ĐH 096

Nhö khoâng coøn yeáu ñuoái, ngaây thô vaø nhuùt nhaùt nöõa. Khi
ñaõ yeâu, coâ quyeát baûo veä tình yeâu cuûa mình. Baø cuõng khoâng
bieát raèng, chaúng coù gì coù theå ngaên caûn ñöôïc con gaùi baø khi
noù quyeát ñònh moät ñieàu gì vaø chính vì söï khoâng bieát naøy maø
hoâm nay ñaây, baø ñaõ phaûi day döùt thaät nhieàu. Nhö ñaõ leùn baø
ñi tìm Vinh, chuyeán xe cuûa coâ ñi bò laät vì taøi xeá nguû guïc,
Thöôøng Nhö vaø moät soá haønh khaùch ñaõ bò thöông

Ngoài ngoaøi haønh lang beänh vieän, meï Nhö kheõ hoûi
choàng :

- Laøm sao caäu aáy bieát maø ñeán thaêm con mình.

- Laø anh, anh bieát chæ coù caäu aáy môùi laøm con mình mau
bình phuïc maø thoâi, neân sau khi con vaøo beänh vieän, anh ñaõ
ñieän thoaïi cho moät ngöôøi baïn laøm ôû Toång tham möu, nhôø
tìm vaø xin cho caäu aáy veà pheùp.

- Vaäy maø hoâm nay caäu aáy môùi ñeán ñaây.

OÂng cöôøi:

- Quaân ñoäi maø baø laøm nhö ôû nhaø baø khoâng baèng. Ñaáy
laø quen lôùn chöù khoâng thì cuõng boù tay thoâi. Nhöng coù ñieàu
naøy, anh muoán hoûi em, tai sao em laïi coù thaønh kieán vôùi lính
quaù vaäy, em ñöøng queân raèng neáu khoâng coù nhöõng ngöôøi
lính chieán ñaáu baûo veä caùi mieàn Nam naøy, thöû hoûi chuùng ta
coù ñöôïc yeân oån maø soáng nhö theá naøy khoâng? Hôn nöõa, con
chuùng mình ñaõ lôùn, haõy ñeå chuùng noù töï quyeát ñònh cuoäc ñôøi
cuûa chuùng. Laø cha meï, chuùng ta chæ coù theå goùp yù vaø khuyeân
baûo thoâi, ñöøng can thieäp quaù saâu vaøo cuoäc soáng tình caûm cuûa
caùc con, nhieàu khi laïi phaûn taùc duïng ñoù, em aï. Em coù ñoàng
yù vôùi anh laø haïnh phuùc cuûa caùc con chính laø haïnh phuùc cuûa
chuùng mình khoâng em?

Baø nhìn oâng, veû maët aân haän:

- Em bieát, em khoâng gheùt gì lính caû maø chæ muoán baûo
veä con thoâi.

Em ñaõ khoâng kheùo… trong caùch baûo veä con mình.

Roài chaúng ai baûo ai, caû hai cuøng ñöùng leân nhìn vaøo
phoøng qua khung cöûa soå nhoû. Beân trong, Vinh ngoài caïnh

ÑA HIEÄU 96 201

giöôøng, oâm baøn tay Nhö aáp leân maù mình, anh nhìn coâ baèng
aùnh maét noàng naøn, yeâu thöông:

- Thöôøng Nhö, em gan thaät, haønh ñoäng cuûa em chaû “nhö
thöôøng” chuùt naøo, sao laïi lieàu theá, daùm moät mình ñi tìm anh?

- Taïi ngöôøi ta… yeâu anh, nhôù anh maø lò.
- Anh cuõng yeâu em, nhôù em nhieàu laém, Nhö ôi.
Anh cuùi xuoáng bôø moâi con gaùi, ñang heù môû ñôïi chôø.
Nhö ngaát ngaây trong nuï hoân noàng thaém aáy, thieát tha, ñaém
ñuoái vaø cuõng meânh mang muøi bieån maën vì nhöõng gioït nöôùc
maét cuûa anh.
Ngoaøi kia tieáng gioù lao xao treân caønh caây nghe nhö
tieáng soùng voã treân gheành ñaù ngaøy naøo, treân ñaûo, coù hai
ngöôøi yeâu nhau.

Töôøng Thuùy
Tucson–Az

(1) Moät lôøi vôùi bieån: thô Töôøng Thuùy, nhaïc Mai Baûo

202 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

Vuõ Phuùc Sinh K20 203
Nöûa ñeâm roài
Naèm hoaøi khoâng nguû ñöôïc
Nhôù ñeán nhöõng baïn beø thuôû tröôùc
Thaáy xoán xang xen laãn nhöõng buoàn vui
Keå töø ngaøy ñaát nöôùc chia ñoâi
Gioøng Beán Haûi phaân hai mieàn Nam Baéc
Toâi theo gia ñình chaïy giaëc
Vaøo mieàn nam soáng ôû Saøi-goøn
Trôøi töï do ñeïp ñeõ naøo hôn
Ngaøy caép saùch ñeán tröôøng ñi hoïc
Ñang lôùn leân chöa moät laàn bieát khoùc
Boãng thaáy buoàn vì khoùi löûa queâ höông
Tuoåi hai möôi boû nghieân buùt nhaäp quaân tröôøng
Keå töø ñoù toâi thaønh trai Voõ Bò
Cuõng moäng lôùn haøo huøng nghóa khí
Tay kieám cung thoûa chí vôùi soâng hoà
Qua hai naêm treân xöù moäng mô
Hoà Than Thôû, röøng thoâng xanh Ñaø Laït
Cuøng baïn beø ñoùn mai vaøng thôm ngaùt
Hoa mai vaøng treân coå aùo oai phong

ÑA HIEÄU 96

Laø só quan, toâi nguyeän moät loøng
Danh döï, traùch nhieäm, vì an nguy toå quoác
Caùc baïn toâi töøng tieán böôùc
Qua boán vuøng chieán thuaät hieân ngang
Töø Thöøa Thieân, Ban Meâ Thuoät, Ñaù Baøng
Ñeán Bình Long, Caø Mau röøng Ñöôùc
Nhieàu baïn beø keû sau ngöôøi tröôùc
Ñaõ haøo huøng töøng böôùc giöõ queâ höông
Bao chieán coâng löøng laãy chieán tröôøng
Maõi cho ñeán baåy laêm (1975) chôït taét
Taét tieáng cöôøi, taét trong nöôùc maét
Cuoäc côø ñang dôû nöôùc laïi chòu thua
Vì ñoàng minh boû baïn, gaït löøa
Baùn ñöùng mieàn nam cho Coäng Saûn
Moät laàn nöõa theo cuøng beø baïn
Naêm thaùng tuø uaát haän ñau thöông
Ba baåy (37) naêm nhìn laïi ñoaïn ñöôøng
Keå töø khi chieán tranh taøn löûa khoùi
Bieát bao nhieâu ngöôøi luoân mong ñôïi
Moät ngaøy naøo laáy laïi queâ höông.
Hoâm nay thaät buoàn
Buoàn cho thaùng ngaøy nôi xöù laï
ÔÛ queâ nhaø, meï toâi, em toâi, ñôøi nghieät ngaõ
Bieát bao giôø môùi ñöôïc yeân vui
Moät caùnh chim ñang phieâu baït beân trôøi
Moäng vaãn chæ tìm veà toå aám
Caàu cho moät ngaøy yeân laëng soùng
Cho thanh bình, hoa ñeïp nôû queâ toâi
Cuøng baïn beø vui caâu haùt rong chôi
Treân moâi nôû nuï cöôøi haïnh phuùc.

204 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

ÑA HIEÄU 96 205

Thung luõng Hoa-Vaøng-nhaø-maéc

Kathy Traàn

Santa Clara county coøn ñöôïc goïi moät caùch thô moäng laø
Thung luõng hoa vaøng.

Moãi ñaàu muøa xuaân, doïc hai beân ñöôøng, trong nhöõng
khu ñaát troáng beân söôøn nuùi ñoài thoai thoaûi moâng meânh laø
hoa vaøng oùng aû.

Hoa nhö taám thaûm vaøng oùng, möôït maø vaø roäng nguùt
ngaøn. Nhöõng caây caûi hoang mang töøng chuøm hoa vaøng röïc
rôõ, li ti, li ti thaät thô moäng, thaät mong manh vaø ñaùng yeâu voâ
cuøng. Caûi vaøng röïc rôõ nhöng caûi khoâng khoe höông khoe
saéc moät mình, caûi ruû reâ beø baïn:

Baày caûi ngoàng ruû ong böôùm ñaày saân. (thô Nguyeãn Ðình
Toaøn)

Coù böôùm, coù ong chaäp chôøn, caûnh thô moäng trôû neân linh
ñoäng tuyeät vôøi.

206 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

Töø maùy bay nhìn xuoáng, thung luõng coù raát nhöõng vaït
maàu vaøng anh meânh moâng cuûa hoa caûi; nhöõng vaït vaøng cam
röïc rôõ cuûa Golden puppy; maàu xanh ngaên ngaét cuûa nhöõng
luoáng ñaäu naønh hay maàu ngaø cuûa nhöõng ruoäng baép ñaày hoa
ngaû nghieâng theo chieàu gioù laãn vôùi maàu thieân thanh dòu maùt
cuûa nhöõng maûnh hoà. Maàu saéc röïc rôõ moät caùch haøi hoøa laøm
kinh ngaïc vaø ñaém ñuoái loøng ngöôøi.

Muøa ñoâng, xa xa ngöôøi ta coù theå troâng thaáy moät vaøi ñænh
ñoài cao tuyeát phuû vuøng hoà Tahoe!

“Coù moät chaøng thi só mieàn queâ... ” naøo ñoù khi nhìn caûnh
thô moäng cuûa San Jose ñaõ daït daøo xuùc ñoäng hoàn thô ñeå ñaët
cho San Jose cuûa chaøng caùi teân raát tình töù “Thung luõng
hoa vaøng” laøm tieåu muoäi chôït nhôù hai caâu ñoái cuûa nhaø vaên
Doaõn Quoác Só:

Buoåi sôùm leân nuùi saùng

Thaáy cuïm hoa vaøng nhôù cuï Hoaøng Hoa

Thaày cho “sôùm” ñoái vôùi “saùng”, vaø “hoa vaøng” ñoái laïi
“Hoaøng hoa”!

Ngoaøi caùi teân vaø veû ñeïp thô moäng, Santa Clara coøn laø
thuû phuû cuûa kyõ thuaät ñieän toaùn vaø mang teân: Thung Luõng
Ñieän Töû hay Silicon Valley!

Thieân nhieân thô moäng vaø kyõ thuaät thöïc teá gaëp gôõ noàng
nhieät ôû mieàn ñaát coù khí haäu thöôøng maùt laïnh vaø nhieàu gioù
nhö cao nguyeân Ñaø Laït.

ÔÛ ñaây, ngöôøi ta coù theå höôûng thuù thieân nhieân beân baõi
bieån Santa Cruz hay leo nuùi, tröôït truyeát, cheøo thuyeàn treân
con soâng America hay thaêm caùc khu röøng goã ñoû (red wood)
giaø coå kính. Ngöôøi ta cuõng coù theå thaêm Great America ñeå
ñi nhöõng troø chôi “ride” maø nhöõng ngöôøi xöa xöa nhö Tieåu
muoäi vöøa leân ngoài ñaõ xanh maët; xuoáng ñöôïc thì huù hoàn cöôøi
toe toeùt duø maët ñaát döôøng nhö coøn laûo ñaûo döôùi chaân.

Thieân nhieân thaät öu ñaõi Santa Clara.

ÑA HIEÄU 96 207

Nhöng khoâng phaûi ai cuõng thong thaû thöôûng thöùc thieân
nhieân, khí haäu ñaùng yeâu cuûa Santa Clara. Tieåu muoäi muoán
noùi tôùi moät vaøi khía caïnh veà loái soáng cuûa ngöôøi daân xöù
Thung-Luõng-Hoa-Vaøng kieâm Thung-Luõng-Ñieän-Töû naøy.

Cho tôùi naêm 2007, kinh teá vaø kyõ thuaät ôû Santa Clara phaùt
trieån ñeán choùng maët: Nhaø cöûa leân giaù gaáp boán, coù choã leân
giaù gaáp naêm nhö chim cuùt. Ngöôøi ta tranh nhau mua nhaø, traû
giaù cao hôn giaù ngöôøi baùn ñoøi hoûi haøng traêm ngaøn! Caên nhaø
duø cuõ, duø oïp eïp, duø ôû khu xaáu ñeán maáy, cöù “leân list” laø theá
naøo cuõng coù daêm ngöôøi traû giaù cao hôn giaù ñoøi baùn nhieàu!

Coù laàn moät caên nhaø ñoøi 450 ngaøn ñaõ baùn ñöôïc vôùi giaù
hôn moät trieäu taïi vuøng Palo Alto, vuøng nhaø maéc moû vaø sang
nhaát cuûa Santa Clara county!

Coù ngöôøi mua nhaø coøn cho theâm ngöôøi baùn “Stock op-
tion”. Moät soá ngöôøi lôùn tuoåi naém laáy cô hoäi, baùn quaùch nhaø,
doïn ñi choã khaùc nghæ ngôi, veà höu sôùm vì tieàn baùn moät caên
nhaø ôû SC mua ít ra cuõng ñöôïc 2 caên nhaø töông ñöông hay
coù khi ba caên ôû choã khaùc khoâng chöøng. Toäi gì khoâng baùn?
Baùn ñi mua moät caên ñeïp hôn ñaây, coøn dö tieàn ta ñaàu tö hay
ít laém göûi trong ngaân haøng laáy lôøi cuõng ñuû soáng thoaûi maùi.

Ngöôøi khaép nôi ñoå veà Santa Clara nhö nöôùc, nhu caàu
nhaø cöûa taêng vuøn vuït. Nhaø môùi xaây moãi khu haøng daêm chuïc
hay haøng vaøi traêm caên moät löôït vaäy maø vaãn khoâng ñuû cho
nhu caàu. Giaù möôùn nhaø vuøn vuït taêng, ngöôøi ta laøm môùi nhaø
laïi ñeå cho möôùn vôùi giaù cao. Caùc oâng xaây döïng tha hoà laøm
cao, ra giaù. Giaù naøo cuõng coù ngöôøi nhôø caùc oâng laøm.

Giaù nhaø cao tôùi noãi caùc giaùo sö ñaïi hoïc coøn leân baùo than
thôû laø löông hoï khoâng ñuû soáng vaø phaûi laøm theâm vieäc nöõa
môùi ñuû traû tieàn thueâ nhaø.

Giaùo sö Ñaïi hoïc coøn theá, nhaø giaùo trung vaø tieåu hoïc caøng
theâm theâ thaûm, hoï doïn nhaø ra khoûi Thung-Luõng-nhaø-maéc-
nhö-vaøng cho roài.

Nhaø baùo San Jose Mercury laøm phoùng söï vaø tuyeân boá

208 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

“Muoán soáng ñöôïc ôû Santa Clara, giaù choùt phaûi laøm löông
côõ 27 ñoâ moãi giôø!”

Nghe ñuû ôùn hoàn, theá nhöng ngöôøi ta vaãn luõ löôït ruû nhau
tôùi Santa Clara!

Caùi môùi laï!

***

Trong luùc laøn soùng nhaø leân thì laøn soùng Stock (Coå phaàn)
cuõng leân aàm aàm.

Coå phaàn caùc coâng ty kyõ thuaät ñieän toaùn lôùn, nhoû leân,
xuoáng moãi ngaøy, nhöng leân nhieàu hôn xuoáng. Caùc coå phaàn
(Share) ñöôïc chia ra (Split) nhö ñieân. Hoâm nay baïn coù 1000
share, moãi share $50. Vaøi thaùng sau, moãi Share chia ra laøm
hai, baïn trôû thaønh coù 2000 share! Ít thaùng sau nöõa töø 2000
share baïn coù 4000 share. Chöa heát, moãi share töø $50 coù theå
leân tôùi... $150! Ngon gaáp maáy laàn côm söôøn!

Thöû hoûi ai coøn muoán ngoài coøng löng luïm baïc caéc cho
meät? ñeå thì giôø ngoài canh... stock chöù.

Ngöôøi tuoåi treû, taøi cao veà Computer nhieàu kinh nghieäm
hay môùi ra tröôøng cuõng ñeàu ñaét haøng nhö toâm töôi.

Caùc coâng ty môùi thaønh laäp möôùn ngöôøi vôùi löông toái
ña. Chuyeän caùc caäu kyõ sö haêm moát, haêm hai, môùi ra tröôøng
ñöôïc möôùn vôùi giaù $70 hay $80 ngaøn moät naêm coäng theâm
vaøi chuïc ngaøn coå phaàn (share) chæ ñöôïc ñem ra “exercise”
mua baùn sau maáy thaùng hay moät naêm laøm vôùi haõng ñeå giöõ
ngöôøi ôû laïi vôùi haõng laø thöôøng.

Kinh teá leân phôi phôùi nhö dieàu gaëp gioù.

Muøa ñoâng naêm 2006, thieân haï ñi mua saém vôùi maõi löïc
phaù kyû luïc, nhaø buoân ñeám tieàn meät nghæ.

Muøa Taï ôn, muøa Giaùng sinh, thieân haï mua saém moûi tay,
trang hoaøng nhaø cöûa saùng röïc. Nhaø naøy caïnh tranh nhaø kia,
ñoaït giaûi trang hoaøng ñeïp ñöôïc chuïp hình ñaêng leân baùo cho
daân tôùi ngaém nghía, traàm troà cho vui.

ÑA HIEÄU 96 209

Ñöôøng Minh Hoaøng du nguyeät ñieän coù xuoáng ñaây cuõng
phaûi choaùng vaùng, cho raèng cung Haèng khoâng röïc rôõ baèng...
Silicon valley!

OÂng Thoáng ñoác nhaéc nheï:

- Muøa naøy laø muøa tieâu thuï nhieàu nhieät löôïng, xin quùy vò
nhôù haø tieän ñieän vaøo nhöõng giôø cao ñieåm.

Baøn daân traû lôøi ngon laønh:

- Trôøi ôi, Silicon valley maø. Toâi laøm ra tieàn thì toâi xaøi
chöù. Cöù göûi bill tôùi ñi, nhaèm nhoø gì ba caùi leû teû naøy.

Chuyeân caõi coï nhì nhaèng giöõa quan vaø daân chæ coù theá.
Caû hai phe ñeàu aên Leã Taï Ôn, aên Giaùng Sinh roài aên Teát Myõ
vui veû. Phe ta coøn aên theâm Teát... ta raàm roä.

Ñuøng moät caùi, nhaø ñeøn tuyeân boá:

- Chuùng toâi... heát ñieän roài! Quyù vò chính quyeàn khoâng
giaûi quyeát thì chuùng toâi xin... töï töû, khai phaù saûn, laên ñuøng
ra cheát cho quyù vò heát ñieän xaøi cho bieát thaân.

Baét ñaàu töø ñoù, chính quyeàn ban haønh leänh... giôùi nghieâm
ñieän. Keâu goïi tieát kieäm ñieän tôùi möùc toái ña, keâu thieáu ñieän
tôùi möùc... ñaïi nguy (level 3).

Ñieän trong nhaø, ngoaøi coät ñeøn löu thoâng thay phieân nhau
taét. Coù khi ñang chaïy ngoaøi ñöôøng, ñeøn hieäu taét ngoùm, xe
naøo cuõng chaäp chaø, chaäp chôøn nhöôøng nhau, aám ôù nhö bò...
ma laøm.

Noùi cho ñuùng ra, ñieän cuùp ñoái vôùi daân Mít ta thì chaúng
aên thua gì.

Ngaøy ôû trong nöôùc, “nhaø nöôùc” coøn cuùp ñieän 5, 6 ñeâm
moãi tuaàn laø thöôøng, ôû ñaây moãi thaùng cuùp chöøng hai tieáng
ban ngaøy, khi mình ñi laøm, aên thua gì!

Ñoái vôùi Myõ thì lôùn chuyeän laém bôûi vì hoï tính toaùn giôø
maát ñieän ra soá giôø lao ñoäng, soá tieàn thieät haïi trong nhöõng
giôø phuùt khoâng ñieän ñoù treân toaøn tieåu bang. Tính rieát thaønh
ra chuyeän baïc tyû!

210 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

Thoáng ñoác keâu cöùu vôùi toång thoáng! OÂng toång thoáng thaáy
anh nhaø giaàu goõ cöûa xin tieàn, beøn tuyeân boá thaúng baêng:

- Ñaây laø vaán ñeà cuûa Cali, lieân bang khoâng giuùp ñöôïc.
Caùc oâng veà tính toaùn vôùi nhau ñi.

Trong khi chôø ñôïi giaûi phaùp cho vuï ñieän. Caùc coå phaàn
töï nhieân keùo nhau aøo aøo ñi xuoáng. Xuoáng theâ thaûm, xuoáng
taøn baïo keùo theo taát caû moïi dòch vuï ñi xuoáng. OÂng Green
Span heát söùc giaûm laõi xuaát xuoáng lieân tieáp nhö chöa bao
giôø xaåy ra, mong cöùu nguy kinh teá toaøn quoác.

Daân Mít ta coù maùu côø baïc.

Maáy ngaøy xuaân, thieân haï ñem baøn baàu cua, baøi ba laù ra
giöõa khu Vieät Nam ñoát phaùo ruøm trôøi, côø baïc saùt phaït nhau
nhö ñieân thì traùnh laøm sao noåi vuï Stock?

Nhieàu tieäm aên coù maøn aûnh lôùn cho chaïy giaù Stock lieân
mieân ngay phía döôùi maøn aûnh. Tieäm hôùt toùc, tieäm giaët ñoà
cuõng coù luoân laøm quyù thaân chuû ñang aên, ñang hôùt toùc nhieàu
luùc öùa nöôùc maét hay buûn ruûn caû chaân tay khi thaáy tieàn cuûa
mình töï nhieân moïc caùnh bay maát tieâu khoâng khaùc gì... con
chim hoaø bình.

Tìm maõi chaúng thaáy taêm hôi ñaâu!

Ngöôøi aên Stock, laáy tieàn baùn Stock ra mua nhaø thì cuõng
coù ngöôøi baùn nhaø traû nôï stock. Chuyeän ñoàng baøo ta bò stock
haønh meùo maët, ñau ñaàu, eâ aåm mình maåy ñeán khoâng daùm
môû maét xem Stock xuoáng giaù ñeán ñaâu laø thöôøng.

Ta theo chuû nghóa Tam voâ: ñöøng nghe, ñöøng nhìn, ñöøng...
exercise stock maø ñôõ khoå, nhìn vaøo theâm ñau loøng!

Chuyeän stock “rôùt” theâ thaûm, chuyeän ñieän, gas (hình
nhö) taêng giaù gaáp ñoâi trong hoaù ñôn thaùng tröôùc chöa xong
thì chuû nhaø ñeøn tuyeân boá:

- Thaùng naøy chuùng toâi seõ taêng giaù ñieän... 40%! Xin ñoùn
coi hoaù ñôn cuûa quùy vò vaøo cuoái thaùng.

OÂng nhaø... nöôùc xía voâ:

ÑA HIEÄU 96 211

- Naêm nay möa ít, chuùng ta seõ bò thieáu nöôùc. Maø thieáu
nöôùc ñi tôùi thieáu theâm ñieän vì khoâng ñuû nöôùc chaïy thuyû ñieän.

ÔÛ beân Myõ, taïi thung luõng ñieän töû vaên minh nhaát theá giôùi
maø coù luùc thieáu hai thöù nhieân lieäu caên baûn nhaát cuûa con
ngöôøi: Ñieän vaø Nöôùc! Kyø cuïc!

Daân Cali xanh maët! Nhieàu ngöôøi nhaáp nhoåm muoán boû ñi!

Coù nhaø hí hoaï veõ hình moät oâng maëc quaàn aùo thôøi... Adam,
ñang ngoài choàm hoåm xoay xoay caønh caây ñeå baät laáy löûa treân
moät ñoáng laù khoâ. Beân döôùi chuù thích:

- Con ngöôøi thôøi tieàn söû?

Roài töï traû lôøi:

- Khoâng, ñaây laø daân Cali trong côn khuûng hoaûng veà ñieän.

Chæ khoå baø con Myõ, Meã, Taàu, Phi chöù Myõ... vaøng ta bình
chaân nhö vaïi. Khoâng coù ñieän vaøi ngaøy moãi tuaàn coøn chaúng
keå, noùi gì coù hai ba giôø?

Baø con bò vuï Stock, vuï ñieän nöôùc haønh chöa xong laïi toái
taêm maët muõi vì chuyeän... ñoùng cöûa haõng, chuyeän cho nghæ
vieäc (lay off)

Chuyeän naøy thì Mít vaøng ta laõnh ñuû bôûi vì ngöôøi mình
raát thöïc teá, laøm haõng, laäp haõng, laäp dòch vuï ñieän töû, hoïc veà
ñieän töû, daäy veà ñieän töû, ñuû caû neân khi ñieän töû… töû thì ta cuõng
theâ thaûm… töû theo. Nhieàu nhaø caû hai vôï choàng, con caùi ñeàu
bò thaát nghieäp moät löôït. Gheâ quaù!

Chuyeän leân xuoáng cuûa thung luõng hoa vaøng cuõng nhö
chuîeân leân xuoáng cuûa Stock, cuûa chính chò, chính em.

“Heát côn bæ cöïc tôùi hoài thaùi lai”

Sau côn khuûng hoaûng kinh teá, thung luõng hoa vaøng khoâng
bò saäp tieäm nhö ngöôøi ta lo sôï maø laïi taø taø ñi leân.

Chuyeän aên, chuyeän xaøi khoâng lo vì ôû ñaâu thì giaù caû cuõng
vaäy. Rieâng chuyeän nhaø cöûa laø quan troïng nhaát vì giaù nhaø
maéc quaù laïi cöù hay leân giaù... saûng.

212 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

Luùc kinh teá xuoáng, thaát nghieäp raàn raàn, thieân haï chaùn
ngheà ñieän töû, boû Cali, baùn nhaø qua Nevada, xöù ñaùnh baïc;
qua Texas, xöù cao boài hay qua Sacramento... vì giaù nhaø hôïp
lyù hôn nay laïi muoán quay veà.

Soá ngöôøi veà dó nhieân khoâng nhieàu baèng soá ngöôøi ñaõ ra
ñi bôûi vì moät caên nhaø baùn ñi mua ñöôïc tôùi 3 hay 4 caên nhaø
ôû nôi khaùc.

Naêm 2004, giaù nhaø trung bình ñang taø taø côõ... 500 - 550
ngaøn moät caên.

Sang naêm 2005 leân caùi vuùt chöøng ...650 – 700 ngaøn roài
cöù taø taø daäm chaân taïi choã duø thieân haï chôø nhaø xuoáng giaù hay
bò traû laïi nhaø baêng ñaëng coøn mua laïi hoïaêc mua theâm nhöng
coi boä nhaø xuoáng cuõng chæ xuoáng chuùt ñænh laøm thieân haï chôø
phaùt meät maø vaãn chöa thaáy coù cô hoäi ñeå... vôùt nhaø vôùi giaù reû.

Nhaø gaàn khoâng coù, ta mua nhaø ôû xa… theá laø bao nhieâu
khu xa xa nhö Merced, Tracy, Sacramento… nhaø cöûa aøo aøo
xaây theâm raäm raïp nhö… coû sau côn möa. Choã naøo cuõng thaáy
nhaø môùi xaây, nhaø baêng naøo cuõng cho möôïn tieàn mua nhaø,
ngöôøi naøo cuõng thaáy luøng mua nhaø cho möôùn hay ñaàu tö!

Theá roài tôùi 2007, ñoät nhieân… côn soát nhaø buøng vôõ!

Thaät ra thì cuõng chaúng ñoät nhieân tí naøo vì caùc vò chuyeân
gia kinh teá ñaõ caûnh caùo vuï giaù nhaø taêng moät caùch voâ lyù nhieàu
laàn vaø vuï caùc nhaø baêng cho vay tôùi 100% tieàn mua nhaø.

Hoài tröôùc
giaù nhaø leân
bao nhieâu thì
baây giôø xuoáng
baáy nhieâu,
nhaát laø nhöõng
khu xaáu xaáu,
töùc laø nhöõng
khu nhaø ng-
heøo.

ÑA HIEÄU 96 213

Nhaø giaàu khoân ngoan, mua khu toát, ít bò xuoáng giaù neân
cheát ít.

Nhaø ngheøo ít voán phaûi löïa khu xaáu, nhaø reû, daønh giöït
nhau mua vôùi giaù cao voâ lyù neân cheát nhieàu.

Ñuùng laø oâng trôøi khoâng coâng baèng!

OÂng cöù hay “ñoå cuaû cho nhaø giaàu!”

Nhaø maéc quaù, traû tieàn heát noåi. Bieát bao nhieâu nhaø bò tòch
thu, bao nhieâu ngöôøi boû… nhaø chaïy laáy ngöôøi, bao nhieâu
ngöôøi saït nghieäp vì coù bao nhieâu tieàn ñaàu tö heát vaøo maáy
caên nhaø…

Chöa heát, nhaø xuoáng quaù, chuû khai phaù saûn thì nhaø baêng
cho vay cuõng phaù saûn theo; khoâng keå caùc oâng nhaø baêng laøm
chuyeän löøa gaït thieân haï tuøm lum. Theá laø kinh teá aøo aøo ñi
xuoáng. Khoâng coù tieàn, xaêng leân giaù, laøm sao mua xe? Laøm
sao ñi chôi? Caùc haõng haøng khoâng thieáu ñieàu saäp tieäm, hai
haõng xe lôùn cuaû Myõ laø Ford vaø Chrysler cuõng te tua, daân
chuùng thì tyû leä thaát nghieäp coù khi hôn 10%. Nhaø maát, vieäc
maát, vôï maát… ñuû thöù khoå, thieân haï keâu reân laøm chính phuû
phaûi ra tay taøi trôï, ñoå tieàn ra nhö nöôùc laïnh ñeå cöùu chaùy kinh
teá. Thieân haï ñua nhau thaét löng buoäc buïng, cöûa haøng thi
nhau haï giaù, ñaïi haï giaù ñeå caâu khaùch. Caâu khoâng ñöôïc thì
deïp tieäm. Nhieàu khu thöông maïi vaéng nhö chuøa baø Ñanh!

Nöôùc Myõ cuõng nhö Cali xiuø xiuø, eån eån theá maø ñaõ caàm
cöï ñöôïc 5 naêm!

Coi vaäy chöù so vôùi caû theá giôùi thì “noäi coâng” cuûa nöôùc
Myõ coøn toát laém neân cuoäc khuûng hoaûng kinh teá khoâng ñeán
noãi nhö cuoäc “ñaïi khuûng hoaûng” naêm 1930!

Anh chaøng Myõ treû trung, nhôø noäi löïc huøng haäu ñang baét
ñaàu vuøng leân vôùi nhöõng daáu hieäu kinh teá khôûi saéc.

Rieâng thung luõng hoa vaøng ñang baét ñaàu xoâng tôùi, nhöõng
haõng veà tin hoïc baét ñaàu haêng haùi ra thò tröôøng, noåi baät nhaát
laø Face Book! Ngöôøi ta tin raèng Face Book seõ laø moät Apple
thöù hai giöõ thung luõng hoa vaøng treân ngoâi baéc ñaåu veà tin hoïc!

214 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

Thieân haï laïi ñua nhau ñaàu tö vaøo Stock!

Nhaø cöûa laïi baét ñaàu leân giaù lai rai.

Khu nhaø toát coù Face Book laø Mello Park leân giaù ñuøng
ñuøng nhö ñoäng kinh!

Khu xaáu xaáu coøn reû thì thieân haï tranh nhau traû giaù, ñua
nhau ñaàu tö vaøo nhaø cöûa.

Chöa heát, kyø naøy vì caùc anh tö baûn ñoû Taàu, Vieät Nam
muoán cho “theá heä töông lai” qua ôû Myõ, ñem tieàn qua ñaàu
tö ôû Myõ vöøa chaéc aên vöøa ñöôïc taám theû xanh thöôøng truù
(permanent resident) neân ñem tieàn maët qua mua nhaø. ÔÛ
ñaâu khí haäu toát baèng Cali? Theâm coù nhieàu “ñoàng höông”,
deã laøm aên, buoân baùn neân hoï uaø nhau ñem ñoâ-la sang mua
nhaø laøm Myõ thieät cuõng nhö Myõ… vaøng ôû thung-luõng-hoa-
vaøng-nhaø-maéc meùo maët.

Chuyeän thung luõng hoa vaøng seõ coøn daøi, heát leân laïi
xuoáng, heát xuoáng laïi leân nhö nöôùc thuûy trieàu, nhö ñôøi ngöôøi.

- Thung luõng Hoa vaøng! Teân thô moäng nhö theá, khí haäu
tuyeät vôøi nhö theá maø keå chuyeän nghe gheâ thaáy moà, ai maø
daùm ôû nöõa?

- Gheâ ñaâu maø gheâ? Neáu gheâ thì taïi sao nhaø vaãn xaây theâm,
xa-loä vaãn keït xe moãi ngaøy vaø tieåu muoäi vaãn coøn ngoài ñaây
vieát laùch laêng nhaêng? Nhöng thoâi, xin nghæ vaäy, noùi toaøn
nhöõng chuyeän nhöùc ñaàu gheâ gôùm theá naøy, thieân haï seõ raàu
ró cheát maát.

- Töôûng ñoïc phieám cho vui ñôøi moät chuùt, baø laïi noùi toaøn
nhöõng chuyeän chaùn ñôøi, thoâi deïp.

- Deïp thì deïp, khoûi phaûi vieát chuyeän nhöùc ñaàu, caøng
khoeû!

ÑA HIEÄU 96 215

Tim ai raïn nöùt laøm ñoâi?
Nöõa yeâu queâ meï nöõa coøn ly höông
Tim ai nhip khuùc ñoaïn tröôøng?
Nöôùc non nghieâng ngöûa ñoïa ñaøy ñieâu linh

Tim ai maùu ñoå hy sinh?
Giöõ gìn taác ñaát bieån soâng nuùi ñoài
Giaëc xaâm cöôõng chieám queâ toâi
Hieán daâng baùn nöôùc coõi bôø xoùa boâi

Hoaøng Tröôøng haûi ñaûo saàu coâi!
Nam Quan AÛi Traán maát roài coøn ñaâu?
Giaëc Coäng baùn ñöùng cho Taøu
Thaû daân traø troän taän vuøng Caø Mau

216 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

Ngö daân haûi phaän khoå ñau 217
Giaëc traøn haø hieáp cöôùp ghe gieát ngöôøi
Thaät laø moät luõ Ñöôøi Öôi?
Khoâng coøn hieåu bieát töï do nhaân quyeàn?

Toäi aùc xuùi giuïc tuyeân truyeàn
Ræ tai xuyeân taïc chuoäc mua Vieät Kieàu
Tìm nôi lôïi duïng chui vaøo?
Coäng ñoàng QUAÀN CHUÙNG chieâu baøi loï boâi!

Thaønh phaàn aên gôûi naèm vuøng
Haïi daân haïi nöôùc khoâng maøng aùc gian?
Trôøi cao coù maét ngoù ngaøng
Linh thieâng phoø hoä vaïn ngaøn daân Nam

Ñaáu tranh ñoaøn keát ñaäp tan
Luõ quaân xaâm löôïc Coäng Taøu daõ man
Cuøng nhau xaây döïng Giang San
Coâng bình daân chuû an khang phuù cöôøng

Daân laønh ñöôïc thaáy taän töôøng
Queâ höông ñaát Vieät nôû hoa nhaân quyeàn
Toaøn daân nguyeän khaán lôøi nguyeàn
Côm no aùo aám trieäu ngaøn con tim.

Thaùi Ñaêng
(Ngöôøi Raïch giaù 2012)
Winnipeg Man Canada.

ÑA HIEÄU 96

Captovan K19

Traïi Vónh Quang A (Vónh Phuù) coù 14 ñoäi tuø, moãi ñoäi phuï
traùch moät ngaønh ngheà khaùc nhau, noâng nghieäp, moäc, reøn,
xaây caát v.v… maø ngheà naøo cuõng oùi maùu, xì hôi ra cöûa sau,
duy chæ coù ñoäi 9 troàng traø laø coù veû taø taø hôn caû. Saùng saùng
tuø theo caùn boä trai hoaëc gaùi ruû nhau “treøo leân ñoài ñaù, ñaù cho
leo” ñeå haùi buùp traø, buùp non nhaát ñeå veà xaáy khoâ thaønh traø
taøu (?), 4 kg laù buùp, maø laø buùp soá 1 hay 2 thì môùi xaáy ñöôïc
1kg traø “moùc caâu”, thöù naøy thuoäc loaïi quyù hieám, chæ traïi
tröôûng môùi coù quyeàn uoáng vaø duøng ñeå bieáu thuû tröôûng lon
to hôn. Nhöng trong “quaù trình*” cheá bieán thì tuø ta cuõng
“xaø-xeûo” moät nhuùm cho vaøo “goâ” (lon guigoz), ñoå nöôùc
soâi uoáng tröôùc, buïng ñoùi maø uoáng thöù traø quaëu naøy thì baät
ngöûa, ñaõ ñ. chòu ñöôïc.

Ñoài traø vaø choã xaáy traø naèm saùt ñöôøng neân caùc “boø vaøng”
(coâng an coi tuø maëc ñoà vaøng) ñi ngang thöôøng taït vaøo “tham
quan” nhöng thöïc ra laø muoán laøm quan tham… nhuõng xin moät
nhuùm, vì theá hoï môùi kieám caâu chuyeän laøm quaø laøm quen

218 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

vôùi maáy anh tuø coù nhieäm vuï xaáy traø, maø leänh traïi tröôûng laø
khoâng ñöôïc cho “caùn boä” naøo heát. Thænh thoaûng coù vaøi “boø
vaøng” gaùi taït ngang, cuõng kieám chuyeän an uûi tuø, khuyeân coá
gaéng “nao ñoäng toát, chính saùch khoan hoàng nhaân ñaïo cuûa
nhaø löôùc ta tröôùc sau nhö moät”!.

Nghe maõi nhöùc ñaàu, anh Troïng Nha Trang hoùm hænh,
thaâm nho, hay cöôùp lôøi caùn boä gaùi. Khi caùn boä gaùi (CBG) vöøa
noùi tôùi chính saùch khoan hoàng nhaø nöôùc... thì Troïng cöôùp lôøi:

- CBG:… Chính saùch khoan hoàng nhaø nöôùc...

- Troïng-NT noùi ngay: Thöa… caùn boä tröôùc sau nhö moät.

- CBG: Anh noùi ñuùng, hoïc haønh mau tieán boä, chính saùch
nhaø nöôùc…

Nhöng Troïng Nha Trang thì laïi cöù luoân mieäng cöôùp lôøi:

- “Caùn boä tröôùc sau nhö moät”.

Coù teân “caàn caâu” naøo ñoù taâu vôùi caùn boä caùi raèng Troïng-
Giaø noù ñeåu, noù boâi baùc chính saùch cuûa ñaûng, noù daùm so saùnh
caùi ngöïc vaø löng phaèng lì cuûa caùn boä gaùi vôùi chính saùch
khoan hoàng cuûa nhaø nöôùc laø gioáng nhau. Lôøi baøn cuûa teân
mao-toân-cöông naøy khieán caùn boä gaùi ñoû maët. Chæ vì hieåu
sai “tröôùc sau nhö moät” laø caùi löng caùi ngöïc cuûa caùn boä gaùi
maø Troïng-NT bò cuøm.

Cuøm laø phaûi, thaø phaûn ñoái chính saùch cuûa ñaûng thì OK,
chöù cheâ ngöïc phuï nöõ leùp xeïp thì chæ coù nöôùc cheát, cheâ baùc
thì ñöôïc, cheâ caùi aáy cuûa phuï nöõ laø tieâu ñôøi. Taïi traïi 8 Hoaøng
Lieân Sôn, ñoäi tröôûng Minh Khoá Chuoái (quaàn raùch loøi cu haén
laáy laø chuoái che ñi) ca tuïng “baùc Hoà laø vó nhaân” cuûa nhaân
loaïi, ang-ten mao-toân-cöông vôùi quaûn giaùo Moân raèng ñoäi
tröôûng Minh noùi baùc Hoà laø caùi ñuoâi cuûa nhaân loaïi, vó laø caùi
ñuoâi, nhaát thuû nhì vó maø lò. Minh bò cuøm. Boïn an-ten naøy
tröôùc sau nhö moät, duø chuùng coù laøm thaày naêm, saùu gì ñi nöõa
thì an-ten vaãn laø an-ten.

Ñoäi 12 cuûa ñoäi tröôûng Ngo-Luøn coù boá AÙnh-Giaø* kheùo
tay may vaù traïm troå neân ñöôïc quaûn giaùo cho ngoài moät choã

ÑA HIEÄU 96 219

ñeå “nao ñoäng nheï”. Lao ñoäng nheï thì ñoùi trong khi lao ñoäng
naëng cuõng ñoùi nhöng nhôø xoâng pha vaøo röøng vaøo suoái, “bôùi
ñaát cuoác coû maø nheùt cho ñaày buïng ñoùi” (lôøi cuï Phan), lao
ñoäng “haêng say” phaù hoaïi taøi saûn cuûa traïi nhö ND Voõ Vaên
Ñ. thì tuyeät. Haén beû 200 traùi baép sai toâi nheùt vaøo hang ñaù
roài laáp cöûa hang ñeå aên daàn. Nhöng boá AÙnh Giaø thì ñoïi, quaûn
giaùo Moâ choâm ôû ñaâu ñöôïc mieáng da traâu ñaõ phôi khoâ laâu
ngaøy ñeå laøm maët troáng roài giao cho boá AÙnh-Giaø baøo goït roài
laøm cho haén caùi ví maø ngöôøi mieàn Nam goïi laø boùp. Vì ngoài
moät choã neân ñoùi, boá giaø AÙnh cho nhöõng mieáng da thöøa vaøo
lon goâ haàm roài nuoát, boá laøm gì coù raêng maø nhai, coù raêng
cuõng khoâng nhai noåi da traâu phôi khoâ haèng maáy naêm trôøi.
Ñoäi tröôûng Ngo thaáy ñöôïc beøn hoûi ñeåu:

- Ngon khoâng? Boå khoâng?

Boá AÙnh-Giaø laø cha maáy thaèng ñeåu neân nheï nhaøng soû laø
keành thöa vôùi ñoäi tröôûng:

- “Tröôùc sau nhö moät”.

Hoan hoâ boá AÙnh-Giaø, ñem chaát pheá thaûi maø so saùnh vôùi
chính saùch khoan hoàng cuûa ñaûng thì ñuùng quaù roài. Khi ñöôïc
tha, boá veà ôû gaàn choã toâi, ñöôøng Toâ Hieán Thaønh Q10. Nhöng
khoâng bieát baây giôø boá ôû ñaâu, coù ñi tî naïn khoâng? Toâi hoïc
ñöôïc ôû boá nhieàu ñieàu.

Ñoäi 4 traïi 8 Hoaøng Lieân Sôn, lao ñoäng gioûi coù boá giaø*
to khoûe laø Ñaït “ñi. m”, anh laø Baéc Kyø di cö neân khoâng “ñu.
m” maø “ñi. m”. To khoûe neân khaåu phaàn tuø chæ ñuû xæa raêng,
anh laïi nhanh chaân leï tay neân cuõng “bôùi ñaát cuoác coû cho
ñaày buïng ñoùi…”. Sau moät ñeâm möa to, gioù baõo, saùng hoâm
sau leân röøng “keùo cöa löøa xeû, anh naøo khoûe thì veà aên côm
tröa, anh naøo thua thì veà buù meï”, Ñaït khoâng thua, nhöng
khoâng coù côm aên neân anh aên “tai goã”, moäc laø goã, nhó laø tai
töùc laø moäc nhó hay naám tai meøo, thöù naøy aån mình trong goã
muïc, trôøi möa laø nôû roä. Caùi thöù naøy maø baø xaõ troän vôùi thòt
heo xay, theâm ít mieán ñeå laøm chaû gioø thì soá moät, aên söït söït
doøn-doøn, töôûng ngon, maø ngon thaät, tuy chaúng coù muøi vò boå

220 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

beùo gì. Giaø Ñaït eùm moäc nhó vaøo lon goâ, ñoå nöôùc, theâm tí
nöôùc muoái (VC khoâng phaùt muoái hoät) ñem ñun soâi roài ngoài
thöôûng thöùc maø NM (anh em) tuø xung quanh khoâng bieát
anh aên thöù gì, toâi hoûi anh traû lôøi ôõm ôø coù veû bí maät nhö sôï
ñoàng tuø khaùm phaù ra nguoàn cung caáp thöïc phaåm cuûa anh:

- Tao aên chaû gioø.

Toái ñoù veà anh no caêng buïng, oâm buïng keâu reân, naèm beân
caïnh, toâi ñònh baùo ñoäi tröôûng ñeå haén keâu to cho boø vaøng
nghe “coù ngöôøi ñau caàn caáp cöùu” nhö nhöõng laàn tröôùc coù
“söï coá”, nhöng giaø Ñaït caûn laïi baûo ñöøng, tuïi noù bieát ñöôïc
theâm raéc roái, bieát toûng toâi hoûi:

- AÙ aø, hoài saùng anh “caûi thieän” aên saén non cuûa traïi phaûi
khoâng?

- Khoâng khoâng, khoâng phaûi, noùi kheõ thoâi, tao aên moäc nhó.

- Theá laø khoå roài, noù nôû sình leân laøm anh no roài baây giôø
lo, lo maø ñi æa ñi.

Saùng sôùm hoâm sau, thaáy anh töôi tænh, toâi hoûi “sao”
thì anh mæm cöôøi beõn leõn:

- “Tröôùc sau nhö moät”.

- Anh ñeåu vöøa thoâi chöù.

(* toâi goïi caùc anh laø boá giaø, nhöng thöïc ra vaøo thôøi ñieåm
ñi tuø aáy, 1979-80, caùc anh chæ ôû ñoä tuoåi 50, coøn chuùng toâi 35).

Ñoäi 12 Vónh Quang A, coù baïn tuø raát treû teân An, thieáu
uùy, hình nhö môùi toát nghieäp khoùa… thì phaûi, khoâng hieåu lyù
do naøo maø nai vaøng ngô ngaùc naøy laïi nhaäp chung vôùi toaùn
“ taù aùc oân” roài ra Baéc. Ngaøy muøa gaët luùa maø VC goïi laø thu
hoaïch, An ñoùi buïng quaù trong khi gaët luùa thì An nhai troäm
thoùc cho ñôõ ñoùi loøng, tuoåi treû maø, sôï chi, ngoaøi laø thoùc trong
laø gaïo, chæ khaùc nhau moät lôùp voû traáu, cuõng nhö voû khoai,
nhai ñaïi nuoát ñaïi cho no buïng. Ñeâm ñoù An choång moâng keâu
baùc, “baùc oâi… baùc… khoâng ra ñau quaù baùc oâi”! Ñoäi phoù laø
Phan Tröøng** ñeán saên soùc ñaøn em, khaùm beänh, hoûi beänh

ÑA HIEÄU 96 221

tình cuûa An xong roài anh ñi tìm caùi moùc, baét An choång moâng
roài anh moùc, sau moät hoài An thoaûi maùi, nhìn ñaùm thoùc do
ñoäi phoù Phan Tröng vöøa moùc ra hoä, An cöôøi beõn leõn nhö baø
giaø soàn soàn môùi veà nhaø choàng:

- Tröôùc sau nhö moät.

Giaø AÙnh, giaø Ñaït ñaõ ñeåu, treû nhö An laïi soû laù keành, daùm
so saùnh chính saùch khoan hoàng nhaân ñaïo cuûa nhaø nöôùc tröôùc
sau nhö moät cuûa ñaûng vôùi pheá thaûi cuûa tuø thì khoâng theå tha
thöù ñöôïc. Theo “quaù trình phaân tích ñaùnh giaù” veà phaåm
chaát cuûa coâng ty TNHH-Phan thì “thaønh phaåm” cuûa phaân
ngoaïi laø soá 1, töùc hoát ôû caùc toøa ñaïi söù, coøn saûn phaåm ôû caùc
traïi giam thì vaát ñi.

(** Ñoäi phoù Phan Tröøng goác tr/taù KQ, raát taän tuïy vôùi NM
tuø, anh hieän ñònh cö taïi Nam CA, Little Saigon, neáu anh coù
ñoïc ñoaïn naøy thì laøm chöùng cho toâi laø toâi thaät thaø keå laïi chöù
khoâng coù yù xoû xieân chuyeän tröôùc sau nhö moät).

Baùo VNExpress online trong nöôùc XHCN vöøa ñaêng tin
“oâng” trung taù coâng an Vuõ Vaên Ninh phöôøng Thònh Lieät,
quaän Hoaøng Mai, Haø Noäi duøng duøi cui ñaùnh moät ngöôøi daân,
oâng Trònh Xuaân Tuøng bò gaõy coå, cheát ngaéc taïi giöõa thuû ñoâ.
Ñaàu ñuoâi toùm taét laø theá naøy, ngöôøi daân teân Tuøng ñi xe honda
oâm khoâng ñoäi muõ an toaøn, trung taù coâng an chaën laïi phaït anh
laùi xe roài hai beân caõi nhau veà soá tieàn phaït quaù cao, Tuøng
thaáy CA laøm quaù neân can giaùn, naøo ngôø teân CA Ninh quay
duøi cui ñaäp Tuøng teù xuoáng ñaát laïi coøn goïi theâm 3 ñoàng boïn
ñeán ñaám ñaù vaø duø oâng Tuøng guïc xuoáng ñöôøng thì Ninh vaãn
coøng Tuøng keùo veà ñoàn ñeå ñieàu tra. Taïi ñoàn Tuøng bò ñau ñôùn
xin uoáng nöôùc vaø ñi nhaø thöông nhöng CA khoâng cho, gia
ñình cha meï vôï con Tuøng ñeán ñoàn naên næ CA cho Tuøng ñi
beänh vieän nhöng vaãn bò töø choái. Cho tôùi khi thaáy Tuøng saép
cheát, chuùng môùi cho chôû Tuøng ñi beänh vieän caáp cöùu ñeå xoa
tay “ta voâ toäi”, nhöng khi ñeán BV thì Tuøng cheát ngaéc, phaùp
y keát luaän Tuøng cheát vì gaõy xöông coå.

Dö luaän quaàn chuùng thuû ñoâ phaãn uaát veà thaùi ñoä “voâ

222 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

caûm” naøy. Ngöôøi daân XHCN goïi laø voâ caûm, nhöng danh töø
thoâng thöôøng cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi thì goïi tröôøng hôïp naøy laø
voâ nhaân ñaïo, daõ man, khoâng coøn tính ngöôøi. Ñoù laø chuyeän
thaùng 10/2011 taïi Haø Noäi.

Ngaøy 22 thaùng 2 naêm 1976 luùc 1 giôø tröa taïi traïi tuø Suoái
Maùu Bieân Hoøa xaåy ra moät vuï chui haøng raøo keõm gai, boû lôùp
“hoïc taäp caûi taïo” vì lyù do chính saùch khoan hoàng cuûa VC
tröôùc sau khoâng nhö moät, baûo mang tieàn vaø quaàn aùo ñi hoïc
1 thaùng, maø ñeán 10 laàn 1 thaùng vaãn lô ñi vaø coù chieàu ñi leân
100, 200 thaùng. Böïc mình vì thaùi ñoä löôn leïo cuûa VC, Thieáu
taù Phaïm Vaên Tö K19 VB, giaõ töø traïi giam Söoái Maùu chui
raøo keõm gai ra veà. Chaúng may aùo anh bò vöôùng vaøo keõm
gai, luøng nhuøng maõi chöa thoaùt ñöôïc neân bò loä vaø caây thöôïng
lieân treân choøi canh xaû ñaïn xuoáng taám bia ngöôøi trong voøng
keõm gai. Thöïc ra thì khoâng caàn baén cheát maø baét soáng ñeå
xöû toäi “laêng trì”. Khi chuùng keùo anh Phaïm Vaên Tö ra khoûi
haøng raøo thì thaân Tö naùt nhö töông, nhöng kyø dieäu thay laø
anh vaãn coøn thôû, coøn soáng, thaáy vaäy teân thieáu uùy Haûi VC
ruùt K54 ra taëng theâm cho Tö boán phaùt vaøo töù chi cho theâm
thòt naùt xöông tan!

Tö vaãn khoâng cheát, chuùng keùo xaùc Tö coøn thoi thoùp thôû
vöùt treân neàn ñaát cuûa caên nhaø toân boû hoang. Tôùi 6 giôø chieàu,
töùc 5 tieáng sau, cai tuø vaøo baûo anh em cuøng phoøng mang
heát ñoà ñaïc cuûa Tö sang cho anh. Anh em tuø kín ñaùo cöû anh
baùc só Laõng Uyeân mang ñoà ñaïc ñi vôùi muïc ñích laø nhôø BS
Uyeân xem xeùt beänh tình cuûa Tö ra sao. Khi xong vieäc trôû
veà BS Uyeân cho bieát:

- Anh Tö khoâng ñöôïc baêng boù gì caû, maùu ra quaù nhieàu,
naõo bò ñoäng maïnh, vì anh Tö ñang noân möûa, chæ coù theå chòu
ñöïng ñöôïc vaøi tieáng nöõa thoâi”!

Saùng hoâm sau, 23/2/76, maáy veä binh vaøo laùn daãn 6 anh
tuø ñi choân caát anh Tö! Anh Tö ra ñi treân neàn ñaát laïnh, xung
quanh laø coân truøng cuøng kieán löûa bu quanh!

- Tröôùc…, 2/1976, anh Tö bò baén troïng thöông, boû ñoù cho

ÑA HIEÄU 96 223

cheát, cho kieán bu.

- Sau..., 10/2011, anh Huøng bò ñaùnh gaãy coå, coøng tay,
khoâng cho ñi BV roài cheát.

- “Tröôùc sau nhö moät”.

Taøn aùc daõ man nhö nhau, baûn chaát ñoù tröôùc sau nhö moät.

Ngöôøi lính VNCH thì khoâng coù caùi khoan hoàng tröôùc sau
nhö moät maø tröôùc khaùc sau khaùc. Ngöôøi vieát xin neâu ra moät
thí duï cuï theå trong ngaøn vaïn tröôøng hôïp töông töï.

Thaùng 10 naêm 1968, Tieåu Ñoaøn Traâu Ñieân quaàn thaûo
vôùi 1 trung ñoaøn VC trong maät khu Bôøi Lôøi suoát caû ñeâm tôùi
saùng. Thoâng thöôøng ñuïng nhau, duø naëng hay nheï thì caùc chuù
cheùm veø tröôùc khi trôøi saùng, nhöng traän naøy thì khi maët trôøi
moïc roài maø vaãn coøn suùng noå. Saùng banh maét, moät teân VC
nuùp beân hoá bom B52 vôùi CKC coù oáng nhaém, haén baén cheát
HS1 Thaø, nguôøi mang maùy cho toâi, roài baén theâm Haï Só Tha
luoân, Tha laø cao boài cuûa ÑÑP Tr/ UÙy Thaïnh Laâm, nhöng roài
haén cuõng bò anh em phaùt giaùc baén laät nhaøo xuoáng hoá bom.

Anh em keùo xaùc haén leân thì noù chæ bò thöông nheï vaøo
caùnh tay, trong tröôøng hôïp noùng hoåi naøy, ñeä töû ruoät mang
maùy vöøa bò haén baén cheát thì cho haén moät traøng M16 vöøa
nheï nhaøng vöøa ñôõ töùc, chieán tranh maø, ñoái dieän keû thuø ai
baén chaäm thì cheát. Nhöng ôû ñaây ñaõ naém ñöôïc ñòch trong tay,
chöa noùi ñeán quy luaät chieán tranh, maø baûn tính con ngöôøi
VN khoâng theå saùt haïi ñòch ñaõ bò baét hay ñaàu haøng neân toâi
cho goïi y taù ñaïi ñoäi ñeán baêng boù cho noù. Thaáy noù öôùt suõng,
run caàm caäp, tuy caùi ñaàu toâi khoâng chuû yù nhöng roài caùi tay
laïi töï ñoäng ruùt Ruby Queen, queït zippo cho haén huùt, khoâng
ñaønh cho noù moät vieân “boû huùt”.

Nhöng Tr/UÙy ÑÑP cuûa toâi thì noùng maët, Tha laø cao boài
ruoät, ngöôøi lo cafeù, côm saáy nöôùc suoái vöøa bò töû thöông vì
noù neân Thaïnh co chaân ñaïp cho noù moät phaùt teù ngöûa, baát ngôø
baùc só tieåu ñoaøn laø Quyønh ñang ñi kieåm soaùt thöông binh caû
hai phía, troâng thaáy Thaïnh ñaù tuø binh, Quyønh la:

224 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

- Taïi sao tr/uùy ñaùnh tuø binh?

- C.C.C.C, noù vöøa baén cheát lính toâi, anh bieát ñeùo gì.

- Nhöng noù ñaõ bò baét, laø tuø binh.

Thaáy ññp cuûa mình vaø baùc só tieåu ñoaøn to tieáng chæ vì
moät teân tuø binh neân toâi phaûi caûn ra. Caû hai anh ñeàu ñuùng
veà tình vaø lyù, tình ngöôøi vaø kyû luaät chieán tröôøng, loøng nhaân
ñaïo, khaùc haún vôùi “khoan ñoû nhaân ñaïo tröôùc sau nhö moät”
cuûa thuù döõ.

Ngaøy 3 thaùng 11 naêm 2011, coâng an Haø Noäi ñoùng kòch
giaû daïng coân ñoà du ñaõng vaøo ñaùnh ñaäp tu só vaø phaù hoaïi nhaø
thôø giaùo xöù Thaùi Haø ngay trung taâm thuû ñoâ Haø Noäi. Boû qua
moät beân veà vieäc möôïn ñaát, cöôùp ñaát daãn ñeán tranh chaáp ai
traùi ai phaûi. Chæ bieát ñaây laø moät vuï kieän thöa cuûa ngöôøi daân
vôùi nhaø caàm quyeàn, hai veá cheânh leäch roõ raøng, luaät phaùp
trong tay, quyeàn löïc trong tay, quaân ñoäi vaø coâng an Nhaân
Daân trong tay, neáu muoán thì cöù thaúng tay tröøng trò “boïn daân
ngoan coá”, nhö Gadhafi, nhö Tailiban ñem xe taêng caø noâng
baén saäp ñeàn ñaøi töôïng thôø, maëc xaùc Lieân Hieäp Quoác cuûa oâng
Ky-Mun khuyeán caùo, caàn gì phaûi ñoùng kòch côûi boû quaàn aùo
quaân ñoäi vaø CA nhaân daân ñeå maëc ñoà coân ñoà, uoáng röôïu say,
giaû ñieân ñeå haønh hung vaø ñaäp phaù moät cô sôû toân giaùo? Giaû
say ñeå mai moát neáu daân coù kieän ra toøa thì chaùnh aùn nhaân
daân toái cao phaùn raèng vì say röôïu, maát binh tónh neân khoâng
coù toäi, tha tuø, “xöû nyù” noäi boä thoâi, cho laøm kieåm ñieåm laø
ñuùng luaät XHCN roài. Moät maøn kòch “daân chuû” quaù ö laø toài.

Ngaøy 22 thaùng 2 naêm 1976 taïi traïi tuø Suoái maùu Bieân
Hoøa, coù 2 K19 VB cuøng vöôït nguïc laø Phaïm Vaên Tö vaø Traàn
Vaên Beù. Tö bò keït trong haøng raøo, bò baén, chöa cheát nhöng
“ñöôïc” ñeå cho kieán caén cheát. Beù troán thoaùt nhöng sau ñoù
bò baét laïi.

Ngaøy 10 thaùng 4 naêm 1976, VC thieát laäp toøa aùn ñeå xöû
Traàn Vaên Beù vaø anh Thònh (Thuû Ñöùc, troán traïi taïi Hoùc Moân).
Toøa aùn laø Nieäm Phaät Ñöôøng tröôùc 1975, nay chuùng phaù
boû töôïng Phaät, treo hình baùc HCM ñeå laøm toøa aùn. Chaùnh

ÑA HIEÄU 96 225

aùn laø tr/taù trung ñoaøn tröôûng QK7/ Ñoaøn 775 Nguyeãn Vaên
Baûn, hai coâng toá laø thöôïng uùy Nguyeãn Töû Muøi vaø Haø Minh
Thuyeát thuoäc quaân huaán vaø quaân phaùp QK7. Ñ/uùy Leâ Vaên
Giaùc, ñaïi dieän vieän kieåm soaùt QK7. Thö kyù toøa laø tr/uùy quaân
phaùp Nguyeãn Vaên Thaønh, luaät sö khoâng coù, khaùn giaû laø baïn
tuø cuûa Beù vaø Thònh.

Chaùnh aùn Baûn tuyeân boá khai maïc phieân toøa xöû Beù vôùi
lôøi leõ nhaân ñaïo nhö sau:

- Anh coù ñieàu gì cöù trình baøy, cöù khai thaät, khai heát, ñeå
ñaûng vaø nhaø nöôùc seõ xöû khoan hoàng tha cho anh veà vôùi vôï
con.

Lôøi tuyeân boá cuûa chaùnh aùn ñöôïc thö kyù ghi ngay vaøo bieân
baûn, Beù chöa kòp noùi gì thì hai vieân coâng toá ñaõ doïc ngay baûn
luaän toäi “can toäi troán traïi caûi taïo muïc ñích phaûn caùch maïng...
vv” vaø traêm thöù toäi khaùc. Sau hôn 3 tieáng ñoàng hoà keát toäi,
cuoái cuøng chaùnh aùn Baûn ñöùng daäy nhìn moät voøng caùc “cöû
toïa” roài doõng daïc ñoïc baûn aùn do “nhaân daân” quyeát ñònh:

“Caên cöù vaøo chính saùch khoan hoàng nhaân ñaïo tröôùc
sau nhö moät

“Caên cöù vaøo ñieàu 2 chöông 1 luaät soá 03/SL... ngaøy
15/3/76 cuûa chính phuû…

“Caên cöù vaøo…

“Caên cöù vaøo…

“Toøa aùn Quaân Söï Quaân Khu 7 quyeát ñònh xöû phaït:

Traàn Vaên Beù…töû hình.*

(* taát caû dieãn tieán thuû tuïc phaùp lyù xöû aùn “coâng khai” vaø
“coâng minh” ñaõ ñöôïc thö kyù toøa ghi vaøo bieân baûn vaø maáy
naêm sau, bieân baûn naøy môùi ñöôïc trao cho baø quaû phuï Traàn
Vaên Beù)

Ñoàng hoà chæ 10 giôø 10 phuùt ngaøy 10 thaùng 4 naêm 1976,
boïn veä binh chaïy laïi töû tuø Traàn Vaên Beù, bòt maët, bòt mieäng
coøng chaân tay, loâi ra coät ñaõ ñoùng saün, laáy daây thöøng quaán

226 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

anh vaøo vôùi coät, ñoäi haønh quyeát ñaõ saõn saøng… nhieàu traøn
AK noå, ñaàu Traàn Vaên Beù guïc xuoáng, moät phaùt suùng K54
“aân hueä” vaøo tai töû toäi. Ñoàng hoà chæ 10 giôø 30 saùng ngaøy
10 thaùng 4 naêm 1976

Veä binh caét daây thöøng coät töû toäi, boû xaùc vaøo hoøm ñaõ
ñoùng saün, vaø choân vaøo huyeät ñaõ ñaøo saün ngay trong voøng
raøo “toøa aùn”.

“Tröôùc ngaøy xöû aùn, hoäi ñoàng xeùt xöû ñaõ nhaân ñaïo lo
cho töû toäi ñöôïc choân caát töû teá baèng caùch cho ñoùng saün 2
quan taøi vaø ñem ñeå ngay beân caïnh “toøa aùn? Moät hoøm cho
Beù vaøo buoåi saùng, moät hoøm cho Thònh xöû vaøo buoåi chieàu
cuøng ngaøy.”

“Tröôùc ngaøy xöû aùn moät ngaøy, ban chæ huy traïi tuø ñaõ lo
moà maû cho töû toäi saün saøng ñaøng hoaøng baèng caùch ra leänh
cho baïn tuø ñaøo 2 loã choân ngöôøi ngay beân caïnh toøa aùn.”

Tröôùc khi xöû phaïm nhaân thì aùn ñaõ ñöôïc quyeát ñònh saün,
vaø ñaây cuõng laø nhöõng thuû tuïc maø baûn aùn daønh cho nhöõng
ngöôøi trong nöôùc ñoøi daân chuû töï do hieän nay vaø sau naøy cuøa
nhaø nöôùc XHCNVN: “Tröôùc sau nhö moät”.

Nhaø nöôùc XHCNVN dieãn moät maøn haøi kòch trieät haï ñoái
vôùi giaùo xöù Thaùi Haø quaù toài

Nhaø nöôùc XHCNVN dieãn moät maøn haøi kòch xöû aùn roài
gieát Traàn Vaên Beù quaù toài

“Tröôùc sau nhö moät”…quaù toài, quaù teä vaø quaù taøn aùc.

AÙc cho ñeán noãi oâng trôøi coøn phaûi keâu leân: “Trôøi ôi laø trôøi”

Ngay sau khi Th/taù Traàn Vaên Beù vöøa guïc ñaàu xuoáng vì
nhöõng traøng AK thì trôøi ñaát boãng noåi côn gioù buïi, maây ñen
töø ñaâu keùo tôùi bao phuû baàu trôøi nôi “toøa aùn” vaø cuõng laø nôi
anh Beù bò baén, phuû toaøn vuøng traïi tuø Suoái Maùu Bieân Hoøa,
gioù loác töø ñaâu bay tôùi cuoän boác taát caû caùt buïi soûi ñaù bay leân
muø mòt, caùt ñaù rôi xuoáng maùi toân traïi tuø nghe loäp boäp, rôi
vaøo nhöõng thau côm saép saün ñeå phaùt cho tuø vaøo buoåi tröa.
Khoâng phaûi côn möa bình thöôøng, maø laø nhöõng haït nöôùc

ÑA HIEÄU 96 227

thaät to rôi loäp boäp leân maùi toân traïi tuø.

Taát caû söï kieän naøy xaûy ra trong voøng 5 tôùi 10 phuùt roài
tan ñi nhö tieãn ñöa linh hoàn ngöôøi chieán só Traàn Vaên Beù.

Tuøy vaøo nieàm tin cuûa moãi ngöôøi maø coù suy tö veà hieän
töôïng naøy khaùc nhau, nhöng cuøng chung yù nghó trôøi cuõng phaûi
phaãn uaát, phaûi khoùc vì söï giaû doái vaø taøn baïo naøy cuûa CSVN.

Ñoïc giaû naøo khoâng coù maët taïi nôi vaø thôøi ñieåm chính phuû
XHCNVN xöû aùn Traàn Vaên Beù thì coù theå nghi ngôø söï kieän
keå treân, nhöng hôn 4 ngaøn cöïu só quan VNCH bò nhoát taïi
traïi tuø Suoái Maùu thaùng 4/1976 ñeàu chöùng kieán hieän töôïng
laï luøng naøy. Nhöõng Coïp Bieån laø nhaân chöùng cho hieän töôïng
laï luøng naøy thì coøn ñaây, laø nhöõng TQLC:

Traàn Veä, (ngöôøi bò baét ñi döï phieân toøa), Ñoaøn Troïng
Caûo, Nguyeãn Ñöùc AÂn, Traàn Ngoïc Toaøn, Ñinh Xuaân Laõm,
Traàn Kim Hoaøng, Leâ Vaên Cöu, Leâ Vaên Huyeàn, Phan Coâng
Toân, Huyønh Vaên Phuù, Traàn Vaên Hôïp, Toâ Vaên Caáp, Traàn
Quang Duaät, Doaõn Thieän Nieäm, Quaùch Ngoïc Laâm, Laâm
Taøi Thaïnh v.v…

Laâm Taøi Thaïnh, TÑT/TÑ.9 TQLC ghi laïi nhö sau:

Toâi Cöïu MX Laâm Taøi Thaïnh cöïu tuø Long Giao, Suoái Maùu
xaùc nhaän söï hieän töôïng "kyø bí" ôû traïi tuø Suoái Maùu Thaùng 4
Naêm 1976 laø gioù loác vaø maây ñen töï nhieân keùo ñeán sau khi cöïu
Thieáu Taù Traàn Vaên Beù bò xöû baén. Thôøi ñieåm naày toâi coøn nhôù
sau khi xaûy ra hieän töôïng ñoù thì cöïu Thieáu Taù Ñoaøn vaên Lyù,
töùc Lyù Luøn tröôøng Sinh Ngöõ QÑ vaø Uy Ban Lieân Hôïp QS 4
Beân môøi caùc cha tuyeân uyù Coâng Giaùo trong ñoäi chuùng toâi laø
cha Traàn Ngoïc Minh (SÑ.5), cha Ngoâ Ñình Thoûa, cha Queá
ñeå laøm leã caàu nguyeän cho Anh Beù, nhöng sau ñoù chuùng toâi
bò an-ten baùo caùo neân bò goïi leân ban chæ huy laøm vieäc (ñieàu
tra) vaø giaûm khaåu phaàn aên heát moät tuaàn”.

Chuyeän “tröôùc sau nhö moät” cuûa nhaø nöôùc XHCN thì
laø “chuyeän thöôøng ngaøy ôû huyeän”, nhöng caùi khoâng bình
thöôøng laø nhöõng teân goác laø tî naïn CS, troán CS vöôït bieån vöôït

228 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

bieân, HO v.v... van laïy theà thoát khoâng laø CS, khoâng laøm tay
sai cho CS ñeå ñöôïc vaøo ñaát Myõ soáng cuoäc ñôøi aên nhôø ôû ñaäu,
coá aên gian noùi doái ñeå ñöôïc laøm coâng daân Myõ. Khi ñaõ laø coâng
daân Myõ roài thì laïi phaûn nöôùc Myõ quay laïi laøm tay sai cho
VC quaäy phaù coäng ñoàng ngöôøi Vieät tî naïn CS. VC quaêng
cho khuùc xöông, caùi veù maùy bay, cho vaøi ngaøn ñoâ laø hí höûng
quay veà XHCN ngoài chung baøn, aên chung ñuõa, nguû chung
phoøng, töôùng CA treân giöôøng, tay sai Zieät-Kieàu ieâu nöôùc
naèm döôùi gaàm giöôøng ñeå nhaän chæ thò, töôùng CA ra leänh:

- “Khi trôû laïi Myõ, tuïi maøy cöù vin vaøo ñieàu 1 hieán phaùp
HK laø töï do baùo chí roài cöù chöûi vung leân, bòa chuyeän boâi baån
haï nhuïc taát caû nhöõng teân choáng CS, choáng nhaø nöôùc XHCN”

- “Daï thöa caùc thuû tröôûng, chuùng em tuyeät ñoái trung thaønh
vôùi ñaûng, mieãn sao thuû tröôûng giuùp $ cho tuïi em soáng”.

Teân trung töôùng CA xoa ñaàu, ñöa cho ñaùm "phaù hoaïi"
naøy bao thö, nhöng trong ñaàu teân trung töôùng CA naøy chöûi
thaàm:

- “Di.M tuïi choù ñeû naøy, tuïi bay laø luõ phaûn phuùc thì “tröôùc
sau nhö moät” vaãn laø luõ phaûn phuùc, choù noù cuõng khoâng tin
ñöôïc boïn bay. OÂng mua tuïi bay vaøi ngaøn ñeå tuïi bay veà beân
ñoù phaù phaùch thì quaù reû, reû hôn caû phaân töôi”.

ÑA HIEÄU 96 229

Canada möa tuyeát laïnh buoàn,
Baàu trôøi aûm ñaïm nhuoäm maøu theâ löông.
Ngoài ñaây loøng nhôù Queâ Höông,
Ba baûy naêm tröôùc ngöûa nghieâng ñoaïn tröôøng.
Ngaøy naày naêm aáy phoá phöôøng,
Quoác daân hoãn loaïn tinh thaàn cuoàng ñieân.
Ñau buoàn soâng nuùi hoàn thieâng,
Maùu tuoân leä ñoå oan khieân khaép mieàn.
Khoå ñau ñoùi raùch trieàn mieân,
Daân laønh boàng aüm xuoáng thuyeàn vöôït bieân,
Ra ñi troán chaïy xích xieàng,
Giaëc traøn cöôõng chieám gieo ngaøn thöông tan.
Giang san döôùi caûnh laàm than!
Quaân daân caùn chaùnh traøn lan nguïc tuø.
Hoàn thieâng soâng nuùi haän thuø!
Con daân khaéc khoaûi leä traøo xoùt xa,
Giaëc thuø cöôùp ñoaït cöûa nhaø,
Tòch thu taøi saûn goïi laø hieán daâng?
Daân laønh lo laéng baâng khuaâng!

230 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

Côm khoai ñoän saén moãi ngaøy chöa no 231
Daân ngheøo beänh taät saàu lo!
Khoâng tieàn mua thuoác sôùm co döôùi moà?
Hoïc ñöôøng tieàn ñoùng ñöôïc voâ?
Chaúng tieàn chòu khoù veà nhaø laøm noâng,
Hoaëc laø veù soá baùn rong,
Kieám côm ñoä nhaät giuùp theâm gia ñình,
Toäi cho con ‘Nguî’ thöông tình,
Muoân ngaøn ñau khoå linh ñinh suoát ñôøi,
Bao giôø cuoäc soáng ñoåi dôøi?
Hoûi ngöôøi Coäng Saûn thay thôøi Töï Do?
Môùi laø Daân Chuû aám no!
Loøng daân ñöôïc thaáy nôû hoa Nhaân Quyeàn.
Cuøng nhau xaây döïng moïi mieàn
Goïi loøng ñoaøn keát Roàng Tieân gioáng gioøng
Ñöùng leân tay chaëc moät loøng
Ñaäp tan luõ giaëc xaâm laêng coõi bôø
Giaëc thuø quaân Veïm höõng hôø?
Hieán daâng baùn nöôùc Queâ Höông cho Taøu
AÊn nhôø höôûng xaùi laøm giaøu
Baïo taøn sôùm muoän töï ñaøo hoá saâu!
Moà choân quaân giaëc deùp raâu
Toaøn daân nöôùc Vieät töø laâu mong chôø?
Thanh bình non nöôùc maøu côø
Neàn vaøng soïc ñoû phaát phô an laønh!
Quoác Daân nay ñaõ toû ngaønh?
Giôø ñaây bieát ñöôïc tan taønh Queâ Höông!

Muøa Ñoâng Winnipeg Manitoba Canada 2012
Thuyeàn nhaân 1980 (Thaân Höõu)

ÑA HIEÄU 96

Vi Vaân K20B

Chieác tröïc thaêng quaân söï Hoa Kyø ñaùp xuoáng phi tröôøng
Lieân Khöông (Kieán Hoøa) vaøo moät buoåi tröa ngaäp traøn naéng
aám. Cuøng treân chuyeán bay coù vaøi quaân nhaân Myõ, moät anh
lính Vieät Nam vaø toâi, moät coâ gaùi nhoû laïc loaøi, bôõ ngôõ giöõa
nhöõng maøu aùo hoa röøng. Do moät söï gôûi gaám ñaëc bieät maø toâi
ñöôïc ñi treân chuyeán bay naøy.

Cuøng böôùc xuoàng phi tröôøng vôùi toâi laø anh lính mang
huy hieäu Sö Ñoaøn 7 BB. Anh ta lòch söï giuùp toâi mang chieác
va li cuûa toâi böôùc xuoáng tröïc thaêng.

Khi xuoáng phi tröôøng toâi ngô ngaùc nhìn quanh tìm coång
ra, anh ta nhö hieåu yù toâi neân noùi:

- Coång ra ñaèng kia kìa coâ, coâ ñi theo toâi.

Noùi xong, moät tay anh xaùch ba loâ, moät tay anh xaùch giuøm
chieác va li cuûa toâi roài böôùc ñi. Toâi ñaønh böôùc theo anh. Ra
khoûi coång phi tröôøng anh döøng laïi vaø hoûi toâi:

232 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

- Coâ ñi veà ñaâu vaäy? Ñöôøng naøo?

Toâi luùng tuùng:

- Toâi khoâng bieát ñöôøng vì laàn ñaàu tieân toâi ñeán ñaây. Toâi
tìm nhaø ngöôøi baïn cuûa anh toâi vaø seõ ôû taïm ñoù moät thôøi gian.

Toâi môû boùp laáy ñòa chæ cuûa anh chò Tröôøng laø baïn cuûa
anh toâi ñöa cho anh xem. Anh ta nhìn ñòa chæ roài cöôøi:

- Choã naøy toâi bieát raønh laém, ñöôøng naøy ngay bôø hoà gaàn
Boä Chæ Huy cuûa Trung Ñoaøn toâi ñoù, Trung Ñoaøn 10, Sö
Ñoaøn 7, toâi cuõng ñeán ñoù. Thoâi ñeå toâi keâu xe ñi chung vôùi
coâ saün tieän ñöa coâ ñi luoân.

Toâi khoâng bieát laøm sao hôn, neân ñaønh noùi:

- Thoâi thì toâi nhôø anh vaäy.

Anh ta keâu moät chieác xích loâ maùy (ôû ñaây ngöôøi ta goïi
laø xe loâi). Leân xe ngoài ñoái dieän vôùi anh toâi môùi thaáy baûng
teân treân aùo anh laø Minh, treân coå aùo coù hai boâng mai maøu
ñen. Minh hoûi toâi:

- Coâ ôû ñaâu ñeán ñaây vaäy? Sao ñi coù moät mình?

- Toâi ôû Caàn Thô. Toâi vöøa ñöôïc boå nhieäm veà daïy taïi moât
tröôøng trung hoïc cuûa tænh naøy.

- AØ! Thì ra laø coâ giaùo! Minh cöôøi vaø choïc toâi, coâ coù nhaän
hoïc troø khoâng? Toâi tình nguyeän hoïc lôùp cuûa coâ ñoù. AØ! Xin
loãi toâi queân hoûi teân coâ laø gì, chöù khoâng leõ cöù goïi laø coâ giaùo
hoaøi sao?

- Daï, toâi teân laø Thuøy Dung.

- Coøn toâi teân laø Minh, Traàn Quoác Minh. Haân haïnh ñöôïc
quen bieát coâ Dung hoâm nay, coù theå noùi chuùng ta cuõng coù
duyeân ñaáy chöù!

Toâi khoâng quan taâm ñeán lôøi noùi cuûa anh ta laém vì loøng
toâi ñang hoang mang, lo laéng nhieàu thöù tröôùc hoaøn caûnh
môùi laï saép ñeán vôùi toâi

Minh tìm ñöôïc nhaø anh Tröôøng deã daøng. Anh chò tieáp

ÑA HIEÄU 96 233

ñoùn toâi nieàm nôû vaø noùi:

- Em cöù töï nhieân ôû ñaây. Chuùng toâi ñaõ doïn saün cho em
moät phoøng roài, cöù coi nhö ngöôøi trong nhaø vì chuùng toâi thaân
vôùi anh Haûi cuûa em laém, anh aáy ñaõ gôûi gaám em cho chuùng
toâi roài.

Toâi thaät caûm ñoäng vaø thaáy nheï haún ngöôøi ñi vì truùt ñöôïc
söï lo laéng caû moät ngaøy daøi.

Minh ra veà coù veû an taâm laém.

Nhöng ngay chieàu hoâm aáy Minh boãng trôû laïi, anh laùi
xe jeep nhaø binh vaø xin pheùp chuû nhaø chôû toâi ñi voøng phoá
chôï cho bieát. Do söï truøng hôïp ngaãu nhieân maø Minh boãng
trôû thaønh baïn cuûa toâi trong hoaøn caûnh toâi bô vô, ngôõ ngaøng
nôi phöông trôøi xa laï.

Buoåi chieàu xuoáng thaät chaäm. Ñaâu ñaây ñì ñuøng tieáng suùng,
thò traán nhoû ñìu hiu, daân cö thöa thôùt, gioøng soâng tröôùc maët
thaønh phoá löõng lôø troâi chaûy meânh mang. Toâi caûm thaáy buoàn
muoán khoùc, laàn ñaàu tieân xa nhaø, xa gia ñình, xa thaønh phoá
thaân yeâu vôùi nhieàu kyû nieäm.

Minh ñöa toâi ñeán quaùn Hoàng, moät quaùn aên nhoû, nhöng
trang trí aám cuùng. Buoåi côm toái keùo daøi khaù laâu vaø duø môùi
quen bieát Minh ñaõ taâm söï vôùi toâi raát nhieàu. Minh noùi anh laø
daân ôû ñaây, queâ anh ôû taän Höông Myõ, xa laém. Töø luùc nhoû anh
ñöôïc gôûi leân tænh hoïc, ôû nhaø ngöôøi coâ, oâng baø naøy khoâng coù
con neân nhaän Minh laøm con nuoâi. Gia ñình Minh tuy ôû queâ
nhöng khaù giaû, vöôøn ñaát meânh moâng, truø phuù. Minh noùi laâu
laém roài Minh khoâng veà queâ vì nôi naøy khoâng ñöôïc an ninh.
Minh coù yù muoán chôû toâi ñeán nhaø coâ Minh, nôi Minh ñang
ôû, nhöng toâi noùì:

- Khoâng tieän ñaâu anh, Dung vôùi anh môùi quen nhau, sô
giao thoâi maø. Neáu sau naøy thaân hôn thì Dung seõ ñeán thaêm
coâ döôïng anh.

Minh cöôøi roài ñöa toâi veà. Xa xa treân neàn trôøi cao nhöõng
aùnh hoûa chaâu ñang buøng leân trong ñeâm toái. Minh laåm baåm:

234 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

- Laïi ñaùnh nhau nöõa roài.

Hoâm sau toâi ñeán tröôøng trình dieän vaø ñöôïc oâng Hieäu
Tröôûng saép xeáp thôøi khoùa bieåu vaø cho toâi nhaän lôùp vaøo ngaøy
sau ñoù. Trong thôøi gian naøy toâi laøm quen vôùi vaøi coâ giaùo,
hoï cuõng töø xa tôùi ñaây daïy, hoï möôùn moät caên nhaø ôû chung
vôùi nhau raát vui, hoï coù yù môøi toâi nhaäp boïn. Thaät coøn gì vui
baèng. Toâi nhaän lôøi ngay.

Khi toâi töø giaõ, anh chò Tröôøng coù veû khoâng vui, nhöng
cuõng khoâng bieát laøm gì hôn. Sau vaøi tuaàn leã, toâi ñaõ quen
haàu heát caùc baïn ñoàng nghieäp caû nam laãn nöõ vaø quen caû ñaùm
hoïc troø deã thöông cuûa toâi.

Toâi ñaûm nhieäm hai lôùp ñeä nhò caáp, hoïc troø gaùi trai gì
cuõng lôùn caû maø coâ giaùo thì khoâng cao lôùn hôn hoïc troø neân
khi ñi daïy toâi phaûi maëc nhöõng chieâc aùo daøi maøu thaät ñaäm
hoaëc coù boâng taät to ñeå thaáy mình giaø daën hôn vaø ñeå cho hoïc
troø “neå” mình moät tí.

Coù moät chuyeän buoàn cöôøi xaûy ra. Moät anh giaùo sö treû
môùi toát nghieäp Ñaïi Hoïc Sö Phaïm vöøa chuyeån tôùi sau toâi ít
laâu. Toâi ñaõ thaáy anh ta vaø bieát teân khi anh tieáp chuyeän vôùi
Hieäu Tröôûng. Ngaøy ñoù toâi maëc aùo daøi luïa ngaø troâng gioáng
nhö chieác aùo daøi maøu traéng cuõ cuûa nöõ sinh, trong luùc toâi
ñang loay hoay vôùi cuoán saùch treân baøn giaùo sö thì anh ta
böôùc vaøo lôùp vaø hoûi toâi:

- Em aø, coâ giaùo ñaâu roài? Toâi muoán gaëp coâ Dung.

Toâi quay laïi nhìn anh ta, chöa kòp traû lôøi, thì anh ta laïi
hoûi tieáp:

- Coâ giaùo em ñaâu roài? Coâ aáy chöa vaøo lôùp aø? Sao treã theá?

Toâi mæm cöôøi:

- Anh tìm toâi coù vieäc gì vaäy anh Hieäp? Toâi bieát teân anh ta.

Hieäp ngaån ngöôøi ra:

- Thì ra laø coâ Dung. Trôøi ôi! Coâ coøn treû quaù, toâi töôûng…

- Treû gì anh, hai möôi maáy tuoåi roài, nhoû con thì ñuùng hôn.

ÑA HIEÄU 96 235

Anh ta cöôøi:

- Xin loãi Dung nheù!

- Khoâng sao ñaâu anh. AØ, anh tìm toâi coù vieäc gì vaäy?

- Toâi queân ñem theo cuoán saùch, toâi daïy cuøng moân vôùi coâ
nhöng lôùp khaùc, sau khi coâ xuoáng lôùp thì cho toâi möôïn nheù.

- Daï ñöôïc, toâi seõ ñöa cho anh.

- Phieàn coâ quùa.

Roài anh ta boû ñi. Caû lôùp hoïc troø toâi cöôøi aàm leân:

- Coâ gioáng coâ beù 17 tuoåi quùa, coâ ôi!

Toâi baét ñaàu yeâu cuoäc soáng môùi, meán nhöõng em hoïc troø
khoâng thua mình bao nhieâu tuoåi nhöng vaãn moät möïc kính
troïng mình. Nhöõng ngaøy cuoài tuaàn caùc em thöôøng môøi thaøy
coâ ñeán nhaø chôi, ñi vöôøn haùi traùi caây, ôû ñaây coù raát nhieàu traùi
maõng caàu, choâm choâm, mít, maäm… coøn döøa thì baït ngaøn.
Ñaëc saûn cuûa xöù naøy laø döøa neân moùn aên gì cuõng coù nöôùc döøa.

Nhöng roài cuoäc soáng hoàn nhieân cuûa coâ giaùo treû nhö toâi
ñaõ bò xaùo troän bôûi hình boùng moät ngöôøi, ñoù laø Minh, anh
chaøng naøy sau moãi laàn haønh quaân trôû veà laïi ñeán tìm toâi raát
thaân tình, raát tha thieát, raát quyeán luyeán.

Laàn naøy Minh toû thaät raèng chaøng ñaõ yeâu toâi töø laâu vaø
Minh ñang chôø söï ñaùp laïi cuûa toâi.

Sau nhöõng laàn gaëp gôõ, sau nhöõng giaây phuùt taâm tình
Minh laïi ra ñi laên vaøo côn xoaùy cuûa cuoäc chieán.

ÔÛ thaønh phoá naøy söï hieän dieän cuûa chieán tranh thaät roõ
reät. Töø aâm thanh cuûa nhöõng chieác tröïc thaêng taûi thöông veà,
töø nhöõng tieáng ñaïi baùc baén ñi, töø nhöõng tieáng phaùo kích cuûa
ñòch quaân voïng veà, hoûa chaâu töøng ñeâm soi saùng treân vuøng
trôøi chieán traän.

Toâi boãng lo sôï cho Minh, sôï moät ngaøy naøo ñoù khoâng
coøn thaáy Minh veà tìm toâi nöõa. Toâi caàu xin cho chaøng ñöôïc
bình yeân. Thôøi gian cuõng gaàn moät naêm roài keå töø ngaøy toâi

236 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

vaø Minh quen bieát nhau. Moät naêm, khoaûng thôøi gian khoâng
ngaén cuõng khoâng daøi, vöøa ñuû ñeå toâi tìm hieåu ñöôïc loøng toâi.

Toâi ñaõ bò thu huùt vaøo söï nhieät tình, ñam meâ cuûa Minh,
toâi ñaõ thaät söï ngaõ guïc tröôùc chaân tình cuûa Minh, toâi ñaõ thaät
söï hieåu ñöôïc loøng mình, töø luùc naøo em cuõng ñaõ yeâu anh maát
roài Minh ôi!

Moät hoâm, trong giôø nghæ, khi toâi cuøng caùc baïn ñang ngoài
ôû phoøng giaûi lao thì chuù lao coâng cuûa tröôøng ñeán noùi vôùi toâi:

- Coâ Dung ôi, coù ngöôøi kieám coâ, ñang ngoài ñôïi ôû phoøng
khaùch ñoù.

Vöøa böôùc vaøo phoøng khaùch toâi thaät ngôõ ngaøng, moät anh
lính quaàn aùo ñaày buïi ñaát, maët muõi ñen thui, raâu toùc lôûm chôûm.
Thaáy toâi anh möøng rôõ, cöôøi töôi nhö treû thô:

- Dung, anh môùi veà tôùi .

Toâi nhìn anh ñaêm ñaêm, vöøa thöông caûm vöøa xoùt xa cho
ngöôøi yeâu. Chöa kòp noùi gì, Minh nhö chôït nhôù ra vaø noùi:

- Anh khoù coi quaù phaûi khoâng em? Caû thaùng nay anh ñi
haønh quaân lieân mieân, ñaùnh ñaám tôi bôøi, coøn maïng veà gaëp
em laø may maén roài. Anh nhôù em quaù, muoán gaëp em ngay
maø queân raèng giôø naøy mình laø “ngöôøi röøng” raát khoù coi.

Toâi voäi noùi:

- Khoâng ñaâu anh, nhìn anh em quaù caûm ñoäng, khoâng noùi
ñöôïc lôøi naøo chôù khoâng phaûi vì anh khoù coi ñaâu. Anh chôø
em, em ñaõ heát giôø roài, em seõ veà vôùi anh.

Roài toâi theo chaøng ra xe. Ngoài treân xe, khi khoâng coøn
thaáy boùng daùng hoïc troø naøo toâi naém tay chaøng vaø noùi:

- Em thöông anh quùa! Nhìn anh theá naøy em ñaõ hieåu ñöôïc
theá naøo laø caùi khoå cöïc cuûa ngöôøi lính taùc chieán, veû xaáu ñeïp
beân ngoaøi khoâng aûnh höôûng gì ñeán tình yeâu trong loøng em
daønh cho anh ñaâu.

Minh cöôøi, ñöa baøn tay chai cöùng vuoát maù toâi roài töø töø
cho xe chaïy ñi. Toâi thaáy thöông laøm sao ngöôøi lính phong

ÑA HIEÄU 96 237

traàn naøy, toâi thaáy anh raát oai hung, raát cao quyù, anh ñaõ xaû
thaân trai ñeå baûo veä non soâng, toå quoác. Toâi thaàm so saùnh
Minh vôùi anh Hieäp traéng treûo, thö sinh kia, luùc naøo cuõng
caàm cuoán saùch trong tay vaø caëp kieáng caän thò trí thöùc. Hieäp
ñeo ñuoåi toâi nhöng toâi ñaõ toû roõ ranh giôùi vôùi anh ta, chæ laø
baïn beø thoâi, coù leõ taïi soá toâi laø phaûi yeâu lính vaø laø vôï lính.
Laàn naøy Minh noùi vôùi toâi laø seõ ñöa gia ñình chaøng ñeán nhaø
toâi ñeå caàu hoân. Minh noùi chaøng raát sôï phaûi maát toâi, muoán toâi
phaûi laø vôï cuûa chaøng ñeå ñöôïc cuøng chung soáng beân nhau.

Minh choïc toâi:

Anh “ghen” vôùi maáy oâng giaùo sö trong tröôøng em roài
ñoù. Hoï toaøn ñeïp trai khoâng haø, coù ngaøy anh maát em luoân.

Muøa heø naêm ñoù coâ döôïng cuûa Minh ñeán nhaø toâi caàu hoân.
Coâ döôïng Minh ñöùng ra chuû hoân cho Minh vì ba maù chaøng
giaø yeáu vaø khoâng ñi xa ñöôïc. Vôùi phong thaùi coâ döôïng cuûa
Minh vaø vì thôøi buoåi loaïn laïc, khoù khaên, ñöôøng xaù xa xoâi neân
gia ñình toâi chaáp nhaän. Ba thaùng sau ñaùm cöôùi cuûa chuùng
toâi ñöôïc toå chöùc vaøo cuoái muøa heø. Chuùng toâi khoâng ñi ñaâu
ñeå höôûng tuaàn traêng maät nhö nhöõng caëp vôï choàng môùi cöôùi
khaùc, sau ñaùm cöôùi Minh ôû nhaø vôùi toâi moät tuaàn leã thoâi.

Coù laàn Minh oâm toâi trong loøng, chaøng nhìn toâi xoùt xa nhö
coù taâm söï gì u uaån. Minh hoân toâi thaät nhieàu vaø noùi:

- Dung ôi! Anh yeâu em nhieàu laém. Neáu maát em cuoäc
ñôøi anh khoâng coøn gì nöõa caû. Tröôùc ñaây anh laên mình vaøo
löûa ñaïn, khoâng sôï nguy hieåm, chaáp nhaän soáng cheát, nhöng
baây giôø anh muoán ñöôïc soáng beân em troïn ñôøi, troïn kieáp,
anh khoâng muoán cheát, anh sôï maát em, sôï xa em…

- Anh noùi gì laï vaäy? Em ñaõ thuoäc veà anh roài maø, laøm sao
maát em ñöôïc? Anh khoâng ñöôïc noùi tôùi chöõ cheát ñoù nghe.

Minh hoûi toâi:

- Dung aø! Neáu nhö anh ñaõ laøm moät vieäc gì coù loãi vôùi em,
em coù tha thöù cho anh khoâng?

- Neáu anh bieát vieäc ñoù coù loãi vôùi em thì anh ñöøng laøm,

238 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

coøn neáu ñaõ lôõ xaåy ra roài thì em tha thöù cho anh taát caû. Chuyeän
quaù khöù em khoâng phieàn traùch, nhöng töø baây giôø veà sau em
mong anh ñöøng laøm gì cho em buoàn nghe anh.

- Khoâng, khoâng bao giôø coù chuyeän ñoù ñaâu em.

Sau khi trôû laïi Kieán Hoøa, toâi töø giaõ baïn beø doïn veà ôû vôùi
coâ cuûa Minh, vaøo ôû gia ñình beân nhaø choàng. Coâ cuûa Minh
raát thöông toâi.

Töø ñoù toâi laø naøng chinh phuï, soáng laây laát qua ngaøy thaùng
ñeå chôø ñôïi choàng veà sau moãi chuyeán quaân haønh. Coù moät
ngaøy khi toâi töø tröôøng veà thì coâ cuûa Minh cho bieát coù ba meï
Minh töø döôùi queâ leân chôi. Toâi vaøo nhaø chaøo oâng baø, ba meï
Minh troâng thaät nho giaùo, coå kính vaø nghieâm khaéc.

Meï Minh nhìn toâi töø ñaàu ñeán chaân, naém laáy tay toâi vaø noùi:

- Con daâu cuûa toâi ñaây haû? Con bao nhieâu tuoåi roài?

- Daï, con 24 tuoåi.

Baø cuï buoàn buoàn noùi:

- Thaèng Minh thì ñaõ 27 tuoåi. Toäi nghieäp noù khoâng coù
moät ngaøy vui, cuõng taïi meï caû. Baây giôø thì chaéc noù ñaõ ñöôïc
vui roài, nhöng coøn moät ngöôøi…

Baø cuï khoâng noùi tieáp maø maét röôùm leä.

Toâi ngô ngaùc chaúng hieåu baø muoán noùi gì.

Coâ cuûa Minh xen vaøo:

- Thoâi con vaøo thay ñoà, röûa maët ñi Dung. Chò aø, chuyeän
ñoù ñeå töø töø noùi laïi vôùi con sau. baây giôø aên côm tröôùc ñaõ.

Sau böõa côm, meï Minh keâu toâi ra phoøng khaùch vaø noùi:

- Dung, con haõy bình tónh maø nghe moät söï vieäc, meï bieát
seõ laøm con ñau loøng laém. Minh noù ñaõ coù vôï vaø moät ñöùa con
2 tuoåi roài.

- Trôøi ôi! Meï noùi gì? Anh Minh… Toâi nghe nhö trôøi long
ñaát lôû, tai toâi luøng buøng, maét toâi muoán noå tung ra. Toâi oâm
ñaàu ñau ñôùn.

ÑA HIEÄU 96 239

Coâ cuûa Minh böôùc tôùi oâm toâi vaøo loøng vaø vuoát nheï löng
toâi:

- Minh noù thöông con nhieàu laém, noù noùi neáu khoâng coù
con noù cheát maát neân ñaõ daën coâ ñöøng noùi ra chuyeän naøy, ñeå
tìm dòp naøo noù seõ cho con bieát.

Meï Minh chaäm raõi tieáp lôøi cuûa coâ Minh:

- Con haõy nghe meï noùi ñaây. Ngaøy tröôùc ba meï coù nhaän
lôøi gôûi gaám ñöùa con gaùi cuûa moät ngöôøi baïn tröôùc khi baø aáy
saép qua ñôøi. Ba meï noùi doái vôùi Minh laø ñaõ höùa hoân cho hai
ñöùa töø luùc ôû coøn trong buïng meï. Minh phaûn ñoái chuyeän ñoù,
khoâng theå naøo coù chuyeän eùp uoång hoân nhaân con caùi trong
theá kyû naøy ñöôïc. Nhöng ba meï vaãn coá chaáp vaø ñoäc ñoaùn
neân ñaõ saép xeáp, chuaån bò saün saøng ñaùm cöôùi vaø goïi Minh
phaûi veà gaáp vôùi lyù do laø meï beänh naëng, haáp hoái.

Vì hieáu thaûo Minh ñaõ veà thaêm meï. Khi bieát söï vieäc nhö
vaäy Minh giaän doãi ñoøi boû ñi ngay. Meï coá giöõ noù laïi vì ñaõ
heát xe trôû veà tænh. Ñeâm ñoù meï nhôø maáy anh em hoï cuûa noù
eùp noù uoáng röôïu thaät say roài ñaåy noù vaøo phoøng taân hoân.

Sau caùi ñeâm nghieät ngaõ ñoù Minh ñaõ boû ñi khoâng moät
tieáng giaõ töø. Coøn con Thaém (teân vôï noù) sau ñoù bieát mình ñaõ
coù thai nhöng noù cuõng bieát Minh chaúng yeâu thöông gì noù
neân cuõng an phaän soáng vôùi ba meï choàng. Coù leõ vì cöïc nhoïc
vaø phieàn muoän neân sinh con sôùm hai thaùng, nhöng ñöùa beù
cuõng ñöôïc chaêm soùc vaø lôùn khoân khoûe maïnh. Ba meï ñaët
teân noù laø beù Maãn.

Meï Minh ngöøng keå vaø nhìn toâi:

- Söï vieäc laø nhö vaäy ñoù. Taát caû laø do meï. Minh noù khoâng
chaáp nhaän Thaém, chöa töøng yeâu thöông gì con Thaém caû.
Baây giôø noù ñaõ quyeát ñònh cuoäc ñôøi noù, noù choïn con, thöông
con, vaäy con haõy tha thöù vaø thöông yeâu noù. Coøn con Thaém,
meï nhaän noù laø con gaùi, beù Maãn laø chaùu ngoaïi cuûa meï… Hoâm
nay, sôû dó meï noùi ra ñieàu naøy vì meï bieát Minh seõ ñau khoå,
ngöôïng nguøng khi noùi ra söï thaät vôùi con, thoâi thì ñeå meï noùi

240 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

moät laàn cho toû roõ.

Trôøi ôi! Toâi phaûi laøm sao ñaây? Thaät baát ngôø vaø ñau ñôùn
quaù ñoái vôùi toâi! Toâi giaän anh, toâi oaùn anh, toâi hôøn anh. Taïi
sao anh khoâng noùi söï thaät cho toâi nghe töø luùc ñaàu, luùc chuùng
ta chöa laøm leã cöôùi?

Toâi vuït ñöùng daäy, chaïy vaøo phoøng ñoùng cöûa laïi vaø naèm
vaät xuoáng giöôøng, raõ rôøi, thaãn thôø. Toâi khoâng coøn khoùc ñöôïc
nöõa, toâi ngô ngaùo, toâi traân traùo nhìn boán böùc töôøng voâi traéng.

Coù tieáng meï Minh keâu toâi ngoaøi cöûa, toâi khoâng traû lôøi,
im laëng. Gioïng coâ cuûa Minh kheõ noùi:

- Khoâng sao ñaâu, chò veà ñi, ñeå con ñöôïc yeân tónh ñoâi
chuùt, noù bò xoác naëng quaù.

Toâi naèm ruõ ra ñoù, meät moûi, chaùn chöôøng, laâng laâng, meâ
meâ… vaø toâi thieáp ñi trong buoåi chieàu trôøi chöa nhaït naéng.
Toâi ngaõ beänh maáy ngaøy sau ñoù. Coâ cuûa Minh aân caàn chaêm
soùc vaø ñoøi ñöa toâi ñi baùc só, toâi noùi:

- Baùc só khoâng trò ñöôïc beänh cuûa con ñaâu, noù laø taâm beänh
maø, con chaúng bieát roài mình seõ ra sao nöõa coâ ôi!

Coâ cuûa Minh chôït nhôù ra ñieàu gì:

- AØ, coâ queân maát taâm beänh phaûi chöõa ñuùng thuoác môùi
khoûi chöù. Nhöng baây giôø con haõy uoáng giuøm coâ ly söõa naøy vaø
uoáng moät vieân thuoác an thaàn roài nguû moät giaác cho khoûe nheù.

Ñuùng roài, toâi chôït nhôù tôùi loï thuoác nguû maø meï toâi ñaõ ñöa
cho toâi mang theo phoøng khi laï nhaø khoâng nguû ñöôïc, vaø vieân
thuoác thaät söï ñaõ giuùp toâi queân ñöôïc nhöõng ray röùt, ñôùn ñau
caáu xeù tim toâi, toâi chìm vaøo meânh moâng, toâi thaáy mình bay
theânh thang giöõa vuøng maây trôøi traéng xoaù.

Toâi mô maøng nghe nhö coù tieáng ai goïi teân mình vaø caûm
thaáy moät hôi thôû aám aùp ñang phaû xuoáng maët toâi. Hình aûnh
tröôùc maét nhaït nhoøa khoâng nhaän roõ nhöng tieáng noùi daáu yeâu,
ngoït ngaøo laøm toâi tænh haún:

- Dung, em tænh roài aø? Anh veà ñaây, sao em laïi theá naøy,

ÑA HIEÄU 96 241

sao laïi töï haønh haï mình nhö vaäy em?

- OÀ, anh ñaõ veà, toâi oaø khoùc.

Minh ñôõ toâi ngoài daäy, chaøng oâm toâi vaøo loøng vaø hoân leân
maét, leân moâi toâi tha thieát.

- Anh ñaõ bieát caû roài. Meï anh ñaõ noùi taát caû vôùi em roài
phaûi khoâng? Khoâng coù chuyeän gì ñaâu em, anh vaãn laø cuûa
em troïn veïn vaø chæ cuûa moät mình em thoâi. Em laø ngöôøi vôï
chaùnh thöùc, ngöôøi vôï hôïp phaùp cuûa anh vì chuùng ta coù hoân
thuù haún hoøi. Meï anh ñaõ noùi ra söï thaät theo baø nghó, nhöng
söï thaät khoâng phaûi nhö vaäy ñaâu, söï thaät ñoù chæ coù anh vaø coâ
Thaém bieát maø thoâi. Baây giôø coù leõ ñeán luùc anh phaûi noùi roõ
cho moïi ngöôøi bieát, anh khoâng theå vì ngöôøi khaùc maø töï huyû
hoaïi danh döï mình, laøm ñau khoå em vaø laøm töông lai con
chuùng ta sau naày bò thua thieät.

Em nghe anh keå ñaây:

- Ngaøy ñoù khi veà ñeán nhaø bieát ba meï anh ñaõ gaït vaø eùp
anh laøm chuù reå anh ñaõ giaän döõ, uaát öùc ñònh boû ñi lieàn nhöng
vì trôøi toái khoâng coøn xe trôû veà tænh. Hoï eùp anh uoáng röôïu
nhieàu coát ñeå anh say vaø ñaåy anh vaøo phoøng taân hoân. Thaät
söï anh ñaâu coù say, duø anh uoáng khaù nhieàu. Anh ñònh vaøo
phoøng seõ noùi roõ cho coâ ta bieát laø anh khoâng theå vì ba meï
anh maø chaáp nhaän coâ ta ñöôïc.

Khi anh vöøa vaøo phoøng thì coâ aáy chaïy laïi quyø döôùi chaân
anh, khoùc nöùc nôû. Anh giaän döõ:

- Coâ ñònh laøm caùi troø quyû gì nöõa ñaây?

Coâ ta khaån thieát:

Em bieát anh khoâng theå naøo chòu cöôùi moät coâ gaùi queâ
muøa, thaát hoïc nhö em. Nhöng em xin anh cho em ñöôïc
ôû laïi trong gia ñình anh nhö con sen, con ôû gì cuõng ñöôïc,
treân danh nghóa em laø vôï anh. Em ñaõ coù thai hôn hai thaùng,
haén ta ñaõ boû laøng troán ñi khi bieát em ñaõ mang thai. Maù em
ñang ñau naëng, neáu bieát chuyeän naøy maù em seõ cheát ngay
neân em xin anh giöõ kín giuøm em, anh ñoái xöû vôùi em ra sao

242 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

cuõng ñöôïc, sau khi maù em maát em seõ töï ñoäng noùi cho moïi
ngöôøi bieát chuyeän naøy.

Anh ngôõ ngaøng, chaùn chöôøng nhìn coâ ta ñang khoùc:

- Thoâi, coâ muoán laøm gì thì laøm, muoán noùi gì thì noùi vôùi
ba meï toâi, coøn toâi, toâi seõ khoâng bao giôø veà ngoâi nhaø naøy
nöõa. Toâi khoâng caàn bieát chuyeän gì heát vaø cuõng khoâng laøm
gì cho coâ heát.

Anh naèm nghæ ôû caùi gheá boá trong phoøng tôùi 5 giôø saùng.
Khi nghe tieáng xe anh thu xeáp ñoà ñaïc, nhìn laïi caên nhaø thaân
yeâu laàn cuoái roài laëng leõ ra ñi. Töø ñoù ñeán nay anh khoâng trôû
veà caên nhaø ñoù nöõa.

Taát caû söï vieäc laø nhö vaäy. Choàng cuûa em khoâng toài teä
ñaâu, vì danh döï ai maø anh phaûi hy sinh danh döï mình? Vì
moät coâ gaùi khoâng quen, khoâng yeâu thöông. Baây giôø anh ñaõ
coù em, anh seõ noùi roõ vôùi ba meï anh söï thaät, noùi cho ba meï
anh bieát raèng em môùi thaät söï laø con daâu, con cuûa chuùng ta
sau naøy môùi thaät laø chaùu noäi cuûa ngöôøi.

Minh nhìn saâu vaøo maét toâi vaø hoûi:

- Em ñaõ yeân taâm chöa, em coù tin anh khoâng?

Toâi gaät ñaàu lia lòa:

- Em tin anh, em tin anh.

Trôøi ôi! Choàng cuûa toâi thaät laø cao caû, ñoä löôïng, khoan
dung, nhaân töø. Chòu ñöïng bao tieáng thò phi, gieøm pha cuûa
laøng xoùm ñeå che chôû cho moät coâ gaùi baát haïnh khoâng thöông
yeâu, baûo veä danh giaù cho coâ ta ñeå chính mình nhaän laáy nhöõng
tieáng xaáu xa, khinh baïc. Em ñaõ traùch laàm anh roài Minh ôi!
Toâi caøng thöông choàng toâi nhieàu hôn.

Côn beänh cuûa toâi boãng chaïy ñi maát nhöôøng choã laïi cho
nhöõng giôø phuùt traøn ngaäp yeâu thöông cuûa ñoâi vôï choàng son
treû. Chuùng toâi haàu nhö queân heát nhöõng gì ñaõ xaûy ra, ñaõ
nghe thaáy. Toâi thaáy an taâm, vöõng vaøng trong voøng tay aám
aùp, cöùng raén che chôû cuûa Minh.

ÑA HIEÄU 96 243

Chuùng toâi ñi aên uoáng, ñi daïo phoá. Coù nhöõng ñeâm cuøng
ngoài ngaém sao khuya, nhìn leân voøm trôøi xa xaêm ñeám xem
coù bao nhieâu vì tinh tuù leû loi coâ ñoäc.

Coù nhöõng ngaøy cuøng nhìn maây trôøi troâi taûn maïn, nhìn
hoa laù xoân xao côït ñuøa trong naéng aám, nhìn leân ñænh trôøi
cao nghe tieáng gioù lang thang qua töøng haøng caây roài phieâu
du qua khung trôøi meânh moâng roäng. Töïa löng vaøo Minh, toâi
boãng caûm xuùc caát tieáng haùt nhoû:

“Gioù bay töø muoân phía, tôùi ñaây ngaäp hoàn anh. Roài tình
leân chôi vôi, thuyeàn anh moät laù ra khôi, veà em phong kín
nhö maây trôøi, ñeâm ñeâm ngoài chôø saùng mô ai?... ”

Minh chôït quay laïi laáy tay bòt mieäng toâi:

- Thoâi, ñuøng haùt tieáp em. Anh khoâng muoán nghe ñoaïn
sau ñaâu, tình dang dôû buoàn laém.

Haïnh phuùc thaät ñaày trong maét trong moâi toâi, trong maét
trong tim chaøng. Chuùng toâi quaán quít nhau khoâng rôøi nöûa
böôùc. Roài Minh laïi ra ñi, chieán tröôøng dung ruoãi, traùng só ra
ñi ñeå saàu vöông laïi treân ñoâi maét buoàn mong ñôïi cuûa ngöôøi
vôï treû.

Laïi moät muøa heø nöõa saép ñeán. Nhöõng ñoùa hoa phöôïng
ñoû baét ñaàu nôû roä beân saân tröôøng, ve saàu caát tieáng ca vang
cho muøa ly bieät.

Maáy luùc gaàn ñaây toâi hay bò nhöùc ñaàu vaø buoàn noân. Toâi
ñi baùc só môùi bieát laø mình ñaõ coù thai gaàn ba thaùng. OÂi! Toâi
saép laøm meï roài. Toâi seõ coù con, chaéc noù deã thöông laém. Noù
seõ gioáng ai nhæ? Gioáng toâi hay gioáng Minh. Toâi sung söôùng
quaù, chôø Minh veà chuyeán naøy toâi seõ baùo tin cho chaøng bieát,
chaéc Minh seõ möøng laém. Ñoù laø keát quaû tình yeâu cuûa chuùng
toâi, keát quaû cuûa nhöõng ngaøy thaùng maën noàng, maät ngoït.Mình
seõ ñaët teân cho con laø gì nhæ. Mình phaûi löïa saün hai teân, moät
cho con gaùi, moät cho con trai. Toâi mieân man vôùi nieàm haïnh
phuùc ñoù ñeå chôø ñôïi Minh veà.

Nhöng moät ngaøy kia trôøi ñaát boãng toái muø, khoâng gian

244 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

tím thaãm khi hung tin bay veà: chaøng ñaõ töû traän.

Toâi ñaõ ngaõ quïy xuoáng, thaät söï khoâng göôïng daäy noåi.
Ñôùn ñau naøo cay xeù loøng em, tang thöông naøo chuïp xuoáng
ñôøi ngöôøi vôï treû, phuõ phaøng, chua xoùt, raõ rôøi. Em khoâng theå
naøo soáng noåi neáu khoâng coù anh. Em seõ theo anh veà beân kia
theá giôùi nôi ñoù coù leõ seõ coù traêng sao vôùi nhieàu hoa coû, mình
seõ bình yeân ñôøi ñôøi trong giaác mieân tröôøng khoâng ñôùn ñau,
khoâng thuø haän. Toâi ñaõ quyeát ñònh cheát theo chaøng neân khoâng
maøng gì taát caû. Gia ñình Minh lo ñoùn quan taøi chaøng veà, lo
ma chay, chuaån bò choân caát. Toâi laëng leõ nhö moät caùi boùng.
Toâi ñaõ coù saün moät loï thuoác nguû, hoâm ñöa chaøng ra moä huyeät
toâi seõ uoáng heát loï thuoác vaø nhaåy xuoáng huyeät theo chaøng.
Luùc naøy toâi caûm thaáy ñaàu oùc mình troáng khoâng, chaúng coøn
buoàn lo nghó ngôïi gì nöõa, roài toâi seõ ñöôïc ôû chung vôùi chaøng
maõi maõi, vónh vieãn.

Boãng buïng toâi nhoùi ñau, toâi ñöa tay oâm buïng vaø chôït nhôù
tôùi caùi baøo thai môùi töôïng hình. Trôøi ôi! Ngang traùi, con ôi
taïi sao con muoán ra ñôøi vaøo luùc naøy. Khoâng, meï khoâng theå
naøo gieát con ñöôïc, meï phaûi soáng vì con. Minh ôi! Em ñaønh
loãi heïn vôùi anh roài, em phaûi vì anh maø soáng ñeå giöõ gioït maùu
cuûa anh coøn soùt laïi.

Loøng toâi giôø naøy nhö möa baõo, nhö soùng gaøo, nhö cuoàng
phong noåi daäy. Ñau ñôùn boùp ngheït tim toâi, nhôù thöông aøo aït
traøn ngaäp hoàn toâi, toâi chôùi vôùi, toâi huït haãng, toâi beõ baøng, toâi
tan naùt… Minh ôi! Minh ôi! Ai chia seû vôùi em noãi ñôùn ñau
naøy. Toâi ngaát lòm ñi vôùi chieác khaên tang buoàn treân maùi toùc.
Nhöõng ngaøy sau ñoù vôùi toâi caøng leâ theâ, coâ ñôn hôn.

Taøn nhaãn phuõ phaøng hôn nöõa laø sau ngaøy Minh an giaác
coâ Thaém kia laïi tranh giaønh vôùi toâi, coâ ta khoâng hieàn laønh
nhö toâi nghó. Coâ ta noùi:

- Hoài anh Minh coøn soáng coâ ñaõ ñöôïc tình yeâu cuûa anh
aáy, baây giôø anh aáy maát roài xin coâ haõy traû anh aáy laïi cho meï
con toâi.

Toâi muoán noùi cho ba meï cuûa Minh bieát raèng toâi môùi thaät

ÑA HIEÄU 96 245

laø con daâu cuûa hoï, nhöng ai seõ tin lôøi toâi noùi ñaây? Minh ôi!
Baây giôø khoâng coøn anh, ai seõ noùi ra söï thaät, ai seõ beânh vöïc
em? Em thua roài, em thaát baïi roài, baây giôø ngöôøi ta muoán noùi
gì cuõng ñöôïc. Hoï ñang giaønh laáy ngoâi moä cuûa anh ñoù, giaønh
laáy xaùc cheát cuûa anh ñoù, ñuùng hôn hoï ñang muoán giaønh laáy
gia taøi cuûa ba meï anh, nhöng ba meï anh naøo bieát.

Thoâi, em khoâng caàn gì taát caû. Em coù theå töï lo cho mình
vaø nuoâi con. Em bieát traùi tim anh vaãn thuoäc veà em, linh hoàn
anh vaãn thuoäc veà em, phaûi khoâng anh. Nhö theá ñuû roài. Em
seõ veà soáng vôùi gia ñình em, seõ sinh ñöùa con thaân yeâu cuûa
chuùng ta, noù seõ soáng trong söï che chôû vaø thaâm tình cuûa queâ
ngoaïi. Giôø ñaây em caûm thaáy mình quaù coâ ñôn, coâ ñôn vì
ñaõ maát ngöôøi choàng quyù yeâu maõi maõi, coâ ñôn vì bò cha meï
choàng boû rôi ngay sau ngaøy anh naèm xuoáng. Ba meï anh vaø
coâ vôï hôø cuûa anh ñaõ ñoàng loõa nhau dìm em vaøo taän cuøng
ñau khoå, ñaåy em leân ngaát ngöôûng thöông ñau, ñöa em leân
toät ñænh muø xa ñôn ñoäc. Ñeå laøm gì, em khoâng hieåu noåi.

Nhöng thoâi, quan taâm laøm gì nhöõng chuyeän taàm cuûa
thöôøng theá nhaân anh nhæ? Sau naøy em seõ daïy con mình hieåu
veà theá thaùi nhaân tình, noùi cho noù bieát veà moái tình tuyeät vôøi
cuûa cha meï noù, noùi cho noù bieát veà ngöôøi cha khoan dung
ñoä löôïng cuûa noù, ngöôøi cha anh huøng ñoù ñaõ cheát ñi, ñaõ daâng
cuoäc ñôøi cho soâng nuùi khi tuoåi chöa tôùi 30. Neáu noù laø con
trai em seõ daïy cho noù bieát soáng haøo huøng nhö cha noù vaø
em seõ noùi cho noù bieát raèng meï noù ñaõ nuoâi lôùn noù baèng ñôùn
ñau, baèng nöôùc maét cuûa moät ngöôøi quaû phuï ñang ñöùng chô
vô TREÂN ÑÆNH COÂ ÑÔN.

Vi Vaân 20 B.

246 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

NHÌN LAÏI…

Huyønh Taán Beâ K13

Khoâng luùc naøo taøi lieäu traøn ngaäp baèng luùc naøy. Töø taøi
lieäu treân Net, taøi lieäu do chính phuû giaûi maät cho ñeán taøi lieäu
thuoäc loaïi “giaät gaân”, thöôøng goïi laø wikileak… Noùi chung
laø coù quùa nhieàu, ñoïc khoâng xueå. Beân caïnh chuyeàn tìm ñoïc
laø nghe baøn luaän töø caùc baù taùnh xa gaàn taïi nhöõng nôi traø
ñình, töuû quaùn. Maáy “thaày baøn” naøy baøn loaïn chuyeän theá
söï gioáng nhö baøn phim chöôûng. Nhieàu oâng môùi töø AÂu chaâu
qua, gaëp baát chôït taïi quaùn Cafeù nhöng cuõng ñoùng goùp, moå
xeû... raát taän tình. Nhieàu vò coøn ñeäm caû tieáng Taây, nghe raát goà

gheà. Ñoâi khi coøn gheù tai noùi nhoû, chöùng toû vaán ñeà khaù
quan troïng, khoâng theå noùi tröôùc ñaùm ñoâng!

Vaøo ñeà nhö vaäy ñeå quùy baïn ñoïc thaáy raèng ngöôøi vieát
thuoäc “tip” ngöôøi raát caån troïng, ñaët vaán ñeà raát “chuaån”,
ñaøng hoaøng chöù khoâng “phòa” nhö taøi lieäu cuûa ñaûng, nhöng
vaãn eùp buoäc ñoàng baøo phaûi nghe.

CHUAÅN BÒ TOÅ CHÖÙC NGAØN NAÊM THAÊNG LONG.

Ñeå vieäc toå chöùc Kyû nieäm “Ngaøn naêm Thaêng Long” ñöôïc
chu ñaùo, Nhaø nuôùc Haønoäi ñaõ chuaån bò raát quy moâ, raàm roä…
nhöng laò truøng vaøo ngaøy Quoác Khaùnh cuûa Taàu!

Muoán thaät “hoaønh traùng”, thì moïi toå chöùc, moïi phaàn vuï
ñeàu phaûi chuaån bò ñeå cuøng ñoùng goùp coâng söùc cho Ngaøy Kyû
Nieäm naøy, ñaëc bieät vaán ñeà trí tueä ñang ñöôïc Ñaûng quan taâm
vaø Vaên hoùa laø coát loõi trong giai ñoaïn naøy, vì vaäy Ñaïi Hoäi
caùc Nhaø Vaên VN ñaõ ñöôïc toå chöùc môû maøn vaø "ñoàng chí"
Nguyeãn Höõu Thænh laïi taùi ñaéc cöû Chuû tòch Hoäi Nhaø Vaên ôû
nhieäm kyø 3.

Theo lyù lòch ñöôïc phoå bieán thì ñ/c Thænh sinh naêm 1942,

ÑA HIEÄU 96 247

thuoäc goác noâng daân, nhöng gia ñình coù truyeàn thoáng Nho
giaùo. Khi 10 tuoåi Thænh laø lao coâng cuûa ñoàn ñieàn cao xu
cho Phaùp. Lôùn leân vaøo lính Thieát giaùp, hoïc laùi xe taêng. Sau
ñoù ñ/c Thænh ñaûm nhieäm chöùc vuï caùn boä bieân taäp töø naêm
1982. Naêm1990, chuyeån qua phuïc vuï Hoäi Nhaø Vaên, kieâm
UÛy vieân Thöôøng vuï Ñaûng uûy Khoái Tö töôûng Vaên Hoùa Trung
Öông, Bí Thö Ñaûng uyû, Ñaïi Bieåu Quoác Hoäi. Trong Leã trao
giaûi thöôûng cho Taäp Thô “Thöông Löôïng vôùi Thôøi Gian”
maø ñ/c Thænh ñaõ maát 10 naêm ñeå sang taùc thi phaåm naøy, thì
cuõng laø luùc ñ/c Thænh ñang giöõ chöùc Chuû tòch Hoäi Nhaø Vaên!

Tieáp noái vôùi chuyeän vaên chöông, trong baøi Tham Luaän
cuûa Nhaø Vaên Aziz Nesin, Thoå Nhó Kyø gôûi cho Hoäi Nhaø Vaên
VN, nhaân dòp Ñaïi Hoäi kyø 8, oâng vieát: (nguyeân vaên do Leâ
Thò Thanh Chöông chuyeån ngöõ)

“Caùc Baïn ñoàng nghieäp Vieät Nam thaân meán,

Caùch ñaây gaàn hai
thaäp kyû, Aziz Ne-
sin toâi ñöôïc caùc Baïn
ñoäc gæa VN bieát ñeán
nhö moät ngöôøi “thích
ñuøa”. Vaâng, toâi ñaõ
phaûi traû giaù cho söï
thích ñuøa cuûa mình
baèng nhieàu naêm ngoài
boùc lòch sau song saét.
Nhaø caàm quyeàn ôû
nöôùc toâi khoâng thích
ñuøa. Nhöõng tín ñoà Hoài giaùo cöïc ñoan ôû Thoå Nhó Kyø khoâng
thích ñuøa. Caùc Baïn may maén hôn toâi vì ñöôïc sinh ra vaø
haønh ngheà caàm buùt ôû moät xöù sôû con ngöôøi luoân laïc quan,
mô moäng vaø haøi höôùc.

Chaúng coù moät daân toäc naøo treân theá giôùi raàm raäp ñi tìm
loái taét khi trong tay chæ coù chieác la baøn “made in China”.
Sau maáy chuïc naêm khoâng tìm ñöôïc loái ra, caùc baïn vaãn vui

248 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

veû quay veà vò trí xuaát phaùt vaø khoâng ngöng tìm caùch “ñoùn
ñaàu”. Caùc Baïn ñaõ ruùt ngaén ñöôïc ñaùng keå con ñöôøng daãn
ñeán kho taøng trí thöùc loaøi ngöôøi. Nöôùc Myõ luoân töï haøo laø
moät trong nhöõng cöôøng quoác treân theá giôùi, coù nhöõng tröôøng
Ñaïi Hoïc haøng ñaàu nhö Havard, MIT… nhöng hoï vaãn phaûi
maát töø 7 ñeán 10 naêm môùi ñaøo taïo xong moät tieán syõ. Tieán syõ
cuûa VN khoâng caàn bieát tieáng Anh, baûo veä thaønh coâng luaän
aùn trong voøng 6 thaùng.

Con ngöôøi caát caùnh bay leân ñöôïc vì ñaõ daùm öôùc mô.
Vaø cuõng chæ ôû VN, öôùc mô ñaõ saõi caùnh roäng daøi ñaát nöôùc.
Ngaønh Giaùo duïc cuûa caùc Baïn coù nhöõng tröôøng ñaïi hoïc mang
ñaúng caáp quoác teá. Sinh vieân nöôùc ngoaøi ñeán du hoïc ôû VN
phaûi qua maáy kyø phoûng vaán môùi xin ñöôïc visa. Caùc nöôùc seõ
ñöôïc caáp quota gôûi sinh vieân sang nhôø VN ñaøo taïo. Ngaønh
ñöôøng saét mô moät ngaøy coù ñöôøng taàu cao toác. Böôùc leân taàu
töø saân ga Haøng Coû, chöa kòp vieát heát laù thô thì ñaõ tôùi ga Hoøa
Höng. Ngaønh ñieän mô nhöõng loø phaûn öùng haït nhaân. Baùn
ñieän cho caùc nöôùc laïc haäu. Ngaønh khoaùng saûn mô giaác mô
boâ-xít. Buøn ñoû bieán thaønh hoà nöôùc trong veo. Vinashin mô
seõ cho haï thuûy nhöõng con taàu hieän ñaïi ñi khaép ñaïi döông.
Thò tröôøng chöùng khoùan VN seõ laøm chao ñaûo caû Wall street.
Ngaân haøng Theá giôùi seõ choïn VN ñeå laäp cô sôû.

Neáu chæ soá haïnh phuùc cuûa Lieân Hieäp Quoác laáy haøi höôùc
laøm troïng, thì VN seõ ñöùng trong “top ten” caùc daân toäc ha-
ïnh phuùc treân theá giôùi. Chæ coù ôû ñaát nöôùc caùc baïn, “theá giôùi
ngaøy mai” môùi ñeo caëp ñu giaây qua soâng tôùi lôùp. “Vì lôïi ích
möôøi naêm troàng caây”, caùc beù gaùi tuoåi vò thaønh nieân thaønh
moùn quøa cuûa thaày hieäu tröôûng gôûi tôùi cho baïn beø treân tænh.
“Tieân hoïc leã”, nöõ sinh loät quaàn aoù nhau quay phim ñöa leân
youtube. Coâ giaùo tuùm vaøo choã kín cuûa nam hoïc sinh. Troø
hö phaûi thay nhau lieám gheá. “Haäu hoïc vaên”, quay coùp ñöôïc
naâng leân thaønh ngheä thuaät. Thaày ra baøi, thaày thu tieàn, thaày
cho ñaùp aùn tröôùc ngaøy thi. Troø thueâ ngöôøi hoïc thay, baèng
giaû baày nhö rau döa ngoaøi chôï.

Chæ coù ñaát nöôùc cuûa caùc baïn, caûnh saùt goïi ngöôøi vi phaïm

ÑA HIEÄU 96 249

giao thoâng vaøo goùc ñöôøng laøm luaät. Coø keø cöa ñoâi... Keû tham
nhuõng tieàn tyû, ñöôïc xem xeùt vì coù thaân nhaân toát. Chöa tranh
caõi tröôùc toøa ñaõ bieát bao nhieâu naêm naèm khaùm.

Töû tuø sinh con trong phoøng bieät giam.

Chæ coù ñaát nöôùc cuûa caùc baïn, beâ toâng môùi ñöôïc ñuùc baèng
coät tre. Haàm ñöôøng boä thaønh soâng trong thaønh phoá. Ñöôøng
chöa baøn giao ñaõ suït, luùn.

Chæ coù ñaát nöôùc cuûa caùc baïn, môùi coù thuû töôùng chaân tình
“ba naêm qua toâi chaúng kyû luaät ai”. Caùc daân bieåu, nghò syõ
hoàn nhieân ñoàng thuaän. Anh baïn laùng gieàng, taëng nhau caû
16 chöõ vaøng vaãn laø “nöôùc laï”. Chieán syõ hoøa bình bôø ñoâng
canh giöõ cho giaác nguû bôø Taây.

Caùc baïn may maén hôn toâi, moãi buoåi saùng vaøo maïng ñoïc
tin, coù theå tìm thaáy haøng traêm ngaøn ñeà taøi ñeå vieát. Caû moät daân
toäc thích ñuøa. Taùc phaåm khoâng haáp daãn môùi laø chuyeän laï.

Vaãn bieát Ñaïi Hoäi môùi baét ñaàu, nhöng chaéc chaén seõ thaønh
coâng röïc rôõ.”

*****

Chuyeän vaên chöông, chöõ nghóa xin taïm chaám döùt ôû
ñaây. Ñeå thay ñoåi saéc thaùi, ngöôøi vieát xin giôùi thieäu vôùi ñoäc
gæa Nhaïc syõ Long AÂn, ñöông kim Chuû tòch Hoäi AÂm Nhaïc
Thaønh phoá HCM vaø laø ngöôøi chiuï traùch nhieäm, ñöùng ñaàö
Toå chöùc trong laõnh vöïc ca nhaïc cho Ngaøy Kyû Nieäm Ngaøn
Naêm Thaêng Long vaø OÂng ñaõ ñöôïc Boä Vaên Hoùa, Theå Thao
vaø Du Lòch tuyeån choïn.

Trong dòp tieáp xuùc vôùi baùo chí, khi nhaän ñònh veà aâm nhaïc
Vieät Nam, OÂng noùi: ”Trong thôøi kyø hoäi nhaäp, aâm nhaïc Vieät
Nam neân coù chieàu höôùng toaøn caàu hoùa vì nhaïc Vieät Nam
vöøa anh huøng, vöøa laõng maïn, vöøa quyeát lieät, vöøa traøn ngaäp
yeâu thöông… qua nhöõng ca khuùc ñi vaøo loøng ngöôøi”.

Cuõng trong dòp naøy, Nhaïc syõ Long AÂn cho hay laø oâng
ñaõ chuyeån dòch moät soá baøi nhaïc qua Anh ngöõ vaø ñaõ phoå
bieán treân Net ñeå caùc ñoäc giaû töù phöông coù theå tìm hieåu vaø

250 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI