แผนการจัดการเรียนรู้ หลักสูตรต้านทุจริต 2565

แผนการจัดการเรยี นรูหลักสูตรตานทุจริตศกึ ษา พ.ศ. 2565
เรอ่ื ง การพทิ ักษทรัพยากรปา ไม

หนว ยการเรียนรทู ี่ 1 กําเนดิ ของปาไม
กลุมผูเ รียน มธั ยมศกึ ษาตอนตน เวลา 6 ชว่ั โมง

1. ผลการเรียนรู
มคี วามรูเ กี่ยวกับความหมายของทรัพยากรปาไม ตระหนักถึงความสาํ คัญของทรพั ยากรปาไม และ

ประโยชนของทรัพยากรปา ไม มีสวนรวมในการอนุรกั ษท รพั ยากรปาไม

2. ผงั ความคดิ รวบยอดหลัก

กาํ เนดิ ของปาไม ความรทู ัว่ ไปเกี่ยวกับทรัพยากรปาไม

ความหมายของการอนุรักษปา ไม
(สงวน/รกั ษา/ฟน ฟ/ู พัฒนา/ใชอยา งยั่งยืน)

ความสมดุลระหวางความตอ งการของมนษุ ย
กับทรัพยากร

คณุ ประโยชน
- ทางตรง
- ทางออม

3. ความคดิ รวบยอดหลกั
1. ความรูท ั่วไปเกยี่ วกับทรพั ยากรปา ไม
2. ความหมายของการอนรุ กั ษปา ไม (สงวน/รักษา/ฟน ฟ/ู พฒั นา/ใชอยา งยง่ั ยืน)
3. ความสมดลุ ระหวางความตองการของมนุษยกับทรัพยากร
4. คณุ ประโยชน
- ทางตรง
- ทางออม

4. จดุ ประสงคก ารเรยี นรู
1. อธบิ ายความหมายของทรัพยากรปา ไมได
2. อธิบายความสาํ คญั และประโยชนของทรัพยากรปา ไมไ ด
3. รว มอนุรกั ษทรัพยากรปา ไมไ ด

5. กิจกรรมการเรยี นรู (เวลา 6 ช่ัวโมง)
ขนั้ กระตุนความสนใจ
1. ผูสอนกระตนุ ความสนใจของผูเรยี น โดยการรวมกันรองเพลงทีม่ ีเน้ือหาทีเ่ กีย่ วของกับปาไม
(ใบความรูที่ 1 เน้ือเพลง ตน ไมของพอ)
2. ผสู อนและผูเรียนรว มกันแลกเปลี่ยนประเดน็ คําถาม การกําเนิดของปาไม (10 นาท)ี
3. จากนนั้ รว มกันแลกเปลย่ี นเรยี นรกู ับผูเรียนในประเดน็ ท่เี กี่ยวขอ งกบั การการอนรุ ักษท รัพยากรปาไม
ท่สี อดคลองกับประเด็นสําคญั ในเน้ือเพลง (20 นาท)ี
3. ผเู รยี นรว มกันแลกเปลยี่ นประสบการณก ารอนุรักษทรัพยากรปาไมของตนเองกบั เพือ่ น (30 นาท)ี
ขน้ั กิจกรรมการเรียนรู
4. ผเู รียนสืบเสาะหาความรูเกี่ยวกับ (60 นาที) (ใบกิจกรรมท่ี 1 แผนผงั ความคิด)
- ความรูทั่วไปเกี่ยวกบั ทรพั ยากรปาไม
- ความหมายของการอนรุ ักษปาไม
- ความสมดลุ ระหวา งความตองการของมนุษยกบั ทรัพยากรปา ไมท ่ีมีอยู
- ประโยชนข องการอนรุ กั ษป าไมท้ังทางตรงและทางออม
จากบทเรยี น เรื่อง การพทิ กั ษทรัพยากรปาไม หรือสืบคนอินเทอรเ นต็
5. ผูเรยี นนําเสนอผลการสบื เสาะหาความรูและแลกเปล่ียนเรียนรรู ว มกนั (60 นาที)
6. ผเู รียนแบง กลุมรวมกันออกแบบและผลติ สือ่ ทีช่ ว ยสงเสรมิ การอนรุ ักษทรพั ยากรปา ไม
(ใบกจิ กรรมที่ 2) (100 นาท)ี
7. แตละกลมุ นําเสนอผล (20 นาท)ี
ขน้ั สรปุ
8. สรปุ แลกเปลีย่ นเรียนรแู ละถอดบทเรยี นรว มกนั (60 นาท)ี

6. สื่อการเรียนรู / แหลงเรียนรู
- คลิป VDO
- ใบกิจกรรม
- สอ่ื ดิจิทลั

7. การวัดและประเมนิ ผล

จดุ ประสงคก ารเรียนรู วธิ กี ารวัด เครือ่ งมือวัด แหลงขอมลู เกณฑการผา น
1. อธิบายความหมายของ แบบประเมนิ ผูเ รียน รอยละ 80
ทรัพยากรปาไมได การตรวจ แผนผังความคิด ของคะแนนเตม็
ใบกจิ กรรมท่ี ผเู รียน
2. อธิบายความสําคญั 1 เรอ่ื ง แบบประเมนิ รอยละ 80
และประโยชนข อง แผนผัง แผนผังความคิด ของคะแนนเตม็
ทรัพยากรปาไมไ ด ความคดิ
การตรวจ รอ ยละ 80
ใบกจิ กรรมท่ี ของคะแนนเตม็
1 เร่อื ง
แผนผงั
ความคิด

3. รวมอนรุ กั ษทรพั ยากร การ แบบประเมินการ ผเู รยี น
ปา ไมไ ด
ตรวจสอบ ออกแบบและผลติ

ใบกจิ กรรมท่ี สอ่ื

2 เรอื่ ง การ

ออกแบบส่ือ

8. บนั ทึกหลังการจดั การเรยี นรู
8.1 ผลท่เี กดิ ขน้ึ กับผเู รยี นตามจุดประสงคการเรียนรู ขอ 1

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

8.2 ผลทเ่ี กดิ ข้ึนกับผูเรียนตามจุดประสงคการเรยี นรู ขอ 2
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

8.3 ผลที่เกดิ ขน้ึ กบั ผูเ รียนตามจดุ ประสงคการเรยี นรู ขอ 3
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

8.4 สง่ิ ทค่ี วรปรับปรงุ และพัฒนา
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

ใบความรูท ่ี 1 เพลงตน ไมข องพอ

เน้อื เพลง เพลงตน ไมของพอ
ขับรองโดย ธงไชย แมคอินไตย

นานมาแลว พอไดปลูกตน ไมไวใหเ รา เพอ่ื วนั หนง่ึ จะบังลมหนาว
และคอยเปน รม งา ปลูกไวเพื่อพวกเรา ทุกทุกคน
พอ ใชเหง่ือแทนนา้ํ รดลงไป เพื่อใหผลิดอกใบออกผล
ใหเ ราทกุ ทุกคนเตบิ โตอยางรม เย็นในบา นเรา
ผา นมาแลว หาสบิ ป ตนไมนน้ั สงู ใหญ ลมแรงเทา ไรกบ็ รรเทา
ออกผลใหเ ก็บกินแตกใบเพ่ือใหร มเงา คอยดแู ลเรา ใหเ รายงั มวี นั ตอไป
จนวนั นี้ ใตเ งาแหง ตน ไมตน ใหญ ลูกไดอยไู ดคอยอาศยั
แผน ดนิ ยังกวางไกล แตเ หมือนวาหวั ใจพอกวางกวา
ลูกทีเ่ กิดตรงนนี้ น้ั ยังอยู และยังอยเู พื่อคอยรักษา
จะรวมใจเขามา จะมีเพยี งสัญญาในหวั ใจ
จากวันนี้สกั หมน่ื ป ตันไมท ่ีพอปลูก ตอ งสวยตอ งงดงามและยิ่งใหญ
สืบสานและตดิ ตาม จากรอยทีพ่ อตั้งใจ เหงอื่ เราจะเทไป ใหตนไมของพอ ยังงดงาม
จากวนั นี้สักหม่ืนป ตน ไมท ี่พอปลกู ตอ งสวยตอ งงดงามและยง่ิ ใหญ
สืบสานและตดิ ตาม จากรอยทีพ่ อตง้ั ใจ เหงือ่ เราจะเทไป จากหัวใจ
เหงอ่ื เราจะเทไป ใหต น ไมของพอ ยงั งดงาม

ใบกิจกรรมท่ี 1 เรอ่ื ง กาํ เนดิ ปา ไม

คาํ ชี้แจง นักเรยี นระดมความคดิ เรือ่ งทีไ่ ดร บั มอบหมายแลว เขยี นแผนผงั ความคดิ และตกแตงใหส วยงาม
ช่อื ......................................................................................................................................

ใบกจิ กรรมที่ 2 ออกแบบและผลิตสือ่

ชือ่ กลมุ ..........................................................................................................................................................
สมาชกิ ...........................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

ชื่อผลงาน............................................................................................................................................
อปุ กรณ. ..............................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
ขัน้ ตอนการผลิต..................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
การใชส่อื .............................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
ประโยชนทีไ่ ดร ับ.................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................

ออกแบบส่ือ

แบบประเมินแผนผงั ความคิด

รายการประเมิน

ท่ี ชอื่ -สกุล เน้ือหาสาระตรง เช่อื มโยงความรูได ความสวยงาม รวมคะแนน

ประเด็น ถูกตอง (3 คะแนน) (10 คะแนน)

(4 คะแนน) (3 คะแนน)

แบบประเมินการออกแบบและผลติ ส่อื

ชื่อกลุม..........................................................................................................................................................
สมาชิก...........................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

ที่ รายการประเมิน คะแนน

1 กระตุน ความสนใจ มาก ปานกลาง นอ ย
2 เรยี นรไู ดงาย ใชง านไดจ ริง (3) (2) (1)
3 ถายทอดเนื้อหาตรงตามวตั ถุประสงค
4 มกี ารประยุกตใ ชไดอ ยางสรางสรรค

รวม

แบบประเมินกิจกรรมการเรยี นรูต นเอง

ชือ่ -นามสกุล...............................................................................................ช้ัน............................................

คําชแ้ี จง ภายหลงั จากการเขารว มกิจกรรมการเรยี นรูเรือ่ งการกาํ เนิดปาไมแตละกิจกรรม ใหน กั เรยี นวาด
ภาพความรสู ึกลงใน  พรอ มบอกเหตุผล

หมายถึง ชอบ/ สนกุ หมายถึง เฉยๆ หมายถึง ไมชอบ/ไมส นกุ

ความรสู ึก เหตุผล

...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................

แผนการจดั การเรยี นรูห ลักสูตรตานทจุ ริตศึกษา พ.ศ. 2565
เรอ่ื ง การพทิ กั ษทรัพยากรปาไม
หนวยการเรียนรูท่ี 2 รกั ษป า ไม

กลุม ผเู รยี น มัธยมศึกษาตอนตน เวลา 7 ชั่วโมง

1. ผลการเรยี นรู
วิเคราะหส ภาพปญ หาและเสนอแนวทางแกไ ขปญ หาดานทรพั ยากรปา ไม

2. ผังความคดิ รวบยอดหลัก

รักษปาไม จาํ นวนพนื้ ทป่ี า
ความอดุ มสมบรู ณของปา
การจดั การปา ในประเทศไทย
ปญหา สถานการณ (ผลกระทบ)

3. ความคิดรวบยอดหลกั
1. จาํ นวนพนื้ ทปี่ า
2. ความอุดมสมบรู ณข องปา
3. การจัดการปาในประเทศไทย
4. ปญ หา สถานการณ (ผลกระทบ)

4. จุดประสงคก ารเรยี นรู
1. วิเคราะหสภาพปญหาดานทรัพยากรปาไมไ ด
2. เสนอแนะแนวทางแกป ญหาทรพั ยากรปาไมได

5. กิจกรรมการเรียนรู (เวลา 7 ชัว่ โมง)
1. ผสู อนกระตุนความสนใจของผเู รยี นโดยการเปดภาพยนตรส้ัน “ สภาพการณทรัพยากรปาไม”

จากน้นั แลกเปลีย่ นเรยี นรูก ับผูเรยี น ในประเดน็ ทเี่ กยี่ วขอ งกบั สภาพปญ หาทรัพยากรปาไมทส่ี อดคลองกับประเด็น
สาํ คญั ในภาพยนตร (40 นาท)ี

2. ผเู รียนรว มกนั แลกเปลี่ยนประสบการณจ ากสภาพปญหาทรพั ยากรปาไมในประเทศไทย ทผี่ ูเรยี นพบ
เห็นในปจ จุบนั ของตนกบั เพอ่ื นๆ (20 นาที)

3. ผูเรียนแบง กลุมรวมกันสืบเสาะหาความรู ในประเด็นเก่ียวกบั (60 นาที)
- จํานวนพืน้ ทปี่ าไมในประเทศไทย
- ความอดุ มสมบรู ณข องปา ไมในประเทศไทย
- ปญหาสถานการณ (ผลกระทบ)

4. ผเู รียนนาํ เสนอผลจากการสบื เสาะ หาความรูและแลกเปล่ยี นเรยี นรรู วมกนั (60 นาที)
5. ผสู อนและผเู รยี นรวมกันนาํ ผลการสะทอนผลจากการสบื เสาะ หาความรูจากกิจกรรมที่ 4 รว มกนั สรปุ
เปน วิธีการแกปญหาเก่ยี วกบั ทรัพยากรปาไม (20 นาที)
6. ผูสอนยกตัวอยางกรณีศกึ ษา เกย่ี วกับปญหาการทจุ รติ ปา ในชุมชน ผูเรยี นศกึ ษาเกยี่ วกับปญ หาการ
ทจุ รติ ปา ในชมุ ชน (30 นาท)ี
7. ผเู รียนรวมกันออกแบบและผลิตส่ือสรางสรรครณรงคคณุ คา และความสําคญั ของทรัพยากรปาไม VTR
จากมือถืออยา งงา ย (100 นาที)
8. ตัวแทนผูเรียนแตล ะกลุมนําเสนอสื่อและแลกเปลยี่ นเรียนรถู อดบทเรียนรว มกนั (60 นาท)ี
9. ผสู อน ผเู รียน รว มกนั คัดเลอื กสือ่ ดเี ดน ทีผ่ ลิตขนึ้ และเผยแพรผา นไลนกลมุ Facebook หรอื
Youtube (20 นาท)ี
10. ผสู อน ผเู รยี นสรุปผลจากส่ิงที่ไดเรียนรู (10 นาท)ี

6. สื่อการเรียนรู / แหลงเรียนรู
- คลปิ VDO “ สภาพการณท รพั ยากรปา ไม”
- สอ่ื ส่งิ พมิ พ/ ใบความรู จากเนื้อหาและส่ือประกอบหลักสูตรตา นทุจริตศึกษา พ.ศ. ๒๕๖๕
-.ใบงานการวเิ คราะหส ภาพปญหาดานทรพั ยากรปาไม
- กรณศี กึ ษา เกยี่ วกับปญ หาการทจุ ริตปา ในชุมชน
- ชองทางโซเชียล Line face book You tube

7. การวัดและประเมินผล

จุดประสงคการเรียนรู วิธกี ารวัด เครอ่ื งมือวัด แหลงขอมูล เกณฑการผา น
1. วเิ คราะหส ภาพปญ หาดา น รอยละ 80
ทรัพยากรปาไมไ ด ตรวจใบงานการ แบบประเมนิ การ ผเู รียน ของคะแนนเตม็
ผูเรียน
2. เสนอแนะแนวทาง วิเคราะหส ภาพ วเิ คราะหส ภาพ รอยละ 80
แกปญหาทรพั ยากรปา ไมไ ด ของคะแนนเตม็
ปญหาดาน ปญ หา

ทรัพยากรปาไม

ประเมนิ VTR ส่ือ แบบประเมนิ ส่ือ/แนว

สรางสรรค ทางการแกปญ หา

8. บนั ทึกหลังการจดั การเรียนรู
8.1 ผลทเี่ กดิ ข้ึนกับผูเรยี นตามจุดประสงคการเรยี นรู ขอ 1

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

8.2 ผลทเี่ กิดขน้ึ กบั ผูเรียนตามจุดประสงคก ารเรียนรู ขอ 2
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

8.3 ส่งิ ท่ีควรปรับปรงุ และพัฒนา
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

แผนการจดั การเรยี นรหู ลักสูตรตานทุจรติ ศกึ ษา พ.ศ. 2565
เร่อื ง การพิทักษทรพั ยากรปาไม

หนว ยการเรียนรทู ่ี 3 การอยรู ว มกนั ของคนกบั ปา
กลุมผูเรยี น มัธยมศกึ ษาตอนตน เวลา 7 ชั่วโมง

1. ผลการเรียนรู
มคี วามรูค วามเขาใจเรื่องการแยกแยะประโยชนสวนบคุ คลกบั ประโยชนสว นรวม การใชท รัพยากรปาไม

และมีความตระหนักรใู นการใชทรพั ยากรปาไมอยางถกู ตอง

2. ผงั ความคดิ รวบยอดหลัก

การอยรู วมกัน การแยกแยะประโยชนสว นบุคคลกับประโยชน
ของคนกับปา สวนรวม

การใชทรพั ยากรปา ไม

การตระหนกั รู

3. ความคิดรวบยอดหลัก
1. การแยกแยะประโยชนส วนบคุ คลกบั ประโยชนส วนรวม
2. การใชทรัพยากรปาไม
3. การตระหนักรู

4. จุดประสงคก ารเรยี นรู
1. มคี วามตระหนักถึงการอนุรักษท รัพยากรปา ไม
2. สามารถแยกแยะประโยชนส วนบคุ คลกับประโยชนส วนรวมในการใชท รพั ยากรปาไมได

5. กจิ กรรมการเรยี นรู (เวลา 7 ช่วั โมง)
1. ผสู อนใหผูเรียนทาํ แบบทดสอบกอนเรียน (๒๐ นาที)
2. ผสู อนกระตนุ ความสนใจของผูเรยี นโดยการเปดคลิปขา วตรวจสอบแนวเขต อช.เขาแหลมหญา-เสม็ด

พบถูกบกุ รุก เพม่ิ วันท่ี 26 เมษายน 2561 ขา วเทีย่ ง จากนนั้ แลกเปลย่ี นเรียนรกู ับผูเรียนในประเดน็ ท่ีเกย่ี วของ
กบั การตระหนักถึงการแสวงหาผลประโยชนต นเองจากทรัพยากรปาไม (๖0 นาที )

๓. ผูสอนกระตุนความสนใจของผเู รียนโดยการเปดคลปิ “สมั ผัสชีวิตและการทํางานของผพู ทิ กั ษป า” จากนน้ั
แลกเปลีย่ นเรยี นรกู ับผูเรียนในประเดน็ ทเ่ี กย่ี วของกบั การตระหนกั ถึงการอนรุ กั ษทรัพยากรปา ไม (๖0 นาที )

๔. ผเู รียนแบงกลุม แลว รว มกันศกึ ษาใบความรู เรอื่ ง การแยกแยะประโยชนสวนบุคคลกบั ประโยชน
สวนรวม และรวมสรุปองคค วามรใู นใบงานที่ ๑ (๖0 นาที)

5. ผเู รยี นรว มกนั แลกเปลย่ี นการอนรุ ักษท รัพยากรปาไม และและรวมสรุปองคความรใู นใบงานท่ี ๒
(60 นาที)

6. ผเู รยี นสงตัวแทนกลุมนําเสนอ การแยกแยะประโยชนสว นบุคคลกับประโยชนสวนรวม และรวมกนั สรปุ
องคความรูท ี่ไดร ับจากบทเรยี น (๖๐ นาที)

7. ผูเ รยี นสงตวั แทนกลุมนําเสนอ การอนรุ ักษทรัพยากรปาไม และรว มกนั สรปุ องคค วามรูท ่ไี ดรบั จาก
บทเรยี น (๖0 นาท)ี

8. ผูสอนและผเู รยี นรวมกันสรปุ องคความรทู ่ีไดร ับจากบทเรยี น (๒๐ นาท)ี
9. ผสู อนใหผ ูเรียนทาํ แบบทดสอบหลงั เรียน (ผสู อนทําการออกขอสอบ) (๒๐ นาท)ี

6. สอ่ื การเรียนรู / แหลง เรียนรู
- คลปิ VDO
- สอื่ ส่ิงพมิ พ
- ใบกจิ กรรม
- กรณศี ึกษา

ท่ี ชื่อเรอื่ ง ประเภท เวลา QR code
ขาว (นาท)ี
๑ ตรวจสอบแนวเขต อช.เขาแหลม
หญา-เสม็ด พบถูกบุกรุก เพิ่ม วนั ท่ี 2.01
26 เมษายน 2561 ขาวเทย่ี ง

๒ สมั ผสั ชีวติ และการทาํ งานของผู วีดทิ ัศน 17.20
พทิ กั ษปา

7. การวดั และประเมนิ ผล

จดุ ประสงคก ารเรียนรู วธิ ีการวัด เครือ่ งมอื วัด แหลงขอมลู เกณฑก ารผา น
ตรวจใบงาน ใบงาน ผูเรียน 80%
1. มคี วามตระหนักถงึ การ
อนรุ ักษทรพั ยากรปา ไม

2. สามารถแยกแยะ 1. ตรวจใบงาน 1. ใบงาน ผูเ รียน 80%
ประโยชนสว นบคุ คลกับ 2. ทดสอบ 2. แบบทดสอบ
ประโยชนสวนรวมในการใช
ทรพั ยากรปาไมได

8. บนั ทึกหลังการจดั การเรียนรู
8.1 ผลทเี่ กดิ ขน้ึ กบั ผเู รียนตามจุดประสงคการเรยี นรู ขอ 1

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

8.2 ผลทเี่ กิดขน้ึ กับผเู รียนตามจดุ ประสงคก ารเรียนรู ขอ 2
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

8.3 ส่งิ ท่ีควรปรับปรุงและพัฒนา
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

ใบความรู
การอยูรว มกันของคนกับปา และการอนรุ ักษปา ไม

1. การแยกแยะประโยชนสวนบคุ คลกบั ประโยชนสวนรวม

1.1 ความหมายของการขดั กันระหวางผลประโยชนสวนตนกับผลประโยชนสว นรวม
การขัดกันระหวางผลประโยชนสวนตนกับผลประโยชนสวนรวม มีความหมาย ตรงกับคาํ ในภาษาอังกฤษคือ

Conflict of Interests : COI ซึ่งการบัญญัติคําในภาษาไทยที่มีความหมายในลักษณะเชนเดียวกัน คือ คําวา
“ผลประโยชนขัดกัน” “ผลประโยชนขัดแยง” “ผลประโยชนทับซอน” และ “ความขัดแยงกันระหวางผลประโยชน
สวนตนและผลประโยชนส ว นรวม” ในเบ้ืองตน จึงไดแยกอธบิ ายความหมายของคําแตละคาํ ดังนี้

ความขัดแยง (Conflict) หมายถึง การแสดงพฤติกรรมของบุคคลซ่ึงเปนผลมาจากการรับรูในเปาหมาย
และสิ่งจูงใจที่มีตอเหตุการณใดเหตุการณหนึ่ง ในลักษณะของความไมลงรอยกันทางความคิด ความเช่ือ และ
คา นยิ ม สงผลใหบุคคลไมสามารถตัดสินใจกระทําการส่ิงใดส่ิงหนึง่ ได ซ่งึ ความขัดแยงที่เกิดข้ึนมที ้ังความขัดแยงใน
เชิงบวกและความขดั แยงในเชิงลบ โดยความขัดแยงในเชิงบวกเปนความขัดแยงอยางสรางสรรค กอใหเกิดผลดีตอ
ตนเอง องคกร สังคม และประเทศชาติ การหาทางออกหรือวิธีการแกไขความขัดแยงในเชิงบวก จะเกิดข้ึนใน
ลักษณะของความสมานฉันท ความสามคั คี เกิดเปนแนวทางหรือองคความรูใหม สวนความขัดแยงในเชิงลบเปน
ความขัดแยงที่กอใหเกิดผลเสียตอตนเองและสวนรวม ซ่ึงการแสดงออกของการแกไขความขัดแยงในเชิงลบมัก
สะทอนออกมาในรูปแบบของการใชความรนุ แรง การทะเลาะเบาะแวง และการแตกความสามัคคี

ผลประโยชนส ว นตน (Private Interest) หมายถึง ส่ิงใดๆ ทเ่ี ปนผลตอบแทนที่บุคคลไดรับ โดยเห็นวา มี
คุณคาเพ่ือตอบสนองตอความตองการของตนเอง บุคคล หรือ กลุมบุคคลที่ตนเองมีปฏิสัมพันธดวย เชน สามี
ภรรยา บุตร ญาติพ่ีนอง เพื่อน ผูรว มลงทุน เปนตน ซง่ึ ผลประโยชนสวนตน มี 2 ประเภท คือ 1) ผลประโยชน
สวนตนท่ีเกี่ยวกับเงิน (pecuniary) เปนรปู แบบของการไดมาซ่ึงเงิน ทอง และการเพ่ิมพูนหรือรักษาปกปองส่ิงท่มี ี
อยูแลวไมใหเกิดการสูญเสีย โดยหมายความรวมถึงสิ่งที่ไมไดอยูในรูปของตัวเงิน แตมีมูลคาตีเปนราคา หรือ
สามารถแปรเปล่ียนเปนตัวเงินได เชน หุน ที่ดนิ ของขวัญ ของกํานลั เปนตน และ 2) ผลประโยชนสวนตนที่ไม
เก่ียวกบั เงิน (non-pecuniary) เปนลักษณะของความสัมพนั ธร ะหวางบุคคล วัฒนธรรม การมีสวนรวมในกิจกรรม
ทางสังคม ซ่ึงอยใู นรปู แบบของความเช่อื ความคิด คา นยิ ม ทม่ี ักมีอคติ ความลําเอยี ง เขา มาเกี่ยวของโดยปราศจาก
ความย้งั คดิ ถงึ ความถกู ตองเปนธรรมตามหลักธรรมาภบิ าล

ผลประโยชนส าธารณะหรือผลประโยชนสวนรวม (Public Interests) หมายถึง สิ่งใดๆ ทีก่ อใหเกิดผลท่ีมี
คุณคา ตอสมาชิกหรือประชาชนในสงั คมโดยสวนรวม

การขัดกันระหวางผลประโยชนสวนตนกับผลประโยชนสวนรวม (Conflict Of Interests) หมายถึง
สถานการณท่สี ง ผลตอการตัดสินใจกระทําการสง่ิ ใดสิง่ หน่งึ ของบุคคล ในฐานะพนักงานหรือเจาหนาที่ของรัฐ ดวยการ
ใชตําแหนงหนาที่แสวงหาผลประโยชน เพื่อตอบสนองความตอ งการของตนเองและพวกพอง ทําใหไมสามารถปฏิบตั ิ
หนา ทไ่ี ดอยางตรงไปตรงมา เกิดการตัดสินใจกระทําในสง่ิ ที่ไมถกู ตอ ง ละเมดิ ตอหลกั กฎหมายและหลกั ธรรมาภบิ าล

1.2 รูปแบบการขัดกันระหวา งประโยชนสวนบคุ คลและประโยชนสวนรวม
รูปแบบของการขัดกันระหวางประโยชนสวนบคุ คลและประโยชนสวนรวม มีไดหลายรูปแบบไมจํากัดอยู

เฉพาะในรูปแบบของตัวเงนิ ทรัพยส นิ เทานั้น แตรวมถึงผลประโยชนอื่นๆ ที่ไมไดอยูในรปู ของตัวเงินหรือทรัพยสิน
ดวย ท้ังนี้ John Langford และ Kenneth Kernaghan ไดจ ําแนกรูปแบบของการขัดกันระหวางประโยชนสวนบุคคล
และประโยชนส ว นรวม ออกเปน ๗ รูปแบบ คอื

1. การรบั ผลประโยชน (Accepting benefits) คือ การรับของขวัญ การรับสนิ บน หรือผลประโยชนใน
รูปแบบตาง ๆ ที่ไมเหมาะสมและสงผลตอการปฏิบัติหนาท่ีของเจาพนักงานของรัฐ ท้ังท่ีเปนเงินและไมใชเงินใน
หลากหลายรูปแบบ เชน การแบงหุน การให คูปอง การจัดเล้ียงอยางฟุมเฟอย รวมถึงการใหความบันเทิงใน
รูปแบบตางๆ ทสี่ งผลตอการตัดสนิ ใจของเจาหนาท่ีของรัฐใหเกิดความลําเอียงและไมเปนธรรม หรือเปนไปในทาง
ทเี่ ออ้ื ประโยชนต อผใู หข องขวัญ

2. การหาผลประโยชนใหตนเอง (Self-Dealing) คือ การใชตําแหนงหนาที่การงานเพื่อหาประโยชน
ใหกบั ตนเอง ครอบครัว หรือพวกพอง

3. การทํางานหลังเกษียณ (Post-Employment) คอื การท่ีเจาหนาทขี่ องรฐั เม่ือออกจากหนวยงานของ
รัฐ หรือภายหลงั เกษียณไดไ ปทาํ งานโดยใชอิทธพิ ลจากทเี่ คยดํารงตําแหนงเดมิ มารบั งานหาผลประโยชน ใหตนเอง
และพวกพอง

4. การทาํ งานพิเศษ (Outside Employment or Moonlighting) คอื การใช สถานภาพตําแหนงหนาท่ี
การงานเขาไปเปน ท่ีปรึกษา กรรมการ หุนสวน หรือเปนเจาของกจิ การภาคเอกชน เพื่อสรางความนาเชื่อถือวาจะไมมี
ปญหาติดขัดในการพิจารณางานจากหนวยงานรัฐที่ตนสังกัดอยู นอกจากน้ียังรวมถึงการใชเวลา เครื่องมือ วัสดุ
อปุ กรณข องรัฐ ในการทํางานพเิ ศษภายนอกทีไ่ มใชง านท่ีไดร บั มอบหมายจากหนว ยงานของรัฐ

5. การรับรูขอ มลู ภายใน (Inside Information) คือ สถานการณท่ีเจาหนาทีข่ องรัฐรบั รูรับทราบขอมูล
ภายในหนว ยงานแลวนาํ ขอมลู ดังกลา วไปแสวงหาผลประโยชนใ หตนเองและพวกพอง

6. การนําทรัพยสินของหนว ยงานไปใชช่ัวคราวในกิจการท่ีเปนสวนของตน (Using your employer’s
property for private advantage) คือ การนําทรพั ยสนิ ตาง ๆ ของหนว ยงานรัฐไปใชเ พอื่ ประโยชนส ว นตัว ทําให
หนวยงานของรฐั เสยี หายหรอื เสียประโยชน เชน การนําเคร่ืองใชสํานักงานกลบั ไปใชท ี่บาน การนํารถยนตราชการ
ไปใชท าํ ธรุ ะสว นตัว

7. การนาํ โครงการสาธารณะลงในเขตเลือกตงั้ เพ่อื ประโยชนทางการเมือง (Pork Barreling) คอื การใช
อิทธิพลทางการเมืองเพ่ืออนุมัติโครงการหรือผลตอบแทนในพ้ืนท่ีท่ีตนรับผิดชอบ เพ่ือใชเปนเครื่องมือในการหา
เสยี งเลือกต้ัง

ทัง้ นี้ เม่อื พิจารณา "รางพระราชบญั ญตั ิวา ดว ยความผดิ เกีย่ วกบั การขดั กันระหวา งประโยชนส ว นบคุ คลกับ
ประโยชนส วนรวม พ.ศ. ….” ทําใหมรี ูปแบบเพ่ิมเตมิ จากท่ีกลา วมาแลว ขา งตน อกี ๆ กรณี คือ

8. การใชต าํ แหนงหนาท่แี สวงหาประโยชนแกเ ครอื ญาตหิ รือพวกพอง (Nepotism) หรอื อาจจะเรยี กวา
ระบบอปุ ถัมภพ ิเศษเปนการทเี่ จา หนา ทีข่ องรฐั ใชอิทธิพลหรือใชอํานาจหนาที่ทําใหหนวยงานของตนเขาทําสัญญา
กับบรษิ ทั ของพ่นี อ งของตน

9. การใชอิทธิพลเขาไปมีผลตอการตัดสินใจของเจาหนาที่รัฐ หรือหนวยงานของรัฐอ่ืน (infuence)
เพ่ือใหเกิดประโยชนแ กตนเองหรือพวกพอง โดยเจาหนาที่ของรัฐใชตําแหนงหนา ทข่ี มขูผูใตบังคับบัญชาใหหยุดทาํ
การตรวจสอบบรษิ ทั ของเครอื ญาติของตน

10. การขัดกันแหงผลประโยชนสวนบุคคลกับประโยชนส วนรวมประเภทอื่นๆ

1.3 การขดั กนั ระหวา งผลประโยชนส ว นตนกบั ผลประโยชนสวนรวมตามกฎหมาย ป.ป.ช.

พระราชบัญญัตปิ ระกอบรัฐธรรมนูญวาดวยการปองกนั และปราบปรามการทจุ รติ พ.ศ. 2561
หมวดท่ี 6 การขดั กันระหวาง ผลประโยชนส วนบคุ คลกบั ประโยชนสว นรวม
มาตรา 126 นอกจากเจาพนักงานของรัฐทีร่ ัฐธรรมนูญกําหนดไวเปนการเฉพาะแลว หามมิใหกรรมการ
ผูดํารงตาํ แหนงในองคกรอิสระ และเจาพนักงานของรัฐที่คณะกรรมการ ป.ป.ช. ประกาศกําหนด ดําเนินกิจการ
ดงั ตอไปน้ี

(1) เปนคูสัญญาหรือมีสวนไดเสียในสัญญาที่ทาํ กับหนวยงานของรัฐ ท่ีเจาพนักงานของรฐั ผูนั้น
ปฏิบัติหนาท่ีในฐานะที่เปนเจาพนักงานของรัฐซ่ึงมีอํานาจไมวาโดยตรงหรือโดยออมในการกํากับ ดูแล ควบคุม
ตรวจสอบหรือดาํ เนนิ คดี

(2) เปนหุนสวนหรือผูถือหุนในหางหุน สวนหรอื บรษิ ัทที่เขาเปนคูสัญญา กับหนว ยงานของรัฐที่เจา
พนักงานของรัฐผูนน้ั ปฏิบัติหนาที่ในฐานะที่เปนเจาพนักงานของรัฐ ซึ่งมีอํานาจไมวาโดยตรงหรือโดยออมในการ
กาํ กบั ดแู ล ควบคมุ ตรวจสอบหรือดําเนนิ คดี เวน แตจะเปนผูถือหุนในบริษัทจํากัดหรือบริษัทมหาชนจํากัดไมเกิน
จาํ นวนท่ีคณะกรรมการ ป.ป.ช. กําหนด

(3) รับสัมปทานหรือคงถือไวซึง่ สมั ปทานจากรัฐ หนวยงานราชการ หนวยงานของ รัฐ รฐั วิสาหกิจ
หรือราชการสวนทองถ่ิน หรือเขาเปน คสู ัญญากับรัฐ หนว ยงานราชการ หนว ยงาน ของรฐั รัฐวิสาหกจิ หรือราชการ
สวนทองถ่ิน อันมีลักษณะเปนการผูกขาดตดั ตอน หรือ เปนหุนสวนหรือผูถือหุนในหางหุนสวนหรือบริษัทที่รับ
สัมปทานหรือเขาเปนคสู ัญญาในลักษณะดังกลาว ในฐานะท่ีเปนเจาพนักงานของรัฐซึง่ มีอํานาจไมวาโดยตรงหรือ
โดยออมในการกํากับ ดูแล ควบคุม ตรวจสอบหรือดําเนินคดี เวนแตจะเปนผูถือหุนในบริษัทจํากัดหรือบริษัท
มหาชนจํากัด ไมเกนิ จํานวนท่ีคณะกรรมการ ป.ป.ช. กาํ หนด

(4) เขาไปมีสว นไดเ สยี ในฐานะเปนกรรมการ ทปี่ รึกษา ตัวแทน พนักงานหรือลูกจาง ในธุรกิจ
ของเอกชนซึ่งอยภู ายใตก ํากบั ดูแล ควบคุม หรือตรวจสอบของหนวยงานของรฐั ท่เี จา พนักงานของรัฐผูน้ันสังกัดอยู
หรือปฏิบัติหนาท่ีในฐานะเปนเจาพนักงานของรัฐ ซ่ึงโดยสภาพของผลประโยชนของธุรกิจของเอกชนน้ันอาจขัด
หรือแยงตอประโยชนสวนรวมหรือประโยชนทางราชการ หรือกระทบตอความมีอิสระในการปฏิบัติหนาท่ีของเจา
พนักงานของรฐั ผูนน้ั

ใหน ําความในวรรคหน่งึ มาใชบ ังคบั กบั คสู มรสของเจาพนักงานของรัฐตามวรรคหนง่ึ ดวย โดยใหถือวาการ
ดาํ เนนิ กิจการของคูส มรสเปนการดาํ เนินกิจการของเจาพนักงานของรัฐ เวนแตเ ปนกรณีท่ีคูสมรสน้ันดําเนินการอยู
กอนทเ่ี จา พนกั งานของรฐั จะเขา ดํารงตําแหนง

คสู มรสตามวรรคสองใหหมายความรวมถึงผูซง่ึ อยกู ินกันฉันสามีภริยาโดยมไิ ดจดทะเบียนสมรสดวย ทั้งนี้
ตามหลกั เกณฑท ีค่ ณะกรรมการ ป.ป.ช. กาํ หนด

เจาพนักงานของรัฐท่ีมีลักษณะตาม (2) หรือ (3) ตองดําเนินการไมใหมีลักษณะ ดังกลาวภายในสามสิบ
วนั นบั แตวันทีเ่ ขาดํารงตาํ แหนง

มาตรา 127 หามมิใหกรรมการ ผูดํารงตําแหนงในองคกรอิสระ ผูดํารงตําแหนง ระดับสูงและผูดาํ รง
ตําแหนงทางการเมืองท่คี ณะกรรมการ ป.ป.ช. กาํ หนด ดาํ เนนิ การใดตามมาตรา 126 (4) ภายในสองปนับแตวันที่
พนจากตาํ แหนง

มาตรา 128 หามมิใหเจาพนกั งานของรัฐผูใดรับทรัพยส ินหรือประโยชนอ ่ืนใด อันอาจคํานวณเปนเงนิ ได
จากผูใด นอกเหนือจากทรัพยส ินหรือประโยชนอันควรไดตามกฎหมาย กฎ หรอื ขอบังคับท่ีออกโดยอาศยั อํานาจ
ตามบทบัญญัติแหงกฎหมาย เวนแตการรับทรัพยสินหรือประโยชนอ่ืนใดโดยธรรมจรรยาตามหลักเกณฑและ
จํานวนทีค่ ณะกรรมการ ป.ป.ช. กําหนด

ความตามวรรคหนึ่งมิใหใชบังคับกับการรับทรัพยสินหรือประโยชนอ่ืนใดของผูซ่ึงพนจากการเปน
เจาพนักงานของรัฐมาแลว ยงั ไมถึงสองปดว ยอนุโลม

2. การจัดการอยางมีสวนรว ม

จติ อาสาหรอื จติ สาธารณะ (public consciousness หรือ Public mind)
จิตอาสา หรือ จติ สาธารณะ (public consciousness หรือ Public mind) หมายถึง จิตสํานึกเพ่ือ

สวนรวม เพราะคําวา “สาธารณะ” คือ ส่ิงท่ีมิไดเปนของผูหนึ่งผูใด จิตสาธารณะจึงเปนความรูสึกถึงการเปน
เจาของในส่ิงที่เปน สาธารณะ ในสิทธิและหนาที่ทจี่ ะดแู ล และ บํารงุ รักษารวมกัน

จติ อาสา หรือ มีจิตสาธารณะ” ยังหมายรวมถึง จิตของคนที่รูจักความเสียสละ ความรวมมือ รวมใจ ใน
การทําประโยชนเพ่ือสวนรวม จะชวยลดปญหาที่เกิดข้ึนในสังคม ชวยกันพัฒนาคุณภาพชีวิต เพื่อเปนหลักการใน
การดําเนินชีวิต ชวยแกปญหาและสรางสรรคใหเกิดประโยชนสุขแกสังคม เชน การชว ยกันดูแลรักษาส่ิงแวดลอม
โดยการไมท ิ้งขยะลงในแหลง นา้ํ การดูแลรักษาสาธารณสมบตั ิ เชน โทรศัพทสาธารณะ หลอดไฟฟาท่ีใหความสวาง
ตามถนนหนทาง แมแ ตก ารประหยดั นาํ้ ประปา หรือไฟฟา ที่เปนของสว นรวม โดยใชใหเกิดประโยชนอยางคมุ คา
ตลอดจนชวยกันดูแลรักษา ใหความชวยเหลือผูตกทุกขไดยาก หรือผูท่ีรองขอความชวยเหลือเทาท่ีจะทําได
ตลอดจนรวมมือกระทําเพ่ือไมใหเกิดปญหา หรือชวยกันแกปญหา แตตองไมขัดตอกฎหมาย เพื่อรักษาประโยชน
สว นรวม

ราชบัณฑิตยสถาน ไดใ หค วามหมายของ จิตสํานึกทางสงั คม หรือจติ สํานึกสาธารณะวา คอื การตระหนักรู
และคํานงึ ถึงสวนรวมรว มกัน หรือการคํานึงถึงผอู นื่ ทรี่ ว มสมั พันธเปนกลมุ เดียวกนั

สํานักงานคณะกรรมการวิจัยแหงชาติ ไดใหความหมายวา การรูจักเอาใจใสเปนธุระและเขารวมในเร่ือง
ของสวนรวมท่ีเปนประโยชนตอ ประเทศชาติ มี ความสํานึกและยึดม่ันในระบบคุณธรรม และจริยธรรมท่ีดีงาม
ละอายตอส่งิ ผิด เนน ความเรียบรอย ประหยัดและมีความสมดุลระหวางมนษุ ยก บั ธรรมชาติ

สรุป จิตอาสา หรือจิตสาธารณะ หรือจิตสํานึกสาธารณะ คือ จิตสํานึก (Conscious) เปนการตระหนักรูตัว
หรือเปนจิตสวนท่ีรตู ัว รูวาทาํ อะไร อยูที่ไหน เปนอยา งไรขณะท่ีต่ืนอยูน ั่นเอง สวนคําวา สาธารณะ (Public) เปนการ
แสดงออกเพอื่ สังคมสวนรวม เปนการบริการชมุ ชน ทําประโยชนเ พื่อสงั คม ถาเปนส่งิ ของก็ตองใชป ระโยชนรว มกัน
เมอ่ื นําสองคาํ มารวม หมายถึง การตระหนักรูตน ท่จี ะทําสิง่ ใดเพอ่ื เหน็ แกป ระโยชนสวนรวม
ทมี่ า : http://www.nitade.lpru.ac.th/2012/html/news9.html

แนวคดิ และทฤษฎีทีเ่ กยี่ วของกับการมีสวนรว มของประชาชนในการอนรุ กั ษส ง่ิ แวดลอม

การมสี ว นรวมของประชาชน
โกวิทย พวงงาม (2553 : 127) อธบิ ายวาการมสี ว นรว มของประชาชน คือ การที่ประชาชนมีสวนรวมตง้ั แต
การคดิ วิเคราะห วางแผน ปฏิบัติงาน ประเมินผล และรว มรับผลประโยชนท่ีเกิดขึ้น ซ่ึงอาจกลาวไดว าเปนการ
พฒั นาชุมชนโดยประชาชนเพ่อื ประชาชน
คณะกรรมาธิการความมั่นคงแหงรัฐสภาผูแทนราษฎร (2553 : 10) กลาววาการมีสวนรวมของ
ประชาชนเปนการเปดโอกาสใหประชาชนทุกระดับชัน้ เขามามสี วนรวมในการดําเนินงานในการแกไขปญหาตางๆ
ใหสอดคลอ งกับความตองการของคนในชมุ ชนและสภาพปญหาทเ่ี กิดขนึ้ ในชมุ ชน
มธุรดา ศรีรัตน (2554) ไดกลาววา การมีสวนรวมของประชาชน คอื การที่ประชาชนเขามามีสวนรวม
ปฏบิ ัติในการแสดงความคิดเห็น ตัดสินใจวางแผน ปฏิบตั งิ านและการประเมินผล โดยใชความคิดสรางสรรคอ ยางมี
ความเชีย่ วชาญ เพือ่ ใหป ระสบผลสําเร็จตามวัตถปุ ระสงค
สรุป การมสี วนรวมของประชาชน เปนการเปดโอกาสใหป ระชาชนเขา มามีบทบาทในการดําเนินงานต้ังแต
เร่ิมจนสิน้ สุดการดําเนนิ งาน ไมวาจะเปนการรว มกําหนดปญหาวางแผนตัดสินใจ ระดมทรัพยากรบริหารจัดการ
ตดิ ตามประเมินผล และรว มรับผลประโยชนท เี่ กดิ ขึ้น เพ่อื พฒั นาเพื่อแกไขปญหาใหตรงกับความตองการของคนใน
ชมุ ชน

ข้นั ตอนการมสี วนรวม
กระทรวงศึกษาธกิ าร (2545 : 116) ไดจําแนกขัน้ ตอนการมสี ว นรว มของประชาชนไว 5 ขนึ้ ตอน ดงั น้ี
1. ข้ันตอนการมีสวนรวมในการคนหาปญหาและสาเหตุของปญหา โดยประชาชนจะมีสวนรวมในการ
กาํ หนดปญ หาและจดั ลาํ ดับความสาํ คัญของปญหาทีเ่ กดิ ขนึ้ ในชมุ ชน
2. ขั้นตอนการมีสวนรวมในการวางแผนพัฒนา โดยประชาชนจะมีสวนรวมในการกําหนดวัตถุประสงค
วิธกี ารดาํ เนินการ แนวทางการดําเนนิ การ รวมถึงการกําหนดแหลงทรัพยากร
3. ขั้นตอนการมีสวนรวมในการดาํ เนินงาน เปนขั้นที่ประชาชนจะมีสวนรวมในการสนับสนุนทรัพย วัสดุ
อุปกรณและแรงงาน หรอื เขารว มบริหารงานและประสานงาน
4. ขัน้ ตอนการมสี ว นรวมในการรบั ผลประโยชน เปน การรบั ผลประโยชนท่ีพึงจะไดรบั ผลประโยชนอ ันเกิด
จากการดําเนนิ งานดา นวัตถแุ ละจิตใจ
5. ขั้นตอนการมีสวนรวมในการประเมนิ ผล เปนการประเมินวาการดําเนินงานนน้ั กระทําไปสําเร็จตาม
วตั ถปุ ระสงคทีก่ ําหนดมากนอ ยเพียงใด

แนวคิดเกยี่ วกบั การอนุรักษส ่ิงแวดลอ ม
กรมสงเสริมสุขภาพสิ่งแวดลอม กระทรวงวิทยาศาสตรเทคโนโลยีและส่ิงแวดลอม (2545) ไดใหแนวทาง
การอนรุ ักษส่ิงแวดลอมไววา เปนการศึกษาเผยแพรแ ละประชาสัมพันธคอื ในการแกไขปญหาตางๆ ตองมีความเขาใจ
เก่ียวกับปญหาตองรูจักสังคมและสภาพแวดลอมอยางแทจริง เพ่ือใหคนในสังคมตระหนักถึงบทบาทของตนเอง
และหนาที่ที่มีตอส่ิงแวดลอ ม สลักจิต พุกจรูญ (2551) ไดเสนอแนวคิดในการอนุรักษสิ่งแวดลอมไวท้ังส้ิน 6
แนวทาง คอื
1. ตองมีความรูเกย่ี วกบั ประโยชนแ ละโทษของการอนุรกั ษทรัพยากรธรรมชาติและตองใหค วามสาํ คัญกับ
การนําทรพั ยากรธรรมชาติไปใชแ บบสญู เปลา
2. ใชทรัพยากรธรรมชาติท่ีจําเปนและหายากอยางระวัง โดยใหพึงระวังไววาการใชทรัพยากรมากเกินไป
จะทาํ ใหสภาพแวดลอมเสยี สมดลุ

3. รกั ษาทรพั ยากรที่ทดแทนไดใหม มี ากกวา หรอื เทากบั ทีต่ อ งการใชเปนอยา งนอย
4. สามารถประมาณอัตราการเปล่ียนแปลงของประชากรได โดยพิจารณาจากความตองการใช
ทรพั ยากรธรรมชาตเิ ปนสาํ คัญ
5. พยายามคนควาหาวิธีใหมๆ ในการผลิตและใชทรัพยากรธรรมชาติจากแหลงธรรมชาติใหพอเพียงตอ
ความตอ งการใชของประชากร
6. ใหความรูกับประชาชนเกี่ยวกับการรักษาสมดุลของธรรมชาติ เพื่อใหเขาใจถึงหลักการอนุรักษ
สิ่งแวดลอ ม

ตัวอยาง โมเดลการจัดการพื้นที่ชุมชนในโครงการจัดการพ้ืนท่ีคุมครองอยางมีสวนรวม บานเขาเหล็ก
อทุ ยานแหงชาติเฉลิมรัตนโกสนิ ทร

เขตรักษาพันธุสตั วปา ทุงใหญนเรศวรดานตะวันออก ไดเสนอรูปแบบของการประยุกตปรัชญาเศรษกิจ
พอเพียงในการดาํ เนินชีวิตบนทางสายกลาง บนหลักการสามหวง สองเง่อื นไข มาปรับใชกับการทํางานชุมชนใน
โครงการจอมปา ดงั นี้

ผงั การนําปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี งมาประยุกตใ ชใ นโครงการจอมปา



ตารางระดบั การมีสวนรว มของประชาชนของ IAP2 และตัวอยา งเทคนิคการมีสวนรว มของประชาชน

3. ความสมดุลระหวา งความตอ งการของมนุษยก บั ทรพั ยากร
การวิเคราะหส ถานการณปา ไม
ที่ดนิ ปา ไมข องรฐั บางสวนถูกครอบครองโดยประชาชนเพื่ออยูอาศัย หรือใชประโยชนโดยไมไดรับอนญุ าต

ตามกฎหมาย จํานวนไมนอ ยกวา ๑๕ ลานไ โดยจําแนกเปนพื้นท่ีปาเพื่อการอนุรกั ษ (อุทยานแหงชาติพันธสุ ัตวปา
และเขตหามลาสัตวปา) ไมนอยกวา ๕.๙ ลานไร ปาสงวนแหงชาติ และปาไมนอยกวา ๙ ลานไร ซ่ึงพนักงาน
เจาหนาที่ตามกฎหมายแตละฉบับอาจละเวนการดําเนนิ การตามกฎหมายในขณะเดียวกันรัฐบาลในแตละสมัยได
ออกนโยบายหรอื คาํ ส่ังผอ นปรนการบงั คบั ใชก ฎหมายกบั ประชาชนยากไร หรือไรท ีด่ นิ ทํากิน เชน มติคณะรัฐมนตรี
เมื่อวนั ที่ ๓ มิถนุ ายน ๒๕๔๑ และคาํ ส่ังคณะรกั แหงชาติ ที่ ๖๖/0๕๕๗ เปน ตน

จากสถานการณปาไมดังกลาว ทําใหเกิดความขัดแยงระหวางหนวยงานของรัฐที่บังคับใชกฎหมายกับ
ประชาชนท่ีครอบครองท่ีดินปาไมของรัฐโดยไมไดรับอนุญาตมาโดยตลอด แมวาจะมีความพยายามแกไขปญหา
เหลาน้ีในหลายรัฐบาลท่ีผานมา แตก็ยังไมสําเร็จ ในขณะท่ีประชาชนท่ีครอบครองท่ีดินปาไมของรัฐบางสวนได

พยายามเรียกรองขอความเปนธรรม ขอใหรัฐจัดสรรท่ีดินปาไม และใหเอกสารแสดงสิทธิในการครอบครองใน
รูปแบบตาง ๆ

พระราชดาํ ริเกยี่ วกบั การจัดการทรพั ยากรปา ไม
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ทรงหวงใยในปญหาปริมาณปาไม
ลดลงเปน อยางมาก จึงทรงพยายามคนหาวธิ นี านาประการทจ่ี ะเพ่ิมปริมาณของปาไมในประเทศไทยใหเพ่ิมมากขึ้น
อยางม่ันคงและถาวร โดยมีวิธีการที่เรียบงายและประหยัดในการดําเนินงาน ตลอดจนเปนการสง เสริมระบบวงจร
ปาไมใ นลักษณะอันเปน ธรรมชาติดั้งเดมิ ซง่ึ ไดพระราชทานพระราชดําริหลายวธิ ี ดงั นี้ (สาํ นกั งาน กปร.. ๒๕๔๐.)

(1) ปลกู ปาโดยไมตอ งปลกู ดว ยวธิ กี าร ๓ วิธี คอื
ก."...ถาเลอื กไดท ่ีที่เหมาะสมแลว ก็ท้ิงปานั้นไวตรงนั้น ไมตองไปทําอะไรเลย ปาจะเจริญเตบิ โตขึ้นมา

เปน ปา สมบรู ณโดยไมต อ งไปปลูกเลยสกั ตน เดียว..."
ข. "...ไมไ ปรงั แกปา หรือตอแยตนไมเพียงแตค ุม ครองใหข นึ้ เองไดเทา น้ัน..."
ค. "...ในสภาพปาเต็งรงั ปาเสื่อมโทรมไมตองทําอะไรเพราะตอไมก็จะแตกกิ่งออกมาอีกถึงแมตน

ไมสวยแตก ็เปน ตน ไมใหญไ ด. .."
(2) การปลูกปา ๓ อยาง ไดประโยชน ๔ อยาง : การรูจักใชทรัพยากรธรรมชาติดวยพระปรีชาญาณ

อยา งชาญฉลาดใหเ กดิ ประโยชนแ กปวงชนมากที่สดุ ยาวนานทสี่ ดุ และท่วั ถงึ กนั
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภมู ิพลอดลุ ยเดช บรมนาถบพติ ร ทรงแนะนําการปลกู ปา ในเชงิ

ผสมผสาน ท้ังดา นเกษตรวนศาสตร และเศรษฐกิจสง่ั คมไวเปน มรรควธิ ปี ลกู ปาแบบเบด็ เสร็จนนั้ ไวด ว ย

ลกั ษณะทั่วไปของปา ๓ อยา ง
พระราชดาํ ริปลูกปา ๓ อยางนนั้ มพี ระราชดํารสั ความวา
"....ปาไมท่จี ะปลูกนั้น สมควรท่ีจะปลูกแบบปาใชไมหนึ่ง ปาสาํ หรับใชผลหนึ่ง ปาสําหรับใชเปน
ฟน อยางหนึ่ง อันนีแ้ ยกออกไปเปน กวาง ๆ ใหญ ๆ การท่ีจะปลกู ตนไมสําหรับไดประโยชน ดังน้ี ในคําวิเคราะหของกรม
ปาไมรูสึกจะไมใชปาไม เปนสวน หรือจะเปนสวนมากกวาปาไม แตในความหมายของการชวยเหลือเพ่ือตนน้าํ ลํา
ธารน้ัน ปาไมเชนนี้จะเปนสวนผลไมก็ตามหรือเปนสวนไมฟนก็ตามน่ันแหละเปนปาไมท่ีถูกตอง เพราะทําหนาที่
เปน ปาคือเปนตนไมแ ละทาํ หนาทเ่ี ปนทรัพยากรในดานสาํ หรับใหผลทีม่ าเปน ประโยชนแกป ระชาชนได..."
ประโยชนท่ไี ดร ับ
ในการปลูกปา ๓ อยา งนัน้ พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภูมพิ ลอดลุ ยเดช บรมนาถบพิตร
ทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ พระราชทานพระราชาธิบายถงึ ประโยชนในการปลูกปา ตามพระราชดําริวา
“...การปลูกปา ๓ อยาง แตใหประโยชน ๔ อยาง ซ่ึงไดไมผล ไมสรางบาน และไมฟนนั้น
สามารถใหประโยชนไดถึง 4 อยาง คือ นอกจากประโยชนในตัวเองตามช่ือแลว ยังสามารถใหประโยชน อันที่ 4
ซึง่ เปน ขอ สําคญั คือสามารถชวยอนรุ ักษด ินและตน น้ําลาํ ธารดวย...."
และไดมีพระราชดํารสั เพิม่ เตมิ วา
"...การปลูกปาถาจะใหราษฎรมีประโยชนใหเขาอยูได ใหใชวิธปี ลูกไม ๓ อยาง แตมีประโยชน ๔
อยาง คือ ไมใชสอย ไมกินได ไมเศรษฐกิจ โดยปลูกรองรับการชลประทาน ปลูกรับชับนํ้า และปลูกอุดชวงไหลตาม
รอ งหว ย โดยรับนาํ้ ฝนอยางเดยี ว ประโยชนอ ยา งท่ี ๔ คอื ไดร ะบบอนรุ ักษด ินและนํา้ ....

(3) การปลูกปา ในใจคน
พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดลุ ยเดช บรมนาถบพิตร ทรงตระหนักถึงความสําคัญ

ของปาไมมาตั้งแตเสด็จขนึ้ ครองราชย พระองคเสร็จพระราชดําเนินไปเยี่ยมราษฎรท่ัวทุกภูมิภาค ทรงไดเห็นสภาพ
ปาไมที่ทรุดโทรมและถูกทําลายลงมากมาก จึงทรงมีพระราชดําริใหมีการอนุรักษและฟนฟูปาเพ่ือรักษา
สภาพแวดลอมและระบบนิเวศทางน้ํา ดิน และปาไม เพื่อใหประชาชนไดมีชีวิตและความเปนอยูที่ดีใน

สภาพแวดลอมทอี่ ดุ มสมบรู ณและสามารถพึ่งพาตนเองไดหลายโครงการ ท้งั ท่ีเปนโครงการสวนพระองค โครงการ
พระราชดาํ รทิ ีเ่ กีย่ วกบั ปาและดนิ

นอกจากนี้ พระองคท รงมีพระราชดํารัสในเร่ืองของการปลูกปาวา" "...วรจะปลูกตนไมในใจคน
เสยี กอ น แลวคนเหลานั้นก็จะพากนั ปลกู ตนไมลงบนแผนดนิ และรักษาตน ไมด ว ยตนเอง.."

ปลูกตนไมในใจคน หมายถึง ประการแรก ตองเขาใจวาเราปลูกตนไมทําไมตองใหเห็นระ
โยชนวาประโยชนค อื อะไร จําเปนตอ ชวี ติ อยางไร ประการท่สี อง ปลกู ตนไมเปนการปลูกจติ สาํ นึกเกีย่ วกับ
ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดลอม ดนิ น้ําลมไฟทอ่ี ยรู อบตัวเรา

พระราชดําริในการปลูกปาโดยไมตองปลูก เปนกลยุทธในการรกั ษาปาที่เรียบงาย ประหยัดโดย
ทรงอาศยั หลักวงจรธรรมชาติเพียงคนไมเขาไปทําลาย รบกวน เพื่อใหตนไมไดฟนตัว ขยายพันธุ เกิดระบบนิเวศ
ของสง่ิ มีชีวติ ทเ่ี กือ้ กูลกันเปนระดบั ช้นั จนปา ฟนคนื สูค วามสมบรู ณไ ด จากการทรงงานพัฒนาในภูมภิ าคตา ง ๆ ของ
ประเทศ มาตลอด ๗0 ป ทรงตระหนักถึงปญหาความเสื่อมโทรมของปา โดยเฉพาะปาตนน้ําลําธาร ดวยทรงเขา
พระทัยในวงจรธรรมชาติของปา จึงทรงคัดเลือกวิธีฟนฟู อนุรักษปาที่สอดคลองกับสภาพภูมิประเทศและ
วัฒนธรรมความเปนอยู และทสี่ าํ คญั คอื ความเขาใจของคนในพน้ื ท่ี ดงั พระราชดํารัสทวี่ า "...ตองอธิบายใหราษฎรรู
วาการทีป่ ริมาณน้ําตามแหลง นา้ํ ธรรมชาติลดลง มันก็เพราะมีการทาํ ลายปาตนนํ้าโดยรูเทาไมถึงการณ..." และ "...
ไมย ืนตน นัน้ จะชวยใหอ ากาศมคี วามชุมช้ืนเปนขั้นตอนหน่งึ ของระบบการเกิดฝนตก
ตามธรรมชาติ ทั้งยังชว ยยึดดินบนภเู ขาไมใ หพังทลายเมื่อเกดิ ฝนตกอีกดวย... "

ปจจุบันจํานวนประชากรท่ีเพ่ิมข้ึนและความตองการใชทรัพยากรก็เพิ่มมากข้ึนตามไปดวยทําให
เกิดการตักตวงผลประโยชนจากธรรมชาติจนสรางความเสยี หายอยางมหาศาลแกสิ่งแวดลอมและมนุษยไปพรอม
กนั ในวันนี้พระราชดาํ รกิ ารปลกู บาํ โดยไมต อ งปลูก และการปลูกปาในใจคนของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา
ภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร จะเปนบทเรียนอันลึกซึ้งใหคนไทยไดศึกษาหาหนทางชวยกันรักษาปาไม และ
ทรพั ยากรธรรมชาตใิ หด ํารงอยูค แู ผนดินสบื ไป

"...อาจฝกใหราษฎรชวยทําหนาที่พนักงานดูแลปาไม เพราะตางฝายตางก็มีประโยชนรวมกัน...
บริเวณพ้ืนที่ราบในหุบเขาก็ตองพัฒนาใหเปนนาขาวสาํ หรบั ราษฎรทํากิน... เม่ือราษฎรสามารถทํากินไดบริบูรณแลว
จะเลิกปลกู ฝนโดยส้ินเชิง..." พระราชดํารสั เม่ือวันอาทติ ยท่ี ๒๓ มกราคม พ.ศ. ๒๕๒๖๐ ณ โครงการหลวงพัฒนาตน
น้ําหนว ยท่ี ๖ ขนุ คอง (สาํ นกั สนองงานพระราชดําร,ิ ๒๕๖๐)

4. การรองเรียนเกี่ยวกับการกระทาํ ความผดิ ทางทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอม
กรมอุทยานแหงชาติ สัตวปา และพันธุพืช จัดตั้งศูนยบริการประชาชนเพ่ือบริหารจัดการเร่ืองรองเรียน

ตาง ๆ เพ่ือใหประชาชนไดรับประโยชนสูงสุด ภายใตคําสั่งกรมอุทยานแหงชาติ สัตวปา และพันธุพืช ที่
297/2550 ซ่ึงดําเนินการโดยศูนยสารสนเทศ สํานักแผนงานและสารสนเทศ โดยมีวัตถุประสงคเพ่ือเปน
แนวทางในการแจงเรื่องรองเรียนสําหรับประชาชน และเพ่ือทราบขั้นตอน/กระบวนการในการดําเนินการเกี่ยวกับ
เร่ืองรอ งเรยี นของประชาชนที่เกี่ยวกบั การกระผดิ ทางทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอม

การบริหารจัดการเรื่องรองเรยี น มีเพื่อใหต อบสนองความตองการของผูรับบริการโดยใหครอบคลุมทุกกลุมของ
ผูรับบริการและผูมีสวนไดสวนเสียในการจัดการขอรองเรียน ขอคิดเห็นขอเสนอแนะ และคําชมเชย ดาน
ทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ ม รวมไปถึงเรื่องรอ งเรียนเก่ียวกับภารกิจดานทรพั ยากรธรรมชาติ เชน การบุก
รกุ พืน้ ท่ีปาไม การตัดไมทาํ ลายปา การลา สตั ว การครอบครองสตั วปา และการคาขายสตั วปาและพืชปา

ผงั กระบวนการจดั การเรือ่ งรองเรยี น

ระยะเวลาท่ใี ชในการดําเนนิ การแกไ ขปญ หาแตละประเภท พรอมท้ังข้นั ตอนแนวทางการดําเนนิ งาน
(Work Flow)

- ขั้นตอนการปฏิบัตใิ นการยื่นเร่อื งรองเรียนของประชาชน
ประชาชนสามารถย่ืนเร่ืองรองเรียนผา นชองทางตาง ๆ ได ในที่น้ีจะกลาวถึงการยื่นเรื่องรองเรียนผาน
เวบ็ ไซตก รมอทุ ยานแหงชาติ สตั วปา และพนั ธุพ ืช โดยผยู ืน่ เรอื่ งรองเรียนตองทําการลงทะเบียนเขาใชงานระบบ ซึ่งมี
ขัน้ ตอนดงั นี้

5. การเฝา ระวงั การแจงเบาะแสการทจุ รติ ดา นทรัพยากรปา ไม
โดยมชี องทางในการแจงเรื่องรอ งเรยี น ดงั น้ี
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ ม
1. เวบ็ ไซต http://petition.mnre.go.th
2. จดหมายอิเล็กทรอนกิ ส (E-Mail) : [email protected]
3. สง หนังสือรองเรยี นมาที่กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอม เลขที่ 92 ซ.พหลโยธิน

7 ถนนพหลโยธิน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงุ เทพฯ 10400
4. มาย่ืนหนังสือรองเรียนดวยตนเองท่ีศูนยบริการรวม ชั้น 1 กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและ

สง่ิ แวดลอม
5. สายดว น Green Call 1310 หรือ 0-2265-6223-5
6. โทรสาร (Fax) : 0-2265-6222
7. Application (mnre e-petition)

กรมอุทยานแหงชาติ สัตวป า และพนั ธุพชื
1. ทางจดหมาย จาหนาชองถึง กรมอุทยานแหงชาติ สัตวปา และพันธุพืช เลขที่ ๖๑ ถนน

พหลโยธิน แขวงอนุสาวรีย เขตจตจุ ักร กรงุ เทพฯ ๑๐๙๐๐
2. โทรศพั ทห มายเลข 0 ๒๕๖๑ ๑๗๗๗ ตอภายใน ๑๒๔๕ โทรสาร 0 ๒๙๔๐ ๕๙๐๗
3. ไปรษณยี อิเลก็ ทรอนกิ ส (e - Mail) [email protected]
4. หนาเว็บไชตข องกรม http://portal.dnp.go.th/Complaint
5. เดนิ ทางยืน่ เรือ่ งรองเรียนดวยตนเอง ที่ ชน้ั ๕ อาคาร สทก. กรมอุทยานแหงชาติ สัตวป า

และพันธุพืช

6. ศนู ยส ายดว นพทิ ักษปา สายดว น 1362 , Page Facebook อาสาสมัครพิทักษอุทยาน
แหง ชาติฯ (อส.อส.)

ใบงานท่ี ๑
สรปุ องคความรกู ารแยกแยะประโยชนส วนบุคคลกบั ประโยชนส ว นรวม

ชอ่ื กลมุ ........................................................

สมาชกิ กลมุ
1......................................................................................
2......................................................................................
3......................................................................................
4......................................................................................
5......................................................................................
6......................................................................................

ใบงานท่ี ๒
สรปุ องคค วามรกู ารอนรุ กั ษท รพั ยากรปา ไม

ช่ือกลุม........................................................

สมาชิกกลมุ
1......................................................................................
2......................................................................................
3......................................................................................
4......................................................................................
5......................................................................................
6......................................................................................



แผนการจัดการเรยี นรูหลกั สตู รตานทจุ รติ ศึกษา พ.ศ. 2565
เรอ่ื ง การพทิ กั ษทรพั ยากรปาไม
หนว ยการเรยี นรูที่ ๑ ปาไมงาม

กลมุ ผูเรยี น ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย เวลา 6 ชวั่ โมง

1. ผลการเรยี นรู
มคี วามรูความเขา ใจเกยี่ วกับความหมาย ความสําคญั และประโยชนของทรัพยากรปาไม และรวมอนุรักษ

ทรพั ยากรปาไม

2. ผังความคิดรวบยอดหลัก

การอนรุ กั ษปาไม(สงวน/รักษา/ฟน ฟ/ู พัฒนา/ใชอ ยางย่ังยืน)

ปา ไมงาม ความสมดุลระหวางความตองการของมนษุ ยกบั ทรพั ยากร

ความรูท ัว่ ไปเก่ียวกับชนิดปา กับการดดู กลับ
คารบอนไดออกไซด

คุณประโยชน
-ทางตรง
-ทางออม

3. ความคิดรวบยอดหลกั (ระบุใหส อดคลองกับผงั ความคดิ รวบยอด)
1. การอนุรักษป าไม(สงวน/รักษา/ฟนฟู/พัฒนา/ใชอ ยางยั่งยืน)
2. ความสมดลุ ระหวา งความตอ งการของมนษุ ยกับทรัพยากร
3. ความรทู ่ัวไปเก่ียวกบั ชนิดปา กับการดูดกลบั คารบ อนไดออกไซด
4. คณุ ประโยชน
- ทางตรง
- ทางออ ม

4. จดุ ประสงคก ารเรยี นรู
1. อธบิ ายความหมายของทรัพยากรปาไมได
2. อธิบายความสาํ คัญ และประโยชนข องทรัพยากรปาไมไ ด
3. รว มอนุรกั ษทรัพยากรปา ไมไ ด

5. กิจกรรมการเรยี นรู (เวลา 6 ชว่ั โมง)
๑. ผูสอนกระตุนความสนใจของผูเรียนโดยการเปด VDO สารคดีเก่ียวกับทรัพยากรปาไม จากนั้น

แลกเปล่ียนเรียนรูกับผูเรียนในประเด็นความหมาย ความสําคัญ ประโยชน และการอนุรักษทรัพยากรปาไม
(สงวน/รกั ษา/ฟน ฟู/พัฒนา/ใชอ ยางย่งั ยืน) (๓๐ นาที)

๒. ผูเรียนสืบคนขอมูลเกี่ยวกับความหมาย ความสําคัญ และประโยชนของทรัพยากรปาไม ท้ังทางตรง
และทางออ ม โดยสรปุ เปน แผนผงั ความคิดหรอื อนิ โฟกราฟก (๓๐ นาที)

๓. ผูเรียนแบงกลมุ รว มกนั สาํ รวจระบบนเิ วศปาไมภ ายในโรงเรียน ในประเด็นชนิดของตนไม ประโยชนทั้ง
ทางตรงและทางออม ความรูท่ัวไปเกี่ยวกับชนิดปากับการดูดกลับคารบอนไดออกไซด และการอนุรักษ พรอม
นําเสนอและอภิปรายรวมกัน (1 ช่วั โมง 3๐ นาที)

๔. ผูเรียนแบงกลุมศึกษาและสืบคนขอมูลจากแหลงเรียนรูทรัพยากรปาไมในทองถ่ิน รวมกับการสืบคน
จาก Internet ในประเดน็ การอนุรักษปาไม ความสมดุลของการใชทรพั ยากรปาไม ชนิดของปาไม และประโยชน
ของปา ไม ทั้งทางตรงและทางออ ม (1 ช่วั โมง 3๐ นาท)ี

๕. ผเู รยี นแตล ะกลมุ นาํ เสนอผลการศึกษาและการสืบคน ขอ มลู (๔๕ นาที)
๖. ผเู รียนรวมกันสรปุ ความหมาย ความสําคญั ประโยชนแ ละวธิ กี ารอนรุ กั ษท รพั ยากรปา ไม (๑๕ นาท)ี
๗. ผูเรียนแบงกลุมจัดทําและพัฒนาส่ือการอนุรักษทรัพยากรปาไม ในรูปแบบตาง ๆ ตามความสนใจโดย
นําเสนอผาน social media (1 ชว่ั โมง)

6. ส่อื การเรียนรู / แหลงเรียนรู
๑. VDO สารคดเี ก่ียวกับทรัพยากรปาไม
๒. แหลงเรียนรูภ ายในโรงเรยี น
๓. แหลงเรียนรูทรัพยากรปา ไมในทองถ่ิน
๔. ส่อื ดิจทิ ัล
๕. หอ งสมุด
๖. website

7. การวัดและประเมนิ ผล

จุดประสงคการเรียนรู วธิ กี ารวัด เครอื่ งมือวัด แหลงขอมูล เกณฑการผา น

1. อธบิ ายความหมาย การตรวจสอบ แบบประเมนิ ช้นิ งาน ผูเรียน รอ ยละ ๘๐

ของทรัพยากรปาไมได ประเมนิ ช้ินงาน แผนผังความคดิ หรือ ของคะแนนเตม็

(แผนผังความคิด อนิ โฟกราฟก

หรืออินโฟกราฟก)

2. อธิบายความสําคัญ การตรวจสอบ แบบประเมินชนิ้ งาน ผเู รยี น รอยละ ๘๐

และประโยชนของ ช้นิ งาน เชนเดยี วกบั ขอ 1 ของคะแนนเตม็

ทรัพยากรปาไมได เชน เดยี วกบั ขอ 1

3. รว มอนรุ กั ษ การตรวจสอบชิ้นงาน แบบประเมินช้ินงานส่ือ ผูเรียน รอ ยละ ๘๐

ทรพั ยากรปาไมได (ส่ือการอนุรกั ษ การอนุรักษท รัพยากร ของคะแนนเตม็

ทรัพยากรปาไม) ปา ไม

8. บนั ทึกหลังการจดั การเรยี นรู
8.1 ผลทเ่ี กิดข้นึ กับผูเรยี นตามจุดประสงคก ารเรยี นรู ขอ 1

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

8.2 ผลท่ีเกิดข้นึ กบั ผูเรยี นตามจุดประสงคก ารเรียนรู ขอ 2
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

8.3 ผลท่เี กดิ ขน้ึ กับผเู รยี นตามจดุ ประสงคการเรยี นรู ขอ 3
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

8.4 ส่ิงท่คี วรปรบั ปรุงและพัฒนา
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

แบบประเมินช้นิ งาน

(แผนผงั ความคิดหรอื อินโฟกราฟก)

เรือ่ ง ความหมาย ความสาํ คัญ และประโยชนของทรพั ยากรปาไม

ชื่อ – สกลุ ................................................................................. ชน้ั .............................. เลขที่ ...................

รายการประเมิน ระดับคะแนน

๓ ๒ ๑ คา น้าํ หนัก

๑. การระบุ ความหมาย ความสําคัญ และประโยชนข องทรพั ยากรปาไม ๕

๒. มคี วามคิดสรางสรรค ความสวยงาม ความนาสนใจ ๓

๓. การสงงานตรงตามกําหนดเวลา ๒

คะแนนรวม

ลงชอื่ .........................................ผูประเมิน
(..........................................)

เกณฑก ารใหคะแนนผลงาน

รายการประเมนิ ๓ คะแนน ๑

๑. การระบุ ความหมาย ระบุ ความหมาย ๒ ระบุ ความหมาย
ความสาํ คญั และประโยชน ความสาํ คญั และประโยชน ความสาํ คัญ และ
ของทรพั ยากรปาไม ของทรัพยากรปาไมไ ด ระบุ ความหมาย ประโยชนของทรัพยากร
ครบถว น ถูกตอง ชัดเจน ความสําคัญ และ ปา ไม ไดถ ูกตอง ๑
ประโยชนข องทรพั ยากร ประเดน็
ปา ไม ไดถูกตอ ง ๒
ประเด็น

๒. มีความคดิ สรางสรรค มคี วามคดิ สรา งสรรค มคี วามคิดสรา งสรรค มคี วามคดิ สรางสรรค
ความสวยงาม ความนา สนใจ ความสวยงาม และความ
หรอื ความสวยงาม หรอื หรอื ความสวยงาม หรอื
นาสนใจ
ความนา สนใจ อยา งนอ ย ความนาสนใจ เพียง ๑

2 รายการ รายการ

๓. การสง งานตรงตาม สงงานกอ นกําหนดหรือตาม สงงานหลงั กําหนดเวลา สง งานหลงั กาํ หนดเวลา
กําหนดเวลา
กาํ หนดเวลา ไมเ กนิ ๑ วัน เกนิ ๑ วนั ข้นึ ไป

แบบประเมินช้นิ งาน

(สื่อการอนุรกั ษทรัพยากรปา ไม)

เรือ่ ง ความหมาย ความสําคัญ และประโยชนข องทรพั ยากรปา ไม

กลุม ..................................................................................... ชัน้ ..........................................

รายชื่อสมาชิก

๑. ชอ่ื – สกุล ........................................................................................... เลขท่ี ...................
๒. ชื่อ – สกลุ ........................................................................................... เลขท่ี ...................
๓. ชื่อ – สกุล ........................................................................................... เลขท่ี ...................
๔. ช่อื – สกุล ........................................................................................... เลขที่ ...................

รายการประเมนิ ระดบั คะแนน
๑. การนําเสนอวิธีการอนรุ กั ษท รพั ยากรปาไม ๓ ๒ ๑ คา นาํ้ หนกั
๒. การทาํ งานกลมุ
๓. มีความคิดสรางสรรค ความสวยงาม ความนา สนใจ ๔

คะแนนรวม ๓

๓

ลงชื่อ.........................................ผปู ระเมนิ
(..........................................)

เกณฑก ารใหคะแนนผลงาน

รายการประเมนิ ๓ คะแนน ๑
๒

๑. การนาํ เสนอวธิ ีการ นําเสนอวธิ กี ารอนุรักษ นาํ เสนอวธิ ีการอนุรักษ นาํ เสนอวิธกี ารอนรุ ักษ

อนุรักษทรพั ยากรปา ไม ทรพั ยากรปาไมที่ ทรพั ยากรปาไมท ่ี ทรพั ยากรปาไมท ่ี

หลากหลาย สงเสริมการมี หลากหลาย สง เสรมิ การมี หลากหลาย สงเสรมิ การมี

สวนรวมของประชาชน และ สวนรวมของประชาชน และ สวนรวมของประชาชน และ

สามารถนําไปปฏบิ ัตไิ ดอยาง สามารถนําไปปฏบิ ัติไดอยาง สามารถนาํ ไปปฏิบัตไิ ดอยาง

ยง่ั ยนื ยัง่ ยนื อยา งนอย ๒ ประเดน็ ย่งั ยนื อยางนอย ๑ ประเด็น

๒. การทํางานกลมุ มกี ารวางแผนการทาํ งาน มีการวางแผนการทาํ งาน มีการวางแผนการทาํ งาน

มอบหมายหนาทช่ี ัดเจน หรอื มอบหมายหนาทีช่ ดั เจน หรือมอบหมายหนา ทช่ี ัดเจน

มสี ว นรว มในการแสดงความ หรือมีสว นรว มในการแสดง หรือมสี วนรวมในการแสดง

คดิ เห็น ความคิดเหน็ อยา งนอย ๒ ความคิดเห็น อยางนอ ย ๑

รายการ รายการ

๓. มีความคิด มคี วามคิดสรา งสรรค มีความคิดสรา งสรรค หรือ มคี วามคิดสรางสรรค หรือ

สรางสรรค ความสวยงาม ความสวยงาม หรอื ความ ความสวยงาม หรอื ความ

ความสวยงาม และความนาสนใจ นาสนใจ อยางนอย 2 นาสนใจ เพยี ง ๑ รายการ

ความนาสนใจ รายการ

แผนการจัดการเรียนรหู ลกั สตู รตานทุจริตศกึ ษา พ.ศ. 2565
เรือ่ ง การพทิ กั ษท รัพยากรปา ไม
หนวยการเรยี นรทู ี่ 2 ปา คือผูให

กลมุ ผูเรยี น ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย เวลา 7 ชั่วโมง

1. ผลการเรยี นรู
วเิ คราะหสภาพปญหาและเสนอแนะแนวทางแกป ญหาดา นทรัพยากรปาไมได

2. ผงั ความคดิ รวบยอดหลัก

ปา คอื ผูให มลู คา ของปา
- ดา นเศรษฐกิจ
- สง่ิ แวดลอ ม

ความอุดมสมบูรณของปา

ปาไมกับระบบนเิ วศ

ปญหา สถานการณ (ผลกระทบ)

3. ความคิดรวบยอดหลกั
1. มูลคาของปา
- ดา นเศรษฐกิจ
- สิ่งแวดลอม
2. ความอดุ มสมบูรณของปา
3. ปา ไมกบั ระบบนิเวศ
4. ปญ หา สถานการณ (ผลกระทบ)

4. จุดประสงคการเรียนรู
1. วเิ คราะหส ภาพปญหาดา นทรพั ยากรปาไมได
2. เสนอแนะแนวทางแกป ญ หาทรพั ยากรปาไมไ ด

5. กิจกรรมการเรียนรู (เวลา 7 ช่ัวโมง)

ขั้นนําเขาสบู ทเรยี น (20 นาที)
1. ข้นั กําหนดปญ หา

1.1 ครผู สู อนใชค าํ ถามกบั นกั เรียนในหอง วาในปจจุบันนักเรียนไดพบเห็นปญหาที่เกี่ยวปาไมอยางไรบาง
(คาํ ถามปลายเปดยกตัวอยา ง)

1.2 ครูผูสอนใหนักเรยี นแบงกลุม กลมุ ละ 4-5 คน แลวใหนกั เรียนจัดเปนกลุมต้ังชื่อกลุมพรอมทั้งเลือก
ประธานกลมุ และเลขานุการกลุม

1.3 ผูเรยี นแตละกลุม จับฉลากเพือ่ สมุ เลอื กสถานการณ เพื่อพจิ ารณารว มกนั ภายในกลุม
1.4 ครูนําอภิปรายวา จากสถานการณท่ีนักเรียนแตละกลุมจับสลากไดน้ัน นักเรียนแตละกลุมรวมกัน
วิเคราะห กําหนดปญหาท่ีเกี่ยวของกับสถานการณ โดยบันทึกเร่ือง สภาพปญหาดานทรัพยากรปาไม
(แนวความคิดที่นกั เรยี นจะเกิดขอ สงสัยจากคาํ ตอบของนักเรียน)

2. ข้ันทาํ ความเขาใจปญ หา (20 นาท)ี
2.1 ครูใหน ักเรียนแตละกลมุ ชว ยกนั ทําความเขาใจประเด็นปญหาทีน่ ักเรียนได รวมกันแลกเปลี่ยน แสดง

ความคิดเหน็ ภายในกลุมตนเอง
2.2 นกั เรยี นแตล ะกลุม รวมกันวางแผนการดําเนินงานศึกษาคนควาตามประเด็นท่ีตอ งการศกึ ษาโดยแบง

หนา ทก่ี ารทาํ งานกันในกลมุ

3. ข้นั ดาํ เนนิ การศึกษาคน ควา (50 นาที)
3.1 นกั เรยี นแตละกลมุ ดาํ เนนิ การศึกษาคน ควา ตามประเดน็ ที่ตองการคนควาหาคําตอบ เชน ผลกระทบ

จากการแผวถางปา ผลกระทบจากไฟปา ปาไมม สี ภาพเสื่อมโทรม การลักลอบตดั ไมทําลายปา การเผาปา การบุกรุก
ทาํ ลายปา ผลกระทบจากการสูญเสยี ปา ไม และประเดน็ อ่ืน ๆ ท่นี ักเรยี นสนใจศกึ ษาเพ่ิมเตมิ

3.2 นักเรียนแตละกลุมสืบคน ขอมูลเร่ืองสญู เสียการทําลายปาไม จากแหลงการเรียนรูตาง ๆ (หองสมุด
อนิ เทอรเ น็ต เพจ Facebook ที่ครรู วบรวมขอมูล ไวเ พอ่ื ใหน ักเรียนสะดวกตอ การคน ควาและไดขอมูลที่ครอบคลุม
เน้ือหาตามตัวช้วี ดั )

4. สังเคราะหค วามรู (30 นาท)ี
4.1 นักเรยี นแตละกลุมนําขอมูลที่ไดจากการศกึ ษาคนควาดวยวิธีการตางๆ มาแลกเปลี่ยนเรียนรูกันใน

กลุม และรวมกนั อภปิ รายและมอบหมายใหส มาชิกภายในกลมุ
4.2 นักเรียนบันทึกผลการสืบคนขอ มูลและผลการศึกษาคนควาตามหนาท่ีและแผนการดําเนินงานของ

กลุม โดยแตละกลมุ บันทกึ ผลการสบื คนขอมูล
5. ข้ันสรปุ และประเมินคาของคาํ ตอบ (40 นาที)
5.1 นักเรียนทกุ กลุมรวมกันนําเสนอขอมูลท่ีสังเคราะหไดและรวมอภิปรายวาขอมูลของแตละกลุมที่ได

จากการศกึ ษาคน ควาครบถวน สมบูรณถ ูกตองโดยมีครูทําหนา ที่ชว ยตรวจสอบและเสนอแนะเพ่ิมเติม
5.2 นกั เรยี นแตละกลมุ สรุปขอมลู ทไี่ ดจ ากการศกึ ษาคนควา ท่ีครบถวนตามประเด็น นําเสนอในรปู แผนผัง

ความคิดในภาพรวมของปญหาอีกคร้ัง โดยสรุปลงในกระดาษแผนใหญ ตกแตงใหสวยงาม โดยระดมสมองเขียน
แผนผัง

5.3 ครูและนักเรียนรว มกันตรวจสอบแนวคําตอบของผลการศกึ ษาคนควา
6. ขั้นนําเสนอและประเมนิ ผล (40 นาที)

6.1 นกั เรียนแตละกลมุ นาํ เสนอผลงาน โดยนําผลงานไปตดิ ผนงั บริเวณท่ีกําหนดแลวนักเรียน เดินเวียนดู
ผลงานของเพื่อนกลุมอื่น (Gallery walk) อยางนอ ย 2 กลุมพรอมเปดโอกาสใหซักถาม ใชเวลากลุมละ 5 นาที

และบันทึกขอมูลความรูท่ีไดจากการเดินเวียนศึกษาซักถามผลงานของเพ่ือนในใบงาน เร่ืองกิจกรรมแผนผัง
ความคดิ

6.2 นักเรียนแตละกลุมเดินกลับมาท่ีผลงานของกลุมตนเอง จากนั้นเจาของผลงานตอบคําถามท่ีเพ่ือน
ถามไวและสรปุ ใหเ พอื่ นคนอนื่ ๆ ฟง

6.3 นกั เรยี นในชน้ั รวมแสดงความคิดเหน็ ในประเด็น
- วเิ คราะหการประเมินมูลคาของปาดานเศรษฐกจิ และสงิ่ แวดลอ มและ
ความสมบูรณข องปา
- วิเคราะหสภาพปญหาดา นทรัพยากรปา ไม
- เสนอแนะแนวทางแกป ญหาทรัพยากรปาไมได

6. ส่อื การเรียนรู / แหลงเรียนรู
1. หองคอมพิวเตอร
2. หอ งสมุด
3. อนิ เทอรเน็ต

7. การวดั และประเมินผล

จดุ ประสงคการเรียนรู วิธีการวดั เคร่ืองมือวัด แหลงขอมลู เกณฑการผา น
1. วเิ คราะหสภาพปญหา ตรวจผลงานการ ผเู รียน
ดานทรัพยากรปาไมได นําเสนอผลงานกลุม แบบประเมินการ รอ ยละ 80
วิเคราะหสภาพ ของคะแนนเตม็
2. เสนอแนะแนวทาง ตรวจผลงานเสนอแนะ ปญหาดาน
แกป ญ หาทรัพยากรปาไมได แนวทางแกปญหา ทรัพยากรปาไม ผูเ รียน รอ ยละ 80
ทรพั ยากรปาไม แบบประเมิน ของคะแนนเตม็
ใบงานเรือ่ ง
กจิ กรรมแผนผัง
ความคิด

8. บนั ทกึ หลงั การจดั การเรยี นรู
8.1 ผลทีเ่ กิดข้นึ กับผูเรียนตามจุดประสงคก ารเรยี นรู ขอ 1

......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

8.2 ผลทเ่ี กดิ ข้ึนกบั ผเู รียนตามจุดประสงคการเรยี นรู ขอ 2
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

8.3 สิง่ ท่ีควรปรับปรงุ และพัฒนา
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

แบบสังเกตพฤตกิ รรมการปฏบิ ตั ิงานกลมุ

กลมุ ......................................................ชั้น.........................

พฤติกรรม

ลําดบั ช่อื -สกุล ความรวมมือ การแสดง การรับฟง การมีสว นรวม รวม
ท่ี สมาชกิ กลุม ความคดิ เห็น ความคิดเหน็ ในการอภิปราย

๔๓๒๑๔๓๒๑๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑

๑

๒

๓

๔

๕

๖

๗

๘

๙

๑๐

เกณฑการใหคะแนน หรอื ปฏบิ ตั ิบอ ยครงั้
ดมี าก = ๔ ประสทิ ธภิ าพอยูในเกณฑ ๙๐-๑๐๐ % หรอื ปฏบิ ตั บิ างคร้งั
ดี = ๓ ประสิทธิภาพอยูในเกณฑ ๗๐-๘๙ % หรือปฏบิ ตั คิ ร้งั เดียว
ปานกลาง = ๒ ประสทิ ธภิ าพอยใู นเกณฑ ๕๐-๖๙ % หรอื ไมป ฏบิ ัตเิ ลย
ปรับปรุง = ๑ ประสิทธิภาพตาํ่ กวา เกณฑ ๕๐ %

นกั เรียนตองผา นเกณฑการประเมิน ในระดบั ดี ประสทิ ธิภาพอยใู นเกณฑ ดี ๗๐-๘๙ %

ลงชอื่ ...................................................ผสู งั เกต
(...................................................)
............../.................../................