ĐH 066

Cöïu SVSQ Haø Mai Tröôøng, Khoùa 26 vieát taëng caùc Nieân
Tröôûng, caùc cöïu Sinh Vieân Só Quan, caùc Thanh Thieáu Nieân
Ña Hieäu, vaø toaøn theå thaân höõu cuûa Ñaëc San Ña Hieäu moät

ñeà taøi boå ích :

NHÖÕNG LOÁI THOAÙT KHAÅN
CAÁP TREÂN MAÙY BAY

Ñöôøng haøng khoâng laø moät phöông tieän di chuyeån nhanh
choùng vaø an toaøn nhaát töø nôi naøy ñeán nôi kia. Theo baûn thoáng keâ
veà caùc tai naïn löu thoâng cuûa Boä Giao Thoâng Hoa Kyø thì söï di
chuyeån baèng ñöôøng haøng khoâng an toaøn hôn ñöôøng boä 22 laàn.
30 naêm tröôùc ñaây, möùc ñoä an toaøn cuûa ñöôøng haøng khoâng ñöôïc
ghi nhaän laø 1 tai naïn ñaõ xaûy ra trong 140 trieäu miles phi haønh vaø
ngaøy nay möùc ñoä an toaøn ñaõ gia taêng gaáp möôøi laàn laø chæ coù moät
tai naïn maùy bay trong 1 tyû 400 trieäu miles.

Haøng ngaøy trung bình coù treân 3 trieäu ngöôøi treân hoaøn
caàu duøng phöông tieän ñöôøng haøng khoâng. Trong naêm 1998 coù
treân 1 tyû 300 trieäu ngöôøi di chuyeån baèng maùy bay trong 18 trieäu
phi vuï maø chæ coù 10 phi vuï bò tai naïn vôùi tyû leä thieät maïng raát nhoû

ÑA HIEÄU 66 151

beù laø 1 ngöôøi trong 3 trieäu haønh khaùch. Ñieàu naøy ñaõ minh chöùng
ñöôïc söï an toaøn cuûa ngaønh khoâng löu raát laø cao vaø hieän nay caùc
haõng cheá taïo maùy bay vaãn coøn ñang tieáp tuïc caæ tieán veà phöông
dieän kyõ thuaät ñeå gia taêng theâm söï an toaøn cho haønh khaùch.

Hai khoaûng thôøi gian nguy hieåm nhaát cuûa moät chuyeán
bay laø luùc maùy bay gia taêng vaän toác treân phi ñaïo cho ñeán khi coù
ñuû löïc naâng (Lift Force) döôùi hai caùnh ñeå bay boång khoûi maët ñaát
vaø luùc maùy bay haï cao ñoä cuøng giaûm vaän toác ñaùp xuoáng phi
tröôøng. Caùc haønh khaùch ñöôïc caùc tieáp vieân phi haønh nhaéc nhôû
vieäc caøi giaây löng an toaøn, ñieàu chænh laïi gheá ngoài vaø tuyeät ñoái
caám moïi ngöôøi khoâng ñöôïc xöû duïng caùc duïng cuï ñieän töû vaø cell
phone ñeå söï lieân laïc maùy voâ tuyeán cuûa phi coâng vôùi ñaøi Kieåm
soaùt Khoâng löu (Air Control Tower) ôû phi tröôøng ñöôïc roõ raøng
trong luùc maùy bay ñang chôø pheùp cho caát caùnh vaø haï caùnh. Thoáng
keâ ñaõ ghi nhaän laø ba phaàn tö (3/4) cuûa toång soá caùc tai naïn m’ay
bay ñaõ xaûy ra trong hai khoaûnh khaéc hieåm ngheøo naøy.

Moät trong nhöõng ñieàu quan troïng maø tieáp vieân haøng
khoâng ñaõ chæ daãn cho caùc haønh khaùch bieát tröôùc khi maùy bay caát
caùnh, ñoù laø nhöõng loái thoaùt khaån caáp (Emergency Exit) qua nhöõng
cöûa chính (Passenger Entry Door) vaø nhuõng cöûa phuï (Emergency
Escape Hatch) maø haønh khaùch seõ xöû duïng trong tröôøng hôïp maùy
bay bò truïc traëc kyõ thuaät buoäc phaûi ñaùp khaån caáp.

Nhöõng cöûa chính coù khoå roäng lôùn (33" X 72") ñeå moät ngöôøi coù
chieàu cao bình thöôøng coù theå böôùc vaøo vaø böôùc ra thoaûi maùi
khoâng phaûi cuùi ñaàu. Nöûa döôùi cuûa nhöõng cöûa naøy phình ra to
hôn vì nôi ñoù laø nôi chöùa moät caàu tuoät (Escape Slide) baèng cao
su raát daày ñöôïc cuoän xeïp goïn gaøng cuøng vôùi moät bình hôi coù aùp
suaát cao vôùi moät löôïng khí ñuû ñeå bôm phoàng caàu tuoät naøy. Luùc
cöûa ñöôïc môû trong tröôøng hôïp khaån caáp, caàu tuoät seõ bò taùch rôøi
ra khoûi cöûa vaø gaén chaët vaøo saøn cöûa, ñoàng thôøi bình hôi bò kích
ñoäng xaû hôi bôm phoàng caàu tuoät trong voøng 10 giaây ñeå caùc haønh
khaùch coù theå tuoät nhanh töø maùy bay xuoáng tôùi ñaát an toaøn.

152 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

Nhöõng cöûa phuï coù keøm caû cöûa soå (Window), khoå nhoû heïp hôn
(20" X 38") ñöôïc thieát keá ôû phaàn giöõa thaân noái lieàn vôùi hai caùnh.
Nhöõng haønh khaùch duøng cöûa phuï hai beân thaân maùy bay seõ phaûi
böôùc loøn qua haøng gheá vaø xoay ngang ngöôøi ñeå coù theå treøo ra
treân maët caùnh, nôi ñoù coù moät caàu tuoät ôû phía sau caùnh naèm giöõa
thaân maùy bay vaø ñoäng cô phaûn löïc (Jet Engine).

Khi maùy bay gaëp tai bieán phaûi ñaùp caáp thôøi, tieáp vieân seõ
coù nhieäm vuï höôùng daãn haønh khaùch ñeán cöûa gaàn choã ngoài nhaát
cuûa hoï vaø môû cöûa cho moïi ngöôøi thoaùt thaân. Tuy nhieân neáu vì lyù
do naøo ñoù khoâng coù tieáp vieân giuùp thì baát cöù moät ai ôû gaàn cöûa
cuõng coù theå töï môû. Quùy vò ñöøng ngaàn ngaïi vì vieäc môû caùc cöûa
maùy bay naøy raát deã daøng, chæ caàn laøm theo nhöõng lôøi höôùng daãn
maàu ñoû ghi ôû khu vöïc tay caàm (Door Handle).

Cô quan Ñieàu haønh Khoâng löu Hoa Kyø (Federal Aviation
Administration) ñaët ñieàu leä cho caùc haõng cheá taïo maùy bay phaûi
trang bò ñuû caùc soá cöûa cho thích hôïp vôùi soá löôïng haønh khaùch
döôïc chuyeân chôû ñeå moïi ngöôøi coù theå thoaùt ra khoûi maùy bay
trong voøng 90 giaây trong tröôøng hôïp khaån caáp; do ñoù maùy bay
caøng lôùn chôû caøng nhieàu haønh khaùch thì phaûi coù theâm nhieàu cöûa
hoaëc caùc cöûa chính phaûi coù chieàu ngang roäng raõi ñuû choã cho caû
hai ngöôøi tuoät xuoáng chung moät löôït cho nhanh.
Trong tröôøng hôïp maùy bay phaûi ñaùp xuoáng bieån hoaïc soâng hoà,
caùc caàu tuoät naøy seõ ñöôïc thaùo rôøi khoûi maùy bay vaø xöû duïng
chuùng nhö laø moät caùi beø (Life Raft). Moãi beø coù theå chöùa ñöôïc töø
25 cho tôùi 30 ngöôøi, tuøy vaøo söùc naëng chung cuûa toaøn nhoùm.

Maùy bay Boeing 757, laø maùy bay haïng trung vôùi moät
haønh lang (Single Aisle) coù theå chuyeân chôû toái ña khoaûng 200
ngöôøi cuøng vôùi phi haønh ñoaøn thì phaûi caàn tôùi 6 cöûa chính
(passenger Entry Doors) vaø keøm theâm 4 cöûa phuï (Emergency
Escape Hatches). Caùc cöûa Passenger Entry Doors vaø Emergency
Escape Hatches cuûa maùy bay Boeing 757 ñeàu coù phaàn Kinematics

ÑA HIEÄU 66 153

and Structures Design cuûa kyõ sö Haø Mai Tröôøng töø naêm 1990
cho ñeán nhöõng phaàn Design môùi trong thôøi gian hieän taïi.
HAØ MAI TRÖÔØNG, Khoùa 26
Tieåu bang Washington
November 15, 2002

*** Cöïu SVSQK26 Haø Mai Tröôøng
Hieän laø Kyõ sö Cao caáp ngaønh Haøng Khoâng coù nhieàu kinh
nghieäm Kinematics, Structures Design veà caùc cöûa Passenger
Entry Doors, Emergency Escape Hatches vaø Cargo Doors
trong caùc maùy bay DC-10, MD-11 cuûa haõng Mc Donnell
Douglas vaø caùc maùy bay 737, 757, 777 cuûa haõng Boeing
Company töø naêm 1986 cho ñeán nay.

154 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

Chuyenä phieám

Caùch tieâu dieät boïn khuûng boá
hieäu quaû nhaát.

Huyønh Vaên Phuù

Trong chieàu daøi lòch söû thaønh hình nöôùc Myõ, töø baây giôø

cho ñeán ngaøn naêm sau, moät trong nhöõng ngaøy ngöôøi Myõ seõ ghi
nhôù maõi maõi laø ngaøy 11/9/01. Ñoù laø ngaøy boïn khuûng boá cöôùp
maùy bay thöông maïi ñaâm vaøo vaø laøm saäp hai cao oác treân 100
taàng ôû Nöûu Öôùc, truï sôû cuûaTrung Taâm Maäu Dòch Theá Giôùi, gieát
khoaûng ba ngaøn ngöôøi, vaø moät phi cô khaùc ñaâm vaøo Nguõ Giaùc
Ñaøi, truï sôû Boä Quoác Phoøng ôû Thuû Ñoâ Hoa Thònh Ñoán, laøm cheát

ÑA HIEÄU 66 155

gaàn hai traêm ngöôøi. Boïn khuûng boá ñaõ ñaùnh vaøo hai bieåu töôïng
cuûa nöôùc Myõ: Quaân Söï vaø Kinh Teá. Nöôùc Myõ söûng soát, baøng
hoaøng, kinh ngaïc. Neàn kinh teá Myõ lao ñao, aûnh höôûng ñeán toaøn
theá giôùi. Caùc haõng xöôûng sa thaõi coâng nhaân haøng loaït, chöa bao
giôø chuùng ta nghe noùi ñeán hai chöõ thaát nghieäp nhieàu nhö trong
nhöõng ngaøy qua. Sinh hoaït xaõ hoäi, trong moät chöøng möïc naøo ñoù,
khoâng coøn töï do vaø thoaûi maùi nhö xöa nöõa. Caùi thôøi leø pheø, nhaån
nha ñaõ qua roài. Ngöôøi ta ñaõ toán khaù nhieàu giaáy möïc ñeå tìm hieåu
nguyeân nhaân vaø haäu quaû cuûa bieán coá troïng ñaïi aáy. Nhöõng ngaøy
sau ñoù, Myõ ñaõ laøm moät coâng vieäc maø chuùng ta thöôøng hay noùi
laø “coù maát traâu roài môùi raøo chuoàng”.

Ai cuõng bieát nhaân vaät chuû choát cuûa nhoùm khuûng boá laø oâng
Hoài giaùo quaù khích raâu xoàm Bin Laden, ñaøng sau oâng laø chính
quyeàn Taliban ôû xöù Afghanistan. OÂng noùi oang oang raèng gieát
ngöôøi Myõ duø laø thöôøng daân hay quaân nhaân chính laø nghóa vuï cao
caû cuûa...phe nhoùm oâng vaø caøng gieát ñöôïc nhieàu bao nhieâu thì
caøng höôûng phuùc lôïi treân thieân ñaøng nhieàu baáy nhieâu, trong ñoù
coù phaàn thöôûng cöôùi ñöôïc vaøi chuïc naøng tieân nöõ. Gaàn moät thaùng
sau, ngaøy 07/10/01 Myõ tieán haønh moät cuoäc chieán tranh ñaùnh
Afghanistan nhaèm laät ñoå chính quyeàn Taliban, tieâu dieät caùc cô
sôû huaán luyeän cuûa quaân khuûng boá taïi quoác gia naøy vaø muïc tieâu
tröôùc maét laø baét soáng hay gieát teân raâu xoàm Bin Laden. Trong
traän chieán tieâu dieät boïn khuûng boá ñang aån naáp taïi caùc hang
ñoäng ñaày ngoõ ngaùch ôû ñaây, vôùi vuõ khí toái taân vaø caùc phöông tieän
chieán tranh hieän ñaïi, Myõ ñaõ khoâng sa laày nhö ngöôøi Nga hoài
thaäp nieân 80. Quaân khuûng boá laàn löôït boû chaïy, ñaát nöôùc
Afghanistan ñöôïc giaûi phoùng. Moät chính phuû laâm thôøi ñöôïc thaønh
laäp, ñaøn baø con gaùi Afghanistan ñöôïc ñi hoïc, ñöôïc ñi laøm, ñöôïc
aên dieän, ñöôïc nghe nhaïc, ñöôïc coi TV vaø ñi ra ñöôøng khoâng coøn
truøm ñaàu, bòt maët, khoâng caàn phaûi coù moät anh khöùa laõo naøo ñi
keøm (ñeå baûo veä ?) nhö döôùi thôøi chính quyeàn Taliban tröôùc kia.

Quoác gia Afghanistan daàn daàn hoài sinh. Coøn thaønh phoá New
York thì lo giaûi toûa caùi ñoáng xi maêng, coát saét vaø gaïch vuïn do hai

156 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

toøa nhaø vó ñaïi World Trade Center ñoå xuoáng. Ngöôøi ta laøm vieäc
lieân tuïc, suoát ngaøy ñeâm khoâng ngöøng nghæ keùo daøi troøn 9 thaùng,
phí toån coâng taùc doïn deïp heát 700 trieäu myõ kim. Gaàn hai trieäu
taán gaïch vuïn ñöôïc mang ñi, 20 ngaøn boä phaän cô theå nhöõng ngöôøi
ñaõ cheát ñöôïc tìm thaáy. Moät buoåi leã ñôn giaûn maø trang nghieâm
ñaõ ñöôïc toå chöùc hoài cuoái thaùng 5/02 ôû New York ñeå ghi daáu
ngaøy hoaøn taát coâng taùc doïn deïp “noãi ñau buoàn cuûa nöôùc Myõ”.
Ngöôøi ta cuõng ñang baøn thaûo 5,6 döï aùn ñeà nghò xaây döïng caùc
coâng trình taïi nôi toïa laïc tröôùc kia cuûa hai cao oác Trung Taâm
Maäu Dòch theá giôùi. Ngaøy 11/9/02 tôùi ñaây thaønh phoá New York
seõ toå chöùc moät buoåi leã kyû nieäm moät naêm ngaøy World Trade
Center thaønh bình ñòa. Trong buoåi leã naøy, teân nhöõng ngöôøi ñaõ
cheát seõ ñöôïc tuyeân ñoïc.

Nhöõng ñieàu treân ñaây laø söï ghi nhaän moät caùch toång quaùt vaø
(thieáu soùt) nhöõng gì ñaõ xaûy ra do bieán coá 11/9/01, vaø haún nhieân
khoâng phaûi laø chuû ñeà cuûa baøi vieát naøy. Nhö ñaõ ghi roõ, baøi vieát
ñeà nghò caùch tieâu dieät hoaøn toaøn boïn khuûng boá. Bôûi leõ, cho ñeán
nay, sau gaàn moät naêm troâi qua maø muïc tieâu chính yeáu cuûa Myõ
laø baét soáng hay gieát ñöôïc teân truøm khuûng boá Bin Laden vaãn
chöa thaáy coù keát quaû. Khoâng ai bieát chaéc laø Bin Laden coøn soáng
hay ñaõ cheát. Môùi ñaây tình baùo Ñöùc noùi raèng Bin Laden vaãn coøn
soáng. Vaø moät vaøi baøi baùo treân tôø Time hoài thaùng 7/02 vöøa qua
cuõng laäp luaän nöôùc ñoâi: Khoâng nghe gì tin töùc Bin Laden caû,
ñieàu aáy chöùng toû haén ta ñaõ cheát. Khoâng nghe tin töùc gì veà Bin
Laden caû, ñieàu aáy chöùng toû haén vaãn coøn soáng (theo caùi kieåu
“khoâng coù tin töùc gì töùc laø bình yeân - no news is good news”). Lyù
luaän hay suy ñoaùn gì thì sau cuøng caùc vieân chöùc toøa Baïch OÁc tin
raèng Bin Laden vaãn coøn ñi ñi laïi laïi ñaâu ñoù trong nhöõng hang
ñoäng thuoäc vuøng ñaát giaùp ranh hai quoác gia Pakistan vaø
Afghanistan.

Nhö caùc cuï ñaõ bieát, ôû Afghanistan boïn khuûng boá soáng trong
caùc hang ñoäng nhieàu ngoõ ngaùch ñaøo saâu döôùi loøng ñaát. Quaân löïc
Myõ trong khi tham chieán ñaõ xöû duïng moät loaïi maùy doø tìm hôi

ÑA HIEÄU 66 157

noùng do ngöôøi phaùt ra ñeå töø ñoù phoùng bom vaøo cöûa haàm. Tröø
tröôøng hôïp xöû duïng hôi ngaït hay bom nguyeân töû thì may ra môùi
tieâu dieät heát chöù loaïi bom thöôøng söùc coâng phaù cuûa moãi traùi
bom nhieàu laém chæ trong voøng baùn kính traêm meùt thoâi. Theo toâi,
muoán dieät saïch khoâng coøn moät moáng khuûng boá naøo ôû döôùi hang
ñoäng, ta caàn coù moät söùc noå thaät maïnh, aâm æ vaø lan roäng ñeán töøng
ñöôøng haàm. Taïo ra ñöôïc söùc noå khuûng khieáp naøy, caùc nhaø khoa
hoïc chuyeân cheá taïo vuõ khí cho quaân ñoäi treân theá giôùi hình nhö
chöa cheá ra ñöôïc.

Thieân haï chöa cheá taïo ñöôïc loaïi tieáng noå aáy nhöng huyeàn dieäu
thay, moät vaøi ngöôøi trong soá “phe ta” hieän ñang ñònh cö treân xöù Myõ
xoâ boà, kyø cuïc vaø laï luøng naøy dö söùc laøm ñöôïc chuyeän ñoù. Chæ tieác
moät ñieàu laø khoâng moät giôùi chöùc naøo cuûa chính quyeàn Myõ ñeå maét
ñeán hoï, môøi hoï tham döï vaøo nhieäm vuï cao quyù laø dieät heát khuûng boá
ñeå nhaân loaïi treân theá giôùi (ngoaïi tröø moät soá quoác gia AÙ Raäp) khoâng
coøn thaáp thoõm lo aâu veà söï an toaøn cuûa maïng soáng.

OÂng cha ta töø ngaøy xöa ñaõ töøng noùi :”Quoác gia coù luùc thònh,
luùc suy nhöng anh huøng haøo kieät thì thôøi naøo cuõng coù”.Caâu noùi
treân, neáu dieãn ñaït theo tröôøng phaùi vaên chöông laõng maïn…mieät
vöôøn thì coù theå vieát laïi nhö sau “Trôøi coù khi naéng khi möa, giai
nhaân coù khi deã thöông, coù luùc deã gheùt nhöng ngöôøi Noå, Noùi Pheùt
thì baát cöù luùc naøo, ôû ñaâu treân xöù Myõ naøy, phe ta ñeàu coù.”

Thaät loøng maø noùi, raát nhieàu laàn, toâi “ñoäng naõo” coá tìm hieåu
nguyeân nhaân naøo daãn ñeán vieäc vaøi anh em thuoäc phe ta khi sang
ñònh cö treân xöù naøy ñaõ “Noå” quaù söùc. Tröôùc 75, ôû queâ nhaø, chuyeän
Noå hay Noùi Pheùt cuõng coù ñaáy nhöng moät vöøa hai phaûi thoâi chöù
ñaâu coù döõ doäi nhö baây giôø. Baát cöù khi naøo coù dòp laø hoï Noå, Noå
lieân tuïc, khoâng ngöøng nghæ töïa hoà nhö döôùi löôõi hoï coù gaén Pin,
loaïi Pin con OÙ , coù coâng xuaát cöïc maïnh. Hoï Noå veà chuyeän gì ?
Thöa caùc cuï, veà ñuû caùc loaïi chuyeän nhöng phaàn lôùn laø “Noå” veà
nhöõng ngaøy thaùng huy hoaøng cuõ cuûa hoï. Toâi tìm khoâng ra nguyeân
nhaân veà caùi söï gaén Pin döôùi naùch hoaëc döôùi löôõi daãn ñeán söï Noå
aáy cuûa hoï neân beøn ñoå toäi cho Vieät Coäng laø thuû phaïm. Toâi daùm
noùi nhö vaäy maø khoâng sôï sai laø bôûi vì Vieät Coäng ñaõ lôïi duïng söï

158 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

ruùt quaân cuûa Myõ ra khoûi Vietnam, söï baát oån trong noäi tình nöôùc
Myõ, söï choáng ñoái chieán tranh trong daân chuùng Myõ neân ñaõ ngang
nhieân xeù boû Hieäp Ñònh “ngöøng baén da beo” kyù keát ôû Paris hoài
naêm 73, xua quaân cöôõng chieám mieàn Nam, khieán hoï phaûi lìa xa
queâ höông yeâu daáu, soáng löu vong treân xöù ngöôøi neân baây giôø
phaûi Noå ñeå thieân haï bieát raèng ngaøy xöa ta ñaõ töøng coù moät quaù
khöù huy hoaøng, cuõng thuoäc loaïi gheâ gôùm vaø taøi ba...laàm laïc chöù
khoâng phaûi haïng ngöôøi taàm thöôøng.

Nhö ñaõ maïo muoäi trình baøy ôû treân, muoán dieät ñöôïc boïn khuûng
boá caàn phaûi coù söùc Noå maïnh, keùo daøi vaø lan roäng. Sau ñaây, toâi
xin lieät keâ moät vaøi “nhaân vaät cuûa phe ta” coù theå taïo ra söùc Noå
gheâ sôï aáy. Caàn noùi roõ laø nhöõng nhaân vaät gheâ gôùm naøy ñaõ Noå
moät caùch thaät tình, raát nghieâm tuùc chöù khoâng phaûi Noå ñeå mua
vui. Vaø nhöõng gì toâi ghi laïi trong baøi vieát naøy cuõng raát nghieâm
tuùc, nghe thaáy nhö theá naøo thì “phaùt” laïi theá aáy, khoâng theâm bôùt
hay cöôøng ñieäu, hö caáu hö kieác gì heát.

*

**

Ñaây laø anh X, hieän cö nguï ôû Houston, Texas.Tröôùc naêm 75,
anh laø quaân nhaân thuoäc loaïi chuyeân vieân kyõ thuaät. Nhieäm vuï
cuûa anh laø baûo trì caùc phi cô tröïc thaêng. Anh tuyeân boá raèng,
ngaøy anh cöôùi vôï, phi ñoaøn tröïc thaêng -ñôn vò cuûa anh- ñaõ phaùi
moät luùc 4 chieác tröïc thaêng bay ñeán ñaäu saün ôû saân sau nhaø anh
chôø anh “phaùn” moät tieáng laø bay ñi röôùc coâ daâu veà cho anh !

Vaø ñaây laø “nhaø vaên” Y, hieän sinh soáng taïi Tieåu Bang
Pennsylvania, coøn ñang höôûng “trôï caáp xaõ hoäi”. OÂng khoâng chòu
ñi maàn, laáy lyù do laø ngöôøi Myõ ñaõ phaûn boäi ñoàng minh VNCH thì
baây giôø Myõ phaûi coù boån phaän nuoâi döôõng caùc chieán só cuûa VNCH
cho ñeán maõn ñôøi. OÂng töï nhaän laø “nhaø vaên” nhöng thieân haï chöa
heà thaáy baát cöù moät baøi vieát, moät truyeän ngaén, truyeän daøi naøo
cuûa oâng chaïy “nhaät trình”. OÂng tuyeân boá nhieàu laàn raèng oâng ñaõ
kyù giao keøo vôùi hai nhaø xuaát baûn lôùn ôû Paris, theo ñoù trong voøng

ÑA HIEÄU 66 159

moät thaùng oâng phaûi cung caáp cho caùc nhaø xuaát baûn aáy hai taùc
phaåm. Vaø oâng ñaõ nhaän tieàn taùc quyeàn (oâng khoâng noùi roõ laø bao
nhieâu) boû tuùi roài. Coù ngöôøi hoûi hai taùc phaåm vó ñaïi aáy teân laø gì
vaø ñeà caäp ñeán chuyeän chi thì oâng chæ traû lôøi ngaén goïn : Haõy chôø
xem. Thieân haï chôø loõ caû maét ñeán nay vaãn chöa thaáy taêm hôi ñaâu
caû !

Coøn ñaây laø moät cöïu lính taøu bay raát deã thöông, raát xueà xoøa.
Khi thì oâng baûo caáp baäc cuõ cuûa oâng laø Trung UÙy, luùc thì noùi laø
Thieáu Taù. OÂng baûo oâng laø phi coâng laùi phaûn löïc cô chieán ñaáu F5,
bay nhieàu laàn ra Baéc doäi bom phaù huûy caùc cô sôû haäu caàn cuûa
Vieät Coäng ôû Vónh Linh. OÂng noùi coù laàn phi cô oâng bò phoøng
khoâng Baéc Vieät baén truùng töø treân cao ñoä 10 ngaøn boä. OÂng nhaûy
duø ra ñöôïc, tuy thoaùt cheát nhöng con maét beân traùi cuûa oâng rôùt ra
ngoaøi. Veà haäu cöù an toaøn, oâng ñöôïc caùc baùc só taøi ba cuûa ta gheùp
con maét bò loøi ra aáy vaøo vò trí cuõ mang laïi aùnh saùng cho oâng nhö
xöa. Soáng treân ñaát Myõ, oâng noùi oâng toát nghieäp kyõ sö ñieän taïi
moät tröôøng ñaïi hoïc danh tieáng cuûa Myõ vaø ñaõ töøng laø kyõ sö tröôûng
trong moät haõng ñieän töû ôû New Jersey, döôùi quyeàn oâng coù tôùi 5
kyõ sö muõi loõ maét xanh. Löông oâng khoaûng 150 ñoâ la/giôø nhöng
oâng vaãn “quit job” ôû nhaø chôi khoâng, chæ thænh thoaûng ñi söûa
ñieän cho anh em baø con loái xoùm vôùi giaù raát phaûi chaêng thoâi. OÂng
töï nhaän trong coäng ñoàng ngöôøi Vieät, oâng laø ngoïn ñeøn pha. Toå
chöùc naøo coù söï hieän dieän cuûa oâng laø ñem laïi cho hoï nieàm haõnh
dieän. Hieän giôø oâng ñang “gôõ lòch”, khoâng roõ vì toäi gì nhöng chaéc
chaén khoâng phaûi vì toäi Noå hay Noùi Pheùt (ÔÛ Myõ cuõng nhö treân
toaøn theá giôùi, chöa coù luaät naøo baét boû tuø ngöôøi Noå, Noùi Pheùt).

Moät nhaân vaät khaùc, sang Myõ theo dieän H.O. OÂng noùi nhöõng
ngöôøi qua Myõ theo dieän H.O laø thaønh phaàn ñöôïc chính quyeàn
Myõ traân troïng. Myõ bieát raát roõ töøng ngöôøi thuoäc thaønh phaàn naøy,
baèng côù laø khi phi cô chôû oâng saép söûa ñaùp xuoáng phi tröôøng New
York, moät coâ chieâu ñaõi vieân haøng khoâng cuûa chuyeán bay ñeán
haøng gheá oâng ñang ngoài, ñöa cho oâng moät chai röôïu Remy Martin
loaïi X.O, noùi laø cuûa chính phuû Myõ rieâng taëng oâng vaø möøng oâng

160 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

sang ñöôïc ñaát nöôùc töï do !

Vaø ñaây laø moät cöïu tuø caûi taïo, cuõng sang Myõ theo dieän H.O.
OÂng noùi tröôùc moät soá ñoâng baïn beø raèng, khoâng ai treân traùi ñaát
phieàn muoän naøy coù moät trí nhôù phi thöôøng nhö oâng. Hoûi trí nhôù
“phi thöôøng” cuûa oâng “phi thöôøng” ñeán möùc naøo thì oâng traû lôøi
döùt khoaùt nhö sau : Toâi coù theå ñoïc laïi cho caùc baïn nghe vanh
vaùch khoâng sai moät chöõ cuoán töï ñieån Larousse cuûa Phaùp baét
ñaàu töø vaàn chöõ A ñeán vaàn chöõ Z vaø ngöôïc laïi töø vaàn chöõ Z ñeán
vaàn chöõ A !

Coøn ñaây laø moät nhaân vaät kyø taøi trong choán tình tröôøng. OÂng
tuyeân boá khoâng phaûi moät laàn maø raát, raát nhieàu laàn hay baát cöù
khi naøo coù theå phaùt ngoân ñöôïc. Raèng, hoài ôû Vieätnam, oâng coù ba
baø vôï thuoäc ba mieàn khaùc nhau. Moät baø ngöôøi Baéc, moät baø ngöôøi
Trung vaø moät baø ngöôøi Nam. Caû ba baø cuøng soáng chung trong
moät nhaø vôùi oâng maø khoâng heà coù chuyeän xích mích caõi coï. Sang
Myõ oâng soáng vôùi moät baø khaùc, coøn ba baø Baéc-Trung-Nam kia
vaãn ôû laïi queâ nhaø. Rieâng baø vôï hieän soáng vôùi oâng treân xöù Myõ
naøy thì oâng baûo, baø aáy tröôùc ñaây laø vôï cuûa moät giaùo sö (oâng
khoâng noùi roõ giaùo sö daïy caùi gì). Theo lôøi oâng keå, vò giaùo sö noï,
moät hoâm ñöa coâ hoïc troø 20 tuoåi cuûa mình veà nhaø gaëp vôï. Coâ hoïc
troø quyø xuoáng laïy baø vôï oâng giaùo sö ñeå xin laøm beù. Baû khoâng
baèng loøng cho coâ hoïc troø laøm beù, sau ñoù baû boû ñi ñeå chòu laøm vôï
beù cho oâng chöù khoâng theøm laøm vôï lôùn cuûa oâng giaùo sö.

Chuyeän moät “bugi” maø chaïy nhieàu “maùy” nhö treân, coù hay
khoâng coù cuõng laø chuyeän...thöôøng ngaøy trong xaõ hoäi ta, khoâng
coù ñieàu chi ñaùng phaøn naøn. Coù ñieàu, môùi ñaây toâi coù ñoïc ñöôïc
böùc thö cuûa oâng Nguyeãn Vaên X. hieän soáng ôû Phaùp, göûi cho moät
caäu em yeâu caàu caäu naøy veà Vieätnam hay baø con anh em lôùn tuoåi
ôû Vieätnam thöïc hieän moät coâng taùc giuùp oâng X. ñeå oâng X ñeàn buø
laïi toäi loãi oâng ñaõ phuï nghóa taøo khang vôùi moät naøng kim nöõ
trong tieàn kieáp. Naøng kim nöõ ñoù khoâng ai khaùc laø Hoøn Voïng Phu
ôû Tuy Hoøa. OÂng X. yeâu caàu caäu em veà nhôø ngöôøi thaân ñöùng tuoåi

ÑA HIEÄU 66 161

ñaïi dieän ñaøng trai söûa soaïn leã vaät ñính hoân goàm:

- Hai caây traâm vaøng daøi ñuùng 19 cm.

- 20 quaû cau vaø traàu töông öùng

- 5 quaû döøa vaø boâng saéc

-2 chai röôïu quoác noäi vaø moät caëp ñeøn caày.

Cuøng vôùi leã vaät, ñuùng 12 giôø tröa ngaøy raèm thaùng Chaïp,
ñaïi dieän ñaøng trai ñeán nuùi Voïng Phu khaán nhö sau : “Chuùng toâi
laø ñaøng trai cuûa ngöôøi nam teân Nguyeãn Vaên X. sinh ngaøy …öùng
theo lôøi khai minh cuûa ngaøi, daâng leã hoûi nôi ñaây cho quaû kieáp cuûa
ngöôøi aáy. Caàu xin Ngaøi môû löôïng bao la chaáp nhaän leã hoûi vaø hæ
xaû cho ngöôøi Nam noùi treân chöa veà kòp trong leã hoûi cuûa ngaøy giôø
hoâm nay”.

OÂng X vieát tieáp raèng ngaøy naøo Coäng Saûn “chính thöùc” cho
Vieät kieàu veà nöôùc, oâng seõ seõ veà laäp moät caùi ñình baèng laù roài ôû
ñoù saùm hoái, coâng phu theo ñaïo Nho vaø Tieân cho ñeán maõn kieáp
ñuùng theo caâu thô:

Ñeâm ngayø samù hoiá Vonï g Phu
Thöông cho ai ñoù döôøng nhö lôõ lanø g

Laïi xin keå theâm moät kyø taøi khaùc thuoäc laõnh vöïc y hoïc. OÂng Z,
moät chuyeân gia veà kinh dòch vaø boùi toaùn. OÂng töï nhaän laø y sö, coù
theå chöõa laønh baù bònh, keå caû ung thö. OÂng ñaëc cheá ra moân thuoác
baèng caây ngaõi cöùu (do oâng troàng trong khu vöôøn sau nhaø oâng) coù
theå cöùu soáng ngöôøi saép cheát vaø sau ñoù maïnh khoûe gaáp traêm laàn
so vôùi tröôùc. OÂng tuyeân boá raèng oâng giöõ kín, khoâng phoå bieán
cho theá giôùi bieát nhaát laø ngöôøi Myõ vì oâng khoâng muoán ngöôøi
Myõ ñöa teân oâng vaøo Haøn Laâm Vieän Y Hoïc cuûa Myõ. OÂng noùi khi
naøo Coäng Saûn ôû queâ nhaø saäp tieäm, oâng seõ ñem phaùt minh naøy
veà Vieätnam, cöùu daân ñoä theá !

Toâi vöøa keå haàu quyù cuï nhöõng chuyeän “Noå” tung trôøi cuûa moät
soá anh huøng haøo kieät cuûa phe ta. Vaø toâi hình dung ra caùch tieâu

162 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

dieät boïn khuûng boá Hoài giaùo quaù khích cuûa caùc vò “Noå” aáy döôùi
hình thöùc sau :

Moät hôïp ñoàng baèng mieäng giöõa vò ñaïi dieän cuûa nhoùm ngöôøi
“Noå” noùi treân vôùi moät vieân chöùc ñaïi dieän cho chính phuû Myõ,
theo ñoù taát caû quyù vò naøy seõ ñöôïc phi thuyeàn con thoi Discovery
boác ñi, bay moät voøng traùi ñaát roài ñaùp xuoáng vuøng ñoài nuùi khoâ
caèn, coù nhieàu hang ñoäng, giaùp ranh bieân giôùi Pakistan &
Afghanistan. Taïi ñaây ñaõ coù ñeå saün moät caùi baøn daøi, treân ñoù chaát
ñaày côm gaø caù goûi, ruôïu thòt eâ heà. Caùc vò Noå aáy seõ ngoài kheà khaø
buø khuù vôùi nhau, vöøa aên vöøa oáng röôïu vaø baét ñaàu vaën cuïc Pin veà
vò trí “On” cho maùy “Noå”. Tieáng noå do hoï phaùt ra seõ töø töø ñi saâu
xuoáng caùc hang ñoäng, xuyeân qua taát caû moïi ngoõ ngaùch, huùt heát
döôõng khí, laøm tung loàng ngöïc boïn khuûng boá vaø chuùng laên keành
ra cheát heát. Dó nhieân, trong soá cheát naøy phaûi coù teân truøm Bin
Laden.

Baøi vieát naøy tröôùc khi göûi ñi, toâi ñöa cho moät oâng baïn cuøng
xoùm xem, oâng ñoïc xong roài “phaùn” :

- Sao caäu caån thaän thaùi quaù theá. Theo toâi, chæ moät vò “Noå”
thoâi cuõng ñuû gieát boïn khuûng boá roài, caàn chi tôùi nhöõng 7,8 vò. Phí
ñi !

Toâi cöôøi, traû lôøi ngöôøi baïn :

- Caøng ñoâng caøng vui maø !

Ñieàu sau cuøng toâi muoán trình baøy laø, neáu ñeà nghò cuûa toâi neâu
treân khoâng gieát heát ñöôïc boïn khuûng boá thì xin caùc cuï haõy coi
nhö töø naõy ñeán giôø caùc cuï ñaõ nghe toâi keå chuyeän Noùi Pheùt vaäy.
Xin chaøo vaø chuùc söùc khoeû caùc cuï.

Huyønh Vaên Phuù

(15/08/02)

ÑA HIEÄU 66 163

Ñi giöõa boán muøa

Thu goïi loøng ai töøng laù ruïng
Beân ñöôøng xao xaùc böôùc chaân xöa.
Veà ñaâu laëng leõ vaàng traêng moûng.
Rong ruoåi ñôøI ta ñaõ maáy muøa.

Chieàu Ñoâng naéng taét sau trieàn nuùi.
Côn laïnh ngaøy xöa gôïn maáy laàn.
Ñöôøng xa maây nuùi troâi veà ñaát.
Beáp löûa khôi hoaøi noãi tòch lieâu.

Xuaân veà loäng boùng treân hoa, coû.
Xoaûi caùnh ñaøn chim ræa naéng mai
Hoùt voïng khaép trôøI vui tieát môùi.
EÙn ñaõ chöa veà ai coù hay.

Haï hoàng neùm löûa vaøo con gioù,
Chaùy ñoû hoaøng hoân, ñoû maét cay,
Ñoû caû goùc trôøI chöa trôû laïi,
Löõ khaùch ñöôøng chieàu oaûi naéng phai.

Ñi giöõa boán muøa soâng vôùi nuùi.
Boùng ngaõ beân ñôøi nhö buïi söông.
Soác seách haønh trang traêng gioù daûi
Moät ngöôøi,

moät boùng,
moät tha höông.

ÑINH MAÏNH THU

164 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

Motä Caùch ñaây khoâng laâu, boãng
thoanù g
kyû nhieân toâi nhanä ñöôcï tapä san Ña Hieuä
niemä 55 gôûi töø Hoa Ky,ø toâi khoâng khoûi sung
söônù g vaø caûm ñoäng vì gia ñình VBQG
Tranà xuanâ Hienà conø nhôù ñená toiâ , vaø baát giaùc nhönõ g kyû
Vaên Hoaù Vuï nieäm motä thôiø soná g laiï . Moät hoâm giaûng
daïy moät lôùp SVSQ khoùa 24, baøi giaûng
chaám döùt sôùm hôn vaøi phuùt, toâi ñeå
SVSQ ngoià nghæ thoaûi maùi ñeå chuanå bò
lôùp keá tiepá . Motä SVSQ ngoài ñaàu baøn
thaân matä hoûi.

“ Thaày, moiá tình chuù lính Poncho
vaø coâ nöõ sinh Ñoàng Khaùnh ketá thucù ra
sao?”

Cauâ hoûi batá thanà , toiâ chöa kòp traû
lôøi thì chuoâng reo.

Motä thôiø gian sau, ñi pheùp thöôøng
nieân veà, toâi mang giaáy pheùp traû laïi
Phonø g Quanû Trò, BCH, vienâ Ñ/U tröôûng
camà tôø giaáy pheùp thayá teân toâi, vui veû
hoûi.

“UÛa Th/u laø taùc giaû baøi chieác
Poncho? Nhieàu kyû nieäm ñôøi hoïc troø
thích thuù nhæ!”

Hoài ñoù taäp san Ña Hieäu ñöôïc
chænh ñoná laiï vaø aán loatù myõ thuaät, Vuõ
Khueâ thuoäc phonø g Taâm lyù chieán, BCH

ÑA HIEÄU 66 165

gheù khoa Nhanâ Vanê noùi vôùi toâi.

“Caùc boà raùng vieát cho baoù Ña Hieuä , coù tieàn coøm ñanø g hoaøng
ma!ø ”

Toâi göûi baøi chieác Poncho, vaø khi baoù phaùt haønh, toiâ nhaän
ñöôcï $VN 150 tieàn nhuaän butù . Theá laø moät vaøi ngöôøi banï trong
khoa ñöôcï moät chauà phôû Ñalaït.

Chieác Poncho keå chuyeän moät caäu beù môùi lôùn leân say meâ
söu tamà vatä duïng quaân ñoäi, ñöôïc oâng cauä manõ khoùa tröôøng Boä
Binh Thuû Ñöùc taëng chieác poncho. Muøa möa baté ñaàu, caäu hyù
höûng macë chieác poncho ñi hocï , chieác poncho leát tanä ñaát, baø meï
quôû yeâu, “Con toâi gioná g nhö chuù lính bienâ cöông”. Ñi trenâ heø
pho,á caäu beù caûm thayá aám apù laï thöôøng, nghe möa rôi trenâ chiecá
poncho caäu camû thaáy nhö nghe moät banû nhaïc meâ ly. Khi ñi qua
cauà Tröôøng Tieàn baéc ngang sonâ g Höông, trôøi ñoå möa lôùn vaø motä
côn gioù maïnh noåi lenâ khiená moiï ngöôøi phaûi níu chatë thaønh caàu,
chieác poncho loäng gio,ù caäu bò thoåi phanê g nhö caùnh buoàm trenâ
matë nöôcù . Cauä beù phaiû níu lan can cauà vöaø laàn töøng böôùc chaân.
Khi ñená chaân cauà benâ kia, cauä toatù moà hoâi vaø thôû khoâng ra hôi.
May thay, chiecá xe bus chôï Ñoâng Ba ngöøng laiï ñunù g luùc ñoå khaùch
xuoáng, caäu beù lieàn nhayû leân, vaø sung söôùng thayá chieác baêng daøi
conø moät choã troáng, cauä beù thaû mình ngoài xuoná g, thì nghe tieáng
quôû.

“Caùi onâ g lính nayø kyø quaëc laøm ngöôøi ta öôtù hetá caû!”

Caäu beù söôïng caû ngöôiø vaø camû thayá xauá hoå, vaø ngöôùc maét
nhìn benâ caïnh, cauä thayá motä nöõ sinh, tocù ñen huyenà , maëc chieác
aùo traéng, ngoaiø khoacù chieác aùo len caùnh maàu honà g ñang caàm
chieác khanê tay chaäm nheï chiecá caëp da öôtù nöôcù möa. Caäu lamà
baàm xin loiã , nhöng coâ nöõ sinh thaûn nhieân chaúng chutù giaän hôøn
treân khuoân matë dòu hienà . Cauä beù töùc gianä muoán xeù tan chieác
poncho vaø quyø beân caïnh coâ nöõ sinh ñeå xin loiã vaø lau duøm chiecá

166 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

capë . Khi xe bus ñoã tröôùc coång tröônø g Ñonà g Khanù h, coâ nöõ sinh
xuoná g xe, ñi nhí nhanû h nhö canù h chim non trong côn möa laát
phaát. Coøn cauä beù ngayâ ngöôiø nhìn theo, vaø bonã g nhieân quaû tim
rung ñonä g moät caùch laï lunø g maø laàn ñauà tieân cauä beù camû thaáy
trong ñôøi.

Motä homâ toâi vöøa ñieåm danh SVSQ xong, Th/ Taù Vaên Hoùa
Vuï Phoù baát thanà vaøo thamê lôùp, toâi voäi nghenâ h chieán,

“Vaoø haøng, phacé !”

Toiâ giaûi toaû ngay ñöôcï söï caêng thanú g. Tuy moät soá ngöôøi
cöôiø quaân kyû bò lamï duïng, nhöng chaúng heà gì. Ñoù laø moät loaiï
dauà lubrication toát coù theå côûi nheï bôùt nhöõng khoù khanê . Hoâm ñoù
baøi thaûo luaän laø Baùo Chí Phonù g Söï, lôùp hoïc soná g ñonä g, SVSQ
thay phienâ nhau thaoû luaän cho ñená giôø chuoâng reo. Hoâm sau
gapë ôû haønh lang, VHVP nhe raêng cöôiø noiù ,

“ Ñeà taiø chaúng coù gì caû, theá maø anh daïy hapá danã quaù”

Sau ñoù moät thôøi gian ngané , toâi laïi nhaän ñöôïc thieäp môøi tham
döï Ñaiï Hoäi VBQG kyø thöù 12 ôû California. Toâi taï loiã khoâng ñi
ñöôïc vaø gôûi kemø baøi Alma Mater: Quaân tröônø g VBQGVN, trích
trong taäp hoài kyù Menä h Nöôcù Noåi Troiâ cuaû toâi vôiù caâu môû ñaàu
banè g lôøi ketá thuùc baøi ñapù töø cuaû töôùng MacArthur khi ñeán thamê
quaân tröôøng West Point laàn cuoái nhö sau,

“ Toâi themø khaùt laéng nghe voâ voïng baûn nhaïc meâ hoàn cuaû
tiená g coøi mô hoà ñanù h thöùc ban mai, tiená g troná g ñoå hoià ñieåm danh
töø ñaèng xa. Trong giaác mô toâi nghe laiï tieáng ñaiï baùc noå, tieáng
sunù g laùch tacù h, tiená g thì thamà than khoùc laï lunø g cuûa chieán tröônø g.
Nhöng trong cuoäc ñôiø xeá bonù g, toiâ luonâ luonâ trôû laïi West Point.
ÔÛ ñaây nhöõng aâm thanh luonâ luoân vang ñi doiä laïi trong tai toâi:
Boån phaän – Danh Döï – Toå Quoác. Hoâm nay laø lanà ñieåm danh
cuoiá cuøng cuaû toâi vôùi cacù anh. Nhöng toiâ muoná caùc anh hay, khi

ÑA HIEÄU 66 167

toiâ böôcù sang theá giôiù beân kia, yù nghó cuoái cuøng cuûa toâi laø ñoanø
SVSQ...ñoanø SVSQ... vaø ñoanø SVSQ... Toâi xin chaøo tamï bietä .”

(I listen vainly, but with thirsty ears, for the witching melody
of faint bugles blowing reveille, of far drums beating the long
roll. In my dream I hear again the crash of guns, the rattle of
musketry, the strange mournful mutter of the battle field. But in
the evening of my life, I always come back to West Point. Always
there the echoes and reechoes in my ears: Duty- Honor- Country.
Today marks my final roll call with you. But I want you to know
that when I cross the river, my last conscious thought will be of
the Corps... and the Corps...and the Corps. I bid you farewell.
Old Soldiers Never Die, Geoffrey Perrect, Andre Deutsch
Limited, Britain, p.584)

Nhng camû xuùc vaø nhöõng kyû nieäm töônù g MacArthur thotá ra
chaúng khaùc gì taâm söï cuûa nhöõng cöïu SVSQVBQG khi trôû laïi
thaêm quanâ tröônø g cu.õ Nhöng VBQG nay conø ñauâ ? Ñoù laø noãi
thatá voïng vaø ñau ñônù cuaû nhöõng cöuï SVSQVBQG.

Sau kyø Ñaïi Hoiä VBQG 12, toiâ nhaän ñöôcï Ña Hieuä môiù cuøng
motä monù quaø voâ giaù goàm coù 2 cucù aùo huy hieäu VBQG vaø Ñaïi
Hoäi VBQG 12, vaø moät chieác aoù Polo shirt in hình Ñaïi Hoiä

VBQG 12. Thaät laø motä kyû niemä khoù queân.

Nhôù laiï hoài môùi töø Hoa Kyø veà nöôcù chaân öôtù chaân raoù sau
khi hoøa öôùc Paris ñöôïc kyù keát vaoø ngaøy 27/1/73, toiâ ñöôïc göûi
ngay ra Ñaø Nanü g trong chiená dòch gianø h daân laná ñaát maø motä soá só
quan vaø SVSQ ñaõ ra ñoù töø tröôùc.

Trong thôøi gian hoøa ñamø , chieán dòch gianø h daân laán ñatá ñöôïc
phaùt ñonä g vôiù muïc ñích chieám themâ nhieàu ñaát ñeå treân baøn hoäi
nghò phaùi ñoanø VNCH coù theå noiù chuyeän ôû theá maïnh. Chieán
dòch naøy ñaõ ñöôcï thi hanø h totá ñepï . Theo baûng toång keát cuûa giôiù

168 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

chöùc quanâ söï Hoa Kyø, VNCH ñaõ lamø chuû ñöôcï 70% laõnh tho.å

Toâi ra Ñaø Nanü g trình dieän taïi Tieåu ñoanø Taâm Lyù Chieán ganà
caàu Trònh Minh Theá (De Lattre De Tassigny) laø nôi toaùn SVSQ
ñoàn truù maø Só quan canù boä laø Tr/u Thöùc, cöïu SVSQ/22 (toiâ khonâ g
bietá anh Thöcù hieän ñònh cö ôû ñaâu, coøn hay matá ?). Chieán dòch
saép chamá dötù , toâi chaúng ñöôcï giao coâng tacù naøo caû ngoaïi tröø coù
maët ôû vaên phoøng trong chocá latù moiã ngayø . Thatä laø haøi höôcù ! Toiâ
chaúng roõ toanù SVSQ ñaõ lamø ñöôïc nhöõng gì, hay chæ laøm chieáu leä,
vaø capá treân seõ coù dòp baoù caùo hay? Nhöng toiâ khoâng khoûi meán
phuïc taùc phong quaân kyû vaø tình huynh ñeä cuûa SVSQ ôû trong
quaân tröôøng cunõ g nhö khi ôû ngoaiø ñôøi. Tr/u Thöcù laø Só quan caùn
boä thuoäc theá heä môiù , thanâ maät vaø coù uy ñoiá vôiù SVSQ. Khi thayá
moät vaøi SVSQ tocù daøi, Tr/u Thöùc chæ noiù nheï” Cacù anh ñaõ laõnh
löông, ngayø mai hayõ ñi hôtù toùc”, hay moät SVSQ noï khonâ g hieuå
phaïm quaân kyû gì. Tr/u Thöcù baûo SVSQ ñoù ñöùng quay maët vaøo
töôøng trong choác laùt. Nhönõ g hình aûnh naøy ñaõ ñeå laïi motä aná töôïng
toát trong tamâ hoàn toâi, cunõ g nhö toâi khonâ g queân ñöôïc buoiå leã gané
lon voäi vanø g ôû canê cöù Long Thaønh cho taát caû SVSQ ñang thuï
huaná nöaû chöøng ñeå ra chiená tröônø g caáp baùch tröôùc tình hình ñatá
nöôcù lamâ nguy. Thatä laø camû ñonä g vaø ñau thöông! Tacù phong hoï
vanã nghiemâ chænh vaø hienâ ngang gioná g nhö ñoanø quaân Thanà Phong
Kamikazeù saép ra traän.

Toâi saép ñi hetá cuocä ñôiø , monä g töônû g khonâ g coøn nöõa, vaø ñoâi
khi khoâng khoiû caûm thayá buoàn. Vöøa roài nhaän ñöôïc Ña Hieäu sôù
65, batá chôït baté gapë nhöõng tin vui veà nhönõ g taân khoa trong gia
ñình Voõ Bò nhö Tieán só Vatä Lyù Löu Ñình Cöônø g, BS Nha Khoa
Anthony Nguyeãn Hoaøng, Baùc só Nha Khoa Thaùi Nguyeãn Anh
Tuaán, vaø coù leõ ñaõ coù nhieàu, hay conø nhieuà nöaõ trong töông lai,
tamâ honà toâi khoâng khoiû rôïn leân motä nieàm vui, vaø hy vonï g theá heä
ñaøn em seõ thöïc hieän ñöôcï giacá moäng cuûa heä ñaøn anh lôùn tuoåi.

ÑA HIEÄU 66 169

Quan Nieäm veà Vai Troø
cuaû Tieåu Thöông

Mac Sum K26

Ai cuõng nghó ñoäng löcï cuûa nenà kinh teá Myõ laø nhöõng
coâng ty quoác teá lônù coù hanø g chucï , tramê nganø nhanâ coâng, söï thatä

tieuå thöông nöôùc Myõ chieám 99.7% tonå g soá chuû nhaân oâng cuûa

nhanâ coâng Hoa Ky.ø 53% löïc löôïng lao ñoäng lamø cho xí nghiepä tö

laø nhanâ coâng cuaû tieåu thöông. 47% cuûa soá löônï g giao dòch laø do

tieåu thöông cung caáp. 55% caùc sanù g taïo, phaùt minh lieân quan

ñeán sanû phamå môiù laø coâng lao cuûa tieuå thöông. 35% dòch vuï laøm

cho chính phuû Lieân Bang Hoa Kyø laø do tieuå thöông cung capá .

38% nhanâ coâng trong nganø h kyû thuatä cao laø conâ g nhaân cuaû tieuå

thöông. 51% sanû löônï g cuaû kyû ngheä

tö nhaân laø saûn löôïng cuûa tieåu

thöông. 96% saûn löônï g xuatá caûng laø

do tieåu thöông ñaûm nhaän. Töø

nhöõng thoáng keâ treân, 25 trieäu tieuå

thöông Hoa Kyø hanú nhienâ ña,õ ñang

vaø seõ ñonù g vai troø quan troïng cuûa

hoatï ñoäng kinh teá cuaû nöôùc My.õ

Töø nhöõng döõ kieän thoáng keâ,

cô caáu toå chöùc coâng quyeàn cuûa

chính phuû vaø luatä phaùp Hoa Kyø,

chuùng ta thaáy kinh thöông laø motä

hoaït ñoäng ñoùng vai troø quan troïng

cuûa neàn kinh teá Hoa Kyø, ñöôcï quoác gia chuù troïng, coù luaät phapù

baûo veä vaø naâng ñôû. Ñacë bietä ngaønh tieuå thöông laø tienâ phong cuûa

söï saùng taïo, canh taân hoatï ñonä g kinh teá, xaõ hoiä , ngheä thuaät ...

nhieuà khi coù aûnh höônû g kinh thienâ ñonä g ñòaï Neáu khonâ g coù tieåu

thöông thì ngayø nay laøm gì coù nhöõng maùy ñieän toaùn caù nhaân lamø

170 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

ñaoû lonä theá giôùi ? Neuá khoâng coù tieåu thöông ñauà tö vaøo vieäc cheá
taoï nhöõng mayù tính ñienä töû caù nhanâ thoâ sô luùc ban ñaàu maø caùc
hanõ g ñieän toanù khoång loà nhö IBM che thì laøm gì coù cuoäc caùch
manï g kyû ngheä ñieän toaùn nhö ñaõ vaø ñang xayå ra ? Neáu khoâng coù
nhönõ g tieuå thöông cunø g vôùi caùc nhaø saùng cheá tay chôi thì lamø gì
kyû thuaät ñieän toaùn coù theå apù duïng vaoø nhöõng saûn phaåm ronä g raõi
nhö ngaøy nay ? Töø ñoà chôi cho treû em, maùy mocù ñieän khí gia
dunï g cho ñeán phi ñanï ñeàu coù nhöõng mayù tính ñienä töû trong ñoù.
Ñaïi ña soá laø thanø h quaû cuûa nhönõ g caù nhaân, thuùc ñaåy bôûi yù ñoà
kieám chutù lôiï töcù hay chæ laø thuù vui tieâu khieån.

Nganø h kinh thöông nhaát laø tieuå thöông ñonù g vai troø quan
tronï g trong vieäc thucù ñaåy nguonà maùy kinh teá ñöôcï Tayâ Phöông
chuù troïng, nhöng vanê hoùa AÙ Ñoâng cuaû chuùng ta thöônø g coù thaiù ñoä
khinh mieät töø hanø g nganø naêm qua. Töø thôøi Phuïc Höng cacù nöôcù
AÂu Chaâu khuyeân khích caùc nhaø thamù hiemå , giaùo só, thöông gia
chu du khaép nôi treân theá giôùi ñeå tìm ñaát môiù , truyeàn ñaïo, taøi
nguyeân vaø sanû phamå xöù laï mang veà Au Chaâuï. Trong luùc ñoù Trung
Quoác vaø caùc nöôcù chòu aûnh höôûng Nho Gia danà danà ñi ñeán chính
saùch beá quan toaû canû g. Trung Quoác töø moät nôi tö töônû g, ngheä
thuatä , tieuå conâ g ngheä ñöôïc töï do phatù huy cuûa Thôiø Xuaân Thu
Chieán Quocá ñená nôi moiï saùng taoï bò goø boù trong khuoân khoå Nho
Giaoù töø gaàn hai nganø naêm qua. Di tích khai quatä töø moä Taàn Thuûy
Hoaøng vaø bao nhieuâ coå tích khacù ñaõ theå hieän söï boùp cheït danà
tinh thanà saùng taïo nayø trong xaõ hoäi chòu anû h höônû g Nho Gia.

Nho Giaùo khôiû ñauà khonâ g phaiû laø motä heä thoná g tö töôûng
trietá lyù goø boù. Nho Gia laø trong thôøi Ñonâ g Chu laø nhönõ g chuyeân
gia nghi leã cuûa Nhaø Chu. Sau khi Nhaø Chu thoáng nhaát thienâ haï
ñaõ laäp ra Chu Leã ñeå giöõ söï onå ñònh trong nöôùc. Söï thònh vöôïng
cuûa Nhaø Taây Chu ñöôcï cacù Nho Gia coi laø mauã möïc ñeå trò quoác.
Khoång Töû vaø caùc Nho Gia cuøng thôøi tonâ suøng söï thònh trò cuûa
Nhaø Taây Chu vaø mong muoná dunø g Chu Leã ñeå thieân haï ñöôïc hoaø
bình vaø traùnh nanï loanï laïc cuûa Thôiø Xuanâ Thuï Khonå g Töû ñöôcï
ghi nhôù cho ñená ngaøy nay vì chuû tröông ratá cacù h maïng cuûa oâng
laø “Höuõ Giaoù Voâ Loaïi” töùc laø söï giaùo ducï khoâng phanâ bieät giai

ÑA HIEÄU 66 171

caáp. Chính vì chuû tröông nayø maø trong lòch söû Trung Quocá Thôøi
Xuaân Thu vaø Chiená Quoác laø thôiø kyø vanø g son cuûa tö töônû g trieát
lyù, phaùt minh khoa hoïc, conâ g ngheä, ngheä thuatä , y teá, canh nonâ g.
Vì nhu caàu chieán tranh, cacù nöôùc thi ñua nhau thu nhaän nhaân taøi
maø batá keå gia the.á Trong thôiø Xuaân Thu Chieán Quocá nhöõng nhanâ
vatä nhö Maïnh Thöôøng Quaân, Bình Nguyeân Quanâ , Löõ Baát Vi ...
ñeàu noiå tieáng trong vieäc nuoiâ hanø g nganø thöïc khacù h trong nhaø.
Kinh phí do nhönõ g hoatï ñoäng kinh doanh, cho vay vaø canh noâng
cung caáp. Nhöõng thöcï khacù h naøy khonâ g phaûi chæ coù taøi vanê chöông
maø conø coù ñuû taøi ngheä khacù . Taäp Löõ Thò Xuanâ Thu do thöïc khaùch
cuaû Löõ Batá Vi bieân soanï trong ñoù coù Lyù Tö laø tapä sacù h bacù h khoa
ñaàu tieân cuûa Trung Quocá ñöôïc bieân soanï coù heä thoná g.

Tö töônû g xeáp Thöông Gia vaøo hanï g thaáp nhatá cuûa baäc thang
xaõ hoiä ñaõ coù töø Thôiø Xuanâ Thuï Quaûn Tronï g sau khi ñöôïc Teà
Hanè g Coâng troïng duïng ñaõ ñeà nghò chia nöôùc teà ra lamø 21 khu
vöïc theo thöùc baäc Só Noâng Coâng Thöông, trong ñoù coù 5 khu vöïc
cho conâ g thöông cö nguï, 21 khu coøn laiï laø khu cö nguï cuaû só vaø
nonâ g. Quanû Tronï g töøng laø con buonâ hieuå roû taâm tranï g vaø nhu cauà
cuaû con buoân thöôøng xa nhaø thôøi gian daiø , ñaõ ñeà nghò trong khu
vöïc coâng thöông coù nhönõ g nôi töông ñöông vôiù khu ñeøn ñoû ngaøy
naî Chính trong nhoùm hocï troø gioiû nhatá cunõ g coù con buonâ giaøu
coù nhö Töû Coná g. Nhöõng nhanâ vaät nhö Löõ Batá Vi, Maïnh Thöôøng
Quaân, Töû Coná g, Phamï Laõi ... löu danh lòch söû ngoaøi söï nghieäp
chính trò, quaân sö,ï vaên hoïc, conø coù söï nghiepä kinh thöông cuaû
ho..

Söï ñeø nenù nganø h kinh doanh coù theå noùi laø khôûi ñauà töø Nhaø
Tayâ Hanù töø theá kyû thöù 3 BC. Thôøi Chieán Quoác Nhaø Taàn coù luatä
phaùp khaét khe vaø coâng minh nenâ trôû thanø h hunø g manï h ratá nhanh.
Khi Nhaø Taàn ñaõ thoná g nhaát Trung Quoác danâ khonâ g ñöôïc nghó
ngôi laïi tiepá tuïc hy sinh trong vieäc chinh chieán, kieán thieát cung
ñienä , xaây Vanï Lyù Tröônø g Thanø h do ñoù Tanà Thuyû Hoaøng vöøa cheát
chöa ñeán 3 naêm thì quaân khôûi nghóa cuûa Löu Bang ñaõ chieám
Hamø Döông, tieuâ dieät nöôùc Tanà . Ban ñauà Nhaø Hanù vanã giöõ caùc
theå cheá cuaû nöôcù Taàn. Haùn Cao Toå Löu Bang nhôø Thuùc Tonâ Thonâ g

172 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

lapä laïi qui cheá leã nghi trong Trieuà Ñình Haùn. Cuõng trong thôiø
gian nayø , ñeå choáng laïi naïn ñauà cô tích tröõ maø Löu Bang ñaõ ban
boá nhieuà leänh nhö camá baùn nhu yeáu phamå cao gia,ù vaø lamø giaûm
theá löcï giôiù thöông gia nhö camá hoï côõi ngöaï , sôû höuõ binh khí,
macë aùo luaï ... Tiepá theo ñoù Trieàu Ñình Hanù töôcù ñoatï danà söcù
manï h cuaû thöông gia ñeå traùnh naïn ngöôiø danâ quaù giauø , coù quaù
nhieàu theá löïc nhö Löõ Batá Vò Töø ñoù veà sau söï ñaøn apù thöông gia
ñöôïc caùc trieàu ñaïi khai thaùc taän löïc. Mucï ñích cuûa cacù ngöôøi
caàm quyeàn laø khoâng ñeå trong quocá gia hieän dienä moät giai caáp
giaøu coù maø ñoäc laäp vôùi quyeàn löcï chính quyeàn. Thöông gia töï
taïo ra taøi saûn, khonâ g leä thuocä vaoø quyeàn haønh do caáp treân ban
cho, do ñoù khoù kieàm cheá. Chính söï kieàm kepï nayø giupù cho caùc
Hoaøng Trieàu deã cai trò Trung Quoác nhöng laïi lamø cho vaän maïng
quocá gia tuøy thuocä vaøo söï totá xaáu cuûa moät onâ g Vuaï

Trong khi Tayâ Phöông tronï g thöông, con buonâ ñi khapé nôi
môû ñöônø g cho quocá gia cuaû hoï banø h tröônù g, thì cacù nöôùc chòu
aûnh höônû g cuaû Trung Quocá nhö Vieät Nam, Trieàu Tieân, Nhatä ...
laïi beá quan toûa canû g. Trung Quoác trong thôiø gian ño,ù tatá caû hoaït
ñoäng kinh te,á doanh thöông ñaïi qui moâ ñeuà namè trong tay cuaû
Nhaø Nöôùc, vì theá hoaït ñoäng doanh thöông cuûa Trung Quocá khoâng
ñòch noiå vôiù con buonâ Taây Phöông. Söï thua keùm nayø laøm cho
quan quyeàn canø g caûm thaáy phaiû beá quan toûa canû g. Doanh thöông
laø ñoäng cô thucù ñayå cuûa söï sinh saûn, sanû xuatá . Noâng phamå sinh
sanû ra, sanû phaåm tieåu coâng ngheä laøm ra khoâng ai mang ñi baùn thì
seõ khoâng theå kích thích söï sanû xuaát. Chính vì khoâng coù söï kích
nayø , vaø khonâ g coù söï caïnh tranh vôiù sanû phaåm cuaû ngöôcù ngoaiø
trenâ thò tröônø g quocá teá cho neân noâng nghiepä , conâ g nghiepä Trung
Quoác naèm trong tình traïng laïc hauä keùo daiø haøng bao traêm naêm
maø vanã khonâ g coù cô hoiä caiû tieán.

Trung Quocá sau khi söï suïp ñoå cuûa Nhaø Thanh rôi vaøo trong
tình traïng loaïn lacï , noäi chieán, ngoaïi xaâm. Maiõ cho ñená 1949 khi
Quoác Danâ Ñanõ g bò thua ôû Luïc Ñòa Trung Quoác vaø chaïy ra Ñaiø
Loan. Töø baiø hocï ruùt tæa töø söï thaát baïi ôû Ñaïi Lucï , Quocá Danâ
Ñanõ g thoaït ñauà cai trò Ñaøi Loan vôùi banø tay saté , ñanø apù chính trò

ÑA HIEÄU 66 173

nhöng caiû cacù h ruonä g ñatá , khuyeán khích ñauà tö ngoaiï quocá , taïo
moâi tröônø g doanh thöông, sinh saûn cho nhanâ daân. Mayá möôi namê
tieáp theo laø motä chính saùch taïo cô hoäi cho tieåu thöông, kieàm cheá
söï tapä trung taiø sanû quaù ñoä vaøo tay moät thieåu soá gia toäc. Ñaøi
Loan trong mayá möôi naêm keá tieáp theo söï thaát baiï ôû Ñaïi Lucï ñaõ
töï baoû veä söï toàn taïi banè g phepù laï kinh teá. Trong thôøi Chieán Tranh
Laïnh, Ñaøi Loan laø moät xaõ hoiä coù hoá saâu khoaûng caùch giöaõ giauø
vaø ngheøo thapá nhaát AÙ Chaâuï Chính sacù h cuaû Ñaiø Loan gianù tiepá
aûnh höônû g ñeán Hong Kong vaø Singaporeï Chuùng ta thayá neàn kinh
teá cuaû caùc nöôcù nhö Nam Haøn, Indonesia, Phi Luaät Taân, Thaiù
Lan ... naém trong tay cuûa motä thieåu soá gia toäc. Chaúng hanï ôû
Indonesia thaân thuoäc cuaû cöïu Toång Thoná g Suharto naém giöõ töø
nhaø maùy phatù ñieän, rapù xe hôi ñeán nonâ g saûn. ÔÛ Phi Luatä Tanâ chæ
coù khoanû g 600 gia toäc naém hetá ñaiï ña soá söï sinh sanû , cheá taïo
trong nöôùc. ÔÛ Nam Hanø cuõng theá motä soá nhoû ñaïi gia tocä giaøu coù
namé hetá nhöõng nhaø mayù , ñoàn ñienà trong nöôùc. Chính vì vayä maø
trong traän khunû g hoaûng taøi chanù h vöaø qua ôû AÙ Chaâu, cacù nöôcù
nhö Nam Haøn, Thaùi Lan, Indonesia, Phi Luatä Taân ... bò anû h höôûng
naëng neà maø Ñaøi Loan, Hong Kong, vaø Singapore ñaõ tranù h ñöôïc
hiemå hoaï ñoù. Motä trong nhöõng lyù do cacù nöôcù bò thieät haiï laø vì
moät thieåu soá coù ñacë quyenà vay möôïn tienà deã daøng, ñauà tö cauå
thaû neân bò thietä haïi nanë g khi kinh teá suy thoaòù

Söï thaønh conâ g cuûa Ñaøi Loan vaø söï suïp ñoå cuûa Lieân Bang
Soâ Vieát laøm cho Trung Quocá khoâng coøn caùch naøo khacù hôn laø
höuõ sanû hoùa nhaân daân. Söï thay ñoåi chính sacù h khôiû ñauà töø Lienâ
Soâ lamø cho Trung Quocá phaiû löaï choïn giöõa hai con ñöônø g thay
ñoåi hay baûo thuû. Trung Quocá vôiù khoiá danâ khoång loà, Ñaõng Coäng
Saûn Trung Quocá khoâng damù cho töï do chính tri.. Hôn nöaõ söï thaû
loûng chính trò laøm cho Lienâ Bang Soâ Vieát suïp ñoå vaø ñatá nöôcù
phanâ tanù thaønh nhieàu quoác gia môùò Trung Quoác baté ñaàu söï caûi
caùch kinh teá baèng cacù h thaû loûng quyeàn tö höõu cuaû noâng danâ .
Khôiû ñaàu nonâ g daân Trung Quocá laø giai caáp ñöôïc höônû g lôïi ñaàu
tieàn trong viecä caûi caùch cuûa chính sacù h kinh teá môòù Sau vuï Thienâ
An Moân namê 1989, Trung Coäng khoâng trôû veà chính sacù h baûo thuû
maø conø caiû caùch maïnh hôn. Moïi choná g ñoiá , ñoiø hoûi cuûa sinh vienâ

174 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

ôû Thienâ An Monâ ñeuà ñöôïc Trung Coäng ñapù öùng vaø conø ñaùp öùng
hôn söï ñoiø hoûò Viecä naøy lamø cho caùc toå chöcù Daân Vaän do thaønh
vieân troán thoaùt töø Thieân An Monâ naêm 1989 camà ñauà , khoâng coøn
coù lyù do ñeå thu huùt nhanâ taâm.

Söï caûi caùch cuaû Trung Quocá nhanh chonù g quaây vaøo ngaønh
tieuå thöông, tieuå conâ g nghe.â . Namê 2002, soá hanø g hoaù xuaát nhaäp
caûnh öôùc löôïng lenâ ñeán hôn 600 tæ Myõ Kim. Trung Quocá ñaõ vöôtï
nöôcù Nhaät trôû thaønh quocá gia coù thaän dö mauä dòch lônù nhaát ñoiá
vôiù nöôùc Myõ. Moät nöôùc Trung Quoác töø chæ coù chöa tôùi motä tæ Myõ
Kim xuatá nhaäp canû g vaøo thapä nieân 1970's ñeán moät nöôùc coù thaän
döï moiã namê gaàn 200 tæ Myõ Kim trong canù canâ maäu di.ch. Ñoù laø
söï phatù trienå chöa töøng coù trong lòch söû maäu dòch quoác te.á Trong
loaït baiø vieát veà söï phaùt trieån maäu dòch ôû Trung Quoác ñanê g treân
Los Angeles Times, cho bietá caùc nganø h caàn nhaân löïc nhieàu nhö
nganø h furnitures, clothing cho ñeán nganø h lamø PC, maùy ñienä töû
gia dunï g ... ôû Myõ, AÂu Chaâu cacù nöôùc ñang phaùt trieån ôû AÙ Chaâu
ñaõ bò aûnh höônû g cuaû söï canï h tranh töø Trung Quoác. Vôiù khoái daân
1.3 tæ ngöôøi, Trung Quocá cung capá nhaân conâ g reû tienà voâ tanä cho
theá giôùi, maø daàn daàn laiï trôû thanø h thò tröôøng tieuâ thuï to lônù vaø
quan troïng cho caùc saûn phaåm conâ g kyû ngheä quoác teá. Boeing,
Airbus nhôø vaoø söï phaùt trieån nganø h du lòch, chuyenâ chôû haøng
khoâng ôû Trung Quoác ñeå banù maùy baî Caùc conâ g ty saûn xuaát caàn
cauâ , maùy mocù lamø ñöônø g, ñaáp ñaäp ... cuõng nhôø söï phaùt trienå ôû
Trung Quocá ñeå sinh toàn.

Hieän nay Trung Quoác ñang xaây catá xa loä, thieát lo,ä thuûy
ñienä ... vôùi toác ñoä chöa töøng coù trong lòch söû loaiø ngöôøò Khoâng
bao lauâ heä thoáng thieát lo,ä xa loä ñeán taän bieân giôùi caùc nöôùc lanâ
caän. Ñieän löïc cuûa Ñaäp Nöôùc Tam Hapï seõ ñeán tanä bieân giôùi Vietä
Hoa khi noù hoanø thaønh. Vaøi thanù g tröôùc Trung Quocá ñaõ tuyeân boá
4 tænh mieàn Tayâ Nam Trung Quoác ñeà nghò hôpï taùc vôùi cacù nöôùc
Asean ñeå phatù trieån vuøng Ñoâng Döông. Trong chöông trình ñeà
nghò gomà coù caùc chöông trình phatù trieån löu vöcï soâng Cöûu Long,
noiá lieàn xa loä vuøng Ñoâng Nam AÙ vôùi heä thoná g xa loä Trung Quocá .
Phatù trieån cacù haûi caûng ôû Ñoâng Döông ... Ngayø nay Singapore,

ÑA HIEÄU 66 175

Hong Kong vaø Shanghai laø ba haûi caûng banä ronä nhaát theá giôiù veà
container shipments. Shenzeng baây giôø laø trung taâm cuaû theá giôiù
ñeå mua saûn phaåm lieân quan ñeán PC. Hieän nay, Trung Quocá chæ
saûn xuatá 30% IC chips dunø g trong saûn phamå ñieän töû gia dunï g sanû
xuaát ôû Trung Quocá . Ñaàu tö cuûa ngoaiï quocá , Ñaøi Loan, Hoa Kieàu
khapé nôi seõ laøm cho Trung Quocá töï tucù veà IC chips trong töông
lai gaàn, vaø baét ñauà xuaát canû g chips.

Trung Quocá sau mayá möôi naêm döôùi cheá ñoä voâ saûn, ñaiï ña
soá danâ chuùng khonâ g coù tö baûn vaø kiená thöcù ñeå môû cô sôû kinh
doanh nho.û Chính quyeàn khoâng coù kinh nghieäm canï h tranh treân
thöông tröônø g. Khi cöïu TT Nixon thamê viená g Trung Quoác, caû
Trung Quoác khonâ g coù motä luatä sö veà luatä kinh doanh. Luaät phaùp
Trung Quoác khonâ g taïo moâi tröôøng thuaän tieän cho vieäc doanh
thöông. Nhôø söï caiû caùch luaät phapù , cho ngöôøi ñi du hoïc, mang
chuyeân gia ngoaïi quoác, kieàu daân vaøo giuùp ñôû. Sau möôøi maáy
naêm thaát voïng, tronâ g chôø Trung Quoác môiù coù moät moiâ tröôøng
thuanä lôïi cho danâ Ñaøi Loan, Hoa Kieàu khaép nôi veà Trung Quocá
môû tieäm buonâ nhoû vaø caùc ñaiï doanh nghieäp quoác teá nhö Boeing,
GM, IBM, Motorola ... ñauà tö vaoø cacù kyû ngheâ troïng yeuá khaùc.
Söï phatù trieån Trung Quocá ñöôcï theå hieän vôùi vaän toác nhanh choùnh
nhö vayä motä phanà nhôø söï ñoùng gopù cuûa Hoa Kieàu khapé nôi trenâ
theá giôòù

Trung Quocá , Ñaiø Loan khonâ g coù söï may mané nhö Vieät Nam
ñaõ coù. Vieät Nam coù hai trieäu kieàu danâ xuaát ngoaïi trong moät theá
he,ä ñöôcï cho aên hocï vôiù chi phí cuaû cacù quoác gia tieáp nhanä ngöôøi
Vieät Nam. Khoái Vieät Kieàu Haûi Ngoaïi seõ laø ñoäng löïc bieán ñoåi
nöôùc Vieät Nam trong töông lai. Vaná ñeà nan giaûi cho Vieät Nam laø
lamø sao xöû duïng taiø nguyeân Kieàu Danâ Haûi Ngoaïi naøy maø khonâ g
gayâ laïi noäi chieán lanà nöaõ ? Laøm sao kieuà daân Vietä Nam mang sôû
tröônø g cuaû mình hoïc hoiû ôû nöôùc ngoaøi vaø taøi saûn veà phucï vuï ñatá
meï maø khonâ g bò ñeø nenù , cöônû g ñoaït thanø h quaû cuûa mình, hoacë
khoâng thieát laäp motä giai capá ñaëc quyeàn ñaëc lôiï , aên haïi hôn laø
lamø lôïi quocá gia ? Ñieàu quan troïng hôn heát laø laøm sao Kieàu Daân
Vieät Nam mang ñöôïc lyù töôûng toân tronï g quyeàn töï do con ngöôøi,

176 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

ñeå moiï ngöôiø canï h tranh trong söï bình ñaüng, ñeå cuøng nhau phatù
trienå quoác giaï Kinh nghiemä cuûa Trung Quoác cho thayá , Trung
Quocá khoâng theå ñöôïc Hoa Kieàu veà hanê g haùi goùp söùc kieán thieát
quoác gia neáu hoï coi Hoa Kieuà laø conâ g daân haïng nhì nhö Vietä
Nam ñang ñoiá xöû vôiù Vietä Kieàuï Trung Quoác cuõng khonâ g theå yeân
oån kieán thieát nhö ngaøy nay, neáu con chaùu cuaû naïn nhanâ cuaû Trung
Conä g khoâng quenâ hanä thuø, khonâ g ñatë quyenà lôiï quoác gia trenâ
heát.

Lòch söû cho thaáy nöôcù Nhatä , Do Thaùi, Trung Quocá ... thuï lôiï
ratá lôùn khi giao haoû vôùi nöôùc Myõ, gôiû nhieàu kieàu danâ ñeán haáp
thuï vaên hoùa AÂu Myõ. Lòch söû cuõng cho thaáy nhöõng nöôùc nhö
Liberia, Phi Luaät Tanâ ... maëc duø coù lienâ heä matä thieát vôùi nöôcù
Myõ nhöng khonâ g taän dunï g ñöôïc söï höõu ích do lieân heä ñoù taïo ra.
Ngöôøi Vieät Nam chuùng ta ñönø g nghó neuá coù moät vaøi trieäu kieàu
danâ sinh soáng, hocï hoiû , lamø viecä ôû cacù nöôùc tanâ tiená thì töï nhienâ
nöôùc Vieät Nam seõ ñöôïc nhôø. ÔÛ Liberia, con chaùu cuûa nhöõng
ngöôiø töø nöôcù Myõ hoài höông thaønh giai caáp ñaëc quyenà ñacë lôïi,
aên haïi quoác gia hôn laø ñoäng löcï kieán thieát nöôùc. Liberiaï, Phi
Luatä Tanâ ñaõ laø quoác gia xuatá canû g töø bao nhieâu naêm qua ñeán baây
giôø Phi Kieàu vanã khoâng laø ñoäng löcï canh tanâ xöù sôû, ngoaïi tröø
haøng naêm mang veà motä soá ngoaïi teä khaû quan cho ñatá nöôùc. Söï
vaän dunï g taøi nguyenâ kieàu daân haiû ngoaiï ñeå kiená thieát xöù sôû laø
chính saùch laâu daøi cuaû quocá gia. Khi Ñaøi Loan baét ñauà gôûi sinh
vieân du hocï nöôùc ngoaøi, Ñaøi Loan ñaõ baté buoäc moiï ngöôiø phaiû
thi Söû Ñòa, Haùn Vaên, vaø Tam Daân Chuû Nghóa baát keå ñi du hocï
ngaønh naøo. Hieäu quaû cuûa chính sacù h ñoù bayâ giôø baét ñauà sinh lôïi
cho Ñaiø Loan vaø caû Trung Quoác. Trôû ngaiï cuûa Vieät Nam khoâng
nhöõng phaiû thay ñoiå quan nieäm khinh mietä ngaønh kinh thöông,
nhaát laø tieuå thöông maø conø phaûi giaûi quyetá moiá haän thuø coøn laiï töø
Chieán Tranh Vieät Nam vaø laøm sao gaén boù Vietä Kieàu vôùi queâ
höông ñatá toå ?

Mac Sum K26

ÑA HIEÄU 66 177

Lôøi cuûa Meï

- Cho con gaùi trong ngaøy Vu Quy
- Xin thaân taëng taát caû caùc chaùu trong
ñaïi gia ñình Voõ Bò

Ngoïc Traâm /K19B

Con yeâu daáu! Ñaây lôøi khuyeân cuûa Meï
Böôùc ñaàu ñôøi Meï vieát göûi cho con
Lôøi yeâu thöông aáp uû traùi tim non
Con dieãm phöôùc trong voøng tay cuûa Meï.

Lo cho con töø khi coøn taám beù
Meï raát vui nay con ñaõ tröôûng thaønh
Meï yeân loøng khi con Meï thaønh danh
Meï haõnh dieän Con raïng danh gioøng gioáng

Nhôù khi xöa ..Ngaøy Con coøn beù boûng
Lôøi Meï Cha khuyeân nhuû daét dìu con
Haønh trang vaøo ñôøi – Boá Meï cho Con...
Chæ laø nhöõng lôøi aân caàn daïy baûo.

Laøm Cha Meï – Ai cuõng mang hoaøi baõo
Con thaønh nhaân laø Cha Meï yeân loøng
Nay lôùn khoân – Con vui ñaïo vôï choàng
Möøng Con ñaõ ñöôïc yeân beà gia thaát.

178 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

Con yeâu daáu! Lôøi Meï Cha luoân nhaéc
Ñaïo Vôï Choàng – Phaûi moät daï saét son,
Töù thaân phuï maãu – Troïn phaän laøm con.
Laø Con ñaõ laøm vui loøng Cha Meï

Con yeâu daàu! Lôøi Meï khuyeân con treû
Phaøm laøm ngöôøi – Haïnh Hieáu Thaûo – Ñaàu tieân
Mong caùc con laø reå thaûo daâu hieàn
Lôøi cuûa Meï – Con ghi vaøo taâm khaûm.

ÑA HIEÄU 66 179

Chuyeän Laï
Ñoù Ñayâ

DzienHong söu taäp

Vuøng naøo coù nöôùc maën nhaát theá giôùi ?
Taïi mienà ñonâ g cuaû Phi Chaâu, hoà Assalsee nöôùc chöaù ñeán 35 %
chatá muoáò. Rieâng “bieån hoà trong noiä ñòa” noåi tieáng nhaát treân theá
giôiù , goïi laø “bieån töû thaàn “ taiï Trung ñoâng, nöôcù bieån “chæ “ chöùa
coù 29 % chaát muoiá maø thoiâ . Bienå Hoàng haiû ñöôïc xem laø bieån ñeå
löu thonâ g noiá lieàn caùc ñaiï döông, thì chöaù chaát muoiá nhieuà nhaát,
vôùi 4 % .

Taïi sao nöôcù bieån coù maøu ?
Bieån “Baïch haiû “ taiï mienà bacé nöôùc Nga, töø thaùng 5 ñená thanù g 11
ñöôïc bao phuû bôiû nhöng taûng ñaù baêng tuyeát troâi noåi, vaø bò “ñonù g
reuâ mocá ” mauø traéng nenâ goïi laø “Bacï h haiû “.
Bieån “Haéc haûi “ coù teân laø bieån ñen , vì nöôùc bieån raát ít chaát
döônû g khí.
Hoaøng haûi coù teân laø vì nhönõ g phuø sa töø soâng Hoaøng Haø ñoå ra
bieån.
Hoàng haûi taiï Trung ñoâng coù maøu ñoû laø do mauø moät motä loaïi rong
bienå taïo thanø h, nhöng theo muøa.

Taiï sao nöôùc bienå manë ?
Caùch nay haøng tyû namê , khi traùi ñaát coøn treû, thì nöôcù bienå khoâng
manë , vaø ngotï nhö nöôùc mayù . Nhöng qua motä thôiø gian daiø , qua
nhöõng aûnh höôûng cuaû nhieät ñoä, noùng, laïnh, vaø baoõ toá, ñaõ ñöa ñeán
söï nötù neû, raïn nötù , cacù lôpù ñaù coù chöaù chaát muoiá cuûa voû ñòa cauà .
Möa ñaõ ñem chatá muoiá naøy ra soâng vaø ñoå ra bieån. Ñeán baây giôø
moãi naêm coù ñeán haøng tyû taná muoiá ñoå ra bieån banè g caùch naøy.

180 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

Bauà khoâng khí cuûa traùi ñatá coù quay hay khoâng ?
Coù, vì coù söùc huùt cuûa traùi ñaát, baàu khí quyeån nayø khoâng bò bay ra
ngoaiø khoâng gian, vaø töø haï tanà g cho ñeán thöôïng taàng khoâng khí
ñeuà bò keoù vaø quay theo khi traiù ñatá quay. Phiaù ngoaiø cuøng cuûa
lôùp khí quyeån nayø laø khoâng gian khoâng coù khonâ g khí.
Thí duï neáu lôùp khoâng khí khoâng quay theo, thì hieän töônï g gì xayû
ra ? .......Taïi vuøng xích ñaïo seõ coù baoû toá, vaø tocá ñoä gioù nôi ñoù laø
1666 Km motä giôø. ( ñayâ cunõ g laø toác ñoä quay cuaû traiù ñaát taïi xích
ñaïo .)

AÛnh höôûng cuûa maët traêng ñoái vôùi traiù ñatá nhö theá naøo ?
Qua ñònh luatä hapá ñaãn cuaû vuõ truï, thì matë traêng taïo aûnh höôûng
söcù huùt leân traùi ñaát, vaø söùc hutù nayø chæ banè g 1 / 6 so vôùi söùc hötù
cuûa traiù ñatá . ( Moät ngöôiø taïi traiù ñaát nanë g 60 kg, neáu leân matë
tranê g chæ coøn caân naëng 10 kg ). Tacù ñoäng maïnh nhaát cöûa söùc höùt
cöûa matë trang laø taïo neân hieän töôïng thuyû trieuà leân xuoná g cuûa
matë nöôùc bienå vaø soâng. Söï cheânh lecä h naøy laø 70 cm. Rieâng veà
ñaát lieàn , luïc ñòa, thì moãi ngayø bò naâng leân vaø haï xuoná g hai laàn,
chenâ h lecä h nhau laø 26 cm ..... nhöng con ngöôøi khonâ g caûm bieát.

Tronï g löônï g cöaû bauà khí quyenå bao nhieâu ?
ÔÛ gaàn matë ñaát, thì moät thöôcù khoiá khoâng khí caân naëng 2,5 Pfund
. Toång coäng baàu khí quyeån caân nanë g 5000 tyû tyû taná .

Neáu traiù ñatá khoâng coù söcù hutù ?
Vì coù söùc hötù cöaû traiù ñaát, troïng löïc, nenâ moiï vatä theå treân traùi ñaát
bò baùm giöû laïò vaø neuá ...khonâ g coù söcù huùt nayø , thì chunù g ta , hay
taát caû moïi vaät theå seõ .... bò baén .... ra ngoaøi khonâ g gian khi traùi ñaát
quay.
Ñoái vôùi moät quan satù vienâ ñönù g ngoaøi traiù ñaát nhìn vaøo thì chuùng
ta ñang .... quay vôiù toác ñoä laø 1666 km moät giôø Ñoái vôiù ngöôøi
ñöùng trong trung taâm traùi ñaát , hay maët ñaát, chunù g ta seõ khoâng
thayá gì ca.û

ÑA HIEÄU 66 181

Coù ngoâi sao Bethlehem hay khonâ g ?
Theo söï nghieân cöùu cuûa caùc nhaø thieân vaên hoïc, thì ngoâi sao
Bethlehem khoâng coù xaûy ra trong thôøi gian Chuùa giaùng sinh.
Döaï theo lòch trình cuûa cacù hanø h tinh vaø sao choiå ñònh ky,ø thì
khoâng coù ngoiâ sao naoø xuaát hieän phuø hôpï vôiù thôøi ñieåm treân caû.
Tuy nhieân moät bieán coá coù xaûy ra caùch thôøi ñiemå ñoù laø 7 naêm
tröôcù , ....hai ngoâi sao Jupiter vaø Saturn cunø g vôùi traùi ñaát naèm
treân cuøng motä ñöôøng thanú g, thanø h ra aùnh sanù g cuaû Jupiter vaø
Saturn truøng vaøo nhau nhìn töø traùi ñaát, nenâ nhìn raát saùng. Döïa
theo thôiø ñiemå nayø , thì Chuaù ñaõ sinh ra tröôcù ñoù 7 namê roài.
Neuá tính ñuùng veà Taây lòch thì ñeán baây giôø phaûi laø namê 2009 chöù
khonâ g phaûi laø namê 2002.
Motä lyù thuyeát khaùc ñöôcï ñöa ra laø naêm thöù 5 tröôcù tayâ lòch, motä
Supernova ñaõ noå ra trong chumø sao Steinbocks, ñaõ toaû anù h saùng
trong thôiø gian naøy..... nhöng khoâng ai ñoàng yù ñoù laø ngoiâ sao
Bethlehem caû.

Vôùi maté thöôøng, ta nhìn ñöôïc bao nhieâu ngoâi sao ?
Trong nhönõ g ñeâm trong sanù g, vôùi maét thöôøng chunù g ta seõ nhìn
ñöôcï vaø ñeám ñöôcï 5780 ngoâi sao ...... vôiù ñieàu kieän ñemá khoâng
nhaàm.

Theá naøo laø Fixstirn ?
Nhönõ g ngoâi sao goïi laø Fixstirn laø nhöõng ngoâi sao thöïc. .... ngöôcï
laiï vôiù caùc hanø h tinh, hay sao choåi. Noù laø moät ngoâi sao xem nhö
bò “ gané dính cönù g moät choã vaø khonâ g thay ñoiå .... nhönõ g ngoiâ sao
naøy raát lôùn, vaø töï chieáu sanù g do caùc phanû önù g khí ñotá benâ trong
noù.
Ngoâi sao Fixstirn gaàn nhatá traùi ñaát laø Proxima Centauri , vôiù 4,3
namê anù h sanù g.

Vôiù maét thöônø g, ngöôøi ta nhìn ñöôïc ngoâi sao naøo xa nhaát ?
Moät vatä theå maø ngöôøi ta duøng maét thöônø g coøn nhìn ñöôïc ......laø
......... ngoâi sao ..... noù chính laø nhoùm söông muø Andromedan

182 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

.....cacù h traùi ñaát 2,2 trieäu namê aùnh sanù g . Trong ñaùm söông muø
nayø coù ñená 200 tyû maët trôiø .....

Pluto canà thôøi gian quay chung quanh matë trôiø bao lauâ ?
Thaiù döông heä coù tatá caû 9 hanø h tinh. Neáu laáy thôøi gian ñeå traùi ñaát
quay chung quanh maët trôøi ñuû voøng laø moät naêm lamø ñôn vò thìaù
caùc hanø h tinh khacù seõ matá motä thôøi gian nhö sau :
Merkur maát ganà 3 thaùng ( 0,24 )
Venus maát gaàn 7 thaùngaù ( 0,62 )
Traiù ñaát matá 1 namê
Mars matá gaàn 2 namê ( 1,88 )
Jupiter matá ganà 12 namê ( 11,86 )
Saturn maát gaàn 30 naêm ( 29,46 )
Uranus maát gaàn 84 namê ( 84,01 )
Neptun maát gaàn 165 naêm ( 164,79 ) vaø
Pluto maát gaàn 249 namê ( 248,43 )

Taïi sao taïi vuøng nhietä ñôiù khonâ g coù “ buoåi hoaøng honâ “ lucù
matë trôøi lanë . ?
Cacù vunø g ñaát canø g gaàn hai cöïc cuûa ñòa caàu, khi maët trôøi laën, thì
ñöônø g chanâ trôiø ..... gioáng nhö .....”caét “ maët trôiø ra trong moät gocù
phaúng vaø keoù xieâng xuoáng. duø maët trôøi ñaõ bieán matá , ......nhöng
nhöõng tia saùng cuûa maët trôøi coøn chieuá sanù g lôpù khoâng khí trenâ
cunø g trong moät thôøi gian daøi, chính vì vaäy ......coù buoåi hoaøng
hoân.
Ngöôcï laïi taïi nhöõng vunø g ñatá taiï xích ñaïo, hay ganà xích ñaoï , khi
maët trôøi lanë , thì noù laën thanú g ñöùng töø treân trôiø xuoáng vaø bieán matá
... trong moät giai ñoaïn ngaén nguûi sau ñöôøng chaân trôøi. Söï chuyenå
tieáp giöûa ngaøy vaø ñemâ trong tröôøng hôïp nayø ... hauà nhö khoâng coù
buoiå hoanø g honâ .

Taïi sao khi töôùi nöôùc , nöôùc luoân luonâ chaûy theo chieàu kim
ñoàng hoà ?
Ñaây laø moât hieän töônï g chæ xaûy ra ôû Baéc Baùn Caàu . .... hienä töôïng
naøy xaûy ra chæ vì bò anû h höôûng bôûi söï quay cuûa traùi ñaát. Söï quay

ÑA HIEÄU 66 183

cuaû traùi ñatá cunõ g aûnh höôûng ñeán söï löu thoâng cuaû caùc gioøng soâng
.... vì theá ôû nhöõng nôi uoán khucù cuaû gionø g soâng, bôø soâng benâ phaûi
deã bò ngaäp luït nöôùc hôn laø bôø soâng beân traiù . Ngay caû nhönõ g
ñöôøng raày xe löûa, thì ñöôøng saté benâ phaûi “ mau monø “ hôn ñöôøng
saét benâ traùi.
Taïi Nam banù caàu nhö Ba Taây, AÙ caên ñình ..v.v..thì hieän töônï g naøy
ngöôïc laïi.
Khamù phaù ra hieän töônï g naøy laø do nhaø Vatä Lyù hocï Phapù , oâng
Caspar Collins ( 1792 - 1843 )

Gioù maïnh nhatá treân theá giôiù ôû taiï nôi naoø ?
Taiï Nam cöcï , Antarktis, vuøng Commonwealth Bay, baõo toá nôi ñoù
coù tocá ñoä gioù cao nhatá vôiù 320 km moät giô.ø

Nôi naøo coù nhieàu baõo toá nhatá ?
Ñaoû Java cuûa Indonesien laø nôi thöôøng coù samá vaø chôpù nhieàu
nhatá . Taïi moät vò trí namè phía döôiù xích ñaoï moät chutù , moät ñòa
ñieåm coù teân banè g tieáng Hoaø Lan , teân laø Buitenzorg, nôi ñoù motä
namê coù 322 ngayø möa baõo nhietä ñôùi.

ÔÛ vunø g ñaát naøo, maø nhietä ñoä noùng lanï h chenâ h lecä h nhau nhieàu
nhatá ?
ÔÛ vuøng Jakutien taïi phía ñoâng baéc Sibirienaù cuaû Nga, söï cheänh
lecä h nhietä ñoä giöaõ muøa heø vaø muaø ñonâ gaù laø cao nhatá , hôn 100
ñoä Celsius. — taïi ñòa ñieåm cuaû vunø g Oimjakon, vuøng laïnh nhatá
cuûa bacé baùn caàu, trong muaø ñonâ gaù nhieät ñoä thapá laøaù - 77,8 ñoä C
, vaø muøa heø laø +30 ñoä C.

Cayâ cao, bò seùt ñaùnh, bò “ cheû ñoiâ “ nhö theá naoø ?
Trong khi trôøi gioâng toá samá doäi, setù chôùp, tia sanù g cuaû seùt ñaùnh
laø luonà g ñieän cao theá vaø coù nhieät ñoä laø 25000 ñoä. Neuá setù ñaùnh
trunù g thanâ cayâ ...neáu caây ñaõ bò öôtù nhieuà vì möa, ..........thì doøng
ñienä vaø nhieät ñoä naøy ñöôïc truyeàn qua lôùp nöôùc öôùt naøy ôû ngoaiø
voû cayâ .......töø caønh naøy qua caønh khacù , sau ñoù xuoná g goác cayâ vaø
chayï xuoáng ñatá .....neân khoâng laøm thieät hai cho caây.

184 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

Ngöôcï laïi neáu caây chöa bò öôùt, caây amå , thì luonà g ñieän ... seõ tìm
...( macï h ) oná g daãn nhöïa cuaû cayâ , duøng noù nhö laø ñöôøng ñaãn ñienä
ñeå chayï xuoná g ñaát.....söùc nonù g nayø lamø nhöïa cuûa caây soâi, noùng,
bocá hôi motä cacù h chôùp nhoaùng. Söï danõ nôû quaù nhanh nayø coù taùc
dunï g nhö söï kích noå cuûa moät chatá noå ........ khiená cho thaân caây bò
.....noå “ che”û ñoiâ ra.

Conâ g trình xaây döïng naøo cuûa loaøi ngöôøi nhìn thaáy ñöôcï töø
maët tranê g ?
Ñoù laø Vaïn Lyù Tröônø g Thanø h cuaû Trung Hoa . Coâng trình naøy
ñöôcï xayâ catá töø theá kyû thöù 3 tröôùc Taây Lòch thôøi Tanà Thuûy Hoanø g,
vaø ñöôcï dunø g nhö laø böùc töøông baoû veä ñeå choná g laïi gioáng danâ
Hung noâ .... Böùc töônø g nayø chæ goïi laø xem .....” hoaøn taát “ vaøo theá
kyû 14 sau Tayâ Lòch, döôùi trieuà ñaïi nhaø Minh. ..... daiø khoaûng
2450 Km .

Nhietä ñoä noùng nhaát treân maët tranê g laø bao nhieâu ?
Vaøo buoåi tröa, nhieät ñoä nonù g nhatá cöûa maët traêng taïi xích ñaoï laø
117 ñoä C . Vaø ban ñeâm laø aâm 163 ñoä C .

Maët traêng coù quay hay khoâng ?
Cunõ g nhö traùi ñaát, matë tranê g coù quay, vaø töï ñoäng quayù theo truïc
cuûa no.ù Nhöng thôiø gian quay nayø laïi baèng thôøi gian cuûa maët
tranê g quay chung quanh traùi ñaát .....chính vì vaäy, töø traùi ñatá ta chæ
nhìn ñöôïc ...... motä maët duy nhatá cuûa matë traêng maø thoâi ....Söï
töông xönù g nayø khoâng phaiû laø tröônø g hôpï ngauã nhieân maø co,ù noù
laø keát quaû töï nhieân ñöôïc ñöa ñeán do aûnh höôûng chuyeån ñoåi vôiù
nhau giöaõ söï haáp ñaãn vuõ truï — giöõa matë tranê g vaø traùi ñaát. Thôiø
gian ñeå matë tranê g quay chung quanh traiù ñaát laø ... 27, 32 ngayø .

So vôùi töoiå cuûa traùi ñaát , con ngöôøi chæ môùi soná g ....... coù .....30
giaây?
Nhaø thieân vanê hoïc Heinrich Siedentopf ñaõ chuyenå ñoåi soá tuoåi ,
.......naêm ( 5) tyû naêm cuaû traùi ñaát thaønh 12 thaùng cuaû moät naêm, ñeå
cho ta thayá roû nhö sau :

ÑA HIEÄU 66 185

++ Trong thaùng gieâng : moät traiù banh banè g khí bunø g noå ñeå phanâ
chia ra töøng tieuå vuõ truï .
++ Trong thanù g hai , thanø h lapä nhönõ g hanø h tinh, trong ñoù coù traiù
ñaát.
++ Trong thaùng tö : treân traùi ñatá , coù söï phaân chia ñaát lieàn vaø bieån
, ñaiï döông.
++ Trong ñauà muøa heø, xuaát hieän nhönõ g sinh vaät ñôn baoø .
++ Trong muøa thu, nhönõ g sinh vatä nhö loaiø caù chuyeån ñoåi thaønh
sinh vatä soáng treân ñaát lieàn.
++ Trong tuaàn cuoiá cuøng tröôùc ngayø Gianù g Sinh, cacù loaiø khuûng
long laøm chuû nhanâ cuûa traùi ñaát vaø ........bò .....cheát dieät chunû g
trong ngaøy .....Giaùng Sinh.
++ Trong ngaøy coù ñemâ Giao Thöøa, ( 31.12.XX ) , möôiø laêm ( 15
) phuùt tröôùc Giao Thöøa, thì xuaát hieän gioáng ngöôøi tieàn söû
Neandertaleraù
vaø .........caùi maø chuùng ta hoâm nay bieát roû veà lòch söû theá giôùi .... töø
Pharaonen ñeán bieán coá 11 thaùng 9 namê 2001 do Bin Laden gayâ
ra .....bayâ giôø ......... chæ coù 30 giayâ cuaû ....thôiø gian tính banè g naêm
cuaû vuõ truï maø thoâi.

Thanø h phoá naoø xöa nhaát theá giôùi ?
Jericho ôû vuøng Jordan, Trung ñonâ g, laø thanø h phoá xöa nhatá trenâ
theá giôùi. Ñöôcï thaønh laäp namê 7800 tröôùc Taây Lòch, lucù ñoù coù
khoanû g 3000 daân.

Thanø h phoá Rom coù daân soá ít nhaát khi naoø ?
Trong thôøi gian huy hoanø g nhatá , thôiø gian Jesu Christ ñöôïc sinh
ra, thì Rom coù khoanû g 2 trieäu danâ . Nhöng 500 namê sau ño,ù vua
Totila, vua mienà caän ñonâ g xaâm chieám Rom ..... trong thôiø gian
nayø giöaõ nhöõng ñeàn ñaiø cung ñienä huy hoaøng taiï Rom, chæ conø
coù 1000 daân cö soná g .

Ñaõ coù bao nhieuâ con ngöôøi soná g treân traùi ñaát ?
Cacù h nay 100.000 naêm coù khoaûng 2 trieäu ngöôiø thuoäc chuûng
Homosapiens. Vaøo thôiø Chuaù Gianù g Sinh thì coù khoaûng 170 trieäu,

186 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

vaø 1000 naêm sau Taây Lòch laø 265 trieuä . Khi khamù phaù ra Chauâ
Myõ ( 1492 ) thì theá giôiù coù khoanû g 425 trieuä . Trong namê 2002 theá
giôùi coù hôn 6 tyû ngöôøi.
Neuá tính taát ca,û keå luonâ laø .......” coù ...sinh ra vaø soáng ôû quaû ñòa
caàu naøy “ ......thì toång soá con ngöôiø laø .... 54 tyû daân.

Kinh Thaùnh ( Bibel) ñöôïc vieát töø khi naøo ?
Phanà xöa nhatá cuûa Kinh thaùnhaù goác töø thôiø gian cuaû nhaø tieân tri
Moses , trong theá kyû 13 tröôùc Taây Lòch. Tröôcù tienâ phanà naøy
ñöôïc truyeàn mieäng. Chæ töø 900 naêm tröôùc tayâ lòch môiù chuyeån
ñaït laiï banè g nhöõng ghi cheùp, sau ñoù boå tuùc töø töø .... cuoiá cuøng
môùi ñeánaù boná giaùo só Evangelisten , nhöõng ngöôiø ñaõ moâ taû cuoäc
ñôøi cuûa Jesu.
Cöïu Öôùc goàm coù 37 phanà , vaø Taân Öôùc goàm coù 27 phaàn.

Chaéc haún Jesu coù anh chò em ?
Ñayâ laø moät trong nhönõ g vaná ñeà tranh caûi cuaû hai toân giaoù lôùn,
Thienâ Chuùa Giaùo vaø Tin Laønh Giaùo.
Trong Kinh Thanù h, Matthaeus 12, Vers 46, coù noùi : “ Jesu, anh
em cuûa oâng ñang ôû ngoaiø kia! “ .... Thieân Chuaù Giaùo cho raèng baø
Maria ñonà g trinh khi sinh chuaù Jesu .... vaø khoâng conø sinh moät
ngöôøi con naøo nöaõ . .. Söï ghi laïi trenâ Kinh Thanù h , chöõ “ Anh Em
“aù ( Brother, BrAÊderaù ) ñoái vôùi Thieân Chuaù Giaoù ñöôïc xem laø
motä söï chuyeån nhöônï g veà motä yù nieäm maø thoiâ ... Nhöng ñoái vôùi
nhöõng ngöôiø Protestant thì quan nieäm ngöôïc laïi, ñoái vôùi hoï, hai
chöõ “ Anh em “ laø motä baèng chöùng töø ngöõ roû raøng ... Jesu thöïc söï
coù “ Anh em ruotä “ thaät.

Goliath cao bao nhieâu ?
Theo nhaø nghieân cöùu coå söû , nguôøi do thaùi, oâng Flavius Josephus,
thì ñoái thuû cuûa Davis cao lôùn nhö ngöôiø caàu thuû cuaû monâ theå thao
Basketball baây giôø ......Goliath cao khoanû g 2, 1 meùt.
Chieàu cao trung bình cuaû ngöôøi daân trong thôiø gian Thaùnh Kinh
luùc ñoù chæ vaøo khoanû g 1,50 meùt.

ÑA HIEÄU 66 187

Taïi sao Thaùnh Kinh goïi laø Bibel ?
Theo tieáng Hy Laïp, thì chöõ Bibel coù nghóa ñôn thuaàn laø moät
quyeån sacù h. Ñi töø caên nguyeân aáy vì ñöôïc ñöa ra töø thanø h phoá
BYBLOS cuaû vuøng Phoeniz , ñeå moâ taû laø vatä dunï g ghi cheùp .
Trong soá nhieàu, ngöôøi ta vieát treân nhöõng tôø giaáy laøm banè g laù
Papyrus goiï laø tiená g chöõ laø “ tabiblia “ . Töø ñoù sau theá kyû thöù 5,
chuyeån chöõ thaønh “ Bibel” ñöôcï dunø g.

Taïi sao goïi ngöôiø Myõ laø “ Yankees “ ?
Vieäc nayø laø do ngöôiø Hoøa Lan . Vaoø namê 1614, ngöôøi da traéng
ñaàu tieân laø ngöôøi Hoaø Lan di danâ qua chaâu Myõ, ôû taiï vunø g ñaát
maø baây giôø laø tieåu bang Connecticut. 20 namê sau ngöôøi di danâ
Anh cuõng ñeán nôi ñoù . Voán khonâ g öa ngöôiø Anh, neân ngöôiø Hoaø
Lan ñaõ noùi cheá dieuã , nhaïo banù g ngöôøi Anh laø “ Johann Kaûse “ (
Johann Kaese ) ....( moät loaiï Cheese ratá bocá muøi ) .....vaø töø ñoù
sau nayø chuyenå chöõ trôû thanø h chöõ “Yankees “.

Ai laø chuù Sam ( Uncle Sam ) ?
Trong thôøi gian tranh ñauá daønh ñocâ lapä cuûa ngöôiø Myõ choná g thöïc
danâ Anh ( 1775 - 1783 ) . Motä ngöôiø buonâ banù canà maãn teân laø
Samuel Wilson, coù nhieäm vuï giao baùn löông thöïc cho löïc löông
quaân ñoäi Myõ . OÂng ta in treân nhöõng hopä thòt vôùi haøng chöaõ ù “ U. S
. Am “ ( United States ofaù America ) ñeå bieát hanø g nayø giao cho “
quaân ñoäi Myõ “. Töø ñoù laøm cho ngöôøi lính coù mang theâm yù nghóa
laø “ Uncle Sam “.

Bayû kyø quan cuaû theá giôiù teân gì ?
Ngöôiø ta phanâ bieät giöaõ nhönõ g kyø quan thôøi coå vaø nhöõng kyø quan
thôiø sau nayø .
++ Thôøi coå söû :
(1) Kim Töï Thaùp taïi Ai Capä
(2) Vöônø treo taiï Babylon
(3) Töônï g thaàn Zeus ôû Phidias taiï Olympia
(4) Ñeàn thôø Epheos
(5) Ngoiâ Moä Halikarnassos

188 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

(6) Töônï g hình ngöôøi taiï haûi canû g Rhodos
(7) Ngonï haûi ñaêng ôû Pharos
Veà nhönõ g kyø quan môùi sau naøy , thì khonâ g coù söï thoná g nhatá ,
goàm coù :
(1) Ñenà Taj Mahal taiï AÁn Ñoä
(2) Thaùp nghienâ taïi Pisa
(3) Toøa nhaø Empire State Building taïi New York
(4) Thaùp Eiffel taïi Paris
(5) Golden Gate Bridge taïi San Francisco
(6) Ñenà Angkor taiï Campuchia
(7) Ñeàn Hagia Sophia taïi Istanbul. ........v.v.....

Laù côø xöa nhatá trenâ theá giôiù coù töø bao giôø ?
Laù côø xöa nhaát trenâ theá giôùi ñöôïc bietá ñená , laø laù côø tìm thayá
trong ngoâi moä cuaû motä vò coâng chuùa taiï China, vunø g Hoà Nam (
Hunan) , laù côø naøy ñöôcï laøm ra khoanû g 500 naêm tröôcù Tayâ Lòch.
Laù côø xöa nhatá cuûa Au chauâ laø laù côø cuûa moät tieåu vöông Hoaø
Lan, hieän thôiø vaãn conø treo, vaø vanã giöû nguyeân hình danï g cuaû
no,ù ñaõ coù töø theá kyû thöù 9 sau Tayâ Lòch.

Nöôcù naøo trenâ theá giôiù coù nhieàu vua nhaát ?
Tính töø naêm 221 tröôcù Taây Lòch, Taàn Thuyû Hoanø g ( Shih Hoang
Ti ) thoná g nhaát Trung Hoa cho ñeán vò vua cuoiá cuøng cuaû Trung
Hoa laø Phoå Nghi ( Puyi ) töø boû ngai vanø g naêm 1912, thì Trung
Hoa coù 115 vò vua .
Töø thôøi coå söû ( Antik ) ñeán thôiø trung coå thì laõnh ñòa Byzanz coù
101 vò vua , trong ñoù Vöông quoác La Maõ ( Rom ) coù 87 vò vua.
Nöôcù Ñöcù coù taát caû 68 vò söù quanâ thôøi “ quocá gia ñöcù laàn thöù 1 “,
trong ñoù coù 36 ngöôiø daønh chöcù “ vua “.
Nöôcù coù nhieàu “ oâng vua “ nhatá phaûi keå laø Ai Caäp........ nôi ñoù
phaiû keå luoân nhöõng ngöôøi ñönù g ñaàu ñöôcï xem coù quyeàn löïc nhaát,
..........duø khonâ g mang töôcù vò laø vua, nhö nhöõng ngöôøi coù danh
hieuä laø Kalif, Sultan ....thì Ai Caäp coù 183 oâng Pharaonen, 23 oâng
Vöông thaàn, vaø 65 oâng Kalif, vaø Sultan.

ÑA HIEÄU 66 189

Ai laø vò Kalif cuoái cunø g ?
Chöcù vuï Kalif ñená töø chöõ AÛ Rapä , ù “
Chalifah “, coù nghóa laø “ Ngöôøi ñaïi
dieän khi oâng xepá vané g maët “ . Sau
khi Mohammed , ( ñaáng tieân tri )
cheát, ngöôøi boá vôï cuûa oâng laø Abu
Bahr trôû thanø h vò Kalif ñauà tieân cuûa
Hoià giaùo vaøo ngaøy 8 Juni 632. ù — Vò
Kalif thöù tö laø ngöôiø con reå cuaû Mohammed , teân laø Ali . Do töø
oâng Kalif , Ali nayø trôû ñi, hoià giaoù bò phanâ chia lamø hai phaùi,
Schiiten, vaø Sunniten... Vaø Ayatolla Khomeini cuûa Iran laø ngöôøi
theo phaiù Schiiten cuaû Ali sau nayø .
OÂng Kalif cuoái cuøng coù teân laø Abd el Mejid, vaø ....” ñoùng ñoâ “ taiï
...Istanbul , Thoå nhó Kyø. Ñená ngayø 3 thanù g 3 namê 1924, bò motâ
nhaø cacù h manï g, caûi caùch ñaát nöôcù Thoå, oâng AtatAÊrk , ( teân thaät
laø Mustafa Kemal ) , khonâ g thöøa nhanä “danh hieäu Kalif” nöõa vaø
sinh hoatï chính trò vaø toân giaùo bò taùch ñoâi töø ñaõy.
Ñeán naêm 2000, motä ngöôøi Thoå Nhæ Kyø, ôû thaønh phoá Kôûln taïi
Ñöcù , ........oâng Kaplan, tieám laáy danh hieäu Kalif , vôùi bieät danh
laø “ Kalif vonaù Kôûln “ ( Kalif from Kôûln ) ......ñeå choáng chính
quyeàn Ankara ( Thoå ) .....vaø bò chính quyeàn Ñöùc baté ngoià tuø ... vì
toiä ......baoï ñonä g, tieáp tay cho truøm khuûng boá Bin Laden (?) .

Thöcï söï coù Romeo vaø Julia khonâ g ?
OÂng Masuccio, laø ngöôøi YÙ ñaàu tieân keå veà chuyeän tình ñau thöông
cuûa hai ngöôøi yeâu nhau vaoø namê 1476, lucù ñoù hai ngöôiø coù tenâ laø
Mariotto vaø Gianozza , vôû töoàng naøy ñöôcï trình dieãn taïi Siena.
Ñená namê 1524 motä ngöôiø YÙ khacù , oâng Da Porto cho trình dieãn
laiï taiï thaønh phoá Verona. Vaø hai nhaân vaät chính trong chuyenä
ñöôcï ñoåi teân laø Romeo Montecchi vaø Julia Cappelletti . Vaø caû
giôiù Vaên Ngheä thi só lucù ayá ñaõ laáy nhöõng ñieåm chính trong cauâ
chuyeän tình naøy ñeå vieát themâ cho cauâ chuyenä daøi ra vaø thaønh
nhöõng aán baûn môiù . —— Moät trong nhöõng ngöôiø laøm cho caâu
chuyeän tình nayø thöcï söï noåi treân theá giôiù laø oâng Shakespeare,
oâng cho trình dienã vôû tuonà g naøy trong moät buoiå ñaïi hoäi khieuâ vuõ

190 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

vaoø namê 1595 .
Ngöôiø naoø ñaàu tieân dunø g chöõ “ chieán tranh laïnh “ ( The Cold
War ) ?
Cuoiá naêm 1945, ngöôiø kyù giaû Hoa Kyø, onâ g Herbert Bayard, laø
ngöôøi ñaàu tieân ñöa ra khaùi nieäm nayø .—— lucù ñoù ñang xuaát hieän
tình tranï g caêng thanú g ñaàu tieân giöaõ Nga vaø Hoa Kyø . Motâ ngöôiø
coá vaán cuaû toång thoná g Hoa Ky,ø oâng Bernard Baruch, ñaõ tieáp
nhaän laáy khaiù nieäm trenâ vaø dunø g noù trong lôøi phaùt bieuå . Vaø oâng
Walter Lippmann, ñaõ laøm noåi tiená g cho cuïm töø treân , ñi khaép theá
giôiù qua taùc phaåm “ The Cold War “ vaøo namê 1947.

Ai saùng cheá ra daáu hieäu V ( Victory ) ?
Daáu hieäu chöõ V, taïo baèng hai ngoùn tay , ngoùn troû vaø ngonù giöaõ ñaõ
laøm cho vò thuû töônù g Anh trong thôøi kyø ñeä nhò theá chieán , oâng
Winston Churchill trôû thaønh ngöôiø maø nhieuà ngöôiø bieát ñená nhaát.
Daáu hieäu nayø ñöôïc .....” saùng cheá “ ra laïi do ........moät ngöôiø Bæ,
teân laø Victor de Lavaleye. Sau khi quaân ñoiä Ñöcù xamâ chieám Bæ
Quocá , oâng laø thaønh vieân trong chính quyeàn löu vong cuaû Bæ, taïi
London. Vaø oâng ñaõ ñeà nghò vaøo naêm 1941 laáy dauá hieäu V laø daáu
hieäu “ chieán thaéng “ ( Victory ).

Khaiù nieäm “ theá giôiù thöù ba “ ñöôïc phatù sinh nhö theá naøo ?
Söï dienã taû “ theá giôùi thöù ba “ ñöôcï phaùt sinh töø khaiù niemä “ löïc
löônï g thöù ba “ ( söcù maïnh thöù ba ) . Khaùi niemä “ löïc löôïng thöù ba
“ naøy ñöôïc dunø g ñená lanà ñauà tieân trong buoåi thaønh lapä keát hôïp
bôûi 29 nöôùc Phi Chauâ vaø AÙ Chaâu vaø thaùng gieâng namê 1854. Töø
ñoù theá giôùi bò chia laøm ba theo hình thöcù kinh teá.
++ Theá giôiù thöù nhaát ñöôcï keå laø nhöõng nöôcù Tayâ Au , phatù trienå
veà kyû ngheä.
++ Theá giôùi thöù hai : laø nhönõ g nöôùc theo chuû nghóa Coäng Saûn.
++ Theá giôiù thuù ba laø nhönõ g nöôcù coù neàn kinh teá yeáu kemù , phatù
trieån chaäm, phaiû nhôø vaøo söï giuùp ñôû cuûa cacù nöôùc khaùc.

Taïi sao cacù ngaøy Leã Toân giaùo cuûa Au Chauâ thay ñoåi , nhöng
Leã Giaùng Sinh thì coá ñònh ?

ÑA HIEÄU 66 191

Khonâ g rieâng AÂu Chauâ , nhöõng ngayø Leã toân giaùo cuûa cacù nöôùc
trenâ theá giôùi cuõng thay ñoåi, duø hieän nay ranè g tatá caû ñeuà duøng
döông lòch. Söï thay ñoåi ngaøy leã naøy vì tính theo lòch cuûa tonâ giaoù
. Ña soá ñeàu dunø g Am Lòch, tính theo maët tranê g .....do ñoaù ù soá
ngayø trong namê trong lòch naøy khonâ g phaiû laø 265 ngaøy nhö baây
giôø.
Vuøng AÂu chaâu duøng lòch cuaû nhaø thôø, lòch naøy ñöôïc caiû caùch vaøo
naêm 1582 vaø duøng ñená bayâ giôø goïi laø lòch Gregorian. Do ñoù
ngayø Leã Phucï Sinh, hay Thaêng Thieân .v.v.. bò di chuyenå ..... ngoaiï
tröø ngaøy leã Giaùng Sinh thì khoâng thay ñoåi ( 24.12 ) ...
Lyù do ngayø Giaùng Sinh khoâng thay ñoiå , coá ñònh naøy, vì ñöôcï chæ
ñònh vaøo theá kyû thöù 12, cho ngaøy leã lôùn naøy xaûy ra tröôùc motä
tuanà tröôcù khi qua namê môùi ñeå Ngaøy leã Giaùng Sinh theâm long
tronï g vaøo dòp ñauà naêm vaø ngöôiø daân vui veû coù ngaøy nghæ nhieuà
tröôcù khi qua namê môùi .....(Söï nghienâ cöùu cho bieát Chriti Giaùng
sinh tröôùc ñoù khoaûng moät thaùng.(?) ...) vaø töø ñoù ñöôcï giöû coá ñònh
luoân cho ñeán baây giô.ø
Vunø g Theá giôùi Hoài Giaùo, Thanù g Ramadan, cunõ g thay ñoiå , vì tính
theo lòch Hoài Giaoù ( aâm lòch ) keå töø naêm 622, khi Mohammedaù
chayï veà thaønh phoá Medina ngaøy 16 Juni 622......vaø phatù ñoäng
baønh tröôùng moät toân giaoù môùi.
Vunø g AÙ ñonâ g thì dunø g Am lòch vì chòu aûnh höôûng Vaên Hoùa cuûa
Trung Hoa, amâ lòch.

Vì sao maùy chemù coù teân laø Guillotin ?
Sau cuocä bunø g noå cuocä cacù h manï g Phapù namê 1789, motä boä luatä hình
söï ñöôcï ban hanø h, trong ñoù coù söï quy ñònh motä hình phatï ...... chemù
ñauà . Motä bacù só tenâ laø Joseph Ignace Guillotin ñaõ bienä hoä cho viecä
hanø h hình laø ........lamø theá naoø cho coù söï “ thoná g nhatá , gonï , vaø .......nhanh
“ . Ñeå thöcï hienä viecâ nayø onâ g cho tronà g hai truï cotä , vaø treo motä löôiõ
dao ôû giöaõ . Vaø “ conâ g trình “ nayø ñöôcï motä ngöôiø Ñöcù soná g taiï Paris
lamø cho ..............” hoanø g haoû hôn “, “ totá hôn “ vaø ñöôcï .....ñöa vaoø
luatä ñeå dunø g vaoø namê 1792.
Trong cunø g naêm ñoù ..... caùi “ mayù cheùm “ ñöôcï goiï laø “ Guillotine,
mang teân onâ g “ Baùc Só “ .......nhöng gieát ngöôøi kia. Naêm 1795
oâng Baùc Só Guillotin ....... cunõ g bò lenâ mayù chemù ................do

192 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

chính oâng saùng cheá taïo ra.
Dauá hieäu ñonà g Dollar ( $ ) phaùt sinh nhö theá naøo ?
Ñonà g tieàn Dollar töï phatù trienå töø nhöõng ñoàng tieàn baèng bacï , nhöõng
ñonà g nayø ñöôcï tieâu thuï dunø g trong theá kyû 17, taiï vuøng thuoäc ñòa
cuûa Taây Ban Nha ( Spanien ) bacé Myõ Chaâu . Luùc ñoù ñauá Dollar
laø hai gaïch ñöùng ñöôïc bao quanh (leo) bôûi chöõ S .... Sau naøy ñeå
gianû tienä ngöôiø ta chæ gacï h motä gacï h thanú g ñöùng töø treân xuoáng
döôùi.
Motä lyù thuyeát khaùc cho ranè g daáu Dollar ñená töø chöõ vieát taét “ PS
“ töø ñonà g Peso cuûa Spanien töø theá kyû 16. Trong quaù trình cuûa
nhieàu theá kyû, Chöõ “ P” ñöôïc “ choàng “ leân Chöõ “ S “ , vaø maát caiù
ñuoiâ , thanø h moät gaïch, vaø dauá hieäu Dollar thanø h hình.

Taïi sao Phi Chaâu coù tenâ laø “ Africa “ ?
Trong thôøi co,å ôû vunø g cuûa thaønh phoá Karthago, moät vunø g hoang
tanø cuaû Tunisien, coù moät saéc tocä teân laø Afri.
Khi maø ngöôiø La Maõ Rom ñanù h chiemá ñöôïc Karthago vaø ñaët teân
cho vuøng môùi chieám ñoù laø Africa. Saö ñoù caùi teân Africa naøy
ñöôcï banø h tröôùng cho caû motä ñaiï lucï , vaø giöû luoân caùi teân nayø .

Taïi sao Myõ Chaâu coù tenâ laø America ?
Namê 1492 Christoph Columbus theo lenä h cuaû vua Kastillien vaø
Aragon ñi tìm ñöôøng bienå ñeå ñi .... AnÁ ñoä .... vaø onâ g ñi nhaàm ñená
quanà ñaoû Karibik , maø töônû g ñoù laø AÁn ño,ä neân ñaët nenâ noù laø “
Westindien “ .
Söï nhamà laãn sau nayø ñöôïc bieát ra, ...........sau khi Vasco da Gama
tìm ñöôcï ñöôøng bieån ñi ñená AnÁ ñoä vaøo naêm 1497 , khi oâng ñi
vonø g qua muó Hi vonï g taän cuøng cuaû Phi Chaâu vaø thöcï söï Vasco
da Gama tìm ñeán ñuùng AÁn ñoä .....thaät.
Töø viecä treân moät ngöôøi YÙ khacù coù tenâ laø Amerigo Vespucci, cuõng
tìm ñöôøng bienå ra ñi ......nhöng khonâ g ñi AnÁ ñoä , nhöng ñi ñeán caùi
quanà ñaûo “Westindien” , nôi maø Columbus ñaõ tìm thaáy.
Amerigo ñi tieáp vaø nhaän thaáy vuøng ñaát môùi vöøa tìm thaáy laø
...............moät vuøng ñatá môùi hoanø toanø , ...........moät ñaiï luïc môùi,
vaø tenâ cuûa oâng ñöôcï ñaët cho vuøng ñaát môùi nayø laø ..... “America”.

ÑA HIEÄU 66 193

Ngaøy Xuaân ñi leã chuaø

Ngoïc Thuûy

Ngaøy xuaân toâi ñi leã chuøa
Nghe loøng ngaân nhaïc vôùi thô
Moãi ñoùa hoa, kìa ngöôùc maët
Moãi caønh loäc bieác nhö mô...

Coång chuøa hieän ra tröôùc maët Tuoåi thô bao giôø chaû thích
Ngöôøi ñi nhö Hoäi Thanh Bình Tuùi mình ñaày aép muøa Xuaân?
Tieáng chuoâng vang nghe reùo raét Toâi thuôû beù thô cuõng nghòch
Baàu trôøi buoåi saùng long lanh... Ñi chuøa cöù xin Sö OÂng...

Toâi daãn con vaøo laïy Phaät Ngaøy xuaân loøng toâi môû hoäi
Loøng thaønh muoán theá giôùi vui Caïnh chuøa, queân heát öu tö
Muoán Vieät Nam mình vui nhaát Ra veà, vaúng nghe con hoûi
Ngöôøi thöông, ngöôøi giuùp ñôõ Meï vui khoâng ôû treân chuøa?
ngöôøi!
Nhìn con, toâi kheõ ñaùp
Con gaùi nguyeän gì, khoâng bieát Meï vui nhö con ñang vui
Chæ thaáy ñoâi maù beù hoàng Daãu khoâng ñöôïc gì cuûa Phaät
Toâi nghe ñöôïc vaøi tieáng Teát Chuùng ta cuõng coù cuoäc ñôøi...
Chaéc beù xin Phaät... moät ñoàng?

194 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

“Chuyenä daiø ”
xaõ hoiä

chuû nghóa

Döông Hieuá Nghóa

Chuyeän “batá bình thöôøng” maø laø “raát bình thöôøng”

Gaàn ñayâ baùo ñaûng beân nhaø coù nhieàu muïc maø hoï cho laø
“batá bình thöôøng”. Nhö theá cunõ g ñaõ laø moät tieán boä ñaùng keå vì
laø baùo cuaû ñaûng maø hoï daùm neuâ lenâ söï viecä “batá bình thöôøng” aâu
cuõng laø moät chuyeän “ñieác khoâng sôï suùng”! Tuy nhieân ñoái vôiù
chunù g ta thì duø coù baát bình thöôøng theá mayá thì trong caiù thieân
ñöônø g xaõ hoiä chuû nghóa nhönõ g chuyeän ñoù cunõ g ñeàu laø “Raát bình
thöônø g” khoâng coù gì goïi laø laï heát!

Chuùng ta haûy xem moät vaøi mauã chuyenä maø baoù ñaûng damù
goïi laø “baát bình thöônø g” nhö sau ñeå goiï laø “mua vui trong motä
vaøi troáng canh” sau nhönõ g giôø “ñi cayø ” metä nhoïc!

Cacù onâ g Giaùm Ñocá batá bình thöônø g!

Theo tôø Ngöôiø Lao Ñonä g ngaøy 24/9/02 vaø theo lôøi cuûa Phoù
Cucï Tröôûng Cuïc Thueá cuaû “thaønh phoá mang tenâ Baùc”, thì chæ
ngay taïi Saiø Gonø thoiâ , chöa noiù ñená caùc nôi khaùc, ñaõ coù khoanû 30
vò Giamù Ñoác hay Ñaïi dieän Phaùp Lyù cho cacù doanh nghieäp laø
thuocä loaïi “baát bình thöôøng”. Xin keå moät vaiø vò ñieån hình:

- Baø Giamù Ñocá vaø ngöôøi ñaïi dieän phapù luaät cuûa coâng ty
Ngocï Chaâu khonâ g bietá chöõ. Khi phaûi kyù giaáy tôø gì thì baø chæ ñöa
ngoùn tay ra laên tay ñieåm chæ!! Nhö vaäy maø baø Giaùm Ñocá doát ñaëc

ÑA HIEÄU 66 195

naày vaãn phayâ phaây ñieuà haønh moïi nghieäp vuï cuaû conâ g ty quoác
doanh noiù treân maáy chucï naêm nay thì thatä ñuùng laø motä söï kienä
ratá bình thöônø g ôû caùi xaõ hoäi maø hoï goïi laø thienâ ñöônø g xaõ hoäi chuû
nghóa vayä !!! Vaø ñeán giôø nayà baùo chí môiù daùm phanh phui ra, nhö
vayä ñayâ môi goïi laø motä vieäc “baát bình thöônø g”!

- onâ g Nguyeãn ñonà g Khôiû , Giamù Ñoác conâ g ty Hoøa Caùt, quanä
10, laø moät ñoái töôïng hình söï (coù anù hình sö)ï , nghieän thuocá phieän
ratá nanë g.

- onâ g Giaùm Ñoác conâ g ty Baoû Minh uyû quyenà cho Phoù Giaùm
Ñoác, giao hetá quyeàn ñieuà haønh moiï chuyeän kinh doanh cho oâng
nayà , roià caét boû moïi lieân laïc, boû ñi khoûi nôi ñaêng kyù kinh doanh,
ñi cö nguï motä nôi khacù maø khonâ g lyù gì ñeán conâ g ty nöaõ , vaø töø ñoù
khoâng coøn ai bietá onâ g ôû ñaâu, tröø oâng Phoù Giamù ñoác, vì haèng
thanù g oâng phaiû “chia tieàn bonå g loäc” cho onâ g naày.

- Caùc oâng Giaùm Ñoác cuaû 5 coâng ty Taân Haiû Döông, Taân Haûi
Vanâ , Hoaø Thaønh, Thuaän Long vaø Bình Giang duø khoâng buoân banù
laøm anê gì nhöng vaãn keâ khai soá haøng mua vaoø laø 231 tæ ñoàng
haøng hoùa vôùi ganà 15 tæ ñonà g tienà thueá “Trò Giaù Gia Tanê g”. Do söï
keâ khai löôn leoï nayà hoï ñaõ laøm thuû tuïc ñeû Cucï Thueá boài hoanø
thueá cho hoï khoaûn 1 tæ röôûi ñoàng. Thaät söï hoï chæ mua coù 12
quyeån hoaù ñôn thueá “trò giaù gia taêng” (gomà 600 tôø khai thueá) vaø
cöø theá hoï khai thueá duø khonâ g coù kinh doanh tyù naøo ñeå ñöôïc boià
hoanø thue.á

- Moät oâng Tonå g Giamù ñoác ma (tenâ laø Tranà vaên Sô, caùn boä
thueá vuï tænh Thaiù Bình) ñaõ camà ñauà motä toå chöcù giaû maïo hoà sô,
thaøh lapä 7 conâ g ty ma khaùc nhau nhôø ngöôøi khaùc ñöùng tenâ . Caùc
coâng ty nayà chæ coù teân, coù giaáy pheùp, maø moïi thöông nghiepä vuï
chæ namè treân giaáy tôø (teân ma maø nghieäp vuï cuõng ma). Vôùi söï
thoâng ñoàng cuaû motä soá coâng ty ôû Haûi Phoøng vaø söï tiepá tay cuaû
caùc caùn boä thueá ñoàng nghieäp, teân Toång Giaùm Ñoác Sô naày vaø
ñonà g boïn ñaõ ruùt ñöôïc cuûa Nhaø Nöôùc töø naêm 2001 ñeán nay treân
10 tæ ñonà g boià hoaøn thueá “trò giaù gia taêng”. Batá bình thöôøng thaät,
nhöng laø ratá bình thöônø g trong cheá ñoä xaõ hoiä chuû nghóa hieän
hanø h!.

- Theo söï baoù ñoäng cuûa Cuïc Thueá ôû Saøi Gonø thì coù haøng

196 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

tramê conâ g ty, sau khi ñaõ ñöôïc caáp giaáy pheùp thaønh laäp ñaõ töï döng
bieán maát cuøng vôiù cacù cuoán soå hoùa ñôn khai thueá. Caùc oâng Giaùm
Ñoác coâng ty naày chæ nhaèm mua ñöôïc caùc cuoán soå khai thueá nayà
motä caùch hôpï phaùp roài banù chôï ñen laiï cho caùc coâng ty khaùc ñeå
cacù cô sôû nayà khai gian soá löôïng hanø g hoaù ñeå ñöôcï boài hoaøn
thue,á moät hình thöùc rutù ruoät Nhaø Nöôùc veà tieàn thueá “trò giaù gia
tanê g” ñöôïc boià hoaøn. Dó nhieân neuá khonâ g coù söï tieáp tay cuaû canù
boä vaø conâ g vieân chöcù Nhaø Nöôùc töø Trung öông ñeán ñòa phöông
thì laøm theá naøo coù chuyenä “baát bình thöôøng” naày khiená cho haøng
tramê tæ ñoàng thuonä ngaân sacù h Nhaø Nöôùc bò thaát thoatù ? Au cuõng
laø motä chuyenä “raát bình thöônø g” cuûa cheá ñoä xaõ hoiä chuû nghóa
hieän hanø h.

Theoo tin ñöôïc phoå bieán coâng khai treân ñaøi phatù thanh Haø
Noiä ngayø 19/8/02, döïa treân baoù caoù cuûa Tonå g Cucï Thieá Vuï Nhaø
Nöôùc thì tính cho ñeán cuoái thaùng 6 naêm 2002 (nöaû namê ) caùc
cuocä kiemå soaùt ñaõ phaùt hieän 3.311 doanh nghieäp vöøa tö nhanâ
vöaø quocá doanh ñaõ tìm cacù h anê gian tieàn thueá leân ñeán con soá
3.305 tæ ñonà g (ba nganø ba traêm leû naêm) trong ñoù coù 432 tæ ñoàng laø
thueá “trò giaù gia tanê g”!

Vì theá chuyeän gian laän conâ g khai nayà bieán thaønh moät chuyeän
“raát bình thöônø g” trong cheá ñoä ñöôcï meänh danh laø cheá ñoä xaõ hoäi
chuû nghóa!

“Tinh giaûn bieân che”á : batá bình thöôøng

Töø thanù g 4 naêm 2000 cho tôùi nay keá hoaïch tinh giaûn bienâ
cheá theo ñeà nghò cuaû caùc ñònh cheá taiø chaùnh quocá teá vaø cacù möôcù
caáp vieän, vaãn damä chanâ taiï cho.ã Keá hoaïch naày ñöôïc Haø Noäi long
tronï g tuyeân boá ngayø 2/4/2000 trong moät cuoäc hoïp baùo, goàm “11
giaûi phaùp, 7 chính saùch vaø 4 böôcù ”, nhamè caét bôtù 200.000 ngöôiø
töø trung öông ñeán ñòa phöông vôiù ngaân khoanû 700 tæ ñonà g (gaàn
500 trieuä myõ kim), goïi laø ñeå “caûi caùch nhaân söï vaø haønh chanù h”
ñoàng thôøi öu tienâ sa thaiû 15% khoái löôïng nhanâ löïc haàu heát naèm
trong cacù coâng ty quoác doanh. Nganâ haøng quocá teá baèng loøng cho
Vieät Nam vay 400 trieäu myõ kim ñeå tieán haønh keá hoacï h naày.

Ñieàu batá bình thöônø g ôû ñayâ laø töø ngayø boïp baoù ñeán 10 thaùng
sau (cuoiá namê 2000), khoiá löônï g conâ g chöùc ñaõ chanú g nhönõ g khoâng

ÑA HIEÄU 66 197

ñöôïc “tinh giaûm” ñi chuùt naøo maø
laiï coøn phình theâm ra treân 60,000
ngöôiø ! Theo haûng thoâng taná Asia
Pulse, döïa trenâ banû tin cuaû thoâng
taán xaõ Nhaø Nöôùc thì söï kieän baát
bình thöôøng nayà laø do vì söï quyeán
ruõ cuûa caùc cô hoäi coù nguonà “boång
loäc” döôùi gaàm baøn chôù khonâ g phaiû
lyù töôûng phuïc vuï gì caû

Soá laø: theo keá hoaïch thì moãi
ngöôiø maát viecä seõ ñöôïc ñeàn buø motä
soá tieàn laø 11 trieäu ñoàng ñeå ñi hoïc
ngheà chuyeân monâ (vì haàu heát töø sau
75, ñaâu ñauâ cuõng apù duïng nguyenâ
taéc Hoàng maø khoâng Chuyeân) neân
coù ñeán 60% soá ngöôøi ôû khu vöïc
haønh chaùnh khoâng ñaùp öùng ñöôïc
yeâu caàu cuûa coâng vieäc hieän nay
(nguyeân vaên lôøi baø Nguyeãn thò
Canû h, moät vieân chöùc thuoäc “Vieän
Kinh Teá” ôû Saiø Goøn trong moät baiø
ñieàu tra phoûng vaán cuaû tôø Tuoåi Treû
ngaøy 19/4/2001). Con soá coâng vieân chöcù Nhaø Nöôùc “coù laõnh löông
töø ngaân saùch Nhaø Nöôùc” thöïc teá leân ñeán ganà 7 trieuä ngöôiø , nhöng
Haø Noiä chæ nhìn nhanä qua thoâng baoù chanù h thöcù cho cacù ñònh cheá
taøi chaùnh quoác teá vaø caùc nöôùc caáp vieän laø 1.385.542 ngöôiø maø
thoiâ . (laiï motä chuyeän baát bình thöônø g nöõa, nhöng laø “raát bình
thöônø g vì an ninh quoác gia!). Ngoaøi ra theo tôø baùo ñanû g Saigon
Giaiû Phoùng ngayø 8/10/02 thì “qua caùc coâng tacù raø soatù , thamå
ñònh 60 ñeà aùn tinh giaûm bieân cheá cuaû Chaùnh Phuû, ngöôiø ta ñaõ
phaùt hieän 31 coâng vieäc choàng cheùo, phaân coâng khoâng hôïp lyù
giöaõ caùc bo,ä toång cuïc ôû trung öông, vaø 12 conâ g viecä choàng cheoù
ôû cacù tænh vaø thaønh pho.á Cunõ g theo motä baiø baùo coù nhan ñeà “Löông
vaø boång” trong tôø baùo naày, khi ñöôcï hoûi “löông baïn bao nhieâu”
thì moät vieân chöùc ñaõ traû lôøi : “Chaúng roõ lamé , chæ bietá taiø vuï ñöa

198 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003

ñoàng naøo bieát ñonà g ayá , coù nhieàu nhoiû gì ñauâ maø tính ñeán löông!”
(löông khonâ g quan tronï g baèng boång!)

Chöa tinh giamû ñöôïc vì coù söï giaønh aên!

Ngaân haøng quocá teá (World Bank) höùa seõ taøi trôï 400 trieuä
myõ kim cho keá hoaïch caiû caùch hanø h chanù h trong ñoù coù keá hoaïch
tinh giaûm bienâ cheá. Cacù canù boä conâ g vieân chöcù Nhaø Nöôcù bò sa
thaûi seõ ñöôcï höôûng 6 thanù g löông (khoaûn 11 trieuä ñonà g) ñeå ñi
hoïc ngheà,tuøy theo khaû naêng vaø tuøy theo sôû thích vaø cuõng tuøy
theo nhu cauà cuaû thò tröôøng coâng vieäc.

Tuy nhieân coù moät söï kieän “batá bình thöôøng” ñaõ xayû ra neân
keá hoacï h naày khoâng theå tieán hanø h ñöôïc :

Theo tuaàn baoù Kinh Teá Vieãn Ñoâng (FEER) thì Boä Lao Ñoäng
Thöông Binh vaø Xaõ Hoiä tìm ñuû moïi cacù h vaän ñonä g ñeå oâm chatë
vaø namé gonï hetá trong tay soá tienà huaná ngheä lônù lao vaø beoù bôû
nayà nenâ chæ muoná nhöõng ngöôøi ñöôïc bieân cheá phaiû ghi teân hocï
taiï cacù trung tamâ huaán ngheä do Nhaø Nöôcù tröïc tieáp quaûn lyù (töùc
laø cuûa Boä Lao Ñoäng Thöông Binh Xaá Hoäi), vì neuá hoï ñi hoïc heát
ôû tröônø g tö nhanâ thì soá tieàn anê chaän ñöôïc seõ chaúng coøn bao nhieâu.
Trong khi ño,ù Ngaân Haøng Theá Giôiù laø cô quan caáp tín dunï g laïi
thích cacù trung taâm huaná ngheä cuaû tö nhaân hôn, vì caùc phöông
tieän cuûa cacù trung tamâ Nhaø Nöôùc ñaõ quaù cuõ, quaù toài, vaø caùc baiø
hoïc ñaõ quaù loãi thôiø , chöa noùi ñeán tình traïng tham nhuõng thoái natù
cuûa cacù quan chöcù nhaø tröônø g vaø cacù quan chöùc Chaùnh Phuû ôû
benâ trenâ . Cho tôùi giôø naày chöa thayá coù tin chính thöùc laø Ngaân
Haøng Theá Giôi coù chòu nhöôïng boä ñaùm quan laïi tham nhunõ g taïi
Haø Noiä hay khoâng, nhöng keá hoacï h “4 böôùc” cuûa CSVN vì chuyenä
tranh anê maø ñaõ treå ñená hôn 2 naêm roià ! AÂu cunõ g laø moät viecä “raát
bình thöôøng” maø thoâi!

Ngoaiï teä ñi ra khoûi nöôùc motä caùch batá bình thöônø g:

Ñaây laø motä hienä töôïng quaù baát bình thöônø g : Tuoàn ngoaïi teâ
ra ngoaïi quocá ! Nhöng aâu cunõ g laø motä vieäc ratá bình thöônø g ñoiá
vôiù cacù quan to ñaõ coù voná lôùn nhôø tham nhuõng vaø cöûa quyeàn töø
sau 75, caàn phaûi nhanh tay tauå tanù cho kòp thôiø tröôùc tình hình
chaùnh trò baáp beânh hieän nay!

ÑA HIEÄU 66 199

Theo baoù Thanh Nieân ngayø 13/10/02 thì chæ trong vonø g 10
ngaøy ñauà thanù g 10 naêm 2002, haiû quan Taân sôn Nhatá ñaõ baté ñöôïc
ganà 10 vuï xuaát caûng laäu ngoaiï teâ, thu giöõ ñöôïc 57.000 myõ kim vaø
60.000 Euro. Nhö vaäy tính töø ñauà naêm 2002 cho ñeán nay, haiû
quan Taân sôn Nhaát ñaõ phaùt hienä ñöôïc khoaûn 180 vuï xuatá caûng
ngoaïi teä traiù pheùp, vaø ñaõ thu giöõ ñöôïc moät tonå g soá trò giaù hôn 1
trieuä 300.000 ñoâ la. (khoâng keå soá ngoaiï teä ñaõ loït löôiù haiû quan vì
nhieuà lyù do khaùc). Cuõng theo tôø baoù naày thì tình hình tuoàn ngoaiï
teä ra nöôcù ngoaøi qua cöaû khauå quoác teá naày (Taân sôn Nhatá ) ñaëc
bieät coù söï gia taêng trong hai tuaàn leã gaàn ñayâ . Dó nhienâ baøi baùo
khonâ g noùi roõ tình hình ôû cöaû khaåu Noiä Baøi (sanâ bay Gia Lamâ ) ra
sao.

20.000 myõ kim bay matá moät caùch baát bình thöônø g!

Hoa hauä Haø kieàu Anh vöøa bò maát caép motä goùi tienà laø 20.000
myõ kim tienà maët taiï motä khacù h saïn coù tieuâ chuanå quoác teá ôû Phuù
Quoác, tænh Kienâ Giang töø ngaøy 5/9/02 ñeán nay maø vaãn chöa truy
tamà ra ñöôcï moät manh moái naøo.

Soá tieàn naày coâ mang xuoáng Phuù Quoác döï ñònh mua moät
mieáng ñatá . Khi ra ñeán ñaoû coâ cuøng motä ngöôiø banï (ôû ñòa phöông)
laø anh Trònh xuanâ Toaøn nghó taiï motä khaùch saïn thuoäc haøng ñeä
nhatá ôû ñayâ , coù tieuâ chuaån quoác te,á vôùi giaù thueâ phoøng moãi ñeâm
lenâ ñeán 1 trieuä ñonà g. Dó nhieân khonâ g coù ai nghi ngôø ñöôïc gì veà
chaát löôïng phuïc vuï cuûa khaùch saïn naày.

Hoài 10 giiôø 30 saùng ngaøy 6/9, coâ Kieàu Anh cunø g ngöôøi baïn
laø anh Toaøn ñeán quayà tieáp tanâ laøm ñaày ñuû thuû tuïc gôûi goiù tienà
20.000 ñoâ la ñeå raûnh tay yeân tamâ ñi lo vieäc mua ñatá . Goùi tieàn
ñöôcï cho vaøo moät phong bì daùn kín laïi vaø coù chöõ kyù nieâm phong
cuaû ngöôøi gôiû theo ñuùng thuû tucï maø ban tieáp tanâ yeâu caàu, vaø goùi
tieàn ñöôïc Ban tieáp taân ñöa vaoø caát giöõ trong keùt saét cuûa khaùch
sanï vaø khoùa laïi canå thanä . Saùng hoân sau, ngaøy 7/9 khi lamø thuû tuïc
traû phonø g Coâ ñöa bieân nhaän ñeå laáy laiï goi haøng thì nhanâ vienâ
tiepá taân thonâ g baùo cho coâ moät tin döõ: “Goùi haøng ñoù ñaõ bò maát
roià !”. Theá roià trong lucù coâ Haø kieàu Anh coøn ngô ngacù chöa kòp tin
vaøo tai mình, khoâng bietá coù phaûi ñoù laø moät lôiø noiù ñuaø hay khoâng
thì coâ ñöôcï nhanâ vieân tiepá tanâ höôùng danã tieáp moät phöông thöùc

200 XUAÂN QUYÙ MUØI 2003