The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by fireant26, 2021-10-30 13:13:15

ĐH 096

Đa Hiệu 096

ruït reø nhö coâ daâu môùi veà nhaø choàng röùa? Neø Kieám Thu ngoài
keá tieáp, Myõ Hoøa ngoài cuoái baøn gaép thöùc aên coù tôùi khoâng?
Kìa, Bích Haø nöõa, laøm chi maø doïn deïp hoaøi ñeå ñoù ñi, choã
ni daønh cho Baïch Lieân nghe, ngoài ngoaøi cuøng deã tieáp vieän.

- Neø, Baïch Lieân noùi “coù maém aên maém, coù rau aên rau”
nhöng Kieám Thu tìm hoaøi vaãn khoâng thaáy, ñaâu, ñaâu naøo?

- Xem hoài sau seõ roõ, raêng em tui öa thaéc maéc chi laï röùa
heø?

Baïch Lieân vöøa döùt lôøi thì Ñaïi ñöùng leân:

- Caùc baïn yeân laëng cho Ñaïi noùi ít lôøi khai maïc ñaõ, hoâm
nay nhaø toâm coù ñoâng ñuû roàng chieáu coá ñeán chôi, thaät haân
haïnh caùm ôn voâ cuøng. Nhaân tieän thoâng baùo cho caùc baïn
bieát, naêm tôùi mình seõ gaùt kieám veà vöôøn, vui thuù ñieàn vieân
roài. Caám khoâng ai ñöôïc veà sôùm, mai chuû nhaät coøn thong
thaû chaùn. Môøi caùc baïn cuøng naâng ly, chuùc söùc khoeû, coù dòp
seõ gaëp nhau nöõa.

- Anh Ñaïi noùi chí lyù, anh chò chöa ñi thì chuùng mình coøn
luaân phieân toå chöùc nhieàu buoåi hoïp maët khaùc chôù?

Minh thaät teáu:

- Thoâi maø anh Ñaïi, khieâm nhöôøng laøm gì... anh laø toâm
nhöng phaûi laø toâm huøm môùi ñuùng.

Moãi ngöôøi moät tieáng cöù nhö ong vôõ toå, thaät khoâng hoå
theïn laø moät nhoùm baïn chí thaân, khoâng ai caâu neä chaáp neâ,
thaân aùi voâ cuøng.

- Theá coøn caên nhaø naøy thì sao anh Ñaïi? Hay laø anh chò
cöù giao cho chaùu Linh ñi, bieåu lieân laïc vôùi coâng ty ñòa oác,
khi naøo coù ngöôøi traû giaù seõ cho bieát. Ñoàng yù bay qua ñaây kyù
giaáy, nhaän tieàn laø xong, luùc ñoù tôùi phieân anh em mình, anh
chò chæ vieäc coù maët cho theâm phaàn long troïng thoâi.

- Caùm ôn Daân cho yù kieán, chuùng mình cuõng ñònh seõ doïn
deïp nhaø troáng, queùt voâi söûa sang laïi cho môùi deã baùn hôn.
Vôï choàng chaùu uùt mua nhaø roài, seõ doïn trong tuaàn tôùi, mình
vaø Baïch Lieân qua “taù tuùc” beân nhaø Linh Oanh laø tieän nhaát.

ÑA HIEÄU 96 101

Laõnh löông xong, giaáy tôø ñaày ñuû chuùng mình seõ di chuyeån,
khi ñoù ñeå baûng baùn nhaø cuõng chöa muoän.

- Ñaïi noùi phaûi, mau veà Georgia traùnh tuyeát chôù, ñoà ñaïc
thì anh em ôû gaàn seõ xung phong ñeán giuùp voâ thuøng caùc thöù
cho, ñöøng lo.

- Caùm ôn anh Maûng, coù maáy ñöùa em reã beân vôï chaùu Linh
tình nguyeän seõ lo heát, caùc chaùu raát nhieät tình deã thöông laém.

- Anh Ñaïi noùi xong roài, thoâi chöø Baïch Lieân môøi caùc baïn
haõy cuøng thöôûng thöùc caùc moùn aên Hueá töï tay naáu nöôùng.
Duy chæ coù nem chua, chaû luïa laø mua thoâi, neáu dôû xin ñöøng
cheâ... nghe.

Caùc naøng ñeàu cöôøi roä:

_Chò Baïch Lieân ñöøng lo, tuïi em seõ thanh toaùn heát, caùm
ôn nhieàu.

- Haûi Nguyeät thích moùn treù cuûa chò Baïch Lieân laøm ngon
gheâ, em ñaõ aên heát nguyeân moät caùi roài maø vaãn coøn thoøm
theøm. Phaûi coâng nhaän ngon hôn treù baø Ñeä baùn ôû Ñaø Naüng
nhieàu. Chöø con caùi laøm thua xa, nhöng vaãn ñaéc vì danh
thôm "treù baø ñeä".

Baïch Lieân khieâm nhöôøng:

- Caùm ôn Haûi Nguyeät quaù khen, em thì chaúng khi moâ
cheâ chò, aên theâm nöõa ñi.

Caùnh phuï nöõ thích trao ñoåi chuyeän noäi trôï: caùch laøm baùnh
möùt, chaû gioø ñeå laâu vaãn doøn, buùn, phôû, mì Quaûng, baùnh canh
toâm cua v.v… Caùc moùn nhaäu nhö: laãu Thaùi, laãu löông, laãu
deâ, nem luïi, nem nöôùng, thòt boø öôùp chao, thòt boø taùi chanh,
goûi oác, goûi möïc, goûi söùa. OÂi thoâi coù theå keâ ra moät thöïc ñôn
daøi nhö nhaø haøng ñoù. Bao nhieâu sôû tröôøng kinh nghieäm caùc
naøng ñeàu tung ra heát vì ai cuõng muoán toû ra mình laø ñaàu beáp
xuaát saéc. Nghe caùc baïn taám taéc khen thöùc aên ngon, Baïch
Lieân móm cöôøi hoaøi.

Kieám Thu kheàu baïn:

- Thöùc aên nhieàu quaù, toaøn nhöõng moùn mình thích. Bieát

102 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

röùa ñöøng aên saùng cho roài, caùi buïng coøn ngang ngang chöa
chòu xuoáng ñaây neø.

- Xin caùc baïn ñöøng lo, seõ “to go” taát caû. Noùi thaät phaûi
rôøi maùi aám laø nôi chuùng mình boû nhieàu coâng söùc vaø coù laém
kyû nieäm. Baïch Lieân thaáy löu luyeán ngaäm nguøi voâ cuøng, duø
ñoù laø tuùp leàu tranh cuõng chaúng ñaønh loøng.

Môùi nghe ñeán ñaây AÁn voäi goùp chuyeän:

- Xin loãi moät tuùp leàu tranh maø coù hai quaû tim vaøng
khoâng ñoù?

Nghe baïn chaâm choïc, Baïch Lieân khoâng nao nuùng:

- Anh AÁn thaéc maéc thì haõy mau voâ coi tuùp leàu tranh coù
hai quaû tim vaøng khoâng?. Nhanh leân ra cho caùc baïn bieát
deã quaù maø.

_Thoâi xin chaøo thua chò Baïch Lieân ñoù.

Töø coù nhau ñôøi deã thöông chi laï

Vui leân ñi cho soûi ñaù hoan cöôøi

Phe nam cuõng oàn aøo khoâng keùm, vöøa uoáng bia vöøa noùi
chuyeän chính trò, chuyeän ñi tuø, chuyeän laøm giaáy tôø H.O,
chuyeän ra ñi. Nghe hoï noùi coù maáy gia ñình só quan löôõng
löï khoâng chòu laøm ñôn, chaàn chôø maõi cuoái cuøng phaûi qua
sau. Con caùi quaù möôøi taùm tuoåi khoâng vaøo trung hoïc ñöôïc
aân haän voâ cuøng. Caâu chuyeän cöù xoay qua nhieàu ñeà taøi raát
vui nhoän, Myõ Hoøa noùi:

- Caùc baïn coù bieát moät bí maät cuûa Baïch Lieân khoâng?, hoài
môùi qua Myõ mình thaáy naøng muùa kieám, ñi quyeàn, muùa coân
nhuyeãn nhöø laém.

- Khoâng ai hoûi maø khai nghe, Myõ Hoøa phaù Baïch Lieân
quaù. Qua ñaây Baïch Lieân töø töø traû heát cho sö phuï Thanh Haø
ôû chuøa Baïch Haïc (chôï lôùn) roài. Chæ coøn nhôù vaøi baøi nhö
Thaùi cöïc quyeàn, Thaùi cöïc chöôûng, Thoâi thuû, Ngoïc traûng
ngaân ñaøi v.v… Veà kieám goàm vaøi baøi ñaïi khaùi nhö: Thaùi cöïc
kieám, Song long kieám, Tyù ngoï kieám, Baïch haïc kieám, Ñaït
ma kieám. Baïch Lieân coù ñem kieám goã theo ñaây, nhöng chæ

ÑA HIEÄU 96 103

ñeå doïa con nít cho vui chöù giaø roài coù ñaám ñaù chi ñöôïc. Xin
loãi laøm maát thì giôø caùc baïn, nhöng Baïch Lieân phaûi caën keû
ñeå khoûi bò hieåu laàm laø moân voõ thuaät cuûa phaùi thieáu laâm töï
thì nguy. Thaät ra ñoù chaúng qua laø moân theå duïc döôõng sinh
raát phoå bieán ôû caùc coâng vieân, nhöng thuoäc loaïi “cao caáp”
phaûi coù naêng khieáu môùi hoïc ñöôïc ñoù.

- Ñeå ñoåi khoâng khí, hay laø chuùng ta chuyeån sang vaên
ngheä hoaëc keå chuyeän thaät veà ñôøi ngöôøi sau naêm 1975 nghe.

Kieám thu lieàn tieáp lôøi:

- Mình xin keå chuyeän vöôït bieân cho moïi ngöôøi nghe,
laâm ly bi ñaùt laém.

Coù tieáng voã tay khích leä, Kieám Thu keå haêng say loâi
cuoán chi laï. Naøng coù gioïng noùi lôùn trôøi cho, laïi nhanh ñoâi
khi nghe khoâng kòp. Neáu ai coù yù ñònh vöôït bieân nghe cuõng
phaûi thoái chí, gheâ sôï khoâng daùm ñi nöõa.

Tieáp theo laø Haûi Nguyeät, naøng lieán thoaéng baïo daïn,
khoâng ñôïi ai yeâu caàu:

_Em seõ keå chuyeän ma, nhöng caám caùc baïn heùt leân, ruøng
rôïn gheâ laém.

Coâng nhaän Haûi Nguyeät keå chuyeän linh ñoäng quaù. Caùc
naøng thì thaàm:

- Coù leû toái ni nguû phaûi ñeå ñeøn vaø coøn ñoùng cöûa soå nöõa
môùi ñôû sôï.

Phe nam cöôøi reù leân cheá nhaïo:

- Ñuùng laø ñaøn baø ñaõ nhaùt gan maø laïi thích nghe chuyeän
ma môùi laï chôù.

Myõ Hoøa lieàn treà moâi “xì” moät tieáng:

_Caùc oâng cöù noùi maïnh mieäng, nhieàu khi coøn sôï ma hôn
chuùng mình nöõa.

- Bieát ñaâu ñoù, khoâng chöøng toái ni ai ñoù laïi... “ruùc” trong
loøng vôï môùi xaáu hoå aø. Thoâi haõy ñeå Bích Haø keå chuyeän tieáu
laâm nghe cho vui hí?

Coù hai gia ñình laøm suoâi vôùi nhau raát vui veû, moät thôøi

104 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

gian sau anh suoâi beân gaùi maát, ít laâu sau chò suoâi beân trai
laïi ra ñi. Nhöng hoï vaãn tôùi lui giöõ tình suoâi gia maät thieát.
Moät hoâm beân nhaø gaùi coù ñaùm gioã, chò suoâi khoâng queân môøi
anh suoâi qua döï. Ñang aên boãng nhieân côn möa aäp tôùi baát
ngôø toái taêm trôøi ñaát, keùo daøi tôùi nöõa ñeâm. Anh suoâi coù veû
lo ra, cöù ñi ra ñi voâ nhìn möa rôi nhö truùt nöôùc. Thaáy vaäy
chò suoâi lieàn noùi:

_Anh suoâi chôù lo laéng laøm chi, nhaø tui coù dö moät phoøng
troáng cuûa con gaùi tui laø daâu anh ñoù. Khuya quaù roài maø möa
vaãn chöa taïnh, hay laø anh cöù ôû laïi nguû trong phoøng nôù ñi.
Anh nguû phoøng anh, tui nguû phoøng tui, keùo taám saùo laïi laø
xong, coù chi maø ngaïi anh heø?

Tuy chò suoâi ñöa yù kieán, nhöng ñeâm khuya thanh vaéng,
laïi coù ngöôøi ñaøn oâng khoâng phaûi laø choàng mình ôû trong nhaø.
Chò thaáy khoâng thoaûi maùi chuùt naøo, cöù traên qua trôû laïi hoaøi
laøm caùi giöôøng tre keâu leân raên raéc töøng chaëp khoâng ngöøng.
Ngöôïc laïi, beân kia anh suoâi laïi ngôõ raèng, aên uoáng no say seõ
ñaùnh moät giaác ngon laønh ñeán saùng môùi thoâi. Nhöng khoâng
hieåu taïi laï nhaø hay sao maø aûnh khoù nguû quaù chöøng, aûnh lieàn
böôùc ra khoûi phoøng ñònh tìm bình traø ñeå uoáng. Nghe tieáng
ñoäng bieát chò suoâi coøn thöùc anh taèng haéng:

- Khoâng nguû ñöôïc haû chò suoâi? Hay laø chò vaø tui chôi troø
ñoá chöõ ñeå doã giaác nguû nghe.

Chò suoâi vui veû höôûng öùng:

Ñöôïc maø, thì anh suoâi ñoá tröôùc ñi.

- Neáu muoán qua soâng thì goïi laø gì?.

... Laø quaù giang.

- Ñi töø ruoäng naøy qua ruoäng khaùc thì goïi laø gì?.

- Deã ôït, laø quaù ñieàn coøn phaûi hoûi?.

- Vaäy thì töø nöôùc naøy ñi qua nöôùc khaùc goïi laø gì, chò ñaõ
bí chöa naøo?.

Chò suoâi buoâng lôøi traùch moùc:

- Neø, anh suoâi chôù coù coi thöôøng tui nghe, laø quaù caûnh

ÑA HIEÄU 96 105

chôù chi?.

Anh suoâi voã tay khen chò thoâng minh quaù! roài aûnh ngaäp
ngöøng hoûi tieáp:

- Chò suoâi haõy suy nghó caån thaän, tui hoûi caâu cuoái cuøng
ñaây. Theá thì töø giöôøng tui nhaûy... qua giöôøng chò thì goïi laø gì?

Chò suoâi cöôøi xoøa thoaûi maùi ñaùp:

- Laø “quaù ñaõ” chöù gì?.

Khoâng bieát ñeâm ñoù anh chò suoâi coù xaûy ra chuyeän chi
thì Bích Haø thaät tình chòu thua. Xin daønh cho caùc baïn suy
nghó vaø giaûi ñaùp cuøng nhau nghe.

- Theo Myõ Hoøa nghó, ñaây chæ laø caâu chuyeän tieáu laâm keå
cho vui ñöôïc truyeàn tuïng trong nhaân gian maø thoâi. Hôn nöõa
hai ngöôøi hoï coù chuùt chöõ nghóa, neân maëc duø laø daân queâ chaát
phaùc cuõng khoâng traû lôøi traéng trôïn nhö röùa.

Kieám Thu cuõng ñoàng yù vôùi chò Myõ Hoøa, duø chò suoâi ñang
tuoåi hoài xuaân ñi nöõa cuõng seõ nheï nhaøng traùch yeâu:

- Thoâi tui hoång coù traû lôøi ñöôïc moâ, caùi anh suoâi ni kyø thieät.

- Rieâng Baïch Lieân xin coù yù kieán, con gaùi V.N theá kyû 18
khoâng khi moâ noùi thaät loøng mình. Duø coù baïo daïn cuõng thieáu
chi caùch ñeå toû tình ví nhö taëng anh moät quyeån thô tình, moät
quyeån saùch noåi tieáng hay môøi tôùi nhaø noùi chuyeän v.v… laø ñaõ
quaù laém roài. Nhöng ngöôøi con gaùi Hueá laïi khaùc khi yeâu raát e
deø, chaúng daùm boäc loä, naøng chæ nguùng nguaåy raát deã thöông:

Yeâu anh chaúng daùm noùi naêng

Cuoái ñaàu ñoû maët tay chaân dö thöøa

Do baûn tính con gaùi thích laøm cao, neân naøng cöù lô lô,
löõng löõng maëc cho chaøng ñau khoå vaø thaát voïng quaù ñoâi khi
phaûi ñaønh boû cuoäc.

Nhöng cuõng coù nhöõng chaøng trai caøng khoù khaên, caøng
cay cuù laïi quyeát ñeo ñuoåi vì töï aùi. Thoùi ñôøi thaät oùi aêm, ñuøa
vôùi dao seõ ñöùt tay, ñuøa vôùi löûa seõ phoûng löûa, thôøi gian daøi
tình yeâu... len leùn tôùi luùc naøo khoâng bieát.

Daân ñöa maét nhìn Minh vaø Bích Haø, roài hoùm hænh hoûi:

106 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

- Khoâng bieát laø chuyeän thaät cuûa ai ñaây heø?.

- Anh Daân ñöøng nhaïo Bích Haø nghe, ñaõ noùi tröôùc laø
chuyeän tieáu laâm maø.

Nghe ñoâi beân ñoái ñaùp, caû baøn cöôøi nghieâng ngöûa, rieâng
Baïch Lieân cöôøi nhieàu nhaát, vöøa cöôøi vöøa chaäm nöôùc maét.
Myõ Hoøa hoøa ñoàng vôùi caùc baïn:

- Cöôøi ñaõ chöa ñeå Myõ Hoøa haùt chôù, aø khoâng bieát haùt baøi
chi ñaây heø?

- Baøi chi cuõng ñöôïc, haùt leï ñi chò Myõ Hoøa.

Myõ Hoøa caát tieáng laøm moïi ngöôøi im baët laéng nghe. Gioïng
naøng traàm boãng du döông khieán ai naáy ñeàu ngôõ ngaøng, tieáng
voã tay vang reàn, phe nam yeâu caàu:

- Hay quaù, xin haùt theâm moät baøi nöõa. Vaäy maø laâu nay
daáu ngheà, laøm tuïi tui cöù töôûng chò noùi ñuøa chôù.

- Myõ Hoøa raát caùm ôn caùc baïn vaø xin loãi vì chæ... coù moät
baøi “tuû” ni thoâi.

Naøng döùt lôøi moïi ngöôøi lieàn xaây qua Baïch Lieân:

- Coøn thieáu ai nöõa heø? aø chò Baïch Lieân chöa tham gia,
nhanh leân ñi chôù.

Caû nhoùm ñeàu voã tay khích leä, cuøng baøn taùn cöôøi noùi vang
raân. Neáu khoâng hieän dieän ôû ñaây ngöôøi ta seõ töôûng coù moät
nhoùm thanh nieân mieäng coøn hoâi söõa chôù. Ai deø caùc chaøng
caùc naøng ñeàu chaäp chöõng vöôït qua tuoåi saùu möôi vaø xaáp xæ
tôùi tuoåi thaát thaäp coå lai hy roài.

- Baïch Lieân keå cho caùc baïn nghe nhöõng caâu chuyeän veà
boùi toaùn ñaõ töøng chöùng kieán vaø coù nhieàu traên trôû khoâng theå
giaûi thích ñöôïc.

Sau khi Hueá thaát thuû, naêm 1974 sö ñoaøn 3 boä binh traán
ñoùng taïi Ñoàng Haø, Quaûng Trò lieàn di taûn veà chòu traùch nhieäm
vuøng laûnh thoå Quaûng Nam Ñaø Naüng, Ñaïi ñöôïc ñieàu ñoäng
veà laøm vieäc taïi boä tham möu sö ñoaøn.

Moät hoâm Taâm em reã Baïch Lieân tôùi nhaø ruû ñi coi boùi,
naøng traùch:

ÑA HIEÄU 96 107

- Laï chöa, chaùu Huaân môùi maát, boä roãi raûnh laém raêng
maø ruû chò ñi chôù.

- Em phuïc baø thaày boùi ni saùt ñaát, noùi truùng choùc laïnh
xöông soáng quaù.

Ai ñôøi vöøa môùi thaáy Taâm böôùc voâ baû ñaõ noùi ngay:

- Nhaø ngöôi môùi coù tang, nhöng laø tang nhoû, haén ñang
ñöùng ngoaøi ngoû kìa. Thaèng nhoû maëc aùo sô mi ca roâ ñoû, quaàn
taây coù yeám maøu naâu saãm, giaøy maøu kem. Roài baø laáy ba caây
höông nôi caùi am nhoû ñaët döôùi baøn thôø Phaät khaán vaùi ñieàu chi
nghe nhö tieáng Thöôïng. Xong ñöa laù traàu leân ngoïn ñeøn daàu
nhoû quô qua quô laïi, laáy höông chuù voâ töøng choã ra chieàu suy
nghó, roài traûi boä baøi ra coi chaêm chuù vaø ngöõng leân noùi tieáp:

- Thaèng nhoû ni khoâng phaûi cheát oan vì maïng yeåu laém,
neáu laàn ni qua khoûi thì möôøi hai tuoåi haén cuõng ñi thoâi. Nhaø
ngöôi ñaõ höùa mua chieác xe ñaïp cho haén raêng khoâng giöõ lôøi?
Haøng ñoà maõ coù taát caû nhôù phaûi coù söõa nöõa, cuùng xong ñoå
xuoáng ñaát laø ñöôïc.

Taâm chæ bieát ngoài nghe baû noùi töø ñaàu tôùi cuoái vì truùng
heát vaø baø noùi tieáp chuyeän ni môùi giaät mình chôù:

- Khi môû cöûa maõ nhôù ñoát cho thaèng nhoû caùi goái oâm maøu
xanh döông vaø moät daây nguõ saéc ñeå ôû hoäc tuû aùo cuoái cuøng,
veà nhaø tìm seõ thaáy ngay.

Taâm khoâng coù nhaø chæ nghe Baïch Hueä keå laïi laø cho
Huaân aên moät mieáng thòt nöôùng nhoû xíu, khoâng ngôø xaûy ra
côù söï... May luùc ñoù baø Kieàu (ngöôøi giuùp vieäc) böôùc ra saân
thaáy xe ñaïp cuûa chaùu vaát laên loùc moät beân, Huaân ñang naèm
ngöõa döôùi ñaát daõy duïa, maët ñoû böøng, lanh trí baû boàng chaùu
tôùi baùc só Vieân lieàn. Vôï em ñeán nôi thaáy chaùu naèm baát
ñoäng, maët xanh dôøn, ngöïc baàm tím. Baùc só vaãn tieáp tuïc hoâ
haáp nhaân taïo cho Huaân, thaáy khoâng keát quaû oâng xaây qua
hoâ haáp baèng maùy. Nhöng... chæ möôøi phuùt sau laø chaùu taét
thôû laøm Taâm nghe noùi khuûng hoaûng tinh thaàn quaù. Töø khi
Huaân maát Baïch Hueä naèm thieâm thieáp, khoùc chaùn laïi nguû
vuøi ngöôøi phôø phaïc haún ñi. Taâm eùp laém môùi aên chuùt ñænh,

108 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

thöông taâm quaù chò Baïch Lieân aø.

- ÖØ, chò cuõng hoaûng hoàn huoáng chi caùc em, thoâi moïi söï
ñaõ an baøi, haõy can ñaõm leân lo cho vôï con nghe. Chaùu môùi
boán tuoåi ñaõ vaén soá toäi nghieäp quaù.

Nhöõng chuyeän Taâm töôøng thuaät laøm Baïch Lieân raát hieáu
kyø neân lo haäu söï cho Huaân xong. Hai chò em lieàn cuøng nhau
tôùi gaëp baø thaày boùi, nhaø baø ôû taän trong ngoû heõm chôï Môùi vaø
coù ñoâng ngöôøi tôùi coi laém. Baø ta raát treû ngoaøi söï töôûng töôïng
cuûa Baïch Lieân, toùc uoán cao goïn gheõ, ít son phaán.

Taâm noùi nhoû:

- Chò ñöøng noùi chi nghe, cöù ñeå yeân cho baû noùi môùi bieát
ñuùng hay sai.

- Ñöôïc roài yeân chí, chò khoù tin laém maø cuõng chaúng coù
ñieàu chi ñeå hoûi, ñöøng lo.

Baïch Lieân laø ngöôøi sau cuøng, baø ta nhìn Baïch Lieân noùi
moät caâu ngaén goïn:

- Môùi coù baàu ba thaùng ñaây maø.

Noùi xong baø laáy tay raø qua raø laïi treân mí maét moät luùc
roài tieáp:

- Coâ sinh ñöùa nhoû naøy laø con gaùi ñoù nghe, nhöng neùt
maët con trai gioáng cha nhö taïc maø laïi khaéc cha. Haén ra ñôøi
vaøi thaùng thoâi laø oång xa coâ roài.

- UÛa coâ noùi laï chöa, boä aûnh coù vôï beù haû?

- OÅng khoâng coù vôï beù vaø nhaân tình cuõng khoâng, nhöng
tui hoûi coâ beân traùi nhaø coù thôø am hay mieãu chi ñaây. Tuùi thui
haø, bò che maát moät goùc boä baøi neân khoâng theå ñoaùn ñöôïc heát
moïi chuyeän. Cho coâ hay choàng coâ seõ ñi xa hôn moät giaùp môùi
veà, nhöng cuõng toát thoâi. Neáu khoâng trong hai ngöôøi seõ cheát
moät, hoaëc coâ ñi laáy choàng khaùc, hoaëc oång coù vôï khaùc, toùm
laïi phaûi xa nhau thì sum hoïp môùi beàn. Coøn nöõa coâ coù nuoâi
moät con nhoû khoaûng möôøi hai tuoåi, nöôùc da ngaêm ngaêm,
ñoâi maù öûng hoàng, con maét laùo lieân. Haén ñieâu ngoa gian
xaûo, laúng lô traéc neát laém, ñuû thöù tính xaáu. Duø coâ coù thöông

ÑA HIEÄU 96 109

caùch maáy, coù ngaøy haén seõ aên caép ñoà boû nhaø ra ñi, hieän taïi
coâ ñaõ khoå vì bò aên caép vaët roài. Coù cuûa quyù thì ñem gôûi cha
meï ñi cho an toaøn.

- Coâ noùi khoâng sai, con nhoû ñoù moà coâi cha meï lang thang
kieám aên. Con toäi nghieäp neân nhaän laøm con nuoâi, cho ñi hoïc
sung söôùng, thaûnh thôi laém.

Quaû nhieân ñaàu naêm sau Baïch Lieân sinh Dao Anh, chaùu
gioáng heät anh Ñaïi. Ngaøy 30 thaùng 4 naêm 1975 V.C chieám
laáy Ñaø Naüng, Baïch Lieân coøn yeáu neân caû nhaø bò keït laïi. Taát
caû só quan, haï só quan ñeàu phaûi trình dieän vaø ñöôïc thaû veà,
nhöng Ñaïi laïi bò baét laàn sau khoâng kòp töø giaõ vôï con. Moät
thaùng sau aûnh ñöa tin veà laø ñang bò giam taïi tieåu ñoaøn möôøi,
chieán tranh chính trò gaàn bieån Thanh Bình. Gia ñình Ñaïi,
Baïch Lieân cuøng caùc con tôùi nôi môùi hay hoï seõ ñöa chaøng vaø
möôøi só quan tham möu khaùc ra Haø Noäi. Choác laùc taát caû bò
ñöa leân xe bít buøng tröïc chæ chaïy vaøo phi tröôøng Ñaø Naüng.

Baïch Lieân oâm con vaøo loøng, ñöùng cheát traân taïi choã nöôùc
maét raøn ruïa.

Hoâm em tieãn anh ñi
Trôøi ñang giöõa muøa heø
Song möa rôi raát nhieàu
Loøng öôùt laáy chi che?

Ñaây laø muøa xuaân ñaày ñau thöông vaø nöôùc maét, ngöôøi daân
chaïy loaïn bò boïn C.S baén cheát, thaây ngöôøi ngoån ngang khaép
choán, maùu nhuoäm thaém queâ höông. Tieáng keâu than ai oaùn
vang daäy thaät thaûm thieát, moät soá ngöôøi lôùn vaø treû em may
maén ñöôïc Myõ chôû ñi baèng taøu thuûy hoaëc maùy bay. Soá coøn
laïi tìm ñöôøng vöôït bieân baèng ñöôøng boä, hoaëc ñöôøng bieån,
ruûi nhieàu may ít. Nhöng hoï vaãn tieáp tuïc ra ñi quyeát laùnh naïn
CS khoâng heà naûn chí sôøn loøng. Daân chuùng coøn laïi raát hoang
mang, khuûng hoaûng tinh thaàn, chôï khoâng ñoâng, baùn buoân baét
bôù, muøa xuaân buoàn teânh, khoâng coù hoa mai ñua nôû, khoâng
coù phaùo noå roän raøng. Treû con bò cha meï nhoát trong nhaø, ñoùng
cöûa im æm nhö thaønh phoá cheát. Chuû tieäm vaøng bò tòch thu

110 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

taøi saûn, ñöa ñi coân ñaûo vì toäi danh boùc loät xöông maùu ñoàng
baøo. Haèng ngaøy hoï phaûi lao ñoäng cöïc nhoïc, aên uoáng thieáu
thoán, suoát ngaøy daàm möa daõi naéng chaúng bieát ngaøy veà. Ñoù
laø nhöõng tuø nhaân khoâng baûn aùn, bò giam giöõ voâ thôøi haïn chæ
chôø ngaøy cheát. Taát caû thaûm traïng treân ñaõ ñaùnh daáu cho lòch
söû VN moät cuoäc chieán tranh kinh hoaøng chöa töøng coù. Töø
ñoù Baïch Lieân baét ñaàu laøm quen vôùi cuoäc soáng môùi ñaày baát
traéc, hoï ngheâng ngang treân ñöôøng phoá noùi gioïng Baéc khoù
nghe, aùo quaàn luoäm thuoäm, moà hoâi noàng naëc ñaày muøi thuoác
laù. Naøng tieáp tuïc daïy hoïc ôû tröôøng Trung Hoïc Boà Ñeà moät
thôøi gian ngaén, nhöng phaûi ngöng ngang vì bò keát aùn laø vôï
nguïy quaân nguïy quyeàn. Baïch Lieân thay ñoåi daïy taïi nhaø vôùi
ñuû moïi trình ñoä hoïc sinh, baùn theâm cheø, baùnh, nöôùc ñaù cho
treû con trong xoùm, soáng taïm bôï qua ngaøy. Nhöng chuùng noù
naøo ñeå yeân baét deïp, ñaønh daïy keøm tö gia, ñan, theâu boû chôï,
vaø sau cuøng ra chôï Coàn baùn cassette, radio chung vôùi Baûo
AÙnh con oâng chuù. Moät mình boân ba giöõa doøng ñôøi phöùc taïp,
Baïch Lieân töï nhieân khoân ngoan lanh lôïi hôn tröôùc raát nhieàu.

Thì thoâi thuôû aáy phuø vaân
Thì thoâi leä aáy coøn ngaàn ñau thöông
Thì thoâi muø phoá xe ñöôøng
Thì thoâi thoâi nheù ñoaïn tröôøng theá thoâi

Noùi veà gia ñình, ba chò em Baïch Lieân, Baïch Lan, Baïch
Hueä ñeàu neân gia thaát vaø ñaõ ra rieâng töø laâu. Nhaø chæ coøn
hai oâng baø giaø vaø caäu con uùt laø Minh Caàu, soáng trong ngoâi
bieät thöï queùt voâi maøu hoàng thaãm toïa laïc ôû ngaõ ba ñöôøng
Ñoâng Kinh Nghóa Thuïc vaø Nguyeãn Hoaøng. Ñaây laø mieáng
moài ngon cho boïn CS doøm ngoù, chuùng duï doã cho möôïn nhaø
khoâng ñöôïc laïi ñoøi thu mua vôùi giaù reû maït. Thaáy khoâng lay
chuyeån noåi hoï doïa daãm neáu khoâng öng thuaän thì seõ tòch thu
vaø ñuoåi ra khoûi nhaø. Ñaây laø daáu aán quaù bi ñaùt ñaõ ñeán vôùi
Baïch Lieân trong khoaûng thôøi gian Ñaïi vaøo tuø. Baïch Lieân
döùt lôøi, cuoäc vui ñaõ taøn nhöng dö aâm coøn ñeå laïi söï aám aùp
thaân thöông maõi maõi.

Nhö ñaõ heïn tröôùc, hoâm nay nhaø Bích Haø vaø Minh coù veû

ÑA HIEÄU 96 111

nhoän nhòp khaùc thöôøng. Töøng caëp roài töøng caëp töø töø ñeán,
xe coä taáp naäp ñaäu doïc tröôùc nhaø, Bích Haø muoán daønh moät
ngaïc nhieân ñaày thích thuù cho caùc baïn phuùt cuoái. Nhaân vaät
ñöôïc môøi laø Huy Chöùng goác Taøu lai, ngöôøi nhoû nhaén coù
veû ñeïp töôi maùt hoàn nhieân cuûa moät coâ thoân nöõ. Coøn chaøng
laø Höõu Cöôùc, vaãn coøn daùng daáp cuûa moät ngöôøi huøng, cao
to nhö Myõ. Cöôùc thôøi tröôùc laø tieåu ñoaøn phoù cuûa Ñaïi vaø laø
baïn cuøng xoùm vôùi nhau töø thuôû maëc quaàn xaø loûn ñaù banh.
Hoï hoïc cuøng tröôøng Trung hoïc Phan Chu Trinh, ñeán khi
vaøo ñôøi vaãn saùt caùnh beân nhau. Coøn moät caëp khaùc nöõa laø
Thanh vaø Hoaøng Lan coøn treû vaø raát ñeïp ñoâi. Hai teân naøy
neáu gheùp laïi vôùi nhau raát hay, laøm ta lieân töôûng ñeán ca só
Thanh Lan. Anh chaøng thieáu uùy Thanh ñaõ vaøo tuø saùu naêm,
vaãn coøn “ñoäc thaân vui tính”. Naøng ñònh cö taïi Canada, coøn
chaøng quoác tòch Myõ hoï gaëp nhau trong chuyeán bay veà thaêm
queâ höông, qua vaøi caâu chuyeän xaõ giao ñoâi beân ñaõ sa vaøo
löôùi tình khoâng loái thoaùt. Khoâng bao laâu ñaõ trôû neân vôï neân
choàng vaø raát haïnh phuùc. Caëp uyeân öông naøy daét theo moät
coâ con gaùi möôøi tuoåi, xinh nhö buùp beâ. Yeân Haø laø teân cuûa
chaùu vôùi neùt ñaëc bieät ôû ñoâi maét trong veo maøu haït deû, maùi
toùc daøi meàm maïi cong töï nhieân.

Ñaïi vaø Baïch Lieân ñeán sau cuøng, vöøa vaøo nhaø naøng ñaõ
voäi phaân bua:

- Eo ôi, nhaø ngöôøi ñeïp Bích Haø khoù kieám gheâ, theâm caùi
maùy daãn ñöôøng “buoàn nguû” cöù chæ tôùi chæ lui hoaøi roài vaãn
chæ laïi ñöôøng cuõ. Baïch Lieân hoa caû maét, töôûng laïc voâ ñoäng
ñaøo hoa cuûa Hoaøng döôïc sö chôù, xin loãi caùc baïn raát nhieàu.

- Anh chò tôùi laø tuïi em vui roài, chöa treã moâ môøi anh chò
voâ nhaø ñaõ.

- OÂ kìa, gaëp toaøn baïn cuõ vui gheâ, laâu quaù khoâng gaëp
Hoaøng Lan vaø Huy Chöùng. Troâng hai naøng vaãn treû ñeïp nhö
ngaøy xöûa, ngaøy xöa xa xaêm aáy.

Baïch Lieân vöøa döùt lôøi ñaõ nghe moät traøng cöôøi raát to cuûa
Huy Chöùng. Naøng coù gioïng cöôøi thaät ñoäc ñaùo, duø ai khoâng

112 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

töùc cöôøi cuõng phaûi cöôøi theo. Caøng cöôøi maù naøng caøng öûng
ñoû, troâng cöù nhö coâ gaùi... haõy coøn xuaân.

- Chò Baïch Lieân thieät tình, tuïi em ñeïp moâ baèng chò chôù.

- Thoâi khoâng caûi nhau nöõa, ai cuõng ñeïp heát chòu chöa?

Caëp Thanh vaø Hoaøng Lan coù veû nhuùn nhöôøng chæ móm
cöôøi, chuïm ñaàu noùi chuyeän nho nhoû, töïa nhö caëp boà caâu
ñang róa moài. Baïch Lieân vöøa noùi chuyeän vöøa ngaém nghía
caùc chaäu hoa ñöôïc chöng baøy trong phoøng khaùch. Naøng luoân
mieäng khen nöùc nôû caùc loaïi hoa, Bích Haø vui veû noùi vôùi baïn:

- Chò Baïch Lieân yeân chí ñi, Bích Haø vaø anh Minh quyù
anh chò laém. Heã chò thích chaäu hoa moâ cöù töï nhieân böng veà,
Bích Haø daâng caû hai tay ñoù. Coøn nhieàu loaïi hoa laï Bích Haø
môùi öôm theâm, tha hoà cho chò choïn.

- Baïch Lieân “thaät tình” laém phaûi thueâ xe môùi chôû ñuû,
chaäu moâ cuõng ñeïp heát, neáu cheâ moät chaäu môùi laø laï ñoù, caùm
ôn nghe.

- Chò quaù khen, hoa ñeïp moät phaàn cuõng nhôø anh Minh
chaêm boùn, töôùi nöôùc luoân. AØ Ngoïc Haân coù bieáu chò baùnh ít
laù gai töï tay laøm, naøng coù maáy ngöôøi baø con ôû V.N môùi qua
neân khoâng gheù ñöôïc, chæ göûi lôøi thaêm chò thoâi.

- Chaø Baïch Lieân thích laém, ôû chôï coù baùn nhöng pha boät
nhieàu dó nhieân khoâng ñen vaø khoâng ngon baèng. Cho Baïch
Lieân göûi lôøi thaêm hoûi vaø caùm ôn Ngoïc Haân raát nhieàu veà moùn
quaø mang ñaäm neùt queâ höông ni nghe.

Moïi ngöôøi tuøy höùng. Minh coù veû ngaø ngaø ñöùng leân ñöa
tay noùi:

- Minh xin haùt vaøi baøi goùp vui vôùi caùc baïn hoâm nay, ñaëc
bieät taëng anh Ñaïi vaø chò Baïch Lieân. Tuïi naøy meán moä anh
chò laâu roài, Minh baét ñaàu ñaây.

- Haùt ñi, haùt ñi, muïc naøy haáp daãn quaù!

Minh haùt thaät ñieâu luyeän, heát baøi naøy ñeán baøi khaùc duø
chöa coù baïn naøo kòp yeâu caàu. Chaøng vöøa haùt vöøa ñöa heát
tay naøy ñeán tay kia dieãn taû, maét lim dim mô maøng, maùi toùc

ÑA HIEÄU 96 113

loøa xoøa tröôùc traùn troâng raát ngheä só. Khoâng khí thaät côûi môû,
coù vaøi baïn cao höùng haùt theo nho nhoû vaø voã tay nhòp nhaøng.

- Chaø, khoâng quaân noåi tieáng moät thôøi bay böôùm, baây
giôø coù khaùc gì?

Bích Haø nguyùt Minh moät caùi thaät daøi:

- Caùi anh Minh ni kyø thieät, heã coù röôïu voâ laø aûnh thích
haùt laém.

_Chò ñeå cho aûnh haùt ñi hay nhö ca só ñoù, coù tuïi tui uûng
hoä aûnh maø chò.

- Thoâi ñi ñeå cho con ngöôøi ta aên vôùi maø, haùt hoaøi ñoùi
buïng raùng chòu nghe.

Söïc nhôù ñeán Baïch Lieân, moïi ngöôøi cuøng nhao nhao leân:

- Coøn tieát muïc keå chuyeän cuûa chò Baïch Lieân nöõa, höùa
roài ñöøng queân nghe.

- Baïch Lieân keå chuyeän phuùt choùt, haõy ñeå caùc baïn noái
tieáp chöông trình ñaõ.

Vaäy laø nhieàu muïc keá tieáp thaät haáp daãn, ñöôïc thöïc hieän
moät caùch haøo höùng.

Sau ñaây laø caâu chuyeän Baïch Lieân saép keå:

Vaøo naêm 1975 coù nhieàu thaày boùi moïc leân nhö naám. Ñaâu
ñaâu cuõng vang daäy oâng thaày naøy hay, coâ kia boùi “thaàn saàu
quyû khoác”. Bôûi vaäy hoï cöù “tieàn voâ nhö nöôùc”, aám thaân an
nhaøn maø coøn ñöôïc moïi ngöôøi cung kính nhö thaàn linh, Phaät
soáng nöõa. Ñaây quaû laø moät ngheà deã kieám aên trong thôøi buoåi
gaïo chaâu cuûi queá naøy vì ngöôøi giaøu sang, keû ngheøo khoù ñeàu
muoán ñi coi boùi. Thaày Ñoáng Ña noåi tieáng nhö moät huyeàn
thoaïi nhöng khoâng ai thaéc maéc lyù lòch cuûa thaày. Moïi ngöôøi
ñeàu chuyeàn mieäng nhau thaày laø Phaät soáng taùi lai neân raát
kính neå vaø sôï caùi oai phaùt xuaát töø cung caùch dò bieät cuûa thaày.
Tuy thaùi ñoä nhö ñuøa bôõn nhöng baát cöù chuyeän gì bí maät xaûy
ra thaày ñeàu noùi khoâng sai maûy may. Taïi ñaây ngöôøi ta ñöùng,
ngoài chôø ñôïi ñoâng nhö phoøng maïch baùc só vaø khoâng ai daùm
noùi lôùn tieáng.

114 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

Tôùi phieân Baïch Lieân thaày voäi cöôøi xoøa laøm naøng nhoùm
leân moät tia hy voïng.

- Thaèng nam ta bieát, coøn ngöôi tôùi cöûa ta laàn ñaàu, veà
may aùo môùi ñi con.

- Thöa thaày, thaày noùi chi con khoâng hieåu?.

- Ba ngöôi tuoåi thìn, naêm ni haén heát soá roài, thaùng ba seõ
ñi luoân ñoù.

- Daï thaày noùi chi toäi röùa?, ba con coøn maïnh khoeû laém maø.

Maëc cho Baïch Lieân toû ra böïc boäi, oång cöôøi khì, tay vuoát
choøm raâu ñen thui. Thaày chi maø buùi moät buùi toùc to treân ñænh
ñaàu, raâu daøi, maét ñen nhö hai hoät nhaõn. Laïi theâm göông
maët hoàng haøo, töôi nhuaän, da laùng boùng thaày chæ maëc moät
boä ñoà coå kieàn maøu ñen, nhöng vaãn khoâng che daáu ñöôïc boä
ngöïc nôû nang cöôøng traùng hôn ngöôøi. Neáu thaày mang theâm
chieác thaét löng nöõa thì chaúng khaùc chi voõ só ñaïo, ñaùng tieác
thay laïi thieáu phong caùch cuûa moät vò tröôûng boái khieán ngöôøi
ñôøi maát kính neå. Nhöng muïc ñích mình tôùi ñaây laø ñeå hoûi veà
anh Ñaïi, lôû roài cöù hoûi thöû moät caâu coi raêng cho bieát. Hình
nhö thaày ñoïc ñöôïc yù nghó cuûa Baïch Lieân neân cöù phe phaåy
quaït khoâng ngöøng vaø nheo maét nhìn naøng cöôøi nhö treâu côït.

- Thöa thaày choàng con boû nhaø theo vôï beù moät naêm roài,
con buoàn vaø lo quaù, khoâng bieát khi moâ aûnh môùi hoài taâm trôû
veà haû thaày?.

- Chuyeän chi maø lo khoâng bieát, yeân taâm ñi, haén coù ñi
thì coù veà, khoâng cheát choùc chi maø sôï. Haén ñi baùn gaùnh caûi,
heát caûi töï khaéc veà coù chi laï moâ hæ?.

Baïch Lieân noùi nhoû vôùi em trai cuûa Ñaïi:

- Nghóa aø, thieät chò böïc mình heát söùc, töø ñaàu tôùi cuoái
thaày toaøn ñuøa côït chôù coù noùi chi roõ raøng moâ, thoâi mình kieáu
veà cho roài.

Nghóa cuõng toû ra thaát voïng khoâng keùm:

- Khi khoâng em ñöa chò tôùi laøm maát thì giôø quaù. AØ chò coù
hieåu caâu noùi aån yù ñoù cuûa thaày khoâng? Em chòu khoâng nghó ra.

ÑA HIEÄU 96 115

Ñaõ hôn moät naêm troâi qua, Ñaïi vaãn ñi bieàn bieät khoâng
coù thö veà. Vaøi ngaøy boïn V.C laïi vaøo nhaø laøm khoù deã ñuû
chuyeän, ba Baïch Lieân raát quaån trí neân bieáng aên, maát nguû roài
laâm troïng beänh. Nhìn cha ngaøy moät gaày yeáu xanh xao, loøng
naøng quaën thaét neân quyeát ñònh thoå loä vôùi meï heát moïi chuyeän.

Baø Tuyeát Ngaân lo aâu muoán ñi cho ñöôïc, vöøa voâ cöûa thaày
voäi ñon ñaõ cöôøi:

- Tuoåi tí ñi hoûi cho tuoåi thìn haû?, haén môùi haï thoå nhöng
baùc só cöùu ñöôïc roài. Böõa ni khoùc ít nhöng mai moát khoùc
nhieàu, thaùng ba haén seõ ñi luoân ñoù.

Meï naøng naên næ chi thaày cuõng laéc ñaàu

_Haén heát soá roài, ta khoâng theå caûi soá ñöôïc.

O Haïp lo haäu söï cho ba cuûa Baïch Lieân xong cuõng haùo
höùc muoán gaëp thaày.

Hai O chaùu phaûi chôø vì ñoâng ngöôøi, thaày khoâng hoûi caâu
naøo maø noùi ngay:

- Tuoåi thaân ni öa guùc maéc laém, heã gaëp thaày coâ moâ cuõng
vaën veïo baét beû, tôùi ñaây thì heát choái leo leûo. Nhaø ngöôi con
trai hieám hoi, nhöng con gaùi ñoâng quaù baûy taùm coâ chi ñoù,
coøn treû maø ñaõ maéc bònh nan y khoâng thoï ñaâu.

- Trôøi ôi! thaày noùi chi nghe gheâ quaù?, xin laøm phöôùc
cöùu cho caùc chaùu ñöôïc tai qua naïn khoûi, ñöøng ñeå tre khoùc
maêng toäi laém ñoù thaày.

- Ñöôïc ta cho buøa ñeo trong ngöôøi ñi nguû hay taém thì
môû ra ñeå treân baøn Phaät. Ñuùng ba thaùng möôøi ngaøy gia ñaïo
môùi yeân, nhöng chæ moät thôøi gian, nghieäp ñeán phaûi traû, raùng
laøm phuùc may seõ keùo daøi theâm moät giaùp nöõa.

Tieáng ñoàn thaày Ñoáng Ña hay nhö Phaät soáng vang daäy
khaép nôi. Khoâng rieâng gì Ñaø Naüng maø daân chuùng taïi caùc
mieàn luïc tænh xa xaêm ngaøy naøo cuõng tìm ñeán ñoâng nhö ngaøy
hoäi. Vieäc naøy ñaâu traùnh khoûi ñöôïc tai maét coâng an, thaày
bò baét ñöa tôùi ñoàn hoûi cung. Khoâng moät chuùt sôï haõi thaày
móm cöôøi hieân ngang ra ñi, chaúng hieåu thaày laøm pheùp chi

116 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

maø khieán boïn coâng an ngoài trô nhö thoå ñòa vaø aù khaåu luoân.
Thaày veà roài, moät luùc sau hoï môùi söïc tænh, maët ñöùa moâ ñöùa
naáy cöù ngôù ra. Ngöôøi lôùn con nít bu quanh cöôøi cheá nhaïo,
töø ñoù thaày töï do haønh ngheà vì coâng an khoâng laøm khoù deã
nöõa. Quaû ñuùng nhö lôøi thaày Ñoáng Ña noùi, thaùng ba naêm ñoù
ba Baïch Lieân ñaõ ra ñi trong nieàm uaát haän, nhaø thieáu ñi moät
ngöôøi caøng theâm troáng vaéng. Maù naøng sôï haõi neân voäi vaõ
baùn nhaø cho coâng ty ñieän löïc vôùi giaù reû maït, ñeâm hoâm hai
meï con laëng leû thu xeáp haønh lyù leân xe vaøo Saigon laùnh naïn.
Ñaùng tieác thaày khoâng “troå taøi” ñöôïc bao laâu thì maát linh,
noùi gì cuõng traät laát vì bò sa vaøo löôùi tình cuûa moät coâ gaùi treû
ñeïp, coâ ta ñaõ choïn laàm ñoái töôïng.

Thaày ôi tu nieäm maø chi

Döa muoái töông rau coù ích gì

Ñôøi ñeïp hoa töôi sao laïi chaùn

Thoâi veà xaây moäng vôùi em ñi

Nôi nöông töïa tinh thaàn cuoái cuøng khoâng coøn nhöng Baïch
Lieân vaãn maïnh daïn lo sinh keá, quyeát khoâng ñeå caùc con thaát
hoïc. Thaät toäi nghieäp, nuoâi naêm con bôùi xaùch cho choàng laø
moät gaùnh naëng cho ngöôøi thieáu phuï coøn quaù treû naøy. Sau ba
naêm xa caùch, laàn ñaàu tieân môùi ñöôïc thö, Baïch Lieân möøng
rôõ mua veù taøu ñi thaêm Ñaïi taïi Nam Haø. Naøng ñaõ quaù kinh
haûi khi ñoái dieän vôùi thöông pheá binh CS aåu ñaû nhau treân
taøu, tranh chaáp choã ngoài vôùi con buoân vaø chöûi theà vaêng tuïc.
Khi xuoáng taøu naøng bò boïn phu xe giaønh khaùch loâi keùo leân
xe traû giaù xong laïi bò laät loïng ñoøi theâm tieàn. OÂi, noùi sao heát
teä naïn xaõ hoäi ñang xaõy ra khaép nôi trong cheá ñoä CS nhaát
laø taïi Haø Noäi. Baïch Lieân vaø moät soá chò em ñi thaêm choàng
phaûi ôû laïi quaùn troï Phuû Lyù tænh Haø Nam Ninh moät ñeâm, chôø
mai ñoùn xe “loøng chaûo”(xe coù chöõ CT ñaøng sau, duøng chôû
thaân nhaân tuø binh caûi taïo) vaøo traïi giam. Tieáng laø quaùn troï
nhöng raát baån thæu, khoâng muøng khoâng goái, chieáu muïc naùt
khai muøi nöôùc tieåu con nít, muoãi vo ve reäp boø loaïn xaï. Phôû
ñaët bieät coù moät muoãng caø pheâ boät ngoït ñeå beân treân, uoáng

ÑA HIEÄU 96 117

nöôùc cheø xanh phaûi traû tieàn. Chò em, hay thaân nhaân naøo coù
choàng laø tuø binh, môùi thaáu hieåu nhöõng cay ñaéng treân ñöôøng
daãn ñeán nôi röøng thieâng nöôùc ñoäc naøy.

Hoâm nay em gheù thaêm anh

Gaëp bao tuûi nhuïc roài ñaønh chia tay

Duø cho möa naéng ñoåi thay

Em luoân ghi khaéc nhöõng ngaøy daáu yeâu

Taïi nhaø thaêm nuoâi, phaûi bieáu xeùn thuoác huùt, caø pheâ,
laïp xöôûng, mì goùi v.v… Quaûn lyù traïi xin thaúng thöøng khoâng
chuùt ngaïi nguøng:

- Baø con naøo hieåu bieát thì ñöôïc thaêm choàng tröôùc, chuùng
toâi khoâng theå giaûi quyeát ñôn theo thöù töï, neáu khoâng raùng
chôø thaêm ñôït choùt ñaáy.

Baïch Lieân ñaønh laøm theo “thoâng leä” nhöng phaûi nguû laïi
moät ñeâm vì hoâm ñoù coù nhieàu chò em thaêm choàng chôø tröôùc.
Thao thöùc chôïp maét moät chuùt ñaõ höøng saùng, moïi ngöôøi luïc
ñuïc xuoáng suoái röûa maët, veä sinh thay aùo quaàn sau luøm caây
voäi vaøng ñeå chôø gaëp ngöôøi thaân, Baïch Lieân chôø maõi tMaõi
ñeán khi nghe ñoïc noäi quy Baïch Lieân môùi chôït hieåu nghóa,
naøng ñau buoát con tim.

- Nghe ñaây, caùc “caûi taïo” vieân nhôù giöõ thuaàn phong myõ
tuïc, chôù coù hoân hít vôï loaïn xaï theo loái Myõ Nguïy raát dô baån
maát veä sinh aáy.

Coù moät chò baïo daïn hoûi:

- Thöa caùn boä chò em tuïi tui nghe noùi choàng chæ ñi caûi
taïo saùu thaùng roài veà, nhöng chôø maõi tôùi moät naêm, ñeán nay
ñaõ ba naêm vaãn khoâng thaáy taêm daïng. Xin caùn boä cho bieát
khi naøo môùi ñöôïc thaû ra?.

- Caùc baø ñöøng coù boàn choàn laøm gì, lao ñoäng toát nuoâi
con, phöôøng xaõ saün saøng giuùp. Phaàn caùc oâng coù laøm coù aên,
cheát coù ñaát choân yeân taâm ñi. Moïi ngöôøi nghe vaäy ñeàu caêm
phaån vaø rôi nöôùc maét. Hai möôi phuùt gaëp gôõ khoâng ñuû söôûi
aám loøng nhau, Baïch Lieân nhìn choàng chua xoùt lôøi noùi taét

118 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

ngheïn trong coå. Teân caùn boä ngoài gaùc chaân treân baøn, ñoâi maét
cuù voï vôùi caëp kính treå xuoáng choùp muõi, ñöa maét quan saùt
töøng cöû chæ, nghe ngoùng töøng lôøi noùi, thaáy naøng khoùc haén
ñaäp baøn heùt leân:

- Ô caùi baø naøy laï chöõa?, ñaõ ñöôïc gaëp sao cöù khoùc maõi
theá, phaûi ñoäng vieân choàng chöù?. Caùc baø bi luïy laøm nhuït trí
caùc oâng, seõ khoâng cho thaêm ñaáy.

Thôøi gian troâi nhanh quaù, tieáng coøi huyùt leân xeù naùt loøng
moïi ngöôøi:

_Ñaõ heát giôø, saùu thaùng nöõa seõ ñöôïc thaêm ñôït sau. Nhôù
laøm ñôn thaêm nuoâi ñöa qua phöôøng kyù môùi ñöôïc vaøo, laàn
naøy caùc baø töï yù ñi khoâng xin pheùp taïm tha, laàn sau khoâng
coù giaáy tôø thì ñöøng hoøng gaëp maët ñaáy.

Baïch Lieân tieãn Ñaïi moät quaûng ñöôøng ngaén tröôùc khi trôû
veà doanh traïi, trôøi trôû gioù vaø möa rôi rôi... Chaøng quay goùt
nhìn lui maáy laàn roài laàm luûi maát huùt trong khu röøng toáì om.
Chia tay khoâng moät caùi naém tay ñöøng noùi chi tôùi nuï hoân, xa
anh roài buoàn bieát maáy Ñaïi ôi!

Em veà höông ôû laïi

Em ñi tình khoâng ñi

Möa chieàu nao hoang daïi

Buoàn giaêng ñoâi haøng mi

Vaøo naêm 1982 caùc tuø binh bò giam caàm taïi Haø Nam Ninh
ñeàu di chuyeån veà traïi Haøm Taân, Thuaän Haûi. Ñaïi bò giam
taïi traïi Z30A, sau ñoåi veà traïi Z30C, sau cuøng laø traïi Z30D.
Moãi laàn thaêm choàng Baïch Lieân ñeàu ñem theo con, treû con
mau lôùn khuoân maët ñoåi khaùc ñoâi khi Ñaïi khoâng nhaän ra phaûi
noùi teân chaøng môùi bieát. Moùn quaø tinh thaàn naøy ñaõ söôûi aám
loøng chaøng bieát bao.

Hai naêm sau Baïch Lieân hoát hoaûng khi nghe coâ giaùo daïy
con trai ñaàu cho hay: “vaøi hoâm nöõa ty nhaø ñaát seõ tôùi tòch
thu nhaø vaø cho meï con naøng ôû moät nöõa”, nhôø em trai coâ laø
nhaân vieân neân môùi loä cô maät. May thay coù baùc Boán laø baùc

ÑA HIEÄU 96 119

beân choàng naøng tôùi giuùp thaùo gôõ heát lôùp vaùn beân trong vaø boû
haún caên gaùc xuoáng thaønh moät taàng, baùc coøn aân caàn caên daën:

- Chöa bieát boïn haén cho con ôû beân moâ, nhöng cöù ñeå ñaïi
toàn beân caên nhaø thôø toát hôn, beân kia moái aên nhieàu quaù. Ñeå
baùc böng heát vaùn eùp vaø toàn qua beân naøy ñaõ, xong xuoâi roài
ñoù, ñeå sau naøy baùn laàn laáy tieàn chi tieâu nghe con.

Baùc veà roài nhöng naøng coøn thao thöùc maõi, vöøa chôïp maét
moät chuùt ñaõ giaät mình thöùc giaác vì nghe nhieàu tieáng noùi lao
xao ngoaøi ngoû. Laéng nghe laàn nöõa bieát mình khoâng laàm, tim
naøng ñaùnh thình thòch, tay chaân run laåy baåy. Caùc con nghe
oàn aøo nhôùn nhaùc nhìn nhau khoùc theùt leân laøm naøng theâm
baán ruoät, Baïch Lieân ñaõ tôùi nöôùc lieàu nhuû thaàm:

- Tröôùc sau chi tuïi haén cuõng laáy nhaø, maëc keä cöù trì hoaõn
ñöôïc luùc moâ hay luùc ñoù, bình tænh chaúng vieäc chi phaûi voäi.
Töï an uûi mình ñeå traán an söï noåi loaïn trong loøng, nhöng naøng
khoâng kieân nhaãn ñöôïc laâu.

Ngoaøi kia tieáng hoø heùt, tieáng baùng suùng neän xuoáng neàn
gaïch thuùc duïc:

- Môû cöûa ra, nhanh leân ñaøn baø con gaùi gì maø nguû ngheâ
nhö cheát theá? Coâng an ñeán laáy nhaø ñaây naøy, nhanh leân cô
chöù, coù nghe khoâng naøo?

Cöûa vöøa môû Baïch Lieân thaáy treû con ngöôøi lôùn bu ñoâng
ngheït, coâng an phöôøng, nhaân vieân ty nhaø ñaát böôùc voâ. Moät
ngöôøi ñoïc leänh tröng thu nhaø vaø chæ ñònh cho meï con naøng
ôû beân phía nhaø thôø, coøn ít ñoà goã nheï naøng vaø hai con trai
chuyeån qua cuõng nhanh choùng. Höøng saùng coù moät gia ñình
goàm hai vôï choàng oâng ñaïi uùy Ñieàn, taùm ñöùa con vaø moät meï
giaø ñöôïc chæ ñònh ôû caên nhaø goã beân kia, roäng raõi thoaûi maùi
hôn. OÂi chao, khoâng theå töôûng töôïng noåi, möôøi baûy ngöôøi
chung cöûa ngoõ, chung moät nhaø veä sinh thaät baát tieän, taïm thôøi
phaûi chòu ñöïng chöù bieát laøm sao hôn? caùi naïn chôø nhau khi
caàn thaät laø... haõi huøng. Baïch Lieân vaø naêm con vöøa nguû, vöøa
aên trong caên nhaø thôø. Naøng vaø ba coâ con gaùi chung nhau
moät giöôøng, naèm ngang co quaép laïi môùi ñuû, hai caäu con trai

120 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

loùt neäm nguû döôùi ñaát nguû cuõng xong. Duø laâm vaøo hoaøn caûnh
bi ñaùt naøo naøng cuõng bieát töï an uûi: “khoâng bò ñuoåi ra khoûi
nhaø, tay traéng nhö boïn chuùng ñaõ thi haønh khi môùi chieám Ñaø
Naüng laø phöôùc laém roài”. Nhôø coøn moät mieáng ñaát troáng tröôùc
kia laø nhaø xe, naøng taän duïng nuoâi gaø vòt, phía sau troàng caây
aên traùi, moät giaøn baàu bí, möôùp su loän xoän, daây moàng tôi leo
ngoãn ngang, giang sôn cuoái cuøng cuûa gia ñình naøng chæ voûn
veïn coù theá. Baïch Lieân tieáp tuïc chôø ñôïi ngaøy Ñaïi trôû veà vôùi
bao hy voïng, cuoäc soáng vaãn keùo daøi trong taän cuøng beá taét.

Caû quaù khöù choàng chaát bao uaát haän

Vaø töông lai laø heïn öôùc mòt muø

Maø hieän taïi soáng chung cuøng coïng saûn

Thaùng ngaøy qua oâi baát taän thieân thu

Baây giôø laø thaùng naêm, naéng aám chan hoøa leân vaïn vaät.
Buoåi saùng cuoái tuaàn thaät ñeïp laøm sao, nhoùm baïn beø cuûa Baïch
Lieân khoâng boû lôõ dòp gaëp gôõ. Töøng caëp roài töøng caëp ñeàu coù
maët teà töïu ñoâng ñuû taïi nhaø AÁn vaø Haûi Nguyeät hoï muoán vui
chôi ñeå queân ñi chuoãi ngaøy ñaày ñau thöông trong cuoäc ñôøi
giaû taïm naøy. Coù bieát bao baïn beø ñaõ giaû töø cuoäc soáng, ra ñi
moät caùch töùc töûi luùc tuoåi ñôøi coøn xanh vaø moäng öôùc chöa
thaønh toaøn sôùm thöùc tænh hoï.

Dieän tích nhaø AÁn vaø Haûi Nguyeät chieám haún moät beà
ngang khaù daøi neân troâng raát beà theá. Moïi ngöôøi chöa muoán
vaøo nhaø voäi, ñaây laø cô hoäi cho caùc naøng chöng dieän vì ít khi
hoï coù dòp gaëp nhau ôû choán ñoâng ngöôøi. Nhöõng khoùm hoa
xinh töôi cuøng khoe saéc sau muøa ñoâng daøi nguû vuøi. Töøng
ñoám hoa naéng nhaûy nhoùt treân maùi nhaø, cuøng baày chim seõ
líu lo ca hoùt gôïi bieát bao ngoït ngaøo, laøm aám loøng keû tha
phöông bieát maáy. Heát chuyeän vaõn beân ngoaøi caùc naøng trôû
goùt vaøo trong nhaø.

Kieám Thu töôi cöôøi hoûi thaät tình:

- Neø chæ coù hai vôï choàng son laøm sao naáu ñöôïc nhieàu
thöùc aên theá?.

- Chò laøm em oát doät gheâ, toaøn ñaët ngöôøi ta naáu caû. Nhöng

ÑA HIEÄU 96 121

coù moùn toâm huøm haáp daãn laém, anh AÁn ñang xaøo seõ coù ngay,
em chæ naáu vaøi moùn thoâi.

Moïi ngöôøi cuøng ngoài vaøo baøn vui veû troø chuyeän, boãng
AÁn ñöùng leân noùi:

- Anh Maûng giuùp môû duøm chai champagne nghe, mình
khai tröông ñi chôù?

- Ñöôïc ñöa ñaây, ñeå anh caû môû cho raát haân haïnh.

AÁn xoa hai tay môû lôøi:

- Mình khoâng bieát vaên hoa chi heát, mong caùc baïn vui
veû caùm ôn nhieàu.

Tieáng voã tay ñoáp ñoáp höôûng öùng, nhòp nhaøng vang leân
raát roän raõ.

- Nhaø ñôn chieác chæ coù anh AÁn vaø em, hai coâ gaùi cöng
ñi laøm xa laâu laâu môùi veà khoâng giuùp chi ñöôïc. Chuùng em
khoâng theå baøy veû nhieàu, chæ môøi caùc anh chò duøng chuùt côm
haãm, döa muoái ñaïm baïc thoâi.

Baïch Lieân móm cöôøi:

- Haûi Nguyeät thieät thaø khoâ maø böõa ni cuõng kheùo noùi
laém chôù.

- Haûi Nguyeät tuyeân boá moät caâu xanh dôøn Bích Haø nghó:
böõa ni ngaøy maáy maø ñaõi chay heø?.

Phaûi chaêng hoï bieát traân quyù nhöõng phuùt giaây beân nhau
vì troùt nghó:

Cuoäc ñôøi nhö söông khoùi

Thoaùng choác seõ troâi qua

Thôøi gian khoâng chôø ñôïi

Coøn ñaâu tuoåi ngoïc ngaø

Taùn doùc maõi cuoái cuøng caùc baïn lieàn ñeà nghò, Baïch Lieân
ñaønh chaáp nhaän:

- Baïch Lieân tuaân leänh caùc baïn laàn nöõa ñaây, chuyeän nhö
vaày:

Moät hoâm Thuùy Baûo ñi ngang cöûa haøng baùn maùy radio,

122 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

cassette cuûa Baïch Lieân lieàn gheù laïi troø chuyeän. Nguyeân
tröôùc ñaây naøng laø vôï ñaïi uùy Haûi baïn cuøng tieåu ñoaøn vôùi Ñaïi,
trong laàn haønh quaân chaøng bò thöông naëng baùc só phaûi cöa
maát moät chaân. Vì vaäy Thuùy Baûo phaûi boân ba mua thuoác taây
veà baùn daïo, lo sinh keá. Gaëp baïn naøng voàn vaõ hoûi thaêm ñuû
ñieàu vaø laân la keå moïi chuyeän veà OÂn cho Baïch Lieân nghe:

- Nhö thöôøng leä moãi buoåi saùng chò Ba thöôøng ra ngoaøi
queùt saân vaø cho baày gaø aên luùa. Chò queùt laàn ra phía tröôùc
boãng thaáy moät ngöôøi ñaøn oâng ñaàu troïc, maëc boä ñoà maøu lam
coå kieàng ra daùng thaày tu, ñöùng nhìn voâ nhaø mieäng laãm baãm
vaø baám ñoát ngoùn tay. Chò Ba mau maén böôùc tôùi hoûi:

- UÛa thaày tìm nhaø ai con chæ cho, xoùm ni con quen heát
ñöøng lo.

- Khoâng caùm ôn O, tui tìm ñuùng nhaø vaø tôùi ñaây cuõng vì
coù muïc ñích.

Chò Ba raát ngaïc nhieân:

- Nhaø ni chæ coù vôï choàng con vaø boán ñöùa con trai, thaày
kieám laàm nhaø roài?

Thaày cöù ñöùng ñoù gaät gaät ñaàu lieân hoài, chò Ba thaáy aùi
ngaïi mau mieäng noùi:

- Hay laø con môøi thaày voâ nhaø uoáng cheùn traø ñaõ, ñöùng
ñaây hoaøi naéng laém.

Ñöôïc môøi thaày voâ nhaø ngay, traø nöôùc xong chò Ba lieàn
hoûi:

- Daï thaày tu ôû chuøa moâ, phaùp danh laø chi ñeå con xöng
hoâ cho tieän?

- O cöù keâu OÂn ñi, ai cuõng keâu OÂn neân rieát roài OÂn quen
vaø thích caùi teân ni gheâ, caàn chi bieát Phaùp danh cho raéc roái
laïi khoù nhôù?

Chò Ba phì cöôøi, roài OÂn keå lung tung chuyeän ñaïi khaùi
veà lyù lòch nhö sau:

- OÂn moà coâi cha meï töø thuôû nhoû, leân nuùi ñoán cuûi ñoåi gaïo
soáng qua ngaøy, tình côø gaëp ñöôïc sö phuï thöông tình ñem veà

ÑA HIEÄU 96 123

daïy doã. Ngaøy qua ngaøy OÂn leân nuùi haùi thuoác, taäp saéc thuoác,
phuï laøm nhöõng coâng vieäc laët vaët nhö cheû cuûi, gaùnh nöôùc,
naáu côm, doïn deïp nhaø cöûa. Daàn daàn hoïc theâm boùi baøi, boùi
chöõ, boùi toaùn nhìn ngöôøi ñoaùn vieäc, caùch ñi ñöùng, gioïng
noùi, tieáng cöôøi ñeàu ñoaùn ñöôïc hieän taïi, quaù khöù töông lai
cuûa ngöôøi ñoái dieän, thuaät thoâi mieân cuõng chöõa ñöôïc beänh
cöùu ngöôøi. Moãi ngaøy sö phuï daïy boå tuùc theâm kinh nghieäm,
thöùc khuya kinh keä, daäy sôùm reøn luyeän voõ thuaät ñeå phoøng
thaân. Chaúng maáy choác moïi vieäc tinh thoâng môùi cho pheùp
OÂn xuoáng nuùi thì ñaõ quaù nöõa ñôøi ngöôøi, nay ñaây mai ñoù giuùp
ngöôøi laøm phöôùc, chay laït qua ngaøy. Sö phuï caên daën phaûi
giuùp ngöôøi trong voøng naêm naêm ñaàu khoâng ñöôïc laáy tieàn, ai
cuùng döôøng chi aên naáy, caûi lôøi seõ bò ñoïa vaø maát linh ngay.

Chò Ba phuïc saùt ñaát, boãng OÂn nhìn quanh moät löôït roài
laéc ñaàu noùi:

- Khoâng xong, nhaø O aâm khí naëng neân vôï choàng daãu
thöông nhau, vaãn thöôøng caûi coï vì nhöõng chuyeän khoâng ñaâu.
Con caùi ñau hoaøi, ñuû thaày ñuû thuoác nhöng cöù xìu xìu eånh
eånh, khoûe khoâng ra khoûe, ñau khoâng ra ñau.

Chò Ba hoaûng quaù lieàn naên næ OÂn cöùu duøm.

- Thì muïc ñích OÂn tôùi ñaây laø ñeå giuùp ñôû cho choàng con
O. Sö phuï cho bieát O laø vôï kieáp tröôùc cuûa OÂn, maëc duø baây
giôø ñoâi beân coù cuoäc ñôøi rieâng nhöng phaûi tôùi lui giuùp ñôû
cho phaûi ñaïo. YÙ cheát ñieàu ni thieân cô baát khaû laäu, töï nhieân
OÂn buoäc mieäng noùi hôû ra, seõ bò giaûm thoï. Thoâi O bieát chæ
ñeå buïng ñöøng cho ai hay, lôøi ra tieáng vaøo OÂn ñaønh boù tay
khoâng giuùp chi ñöôïc moâ.

- Daï con nhôù roài, thieät quaû moïi ñieàu khoâng sai, cuùi xin
OÂn giuùp ñôû cho.

Anh Ba vöøa trôû veà chò lieàn keå ñaàu ñuoâi töï söï, nhöng
nhôù... neân khoâng ñaù ñoäng tôùi lôøi OÂn noùi veà chuyeän kieáp
tröôùc. Nghe OÂn noùi vaøi ñieàu xaûy ra trong gia ñình, anh chæ
móm cöôøi roài nhìn ñoàng hoà noùi:

- Xem chöøng cuõng saép tôùi giôø ngoï, chuùng con môøi OÂn ôû

124 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

laïi duøng chay laït, toát quaù hoâm nay nhaèm ngaøy raèm caû nhaø
ñeàu aên chay.

Chò Ba thaáy OÂn nhaän lôøi vui laém, laêng xaêng troå taøi naáu
theâm vaøi moùn chay ñaëc bieät. Maâm côm doïn leân thôm phöùc,
tuy thanh ñaïm nhöng chò Ba trình baøy raát ñeïp maét, maøu saéc
chen laãn, tæa caét kheùo leùo. Do chò hay tôùi chuøa Tænh Hoäi laøm
coâng quaû trong nhöõng ngaøy leã lôùn, hoïc hoûi trao ñoåi vôùi baïn
beø neân chò naáu chay raát ngon. Sau böõa côm toái, boãng nhieân
saám seùt noåi leân, möa aäp tôùi baát ngôø, anh chò Ba lieàn khaån
khoaûn môøi OÂn ôû laïi qua ñeâm.

- Caùm ôn loøng toát cuûa hai vôï choàng, trôøi möa roài OÂn
muoán töø choái cuõng khoâng ñöôïc, aâu cuõng laø cô duyeân ñöa
ñaåy. Nhaân tieän ôû laïi OÂn seõ cöùu chöõa thaèng nhoû duøm cho. Neø
coù giaáy tinh vaø buùt möïc thì ñöa ñaây OÂn vieát cho moät laù buøa
hoä meänh hoaëc coù vaät chi ñeo trong ngöôøi caøng toát.

- Daï coù chôù OÂn, maáy böõa raøy chaùu ñau neân con bieåu môû
sôïi daây chuyeàn chöõ vaïn ra ñeå treân baøn Phaät, muïc ñích ñeå
khaán vaùi caàu xin cho chaùu.

- O coù loøng thaønh vieäc chi cuõng hanh thoâng, moâ ñöa ñaây
ñeå OÂn lo cho.

Khoâng bao laâu thaèng Huøng khoûi bònh, anh chò Ba möøng
laém khoâng ngôùt caùm ôn, töø ñoù thænh thoaûng OÂn gheù laïi nhaø
chöûa beänh cho taát caû moïi ngöôøi trong gia ñình. OÂn ñi ñi veà
veà baát thöôøng khoâng heïn tröôùc, moãi laàn ñi ñeàu noùi phaûi leân
nuùi laáy thuoác cuûa sö phuï veà ñeå cöùu ngöôøi, chò Ba muoán ñeàn
ôn neân thöôøng naáu thöùc aên chay ñeå OÂn ñi ñöôøng. Loái xoùm
gheù nhaø chôi, OÂn chæ nhìn qua laø bieát bònh chi, ai cuõng cho
thuoác gioáng nhau, khoâng keâ toa, khoâng khaùm bònh maø laønh.
Bôûi vaäy thieân haï ñoàn ñaïi vôùi nhau:

- Xoùm mình töø nay coù löông y gioûi, khoûi phaûi ñi baùc só
vöøa toán tieàn maø ñoâi khi coøn vong maïng. Gia ñaïo baát an, buoân
baùn eá aåm cuõng moät tay OÂn, hoï noùi ngöôøi taøi gioûi vaø ñöùc ñoä
nhö OÂn maø khoâng ñöôïc höôûng loäc môùi toäi chôù.

Thoâi thì tieáng toát bay xa, ñaâu ñaâu ngöôøi ta cuõng tìm

ÑA HIEÄU 96 125

tôùi, ngoài chôø chaät caû nhaø. Anh chò Ba hieàn laønh, phuùc haäu
khoâng laáy ñoù laøm phieàn, ngaøy ngaøy ra chôï lo buoân baùn vaø
giao nhaø cho OÂn maø khoâng maát maùt gì caû. OÂn coøn baám ñoän
bieát tröôùc laønh, döõ nhieàu laàn OÂn ra khoûi nhaø thì coâng an aäp
tôùi, luïc loïi khaép nôi, tra hoûi ñuû ñieàu, nhöng anh chò Ba nhaát
ñònh khoâng noùi ñieàu gì coù haïi cho OÂn. Cuõng bôûi anh chò
quen nhieàu ngöôøi neân môùi giôùi thieäu nôi taïm truù cho OÂn ôû
laïi moãi khi gaëp naïn. Nhôø vaäy maø Thuùy Baûo môùi ñöôïc OÂn
chieáu coá, nghe baïn ca tuïng quaù, Baïch Lieân cuõng haùo höùc thu
xeáp coâng vieäc tôùi gaëp OÂn. Nhaø Thuùy Baûo vaø anh Haûi chaät
heïp vaø ôû taän treân gaùc doác ñöùng, moïi ngöôøi phaûi ngoài ñöùng
chen nhau. Duø trôøi noùng böùc, ngoät ngaït nhöng hoï khoâng
phieàn haø vaø kieân nhaãn chôø.

Boãng OÂn chæ maët moät thanh nieân noùi:

- Caäu kia, caäu maëc aùo thun xanh ngoài sau löng baø cuï
maëc aùo the thaâm ñoù.

- Daï phaûi OÂn keâu con khoâng?

ÖØ nghe OÂn hoûi neø:

Trai thanh gaùi vaéng thì chôi

Ñöøng choán coù vôï ñöøng nôi coù choàng

Raêng con gaùi caäu khoâng rôù tôùi, maø rôù toaøn ba caùi O coù
choàng röùa?. Boä caäu muoán phaù gia can con ngöôøi ta caäu môùi
chòu phaûi khoâng?

Khoâng bieát hö thöïc ra sao chæ thaáy maët caäu ta ñoû phöøng,
mieäng laép baép:

- Daï laøm chi coù, OÂn öa noùi dôõn ruûi baø con tin thaät thì
maát maët con laém.

OÂn nghieâm neùt maët noùi laãy:

- ÖØ, OÂn noùi giôõn ñoù baø con ñöøng tin, thaèng nhoû oám naëng
saép cheát roài.

OÂn vöøa döùt lôøi thì anh ta suïp xuoáng laïy lia lòa:

- Daï OÂn noùi ñuùng heát con khoâng daùm choái caõi nöõa, xin
OÂn cöùu duøm thaèng nhoû. Baùc só chaïy roài neân con môùi ñem veà

126 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

nhaø giao cho vôï con chaêm soùc, ruûi noù coù meänh heä gì chaéc
con khoâng soáng noåi ñoù OÂn.

- Moät ñöùa lo coøn khoâng noåi, coøn baøy ñaët con rôi con rôùt
nöõa, coù maáy oan hoàn (bò phaù thai) tôùi ñoøi maïng con ngöôi
ñoù. Laàn ni OÂn cöùu nhöng töø raøy phaûi boû caùi taät laêng nhaêng
ñoù ñi, thaát ñöùc laém.

Noùi xong OÂn ñöa ba goùi thuoác bieåu veà saéc cho thaèng
nhoû uoáng seõ heát bònh.

OÂn vöøa döùt lôøi thình lình coù moät ngöôøi ñaøn oâng soàn soàn,
maët ñoû öûng nhö môùi uoáng röôïu xoâng xaùo böôùc voâ, töôùng taù döõ
tôïn. Moïi ngöôøi sôï haõi im re, gioïng oâng ta oàm oàm chaùt chuùa:

- Xin chaøo, nghe tieáng oâng thaày hay laém maø laïi khoâng
laáy tieàn ai neân tui môùi toø moø ñeán ñaây coi thöû cho bieát. Thieät
tình tui laø chuùa gheùt ba caùi oâng thaày boùi, thaày töôùng öa noùi
pheùt huø thieân haï. Nhöng khoâng laáy tieàn laøm sao soáng noåi?
boä oâng ngaäm saâm tröø côm do baø con mua cho oâng haû?. Tieàn
khoâng laáy maø saâm yeán khoâng töø môùi ñoäc chôù.

OÂng noùi moät hôi haøm yù chaâm bieám, khoâng ai daùm leân
tieáng chæ laám leùt xì xaøo nho nhoû. Nhöng trong ñaùm ñoâng coù
moät baø lôùn tuoåi, maëc boä ñoà luïa maøu môû gaø, mieäng nhai traàu
boûm beûm noåi xung quaùt lôùn:

- Ñoà caùi quaân maát daïy, ñoà caùi phöôøng baát löông, ñoà caùi
thöù... khoâng bieát trôøi cao ñaát roäng khoâng bieát treân bieát döôùi,
hoån laùo aên hieáp ngöôøi quaù ñaùng, khoân hoàn thì cuùt xeùo, keõo
baø phang cho chieác guoác vôõ ñaàu baây giôø.

OÂn vaãn khoâng bieán saéc oân toàn noùi:

- Baø bôùt phaãn noä, caäu cuõng ñöøng oàn aøo haõy bình tónh ñeå
OÂn noùi ít lôøi ñaõ. Nghe xong thì veà ñöøng laøm phieàn baø con
nöõa, ñaây laø moät vuï ngoaïi tình aø khoâng, ñuùng laø moät vuï loaïn
luaân, caäu hay chuù thoâng daâm vôùi chaùu chi ñaây.

Nghe OÂn noùi cöùng, oâng ta lieàn noåi noùng chæ thaúng voâ
maët OÂn quaùt lôùn:

- Caâm caùi mieäng thuùi cuûa oâng laïi, ñoà oâng giaø maéc dòch,

ÑA HIEÄU 96 127

chuyeän khoâng noùi coù, coi chöøng trôøi ñaùnh thaùnh ñaâm ñoù.
Baø con veà heát ñi, ñöøng tin oång roài ñöa cuûa caûi cho oång chuù,
coù ngaøy oång uûm heát, töùc hoäc maùu cho coi. Noùi xong oâng ta
böôùc ra cöûa khoâng theøm quay laïi. Tuaàn sau Thuùy Baûo tôùi noùi:

- Chò Baïch Lieân neø, teù ra caùi oâng tôùi laøm oàn aøo nhaø em
hoâm ñoù laø choàng cuûa chò Hieàn, nghe em keå chò töùc laém. Böõa
ni chò môøi OÂn coi gia söï nhöng chæ cho mình em bieát thoâi.
Chò ñi vôùi em ñi, em ñaõ noùi vôùi chò Hieàn roài ñöøng ngaïi, Baïch
Lieân cuøng baïn tôùi nôi thaáy OÂn ñang uoáng traø, coøn chò Hieàn
ñöùng kheùp neùp thöa chuyeän:

- Thöa OÂn, caùi oâng tôùi hoãn laùo vôùi OÂn chính laø oâng xaõ
con, thaønh thaät xin loãi OÂn. Tính oång hoài naøo tôùi giôø ngang
ngöôïc laém, khoâng sôï thaùnh thaàn, khoâng sôï ma quyû, khoâng
ngaùn coâng an, khoâng kieâng neå haøng xoùm laùng gieàng chi
heát. Nhöng khoâng ai daùm ñaù ñoäng ñeán neân oång môùi loäng
haønh nhö röùa.

- OÂn khoâng quan taâm ñieàu ñoù, sôùm muoän chi choàng O
cuõng voâ tuø cho coi.

- Daï oång ñi caûi taïo veà laâu roài, coøn tuø chi nöõa haû OÂn?.
Con chaéc chiu ñöôïc ít tieàn mua chieác xe ñeå oång chôû haøng
voâ ra Saigon, Ñaø Naüng buoân baùn. Sôï oång beâ boái neân con
cho con chaùu gaùi ñi theo canh chöøng, ai deø chuù taèng tòu vôùi
chaùu, choàng noù ñi tuø laâu roài ñoù OÂn.

- OÂn bieát, raéc roái laø con nhoû ñaõ coù baàu 3 thaùng, sinh
xong choàng coâ aû veà seõ kieän toäi duï doã vôï. Phieàn phöùc laém,
OÂn noùi voâ tuø laø röùa ñoù.

- Con laïy OÂn giuùp chaùu gaùi ñi laáy choàng khaùc thì khoâng
coù chöùng côù chi.

- Chuyeän ñoù ñoái vôùi OÂn deã ôït, nhöng thaát ñöùc laém vaø
maát linh öùng nöõa.

Chò Hieàn naên næ chi OÂn cuõng töø choái, hoâm nôù Baïch Lieân
ñi vôùi moät coâ baïn, OÂn nhìn maët coâ ta noùi lieàn, khoâng neå maát
loøng chi heát:

- Caùi O ni, töôùng taù beà ngoaøi troâng töôm taát, xinh ñeïp

128 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

maø nöõa cuoäc ñôøi coøn laïi beát laém. Phaûi baùn thaân nuoâi mieäng
lang bang heát ñaøn oâng naøy tôùi ñaøn oâng khaùc khoå thaân laém,
raùng tu ñi may ra nghieäp kieáp tröôùc nheï bôùt. Coâ ta chæ cöôøi
xoøa noùi nhoû vôùi Baïch Lieân:

- Thieân haï ñoàn hay laøm em thaát voïng quaù, keä caõi laøm
chi phaûi khoâng chò?

Chôït OÂn quay qua thaáy Baïch Lieân noùi ngay:

- O kia saép coù tin vui roài, muøa ñoâng naêm ni caän Teát moïi
söï seõ höng phaán. Toùm laïi neáu O ñi buoân thì lôøi lôùn, O ñi thi,
kieám vieäc laøm seõ toaïi nguyeän.

Xeùt ra caû ba thaày boùi maø Baïch Lieân gaëp ñeàu noùi nhöõng
ñieàu na naù gioáng nhau: Hôn moät giaùp môùi veà, baùn heát gaùnh
caûi seõ veà, muøa ñoâng naêm ni 1988 (vöøa ñuùng möôøi ba naêm),
moïi vieäc seõ hanh thoâng. Taát caû ñaõ gieo vaøo loøng Baïch Lieân
moät nguoàn hy voïng chöùa chan. Nhöng söï ñôøi naøo eâm ñeàm
maõi, ba thaùng sau xaûy ra moät chuyeän ñoäng trôøi nhö sau:

Muøa heø naêm aáy, nhö thöôøng leä anh Ba cuøng caùc con ra
bieån Thanh Bình taém sôùm roài môùi veà aên saùng. Ruûi ro hoâm
ñoù anh ra khoûi nhaø nöûa ñöôøng thì chôït nhôù khoâng ñem theo
khaên taém, Huøng lieàn chôû cha veà baèng xe Honda. Vaøo nhaø
thaáy vaéng ngaét, laïi nghe tieáng thì thaàm trong phoøng nguû,
sinh nghi aûnh toâng cöûa böôùc voâ (chò Ba khoâng khoùa cöûa).
Söï theå dieãn ra tröôùc maét: “OÂn vaø chò Ba ñang oâm nhau treân
giöôøng”. Giaän quaù maát khoân aûnh tuùm ngöïc OÂn, ñaám voâ maët
maáy caùi lieân tieáp, roài keùo ra khoûi phoøng la lôùn:

- Bôù baø con, laøng xoùm ôi! mau voâ coi caùi quaân baát löông
nguû vôùi vôï tui neø.

Huøng hoát hoaûng can ra, môû cöûa sau cho OÂn thoaùt naïn,
mieäng noùi:

- OÂng cuùt ngay ra khoûi ñaây ñi, khoâng thì ba tui gieát cheát
oâng lieàn. OÂn lính quyùnh tuoân cöûa sau chaïy troái cheát, nhöng
vaãn khoâng queân vôù laáy caùi tay naõi baèng vaûi ñeå ôû goùc nhaø.
Sau naøy baø con môùi taù hoûa ra vì ñaõ lôû gôûi moät soá nöõ trang
nhôø OÂn buøa chuù. Ai cuõng aám öùc vì maát cuûa vaø hoái tieác ñaõ

ÑA HIEÄU 96 129

khoâng nghe lôøi caûnh caùo cuûa ngöôøi ñaøn oâng ñaõ ñeán gaây söï
vôùi OÂn böõa ñoù. Coù leû chò Ba ñaõ thoå loä chuyeän chò laø vôï kieáp
tröôùc cuûa OÂn neân thieân haï ñoàn raân vaø ñaøm tieáu maõi, côù söï
xaûy ra laøm chò maát heát theå dieän khoâng daùm ra chôï moät thôøi
gian. Treân ñaây laø baøi hoïc ñích ñaùng cho nhöõng ai tin thaày
boùi seõ bò taùn gia baïi saûn maát heát danh döï, moät khi söïc tænh
thì ñaõ muoän roài.

Thaám thoaùt Baïch Lieân ñaõ chôø ñôïi Ñaïi suoát möôøi ba naêm
nhö moät côn meâ, chaøng veà cuoái muøa ñoâng 1988 ñuùng nhö
lôøi OÂn noùi. Haïnh phuùc chan hoøa trong aùnh maét voøng tay:

Ñeâm töøng ñeâm khoâng nguû

Chuyeän taøn canh vaãn coøn

Laïc giöõa röøng taâm söï

Raû rích gioït möa ngon

Töø ñoù caên nhaø khang trang haün, nhôø Ñaïi ra söùc doïn deïp
trong ngoaøi, tu söõa töôm taát goïn gaøng hôn. Moãi tuaàn chaøng
phaûi qua phöôøng trình quyeån soå tay ghi cheùp töøng ngaøy
laøm gì ñi ñaâu, nhaát cöû nhaát ñoäng ñeàu phaûi khai baùo roõ raøng
tæ mæ. Roài gia ñình chaøng nhaän ñöôïc giaáy giôùi thieäu “LOI”
do toøa laõnh söï Myõ taïi Bangkok Thaùi Lan gôûi veà qua ñòa chæ
Hoaøng em reã cuûa Baïch Lieân hieän ñònh cö taïi Myõ. Tuy Ñaïi
bò giam giöõ trong “caùi nhaø tuø roäng raõi” döôùi söï kieåm soaùt
keàm keïp cuûa boïn chuùng, nhöng khoâng sao vôï choàng chaøng
ñaõ ñöôïc söôûi aám beân nhau, khoâng coøn leû loi saàu muoän nöõa.

Em ñaõ ñeán beân chaøng

Sau bao naêm muoän maøng

Baày chim xao xaùc goïi

Chöùc nöõ hoài Ngöu lang

Moät naêm sau cuoäc soáng traàm laëng cuûa gia ñình Ñaïi ñaõ
bò khuaáy ñoäng, tin töùc doàn daäp veà chuyeän caùc cöïu tuø nhaân
chính trò seõ ñöôïc ñònh cö taïi Hoa Kyø trong chöông trình H.O
ñöôïc coâng boá. Töø ñoù, Baïch Lieân thoâi khoâng ra chôï baùn maùy
nöõa, naøng töø töø baùn bôùt vaät duïng trong nhaø ñeå chi tieâu. Haøng

130 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

xoùm thaáy vaäy ngaïc nhieân hoûi:

- UÛa, coâ baùn bôùt ñoà ñi kinh teá môùi haû?.

Coù ngöôøi nghe tin gia ñình só quan caûi taïo seõ ñöôïc ñi
Myõ neân hoaøi nghi:

- Coå ñi voâ ñi ra thì coù, laøm chi coù chuyeän ñoù?.

Baïch Lieân khoâng baän taâm, naøng raát tin töôûng, moät loøng
chôø ñôïi ngaøy ñi tìm töï do, coøn Ñaïi ngaøy ñeâm theo doõi tin töùc
veà chuyeän ra ñi. Vaên phoøng xuaát nhaäp caûnh taïi Ñaø Naüng,
ngaøy ngaøy taáp naäp nhaän ñôn lo dòch vuï xuaát caûnh cho cöïu
tuø nhaân caûi taïo. Trôøi khoâng phuï loøng ngöôøi, gia ñình Ñaïi ñaõ
ñöôïc ñònh cö taïi Myõ vaøo ngaøy 20 thaùng 7 naêm 1990, ñuùng
vaøo ngaøy Quoác haän. Söï chôø ñôïi cuûa Baïch Lieân thaät xöùng
ñaùng ñeå naøng ñöôïc ñeàn buø nhöõng aám eâm coøn laïi.

Ñoaïn cuoái cuoäc tình cuûa hoï thaät ñeïp nhö trong truyeän tieåu
thuyeát, khieán baïn beø voâ cuøng ngöôõng moä vaø thöông caûm.

Treân ñaây chæ toùm löôït nhöõng söï kieän xaûy ra trong moät
vaøi khía caïnh cuûa thôøi “baõo noåi”. Nhöng cuõng ñuû vaïch ra
cho chuùng ta thaáy roõ moät xaõ hoäi chuû nghóa CS ñaày tham oâ,
thoái naùt voâ nhaân ñaïo.

May maén thay con daân nöôùc Vieät chöa ñeán noåi bò dieät
vong, hoï soáng raõi raùc khaép naêm chaâu boán beå vaø ña soá ñaõ
thaønh coâng, veû vang muoân thuôû.

Nhöng thaät ñau loøng, moät soá ngöôøi vöôït bieân baèng ñöôøng
boä hay ñöôøng thuûy ñaõ cheát oan vì nhieàu lyù do, khoâng moà
choân. Nhöõng töôïng ñaøi lieät só traän vong döïng leân vaøi nôi treân
ñaát Myõ laø chöùng tích huøng hoàn löu daáu trong lòch söû. Moái
haän naøy nghìn ñôøi khoù phai trong loøng chuùng ta.

Quyønh Dieân 20B

2012

ÑA HIEÄU 95 131

Thaân taëng chò Ñaït vaø chò Haûi

Nôi ñoù chieàu nay anh coù laïnh?
Coù buoàn, nuoái tieác tuoåi xuaân xanh
Coù coøn ghi nhôù ngaøy ñöa tieãn
Coù keû ngaâm caâu “Toáng bieät haønh”.

Moät thuôû tung hoaønh nôi chieán tuyeán
Queân ñôøi, queân caû tuoåi hoa nieân
Anh ñem daâng heát cho soâng nuùi
Queân caû tình em laém muoän phieàn.

Töø ñoä chuùng mình quen bieát nhau
Anh laø kieâu haõnh vôùi töï haøo
Vì anh laø lính ngoaøi bieân giôùi
Traùng só, sa tröôøng ñeïp bieát bao!

Em ñaõ ví mình laø chinh phuï
Nhöõng chieàu ñan aùo laïnh muøa thu
Gôûi anh muoân daëm ngoaøi söông tuyeát

132 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

Doõi maét trôøi xa, neûo mòt muø. 133

Anh vaãn laø chim cuûa nuùi röøng
Em tìm ñaâu thaáy giöõa moâng lung
Meânh moâng truøng ñieäp, ngaøn maây traéng
Xin giöõ giuøm em chuùt nhôù nhung.

Xin giöõ giuøm em kyû nieäm ñaàu
Laøm haønh trang saün ñeå veà sau
Neáu ñôøi ñoâi ngaû, duyeân khoâng troïn
Coøn chuùt tình si ñeå nhôù nhau

Chieàu nay... em nhôù maõi chieàu xöa
Trong gioù heo may laïnh cuoái muøa
Anh ñaõ hoân em laàn sau cuoái
Hoûi raèng: “Coâ beù heát buoàn chöa?”

Nhöng roài thanh söû theâm trang nöõa
Anh ñaõ ra ñi giöõa nuùi ñoài
Bao keû tieác thöông ngöôøi töû só
Em veà ñau ñôùn maõi khoâng vôi.

Thoâi haõy nguû yeân döôùi moä phaàn
Chieàu nay chôït daäy noåi baâng khuaâng
Toùc tang ngaøy aáy chöa môø xoùa
Em goïi teân anh maáy vaïn laàn.

Vi Vaân 20B

ÑA HIEÄU 96

Traàn Ngoïc Toaøn K16

Khoâng ai nghó Hoa coù theå soáng soùt sau ñeâm quaân Vieät
Coäng traøn ngaäp vò trí ñoùng quaân phoøng thuû cuûa Sôn. Sau
ngaøy ñình chieán vaøo naêm 1973, caùc ñôn vò Thuûy Quaân Luïc
Chieán ñöôïc leänh coá thuû, sau hôn moät thaùng roøng raõ haønh
quaân taùi chieám Coå Thaønh Quaûng Trò, vôùi haøng ngaøn chieán só
ngaõ guïc, ñaõ ñaåy lui ñòch quaân vaøo saâu trong vuøng röøng nuùi,
döôùi chaân phía Ñoâng cuûa raëng nuùi Tröôøng Sôn. Chaéc ñeå voã
veà ñaùm lính Toång Tröø Bò baát maõn phaûi ñoùng vai ñòa phöông
quaân Quaõng Trò, Toång Thoáng cho leänh caùc Tieåu ñoaøn taùc
chieán ñuôïc luaân phieân, khoâng vaän baèng vaän taûi cô C130 veà
döôõng quaân vaø chænh ñoán ôû Haäu cöù, taïi Thuû Ñöùc vaø Vuõng
Taøu, cuõng ñeå traùnh bò ñòch ñieàu nghieân theo doõi vaø thoùi quen
nhaøm chaùn cuûa binh só. Boä Tö Leänh Sö Ñoaøn laäp keá hoaïch
hoùan chuyeån vò trí ñoùng quaân haøng thaùng. ÔÛ phía Nam soâng
Thaïch Haõn, Quaõng Trò, töø bôø bieån caùt traéng mòn Cöûa Vieät
ñeán thaønh phoá ñoå naùt keùo daøi vaøo La Vang, Ñoäng OÂng Ñoâ
ñeán taän chaân daõy nuùi Tröôøng Sôn, veà phía Taây Quoác loä 1,

134 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

caùc Tieåu ñoaøn TQLC caêng raûi daøi thaønh moät phoøng tuyeán loài
loõm ñoái ñaàu vôùi Vieät Coäng. Töø Ñoäng OÂng Ñoâ tuyeán phoønh
thuû chaïy daøi theo röøng nuùi ñeán taän phía Baéc Soâng Boà, caùch
Hueá 17 caây soá, giaùp ranh giôùi vôùi Löõ ñoaøn Nhaûy Duø taêng
phaùi. Ñeå boå xung löïc löôïng, caùc Tieåu ñoaøn Ñòa phöông quaân
vaø caùc Ñaïi ñoäi ÑPQ bieät laäp ñuôïc xeáp ñoùng quaân xen keû,
caøi raêng löôïc vôùi caùc ñôn vò cuûa TQLC. Sau traän taùi chieám
Coå Thaønh Quaûng Trò cam go vôùi nhieàu toån thaát, caùc ñôn vò
TQLC ñaõ ñöôïc boå xung soá luôïng Taân binh treû tuoåi xaáp xæ
nöûa quaân soá khieån duïng haønh quaân.

Nhaân chuyeán khoâng vaän töø Hueá veà Vuõng Taøu döôõng
quaân, Haïi só Nguyeãn vaên Sôn loät vuõ khí giao cho baïn beø treân
xe GMC khi ñoaøn xe taïm döng treân ñaàu Xa loä Bieân Hoøa,
nhaûy voït xuoáng ñuôøng vôùi 1 quaû löïu ñaïn laän löng, ñoùng xe
ñoø ñi moät maïch veà thaêm nhaø ôû Cai Laäy, Myõ Tho, traùnh xa
nhöõng Traïm kieåm soaùt Quaân Caûnh. Lanh quanh trong xoùm
laøng ñuôïc hai ngaøy, Sôn noùng ruoät töø giaû ngöôøi meï giaø trôû
veà ñôn vò. Cuøng ñi theo Sôn laø ngöôøi vôï treû chöa ñaày 20
tuoåi môùi cöôùi trong chuyeán ñi pheùp gaàn caû naêm tröôùc. Vôï
Sôn khoâng chòu ôû laïi nhaø cuøng meï laøm ruoäng gaët luùa nöûa.
Vôï choàng laáy nhau caû naêm chæ gaëp ñöôïc ít ngaøy. Chöa keå
vieäc Sôn nhaäu nheït lu buø vôùi haøng xoùm ngoaøi quaùn coùc.
Môùi ñaàu vôï cuûa Sôn chæ noùi theo veà Haäu cöù cho ñeán ngaøy
ñôn vò ñöôïc leänh trôû ra vuøng haønh quaân. Sôn cuõng chieàu
loøng ngöôøi vôï treû. Naøng cuõng laø caùi côù ñeå Sôn tröng ra khi
bò Trung ñoäi tröôûng chaát vaán veà toäi “Nhaûy duø” ôû Xa Loä.
Quaân caûnh cuõng khoâng hoûi giaáy tôø loâi thoâi treân ñuôøng ñi.
Tieàn löông ít oûi daønh duïm ñuôïc sau maáy thaùng naèm röøng
nguõ buïi veà chuyeán naøy ñaõ bay veøo heát. Cuõng may, Sôn ñaõ
voäi duùi vaøi traêm vaøo tay ngöôøi meï khoán khoå ngay böõa ñaàu
môùi veà. Baây giôø treân ñuôøng ñi, Sôn ñaõ ngöôïng nguøng moãi
laàn nhìn vôï laän töøng tuùi aùo trong ngoaøi, laáy tieàn traû xe ñoø vaø
mua thöùc aên treân ñöôøng. Neáu ñi moät mình e phaûi ñeå loù quaû
löïu ñaïn ra moãi laàn Lô xe ñeán hoûi tieàn. Maõi ñeán xeá chieàu
hoâm aáy, vôï choàng Sôn môùi böôùc xuoáng xe Ñoø khi qua khoûi

ÑA HIEÄU 96 135

Beán Ñình, Vuõng Taøu, gaàn coång Traïi Tieåu Ñoaøn. Sôn daét vôï
ñi raûo böôùc qua ngoaøi haøng raøo tröôøng Thieáu Sinh Quaân veà
Traïi Gia Binh cuûa Tieåu Ñoaøn 4 TQLC.

Ñaùm lính beân doanh traïi troâng thaáy Sôn keâu reùo, loø heùt,
choïc phaù om soøm :

- EÂ, eâ. Sôn Caø môùi baét ñöôïc con Boø laïc ôû ñaâu ñoù.

- Em naøo troâng thôm nhö muùi mít ñoù.

- Doâ ñaây lai rai vaøi sôïi caùi ñaõ maày.

Sôn chaúng noùi chaúng raèng, cuùi ñaàu raûo böôùc. Toäi nghieäp
cho Hoa vôï cuûa Sôn, loùng coùng nhö muoán khuîu xuoáng
ñöôøng, coá theo chaân choàng giöõa phoá phöôøng xa laï. Sôn
ñònh buïng ñöa vôï vaøo ôû taïm nhaø cuûa Trung só Caên Tieåu ñoäi
tröôûng. Khi böôùc vaøo caên gia binh chaät heïp, vôùi luõ nhoùc cuûa
T/S Caên, Sôn muoán doäi böôùc ra. Sôn leân tieáng goïi:

- Trung só Caên ôi. Coù ai ôû nhaø khoâng?

Töø phía sau caên nhaø taêm toái, Trung só Caên löng traàn quaàn
xaø loûn böôùc ra hoûi:

- UÛa, Sôn haû. Maày môùi leân haû? Coù chuyeän gì khoâng?

Sôn aáp uùng xoay löng chæ veà phía sau:

- Ñoù laø vôï môùi cöôùi döôùi queâ cuûa tui. Trung só Caên chôït
giaät luøi, aáp uùng noùi:

- Chaøo Thím, môøi vaøo nhaø caùi ñaõ.

Sôn gaûi ñaàu noùi tieáp vöøa ñuû cho Trung só Caên nghe:

- Toâi ñònh gôûi con vôï ôû taïm nhaø Trung só roài tính sau.

Trung só Caên xôûi lôûi ñaùp:

- Ñöôïc, ñöôïc. Baø Xaõ tao môùi ñi chôï. Maøy doâ ñaây doïn
deïp coù gì toái maøy naèm ngoaøi phoøng khaùch cuõng ñöôïc. Ñeå
tao kieám taám neäm dö veà loùt ñôõ.

Sôn ngaïi nguøng ñôõ lôøi:

- OÂng cho tui gôûi gioû ñoà ñaïc ñaây. Tui muoán ñöa con vôï

136 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

ñi moät voøng ra Baûi Tröôùc cho noù bieát Vuõng Taøu.

Sôn haáp taáp daét tay Hoa ra ñöôøng. Ñaùm lính TQLC beân
kia laïi reo hoø aàm ó. Sôn ngaïc nhieân nghó coù gì laï ñaâu maø tuïi
noù la loái um suøm nhö vaäy. Baát giaùc Sôn nhìn laïi ngöôøi vôï
treû ñang cuùi ñaàu ñi e theïn, troâng daùng toäi nghieäp vôùi chieác
aùo Baø Ba vaûi traéng vaø chieác quaàn laõnh ñen. Sôn ñi chaäm laïi
noùi nhö doå ngoït Hoa:

- Keä tuïi noù em. Ñaùm lính öa choïc phaù cho vui thoâi. Sôn
thaàm nghó luùc mình môùi ra Tieåu Ñoaøn cuõng vaäy.

Sôn daét vôï thaû rong treân ñöôøng phoá Leâ Lôïi höôùng ra
Baõi Tröôùc. Vöøa ñi Sôn vöøa nghó laøm sao phaûi möôïn moät it
tieàn ñeå tieâu xaøi vôùi vôï. Sôn quyeát ñònh tìm ñeán nhaø Thöôïng
só Quyù Ban Quaân Löông “Ít ra oång cuõng cho kyù soå möôïn
vaøi traêm cho ñôõ ngheøo” Sôn khoâng muoán hoûi Hoa coøn bao
nhieâu tieàn laän löng. Naøng cuõng ñaõ thì thaàm cho bieát trong
naêm qua. Hoa ñi laøm thueâ laøm muôùn ngoaøi ruoäng cuõng caéc
cuûm daønh duïm ñöôïc moät soá tieàn. Soá tieàn bao nhieâu Hoa
khoâng noùi roõ. Ñaøn oâng ai laïi xaøi tieàn cuûa vôï bao giôø. Duø ñaõ
leân caáp Haï só, Sôn cuõng chæ laûnh ñöôïc maáy ngaøn baïc keå caû
phuï caáp taùc chieán gì ñoù. Maø tieàn lính laø tính lieàn. Chaúng dö
ñoàng naøo maø nôï cöù choàng chaát. Vöøa luùc nhaùc thaáy Thöôïng
só Quyù côûi chieác xe Honda chaïy ngöôïc chieàu, Sôn phoùng
ra ñoùn ñöôøng ngay tröôùc ñaàu xe. Thöôïng só Quyù caøu nhaøu
maéng ruûa roài cuõng moùc boùp cho Sôn möôïn ñôû 500 ñoàng.
Coù coøn hôn khoâng. Sôn daét vôï vaøo Nhaø Loàng Chôï aên ñóa
côm söôøn cho chaéc buïng. Töø queâ leân, Hoa nhìn ñaâu cuõng
thaáy laï laãm kyø khoâi, choän roän. Haøng quaùn buoân baùn khoâng
cô man naøo coi ngoù cho heát. Coù luùc Hoa töï nhìn xuoáng boä
quaàn aùo ñang maëc. Ngoaøi naøy, ñaøn baø con gaùi ngoù boä baûnh
bao, sang troïng hôn trong queâ nhieàu. Con nhoû baùn thuoác laù
leû cuõng dieän chieác aùo caùnh möôït maø ñieåm hoa. Thaáy choàng
laêng xaêng keùo chieác gheá ñaåu cho mình, Hoa caûm thaáy loøng
boài hoài thöông haïi. Naøng noùi lí nhí beân tai Sôn: “Anh aø,
chuùt nöûa gheù mua cho anh maáy caùi quaàn xaø loûn nghe” Sôn
gaït phaét ñi, noùi: ”Thoâi ñi. Lo gì. Quaân trang coù phaùt ñaày ñuû

ÑA HIEÄU 96 137

maø. Ñeå tieàn mua saém cho em ñi.”

Ngaøy hoâm aáy, laàn ñaàu tieân trong ñôøi Hoa thaáy haïnh
phuùc. Sôn daãn naøng lang thang ra Baõi Tröôùc cho Hoa thaáy
bieån. Töø nhoû ñeán lôùn nay Hoa môùi thaáy bieån roäng bao la.
Nöôùc bieån xanh bieác vôùi nhöõng laøn soùng traéng nhaáp nhoâ ñoå
xoâ chaïy vaøo bôø. Ngöôøi hoùng gioù taáp naäp ñi laïi treân baûi caùt
traéng mòn. Sao soâng nöôùc döôùi queâ mình ñuïc ngaàu quanh
naêm Hoa cuõng khoâng hieåu. Naøng coøn ñöôïc ñöa ra Baõi Sau
ñeå taän maét troâng thaáy caùi meânh moâng cuûa bieån caû. Maõi ñeán
toái, Sôn ñoùn xe Lam ñöa Hoa veà laïi Traïi Gia Binh. Trung
só Caên ñöa vôï choàng Sôn qua caên nhaø cuûa Trung só Lôïi nguû
taïm. Trung só Lôïi vöøa ñöôïc pheùp ñöa vôï con oâng veà lo ñaùm
tang cuûa meï oâng treân Baø Ròa. Sôn möøng nhö vöøa truùng soá.
Ñuùng laø buoàn nguû gaëp chieáu manh. AÊn nhôø ôû ñaäu trong Traïi
Gia Binh vaäy maø cuõng heát hai tuaàn leã. Sôn voäi lo möôïn tröôùc
nöûa thaùng löông ñeå giao cho vôï veà queâ.

Saùng nay, ñoaøn xe 35 chieác GMC cuûa Quaân vaän ñaõ
xuoáng saép haøng trong saân baûi cuûa Haäu Cöï ñeå ñöa Tieåu ñoaøn
cuûa Sôn leân laïi Saøigoøn ñaùp chuyeán bay ra Hueá. Hoa cöù bòn
ròn theo Sôn töøng böôùc chaân. Naøng noùi: "Em muoán coù baàu
coù con vôùi anh roài môùi veà.”

Hai tuaàn leã qua chöa coù daáu hieäu gí. Sôn hoûi yù kieán Trung
só Caên cho Hoa theo ñôn vò ra haønh quaân. Sau naøy, khi caàn
veà, xin Tieåu ñoaøn Tröôûng cho theo chuyeán bay C130 moåi
ngaøy daønh rieâng cho TQLC.

Trung só Caên ñaùp maøy muoán laøm sao ñoù thì laøm. Ñöøng
ñeå cho “maáy oång” bieát. Raéc roái laém ñoù. Daàu gì maày cuõng
laø Tieåu ñoäi phoù. Cuoái cuøng, Sôn cho vôï maëc boä ñoà traän raèn
ri TQLC. Toùc bôùi goïn trong chieác muû vaønh. Ñaùm lính cuõng
a toøng che daáu.

Töø Vuõng Taøu, ñoaøn xe Quaân vaän maáy chuïc chieác chaïy
raàm roä veà Saøi-Goøn, qua phoá xaù ñoâng ñaûo vôùi Quaân caûnh
daãn ñaàu, vaøo taän baûi ñaäu phi cô C130 trong Phi truôøng Taân
Sôn Nhaát. Loøng Hoa nhö môû hoäi, vöøa vui vöøa thích thuù vôùi

138 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

nhöõng khaùm phaù môùi veà lính traùng, Quaân ñoäi, xe GMC vaø
chieác maùy bay khoång loà sôn maøu ñen xòt.

Ra ñeán Hueá, Sôn cuõng chæ cho Hoa thaáy caàu Tröôøng
Tieàn, Thaønh Noäi, soâng Höông vaø daõy nuùi Tröôøng Sôn xaäm
maøu tím thaãm ôû cuoái chaân trôøi.

Luùc xuoáng xe beân caïnh Quoác Loä 1, ôû Phong Ñieàn, Hueá,
ñôn vò ñöôïc taäp hoïp daøn quaân ñeå tieán vaøo baøn giao vò trí.
Ngöôøi Só quan Trung ñoäi tröôûng chôït phaùt giaùc ra ngöôøi con
gaùi maëc ñoà traän, oâng xoác laïi giaây ba chaït vöøa lôùn tieáng goïi
Trung só Caên:”

Töø xa Hoa thaáy oâng Caên vöøa noùi chuyeän vôùi ngöôøi Só
quan vöøa chæ troû veà phía Hoa. Sôn laät ñaät boû Ba loâ xuoáng
chaïy leân. OÂng Só quan vöøa noùi vöøa vung tay coù veû giaän döû
khieán Hoa sôï ñieáng ngöôøi. Giôø naøy maø bò ñuoåi veà thieät khoâng
bieát laøm sao. Hoa thaáy toäi nghieäp cho choàng. Moät luùc sau,
Sôn trôû lui, vöøa ñi vöøa nhìn Hoa cöôøi, noùi: ”OÅng noùi lôû roài
thì thoâi. Laøm sao ñöøng ñeå Ñaïi Baøng Tieåu ñoaøn Tröôûng bieát.”

Tieåu ñoäi cuûa Sôn ñoùng quaân ôû löng chöøng nuùi, giöõa röøng
caây thaáp trô truïi. Nuùi cao vaø truøng ñieäp Hoa chöa töøng thaáy.
Khoâng khí maùt laïnh nhöng loøng Hoa vaån aám aùp vì coù Sôn
beân caïnh. Sôn treo chieác voûng ni-loâng vaøo hai goác caây nhoû.
Phía treân coù treo theâm chieác aùo möa Pon choâ caêng laøm maùi
che. Xung quanh Sôn chaët caønh caây nhoû laøm vaùch roài hoát
laù khoâ laøm ñeäm phía döôùi. Sôn baûo Em naèm treân voûng coøn
anh naèm döôùi ñaát traûi taám ny-long.

Hoa ñaõ thaáy taét kinh hôn moät thaùng qua. Hai vôï choàng
baøn tính sau ngaøy Sôn laûnh löông seõ xin pheùp ñöa Hoa ra
Phi tröôøng Phuù Baøi ñaùp chuyeán bay C130 daønh cho TQLC
veà vôùi meï. Vieäc gì cuõng coù Baø Ngoaïi ñôû phaûi lo. Hoa coøn
daën Sôn phaûi nghó ñaët teân cho con. Sôn chöa noùi gì.

Ñeâm qua, sau ñôït phaùo 130 ly cuûa VC noå daäp inh tai
nhöùc oùc vaøo vò trí ñoùng quaân cuûa Tieåu Ñoaøn 4 TQLC, quaân
chính quy Coäng saûn ngang nhieân phaù vôõ Hieäp ñònh Ñình
chieán, hoø heùt traøn qua tuyeán phoøng thuû. Hoa cheát ñieáng

ÑA HIEÄU 96 139

ngöôøi, hoûang sôï muoán ñöùt hôi, ngoài suïp xuoáng hoá phoøng
thuû caù nhaân, sau löng Sôn.

Sôn caén raêng nín thinh naâng suùng boùp coø. Tieáng suùng noå
roøn raõ laãn tieáng ñaïi baùc aàm ó ñieác tai nhö khoâng döùt. Chôït
moät tieáng noå oaønh ngang tröôùc maët Sôn. Soûi ñaù vaêng tung
toùe. Hoa Ngaû ngöûa ra baát tónh luùc naøo khoâng hay.

Khi quaân tieáp vieän cuûa Thuûy Quaân Luïc Chieán traøn leân
ñaåy lui quaân ñòch, Hoa chôït tænh khi nghe tieáng Trung só
Caên goïi reùo teân Sôn. Hoa baät la lôùn.

- AÛnh ôû ñaây neø anh Caên ôi!

Hoa thaát ñaûm kinh hoàn khi thaáy Sôn ñaõ guïc ñaàu xuoáng
mieäng haàm. Sôn ñaõ truùng mieån ñaïn cheát töø luùc naøo. Hoa
vaät vaû khoùc ngaát ñi.

Ñöôïc bieát, Tieåu ñoaøn tröôûng cho ngöôøi xuoáng ñöa Hoa
coøn khoùc vaät vaõ veà Boä Chæ Huy. OÂng Thöôïng Sò Ñính giaø
ñi theo voã veà an uûi nhö con gaùi cuûa oâng vaãn khoâng laøm cho
Hoa heát ñau ñôùn thaûng thoát.

Ngaøy hoâm sau, Hoa ñöôïc moät moät ngöôøi lính ñi pheùp ñöa
veà Haäu Cöù Vuõng Taøu laøm thuû tuïc laûnh trôï caáp töû tuaát cuûa
choàng. Naøng seõ cuøng ñi chuyeán bay chôû xaùc Sôn vaø ñoàng
ñoäi töû traän veà Nam. Hoa vaãn coøn maëc nguyeân boä ñoà traän
Thuûy Quaân Luïc Chieán raèn ri, mang baûng teân Sôn maøu ñoû
cuûa Tieåu Ñoaøn, ñaõ nhuoäm maùu Sôn trong traän ñaùnh ñeâm qua.

Hoa seõ ñaët teân con laø Nguyeãn Phong Ñieàn.

Traàn Ngoïc Toaøn

• Trích töø tuyeån taäp Truyeän ngaén “Chieán Tranh vaø
Tình Yeâu”

140 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

Sao Linh K30B 141
Em vaãn coøn nhôù muøi hoa phöôïng vyõ
Khoâng thôm noàng nhö hoa lyù hoa lan
Nhöng ngaát ngaây nhö hoa luùc chieàu taøn
Coøn soùt laïi trong saân tröôøng ngaøy aáy

Em vaãn nhôù con ñöôøng tinh chung loái
Tan tröôøng veà cuøng saùnh böôùc beân nhau
Ngaém phöôïng rôi loøng xao xuyeán daït daøo
Tim thoån thöùc khi ve saàu troåi khuùc

Em vaãn coøn nhôù muøi hoa phöôïng vyõ
Höông nheï nhaøng nhö gioù thoaûng qua nhanh
Nhö caùnh hoa phuùt choác ñaõ lìa caønh
Roài laëng leõ phôi mình trong naéng haï

Em vaãn nhôù kyû nieäm ñaàu gaëp gôõ
Daãu nhaït nhoaø vì lôùp buò thôøi gian
Daãu mai ñaây höông saéc coù phai taøn
Muøi phöôïng vyõ dö aâm coøn nhôù maõi

ÑA HIEÄU 96

“Ngöôøi yeâu nöôùc coù theå bò gieát.
Nhöng tinh thaàn aùi quoác cuûa moät daân toäc thì baát dieät”

(Vöông Moäng Long)

Giöõa naêm 1978, toaùn boán ngöôøi cöïu só quan cuûa Quaân-
Löïc

Vieät-Nam Coäng-Hoøa, tuø caûi taïo ôû Traïi 4, Xaõ Caåm-Nhaân,
Yeân-Baùi, vöôït nguïc laàn thöù nhì, nhöng bò thaát baïi. Ñaïi UÙy
Leâ Baù Töôøng cheát trong röøng. Coøn laïi Thieáu Taù Ñaëng Quoác
Truï, Ñaïi UÙy Traàn Vaên Caû vaø toâi (Thieáu Taù Vöông Moäng
Long) bò baét ñöa veà taïm giam ôû Ñoaøn 776 Yeân-Baùi.

Ngaøy ñaàu, moät veä binh coøn raát treû teân Lôøi ñaõ thaúng tay
neän moät baùng suùng A.K vaøo maët toâi, moät caùi raêng gaõy. Teân
veä binh Coäng-Saûn treû tuoåi naøy ñaõ naëng tay vôùi toâi, vì haén
vöøa tìm thaáy trong ba-loâ cuûa toâi moät baøi thô "phaûn ñoäng".
Chöa haû giaän, hoâm sau y trôû laïi. Toâi bò quaät theâm moät baùng
suùng vaøo ngöïc, gaõy moät caùi xöông söôøn.

Qua ngaøy thöù tö thì chuùng toâi bò ñöa xuoáng phaø ñeå veà
Traïi 9 beân hoà Thaùc Baø, Xaõ Caåm-Nhaân, Yeân-Baùi.

142 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

Hai baïn ñoàng haønh cuûa toâi, Thieáu Taù Truï vaø Ñaïi UÙy
Caû bò nhoát treân nhaø kho cuûa traïi. Toâi khoâng roõ hoï bò ñoái xöû
ra sao. Coøn toâi laø ngöôøi caàm ñaàu cuoäc vöôït nguïc naøy, neân
bò taùch rieâng, giam trong nhaø kyû luaät, saùt vôùi haøng raøo khu
cöa xeû thôï moäc. Toâi bò cuøm caû hai chaân, coøng caû hai tay.

Khi aáy ñang muøa heø, trong haàm noùng nöïc, muoãi nhö
traáu, baát keå ñeâm, ngaøy. Da maët, da coå, da tay chaân cuûa toâi
trôû neân saàn suøi vì muoãi ñoát.

Toâi ñöôïc phaùt hai caùi oáng nöùa loà oâ döïng gaàn chaân naèm.
Moät oáng nöùa ñeå ñaïi tieåu tieän, moät ñeå chöùa nöôùc uoáng. Tay
bò coøng, chaân bò cuøm, vaán ñeà ñi ñaïi, tieåu tieän quaû laø moät
cöïc hình. Nhöng vì buïng ñoùi lieân mieân, neân vaán ñeà ñaïi tieän
cuõng khoù xaûy ra thöôøng xuyeân.

Cuõng do bieân baûn baøn giao laïi töø Ñoaøn 776, neân töø
hoâm veà Traïi 9, ngaøy naøo toâi cuõng traûi qua moät traän ñoøn hoäi
chôï, keùo daøi treân, döôùi hai tieáng ñoàng hoà. Toâi bò baét ñöùng
giöõa phoøng tröïc traïi, boán goùc phoøng laø boán veä binh. Toâi bò
ñaùnh chuyeàn tay töø goùc naøy sang goùc khaùc, xoay troøn quanh
phoøng. Maù beân traùi vöøa laõnh moät cuù ñaám chöa kòp caûm thaáy
ñau thì maù beân phaûi ñaõ laõnh cuù ñaám tieáp theo. Nhöõng ñôït
maùu muõi phoït ra oàng oäc traøn treân maù vaø treân ngöïc toâi chæ
laøm cho nhöõng teân veä binh treû tuoåi haêng tieát theâm.

Troïng löôïng thaân toâi thôøi naøy coøn chöøng treân ba möôi
kyù loâ laø cuøng. Nhöõng cuù ñaám moùc taän löïc laøm cho toâi coù caûm
töôûng nhö laø ñang "bay" töø goùc nhaø naøy, sang goùc nhaø khaùc.
Sau moãi tieáng "höï!" maùu toâi laïi traøo ra nhö xoái. Khoâng bieát
maùu töø moàm toâi hay töø phoåi toâi phun qua hai loã muõi thaønh
voøi? Maët toâi baàm tím söng vuø, ñoâi maét híp laïi, nhìn moät vaät
hoùa hai. Sau khi bò haøng chuïc cuù ñaù caät löïc vaøo buïng döôùi,
cöùt ñaùi trong buïng toâi cöù töï do tuoân ra quaàn. Toâi coá nín,
cuõng khoâng nín ñöôïc.

Laõnh nhöõng traän ñoøn thuø nhö theá naøy, toâi môùi thaám yù
caâu haêm he cuûa teân só quan an-ninh Traïi 9, "chuùng oâng seõ
ñaùnh cho maøy teù ñaùi, vaõi phaân".

ÑA HIEÄU 96 143

Nhieàu laàn toâi bò ñaùnh möûa maät xanh, maät vaøng maø vaãn
chöa ñöôïc tha; ñeán luùc toâi meàm nhö sôïi buùn, veä binh môùi
keùo toâi ra vöùt ngoaøi cöûa phoøng tröïc. Coù hoâm caû giôø sau tröïc
traïi môùi cho ngöôøi keø toâi veà nhaø giam.

Chaéc nhieàu baïn tuø thaáy caûnh toâi naèm ruõ nhö caùi xaùc
khoâng hoàn nôi goùc saân phôi saén khoâ, neân moät ngöôøi ñöôïc
tha veà Ban-Meâ-Thuoät ñaõ ñeán nhaø oâng baø nhaïc cuûa toâi keå
laïi raèng toâi troán traïi vaø bò veä binh ñaùnh cheát roài!

Khi nhaän tin naøy, oâng anh vôï cuûa toâi lo quaù, voäi ñeà nghò
vôùi baø meï vôï toâi, "Ñöøng noùi cho con Loan hay tin choàng noù
cheát. Nghe tin naøy noù khoâng soáng noåi ñaâu! Noù maø cheát thì
ñaøn con noù seõ bô vô..."

Nhöõng ngaøy khoâng bò daãn leân "khung" ñeå laõnh ñoøn thuø,
toâi naèm chôø thôøi gian troâi qua.

Moät tia naéng xuyeân khe maùi nöùa, in moät ñoám saùng treân
neàn nhaø. Nhìn vò trí ñoám naéng di chuyeån, toâi bieát giôø giaác.
Chaám naéng baét ñaàu xuaát hieän treân vaùch nhaø höôùng Taây vaøo
luùc keûng giaûi lao thöù nhöùt cuûa traïi (khoaûng chín giôø saùng)
roài töø töø di chuyeån daàn veà höôùng ñoâng. Khi tieáng keûng baùo
giôø ñieåm danh chieàu (khoaûng naêm giôø chieàu) thì chaám naéng
tôùi giöõa vaùch höôùng Ñoâng, theá laø heát moät ngaøy!

Haøng ngaøy, tuø nhaân cuûa nhaø beáp ñem cho toâi moät baùt
saén khoâ naáu nhaõo nhoeùt. Anh ta phaûi ñeå baùt saén nôi cöûa
buoàng giam; tieáp xuùc vôùi ngöôøi ñang bò cuøm laø ñieàu caám kî!

Khi ngöôøi tuø ñöa côm rôøi böôùc, ñaøn gaø cuûa traïi voäi tranh
giaønh nhau nhöõng maåu saén trong toâ. Tôùi giöõa tröa, teân boä
ñoäi tröïc traïi môùi ñeán môû cöûa haàm giam cho toâi aên böõa côm
tuø ñoäc nhaát trong ngaøy. Nhieàu khi, toâ saén tôùi tay, toâi chæ thaáy
moät môù baày haày ñaát caùt vaø vaøi coïng saén khoâ côõ ngoùn tay.
Toâi ñoùi tôùi run chaân, run tay, ñoùi nguû khoâng ñöôïc.

Hình nhö khoâng coù "cheá ñoä" aåm thöïc naøo aùp duïng cho
nhöõng tröôøng hôïp tuø caûi taïo vöôït traïi. Coù hoâm toâi ñöôïc moät
cuû saén lôùn côõ cöôøm tay, daøi moät gang. Cuõng coù ngaøy toâi
ñöôïc hai cuû khoai lang luoäc naëng chöøng nöûa kyù. Thöôøng

144 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

xuyeân, thöïc ñôn cho tuø troán traïi laø moät toâ chaùo saén phôi
khoâ raéc muoái.

Töø laâu laém roài, khoâng nghe ai nhaéc tôùi hai chöõ "nhaân
quyeàn". Trong thôøi gian toâi bò cuøm ôû traïi naøy thì, cöù caùch
hai hay ba tieáng ñoàng hoà, moät teân boä ñoäi ñi tuaàn tra laïi gheù
kieåm soaùt tình traïng khoùa, choát, coøng, cuøm moät laàn. Trong
boùng toái, ñeå chaéc chaén raèng toâi coøn soáng, anh ta thöôøng
"tieän tay" kheän cho toâi moät caùi baït tai hay moät baùng suùng
ñeå nghe toâi la leân oai oaùi vì ñau.

Ñeâm naøo nghe thaáy tieáng chaân nhieàu ngöôøi ñi tuaàn,
loøng toâi laïi phaäp phoàng,... bieát ñaâu?... raát coù theå, ngöôøi ta
seõ aäp vaøo, heø nhau ñeø toâi xuoáng, bòt mieäng, khoùa tay toâi,
troøng moät sôïi daây thoøng loïng vaøo coå toâi, roài loâi thaân toâi leân
xaø nhaø, nhö caùch ñaây hai naêm hoï ñaõ laøm, ñeå gieát moät anh
tuø vöôït nguïc beân Traïi 4. Nhöõng caùi cheát nhö theá seõ ñöôïc
thoâng baùo laø "tuø töï töû", thaät ñôn giaûn.

Moät ngaøy, khi veät naéng vöøa chaám chaân vaùch töôøng
höôùng Taây, töø beân saân cuûa ñoäi cöa xeû, saùt haøng raøo coù tieáng
ngöôøi nhaén sang, toâi nhaän ñöôïc ñoù laø tieáng thaèng baïn thaân
Vuõ Vaên Baèng,

" Long ôi! Thôï moäc ñöôïc leänh ñoùng ba caùi aùo quan.
Chaéc tuïi maøy seõ bò xöû baén. Tröa mai tao seõ ñem côm cho
maøy. Maøy coù nhaén gì cho gia ñình thì noùi vôùi tao, tao seõ
thö cho gia ñình tao, roài chuyeån cho gia ñình maøy. Tao cöù
töôûng tuïi maøy ñaõ ñi thoaùt, khoâng ngôø..."

Roài noù naác leân, ngheïn ngaøo...

Thaèng Baèng cuõng laø daân Baéc-Kyø Di Cö nhö toâi. Chuùng
toâi thaân thieát saùu naêm cuøng lôùp Trung Hoïc Traàn Quùy Caùp.
Sau khi toát nghieäp Tuù Taøi 1, noù tình nguyeän ñi Khoùa 63 A
Só-Quan Khoâng-Quaân.

Thieáu Taù Vuõ Vaên Baèng laø Tröôûng Phoøng Quaân-Baùo Sö
Ñoaøn 6 Khoâng-Quaân. Moãi laàn töø tieàn ñoàn veà thaêm Pleiku,
toâi thöôøng gaëp noù.

Naèm trong cuøm, nghe tieáng khoùc cuûa ngöôøi baïn ñoàng

ÑA HIEÄU 96 145

moân, loøng toâi chaïnh nhôù ngoâi tröôøng ñaõ ñaøo taïo toâi thaønh
ngöôøi.

Tieáng thaøy hieäu tröôûng Taêng Duïc, ngaøy ñaàu Ñeä Thaát,
coøn ñaâu ñaây,

"Tröôøng chuùng ta ñöôïc haân haïnh mang teân Traàn Quùy
Caùp. Cuï Traàn laø moät vò anh huøng aùi quoác. Thaøy mong muoán
caùc em chaêm chæ hoïc haønh, ñeå sau naøy thaønh ñaït, ra giuùp
nöôùc, laøm raïng danh cho tröôøng."

Hoâm aáy coù moät vò khaùch, voán laø moät giaùo vieân, baïn cuûa
thaøy hieäu tröôûng, tôùi thaêm vaø noùi chuyeän. Vò khaùch naøy laø
thaân sinh ra anh Phaïm Phuù Nhaøn, ngöôøi ngoài beân caïnh toâi.

OÂng khaùch môû ñaàu baøi dieãn vaên baèng moät caâu maø toâi
nhôù caû ñôøi,

"Tuïi mi nhôù ñaây! Thaø laøm moät vieân ngoïc naùt, chöù khoâng
laøm moät vieân ngoùi laønh. Neáu tuïi mi khoâng chaêm chæ hoïc
haønh thì suoát ñôøi tuïi mi chæ laø nhöõng cuïc cöùt xaùi maø thoâi!"

Sau ñoù oâng giaø daøi doøng keå veà lyù lòch vaø cuoäc ñôøi ngöôøi
anh huøng aùi quoác Traàn Quùy Caùp, qua ñaáy, chuùng toâi bieát cuï
Traàn vì yeâu queâ höông, yeâu ñoàng baøo, neân ñaõ bò caàm tuø, bò
ñöa leân ñoaïn ñaàu ñaøi.

Toâi lôùn leân, töï haøo vaø haõnh dieän laø moät ñöùa con cuûa cuï
Traàn. Toâi cöù nhôù maõi hai danh töø "vieân ngoïc naùt"' vaø "cuïc
cöùt xaùi" maø oâng boá anh baïn hoïc cuûa toâi ñaõ ñem ra ví von
trong caâu truyeän khuyeân nhuû tuïi nhoû.

Thaùng Naêm naêm 1908 cuï Traàn Quùy Caùp ñaõ bò ñöa ra
phaùp tröôøng, xöû traûm ngang löng. Ngaøy ñoù khoùc baïn, cuï
Phan Boäi Chaâu ñaõ vieát,

"Ngoïc toaùi baát ngoõa toaøn, tam töï nguïc haøn, sôn haûi khaáp

Hoàng khinh nhi thaùi troïng, thieân thu luaän ñònh, nhaät tinh
huyeàn." (Phan Boäi Chaâu)

Dòch:

Ngoïc naùt vaãn hôn ngoùi laønh, nhaø tuø ba chöõ, nuùi bieån khoùc

Thaùi Sôn naëng, loâng hoàng nheï, baøn luaän nghìn naêm,

146 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

coøn thaáy sao trôøi saùng.

Baûy chuïc naêm sau, thaùng Naêm naêm 1978, moät ngöôøi
vì yeâu ñaát nöôùc, yeâu ñoàng baøo cuõng ñang naèm chôø giôø ra
phaùp tröôøng.

Hai ngöôøi, toâi vaø cuï Traàn Quùy Caùp, tuy sinh ra khoâng
cuøng theá kyû, nhöng ñaõ phaïm cuøng moät toäi: "Toäi maát nöôùc"
(Phan Boäi Chaâu)

Theá môùi bieát, nhöõng ngöôøi yeâu nöôùc coù theå bò gieát,
nhöng tinh thaàn aùi quoác cuûa moät daân toäc thì baát dieät.

Tröa nay nghe tieáng khoùc cuûa thaèng baïn, toâi thôû daøi,

"Thoâi theá cuõng laø xong! Cöù coi nhö moät laàn ra traän..."

Möôøi hai naêm löûa ñaïn, vaøo sinh ra töû, toâi ñaõ khoâng
ngöøng coá gaéng ñeå hoaøn thaønh phaàn naøo öôùc voïng cuûa thaøy
toâi ngaøy ñaàu Ñeä Thaát. Laø ñeä töû cuûa cuï Traàn Quùy Caùp, toâi ñaõ
noi göông cuï, coáng hieán troïn ñôøi toâi cho toå quoác.

Tieác thay, ñaát nöôùc toâi ñaõ tôùi thôøi maït vaän, neân toâi ñaønh
chaáp nhaän nhöõng tai öông giaùng xuoáng soá phaän mình.

Ñeâm hoâm ñoù toâi thöùc traéng. Toâi naèm im, nhaém ñoâi maét
laïi, möôøng töôïng ra trong trí, töøng khuoân maët cuûa nhöõng
ngöôøi thaân. Tröôùc hình aûnh moãi ngöôøi, toâi laåm nhaåm nhaén
nhuû lôøi vónh bieät. Laàn löôït, toâi chia tay vôùi meï toâi, roài tôùi
vôï toâi, cuøng ba ñöùa con gaùi.

Ñeán luùc phaûi töôûng töôïng ra khuoân maët thaèng con uùt
thì oùc toâi quay moøng moøng. Toâi khoâng laøm sao veõ ra trong
trí khuoân maët cuûa thaèng con. Noù sinh ra ba thaùng sau ngaøy
Mieàn Nam suïp ñoå, luùc ñoù toâi ñaõ ôû trong tuø roài.

Tröa hoâm sau thaèng Baèng naên næ anh baïn tuø tröôûng beáp
ñeå noù thay anh ta ñem phaàn aên moät ngaøy saén khoâ cho toâi.
Noù ñöùng ngoaøi cöûa buoàng giam, mieäng cöôøi hoâ hoá,

- Long ôi! Chieàu hoâm qua, sau khi ñoùng xong ba caùi
aùo quan, veà laùn tao khoâng nguû ñöôïc. Tao buoàn, tao thöông
maøy, tao khoùc suoát ñeâm. Saùng nay tao môùi bieát, Traïi 7 coù
naêm thaèng cheát ñuoái vì bò chìm maûng khi ñi chaët nöùa. Nhöng

ÑA HIEÄU 96 147

Traïi 7 chæ coù hai caùi aùo quan, neân tuïi tao phaûi ñoùng theâm
ba caùi nöõa. Theá maø tao cöù ngôõ laø aùo quan ñeå daønh cho ba
ñöùa tuïi maøy...

Thaèng Baèng chöa döùt lôøi ñaõ coù tieáng veä binh quaùt thaùo,

- Anh kia! Ñem côm cho "phaïm" xong laø phaûi ñi ngay.
Lôù ngôù ôû ñaây toâi cho moät baùng suùng baây giôø.

Luùc ñoù veät naéng naèm ngay giöõa neàn nhaø, ñuùng Ngoï! Anh
baïn Thieáu Taù Vuõ Vaên Baèng vöøa baùo cho toâi moät tin vui. Nhö
vaäy laø, ít nhöùt toâi cuõng coøn soáng theâm moät, vaøi ngaøy nöõa!

Nhöng vöøa caûm thaáy vui ñoù, loøng toâi laïi chuøng xuoáng
ngay. Bôûi vì, suy nghó laïi, thì ñoù cuõng laø moät tin raát buoàn,
vì toâi vöøa maát naêm ñoàng ñoäi. Mai ñaây, ôû moät nôi xa xoâi
naøo ñoù, trong Nam, seõ coù naêm gia ñình ñau khoå voâ cuøng
khi ñöôïc baùo tin naøy.

Chuyeän ra phaùp tröôøng cuûa toâi ñaõ khoâng xaûy ra. Hoâm
sau chuùng toâi bò chuyeån traïi. Ba ngöôøi bò troùi quaët hai tay
ra ñaøng sau. Theâm vaøo ñoù laø moät sôïi thöøng ñöôïc buoäc vaøo
caùnh tay phaûi cuûa toâi, luoàn qua löng anh Truï, tôùi caùnh tay
traùi cuûa anh Caû. Ñi höôùng naøo, chuùng toâi cuõng bò dính chuøm.

Hai khaåu A.K keøm chuùng toâi rôøi Traïi 9 vaøo giôø tuø taäp
hoïp ñi lao ñoäng. Nhöõng khuoân maët hoác haùc vì ñoùi khaùt cuûa
ñoàng ñoäi ñang höôùng veà phía chuùng toâi. Coù ñoâi baøn tay gaày
guoäc ñöa leân maù voäi vaøng queät nöôùc maét.

Chuùng toâi bò daãn ñi moät voøng quanh chôï Caåm-Nhaân ñeå
cho daân ñòa phöông coi maët. Cuõng may, laàn naøy daân chuùng
chæ ñöùng nhìn theo ba ngöôøi tuø bò troùi moät caùch toø moø, khoâng
coù ai chaïy theo neùm ñaù hay ñaû ñaûo, sæ nhuïc chuùng toâi nhö
thôøi 1976.

Naêm 1976, sau khi bò baét vì toäi vöôït nguïc laàn ñaàu töø
Traïi 3, toâi vaø Thieáu Taù Ñaëng Quoác Truï ñaõ bò troùi ngoaët
caùnh khuyûu, roài bò daãn rieäu qua ñaây ñeå daân ñòa phöông baøy
toû loøng caêm thuø “Nguïy Quaân aùc oân". Chuùng toâi bò neùm ñaù
söng ñaàu, söng coå.

Cuøng thôøi gian ñoù, toaùn bò baét beân kia soâng Hoàng, veà

148 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI

qua ñaây cuõng bò daân ñaùnh ñaäp tôi bôøi, Thieáu Taù Hoà Vaên
Hoaø gaõy xöông söôøn, Thieáu Taù Nguyeãn Vaên Nghieâm söng
vuø hai maù, Thieáu Taù Traàn Taán Hoøa daäp muõi.

Rieâng toaùn ñi töø Traïi 4 laø bò "chieáu coá" kyõ caøng nhöùt:
Ñaïi UÙy Nguyeãn Taán AÙ bò ñaùnh baèng ñoøn gaùnh, xeä vai traùi,
Thieáu Taù Chu Trí Leä bò quaät loïi caúng chaân, Thieáu Taù Nguyeãn
Höõu Ñoâng bò ñaám loøi maét. Khoâng nhöõng theá, ba anh naøy
coøn bò nhoát trong chuoàng traâu, bò daân quaân naém toùc, duùi maët
vaøo hoá phaân traâu boø nhieàu ñôït, xeùm cheát ngaït.

Trong hai naêm bò giam giöõ ôû ñaây, chuùng toâi coù nhieàu
dòp ñi lao ñoäng "vaàn coâng" vôùi caùc hôïp taùc xaõ noâng nghieäp
cuûa daân ñòa phöông. Qua nhöõng laàn tieáp xuùc aáy, ngöôøi daân
coù leõ ñaõ nhaän ra raèng, nhöõng só quan Vieät-Nam Coäng-Hoøa
khoâng phaûi laø nhöõng keû "aùc oân" nhö hoï töøng nghe cheá ñoä
Baéc-Vieät tuyeân truyeàn. Daàn daø, daân chuùng nôi naøy ñaõ nhìn
chuùng toâi vôùi ñoâi maét khaùc xöa. Caøng ngaøy, daân trong vuøng
caøng toû ra thaân thieän vôùi chuùng toâi hôn.

Rôøi chôï Caåm-Nhaân, veä binh daãn chuùng toâi nhaém höôùng
Luõng Ngaøn: theá laø chuùng toâi veà laïi Traïi 4!

Thaùng Taùm naêm 1976 toâi ñaõ bò cuøm ôû buoàng giam Traïi
4 hôn ba thaùng trôøi. Roài cuõng töø nôi naøy, ñaàu naêm 1978, toâi
laïi xuaát phaùt cuoäc vöôït nguïc laàn thöù hai.

Nay bò ñöa trôû laïi nôi ñaây ñeå chaáp cung thì quaû laø ñieàu
ñaùng sôï ñoái vôùi toâi.

Cuõng nhö ôû beân Traïi 9, hai baïn toâi bò nhoát treân ban chæ
huy. Coøn toâi bò cuøm rieâng trong nhaø kyû luaät nôi goùc traùi coång
traïi, saùt haøng raøo, beân bôø suoái.

Vöøa ñaët chaân vaøo phoøng giam, toâi ñaõ nhìn thaáy moät caùi
cuøm môùi caùo caïnh. Caùi cuøm chaân naøy tinh vi vaø chaéc chaén
hôn caùi cuõ nhieàu.

Tröôùc ñaây, naêm 1976, chaân ngöôøi bò cuøm coù theå duoãi
daøi thoaûi maùi, hai chaân saùt ñaát trong buoàng giam.

Laàn naøy cuøm laøm baèng hai taám vaùn gheùp, moãi taám ñöôïc
khoeùt hai nöûa voøng troøn vöøa coå chaân. Sau khi gaùc hai coå

ÑA HIEÄU 96 149

chaân tuø nhaân leân hai hình baùn nguyeät cuûa taám vaùn döôùi, cai
tuø seõ keùo saäp taám vaùn treân xuoáng vaø khoùa choát. Theá laø, tuø
nhaân chæ coøn caùch naèm ngöûa, vaét hai chaân leân cao 45 ñoä.
Chaân ngöôøi bò phaït seõ loøi ra ngoaøi oâ cöûa soå ñaàu hoài. Lính
canh khoâng phaûi ñi tôùi cöûa buoàng giam, maø chæ caàn böôùc
qua coång chính laø ñaõ nhìn thaáy ñoâi chaân ngöôøi coù toäi roài.

Sau naøy toâi môùi bieát, caùi cuøm ñoù ñöôïc ñoùng xong chæ vaøi
ngaøy tröôùc khi chuùng toâi bò giaûi veà ñaây. Ngöôøi veõ kieåu cuøm
laø teân Thöôïng UÙy Vieät-Coäng teân Xuyeân, Chính Trò Vieân
cuûa Traïi 4. Ngöôøi tuø thôï moäc ñöôïc giao nhieäm vuï ñoùng caùi
cuøm laïi laø moät cöïu Haûi Quaân Thieáu Taù, baïn cuøng lôùp Traàn
Quí Caùp cuûa toâi.

Coøng tay laø moät caëp khoen saét reøn soá 8 vöøa saùt vôùi coå
tay. Khoùa cuûa noù laø loaïi khoùa cöûa, lôùn baèng baøn tay, naëng
chöøng moät kyù loâ. Caùi khoùa naøy ñeø treân ngöïc laøm cho tuø nhaân
khoù thôû voâ cuøng.

Ngay buoåi chieàu ñaàu tieân, toâi ñaõ bò teân veä binh Leâ Vaên
Töôûng tôùi "hoûi thaêm söùc khoûe".

Veä binh Leâ Vaên Töôûng vaø veä binh Hoà Ngoïc Thaéng,
bieät danh "Thaéng Bo" laø hai hung thaàn cuûa Traïi 4. Thaáy
boùng daùng hai teân naøy töø ñaøng xa, anh em baïn tuø ñaõ run roài.

Teân Töôûng loù ñaàu beân cöûa soå ñaàu hoài, ñoâi maét chôùp
chôùp, mieäng cöôøi cöôøi,

- Anh Long ôi! Maïnh khoûe chöù?

- Thöa anh boä ñoäi, toâi vaãn khoûe.

- Ngöôøi ta ñoàn, nöûa ñöôøng, maùy bay leân thaúng cuûa Myõ
ñeán ñoùn, nhöng caùc anh thích ñi boä cho khoûe chaân, neân môùi
bò baét laïi, coù ñuùng khoâng?

- Toâi khoâng bieát chuyeän naøy anh boä ñoäi aï!

- Mình "nhôù" anh muoán cheát! Anh coù "nhôù” mình
khoâng?

Toâi laëng thinh.

- Anh ñi vaéng maáy ngaøy? Anh nhæ?

150 ÑAÙP LÔØI SOÂNG NUÙI


Click to View FlipBook Version