ĐH 096

- Toâi troán saùu möôi boán ngaøy.

Teân boä ñoäi gôõ caùi baêng ñaïn A.K ra khoûi suùng, nhoaøi
ngöôøi qua cöûa soå,

- Saùu möôi tö ngaøy! Kyû luïc ñaáy!

Haén dô cao caùi baêng chöùa ñaày ñaïn A.K goõ xuoáng hai
chaân ñang bò cuøm cuûa toâi, roài lôùn tieáng doõng daïc ñeám,

- Moät!...Hai! ...Ba!... Boán!...

Soáng cuûa caùi baêng ñaïn giaùng treân xöông oáng quyeån laøm
cho toâi thoùt tim. Toâi la leân,

"OÁi!... OÁi!...OÁi! ..."

Thaáy toâi ñau líu löôõi, Töôûng cöôøi khoaùi traù. Noù cöôøi
baèng mieäng, vaø cöôøi caû baèng ñoâi maét,

- Anh Long ñi vaéng saùu möôi tö ngaøy. Toâi khoå vì anh
saùu möôi tö ngaøy. Toâi seõ goõ chaân anh saùu möôi tö laàn ñeå
anh nhôù! Möôøi hai! Möôøi ba! Möôøi...

Toâi ñau ñeán chaûy nöôùc maét, ñau nhaûy nhoåm, ñau quaèn
quaïi, giaãy ñaønh ñaïch.

Veä binh Leâ Vaên Töôûng vaãn tænh bô, maët khoâng ñoåi saéc,
tay noù dô leân, giaùng xuoáng, ñeàu ñeàu...

OÁng chaân toâi söng leân, roài toùe maùu. Maét toâi baét ñaàu hoa,
tai toâi uø nhö saép ñieác ñaëc.

Ñau quaù, toâi ñieân tieát, ngoài baät daäy. Toâi dô hai tay coù
caùi coøng leân cao, neän moät phaùt thaúng caùnh, truùng coå tay
thaèng maát daïy.

Baát ngôø bò moät cuù ñau ñieáng, noù buoâng rôi baêng ñaïn.
Maët noù ñoåi saéc thaønh maøu tím. Noù nghieán raêng, rít leân,

- Tieân sö cha nhaø maøy! OÂng cho maøy bieát tay. Töø nay
maøy chæ coøn nöôùc boø thoâi, heát ñi ñöôïc nöõa roài! Con ôi!...

Noù cuùi xuoáng ruùt con dao gaêm ñeo treân daây löng. Moät
tay noù caàm baøn chaân phaûi cuûa toâi, tay kia dí muõi dao vaøo
nhöôïng chaân. Chæ moät giaây ñoàng hoà nöõa laø gaân nhöôïng chaân
toâi bò caét! Toâi seõ thaønh pheá nhaân!

ÑA HIEÄU 96 151

- Ngöøng tay ngay!

Tieáng quaùt cuûa ai ñoù laøm cho teân khaùt maùu chuøn tay,
muõi nhoïn cuûa con dao gaêm vöøa chaïm lôùp da khuyûu chaân
toâi thì ngöøng laïi.

Ngöôøi vöøa quaùt laø caùn boä Vaán.

- Ñoàng chí coù nhieäm vuï gì ôû ñaây? Sao laïi ñònh caét gaân
chaân ngöôøi ta?

- Thuû tröôûng ôi! Thaèng naøy hoãn laùo quaù! Noù chöûi toâi.
Toâi phaûi daïy noù moät baøi hoïc.

Caùn boä Vaán nghieâm gioïng,

- Chuyeän gì cuõng phaûi baùo caùo vôùi caáp treân. Ñoàng chí
khoâng ñöôïc töï tieän.

Hung thaàn hoï Leâ ñi voøng sang cöûa chính, khom mình
löôïm caùi baêng ñaïn. Noù löôøm löôøm nhìn toâi vôùi ñoâi maét caêm
hôøn,

- Tieân sö cha maøy! Soá maøy coøn may laém ñaáy!

Toâi cuõng nghieán raêng, trôïn maét, nhìn ngay maët noù,

- Toå meï maøy! Ñoà con choù!

Caùn boä Vaán ra leänh,

- Ñoàng chí Töôûng ra khoûi ñaây ngay! Töø nay, neáu khoâng
phaûi phieân tröïc, toâi caám ñoàng chí leùo haùnh tôùi ñaây.

Chôø cho teân Töôûng qua khoûi coång, caùn boä Vaán môùi böôùc
tôùi saùt cöûa phoøng giam, nhoû gioïng noùi vôùi toâi,

- Chuyeän ñaâu coøn coù ñoù. Anh Long yeân chí naèm nghæ
ñi, ñöøng lo nghó gì caû.

Vieân Trung UÙy Coäng-Saûn teân Buøi Vaên Vaán naøy laø daân
Haûi-Döông. Anh ta laøm quaûn giaùo ôû ñaây töø ngaøy môùi laäp traïi.

Ñeâm thaùng Naêm, muoãi vo ve...

Ngoaøi raøo coù tieáng chaân ngöôøi loäi loõm boõm döôùi nöôùc;
chaéc ñoù laø oâng giaø Kheâ ngöôøi daân toäc Taøy? Ñeâm naøo giaø
Kheâ cuõng ñi caém caàn caâu caù doïc theo con suoái.

152 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

Nhaø cuûa giaø Kheâ naèm saùt raøo Traïi 4. Tröôùc khi troán traïi,
moãi laàn toâi ñi ngang qua raøo, oâng cuï toát buïng naøy thöôøng
duùi cho toâi moät goùi ôùt hieåm, keøm vôùi lôøi khuyeân,

"ÔÛ nôi thaâm sôn cuøng coác naøy, nhôù moãi ngaøy laøm moät
quaû ôùt hieåm ñeå choáng soát reùt, ngaõ nöôùc!"

Coù aùnh ñeøn pin loang loaùng, roài toâi nghe giaø Kheâ lôùn
tieáng hoûi ngöôøi naøo ñoù,

- Laøm gì maø ngoài ñaây theá? Thaáy heát hoàn... töôûng ma!

Ngöôøi kia traû lôøi,

- Suît!... Suît!... Chaùu... ngoài... chôi...

Tieáng ngöôøi naøy nhoû nhí, nhöng toâi vaãn nghe ñöôïc ñoù
laø tieáng veä binh Ñeøo Vaên Thaéng. Traïi 4 coù hai veä binh teân
laø Thaéng. Ñeøo Vaên Thaéng ngöôøi Cao-Baèng, hieàn nhö buït
neân chuùng toâi goïi laø "Thaéng Phaät". Tính neát "Thaéng Phaät"
traùi ngöôïc haún vôùi "Thaéng Bo" Hoà Ngoïc Thaéng ngöôøi Baéc-
Thaùi raát ñoäc aùc döõ daèn. Gaëp ñieàu khoâng vöøa yù, "Thaéng Bo"
ñaùnh tuø khoâng nöông tay. Chöõ "Bo" laø töø chöõ "Porteur" tieáng
Phaùp, coù nghóa laø "phu khuaân vaùc". Bieät danh cuûa hai veä
binh teân Thaéng ñeàu do anh em tuø Traïi 4 ñaët ra, vaø truyeàn
mieäng vôùi nhau.

Giaø Kheâ laïi lôùn tieáng thaéc maéc,

- Ngoài chôi maø chong suùng nhö canh keû troäm? Coù baùo
ñoäng höû?

- Khoâng... khoâng... chaùu ngoài chôi maø...

- ÖØ! thoâi nhaù! Coù raûnh vaøo nhaø rít ñieáu thuoác laøo roài
haõy veà...

- Vaâng...vaâng...

Sau ñoù toâi nghe maáy tieáng “Thòch! Thòch! Thòch!...”
treân neàn ñaát, coù leõ giaø Kheâ ñang daäm daäm goùt chaân vaøi caùi
cho raùo nöôùc?

Roài tieáng chaân böôùc xa daàn, ñeâm trôû laïi vôùi môù aâm
thanh hoãn ñoän cuûa eách nhaùi, coân truøng...

Toâi ñang thiu thiu saép nguû thì coù boùng ngöôøi böôùc vaøo.

ÑA HIEÄU 96 153

Ngöôøi ñoù voã nheø nheï beân hoâng toâi,

- Daäy! Daäy mau! Ban chæ huy traïi thaáy anh tieán boä neân
xeùt tha cho anh veà laùn ñaáy!

Teân veä binh cuùi xuoáng laáy chìa khoùa môû coøng tay cho
toâi, roài y ñi voøng ra ngoaøi ñaàu hoài thaùo choát caùi cuøm chaân.

Baát ngôø nghe leänh ñöôïc tha veà ñoäi lao ñoäng, toâi vöøa
ngaïc nhieân, vöøa möøng rôõ.

Toâi chöa ñöùng vöõng, teân boä ñoäi ñaõ thuùc giuïc,

- Ñi mau! Anh leân "khung" gaëp tröïc traïi, kyù giaáy tha
roài veà laùn cho sôùm!

Toâi thaáy ngoaøi trôøi toái ñen nhö möïc, neân chuøn böôùc,

- Toái theá naøy laøm sao thaáy ñöôøng maø ñi? Moïi ñeâm, caùc
anh daãn toâi ñi ñaâu cuõng coù caùi ñeøn baõo maø?

- Hoâm nay chæ leân kyù caùi giaáy thoâi, caàn gì ñeøn vôùi ñoùm?

Linh tính baùo cho toâi bieát, hình nhö coù ñieàu gì khoâng
oån, neân toâi voäi ngoài beät xuoáng böïc cöûa,

- Toâi khoâng ñi ñaâu! Muoán toâi ñi, phaûi coù ñeøn, ñi khoâng
ñeøn thì veä binh gaùc treân choøi seõ baén toâi cheát!

Teân boä ñoäi thaáy toâi ngoài ì ra tröôùc theàm, beøn ruùt tuùi,
laáy ra moät khuùc neán. Y baät queït ñoát neán leân, trao cho toâi,

- Ñaây! Ñeøn ñaây, anh caàm laáy roài ñöùng leân ñi ñi!

Toâi uø lì,

- Neáu anh ñöa caùi ñeøn baõo, toâi seõ caàm ñi ngay. Caây neán
naøy ra gioù laø taét lieàn, toâi khoâng ñi ñaâu!

Töùc quaù, noù quaùt aàm leân,

- A! Cöùng ñaàu haû? Anh khoâng ñi, toâi ñieäu anh ñi!

"Huîch! Huîch!"

Bò hai caùi baùng suùng ñaùnh vaøo vai, ñau laém, nhöng vaãn
khoâng nao nuùng, toâi cöù ngoài oâm chaët caây coät cöûa khoâng
chòu buoâng.

Sau cuøng, thaèng veä binh ñaønh quaøng khaåu suùng ngang
vai ñeå hai tay noù ñöôïc töï do naém coå aùo toâi, loâi ra cöûa. Bieát

154 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

mình khoâng ñuû söùc vaät nhau ñeå cöôùp suùng, toâi ñaønh oâm caùnh
tay keû thuø, nhe raêng caén tôùi taáp. Ñau quaù, noù ñaønh buoâng
toâi ra. Tay xoa choã bò caén, mieäng noù chöûi,

- Ñoà choù caén caøn!

Toâi la leân,

- Anh muoán baén toâi phaûi khoâng? Baén thì baén baây giôø
ñi! Toâi khoâng ngu maø böôùc ra coång cho anh baén ñaâu! Toâi
bieát toûng... toøng... tong... aâm möu cuûa anh roài!

Hình nhö caâu noùi ñoù laøm cho teân veä binh chaïm noïc,
noù aáp uùng,

- AÁy! AÁy! Toâi khoâng baén anh ñaâu! Maø sao anh bieát?
Ô ... ô...ô...

Boä daïng boái roái cuûa thaèng cai tuø keøm vôùi caâu “Maø sao
anh bieát?... ” khieán toâi suy ra ngay,

“Ñuùng roài! Tuïi noù gaøi cho mình khoâng ñeøn ñoùm ñi ra
coång ñeå gieát mình! Maáy thaèng boä ñoäi chong suùng ngoaøi kia
ñang ngoài phuïc kích chôø baén mình chöù ñaâu phaûi ngoài chôi?”

Thaáy cheát ñeán nôi, toâi ñaùnh nöôùc lieàu, choõ moàm veà
höôùng caùc laùn tuø, toâi gaøo leân,

- Anh em ôi! Ngöôøi ta gieát toâi! Anh em ôi! Chuùng noù
baét toâi ñi ra khoûi raøo ñeå baén toâi! Anh em ôi! Cöùu toâi vôùi!

Ngay töø luùc ñoâi beân giaèng co, ñaõ coù vaøi ngöôøi tuø ôû Laùn
1 vaø Laùn 5 loù ñaàu ra theo doõi. Nghe tieáng toâi keâu cöùu, hoï
cuõng heùt aàm leân,

- Khoâng ñöôïc gieát ngöôøi! Khoâng ñöôïc gieát ngöôøi!

- Chuùng noù gieát tuø! Anh em ôi! Chuùng noù gieát tuø! Anh
em ôi!

Tieáng la lôùn nhöùt toâi nghe ñöôïc, roõ raøng laø tieáng cuûa
Ñaïi UÙy Phaïm Xuaân Ñoä.

Gaëp caûnh baát ngôø, teân boä ñoäi ñöùng ngaån ngöôøi, khoâng
bieát xöû trí ra sao.

Boãng coù ba tieáng suùng chæ thieân phaùt ra töø choøi gaùc

ÑA HIEÄU 96 155

ngoaøi coång traïi. Roài moät toáp boä ñoäi oâm A.K chaïy tuùa vaøo
saân. Teân tröôûng toaùn veä binh theùt lôùn,

- Tuø laøm loaïn haû? Vaøo laùn! Ñoùng cöûa laïi! Ñöùa naøo lôù
ngôù ngoaøi hieân chuùng oâng baén boû meï! Nghe chöa?

Coù tieáng leân ñaïn, "Caø roùch!... Caø raùch!... "

Toâi bò toáng naêm, saùu baùng suùng vaøo ngöïc, vaøo löng,
roài bò ñaåy vaøo nhaø kyû luaät trôû laïi. Hai phuùt sau, coøng, cuøm
khoùa xong. Veä binh taûn maùt daàn. Caûnh vaät laïi yeân tónh nhö
khoâng coù gì xaûy ra.

Traïi tuø ñeøn taét toái thui, nhöng toâi yeân taâm nhaém maét nguû,
vì toâi tin töôûng raèng qua khe vaùch lieáp cuûa caùc laùn tuø, theá
naøo cuõng coù vaøi ñoâi maét ñang theo doõi söï an nguy cuûa toâi.

Saùng hoâm sau, tröôùc khi nghe tieáng keûng xuaát traïi lao
ñoäng, coù boán, naêm ngöôøi bò goïi leân trình dieän caùn boä an ninh
cuûa traïi, trong soá naøy coù anh Phaïm Xuaân Ñoä. Ñaïi UÙy Bieät
Ñoäng Quaân Phaïm Xuaân Ñoä laø moät ngöôøi ñaøn em trong ñôn
vò toâi. Toâi vaø Ñoä thaân nhau nhö anh em ruoät.

Khi ñi ngang qua nhaø giam, Ñoä lôùn tieáng, coát cho toâi
nghe,

“Thaùi Sôn ôi! Ñaøn em khoâng boû ñaïi ca ñaâu! Ñaïi ca ôi!”

Toâi ngoài nhìn theo boùng chuù Ñoä, loøng boàn choàn, thaáp
thoûm khoâng yeân.

Chöøng moät tieáng ñoàng hoà sau, nhoùm tuø dính líu tôùi vuï
loän xoän ñeâm qua ñöôïc thaû veà. Ngang qua choã toâi ngoài, Ñoä
laïi phaùt thanh boång,

“Thaùi Sôn ôi! Chæ coù moät tôø kieåm ñieåm, khoâng nhaèm
nhoø gì.”

Nghe vaäy, toâi môùi thaáy loøng nheï nhoõm, heát lo aâu.

Maáy caùi baùng suùng ñeâm tröôùc ñaõ khôi ñoäng nhöõng chaán
thöông cuõ trong thaân theå toâi. Toâi chôït thaáy ngöïc mình ñau
nhoùi moät caùch kyø laï.

"Buïc!... Buïc!... UÏc!... UÏc!... "

Ruoät gan toâi nhö ñang loän laïo, soâi suøng suïc. Coù moät vaät

156 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

gì troøn troøn, meàm meàm nhö caùi bong boùng ñang tìm ñöôøng
chui qua coå hoïng toâi ñeå thoaùt ra ngoaøi.

"OÄc!... OÄc! Pheø!... Pheø!..." Maùu töø ngöïc toâi voït qua hai
haøm raêng, vaêng tung toùe treân ñuøi vaø treân neàn vaùn goã.

Toâi oùi maùu lieân tuïc. Luùc naøy, tröôùc maét toâi chæ coøn nhöõng
ñoám sao chôùp chôùp, laäp loøe. Roài taát caû toái saàm laïi, ñen ñaëc.
Toâi guïc ñaàu hoân meâ treân chieác coøng tay...

"Lai tænh ñi Long! Long ôi!... Lai tænh ñi Long!... "

Toâi môû maét ra, thaáy mình ñang naèm thoaûi maùi treân neàn
ñaát nhaày nhuïa, hoâi tanh, tay khoâng coøng, chaân khoâng cuøm.
OÂng thaày thuoác Nam cuûa traïi moät tay boùp mieäng cho toâi thôû,
tay kia khoâng ngöøng giöït giöït môù toùc mai beân thaùi döông toâi.

Caùn boä Nghieãm tröïc traïi, ñang ñöùng tröôùc cöûa theo doõi.
Thaáy toâi môû maét tænh laïi, y buoät mieäng,

- Töôûng ñi luoân roài chöù!

Sau ñoù y ra leänh cho teân lính gaùc,

- Daãn noù ra suoái!

Theá roài, sau nhieàu ngaøy uû mình trong boä quaàn aùo kaki
ñaày maùu me, cöùt ñaùi hoâi thoái, toâi ñöôïc ñi taém. Söùc yeáu, hai
chaân laïi ñau, toâi ñi khoâng noåi, ñaønh phaûi boø. Tôùi coång, toâi
níu vaøo haøng raøo ñöùng leân, coá gaéng laàn moø töøng böôùc. Coù
hai anh baïn ñaùnh lieàu chaïy tôùi ñôõ, dìu toâi ñi. Thaáy theá, veä
binh cuõng laøm ngô.

Trong luùc toâi ñi vaéng, moät anh baïn tuø bò baét laøm coâng
taùc veä sinh nhaø giam vôùi moät thuùng tro.

Tôùi suoái, toâi tuït heát quaàn aùo, leát nhanh xuoáng doøng nöôùc
maùt. Hai teân lính canh ñaõ ghìm suùng ngoài saün treân bôø. Caùn
boä Nghieãm ra ñieàu kieän,

- Anh Long coù möôøi phuùt taém goäi. Caám khoâng ñöôïc laën!

Toâi boû ngoaøi tai lôøi ñe doïa, cöù guïc ñaàu xuoáng uoáng ñaày
moät buïng nöôùc, roài laën nguïp, voø ñaàu voø tai. Nhöõng con caù
loøng tong bu vaøo gaëm nhaám lôùp da phuû vaûy maùu muû chöa
khoâ treân oáng quyeån. Luùc ñaàu, raêng caù laøm cho nhöõng veát

ÑA HIEÄU 96 157

thöông chaân cuûa toâi thaät laø ñaõ ngöùa. Sau ñoù maùu töôm ra,
toâi baét ñaàu caûm thaáy xoùt, thaáy ñau.

Buoåi chieàu, tröïc traïi sai hai baïn tuø keø naùch ñöa toâi leân
phoøng laøm vieäc. Toâi phaûi vieát hai tôø töï kieåm, phaûi thaønh
taâm hoái haän veà haønh ñoäng troán traïi vöøa qua ñeå xin ban chæ
huy traïi khoan hoàng.

Toâi naïi côù hai tay bò cuøm, bò ñaùnh, ñaõ teâ daïi, khoâng
caàm buùt ñöôïc. Theá laø moät anh baïn goác Khoâng Quaân ñang
ngoài tæa baép treân kho bò ñieäu vaøo ghi cheùp tôø töï khai cho
toâi. Toâi noùi anh baïn muoán vieát gì thì vieát, roài toâi nhaém maét
kyù böøa, khoâng caàn ñoïc laïi. Luùc noäp hai tôø töï kieåm cho caùn
boä, hình nhö anh ta ñaõ ghi loän hoï Vöông cuûa toâi thaønh hoï...
Nguyeãn thì phaûi?

Trong thôøi gian chôø caùn boä cuûa Nha Quaân-Phaùp Boä
Quoác-Phoøng Coäng-Saûn töø Haø-Noäi veà chaáp cung, toâi khoâng
ñöôïc ñi ra ngoaøi. Moïi sinh hoaït tieâu, tieåu ñeàu ôû ngay choã
naèm. Haèng ngaøy, oâng thaày thuoác Nam cuûa traïi coù nhieäm vuï
ñi vöùt cöùt ñaùi cho toâi. Bieát toâi bò noäi thöông, oâng ta leùn daáu
cho toâi vaøi vieân xuyeân taâm lieân. OÂng thaày thuoác naøy cuõng
laø tuø caûi taïo. Tuø maéc bònh gì oâng ta cuõng cho uoáng xuyeân
taâm lieân! Töø thôøi oâng ta ñaûm nhaän coâng taùc y teá cuûa traïi,
toâi chöa thaáy ai cheát vì xuyeân taâm lieân caû.

Ngaøy Chuû Nhaät, traïi ñöôïc nghæ lao ñoäng. Hai coång tröôùc
sau ñeàu bò khoùa. Teân lính gaùc treân choøi cao ngoài nguû gaø nguû
gaät. Caùc baïn tuø tuùa ra saân, ngöôøi thì tay chaân baän bòu vôùi
ca coùng trong vieäc naáu nöôùng, keû tuï hoïp ñaùnh côø, vaøi anh
khaùc maûi meâ taäp theå duïc, döôõng sinh. Coù boùng ngöôøi laïng
qua cöûa nhaø cuøm.

"Veøo!... Veøo!... Ñoäp!... Ñoäp!... " vaøi cuïc ñöôøng theû vaø
maáy cuû khoai lang luoäc ñöôïc quaêng vaøo nhaø kyû luaät.

Hai cuû khoai bay tuoát vaøo goùc phoøng, ngoaøi taàm tay vôùi.
Coøn hai cuïc ñöôøng vì nheï, neân rôi nôi buïc cöûa, toâi chuïp leï,
roài ñöa ngay vaøo moàm.

Oaùi oaêm laøm sao! Cuïc ñöôøng trong mieäng laïi naèm

158 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

keït ngay choã caùi raêng ñaõ bò teân Lôøi ñaäp gaõy, toâi ñau ñieáng
ngöôøi! Caû haøm raêng teâ taùi, cöùng ñôø, cuïc ñöôøng naèm trong
hoïng maõi khoâng chòu tan.

Hai oâng baïn tuø vöøa neùm ñoà aên cho toâi, moät oâng laø Haûi
Quaân Thieáu Taù Traàn Vaên Caên, baïn cuøng lôùp Traàn Quùy Caùp,
ngöôøi thöù nhì laø Ñaïi UÙy Vöông Thaønh Laân Khoùa 19 Voõ-Bò.

Laâu ngaøy môùi thaáy chaát ngoït, nöôùc daõi trong moàm toâi
tieát ra aøo aøo, nuoát khoâng kòp.

Tôùi tröa hoâm ñoù môùi khoå! Toâi chöa kòp côûi quaàn ñaõ bò
"Taøo Thaùo" ñuoåi, baét taïi choã! Tay coøng, chaân cuøm, toâi ñaønh
naèm chòu traän.

Chôø maõi, toâi môùi thaáy boùng daùng oâng thaày thuoác Nam
tröôùc cöûa nhaø beáp. Toâi leân tieáng goïi, roài maéc côõ, noùi vôùi oâng
ta raèng vì bò truùng gioù, toâi ñaõ "bónh" ra quaàn.

OÂng lang soát saéng chaïy voäi leân gaëp caùn boä tröïc traïi. Toâi
ñöôïc "chieáu coá" cho ra suoái taém röûa laàn nöõa.

Hai ngaøy sau, vaøo luùc xeá chieàu, caùn boä Vaán xuaát hieän.
Ñöùng chaân trong, chaân ngoaøi ngaïch cöûa, anh ta daën doø,

- Ngaøy mai coù ngöôøi töø treân Boä xuoáng chaáp cung. Tính
maïng cuûa anh coi nhö an toaøn roài ñaáy! Toâi cuõng möøng cho
anh. Coù ñieàu laø caàn kín mieäng.

Noùi vöøa xong caâu, anh ta voäi vaøng xoay löng, böôùc ñi.

Chín giôø saùng ngaøy hoâm sau, toâi ngoài ñoái maët vôùi moät
thöôïng uùy cuûa Nha Quaân-Phaùp Coäng-Saûn. Coâng taùc chaáp
cung xaûy ra ñuùng ba ngaøy.

Ngaøy thöù nhöùt...

Tay nhaán caùi nuùt "Play" maøu traéng, ñoàng thôøi vôùi caùi
nuùt "Record" maøu ñoû cuûa chieác cassette ñeå treân baøn, teân
caùn boä baét ñaàu cuoäc thaåm vaán,

- Trong thôøi gian ôû Traïi 4 naøy, caùn boä vaø chieán só cuûa
traïi coù laøm ñieàu gì traùi vôùi chính saùch cuûa ñaûng vaø nhaø nöôùc
khieán cho anh vaø caùc traïi vieân khaùc baát maõn khoâng?

Toâi thoaùng nghó,

ÑA HIEÄU 96 159

"Phuû beânh phuû, huyeän beânh huyeän, mình coù noùi ra nhöõng
haø khaéc, baát nhaân cuûa caùn binh traïi naøy, chöa chaéc haén ta ñaõ
laøm ñöôïc ñieàu gì thay ñoåi. Maø khoâng chöøng, toá caùo nhöõng
gì mình chöùng kieán, coù khi coøn mang vaï vaøo thaân..."

Hai baøn tay xeáp treân ñuøi, toâi traùnh ñoâi maét ngöôøi ñoái
dieän,

- Thöa caùn boä, toâi thaáy raèng ôû traïi naøo thì cheá ñoä cuõng
nhö nhau. Toâi khoâng coù ñieàu gì ñeå khieáu naïi caû.

- Vaäy thì, nguyeân nhaân naøo ñaõ khieán anh vöôït traïi?

- Toâi troán traïi laø ñeå ñi tìm töï do.

- Sao laïi phaûi ñi tìm? Bao giôø hoïc taäp xong, anh seõ ñöôïc
traû töï do thoâi!

Ngaång ñaàu leân, thaáy veû maët ngöôøi só quan Coäng-Saûn
khoâng coù neùt gì laø giaän döõ, toâi ñaùnh baïo,

- Thöa caùn boä. Caùn boä coù theå cho toâi bieát, ñeán bao giôø
thì khoùa hoïc cuûa toâi môùi chaám döùt?

Thöø ngöôøi ra moät phuùt, vieân thöôïng uùy nhòp nhòp caùi
buùt chì treân maët baøn,

- Caùi aáy cuõng tuøy, moät naêm, vaøi ba naêm, tuøy nôi caùc
anh...

Luùc ñoù maét toâi chôït nhìn thaáy trong goùc phoøng moät caùi
giaù suùng, treân ñoù döïng boán khaåu A.K cuûa veä binh. Moät yù
nghó thoaùng qua,

"Hai giaây ñoàng hoà ñeå nhaûy töø ñaây tôùi caùi giaù suùng. Moät
giaây chuïp khaåu A.K. Moät giaây keùo cô baåm. Hai giaây vöôït
qua cöûa soå. Moät phuùt sau coù maët trong vöôøn saén. Lính canh
treân choøi gaùc khoâng theå quan saùt ñöôïc phía sau vöôøn saén.
Phaûi toán ít nhaát laø naêm phuùt, veä binh môùi taäp hoïp xong. Chæ
caàn naêm phuùt phuø du aáy laø ta ñaõ leân tôùi Luõng Ngaøn roài!"

Tieáng goõ nhòp buùt chì chôït ngöøng thình lình. Toâi lieác
maét thaáy veû maët hôi thaát saéc cuûa teân caùn boä. Hình nhö haén
ta ñaõ thaáy maét toâi ñang daùn vaøo caùi giaù suùng?

Y vuït xoâ gheá, ñöùng daäy,

160 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

- Thoâi anh veà nghæ, ngaøy mai ta laøm vieäc tieáp.

Toâi choät daï, nhöng cuõng khoâng toû veû boái roái. Phaûi choáng
hai tay leân gheá laáy ñaø, toâi môùi töø töø ñöùng leân ñöôïc. Luùc naøy
toâi chôït söïc tænh: söùc toâi yeáu quaù! Toâi ñöùng coøn khoù khaên,
noùi chi tôùi chuyeän chaïy, nhaûy, leo treøo?

Ngaøy thöù nhì...

Böôùc vaøo phoøng tröïc, toâi khoâng coøn thaáy caùi giaù suùng
A.K trong goùc nhaø nöõa. Beân ngoaøi cöûa soå thaáp thoaùng boùng
veä binh raûo böôùc ñi qua, ñi laïi.

Chôø cho toâi ngoài xuoáng gheá, vieân só quan quaân phaùp chæ
tay vaøo moät caùi bòch giaáy daøy coäm treân baøn,

- Toâi ñaõ coù toaøn boä hoà sô quaân baï cuûa anh Long ôû ñaây.
Ñaày ñuû heát! Töø baûn töôùng maïo coâng vuï, cho tôùi töøng caùi
giaáy phaït, giaáy khen, huy chöông, khai sinh, giaù thuù... khoâng
thieáu baát cöù thöù gì. Neáu khoâng tin, anh coù theå töï tay kieåm
tra laïi, xem toâi noùi coù ñuùng khoâng?

Roài y ruùt ra ñöa cho toâi maáy tôø huy chöông vaø baûn
töôùng maïo coâng vuï cuûa toâi. Thoaùng nhìn thoâi, toâi ñaõ bieát
ñoù laø thöù thaät.

Thaáy toâi coù veû khoâng höùng thuù vôùi vieäc ñoïc môù giaáy tôø
kia, haén töø toán caát chuùng vaøo bao trôû laïi, roài gaät guø,

- Hoâm nay chöông trình seõ laø nghe vaøi cuoän baêng.

Cuoän baêng thöù nhöùt daøi nöûa giôø ghi laïi phieân toøa ngoaøi
trôøi, caùch ñaây khoâng laâu, xöû moät anh tuø teân Pheâ (?) troán
traïi ôû ñaâu döôùi Vónh-Phuù hay Thanh-Hoùa gì ñoù. Tieáng loa
vang vang lôøi keát toäi phaùt ra töø mieäng moät tuø caûi taïo, coù leõ
laø traät töï hay thi ñua,

"Teân nguïy quaân naøy ñaõ ngoan coá vöôït traïi, khoâng chòu
hoïc taäp! Ñeà nghò xöû töû!"

Haøng chuïc ngöôøi khaùc nhao nhao taùn ñoàng,

"Ñoàng yù! "... "Nhaát trí!"... "Ñoàng yù!"... "Nhaát trí!"...

Moät ngöôøi nöõa phaùt bieåu,

"Thaèng naøy ñaõ cöôùp suùng baén laïi caùn boä! Phaûi xöû töû

ÑA HIEÄU 96 161

noù ngay!"

Ñaùm ñoâng laïi theùt gaøo,

"Xöû töû!"... "Xöû töû!"... "Xöû töû!"...

Moät yù kieán khaùc,

"Chuùng toâi khoâng an taâm hoïc taäp khi teân aùc oân naøy coøn
soáng vaø tieáp tuïc quaáy roái chuùng toâi..."

Khaùn giaû döôøng nhö ñaõ say maùu,

"Xöû töû noù ñi!"... "Xöû töû noù ngay!"... "Xöû töû noù!"... "Xöû
töû!"...

Ña nghi caùch maáy toâi cuõng khoâng theå noùi cuoän baêng
naøy laø giaû taïo ñöôïc! Roõ moàn moät, ñaáy laø tieáng noùi, tieáng la,
tieáng heùt cuûa ñoàng ñoäi toâi. Toâi khoâng theå nghe laàm: Ñoàng
ñoäi cuûa toâi ñang tranh nhau ñoøi gieát baïn mình!

Laø moät tuø nhaân saép ra toøa laõnh aùn, toâi khoâng maûy may
sôï haõi caùi cheát, nhöng nhöõng tieáng la heùt cuûa nhöõng ngöôøi
ñoàng nguõ laïi laøm cho toâi ñau ñôùn voâ cuøng.

Cuoän cassette daøi coù nöûa giôø, vaäy maø toâi caûm nhö mình
ñang traûi qua moät cuoäc tra taán daøi voâ taän. Ngoùn ñoøn caân naõo
ñaõ coù hieäu quaû! Loøng ñau nhö caét, hai laù nhó luøng buøng, ñaàu
toâi choaùng vaùng nhö muoán noå tung vì nhöõng tieáng theùt ñaày
man rôï, "Xöû töû!"... "Xöû töû!"... "Xöû töû!"... "Xöû töû!"...

Cuoän baêng ghi aâm chaám döùt khoâng coù ñoaïn keát cuûa
phieân toøa. Vieân thöôïng uùy xoi moùi nhìn vaøo maët toâi, nhö
tìm ñoïc phaûn öùng cuûa toâi, roài y boài theo moät caâu, nhö phaùt
ñaïn aân hueä,

- Anh Pheâ bò xöû baén roài ñaáy anh Long aï!

Thaáy toâi ngoài laëng thinh, haén ta noùi nhoû,

- Toâi khoâng caàn hoûi theâm anh veà lai lòch hay thaønh tích
nöõa laøm gì. Chuùng toâi coù ñuû taøi lieäu vaø hoà sô ñeå xaùc ñònh
toäi traïng cuûa anh roài. Tuy nhieân, toâi cuõng maïnh mieäng baûo
ñaûm raèng, toäi cuûa anh chöa ñeán möùc bò xöû töû hình. Tin toâi ñi!

Sau khi ñöôïc uoáng moät baùt nöôùc laïnh, toâi tieáp tuïc ngoài
nghe cuoän baêng thöù nhì, cuoän baêng ghi lôøi phaùt bieåu cuûa

162 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

hai vò ñaïi taù bò Coäng Quaân baét taïi maët traän Ban-Meâ-Thuoät.

Cuoän baêng choùt laø moät buoåi hoïc taäp, pheâ bình, kieåm
thaûo cuûa moät nhoùm só quan caáp töôùng vaø ñaïi taù.

Qua hai cuoän ghi aâm vöøa roài, toâi nhaän ra gioïng noùi cuûa
nhöõng vò toâi ñaõ töøng döôùi quyeàn, ñaõ töøng thaân thieát. Vaãn
gioïng noùi xöa, nhöng nhöõng lôøi toâi nghe ñöôïc laïi nhö töø
mieäng ai ñoù, toâi chöa töøng gaëp, chöa töøng tieáp xuùc bao giôø!

Trong côn baõo toá cuoàng ñieân, con thuyeàn quoác gia cuûa
daân toäc toâi chìm nhanh quaù! Giöõa bieån khôi khoâng thaáy beán
bôø, nhöõng ngöôøi saép cheát ñuoái thaáy vaät gì boàng beành tröôùc
maét, cöù ngôõ raèng ñaáy laø moät caùi phao, ñaâu ngôø ñoù chæ laø
ñaùm boït nöôùc maø thoâi!

Thöïc tình, töø ngaøy maát nöôùc, toâi chöa bao giôø coù yù oaùn
traùch baát cöù ai, keå caû caùc caáp chæ huy vaø baïn ñoàng nguõ cuûa
toâi. Toâi chæ thaáy xoùt thöông cho baïn beø mình, vaø buoàn cho
soá phaän cuûa chính mình.

Ngöôøi caùn boä xeáp doïn ñoà ngheà, roài noùi caâu chaám döùt
buoåi thaåm cung,

- Thoâi! Mai ta tieáp tuïc anh Long nheù!

Toâi khaäp khieãng treân ñoaïn ñöôøng töø ban chæ huy traïi veà
buoàng giam, sau löng laø moät hoïng A. K.

Ngaøy chaáp cung thöù ba...

Vieân thöôïng uùy xoa xoa hai baøn tay vaøo nhau,

- Hoâm nay chuû ñeà trao ñoåi giöõa chuùng ta seõ laø: “Quoác-
Gia vaø Coäng-Saûn.” Toâi seõ khoâng ñaùnh ñaäp anh ñaâu. Ñöøng
e ngaïi, sôï seät, cöù vieäc phaùt bieåu moät caùch coâng taâm. Toâi cho
pheùp, vaø khuyeán khích anh noùi thaät loøng mình, veà nhöõng
gì anh cho laø sai, laø ñuùng cuûa hai cheá ñoä. Muïc ñích chuyeán
coâng taùc cuûa toâi laàn naøy chæ coù theá!

Toâi ngoài ngaån maët ra. Thaät laø ngoaøi möùc töôûng töôïng!
Toâi ñaõ moät laàn neám muøi caùi “kinh nghieäm thöông ñau" cuûa
keû bò tra khaûo vì toäi troán traïi roài, neân toâi bieát, trong thôøi gian
chaáp cung, tuø vöôït nguïc naøo cuõng bò ñaùnh cho tôùi boø leâ, boø

ÑA HIEÄU 96 163

caøng, caû thaùng sau, thaân mình coøn eâ aåm.

Toâi nghó laàn naøy cuõng laïi bò ñaùnh, bò buoäc toäi troái cheát,
roài phaûi toû ra aên naên, hoái loãi nhöõng vieäc mình ñaõ laøm, sau
cuøng laø kyù baûn cam keát, höùa heïn seõ khoâng coøn taùi phaïm
nöõa... vaân vaân.

AÁn nuùt cho maùy ghi aâm chaïy, thaåm vaán vieân haát haøm,

- Theo anh, cuoäc chieán tranh vöøa qua chính nghóa thuoäc
veà phe Quoác-Gia hay Coäng-Saûn?

Toâi ñaùp lieàu,

- Moãi beân tham chieán coù lyù leõ rieâng ñeå beânh vöïc cho
chuû tröông cuûa phía mình. Ngöôøi Coäng-Saûn coù lyù cuûa hoï,
coøn chuùng toâi, coù lyù cuûa chuùng toâi.

Ngöôøi hoûi cung laéc ñaàu, nghieâm gioïng,

- Anh haõy noùi thaúng ra yù kieán cuûa caù nhaân anh. Phaûi
laø "yù kieán toâi theá naøy, yù kieán toâi theá kia!" Khoâng ñöôïc noùi
quanh quanh, noùi chung chung kieåu... "chuùng toâi theá naøy,
chuùng toâi theá kia... "

Toâi nuoát nöôùc boït roài traû lôøi thaúng thöøng,

- Toâi chieán ñaáu coù chính nghóa vì toâi laø ngöôøi töï veä,
Mieàn Baéc laø keû xaâm löôïc.

Haén ta voäi aùt gioïng toâi,

- Anh noùi sai roài! Chuùng toâi môùi coù chính nghóa vì chuùng
toâi chieán ñaáu ñeå giaûi phoùng Mieàn Nam thoaùt aùch cai trò cuûa
ngoaïi bang.

- Khoâng coù ngoaïi bang naøo cai trò Mieàn Nam caû. Vieät-
Nam Coäng-Hoøa laø moät nöôùc ñoäc laäp.

Y heùt leân,

- Ñoäc laäp giaû taïo! Thöïc chaát Nguïy-Quyeàn Mieàn Nam
chæ laø tay sai cuûa ñeá quoác Myõ.

- Vieät-Nam Coäng-Hoøa laø moät quoác gia ñoàng ñaúng vôùi
caùc nöôùc khaùc treân theá giôùi. Mieàn Nam coù chính phuû rieâng,
hieán phaùp luaät leä rieâng. Toång Thoáng vaø Quoác Hoäi nöôùc

164 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

Vieät-Nam Coäng-Hoøa laø do daân baàu leân, coù nhieäm kyø hieán
ñònh haún hoi, sao laïi goïi laø tay sai ñöôïc?

Toâi ngöøng laïi, chôø xem yù kieán cuûa ngöôøi ñoái dieän ra
sao thì thaáy y ñaõ taét maùy.

Ngoài im moät laùt nhö ñeå tónh taâm, roài thaät chaäm raõi, haén
ta oân toàn trôû laïi,

- Toâi seõ khoâng ñaáu lyù vôùi anh nöõa. Vì neáu caõi nhau thì
anh seõ ôû vaøo theá yeáu, coøn toâi ôû theá maïnh, khoâng ñöôïc coâng
baèng. Töø baây giôø toâi chæ ñaët caâu hoûi. Anh ñöôïc töï do traû lôøi
theo yù anh! Nhö vaäy coù ñöôïc khoâng?

Thaáy toâi guïc guïc ñaàu, haén nhaán nuùt cho maùy quay, roài
tieáp tuïc,

- Anh noùi raèng Mieàn Nam laø töï do, vaäy haõy dieãn taû caùi
töï do ñoù theå hieän ra sao ngay trong cuoäc ñôøi cuûa chính anh.

- Toâi lôùn leân trong moät cheá ñoä maø trong ñoù, chuùng toâi
muoán noùi gì thì noùi, nghe gì thì nghe, ñoïc gì thì ñoïc. Khoâng
bò ai nhoài nheùt tö töôûng naøy, tö töôûng kia vaøo ñaàu. Ngay
nhö toâi laø moät thieáu taù, maø suoát möôøi hai naêm quaân nguõ
toâi chöa bò baét buoäc phaûi vaøo döï moät buoåi hoïc taäp chính trò
naøo caû. Nhöõng hieåu bieát veà Coäng-Saûn, hay Töï-Do laø do caùi
voán kieán thöùc thu thaäp töø thöïc teá vaø töï tìm hieåu qua baùo chí,
saùch vôû. Khoâng ai eùp buoäc toâi phaûi toân thôø chuû nghóa naøy,
ñaû phaù chuû nghóa kia.

- Neáu noùi raèng Mieàn Nam toân troïng töï do tín ngöôõng, thì
taïi sao laïi coù nhöõng cuoäc bieåu tình, xuoáng ñöôøng cuûa Cha,
Coá, Giaùo Daân cuõng nhö cuûa Taêng Ni, Phaät Töû?

- Chính vì coù töï do neân môùi xaûy ra nhöõng chuyeän xuoáng
ñöôøng, phaûn khaùng, neáu khoâng coù töï do thì toaøn daân seõ caâm
nhö heán.

- Anh coù laø moät thaønh vieân cuûa ñaûng Daân-Chuû khoâng?
Neáu moät ngöôøi lính maø khoâng laø ñaûng vieân ñaûng Daân-Chuû
thì coù bò thieät thoøi gì khoâng?

- Thuù thaät toâi khoâng ñeå yù ñeán vuï ñaûng phaùi. Toâi khoâng
gia nhaäp ñaûng naøo. Toâi cuõng chöa thaáy ñaûng naøo coâng khai

ÑA HIEÄU 96 165

gaây aûnh höôûng trong ñôn vò toâi bao giôø.

- Trong thôøi gian qua, anh ñaõ coù dòp tieáp xuùc vôùi daân
chuùng Mieàn Baéc, anh coù nhaän xeùt gì veà neáp soáng cuûa daân
chuùng Mieàn Baéc khoâng?

Thaáy coù dòp giaûi toûa aám öùc, toâi höùng chí noùi moät maïch.

- Mieàn Baéc vaø Mieàn Nam khaùc haún nhau. ÔÛ trong Nam,
ngöôøi daân coù theå soáng theo yù mình muoán. Coøn Mieàn Baéc laø
moät xaõ hoäi coù quy cuû, coù khuoân pheùp. Töø vaán ñeà côm, aùo,
gaïo, tieàn, nhaø cöûa, ruoäng vöôøn, caùi gì cuõng coù tieâu chuaån
caû. Caùi gì cuõng tem phieáu, soå saùch. Haøng coøn naèm trong kho
quoác doanh coù moät giaù, tôùi luùc tuoàn ra ngoaøi, noù thaønh giaù
khaùc, ñaét gaáp chuïc laàn. Lao ñoäng xaõ hoäi chuû nghóa thì ngöôøi
naøy döïa vaøo ngöôøi kia. Laøm vieäc hôïp ñoàng, vaàn coâng chæ laø
chuyeän laõng phí nhaân löïc. Toâi ñaõ thaáy coù moät maûnh ruoäng
côõ nöûa saøo, maø aøo xuoáng möôøi ngöôøi, vôùi möôøi con traâu, vaø
möôøi caùi caøy. Hoï laøm vieäc chöøng moät giôø ñoàng hoà, maø chaám
coâng laø moät ngaøy. Thôøi giôø coøn laïi, maïnh ai naáy ñi canh taùc
rieâng ñeå caûi thieän. Lyù thuyeát laø khoâng coù quyeàn tö höõu, taát
caû laø taøi saûn chung, nhöng treân thöïc teá, ai cuõng lo möu caàu
lôïi ích rieâng, vì ai cuõng thieáu thoán caû. Coù leõ vì theá maø maáy
chuïc naêm nay Mieàn Baéc vaãn ngheøo, khoâng khaù leân ñöôïc.

Toâi thaáy kyõ thuaät thaåm vaán cuûa ngöôøi Coäng-Saûn coù veû
na naù vôùi kyõ thuaät khai thaùc cuûa Ñöùc Quoác-Xaõ thôøi Theá
Chieán thöù 2 trong nhöõng taøi lieäu maø toâi ñaõ ñoïc qua. Thoaït
ñaàu, vôùi ñoâi ba caâu hoûi baâng quô, tuø binh ñöôïc noùi thoaûi maùi
thaû giaøn vaøi phuùt. Sau ñoù, thaåm vaán vieân môùi ra tay, baèng
nhöõng caâu hoûi doàn daäp, tôùi taáp, loanh quanh, laån quaån moät
vaán ñeà, laøm cho oùc ngöôøi bò thaåm vaán roái tung leân, khoâng
bieát ñaâu maø choáng ñôõ.

Vôùi nhöõng caâu hoûi ngoaét ngoeùo, vieân thöôïng uùy Coäng-
Saûn ñaõ coá gaéng moi moùc nhöõng gì toâi caát daáu trong ñaàu veà
cuoäc ñôøi toâi, töø thuôû môùi di cö, ñeán khi ngaäp nguõ, roài tôùi
ngaøy raõ nguõ.

Trong thôøi chieán, toâi ñaõ qua lôùp Tình-Baùo Taùc-Chieán

166 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

Singapore, roài nhieàu naêm, ñaûm nhaän chöùc Tröôûng Phoøng
Quaân- Baùo cuûa Boä Chæ-Huy Bieät Ñoäng Quaân, Quaân-Khu
2, Vieät-Nam Coäng-Hoøa. Toâi ñaõ thaåm vaán raát nhieàu tuø binh,
vaø ñaõ hoaøn taát nhieàu baûn cung töø.

Do ñoù, toâi ñuû baûn laõnh ñeå luoàn laùch, traùnh neù nhöõng bí
maät lieân quan tôùi sinh maïng nhöõng ngöôøi ñaõ coäng taùc vôùi toâi
thôøi tröôùc, nhö teân tuoåi caùc maät baùo vieân trong maïng löôùi
maät baùo cuûa Phoøng 2 Bieät Ñoäng Quaân Quaân-Khu 2, danh
saùch caùc caùn binh chieâu hoài ñaõ höôùng daãn caùc chuyeán xaâm
nhaäp vaøo loøng ñòch cuûa toâi trong thôøi gian 1972- 1973.

Chæ sau vaøi caâu hoûi truøng laëp, toâi ñaõ nghieäm ra ngay
chuû ñeà cuûa cuoäc "thi vaán ñaùp" tröôøng chinh hoâm aáy laø nhaèm
khai thaùc tin töùc lieân quan tôùi "Vai troø cuûa Chính-Trò vaø
Toân-Giaùo trong Quaân-Ñoäi Vieät-Nam Coäng-Hoøa?" Veà caû
hai laõnh vöïc treân ñaây, quaû tình, toâi chæ laø moät tay aám ôù, neân
ngöôøi tra hoûi chaúng bieát ñöôïc gì.

Cöù theá, tröø ñi côõ saùu, baûy phuùt cho hai laàn ñi tieåu, vaø
khoaûng möôøi phuùt cho böõa aên tröa vôùi moät cuû khoai lang
luoäc, toâi phaûi traû lôøi haøng traêm caâu hoûi trong thôøi gian daøi
töø saùng sôùm tôùi xeá chieàu. Toâi khoâng nhôù coù bao nhieâu cuoän
baêng môùi ñaõ ñöôïc thay, maáy laàn pin môùi ñöôïc laép vaøo maùy.

Chaám döùt ngaøy laøm vieäc cuoái cuøng, khoâng chæ ngöôøi bò
chaát vaán, maø ngay caû ngöôøi ñaët caâu hoûi cuõng thaáy moà hoâi
vaõ ra ñaày maët.

Ngöôøi caùn boä chaâm ñieáu thuoác laù, rít moät hôi, roài trao
noù cho toâi,

- Anh Long aï! Toâi ñaõ thöïc hieän coâng taùc phoûng vaán naøy
vôùi moät oâng sö, moät oâng cha, moät nghò só, moät daân bieåu, hai
caáp töôùng, hai caáp ñaïi taù, vaø ba ngöôøi caàm ñaàu ñaûng phaùi
chính trò. Moãi anh coù nhaân caùch rieâng khi ñoái dieän vôùi toâi.
Cuõng nhöõng caâu hoûi aáy nhöng moãi ngöôøi traû lôøi khaùc nhau.
Moãi anh coù lyù leõ rieâng. Anh laø ngöôøi tuoåi nhoû nhaát vaø coù
ñòa vò thaáp nhaát maø toâi ñaõ gaëp trong coâng taùc naøy ñaáy! Baây
giôø toâi coù moät caâu hoûi rieâng tö vôùi anh. Caâu hoûi cuoái cuøng.

ÑA HIEÄU 96 167

Anh coù vui loøng traû lôøi toâi khoâng?

Toâi rít moät hôi thuoác daøi, nuoát öïc vaøo, eùm khoùi trong
phoåi, thaáy tænh taùo daàn,

- Vaâng! Toâi seõ traû lôøi caùn boä.

- Naøo! Anh haõy thaønh thaät, tuyeät ñoái thaønh thaät, traû lôøi
toâi: Quan nieäm cuûa anh ra sao ñoái vôùi söï soáng vaø söï cheát?

Toâi nhìn thaúng vaøo ñoâi maét ngöôøi ñoái dieän, doø chöøng.
Hình nhö haén ta khoâng coù aâm möu gì chöùa aån trong caâu hoûi.
Toâi haéng gioïng, roài nhoû nheï traû lôøi, roõ raøng töøng tieáng moät,

-Thöa caùn boä. Toâi nghó, ñôøi toâi baây giôø coù soáng cuõng
chaúng thaáy vui thuù gì thì neáu cheát, toâi cuõng coi nhö laø trôû veà
cuøng caùt buïi. Toâi khoâng coù ñieàu gì phaûi hoái haän hay vöôùng
baän caû.

Vieân thöôïng uùy Coäng-Saûn ñöùng leân, baøn tay y xieát baøn
tay toâi moät caùi raát nheï, roài buoâng ra ngay. Y noùi vôùi toâi,
nhöng coù veû nhö noùi moät mình,

-Tieác thay! Anh lôùn leân ôû Mieàn Nam. Neáu ngaøy ñoù anh
khoâng di cö, thì coù leõ, giôø naøy, nhöõng ngöôøi taàm côõ nhö toâi,
muoán gaëp maët anh cuõng laø moät ñieàu khoù khaên.

Buoåi tröa sau ngaøy hoaøn taát hoà sô thaåm vaán, ñaàu oùc thaät
thoaûi maùi, toâi naèm im, ñoùn nghe trong gioù voïng veà nhöõng
aâm thanh quen: tieáng ve saàu reân ræ treân Luõng Ngaøn, tieáng
chaân traâu keùo goã naëng neà qua ñoaïn ñöôøng quanh, tieáng xeûng
caïo chaûo beân nhaø beáp. Gaàn toâi nhöùt laø tieáng "keõo! keït" cuûa
loaøi moït goã ñang ñuïc khoeùt caùi coät giöõa nhaø.

Toâi ngöûa coå nhìn leân noùc tranh, tröôùc maét toâi laø caûnh
moät con ruoài xanh ñang coá gaéng moät caùch tuyeät voïng tìm
caùch thoaùt khoûi caùi maøng löôùi nheän. Thaân phaän toâi giôø ñaây
ví nhö thaân phaän con ruoài xanh treân kia, khoâng hôn, khoâng
keùm. Nheän vaø ruoài laø hai ñoäng vaät khaùc loaøi. Chuùng gieát
nhau ñeå sinh toàn. Coøn toâi vaø nhöõng ngöôøi ñang giam caàm
toâi laïi cuøng chuûng loaïi.

Tuaàn leã sau, vaøo giôø côm chieàu, caùn boä Vaán böôùc vaøo,
ngoài treân beä cöûa, ruùt bao Cöûu-Long ra, baät löûa chaâm cho

168 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

toâi moät ñieáu. Chôø toâi huùt xong ñieáu thuoác laù thôm, anh ta
môùi môû lôøi,

- Baø meï anh ngaøy xöa ñeïp nhaát laøng Traùc-Chaâu ñoù!
Anh coù bieát khoâng?

Toâi troá maét,

- Caùn boä coù lôùn tuoåi hôn toâi nhieàu ñaâu? Laøm sao maø
caùn boä bieát ñieàu naøy?

- Naêm ngoaùi, ngaøy anh môùi bò ñöa veà cuøm ôû traïi naøy
laàn ñaàu, toâi ñaõ ñoïc qua lyù lòch cuûa anh roài. Toâi bieát teân boá
meï anh vaø taát caû hoï haøng beân ngoaïi cuûa anh nöõa. Nhaø toâi
ôû saùt raøo nhaø cuï Ngaõi, oâng ngoaïi cuûa anh. Thôøi coøn laø con
gaùi, baø cuï sinh ra toâi laø baïn thaân cuûa baø cuï nhaø anh. Meï toâi
noùi hoài ñoù meï anh coù laøn da traéng nhö tröùng gaø boùc. Meï anh
khoâng laáy ngöôøi trong laøng, laïi ñi laáy ngöôøi laøng beân. Sau khi
boá anh bò gieát, meï con anh ñaõ boû xöù, ra ñi bieät taêm. Khoâng
ngôø sau ñoù gia ñình anh di cö vaøo Nam, vaø anh ñaõ laøm tôùi
chöùc thieáu taù. Duø gì thì chuùng ta cuõng laø ngöôøi cuøng laøng...

Tôùi luùc ñoù, toâi môùi hieåu lyù do vì sao vieân só quan Coäng-
Saûn naøy laïi nöông tay vôùi mình.

Caùn boä Vaán thoïc tay vaøo tuùi, loâi ra moät caùi phong bì. Môû
phong bì, moùc caùi aûnh côõ 6X9 cm ñöa cho toâi, anh ta noùi nhoû,

- Anh Long coù thô. Nhöng toâi khoâng ñöôïc pheùp ñöa thô
cho anh. Toâi "dieám" cho anh caùi aûnh cuûa vôï con anh. Nhôù
giöõ kín ñöøng cho ai bieát.

Noùi xong caâu naøy, Vaán nheùt vaøo tay toâi moät ñieáu thuoác
nöõa, roài ñöùng leân, löõng thöõng ñi veà höôùng nhaø beáp.

Coù leõ caùi thö chöùa taám hình ñaõ tôùi traïi trong thôøi gian
toâi taïi ñaøo. Trong hình laø vôï toâi beá thaèng con uùt ngaøy noù
vöøa bieát laät. Nay chaéc thaèng beù ñaõ bieát noùi, bieát chaïy roài?

AÁp caùi aûnh vôï con vaøo loøng, toâi nghe roõ raøng, tim mình
ñang thoån thöùc...

Toâi ñöôïc nhìn thaáy maët boá toâi laàn cuoái cuøng, ngaøy toâi
leân boán tuoåi. Coøn thaèng con toâi, khoâng bieát suoát ñôøi, noù coù

ÑA HIEÄU 96 169

dòp naøo nhìn thaáy maët boá noù hay khoâng?

Töø luùc ñoù cho tôùi toái mòt, cöù laâu laâu, toâi laïi dôû caùi aûnh
ra xem.

Vôï vaø con trai Vöông Moäng Long naêm 1975

Vaèng vaëc traêng troâi...

Toâi naèm quay maët veà höôùng Taây. Cöûa chính cuûa phoøng
giam khoâng bao giôø ñoùng. Ngoaøi kia aùnh nguyeät chan hoøa.

"Töng!... Töûng!... Töøng!... Töng!... "

coù tieáng ñôøn ghi ta voïng coå bay sang töø Laùn 1. Tieáp ñoù
laø moät caâu hoø (hay saøng xeâ) naõo nuoät,

"Ñeâm nay traêng saùng... (aù!) lung linh, em ngoài troâng
traêng.

Loøng nhôù thöông anh, maø loøng... (öø!) buoàn moâng meânh.

Mình caùch xa nhau roài... (aø!) Mình maát nhau muoân ñôøi.

Ñeâm ngoài troâng traêng, maø maét leä... (yù! aø!) tuoân rôi... "

Toâi khoâng phaân bieät ñöôïc gioïng hoø naøy laø cuûa oâng trung
taù con reå baø Buùt Traø, hay laø cuûa oâng ñaïi uùy con reå cuï daân

170 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

bieåu Hoaøng Kim Quy?

AÙnh traêng luøa tieáng ñôøn traøn qua cöûa phoøng giam.

"Töøng!"... "Töng!"... "Töùng!"... "Töùng!"... "Töng!"...

Nhòp ñôøn boãng roái rít haún leân, queän vaøo tieáng haùt, xoaén
laïi nhö con choát, roài vuùt leân thaät cao,

" Trôøi ôi!... Bôûi sa cô giöõa chieán tröôøng thoï tieãn

Neân Voõ Ñoâng Sô ñaønh chia tay vónh vieãn Baïch Thu...
Haø...

... Töng! Töøng!... Töng! Töûng!... Töøng! Töng!... Ö...
öng... ö... öng... "

Giöõa ñeâm traêng laïnh, voâ tình, khuùc "Voõ Ñoâng Sô" ñaõ
nhö muõi dao nhoïn, xoaùy vaøo tim ngöôøi nghe...

Ngaøy xöa toâi laø chuùa gheùt voïng coå. Cöù thaáy maáy anh
keùp caûi löông "mieät röøng" trong ñôn vò vöøa caát gioïng,

"Bieân cöông laù rôi, Thu Haø em ôi!”

... toâi laïi baám buïng cöôøi thaàm, lænh nhanh ñi choã khaùc.

Vaäy maø giôø ñaây, gioïng ca cuûa maáy oâng ngheä só tay ngang
cuõng laøm cho tim toâi xoán xang. Toâi naèm traèn troïc hoaøi maø
khoâng nhaém maét ñöôïc. Ñeâm sao quaù daøi...

Töø ñaàu thaùng Saùu, sau giôø aên tröa moãi ngaøy, toâi ñöôïc môû
coøng cuøm vaøi phuùt ñeå ñi veä sinh. Chuyeän æa ñaùi cuûa toâi xaûy
ra ngay trong voøng raøo maø veä binh cuõng phaûi keø keø ñi keøm.
Khi tôùi ñaàu Laùn 11, vì sôï thoái neân teân boä ñoäi ñaønh döøng laïi,
oâm suùng ñöùng canh, caùch nhaø caàu chöøng saùu chuïc thöôùc.
Maét noù cöù lom lom theo doõi nhöõng ngöôøi tuø treân ñöôøng ra
nhaø xí. Noù soi moùi, kieåm soaùt kyõ caøng nhöõng oáng vaàu chöùa
nöôùc hoï xaùch theo ñeå röûa ñít. Noù sôï baïn tuø leùn luùt lieân laïc
tieáp teá cho toâi!

Boïn cai tuø khoâng theå ngôø raèng, tröôùc khi toâi ñöôïc môû
cuøm, ñaõ coù hai ba anh baïn tôùi aån mình trong caàu tieâu roài.
Hoï tranh nhau nheùt vaøo mieäng toâi, cuïc ñöôøng, cuû khoai, vaø
caû nhöõng vieân thuoác boå. Toâi chæ ñöôïc pheùp ôû trong chuoàng
xí coù naêm phuùt. Trong naêm phuùt, toâi vöøa aên, vöøa ñaïi tieåu

ÑA HIEÄU 96 171

tieän, vöøa noùi chuyeän vôùi baïn beø.

Haøng ngaøy, baïn tuø chia phieân nhau giuùp ñôõ cho ba
ngöôøi ñang bò phaït. Caùc anh Thieáu Taù Hoaøng Vaên An, Ñaïi
UÙy Vöông Thaønh Laân, Ñaïi UÙy Nguyeãn Höõu Quang, Ñaïi UÙy
Phaïm Xuaân Ñoä, vaø Ñaïi UÙy Ñoã Duõng laø nhöõng ngöôøi toâi gaëp
maët thöôøng xuyeân, ngoaøi ra coøn nhieàu baïn khaùc nöõa. Hoï lo
cho toâi vaøo giöõa tröa, vaø lo cho anh Truï, anh Caû vaøo luùc xeá
chieàu. Neáu hoâm naøo caû traïi phaûi ñi lao ñoäng suoát ngaøy, thì
caùc anh tröïc laùn seõ laøm coâng taùc cöùu trôï.

Thôøi gian naøy ngöôøi tuø mang côm cho nhaø kyû luaät laø
Nguyeãn Höõu Quang, baïn cuøng khoùa Voõ-Bò cuûa toâi. Nhöõng
khi coù dòp thuaän tieän, anh Quang thöôøng leùn luùt eùm theâm
phaàn aên cho ngöôøi bò giam.

Cuõng may nhöõng chuyeän naøy khoâng ñoå beå. Chöù cai tuø
maø bieát ñöôïc thì caùc baïn toâi chæ coù nöôùc vaøo cuøm!

Trong caûnh hoaïn naïn, toâi ñaõ khoâng bò baïn beø boû rôi.
Nhöõng söï trôï giuùp aáy ñaõ khieán toâi taêng theâm söùc löïc caû veà
theå chaát laãn tinh thaàn. "Khoán khoù coù nhau, laø huynh ñeä chi
binh!" phaûi gaëp côn nguy bieán môùi thaáy caùi cao ñeïp cuûa
tình ñoàng ñoäi.

Nhöõng thaùng tieáp theo, toâi vaø hai anh baïn bò ñöa ñi voøng
voøng, laàn löôït nhoát trong caùc traïi tuø quanh vuøng Caåm-Nhaân,
Yeân-Bình. Moãi khi tôùi traïi môùi, ba “caûi taïo vieân” vöôït nguïc
laïi trôû thaønh nhöõng caùi bao caùt cho boïn veä binh cuûa traïi ñoù
thöïc taäp voõ ngheä.

Cuoái cuøng chuùng toâi bò daãn vaøo Traïi 2 trong Tích-Coác,
nhoát chung vôùi moät tay "Papillon" cuûa traïi naøy. Anh ta naèm
trong caên bìa cuûa nhaø kyû luaät, caùch toâi moät taám pheân.

Gheù moõm saùt caùi loã nhoû döôùi chaân vaùch, toâi hoûi nhoû,

- Naøy! Teân gì? Caáp gì?

- Thöôøng! Ñaïi uùy!

- Ñi luùc naøo?

- Sau caùc cha moät thaùng.

172 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

- Maáy ngöôøi?

- Boán.

- Ba oâng noäi kia ñaâu?

- Thoaùt roài!

- Coøn cha? Sao laïi naèm ñaây?

- Mình bò sa ruoät, giöõa ñöôøng ñaønh boû cuoäc, bò daân quaân
baét, daãn veà giao laïi cho traïi, roài bò toáng vaøo ñaây.

- Ñaõ bò chaáp cung chöa?

- Roài!

- Coù bò ñaùnh khoâng?

- Tôi bôøi! Ñau laém caùc cha ôi!

Maáy ngaøy sau, ngöôøi ñöa côm cuûa Traïi 2, voán laø moät
ñaïi uùy Bieät Ñoäng Quaân thì thaàm vôùi toâi raèng,

"Moät toaùn veä binh cuûa Traïi 2 ñaõ keâu goïi ñöôïc ba ngöôøi
baïn cuûa anh Thöôøng ra ñaàu haøng roài. Nhöng ngay sau ñoù,
chuùng baén cheát heát ba ngöôøi naøy, roài ñoå hoâ laø hoï boû chaïy
luùc ban ñeâm!"

Nghe chuyeän naøy, toâi nhôù laïi caùi ñeâm trôøi toái ñen nhö
möïc caùch ñoù khoâng laâu, neáu toâi nghe lôøi teân veä binh, böôùc
ra khoûi coång ñeå leân ban chæ huy kyù giaáy cho veà ñoäi lao ñoäng,
thì toâi ñaõ bò baén cheát roài!

Cuoái naêm 1978 coù tin Trung-Coäng saép ñaùnh Vieät-Coäng,
ba chuùng toâi laïi bò coøng dính vaøo nhau ñöa leân xe, vöôït soâng
Loâ, qua ñeøo Kheá, gheù Taân-Traøo, roài chaïy moät leøo veà Traïi
Phuù-Sôn 4, Thaùi-Nguyeân.

Taïi ñaây, vöøa ñöôïc thaùo coøng ra, toâi ñaõ bò toáng vaøo ñoäi
tröøng giôùi soá 12 toaøn laø daân vöôït nguïc, chuyeân laøm loø gaïch.
Ñoàng caûnh ngoä, neân anh em trong ñoäi naøy ñaõ thöông yeâu,
ñuøm boïc laãn nhau nhö ngöôøi thaân trong moät nhaø.

Thaùng Ba naêm 1979 quaân Taàu aøo qua bieân giôùi, chuùng
toâi laïi bò coøng töøng caëp, ñöa leân Molotova, chaïy moät maïch
qua thuû ñoâ Haø-Noäi veà tuoát mieät Haø-Nam, Phuû-Lyù.

ÑA HIEÄU 96 173

Trong luùc chôø phaø vöôït soâng Haùt, ñoaøn xe bò daân chuùng
neùm ñaù tôi bôøi. Tuø chæ coøn nöôùc oâm ñaàu, uùp maët xuoáng saøn
xe. Thì ra daân chuùng töôûng chuùng toâi laø tuø binh Trung-Quoác!

Ñeán khi bieát treân xe laø tuø caûi taïo Vieät-Nam Coäng-Hoøa
thì daân chuùng laïi ñua nhau neùm chuùng toâi laàn nöõa! Chuùng
toâi laïi lo oâm ñaàu, uùp maët. Naøo ngôø, laàn naøy ñaàu coå, toùc tai
laõnh toaøn laø xoâi, ñöôøng, keïo baùnh, xu haøo, caûi baép!

Quyù hoùa hôn moïi moùn quaø maø chuùng toâi nhaän ñöôïc ngaøy
hoâm ñoù laø, laàn ñaàu keå töø khi baïi traän, chuùng toâi laïi ñöôïc nghe
hai tieáng "Hoan hoâ!" töø mieäng cuûa ñoàng baøo toâi.

Duø chæ coù vaøi tieáng "Hoan hoâ!" ruït reø phaùt ra trong ñaùm
ñoâng thoâi, ñaõ khieán ñoâi maét toâi cay xeø. Nhìn sang beân, toâi
thaáy maët anh baïn chung coøng cuõng nhaït nhoøa nöôùc maét...

Töø aáy, cöù vaøi naêm moät laàn, toâi laïi bò chuyeån sang traïi
môùi, cuoái cuøng laø Z30 D Haøm-Taân. Tôùi naêm 1988 toâi ñöôïc
tha.

Nhôù laïi, moät ngaøy muøa ñoâng naêm 1965, toâi ñaõ quyø xuoáng
giöõa vuõ ñình tröôøng Leâ-Lôïi Tröôøng Voõ-Bò Quoác-Gia Vieät-
Nam ñeå tuyeân theä raèng seõ ñem xöông maùu mình baûo veä toå
quoác, phuïc vuï ñoàng baøo. Sau khi ñöùng leân, toâi trôû thaønh moät
só quan Bieät Ñoäng Quaân. Qua bao nhieâu naêm xoâng pha nôi
chieán tröôøng, roài traàm luaân trong tuø nguïc, toâi vaãn ghi taïc
trong loøng moät lôøi khuyeân,

“Thaø laøm moät vieân ngoïc naùt, chöù khoâng laøm moät vieân
ngoùi laønh!"

Vöông Moäng Long

Seattle, thaùng 3 naêm 2012

174 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

Nguyeãn Myõ Uaån K.15 175
Xuaân veà vui vôùi baïn hieàn,
Röôïu queâ thaám doïng, ñoïc lieàn baøi thô.
Xuaân sang nhö ñaõ ñôïi chôø,
Ñoùn Xuaân nhôù ñeán ngoïn côø Ñoáng Ña,
Chieán coâng haõn maõ daân ta,
Dieät thuø cöùu Nöôùc, nhaø nhaø an vui.
Tieác thay vaän Nöôùc ñoåi dôøi,
Quæ vöông xuaát hieän, cô trôøi ñoåi thay,
Chuùng laøm theo leänh quan thaày,
Haïi daân, haïi Nöôùc, ñoù ñaây oaùn hôøn.
Maäu Thaân chuùng noùi chuùng hôn,
Gieát ngöôøi voâ toäi laø côn côù naøo?
Oan khieân vay traû nôi nao?
Hôn traêm ngaøn chuùng khaùc naøo thieâu thaân!
Daãu gì cuõng laø ngöôøi daân,
Vieät Nam con Meï, caân phaân noãi gì?
Hay sao daân khoå ñuû beà,
Töï do daân chuû khoâng heà quan taâm.
Ñoäc laäp maø laïi laëng caâm,
Ñeå cho ñaát nöôùc bò xaâm chieám laàn...
Teát veà theâm moät muøa Xuaân,
Höôùng veà queâ meï, thöông daân Vieät mình.
Mong sao moät buoåi bình minh,
Vieät Nam toaøn veïn, daân tình aám no.
Ñoùn muøa Xuaân môùi

ÑA HIEÄU 96

Meânh Mang Muøi Bieån Maën

Töôøng Thuyù K20B

Theá laø heát, Vinh veà Saigon maø khoâng noùi vôùi Nhö moät
lôøi naøo, chieàu hoâm qua coâ boû böõa côm toái, chaïy moät maïch
qua kieám anh, tôùi caên nhaø nhoû, cöûa ñaõ khoùa beân ngoaøi, coâ
ñang hy voïng anh ñi ñaâu ñoù seõ veà vaø thaáy coâ ngoài chôø treân
baäc cöûa, nhöng chò Tö Baùu, ngöôøi naáu côm thaùng cho Vinh
xuaát hieän, ñaùnh tan nieàm hy voïng cuûa coâ:

- Nhö haû? Em tìm anh Vinh aø? Anh aáy veà Saigon roài,
tröa luùc taøu rôøi baõi laø aûnh theo taøu veà luoân.

- Anh aáy coù nhaén gì cho em khoâng chò?

- Coù thaáy noùi gì ñaâu? Chò töôûng em bieát anh aáy veà
Saigon chöù?

_Khoâng, em khoâng bieát, hai böõa roài em khoâng gaëp anh
aáy. Thoâi, caùm ôn chò, em veà nhe.

Nhö thaãn thôø böôùc töøng böôùc ra bôø ñaù, nôi maø hoâm naøo
coâ ñaõ cuøng Vinh thöôøng ngoài ñeå ngaém bieån vaø cuõng laø nôi

176 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

coâ gaëp Vinh laàn ñaàu. Baây giôø anh ôû ñaâu? Coâ daãm nhöõng
böôùc chaân voâ hoàn treân neàn caùt mòn maø sao nghe loøng choâng
cheânh, chôi vôi.

Quay veà, Nhö vaøo phoøng ñoùng cöûa laïi, ra lan can nhìn
xuoáng bieån. Maët bieån ñen saãm moät maøu, xa xa aùnh saùng
cuûa nhöõng chieác thuyeàn ñi caâu möïc ñeâm nhö nhöõng vì sao
raûi raùc ñoù ñaây. Tieáng soùng bieån rì raøo moät ñieäu nhaïc buoàn
buoàn, cuøng tieáng leng keng cuûa chieác phong linh laøm coâ
nhôù Vinh tha thieát. Chieác phong linh naøy laø taùc phaåm cuûa
Vinh laøm baèng nhöõng voû soø, coâ nhaët ñöôïc treân baõi, trong
ngaøy ñaàu gaëp anh. Nhö vôùi tay laáy chieác phong linh xuoáng,
caùc voõ soø hình daùng khaùc nhau, ñöôïc keát laïi bôûi moät nhöõng
sôïi giaây cöôùc, treo song song, sôïi daøi, sôïi ngaén, vaøo moät caùi
voøng troøn, khi coù gioù, chuùng ñaäp vaøo nhau taïo thaønh moät
aâm thanh thaùnh thoùt, deã thöông. OÂm chieác phong linh trong
tay, coâ nhôù anh thaät nhieàu, nhôù quay quaét:

_ Vinh ôi, anh giaän em thaät sao? Sao ñi maø khoâng noùi
vôùi em? Khoâng coù anh, em coâ ñôn laém, Vinh coù bieát khoâng?
Em nhôù anh laøm sao, em nhôù aùnh maét ñaém ñuoái, nhôù nuï
cöôøi ña tình, nhôù voøng tay noàng aám, tha thieát cuûa anh, em
nhôù, em nhôù nhieàu laém Vinh ôi.

Coâ guïc ñaàu vaøo lan can, nöôùc maét raøn ruïa. Coù phaûi taïi
dì UÙt ñaõ taøn nhaãn noùi ra lyù do vaø töø choái khoâng cho anh gaëp
Nhö, khi anh ñeán tìm coâ hai hoâm tröoùc ñaây, hay taïi meï ra
ñieàu kieän quaùi aùc, hay taïi coâ quaù nhu nhöôïc khoâng daùm ñaáu
tranh cho tình yeâu cuûa mình, ñeå baây giôø coâ maát anh. Vinh
ôi, em phaûi laøm gì ñaây ñeå coù anh, haû Vinh?

Nhö thaãn thôø nhôù laïi, töø hoâm ra ñaûo, maáy laàn dì UÙt baûo
coâ, bình minh cuûa bieån ñeïp laém neân xem. Nhö chöa coù dòp
ngaém caûnh maët trôøi moïc ôû bieån bao giôø. Nhöng vì löôøi daäy
sôùm, neân maáy laàn bò huït coi, hoâm ñoù Nhö nhaát quyeát daäy
sôùm ñeå xem cho baèng ñöôïc, khi veà coøn coù chuyeän maø keå
vôùi ñaùm baïn cuûa coâ chöù.

Leo leân moät moûm ñaù, gaàn baõi chaøi, Nhö ngoài boù goái
vaø chôø. Phía chaân trôøi xa xa, nôi chia caét trôøi vaø bieån, giöõa

ÑA HIEÄU 96 177

nhöõng khoaûng maây maàu hoàng, cam röïc rôõ, maët trôøi töø töø
nhoâ leân, xuaát hieän nhö moät chieác ñiaõ lôùn, ñoû choùi, thaät ñeïp.
Nhö ngaây ngöôøi ra nhìn:

- Trôøi ôi, ñeïp quaù!

Nhö ngoài ñoù meâ man ngaém cho ñeán khi maët trôøi leân cao
vaø nhoû daàn, ñaùm maây hoàng röïc rôõ khoâng coøn nöõa, coâ môùi
ñöùng leân, theo nhöõng moâ ñaù ñi laàn xuoáng. Ñang lang thang
doïc theo meù nöôùc, nhaët nhöõng chieác voû soø coøn ñeïp bò soùng
ñaùnh vaøo bôø, coâ chôït nghe moät tieáng keâu ñau ñôùn cuûa ai ñoù
töø sau moûm ñaù voïng laïi. Toø moø, coâ ñi voøng tôùi nôi phaùt ra
tieáng keâu thì thaáy moät thanh nieân ñang quyø treân caùt, hai tay
anh ta naém vaøo nhau, ñaày maùu. Nhö böoùc voäi laïi:

- Anh bò sao vaäy? Tay chaûy maùu quaù trôøi kìa. Coù caàn
toâi giuùp gì khoâng?

Ngöôøi thanh nieân ngaång ñaàu leân, neùt maët coù veû ñau ñôùn:

- Toâi nhaåy töø treân moûm ñaù xuoáng, tay ñaäp vaøo thaønh ñaù
saéc neân bò caét, chaéc khoâng sao ñaâu.

- Khoâng sao maø maùu chaûy nhieàu theá kia, ñöa tay ñaây
toâi baêng ñôõ laïi cho maùu ñöøng chaûy nöõa.

Vöøa noùi Nhö vöøa thaùo chieác khaên coät ñaàu xuoáng, coâ
caàm baøn tay bò thöông, nheï nhaøng, kheùo leùo cuoán chieác
khaên quanh veát caét.

- Roài ñoù baây giôø anh coù theå veà nhaø ñeå ngöôøi nhaø röûa
veát thöông vaø baêng boù laïi cho anh.

- Chaéc… toâi laïi phaûi phieàn ñeán coâ roài. Ngöôøi nhaø toâi
khoâng coù ôû ñaây, maø moät mình toâi thì… coâ thaáy ñaáy, laøm sao
toâi baêng ñöôïc.

- Ô… neáu vaäy, hay… ñeán nhaø toâi, cuõng gaàn ñaây thoâi, coâ
chæ daõy nhaø phía sau raëng phi lao, anh thaáy chöa, caên nhaø
maàu traéng ñoù, tôùi ñoù ñi, coù ñuû thuoác men, toâi seõ baêng laïi cho
anh, ñeå nhö vaäy khoâng toát ñaâu, caàn phaûi caàm maùu vaø röûa
cho veát thöông khoûi bò nhieãm truøng chöù. Haû, sao nhìn toâi?

Gaõ thanh nieân cöôøi:

178 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

- Nhìn coâ, toâi thaáy ñôõ ñau.
Nhö cong moâi:
- Vôù vaån, vaäy thì cöù ñöùng ñoù maø nhìn cho ñôõ ñau, toâi veà.
Coâ quay ngöôøi boû ñi thaúng, gaõ cöôøi cöôøi böôùc theo:
- Coâ ñi roài, khoâng coù coâ thì nhìn ai.
Tôùi nôi, Nhö môû cöûa böôùc vaøo trong nhaø:
- Anh ngoài chôø toâi vaøo laáy thuoác.
Gaõ gaät ñaàu nhöng khoâng ngoài xuoáng, gaõ ñöa maét nhìn
quanh quan saùt caên phoøng, vaø döøng laïi nôi böùc chaân dung
lôùn cuûa moät oâng laõo, treo ôû treân töôøng.
- Roài, anh ra ñaây toâi laøm thuoác cho anh. Ô kìa, sao anh
coøn ñöùng ñoù.
- Hình ai vaäy
- OÂng ngoaïi toâi, anh quen aø?
- Cuï giaø theá naøy laøm sao toâi quen ñöôïc, gaõ cöôøi, thaáy
coâ coù veû hao hao gioáng oâng cuï.
- Nghóa laø anh thaáy toâi ñeïp laõo?
Gaõ tuûm tæm cöôøi, roài ñi laïi ngoài treân salon:
- Laõo maø ñeïp nhö coâ thì thieân haï cheát heát.
Nhö löôøm gaõ:
- Anh laø con trai sao beûm meùp quaù vaäy.
- Khoâng phaûi con trai maø laø ñaøn oâng.
- Vaäy thì caøng teä hôn.
- Sao vaäy?
- Ñaøn oâng maø laém ñieàu nhö vaäy thì ma noù meâ.
- AØ, ra theá. Ma khoâng meâ, nhöng ngöôøi meâ laø ñöôïc roài.
Bieát gaõ treâu coâ, Nhö löôøm gaõ, roài cuùi xuoáng, coâ töø töø
thaùo chieác khaên ra khoûi veát thöông, maùu vaãn coøn ræ ræ, coâ
nheø nheï laáy alcool lau chung quanh, chaát coàn xoùt laøm gaõ
giöït tay laïi.
- Ñau laém haû, xin loãi, nhöng khoâng lau baèng alcool veát

ÑA HIEÄU 96 179

thöông seõ bò nhieãm truøng, raùng ñi, chuùt xíu thoâi, seõ heát ñau
lieàn haø.

Vöøa noùi coâ vöøa thoåi nheï vaøo veát thöông. Gaõ baät cöôøi
vì caùch noùi vaø laøm cuûa coâ nhö ñang doã daønh moät ñöùa treû:

- Coâ cöù laøm ñi, baûo ñaûm toâi seõ khoâng khoùc ñaâu? AØ maø
toâi hoûi thaät nhe, toâi thaáy con gaùi thöôøng hay sôï maùu, coøn
coâ, hình nhö coâ khoâng heà sôï maùu tí naøo? Coù lyù do gì khoâng?

- Taïi vì toâi laø laõo, giaø thì coøn bieát sôï gì.

- Gôùm nhæ, cuõng moàm meùp quaù ñaáy.

Khoâng theøm traû lôøi gaõ, coâ cöù luùi huùi baêng veát thöông,
khi ngaång leân thaáy gaõ ñang nhìn mình ñaêm ñaêm, aùnh maét
cuûa gaû thaät noàng naøn laøm coâ boái roái. Traùnh caùi nhìn cuûa gaõ,
coâ vôø cuùi xuoáng xeáp moïi thöù vaøo hoäp:

- Xong roài ñoù, anh coù theå veà, nhöng nhôù caån thaän ñöøng
ñeå bò nhieãm truøng, vaø khi noù leân da non, anh duøng ngheä thoa
vaøo thì seõ khoâng bò seïo.

- Coù leõ toâi seõ ñeå cho thaønh seïo vì nhö theá toâi seõ nhôù maõi
ñeán coâ… coâ y taù xinh ñeïp, deã yeâu naøy.

- Anh taùn kheùo quaù ñaáy, nhöng khoâng keát quaû ñaâu, toâi
giuùp anh tôùi ñaây laø xong, coâ laïnh nhaït, anh veà ñi.

- Coâ ñuoåi khaùch aø?

- Anh khoâng phaûi laø khaùch

- Khoâng laø khaùch theá laø gì? Baïn haû? hay laø…

Gaõ cöôøi cöôøi, nhìn coâ baèng caëp maét gian gian theá naøo
aáy. Coâ thaáy hai maù mình noùng leân:

- Anh chaû laø gì caû, veà ñi, cho toâi ñoùng coång.

- Ñuøa moät tí maø sao deã giaän theá coâ beù. Nhöng daàu sao
toâi cuõng phaûi caùm ôn coâ thaät nhieàu, coâ y taù cuûa toâi.

Caùi laõo naøy lì thaät, coøn trô traùo nöõa chöù, coâ y taù cuûa toâi,
ai cuûa nhaø ngöôi, nhìn caùi maët cöôøi nham nham, nhôû nhôû
thaáy phaùt gheùt. Bieát vaäy khoâng theøm giuùp haén cho xong. Meï
vaø dì UÙt ñaõ daïy Nhö roài, khoâng neân quaù meàm loøng vaø caû tin

180 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

vì meàm loøng hay caû tin seõ deã bò toån thöông vaø thieät haïi cho
baûn thaân, coâ ñaõ nhieàu laàn laøm traùi lôøi daën, nhöng thaät söï coâ
chöa laàn naøo bò toån thöông caû, neân Nhö chöa ruùt ñöôïc kinh
nghieäm cho mình, laàn naøy coù leõ coâ phaûi nghó laïi roài.

Coâ ñeán vòn beân caùnh coång nhö chôø cho gaõ böôùc ra. Gaõ tôùi
gaàn, cuùi xuoáng saùt maët coâ, hôi thôû ñaøn oâng laøm coâ chao ñaûo:

- Toâi veà, moät laàn nöõa caùm ôn coâ aân nhaân xinh ñeïp. AØ
maø toâi chöa haân haïnh ñöôïc bieát teân coâ beù, coâ beù teân gì vaäy.

- Thöù nhaát toâi khoâng phaûi coâ beù, thöù hai taïi sao toâi phaûi
cho anh bieát teân, toâi vôùi anh tôùi ñaây laø chaám döùt.

- AØ, thì ra ngöôøi ta laø ngöôøi lôùn. ÔØ, maø hình nhö mình
chöa baét ñaàu thì laøm sao maø chaám döùt?

- Anh…

- Hay laø mình baét ñaàu ñi?

Nhö töùc muoán khoùc, coâ daân daán nöôùc maét, thaáy vaäy gaõ
cuoáng quít;

- Thaáy coâ deã thöông toâi muoán rôõn chuùt xíu maø, ñöøng
khoùc nhe, coâ thaáy khoâng nöôùc bieån ñaày quaù roài kìa, noù traøn
caû leân bôø roài ñoù, coâ maø khoùc nöõa laø choã naøy luït heát cho maø
coi. Thoâi toâi veà vaäy.

Tröôùc khi veà, gaõ nhaët tuùi voû soø cuûa Nhö treo beân caùnh
coång ñuùt vaøo tuùi quaàn, roài böôùc ra ngoaøi:

- Taïm bieät nheù, heïn gaëp laïi vaø chaéc chaén toâi seõ bieát teân
cuûa em thoâi, coâ beù deã thöông hay hôøn maùt aï.

Nhö quay vaøo, coâ ngoài xuoáng böïc cöûa nhìn ra bieån, coâ
thaáy trong loøng boái roái quaù, taïi sao coâ cöù nghó veà gaõ maõi nhæ,
caùi gaõ thanh nieân chæ môùi gaëp. Nhìn daùng khoûe maïnh, ñaøn
oâng cuûa gaõ trong chieác quaàn lính hoa raèn ri, caùi aùo thung
maøu saùm mang veû ngang taøng laøm sao, coäng vôùi aùnh maét
saùng, noàng naøn, caùi mieäng roäng thaät coù duyeân treân chieác
caàm cheû vaø nhaát laø maùi toùc ngaén nguûn nhö nhöõng ngöoøi ñi
lính, ñaõ laøm tim Nhö xoán xang, chao ñaûo. Nhö ôi, cheát Nhö
roài, neáu ngöôøi ñoù laø lính thì keå nhö coâ heát hy voïng coù ngöôøi

ÑA HIEÄU 96 181

baïn naøy. Meï seõ khoâng bao giôø baèng loøng cho Nhö coù baïn
laø lính ñaâu. Ñaõ coù laàn meï noùi vôùi hai chò em Nhö:

- Thôøi buoåi chieán tranh naøy, meï ñaõ nhìn thaáy chung
quanh hoï haøng, baïn beø mình, con gaùi cuûa hoï trôû thaønh goùa
phuï khi coøn treû, raát nhieàu, meï khoâng muoán caùc con gaùi cuûa
meï daãm leân veát xe ñoå ñoù. Caùc con yeâu ai cuõng ñöôïc mieãn
ngöôøi ñoù khoâng phaûi laø lính.

- Theá yeâu oâng baùn baùnh boø ñöôïc khoâng meï? Nhö treâu
meï.

- Tieân sö coâ, daùm laáy oâng baùn baùnh boø thì meï cuõng daùm
gaû ñoù. Meï Nhö coác yeâu leân ñaàu con gaùi. Meï noùi roài, ai cuõng
ñöôïc, nhöng khoâng phaûi lính, nhôù chöa?

Nhö lyù söï:

- Nhöng meï ôi, caùi soá phaûi thaønh goùa phuï thì laáy ai cuõng
bò vaäy thoâi, ñaâu cöù phaûi laáy lính môùi bò ñaâu.

- Treû con bieát gì maø nhieàu chuyeän, meï noùi laø phaûi nghe,
ñöøng coù caõi.

“Meï noùi laø phaûi nghe” vaø Thöôøng Nga, chò cuûa Nhö,
ñaõ laäp gia ñình vôùi moät baùc só, ñuùng nhö yù nguyeän cuûa meï.
Chæ coøn mình Nhö, neân baïn beø cuûa Nhö meï kieåm soaùt kyõ
laém, laàn naøy coâ vöøa thi ñaäu tuù taøi, meï thöôûng cho ñi ra ñaûo
vôùi dì UÙt, ngoaøi naøy thì chaéc chaúng coù lính cho Nhö quen,
neân meï chaû phaûi lo.

- UÙt ôi, con ra baõi xem maët trôøi moïc nhe.

- ÖØ, nhôù veà sôùm coøn aên saùng ñaáy.

- Daï

Nhö chaïy moät maïch ra taûng ñaù lôùn, leo leân, roài ngoài
xuoáng chôø. Saùng nay bieån thaät nhieàu gioù, gioù luoàn thoåi maùi
toùc Nhö tung bay. Nhö keùo hai cheùo aùo uû ñoâi baøn tay cho
bôùt laïnh. Maáy hoâm nay coâ khoâng ra bieån sôï gaëp phaûi gaõ,
ngöôøi laøm tim coâ boài hoài, gôïn soùng, nhöng neáu coâ khoâng ra
bieån thì bieát laøm gì cho heát ngaøy ôû trong caên bieät thöï ñoù. ÔØ
maø, neáu coù gaëp gaõ thì ñaõ sao naøo, cöù lôø ñi nhö khoâng quen

182 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

thì thoâi chöù gì, vaø baây giôø coâ ngoài ñaây. Ñang suy nghó, boãng
coâ nghe coù tieáng leng keng, thaùnh thoùt beân tai, giaät mình,
coâ quay laïi, gaõ thanh nieân ñaùng gheùt ñaõ ñöùng ñoù töï luùc naøo,
treân tay gaõ laø moät chieác phong linh laøm baèng voû soø.

- Laøm gì maø ngoài meâ maån theá, toâi ñeán sau löng ñaõ laâu
maø em cuõng chaúng bieát, caùi ñieäu naøy maø bò baét coùc chaéc
cuõng khoâng hay.

- Ai daùm baét coùc toâi maø sôï.

- Toâi ñaáy, coù daùm ñeå toâi baét coùc khoâng?

Nhö khoâng traû lôøi, coâ quay nhìn ra bieån, veû maët giaän doãi.
Gaõ ngoài xuoáng beân caïnh, ñöa caùi phong linh ra tröôùc maët coâ:

- Thoâi khoâng ñuøa nöõa, coù moùn quaø naøy cho em ñaây,
ñöøng giaän nöõa nhe, giaän choùng giaø laém, maø toâi khoâng muoán
thaáy em giaø ñaâu, em deã thöông laém, coù bieát khoâng coâ beù?

Nhö xoay ngöôøi laïi nhìn gaõ, aùnh maét cuûa gaõ say ñaém
laøm sao, Nhö nghe tim mình ñang ñaäp sai moät nhòp, coâ ñöa
tay ñôõ moùn quaø, laéc nheï:

- Ñeïp quaù, anh laøm laáy phaûi khoâng, toâi nhaän ra maáy con
oác naøy laø cuûa toâi nhaët veà maø.

- Em thích khoâng?

- Thích thì sao, khoâng thích thì sao?

Vöøa traû lôøi gaõ, coâ vöøa laêc laéc caùi phong linh. Nghe coâ
noùi gaõ cöôøi:

- Traû lôøi caéc côù nhæ, chaû sao heát, vì toâi ñaõ taëng noù cho
coâ beù teân…

- Teân gì? Khoâng bieát haû? sao anh noùi anh seõ tìm bieát
teân toâi?

Gioïng gaõ thaät ngoït vaø nheï:

- Tìm bieát khoâng thuù baèng toâi muoán nghe chính em noùi
vôùi toâi, noùi cho toâi bieát teân em ñi?

- Coù caàn thieát khoâng?

- Caàn chöù.

ÑA HIEÄU 96 183

- Ñeå laøm gì?

- Ñeå …ô… ñeå khi goïi teân em seõ laøm em haét xì aáy maø.

- Neáu vaäy thì toâi noùi cho anh bieát duø anh coù heùt teân toâi
thaät to, toâi cuõng chaúng haét xì ñaâu.

- Vaäy ngon thì noùi teân ñi, sôï aø?

- Coøn laâu môùi sôï anh, nghe neø, teân toâi laø Thöôøng Nhö
coù nghóa laø… “nhö thöôøng” aáy maø.

- Thöôøng Nhö, caùi teân naøy raát laï vaø chaúng “nhö thöôøng”
chuùt naøo, noù cuõng seõ gioáng nhö veát seïo naøy, seõ laøm toâi nhôù
maõi ñeán em.

Chôït Nhö thaáy baøn tay mình aám aùp naèm trong tay gaõ,
coâ ñoû maët, boái roái, Nhìn coâ, gioïng gaõ thieát tha:

- Thöôøng Nhö… mình laøm baïn nhau nhe.

- Nhöng… anh laø... ?

- AØ, Vinh, toâi laø Vinh. Gaõ cöôøi

- Gì Vinh?

- Thöôøng Nhö ñoaùn thöû xem.

- Quang Vinh, Troïng Vinh ôø…Chí Vinh oâ… khoâng ñöôïc,
nghe gioáng teân laõo caùo hoà quaù, hay laø… hö vinh hì hì.

- Hö vinh, cuõng ngoä ñaáy chöù? Nhöng em ñoaùn dôû eïc,
toâi laø Traàn Vinh.

- Anh coù hoï haøng gì vôùi oâng Traàn Kieät, thaàu khoaùn ôû
Saigon khoâng?

- Traàn Kieät laø oâng noäi toâi. Sao em bieát oâng noäi toâi

- Ba meï toâi cuõng laø thaàu khoaùn neân bieát.

- OÀ, truøng hôïp nhæ, vaäy mình laø baïn nhau cuõng phaûi thoâi.
Nhö ñoàng yù khoâng? ñoàng yù thì mình ngoeùo tay.

Gaõ ñöa ngoùn tay uùt ra nhìn Nhö, chôø ñôïi. AÙnh maét gaõ
sao noàng naøn quaù, quyeán ruõ quaù, tim Nhö laïi ñaäp sai nhòp
nöõa roài, coâ run run ñöa ngoùn tay beù nhoû cuûa mình quaán vaøo
ngoùn tay ngöôøi ta. Vinh aáp tay Nhö trong hai baøn tay mình:

- Tay em laïnh quaù, chaéc taïi hoâm nay gioù nhieàu, chuùng

184 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

mình ñi xuoáng ñi, toâi seõ daãn Thöôøng Nhö ñeán moät choã naøy,
toâi nghó em seõ thích laém.

- Chaéc khoâng ñöôïc ñaâu vì Nhö höùa veà aên saùng vôùi dì
UÙt, baây giôø muoän roài chaéc theå naøo Nhö cuõng bò la cho xem.

- Vaäy toâi ñöa Nhö veà, chieàu toâi seõ chôø em taïi ñaây, nhôù
ñeán nhe. Chuùng mình seõ tôùi choã ñoù.

- Choã ñoù laø choã naøo? Coù xa ñaây khoâng?

Vinh cöôøi:

- Bí maät, tôùi ñoù roài em seõ bieát.

- Khoâng noùi haû, Nhö cho anh chôø daøi coå luoân.

- Vaäy anh seõ thaønh con höôu cao coå maát thoâi.

Chieàu hoâm ñoù, sau khi ñi moät voøng qua beán chaøi ñeå coâ
xem caûnh thuyeàn veà beán,Vinh ñöa coâ veà nhaø anh. Moät caên
nhaø goã vôùi loái kieán truùc thaät ñaëc bieät, gioáng nhö moät bieät thöï
thu nhoû, naèm döôùi raëng phi lao, khaùc xa vôùi nhöõng caên nhaø
gaïch daûn dò gaàn ñoù. Böôùc vaøo nhaø Nhö ñaõ meâ vì caùch baøi trí
raát myõ thuaät vaø ñaäm neùt ñaïi döông. Nhöõng con oác ñaày maøu
saéc vaø hình daùng kyø laï cuøng moät hoà caù nöôùc maën ñaõ cuoán
huùt coâ beù, ngay caû caùi khuoân hình oâng noäi Vinh cuõng ñöôïc
trang trí baèng nhöõng voû soø ñuû loaïi. Nhöng caùi laøm coâ thích
thuù nhaát laïi laø nhöõng chieác phong linh ñuû kieåu maø Nhö chöa
heà nhìn thaáy ôû ñaâu, laøm coâ luoân mieäng keâu leân:

- Trôøi ôi, nhaø anh ñaây haû, ñeïp quaù, ñeïp quaù.

- Khoâng phaûi cuûa anh, oâng noäi anh xaây ñeà gia ñình thænh
thoaûng veà ñaây nghæ heø thoâi, Nhö nhôù daõy nhaø treân xoùm chaøi
khoâng, oâng anh xaây cho ñaùm daân chaøi ôû, vaø ñeå hoï troâng coi
nhaø cho oâng khi khoâng coù ai veà ñaây.

- Nhö thích coù moät caên nhaø nhö theá naøy, ñeïp vaø thô
moäng quaù

- Neáu em thích thì doïn ñeán ñaây ôû ñi. Vöøa roùt nöôùc cho
coâ, Vinh ôõm ôø.

- ÔÛ ñaây? vôùi anh haû?

- ÖØ, coù sao ñaâu, anh seõ chia ñoâi vôùi Thöôøng Nhö.

ÑA HIEÄU 96 185

- Neáu cho Nhö seõ laáy luoân, khoâng chia vôùi ai caû
- Laáy luoân cuõng ñöôïc, anh ôû keù.
- Ai theøm cho keù maø ôû.
- Cho anh ôû keù ñi, vui laém ñoù.
- Vui cuõng khoâng theøm, anh gheâ laém, töôûng Nhö ngu haû?
- Anh ñaâu daùm noùi Nhö ngu, Nhö vöøa ñeïp laïi vöøa thoâng
minh hôn…
- Hôn ai?
- Hôn anh.
Coâ baät cöôøi:
- Hôn anh laø caùi chaéc.
- Thì taïi anh nhöôøng maø.
Thöôøng Nhö cöôøi vì Vinh leùm quaù, coâ noùi khoâng laïi
anh roài, coâ ñi laïi gaàn caây ñaøn guitar döïng ôû treân gheá salon:
- Boä anh thöôøng ñaøn laém hay sao?
- Cuõng thænh thoaûng khi naøo buoàn thì chôi cho vui vaäy
maø.
- Baây giôø anh ñaøn cho Nhö nghe ñöôïc khoâng?
- Xin tuaân leänh.
Vinh caàm caây ñaøn keùo Nhö ra ngoài treân böïc theàm, troâng
ra bieån, anh so daây roài baét ñaàu haùt:
Toâi ñaõ ngoài ñaây ñeå nghe bieån haùt
Nhöõng lôøi töï tình aâm ñieäu thieát tha
Toâi ñaõ ngoài ñaây ñeå nhìn con soùng
Ngoïn soùng baïc ñaàu trong naéng chan hoøa…
…………………………………………..
Bieån vaãn coøn ñaây, vaãn maàu hy voïng
Maø em ñaõ xa, xa maõi nguùt ngaøn
Toâi vaãn chôø em, duø trong voâ voïng
Khi daáu chaân em soùng ñaõ xoùa tan

186 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

Em ñaõ xa roài khoâng veà ñaây nöõa

Bôø caùt baây giôø chæ daáu chaân toâi

Daáu chaân ñôn leû, tuûi buoàn ñöa loái

Nhö cuoäc tình mình, soùng ñaõ cuoán troâi.(1)

Vinh ñaõ ngöøng haùt, nhöng aâm ñieäu buoàn buoàn vaãn nhö
coøn ñoïng quanh ñaây. Moät laùt sau Nhö leân tieáng:

- Baøi haùt hay quaù nhöng buoàn theá naøo aáy, Nhö chöa
nghe baøi naøy bao giôø.

- Baøi naøy laø cuûa moät ngöôøi baïn, anh aáy ôû haûi quaân.

Nhö nhìn ra bieån, nhöûng con soùng nhoû thay nhau chaïy
vaøo bôø troâng hieàn hoøa laøm sao. Nhö thích bieån laém baây giôø
quen anh, coâ thaáy mình laïi caøng yeâu bieån nhieàu hôn.

Ñaõ hôn moät tuaàn roài, töø khi quen Vinh, Nhö vui laém, coâ
coù nhöõng ngaøy nghæ heø thaät ñaùnh nhôù. Vinh ñaõ daïy coâ laøm
sao keát phong linh, laøm sao baét nhöõng con cua bieån trong
hoác ñaù maø khoâng bò keïp, roài nhöõng buoåi ñi beân nhau döôùi
nhöõng haøng döông, nhöõng luùc cuøng nhau ngoài ngaém bình
minh hay nhöõng buoåi hoaøng hoân treân bieån. Coøn vôùi Vinh,
Nhö laø moät coâ baïn nhoû thaät ñaëc bieät, thaät ñaùng yeâu, tuy
nhieân, nhieàu luùc anh ñònh baøy toû tình caûm cuûa mình nhöng
khi nhìn thaáy veû thaùnh thieän, ngaây thô cuûa coâ, anh laïi thoâi
vì ñoâi khi anh mô hoà caûm thaáy ôû coâ beù naøy coù moät caùi gì,
luùc nhö gaàn guõi, luùc nhö e deø, caùch xa.

Chieàu nay khi ñi beân anh, coù moät caâu Nhö cöù ñaén ño
maõi, coâ khoâng daùm hoûi vì coâ sôï, ñuùng laø coâ sôï caâu traû lôøi
seõ laøm tim coâ tan naùt, lôøi dì UÙt noùi luùc böõa côm chieàu hoâm
qua, laøm sao coâ queân:

- Nhö aø, ngöôøi baïn con môùi quen laø lính phaûi khoâng?

- Ñaâu coù, aûnh laø sinh vieân maø. Sao UÙt laïi noùi laø lính?

- Gia ñình oâng Traàn Laâm laø choã laøm aên quen bieát cuûa
ba meï con maø. Dì chæ khuyeân con neân deø ñaët, ñöøng ñeå tình
caûm ñi quaù xa, meï con khoâng baèng loøng ñaâu. Nhôù ñoù.

ÑA HIEÄU 96 187

Nhö khoâng tin Vinh ñi lính, nhöng nhöõng chöùng côù veà
anh ñaõ phaûn laïi söï suy nghó cuûa coâ, Nhö sôï laém vì coâ bieát
traùi tim mình khoâng coøn ñôn thuaàn trong saùng, voâ tö nhö
moät tuaàn tröôùc ñaây nöõa, noù ñaõ ñoâi laàn noåi soùng vì aùnh maét,
vì nuï cöôøi cuûa moät ngöôøi roài. Duø sôï, sôùm muoän gì coâ cuõng
phaûi ñöông ñaàu thoâi. Nhö run run:

- Anh laø lính phaûi khoâng?

Vinh ñöùng laïi nhìn coâ veû ngaïc nhieân

- Sao töï döng em laïi hoûi anh caâu naøy, anh laø lính hay
khoâng coù quan heä gì vôùi vieäc chuùng ta quen nhau.

- Taïi... taïi... em thaáy anh hay maëc quaàn aùo gioáng nhö
lính neân em hoûi vaäy maø.

- Gôùm, coâ beù cuõng ñeå yù ñeán anh maëc caùi gì quaù nhæ.
Ñuùng anh laø lính, lính nhaûy duø, thieân thaàn muõ ñoû ñoù nghe,
sôï khoâng?

Coâ traû lôøi laáp löûng:

- Lính thì sôï, nhöng anh thì khoâng. ÔØ maø taïi sao anh laïi
vaøo quaân ñoäi? Anh khoâng ñi hoïc aø.

- Coù chöù anh ñang hoïc ôû Luaät, nhöng anh boû vì anh
khoâng muoán mình laø keû höôûng lôïi, soáng treân söï ñau khoå, hy
sinh cuûa ngöôøi khaùc. Nhìn chung quanh, baïn beø anh phaàn
lôùn ñang ôû trong quaân ñoäi, chieán ñaáu choáng laïi keû thuø, ñeå
baûo veä lyù töôûng töï do, baûo veä söï an bình cho ñoàng baøo, anh
khoâng theå ích kyû chæ nghó cho baûn thaân mình. Ung dung
höôûng thuï ñöôïc sao? Mình ngoài hoïc maø ñaønh sao? Vaø anh
vaøoVoõ Bò, ra tröôøng anh choïn binh chuûng Nhaûy Duø. Ba anh
giaän laém, oâng muoán anh theo ngheà cuûa oâng noäi vaø ba, nhöng
may coøn coù anh Quang, anh hai cuûa anh, aûnh hoïc kieán truùc,
sau naøy aûnh seõ keá nghieäp gia ñình, neân anh ñöôïc yeân. Meï
anh cuõng khoâng muoán anh ñi lính, nhöng baø cuõng khoâng
caûn vì meï hieåu anh.

- Anh noùi anh ñang ñi lính sao laïi ñeán ñaây?

- AØ, taïi anh bò thöông, moät vieân ñaïn keït beân söôøn phaûi
moå ñeå gaép ra, anh ñöôïc nghæ pheùp moät thaùng. Naèm trong

188 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

beänh vieän buoàn quaù. Khi thaáy hôi ñôõ anh xin veà vaø ra ñaây
döôõng thöông. Khoâng ngôø… ôû ñaây anh laïi bò moät veát thöông
khaùc naëng hôn.

Anh cöôøi, Nhö voâ tình:

- ÔÛ tay anh aø, chuùt xíu vaäy maø anh keâu naëng.

- Khoâng phaûi, ôû choã naøy naøy, caàm tay Nhö ñaët leân ngöïc
mình, gioïng anh thieát tha, veát thöông trong tim anh, Thöôøng
Nhö chöõa cho anh ñöôïc khoâng?

Nhö ñoû maët, lôøi toû tình cuûa anh laøm tim Nhö xoân xao
cuoän soùng, coâ ñang boái roái thì anh ñaõ cuùi xuoáng, hai tay oâm
laáy khuoân maët theïn thuøng cuûa coâ, thì thaàm:

- Thöôøng Nhö, em ñaùng yeâu laém, anh ñaõ yeâu em maát roài.

Vaø caëp moâi cuûa anh nheï nhaøng, töø töø tìm ñeán moâi Nhö.
Nhö run leân trong voøng tay anh, nuï hoân ñaàu ñôøì cuûa ngöôøi
con gaùi sao nghe chan chaùt muøi bieån maën. Nuï hoân naøy roài
coâ seõ phaûi queân thoâi, Nhö ôi, taïi sao coâ khoâng yeâu ai laïi
yeâu ngöôøi lính duø naøy chöù. Phaûi queân thoâi, Nhö ôi, phaûi
queân thoâi. Nöôùc maét daøn duïa treân maù, coâ yeáu ôùt ñaåy Vinh
ra, gioïng coâ suõng nöôùc:

- Khoâng ñöôïc, khoâng ñöôïc ñaâu Vinh ôi!

Anh boái roái:

- Sao khoâng ñöôïc, khoâng ñöôïc caùi gì, sao em khoùc?
Noùi anh nghe.

Anh xoùt xa oâm chaët coâ vaøo loøng, duøng moâi lau nhöõng gioït
nöôùc maét treân maù coâ, anh yeâu em, yeâu nhieàu laém Nhö ôi!

Anh yeâu coâ nhieàu nhö vaäy maø coâ phaûi choái boû cuoäc tình
naøy, bôûi vì anh laø lính, bôûi vì meï coâ khoâng muoán. Traùi tim coâ
nhö vôõ ra, coâ ngaång leân nhìn anh roài ñoät nhieân kieãng chaân
leân aùp moâi mình vaøo moâi anh, moät nuï hoân thaät say ñaém,
thaät thieát tha, thaät daøi laâu, cho ngaát ngaây, cho ñaém ñuoái, cho
moät laàn ñeå roài chaám döùt töø ñaây anh nheù.

Vinh tôùi kieám Nhö khi coâ ñang ngoài boù goái ôû baäc theàm
nhìn ra bieån, Vinh dô tay laéc caùi phong linh. Thaáy boùng anh,

ÑA HIEÄU 96 189

coâ ñöùng baät daäy, ñònh troán vaøo nhaø:

- Nhö… Thöôøng Nhö…

Nhö döøng böôùc nhöng khoâng quay maët laïi:

- Veà ñi Vinh ôi, ñöøng tôùi kieám Nhö nöõa.

- Taïi sao vaäy, mình ñang vui veû kia maø? Thöôøng Nhö…
Nhö… Noùi cho anh bieát taïi sao ñi.

Gioïng anh da dieát laøm Nhö chao ñaûo, boàng beành, nöôùc
maét chan hoøa, böôùc veà phía anh, coâ chöa kòp noùi gì Vinh
ñaõ voäi vaõ:

- Cho anh bieát taïi sao Nhö khoâng ra gaëp anh? hoâm qua
anh tôùi ñaây tìm maø khoâng thaáy em. Anh ñaõ laøm gì cho em
giaän? Sao em khoùc vaäy Nhö?

Nhö khoâng traû lôøi anh, coâ hoûi ngöôïc laïi:

- Neáu nhö chuùng mình khoâng ñöôïc quen nhau nöõa anh
coù buoàn Nhö khoâng?

- Taïi sao laïi khoâng ñöôïc quen, anh ñaâu laøm gì coù loãi
vôùi em.

Gioïng Nhö ñaày nöoùc maét:

- Anh khoâng coù loãi gì heát, nhöng thoâi anh ñi veà ñi,
Thöôøng Nhö khoâng muoán dì UÙt thaáy anh laïi ñaây vì dì khoâng
muoán Nhö quen anh.

- Taïi sao vaäy, anh khoâng xöùng laøm baïn vôùi em sao?

Nhö ngheïn ngaøo:

- Khoâng phaûi vaäy ñaâu Vinh ôi, Nhö yeâu anh, yeâu anh
nhieàu laém, nhöng anh veà ñi, Nhö bieát noùi sao ñaây. Baây giôø
anh veà ñi nhe anh, veà ñi khoâng dì UÙt ra baây giôø.

Vöøa luùc aáy tieáng dì UÙt töø trong nhaø voïng ra:

- Nhö ôi, laøm gì ngoaøi ñoù vaäy, vaøo dì nhôø moät chuùt.

- Daï UÙt, con vaøo ngay.

Quay laïi phía anh, coâ ra hieäu cho Vinh ñi ñi. Anh thoø
tay qua song coång, caàm tay coâ boùp nheï vaø ñeå vaøo ñoù chieác
phong linh:

190 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

- Thöôøng Nhö, duø theá naøo anh cuõng vaãn yeâu em, yeâu
thaät nhieàu, vaø anh seõ gaëp dì UÙt ñeå hoûi taïi sao dì laïi caám mình
quen nhau, baây giôø anh veà, chieàu nay seõ gaëp em ôû choã cuõ.
Nhôù ra, anh chôø nghe em.

Noùi xong anh böôùc ñi thaät mau. Nhö nghe loøng mình
ñau buoát, coâ ñöa tay leân chuøi nöôùc maét roài böôùc vaøo nhaø.
Chieàu ñoù coâ ôû nhaø khoâng ra gaëp anh.

Vinh ñaõ ñi roài, Nhö khoâng coøn ra ngoài treân moûm ñaù ñeå
chôø binh minh leân hay laïi xoùm chaøi coi thuyeàn veà baõi khi
chieàu xuoáng nöõa. Vôùi coâ, taát caû ñeàu trôû neân voâ vò vaø Nhö
khoâng muoán ôû laïi ñaây theâm moät ngaøy naøo. Nhöõng kyû nieäm
yeâu thöông cuûa moái tình ñaàu chæ laøm loøng coâ nhö traøo soùng,
tim coâ nhö bieån ñoäng, khi coâ nhôù tôùi anh, nhôù lôøi anh haùt
ngaøy naøo:

Anh ñaõ xa roài khoâng veà ñaây nöõa

Bôø caùt baây giôø chæ daáu chaân toâi

Daáu chaân ñôn leû tuûi buoàn ñöa loái

Nhö cuoäc tình mình soùng ñaõ cuoán troâi.

Nhö veà Saigon. Meï Nhö ñaõ bieát coâ quen Vinh, duø chöa
laàn naøo gaëp anh, nhöng baø muoán con gaùi baø phaûi queân ñi,
khoâng ñöôïc tô töôûng gì tôùi ngöôøi lính aáy nöõa, neân baø ñaõ
nhanh choùng kieám cho Nhö moät ngöôøi baïn trai, ngöôøi naøy
seõ ñeán nhaø coâ thöôøng xuyeân vôùi danh nghóa keøm cho coâ thi
Döôïc, hy voïng Nhö seõ choùng queân moái tình phaát phô qua
ñöôøng kia. Nhö hieåu yù cuûa meï, coâ cöông quyeát khoâng chòu,
nhöng baø ñaõ nheï nhaøng baûo coâ:

- Con nhìn chò Thöôøng Nga ñi, noù nghe lôøi meï, baây giôø
coù choàng laø baùc só, coù tieàn baïc, danh voïng sung söôùng caû
moät ñôøi. Con gaùi ñaâu caàn hoïc nhieàu, cho con ñi hoïc chæ laø
theâm höông, theâm nhuïy cho con gaùi meï theâm giaù trò hôn
maø thoâi, hoïc ñaâu cuõng vaäy, mai moát coù choàng, caùi hoïc luùc
ñoù cuõng vöùt xoù thoâi, noäi lo cho choàng con cuõng ñuû heát ñôøi
roài con aï, ñöøng caõi meï nöõa.

ÑA HIEÄU 96 191

Quaân, moät döôïc só môùi ra tröôøng ñöôïc môøi ñeán vaø baø
taïo moïi ñieàu kieän ñeå hai ngöôøi coù dòp gaàn guõi nhau hôn,
nhö baø ñaõ töøng laøm vôùi Thöôøng Nga. Baø nghó Thöôøng Nga
khoân ngoan maø baø coøn ñieàu khieån noåi huoáng hoà gì con beù
Thöôøng Nhö ngu ngoác hay mô moäng cuûa baø. Yeân taâm hôn
nöõa, vì baø ñaõ ra böu ñieän yeâu caàu chuyeån taát caû thö töø göûi
veà ñòa chæ nhaø vaøo hoäp thö rieâng cuûa baø taïi ñaây, vì theá coâ
beù Nhö ñaõ khoâng coù moät chuùt tin töùc gì veà Vinh caû.

Ñaõ gaàn hai thaùng nay roài, nhöõng laù thö Nhö göûi cho Vinh
theo ñòa chæ anh cho, vaãn khoâng coù hoài aâm, Nhö lo laém, roài
coâ nghó vôù vaån: Hay laø anh aáy gaëp baát traéc gì, nhöõng ngöôøi
lính ôû nôi ñòa ñaàu giôùi tuyeán, khoù noùi laém, hay laø anh aáy ñaõ…
queân mình roài. Coâ nghe cay ñaéng ôû bôø mi, cuõng coù theå laém,
vì tình yeâu giöõa coâ vaø anh naøo ñaõ saâu ñaäm gì, chæ laø moät
khoaûng thôøi gian raát ngaén ôû ngoaøi ñaûo, chaéc chöa ñuû ñeå anh
nhôù ñeán coâ nhieàu nhö coâ nhôù ñeán anh. Ñaõ maáy laàn coâ chaïy
xe qua nhaø anh, nhöng chæ thaáy moät bieät thöï kín coång cao
töôøng, coâ ñöùng laïi, taàn ngaàn tröôùc coàng, roài buoàn baõ quay
veà maø nghe loøng mình nhôù anh khoân cuøng. Nhö bieát, coâ chæ
laø moät con beù coøn quaù khôø daïi, môùi chaäp chöõng böôùc vaøo
theá giôùi huyeàn aûo cuûa tình yeâu, thì deã gì ñaõ naém giöõ ñöôïc
traùi tim anh. Nhö muoán queân anh, nhöng queân ñöôïc khoâng
hay laïi caøng da dieát nhôù anh nhieàu hôn. Vinh ôi, anh ôû ñaâu,
sao em nhôù Vinh nhieàu theá naøy!

Hoâm nay giaûng sö khoâng ñeán lôùp, boïn Nhö ñöôïc veà
sôùm. Tuïi baïn Nhö baøn vôùi nhau:

- Tuïi mình ñi cineù nheù. ÔÛ Eden coù Roman Holiday hay
laèm, Audrey Hepburn ñoùng vôùi Gregory Peck tuyeät vôøi vaø
laõng maïng voâ cuøng. Ngoïc Lam ruû.

- ÔØ, tao cuõng thích Audrey, ñi ñi, Vy Thanh ñoàng yù. Ñi
nhe Thöôøng Nhö, maøy cuõng khoaùi Audrey maø.

- Thoâi, hoâm nay chaéc tao khoâng ñi ñaâu, tao muoán veà
nhaø sôùm.

- Veà cho con buù haû? Leä An choïc, tao nhôù maøy chöa coù

192 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

choàng maø sao coù con?

- Khoâng choàng maø chöûa môùi ngoan, ñoù em ôi, vôùi laïi noù
ñi vôùi tuïi mình boû oâng Quaân cho ai? Duyeân Haø cheâm vaøo.

- Noù boû oâng Quaân thaät aø, ñeå cho tao ñi, tao ñang moà
coâi ñoù.

Vy Thanh hí höûng laøm cöù nhö thaät khieán caû boïn baät cöôøi.
Bích Vaân xen vaøo beânh Nhö:

- Caâm caùi moõm chuùng maøy laïi, thaáy noù hieàn roài laøm
tôùi. Noù khoâng muoán ñi thì thoâi, quay laïi Nhö, maøy maëc keä
chuùng noù, coù vieäc thì cöù veà ñi, tuïi tao bieán ñaây.

Noùi xong, Bích Vaân keùo caû boïn ra laáy xe. Nhö laéc nheï
ñaàu, mæm cöôøi, nhìn theo caùc baïn:

- Ñuùng laø moät luõ quyû, nhöng maø deã thöông.

Coâ thaû boä doïc theo leà ñöôøng. Quaân reà chieác Vespa ñeán
beân caïnh Nhö kheõ goïi:

_Thöôøng Nhö, ñi ñaâu vaäy, leân xe anh chôû ñi.

Nhö giaät mình quay laïi:

- Anh Quaân laøm Nhö heát hoàn.

- Ñi ñaâu maø giôø naøy ôû ngoaøi ñöôøng vaäy, leân xe anh
chôû veà cho. Trôøi saép möa roài ñoù, coi chöøng truùng möa roài
bò caûm cho xem.

- Gôùm, anh loâi thoâi laém lôøi, sao gioáng meï em quaù vaäy.
Hoâm nay ñöôïc veà sôùm, Nhö chöa muoán veà nhaø, thích ñi lang
thang vaäy thoâi, trôøi gaàn möa nhö theá naøy ñi lang thang môùi
thaáy thuù chöù. Anh veà tröôùc ñi, laùt nöõa neáu coù möa thì Nhö
ñi taxi veà, ñaâu coù sao?

- Thöôøng Nhö laõng maïng quaù nhæ? Thoâi ñöôïc roài, muoán
ñi ñaâu anh chôû ñi.

- Khoâng, Nhö thích ñi moät mình.

- Vaäy anh daét xe ñi cuøng vôùi Nhö, ñöôïc khoâng?

Thöôøng Nhö ñöùng laïi, cau maët nhìn Quaân khoâng traû lôøi,
nhöng roài coâ chôït ñoåi yù:

ÑA HIEÄU 96 193

- Thoâi khoâng ñi boä nöõa, anh chôû Nhö tôùi Poâle Nord ñi,
Nhö muoán aên kem.

Ngoài trong quaùn, nhaám nhaùp ly kem moät caùch thích thuù,
Nhö hoûi:

- Sao anh Quaân khoâng aên kem?

- Nhìn Thöôøng Nhö aên thích hôn

Nhö ñoû maët, phuïng phòu, coâ muùt muùt caùi muoãng:

- Doâ dzieâng, maát ngon.

Quaân cöôøi:

- Em coù bieát em chu caùi moâi ra, ngoä laém khoâng…

Caâu noùi cuûa Quaân laøm tim coâ nhoùi ñau, Vinh cuõng ñaõ
töøng noùi vôùi coâ moät caâu töông töï nhö theá, khi thaáy coâ uoáng
nöôùc döøa, baèng caùi oáng huùt:

- Caùi kieåu chu moâi cuûa em laøm ñöùng tim anh, thaáy maø
theøm…

- Theøm caùi gì?

- Theøm ñöôïc hoân em.

- Anh hö laém ñoù nhen, chæ ñöôïc caùi noùi baäy thoâi haø.

- Hình nhö anh chöa ngoan bao giôø, Thöôøng Nhö daïy
anh nghe?

- Hoång daùm ñaâu!

Baây giôø cuõng caâu noùi ñoù nhöng anh ñaâu roài, coâ cuùi maët
xuoáng ly kem maø nghe buoàn voâ cuøng, coâ laïi nhôù ñeán Vinh
roài. Boãng Nhö coù caûm giaùc nhö bò nhìn troäm, coâ ngaång ñaàu
leân, nhìn quanh, tia maét coâ chaïm phaûi maét moät ngöôøi lính
ngoài caùch coâ hai baøn, Nhö thaûng thoát, laøm rôi caùi muoãng:
Vinh, phaûi Vinh cuûa coâ ñoù khoâng? Coâ chöa kòp coù phaûn öùng
gì thì ngöôøi lính kia ñaõ ñöùng daäy boû veà. Nhö thaáy toaøn thaân
mình teâ coùng, saéc maët taùi nhôït, coâ ngoài baát ñoäng.

_ Em sao vaäy, Quaân hoát hoaûng

_ Töï döng sao thaáy choùng maët, Nhö muoán veà.

Treân ñöôøng ñi, Nhö khoâng noùi moät lôøi, maëc cho Quaân

194 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

hoûi ñuû ñieàu, coâ vaãn caâm laëng.

Veà ñeán phoøng, Nhö böôùc laïi cöûa soå nhìn nhöõng chieác
phong linh ñang rung rinh tröôùc gioù, coâ ñöa tay sôø nheï nhöõng
caùi voû oác, caùi caûm giaùc raùm raùm laøm coâ nhôù ñeán baøn tay Vinh

- Sao tay anh raùp theá?

- Taïi vì laøm phong linh cho Nhö ñoù, ñeàn anh ñi.

Coâ löôøm anh

- Naøy, ñöøng coù maø ñoå thöøa nhe roài baét ñeàn ngöôøi ta.

- Theá coù ñeàn khoâng?

- Khoâng.

Vinh tình töù chæ vaøo moâi mình:

- Ñeàn anh ñi, ñeàn vaøo caùi naøy naøy.

- EÂ, aên gian, anh khoân thaáy moà…

Nhö thaãn thôø vôùi nhöõng kyû nìeäm veà Vinh, nhôù Vinh
ñeán teâ daïi caû ngöôøi.

Coâ ñi vaøo beáp noùi vôùi vuù Naêm:

- Vuù ra ñoùng cöûa duøm con nhe, con ñi ñaây moät chuùt, roài
veà ngay.

- Trôøi ñang möa maø ñi ñaâu?

- Con tôùi nhaø baïn möôïn saùch, chuùt xíu thoâi, con khoâng
chaïy xe ñaâu, ñi taxi maø vuù ñöøng lo.

Coâ hoái haû böôùc ra ngoaøi coång chæ sôï vuù cöù daèng döa
hoaøi, ba meï veà tôùi thì khoûi ñi.

Tôùi tröôùc coång nhaø Vinh, caên nhaø phía trong vaãn toái om
chöùng toû chuû nhaân cuûa noù khoâng coù nhaø. Nhö neùp vaøo döoùi
voøm coång traùnh nhöõng haït möa haét vaøo ngöôøi. Nhìn ñoàng
hoà, ñaõ hôn taùm giôø roài maø anh vaãn chöa veà, caû ngöôøi coâ ñaõ
thaám öôùt nöôùc möa, hai tay voøng oâm laáy ngöïc, coâ run leân
vì laïnh, coá ñöùng saùt vaøo coång mong traùnh nhöõng luoàng gioù
ñang thoåi qua. Töï döng Nhö thaáy tuûi thaân, nöôùc maét coâ traøo
ra troän laãn vôùi nöôùc möa. Coâ keâu nhoû trong mieäng:

- Vinh ôi, anh ôû ñaâu, veà ñi anh, em laïnh quaù.Vinh ôi.

ÑA HIEÄU 96 195

Ñang luùc Nhö thaáy mình khoâng theå choáng choûi noåi caùi
laïnh nöõa thì moät aùnh ñeøn pha cuûa moät chieác xe moâtoâ chieáu
thaúng vaøo ngöôøi coâ. Coøn ñang choùi maét vì aùnh ñeøn, coâ môø
môø thaáy coù moät boùng ngöôøi to lôùn ñöùng tröôùc maët mình vaø
moät gioïng noùi quen thuoäc thaân yeâu ngaøy naøo caát leân:

- Thöôøng Nhö, phaûi em khoâng, sao ñöùng ñaây, trôøi ôi,
öôùt heát roài naøy, vaøo ñaây.

Vaø moät voøng tay noàng aám, thaân yeâu oâm chaët laáy ngöôøi
coâ. Nhö meàm ngöôøi trong ñoâi tay aáy. Vinh, ñuùng Vinh cuûa coâ
roài. Anh môû coång dìu coâ vaøo phoøng khaùch roài quay ra. Nhö
ngoài co ro treân gheá salon chôø anh, Vinh böôùc vaøo, anh cöôøi:

- Chôø anh chuùt xíu nöõa nhe, con meøo öôùt cuûa anh.

Roài ñi vaøo trong nhaø, moät laùt sau anh böôùc ra vôùi ly söõa
noùng vaø chieác khaên loâng lôùn treân tay:

- Khoaùc chieác khaên vaøo roài uoáng ly söõa noùng naøy em
seõ thaáy ñôõ laïnh ngay.

Anh ngoài xuoáng beân caïnh Nhö nhìn coâ, môùi xa nhau
coù hai thaùng maø anh thaáy Nhö gaày hôn, anh ñaõ nhôù coâ thaät
nhieàu vaø cuõng ñaõ ñau khoå thaät nhieàu khi bieát gia ñình coâ
khoâng chaáp nhaän tình yeâu cuûa hai ngöôøi. Ñoïc nhöõng laù thô
cuûa coâ, anh hieåu raèng coâ ñaõ khoâng heà nhaän ñöôïc thö anh
göûi. Giôø ñaây nhìn Nhö ñang chaàm chaäm uoáng töøng nguïm
söûa noùng, daùng yeáu ñuoái, anh thaáy yeâu coâ laøm sao. Voøng
tay oâm coâ vaøo ngöôøi, gioïng Vinh xoùt xa:

- Toäi nghieäp coâ beù cuûa anh, coøn laïnh khoâng em, taïi sao
ñeán kieám anh giôø naøy.

Nhö phuïng phòu:

- Taïi ngöôøi ta thaáy anh boû veà, ngöôøi ta sôï anh giaän vôùi
laïi, taïi… nhôù anh maø!

- Thì anh cuõng nhôù ngöôøi ta vaäy. Anh cöôøi

Ñaët ly söõa cuûa coâ xuoáng baøn, Vinh oâm khuoân maët giaù
laïnh cuûa ngöôøi yeâu trong tay, nhìn vaøo maét coâ:

- Em coù bieát khi nhìn thaáy em ñi vôùi ngöôøi khaùc, anh

196 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

ñau nhö theá naøo khoâng? Anh nghó Nhö ñaõ queân anh roài.
Anh buoàn quaù neân boû ñi. Nhöng baây giôø em ñaõ ôû ñaây, ôû beân
anh, anh ñaõ hieåu roài. Nhö, anh yeâu em, yeâu em nhieàu laém.

Vinh cuùi xuoáng, moät nuï hoân ñaèm thaém ñaày aép, ñam
meâ. Nhö chôi vôi trong nuï hoân ngoït ngaøo aáy. Coâ choaøng tay
oâm laáy coå anh. Ngaây ngaát vaø ñaém say trong voøng tay ngöôøi
tình, Nhö chöa bao giôø thaáy mình haïnh phuùc nhö baây giôø.
Töïa ñaàu vaøo vai anh, coâ hoûi nhoû:

- Anh coù giaän meï em khoâng, khi meï khoâng cho chuùng
mình ñeán vôùi nhau?

- Khoâng, meï em coù lyù, vì ñôøi lính laø voâ ñònh, töông lai
laø soá khoâng.

- Nhöng em yeâu anh, meï khoâng hieåu ñöôïc, em khoâng
caàn gì caû, chæ caàn coù anh thoâi. Ñeå ñöôïc yeâu anh, em seõ chaáp
nhaän taát caû, Vinh hieåu khoâng. Em ñaõ moät laàn töôûng maát anh,
em seõ khoâng ñeå maát laàn nöõa ñaâu, em seõ tranh ñaáu ñeå baûo
veä tình yeâu cuûa mình, ñeå khoâng bao giôø em phaûi aân haän vì
ñaõ buoâng xuoâi ñaâu Vinh. Vinh ôi, Vinh bieát khoâng, em yeâu
Vinh nhieàu laém.

Nhö noùi moät hôi trong doøng nöôùc maét laên daøi. Vinh xuùc
ñoäng vì tình yeâu coâ daønh cho mình, anh xieát chaët coâ vaøo
loøng roài cuùi xuoáng lau nöôùc maét cho coâ baèng nhöõng nuï hoân
noàng chaùy. Nuï hoân coù vò maèn maën cuûa bieån nhö hoâm naøo
anh ñaõ hoân coâ.

Vinh trôû laïi ñôn vò vaø hai ngöôøi ñaõ laáy ñòa chæ cuûa Bích
Vaân ñeå lieân laïc vôùi nhau maø meï Nhö khoâng heà bieát ñöôïc.

Hoâm nay, treân ñöôøng veà nhaø sau khi ñi döï ñaùm ma vò
hoân phu cuûa moät ngöôøi baïn, Nhö nhôù maõi caùi hình aûnh Lan
Khanh xæu leân, xæu xuoáng tröôùc linh cöõu cuûa ngöôøi ñaõ khuaát.
Toäi nghieäp cho noù, vöøa ñính hoân chöa ñaày moät thaùng, ñaõ bò
chieán tranh cöôùp maát ñi tình yeâu moät ñôøi. Ñôøi trai thôøi chieán
maáy ngöôøi ra ñi maø heïn veà, thaønh phoá Saigon sao maø döûng
döng quaù vaäy, sao laïnh luøng quaù vaäy, vaãn oàn aøo, vaãn quaàn
xanh, aùo ñoû, vaãn lung linh aùnh ñeøn, ñaâu bieát raèng coù ngöôøi

ÑA HIEÄU 96 197

vöøa naèm xuoáng ñeå Saigon ñöôïc an bình, ñöôïc ñeïp maõi. Nhö
laïi nghó veà Vinh, Vinh cuûa coâ cuõng laø moät ngöôøi trai thôøi
chieán, cuõng ñang daán thaân trong choán löûa ñaïn truøng truøng.
Nhö böôùc nhöõng böôùc voâ hoàn treân heø phoá Saigon maø nghe
nhôù Vinh voâ cuøng, nhôù quay quaét:

Ñeâm nay em seõ ngoài beân cöûa soå, nghe phong linh reo,
nhöõng tieáng reo cuûa soùng bieån, ñeå vieát thö cho anh, ñeå keå
cho anh nghe, veà tình yeâu cuøng noãi lo laéng cuûa em vaø cuõng
ñeå nhôù ñeán nhöõng nuï hoân noàng aám, meânh mang muøi bieån
maën cuûa anh ñoù Vinh ôi!

Chieán tranh nhö vaây boïc quanh ñaây, quanh Saigon, vôùi
hoûa chaâu ñeâm ñeâm roïi saùng caû vuøng, vôùi tieáng ñaïi baùc aàm ì
laøm nhöùc nhoái traùi tim nhöõng ngöôøi meï, ngöôøi vôï, vaø ngöôøi
tình. Ñoïc baùo, Nhö thaáy hình aûnh, tin töùc chieán söï traøn ngaäp
khaép caùc trang giaáy: Ñaùnh lôùn ôû Quaûng Trò, Ñoâng Haø, Loäc
Ninh, Bình Long… Chieán tranh hieän dieän quanh caùc thaønh
phoá, nhö moät taám maøn u aùm, ñau thöông.

Nhö lo vaø mong tin Vinh voâ cuøng. Ñaõ hôn moät thaùng
nay, coâ khoâng nhaän ñöôïc moät laù thö naøo cuûa Vinh caû. Ñeán
nhaø Bích Vaân roài laïi veà tay khoâng. Nhö gioáng nhö ngöôøi maát
hoàn. Haønh ñoäng khaùc laï cuûa Nhö ñaõ laøm cho meï coâ chuù yù.
Vôùi linh tính cuûa ngöôøi meï, chuyeän nhöõng laù thö Vinh göûi
veà luùc tröôùc maø baø chaën ñöôïc cuøng thaùi ñoä lo aâu, baát oån cuûa
con gaùi baây giôø, cho baø thaáy, chuyeän tìm cho con gaùi moät
ngöôøi thay theá ngöôøi lính kia, hình nhö ñaõ thaát baïi, hình nhö
hoï vaãn coøn lieân laïc vôùi nhau. Baø aâm thaàm doø xeùt vaø ñaõ tìm
thaáy nhöõng laù tình thö Nhö daáu trong tuû quaàn aùo.

- Nhö, con gioûi laém, daùm caõi lôøi meï, ñeå maø dan díu vôùi
moät ngöôøi lính nhö theá naøy ñaây haû. Meï ñaõ caám, caám roài cô
maø. Con khoâng xem nhöõng lôøi meï noùi ra gì phaûi khoâng Nhö?

- Meï ôi…

- Khoâng meï ôi, meï hôõi gì heát, ngöng ngay caùi troø yeâu
ñöông vôù vaån naøy ñi, meï khoâng muoán thaáy nhöõng laù thö nhö
theá naøy trong phoøng cuûa con nöõa nghe khoâng, vöøa noùi baø

198 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

vöøa vöùt xaáp thö cuûa Vinh treân maët baøn, con töôûng con daáu
meï maø ñöôïc sao. Meï khoâng bao giôø chaáp nhaän gaû con cho
moät ngöôøi lính, nghe chöa.

- Nhöng anh aáy khoâng phaûi laø lính, anh aáy laø só quan.

- Quan hay lính, meï khoâng caàn bieát, mieãn laø ôû trong
quaân ñoäi laø khoâng ñöôïc. Ñieäu naøy chaéc meï phaûi sôùm gaû con
cho caäu Quaân môùi ñöôïc. Con vôùi caùi, baûo khoâng bieát nghe.

Nghe meï noùi Nhö heát hoàn, coâ meáu maùo:

- Meï ôi, con laïy meï, ñöøng gaû con cho Quaân, con khoâng
yeâu anh aáy.

- Khoâng yeâu roài seõ yeâu, khoâng leõ ñeå con laáy moät ngöôøi
lính, khoâng töông lai, soáng cheát luùc naøo khoâng hay sao?

- Khoâng phaûi ngöôøi naøo ñi lính cuõng cheát, khoâng phaûi
ai laø vôï lính cuõng thaønh goaù phuï.

- Ñöøng coù lyù söï vôùi toâi, meï Nhö giaän döõ, ngaøy mai toâi
seõ noùi vôùi Quaân ñöa ba meï caäu aáy tôùi noùi chuyeän. Khoâng
noùi nhieàu nöõa.

Noùi xong baø boû vaøo trong nhaø, Nhö cuoáng quyùt chaïy
theo, coâ quyø suïp xuoáng oâm chaân meï, ngöôùc nhìn leân, nöôùc
maét daøn duïa:

- Meï ôi… ñöøng… ñöøng maø meï ôi, ñöøng gaû con cho Quaân,
con khoâng yeâu Quaân ñaâu meï, con chæ yeâu Vinh thoâi, moät
mình Vinh maø thoâi. Meï noùi, meï thöông con, meï muoán con
khoâng khoå, nhöng meï coù bieát laø khoâng coù Vinh con seõ ñau
ñôùn gaáp muoân ngaøn laàn khoâng haû meï. Meï ôi, con yeâu Vinh,
con chaáp nhaän taát caû nhöõng gì maø ngöôøi laøm vôï lính phaûi
chòu. Con xin meï haõy cho con toaïi nguyeän, xin ñöøng gaû con
cho Quaân, meï ôi. Con laïy meï maø, meï ôi meï.

Nhìn thaáy con gaùi ruõ röôïi döôùi chaân mình, meï Nhö cuõng
thaáy meàm loøng, nhöng khoâng ñöôïc, neáu baø khoâng cöông
quyeát, con baø seõ khoâng coù cuoäc soáng nhö Thöôøng Nga, baø
phaûi caét ñöùt cuoäc tình, theo baø, laø khoâng coù töông lai toát cho
con gaùi. Taøn nhaãn, baø haát baøn tay Nhö ñang naém vaøo vaït aùo:

ÑA HIEÄU 96 199

- Ñöøng coù vôù vaån, toâi ñaõ noùi laø laøm, chuaån bò maø laøm coâ
daâu ñi laø vöøa. AØ, maø toâi caám khoâng ñöôïc ra khoûi nhaø, neáu
khoâng ñöôïc pheùp cuûa toâi nghe chöa.

Thöôøng Nhö ngoài guïc treân saøn nhaø, baát ñoäng nhö moät
xaùc cheát. Khoâng bieát coâ ñaõ ngoài nhö vaäy bao laâu cho ñeán
khi vuù Naêm ñeán ñöa cho coâ caùi ñieän thoaïi, Nhö môùi chôït
nhö tænh ra:

- Alo, Thöôøng Nhö ñoù haû, Bích Vaân ñaây. Maøy ñeán nhaø
tao ngay nhe.

- Tao khoâng ñi ñöôïc vì meï tao khoâng cho tao ra khoûi nhaø.

- Vaäy tao gheù maøy, ñöôïc khoâng?

- ÖØ maøy ñeán ñi, tao ñang buoàn quaù.

Caû hai ñöùa ñeàu khoâng nhaéc gì ñeán Vinh treân ñieän thoaïi
vì sôï meï Nhö nghe ñöôïc. Bích Vaân baùo cho Nhö bieát, hieän
tieåu ñoaøn Vinh ñang ñoùng ôû Bình Long. Moät yù nghó taùo baïo
chôït thoaùng qua ñaàu, Nhö khoâng theå ngoài chôø ñeå laøm coâ
daâu cuûa Quaân. Coâ khoâng gheùt Quaân. Vôùi coâ, Quaân chæ laø
moät ngöôøi baïn, moät ngöôøi baïn ñaõ giuùp ñôõ coâ raát nhieàu, moät
ngöôøi baïn maø coâ raát meán, theá thoâi, Quaân khoâng bao giôø laø
ngöôøi coâ yeâu heát. Traùi tim nhoû beù cuûa coâ ñaõ daønh troïn cho
Vinh, cho ngöôøi lính duø ngaøy naøo, coâ ñaõ quen treân bôø bieån.
Ngöôøi lính coù caùi nhìn ñaém ñuoái, noàng naøn laøm loøng coâ lao
ñao soùng voã, ngöôøi lính coù nuï hoân meânh mang muøi bieån
maën treân bôø moâi meàm xoân xao, ñôïi chôø. Em chæ yeâu anh maø
thoâi, Vinh ôi. Em seõ ñi tìm anh, em seõ chöùng minh cho meï
thaáy tình yeâu em daønh cho anh nhieàu nhö theá naøo.Vinh aï.

Sau ngaøy aáy, meï Nhö thaáy coâ hình nhö thay ñoåi, Nhö
khoâng coøn veû lo laéng, buoàn raàu nöõa. Rieâng ñoái vôùi Quaân,
coâ thaân maät hôn vaø thöôøng xuyeân theo Quaân ñi ra ngoaøi aên
uoáng hay xem phim. Baø coù veû haøi loøng vaø nghó: “Vôùi ñöùa
con gaùi yeáu ñuoái, ngaây thô vaø nhuùt nhaùt naøy cuûa baø thì chæ
caàn baø kheùo ñieàu khieån thì chuyeän gì chaû xong”.

Nhöng baø ñaõ laàm khi ñaùnh giaù con gaùi baø qua caùi veû
beà ngoaøi yeáu ôùt, ngaây thô, deã daïy aáy. Khoâng ñaâu, Thöôøng

200 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI