ ธกจิ สำคญั

ประวัติ
๑. สรุปพุทธประวตั ิและ

๓. สรปุ พทุ ธประวตั แิ ละพทุ ธกจิ
ศาสดา
ประวัตศิ าสนาทีต่ นนับถอื


แลว้ เรยี บเรียงความร้
ู
ทต่ี นนบั ถือ
๒. บอกพทุ ธกิจหรอื กจิ กรรม

ความเข้าใจเปน็ ของตนเอง

ตามท่กี ำหนด
สำคัญของศาสนาท่ีตนนับถอื


และนำเสนอในรูปแบบทถ่ี นดั








204 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรเู้ พอ่ื พัฒนาทักษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา

กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ช้วี ัด
ผู้เรยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคิด
ช้นิ งาน/
แนวการจัดการเรยี นร
ู้
ภาระงาน
เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด


๓. เหน็ คุณคา่ และ
ผเู้ รยี นรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
การนำเสนอขอ้ คดิ ๑. รวบรวมขอ้ มลู ประวัตสิ าวก
ประพฤตติ น แบบอย่างการดำเนนิ ชวี ิต
การรวบรวม และแบบอยา่ ง
ชาดก เรื่องเลา่ และศาสนกิ ชน
ตามแบบอยา่ ง และขอ้ คดิ ของบคุ คลที่ด
ี ขอ้ มลู
ในการดำเนนิ ชวี ติ ตัวอย่างตามท่กี ำหนด

การดำเนนิ ชวี ติ ก่อให้เกดิ ศรทั ธาและปฏิบตั
ิ ๒. ทักษะ
ที่ได้จากการ ๒. บอกข้อคิด/คุณธรรม/

และขอ้ คดิ ผเู้ รียนทำอะไรได
้ การแปลความ
ศึกษาประวัติ แบบอยา่ งการดำเนินชีวิตที่ดี

จากประวตั ิ ๑. ระบขุ ้อคดิ /คุณธรรม/
๓. ทักษะ
สาวก ชาดก จากเร่ืองท่ีศกึ ษา

สาวก ชาดก แบบอย่างการดำเนินชีวิต
การเชอ่ื มโยง
เรื่องเล่าและ ๓. ทำความเข้าใจกบั ข้อคิด/
เรื่องเลา่ และ
จากเร่ืองท่กี ำหนดให้

ศาสนิกชน คณุ ธรรมแบบอยา่ งการดำเนิน
ศาสนกิ ชน ๒. เลือกแนวปฏิบตั ิทสี่ ง่ ผล
ตัวอย่าง และ ชวี ิตท่ีได้กับแนวปฏิบัติ

ตัวอยา่ ง
ต่อตนเองและผอู้ น่ื

การนำไปใช
้ ของผูเ้ รียน

ตามทก่ี ำหนด


เปน็ แบบอยา่ ง
๔. เช่อื มโยงขอ้ คดิ เพ่ือเป็น



ในการดำเนนิ ชวี ติ
แบบอยา่ งในการดำเนนิ ชีวติ





๕. นำเสนอข้อคดิ ที่ไดแ้ ละ





สรปุ เปน็ แนวปฏบิ ัติในการ




ดำเนนิ ชวี ิต

๔. อธบิ าย
ผเู้ รียนร้อู ะไร
๑. ทักษะ
แผนผงั
๑. ศกึ ษาข้อมูล ความรู้

องคป์ ระกอบ พระไตรปฎิ กหรือคัมภรี
์ การต้งั คำถาม
ความคดิ แสดง
เกย่ี วกบั พระไตรปฎิ ก

และความ ของศาสนา
๒. ทกั ษะ
องค์ประกอบ ๒. ต้ังประเด็นคำถาม

สำคญั ของ ผูเ้ รยี นทำอะไรได
้ การทำให้ และความสำคัญ ทีเ่ ก่ียวกับองคป์ ระกอบ

พระไตรปฎิ ก อธบิ ายองค์ประกอบ
กระจ่าง
ของพระไตรปิฎก และความสำคัญของ

หรือคมั ภีร์ ของพระไตรปิฎกหรอื คัมภรี ์
หรือคมั ภรี ์
พระไตรปิฎกหรอื คมั ภีร
์
ของศาสนา
ของศาสนาที่ผเู้ รียนนบั ถือ

ของศาสนา
ของศาสนาทีน่ ับถือ

ท่ีตนนบั ถอื


ท่ตี นนบั ถอื
๓. สรปุ เป็นองค์ความรแู้ ละ




เขยี นแผนผังความคิด





แสดงองคป์ ระกอบ และ





ความสำคญั ของพระไตรปิฎก





๔. นำเสนอตอ่ ชนั้ เรยี นดว้ ยการ
อธบิ ายแผนผงั ความคดิ

ให้เหน็ ชัดเจน


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรเู้ พอื่ พัฒนาทักษะการคดิ ระดบั ประถมศึกษา
205
กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชีว้ ัด
ผเู้ รยี นร้อู ะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจดั การเรยี นรู
้
ภาระงาน
เพ่อื พฒั นาทักษะการคดิ


๕. แสดง
ผ้เู รียนรอู้ ะไร
๑. ทักษะ
การแสดง
๑. ศกึ ษาขอ้ มูลเก่ียวกบั

ความเคารพ การแสดงความเคารพ
การตคี วาม
บทบาทสมมต
ิ หลกั ธรรมไตรสิกขา

พระรัตนตรัย เกิดจากความยึดม่ัน
๒. ทักษะ ความเคารพ
และโอวาท ๓ หรอื หลักธรรม
และปฏิบัติ และศรัทธาในหลกั ธรรม
การนำความรู้ พระรตั นตรยั ของศาสนาที่ตนนบั ถอื

ตามไตรสกิ ขา และคำสอนของศาสนา
ไปใช
้ ปฏิบัติตน
๒. หาความหมายของขอ้ มลู
และหลกั ธรรม ผเู้ รยี นทำอะไรได
้
ตามหลกั
เพิม่ เตมิ และเชอ่ื มโยงความ
โอวาท ๓ ใน ๑. แสดงความเคารพ

ไตรสิกขาและ สำคญั ของข้อมลู กับการปฏิบัต
ิ
พระพุทธ- หลักธรรมหรอื คำสอน

หลกั ธรรม
๓. ปฏบิ ตั ติ นตามหลกั ไตรสกิ ขา
ศาสนาหรอื ของศาสนาตามท่ีกำหนด

โอวาท ๓ หรอื และหลกั ธรรมโอวาท ๓ หรอื
หลักธรรม ๒. ปฏิบัติตามหลักธรรม

หลกั ธรรม
หลักธรรมของศาสนาทตี่ น
ของศาสนา
โอวาท ๓ หรอื หลักธรรม

ของศาสนา
นบั ถอื ตามสถานการณท์ กี่ ำหนด

ท่ีตนนบั ถอื ของศาสนาทตี่ นนบั ถอื

ที่ตนนบั ถอื
๔. สรปุ แนวทางการแสดง
ตามทก่ี ำหนด



ความเคารพหรือการปฏิบัตติ น




ตามแนวทางของศาสนา





ทนี่ บั ถือ

๖. เหน็ คุณค่า ผเู้ รียนรูอ้ ะไร
๑. ทกั ษะ
การปฏิบตั ิ ๑. รบั รูแ้ ละรวบรวมข้อมูล
และสวดมนต ์ สติเปน็ พ้นื ฐานของสมาธิ
การให้เหตผุ ล
กิจกรรม
เกี่ยวกบั การพัฒนาจิตตาม
แผเ่ มตตา
ส่งผลดีตอ่ การพัฒนาจิตและ ๒.ทกั ษะ
“โครงการ
แนวทางของศาสนาทน่ี ับถือ

มีสติทีเ่ ป็น
การอยรู่ ่วมกันอย่างสนั ติสุข
การนำความรู้ พัฒนาจติ
๒. ค้นหาสาเหตทุ ่ีต้องมกี าร
พืน้ ฐานของ ผ้เู รียนทำอะไรได
้ ไปใช
้ ตามแนวทาาง พฒั นาจิต และอธิบายใหเ้ หน็
สมาธิในพระ-
สวดมนต์แผเ่ มตตา

ของศาสนา
ความสอดคลอ้ งของเหตแุ ละผล

พทุ ธศาสนา นงั่ สมาธิได้อยา่ งมีสติ

ทนี่ บั ถือ”
๓. อภิปรายความสำคญั ของ
หรือการ


การพฒั นาจติ ทมี่ ีตอ่ การดำเนิน
พฒั นาจิต



ชวี ิตและประโยชน์ในดา้ นอน่ื ๆ

ตามแนวทาง


๔. ปฏิบตั กิ ิจกรรม “โครงการ
ของศาสนา



พฒั นาจติ ตามแนวทางของ

ท่ีตนนับถอื ศานาท่ีนบั ถือ”

ตามท่กี ำหนด


206 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรูเ้ พ่ือพฒั นาทกั ษะการคิด ระดับประถมศึกษา

กลุ่มสาระการเรียนรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ช้ีวดั
ผูเ้ รยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคดิ
ช้ินงาน/
แนวการจัดการเรียนรู้

ภาระงาน
เพื่อพฒั นาทักษะการคดิ


๗. ปฏิบัติตนตาม ผู้เรียนรู้อะไร
๑. ทกั ษะ แนวทางการ ๑. ทบทวนความรเู้ กยี่ วกบั

หลักธรรม
การเป็นศาสนิกชนทด่ี ี
การนำความรู้ พฒั นาตนเอง หลกั ธรรมของศาสนาและ

ของศาสนา
ส่งผลตอ่ การพัฒนาตนเอง ไปใช
้ และส่ิงแวดลอ้ ม
การปฏบิ ัตทิ ส่ี อดคล้องกบั

ทตี่ นนบั ถือ และสง่ิ แวดลอ้ ม
๒. ทกั ษะ
ตามหลกั ธรรม หลักธรรมของศาสนาทีน่ ับถอื

เพื่อการพัฒนา ผูเ้ รียนทำอะไรได
้ การให้เหตุผล
ของศาสนา
๒. เชอื่ มโยงและอธิบายใหเ้ ห็น
ตนเองและ
ปฏิบตั ิตนตามหลักธรรม ทต่ี นนบั ถือ
ความสอดคลอ้ งของเหตแุ ละผล
ส่งิ แวดล้อม
ของศาสนาท่ีตนนบั ถือ
ของการปฏิบตั ติ นตาม



หลักธรรมของศาสนากับการ

พัฒนาตนเองและสงิ่ แวดลอ้ ม

๓. เขยี นแนวทางการพฒั นา
ตนเองและส่ิงแวดลอ้ ม

ตามหลกั ธรรมของศาสนา

ท่ตี นนบั ถอื ในระยะยาว

๔. ปฏบิ ัติตนตามหลักธรรม
ของศาสนาท่นี ับถือ


แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับประถมศกึ ษา
207
กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๑ ศาสนา ศลี ธรรม จรยิ ธรรม

มาตรฐาน ส ๑.๒ เขา้ ใจ ตระหนกั และปฏบิ ตั ติ นเปน็ ศาสนกิ ชนทดี่ ี และธำรงรกั ษาพระพทุ ธศาสนา


หรือศาสนาทีต่ นนบั ถือ



ตวั ชีว้ ัด
ผู้เรยี นร้อู ะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจดั การเรียนรู
้
ภาระงาน
เพือ่ พัฒนาทักษะการคดิ


๑. จัดพธิ กี รรม ผู้เรยี นรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
การจดั พธิ กี รรม
๑. ศึกษาและรวบรวมข้อมลู

ตามศาสนา
พิธีกรรมเปน็ ส่วนหนึ่ง
การรวบรวม ตามหลักศาสนา
ทเี่ ก่ียวขอ้ งจากสอื่

ทตี่ นนับถือ ของการปฏบิ ตั ติ าม
ขอ้ มลู
ทีต่ นนับถอื อยา่ ง ที่หลากหลาย เช่น วิทยากร
อยา่ ง
หลักศาสนา ซ่ึงควรปฏิบัติ ๒. ทกั ษะ ถูกตอ้ งและ
ภาพ วีดิทศั น ์

เรยี บงา่ ย
อยา่ งถูกตอ้ งเรียบงา่ ย
การนำความรู้ เรยี บงา่ ย
๒. สรุปความรทู้ ต่ี อ้ งการจาก
มปี ระโยชน์ ผเู้ รยี นทำอะไรได
้ ไปใช้

การศึกษาและรวบรวมข้อมูล

และปฏิบตั ิตน จดั พิธกี รรมตามศาสนา


๓. จดั พิธกี รรมตามหลักศาสนา
ถูกตอ้ ง
ท่ตี นนบั ถืออย่างถกู ต้อง

ท่ตี นนับถอื อยา่ งถูกต้องและ

เรยี บงา่ ย


เรียบงา่ ย

๒. ปฏบิ ตั ติ น
ผู้เรียนรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
รายงานการ ๑. ศกึ ษาและรวบรวมขอ้ มลู
ในศาสนพธิ ี การปฏิบตั ิตนที่ถกู ต้อง
การรวบรวม ปฏบิ ัตติ นในการ เกยี่ วกบั การปฏบิ ัตติ น

พธิ กี รรม
เหมาะสมตามแนวทาง
ข้อมูล
เข้าร่วมพิธกี รรม ในศาสนพิธี พิธีกรรม และ

และวนั สำคญั ของศาสนาเป็นการธำรง
๒. ทกั ษะ ในวนั สำคญั
วันสำคัญทางศาสนาจาก

ทางศาสนา รักษาศาสนาท่ตี นนบั ถือไว้
การนำความรู้ ทางศาสนา
แหล่งเรยี นร
ู้
ตามทกี่ ำหนด ผเู้ รียนทำอะไรได
้ ไปใช
้
๒. สรปุ ความรู้ท่ตี อ้ งการ

และอภิปราย ปฏิบัตติ นในศาสนพิธี

จากการศึกษาขอ้ มูล

ประโยชน
์ พธิ ีกรรมและวนั สำคญั


๓. นำความรู้ไปใช้ในการ

ที่ได้รบั จาก ทางศาสนาอย่างถูกตอ้ ง


ปฏิบตั ิตนในการเข้าร่วม
การเขา้ รว่ ม และบอกประโยชนข์ อง


พธิ ีกรรมในวันสำคญั ทางศาสนา
กจิ กรรม
การปฏบิ ัติตน


ตามทกี่ ำหนด


๔. รายงานการปฏิบัตติ น

ในการเขา้ ร่วมพธิ ีกรรม

ในวันสำคัญทางศาสนา


208 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรเู้ พือ่ พัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา

กลุม่ สาระการเรียนรูส้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชีว้ ดั
ผูเ้ รียนร้อู ะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจัดการเรียนร
ู้
ภาระงาน
เพ่ือพฒั นาทกั ษะการคดิ


๓. มมี รรยาท
ผู้เรยี นรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
การแสดงบทบาท
๑. ศกึ ษาและรวบรวมความรู้
ของความเป็น การเป็นศาสนิกชนท่ดี
ี การรวบรวม
สมมติเก่ยี วกับ
เกี่ยวกับการปฏบิ ตั ติ นตาม
ศาสนกิ ชนท่ีดี สง่ ผลตอ่ การธำรงรกั ษา ข้อมลู
๑. การกราบ
มรรยาทของความเปน็ ศาสนกิ ชน

ตามที่กำหนด
ศาสนาทีต่ นนับถอื
๒. ทกั ษะ
พระรตั นตรัย
ทีด่ ตี ามท่ีกำหนด


วัฒนธรรมอันดีงาม
การนำความร้
ู ๒. การไหว้บิดา ๒. ฝกึ ปฏบิ ัตติ นตามท่ีไดศ้ กึ ษา


ผเู้ รยี นทำอะไรได้
ไปใช
้ มารดาและผทู้ ่ี ๓. บอกพฤตกิ รรมท่ตี นปฏิบตั ิ
มีมรรยาทของความเปน็ เคารพนับถอื
ในฐานะของศาสนกิ ชนทด่ี ีและ
ศาสนกิ ชนทีด่ ตี ามท่ีกำหนด
๓. การกราบศพ
บรรยายความรสู้ ึกท่ีได้ปฏิบัติ

ตามมรรยาทของศาสนิกชนที่ดี

๔. แสดงบทบาทสมมตเิ กยี่ วกบั

- การกราบพระรัตนตรัย

- การไหว้บิดา มารดาและ

ผ้ทู เี่ คารพนับถือ

- การกราบศพ


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรูเ้ พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา
209
กลมุ่ สาระการเรยี นรูส้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระท่ี ๒ หนา้ ที่พลเมอื ง วัฒนธรรม และการดำเนนิ ชีวติ ในสงั คม

มาตรฐาน ส ๒.๑ เข้าใจและปฏิบัติตนตามหน้าที่ของการเป็นพลเมืองดี มีค่านิยมที่ดีงาม


และธำรงรักษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำรงชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมไทย


และสังคมโลกอยา่ งสันติสุข


ตัวชว้ี ดั
ผเู้ รียนรูอ้ ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจัดการเรียนรู้

ภาระงาน
เพอ่ื พัฒนาทักษะการคดิ


๑. ยกตวั อยา่ ง ผูเ้ รยี นรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ ๑. ศกึ ษาข้อมูลเก่ียวกบั
และปฏบิ ัตติ น บคุ คลท่ปี ระพฤติปฏิบัติ การตีความ
ตัวอย่างบคุ คล
สถานภาพ บทบาท สิทธิ
ตามสถานภาพ ตนตามสถานภาพ บทบาท
๒. ทักษะ
ทเี่ ปน็ พลเมอื งด
ี เสรีภาพและหนา้ ท่ีในฐานะ
บทบาท สทิ ธ ิ สิทธเิ สรีภาพ และหนา้ ที
่ การรวบรวม ของสังคม
พลเมืองด
ี
เสรภี าพ
ของตนถือเปน็ พลเมอื งทดี่ ี
ขอ้ มลู
พรอ้ มท้ังอธิบาย ๒. หาความหมายและบอก
และหน้าที
่ ของสงั คม
๓. ทกั ษะ ความดีทป่ี รากฏ
ความหมายของบทบาท สทิ ธิ
ในฐานะ ผเู้ รียนทำอะไรได
้ การนำความรู้
เสรภี าพ และหนา้ ท่ีในฐานะ
พลเมืองดี
๑. บอกบทบาท สิทธิ ไปใช
้ พลเมอื งด
ี

เสรีภาพ และหนา้ ทขี่ องตน

๓. อธิบายความสัมพันธ์

ตามสถานภาพทางสังคม


ระหวา่ งสถานภาพ บทบาท

๒. อธบิ ายลักษณะ


สิทธิ เสรภี าพ และหน้าที่ใน

ของบคุ คลท่ีเปน็ พลเมือง


ฐานะพลเมืองด
ี

ของสงั คม


๔. ยกตัวอย่างบุคคลทีเ่ ปน็

๓. ยกตวั อยา่ งบุคคล

พลเมอื งดีของสังคมพร้อมท้งั

ที่เปน็ พลเมืองดีของสงั คม

อธิบายความดีท่ีปรากฏ


พร้อมท้ังอธบิ ายความดี





ท่ปี รากฏ









210 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชีว้ ดั
ผ้เู รยี นรู้อะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคิด
ช้นิ งาน/
แนวการจัดการเรียนรู
้
ภาระงาน
เพ่อื พฒั นาทักษะการคิด


๒. เสนอวิธกี าร
ผู้เรยี นรอู้ ะไร
๑. ทักษะ
ข้อเสนอแนะ
๑. ทำความเขา้ ใจสาระสำคัญ
ปกปอ้ ง ทกุ คนมีหน้าที่ในการ การแปลความ
เก่ยี วกบั การ และความหมายของสทิ ธเิ ด็ก

ค้มุ ครอง
ปกป้องคุ้มครองตนเอง
๒. ทักษะ
ปกปอ้ ง คมุ้ ครอง ๒. เรียบเรยี งและนำเสนอสิทธิ
ตนเองหรือ
หรือผูอ้ น่ื จากการละเมิด
การสรา้ งความร้
ู ตนเองหรอื ผ้อู ่ืน
เดก็ ตามความเขา้ ใจของนกั เรยี น

ผูอ้ ื่นจาก สทิ ธ
ิ
จากการละเมิด ๓. ศึกษากรณกี ารละเมิดสทิ ธิ
การละเมดิ
ผ้เู รยี นทำอะไรได
้
สิทธเิ ด็ก
เดก็ และรว่ มอภิปราย

สิทธิเด็ก
๑. นำเสนอกรณตี วั อย่าง


๔. อภิปรายเพอ่ื หาแนวทาง

การละเมิดสิทธิทเ่ี กิดข้ึน


ปกป้อง คมุ้ ครองตนเองจาก

ในสังคมไทย


การละเมิดสทิ ธเิ ดก็


๒. เสนอวิธีการปกป้อง


๕. เขียนขอ้ เสนอแนะเกย่ี วกบั


คมุ้ ครองตนเองหรอื ผู้อืน่


การปกปอ้ ง ค้มุ ครองตนเอง

จากการละเมิดสทิ ธเิ ด็ก


หรอื ผอู้ น่ื จากการละเมดิ สทิ ธเิ ดก็

๓. เหน็ คุณค่า ผ้เู รยี นรูอ้ ะไร
๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ ๑. ศกึ ษาและรวบรวมขอ้ มลู
วัฒนธรรมไทย วัฒนธรรมไทยมผี ล
การรวบรวม คณุ ค่าของ เก่ยี วกับวัฒนธรรมไทยและ
ทม่ี ีผลตอ่
ตอ่ วถิ กี ารดำเนนิ ชวี ิต
ขอ้ มูล
วฒั นธรรมไทย
การดำเนินชวี ิตในสงั คมไทย

การดำเนนิ ชวี ติ ของคนในสังคมไทย
๒. ทักษะ
ทมี่ ีผลตอ่
๒. จำแนกประเภทของ
ในสงั คมไทย
ผ้เู รยี นทำอะไรได้
การจำแนก การดำเนนิ ชีวิต วฒั นธรรมไทยและแยกแยะ

อธบิ ายคุณค่าทาง ประเภท
ในสงั คมไทย
คณุ ค่าของวฒั นธรรมไทย

วฒั นธรรมไทยท่มี ีผล
๓. ทักษะ

แตล่ ะประเภท


ต่อการดำเนินชีวติ ของคน
การวิเคราะห์

๓. วิเคราะห์คณุ ค่าของ

ในสังคมไทย


วฒั นธรรมไทยท่มี ตี ่อการ




ดำเนนิ ชวี ิตในสงั คมไทย





๔. สรุปผลการวิเคราะหค์ ุณคา่




ของวฒั นธรรมไทยทีม่ ีผลต่อ





การดำเนินชวี ิตในสังคมไทย

๕. นำเสนอคณุ คา่ วฒั นธรรมไทย
ท่มี ผี ลตอ่ การดำเนินชีวติ

ในสงั คมไทย


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรเู้ พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับประถมศึกษา
211
กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้วี ัด
ผ้เู รยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคิด
ช้นิ งาน/
แนวการจัดการเรยี นรู้

ภาระงาน
เพ่ือพัฒนาทกั ษะการคิด


๔. มสี ว่ นร่วม
ผเู้ รยี นรู้อะไร
๑. ทักษะ
การนำเสนอ ๑. รวบรวมขอ้ มลู ภมู ิปญั ญา
ในการอนรุ ักษ์ ภมู ปิ ัญญาท้องถิ่น
การรวบรวม “ประสบการณ์ ทอ้ งถน่ิ ในชมุ ชน

และเผยแพร่ เปน็ มรดกที่ควรแกก่ าร ข้อมูล
การอนรุ กั ษ
์ ๒. จดั ทำทะเบยี นประวตั
ิ
ภมู ปิ ัญญา อนุรกั ษแ์ ละเผยแพร
่ ๒. ทกั ษะ
และเผยแพร่
ภมู ิปญั ญาท้องถน่ิ และนำเสนอ

ท้องถ่ิน
ผเู้ รียนทำอะไรได
้ การเรียงลำดบั
ภมู ิปัญญา
๓. วเิ คราะห์ความสำคัญของ
ของชุมชน
๑. ระบุภูมปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่
๓. ทักษะ
ทอ้ งถ่ินของ ภมู ิปญั ญาทอ้ งถ่นิ ทม่ี ีต่อชุมชน

ในชมุ ชน
การนำความรู้ ชมุ ชน”
๔. จัดลำดบั ความสำคญั ของ
๒. อธิบายความสำคัญ
ไปใช
้
ภูมิปัญญาทอ้ งถิ่น

ของภมู ปิ ญั ญาท้องถ่ิน
๕. รว่ มอภปิ รายเพอื่ หาแนวทาง
ทีม่ ีตอ่ ชุมชน
ในการอนุรักษแ์ ละเผยแพร
่
๓. รว่ มอนรุ กั ษแ์ ละเผยแพร
่ ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถิ่นของชุมชน

ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ ของผเู้ รยี น ๖. ปฏิบตั กิ ิจกรรมเก่ยี วกบั

สู่ชมุ ชนอื่น ๆ
การอนรุ กั ษแ์ ละเผยแพร
่
ภมู ิปญั ญาทอ้ งถ่นิ

๗. เขยี นและนำเสนอ
“ประสบการณ์การอนุรกั ษ
์
และเผยแพร่ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่
ของชุมชน”


212 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พือ่ พฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา

กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๒ หน้าทพ่ี ลเมือง วฒั นธรรม และการดำเนินชีวิตในสงั คม

มาตรฐาน ส ๒.๒ เข้าใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบัน ยึดม่ัน ศรัทธา และ

ธำรงรักษาไว้ซ่ึงการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย
์

ทรงเปน็ ประมขุ


ตวั ชว้ี ัด
ผู้เรียนรูอ้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจดั การเรยี นรู้

ภาระงาน
เพอื่ พัฒนาทักษะการคดิ


๑. อธิบาย ผเู้ รียนรูอ้ ะไร
๑. ทกั ษะ
แผนผงั มโนทัศน์ ๑. ระบุบทบาทพรอ้ มทง้ั

โครงสร้าง โครงสร้าง อำนาจ
การระบ
ุ แสดง
บอกหน้าทข่ี องบคุ คล

อำนาจหนา้ ที่ หน้าทีแ่ ละความสำคัญของ ๒. ทกั ษะ
๑. โครงสรา้ ง
ตามโครงสรา้ งการปกครอง
และความ การปกครองส่วนท้องถิน่
การเชือ่ มโยง
๒. อำนาจหนา้ ท่ี สว่ นทอ้ งถิ่นในชมุ ชนของตน

สำคญั ของ ผูเ้ รยี นทำอะไรได้

และความสำคญั ๒. ศึกษาข้อมูลเก่ียวกบั
การปกครอง อธิบายโครงสรา้ งอำนาจ
ของการปกครอง โครงสรา้ งอำนาจหนา้ ทีแ่ ละ
ส่วนทอ้ งถ่นิ
หน้าท่ีและความสำคัญของ
สว่ นทอ้ งถ่ิน
ความสำคญั ของการปกครอง

การปกครองส่วนทอ้ งถ่นิ


สว่ นทอ้ งถนิ่





๓. เชอ่ื มโยงความรเู้ กยี่ วกบั




อำนาจหน้าที่และความสำคญั




ของการปกครองส่วนท้องถิ่น





ท่ีมีตอ่ ชุมชน





๔. สรปุ สาระสำคญั ของ





การปกครองสว่ นทอ้ งถิน่





๕. เขยี นแผนผงั มโนทศั น์




แสดงโครงสรา้ งและอำนาจ




หนา้ ทแี่ ละความสำคญั ของ





การปกครองส่วนท้องถ่ิน

๒. ระบบุ ทบาท ผู้เรยี นรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะ
รายงานบทบาท ๑. ศึกษารวบรวมขอ้ มูล

หนา้ ที่ และ บทบาท หนา้ ท ่ี
การรวบรวม หน้าท่แี ละ
เกย่ี วกบั ตำแหนง่ ของผบู้ รหิ าร
วธิ ีการเข้า
และวธิ ีการเขา้ ดำรง
ข้อมูล
วิธกี ารเขา้ ดำรง ทอ้ งถ่ิน

ดำรงตำแหน่ง ตำแหนง่ ของผู้บรหิ ารทอ้ งถิ่น
๒. ทักษะ
ตำแหน่งของ
๒. ระบบุ ทบาท หน้าท่ขี อง

ของผูบ้ รหิ าร
ผเู้ รียนทำอะไรได
้ การระบ
ุ ผบู้ รหิ ารท้องถนิ่
ผตู้ ำแหน่งผู้บรหิ ารท้องถิ่น

ท้องถนิ่
๑. บอกบทบาทหนา้ ท
ี่

๓. รายงานบทบาท หน้าที่


ของผบู้ ริหารท้องถนิ่


และวิธกี ารเขา้ ดำรงตำแหนง่

๒. อธบิ ายวิธกี ารเข้าสู่

ของผู้บริหารทอ้ งถ่นิ ตามวิธีการ

ตำแหนง่ ของผู้บรหิ าร


ทน่ี ักเรียนถนดั


ท้องถิ่น





แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรูเ้ พ่อื พฒั นาทักษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา
213
กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้วี ัด
ผู้เรียนรู้อะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจดั การเรยี นร
ู้
ภาระงาน
เพอ่ื พัฒนาทกั ษะการคิด


๓. วเิ คราะห์ ผู้เรียนรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
แผนผงั มโนทศั น์ ๑. รวบรวมข้อมูลเก่ยี วกบั สิง่ ท่
ี
ประโยชน์
ประโยชน์ขององคก์ ร
การจำแนก
แสดงประโยชน
์ ชมุ ชนได้รบั จากองค์กรตา่ ง ๆ
ที่ชุมชน
ปกครองส่วนท้องถิ่น
ประเภท
ท่ชี มุ ชนจะไดร้ บั ในทอ้ งถนิ่

จะไดร้ บั
ผเู้ รียนทำอะไรได
้ ๒. ทักษะ
จากองค์กร ๒. จำแนกข้อมลู เปน็ กลมุ่
จากองคก์ ร อธิบายประโยชน์
การวิเคราะห
์ ปกครอง
ข้อมลู ท่ีได้รับจากองค์กร
ปกครอง
ที่ชุมชนจะไดร้ บั จากองคก์ ร ส่วนท้องถิน่
ปกครองสว่ นท้องถนิ่ และ
สว่ นท้องถน่ิ
ปกครองส่วนท้องถ่นิ

องค์กรอ่ืน ๆ

๓. วเิ คราะห์ประโยชนท์ ี่ชุมชน
จะไดร้ บั จากองคก์ รปกครอง
สว่ นทอ้ งถ่นิ

๔. นำเสนอประโยชน์ที่ชมุ ชน
จะไดร้ บั จากการปกครอง

สว่ นท้องถนิ่

๕. เขยี นแผนผงั มโนทัศน์

แสดงประโยชน์ที่ชุมชน

จะได้รับจากองคก์ รปกครอง

ส่วนทอ้ งถน่ิ


214 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพอ่ื พฒั นาทักษะการคิด ระดับประถมศึกษา

กลุม่ สาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๓ เศรษฐศาสตร์

มาตรฐาน ส ๓.๑ เข้าใจและสามารถบริหารจัดการทรัพยากรในการผลิตและการบริโภคการใช ้


ทรัพยากรท่ีมีอยู่จำกัดได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า รวมทั้งเข้าใจหลักการ

ของเศรษฐกิจพอเพียง เพ่อื การดำรงชวี ติ อย่างมีดลุ ยภาพ


ตวั ชี้วัด
ผู้เรยี นรูอ้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคิด
ช้นิ งาน/
แนวการจดั การเรียนรู้

ภาระงาน
เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคดิ


๑. อธิบายปจั จยั ผู้เรียนร้อู ะไร
๑. ทักษะ
แผนผัง
๑. รวบรวมข้อมูลเกย่ี วกบั

การผลติ การตดั สินใจผลติ สนิ คา้
การรวบรวม ความคิดเรอ่ื ง การผลติ สนิ คา้ และบริการ

สินคา้
และบรกิ ารตอ้ งคำนงึ ถงึ
ขอ้ มูล
ปัจจยั การผลิต
ในทอ้ งถ่นิ

และบริการ
ความคุ้มค่าในการผลิต
๒. ทกั ษะ

๒. นำเสนอรายการสนิ คา้ และ

ผูเ้ รียนทำอะไรได
้ การจดั
บรกิ ารทม่ี ีการผลติ ในชุมชน


๑. ระบปุ ัจจยั ในการผลิต โครงสรา้ ง

๓. ศึกษาปจั จัยการผลติ สนิ คา้

สนิ ค้าและบริการ


และบรกิ ารแตล่ ะประเภท


๒. อธิบายความสัมพนั ธ์


ในชมุ ชน


ของปัจจัยการผลิตกับ


๔. เขียนแผนผังความคดิ


การผลิตสินค้าและบรกิ าร


แสดงความสมั พันธ์ระหวา่ ง




ปจั จยั ในการผลติ และการผลติ




สินค้าและบริการของขอ้ มูล





ในรปู แบบแผนผังความคดิ

๒. ประยุกต
์ ผู้เรียนรูอ้ ะไร
ทกั ษะ
การนำเสนอ
๑. เขยี นบนั ทกึ กจิ วตั รประจำวนั
ใช้แนวคิด
การดำเนินชีวติ
การประยกุ ต์ใช้ แนวทาง
ของตนเองที่สอดคล้องกับ
ของปรัชญา ตามแนวคดิ ของปรชั ญา
ความรู้
การดำเนินชีวติ แนวคดิ ของปรัชญาของ
ของเศรษฐกิจ ของเศรษฐกจิ พอเพียง
ตามแนวคิดของ เศรษฐกิจพอเพียง

พอเพยี ง
เป็นการดำเนินชวี ติ

ปรัชญาของ ๒. ทบทวนความรเู้ ก่ยี วกับ

ในการทำ อย่างมีดลุ ยภาพ

เศรษฐกจิ พอเพยี ง
แนวคิดของหลักปรชั ญาของ
กจิ กรรมตา่ ง ๆ ผเู้ รยี นทำอะไรได
้
ในครอบครัว เศรษฐกิจพอเพยี ง

ในครอบครวั
๑. อธบิ ายแนวคดิ ของปรชั ญา
โรงเรยี น
๓. อภปิ รายการนำแนวคดิ ของ
โรงเรยี น
ของเศรษฐกิจพอเพียง

และชมุ ชน
ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง
และชุมชน
๒. ประยกุ ต์ใช้แนวคดิ ของ
ไปใช้ในชวี ติ ประจำวนั ของ

ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง

ครอบครวั โรงเรยี นและชมุ ชน


ในการทำกจิ กรรมตา่ ง ๆ
๔. เขยี นแนวทางการดำเนนิ ชวี ติ
ในครอบครวั โรงเรยี น
ตามแนวคิดปรชั ญาของ
และชุมชน
เศรษฐกิจพอเพียงและนำเสนอ


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทกั ษะการคิด ระดับประถมศึกษา
215
กลมุ่ สาระการเรยี นรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชว้ี ัด
ผู้เรยี นรู้อะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจดั การเรยี นรู
้
ภาระงาน
เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคดิ


๓. อธบิ าย
ผู้เรียนรูอ้ ะไร
๑. ทกั ษะ
รายงาน
๑. ค้นควา้ เกี่ยวกบั หลักการ
หลักการ ระบบสหกรณ
์ การทำให้ การศึกษาดูงาน
สำคัญและประโยชนข์ อง
สำคัญและ ผู้เรียนทำอะไรได้
กระจ่าง
เร่อื งหลกั การ สหกรณจ์ ากแหล่งเรียนรตู้ า่ ง ๆ

ประโยชน
์ อธิบายหลักการสำคัญ
๒. ทกั ษะ
และประโยชน์ ๒. ระบสุ ง่ิ ท่สี งสยั เกย่ี วกบั
ของสหกรณ
์ และประโยชนข์ องสหกรณ
์ การนำความรู้ ของกิจกรรม สหกรณ์ อภิปรายแลกเปลยี่ น


ไปใช
้ สหกรณ์
ความรคู้ วามเขา้ ใจ เกีย่ วกบั
หลกั การสำคัญและประโยชน์
ของสหกรณท์ ี่ไดจ้ ากการคน้ ควา้

๓. สรปุ ความรู้เก่ียวกบั

หลกั การสำคัญและประโยชน์
ของสหกรณ
์
๔. อธิบายหลกั การสำคญั และ
ประโยชน์ของสหกรณ
์
๕. ศกึ ษาดงู านกจิ กรรมสหกรณ์

๖. รายงานการศึกษาดงู าน

เรอ่ื งหลกั การและประโยชน์
ของกิจกรรมสหกรณ
์
ตามวธิ ที ถ่ี นดั


216 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เพ่อื พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศึกษา

กล่มุ สาระการเรยี นรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๓ เศรษฐศาสตร
์
มาตรฐาน ส ๓.๒ เข้าใจระบบและสถาบันทางเศรษฐกิจต่าง ๆ ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ


และความจำเปน็ ของการรว่ มมอื กันทางเศรษฐกิจในสงั คมโลก


ตวั ชว้ี ดั
ผเู้ รียนร้อู ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจัดการเรยี นร้
ู
ภาระงาน
เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคิด


๑. อธบิ าย ผเู้ รียนรู้อะไร
๑. ทักษะ
การจัดกิจกรรม ๑. สนทนาซักถามความร
ู้
บทบาท
ธนาคารเป็นหน่วยงาน
การวเิ คราะห์
ธนาคารผ้เู รยี น
ความเขา้ ใจเกีย่ วกับธนาคาร

หน้าท่ี
ทม่ี ีบทบาท หน้าที่ เพือ่ การ ๒. ทักษะ

๒. ศึกษาและวิเคราะห์บทบาท
เบือ้ งตน้
บริการดา้ นการเงนิ
การสรุปความ

หน้าท่เี บ้อื งต้นของธนาคาร

ของธนาคาร
ผูเ้ รยี นทำอะไรได
้

๓. สรปุ ความรเู้ ก่ยี วกับ


๑. อธิบายบทบาทหนา้ ท่ี


บทบาทหนา้ ท่ีของธนาคาร


เบ้อื งต้นของธนาคาร


๔. ปฏบิ ตั กิ จิ กรรมธนาคาร


๒. อธบิ ายลักษณะของ


ผู้เรียน


การบริการที่พงึ ไดร้ ับจาก




ธนาคาร




๒. จำแนกผลดี ผู้เรียนรูอ้ ะไร
๑. ทักษะ
แผนภูมิก้างปลา ๑. รวบรวมข้อมูลเกยี่ วกบั

และผลเสยี ผลดีและผลเสยี ของ
การรวบรวม เปรยี บเทียบ
ผลดี ผลเสยี ของการกยู้ มื เงนิ

ของการกูย้ ืม
การกยู้ ืมเงินในระบบและ ขอ้ มลู
ผลดี ผลเสีย
ทง้ั ในและนอกระบบ

นอกระบบส่งผลกระทบ
๒. ทักษะ
ของการกู้ยมื
๒. จำแนกข้อมลู ออกเปน็ กลมุ่
ตอ่ ระบบเศรษฐกิจ
การจำแนก ข้อมลู ท่เี ปน็ ผลดแี ละผลเสีย
ผู้เรยี นทำอะไรได้
ประเภท
ของการกู้ยมื

๑. จำแนกผลดีและผลเสีย
๓. อธิบายใหเ้ ห็นถึงผลดแี ละ
ของการกู้ยมื
ผลเสยี ของการกู้ยมื

๒. อธบิ ายผลดแี ละผลเสยี ๔. จัดทำและนำเสนอแผนภูมิ
ของการกู้ยมื
ก้างปลาเปรยี บเทียบผลดี

ผลเสยี ของการกู้ยมื ทง้ั ใน

และนอกระบบ


แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรเู้ พ่ือพฒั นาทักษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา
217
กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๔ ประวัติศาสตร์

มาตรฐาน ส ๔.๑ เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลา และยุคสมัยทางประวัติศาสตร ์


สามารถใช้วธิ กี ารทางประวัตศิ าสตรม์ าวิเคราะหเ์ หตุการณต์ ่าง ๆ อยา่ งเปน็ ระบบ


ตัวช้ีวัด
ผ้เู รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจัดการเรยี นร้
ู
ภาระงาน
เพ่อื พัฒนาทกั ษะการคดิ


๑. สืบคน้
ผเู้ รยี นรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ
๑. สบื คน้ และรวบรวมขอ้ มลู ดว้ ย
ความเปน็ มา ความเป็นมาของท้องถ่ิน
การรวบรวม
ความเปน็ มา
กระบวนการทางประวัติศาสตร์
ของท้องถนิ่ สามารถสบื ค้นดว้ ยวิธีการ ขอ้ มูล
ของท้องถ่นิ
ดังนี้

โดยใช้
ทางประวัตศิ าสตรจ์ ากแหล่ง ๒. ทักษะ
จากหลกั ฐาน
- กำหนดประเดน็ ปญั หา

หลกั ฐานท่ี ข้อมูลและหลกั ฐาน
การวเิ คราะห์
แหล่งขอ้ มลู
ทต่ี ้องการศกึ ษา

หลากหลาย
ทางประวัตศิ าสตร์ในทอ้ งถิ่น
๓. ทกั ษะ
ทค่ี ้นพบ
- รวบรวมหลักฐาน


ผเู้ รยี นทำอะไรได
้ การประเมนิ
ในท้องถ่นิ
ทเี่ ก่ยี วข้อง


๑. ต้งั ประเดน็ เลอื กตวั บคุ คล ๔. ทักษะ

- วเิ คราะห์และประเมนิ

หลกั ฐานแหลง่ ขอ้ มลู
การตีความ

คุณค่าของหลักฐาน


ทหี่ ลากหลายในท้องถนิ่


- ตคี วามและสังเคราะห์

เพอ่ื สืบค้นขอ้ มลู ความเปน็ มา

ขอ้ มลู


ของระบบท้องถนิ่


- นำเสนอ


๒. สืบคน้ ความเปน็ มา


๓. ประเมินค่าความนา่ เชอ่ื ถอื


ของท้องถ่ิน โดยใชห้ ลกั ฐาน


ของขอ้ มูลและแหล่งข้อมลู


ทีห่ ลากหลาย


ทค่ี ้นพบในทอ้ งถ่นิ





๔. ออกแบบการนำเสนอและ




นำเสนอความเปน็ มาของทอ้ งถนิ่

๒. รวบรวม ผู้เรียนรอู้ ะไร
๑. ทักษะ
การนำเสนอ
๑. ต้ังประเด็นคำถามทาง
ขอ้ มลู จาก การรวบรวมข้อมูล
การรวบรวม
ผลการรวบรวม ประวตั ศิ าสตร์ที่สนใจ

แหลง่ ต่าง ๆ จากหลักฐานทางประวัติ ข้อมูล
ขอ้ มลู เพื่อตอบ ๒. สืบคน้ และรวบรวมขอ้ มูล
เพอื่ ตอบ ศาสตรเ์ ปน็ กระบวนการ
๒. ทกั ษะ
คำถามทาง ทางประวัติศาสตร์ท่เี กี่ยวขอ้ ง

คำถามทาง หาคำตอบทางประวัติศาสตร์ การวิเคราะห
์ ประวตั ศิ าสตร
์ ๓. วิเคราะหข์ อ้ มูลทาง
ประวตั ิศาสตร์ อยา่ งมเี หตผุ ล
๓. ทักษะ

ประวตั ิศาสตรจ์ ากแหลง่ ตา่ ง ๆ
อย่างมีเหตผุ ล
ผ้เู รียนทำอะไรได้
การสรุปอา้ งอิง

เพอ่ื หาคำตอบ


๑. รจู้ กั แหล่งขอ้ มูล


๔. สรุปขอ้ มลู โดยอา้ งองิ


หลักฐานทางประวัติศาสตร์
หลักฐานทางประวัติศาสตร์


ในท้องถ่ิน

เพื่อตอบคำถาม


๒. รวบรวมข้อมูลจาก

๕. นำเสนอผลการรวบรวม
แหล่งต่าง ๆ เพ่อื ตอบคำถาม ขอ้ มูลเพอื่ ตอบคำถามทาง
ทางประวตั ิศาสตร์ได
้ ประวัติศาสตรอ์ ยา่ งมเี หตผุ ล


218 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรเู้ พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคิด ระดับประถมศึกษา

กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้ีวัด
ผูเ้ รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจัดการเรยี นรู
้
ภาระงาน
เพือ่ พฒั นาทักษะการคิด


๓. อธบิ าย
ผ้เู รยี นร้อู ะไร
๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ ๑. สบื คน้ และรวบรวมข้อมลู
ความแตกตา่ ง ข้อเท็จจรงิ วิเคราะห์
การรวบรวม
ขอ้ มูลเรอ่ื งราว
ทางประวตั ศิ าสตร์

ระหว่าง
จากความจริงท่ีได้จาก
ขอ้ มลู
ในทอ้ งถิ่นท่มี ี ๒. สร้างเกณฑ์การแยกและ
ความจรงิ กบั แหล่งข้อมูลและหลักฐาน
๒. ทกั ษะ
ลักษณะเป็น จำแนกขอ้ มูลเป็น ๒ กลุม่ คือ
ข้อเทจ็ จรงิ ทางประวตั ิศาสตร
์ การใหเ้ หตุผล
ความจริง
ขอ้ มลู ที่เปน็ ความจรงิ และ

เกีย่ วกับ
ผเู้ รียนทำอะไรได
้ ๓. ทกั ษะ
และเปน็
ข้อเทจ็ จริง

เร่อื งราว
๑. ระบุข้อมูลหลักฐาน
การวเิ คราะห
์ ขอ้ เทจ็ จริง
๓. วเิ คราะห์และอธบิ าย

ในทอ้ งถิ่น
ทางประวัตศิ าสตร์ท่ีแสดง
ความแตกต่างของข้อมูล

ความจริงกบั ข้อเทจ็ จริงได้
ทเ่ี ปน็ ความจรงิ และขอ้ เทจ็ จรงิ

๒. ให้เหตผุ ลกบั ขอ้ มูล
เกย่ี วกับเร่ืองราวในทอ้ งถ่นิ

ทางประวตั ศิ าสตร์ที่พบเห็น
โดยให้เหตุผลประกอบ

๓. เล่า/เขยี นเรื่องเกีย่ วกับ ๔. นำเสนอข้อมูลเกย่ี วกับ

ความเป็นมาของท้องถ่นิ ได้
เรื่องราวในทอ้ งถนิ่ ท่ีมีลกั ษณะ

เป็นความจรงิ และ

เปน็ ขอ้ เทจ็ จริง


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะการคดิ ระดับประถมศึกษา
219
กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๔ ประวัติศาสตร์

มาตรฐาน ส ๔.๒ เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบันในด้านความสัมพันธ
์

และการเปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเน่ือง ตระหนักถึงความสำคัญ


และสามารถวิเคราะหผ์ ลกระทบท่เี กดิ ข้ึน


ตัวชว้ี ัด
ผูเ้ รยี นรู้อะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจดั การเรียนรู้

ภาระงาน
เพอ่ื พัฒนาทักษะการคิด


๑. อธิบาย ผูเ้ รียนรูอ้ ะไร
๑. ทักษะ
แผนผงั มโนทัศน
์ ๑. ศึกษาทำความเข้าใจ
อิทธพิ ลของ อารยธรรมอินเดียและจนี การรวบรวม เก่ียวกบั อิทธพิ ล ลกั ษณะของอารยธรรมอนิ เดยี
อารยธรรม มอี ทิ ธพิ ลตอ่ สงั คมและ ขอ้ มูล
ของอารยธรรม จีน และไทย

อนิ เดยี และ วัฒนธรรมไทยและเอเชยี ๒. ทกั ษะ
อนิ เดยี และจนี
๒. ระบลุ กั ษณะของอารยธรรม
จนี ท่ีมตี อ่ ไทย ตะวนั ออกเฉยี งใต้
การประเมิน
ทมี่ ตี อ่ ประเทศไทย
อนิ เดยี จนี และไทย

และเอเชีย- ผเู้ รยี นทำอะไรได
้ ๓. ทักษะ
และเอเชยี
๓. ศึกษาอทิ ธพิ ลอารยธรรม
ตะวนั ออก ๑. อธบิ ายลกั ษณะของ การตคี วาม
ตะวันออกเฉยี งใต
้ อนิ เดยี จีน ที่มตี ่อไทยและ
เฉียงใต ้
อารยธรรมอินเดยี และจีน
๔. ทักษะ

เอเชยี ตะวันออกเฉียงใตด้ ้วย
โดยสังเขป
๒. อธิบายลักษณะทางสงั คม
การวเิ คราะห์

วธิ ีการทางประวตั ศิ าสตร์ ดังนี
้

และวฒั นธรรมไทยของ ๕. ทักษะ

๓.๑ กำหนดเป้าหมาย/

ภูมิภาคเอเชียตะวันออก
การเชอ่ื มโยง

ประเดน็ ทต่ี ้องศกึ ษา


เฉยี งใต้ท่ีไดร้ บั อิทธพิ ล


๓.๒ รวบรวมข้อมูลท่ี

จากอารยธรรมจีนและอนิ เดีย


เกี่ยวขอ้ ง

๓.๓ ประเมินคณุ คา่ ของ
หลักฐาน

๓.๔ ตคี วามหลักฐาน

๓.๕ สงั เคราะหแ์ ละ
วเิ คราะห์ข้อมลู

๔. เขียนแผนผงั มโนทัศน
์
เกย่ี วกบั อทิ ธิพลของ
อารยธรรมอนิ เดยี และจนี

ท่ีมตี ่อประเทศไทยและ

เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้


220 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนร้เู พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศกึ ษา

กลุ่มสาระการเรยี นร้สู ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวช้วี ดั
ผเู้ รียนรู้อะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจัดการเรียนรู้

ภาระงาน
เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคิด


๒. อภิปราย ผู้เรยี นร้อู ะไร
๑. ทกั ษะ
หนงั สอื เลม่ เล็ก ๑. ศกึ ษาอิทธพิ ลของ
อทิ ธพิ ลของ วฒั นธรรมของชาวตา่ งชาติ การรวบรวม เกยี่ วกับอิทธิพล วัฒนธรรมต่างชาตทิ ่ีมตี อ่ สงั คม
วัฒนธรรม ทีม่ ีผลต่อสภาพของ
ขอ้ มลู
ของวัฒนธรรม ไทยตามขนั้ ตอนต่อไปน
้ี
ต่างชาติทม่ี ี สงั คมไทยในปัจจบุ นั
๒. ทักษะ
ต่างชาติที่มี
๑.๑ ตั้งคำถามที่ต้องการ
ตอ่ สงั คมไทย ผเู้ รียนทำอะไรได
้ การประเมนิ
ต่อสงั คมไทย ศึกษา

ปจั จบุ นั
อธบิ ายลกั ษณะสงั คมไทย ๓. ทกั ษะ
ปัจจบุ นั
๑.๒ รวบรวมข้อมูล/

โดยสังเขป
ท่ีเป็นผลจากการเผยแพร่ การตคี วาม
หลักฐานทเี่ ก่ียวข้อง

วฒั นธรรมของชาวตา่ งชาต
ิ ๔. ทกั ษะ
๑.๓ ประเมนิ ความนา่ เชอ่ื ถอื
การวเิ คราะห์
ของหลกั ฐาน/ข้อมูลที่ได
้
๕. ทักษะ
๑.๔ ตีความหลักฐาน/
การเชื่อมโยง
ขอ้ มูลท่ีได
้
๑.๕ วเิ คราะหแ์ ละสงั เคราะห์
ขอ้ มูลเพื่อตอบคำถาม

๒. เรยี บเรยี งขอ้ มลู และจดั ทำ
หนงั สอื เลม่ เลก็ เกีย่ วกบั
อทิ ธิพลของวัฒนธรรมตา่ งชาติ
ท่ีมีต่อสงั คมไทยปัจจุบนั


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พื่อพัฒนาทักษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา
221
กล่มุ สาระการเรยี นร้สู ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๔ ประวตั ศิ าสตร์

มาตรฐาน ส ๔.๓ เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก


ความภูมิใจ และธำรงความเป็นไทย


ตวั ชว้ี ัด
ผูเ้ รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจัดการเรียนร้
ู
ภาระงาน
เพอื่ พัฒนาทกั ษะการคิด


๑. อธิบาย ผูเ้ รียนร้อู ะไร
๑. ทกั ษะ
หนงั สือเลม่ เล็ก ๑. ศึกษาและรวบรวมขอ้ มูล
พัฒนาการ พฒั นาการของ
การรวบรวม
เก่ยี วกบั
เกีย่ วกับพฒั นาการของ
ของอาณาจักร อาณาจักรอยุธยาและธนบุรี
ขอ้ มูล
พฒั นาการ อาณาจักรอยุธยาและธนบุรี
อยธุ ยาและ ผู้เรยี นทำอะไรได
้ ๒. ทกั ษะ
อาณาจักรอยธุ ยา
ดว้ ยวธิ ีการทางประวตั ศิ าสตร
์
ธนบุรี
อธิบายพัฒนาการ
การวเิ คราะห์
และธนบรุ ี
๒. อธิบายพฒั นาการของ
โดยสงั เขป
ของอาณาจักรอยุธยาและ ๓. ทกั ษะ

อาณาจกั รอยุธยาและธนบรุ ี


ธนบุรโี ดยสังเขป
การตีความ

๓. จัดทำหนังสอื เลม่ เลก็



๔. ทกั ษะ

เก่ียวกับพฒั นาการอาณาจักร


การลงสรปุ
อยุธยาและธนบรุ ีและนำเสนอ



ความคิดเห็น

๔. นำเสนอเรอ่ื งราว





ตามหนังสือเลม่ เล็ก

๒. อธบิ ายปัจจยั ผเู้ รยี นรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
ผังมโนทศั น
์ ๑. ศึกษาและรวบรวมขอ้ มลู
ท่สี ง่ เสริม ปจั จัยท่ีสง่ เสริม
การรวบรวม
เก่ยี วกบั ปัจจยั
เกย่ี วกับปจั จยั ท่ีสง่ เสรมิ

ความเจริญ ความเจริญรุ่งเรอื งทาง ข้อมูล
ทีส่ ง่ เสริม
ความเจรญิ รุ่งเรอื งทาง
รุ่งเรอื งทาง เศรษฐกิจและการปกครอง ๒. ทกั ษะ
ความรงุ่ เรอื งทาง เศรษฐกจิ และการปกครองด้วย
เศรษฐกจิ
ของอาณาจักรอยุธยา
การวิเคราะห์
เศรษฐกจิ และ วิธกี ารทางประวัติศาสตร
์
และการ และธนบุร
ี ๓. ทกั ษะ
การปกครองของ ๒. อธบิ ายปจั จยั ทสี่ ง่ เสรมิ

ปกครองของ ผู้เรยี นทำอะไรได้
การตีความ
อาณาจักรอยธุ ยา
ความเจรญิ รงุ่ เรอื งทางเศรษฐกจิ
อาณาจักร อธบิ ายปัจจัยที่ส่งเสรมิ ๔. ทักษะ

และการปกครองของอาณาจกั ร
อยุธยา
ความเจรญิ รงุ่ เรอื ง
การสรุป

อยธุ ยา


ทางเศรษฐกิจ
ลงความเหน็

๓. จัดทำผังมโนทัศนเ์ กยี่ วกับ

และการปกครอง


ปจั จยั ที่ส่งเสริมความเจรญิ

ของอาณาจักรอยุธยา


รุ่งเรอื งทางเศรษฐกจิ และ





การปกครองของอาณาจักร
อยธุ ยา


222 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรเู้ พอ่ื พัฒนาทักษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา

กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ช้ีวดั
ผู้เรยี นรู้อะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจัดการเรยี นร
ู้
ภาระงาน
เพือ่ พฒั นาทกั ษะการคิด


๓. บอกประวตั ิ ผู้เรยี นรู้อะไร
๑. ทักษะ
เรยี งความ
๑. อา่ นเร่ืองราวเก่ยี วกบั
และผลงาน คนดศี รีอยธุ ยาและธนบรุ ี
การตง้ั คำถาม
เร่ืองประวัต
ิ ประวตั แิ ละผลงานของบุคคล
ของบคุ คล ผ้เู รยี นทำอะไรได้
๒. ทักษะ
และผลงานของ
สำคัญสมัยอยุธยาและธนบรุ ี

สำคญั
อธิบายผลงาน
การสรุปอ้างองิ
พระมหากษัตรยิ ์ ๒. ขดี เสน้ ใตค้ ำ/ขอ้ ความ

สมัยอยุธยา และประวตั ิบุคคลสำคญั

ที่ทรงเป็นฮีโร
่ ทส่ี งสยั หรอื ต้องการหาคำตอบ

และธนบุร
ี ในสมยั อยธุ ยาและธนบุร
ี
ในใจเดก็
๓. เขียนประเดน็ คำถามและ
ทน่ี า่ ภาคภมู ิใจ



ถามเพ่อื หาคำตอบ





๔. สรปุ ข้อมูลหรือส่งิ ท่ีไดจ้ าก




การถาม





๕. หาข้อมลู เพมิ่ เติม





๖. สรปุ ความรู้โดยการอ้างองิ




แหล่งความรู้





๗. เขียนเรียงความเร่ืองประวตั ิ




และผลงานของพระมหากษตั รยิ ์




ท่ที รงเปน็ ฮีโร่ในใจเดก็

๔. อธิบาย
ผูเ้ รียนรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
นทิ รรศการ
๑. ตง้ั ประเดน็ คำถามเกีย่ วกบั
ภมู ิปัญญาไทย ภมู ิปัญญาไทย
การรวบรวม
เกีย่ วกับ
ภมู ิปัญญาไทยสมยั อยุธยา

ท่ีสำคญั สมยั อยธุ ยาและธนบุรี
ขอ้ มูล
ภมู ิปญั ญาไทย
และธนบุร ี

สมัยอยุธยา และการอนุรักษ์
๒. ทกั ษะ
ทสี่ ำคัญ
๒. ศกึ ษา รวบรวม วิเคราะห์
และธนบุรี
ผูเ้ รียนทำอะไรได้
การวเิ คราะห
์ สมัยอยธุ ยา
เชือ่ มโยง และสรปุ อา้ งองิ
ทีน่ า่ ภาคภมู ิใจ ๑. ระบภุ มู ิปญั ญาไทย
๓. ทกั ษะ
และธนบรุ ี
คณุ ค่าของภูมปิ ญั ญา

และควรค่าแก่
ทส่ี ำคญั สมยั อยุธยา
การตคี วาม
ท่นี ่าภาคภมู ิใจ ในสมัยอยธุ ยาและธนบรุ ี

การอนรุ กั ษ์ไว
้ และธนบรุ ที ่นี ่าภาคภูมิใจ
๔. ทักษะ
และควรคา่ แก
่ และแนวทางการอนุรักษ์


และควรคา่ แก่การอนุรกั ษ
์ การสรุปอ้างอิง
การอนุรักษ์ไว้
๓. จัดนิทรรศการ “ภมู ิปัญญา

๒. อธบิ ายถงึ แนวทาง
พรอ้ มทั้งแนวทาง ไทยท่ีสำคัญสมยั อยธุ ยาและ
การอนรุ กั ษภ์ มู ปิ ัญญา
การอนุรกั ษ์
ธนบรุ ีทนี่ ่าภาคภูมิใจ”

ทมี่ คี ณุ คา่ ทางประวัตศิ าสตร์






แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้เพอ่ื พฒั นาทักษะการคดิ ระดับประถมศึกษา
223
กลมุ่ สาระการเรียนร้สู ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๕ ภมู ิศาสตร ์

มาตรฐาน ส ๕.๑ เข้าใจลักษณะของโลกทางกายภาพและความสัมพันธ์ของสรรพสิ่ง ซ่ึงมีผล


ต่อกันและกันในระบบของธรรมชาติ ใช้แผนที่และเครื่องมือทางภูมิศาสตร์


ในการค้นหา วิเคราะห์ สรปุ และใช้ขอ้ มูลภูมสิ ารสนเทศอยา่ งมีประสิทธิภาพ


ตวั ชีว้ ดั
ผู้เรยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจัดการเรียนร
ู้
ภาระงาน
เพ่อื พฒั นาทกั ษะการคิด


๑. ร้ตู ำแหน่ง ผเู้ รียนรู้อะไร
๑. ทักษะ
การนำเสนอ ๑. ศึกษาและสงั เกตแผนที่
(พกิ ดั พิกดั ทางภูมศิ าสตร
์ การสังเกต
ขอ้ มลู ทาง ประเทศไทย

ภมู ิศาสตร์ ของภูมิภาคของตนเอง
๒. ทกั ษะ
ภูมิศาสตรข์ อง ๒. ค้นหาขอ้ มูลเพือ่ ให้ได
้
ละติจดู บนแผนท่แี ละลกู โลก
การสำรวจค้นหา
ภมู ภิ าคของ ข้อเท็จจรงิ และใหค้ วามเหน็
ลองจจิ ูด) ผเู้ รียนทำอะไรได้

ตนเองบนแผนที่ เกยี่ วกับสงิ่ นน้ั

ระยะ ทิศทาง บอกตำแหนง่ ทาง
และลกู โลก
๓. รวบรวมข้อเท็จจริง

ของภูมิภาค ภมู ศิ าสตร์ ระยะ และ


และความเห็นเก่ยี วกบั

ของตนเอง
ทิศทางของภูมิภาค


ส่งิ ท่สี ำรวจ


ของตนเอง


๔. นำเสนอข้อเท็จจริง





และความเห็นเกี่ยวกับ





ส่ิงท่สี ำรวจ

๒. ระบุลกั ษณะ ผู้เรียนรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะ
แผนทภี่ มู ลิ กั ษณ์ ๑. ศกึ ษาลกั ษณะของ

ภูมิลักษณ์
ลักษณะภูมิลักษณ์
การสำรวจ
สำคัญในภูมิภาค
ภมู ิลกั ษณท์ ี่สำคัญในท้องถน่ิ

ที่สำคญั
ท่ีสำคัญในภมู ิภาคของตนเอง ๒. ทกั ษะ
ของตนเอง
ของตนเองจากแผนท่
ี
ในภูมภิ าค ในแผนท่ี
การระบุ

๒. สำรวจคน้ หาและรวบรวม
ของตนเอง
ผู้เรียนทำอะไรได้
๓. ทกั ษะ
ข้อมูลที่เป็นภูมิลกั ษณะของ
ในแผนท
่ี อธิบายภมู ิลกั ษณ
์ การตีความ

ท้องถิ่นของตนเอง


ที่สำคญั ของภูมภิ าค


๓. ตีความและระบุความหมาย

ของตนเองจากแผนท่
ี

ของขอ้ มลู ที่ไดจ้ ากการศึกษา


๔. จดั ทำแผนทีภ่ มู ิลกั ษณ์
สำคัญในภมู ิภาคของตนเอง


224 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พอ่ื พฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา

กล่มุ สาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชีว้ ดั
ผู้เรียนรู้อะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคิด
ช้นิ งาน/
แนวการจัดการเรยี นรู้

ภาระงาน
เพอ่ื พฒั นาทักษะการคิด


๓. อธบิ าย
ผเู้ รียนรอู้ ะไร
๑. ทักษะ
การอธิบาย
๑. ต้งั ประเด็นในการสำรวจ

ความสมั พนั ธ์ ลกั ษณะทางสังคมและ การสำรวจ
ความสัมพนั ธ์ ๒. วางแผนในการสืบคน้
ของลกั ษณะ ลักษณะทางกายภาพ
๒. ทกั ษะ
ของลกั ษณะ
ลักษณะทางกายภาพและ
ทางกายภาพ ของภูมภิ าคของตนเอง
การสรุปความ
ทางกายภาพกับ ลักษณะทางสงั คมของภมู ิภาค
กบั ลักษณะ ผเู้ รียนทำอะไรได้
๓. ทักษะ
ลักษณะทาง ตนเอง

ทางสงั คม
อธิบายความสมั พนั ธ
์ การเชอ่ื มโยง
สงั คมในภูมภิ าค ๓. สำรวจ รวบรวม สรปุ และ
ในภมู ิภาค ของลกั ษณะทางกายภาพ

ของตนเอง
อธิบายความสัมพนั ธ์ของ
ของตนเอง
กับลกั ษณะทางสังคม

ลกั ษณะทางกายภาพกบั

ในภูมิภาคของตนเอง
ลักษณะทางสังคมในภูมภิ าค

ของตนเอง


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้เพือ่ พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศกึ ษา
225
กลุม่ สาระการเรยี นรูส้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระท่ี ๕ ภมู ศิ าสตร์

มาตรฐาน ส ๕.๒ เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางกายภาพที่ก่อให้เกิด


การสร้างสรรค์วัฒนธรรม มีจิตสำนึก และมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากร

และสิง่ แวดล้อม เพื่อการพฒั นาท่ียง่ั ยืน


ตวั ชวี้ ดั
ผ้เู รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั การเรยี นร
ู้
ภาระงาน
เพือ่ พัฒนาทักษะการคดิ


๑. วเิ คราะห ์ ผเู้ รียนรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
ภาพวาดแสดง
๑. ระบุสภาพแวดลอ้ ม

สภาพ การตงั้ ถ่นิ ฐาน
การระบ
ุ สภาพแวดลอ้ ม ทางกายภาพทีม่ ีอทิ ธพิ ลต่อ

แวดล้อม
และการยา้ ยถ่นิ
๒. ทกั ษะ
ทางกายภาพ
การต้ังถน่ิ ฐานและการยา้ ยถน่ิ
ทางกายภาพ ของประชากรข้นึ อย
ู่ การเชอ่ื มโยง
ทีม่ ผี ลต่อการตง้ั ของประชากรในภมู ภิ าค

ทม่ี ีอทิ ธพิ ล กับสภาพแวดล้อม
๓. ทักษะ
ถน่ิ ฐานและ
๒. เชอื่ มโยงสภาพแวดล้อม
ต่อลกั ษณะ ทางกายภาพของภมู ิภาค
การวิเคราะห์
การยา้ ยถนิ่
ทางกายภาพกับลกั ษณะ

การตงั้ ถ่นิ ฐาน ผูเ้ รยี นทำอะไรได
้
ของประชากร
การต้งั ถิ่นฐาน

และการ
อธิบายลักษณะ


๓. แยกส่งิ ท่มี ีลกั ษณะต่างกนั
ยา้ ยถ่นิ ของ สภาพแวดลอ้ มทางกายภาพ


ออกจากกนั

ประชากร
ที่มีอิทธพิ ลต่อการต้งั ถิ่นฐาน

๔. อธิบายความแตกตา่ ง

ในภมู ภิ าค
และการย้ายถิน่ ของประชากร

ของสง่ิ ที่คดั แยกออกจากกัน


ในภูมิภาค


๕. หาความสมั พันธข์ องข้อมูล




ในแต่ละองคป์ ระกอบ





๖. นำผลการวิเคราะหม์ าสรปุ




๗. วาดภาพสภาพแวดลอ้ ม





ทางกายภาพทม่ี ผี ลต่อการตง้ั




ถ่นิ ฐานและการยา้ ยถิน่ ของ




ประชากร และอธบิ าย





ประกอบภาพ

๒. อธบิ าย ผเู้ รียนรูอ้ ะไร
๑. ทกั ษะ
การอธิบาย ๑. ตง้ั ประเด็นคำถามเก่ยี วกับ
อิทธิพลของ อทิ ธพิ ลของสิง่ แวดล้อม
การรวบรวม อทิ ธิพลของ
อทิ ธพิ ลของส่ิงแวดล้อม

ส่ิงแวดลอ้ ม ทางธรรมชาติมีผลต่อวิถีชีวติ ข้อมลู
ส่ิงแวดล้อม
ทางธรรมชาติที่มีผลตอ่ วิถีชีวิต
ทางธรรมชาติ และการสรา้ งสรรค
์ ๒. ทกั ษะ
ทางธรรมชาต
ิ และการสร้างสรรคว์ ฒั นธรรม

ทกี่ อ่ ใหเ้ กิด วัฒนธรรมในภมู ภิ าค
การเชือ่ มโยง
ท่กี ่อใหเ้ กดิ
ในภูมภิ าคของตนเอง

วิถชี วี ติ
ผเู้ รียนทำอะไรได้
๓. ทักษะ
วถิ ีชวี ิตและ
๒. วางแผนสืบคน้ วถิ ีชีวติ และ
และการ อธบิ ายอิทธพิ ลของ
การสรุปความ
การสรา้ งสรรค์ การสรา้ งสรรคว์ ฒั นธรรม

สรา้ งสรรค ์ ส่งิ แวดล้อมทางธรรมชาตทิ ่ี

วฒั นธรรม
๓. รวบรวม วิเคราะห์

วัฒนธรรม
มผี ลตอ่ วถิ ีชีวติ และ

เชอ่ื มโยงและสรุปขอ้ มลู


226 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นร้เู พ่อื พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดับประถมศึกษา

กล่มุ สาระการเรียนร้สู งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชี้วดั
ผเู้ รียนรู้อะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจัดการเรียนร้
ู
ภาระงาน
เพื่อพัฒนาทักษะการคิด


ในภมู ิภาค
การสรา้ งสรรค์วฒั นธรรม

ในภมู ิภาค
๔. อธบิ ายอิทธพิ ลของ


ในภูมภิ าค

ของตนเอง
ส่ิงแวดลอ้ มทางธรรมชาต
ิ




ท่กี ่อใหเ้ กดิ วถิ ชี ีวิตและ





การสรา้ งสรรคว์ ฒั นธรรม





ในภมู ภิ าคของตนเอง

๓. นำเสนอ ผู้เรียนร้อู ะไร
๑. ทักษะ
๑. การอธิบาย ๑. เชอ่ื มโยงข้อมลู ด้าน

ตวั อย่าง
การรักษาและการทำลาย การเชอ่ื มโยง
ผลท่ีเกดิ จาก
การรกั ษาและการทำลาย

ทสี่ ะท้อน
สภาพแวดลอ้ มมผี ล
๒. ทกั ษะ
การรกั ษา
สภาพแวดลอ้ มในภมู ภิ าค

ให้เห็นผล
ต่อการดำเนินชีวติ
การสรปุ อา้ งอิง
และการทำลาย กบั ผลทเ่ี กดิ ขนึ้

จากการรกั ษา ของประชากร
๓. ทักษะ
สภาพแวดล้อม ๒. สรปุ อา้ งอิงผลการรักษา
และการ ผู้เรยี นทำอะไรได
้ การให้เหตุผล
ในภมู ิภาค และ สภาพแวดล้อม การทำลาย
ทำลายสภาพ นำเสนอตัวอยา่ ง

เสนอแนวคิด
และผลท่ีเกดิ

แวดล้อม ที่สะทอ้ นใหเ้ หน็ ถงึ ผล

ในการรกั ษา ๓. อธบิ ายใหเ้ หน็

และเสนอ ของการอนุรกั ษแ์ ละรกั ษา
สภาพแวดลอ้ ม ความสอดคล้องของเหต
ุ
แนวคิด
สภาพแวดล้อมในภูมิภาค
ในภมู ิภาค
และผลในเหตกุ ารณ
์
ในการรักษา
๒. คำขวัญ
หรือการกระทำน้ัน

สภาพแวดลอ้ ม
และขอ้ ตกลง
๔. เขียนคำขวัญและข้อตกลง

ในภมู ิภาค
ในการรกั ษา ในการรกั ษาสภาพแวดลอ้ ม


สภาพแวดลอ้ ม ในภูมภิ าค

ในภมู ภิ าค
๔. นำเสนอคำขวญั และอธบิ าย
เหตุการณ์ที่เกดิ จากการรกั ษา
และการทำลายสภาพแวดลอ้ ม
ในภูมภิ าค และเสนอแนวคดิ
ในการรกั ษาสภาพแวดลอ้ ม

ในภูมภิ าค


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรเู้ พอื่ พัฒนาทักษะการคดิ ระดับประถมศกึ ษา
227
กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม



✦ การจัดกจิ กรรมการเรียนรเู้ พอ่ื พฒั นาทกั ษะการคิด

การจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด เป็นการวิเคราะห์ต่อเนื่อง
จากการวิเคราะห์ตัวช้ีวัด โดยวิเคราะห์ใน ๖ ประเด็น คือ ความสัมพันธ์/เชื่อมโยง
ของตัวช้ีวัดแต่ละตัวที่จะนำมาจัดกิจกรรมการเรียนรู้ร่วมกันได้ ความคิดรวบยอด
สาระการเรยี นรู้ ทกั ษะการคดิ ชิน้ งาน/ภาระงาน และแนวการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้

สาระที่ ๑ ศาสนา ศลี ธรรม จริยธรรม

มาตรฐาน ส ๑.๑ รู้และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา

หรือศาสนาท่ีตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาท่ีถูกต้อง ยึดมั่น และปฏิบัต
ิ

ตามหลกั ธรรม เพ่ืออยรู่ ่วมกนั อยา่ งสนั ตสิ ุข


ตัวชีว้ ัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้


สาระที่ ๑
วิถชี วี ติ ของ ๑. มรดก
๑. ทกั ษะ
บันทึกผล
๑. ศกึ ษารวบรวม
ศาสนา ศีลธรรม ศาสนกิ ชน
ทางวฒั นธรรม
การวเิ คราะห
์ การวิเคราะห์ ขอ้ มูลความสำคัญ
จรยิ ธรรม
เกิดจากการ
ที่ไดร้ บั จาก ๒. ทกั ษะ
ความสำคัญของ ของพระพทุ ธศาสนา
มาตรฐาน ส ๑.๑
ยึดมนั่ ใน
พระพทุ ธศาสนา
การใหเ้ หตผุ ล
พระพทุ ธศาสนา การแสดงความ
๑. วเิ คราะห
์ หลกั ธรรมของ ๒. การนำ ๓. ทักษะ
หรอื ศาสนาทีต่ น เคารพพระรตั นตรัย
ความสำคญั ศาสนาทีย่ ดึ ถอื พระพุทธศาสนา การตคี วาม
นับถือในประเดน็
และปฏบิ ตั ติ าม

ของพระพุทธ- เปน็ แนวปฏิบตั ิ ไปใชเ้ ป็นแนวทาง ๔. ทักษะ
๑) มรดกทาง ไตรสิกขาและ

ศาสนาหรือ จนเกดิ เปน็
ในการพัฒนา
การนำความรู้
วัฒนธรรม
หลักธรรมโอวาท ๓

ศาสนาทต่ี น วฒั นธรมท่สี ง่ ผล ชาติไทย
ไปใช
้ ๒) หลักในการ ๒. วิเคราะห์ความ
นับถอื ในฐานะ
ดตี อ่ การพฒั นา ๓. พระรัตนตรยั

พฒั นาชาตไิ ทย
สำคัญของพระพุทธ-
ทเี่ ป็นมรดก จิตการพฒั นา ๔. ไตรสิกขา

๓) การนำหลกั ศาสนาในประเด็น

ทางวฒั นธรรม ชาติไทยและ
๕. โอวาท ๓

พระพุทธศาสนา ๑) มรดกทาง
และหลกั
การอยรู่ ว่ มกนั
๖. พทุ ธศาสน-

หรอื ศาสนาที่ตน วัฒนธรรม

ในการพัฒนา อยา่ งสนั ติสุข
สภุ าษิต

นบั ถอื ไปเปน็ ๒) หลักในการ
ชาติไทย

๗. สวดมนต
์
แนวทางพัฒนา พฒั นาชาตไิ ทย

๕. แสดง

ไหวพ้ ระ
ชาติไทย
๓) การนำหลกั
ความเคารพ
สรรเสริญ

๔) การดำเนนิ พระพุทธศาสนาหรือ
พระรัตนตรัย
คุณพระรัตนตรัย
ชีวิตของ ศาสนาทีต่ นนบั ถือไป
และปฏบิ ตั ิ
และแผเ่ มตตา

ศาสนิกชน
เปน็ แนวทางพฒั นา
ตามไตรสิกขา


ตามแนวทาง
ชาติไทย

และหลักธรรม



ของศาสนา
๔) การแสดง
โอวาท ๓




ความเคารพ

ในพระพทุ ธ-




พระรตั นตรยั และ
ศาสนาหรือ



ปฏบิ ัติตามไตรสกิ ขา
หลกั ธรรมของ



และหลักธรรม
ศาสนาท่ตี น



โอวาท ๓

นบั ถือตามที ่
กำหนด


230 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะการคดิ ระดบั ประถมศกึ ษา

กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชวี้ ดั
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนร
ู้
๓. หาความรู้

๖. เหน็ คุณคา่



เก่ยี วกบั ความหมาย
และสวดมนต ์



ของพระรตั นตรยั

แผ่เมตตา




ไตรสกิ ขาและ

มีสตทิ ่เี ป็น




หลกั ธรรมโอวาท ๓
พื้นฐานของ



และใหค้ ำจำกัดความ

สมาธิใน



๔. ยกตวั อยา่ ง

พระพทุ ธ-



การปฏิบตั ิตน

ศาสนา หรือ



ตามหลกั ธรรม

การพัฒนาจติ



ไตรสกิ ขา และ
ตามแนวทาง



โอวาท ๓ หรือ

ของศาสนา




หลกั ธรรมของ
ที่ตนนับถือ



ศาสนาที่ตนนบั ถือ

ตามท่กี ำหนด




๕. จดั ทำบนั ทึก






ผลการวิเคราะห์





ความสำคญั ของ





พระพุทธศาสนา






หรอื ศาสนาที่ตน





นบั ถือในประเดน็






ต่อไปนี
้





๑) มรดกทาง





วฒั นธรรม






๒) หลักในการ





พฒั นาชาติไทย






๓) การนำหลัก





พระพทุ ธศาสนาหรือ





ศาสนาท่ีตนนบั ถือไป





เปน็ แนวทางพัฒนา





ชาติไทย






๔) การดำเนนิ





ชีวติ ของศาสนกิ ชน





ตามแนวทาง






ของศาสนา


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนร้เู พอื่ พฒั นาทักษะการคดิ ระดับประถมศึกษา
231
กล่มุ สาระการเรยี นร้สู ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้วี ดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนรู
้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้







๖. ปฏิบัตกิ จิ กรรม





การพัฒนาจติ






ตามแนวทางของ





ศาสนาที่นับถอื

สาระที่ ๑
การศึกษา
๑. พทุ ธประวตั ิ ๑. ทกั ษะ
บันทึก
๑. ทบทวนความรู้
ศาสนา ศลี ธรรม พุทธประวัติหรอื โดยสงั เขป
การรวบรวม การปฏิบตั ติ น
เดมิ เรือ่ งพทุ ธประวตั
ิ
จรยิ ธรรม
ประวตั ิศาสดา
- โปรด ข้อมลู
ของนักเรยี น
๒. ศกึ ษารวบรวม
มาตรฐาน ส ๑.๑
ท่ีตนนับถือก่อ พระพทุ ธ- ๒. ทกั ษะ
ทเี่ กิดประโยชน์ ข้อมลู พุทธประวตั
ิ
๒. สรปุ
ใหเ้ กิดศรัทธา บิดา การแปลความ
แกต่ นเองผูอ้ นื่ ต้งั แตเ่ สดจ็ กรงุ

พทุ ธประวัติ
และยดึ ถอื เป็น
(เสดจ็ กรงุ ๓. ทกั ษะ
และสง่ิ แวดล้อม กบิลพัสด์ุ จนถึง

ต้ังแตเ่ สด็จ แบบอย่างเพอื่
กบิลพัสด)ุ์
การเชือ่ มโยง
และมคี วาม พุทธกจิ สำคัญหรือ
กรงุ กบลิ พัสด ์ุ การดำเนินชีวิต - พทุ ธกจิ ๔. ทกั ษะ
สอดคล้องกับ ประวัตศิ าสดาท่ีตน
จนถงึ พุทธกิจ และการใชข้ อ้ คดิ
สำคญั การใหเ้ หตผุ ล
หลกั ธรรมของ นบั ถอื โดยใชว้ ิธีการ
สำคญั หรือ เป็นแนวทาง
ได้แก่ ๕. ทกั ษะ
ศาสนาที่นบั ถือ
และแหล่งการเรียนรู้
ประวตั ศิ าสดา ในการประพฤติ โลกัตถ การนำความรู้

ทห่ี ลากหลาย

ที่ตนนบั ถือ ปฏิบัตติ น
จริยา ไปใช้

๓. เช่ือมโยงความรู้
๓. เหน็ คุณคา่ เป็นการพัฒนา ญาตัตถ

ใหมก่ ับความรู้เดิม/
และประพฤต ิ ตนเองและ
จรยิ า และ

อภิปรายแนวปฏบิ ัติ
ตนตามแบบ ส่งิ แวดล้อม
พทุ ธัตถ

ของศาสดาท่แี สดง

อย่างการ ตามแนวทางของ จริยา


ถงึ ความกตัญญู

ดำเนินชวี ติ ศาสนาทนี่ ับถอื
๒. พุทธสาวก

และการทำประโยชน์
และข้อคดิ จาก
พทุ ธสาวกิ า


ต่อตนเองและผู้อืน่

ประวตั สิ าวก
- พระโสณ


๔. วิเคราะหป์ ระวัติ
ชาดก

โกฬวิ ิสะ


พระพุทธเจ้าหรือ
เร่ืองเล่า และ

๓. ชาดก


ศาสดาของศาสนาท่ี
ศาสนกิ ชน
- จูฬเสฏฐ ิ

ตนนบั ถือในประเดน็
ตวั อยา่ ง

ชาดก


การทำประโยชน
์
ตามท่กี ำหนด
- วัณณาโรห

ต่อตนเองและผอู้ ่ืน
กำหนด

ชาดก


รวมทงั้ การแสดง
๗. ปฏิบตั ติ นตาม
๔. ศาสนิกชน

ความกตัญญู

หลักธรรม
ตัวอยา่ ง

ของศาสนา
๕. บนั ทึกการปฏิบัติ
ทีต่ นนบั ถือ ตนของนักเรยี น


232 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้เพอื่ พฒั นาทักษะการคดิ ระดบั ประถมศึกษา

กลมุ่ สาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชี้วดั
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู
้
๖. ศกึ ษา รวบรวม
เพื่อการ
- สมเดจ็


ขอ้ มลู ประวตั สิ าวก
พฒั นาตนเอง
พระสังฆ-

ชาดก เร่ืองเลา่ และ
และ

ราช (สา)


ศาสนิกชนตวั อยา่ ง
ส่งิ แวดล้อม

- อาจารย์

ตามทก่ี ำหนด



เสถยี ร


๗. ดึงขอ้ คดิ /



- โพธินันทะ


คุณธรรม/แบบอยา่ ง


๕. โอวาท ๓

การดำเนินชวี ติ



(ตามสาระการ

จากเร่อื งที่กำหนด


เรยี นร้ขู ้อ ๕)


และเช่อื มโยง






ความสมั พนั ธ์






ของข้อคิด/คุณธรรม





กบั หลกั ธรรมของ





ศาสนาทีต่ นนบั ถือ





เพ่ือการพัฒนา





ตนเองและ






ส่ิงแวดลอ้ ม






๘. เชื่อมโยงขอ้ มูล





กบั การดำเนนิ ชีวิต





ประจำวัน






๙. เขียนบนั ทกึ






การปฏิบตั ติ น

ที่เกดิ ประโยชน์

แกต่ นเองผู้อืน่ และ

สิ่งแวดลอ้ มและ

มีความสอดคล้อง

กบั หลักธรรมของ
ศาสนาที่นับถือ


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้เพือ่ พฒั นาทกั ษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา
233
กลมุ่ สาระการเรียนร้สู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้วี ัด
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร้
ู

สาระท่ี ๑
พระไตรปฎิ ก
๑. องคป์ ระกอบ ๑. ทักษะ
แผนผังความคดิ ๑. ต้งั ประเดน็

ศาสนา ศีลธรรม หรอื คัมภีร์ของ ของพระไตรปิฎก
การตั้งคำถาม
ทแ่ี สดง
คำถามทเี่ ก่ยี วกบั

จริยธรรม
ศาสนาเปน็ หลัก - พระสตุ ตนั ต
๒. ทักษะ
องคป์ ระกอบ
องค์ประกอบ และ
มาตรฐาน ส ๑.๑
ในการประพฤติ ปิฎก
การทำใหก้ ระจ่าง
และความสำคญั ความสำคญั ของ

๔. อธิบาย
ปฏิบัติตาม
- พระวินัย
ของพระไตรปิฎก พระไตรปฏิ กหรือ
องคป์ ระกอบ หลักธรรม
ปิฎก
หรอื คัมภีร์ของ คัมภรี ์ของศาสนา

และความ - พระอภธิ รรม
ศาสนาทต่ี น ที่นับถือ

สำคญั ของ ปิฎก
นับถอื
๒. ศกึ ษาขอ้ มลู

พระไตรปฎิ ก ๒. ความสำคญั ท่ีเป็นความรเู้ กีย่ วกบั
หรือคมั ภีร์
ของพระไตรปิฎก
พระไตรปิฏกหรอื
ของศาสนา
คมั ภีรข์ องศาสนา

ทีต่ นนับถือ
ทีน่ บั ถือ

๓. สรปุ เป็น

องคค์ วามรู้

๔. เขียนแผนผัง
ความคดิ ทแ่ี สดง

องค์ประกอบและ
ความสำคญั ของ

พระไตรปิฎก หรือ
คัมภีร์ของศาสนา

ที่ตนนับถอื

๕. นำเสนอแผนผงั
ความคิดด้วยการ
อธบิ ายรายละเอยี ด


234 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพือ่ พัฒนาทักษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา

กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๑ ศาสนา ศีลธรรม จรยิ ธรรม

มาตรฐาน ส ๑.๒ เข้าใจ ตระหนัก และปฏิบัติตนเป็นศาสนิกชนที่ดี และธำรงรักษาพระพุทธศาสนา

หรอื ศาสนาทตี่ นนับถือ


ตัวชี้วัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนร
ู้

สาระท่ี ๑
ศาสนกิ ชนทดี่ ี ๑. การจดั ๑. ทกั ษะ
๑. คู่มอื
๑. รวบรวมขอ้ มลู

ศาสนา ศีลธรรม ตอ้ งประพฤติ พิธกี รรม
การรวบรวม การปฏบิ ตั ติ น
เก่ยี วกับพิธีกรรม
จรยิ ธรรม
ปฏิบตั ิตน
ท่เี รยี บงา่ ย ขอ้ มูล
ตามมารยาทของ ตามศาสนาท่ีตน
มาตรฐาน ส ๑.๒
ด้วยความถกู ต้อง ประหยดั
๒. ทกั ษะ
ศาสนิกชนทดี่ ี
นบั ถอื

๑. จดั พธิ ีกรรม
และเหมาะสม
มีประโยชน ์
การนำความร้
ู ในการรว่ ม ๒. ศึกษาและ

ตามศาสนา
ในการประกอบ และถูกต้อง
ไปใช
้ พิธกี รรม
เชือ่ มโยงให้มี

ทต่ี นนบั ถือ พิธีกรรม
ตามหลกั

ในศาสนพิธ
ี ความสอดคล้อง
อยา่ งเรยี บง่าย
ในศาสนพิธี
ทางศาสนา
และวันสำคัญ
สัมพันธก์ นั

มีประโยชน์
และวันสำคัญ
ท่ตี นนบั ถือ
ทางศาสนา
๓. นำเสนอขอ้ มูล
และปฏบิ ตั ติ น
ทางศาสนา
๒. การมีส่วนร่วม ๒. การจัด ด้วยการแสดง

ถกู ต้อง
เพ่ือการธำรง ในการจดั เตรยี ม พธิ กี รรม
บทบาทสมมต
ิ
๒. ปฏบิ ตั ิตน
รกั ษาไว้ซง่ึ
สถานท่ปี ระกอบ ตามหลักการ
เกยี่ วกบั การจดั
ในศาสนพธิ ี
ศาสนาทน่ี บั ถอื
ศาสนพิธี ของศาสนา
พิธีกรรมตามศาสนา

พธิ กี รรม
พธิ ีกรรม
ทตี่ นนับถอื
ทต่ี นนบั ถือ

และวนั สำคัญ ทางศาสนา
ไดเ้ หมาะสม
๔. เขียนคูม่ ือ

ทางศาสนา
๓. พธิ ถี วาย ในวาระและ การปฏิบัตติ น

ตามที่กำหนด
สังฆทาน
โอกาสอนั ควร
ตามมารยาท

และอภปิ ราย
เครื่องสังฆทาน
ของศาสนกิ ชนทีด่
ี
ประโยชน
์ ๔. ระเบยี บพธิ ี
ในการรว่ มพิธกี รรม
ท่ีได้รบั จาก ในการทำบุญ
ในศาสนพิธีและ

การเขา้ ร่วม
งานมงคล
วันสำคญั ทางศาสนา
กจิ กรรม
๕. ประโยชน
์ ทนี่ บั ถอื

๓. มมี รรยาท
ของการเข้ารว่ ม
ของความเป็น
ศาสนพิธี
ศาสนิกชนที่ดี
พธิ กี รรม

ตามที่กำหนด
ทางศาสนา


หรอื กิจกรรม

ในวนั สำคัญ

ทางศาสนา


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เพอ่ื พฒั นาทักษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา
235
กล่มุ สาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชี้วัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร
ู้

๖. มารยาทของ
ศาสนิกชน

- การกราบ

พระรัตนตรัย
- การไหว้
บดิ า
มารดา ครู/
อาจารย์

ผู้ท่เี คารพ
นับถอื

- การกราบ
ศพ


236 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นร้เู พื่อพฒั นาทักษะการคิด ระดับประถมศึกษา

กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๒ หนา้ ทีพ่ ลเมอื ง วัฒนธรรม และการดำเนินชวี ิตในสังคม

มาตรฐาน ส ๒.๑ เข้าใจและปฏิบัติตนตามหน้าที่ของการเป็นพลเมืองดี มีค่านิยมที่ดีงาม


และธำรงรักษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำรงชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมไทย


และสังคมโลกอย่างสันติสขุ


ตัวชี้วัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนร
ู้

สาระท่ี ๒
การปฏิบัตติ น ๑. สถานภาพ ๑. ทักษะ
๑. รายงานผล ๑. กำหนด
หน้าทีพ่ ลเมอื ง ตามสถานภาพ บทบาท สิทธิ การตคี วาม
การปฏิบัตติ น
สถานการณ์

วัฒนธรรม และ บทบาท สิทธิ เสรีภาพ หนา้ ที่ ๒. ทกั ษะ
ตามสถานภาพ การปฏบิ ัตติ น

การดำเนินชวี ติ เสรภี าพ และ ของพลเมืองด
ี การนำความร
ู้ บทบาทสทิ ธิ ตามสถานภาพ
ในสังคม
หนา้ ท่ี เปน็ วิถี ๒. คณุ ลักษณะ ไปใช้
เสรภี าพ และ บทบาท สทิ ธิ
มาตรฐาน ส ๒.๑
การดำเนนิ ชวี ติ
ของพลเมืองด
ี ๓. ทักษะ
หนา้ ที่ในฐานะ เสรภี าพ และ

๑. ยกตัวอยา่ ง ทดี่ งี ามใน
๓. วัฒนธรรมไทย การวิเคราะห์
พลเมอื งด
ี หนา้ ที่ในฐานะ
และปฏิบตั ติ น สังคมไทย และ ทม่ี ผี ลตอ่
๔. ทักษะ
๒. ผลการ พลเมอื งด
ี
ตามสถานภาพ ตอ้ งมสี ว่ นรว่ ม
การดำเนนิ ชีวติ การรวบรวม วิเคราะห
์ ๒. ระดมความคดิ

บทบาท สทิ ธ ิ ในการอนุรกั ษ์ ของคน
ข้อมูล
คุณค่าของ เพ่อื ค้นหาบทบาท
เสรีภาพ และ และเผยแพร่
ในสังคมไทย
๕. ทกั ษะ
วฒั นธรรมไทย
สิทธิและหน้าทจี่ าก
หน้าที่ในฐานะ ภมู ิปญั ญา
๔. คณุ ค่าของ การจำแนก ทมี่ ผี ลตอ่
สถานการณ์

พลเมืองด ี
ท้องถ่นิ ของ วฒั นธรรมกับ
ประเภท
การดำเนินชีวิต
๓. สร้างสรรค์

๓. เห็นคุณคา่ ชุมชน
การดำเนินชวี ิต

ในสังคมไทย
ผลงานการปฏิบตั ติ น
วัฒนธรรม




ตามสถานภาพ
ไทยทม่ี ผี ล




บทบาทสิทธิ
ตอ่ การดำเนิน



เสรภี าพ และหนา้ ท่ี
ชีวิตในสังคม



ในฐานะพลเมืองดี

ไทย




๔. นำเสนอผลงาน

























แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรเู้ พ่อื พฒั นาทกั ษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา
237
กลุ่มสาระการเรียนรูส้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ช้วี ัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจัด


รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู
้



๕. ประเมินผลงาน





ของตนเองและผอู้ ืน่






๖. ศกึ ษาขอ้ มูล






เกยี่ วกบั วฒั นธรรม






๗. ตงั้ วัตถปุ ระสงค์





เพ่ือวิเคราะหค์ ณุ ค่า





ของวัฒนธรรมไทย






๘. กำหนดประเภท





ของวฒั นธรรมไทย





และแยกแยะคณุ คา่





ของวฒั นธรรมไทย





แตล่ ะประเภท






๙. นำเสนอ






ผลการวิเคราะห ์






๑๐. เขียนสรุป





วเิ คราะห์คุณคา่






ของวฒั นธรรมไทย






ทม่ี ีผลตอ่ การดำเนนิ





ชีวิตในสงั คมไทย














































238 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรเู้ พือ่ พัฒนาทักษะการคดิ ระดบั ประถมศกึ ษา

กล่มุ สาระการเรียนรูส้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชว้ี ัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร้
ู ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนรู้


สาระท่ี ๒
การมีสว่ นร่วม
๑. เหตุการณ
์ ๑. ทักษะ
๑. ขอ้ เสนอแนะ
๑. ทำความเขา้ ใจ

หน้าที่พลเมอื ง ในการปกปอ้ ง ทีล่ ะเมิดสิทธเิ ดก็ การรวบรวมขอ้ มลู
การมสี ว่ นรว่ ม
กบั ปญั หา

วัฒนธรรม และ ค้มุ ครองสทิ ธ
ิ ในสังคมไทย
๒. ทกั ษะ
ในการปกปอ้ ง การละเมดิ สิทธิเดก็

การดำเนนิ ชีวติ เด็กและอนุรักษ์ ๒. แนวทาง
การแปลความ
ค้มุ ครองตนเอง ๒. วางแผน

ในสงั คม
เผยแพร่
การปกปอ้ ง ๓. ทกั ษะ
หรอื ผู้อนื่
ออกแบบแก้ปญั หา

มาตรฐาน ส ๒.๑
ภมู ปิ ญั ญา
คมุ้ ครองตนเอง การสรา้ งความร
ู้ จากการละเมดิ ๓. ดำเนินการ

๒. เสนอวธิ ีการ ท้องถนิ่
หรอื ผ้อู นื่
๔. ทกั ษะ
สทิ ธเิ ด็ก
ตามแผน

ปกป้อง ของชุมชน
จากการละเมดิ การนำความรุ้ไปใช
้ ๒. เรื่องเลา่ มกี ารตรวจสอบ
คุ้มครอง ของทุกคน
สทิ ธเิ ด็ก
“ประสบการณ์ แตล่ ะขน้ั ตอน

ตนเอง
จะทำให้สงั คม ๓. การปกป้อง การอนรุ ักษ
์ ที่ปฏิบัติ

หรือผู้อ่นื
สงบสขุ
ค้มุ ครอง
และเผยแพร่
๔. สรปุ และ

จากการ
สทิ ธิเด็ก
ภูมปิ ัญญา
ตรวจสอบ

ละเมิดสทิ ธ ิ
ในสังคม
ท้องถ่ิน
การแกป้ ัญหา

เดก็
๔. ความสำคญั ของชมุ ชน”
๕. เขยี นขอ้ เสนอแนะ
๔. มสี ่วนร่วม
ของภูมปิ ัญญา
การมีส่วนรว่ ม

ในการอนุรกั ษ์ ท้องถ่ิน
ในการปกปอ้ ง
และเผยแพร่ ๕. ตัวอยา่ ง
ค้มุ ครองตนเอง

ภมู ปิ ญั ญา
ภมู ิปัญญา
หรอื ผูอ้ ่ืนจาก

ทอ้ งถ่ิน
ทอ้ งถิน่
การละเมิด

ของชุมชน
ในชุมชนตน
สทิ ธเิ ด็ก

๖. การอนรุ ักษ์ ๖. ศกึ ษาขอ้ มูล

และเผยแพร่
เก่ยี วกับ

ภูมิปญั ญา
วฒั นธรรมไทย

ท้องถิ่นของ ข้อมูลความสำคัญ
ชมุ ชน
และตวั อยา่ ง


ภมู ิปญั ญาทอ้ งถ่นิ

๗. วเิ คราะหค์ ุณคา่
ของวฒั นธรรมไทย
และจดั ทำทะเบยี น
ประวัติภมู ปิ ญั ญา
ทอ้ งถ่ิน

๘. กำหนดประเภท
ของวัฒนธรรมไทย

แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรเู้ พ่อื พัฒนาทักษะการคดิ ระดบั ประถมศึกษา
239
กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชี้วัด
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู้

และแยกแยะ

คณุ ค่าของ

วฒั นธรรมไทย

แตล่ ะประเภท

และวิเคราะห
์
จัดกลมุ่ ประเภท

ของภูมิปญั ญา

ทอ้ งถิน่

๙. นำเสนอ

ผลการวเิ คราะห์

จัดลำดับ

ความสำคญั ของ
วัฒนธรรมไทย

และข้อมูล

ภูมปิ ญั ญาท้องถิน่

๑๐. สรุปผล

การวิเคราะห
์
ทางเลอื กของ
วฒั นธรรมไทย

และภูมปิ ัญญา

ท้องถนิ่ ทเ่ี กิด

ประโยชน์

ต่อสว่ นรวม

๑๑. ตดั สินใจ

อนุรกั ษ์และเผยแพร่
วัฒนธรรมไทย

และภมู ปิ ญั ญา

ทอ้ งถนิ่ เขียนเร่ืองเล่า
“ประสบการณ์

การอนรุ กั ษแ์ ละ

เผยแพรภ่ มู ิปญั ญา
ทอ้ งถ่ินของชุมชน”


240 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรเู้ พอ่ื พฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา

กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๒ หนา้ ทีพ่ ลเมือง วฒั นธรรม และการดำเนินชวี ติ ในสงั คม

มาตรฐาน ส ๒.๒ เข้าใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบัน ยึดมั่น ศรัทธา และ

ธำรงรักษาไว้ซ่ึงการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย
์

ทรงเปน็ ประมขุ


ตวั ช้วี ดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู
้

สาระที่ ๒
องค์กรปกครอง
๑. โครงสรา้ ง
๑. ทกั ษะ
แผนผังมโนทัศน
์ ๑. ศึกษาและ
หนา้ ทีพ่ ลเมือง สว่ นทอ้ งถ่นิ
การปกครอง
การวเิ คราะห
์ แสดง
รวบรวมข้อมูล
วฒั นธรรม และ เป็นองคก์ ร
ส่วนทอ้ งถ่ิน
๒. ทกั ษะ
๑. โครงสร้าง
โครงสร้าง บทบาท
การดำเนนิ ชีวติ ทีม่ คี วามสำคญั ๒. อำนาจหน้าที่ การจำแนก อำนาจหนา้ ที่
อำนาจหน้าท่ ี

ในสังคม
และมบี ทบาท และความสำคญั ประเภท
และความสำคญั ความสำคญั ของ

มาตรฐาน ส ๒.๒
หนา้ ท่ีในการ ของการปกครอง ๓. ทักษะ
ของการปกครอง การปกครอง

๑. อธิบาย บรหิ ารงาน
สว่ นทอ้ งถิน่
การระบุ
สว่ นท้องถ่ิน
ส่วนทอ้ งถ่นิ

โครงสร้าง ระดับทอ้ งถน่ิ ๓. บทบาท ๔. ทกั ษะ
๒. วิธกี าร
๒. ศึกษาการเขา้ รบั
อำนาจหนา้ ที่ เกี่ยวกับ
หน้าที่ และ
การเชื่อมโยง
เขา้ ดำรง
ตำแหนง่ ของผูบ้ ริหาร
และความ การบริการ วิธกี ารเขา้ ดำรง ๕. ทักษะ
ตำแหน่งของ
ตามโครงสร้างการ
สำคัญของ
สาธารณ- ตำแหน่งของ
การรวบรวม ผบู้ รหิ ารท้องถิน่
ปกครองส่วนท้องถิน่

การปกครอง ประโยชน
์ ผูบ้ ริหารท้องถ่ิน
ข้อมลู
๓. ประโยชน์
๓. ระบุตำแหน่ง
ส่วนทอ้ งถ่นิ
ในชุมชน
๔. องค์กร
ท่ีชุมชนจะได้รับ พรอ้ มทัง้ บทบาท
๒. ระบบุ ทบาท
ปกครอง

จากองค์กร หน้าที่ตามโครงสรา้ ง
หนา้ ที่ และ
สว่ นท้องถิ่น
ปกครอง
การปกครอง

วธิ ีการ
กับบริการ ส่วนท้องถ่ิน
ส่วนทอ้ งถน่ิ

เขา้ ดำรง สาธารณ-
ตำแหนง่
ประโยชน์
๔. เขียนผังมโนทัศน์
ของผู้บรหิ าร ในชมุ ชน
แสดงโครงสรา้ ง
ท้องถ่นิ
อำนาจหน้าท่ ี

๓. วิเคราะห ์
ความสำคญั และวิธี
เข้าดำรงตำแหน่ง

ประโยชน
์ ของผบู้ ริหารท้องถิน่

ที่ชุมชนจะได ้ ๕. รวบรวมรายการ

รบั จากองคก์ ร ทชี่ มุ ชนไดร้ บั ประโยชน์
ปกครอง
องค์กรทางสงั คม

สว่ นทอ้ งถน่ิ
ในชุมชนของตน




แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรเู้ พอื่ พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับประถมศกึ ษา
241
กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม