การคิด ประถม สังคมศึกษา

✦ การวิเคราะหต์ ัวชÈวี ดั สàูการพัฒนาทักษะการคดิ

การวิเคราะห์ตัวช้ีวัดสู่การพัฒนาทักษะการคิดเป็นการนำตัวช้ีวัดกลุ่มสาระ
การเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีท่ี ๓ จาก ๕ สาระ
๑๑ มาตรฐาน จำนวน ๓๙ ตวั ช้ีวัด มาวเิ คราะห์รายตัวชว้ี ัดใน ๔ ประเดน็ คือ ตวั ชี้วัด
แต่ละตวั ผู้เรยี นควรมคี วามรอู้ ะไรและทำอะไรได้ ทกั ษะการคดิ ชน้ิ งาน/ภาระงาน และ
แนวการจัดการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด ในแต่ละประเด็นจะมีความสัมพันธ์
เชอ่ื มโยงกนั และสะทอ้ นคุณภาพผเู้ รียนตามตัวชี้วดั

สาระท่ี ๑ ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม

มาตรฐาน ส ๑.๑ รู้และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา

หรือศาสนาท่ีตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาท่ีถูกต้อง ยึดมั่น และปฏิบัติ


ตามหลกั ธรรม เพื่ออยู่ร่วมกันอยา่ งสันติสุข


ตวั ช้วี ดั
ผเู้ รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั การเรียนรู
้
ภาระงาน
เพ่ือพฒั นาทักษะการคิด


๑. อธบิ ายความ ผู้เรียนรู้อะไร
๑. ทักษะ
สมุดภาพ
๑. สังเกตและรวบรวมขอ้ มูล

สำคญั ของ วฒั นธรรมไทย
การรวบรวม แสดงผลงานทาง ที่เก่ยี วข้องกับวฒั นธรรมไทย
พระพทุ ธ- มีรากฐานมาจากทกุ ศาสนา
ขอ้ มลู
วัฒนธรรมไทย
และความสำคญั ของศาสนา

ศาสนาหรือ ทป่ี ระชาชนชาวไทยนับถอื
๒. ทกั ษะ
ทเี่ กยี่ วกบั
ท่ีนับถือ

ศาสนาท่ีตน ผเู้ รยี นทำอะไรได้
การเชอื่ มโยง
ศาสนาท่นี บั ถอื ๒. เชื่อมโยงวัฒนธรรมไทยกบั
นบั ถือใน ๑. อธิบายความสำคญั

พร้อมบรรยาย ความสำคญั ของศาสนาทีน่ บั ถือ

ฐานะท่เี ปน็ ของพุทธศาสนาหรือศาสนา

ความสำคัญ
๓. อธิบายความสำคัญของ
รากฐาน ที่นบั ถือในฐานะท่ีเป็น

ศาสนาในฐานะท่ีเป็นรากฐาน
สำคัญของ รากฐานของวฒั นธรรมไทย


ทางวฒั นธรรม

วฒั นธรรม ๒. อธิบายลักษณะของ

๔. รวบรวมภาพเกี่ยวกบั
ไทย
วฒั นธรรมทม่ี ีรากฐานมาจาก

วฒั นธรรมไทยทม่ี ีรากฐาน


ศาสนาทนี่ บั ถอื


มาจากศาสนาทีน่ บั ถือ





๕. จดั ทำสมดุ ภาพแสดงผลงาน




ทางวฒั นธรรมไทยทเ่ี กย่ี วกบั




ศาสนาทนี่ บั ถอื

๒. สรปุ พุทธ ผู้เรยี นร้อู ะไร
๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ
๑. ทบทวนความรเู้ ก่ยี วกับ

ประวัตติ ัง้ แต่
พุทธประวัตชิ ่วยให้เหน็
การเช่ือมโยง
เร่ืองราวประวตั ิ พุทธประวตั ิหรือประวตั ศิ าสดา
การบำเพ็ญเพียร ถึงความม่งุ ม่นั ในความเพียร ๒. ทักษะ
ศาสดาของ ทน่ี ับถอื

จนถึงปรินพิ พาน
พยายามเพ่อื ใหบ้ รรล
ุ การนำความรู้ ศาสนาทนี่ บั ถือ ๒. ศกึ ษาความรู้เพ่ิมเติม

หรอื ประวตั ขิ อง เป้าหมายของชวี ติ
ไปใช
้ (ประวตั ิ ข้อคดิ ๓. เชื่อมโยงความรู้ใหม
่
ศาสดาท่ีตนนบั ผู้เรยี นทำอะไรได้

แนวทางการ
กบั ความรเู้ ดิม

ถอื ตามทก่ี ำหนด
๑. เล่าพุทธประวัติหรือ
นำขอ้ คดิ ไปใช
้ ๔. สรปุ ความรู้ใหม่


ศาสนาความรู้ของศาสนา

ในชวี ติ ประจำวนั )
๕. เช่ือมโยงความรู้ไปใช
้

ทผ่ี ู้เรียนนบั ถือ


ในการดำเนินชวี ติ


๒. สรปุ ข้อคดิ ท่ีได้จาก


๖. นำเสนอประวัติศาสดาของ
การศึกษาพทุ ธประวตั หิ รอื ศาสนาท่ีนับถอื และนำความรู้
ประวัติศาสดาของศาสนา
ไปใช้ในชวี ติ ประจำวนั

ทผี่ ้เู รยี นนับถือ


94 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนร้เู พอื่ พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศกึ ษา

กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชวี้ ัด
ผู้เรยี นร้อู ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั การเรียนรู้

ภาระงาน
เพื่อพัฒนาทักษะการคิด


๓. ช่นื ชมและ ผเู้ รียนรอู้ ะไร
๑. ทักษะ
๑. การอภปิ ราย ๑. ศึกษาประวัติสาวก ชาดก
บอกแบบ- การดำเนนิ ชีวิตท่ีดี
การตีความ
ใหข้ อ้ คดิ และ
เรือ่ งเลา่ และศาสนิกชน
อยา่ งการ ของสาวก ชาดก เร่ืองเล่า ๒. ทักษะ
แนวปฏิบัตทิ ด่ี ี ตัวอย่าง

ดำเนนิ ชีวิต และศาสนิกชนตวั อยา่ ง
การเชือ่ มโยง
ของตวั ละคร
๒. อภปิ รายและระบุแบบอยา่ ง
และขอ้ คดิ กอ่ ให้เกิดความศรทั ธาและ
ในชาดกหรือ การดำเนนิ ชวี ิต/ข้อคิดที่ได้จาก
จากประวตั ิ การประพฤตปิ ฏิบตั ิตาม

เร่ืองเลา่
เรอ่ื งท่ีศกึ ษา

สาวก ชาดก ผเู้ รยี นทำอะไรได
้
๒. การนำเสนอ
๓. เช่ือมโยงขอ้ คิด/แบบอยา่ ง
เรอื่ งเล่าและ ๑. สรุปแบบแผนการดำเนนิ
แบบแผน
การดำเนินชวี ิตไปใช้ใน

ศาสนิกชน ชวี ิตและข้อคดิ จากเร่ือง

การดำเนินชวี ติ
ชีวติ ประจำวัน

ตวั อยา่ ง
ทก่ี ำหนดได
้
ทเี่ หมาะสม
๔. วางแผนการดำเนินชวี ิต

ตามท่กี ำหนด
๒. เลือกแบบแผนการดำเนิน
ของตนเอง
ที่สอดคล้องกบั ข้อคดิ /


ชีวติ ไปปฏบิ ัติได้อย่าง

ตอ่ ช้ันเรียน
แบบอยา่ งการดำเนินชวี ติ


เหมาะสม


๕. นำเสนอแบบแผน





การดำเนินชวี ิตตอ่ หนา้ ชั้นเรยี น

๔. บอก
ผเู้ รยี นรู้อะไร
๑. ทักษะ
การนำเสนอ
๑. ศึกษาความหมาย

ความหมาย พระไตรปิฏกหรือคมั ภีร์ การแปลความ ความหมาย ความสำคัญของพระไตรปิฎก
ความสำคญั ของศาสนาเปน็ หลักฐาน
๒. ทกั ษะ
ความสำคัญของ หรอื คมั ภรี ์ของศาสนาทน่ี ับถอื

ของพระไตร- อา้ งอิงหลักธรรมคำสอน
การเชื่อมโยง
พระไตรปฎิ ก
๒. นำเสนอความหมายและ

ปิฎก หรือ ของศาสนา

หรอื คมั ภรี ์กบั
ความสำคญั ของพระไตรปฎิ ก
คัมภีร์ของ ผเู้ รียนทำอะไรได
้
การดำเนินชวี ิต
หรือคัมภรี ท์ างศาสนา

ศาสนาทีต่ น ๑. บอกความหมาย

ของศาสนิกชน
ดว้ ยวิธีการต่าง ๆ และจาก

นับถอื
ของพระไตรปฎิ กหรอื คัมภรี ์

แหลง่ เรยี นรูท้ ่ีหลากหลาย


ของศาสนาท่ตี นนบั ถือ


๓. เช่อื มโยงความร้กู บั การ

๒. อธิบายความสำคัญ


ดำเนินชีวติ ของศาสนิกชน


ของพระไตรปฎิ กหรือคัมภีร์

๔. ออกแบบและนำเสนอ


ของศาสนาทีน่ ับถอื ได้


ความหมาย ความสำคญั ของ
พระไตรปิฎกหรือคัมภรี
์
กบั การดำเนินชวี ิตของ
ศาสนกิ ชน


แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้เพ่อื พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดับประถมศึกษา
95
กล่มุ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชี้วัด
ผเู้ รยี นรู้อะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั การเรยี นรู้

ภาระงาน
เพ่อื พฒั นาทกั ษะการคิด


๕. แสดงความ ผเู้ รียนรูอ้ ะไร
๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ ๑. ศกึ ษาหลกั ธรรมตาม
เคารพ
หลกั ธรรมตามแนวทาง
การรวบรวม พฤตกิ รรมหรอื แนวทางของศาสนาทน่ี ับถอื

พระรัตนตรัย ของศาสนาทน่ี ับถือไปเป็น ขอ้ มลู
การปฏบิ ัติตน
๒. รวบรวมวธิ ีการแสดง

และปฏิบตั ิ แนวทางในการดำเนินชวี ิต
๒. ทักษะ
ในการแสดง ความเคารพและปฏบิ ตั ติ าม
ตาม
ผ้เู รียนทำอะไรได
้ การเช่อื มโยง
ความเคารพ
หลักธรรมของศาสนาท่ีนบั ถือ

หลกั ธรรม นำหลักธรรมโอวาท ๓
๓. ทกั ษะ พระรตั นตรยั ๓. สรุปและนำเสนอวธิ ีการ
โอวาท ๓ ใน หรอื หลกั ธรรมตามแนวทาง
การนำความรู้ หรอื หลักธรรม แสดงความเคารพพระรตั นตรัย
พระพทุ ธ-
ของศาสนาที่นับถอื ไปเปน็ ไปใช
้ ของศาสนา
หรือหลกั ธรรมของศาสนา

ศาสนาหรือ แนวทางในการดำเนินชวี ิต

ที่นับถอื
ทีน่ บั ถอื

หลักธรรม


๔. อธบิ ายเชอื่ มโยงความสำคญั
ของศาสนา



ของการแสดงความเคารพ

ทตี่ นนบั ถือ


หรอื การปฏิบัติตนตาม

ตามท่กี ำหนด



หลักธรรมของศาสนาท่นี ับถอื





๕. รวบรวมและนำเสนอ




พฤติกรรมและการปฏบิ ตั ติ น





ในการแสดงความเคารพ





หรอื ปฏิบตั ติ ามหลกั ธรรม





ของศาสนาท่นี บั ถือ

๖. เห็นคณุ ค่า ผเู้ รียนรู้อะไร
๑. ทักษะ
การพฒั นาจติ
๑. ศึกษาและรวบรวมขอ้ มลู
และสวดมนต์ การพฒั นาจิตทำใหเ้ กดิ
การรวบรวม ตามแนวทางของ เกี่ยวกบั การปฏิบตั ิตน

แผ่เมตตา
สติ ซึ่งเปน็ พ้ืนฐานของสมาธิ
ขอ้ มลู
ศาสนาที่ผเู้ รียน ตามหลกั ศาสนาท่นี ับถอื

มีสติทเ่ี ปน็
ผเู้ รยี นทำอะไรได
้ ๒. ทกั ษะ
นับถือ
ของศาสนิกชน

พน้ื ฐาน
๑. บอกเหตผุ ลที่ทำให
้ การสรุปลง

๒. จดั กระทำขอ้ มูลด้วยวธิ กี าร
ของสมาธิใน ศาสนิกชนเหน็ คณุ ค่า
ความเห็น

ต่าง ๆ ตามความเหมาะสม

พระพทุ ธ-
ของการพัฒนาจติ


และสรปุ สาระสำคัญของข้อมูล

ศาสนาหรือ ๒. พฒั นาจติ ตามแนวทาง

๓. สรปุ ลงความเหน็ และ
การพัฒนาจติ ของพุทธศาสนาหรือศาสนา


อธบิ ายเหตุผลเก่ียวกบั

ตามแนวทาง ท่ีนบั ถือ


สาระสำคญั ของข้อมลู

ของศาสนา
๔. อภิปรายและสรุปคุณคา่
ที่ตนนบั ถอื ของการพัฒนาจติ ตามแนวทาง
ตามทีก่ ำหนด
ของศาสนาท่ีนบั ถือ

๕. ปฏิบัติกจิ กรรมการพัฒนา
จติ ตามแนวทางของศาสนา

ทีน่ ับถือ


96 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรูเ้ พื่อพัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศึกษา

กลุ่มสาระการเรียนรูส้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้ีวดั
ผู้เรยี นร้อู ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั การเรยี นรู
้
ภาระงาน
เพอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ


๗. บอกชื่อ ผเู้ รยี นรูอ้ ะไร

๑. ทักษะ
แผนผงั แสดง ๑. กำหนดสิง่ ท่จี ะไปสำรวจ
ความสำคญั ศาสนวตั ถุ ศาสนสถาน
การสำรวจ ความสมั พนั ธ์ คน้ หา (ศาสนวตั ถ,ุ ศาสนสถาน,

และปฏิบตั ิตน และศาสนบคุ คลทม่ี คี วาม คน้ หา
ของศาสนา ชือ่ ศาสนบคุ คล, ท่มี คี วามสำคญั
ไดอ้ ย่าง สำคญั ตอ่ ศาสนา ศาสนกิ ชน
๒. ทักษะ
และตามลำดับ ตอ่ ศาสนา)

เหมาะสมต่อ ต้องร้จู กั และปฏบิ ัตติ น
การจดั ของศาสนวตั ถุ
๒. สำรวจค้นหาและรวบรวม
ศาสนวตั ถุ อยา่ งเหมาะสม
โครงสร้าง
ศาสนสถาน
ขอ้ มลู ตามทีก่ ำหนด

ศาสนสถาน ผ้เู รยี นทำอะไรได้
และศาสนบุคคล
๓. เชอ่ื มโยงความสัมพันธ
์
และศาสน-
บอกช่อื ศาสนวัตถุ
ของขอ้ มูล

บคุ คลของ ศาสนสถาน และศาสน- ๔. จดั ทำโครงสรา้ งข้อมลู ใหม
่
ศาสนาอ่ืน ๆ
บคุ คลได
้ ๕. จดั ทำแผนผังแสดง

ความสมั พนั ธ์ของโครงสรา้ ง
ข้อมูล


แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้เพ่ือพฒั นาทกั ษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา
97
กลุม่ สาระการเรียนรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๑ ศาสนา ศลี ธรรม จริยธรรม

มาตรฐาน ส ๑.๒ เขา้ ใจ ตระหนกั และปฏบิ ตั ติ นเปน็ ศาสนกิ ชนทด่ี ี และธำรงรกั ษาพระพทุ ธศาสนา


หรือศาสนาท่ตี นนับถอื


ตัวช้ีวัด
ผู้เรยี นรู้อะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจัดการเรยี นร
ู้
ภาระงาน
เพ่อื พฒั นาทกั ษะการคดิ


๑. ปฏบิ ตั ติ น ผู้เรียนรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะ
สมดุ ภาพ
๑. ศกึ ษาขอ้ มลู การปฏิบตั ิตน
อย่าง
การปฏบิ ตั ติ นเปน็ ศาสนกิ ชน
การเชือ่ มโยง
แสดงสาวก อย่างเหมาะสมตอ่ สาวก

เหมาะสม
ท่ดี ี เป็นการธำรงไวซ้ ึ่งศาสนา
๒. ทักษะ
ศาสนสถาน ศาสนสถาน ศาสนวัตถุ

ต่อสาวก
ท่ีตนนับถือ
การนำความรู้ ศาสนวตั ถุ และ ของศาสนาทนี่ ับถอื

ศาสนสถาน ผเู้ รยี นทำอะไรได
้ ไปใช้
การปฏบิ ตั ติ น ๒. เชอ่ื มโยงความสำคญั ของ
ศาสนวตั ถุ ๑. บอกแนวทางปฏิบตั ติ น

อย่างเหมาะสม ขอ้ มูลท่มี ีตอ่ ศาสนาที่นับถอื

ของศาสนา
ต่อสาวก

ของศาสนกิ ชน
๓. เชื่อมโยงขอ้ มลู กบั

ที่ตนนบั ถือ ๒. ปฏบิ ัติตนตอ่ สาวก


การดำเนินชวี ติ ของศาสนิกชน

ตามท่ีกำหนด อยา่ งเหมาะสม


๔. รวบรวมภาพเกย่ี วกบั สาวก
ได้ถูกต้อง



ศาสนสถาน ศาสนวัตถุ





ของศาสนาท่ีนับถือ





๕. จัดทำสมดุ ภาพแสดงสาวก




ศาสนสถาน ศาสนวตั ถุ และ




การปฏิบัตติ นอย่างเหมาะสม




ของศาสนิกชน

๒. เหน็ คุณค่า ผเู้ รยี นรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ ๑. กำหนดจดุ ประสงค
์
และปฏบิ ตั ิตน การปฏบิ ัตติ นทีถ่ ูกต้อง
การรวบรวม ความรู้เก่ียวกับ ของการรวบรวมข้อมูล

ในศาสนพธิ ี ในวันสำคัญทางศาสนา ขอ้ มูล
การปฏบิ ัตติ นใน ๒. วางแผนและเกบ็ รวบรวม
พธิ ีกรรมและ เปน็ การธำรงรกั ษาไว
้ ๒. ทักษะ
ศาสนพธิ แี ละวัน ขอ้ มลู ตามแผนทกี่ ำหนด

วันสำคัญทาง ซึ่งศาสนาท่ีตนนับถือ
การเชื่อมโยง
สำคัญทางศาสนา ๓. เช่อื มโยงความสัมพันธ
์
ศาสนาตามท ี่ ผ้เู รยี นทำอะไรได
้ ๓. ทกั ษะ
ของศาสนิกชน
ของขอ้ มูล

กำหนดได้
๑. ปฏิบัติตนได้ถูกตอ้ ง การนำความรู้
๔. สรปุ ความสมั พันธ์

ถกู ตอ้ ง
เหมาะสมในวนั สำคัญ
ไปใช้

๕. อภิปรายและสรปุ ประโยชน์


ทางศาสนา


และคุณคา่ ของการปฏบิ ัติตน

๒. อธิบายประโยชน์และ

อยา่ งถกู ต้อง


คุณคา่ ของการปฏิบัติตน


๖. ออกแบบและนำเสนอ


ในศาสนพิธี พิธีกรรม


ความร้เู ก่ียวกบั การปฏิบัติตน

และวนั สำคัญทางศาสนา
ในศาสนพิธีและวนั สำคญั

ที่กำหนดให้
ทางศาสนาของศาสนิกชน


98 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้เพอ่ื พฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา

กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้วี ดั
ผู้เรียนรู้อะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั การเรียนร้
ู
ภาระงาน
เพ่อื พัฒนาทักษะการคิด


๓. แสดงตนเป็น ผูเ้ รยี นรู้อะไร
๑. ทักษะ
การแสดง
๑. รวบรวมขอ้ มลู เก่ียวกับ

พุทธมามกะ การยอมรบั หลักการ การรวบรวม บทบาทสมมติ การแสดงตนเป็นศาสนกิ ชน

หรือแสดงตน ศาสนาทตี่ นนับถือ เกิดจาก ข้อมูล
เพ่ือแสดงตน
ของศาสนาที่นับถอื

เปน็ ศาสนกิ ชน
การความรู้ ความเขา้ ใจ
๒. ทักษะ เป็นศาสนิกชน
๒. สรุปและนำเสนอข้ันตอน
ของศาสนา
และความศรัทธา
การนำความรู้ ของศาสนา
การแสดงตนเป็นศาสนกิ ชน

ท่ีตนนบั ถอื
ผู้เรียนทำอะไรได้
ไปใช้
ท่ตี นนับถอื
ของศาสนาทน่ี บั ถอื


ประกาศและแสดงตนเป็น
๓. แสดงบทบาทสมมต
ิ
พทุ ธมามกะหรอื ศาสนกิ ชน
เพอ่ื แสดงตนเปน็ ศาสนิกชน

ท่ตี นนับถอื
ของศาสนาทีน่ ับถือ


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรเู้ พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศึกษา
99
กลุ่มสาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระท่ี ๒ หนา้ ทพ่ี ลเมอื ง วัฒนธรรม และการดำเนนิ ชีวิตในสงั คม

มาตรฐาน ส ๒.๑ เข้าใจและปฏิบัติตนตามหน้าท่ีของการเป็นพลเมืองดี มีค่านิยมที่ดีงาม


และธำรงรักษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำรงชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมไทย


และสงั คมโลกอยา่ งสันตสิ ขุ


ตวั ชี้วัด
ผ้เู รยี นร้อู ะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจัดการเรยี นร
ู้
ภาระงาน
เพือ่ พฒั นาทกั ษะการคิด


๑. สรุป ผเู้ รยี นรอู้ ะไร
๑. ทักษะ
รายงานผล
๑. กำหนดประเด็นการสำรวจ

ประโยชน ์ การปฏิบัตติ นตาม การสำรวจ
การปฏบิ ตั ติ น เกีย่ วกบั ประเพณีและ
และปฏิบัตติ น ประเพณีและวัฒนธรรม
๒. ทกั ษะ
ตามประเพณี วฒั นธรรมในครอบครวั

ตามประเพณี ท้งั ของครอบครวั และ
การเชอื่ มโยง
และวัฒนธรรม และในท้องถ่นิ

และ ของทอ้ งถ่นิ ทำใหอ้ ยู่รว่ มกนั
ในครอบครวั และ ๒. เลอื กวธิ สี ำรวจ

วัฒนธรรม
อยา่ งมีความสขุ

ในทอ้ งถิ่นจาก เชน่ สอบถาม สังเกตคน้ ควา้

ในครอบครวั ผเู้ รียนทำอะไรได
้
ประสบการณ์ ๓. สำรวจจดบันทกึ จัดกลุ่ม
และท้องถน่ิ
สรุปประโยชนแ์ ละปฏิบตั ิ
ของผ้เู รียน
ข้อมลู ตามประเดน็


ตนตามประเพณีและ

๔. เลอื กขอ้ มูลที่เกีย่ วขอ้ งกัน

วัฒนธรรมในครอบครวั


มาหาความสมั พันธ์


และท้องถ่นิ


๕. สรปุ ความสัมพันธ์/





สาระสำคัญของขอ้ มลู





๖. เช่อื มโยงสาระสำคัญของ




ขอ้ มลู กบั การปฏิบตั ิตน





๗. บอกการปฏบิ ตั ิตนตาม




ประเพณแี ละวฒั นธรรม





๘. อภิปรายประโยชนข์ องการ




ปฏบิ ัติตน





๙. จดั ทำและรายงานผลการ




ปฏิบตั ิตน

๒. บอก ผูเ้ รียนรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะ
รายงานการ ๑. สำรวจและรวบรวมขอ้ มูล

พฤติกรรม วฒั นธรรมท่หี ลากหลาย การสำรวจ
สำรวจพฤติกรรม ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั ความหลากหลาย
การดำเนนิ สง่ ผลต่อการดำเนินชวี ิต
๒. ทกั ษะ
ของตนเองและ
ทางวฒั นธรรม

ชวี ติ ของ ของตนเอง และผอู้ นื่
การรวบรวม ผ้อู ื่นทีเ่ กีย่ วกับ ๒. วเิ คราะหล์ กั ษณะเฉพาะ
ตนเอง และ
ผู้เรียนทำอะไรได
้ ขอ้ มลู
วฒั นธรรม
ของแตล่ ะวัฒนธรรม

ผอู้ นื่ ที่อยู่ใน บอกพฤตกิ รรม
๓. ทกั ษะ

๓. สำรวจและรวบรวมขอ้ มูล
กระแส การดำเนนิ ชวี ิตของตนเอง การวิเคราะห์

เกย่ี วกับการดำเนนิ ชีวติ

วัฒนธรรม
และผอู้ ่ืนทีอ่ ยู่ในกระแส

ทีส่ อดคลอ้ งกบั ลกั ษณะ

ทหี่ ลากหลาย
วัฒนธรรมท่ีหลากหลาย


ทางวัฒนธรรม







100 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรูเ้ พ่ือพฒั นาทักษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชี้วดั
ผู้เรยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั การเรียนร
ู้
ภาระงาน
เพ่ือพัฒนาทกั ษะการคิด






๔. วิเคราะหเ์ ช่อื มโยงลกั ษณะ




การดำเนนิ ชีวิตของตนและ





ผอู้ ่นื ทา่ มกลางความแตกตา่ ง




ทางวัฒนธรรม





๕. ออกแบบและนำสเนอ




รายงานการสำรวจพฤตกิ รรม




ของตนเองและผูอ้ ่ืนท่ีเก่ียวกบั




วัฒนธรรม

๓. อธิบาย
ผเู้ รยี นรอู้ ะไร
ทกั ษะ
การบรรยาย ๑. ศึกษาและรวบรวมขอ้ มูล
ความสำคัญ วันหยุดราชการ
การวิเคราะห
์ ประสบการณ์
เก่ียวกบั วันหยดุ ราชการ

ของวนั หยดุ เป็นวันสำคญั เกี่ยวกับชาติ
การมสี ่วนรว่ ม
๒. วิเคราะห์ความสำคัญของ
ราชการ
ศาสนา ประเพณแี ละ
ทำกิจกรรมในวนั วนั หยดุ ราชการทม่ี ตี อ่ สงั คมไทย

ที่สำคญั
วฒั นธรรม

หยุดราชการท่ี ๓. อธบิ ายความสำคัญของวนั

ผูเ้ รียนทำอะไรได้

สำคญั เก่ียวกับ หยดุ ราชการทส่ี ำคัญ


อธิบายความสำคัญ

ชาติ ศาสนา ๔. บรรยายประสบการณ์


ของวันหยดุ ราชการที่สำคัญ
และประเพณี
การมีสว่ นร่วมทำกจิ กรรม


เกี่ยวกับชาติ ศาสนา

ในวันหยดุ ราชการที่สำคัญ


ประเพณีและวัฒนธรรม


เก่ยี วกบั ชาติ ศาสนา





และประเพณี

๔. ยกตวั อยา่ ง ผ้เู รียนรูอ้ ะไร
๑. ทกั ษะ
ตัวอย่างบคุ คล
๑. สำรวจคน้ หาความต้องการ
บคุ คลซงึ่ ม
ี บคุ คลท่ีมีผลงานทเ่ี ปน็ การสำรวจ
ซงึ่ มผี ลงาน
ของชมุ ชนและท้องถิน่ ของตน

ผลงานท่เี ป็น ประโยชนแ์ ละเป็นแบบอยา่ ง ๒. ทักษะ
ทเ่ี ปน็ ประโยชน์
๒. สรปุ และนำเสนอ

ประโยชน์แก่ แก่ชุมชนและท้องถิ่น
การเชื่อมโยง
แก่ชมุ ชนและ ความตอ้ งการของชมุ ชน

ชมุ ชนและ ผเู้ รียนทำอะไรได้
ทอ้ งถน่ิ ของตน
และท้องถิน่

ทอ้ งถ่ิน
ยกตัวอยา่ งบุคคลซงึ่ ม
ี
๓. สำรวจคน้ หาบุคคล

ของตน
ผลงานทีเ่ ป็นประโยชน์แก่
ทีเ่ ป็นคนดีในชมุ ชนและ

ชมุ ชนและท้องถน่ิ ของตน
ทอ้ งถิ่นของตน


๔. เชือ่ มโยงความดขี องบุคคล
กบั ความต้องการของชมุ ชน
และทอ้ งถ่นิ ของตน

๕. ยกตวั อย่างบคุ คล

ซึง่ มีผลงานทเ่ี ปน็ ประโยชน์

แก่ชมุ ชนและท้องถ่ินของตน


แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้เพอ่ื พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดับประถมศึกษา
101
กลมุ่ สาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๒ หนา้ ทพ่ี ลเมอื ง วัฒนธรรม และการดำเนินชวี ติ ในสังคม

มาตรฐาน ส ๒.๒ เข้าใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบัน ยึดม่ัน ศรัทธา และ

ธำรงรักษาไว้ซึ่งการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย
์

ทรงเป็นประมขุ


ตวั ชว้ี ดั
ผู้เรยี นร้อู ะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจัดการเรียนรู้

ภาระงาน
เพื่อพัฒนาทกั ษะการคดิ


๑. ระบุบทบาท ผ้เู รียนรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะ
เขียนบรรยาย ๑. รวบรวมแปลความ ตคี วาม
หนา้ ทีข่ อง บทบาทหน้าท่ขี องสมาชิก การแปลความ
บทบาทหน้าท่ี ข้อมูลเกยี่ วกบั บทบาทหนา้ ท่ี
สมาชกิ ของ ในชมุ ชนตอ่ การมีส่วนร่วม
๒. ทักษะ
ของสมาชกิ
ของสมาชิกในชมุ ชนตอ่ การ

ชุมชนในการ ในกจิ กรรมตามระบอบ การตีความ
ในการมีสว่ นรว่ ม มีส่วนรว่ มในกจิ กรรม

มสี ่วนรว่ ม
ประชาธปิ ไตย
๓. ทกั ษะ
ในกจิ กรรมของ ตามระบอบประชาธิปไตย

ในกิจกรรม ผู้เรยี นทำอะไรได
้ การให้เหตผุ ล
ชมุ ชน
๒. อธิบายใหเ้ ห็นความ
ต่าง ๆ ตาม ระบบุ ทบาทหนา้ ท
ี่

สอดคล้องของเหตแุ ละผล
กระบวนการ ของสมาชิกของชมุ ชน


เก่ยี วกับบทบาทหน้าทขี่ อง
ประชาธิปไตย
ในการมีสว่ นร่วมในกิจกรรม

สมาชกิ ในชมุ ชนตอ่ การมี


ต่าง ๆ ตามกระบวนการ

สว่ นร่วมในกิจกรรมตาม


ประชาธิปไตย


ระบอบประชาธปิ ไตย





๓. เรียบเรยี งและพูดนำเสนอ




บทบาทหน้าทข่ี องสมาชิก





ในชุมชนตอ่ การมีสว่ นรว่ ม





ในกจิ กรรมตามระบอบ




ประชาธปิ ไตย





๔. เขียนบรรยายบทบาทหน้าท่ี




ของสมาชกิ ของชมุ ชนในการ





มสี ว่ นรว่ มในกจิ กรรมของชมุ ชน

๒. วเิ คราะห์ ผเู้ รยี นรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะ
แผนผงั ความคดิ
๑. ศกึ ษาวิธีการออกเสยี ง
ความแตกตา่ ง ความแตกตา่ งระหวา่ ง
การเปรียบเทยี บ
การวเิ คราะห์ โดยตรงและกระบวนการ

ของ การเลอื กตัวแทนโดยตรง ๒. ทักษะ
ความแตกตา่ ง การตัดสนิ ใจการเลอื กตัวแทน

กระบวนการ
และการเลอื กตัวแทน
การวเิ คราะห
์ ระหวา่ งการ
ออกเสยี งในช้ันเรียน/โรงเรยี น
การตดั สนิ ใจ ออกเสียง
๓. ทักษะ
เลือกตัวแทน และชุมชน

ในช้ันเรียน/ ผู้เรียนทำอะไรได
้ การสรุปลง
โดยตรงและ
๒. จำแนก แยกแยะวิธีการ
โรงเรยี นและ วเิ คราะหค์ วามแตกต่าง ความเหน็
การเลือกตวั แทน ออกเสยี งโดยตรงและ

ชุมชนโดยวธิ ี ของกระบวนการการตัดสนิ ใจ
ออกเสียง
การเลอื กตัวแทนออกเสยี ง

การออกเสยี ง ในช้นั เรยี น/โรงเรียนและ

ในชั้นเรียน/โรงเรียนและชุมชน


102 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรูเ้ พ่ือพัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา

กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้วี ดั
ผเู้ รียนร้อู ะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจดั การเรยี นรู
้
ภาระงาน
เพื่อพฒั นาทกั ษะการคดิ


โดยตรงและ ชุมชนโดยวธิ ีการออกเสยี ง

๓. เปรยี บเทียบความแตกตา่ ง
การเลือก โดยตรงและการเลอื ก

ระหวา่ งวธิ กี ารออกเสยี ง
ตวั แทน
ตวั แทนออกเสียง


โดยตรงและการเลอื กตวั แทน
ออกเสียง



ออกเสยี งในชน้ั เรยี น/





โรงเรยี นและชมุ ชน





๔. สรุปลงความเห็นนำเสนอ




ผลการวเิ คราะห์เปรียบเทียบ





๕. สรปุ ผลการวิเคราะห
์




เป็นแผนผังความคดิ เก่ยี วกบั





ความแตกตา่ งระหว่างการ





เลอื กตวั แทนโดยตรงและ





การเลือกตวั แทนออกเสยี ง

๓. ยกตัวอย่าง ผ้เู รยี นรู้อะไร
ทักษะ
การนำเสนอ ๑. รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกบั

การเปลย่ี นแปลง
การตดั สนิ ใจของบคุ คล การนำความรู้
ตวั อย่าง
การเปลย่ี นแปลงท่ีเกิดขน้ึ

ในช้ันเรียน และกลุ่มมีผลตอ่ การ ไปใช้
การเปลี่ยนแปลง ในชนั้ เรยี น โรงเรียน

โรงเรียน และ เปลย่ี นแปลงในชน้ั เรยี น
ที่เป็นผลจาก
และชุมชน

ชมุ ชนที่เปน็ โรงเรยี น และชมุ ชน
การตัดสนิ ใจ
๒. คน้ หาสาเหตทุ ที่ ำให้เกดิ

ผลจากการ ผูเ้ รยี นทำอะไรได
้ ของบุคคลและ การเปลีย่ นแปลง

ตดั สนิ ใจ
ยกตัวอย่างการ กลุ่มคน
๓. นำเสนอตวั อยา่ ง

ของบุคคล
เปลย่ี นแปลงในช้นั เรยี น
การเปลีย่ นแปลงทเ่ี ป็นผลจาก

และกลุ่ม
โรงเรยี น และชุมชนทเี่ ป็นผล การตัดสินใจของบคุ คล

จากการตดั สนิ ใจของบุคคล และกลมุ่ คน

และกลมุ่




แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พือ่ พัฒนาทักษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา
103
กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระท่ี ๓ เศรษฐศาสตร
์
มาตรฐาน ส ๓.๑ เข้าใจและสามารถบริหารจัดการทรัพยากรในการผลิตและการบริโภคการใช้


ทรัพยากรท่ีมีอยู่จำกัดได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า รวมทั้งเข้าใจหลักการ

ของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อการดำรงชวี ติ อย่างมีดุลยภาพ


ตัวชีว้ ัด
ผเู้ รยี นร้อู ะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคิด
ช้นิ งาน/
แนวการจดั การเรียนร้
ู
ภาระงาน
เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด


๑. จำแนกความ ผ้เู รียนร้อู ะไร
๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ ๑. รวบรวมข้อมลู เกย่ี วกับ

ต้องการและ การดำรงชีวิตจำเปน็
การจำแนก รายการสินคา้ สินคา้ และบริการในการ

ความจำเปน็ ตอ้ งใช้สนิ ค้าและบริการ
ประเภท
และบริการ
ดำรงชีวติ

ในการใช ้ ที่เป็นปจั จัย ๔
๒. ทกั ษะ
เพ่ือการ
๒. จำแนกและจดั กลุม่ ขอ้ มูล

สินค้าและ และตามความตอ้ งการ
การจดั กลุ่ม
ดำรงชวี ิต
ที่ได้จากการรวบรวมเป็น

บรกิ ารใน
ผูเ้ รียนทำอะไรได้


๒ กล่มุ คอื

การดำรงชีวิต
จำแนกความต้องการและ

- สนิ ค้าและบรกิ าร


ความจำเป็นในการใช้สินคา้

ความต้องการ


และบรกิ ารในการดำรงชวี ติ


- สินค้าและบริการ





ตามความจำเปน็





๔. นำเสนอรายการสนิ คา้ และ




บรกิ ารเพอ่ื การดำรงชีวติ

๒. วเิ คราะห์
ผู้เรียนรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ
๑. รวบรวมข้อมลู เกย่ี วกบั

การใช้จ่าย การวเิ คราะหบ์ ญั ชกี ารใช้ การรวบรวม ผลการวิเคราะห์ การใชจ้ า่ ยของตนเอง

ของตนเอง
จ่ายประจำวันเปน็ การควบคมุ ข้อมลู
การใชจ้ ่ายของ ในชีวติ ประจำวัน


การใช้จ่ายอยา่ งเหมาะสม
๒. ทกั ษะ
ตนเอง
๒. ใหเ้ หตผุ ลการใชจ้ ่าย


ผู้เรียนทำอะไรได้
การใหเ้ หตุผล

ของตนเองแต่ละรายการ


วเิ คราะหบ์ ัญชรี ายรับ-
๓. ทกั ษะ

๓. วเิ คราะหค์ วามสมเหตสุ มผล

รายจา่ ยเงินประจำวัน
การวเิ คราะห์

การใชจ้ า่ ยของตนเอง


ในรอบเดือนของตนเอง


ในชีวติ ประจำวัน





๔. นำเสนอผลการวิเคราะห์




การใชจ้ ่ายของตนเอง














104 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรเู้ พ่อื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับประถมศกึ ษา

กลุ่มสาระการเรียนรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชีว้ ัด
ผเู้ รียนร้อู ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจดั การเรียนรู
้
ภาระงาน
เพอื่ พฒั นาทกั ษะการคิด


๓. อธบิ ายไดว้ า่ ผเู้ รียนร้อู ะไร
๑. ทกั ษะ
การอธิบายความ ๑. รวบรวมขอ้ มูลเกยี่ วกับ

ทรพั ยากร
ทรัพยากรที่ใช้ในการผลิต การรวบรวม สัมพันธข์ องการ ทรพั ยากรและการผลิต

ท่มี ีอยู่จำกัด
สินค้าและบริการมีจำกดั
ข้อมลู
ผลติ และบรโิ ภค และการบรโิ ภคสนิ ค้า

มีผลตอ่
แตค่ วามต้องการของมนษุ ย
์ ๒. ทักษะ
สนิ ค้าและบริการ และบริการ

การผลิตและ มีไมจ่ ำกดั จงึ จำเป็นตอ้ ง การเชอ่ื มโยง
กับทรัพยากร
๒. ศึกษาปัญหาพืน้ ฐาน

บรโิ ภคสนิ ค้า เลือกใชเ้ ฉพาะสง่ิ ทมี่
ี ที่มอี ยู่อยา่ งจำกัด
ทางเศรษฐกจิ ทีเ่ กิดจาก

และบริการ
ความจำเปน็
การขาดแคลนทรพั ยากร


ผู้เรยี นทำอะไรได
้ กับความต้องการของมนุษย
์
อธบิ ายความสมั พนั ธข์ อง ๓. นำเสนอผลการศึกษาปญั หา
การผลติ และบริโภคสนิ คา้ เกยี่ วกบั ทรพั ยากรทม่ี อี ย่จู ำกดั
และบรกิ ารกับทรพั ยากร
กับการผลิตและบรโิ ภคสินคา้
ท่ีมีอย่อู ย่างจำกัด
และบริการ

๔. เช่อื มโยงความสัมพนั ธ์
เกยี่ วกับการใช้ทรพั ยากร

ท่มี จี ำกัดกบั การผลติ และ
บริโภคสนิ คา้ และบริการ

๕. อธบิ ายความสัมพันธ
์
ของทรพั ยากรทีน่ ำมาใช
้
ในการผลิตและบรโิ ภคสินค้า
และบริการ


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา
105
กลมุ่ สาระการเรยี นรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระท่ี ๓ เศรษฐศาสตร์

มาตรฐาน ส ๓.๒ เข้าใจระบบและสถาบันทางเศรษฐกิจต่าง ๆ ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ


และความจำเป็นของการรว่ มมอื กนั ทางเศรษฐกจิ ในสงั คมโลก


ตัวช้วี ัด
ผเู้ รยี นร้อู ะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจดั การเรียนรู้

ภาระงาน
เพื่อพัฒนาทกั ษะการคิด


๑. บอกสนิ คา้ ผู้เรียนรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
การนำเสนอ
๑. สำรวจคน้ หาสินคา้ และ
และบริการ
สินค้าและบรกิ ารจำเป็น การสำรวจ รายการสนิ คา้ บรกิ ารทีจ่ ำเปน็ พน้ื ฐาน

ทร่ี ฐั จัดหา พื้นฐานที่ภาครฐั ตอ้ งจัดหา ค้นหา
และบรกิ าร
ในการดำรงชีวติ

และใหบ้ รกิ าร และใหบ้ รกิ ารแก่ประชาชน
๒. ทักษะ
ทภี่ าครฐั ใหบ้ รกิ าร ๒. นำเสนอขอ้ มูลสนิ ค้า

แก่ประชาชน
ผเู้ รยี นทำอะไรได้
การจดั กลุ่ม
แกป่ ระชาชน
และบรกิ ารจำเปน็ พ้นื ฐาน


บอกสนิ ค้าและบริการ

ในชุมชนทอ้ งถนิ่ ที่ได้จากการสำรวจ


ทีร่ ฐั จัดหาและให้บริการ

ของตน
๓. จัดกลุ่มขอ้ มลู ตามวธิ กี าร


แกป่ ระชาชน


ที่ไดม้ าของสินค้าและบรกิ าร




เป็นกลุ่มท่ซี อ้ื หาเองและ





กล่มุ ท่รี ัฐจัดหาและใหบ้ รกิ าร




แกป่ ระชาชน





๔. นำเสนอรายการสนิ ค้าและ




บริการทภ่ี าครฐั ให้บริการแก่




ประชาชนในชมุ ชนท้องถ่ิน





ของตน

๒. บอกความ ผูเ้ รียนรู้อะไร
๑. ทักษะ
การนำเสนอ ๑. รวบรวมขอ้ มูลความร้
ู
สำคัญของ ประชาชนมหี น้าที่เสยี ภาษี การสรุปยอ่
เก่ียวกบั
เกยี่ วกบั ความสำคัญของภาษี

ภาษแี ละ ให้รฐั เพ่อื นำมาพัฒนา
๒. ทกั ษะ
ความสำคญั ของ และบทบาทของประชาชน

บทบาทของ และให้บรกิ ารแกป่ ระชาชน
การให้เหตุผล
ภาษแี ละบทบาท ในการเสยี ภาษี

ประชาชน
ผู้เรยี นทำอะไรได้

ของประชาชน
๒. สรปุ สาระสำคญั ของภาษี
ในการ
๑. บอกความหมายและ
ในการเสยี ภาษี
และบทบาทของประชาชน

เสียภาษ
ี ความสำคญั ของภาษ
ี

ในการเสียภาษี

๒. อธิบายบทบาทหนา้ ท่ี
๓. อภปิ รายและใหเ้ หตุผล

ของประชาชนในการ
เกย่ี วกบั ความสำคญั ของ

เสยี ตอ่ ภาษี
การเสียภาษีใหร้ ัฐ

๔. สรุปผลการอภิปราย

เกย่ี วกับความสำคญั ของ

การเสยี ภาษ
ี

106 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พ่ือพฒั นาทกั ษะการคิด ระดับประถมศึกษา

กลุ่มสาระการเรยี นร้สู ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชีว้ ัด
ผ้เู รยี นรูอ้ ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจัดการเรยี นรู้

ภาระงาน
เพือ่ พฒั นาทกั ษะการคดิ






๕. ออกแบบและนำเสนอ




ความรู้เกย่ี วกบั ความสำคญั




ของภาษแี ละบทบาทของ




ประชาชนในการเสียภาษี

๓. อธิบาย ผูเ้ รยี นรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
๑. แผนผัง
๑. คน้ หาสาเหตุทมี่ ผี ลทำให้
เหตผุ ล
การแขง่ ขันทางการคา้
การสำรวจ กา้ งปลา
ราคาสินค้าลดลง

การแขง่ ขนั มีผลกระทบต่อราคาสินคา้
คน้ หา
แสดงการแขง่ ขัน ๒. เช่ือมโยงความสัมพนั ธ์
ทางการคา้ ทมี่ ี ผ้เู รยี นทำอะไรได
้ ๒. ทักษะ
ทางการคา้ ทม่ี ผี ล ระหว่างการแขง่ ขันทางการคา้
ผลทำใหร้ าคา ๑. อธบิ ายเหตุผลทที่ ำใหเ้ กดิ
การเชอื่ มโยง
ทำให้ราคาสินค้า กับการลดราคาสนิ ค้า

สนิ คา้ ลดลง
การแขง่ ขนั ทางการค้า
๓. ทักษะ
ลดลง
๓. อธิบายเหตุผลการแขง่ ขัน

๒. อธบิ ายเหตผุ ลจากการ การนำความรู้
๒. การอธิบาย ทางการคา้ ท่ีมผี ลทำให้ราคา
แขง่ ขันทางการค้าท่ที ำให้ ไปใช
้ เหตุผลการ
สินค้าลดลง

ราคาสนิ คา้ ลดลง
แข่งขันทางการคา้
๔. เขยี นแผนผังก้างปลา

ทม่ี ีผลทำให้
แสดงการแขง่ ขันทางการค้า

ราคาสินค้าลดลง
ทีม่ ีผลทำใหร้ าคาสินคา้ ลดลง
และนำเสนอดว้ ยการอธิบาย

ให้เห็นความสอดคล้อง

ของเหตุและผล


แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พื่อพฒั นาทักษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา
107
กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๔ ประวัตศิ าสตร์

มาตรฐาน ส ๔.๑ เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลา และยุคสมัยทางประวัติศาสตร ์


สามารถใชว้ ิธกี ารทางประวตั ิศาสตร์มาวิเคราะห์เหตกุ ารณ์ตา่ ง ๆ อย่างเปน็ ระบบ


ตัวชว้ี ัด
ผเู้ รยี นรู้อะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคดิ
ชนิ้ งาน/
แนวการจัดการเรียนรู้

ภาระงาน
เพ่ือพฒั นาทกั ษะการคดิ


๑. เทียบศกั ราช ผู้เรียนรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะ
การนำเสนอและ
๑. ต้งั ประเดน็ การศกึ ษา

ท่สี ำคญั ตาม ชวี ิตประจำวัน
การรวบรวม นำเสนอความรู้ เกย่ี วกบั ศกั ราชทสี่ ำคัญ

ปฏิทินท่ีใช้ใน มีความสัมพันธ์กับศักราช
ขอ้ มูล
เกยี่ วกับศักราช ๒. สบื ค้นรวบรวมขอ้ มูลทาง
ชวี ิตประจำวนั
ผู้เรียนทำอะไรได
้ ๒. ทกั ษะ
สำคัญตามปฏิทนิ ประวตั ศิ าสตรต์ ามขน้ั ตอนตอ่ ไป


๑. ระบุความหมายและทม่ี า การเชอ่ื มโยง
ที่ใช้ในชวี ิต - กำหนดประเด็นปญั หา


ของศักราชท่ีปรากฏในปฏทิ ิน
๓. ทักษะ
ประจำวัน
- รวบรวมหลักฐาน


๒. ใชศ้ กั ราชในการบันทกึ การวเิ คราะห์

- วเิ คราะห์และ


เหตุการณ์สำคัญท่เี ก่ียวข้อง

ประเมนิ คุณค่าขอ้ มลู


กบั ตนเองและครอบครัว


- ตีความและสังเคราะห
์




- นำเสนอ





๓. วเิ คราะห์ เชอ่ื มโยงความ




แตกตา่ งระหวา่ ง พ.ศ. และ ค.ศ.





๔. ออกแบบการนำเสนอและ




นำเสนอความรู้เก่ยี วกับศกั ราช




สำคญั ตามปฏิทนิ ท่ีใช้ในชวี ติ




ประจำวัน

๒. แสดงลำดับ
ผเู้ รยี นรู้อะไร
๑. ทักษะ
Time line
๑. ตั้งประเด็นการศกึ ษา

เหตกุ ารณ ์ วธิ ีการ หลักฐาน
การสำรวจ
และแผนผัง เกย่ี วกับเหตุการณส์ ำคญั

สำคัญ
แหลง่ ข้อมลู มีความสำคัญ ๒. ทักษะ
ความคดิ แสดง
ของโรงเรยี นและชมุ ชน

ของโรงเรียน ตอ่ การเรยี นรูป้ ระวัติศาสตร์
การวิเคราะห์
เหตุการณส์ ำคญั ๒. สบื ค้นขอ้ มลู ดว้ ยวิธกี าร

และชมุ ชน ผเู้ รยี นทำอะไรได้
๓. ทักษะ
ทีเ่ กย่ี วข้องกับ
ทางประวตั ศิ าสตร์

โดยระบ
ุ ๑. วิธีการสืบคน้ โดยการตง้ั การเชือ่ มโยง
โรงเรยี น
๓. วิเคราะหแ์ ละเชื่อมโยง
หลกั ฐานและ
ประเดน็ ตัวบคุ คล หลักฐาน

และชุมชน
เหตกุ ารณ์สำคัญท่เี ก่ียวข้องกบั
แหลง่ ขอ้ มูล
ทีเ่ กีย่ วขอ้ ง วิธีการเกบ็ ข้อมูล โรงเรียนและชุมชน

ทีเ่ กี่ยวขอ้ ง
เช่น รปู ภาพ แผนผัง โรงเรยี น ๔. เขียน Time line และ
แผนที่ ชมุ ชน ห้องสมุด แผนผังความคดิ แสดง
โรงเรยี น แหลง่ โบราณคดี เหตกุ ารณส์ ำคัญท่ีเก่ียวข้องกับ
ประวัติศาสตร์ในท้องถิ่นได้
โรงเรยี นและชุมชน

๒. แสดงลำดบั เหตุการณ์
สำคัญของโรงเรียนและ
ชมุ ชนโดยระบุหลกั ฐาน

แหลง่ ขอ้ มูลท่เี กย่ี วข้อง




108 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนร้เู พือ่ พัฒนาทกั ษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา

กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๔ ประวัติศาสตร์

มาตรฐาน ส ๔.๒ เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบันในด้านความสัมพันธ
์
และการเปล่ียนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเนื่อง ตระหนักถึงความสำคัญ


และสามารถวิเคราะหผ์ ลกระทบทเี่ กดิ ขึ้น


ตัวช้วี ดั
ผู้เรยี นร้อู ะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคิด
ช้นิ งาน/
แนวการจดั การเรยี นร
ู้
ภาระงาน
เพอื่ พฒั นาทกั ษะการคดิ


๑. ระบปุ ัจจัย
ผู้เรียนร้อู ะไร
๑. ทักษะ
การนำเสนอ ๑. สำรวจคน้ หาและรวบรวม
ทมี่ ีอิทธพิ ล พฒั นาการของชมุ ชน
การสำรวจ ความร้เู กี่ยวกบั ขอ้ มูลด้านการตง้ั ถ่ินฐานและ
ต่อการตั้ง ข้นึ อยกู่ ับปจั จัยการตั้งถิน่ ฐาน
ค้นหา
ปจั จยั ที่มีอทิ ธิพล พฒั นาการของชมุ ชน โดยใช้วิธี
ถิน่ ฐานและ ผ้เู รียนทำอะไรได
้ ๒. ทักษะ
ต่อการตัง้ ถนิ่ ฐาน การทางประวตั ศิ าสตร
์
พฒั นาการ ๑. อธิบายสภาพทาง การวิเคราะห์
และพัฒนาการ ๒. นำเสนอขอ้ มลู การตงั้ ถน่ิ ฐาน
ของชมุ ชน
ภูมิศาสตร์ ทางสังคม
๓. ทักษะ
ของชุมชน
แและพฒั นาการของชมุ ชน


เป็นปัจจยั สำคญั ตอ่ การต้ัง การเชอ่ื มโยง

๓. วเิ คราะหป์ ัจจยั ทมี่ ีอิทธิพล

ถ่ินฐานของชมุ ชน


ต่อการต้ังถ่ินฐานและ

๒. ระบปุ จั จัยทีม่ อี ทิ ธิพล


พฒั นาการของชมุ ชน


ต่อการต้งั ถน่ิ ฐานของชมุ ชน

๔. อธิบายเชอื่ มโยงใหเ้ ห็น

และพัฒนาการของชมุ ชน


ความสอดคลอ้ งระหว่างปจั จยั




กับการตง้ั ถน่ิ ฐานและ




พฒั นาการของชมุ ชน





๕. ออกแบบการนำเสนอและ




นำเสนอความรปู้ จั จยั ทีม่ อทิ ธิ




พลต่อการตั้งถิ่นฐานและ




พัฒนาการของชมุ ชน

๒. สรุปลกั ษณะ ผูเ้ รยี นร้อู ะไร
๑. ทักษะ
การแสดงบทบาท
๑. รวบรวมข้อมลู วฒั นธรรม
ทีส่ ำคญั ของ
วฒั นธรรมชุมชน
การรวบรวม สมมตเิ กย่ี วกบั
ชมุ ชนและวเิ คราะห์ลกั ษณะ
ขนบ
ผเู้ รยี นทำอะไรได
้ ขอ้ มลู
ขนบธรรมเนยี ม
สำคญั ของขนบธรรมเนยี ม
ธรรมเนยี ม
บอกลกั ษณะของ
๒. ทักษะ
ประเพณี
ประเพณี และวฒั นธรรม

ประเพณี ขนบธรรมเนียม ประเพณี การสรุปลง
และวัฒนธรรม
ของชมุ ชน

และ
และวฒั นธรรมของชมุ ชน
ความเห็น
ของชุมชน
๒. อภปิ รายและสรปุ ลงความ
วฒั นธรรม ที่เกดิ จากปจั จัยทาง ๓. ทักษะ

เหน็ เกี่ยวกบั ลกั ษณะ

ของชมุ ชน
ภมู ิศาสตร์ และปจั จัย
การวิเคราะห
์
ที่สำคัญของวฒั นธรรมชุมชน


ทางสังคม


๓. นำเสนอขนบธรรมเนยี ม


ประเพณแี ละวฒั นธรรมชมุ ชน

ด้วยการแสดงบทบาทสมมติ

เก่ยี วกบั ขนบธรรมเนียม

ประเพณี และวฒั นธรรม

ของชมุ ชน


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พอื่ พฒั นาทกั ษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา
109
กล่มุ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชวี้ ดั
ผเู้ รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั การเรียนร
ู้
ภาระงาน
เพื่อพฒั นาทักษะการคดิ


๓. เปรียบเทียบ ผ้เู รยี นรอู้ ะไร
๑. ทักษะ
การนำเสนอ ๑. เปรยี บเทยี บ “ความเหมอื น
ความเหมอื น วฒั นธรรมคือเอกลักษณ
์ การเปรยี บเทยี บ
ความเหมอื นและ
และความต่าง ระหว่าง
ความแตกต่าง ของชุมชน
๒. ทกั ษะ
ความแตกตา่ ง วฒั นธรรมของชุมชนตนเอง
ทางวฒั นธรรม ผ้เู รยี นทำอะไรได้
การวเิ คราะห์
ทางวัฒนธรรม ชุมชนใกลเ้ คียง”

ของชุมชน ระบุความเหมือนความ ๓. ทกั ษะ
ของชุมชนตนเอง ๒. วิเคราะหแ์ ละสังเคราะห์
ตนเองกบั ตา่ งทางวัฒนธรรมของชมุ ชน การสงั เคราะห์
กบั ชมุ ชนอื่น ๆ
ความเหมือนและความตา่ ง
ชุมชนอ่นื ๆ
ตนเองกบั ชมุ ชนใกลเ้ คยี งได้
ระหว่างวัฒนธรรมชุมชน

เช่น อาหาร ภาษา
สรุปลงความเห็น

การแต่งกาย
๓. นำเสนอความเหมือนและ
ความตา่ งทางวฒั นธรรมของ
ชมุ ชนตนเองกบั ชุมชนอืน่ ๆ




110 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศึกษา

กลุ่มสาระการเรียนร้สู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๔ ประวตั ิศาสตร์

มาตรฐาน ส ๔.๓ เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก


ความภูมิใจ และธำรงความเปน็ ไทย


ตัวช้วี ัด
ผู้เรยี นร้อู ะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจัดการเรียนร
ู้
ภาระงาน
เพือ่ พัฒนาทักษะการคดิ


๑. ระบพุ ระนาม ผเู้ รยี นรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
สมดุ ภาพแสดง
๑. ตัง้ ประเดน็ ในการสืบคน้
และพระราช-
การเรียนรพู้ ระราช- การสำรวจ พระนามและ เกย่ี วกบั พระนามและ

กรณียกิจ
กรณยี กจิ ของพระมหากษตั รยิ ์ ค้นหา
พระราชกรณียกิจ พระราชกรณยี กิจโดยสังเขป
โดยสงั เขปของ
ไทยกบั การสร้างชาตไิ ทย
๒. ทักษะ
โดยสังเขปของ
ของพระมหากษัตรยิ ์ไทย

พระมหา-
ในอดตี ก่อให้เกิดความ
การวเิ คราะห
์ พระมหากษัตริย์ ที่เปน็ ผสู้ ถาปนาอาณาจักรไทย

กษัตรยิ ์ไทย
ภาคภูมิใจและเหน็ คณุ คา่
๓. ทักษะ
ไทย ทีเ่ ปน็
๒. สำรวจคน้ หา วเิ คราะห์
ท่เี ปน็
ของความเปน็ ชาตไิ ทย
การสงั เคราะห
์ ผู้สถาปนา
สงั เคราะห์ และสรุป

ผู้สถาปนา
ผ้เู รยี นทำอะไรได้
๔. ทักษะ
อาณาจกั รไทย
ลงความเห็นเก่ยี วกับข้อมูล

อาณาจกั รไทย
๑. ระบุพระนาม
การสรุป

๓. จดั ทำสมดุ ภาพ


พระมหากษตั รยิ ์ทส่ี ถาปนา ลงความเห็น

แสดงพระนามและ


อาณาจักรสโุ ขทัย อยุธยา

พระราชกรณยี กิจของ


ธนบรุ ี และรตั นโกสนิ ทร
์

พระมหากษตั ริยท์ ีเ่ ปน็


๒. อธบิ ายพระราชกรณียกจิ

ผู้สถาปนาอาณาจักรไทย


ของพระมหากษตั ริย์





ท่สี ถาปนาอาณาจักรสโุ ขทยั




อยุธยา ธนบรุ ี และ




รัตนโกสินทร์โดยสังเขป





แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรเู้ พอื่ พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศึกษา
111
กลุม่ สาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้ีวัด
ผูเ้ รียนรู้อะไร/ทำอะไรได้
ทักษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจัดการเรยี นร
ู้
ภาระงาน
เพือ่ พัฒนาทักษะการคดิ


๒. อธบิ าย
ผู้เรยี นรู้อะไร
๑. ทักษะ
ป้ายนเิ ทศ
๑. ตงั้ ประเด็นการรวบรวม
พระราช พระราชกรณียกจิ ของ
การรวบรวม “พระผ้เู ปน็ ขอ้ มลู เกี่ยวกบั พระราชประวตั ิ
ประวตั แิ ละ พระมหากษัตริย์ในรัชกาล ข้อมลู
ดวงใจ”
และพระราชกรณยี กจิ ของ
พระราช-
ปัจจบุ ันก่อใหเ้ กดิ คณุ ๒. ทักษะ

พระมหากษัตรยิ ์ในรัชกาล
กรณยี กจิ ของ ประโยชน์ต่อคนในชาติ
การวิเคราะห์

ปัจจบุ ัน

พระมหา- การแสดงออกถึงความรกั ๓. ทักษะ

๒. รวบรวม วเิ คราะห์
กษตั ริย
์ ความกตัญญตู อ่ พระองคท์ า่ น การสงั เคราะห์

สงั เคราะหแ์ ละสรปุ ลงความเหน็
ในรชั กาล เป็นสิ่งที่ทุกคนตอ้ งถือปฏิบัต
ิ ๔. ทักษะ

เกยี่ วกบั ขอ้ มลู ดว้ ยกระบวนการ
ปัจจบุ นั
ผเู้ รยี นทำอะไรได้
การสรปุ

ทางประวัติศาสตร์

โดยสังเขป
๑. เลา่ พระราชประวตั
ิ ลงความเห็น

๓. นำเสนอสาระสำคัญ


และพระราชกรณียกิจ


ของขอ้ มูลด้วยการเล่า


ของพระบาทสมเดจ็


พระราชประวัตแิ ละ


พระเจา้ อยูห่ ัวภมู พิ ล


พระราชกรณยี กจิ ของ


อดลุ ยเดชและสมเด็จ


พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ ัว


พระนางเจ้าสิรกิ ิติ์


ภูมพิ ลอดลุ ยเดชและ


๒. ยกตัวอย่าง


สมเดจ็ พระนางเจา้ สิริกติ
์ิ

พระราชกรณียกิจที่สำคญั


๔. จดั ปา้ ยนิเทศ


ทเ่ี ด็กภาคภมู ิใจ


“พระผู้เปน็ ดวงใจ”

๓. เลา่ วีรกรรม ผู้เรียนรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
หนังสอื เล่มเล็ก
๑. สำรวจคน้ หาขอ้ มลู เกี่ยวกบั
ของบรรพ- วรี กรรมการป้องกันชาติ
การสำรวจ
หรือ Big Book
วรี กรรมของบรรพบุรุษไทย

บรุ ุษไทยทม่ี ี
ของบรรพบุรษุ
ค้นหา
เกีย่ วกับวีรกรรม ในการปกปอ้ งประเทศชาติ

สว่ นปกปอ้ ง
ผู้เรยี นทำอะไรได้
๒. ทักษะ
ของบรรพบรุ ุษ ๒. วเิ คราะหแ์ ละสงั เคราะห์
ประเทศชาต
ิ ระบุวรี กรรมของ
การวเิ คราะห์
ไทย
ขอ้ มลู


บรรพบุรุษไทยทม่ี ีสว่ น ๓. ทักษะ
๓. เลา่ วรี กรรมของบรรพบรุ ษุ ไทย
ปกปอ้ งประเทศชาติ
การสังเคราะห์
ที่มสี ว่ นปกป้องประเทศชาติ



๔. ทำหนงั สอื เลม่ เล็ก หรอื

Big Book เกยี่ วกับวีรกรรม
ของบรรพบุรษุ ไทย

ทม่ี สี ว่ นปกป้องประเทศชาติ




112 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรเู้ พ่ือพัฒนาทักษะการคดิ ระดบั ประถมศกึ ษา

กลมุ่ สาระการเรียนร้สู ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๕ ภูมศิ าสตร์

มาตรฐาน ส ๕.๑ เข้าใจลักษณะของโลกทางกายภาพและความสัมพันธ์ของสรรพสิ่ง ซึ่งมีผล


ต่อกันและกันในระบบของธรรมชาติ ใช้แผนที่และเคร่ืองมือทางภูมิศาสตร์


ในการค้นหา วิเคราะห์ สรปุ และใช้ขอ้ มลู ภูมิสารสนเทศอยา่ งมีประสิทธิภาพ


ตัวชีว้ ดั
ผเู้ รียนร้อู ะไร/ทำอะไรได
้ ทกั ษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจัดการเรยี นร้
ู
ภาระงาน
เพื่อพฒั นาทกั ษะการคดิ


๑. ใช้แผนที่ ผู้เรยี นรอู้ ะไร
ทกั ษะ
การนำเสนอ
๑. กำหนดสิง่ ท่ีต้องการสำรวจ
แผนผังและ แผนท่ี แผนผังและ การสำรวจ วธิ ีการใช้แผนที่ ค้นหา

ภาพถา่ ย
ภาพถา่ ยเปน็ เครือ่ งมอื
ค้นหา
แผนผังและ ๒. กำหนดวิธกี ารและ

ในการหา ในการหาข้อมูล

ภาพถา่ ยในการ เคร่อื งมอื ในการสำรวจค้นหา

ขอ้ มลู ทาง ทางภมู ศิ าสตร์ในชมุ ชนท
ี่
หาข้อมลู ทาง ๓. คน้ หาข้อมลู ตามวิธกี ารและ

ภูมศิ าสตร์ใน มีประสทิ ธภิ าพ โดยอาศยั
ภูมิศาสตร์ใน เครอื่ งมอื ท่กี ำหนด

ชุมชนได้ ความสมั พันธ์ของตำแหน่ง
ชุมชนอย่างมี ๔. นำเสนอวิธกี ารและ

อยา่ งม ี ระยะ และทิศ

ประสทิ ธภิ าพ
เครือ่ งมือในการสำรวจคน้ หา
ประสทิ ธิภาพ
ผู้เรยี นทำอะไรได
้

พรอ้ มทง้ั ข้อมลู ท่ีได้ ตามวธิ ีการ

อธิบายข้อมลู ทาง

ทีถ่ นดั ที่ไดจ้ ากการค้นหา


ภมู ศิ าสตรช์ ุมชนจากแผนท่ี




แผนผงั และภาพถ่าย




๒. เขียนแผนผงั ผู้เรยี นร้อู ะไร
๑. ทกั ษะ
แผนผังเพอ่ื แสดง ๑. สำรวจคน้ หาสถานทส่ี ำคัญ
งา่ ย ๆ เพอื่ การเขียนแผนผงั เพือ่ การสำรวจ ตำแหน่งท่ีตัง้
ในบริเวณโรงเรยี นและชมุ ชน

แสดง แสดงตำแหนง่ ที่ตั้งของ
ค้นหา
ของสถานที่ ๒. ทบทวนความรู้เกี่ยวกบั การ
ตำแหนง่
สถานท่สี ำคญั
๒. ทกั ษะ
สำคญั ในบรเิ วณ ใชแ้ ผนที่ แผนผงั และภาพถา่ ย

ทต่ี ง้ั ของ ผู้เรียนทำอะไรได้
การเช่ือมโยง
โรงเรียนและ ๓. อธิบายตำแหนง่ ของสถานท่ี
สถานที่สำคญั เขียนแผนผังท่ีแสดง ๓. ทกั ษะ
ชมุ ชน
สำคญั ดว้ ยการเช่ือมโยงความร
ู้
ในบริเวณ ตำแหน่งทตี่ ้งั ของสถานที่ การนำความรู้
๔. เขยี นแผนผังเพอื่ แสดง
โรงเรียนและ สำคัญในบริเวณโรงเรยี น
ไปใช้

ตำแหน่ง ท่ีต้ังของสถานที่
ชุมชน
และชุมชน
สำคัญในบริเวณโรงเรยี น

และชมุ ชน


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้เพอ่ื พัฒนาทักษะการคดิ ระดับประถมศกึ ษา
113
กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชวี้ ัด
ผ้เู รียนรู้อะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจดั การเรยี นรู้

ภาระงาน
เพอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ


๓. บอกความ ผเู้ รยี นรอู้ ะไร
๑. ทกั ษะ
แผนผงั ความคดิ
๑. รวบรวมข้อมลู ลกั ษณะ

สมั พันธ์ของ ภมู ปิ ระเทศและภมู ิอากาศ การรวบรวม “ชมุ ชนของฉนั ”
ทางกายภาพและลกั ษณะ

ลักษณะ มีอิทธิพลต่อการดำรงชีวติ ข้อมูล
ทางสังคมของชมุ ชน

กายภาพกบั ของคนในชุมชน
๒. ทักษะ
๒. นำเสนอขอ้ มูลลกั ษณะ

ลักษณะทาง ผู้เรยี นทำอะไรได้
การเชอื่ มโยง
ทางกายภาพและลกั ษณะ

สังคมของ ๑. บอกลกั ษณะทางกายภาพ
ทางสังคมของชุมชน

ชมุ ชน
และทางสงั คมของชมุ ชน
๓. เชอื่ มโยงความสัมพนั ธ์


ที่ผู้เรยี นอาศัยอยู
่ ของลักษณะทางกายภาพและ
๒. บอกความสมั พนั ธ
์ ลกั ษณะทางสงั คมของชมุ ชน

ของลกั ษณะทางกายภาพ
๔. อธบิ ายความสมั พันธ์

และทางสงั คมของชุมชน
ของลกั ษณะทางกายภาพและ
ทผ่ี ้เู รยี นอาศัยอย่
ู ลกั ษณะทางสังคมของชุมชน

๕. เขยี นแผนผังความคดิ

เร่ือง “ชุมชนของฉนั ” และ

นำเสนอแผนผัง


114 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรเู้ พ่ือพัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศกึ ษา

กลุม่ สาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๕ ภูมศิ าสตร
์
มาตรฐาน ส ๕.๒ เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางกายภาพท่ีก่อให้เกิด


การสร้างสรรค์วัฒนธรรม มีจิตสำนึก และมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากร

และส่งิ แวดล้อม เพ่ือการพฒั นาที่ย่ังยนื


ตวั ชว้ี ัด
ผู้เรียนรูอ้ ะไร/ทำอะไรได้
ทกั ษะการคิด
ชนิ้ งาน/
แนวการจัดการเรยี นรู้

ภาระงาน
เพื่อพฒั นาทักษะการคิด


๑. เปรยี บเทียบ ผู้เรียนรู้อะไร
๑. ทกั ษะ
รายงานผล
๑. วางแผนการเกบ็ รวบรวม
การเปล่ยี น-
การเปลีย่ นแปลงของ การรวบรวม การเปรยี บเทียบ
ขอ้ มลู และเกบ็ รวบรวมข้อมูล
แปลงสภาพ
สภาพแวดล้อมในชมุ ชน
ข้อมลู
การเปลย่ี นแปลง
เก่ยี วกบั สภาพแวดล้อมใน
แวดล้อม
จากอดีตถงึ ปัจจุบัน
๒. ทกั ษะ
สภาพแวดลอ้ ม
ชมุ ชนจากอดตี ถึงปัจจุบนั

ในชมุ ชนจาก ผเู้ รียนทำอะไรได
้ การเปรยี บเทยี บ
ในชุมชนจาก
๒. นำเสนอข้อมูลสภาพ
อดตี ถงึ อธบิ ายลักษณะการ
อดีตถงึ ปจั จุบัน
แวดลอ้ มจากอดตี ถงึ ปัจจุบัน

ปจั จบุ ัน
เปลยี่ นแปลงของสง่ิ แวดล้อม

๓. เปรียบเทยี บการ

ในชุมชนของผูเ้ รยี นจากอดตี


เปลีย่ นแปลงสภาพแวดล้อม

ถึงปจั จบุ นั


จากอดีตถึงปัจจุบนั





๔. นำเสนอผลการเปรยี บเทยี บ




การเปลยี่ นแปลงสภาพแวดลอ้ ม





ในชุมชนจากอดีตถงึ ปจั จบุ ัน

๒. อธิบาย
ผู้เรียนรอู้ ะไร
๑. ทักษะ
รายงาน
๑. รวบรวมขอ้ มลู

การพ่งึ พา
มนษุ ย์ตอ้ งพงึ่ พา
การใหเ้ หตผุ ล
การสังเกตและ ๒. เชอื่ มโยงค้นหา

สง่ิ แวดลอ้ ม สิ่งแวดลอ้ มและทรพั ยากร ๒. ทกั ษะ
การสำรวจข้อมลู ความสมั พันธ์ของขอ้ มูล

และ ธรรมชาติเพ่ือสนอง
การเชือ่ มโยง
สภาพทาง โดยมเี หตผุ ลประกอบ

ทรพั ยากร
ความตอ้ งการพนื้ ฐานและ
๓. ทกั ษะ
ภมู ศิ าสตร์และ ๓. อธบิ ายให้เหน็ ความ
ธรรมชาติ
การประกอบอาชีพ
การสรุปอ้างอิง
ทรัพยากร
สอดคล้องและความสมั พนั ธ์
ในการสนอง ผเู้ รยี นทำอะไรได
้
ธรรมชาตกิ บั
ของขอ้ มูล

ความต้องการ อธบิ ายการพ่งึ พา

การประกอบ ๔. ขยายขอ้ มลู จากสิ่งท่สี ังเกต
พนื้ ฐานของ ส่ิงแวดล้อมและทรพั ยากร อาชีพของมนุษย์
ได้ออกไปโดยอ้างอิงความร้
ู
มนุษยแ์ ละ ธรรมชาติ เพ่อื สนองความ อธิบาย
และประสบการณ์เดมิ

การประกอบ ต้องการพ้นื ฐานของมนษุ ย์ การกระทำของ ๕. สรุปความคดิ เห็น

อาชีพ
และการประกอบอาชพี


แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรูเ้ พ่อื พัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา
115
กลุ่มสาระการเรียนร้สู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชว้ี ัด
ผเู้ รยี นรู้อะไร/ทำอะไรได
้ ทักษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจดั การเรยี นรู
้
ภาระงาน
เพอื่ พฒั นาทกั ษะการคดิ


๓. อธบิ าย
ผู้เรยี นรอู้ ะไร
๑. ทักษะ
มนษุ ย์ทท่ี ำให้ ๑. สังเกตและรวบรวมข้อมลู

เก่ยี วกบั มลพิษเป็นผลจากการ การสังเกต
เกดิ ปัญหามลพษิ
๒. ใหข้ ้อมูลท่ีได้จากการสังเกต

มลพิษและ กระทำของมนษุ ย์
๒. ทักษะ

๓. พจิ ารณาขอ้ มลู

การก่อให้เกดิ ผเู้ รียนทำอะไรได้
การเชือ่ มโยง

และเลอื กขอ้ มลู ทีเ่ กีย่ วข้องกัน
มลพษิ โดย อธบิ ายมลพิษที่เกดิ จาก

มาเช่อื มโยงสัมพนั ธ์กนั

มนษุ ย์
การกระทำของมนษุ ย์


๔. อธบิ ายใหเ้ ห็นความ




สอดคลอ้ งของเหตุและผล





ระหว่างขอ้ มลู

๔. อธิบาย
ผ้เู รียนรู้อะไร
๑. ทักษะ
แผนผงั ความคิด ๑. กำหนดประเดน็ เพ่อื
ความแตกตา่ ง ลกั ษณะของเมอื ง
การรวบรวม แสดงความ
รวบรวมข้อมลู และรวบรวม
ของเมอื ง
และชนบท
ขอ้ มลู
แตกตา่ งของ
ข้อมลู

และชนบท
ผู้เรียนทำอะไรได
้ ๒. ทกั ษะ
เมอื งและชนบท
๒. นำเสนอข้อมูลทงั้ ขอ้ เทจ็ จริง

อธิบายความแตกตา่ ง
การเปรยี บเทยี บ

และความคดิ เห็น


ของเมืองและชนบท


๓. กำหนดมิติในการเปรียบ




เทยี บเปน็ ความเหมือน/





ความแตกตา่ ง





๔. เปรียบเทยี บข้อมลู





ตามมิตทิ ีก่ ำหนด





๕. จัดทำแผนผังเสนอผล





การเปรยี บเทียบ





๖. นำเสนอผลการเปรยี บเทยี บ

๕. ตระหนัก
ผเู้ รียนรอู้ ะไร
๑. ทักษะ
ชว่ ยรณรงค์
๑. รวบรวมข้อมูล

ถงึ การ การเปลีย่ นแปลงของ การรวบรวม เกย่ี วกบั
๒. เลอื กขอ้ มูลทม่ี ีความ
เปลยี่ นแปลง ชมุ ชนเกดิ จากการเพิ่ม
ขอ้ มลู
การรักษา
เก่ียวข้องกันมาเช่อื มโยง
ของ
หรอื สญู เสียสิ่งแวดลอ้ ม
๒. ทกั ษะ
สภาพแวดล้อม สมั พันธ์กันให้มคี วามหมาย

สิง่ แวดลอ้ ม ผเู้ รียนทำอะไรได
้ การเชื่อมโยง
ของชุมชน
๓. อธิบายความสัมพันธ์

ในชุมชน
อธบิ ายการเปลี่ยนแปลง ๓. ทกั ษะ
และความสอดคลอ้ ง


ของชุมชนท่ีเกดิ จาก
การใหเ้ หตผุ ล
ของเหตุและผลระหว่างขอ้ มูล

การเปล่ยี นแปลงสิง่ แวดล้อม
๔. ทกั ษะ ๔. รณรงค์ให้ชมุ ชน

การนำความรู้ ตระหนักถงึ ความสำคัญ

ไปใช้
ของส่ิงแวดล้อม


116 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด ระดบั ประถมศกึ ษา

กลุม่ สาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

✦ การจัดกจิ กรรมการเรยี นร้เู พื่อพฒั นาทกั ษะการคิด

การจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด เป็นการวิเคราะห์ต่อเน่ือง
จากการวิเคราะห์ตัวช้ีวัด โดยวิเคราะห์ใน ๖ ประเด็น คือ ความสัมพันธ์/เช่ือมโยง
ของตัวชี้วัดแต่ละตัวท่ีจะนำมาจัดกิจกรรมการเรียนรู้ร่วมกันได้ ความคิดรวบยอด
สาระการเรยี นรู้ ทักษะการคิด ชน้ิ งาน/ภาระงาน และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู้

สาระท่ี ๑ ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม

มาตรฐาน ส ๑.๑ รู้และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา

หรือศาสนาท่ีตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดม่ัน และปฏิบัต
ิ

ตามหลกั ธรรม เพ่อื อย่รู ว่ มกันอยา่ งสันตสิ ขุ


ตวั ชวี้ ัด
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนรู
้

สาระท่ี ๑ ศาสนา หลักธรรม
๑. ความสมั พนั ธ์ ๑. ทักษะ
๑. สมดุ ภาพ ๑. รวบรวมข้อมูล

ศีลธรรม คำสอนของ ของพระพทุ ธ การรวบรวม แสดงภาพ ท่เี กย่ี วขอ้ งกบั

จริยธรรม
ศาสดา
ศาสนากับ
ข้อมูล
วัฒนธรรมไทย
การนบั ถอื ศาสนา

มาตรฐาน ส ๑.๑
ถกู ถา่ ยทอด
การดำเนนิ ชวี ิต ๒. ทักษะ
ท่ีได้รบั อทิ ธพิ ล ทนี่ บั ถอื ในประเทศไทย

๑. อธิบาย
สูศ่ าสนิกชนผา่ น ประจำวนั
การเช่ือมโยง
จากศาสนา
๒. เชือ่ มโยงขอ้ มูล
ความสำคัญ พระไตรปิฎก
๒. พระพทุ ธ- ๓. ทกั ษะ
ทน่ี ับถอื
ทางศาสนากับ
ของพระพทุ ธ-
หรอื คัมภรี ์
ศาสนามอี ิทธิพล การแปลความ
๒. แบบแผน
วฒั นธรรมและ

ศาสนาหรือ การยึดมน่ั ตอ่ การสรา้ งสรรค์ ๔. ทกั ษะ
การดำเนินชวี ติ
การดำเนนิ

ศาสนาท่ีตน ศรัทธา และ ผลงานทาง การสรุป
ตามหลักธรรม
ชีวิตประจำวนั

นับถอื ในฐานะ ปฏิบตั ติ าม
วัฒนธรรมไทย ลงความเหน็
คำสอนของ ของศาสนกิ ชน

ทเ่ี ป็นรากฐาน หลักคำสอนของ อันเกดิ จาก
๕. ทักษะ
ศาสนาที่นับถือ
ของแต่ละศาสนา

สำคญั ของ ศาสดา สง่ ผล
ความศรัทธา
การนำความรู
้
๓. อธบิ ายความสำคญั
วัฒนธรรมไทย
ต่อการพัฒนาจิต ๓. ความสำคญั ไปใช้

ของศาสนาท่มี ีตอ่
๔. บอกความ และการอยู
่ ของพระไตรปิฎก

วฒั นธรรมไทย

หมายความ รว่ มกนั อยา่ ง เช่น เปน็ แหลง่

๔. จัดทำสมดุ ภาพ
สำคัญของ สันตสิ ขุ ของ อา้ งองิ ของ


แสดงภาพ
พระไตรปฎิ ก ศาสนิกชน
หลกั ธรรมคำสอน


วฒั นธรรมไทย

หรอื คมั ภีร์

๔. พระรัตนตรัย


ท่ีได้รับอิทธพิ ล

ของศาสนา

- ศรัทธา


จากศาสนาท่นี บั ถอื

ท่ตี นนบั ถือ

๕. โอวาท ๓


๕. ศกึ ษาและ
๕. แสดง

- ไม่ทำชว่ั

ทำความเขา้ ใจ

ความเคารพ
เบญจศีล

ในพระไตรปิฎก

พระรตั นตรยั
ทำความดี

หรอื คมั ภีร์ของ
และปฏิบตั ิ
เบญจธรรม

ศาสนาทตี่ นนบั ถอื

ตามหลกั ธรรม
สต-ิ

๖. บอกความหมาย

โอวาท ๓ ใน
สัมปชญั ญะ

และความสำคัญ

พระพทุ ธศาสนา
สงั คหวตั ถุ ๔

ของพระไตรปิฎก

หรอื หลกั ธรรม


หรอื คมั ภรี ข์ อง
ศาสนาทีต่ นนับถือ


118 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรูเ้ พือ่ พัฒนาทักษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา

กลุม่ สาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชี้วัด
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร้
ู ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู้

๗. ศึกษาหลักธรรม

ของศาสนา

ฆราวาส-


โอวาท ๓ ใน
ทีต่ นนบั ถอื
ธรรม ๔


พระพุทธศาสนา

ตามกำหนด

อัตถะ ๓


หรอื หลกั ธรรมของ

๖. เห็นคุณค่า

(อตั ตัตถะ,

ศาสนาทตี่ นนบั ถอื

และสวดมนต์
ปรัตถุ,

๘. บอกความหมาย

แผเ่ มตตา

อภุ ยตั ถะ)

และความสำคัญ

มสี ตทิ ี่เปน็

กตญั ญู-

ของการเคารพ

พ้นื ฐานของ
กตเวท
ี

พระรัตนตรยั และ

สมาธิใน
ต่อชมุ ชน


ปฏิบัติตามหลักธรรม

พระพทุ ธ-

สง่ิ แวดลอ้ ม

โอวาท ๓ ใน

ศาสนาหรือ
มงคล ๑๘

พระพุทธศาสนา

การพัฒนาจติ
พทุ ธศาสน-

หรือหลักธรรมของ
ตามแนวทาง
สุภาษิต


ศาสนาที่ตนนบั ถือ

ของศาสนา

๖. ฝกึ สวดมนต์

๙. แสดงบทบาท

ท่ีตนนับถือ
ไหว้พระ

สมมตกิ ารเคารพ

ตามทกี่ ำหนด

สรรเสริญ


พระรตั นตรยั



คุณพระรัตนตรัย

และปฏบิ ตั ติ าม



และแผเ่ มตตา


หลักธรรมโอวาท ๓


๗. ความหมาย

ในพระพทุ ธศาสนา



และประโยชน์

หรือหลกั ธรรมของ


ของสตแิ ละสมาธ
ิ

ศาสนาท่ีตนนบั ถอื



๘. ประโยชน์ของ

๑๐. เขียนแบบแผน



การฝกึ สติ


การดำเนนิ ชวี ิต



ฝึกสมาธเิ บ้อื งตน้

ตามหลกั ธรรม



ดว้ ยการนบั ลม

คำสอนของศาสนา



หายใจ ฝกึ การยนื


ทน่ี บั ถอื



การเดิน การน่ัง





และการนอน





อย่างมสี ติ ฝกึ ให้





มสี มาธิในการฟงั





การอา่ น การคิด





การถาม และ






การเขียน




แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะการคดิ ระดับประถมศกึ ษา
119
กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชีว้ ัด
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร
ู้

สาระที่ ๑ ศาสนา ประวตั ิศาสดาก่อ ๑. สรุป
๑. ทักษะ
การนำเสนอ ๑. ทบทวนความรู้
ศลี ธรรม ใหเ้ กดิ ความเคารพ พทุ ธประวัต
ิ การสำรวจคน้ หา
รายงานการศกึ ษา เกยี่ วกับประวตั ิ
จรยิ ธรรม
ศรทั ธาของสาวก - การบำเพ็ญ ๒. ทักษะ
ประวัติศาสดา
ศาสดาทีน่ ับถอื

มาตรฐาน ส ๑.๑
ในการยดึ ถือเปน็ เพยี ร
การเชอ่ื มโยง
ทนี่ บั ถอื ให้ ๒. ศึกษาค้นควา้
๒. สรุป
แบบอย่างการ - ตรัสร
ู้ ๓. ทักษะ
ครอบคลุม ความร้เู พิม่ เติม

พุทธประวตั ิ
ดำเนนิ ชีวิตและ - ปฐมเทศนา
การนำความร้
ู ประเดน็ ดังน
้ี ๓.สรุปสาระสำคญั
ตั้งแต่การ การศึกษาประวัติ - ปรินพิ พาน
ไปใช
้ ๑. ประวัติศาสดา
เกย่ี วกับประวตั ิ
บำเพญ็ เพยี ร สาวก ชาดก/ ๒. พทุ ธสาวก
๔. ทกั ษะ
๒. ประวัติสาวก ศาสดาและให
้
จนถึง เรอื่ งเล่าเป็น พทุ ธสาวกิ า
การตีความ
ชาดก/เร่ืองเลา่ ความเห็นกับข้อมูล

ปรินิพพาน ศาสนิกชน - สามเณร ๕. ทกั ษะ
และศาสนิกชน ๔. ศึกษาประวตั ิ
หรอื ประวัติ ตัวอยา่ ง ทำให้ได้ สงั กิจจะ
การจัดโครงสร้าง
ตวั อยา่ ง และ
สาวกชาดก เรอ่ื งเล่า
ของศาสดา
ข้อคิดและแบบ ๓. ชาดก

ขอ้ สรปุ
หรือศาสนกิ ชน
ทต่ี นนับถอื อยา่ งการดำเนิน - อารามทู

แบบการดำเนนิ ตวั อยา่ งท่ีมแี บบ
ตามทก่ี ำหนด
ชวี ติ ที่ดีซึ่ง
สชาดก
ชวี ิตและขอ้ คิด
อย่างการดำเนินชวี ิต
๓. ชน่ื ชม
ศาสนิกชนท่วั ไป - มหาวานชิ ๓. ตัวอยา่ ง สอดคล้องกบั ประวตั ิ
และบอก
สามารถแสดง ชาดก
ตวั แทนของ ศาสดา หรอื เชอื่ มโยง
แบบอยา่ งการ ความเคารพต่อ ๔. ศาสนิกชน ศาสดาทีป่ รากฏ และนำหลกั ธรรม

ดำเนนิ ชวี ิต ศาสดาท่นี ับถอื ตัวอยา่ ง
และเหน็ ในปจั จบุ นั คำสอนของศาสดา
และขอ้ คดิ จาก ดว้ ยการปฏิบตั ิ - สมเด็จพระ และความสำคัญ
เป็นแบบอยา่ ง

ประวตั ิสาวก ตนอย่างเหมาะ พุฒาจารย
์ ที่มีต่อการนับถอื ในการดำเนนิ ชวี ิต

ชาดก/
สมต่อศาสนวัตถุ (โต พรหฺ มรฺ สํ )ี
ศาสนา
๕. สรปุ ลงความเห็น
เร่อื งเล่าและ ศาสนสถาน และ - สมเดจ็ นำเสนอข้อคิด

ศาสนกิ ชน
ศาสนบุคคลท่ี พระเจา้
และแบบอย่าง

ตวั อย่าง
เป็นตวั แทนของ ตากสิน
การดำเนนิ ชวี ติ ที่ได้
ตามทกี่ ำหนด
ศาสดา
มหาราช
จากการศึกษาประวตั ิ
๗. บอกชอื่

๕. ชื่อและ
สาวก ชาดก เรอ่ื งเลา่
ความสำคัญ ความสำคัญของ หรือศาสนกิ ชน
และปฏิบตั ิตน ศาสนวัตถุ
ตวั อย่าง

ได้อยา่ ง
ศาสนสถาน ๖. สำรวจคน้ หา
เหมาะสมกับ ศาสนบคุ คลใน ศาสนวตั ถุ

ศาสนวัตถุ พระพทุ ธศาสนา ศาสนสถานและ
ศาสนสถาน ศาสนาอสิ ลาม ศาสนบคุ คลของ
ครสิ ตศ์ าสนา
ศาสนาท่ีนับถือ


120 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้เพอ่ื พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดับประถมศกึ ษา

กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวช้ีวดั
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

และศาสน- รวบยอด
การเรยี นรู
้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร
ู้
บุคคลของ ศาสนาฮนิ ด
ู ๗. วิเคราะห
์
ศาสนาอนื่ ๆ
๖. การปฏิบัติตน ความสำคัญ

ทเ่ี หมาะสมต่อ ของศาสนวตั ถุ
ศาสนวตั ถุ ศาสนสถาน และ
ศาสนาสถาน
ศาสนบคุ คลของ
ศาสนบุคคลใน ศาสนาที่นบั ถือ

ศาสนาอื่น ๆ
ทม่ี ีต่อการนบั ถอื
ศาสนา

๘. เรียบเรยี งจัด
โครงสรา้ งความรู
้
ที่ไดจ้ ากการศึกษา

ตั้งแต่ข้อ ๑-๕

เปน็ ความรูข้ อง
ตนเองใหค้ รอบคลมุ
ทีก่ ำหนด


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เพอ่ื พัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา
121
กลมุ่ สาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๑ ศาสนา ศีลธรรม จรยิ ธรรม

มาตรฐาน ส ๑.๒ เขา้ ใจ ตระหนกั และปฏบิ ตั ติ นเปน็ ศาสนกิ ชนทด่ี ี และธำรงรกั ษาพระพทุ ธศาสนา


หรอื ศาสนาที่ตนนับถอื


ตวั ชี้วัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนร
ู้

สาระที่ ๑ ศาสนา ศาสนกิ ชน
๑. มารยาท
๑. ทักษะ
การแสดงตน
๑. สำรวจและ
ศลี ธรรม เปน็ ผู้ที่ยอมรับ
ชาวพุทธ
การรวบรวม เป็นศาสนิกชน รวบรวมข้อมลู

จรยิ ธรรม
ในหลกั การของ - การลุกข้ึน ขอ้ มูล
และการปฏบิ ัตติ น เก่ียวกับการปฏบิ ัต
ิ
มาตรฐาน ส ๑.๒
ศาสนาทีน่ ับถอื ยืนรับ
๒. ทักษะ
ตามหลกั ศาสนา
ตามหลักการของ
๑. ปฏิบตั ิตน การปฏบิ ัตติ น
- การตอบรับ
การเช่ือมโยง
ทีน่ บั ถือตาม ศาสนาท่ตี นนับถอื

อย่าง
ทถ่ี กู ต้อง
- การรบั ส่ง ๓. ทักษะ
สถานการณ
์ ๒. วเิ คราะห์

เหมาะสม
เหมาะสม
สง่ิ ของแก่ การนำความรู้
ท่กี ำหนด
ความสำคัญของ

ตอ่ สาวก ในศาสนพธิ ี พระภกิ ษุ
ไปใช
้
ศาสนสถาน พิธีกรรม และ
- มารยาท
๒.๑ สาวก

ศาสนวตั ถุ วันสำคัญทาง ในการ ศาสนสถาน

ของศาสนา
ศาสนาเป็นการ สนทนา
ศาสนวัตถุของ
ทีต่ นนับถือ
ธำรงรกั ษาไว
้ - การสำรวม ศาสนาท่ตี นนบั ถอื

ทกี่ ำหนด
ซ่ึงศาสนาทีต่ น กริ ยิ า ๒.๒ ศาสนพิธี
ไดถ้ กู ตอ้ ง
นับถอื
มารยาท
พธิ ีกรรมและ

๒. เหน็ คุณค่า - การ
วันสำคญั ทางศาสนา

และปฏิบตั ิตน แตง่ กายท่ ี ๒.๓ แสดงตน
ในศาสนพิธี เหมาะสม
เป็นศาสนกิ ชน

พธิ กี รรมและ ในศาสน-
๓. เชือ่ มโยง

วันสำคัญทาง สถาน
ความสัมพันธ์

ศาสนาตามที ่ - การดูแล ของขอ้ มูล

กำหนด
รกั ษา ๔. จดั ระบบข้อมูล

ได้ถูกต้อง
ศาสนวตั ถุ ใหเ้ ปน็ แบบแผน

๓. แสดงตนเป็น และศาสน- เพอ่ื เป็นแนวทาง

พทุ ธมามกะ สถาน
ในการปฏบิ ัตติ น

หรอื แสดงตน ๒. ปฏิบตั ิตน
ท่ีถกู ตอ้ งและ

เปน็ ศาสนิกชน
ในศาสนพธิ
ี เหมาะสม พร้อมท้ัง
ของศาสนา
- การ ฝกึ ปฏบิ ัตแิ ละ
ทีต่ นนับถอื
อาราธนา รายงานผลของ


ศีล
การฝกึ ปฏิบตั ิ




122 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เพือ่ พัฒนาทักษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา

กลุม่ สาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้วี ดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ชิน้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู้

๕. นำความรู้ท่ีได
้
- การ ไปใช้ในสถานการณ์
สมาทาน จำลอง ในรูปแบบ
ศลี
ของการแสดง

- โตะ๊ หมู่ บทบาทสมมติของ
บูชา
การเป็นศาสนกิ ชน

- เครือ่ ง ทด่ี ีในการแสดงตน
ประกอบ เปน็ ศาสนิกชน และ
โตะ๊ หมู่ การปฏบิ ตั ิตนตาม
บชู า
หลักศาสนาท่นี บั ถอื
๓. ความเปน็ มา ตามสถานการณ์

ของการแสดงตน ทีก่ ำหนด

เป็นพทุ ธมามกะ

๔. การแสดงตน
เป็นพุทธมามกะ

- ขนั้

เตรียมการ

- ข้ันพิธีการ


แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคดิ ระดับประถมศึกษา
123
กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๒ หนา้ ทพ่ี ลเมือง วฒั นธรรม และการดำเนินชีวติ ในสงั คม

มาตรฐาน ส ๒.๑ เข้าใจและปฏิบัติตนตามหน้าท่ีของการเป็นพลเมืองดี มีค่านิยมท่ีดีงาม


และธำรงรักษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำรงชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมไทย


และสงั คมโลกอย่างสนั ติสุข


ตัวชว้ี ดั
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นรู
้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้


สาระที่ ๒
การปฏิบัติ
๑. ประเพณ
ี ๑. ทักษะ
๑. การเขยี นสรปุ ๑. ตั้งประเด็น

หนา้ ที่พลเมอื ง ตามประเพณี และวัฒนธรรม
การสำรวจ
ประโยชน
์ ท่จี ะสำรวจเก่ยี วกับ
วฒั นธรรม และ และวฒั นธรรม ในครอบครวั
๒. ทักษะ
ของประเพณี
ประเพณแี ละ
การดำเนินชวี ิต เป็นแบบอย่าง
๒. ประเพณ
ี การรวบรวม และวัฒนธรรม
วฒั นธรรม

ในสงั คม
ทด่ี ีงามของ และวัฒนธรรม
ข้อมลู
ในครอบครัว
ในครอบครวั

มาตรฐาน ส ๒.๑
บุคคลในสังคม ในท้องถนิ่
๓. ทักษะ
และในทอ้ งถ่ิน และในทอ้ งถิน่

๑. สรปุ ประโยชน์ ควรไดร้ ับการ ๓. พฤติกรรม การเช่ือมโยง
จากประสบการณ์ ๒. ตั้งคำถาม

และปฏบิ ตั ิตน ยกยอ่ ง และ
ของตนเองและ ๔. ทกั ษะ
ของตน
เกย่ี วกับองคป์ ระกอบ

ตามประเพณี การดำเนินชีวิต
เพือ่ น ๆ ในชีวิต การวิเคราะห
์ ๒. การเขยี น รายละเอียด

และวฒั นธรรม
ที่แตกต่างกนั
ประจำวนั

บรรยาย
แลว้ ขยาย

ในครอบครวั เป็นผลมาจาก ๔. สาเหตุทที่ ำให้
การดำเนินชีวติ รายละเอียดเพมิ่
และท้องถน่ิ
เชื้อชาติ ศาสนา พฤตกิ รรม

ของตนเอง
รวมท้ังผลกระทบ
๒. บอกพฤตกิ รรม ประเพณี และ การดำเนินชีวิต

และผู้อื่นทอ่ี ยู่
ระยะสั้น

การดำเนิน วัฒนธรรม
ในปัจจุบนั

ในสภาพแวดล้อม และระยะยาว

ชวี ติ ของ
ของผูเ้ รยี นและ

ของวฒั นธรรม
๓. เลือกวิธสี ำรวจ
ตนเอง และ

ผ้อู ืน่ แตกตา่ งกนั

ทแี่ ตกตา่ งกัน
เช่น สอบถาม

ผู้อื่นที่อยู่ใน
๕. บุคคล

๓. แผนที่คนด
ี สงั เกตคน้ ควา้

กระแส
ทม่ี ผี ลงาน

การคน้ หาคนดี
๔. สำรวจและจด
วัฒนธรรม

เปน็ ประโยชน์

ท่ีเปน็ แบบอยา่ ง บันทึกตามประเด็น

ทห่ี ลากหลาย

แกช่ มุ ชนและ
แกช่ ุมชนและ ๖. จดั กลุ่มข้อมูล

๔. ยกตัวอย่าง
ท้องถนิ่ ของตน

ทอ้ งถิ่น
ตามประเดน็

บุคคลซึง่ มี

๖. ลักษณะ


๗. เลือกข้อมลู

ผลงานที่เป็น
ผลงานท่ีเปน็

ทเ่ี กยี่ วขอ้ งกนั

ประโยชนแ์ ก ่
ประโยชน
์

มาวเิ คราะห
์
ชุมชนและ
แกช่ ุมชน


หาความสมั พนั ธ์
ท้องถนิ่

และทอ้ งถนิ่


ระหวา่ งสง่ิ ทท่ี ำ

ของตน




และผลตอ่ บคุ คล
และชมุ ชน


124 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พ่อื พฒั นาทักษะการคิด ระดับประถมศึกษา

กลมุ่ สาระการเรียนร้สู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวช้วี ัด
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคิด
ชิ้นงาน/
แนวการจดั


รวบยอด
การเรียนรู้


ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร
ู้





๘. รว่ มปฏิบัติ





ประเพณีและ





วัฒนธรรม






ในครอบครวั






และในทอ้ งถ่ิน






๙. บอกความ





สมั พันธ์ของตน






กบั ประเพณแี ละ





คณุ ค่าของประเพณี





และวัฒนธรรม






ในครอบครัว






และในท้องถ่ิน






๑๐. เขียนสรุป





ประโยชนข์ อง





ประเพณแี ละ





วฒั นธรรมใน





ครอบครัวและ






ในทอ้ งถิ่นโดยอ้างอิง





จากประสบการณ์





ของตน






๑๑. สำรวจรวบรวม





ข้อมูลเกย่ี วกับอาหาร





ภาษาในครอบครัว






การทำศาสนพิธี






การทกั ทาย






๑๒. ตงั้ คำถาม






เกีย่ วกบั อาหาร





ภาษาในครอบครวั





การทำศาสนพธิ ี






การทักทาย






๑๓. เลือกวิธีสำรวจ





ค้นหาและรวบรวม


ขอ้ มลู


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้เพ่อื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศกึ ษา
125
กล่มุ สาระการเรยี นรูส้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้วี ดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ช้นิ งาน/
แนวการจัด


รวบยอด
การเรยี นรู้


ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู้






๑๔. นำขอ้ มูลที่ได
้





มาวิเคราะห
์





เปรียบเทียบ






ในประเดน็ ลกั ษณะ





หน้าที่ เหตุผล






การเปลยี่ นแปลง ฯลฯ






๑๕. จดั กล่มุ ขอ้ มูล





ตามประเดน็





วัฒนธรรมต่าง ๆ






๑๖. เลอื กขอ้ มูล






ที่เกย่ี วข้องกันมา





เชอ่ื มโยงหา






ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ ง





ส่ิงทที่ ำกบั วฒั นธรรม





ที่กี่ยวข้อง






๑๗. สรุปความ





สมั พนั ธข์ องพฤตกิ รรม





กบั วัฒนธรรม






ที่หลากหลาย






๑๘. เขยี นบรรยาย





การดำเนนิ ชวี ิตของ





ตนเองและผอู้ ่นื ท่ีอยู่





ในสภาพแวดลอ้ ม





ของวัฒนธรรม






ท่แี ตกตา่ งกนั






๑๙. สำรวจรวบรวม





ข้อมูลเกีย่ วกบั คน






ท่ที ำประโยชนแ์ ก่





ชุมชนในดา้ นต่าง ๆ






๒๐. นำข้อมลู มาจดั





ทำเพ่อื นำเสนอ





บุคคลท่ที ำประโยชน์


ในด้านตา่ ง ๆ


126 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรเู้ พอื่ พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดับประถมศึกษา

กล่มุ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชี้วดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร้
ู






๒๑. นำขอ้ มลู ท่ีได
้





มาจดั นิทรรศการ






เพอ่ื เผยแพรค่ วามดี





สูส่ าธารณชน






๒๒. จดั ทำแผนท่ี






คนดี การค้นหาคนดี





ทเี่ ป็นแบบอย่าง






แกช่ ุมชนและท้องถ่นิ

สาระท่ี ๒
วันหยดุ ราชการ วนั หยดุ ทกั ษะ
การเขยี นบรรยาย ๑. เลา่ ประสบการณ์
หน้าทพี่ ลเมอื ง เป็นวนั สำคัญ
ราชการทส่ี ำคญั
การวิเคราะห
์ ประสบการณ
์ เดมิ เกีย่ วกับ

วัฒนธรรม และ เกย่ี วกับชาติ - วันหยดุ
การมีสว่ นรว่ มทำ การเขา้ ร่วมกิจกรรม
การดำเนินชีวิต ศาสนา และ ราชการ
กิจกรรมใน
วันสำคญั ตา่ ง ๆ

ในสงั คม
ประเพณที ี่ เก่ียวกบั ชาต ิ วนั สำคญั เกีย่ วกับ ๒. อภปิ รายรว่ มกัน
มาตรฐาน ส ๒.๑
ประชาชนจะได้ และพระมหา- ชาติ ศาสนา
เกี่ยวกบั ผลของ

๓. อธบิ าย
ทำกิจกรรม
กษตั รยิ ์
และประเพณี
การเข้ารว่ มกิจกรรม
ความสำคัญ เพือ่ ระลกึ ถึง - วันหยดุ ท่ีสง่ ผลต่อตนเอง วนั สำคัญต่าง ๆ

ของวนั หยุด บคุ คล หรอื
ราชการ
และสว่ นรวม
๓. เขยี นแผนผัง
ราชการ
รว่ มกนั ทำ เกย่ี วกบั
ความคดิ กจิ กรรมท่ี
ท่สี ำคัญ
ประโยชน์
ศาสนา


ตอ่ ตนเอง
- วนั หยดุ ทำในวนั สำคญั ต่าง ๆ

๔. รวบรวมข้อมลู

และส่วนรวม
ราชการ
วันหยุดราชการ

เก่ียวกบั ท่สี ำคัญ วนั หยดุ
ประเพณ
ี ราชการเก่ยี วกับชาติ
และ และพระมหากษัตริย์
วฒั นธรรม วันหยดุ ราชการ

ไทย
เกย่ี วกบั ศาสนา

วนั หยุดราชการ

เกีย่ วกับประเพณี
และวัฒนธรรมไทย

๕. ลงมอื ปฏบิ ตั ิ

โดยเข้ารว่ มกิจกรรม
วันสำคญั ต่าง ๆ


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับประถมศึกษา
127
กลุม่ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชี้วดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ช้ินงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร้
ู ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู้

๖. เขยี นบรรยาย
ประสบการณ์การมี
ส่วนรว่ มทำกจิ กรรม
ในวันสำคัญเก่ยี วกบั
ชาติ ศาสนา

พระมหากษัตรยิ ์
และประเพณี

ทีส่ ง่ ผลต่อตนเอง
และสว่ นรวม

๗. วเิ คราะหผ์ ลงาน
ปรบั ปรุงและพัฒนา

๘. นำเสนอผลงาน
ต่อชน้ั เรียนและ

นำไปจัดปา้ ยนเิ ทศ


128 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรเู้ พ่อื พัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา

กลมุ่ สาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๒ หนา้ ทีพ่ ลเมอื ง วฒั นธรรม และการดำเนินชีวติ ในสังคม

มาตรฐาน ส ๒.๒ เข้าใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบัน ยึดม่ัน ศรัทธา และ

ธำรงรักษาไว้ซ่ึงการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย
์

ทรงเป็นประมุข


ตัวชว้ี ดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร้
ู ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร้
ู

สาระที่ ๒
บทบาท หนา้ ที่ ๑. บทบาทหนา้ ท่ี ๑. ทักษะ
๑. การบรรยาย ๑. ศกึ ษา รวบรวม
หนา้ ท่ีพลเมอื ง ของสมาชิก
ของสมาชกิ
การแปลความ
บทบาทหนา้ ท่
ี ขอ้ มูลเก่ยี วกบั
วัฒนธรรม และ ในชุมชน และ
ในชมุ ชน
๒. ทกั ษะ
ของสมาชกิ
บทบาทหนา้ ท
่ี
การดำเนินชีวิต ความแตกต่าง ๒. การมสี ่วนรว่ ม การตีความ
ในการมสี ว่ นรว่ ม ของสมาชกิ ในชมุ ชน
ในสงั คม
ของกระบวนการ ในกจิ กรรมตา่ ง ๆ ๓. ทกั ษะ
ในกิจกรรม
ต่อการมสี ว่ นรว่ ม

มาตรฐาน ส ๒.๒
ตดั สินใจของ ตามกระบวนการ การให้เหตผุ ล
ของชุมชน
ในกจิ กรรมตาม
๑. ระบุบทบาท บคุ คลและกลุ่ม ประชาธปิ ไตย
๔. ทกั ษะ
๒. แผนผงั ความคดิ
ระบอบประชาธิปไตย

หน้าท่ีของ โดยวธิ ีการเลอื ก ๓. การออกเสียง การเปรยี บเทียบ
การวเิ คราะห์ ๒. อธบิ ายใหเ้ หน็

สมาชิกของ ตัวแทนโดยตรง โดยตรงและ
๕. ทกั ษะ
ความแตกตา่ ง
ความสอดคล้องของ
ชุมชนในการม ี และการเลือก การเลือกตัวแทน การสรุป
การเลอื กตวั แทน เหตุและผลบทบาท
สว่ นร่วม
ตัวแทนออกเสยี ง
ออกเสียง
ลงความเหน็
โดยตรงและ
หนา้ ทขี่ องสมาชิก

ในกจิ กรรม มผี ลตอ่ การ ๔. วธิ ีการเลอื ก ๖. ทกั ษะ
การเลอื กตวั แทน ในชมุ ชนตอ่ การมี
ต่าง ๆ ตาม เปลยี่ นแปลง
ตัง้ ตวั แทน
การวเิ คราะห์
ออกเสียง
สว่ นรว่ มในกจิ กรรม
กระบวนการ ในโรงเรียน
อย่างถูกต้อง
๗. ทักษะ
๓. การแสดง
ตามระบอบ
ประชาธปิ ไตย
และชุมชน
และเหมาะสม
การนำความร
ู้ บทบาทสมมต
ิ ประชาธิปไตย

๒. วิเคราะห์ความ ไปใช้
การเลอื กหัวหน้า นำเสนอและเขียน
แตกต่างของ ประธานผเู้ รยี น บรรยายบทบาท
กระบวนการ
และผู้นำชมุ ชน
หนา้ ที่ของสมาชกิ

การตัดสนิ ใจ
ในชมุ ชนตอ่ การมี
ในชนั้ เรยี น/ ส่วนรว่ มในกจิ กรรม
โรงเรยี นและ ตามระบอบ
ชมุ ชนโดยวธิ ี ประชาธปิ ไตย

การออกเสยี ง ๓. ศึกษาวธิ ีการ

โดยตรงและ ออกเสยี งโดยตรง
การเลือก และการเลอื ก
ตวั แทน
ตวั แทนออกเสียง

ออกเสยี ง
ในชัน้ เรยี น/โรงเรยี น
และชมุ ชน


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้เพือ่ พฒั นาทักษะการคดิ ระดับประถมศึกษา
129
กลุ่มสาระการเรียนร้สู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชีว้ ดั
ความคิด
สาระ
ทักษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจดั

๓. ยกตวั อยา่ ง รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กิจกรรมการเรียนรู้

การเปล่ยี น-
๔. จำแนก แยกแยะ
แปลงใน
วิธีการออกเสยี ง
ชนั้ เรยี น โดยตรงและ

โรงเรียน และ การเลือกตัวแทน
ชมุ ชนท่เี ป็น ออกเสยี ง

ผลจากการ ในช้ันเรียน/โรงเรียน
ตดั สินใจของ และชมุ ชน

บคุ คลและ ๕. วเิ คราะห์

กลมุ่
ความแตกต่าง

ระหวา่ งวธิ กี าร

ออกเสียงโดยตรง
และการเลือก
ตัวแทนออกเสยี ง

ในช้ันเรยี น/โรงเรยี น
และชุมชน

๖. เปรยี บเทียบ
ความสมั พันธ์
ระหว่างวิธกี าร

ออกเสียงโดยตรง
และการเลือก
ตวั แทนออกเสียง

ในช้ันเรียน/โรงเรียน
และชุมชน

๗. นำเสนอผล

การวิเคราะห
์
เปรียบเทยี บ

๘. สรปุ ประเด็น

การตดั สินใจของ
บคุ คลและกลุ่ม

ทมี่ ผี ลต่อการ
เปล่ียนแปลง

ในช้ันเรียน โรงเรยี น
และชุมชน


130 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนร้เู พอ่ื พฒั นาทักษะการคิด ระดับประถมศึกษา

กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชวี้ ดั
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นรู
้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนร
ู้
๙. ประมวลขอ้ มูล

ทเี่ กยี่ วขอ้ งจากการคดิ
ของบคุ คลและกลมุ่

๑๐. วิเคราะห์
ประเด็นการตัดสนิ ใจ
ของบุคคลและกลุ่ม
ต่อการตดั สนิ ใจ

๑๑. พจิ ารณาทางเลอื ก
โดยใชห้ ลักเหตแุ ละ
ผลที่หลากหลาย

๑๒. ตัดสินใจทำนาย
อนาคตโดยประเมนิ
ทางเลือกและ

ใชเ้ หตผุ ล

๑๓. แสดง
สถานการณ์จรงิ

ในการเลอื ก

หวั หนา้ ประธาน

ผู้เรียนและผูน้ ำ

ชมุ ชน

๑๔. สรปุ ผล

การวเิ คราะห
์
เปน็ แผนผงั ความคดิ

ความแตกตา่ ง

การเลอื กตัวแทน
โดยตรงและ

การเลอื กตวั แทน
ออกเสยี ง


แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนร้เู พ่อื พัฒนาทักษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา
131
กล่มุ สาระการเรียนรูส้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๓ เศรษฐศาสตร์

มาตรฐาน ส ๓.๑ เข้าใจและสามารถบริหารจัดการทรัพยากรในการผลิตและการบริโภคการใช ้


ทรัพยากรที่มีอยู่จำกัดได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า รวมท้ังเข้าใจหลักการ

ของเศรษฐกิจพอเพียง เพอื่ การดำรงชีวติ อยา่ งมีดลุ ยภาพ


ตัวชี้วดั
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร
ู้

สาระที่ ๓ ความตอ้ งการ ๑. สินคา้ ทจี่ ำเปน็
๑. ทกั ษะ
๑. การนำเสนอ ๑. รวบรวมข้อมูล
เศรษฐศาสตร์
ของมนุษย
์ ในการดำรงชีวิต
การจำแนก หลักการเลอื กใช้ ความต้องการจำเปน็
มาตรฐาน ส ๓.๑
มีไมจ่ ำกดั
ที่เรียกวา่ ปจั จัย ๔
ประเภท
สินคา้ และบรกิ าร
ในการใช้สินคา้ และ
๑. จำแนก
การนำทรพั ยากร ๒. สนิ คา้ ทีเ่ ป็น
๒. ทกั ษะ
ที่จำเปน็ ในการ บริการในการ

ความตอ้ งการ มาสนองความ ความตอ้ งการ การรวบรวมขอ้ มลู
ดำรงชีวิต
ดำเนนิ ชวี ติ

และความ ตอ้ งการของ ของมนุษย์อาจ
๓. ทกั ษะ
๒.ผลการ ๒. อภปิ รายจดั กลมุ่
จำเป็นในการ มนษุ ยค์ วรมี เป็นสนิ คา้ ที่ การจัดกล่มุ
วเิ คราะห์บัญชี ข้อมูล

ใช้สินค้าและ จำกัดเพื่อการ จำเปน็ หรือ
๔. ทกั ษะ
รายรบั -รายจา่ ยเงนิ
๑) ความตอ้ งการ
บริการในการ ดำรงชวี ติ
ไมจ่ ำเปน็ ตอ่
การใหเ้ หตผุ ล
ประจำวันในรอบ และความจำเปน็

ดำรงชีวติ
อย่างดลุ ภาพ
การดำรงชวี ติ
๕. ทกั ษะ
เดอื นของตนเอง
ในการใช้สินคา้ และ
๒. วเิ คราะห์
๓. ประโยชนแ์ ละ
การวเิ คราะห์
๓. การอธบิ าย บริการในการดำรง
การใช้จา่ ย
คุณค่าของสินค้า
๖. ทกั ษะ
ทรพั ยากรทีม่ อี ยู่ ชีวติ

ของตนเอง
และบริการ
การเช่อื มโยง
จำกัดมีผลตอ่ ๒) ประโยชน
์
๓. อธบิ ายไดว้ า่ ที่สนองความ
การผลิตและ
และคุณค่าของสินค้า
ทรพั ยากรทมี่ ี ต้องการของ
การบริโภคสินค้า และบรกิ าร

อยจู่ ำกดั มผี ล มนษุ ย
์ และบริการ
๓. สังเกตส่ิงที่
ตอ่ การผลิต ๔. หลกั การเลอื ก
เหมือนกนั และ

และบรโิ ภค สินคา้ ท่ีจำเปน็
ตา่ งกนั

สินคา้ และ ๕. ใชบ้ ัญชีรายรับ ๔. แยกสงิ่ ตา่ ง ๆ
บริการ
รายจ่ายวิเคราะห์ ออกจากกัน


การใชจ้ า่ ยทจี่ ำเปน็ ๔. จดั กลมุ่ สง่ิ ที่มี
และเหมาะสม
ลักษณะเหมอื นกนั
๖. วางแผน
เขา้ ด้วยกนั

การใชจ้ ่ายเงิน ๕. อธิบายผล

ของตนเอง
การจำแนกประเภท
๗. วางแผนการ
ของสนิ ค้าและบรกิ าร
แสวงหารายได้
ในการดำรงชวี ติ

ทีส่ ุจริตและ
๖. เช่อื มโยงขอ้ มลู
เหมาะสม
และสรุปหลกั การ

132 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรเู้ พื่อพฒั นาทักษะการคดิ ระดับประถมศกึ ษา

กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้วี ัด
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ช้นิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร้
ู
๘. วางแผน
เลือกสินค้าทจี่ ำเปน็

การนำเงิน
๗. นำเสนองาน

ทเ่ี หลอื จ่ายมาใช้ (แผน่ พับ ป้ายนเิ ทศ

อยา่ งเหมาะสม
การต์ นู แผนผงั

๙. ความหมาย ความคิด)

ของผผู้ ลติ
๘. แลกเปลย่ี น

และผู้บริโภค
เรยี นร้/ู รว่ มชื่นชม

๑๐. ความหมาย ๙. กำหนดประเดน็
ของสนิ ค้าและ ศกึ ษาเกี่ยวกบั การใช้
บริการ
จา่ ยทจี่ ำเปน็ และ
๑๑. ปัญหา
เหมาะสมจากบัญชี
พ้นื ฐาน
รายรับ-รายจา่ ยของ
ทางเศรษฐกิจ
ตนเอง/ครัวเรือน

ทเ่ี กิดจากความ ๑๐. รวบรวมขอ้ มูล
หายากของ เกยี่ วกบั การใชจ้ ่าย

ทรัพยากรกบั
ทจี่ ำเปน็ และเหมาะสม
ความต้องการ ท่ตี ้องการอธิบาย

ของมนษุ ย์
ใหเ้ หตุผล

ที่มีไม่จำกัด
๑๑. ค้นหาและ

ใหเ้ หตผุ ลของ

การใช้จ่ายทเ่ี กดิ ข้ึน

โดยอาศัยขอ้ มลู

มาตรวจสอบเหตผุ ล
เชิงประจักษ
์
๑๒. อธิบายใหเ้ หน็
ความเชื่อมโยง
สอดคลอ้ งของ
เหตุผลในการ
วเิ คราะหก์ ารใชจ้ ่าย

๑๓. วางแผน

การแสวงหารายได
้
ทีส่ จุ ริตและวางแผน
การใชจ้ า่ ยทเี่ หมาะสม


แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรเู้ พื่อพฒั นาทักษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา
133
กลมุ่ สาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชี้วดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนรู
้ ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นร
ู้
๑๔. รวบรวมขอ้ มูล
เกย่ี วกบั ทรัพยากร
การผลิต

๑๕. วเิ คราะห์ศึกษา
ปญั หาพืน้ ฐานทาง
เศรษฐกจิ ทีเ่ กิดจาก
การขาดแคลน
ทรัพยากรกบั

ความต้องการ

ของมนษุ ยท์ ี่มอี ยู
่
อยา่ งไมจ่ ำกดั

๑๖. นำเสนอผล

การศกึ ษาปญั หา
เกี่ยวกับทรัพยากร

ทมี่ อี ยูอ่ ย่างจำกดั

ทม่ี ผี ลต่อการผลิต
และบรโิ ภคสินค้า
และบริการ

๑๗. อธิบาย
ทรัพยากรท่ีมอี ยู่
จำกดั ทีม่ ีผลต่อ

การผลิตและบริโภค
สินคา้ และบรกิ าร


134 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พ่อื พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศกึ ษา

กลุ่มสาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๓ เศรษฐศาสตร
์
มาตรฐาน ส ๓.๒ เข้าใจระบบและสถาบันทางเศรษฐกิจต่าง ๆ ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ


และความจำเปน็ ของการรว่ มมอื กนั ทางเศรษฐกจิ ในสงั คมโลก


ตัวชีว้ ัด
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคิด
ช้นิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู
้

สาระที่ ๓ ประชาชนมีหนา้ ท่ี ๑. สินค้าและ ๑. ทักษะ
๑. การนำเสนอ ๑. สำรวจคน้ หา

เศรษฐศาสตร์
เสยี ภาษี เพอื่ รฐั บริการทีภ่ าครัฐ การสำรวจคน้ หา
ผลการสำรวจ เกี่ยวกับสนิ คา้ และ
มาตรฐาน ส ๓.๒
จะไดน้ ำไปจดั หา ทกุ ระดบั จดั หา ๒. ทกั ษะ
ค้นหาสนิ ค้า
บรกิ ารท่ีภาครฐั

๑. บอกสนิ ค้า สินคา้ และบริการ และให้บรกิ าร
การใหเ้ หตผุ ล
และบริการ
จดั บริการให้แก่
และบรกิ าร
พน้ื ฐานให้แก่ แกป่ ระชาชน ๓. ทักษะ
ทีภ่ าครฐั ใหบ้ รกิ าร ประชาชน

ที่รฐั จดั หาและ ประชาชน
เชน่ ถนน การจัดกลมุ่
แกป่ ระชาชน
๒. วางแผน

ใหบ้ ริการแก ่
โรงเรียน
๔. ทกั ษะ
ในชุมชนท้องถนิ่ กำหนดวธิ ีการ

ประชาชน

สวนสาธารณะ การสรุปยอ่
ของตนเอง
ที่จะใชส้ ำรวจค้นหา

๒. บอกความ
การสาธารณสขุ
๒. การนำเสนอ ๓. นำเสนอผล

สำคญั ของ การบรรเทา

เร่ือง บทบาท
การสำรวจคน้ หา
ภาษีและ
สาธารณภยั

และหนา้ ทีข่ อง สนิ ค้าและบรกิ าร

บทบาทของ
๒. ความหมาย

ประชาชน
ทภ่ี าครัฐจดั บรกิ าร

ประชาชนใน
และความสำคัญ
เก่ียวกับการ
ให้แก่ประชาชน

การเสียภาษี

ของภาษที ี่รฐั

เสียภาษ
ี ในชุมชนทอ้ งถ่ิน



นำมาสร้าง


ของตนเอง



ความเจรญิ


๔. สำรวจรวบรวม


และให้บริการ


และศกึ ษาแปลความ


แก่ประชาชน


ขอ้ มลู ความหมาย


๓. ตวั อย่างของ


และความสำคัญ



ภาษี เชน่ ภาษี


ของภาษี และบทบาท


รายได้บุคคล


หนา้ ทขี่ องประชาชน


ธรรมดา


ในการเสยี ภาษี



ภาษีมูลค่าเพ่ิม


๕. อภปิ รายใหเ้ หตผุ ล


๔. บทบาทหนา้ ท่ี

ถงึ ความสำคญั



ของประชาชน


ของภาษแี ละบทบาท


ในการเสีย


หน้าที่ของประชาชน






ในการเสียภาษี











แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นร้เู พือ่ พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศึกษา
135
กลุ่มสาระการเรียนร้สู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้ีวัด
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคิด
ช้ินงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนร
ู้






๖. รายงานสรปุ






ความหมายและ






ความสำคญั ของภาษี





และบทบาทหนา้ ที่





ของประชาชน






ในการเสียภาษ
ี
สาระท่ี ๓ การแขง่ ขัน ความสำคัญและ ๑. ทักษะ
แผนภมู กิ า้ งปลา ๑. สำรวจสบื คน้ ขอ้ มลู

เศรษฐศาสตร์
ทางการค้ามีผล ผลกระทบของ การสำรวจค้นหา
แสดงการแขง่ ขัน การแขง่ ขนั ทางการคา้
มาตรฐาน ส ๓.๒
กระทบทำให้ การแขง่ ขนั ๒. ทกั ษะ
ทางการคา้
ทมี่ ีผลทำให
้
๓. อธิบายเหตุผล ราคาสินคา้ ลดลง
ทางการค้าทีม่ ีผล การเช่อื มโยง
ท่เี กดิ ขึน้ ใน
ราคาสินค้าลดลง

การแขง่ ขัน ทำให้ราคาสินคา้ ๓. ทักษะ
ชวี ิตประจำวนั จากแหลง่ เรยี นรตู้ า่ ง ๆ

ทางการคา้
ลดลง
การนำความร
ู้ และมีผลให
้ ๒. เชอื่ มโยงหา

ท่มี ีผลทำให ้ ไปใช
้ ราคาสินคา้ ลดลง
ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ ง
ราคาสินคา้

การแขง่ ขนั ทางการคา้
ลดลง
กบั การลดลงของ
ราคาสนิ คา้

๓. อธบิ ายผล

การแขง่ ขนั ทางการคา้
กับการลดลง

ของราคาสินคา้

๔. จัดทำแผนภมู ิ

ก้างปลาการแขง่ ขัน
ทางการคา้ ทเ่ี กดิ ข้นึ
ในชวี ติ ประจำวันและ
มีผลทำให้ราคาสนิ ค้า
ลดลง และนำเสนอ


136 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นร้เู พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับประถมศกึ ษา

กล่มุ สาระการเรยี นร้สู งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๔ ประวตั ศิ าสตร
์
มาตรฐาน ส ๔.๑ เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลา และยุคสมัยทางประวัติศาสตร์


สามารถใชว้ ิธกี ารทางประวัตศิ าสตรม์ าวิเคราะหเ์ หตุการณต์ ่าง ๆ อยา่ งเปน็ ระบบ


ตวั ชีว้ ัด
ความคดิ
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชิน้ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นรู้


สาระท่ี ๔ ชีวิตประจำวัน ๑. ทีม่ าของ ๑. ทักษะ
บนั ทึกเหตกุ ารณ์ ๑. วเิ คราะห
์
ประวตั ศิ าสตร์
สมั พนั ธ์กบั ศักราชทป่ี รากฏ การรวบรวม สำคญั เกย่ี วกับ
เปรียบเทยี บ

มาตรฐาน ส ๔.๑
ศักราช
ในปฏทิ นิ เช่น ข้อมูล
ตนและครอบครัว ความเหมอื น

๑. เทียบศกั ราช

พทุ ธศกั ราช ๒. ทกั ษะ
ตามปี พ.ศ.
ความต่างของปฏทิ ิน

ท่สี ำคัญตาม
ครสิ ตศ์ ักราช
การวเิ คราะห์
และ ค.ศ.
ทเี่ ปน็ พ.ศ. และ ค.ศ.

ปฏทิ ินท่ีใช้ใน
๒. วธิ กี ารเทียบ ๔. ทักษะ

๒. วางแผน

ชีวิตประจำวนั

พ.ศ. เป็น ค.ศ. การเช่อื มโยง

การสบื คน้ ขอ้ มลู


หรอื ค.ศ.


ความเป็นมาของ


เปน็ พ.ศ.


พ.ศ. และ ค.ศ.






- ตัง้ ประเด็น






การสืบค้น






- วีธกี ารรวบรวม





ข้อมูล






- ออกแบบ






การประเมนิ ความ





น่าเชอ่ื ข้อมูล






๓. นำเสนอและ





เช่ือมโยงความ





สัมพนั ธ
์





๔. แสดงตาราง





เปรียบเทยี บความ





แตกตา่ งระหวา่ ง





พ.ศ. กับ ค.ศ.






๕. จดั ทำบันทึก





เหตุการณ์สำคัญของ





ตนเองและครอบครวั





ตาม ลำดบั ปี พ.ศ.





กบั ค.ศ.


แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นร้เู พอ่ื พฒั นาทักษะการคดิ ระดบั ประถมศึกษา
137
กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชวี้ ัด
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนร
ู้

สาระที่ ๔ วิธกี าร หลกั ฐาน
๑. วิธีการสืบคน้ ๑. ทกั ษะ
Time line ๑. วางแผน

ประวัติศาสตร์
แหล่งขอ้ มลู
เหตุการณ์สำคญั การสำรวจ
เหตกุ ารณส์ ำคัญ ในการสบื ค้น

มาตรฐาน ส ๔.๑
มคี วามสำคัญ
ของโรงเรยี นและ ๒. ทกั ษะ
ทเ่ี กีย่ วข้อง ๒. สำรวจและสืบคน้
๒. แสดงลำดบั
ตอ่ การเรียนร
ู้ ชมุ ชนโดยใช้
การวเิ คราะห์
ระหวา่ งโรงเรยี น ขอ้ มูลเกย่ี วกบั
เหตุการณ
์ ประวัติศาสตร์
หลักฐานและ ๓. ทกั ษะ
กับชุมชน
เหตกุ ารณ์สำคัญ

สำคัญของ
แหล่งข้อมูล
การเช่อื มโยง

โรงเรียนและ
ท่ีเกย่ี วข้อง
ทเ่ี กิดขน้ึ ในโรงเรียน
ชมุ ชนโดยระบุ
๒. ใชเ้ ส้นเวลา และชุมชนพรอ้ ม
หลักฐานและ
(Time Line) แสดง Time line

แหล่งข้อมูล
ลำดบั เหตกุ ารณ์ ๓. นำเสนอผล

ที่เกยี่ วขอ้ ง
ทีเ่ กิดข้นึ
การสำรวจ

ในโรงเรียน
พร้อมหลกั ฐานท่ีใช้
และชมุ ชน
ในการสืบค้น

๔. จำแนก

เปรยี บเทยี บ วเิ คราะห์
ประเมนิ หลกั ฐาน/
แหล่งขอ้ มูล/วธิ ีการ

ทีส่ ำคัญจำเปน็

ในการได้มาซ่งึ ขอ้ มูล

๕. สรุปขนั้ ตอน

วธิ ีการ หลกั ฐาน
แหล่งขอ้ มลู ที่
เกย่ี วข้องในรูปแบบ
แผนผังความคดิ

เกีย่ วกับวิธีการ
สืบคน้ ขอ้ มลู

๖. เชื่อมโยงขอ้ มลู
เพอื่ สรา้ งและแสดง
Time line เหตกุ ารณ์
สำคญั ทเี่ กีย่ วข้อง
ระหว่างโรงเรยี น

กบั ชมุ ชน


138 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรเู้ พอื่ พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั ประถมศึกษา

กลุ่มสาระการเรียนรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๔ ประวัตศิ าสตร์

มาตรฐาน ส ๔.๒ เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบันในด้านความสัมพันธ
์

และการเปล่ียนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเนื่อง ตระหนักถึงความสำคัญ


และสามารถวิเคราะห์ผลกระทบท่ีเกิดข้นึ


ตวั ชวี้ ัด
ความคิด
สาระ
ทกั ษะการคดิ
ชิ้นงาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรยี นร
ู้ ภาระงาน
กจิ กรรมการเรียนร
ู้
๑. วางแผนการสำรวจ
สาระที่ ๔ พฒั นาการของ ๑. ปัจจัยการตง้ั ๑. ทกั ษะ
แผนท่ชี ุมชน
และ ออกแบบการไป

ประวัติศาสตร
์ ชุมชนขน้ึ อยกู่ ับ ถิน่ ฐานของชมุ ชน การสำรวจค้นหา

เรยี นรู้ในชุมชน

มาตรฐาน ส ๔.๒
ปัจจัยการ
ซง่ึ ขึน้ อยู่กบั ๒. ทกั ษะ

เร่อื ง “ปัจจัยท่มี ี

๑. ระบุปัจจัยทีม่ ี ตงั้ ถน่ิ ฐาน
ปจั จยั ทาง การวิเคราะห์

อิทธิผลตอ่ การต้งั

อทิ ธพิ ลตอ่
ภมู ศิ าสตร์และ ๓. ทกั ษะ

ถ่นิ ของชมุ ชน”

การต้งั ถ่นิ ฐาน
ปัจจัยทางสงั คม
การเชือ่ มโยง

๒. ศกึ ษาดงู านนอก
และพฒั นาการ

๒. ปจั จัยทีม่ ี

สถานท่ี รอบชุมชน

ของชมุ ชน

อทิ ธิพลตอ่

๓. สมั ภาษณบ์ คุ คล


พัฒนาการของ

ในชมุ ชนเก่ียวกับ


ชมุ ชนทงั้ ปัจจยั

ความเปน็ มาของ


ทางภูมศิ าสตร์


ชมุ ชน เหตุผลในการ





เลือกตงั้ ถ่ินฐาน






๔. รวบรวม จำแนก





จดั กลมุ่ ข้อมูล






เรยี งลำดบั






ความสำคัญท่ีได้






จากการสมั ภาษณ์





และการศกึ ษา






นอกสถานท่ี






๕. อภปิ รายวิเคราะห์





เชือ่ มโยงปจั จัย






ที่มอี ิทธพิ ลตอ่ การ






ตัง้ ถ่ินฐานของชุมชน






๖. ทำแผนท่ีชุมชน





พรอ้ มแสดงปัจจัย





สำคัญทำใหม้ กี ารตัง้





ชุมชน








แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนร้เู พ่อื พัฒนาทกั ษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา
139
กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้ีวัด
ความคิด
สาระ
ทักษะการคิด
ชน้ิ งาน/
แนวการจัด

รวบยอด
การเรียนรู้
ภาระงาน
กจิ กรรมการเรยี นร
ู้

สาระท่ี ๔ วฒั นธรรม
๑. ขนบธรรมเนยี ม ๑. ทักษะ
๑. การแสดง
๑. วางแผนการ
ประวตั ิศาสตร
์ การดำเนินชีวติ
ประเพณ
ี การรวบรวม บทบาทสมมติ สำรวจรวบรวม

มาตรฐาน ส ๔.๒
เป็นเอกลกั ษณ
์ และวฒั นธรรม ข้อมลู
เก่ยี วกบั
และบนั ทึกข้อมลู
๒. สรปุ ลักษณะ
ของชมุ ชน
ชมุ ชนของตน
๒. ทักษะ
ขนบธรรมเนยี ม เก่ยี วกับการศึกษา
ทสี่ ำคญั ของ ทีเ่ กดิ จากปัจจัย การเปรยี บเทียบ
ประเพณีและ ขนบธรรมเนียม
ขนบธรรมเนยี ม
ทางภูมศิ าสตร
์ ๓. ทกั ษะ
วัฒนธรรมของ
ประเพณีและ
ประเพณี และ และปัจจยั
การสรุป
ชุมชน
วฒั นธรรมของชมุ ชน
วฒั นธรรม
ทางสังคม
ลงความเหน็
๒. กิจกรรมระดม ตนเอง และชุมชน
ของชุมชน
๒. ขนบธรรมเนียม ๔. ทกั ษะ
สมอง/วเิ คราะห์ ใกล้เคียงโดยการ
๓. เปรียบเทยี บ ประเพณี และ การวิเคราะห์
สรุปลักษณะ ศกึ ษาเอกสาร

ความเหมอื น วฒั นธรรมของ ความเห็น
ความเหมอื นและ เกย่ี วกบั ชุมชนและ
และความ
ชมุ ชนใกลเ้ คยี ง
๕. ทักษะ
ความแตกตา่ ง สมั ภาษณป์ ราชญ์
แตกตา่ งทาง
ท่มี คี วามเหมือน
การสงั เคราะห์
ระหวา่ งวฒั นธรรม ทอ้ งถิ่น

วัฒนธรรม และความแตกตา่ ง ของชุมชนตนเอง ๒. ปฏิบตั ิตาม
ของชุมชน กบั ชุมชน
ชมุ ชนใกลเ้ คยี ง กจิ กรรมทวี่ างแผนไว
้
ตนเองกับ ของตนเอง
(ภาษา อาหาร ๓. วเิ คราะห์ สงั เคราะห์
ชมุ ชนอน่ื ๆ
การแตง่ กาย ขอ้ มลู และอภปิ ราย
เป็นต้น)
ใหเ้ หตุผล เพอื่ สรปุ
ลงความเหน็ เกยี่ วกบั
ลักษณะสำคัญ
ขนบธรรมเนยี ม

ประเพณี และ

วฒั นธรรมของ

ชมุ ชนตนเอง

๔. แสดงบทบาท

สมมตเิ กย่ี วกับ

ความเชอ่ื ตาม
ประเพณีในชุมชน

๕. ระดมสมอง
วิเคราะห์สรปุ
ลกั ษณะความเหมือน
และความแตกต่าง
ระหวา่ งวัฒนธรรม
ของชมุ ชนตนเอง

กบั ชมุ ชนใกล้เคียง


140 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พอื่ พฒั นาทักษะการคิด ระดบั ประถมศึกษา

กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๔ ประวตั ิศาสตร
์
มาตรฐาน ส ๔.๓ เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก


ความภมู ิใจ และธำรงความเปน็ ไทย


ตวั ชว้ี ดั
ความคดิ
สาระ
ทักษะการคดิ
ชน้ิ งาน/
แนวการจดั

รวบยอด
การเรยี นร้
ู ภาระงาน
กิจกรรมการเรยี นรู้


สาระท่ี ๔ การเรียนรู้
พระราชประวัติ ๑. ทักษะ
สมุดภาพ
๑. วางแผนการ

ประวตั ศิ าสตร
์ พระราชกรณียกิจ พระราชกรณยี กจิ การสำรวจค้นหา
พระราชกรณียกจิ การสำรวจค้นหา
มาตรฐาน ส ๔.๓
ของพระมหา-
ของกษตั ริย์
๒. ทักษะ
ของพระมหากษตั รยิ
์ ข้อมูลเกี่ยวกบั

๑. ระบพุ ระนาม กษตั รยิ ์ไทยกับ ที่สถาปนา การวิเคราะห์
ที่สถาปนา พระราชประวตั
ิ
และพระราช-
การสร้างชาตไิ ทย อาณาจักรสโุ ขทัย ๓. ทักษะ
อาณาจักรสุโขทยั พระราชกรณียกิจ
กรณยี กจิ
ในอดตี ก่อให้เกดิ อยุธยา ธนบุรี การสังเคราะห์
อยุธยา ธนบุรี ของกษตั รยิ ท์ ี่
โดยสงั เขป
ความภาคภูมิใจ และรตั นโกสนิ ทร์
๔. ทักษะ
และรตั นโกสินทร์
สถาปนาอาณาจกั ร
ของพระมหา-
และเห็นคณุ ค่า
การสรุปลง
(งานกลุ่ม)
สโุ ขทยั อยุธยา
กษตั ริย์ไทยท่ ี ของความเปน็

ความเหน็

ธนบรุ ี และ
เปน็ ผสู้ ถาปนา ชาติไทย



รัตนโกสินทร์ โดย
อาณาจักรไทย




การศกึ ษาจากเอกสาร





หรือส่ือต่าง ๆ






๒. ปฏิบัตติ าม





กจิ กรรมที่วางแผนไว้






๓. นำเสนอและสรุป





พระราชกรณียกิจ





โดยเรียงลำดับ





เหตุการณ์






ตามอาณาจักร






๔. วเิ คราะห์





สงั เคราะหข์ ้อมูล





แลว้ วางแผนออกแบบ





จดั ทำสมดุ ภาพ






พระราชกรณียกิจ





พระมหากษัตรยิ ์






ท่ีสถาปนาอาณาจักร





สโุ ขทยั อยธุ ยา





ธนบรุ ี และ
รัตนโกสนิ ทร
์

แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด ระดับประถมศกึ ษา
141
กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม