Μαθαίνω Ελληνικά - Παντελής Παππάς

Πόσο καιρό έχεις στην Ελλάδα; = Πότε ήρθες στη Ελλάδα;

Έχω... Ήρθα πριν...

- Πόσον καιρό έχεις στην Ελλάδα;
- Έχω ένα χρόνο, (ένα μήνα)

- Πότε ήρθες στην Ελλάδα;
- Ήρθα πριν ένα χρόνο.

- Πόσον καιρό έχεις στην Ελλάδα;
- Έχω δύο χρόνια.

- Πότε ήρθες στην Ελλάδα; .
- Ήρθα πριν

- Ποιο μήνα ήρθες; .
- Ήρθα τον μήνα

- Πόσον καιρό δουλεύεις;

- Πότε ήρθες στη δουλειά;

- Πόσα χρόνια έχεις εδώ; = (Πόσο καιρό έχεις εδώ;)

- Έχω εδώ χρόνια.

- Πόσους μήνες έχεις εδώ; μήνες.
- Έχω εδώ

- Πότε ήρθες; (χρόνια, μήνες).
- Ήρθα πριν

Πόσον καιρό δουλεύεις σ' αυτή τη δουλειά;

- Δουλεύω λίγο καιρό. Μόνο
- Δουλεύω σ' αυτή τη δουλειά

(χρόνια, μήνες)

- Δουλεύω πολύ καιρό. Δουλεύω πάνω από
- Δουλεύω σ' αυτή τη δουλειά

(χρόνια, μήνες)

46

Μαθαίνω να μετράω...

Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο
ένας μία ή μια ένα

ένας άντρας μια γυναίκα ένα παιδί
μαθητής μαθήτρια κορίτσι
άνθρωπος καρέκλα μπουκάλι

καφές μπίρα παγωτό

δύο ή δυο
δυο μαθητές δυο σαλάτες δυο θρανία

αδελφοί αδελφές παντελόνια
οδηγοί μεροκάματα
θέσεις

τρεις τρεις τρία
τρεις καφέδες τρεις πορτοκαλάδες τρία πιάτα

μήνες ημέρες κινητά
δρόμους οδούς σπίτια
αγώνες ομάδες τραγούδια

τέσσερις τέσσερις τέσσερα
τέσσερις εργάτες τέσσερις πωλήτριες τέσσερα μαθήματα

πελάτες τυρόπιτες πλοία
γέροι εποχές
κάτοικοι χώρες σουβλάκια
κιλά

πέντε, ^ςιΤεπταΤ". ··> έντεκα, δώδεκα, ...

αρσενικά θηλυκά ουδέτερα

(5) κύριοι (5) ώρες (5) διαμερίσματα

(6) γνωστοί (6) γάτες (6) γράμματα

(7) όροφοι (7) ζωές (7) λεπτά

(11) αριθμοί (11) μηχανές (11) κουμπιά

(12) χορευτές (12) κοπέλες (12) χαρτιά

47

1, .11, 21, 31, 41, 51, 6 1 , . . .

1 ένας αγοραστής 21 είκοσι ένας τουρίστες

31 αθλητές 41 αντίπαλοι

1 μία χώρα 21 είκοσι μία μέρες πόρτες
51 φοιτήτριες 61

1 ένα τραγούδι 21 είκοσι ένα χαρτιά
71 καρφιά 81 τετράδια

91 101

Ο } J ­»?5 J*Jy «3«7 9 ·*^9 0 · 3 } * » ·

Για αρσενικά και θηλυκά Για τα ουδέτερα

13 δεκατρείς πρόκες 13 δεκατρία μολύβια

23 είκοσι τρεις βαθμοί 23 είκοσι τρία σπίτια

33 νεκροί 43 ποτήρια

53 63

73 83

4, 14, 24, 34, 44, 54,...

Για αρσενικά και θηλυκά Για τα ουδέτερα

14 δεκατέσσερις βιτρίνες 14 δεκατέσσερα σπίρτα

24 κατσαρόλες 24 μέτρα

44 οπαδοί 54 κιλά

64 74

84 94

48

Βάζω στη σειρά...

τα αρσενικά τα θηλυκά τα ουδέτερα

1 πρώτος ( 1 ος) πρώτη (1η) πρώτο (Ιο)

% δεύτερος (2ος) δεύτερη (2η) δεύτερο (2ο)

3 τρίτος (3 ος) τρίτη (3η) τρίτο (3 ο)

10 δέκατος δέκατη δέκατο
11 ενδέκατος ενδέκατη ενδέκατο
12 δωδέκατος δωδέκατη δωδέκατο
13 δέκατος τρίτος δέκατη τρίτη δέκατο τρίτο
14 δέκατος τέταρτος δέκατη τέταρτη δέκατο τέταρτο

20 εικοστός εικοστή εικοστό
εικοστή πρώτη εικοστό πρώτο
,11 εικοστός πρώτος
τριακοστή έκτη τριακοστό έκτο
36 τριακοστός έκτος

40 τεσσαρακοστός τεσσαρακοστή τεσσαρακοστό

57 πεντηκοστός έβδομος ■

68 εξηκοστή όγδοη

89 ογδοηκοστό ένατο

90 ενενηκοστός

100 εκατοστός

200 διακοσιοστός διακοσιοστή διακοσιοστό

400 τετρακοσιοστή

800 οχτακοσιοστό

900 εννιακοσιοστή

1000 χιλιοστός

49

Συμπληρώνω ολογράφως τους αριθμούς της παρένθεσης:

• Έχω (3) ώρες που σε περιμένω!

• Παρακαλώ, φέρτε μας (3) μπίρες και (4)

σουβλάκια.

• Σε (13) μέρες το έργο θα έχει τελειώσει.

• Θα είμαι εκεί σε ( 1 ) λεπτό.

• Είναι πολύτεκνη ! Έχει (4) γιους και ( 1 ) κόρη !

• Οι (3) εργάτες δούλευαν σκληρά.

• Σε (3) χρόνια θα επιστρέψω στην πατρίδα.

• Φέτος συμπληρώνω (13) χρόνια σ' αυτή τη δουλειά.

• Ο κυνηγός σκότωσε (1) λαγό και (1) πέρδικα.

• Παντρεύτηκα πριν (24) χρόνια.

• Αγόρασε (1) καναπέ και (3) πολυθρόνες.

• Σε (34) ημέρες αρχίζουν οι εξετάσεις των μαθητών.

• Έγραψες (31) λέξεις και έκανες (21) λάθη !

• Στο λεωφορείο υπήρχαν (23) επιβάτες.

• Στην τάξη μου ήρθαν (3) καινούργιοι μαθητές.

• Η Ελένη πήρε (9) στα μαθηματικά.

• Η Θεοδώρα τερμάτισε (1) στους αγώνες.

• Ο Αύγουστος είναι ο (8) μήνας του χρόνου.

• Το βιβλίο και το τετράδιο κοστίζουν (12) ευρώ.

• Είναι το (2) κομμάτι πίτσα που τρώω.

• Μάκη, εσύ βγήκες (1) έξω από το παιχνίδι;

• Παντρεύτηκε σε ηλικία (19) χρόνων.

• Γεννήθηκα το (1962).

• Είναι η (3) φορά που στο λέω.

• Ο Απρίλιος είναι ο (4) μήνας του έτους.

• Σιγά μη πληρώσω (4) ευρώ για καφέ.

50

Οι ώρες

Τι ώρα έχεις; - Τι ώρα έχετε;
Η ώρα είναι 3 και 20'. - Η ώρα είναι 4 παρά 10'

Γράψε κάτω από κάθε ρολόι την ώρα που δείχνει:

στις στη μία
2:00, ...3:15, ...10:45, ...11:25,... 1:00

10:45' = δέκα και σαράντα πέντε ή έντεκα παρά τέταρτο
π.μ. = πριν το μεσημέρι μ.μ. = μετά το μεσημέρι

Τι ώρα ξυπνάς το πρωί; Ξυπνάω στις 7 ακριβώς.
Τι ώρα φεύγεις για τη δουλειά σου; 7:30 το πρωί.
Τι ώρα φτάνει το πλοίο; 4:20 το μεσημέρι.
Τι ώρα αρχίζουν οι ειδήσεις; 8:00 το βράδυ.
Τι ώρα ξεκίνησες τη δουλειά; 9:50 π.μ.
Τι ώρα έφυγες; 10:45 μ.μ.
Τι ώρα θα φας; στη 1:00.
Τι ώρα κοιμάσαι το βράδυ; 12:00 τα μεσάνυχτα
Τι ώρα έχουμε μάθημα; 7:30 μ.μ.
Τι ώρα ανοίγει ο φούρνος; 6:10 π.μ.

51

Οι μέρες της εβδομάδας

- Χαίρεται!
- Γεια σας!
- Τι κάνετε; Πώς είστε;
- Πολύ καλά!
- Είστε όλοι εδώ; Μήπως λείπει κάποιος;
- Ο Σάμουελ λείπει.
- Μήπως ξέρετε γιατί;
- Γιατί είναι άρρωστος.
- Η Ρούνα πού είναι;
- Η Ρούνα δεν ήρθε σήμερα στο σχολείο γιατί θέλει να κάνει τις δουλειές

του σπιτιού. Την Κυριακή έχει γιορτή και είμαστε όλοι καλεσμένοι.
- Μα, σήμερα είναι Πέμπτη!
- Έχει τόσες πολλές δουλειές το σπίτι! Αύριο που είναι Παρασκευή θα

κάνει την καθαριότητα, μεθαύριο που είναι Σάββατο θα κάνει τα
ψώνια και την Κυριακή το πρωί θα μαγειρέψει για όλους μας.

Οι μέρες της εβδομάδας είναι:
Κυριακή, Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο.

προχθές χθες σήμερα αύριο μεθαύριο
Τρίτη Τετάρτη Σάββατο
Πέμπτη Παρασκευή

- Τι μέρα είναι σήμερα;
- Σήμερα είναι Πέμπτη.

- Τι μέρα θα είναι αύριο;
- Αύριο θα είναι Παρασκευή.

- Τι μέρα θα είναι μεθαύριο; (δυο μέρες μετά)
- Μεθαύριο θα είναι Σάββατο.

- Τι μέρα ήταν χθες;
- Χθες ήταν Τετάρτη.

- Τι μέρα ήταν προχθές; (δυο μέρες πριν)
- Προχθές ήταν Τρίτη.

52

(σήμερα) Τρίτη
Κυριακή
(αύριο)
53
(μεθαύριο)

(Χθες)

(προχθές)

(σήμερα)

(αύριο)

I (μεθαύριο)
i
i (χθες)
i

(προχθές)

i
I

11

παρελθόν παρόν μέλλον
χθες, προχθές,... τώρα, σήμερα, ... : αύριο, μεθαύριο, ...

ήμουν είμαι : θα είμαι
ήσουν είσαι
ήταν είναι j θα είσαι
ήμαστε (ήμασταν) είμαστε f θα είναι
ήσαστε (ήσασταν) είστε : θα είμαστε
ήταν είναι
• θα είστε

■ ■*

; θα είναι

Απάντησε στις ερωτήσεις: Πού είστε τώρα;
Πού είσαι τώρα;

Πού ήσουν χθες; Πού ήσαστε (ήσασταν) προχθές;

Πού θα είσαι αύριο; Πού θα είστε μεθαύριο;

Συμπλήρωσε τις παρακάτω προτάσεις:

Πού αύριο, Τάσο;

Εγώ και ο άντρας μου χθες στην Κόρινθο και

τώρα στην Πάτρα.

Ο αδερφός μου στο σχολείο.

Πού οι γονείς σου προχθές;

Ο διευθυντής δεν _ σήμερα στο γραφείο.

Εμείς μεθαύριο στην πατρίδα μας.

Μαρία, Πόπη, πού χθες;
Εσύ δεν προχθές στην Ακρόπολη;

Αν φύγεις τώρα, αύριο στο σπίτι σου.

Αύριο όλη την ημέρα μαζί.

Σπύρο, πού πάμε τώρα; Ξέρεις πού

Ο Σάμουελ σήμερα άρρωστος.
Αύριο καλά ο Σάμουελ;

Γιατί με ρωτάς που προχθές;

Την Κυριακή όλοι καλεσμένοι στη γιορτή μου.

Πού αύριο, παιδιά;

54

ποιος; που; (η αιτία)
δεν ήρθε στο γιατί

σχολείο oovteia

ΗΡούνα δεν ήρθε στο σχολείο, για τί έχει δουλειά.

σχολείο άρρωστος

Ο Σάμουελ , γιατί είναι

γραφείο πυρετό

Η Κατερίνα

καφενείο κουρασμένος

Ο Ζώης λεφτά
δεν
γήπεδο
όρεξη
Ο Σταμάτης δεν

θέατρο

Η Σούλα

αρσενικό θηλυκό ουδέτερο

Ποιος λείπει; - Ποια λείπει; - Ποιο λείπει;
Ο Σταύρος. - Η Φανή. - Το παιδί.
Γιατί (λείπει); - Γιατί; - Γιατί;
Είναι άρρωστος. - Είναι άρρωστη. - Είναι άρρωστο.

<Ξ παρόν Ο
τώρα, σήμερα,...
παρελθόν έχω μέλλον
^ χθες, προχθές,... έχεις αύριο, μεθαύριο,...
είχα έχει θα έχω
είχες έχουμε θα έχεις
είχε έχετε θα έχει
είχαμε έχουν θα έχουμε
είχατε θα έχετε
είχαν θα έχουν

55

Οι δουλειές του σπιτιού.

Το σπίτι έχει πολλές δουλειές και η Ρούνα ξεκινάει από το πρωί.
(ξεκινώ = αρχίζω)

Πλένει τα πιάτα ...

Ενικός Πληθυντικός Ενικός Πληθυντικός
(ένα) (πολλά) (ένα) (πολλά)
πιάτο πιάτα
πιρούνι πιρούνια
μαχαίρι μαχαίρια
κουτάλι κουτάλια
ποτήρι ποτήρια
κατσαρόλα κατσαρόλες

Σκουπίζει και σφουγγαρίζει το σπίτι. Αρχίζει από το σαλόνι....

(το σαλόνι, η κουζίνα, η κρεβατοκάμαρα, το δωμάτιο, το μπάνιο, το χολ,
ο διάδρομος, το μπαλκόνι, ...)

Ξεσκονίζει τα έπιπλα ....

(ο καναπές, η πολυθρόνα, η τραπεζαρία, ο μπουφές, η καρέκλα, το τραπέζι

της κουζίνας, το έπιπλο της τηλεόρασης, η βιβλιοθήκη, το γραφείο, το

κρεβάτι, το κομοδίνο, )

Σιδερώνει το τραπεζομάντιλο, τα κεντήματα,... )

(

Στρώνει καθαρά σεντόνια στα κρεβάτια, ...
Τι άλλο κάνει;

56

Το μεσημέρι το σπίτι είναι έτοιμο για τη γιορτή.
Το απόγευμα γράφει τα ψώνια που θα κάνει για τη γιορτή.

Ένωσε με μια γραμμή πού θα πάει η Ρούνα για να αγοράσει

λαϊκή αγορά ψωμί φούρνος
μανάβικο αλεύρι
οπωροπωλείο λάχανο ζαχαροπλαστείο
φρυγανιές
σούπερ μαρκετ κάλτσες • ανθοπωλείο
(υπεραγορά) λουλούδια
κρασί ιχθυοπωλείο
κρεοπωλείο χοιρινό (ψαράδικο)
φέτα
υποδηματοποιείο αλάτι κατάστημα
(κατάστημα πιπέρι ρούχων
παπουτσιών) ελιές
μπριζόλες

ξίδι
μπίρες
ντομάτες
παπούτσια
πιπεριές
φρούτα
παντελόνι
λουκάνικα
χαρτοπετσέτες
κοτόπουλο
γλυκά
μαρούλι
χαρτιά υγείας
κρεμμύδια
σκόρδα
• αγγούρι
κασέρι
γάλα
γραβάτα

57

Ενικός

διπλώνει τι; (...τον..., ...την..., ...το...)
πλένει
Η νοικοκυρά απλώνει
μαζεύει
σιδερώνει

(η κουβέρτα, το σεντόνι, ο σκούφος, η πετσέτα, το εσώρουχο, η κάλτσα, το
τραπεζομάντιλο, η μπλούζα, το παντελόνι, το πουκάμισο, η φούστα, το
φουστάνι, η κουρτίνα, ...)

Πληθυντικός

διπλώνουν τι; (...τους..., ...τις..., ...τα...)
πλένουν
Οι νοικοκυρές απλώνουν
μαζεύουν
σιδερώνουν

(η κουβέρτα, το σεντόνι, ο σκούφος, η πετσέτα, το εσώρουχο, η κάλτσα, το
τραπεζομάντιλο, η μπλούζα, το παντελόνι, το πουκάμισο, η φούστα, το
φουστάνι, η κουρτίνα, ...)

Ενικός

τι; (...τον..., ...την..., ...το...)

Ο μπογιατζής βάφει

(ο τοίχος, η πόρτα, το ταβάνι, το παράθυρο, το σπίτι, η κολόνα, η
πολυκατοικία, ο διάδρομος, ...)

Πληθυντικός

τι; (...τους..., ...τις..., ...τα...)

Οι μπογιατζήδες βάφουν

(ο τοίχος, η πόρτα, το ταβάνι, το παράθυρο, το σπίτι, η κολόνα, η
πολυκατοικία, ο διάδρομος, ...)

58

I
i
i Η μαγείρισσα φτιάχνει τι; (...τον..., ...την..., ...το...)

(η σαλάτα, η σούπα, ο καφές ,το ψάρι, ο μουσακάς, το γλυκό, η

Ï μακαρονάδα, ...)
i
τι; (...τους..., ...τις..., ...τα...)

i Οι μαγείρισσες φτιάχνουν
(η σαλάτα, η σούπα, ο καφές , το ψάρι, ο μουσακάς, το γλυκό, η

I μακαρονάδα, ...)

I ποιου; ποιας; ποιου;
του της του
i Τα κλειδιά είναι
(ο μπαμπάς, η μαμά, ο παππούς, η γιαγιά, ο θείος, η θεία, το αγόρι, το
i κορίτσι, το παιδί, ...)
I Τα κλειδιά είναι ποιων; ποιων; ποιων;
των των των

i (το αγόρι, η φίλη, το κορίτσι, ο μαθητής, το παιδί, ο φίλος, η γυναίκα,...)

I ΣΤΗ ΛΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ

I ΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ
I

I το κουνουπίδι το λάχανο το μαρούλι το μπρόκολο

I

I

I η μελιτζάνα η πατάτα η πιπεριά τα χόρτα (ραδίκια)

I 59

το καρότο το σπανάκι το κολοκυθάκι το κρεμμυδάκι

το κρεμμύδι το σκόρδο ο άνηθος ο μαϊντανός

η ντομάτα το αγγούρι τα φασολάκια οι μπάμιες

ΤΑ ΦΡΟΥΤΑ

το ροδάκινο το πορτοκάλι το αχλάδι το μήλο

το σύκο το πεπόνι το καρπούζι το σταφύλι

οι μπανάνες τα ακτινίδια
60

ΤΑ ΟΣΠΡΙΑ

το ρύζι φασόλια γίγαντες ìm*±\u ι ι Π ι Μ
τα φασόλια

Γ ~U~ , «χ ' « Μ . Χ 3 ί ' ­sì τα ρεβίθια η φάβα

οι φάκες

το σιτάρι το καλαμπόκι

ΣΤΟ ΙΧΘΥΟΠΩΛΕΙΟ
(ψαράδικο)

Τα ψάρια

το μπαρμπούνι η τσίπουρα ο κολιός
61

η σαρδέλα ο γαύρος η γοπα

το λυθρίνι ο ξιφίας ο βακαλάος

(

Η γειτονιά της Ρούνα

ΣΟΥΠΕΡ a:
KWJPKËT
û.
10»
imi

nerpor

ΛΕΩΦΟΡΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Kpeoniv.Ëic Ο

1*J 35 78 <J 21 19
ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟ Ο
< ΖΑΧΑΡΟ- ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ ΑΝΘΟ
ΚΟΎΡΘΟ
ΟΔΟΙ tìùfim

< ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ
ΑΠΑΣ
II α.^; Φ0ϊΡ»ΡΣ
Οι » ΤΡΙΆΔΑς
16
«ο
Ξ Î «5

Χ

<3

ΟΔΟΣ ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑΣ

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

62

Πού είναι

Το σπίτι της Ρούνα είναι στην οδό Άρτας, στον αριθμό 50. Αριστερά από
το σπίτι της, μετά από δυο δρόμους είναι το νοσοκομείο. Δεξιά από το
σπίτι της, στον επόμενο τετράγωνο, είναι το σχολείο.

αριστερά Α
δεξιά

Πού μένει η Ρούνα;

Πού είναι το νοσοκομείο;

Πού είναι το σχολείο;

Πού είναι το σούπερ μάρκετ; = Πού βρίσκεται το σούπερ μάρκετ;
Το σούπερ μάρκετ είναι στην οδό Δημοκρατίας 24.
Το σούπερ μάρκετ βρίσκεται στην οδό Δημοκρατίας 24.

Πού είναι το κρεοπωλείο;

Πού είναι το φαρμακείο;

Πού είναι ο φούρνος;

Πού είναι το κουρείο;
Το κουρείο είναι στη διασταύρωση των οδών Καραϊσκάκη και Κρήτης.

Πού είναι το ζαχαροπλαστείο;

63

Πού βρίσκεται το μανάβικο;
Το μανάβικο βρίσκεται στο τετράγωνο «Β».
Σε ποιο τετράγωνο βρίσκεται το κρεοπωλείο;
Ποιο κατάστημα είναι απέναντι από τον φούρνο;

Ποιο μαγαζί είναι δίπλα στο ανθοπωλείο;

Πόσο μακριά είναι το σχολείο από το νοσοκομείο;
Το σχολείο είναι μετά από δυο τετράγωνα.
Το σχολείο και το νοσοκομείο απέχουν (=είναι μακριά) τρεις οδούς.
Πόσο μακριά είναι το σπίτι του Πέτρου από το φαρμακείο;

Ασκηση
Είμαι στο ζαχαροπλαστείο.
Πώς θα πάω στο σούπερ μάρκετ;
Θα προχωρήσεις στην οδό Χίου. Στη Λεωφόρο Ιωαννίνων θα στρίψεις
αριστερά και στην πρώτη οδό που θα συναντήσεις, δεξιά. Αυτή είναι η
οδός Δημοκρατίας. Στον αριθμό 110 είναι το σούπερ μάρκετ.
Είμαι στο σπίτι του Πέτρου.
Πώς θα πάω στο ανθοπωλείο;

64

Ο Πέτρος θα πάει στο σπίτι της Ρούνα. Θέλει να αγοράσει γλυκά για τα
παιδιά και λουλούδια για εκείνη. Πώς θα πάει;

αρσενικά Μιλάμε για: ουδέτερα :
ποιος; ποιοι; θηλυκά ποιο; ποια;
το τα
ο οι ποια; ποιες;
η οι

Συμπλήρωσε όπως στα παραδείγματα:

Ενικός Πληθυντικός Ενικός Πληθυντικός
ο γιατρός οι γιατροί η βροχή οι βροχές
το καράβι τα καράβια
μήνας καθηγητές
άντρας αναπτήρες
ημέρα ποτάμι αδερφοί
ψωμί
πατάτες κόρη φίλες
λάδι μπίρες τράπεζα
Έλληνας καρέκλες
σχολεία
νοσοκομεία λέξεις
ειδήσεις
εισιτήριο

65

Ασκηση

Συμπλήρωσε τις προτάσεις με τις λέξεις βάζοντας το άρθρο που πρέπει:
(τηλέφωνο, πατέρας, παιδί, αθλητές, βροχή, κάλτσες, φωτιά, λουλούδια,
καιρός, εργάτες, μαθήτριες, ρούχα)

πήγε στη δουλειά. παίζει.
χάλασε. θέλουν πότισμα.
διαβάζουν. τρύπησαν.
έσβησε. χτύπησε.
πληρώθηκαν. σταμάτησε.
λερώθηκαν. τρέχουν.

Πότε βάζουμε η και πότε οι ;

Βάζουμε : η όταν είναι θηλυκό ενικού αριθμού
οι όταν είναι πληθυντικός αριθμός αρσενικού ή θηλυκού

Άσκηση

Βάζω μπροστά από τις παρακάτω λέξεις η ή οι

αγάπη γείτονες τηλεοράσεις
γιατροί γυναίκα κόρη
γιαγιάδες θεία ασφάλεια
πωλήτριες πόρτες καραμέλα
φωνή παράσταση βροντές
εφημερίδες αισθήσεις διεύθυνση
οικογένεια κούραση άδειες
εργάτρια εκπομπές κορδέλα
εικόνες αίθουσα αγγελία
μαθήτριες : θέση πετσέτες

66

Άσκηση

Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με η ή οι:

• Αυτή μέρα θα μου μείνει αξέχαστη.

• μαθητές και μαθήτριες να περάσουν στις τάξεις τους.

• Τελείωσαν διακοπές κι εγώ δεν ξεκουράστηκα.

• φωτιά έσβησε και τώρα πυροσβέστες έφυγαν.

• Όταν σταμάτησε βροχή, άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους.

• τηλεόραση ανακοίνωσε ότι δάσκαλοι έχουν απεργία.

• Τηλεφώνησαν Μαρία και Χριστίνα.

• εποχή που μου αρέσει είναι άνοιξη.

• Περνούσαν ώρες και απάντηση δεν ερχόταν.

• συναυλία τελείωσε, σκηνή και πλατεία του θεάτρου
άδειασαν.

Μιλάμε για αρσενικά και ουδέτερα

ποιος; ποιο; ποιου; ή ποιων;
του των
0 το
ποια;
ποιοι; τα
οι

(τηλέφωνο , φίλος) Το τηλέφωνο του φίλου.
(μπλούζα, πατέρας)
(σελίδες, βιβλίο)
(τετράδια, μαθητές)
(μισθός, εργάτες)
(πόρτα, σπίτι)
(παντελόνι, αδερφός)
(στολή, ναύτης)
(σκούφος, μάγειρας)

67

(όπλο, αστυφύλακας) !
(ενοίκια, σπίτια)
(χρώμα, ουρανός)
(θέση, οδηγός)
(βιβλίο, δάσκαλος)
(λάστιχα, αυτοκίνητα)
(δουλειά, γιατροί)
(αυλές, σχολεία)
(λάθος, μαθητής)
(καθίσματα, λεωφορείο)
(σπίτι, σκύλου)
(εργάτες, εργοστάσια)
(νερά, ποταμοί)
(έργο, δήμαρχοι)
(γραμματέας, υπουργός)

Μιλάμε για θηλυκά

ποια; ποιας; ή ποιων;
της των
η
ποιες;

οι

(καφές, γιαγιά) Ο καφές της γιαγιάς
(κλειδί, πόρτα)
(τραπέζι, κουζίνα)
(νερά, βροχές)
(θέση, γυναίκες)
(τετράδια, μαθήτριες)
(κούραση, δουλειά)
(ταμεία, τράπεζες)
(τσάντα, μητέρα)

68

(ρόλοι, ηθοποιοί)
(ύψος, σκάλα)
(χρώματα, φωτογραφίες)
(σημαία, πατρίδα)
(σύνορα, χώρα)
(ονόματα, οδοί)
(σπίτι, θεία)
(νερό, βρύση)
(νέα, εφημερίδες)
(διαφήμιση, τηλεόραση)
(δουλειά, κομμώτριες)
(θάρρος, Ελληνίδες)
(λύση, ασκήσεις)
(ορθογραφία, λέξεις)
(τιμή, τυρόπιτα)

Ενικός Πληθυντικός

αρσενικά θηλυκά ουδέτερα αρσενικά θηλυκά ■ ουδέτερα

ποιον; ποια; ποιο; ποιους; ποιες; ποια;

το(ν) τη(ν) το τους τις τα

i Ο εργοδότης φώναξε τον υπάλληλο, (υπάλληλος)
i Η γιαγιά αγαπάει {ποιον;)

της. (εγγονή)

I Η μητέρα τάισε {ποια;)

(μωρό)

i {ποιο;) (ποδοσφαιριστής)
i Οι θεατές χειροκρότησαν
{ποιους;)

I Η καθηγήτρια γνώρισε (μαθήτρια)

{ποιες;)

I Οι γιατροί εξέτασαν (παιδί)

{ποια;)

f 69

Η αδερφή μου συνάντησε της. (φ&η)
του. (πατέρας)
(ποια;) . (κορίτσι)

Ο Σωτήρης αγαπά . (καθαρίστρια)
(επισκέπτης)
(ποιον;)
. (εργάτης)
Ο πατέρας φίλησε . (οδηγός)

(ποιο; ) .(αθλήτρια)
.(αγόρια)
0 διευθυντής απόλυσε

(ποια;)

Η θεία κέρασε

(ποιους;)

Ο ταμίας πλήρωσε

(ποιους;)

Το αφεντικό ζήτησε

(ποιον;)

Ο υπουργός βράβευσε

(ποιες;)

Ο δάσκαλος τιμώρησε

(ποια; )

τι;

αρσενικά θηλυκά | ουδέτερα:

τι; . i .τι;....... .[_._ ., ... τι;

το(ν) τους ! τη(ν) τις • το τα

Ο Νίκος σήκωσε τον καναπέ, (καναπές)
τι;

• Η γιατρός έγραψε . (συνταγή)
• Το παιδί έκλεισε (βιβλίο)
• Ο γεωργός μάζεψε _ _. (καρποί)
• Οι μαθητές έγραψαν
• Η μαμά καθάρισε . (ασκήσεις)
. (ψάρια)

70

I

I . (ένεση)
I • Η νοσοκόμα έκανε . (τοίχοι)
• 0 Θανάσης έβαψε
. (λεωφορείο)
• 0 οδηγός σταμάτησε . (προβλήματα)

I • Η μαθήτρια έλυσε . (φωτιά)
• Οι πυροσβέστες έσβησαν

I • 0 φίλος μου πλήρωσε . (λογαριασμό)
• Η αδερφή μου έπλυνε . (πιάτα)

I • Το χιόνι σκέπασε .(πόλη)
• Το παιδί έφαγε . (καραμέλες)

i • 0 κηπουρός πότισε . (κήποι)
• 0 θείος πούλησε . (αυτοκίνητο)

I • Τα σκουπίδια γέμισαν .(αυλή)
• 0 κυνηγός σκότωσε . (λύκος)

I • 0 παππούς ακούει . (ειδήσεις)

i Υποκείμενο Αντικείμενο

Ρωτάμε: ποιος; ποια; ποιο; ... ; Ρωτάμε: ποιον;... ή τι;...
I Η γιαγιά έπλυνε τα πιάτα.
i Ποια έπλυνε τα πιάτα; ... - Η γιαγιά, (υποκείμενο)
Τι έπλυνε η γιαγιά; ... - Τα πιάτα, (αντικείμενο)

i Οι αστυνομικοί έπιασαν τους κλέφτες.
Ποιοι έπιασαν τους κλέφτες; - Οι αστυνομικοί, (υποκείμενο)

i Ποιους έπιασαν οι αστυνομικοί; - Τους κλέφτες. (αντικείμενο)
Ο μανάβης ζύγισε τις ντομάτες.

i?
5
I Η φωτιά έκαψε το δάσος.

I
I1 Το παιδί έκλεισε τη βρύση.

I

i 71

Η μητέρα σιδέρωσε την κουρτίνα.
Ο δικηγόρος ρώτησε τον μάρτυρα.
Οι αθλητές χαιρετούν τους θεατές.

Αφού συμπληρώσεις τις προτάσεις με τις λέξεις της παρένθεσης, απάντησε
στις ερωτήσεις:

(συνταγή, αυτοκίνητο, δημοσιογράφους, ευχάριστο νέο, καλεσμένους)

• Η γιαγιά λέει μια για γλυκό στη μαμά.
Ποια;
Τι λέει;
Σε ποιον;

• Ο μπαμπάς έδωσε το στον θείο.
Ποιος;
Τι έδωσε;
Σε ποιον;

• Ο υπουργός ανακοινώνει στους τα νέα μέτρα.
Ποιος;
Τι ανακοινώνει;
Σε ποιους;

• Ο πατέρας είπε το πρώτα σε μένα.
Ποιος;
Τι είπε;
Σε ποιον;

• Η Κατερίνα πρόσφερε γλυκά στους .
Ποια;
Τι πρόσφερε;
Σε ποιους;

11

αρσενικά θηλυκά : ουδέτερα :

Σε ποιον; Σε ποιους; Σε ποια; Σε ποιες; Σε ποιο; Σε ποια;

στον στους στην στις στο στα

Έδωσα στην αδερφή μου το ποδήλατο, (αδερφή)
(σε ποια;)

• Έστειλα μου κάρτες, (φίλοι)

• Πλήρωσα την επίσκεψη, (γιατρός)

• Είπα που πονούσα, (νοσοκόμα)

• Αγόρασα παιχνίδια, (παιδιά)

• Εγώ έψησα τον καφέ . (γιαγιά)

• Η κυβέρνηση έδωσε αύξηση . (δάσκαλοι)

• Τα παράπονα σας . (δήμαρχος)

• Χρωστάω πολλά μου. (αδέρφια)

• Ο καθηγητής είπε τα νέα . (φοιτητές)

• Έγραψε γράμμα . (Ελένη)

Η λέξη σε όταν είναι μπροστά από οριστικό άρθρο ενώνεται μαζί του:

σε + το = στο σε + του = στου
σε + τα = στα σε + τους = στους
σε + τον = στον σε + τις = στις
σε + την = στην σε + των = στων
σε + της = στης

Άσκηση

Συμπλήρωσε τις παρακάτω προτάσεις με τις λέξεις που βρίσκονται στην
παρένθεση : (στο, στου, στην, στα, στις, στων, στους, στης, στον)

• Αύριο θα τηλεφωνήσω γονείς μου.

• Χθες πήγα για ψώνια Πειραιά.

• Τα παιδιά παίζουν παιδική χαρά.

• παιδιών το δωμάτιο τα πάντα είναι άνω κάτω.

73

• Απόψε θα κοιμηθούμε Θανάση το σπίτι.

• Το τετράδιο είναι πάνω γραφείο.

• Ελένης το σπίτι περάσαμε πολύ ωραιότερα.

• Γυρίζει δρόμους μόνος του.

• Ο αγώνας αρχίζει οχτώ και μισή.

• Να πετάτε τα σκουπίδια μέσα καλαθάκια.

με + αιτιατική τον, την, το
τους, τις, τα
από + ποιον; ποια; ποιο;
για + ποιους; ποιες; ποια; ..ri.
σε

Με ποιον πήγες στο θέατρο; Με τον Άλκη.
Με ποιες πήγες σινεμά; Με τις φίλες μου.
Από ποιον είναι τα λουλούδια; Από
Από ποια χώρα είσαι;
Από ποιο φαρμακείο το αγόρασες; της γωνίας.
Με ποια μιλάς;
Με ποιον ήπιες ούζο; Στο Δροσοχώρι.
Με ποιους έχεις συνάντηση;
Σε ποιο χωριό γεννήθηκες; που φεύγει στις 8.
Σε ποιο θέατρο πήγες;
Σε ποια κοπέλα έστειλες μήνυμα;
Για ποιους είναι τα γλυκά;
Για ποια είναι το δαχτυλίδι;
Για ποιο πλοίο έχεις εισιτήριο;

Ποιος; Τι;
(ο..., η..., το...) (τον..., την..., το...)

• Η Ασπασία σκουπίζει τ^ν κουζίνα (η κουζίνα)
• Ο Ανδρέας βάφει
• Η κόρη μου ξεσκονίζει (ο διάδρομος)
• Η Ντόρα πλένει
• Οι εργάτες θα σηκώσουν (η κρεβατοκάμαρα)
• Εσύ πρόσεχε μη λερώσεις
(το μπαλκόνι)

(ο μπουφές)

(ο καναπές)

74

I ανοιχτή, (η τηλεόραση)
για βάψιμο, (η τραπεζαρία)
i
i Η γιαγιά θέλει

To κατάστημα έδωσε

j ποια; ποιας; ποια; / τι;

i η πολυθρόνα της πολυθρόνας την πολυθρόνα
η τραπεζαρία
i η καρέκλα
η κουζίνα
η αγορά
I η ντομάτα
I Τελείωσα με την καθαριότητα (ποιας;)
Άρχισα
i Ασχολήθηκα
i Ανέβηκε η τιμή (ποιας;)
Κατέβηκε
i Καθάρισε, σε παρακαλώ,
i Σκούπισε (ποια; /τι;)

i ποιες; ποιων; ποιες; / τι;
οι πολυθρόνες των πολυθρόνων τις πολυθρόνες

i οι τραπεζαρίες
οι καρέκλες
οι κουζίνες

i οι αγορές
οι ντομάτες
i (Συνήθως δε χρησιμοποιούνται)
Συμπληρώνω με η ή ι
i • Ζυγίσαμε τ ς πατάτες και τ ς ντομάτες.
• Αγόρασαν τ ς κάρτες για τ ς γιορτές.

• Έδιωξε τ ς καθαρίστριες με τ ς κλωτσιές .

• Μην πετάτε τ ς σακούλες στο δρόμο.

• Η υπόθεση τ ς ταινίας μου άρεσε.

• Ελέγχουν τ ς αποδείξεις τ ς επιχείρησης.

75

Έφεραν τα δώρα τ ς νύφης
Πηγαίνω σε όλες τ ς γιορτές τ ς θείας μου.

ποιο; ποιου; ποιο; / τι;
το ποτήρι του ποτηριού το ποτήρι
το κουτάλι
το μαχαίρι ποιων; ποια; / τι;
το σεντόνι των ποτηριών τα ποτήρια
το πεπόνι
το παντελόνι

ποια;
τα ποτήρια
τα κουτάλια
τα μαχαίρια
τα σεντόνια
τα πεπόνια
τα παντελόνια

ποιο; ποιου;
το κρεοπωλείο του κρεοπωλείου
το ανθοπωλείο
το ιχθυοπωλείο ποιων;
το ζαχαροπλαστείο των κρεοπωλείων
το οπωροπωλείο
το γραφείο

ποια;
τα κρεοπωλεία
τα ανθοπωλεία
τα ιχθυοπωλεία
τα ζαχαροπλαστεία
τα οπωροπωλεία
τα γραφεία

76

Τελείωσα με την καθαριότητα {ποιου;)
Άρχισα {ποιου;)
{ποιον; /τι;)
Ανέβηκε η τιμή
Κατέβηκε

Καθάρισε, σε παρακαλώ,
Σκούπισε

Γράψε τις προτάσεις όπως στο παράδειγμα:

Το λάστιχο για το πότισμα. Το λάστιχο του ποτίσματος.
Η φόρμα για τη γυμναστική
Τα βελόνια για το ράψιμο.
Το δώρο για τη Νίκη.
Η ώρα για το φαγητό.
Το καλάμι για το ψάρεμα.
Τα λουλούδια για τη μητέρα.
Το πανί για το ξεσκόνισμα.
Η ώρα για το μάθημα.
Το σχοινί για το άπλωμα.

Στο φούρνο της γειτονιάς

- Καλημέρα.
- Καλημέρα σας, κυρία Ρούνα. Τι θέλετε ;
- Θέλω δύο κιλά ψωμί, μισό κιλό φρυγανιές και ένα κιλό αλεύρι.
- Πολύ ψωμί τρώτε, κυρία Ρούνα!
- Μπα! Δεν τρώμε πολύ. Παίρνω δυο κιλά γιατί έχω καλεσμένους και θα

τους κάνω το τραπέζι.
- Ορίστε τα πράγματα σας.
- Πόσο κάνουν;
- Έχουμε 2,40 το ψωμί, 90 λεπτά οι φρυγανιές και 1,30 το αλεύρι. Όλα

μαζί κάνουν 4 ευρώ και 60 λεπτά.
- Ορίστε 5 ευρώ.
- Τα ρέστα σας είναι 40 λεπτά. Ορίστε! Ευχαριστώ, κυρία Ρούνα!
- Κι εγώ ευχαριστώ. Γεια σας.

77

Τι άλλο μπορούμε να αγοράσουμε από τον φούρνο;
Γράψτε ένα κατάλογο:

Πόσα κιλά ψωμί παίρνεις την ημέρα;

Παίρνω κιλό. (μισό, ένα, δύο, ...)

Τρώτε πολύ ψωμί; (μισό, ένα, δυο, ...)
Τρώμε

- Δεν τρώμε πολύ. Μόνο

Πόσο κάνουν; Κάνουν ευρω.
Πόσο κοστίζουν; Κοστίζουν
Πόσο έχουν; Έχουν

Αρσενικά σε -ης

Ενικός Πληθυντικός

ποιος; ποιοι;
Ο μαθητής διαβάζει. Οι μαθητές διαβάζουν.

ποιου; ποιων;
Η τσάντα είναι του μαθητή. Οι τσάντες είναι των μαθητών.

ποιον; ποιους;

0 δάσκαλος ρωτάει τον μαθητή. Οι δάσκαλοι ρωτούν τους μαθητές.

Αρσενικά σε -ης

Ενικός αριθμός

Ονομ. 0 χτίστης ο κρεοπώλης ο μαθητής
Γεν. του μαθητή
Αιτ. του χτίστη του κρεοπώλη το(ν) μαθητή
Κλητ. το(ν) μαθητή
χτίστη τον κρεοπώλη —
Ονομ. — χτίστη - κρεοπώλη μαθητές
Γεν. οι μαθητών
Αιτ. οι Πλη θυντικός αριθμός των μαθητές
Κλητ. των τους μαθητές
τους χτίστες οι κρεοπώλες
—
— χτιστών των κρεοπωλών

χτίστες τους κρεοπώλες
χτίστες - κρεοπώλες

78

Όπως ο χτίστης και ο κρεοπώλης κλίνονται :
ο ψεύτης, ο κλέφτης, ο εργάτης, ο επιβάτης, ο πλανήτης, ο αλήτης, ο
κυβερνήτης, ο πολίτης, ο ναύτης, ο τοξότης, αγρότης, ο Πειραιώτης, ο
Γιαννιώτης, ....

ονομαστική γενική αιτιατική
ο επιβάτης του πλανήτη τον κυβερνήτη
τον αλήτη
ο τοξότης του κλέφτη

ο ψεύτης

Όπως ο μαθητής κλίνονται :

ονομαστική γενική αιτιατική
ο αγοραστής του ενοικιαστή τον τραγουδιστή
τον νικητή
ο δανειστής

του μετρητή

ο πωλητής

Αρσενικά σε -ος

Ενικός Πληθυντικός

ποιος; ποιοι;

Ήρθε ο γιατρός; Ήρθαν οι γιατροί;

ποιου; ποιων;

Το γραφείο είναι του γιατρού. Τα γραφεία είναι των γιατρών.

ποιον; ποιους;
Φώναξε τον γιατρό. Φωνάξτε τους γιατρούς.

79

Αρσενικά σε -ος

Ενικός αριθμός

Ονομ. 0 γεωργός ο δρόμος 0 κάτοικος
Γεν. κατοίκου
Αιτ. του γεωργού του δρόμου του κάτοικο
Κλητ. το(ν) γεωργό το(ν) δρόμο το(ν) κάτοικε
γεωργέ - δρόμε
Ονομ. — —
Γεν.
Αιτ. οι Πληθυντικός αριθμός
Κλητ. των
τους γεωργοί οι δρόμοι οι κάτοικοι
των κατοίκων
— γεωργών των δρόμων τους κατοίκους
γεωργούς τους δρόμους — κάτοικοι
γεωργοί - δρόμοι

Όπως ο γεωργός κλίνονται

\ ονομαστική γενική αιτιατική
; ο γιατρός

τον αδερφό j

ι του σεισμού τους λογαριασμούς
ι των κυνηγών

;

1

: ο λαός

τους ουρανούς

Όπως ο δρόμος κλίνονται :

| ονομαστική ^mmm^^m^mm^^^^m^msmmimm ^smmmmmm^^l^^mmmmmm^

: ο χρόνος του ύπνου τον ήλιο j
των φίλων τους ταχυδρόμους ;
ι
τους γέρους i
t

Ι
Ι
ι
1

j

:

■

j ο κήπος

;

80

Όπως ο κάτοικος κλίνονται :

ονομαστική γενική αιτιατική
του δασκάλου τους εμπόρους

ο κίνδυνος τον υπάλληλο
τον άνεμο
των προέδρων

οι έμποροι

Πότε βάζουμε τον / (στον) και πότε των / (στων);

Βάζουμε: τον / στον όταν το αρσενικό είναι σε ενικό αριθμό και
των / στων όταν είναι στον πληθυντικό αριθμό

Ασκηση

Συμπλήρωσε τις παρακάτω προτάσεις με (ο) ή (ω)

Ο κηπουρός πότισε τ ν κήπο.
Το σπίτι τ ν φίλων μου είναι στο Παγκράτι.
Οι τιμές τ ν αγροτικών προϊόντων είναι υψηλές.
Το τηλέφωνο είναι στ ν κοριτσιών το δωμάτιο.
Θέλω να πάω το καλοκαίρι στ ν Καναδά.
Αυτό τ ν μήνα δε δούλεψα καθόλου.
Τα ρούχα τ ν παιδιών είναι άπλυτα.
Τα καμαρίνια τ ν ηθοποιών είναι στο βάθος του διαδρόμου.
Το βιβλίο το άφησα πάνω στ ν καναπέ.
Δεν γνωρίζεις τ ν κύριο Αποστόλου;

Ασκηση
Βάζω μπροστά από τις παρακάτω λέξεις τον ή των :

γιατρό οδηγών αναπτήρα

μάστορα πίνακα αγοριών
κοριτσιών δρόμο αδερφό
περίπτερα μαθητή καναπέ
σκύλων ειδήσεων φρούτων
ήλιο εργατών καθηγητή

81

Το τελικό ν

Κάποιες λέξεις άλλες φορές διατηρούν το τελικό ν και άλλες φορές το
χάνουν

Οι λέξεις αυτές είναι:

τον ή το την ή τη μην η μη έναν ή ενα
στον ή στο στην ή στη δεν ή δε αυτήν ή αυτή

Διατηρούν το τελικό ν :

Όταν η επόμενη λέξη αρχίζει Όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από
απο φωνήεν: τα συμφωνά:
(α, ε, ο, ω, ι, η, υ)
κ, π, τ, μπ, ντ, γκ, τσ, τζ, ξ, ψ
παραδείγματα: παραδείγματα:
τον άνθρωπο, στην ακρογιαλιά,
μην ακουμπάς, δεν ήρθες, ... στον κήπο, δεν πειράζει, τον
ψαρά, την μπάλα, έναν τοίχο, ...

Χάνουν το τελικό ν

Αν η επόμενη λέξη αρχίζει από άλλο σύμφωνο.
Π.χ. στο βράχο, στο χορό, στη βροχή, δε ρώτησες,

Βάζω το τελικό ν εκεί που χρειάζεται:

το ελέφαντα τ η _ αλυσίδα το αθλητή
ένα άνδρα δ ε _ φαίνεται τ η _ τσίχλα
στο ζωγράφο στη Ελλάδα δ ε _ θέλει
ένα ξυλοκόπο δ ε _ ξεχνώ μ η _ ψάχνετε
δ ε _ τσιρίζουν τ η _ νίκη τη στροφή
στο ρυθμό το τζίτζικα μ η _ βγαίνεις
μ η _ ντρέπεσαι στη παραλία ένα θάλαμο

82

Στο ζαχαροπλαστείο
- Γεια σου, Ζαχαρούλα !
- Γεια χαρά, φιλενάδα. Τι κάνεις; Σε χάσαμε.
- Δεν τρώω πια πολλά γλυκά. Κάνω δίαιτα.
- Κι εμείς τι θα κάνουμε, Ρούνα; Κλέφτες θα γίνουμε;
- Άσε τα αστεία, Ζαχαρούλα και πες μου ποια γλυκά είναι πιο φρέσκα;
- Όλα είναι φρεσκότατα! Το ξέρεις, δεν ψωνίζεις πρώτη φορά!
- Τι να πάρω για την Κυριακή που έχω καλεσμένους;
- Ό,τι θέλεις. Να! Πάρε πάστες.
- Μπα! Είναι ακριβές. Έχουν 1 ευρώ και 30 λεπτά η μία.
- Τότε πάρε παστάκια ή τυλιχτά που έχουν 9 ευρώ το κιλό.
- Πόσα κομμάτια βγαίνουν στο κιλό;
- Περίπου είκοσι.
- Οι τούρτες που έχεις, πόσα κιλά είναι η καθεμία;
- Είναι περίπου ενάμισι κιλό και κάνουν πάνω κάτω 16 ευρώ.
- Λοιπόν. Βάλε μου αυτή την τούρτα που έχει πάνω τις φράουλες και

βάλε μου ακόμη ένα κιλό διάφορα τυλιχτά.

σε χάσαμε = έχουμε καιρό να σε δούμε.
ενάμισι κιλό = ένα και μισό κιλό
Τι να πάρω; = Τι να αγοράσω; = Τι να ψωνίσω;

Τι γλυκά ψώνισε η Ρούνα;

Πόσα χρήματα θα πληρώσει;

Πόσα κομμάτια είναι τα παστάκια στο κάθε κιλό;

Πόσο ζυγίζουν οι τούρτες;

83

Τι άλλο μπορούμε να αγοράσουμε από το ζαχαροπλαστείο;
Γράψε ένα κατάλογο με τα δικά σου ψώνια:

(γλυκά, φρέσκα)
— Ποια γλυκά είναι πιοφρέσκα;
- Είναι οι πάστες.

(γλυκά, ακριβά)

—

(γλυκά, φτηνά)

—

- Τι να πάρω; - Πάρε ό,τι θέλεις.
- Τι να κάνω; - Κάνε
- Τι να πω; - Πες
- Τι να ζητήσω; - Ζήτα
- Τι να ρωτήσω; - Ρώτα

Ενικός αριθμός
(μιλάω για έναν, μια, ένα)

αρσενικά θηλυκά ουδέτερα
ποιος; ποια; ποιο;

© η το
ποιου είναι;
ποιου είναι; ποιας είναι;
Ό­ του
του !■ *-. ·

ι

Ι της

84

{ποιος; ποια; ποιο;) {ποιου; ποιας; ποιου;)

U 0

(η τσάντα, ο μαθητής) Η τσάντα (είναι) του μαθητή

(η δουλειά, ο εργάτης)

(το φύλλο, το τετράδιο)
(το παιδί, η Μαρία)

(ο εργάτης, το εργοστάσιο)

(ο μανάβης, η γειτονιά)

(το βιβλίο, ο δάσκαλος)

(η μηχανή, ο αδερφός)

(η μητέρα, η Χριστίνα)

(το λουλούδι, ο κήπος)
(ο μισθός, ο γιατρός)

(το ποδήλατο, ο φίλος)

(το φαγητό, ο πατέρας)

Πληθυντικός αριθμός
(μιλάω για πολλούς, πολλές, πολλά)

αρσενικά θηλυκά ουδέτερα
ποιοι; ποια;
ποιες;
4­ τα
4 ποιων είναι;
οι
ποιων είναι; οι
ποιων είναι;

των των των

{ποιοι; ποιες; ποια;) {ποιων;)

Ô ΰ

(η τσάντα, ο μαθητής) Οι τσάντες (είναι) των μαθητών

(η δουλειά, ο εργάτης)

(το φύλλο, το τετράδιο)

(το παιδί, το φανάρι)

(ο εργάτης, το εργοστάσιο)

(ο μανάβης, η γειτονιά)

(το βιβλίο, ο δάσκαλος)

85

(η μηχανή, ο αδερφός) Ενικός αριθμός
(η μητέρα, το παιδί) τι κάνει; : ποιον; ποια; ποιο; / τι;
(το λουλούδι, ο κήπος)
(ο μισθός, ο γιατρός) σκαλίζω, ; τα
(το ποδήλατο, ο φίλος) σκαλίζει ' ο κήπος)
(το φαγητό, ο πατέρας) τον κήπο.

ποιος; ποια; ποιο; ποτίζω, η τριανταφυλλιά)
ο η το
(ο κηπουρός,
Ο κηπουρός

(η μαμά,

(ο πατέρας, σηκώνω, το αυτοκίνητο)

(ο παππούς, τρώω, η σούπα)

(η γιαγιά, μαγειρεύω, ο αρακάς)

(η θεία, σκουπίζω, ο διάδρομος)

(το παιδί, πλένω, το ποδήλατο)

(ο δάσκαλος, διαβάζω, η εφημερίδα)

86

(ο υδραυλικός, διορθώνω, η βρύση)
(ο μπογιατζής, βάφω, ο τοίχος)
(η αδερφή, πλένω, η φούστα)
(ο μάγειρας, καθαρίζω, η πατάτα)

Πληθυντικός αριθμός

ποιοι; ποιες; ποια; τι κάνουν; ποιους; ποιες; ποια; / τι;

οι οι τα * τους τις τα
(ο κηπουρός, ο κήπος)
Οι κηπουροί σκαλίζω,
σκαλίζουν τους κήπους.

(η μαμά, ποτίζω, η τριανταφυλλιά)

(ο εργάτης, σηκώνω, το αυτοκίνητο)

(η γιαγιά, σκουπίζω, η αυλή)

(ο φίλος, πληρώνω, ο λογαριασμός)

(το παιδί, πλένω, το ποδήλατο)

(ο δάσκαλος, διαβάζω, η εφημερίδα)

87

(ο υδραυλικός, διορθώνω, η βρύση)
(ο μπογιατζής, βάφω, ο τοίχος)
(η μαθήτρια, γράφω, το τετράδιο)
(ο μάγειρας, καθαρίζω, η πατάτα)

Θηλυκά σε -α

Ενικός Πληθυντικός

ποια; ποιες;

Η γυναίκα σκουπίζει. Οι γυναίκες σκουπίζουν.

ποιας; ποιων;

Η τσάντα είναι της γυναίκας. Οι τσάντες είναι των γυναικών.

ποια; ποιες;
Βοηθάω την γυναίκα. Βοηθάμε τις γυναίκες.

Θηλυκά σε -α

Ενικός αριθμός

Ονομ. η δουλειά η ώρα η αίθουσα
Γεν. της της αίθουσας
Αιτ. τη(ν) δουλειάς της ώρας τη(ν) αίθουσα
Κλητ. αίθουσα
— δουλειά τη(ν) ώρα —
Ονομ. αίθουσες
Γεν. οι δουλειά - ώρα οι αιθουσών
Αιτ. των των αίθουσες
Κλητ. τις Πληθυντικός αριθμός τις αίθουσες

— δουλειές οι ώρες —

δουλειών των ωρών

δουλειές τις ώρες

δουλειές - ώρες

88

Όπως η δουλειά κλίνονται

η καρδιά

της ομορφιάς

των αγκαλιών την σειρά
τις μοιρασιές

οι μηλιές της καρυδιάς
η ξενιτιά

Όπως η ώρα κλίνονται :

η χωρά

των γυναικών την τρέλα
της πλατείας της ρίζες

η παιδεία
η γλώσσα

Όπως η αίθουσα κλίνονται

η μαθήτρια î

των θαλασσών

η γειτόνισσα την φοιτήτρια

την σαφήνεια
τις μέλισσες

της περιφέρειας

η ποιήτρια
οι συντροφιές

89

Θηλυκά σε -ta

-ιά -ειά
ελιά, αχλαδιά, μηλιά, γειτονιά, δουλειά, γιατρειά,
ξενιτιά, κερασιά, συντροφιά, σοδειά, παντρειά
γαριφαλιά, δροσιά, τεμπελιά,
τριανταφυλλιά, βραδιά, ...

Με τις λέξεις του πίνακα συμπλήρωσε τις προτάσεις:

• Αυτή πέρασα υπέροχα.

• Η κυρα-Τασία έχει κορίτσι της .

• Η μας έχει πολλά δέντρα: ,

, , και .

• Πήγε σε πολλούς γιατρούς αλλά δεν είδε.

• Έζησα στην δέκα χρόνια και δούλεψα σε πολλές

για να μπορέσω να μαζέψω αυτά τα χρήματα.

• Ο αγρότης μάζεψε του και είναι ικανοποιημένος.

Θηλυκά σε -η

Ενικός Πληθυντικός

ποια; ποιες;

Η βροχή σταμάτησε. Οι βροχές σταμάτησαν.

ποιας; ποιων;
Το νερό της βροχής. Τα νερά των βροχών.

ποια; ποιες;

Οι αγρότες περιμένουν την βροχή. Οι αγρότες περιμένουν τις βροχές.

Θηλυκά σε -ή

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
οι αδερφές
Ονομ. η αδερφή των αδερφών
τις αδερφές
Γεν. της αδερφής - αδερφές

Αιτ. τη(ν) αδερφή

Κλητ. - αδερφή

90

Όπως η βροχή κλίνονται :

η πληγή οι την ψυχή οι αλλαγές
της πηγής των γραμμών
την γιορτή
τις βροντές η μουσική

Άσκηση

Βάζω μπροστά από τις παρακάτω λέξεις της ή τις

άσκησης αποφάσεις βροχές
αγάπης στάσης κουρτίνας
δόσεις κουβέρτες βιταμίνες
ντουλάπας φωτογραφίας πετσέτες
κυρίες λέξεις πράξης
ώρας πωλήτριας αγορές
σκηνές κατάστασης ιστορίες
γραμμής αδερφές εργάτριας
διευθύντριας διαφημίσεις είδησης
νίκης σχέσεις άδειας

Πότε βάζουμε της / (στης) και πότε τις / (στις);

Βάζουμε: της / στης όταν το θηλυκό είναι σε ενικό αριθμό και
τις / στις όταν το θηλυκό είναι στον πληθυντικό αριθμό.

Άσκηση

Συμπλήρωσε τις παρακάτω προτάσεις με (η) ή (ι).

Το σπίτι τ ς Μαρίας είναι στη στροφή του δρόμου.
Ο μαθητής συμπληρώνει τ ς ασκήσεις.
Τα καινούργια ρούχα στολίζουν τ ς βιτρίνες τ ς πόλης.
Τα νέα στ ς εφημερίδες δεν είναι καλά.
Το δώρο τ ς Έλλης το ξέχασα στο σπίτι τ ς γιαγιάς.
Στ ς 26 Οκτωβρίου θα πάμε στη γιορτή τ ς Δήμητρας.
Διάβασες για τ ς εξετάσεις τ ς ελληνικής γλώσσας;
Τ ς γιορτές θα στείλω κάρτες στ ς φίλες μου.
Θα πάνε στ ς αδελφής μου το σπίτι.
Τ ς διακοπές θα πάω σε ένα χωριό τ ς Κρήτης.

91

Συμπληρώνω τα κενά με τον ή των, της ή τις:

• Τα τακτικά δρομολόγια συγκοινωνιών εξυπηρετούν ανάγκες

κατοίκων.

• Στο τέλος του βιβλίου θα βρείτε απαντήσεις ερωτήσεων.

• Από απεργιακό αγώνα εργατών δεν έλειψε κανείς.

• Τα μέτρα κυβέρνησης για βιομηχανίες θα ανακοινωθούν από

υπουργό στο τέλος άλλης εβδομάδας.

• Η κατασκευή γέφυρας, μείωσε χρόνο του ταξιδιού.

Στο ανθοπωλείο

- Ορίστε, κυρία μου, περάστε! Πώς μπορώ να σας εξυπηρετήσω;
- Θέλω ένα μπουκέτο με κόκκινα και άσπρα τριαντάφυλλα.
- Πόσα τριαντάφυλλα να βάλω;
- Πόσο έχει το ένα;
- Έχει ένα ευρώ και είκοσι πέντε λεπτά.
- Βάλτε επτά λευκά και επτά κόκκινα.
- Να σας βάλω και λίγη πρασινάδα για να δείχνουν πιο πλούσια;
- Ναι. Θέλω να μου δώσετε και έξι τουλίπες.
- Τι χρώματα να βάλω;
- Βάλτε διάφορα χρώματα. Ό,τι χρώματα υπάρχουν: κίτρινο,

πορτοκαλί, ...

το άνθος = το λουλούδι

- Πόσο έχουν οι τουλίπες;
- Έχουν δώδεκα ευρώ .
- Πόσο έχει η μία; ( η τουλίπα)
-Η

- Πόσο έχει ο ένας; ^_
-Ο

- Πόσο έχει το ένα;
- Το

92

Τι άλλο μπορούμε να αγοράσουμε από το ανθοπωλείο;
Γράψε ένα κατάλογο με λουλούδια ή φυτά.

Τα χρώματα

μπλε πράσινο κόκκινο κίτρινο

μαύρο άσπρο / λευκό γκρι θαλασσί

πορτοκαλί καφέ ροζ ωχρά

Ουδέτερα σε -ί και -ι

Ενικός Πληθυντικός

ποιο; ποια;
Το παιδί παίζει. Τα παιδιά παίζουν.

ποιου; ποιων;

Το γάλα του παιδιού. Οι σοκολάτες των παιδιών.

ποιο; ποια;
Έπαιξα με το παιδί. Παίξαμε με τα παιδιά.

Ενικός αριθμός

Ονομ. το ψωμί το σπίτι
Γεν. του
Αιτ. το ψωμιού του σπιτιού
Κλητ. —
ψωμί το σπίτι
Ονομ. τα
Γεν. των ψωμί - σπίτι
Αιτ. τα
Κλητ. — Πληθυντικός οιριθμός

ψωμιά τα σπίτια

ψωμιών των σπιτιών

ψωμιά τα σπίτια

ψωμιά - σπίτια

93

Όπως το ψωμί κλίνονται :

το παιδί Ενικός Πληθυντικός
το σκοινί του τα των
το κρασί
το σφυρί Πληθυντικός
το σπυρί τα των
το πουλί
το αρνί

Όπως το σπίτι κλίνονται :

Ενικός
το μεσημέρι του
το μαχαίρι
το τραγούδι
το σεντόνι
το σταφύλι
το μπαλκόνι
το καράβι

Ουδέτερα σε -ι και -ι

- ι και -ί - υ '"

καράβι, σεντόνι, μπαλκόνι, βράδυ, δάκρυ, δίχτυ,

τραγούδι, λουλούδι, αγόρι, ψωμί, στάχυ, οξύ, δόρυ

κρασί, παιδί, καρφί, τασάκι, ΠΡΟΣΟΧΗ !!!

σκυλί, κουτί, πουλί, κλουβί, δάκρυ δάκρυα
στάχυα
γυαλί, κορμί, σφυρί, ταψί, φιλί, στάχυ δίχτυα

πανί, κουπί, ... δίχτυ

βράδυ βράδια

οξύ οξέα

δόρυ δόρατα

94

Ασκηση

Συμπλήρωσε τις παρακάτω προτάσεις με (ι) ή με (υ).

• Στο μικρό νησ δεν υπάρχει δίκτ ο κινητής τηλεφωνίας.
• Το ελάφ χάθηκε τρέχοντας μέσα στο δάσος.
• Τις νύχτες με φεγγάρ οι ψαράδες ρίχνουν τα δίκτ α τους και

περιμένουν καλή ψαριά.
• Κι αυτό το βράδ ο άρρωστος δεν έκλεισε μάτ από τον πυρετό.
• Ο Τάκης είναι ένα οξ θυμό παιδ .
• Το πρω να τρως όλο το φαγητό σου, το μεσημέρ να το

μοιράζεσαι με το φίλο σου και το βραδ νό να το δίνεις στον εχθρό
σου.
• Οι γεωργοί τα παλιά χρόνια θέριζαν τα στάχ α με το δρεπάν τους.
• Το δίχτ πιάστηκε στα βράχ α και έγινε κομμάτ α.
• Το βράδ , όπως όλα τα βράδ α, θα μαζευτούμε στο σπίτ της
Σταματίας.
• Ο δορ φόρος της γης είναι το φεγγάρ .
• Το δάσος μας προσφέρει το οξ γόνο, αλλά εμείς το καταστρέφουμε.

Ορθογραφία

σεντόνι, - Ó V I ... . J- -ώνι κωθώνι,
κυδώνι,
μπαλκόνι, τιμόνι, | αλώνι,

λεμόνι, πριόνι, σαγόνι, εγγόνι, | παραγώνι

βαγόνι, σαλόνι, κορδόνι, πεπόνι, |

χιόνι, χαρτόνι, μπαλόνι, ... [

|

• Άπλωσες τα για να στεγνώσουν;

• Ο χυμός του είναι ξινός.

• Κρατούσε το σφιχτά γιατί φοβόταν.

• Όταν έπεσε χτύπησε με δύναμη στο του.

• Πηγαίνει κάθε μέρα βόλτα με τα στο πάρκο.

• Έβαψε τα κάγκελα του μόνος του.

95