CHET TILI
FANI BO‘YICHA
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
UZLUKSIZ TA’LIM MILLIY O‘QUV
DASTURLARI
Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi
Loyiha
TOSHKENT – 2021
UO‘К 37.018(575.1)
КBК 74.202.5(5O‘)
ISBN 978-9943-6960-3-7
Mazkur to‘plamdagi Chet tili fani bo‘yicha “Maktabgacha, umumiy o‘rta, o‘rta
maxsus, professional va oliy taʼlim tizimlarida o‘quv dasturlarining uzviyligini
taʼminlash konsepsiya” Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Taʼlim sifatini nazorat qilish
davlat inspeksiyasi Ilmiy-metodik K engashining 2021-yil 29-oktabrdagi yig‘ilish
(3-son bayonnomasi) qarori bilan tasdiqlangan va nashrga tavsiya etilgan.
Chet tili fani bo‘yicha “O‘zbekiston Respublikasi uzluksiz ta’lim milliy o‘quv
dasturlari” O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 6-noyabrdagi “Ta’lim-
tarbiya tizimini yanada takomillashtirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi
PQ-4884-son qarori ijrosi sifatida soha vakillari, tajribali professor-o‘qituvchilar,
metod istlar tomonidan tayyorlandi. U maktabgacha, umumiy o‘rta, akademik litsey,
boshlang‘ich professional va oliy ta’lim dasturlaridan iborat.
Ushbu dasturlar Ta’lim sifatini nazorat qilish Davlat inspeksiyasi Ilmiy-metodik
Kengashining 2021-yil 29-oktabrdagi yig‘ilish (3-son bayonnomasi) qarori bilan loyiha
sifatida O‘zbekiston Respublikasi maktabgacha, Xalq ta’limi hamda Oliy va o‘rta
maxsus ta’lim vazirliklariga tajriba sinovdan o‘tkazish va vakolati doirasida tasdiqlab,
amaliyotga tatbiq etish uchun tavsiya etilgan.
ISBN 978-9943-6960-3-7
© O.Qo‘ysinov, A.Nosirov.
© Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi.
Chet tili (ingliz, fransuz, nemis va b.) fanidan O‘zbekiston respublikasi uzluksiz taʼlim
milliy o‘quv dasturlarini ishlab chiqishda, ekspertiza qilishda, muhokamalarda,
taqrizlashda, tahrirlashda ishtirok etgan ishchi guruh aʼzolari
Ismi va familiyasi Ish joyi va lavozimi
Masʼul muharrir:
Nasirov O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi
Abduraxim Taʼlim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi boshlig‘ining
Abdimutalipovich maslahatchisi, filologiya fanlari doktori, dotsent.
Taqrizchilar:
G.Boqiyeva O‘zDJTU prorektori, filologiya fanlari doktori, professor.
I.To‘xtasinov Samarqand davlat chet tillar instituti rektori, filologiya fanlari
doktori, professor.
M.Irisqulov O‘zDJTU prorektori, filologiya fanlari nomzodi, professor.
D.Tadjibayeva O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi xorijiy
tillarni o‘rganishni ommalashtirish agentligi bosh mutaxassisi,
Phd.
X.Paluanova O‘zDJTU ingliz tili o‘qitish kafedrasi mudiri, filologiya fanlari
doktori, dotsent.
M.Jo‘rayeva Buxoro davlat universiteti xorijiy tillar fakulteti dekani,
filologiya fanlari doktori, professor.
K.Muradkasimova O‘zDJTU doktoranti, PhD.
L.Jo‘raev “Til va adabiyot taʼlimi” jurnali bosh muharriri o‘rinbosari.
X.Ro‘zmetov Urganch Davlat universiteti dotsenti, f.f.n.
G.Abdullayeva Urganch Davlat universiteti kafedra mudiri, nemis tili.
G.Raximova Urganch Davlat universiteti kafedra mudiri, ingliz tili.
K.Karayeva O‘zDJTU dotsenti.
B.Samatova TDYUIF dotsent v.b, Phd.
P.Nishonov Ishchi guruh:
M.Gulyamova
Q.Djabbarova O‘zDJTU taʼlim sifatini nazorat qilish bo‘limi boshlig‘i, filologiya
fanlari nomzodi, dotsent.
F.Azizova
Yu.Suleymanova O‘zDJTU, Ingliz tili integrallashgan kursi №1 kafedrasi mudiri.
Z.Shukurova O‘zDJTU, Ingliz tili nazariy aspektlari №1 kafedrasi mudiri.
B.Sulaymanova
O‘zDJTU, Ingliz tilini o‘qitish metodikasi №2 kafedrasi
mudiri, Phd (AL o‘quv dasturi muallifi).
Maktabgacha taʼlim vazirligi bosh mutaxassisi.
O‘zDJTU katta o‘qituvchisi, PHD (maktab dusturi muallifi).
Xalqaro taʼlim bo‘yicha Amerika Kengashlari vakolatxonasi
Ingliz tili bo‘yicha maktab dasturi ishchi guruhi rahbari.
3
B.Perdeshov Toshkent shahar M.Ulug‘bek tumanidagi 279-sonli umumiy
S.Maxmudova o‘rta taʼlim maktabnig ingliz tili o‘qituvchisi.
D.Xadjimetova
Xalq taʼlimi vazirligi tasarrufidagi Xorijiy tillarga
A.Kostina ixtisoslashtirilgan maktabining ingliz tili o‘qituvchisi.
S.Xonova
H.Burhonxo‘jaeva Toshkent shahar Sergeli tumanidagi 6-son ixtisoslashtirilgan
Sh.Nishonboyev maktabi ingliz tili fani o‘qituvchisi.
J.Meliboyev
Y.Saidov Toshkent shahar 83-sonli umumiy o‘rta taʼlim maktabinig ingliz
G.Jo‘rayeva tili o‘qituvchisi.
A.Madrizayev
K.Istamova Xalq taʼlimi vazirligi tasarrufidagi Xorijiy tillarga
L.Xoliyarov ixtisoslashtirilgan maktabining ingliz tili o‘qituvchisi.
M.Qahharova
J.Ermetova Toshkent shahar Chilonzor tumani 195-son ixtisoslashtirilgan
V.Nazarov maktabining ingliz tili fani o‘qituvchisi.
S.Atajanova
U.Axmedova O‘zbekiston respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Davlat
test markazi bosh mutaxassisi.
Xalq taʼlimi vazirligi huzuridagi Respublika taʼlim markazi ingliz
tili metodisti.
Xalq taʼlimi vazirligi huzuridagi Respublika taʼlim markazi
fransuz tili metodisti.
Xalq taʼlimi vazirligi huzuridagi Respublika taʼlim markazi nemis
tili metodisti.
Toshkent viloyati Oqqo‘rg‘on tumani 30-sonli umumiy o‘rta
taʼlim maktabi o‘qituvchisi.
Toshkent shahar M.Ulug‘bek tumani 112-sonli maktabining
nemis tili o‘qituvchisi.
O‘zDJTU, Tarjima nazariyasi va amaliyoti kafedrasi mudiri,
filologiya fanlari nomzodi, dotsent.
Farg‘ona Davlat universiteti dotsenti, filologiya fanlari nomzodi.
Urganch davlat universiteti Ingliz tili va adabiyoti kafedrasi
professori.
Alisher Navoiy nomidagi Тоshkent davlat O‘TAU “Xorijiy tillar”
kafedrasi katta o‘qituvchisi.
Urganch davlat universiteti Ingliz tili va adabiyoti kafedrasi katta
o‘qituvchisi.
Urganch davlat universiteti ingliz tili va adabiyoti kafedrasi
tayanch doktoranti.
Shuningdek, “Chet tilli (ingliz, fransuz, nemis va b.) bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi
uzluksiz taʼlim milliy o‘quv dasturi” majmuasini tayyorlashda, ekspertizadan o‘tkazishda,
onlayn va offlayn muhokamalarda faol ishtirok etgan hamda yaqindan yordam bergan ustoz
o‘qituvchilarga, O‘zDJTU, SamDCHTI, FarDU, BuxDU, UrDU professor o‘qituvchilariga,
Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Prezident, ijod va ixtisoslashgan maktablarni rivojlantirish
agentligi jamoasiga o‘z minnatdorchiligimizni bildiramiz.
4
MUQADDIMA
O‘zbekistonning dunyo hamjamiyatiga integratsiyalashuvi, fan va texnologiya rivoji,
yosh avlodning ko‘p madaniyatli dunyoda raqobatbardosh bo‘lishi ulardan bir necha
tillarni mukammal bilishini hamda ularni o‘zbek tili bilan qiyoslab o‘rganishni taqozo
etadi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 6-noyabrdagi “Taʼlim-tarbiya
tizimini yanada takomillashtirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi
PQ-4884-sonli qarori ilovasining 4-bandiga ko‘ra “Maktabgacha, umumiy o‘rta,
professional va oliy taʼlim o‘quv dasturlari va fanlarning uzluksizligini taʼminlash”
vazifasi belgilangan.
Maʼlumki, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012-yil 10-dekabrdagi “Chet
tillarini o‘rganish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi
1875-sonli qarori ijrosiga binoan Respublikada chet tillarini o‘qitish bo‘yicha bir qator
ishlar amalga oshirilgan. Ushbu qarorining mazmun-mohiyatida zamonaviy pedagogik
va axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalangan holda o‘qitishning ilg‘or
uslublarini joriy etish orqali yosh avlodga chet tillarni o‘rgatish, chet tillarda erkin
so‘zlasha oladigan mutaxassislarni tayyorlash tizimini tubdan takomillashtirish,
ularning jahon sivilizatsiyasi yutuqlari hamda dunyo axborot resurslaridan keng
ko‘lamda foydalanish, xalqaro hamkorlik va muloqotni rivojlantirishlari uchun imkoniyat
yaratishdek muhim vazifalar o‘z ifodasini topgan.
Mamlakatimizda uzluksiz taʼlim tizimining barcha bosqichlarida chet tilini
o‘qitishning asosiy maqsadi o‘rganuvchilarning ko‘p madaniyatli dunyoda
kundalik, ilmiy va kasbga oid sohalarda faoliyat olib borishi uchun chet tilida
kommunikativ kompetensiyani shakllantirishni talab etadi.
Globallashuv jarayoni chet tilini o‘rganishning yangi vazifalarini keltirib chiqar
moqda. Aynan shu vazifalarning davomi sifatida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining
2021-yil 19-maydagi “O‘zbekiston Respublikasida xorijiy tillarni o‘rganishni
ommalashtirish faoliyatini sifat jihatidan yangi bosqichga olib chiqish chora-tabdirlari
to‘g‘risida”gi PQ-5117-son va Vazirlar Mahkamasining shu sanadagi “Xorijiy tillarni
o‘rganishni ommalashtirishni samarali tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 312-
son qarorlari qabul qilindi, “Vazirlar Mahkamasi huzurida xorijiy tillarni ommalashtirish
agentligi” tashkil etilib unga ko‘plab vazifalar yuklatildi.
Qarorlar ijrosiga binoan CHET TILI (ingliz, nemis, fransuz va b.) fani bo‘yicha
O‘zbekiston Respublikasi “Uzluksiz taʼlim dasturlari” majmuasi tayyorlandi. Ushbu
majmua Vazirlar Mahkamasining 2013-yil 8-maydagi “Uzluksiz taʼlim tizimining chet
tillar bo‘yicha davlat taʼlim standartlarini tasdiqlash to‘g‘risida”gi 124-sonli qarori
ijrosining davomi hisoblanadi.
“Chet tilli (ingliz, fransuz, nemis va b.) bo‘yicha uzluksiz ta’lim tizimi uchun o‘quv
dasturlarini tayyorlash, mavjudlarini takomillashtirish uchun Taʼlim sifatini nazorat
qilish davlat inspeksiyasi Maktabgacha taʼlim, Xalq taʼlimi hamda Oliy va o‘rta maxsus
taʼlimi vazirliklari hamkorligida 34 nafar ingliz, nemis va fransuz tili fani mutaxassis
olimlari, tajribali mutaxassislardan iborat ekspertlar guruhi tashkil etildi. Ular ko‘magida
chet tili fanlaridan yagona konsepsiya va ta’lim turlari bo‘yicha alohida o‘quv dasturlari
5
tayyorlandi hamda Taʼlim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi portaliga (http://
www.uzviylik.tdi.uz) joylashtirildi. Portalga 300 dan ortiq taklif va mulohazalar kelib
tushgan.
Uzluksiz taʼlim tizimida fan dasturlarining uzviyligi taʼminlanmaganligi taʼlim sifati va
samaradorligiga salbiy taʼsir ko‘rsatmoqda. Xususan, chet tili (ingliz, nemis, fransuz va b.)
fanidan mavjud o‘quv dasturlari qiyosiy jadvallar asosida tahlil qilinganda, takrorlangan
mavzular soni 34 ta, uzviyligi taʼminlanmagan mavzular soni 14 ta, qisqartirilishi taklif
etilgan mavzular soni 16 ta, yangi kiritishga yoki takomillashtirishga taklif etilgan
mavzular soni 19 ta, boshqa taʼlim turiga o‘tkaziladigani 24 ta, sinfdan sinfga (kursdan
kursga) o‘tkaziladigan mavzular soni 7 ta ekanligi aniqlandi va shu muammolar ustida
ishlar tashkil etildi.
To‘g‘rilangan o‘quv dasturlari ikkinchi marta taʼlim inspeksiyasi saytidagi (http://
www.uzviylik.tdi.uz) muhokama portaliga joylashtirildi va ularga 100 dan ortiq takliflar
bildirildi.
Keyingi bosqichda chet tili fani konsepsiyasi va o‘quv dasturi (Maktabgacha taʼlim,
umumiy o‘rta taʼlim, AL, KHM va OTM uchun) Samaraqand davlat chet tillari instituti,
Buxoro davlat universiteti, Farg‘ona viloyati Xalq taʼlimi boshqarmasi, Vazirlar Mahka
masi huzuridagi Prezident, ijod, ixtisoslashtirilgan maktablar faoliyatini rivojlantirish
agentligiga ekspertizaga berildi hamda ushbu taʼlim muassasa va tashkilotlarining
tajribali mutaxassislari tomonidan bir oy davomida ko‘rib chiqilib xulosalar olindi.
Ekspertiza xulosalarida jami 154 ta (4 ta maktabgacha taʼlim bo‘yicha, 133 ta maktab,
6 ta AL va KHM, 11 ta OTMlar) kamchilik va takliflar aniqlanib, ular tegishli vazirliklarga
taqdim etildi hamda mualliflar tomonidan muhokamalar qilindi. Ulardan 98 tasi dastur
mazmuniga kiritildi, 47 tasi asoslantirildi, 9 tasi qabul qilinmadi.
Shuningdek, o‘quv va fan dasturlarini takomillashtirish jarayonida xalqaro tajribalar,
сhet tilini o‘rganishning umumyevropa kompetensiyalari (CEFR) talablari, hamda
Finlyandiya tajribasi o‘rganildi. Toshkentdagi Britaniya kengashi, Gyote instituti,
Fransiya Alyansi ko‘magida Buyuk Britaniya, Germaniya, Fransiya davlatlarining chet
tilini o‘rganish dasturlari tahlil qilindi, YuNISEF ko‘magida Singapur, Koreya, Yaponiya,
dasturlari, Prezident maktablari bilan Kembridj tajribasi, o‘quv dasturlari o‘rganildi.
Xususan, Finlyandiya tajribasiga ko‘ra umumiy o‘rta ta’lim maktablarida informatika
fani alohida o‘qilmasligi, balkim fanlarga integratsiya qilinganligi kuzatildi hamda
mazkur majmua tarkibidagi umumiy o‘rta ta’lim chet tili (ingliz, fransuz, nemis) o‘quv
dasturiga Raqamli savodxonlik kompetensiyasi sifatida kiritildi.
Konsepsiya va o‘quv dasturlari vazirliklardagi metodist va masʼullar tomonidan
tahrirlandi hamda o‘zgartirishlar kiritildi va umumiy majmua holatiga olib kelindi.
Mazkur chet tili (ingliz, nemis, fransuz) fani bo‘yicha uzluksiz taʼlim tizimining
yagona konsepsiyasi, maktabgacha ta’lim bo‘yicha 6–7 yoshli bolalarga mo‘ljallangan
1 yillik dastur, umumiy o‘rta taʼlimning 1–11 sinflari uchun o‘quv dasturi, akademik
litsey uchun 2 yillik o‘quv dasturi, boshlang‘ich professional taʼlim yaʼni kasb-hunar
maktablari uchun 2 yillik o‘quv dasturi va oliy pedagogik taʼlimning o‘quv dasturlaridan
tarkib topg an majmua “Chet tili (ingliz, nemis, fransuz) fani bo‘yicha O‘zbekiston
Respublikasi uzluksiz taʼlim milliy o‘quv dasturi” hisoblanadi.
Umumiy o‘rta taʼlimning chet tili bo‘yicha o‘quv dasturi asosan ingliz tili boyicha
tayyorlangan, nemis va fransuz bo‘yicha o‘quv dasturlari shunga suyangan holda til
xususiyatlaridan kelib chiqib tayyorlanadi.
Shuningdek akademik litseylar uchun namunaviy o‘quv dasturi “Xorijiy tillar”
(chuqurlashtirilgan) va 2-xorijiy tillar (chuqurlashtirilgan) o‘quv dasturidan hamda
ingliz, fransuz, nemis tillari bo‘yicha boshlang‘ich professional ta’lim dasturlari mavjud.
6
Oliy taʼlim bo‘yicha 2 ta: 1-filologik va 2- nofilologik yo‘nalishda quyidagi o‘quv
dasturlari mos ravishda tanlandi va uzviyligi ustida ishlandi. Ular quyidagilardan ibirat:
– asosiy o‘rganilayotgan chet tili (ingliz, fransuz, nemis tillari) fan dasturi;
– mamlakatshunoslik (ingliz, fransuz, nemis tillari) fan dasturlari;
– tillarni o‘qitish metodikasi va ta’lim texnologiyalari fan dasturi;
– xorijiy til (nofilologik OTMlar uchun ingliz, fransuz, nemis tillari) fan dasturi.
O‘zbekistonda inson kapitalini rivojlantirish, oliy va professional taʼlimning sifatini
oshirish, yoshlarni mehnat bozorining talablari yuqori bo‘lgan kasblariga o‘qitish hamda
malakali kadrlarni tayyorlash sifatini oshirish vazifalari oldimizda turibdi.
Muammo shundaki bugungi bitiruvchilar ish beruvchilar talablariga to‘liq javob
bera olmayapti, yoki aksincha, oliy taʼlim tizimida o‘qitilayotgan barcha fanlar ham
ish jaryonida kerak bo‘lmayapti. Ushbu ikkita muammoning yechimi ish beruvchilar
va kadr tayyorlovchilar o‘rtasidagi qayta aloqaning, integratsiyaning to‘g‘ri yo‘lga
qo‘yilmaganligida kuzatiladi.
Bunga yechim sifatida Vazirlar Mahkamasining 2020-yil 15-maydagi “O‘zbekiston
Respublikasida kasbiy malakalar, bilim va ko‘nikmalarni rivojlantirish milliy tizimi
faoliyatini tashkil etish choralari to‘g‘risida” 287-son qarori bilan yurtimizda ilk bor 8
bosqichli “O‘zbekiston Respublikasining Milliy malakalar ramkasi” tasdiqlandi. Ushbu
Professional taʼlim dasturlari YUNESKO tashkiloti tomonidan qabul qilingan Taʼlimning
xalqaro standart tasniflagichi (MSKO) darajalari bilan uyg‘unlashgan. Mazkur hujjat
bilan 8 ta malaka darajasiga mos ravishda “Bilimlar”, “Mahorat va ko‘nik
ma”,“Kompetensiyalar”, “Malakaning mos darajasiga erishish yo‘llari” belgilandi.
Milliy malakalar ramkasi yurtimizda mehnat bozori talablari va taʼlim tizimini
yagona ramkaga solishga, jumladan chet tillarini o‘rganish va o‘rgatishni ham sifat
jahatdan yuqori bosqichga ko‘tarishga xizmat qiladi.
O‘quv dasturlarining mazmuni ushbu malakalar ramkasi bilan singishib, bog‘lanib
ketishi lozim. O‘quvchi, talabalarni hayotga tayyorlovchi kompetensiyalari ham mala
kalar ramkasidagi meʼyorlarga bog‘lanadi.
Bunday tajriba yaʼni taʼlim tizimining barcha bosqichlari uchun o‘quv dasturlarining
bir majmua tarkibiga kiritilishi va ularni umumlashtiruvchi yagona konsepsiya orqali
mustahkamlanishi O‘zbekiston Respublikada birinchi marta amalga oshirildi.
Ushbu jarayonda uzluksiz taʼlim tizimining barcha bo‘g‘inlaridan tajribali chet tili
(ingliz, nemis, fransuz) fani o‘quv fani o‘qituvchilari, olimlar, metodistlar ishtirok etishdi,
barchasiga minnatdorchilik bildirgan holda, loyiha – majmua xatolardan xoli emasligini
maʼlum qilamiz.
Hurmatli hamkasblar, chet tili fanining jonkuyarlari!
Sizlarga tavsiya etilayotgan mazkur “Chet tili (ingliz, fransuz, nemis va b.)
fanidan O‘zbekiston respublikasi uzluksiz taʼlim milliy o‘quv dasturi” loyihalari
bilan tanishishda befarq bo‘lmaysiz degan umiddamiz, zero uchbu majmua yurtimizda
chet tillarining sifatli o‘qitilishiga zamin bo‘lib xizmat qiladi, deb ishonamiz va Sizlardan
uni takomillashtirish bo‘yicha fikr va mulohazalaringizni kutib qolamiz.
Hamkorligingiz uchun oldindan rahmat.
Nasirov Abdurakhim Abdimutalipovich,
Taʼlim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi
boshlig‘i maslahatchisi, filologiya fanlari doktori, dotsent.
aloqa uchun: 71-2310753 (1004), 99-8574213, [email protected]
7
Maktabgacha, UMUMIY O‘RTA,
PROFESSIONAL VA OLIY TA’LIM TIZIMLARIDA
CHET TILI
(ingliz, fransuz, nemis va b.)
FANINING UZVIYLIGINI TA’MINLASH
KO N S E P S I YA S I
9
I. UMUMIY QOIDALAR
O‘zbekistonning dunyo hamjamiyatiga integratsiyalashuvi, fan va texnologiya rivoji,
yosh avlodning ko‘p madaniyatli dunyoda raqobatbardosh bo‘lishi ulardan bir necha
tillarni mukammal bilishini hamda ularni o‘zbek tili bilan qiyoslab o‘rganishni taqozo
etadi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 6-noyabrdagi “Taʼlim-tarbiya
tizimini yanada takomillashtirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi
PQ-4884-sonli qarori ilovasining 4-bandiga ko‘ra “Maktabgacha, umumiy o‘rta,
professional va oliy taʼlim o‘quv dasturlari va fanlarning uzluksizligini taʼminlash”
vazifasi belgilangan.
Maʼlumki, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012-yil 10-dekabrdagi “Chet
tillarini o‘rganish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi
1875-sonli qarori ijrosiga binoan Respublikada chet tillarini o‘qitish bo‘yicha bir qator
ishlar amalga oshirilgan.
Globallashuv jarayoni chet tilini o‘rganishning yangi vazifalarini keltirib chiqar-
moqda. Vazifalar davomi sifatida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil
19-maydagi “O‘zbekiston Respublikasida xorijiy tillarni o‘rganishni ommalashtirish
faoliyatini sifat jihatidan yangi bosqichga olib chiqish chora-tabdirlari to‘g‘risida”gi
PQ-5117-son va Vazirlar Mahkamasining shu sanadagi “Xorijiy tillarni o‘rganishni
ommalashtirishni samarali tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 312-son qarorlari
qabul qilinib yangi marralar belgilandi.
Qarorlar ijrosiga binoan CHET TILI (ingliz, nemis, fransuz va b.) fani bo‘yicha
“Maktabgacha, umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, professional va oliy taʼlim tizimlarida
chet tili (ingliz, fransuz va nemis va b.) taʼlimining uzviyligini taʼminlash
Konsepsiyasi” (keyingi o‘rinlarda Konsepsiya) tayyorlandi. Ushbu hujjat Vazirlar
Mahkamasining 2013-yil 8-maydagi “Uzluksiz taʼlim tizimining chet tillar bo‘yicha
davlat taʼlim standartlarini tasdiqlash to‘g‘risida”gi 124-sonli qarori ijrosining davomi
hisoblanadi.
Mazkur Konsepsiya O‘zbekiston Respublikasida umumtaʼlim fanlari dasturlarini
amalga oshiradigan taʼlim tashkilotlarida chet (ingliz, nemis, fransuz) tillarini o‘qitish
ning asosiy masalalari, tayanch tamoyillari, maqsad, vazifalari hamda ustuvor yo‘nalish
larini rivojlantirishning asosiy tendensiyalarini belgilaydi, shuningdek, sohaga oid
kompleks chora-tadbirlarni ishlab chiqish uchun asos bo‘ladi.
Bugungi kunda chet tili maktabgacha taʼlim tashkilotida haftada 2-marta,
1–4-sinflarda haftasiga 2 soatdan, 5–11-sinflarda 3 soatdan, Akademik litseylarda
1-chet tili 8–10 soat, 2-chet tili 2 soat, Kasb-hunar maktablarida 2 soat, oliy taʼlim
tashkilotlarida asosiy o‘rganiladigan chet tili 10 soatdan o‘qitilmoqda.
Uchbu konsepsiya shu holatga kelgunga qadar Taʼlim sifatini nazorat qilish davlat
inspeksiyasi, Maktabgacha taʼlim, Xalq taʼlimi hamda oliy va o‘rta maxsus taʼlim
tizimlaridan tajribali chet tili fani ekspertlar guruhi ishtirokida konsepsiya va o‘quv
dasturlari loyihalari tayyorlandi hamda Taʼlim inspeksiyasi (http://www.uzviylik.tdi.
uz) portaliga joylashtirildi. Portalga 200 dan ortiq taklif va mulohazalar bildirildi.
Chet tili fanidan mavjud o‘quv dasturlari tahliliga ko‘ra takrorlangan mavzular
34 ta, uzviyligi taʼminlanmagan mavzular soni 14 ta, qisqartirilishi taklif etilgan
mavzular soni 16 ta, yangi kiritishga yoki takomillashtirishga taklif etilgan mavzular
10
soni 19 ta, boshqa taʼlim turiga o‘tkaziladigani 24 ta, sinfdan sinfga (kursdan kursga)
o‘tkaziladigan mavzular soni 7 ta ekanligi aniqlandi.
Konsepsiya va o‘quv dasturlari Samarqand DChTI, Farg‘ona DU va Farg‘ona viloyati
XTB, Buxoro Davlat universiteti, Prezident, ijod, ixtisoslashtirilgan maktablarni
rivojlantirish agentligiga ekspertizaga berildi. Chet tili fani dasturlari bo‘yicha jami
164 ta (4 ta maktabgacha taʼlim bo‘yicha, 143 ta maktab, 6 ta AL va KHM, 11 ta OTMlar)
taklif va kamchiliklar kelib tushdi, ulardan 99 tasi dastur mazmuniga kiritildi, 47 tasi
asoslantirildi.
Xalqaro, jumladan, Finlandiya, Angliya, Fransiya, Germaniya dasturlari o‘rganildi.
Uzluksiz taʼlim tizimida chet tili (ingliz, fransuz, nemis va b.) fanidan uzviyligi
taʼminlangan taʼlim dasturlari majmuasi tayyorlandi va tasdiqlashga kiritildi.
Ushbu konsepsiya uzluksiz taʼlim tizimida chet tillarini o‘qitishni rivojlantirishning
asosiy tendensiyalarini belgilab beradi.
Bunda:
– taʼlim sohasi rivojlangan mamlakatlarning meʼyorlarini belgilash tajribasini
o‘rganish va milliy xususiyatlarni hisobga olgan chet tili o‘rganish meʼyorlarini
takomillashtirish;
– tanqidiy fikrlash, axborotni mustaqil izlash va tahlil qilish kompetensiyalari va
malakalarining rivojlanishiga alohida urg‘u berish;
– chet tili fanining davlat taʼlim standarti talablarini taʼlim sifati va kadrlar
tayyorlashga qo‘yiladigan xalqaro talablarga muvofiqligini taʼminlash;
– chet tili fani bo‘yicha uzluksiz taʼlim muassasalari bitiruvchilariga qo‘yiladigan
malaka talablarini amaliyotga tatbiq etish;
– chet tili fani mazmunini sifat jihatidan yangilash, shuningdek, o‘qitish metodi
kasini takomillashtirish, taʼlim-tarbiya jarayonini individuallashtirish tamoyillarini
bosqichma-bosqich tatbiq etish;
– chet tili fanini boshqa umumtaʼlim fanlari bilan o‘zaro integratsiyasini taʼminlash
va til o‘rganuvchilarni chet tilini real hayotda ishlata olishga yo‘naltirish;
– til o‘rganuvchilarda mustaqil hayotda qo‘llash imkoniyati bo‘lgan chet tili
fani savodxonligini, XXI asr ko‘nikmalarini, tanqidiy va kreativ fikrlash, pragmatik
kompetensiyalarni, madaniy xabardorlik va raqamli savodxonligini shakllantirish;
– imkoniyati cheklangan bolalarga chet tillarini o‘qitishda inklyuziv taʼlim tizimini
takomillashtirish.
II. O‘QUV FANINING MAQSAD VA VAZIFALARI
O‘zbekiston Respublikasida taʼlimning barcha bosqichlarida chet tilini o‘qitishning
asosiy maqsadi til o‘rganuvchilarning ko‘p madaniyatli dunyoda kundalik, ilmiy va kasbga
oid sohalarda faoliyat olib borishi uchun chet tilida kommunikativ kompetensiyasini
shakllantirishdan iborat.
Chet tili kommunikativ kompetensiyasi – o‘rganilayotgan chet tili bo‘yicha egallagan
bilim, ko‘nikma va malakalarni muloqot jarayonida qo‘llash qobiliyati hisoblanadi.
Ushbu hujjatda kompetensiyalar quyidagi guruhlarga ajratiladi:
Kommunikativ – Til va ijtimoiy bilimlar qachon va qayerda ishlata olish
Lingvistik – Tildan foydalanish va tushunish
Pragmatik – Tilni kerakli kontekstda ishlata olish + Madaniy xabardorlik
11
Raqamli savodxonlik – Raqamli texnologiyalarni til o‘rganish jarayonida qo‘llay
olish
Lingvistik kompetensiya til materiali (fonetika,leksika,grammatika) haqida bilimlar
va nutq faoliyati turlari (tinglash, gapirish, o‘qish va yozish) bo‘yicha ko‘nikmalarni
egallashni nazarda tutadi.
III. TAʼLIM MAZMUNI
Taʼlim mazmuni umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, professional va oliy taʼlimning fanlar
bo‘yicha o‘quv dasturlariga kiritilgan mavzulardan iborat. O‘quv materiali taʼlimning
barcha turlarida uzviylik, uzluksizlik va davriylikni taʼminlaydi.
Har bir taʼlim bosqichida mazkur hujjat mazmunidan kelib chiqqan holda o‘quv
dasturlari va darsliklar ishlab chiqishda minimum sifatida foydalaniladi.
IV. O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI UZLUKSIZ TAʼLIM TIZIMIDA CHET TILINI
O‘RGANISH QUYIDAGI BOSQICHLARDA AMALGA OSHIRILADI:
Taʼlim Bitiruvchilar Umumyevropa Daraja nomlanishi
bosqichi xalqaro
Umumiy o‘rta taʼlim standarti Chet tilini o‘rganishning
(4–6-sinflar) bitiruvchilari boshlang‘ich darajasi
darajalari
А1
Umumiy o‘rta taʼlim 9-sinf А2 Chet tilini o‘rganishning
bitiruvchilari tayanch darajasi
Umumiy Chet tillari chuqurlashtirib А 2+ Chet tilini o‘rganishning
o‘rta, o‘rta o‘qitiladigan ixtisoslashtirilgan В1 kuchaytirilgan tayanch
maxsus, maktablarning 9-sinf darajasi
1-bosqich bitiruvchilari
professional Chet tilini o‘rganishning
Umumiy o‘rta taʼlim 11-sinf, mustaqil boshlang‘ich
taʼlim nofilologik akademik litsey darajasi
va kasb-hunar maktablari
bitiruvchilari
Chet tillari chuqurlashtirib В 1+ Chet tilini o‘rganishning
o‘qitiladigan ixtisoslashtirilgan kuchaytirilgan mustaqil
maktab 11-sinf va filologik boshlang‘ich darajasi
yo‘nalishdagi akademik litsey
bitiruvchilari
12
Taʼlim Bitiruvchilar Umumyevropa Daraja nomlanishi
bosqichi xalqaro
Oliy taʼlim muassasalarining standarti Chet tilini o‘rganishning
Oliy taʼlim ixtisosligi chet tili bo‘lmagan mustaqil muloqot darajasi
darajalari
fakultetlari bakalavriat Chet tilini o‘rganishning
bosqichi bitiruvchilari В2 erkin muloqot darajasi
Oliy taʼlim muassasalarining С1
ixtisosligi chet tili bo‘lmagan C2+
fakultetlari magistratura
bosqichi bitiruvchilari
Oliy taʼlim muassasalarining
ixtisosligi chet tili bo‘lgan
fakultetlari bakalavriat
bosqichi bitiruvchilari (ikkinchi
chet tili)
Oliy taʼlim muassasalarining
ixtisosligi chet tili bo‘lgan
fakultetlari bakalavriat
bosqichi bitiruvchilari
Oliy taʼlim muassasalarining
ixtisosligi chet tili bo‘lgan
fakultetlari magistratura
bosqichi bitiruvchilari
Mazkur konsepsiya talablari asosida chet tillari (ingliz, fransuz, nemis va boshqa tillar)
bo‘yicha taʼlim muassasasi xususiyatlarini inobatga olgan holda davlat attestats iyasi
uchun nazorat-baholash ko‘rsatkichlari, o‘quv dasturlar ishlab chiqiladi va tegishli
vazirliklarning buyruqlari bilan tasdiqlanadi.
V. BITIRUVCHILAR EGALLAGAN BILIM, KO‘NIKMA VA MALAKA
DARAJALARIGA QO‘YILADIGAN TALABLAR
Bitiruvchilarning chet tillari bo‘yicha egallagan bilim, ko‘nikma va malaka daraja
lariga qo‘yiladigan talablar taʼlim mazmuniga muvofiq ishlab chiqilgan, umumiy o‘rta,
o‘rta maxsus, professional (1-bosqich) va Oliy taʼlim bo‘yicha uzviy bo‘lib, nutq ko‘nikma
va malakalarning deskriptorlari “can do” mazmunida tasvirlangan hamda kerakli joylarda
grammatika, leksika, fonetika va orfografiya bilan to‘ldirilgan.
Xalqaro standartlarga moslashtirish maqsadida nutq ko‘nikma va malakalarning
deskriptorlari chet tillarni bilishning umumyevropa tizimiga o‘zaro bog‘liq holda olindi
hamda ular sodda va tushunarli shaklda berildi. Bitiruvchilar egallagan bilim, ko‘nikma
va malaka darajalariga qo‘yiladigan talablardan kelib chiqib, deskriptorlar:
– har bir darajani to‘liq egallanganlikni taʼminlash uchun taʼlimning barcha bos
qichida o‘quv dasturlari va darsliklarni ishlab chiqishda tuzuvchilar tomonidan inobatga
olinishi;
– O‘zbekiston Respublikasida taʼlimning barcha bosqichlari bitiruvchilarining davlat
attestatsiyasi uchun baholash mezonlarini ishlab chiqishda nazarda tutilishi lozim.
13
VI. CHET (INGLIZ, FRANSUZ NEMIS) TILI PREDMETINING
TAʼLIM TIZIMIDA TUTGAN O‘RNI VA AHAMIYATI
O‘zbek xalqi ilm-fan taraqqiyotiga tamal toshini qo‘ygan va fors-tojik, arab tillarida
ijod qilgan olim-u ulamolar avlodlari sifatida qadim-qadimdan nafaqat o‘z ona tili,
balki dunyo tillarini o‘rganishga katta qiziqish bildirib keladi. Bugungi kunda ham chet
tillari predmeti taʼlim tizimida insonning shaxs sifatida shakllanishi, kamol topishi va
dunyoviy bilimini oshirishda muhim o‘rin egallaydi. Shuning uchun davlat tomonidan
chet tillarini o‘qitish tizimi uzluksiz takomillashtirib kelinmoqda. Buning natijasida
O‘zbekiston yoshlarini dunyoning nufuzli universitetlari talabalari, xalqaro olimpiad alar
g‘oliblari hamda ko‘plab sohalarning yetakchilari sifatida ko‘zga ko‘rinmoqda. Kelajakda
bu saʼy-harakatlarni davom ettirish asnosida yoshlarni O‘zbekiston Respublikasining
umumjahon sivilizatsiyasidagi o‘rnini ko‘tarish va yanada rivojlantirishga hissa qo‘sha
oladigan kadrlarga aylantirishga erishish chet tili bo‘yicha mazkur konsepsiyaning asosiy
maqsadlaridan biri hisoblanadi.
O‘zbekiston Respublikasida taʼlimning barcha bosqichlarida chet tili o‘qitilishining
uzviyligini taʼminlash hamda kelajak avlodni ko‘p madaniyatli dunyoda kundalik,
ilmiy va kasbga oid sohalarda faoliyat olib borishi uchun chet tilida kommunikativ
kompetensiyasini shakllantirish.
Taʼlim va tarbiya jarayonini uyg‘unlashtirib, til o‘rganuvchilarda boshqa millat va
elatlarning madaniyati, urf-odatlari va anʼanalariga hurmat tuyg‘usini shakllantirish.
Til o‘rganuvchilarda real hayotdagi voqea-hodisalarga munosabat bildirish, kreativ
va tanqidiy fikrlash qobiliyatini rivojlantirilish kabi maqsadlar belgilandi.
Maktabgacha taʼlimda 6–7 yoshli bolalarda chet tilidan dastlabki bilimlarni berish
ularda kommunikativ, o‘yin, ijtimoiy, bilish kompetensiyalarni shakllantirish jarayoni
bilan integratsion shaklda olib boriladi. Bunda bolaning nutq, muloqot malakalari, bilish
jarayonining rivojlanish sohalari doirasida amalga oshriladi. Bola nutqni tinglaydi, video
lavhalarni ko‘radi va anglash orqali chet tili muhitiga kirib boradi.
Umumiy o‘rta talim maktablarida chet tili (1) amaliy, (2) umumtaʼlimiy, (3)
tarbiyaviy va (4) rivojlantiruvchi maqsadlarda o‘rgatiladi.
Chet tili o‘qitishning amaliy maqsadiga erishish yo‘lida umumtaʼlim maktab kursida
chet til o‘rgatishning yakuniy amaliy maqsadi – tinglab tushunish va o‘qish, yaʼni chet
tilida tinglab, o‘qib axborot olishdir.
Chet tili o‘qitishning umumtaʼlimiy maqsadi o‘rganilayotgan til vositasi orqali
foydali hayotiy axborot va til haqidagi yangi sodda maʼlumotlarni o‘zlashtirish ko‘zda
tutiladi. O‘quvchining umumiy saviyasini ko‘tarish, o‘rganilayotgan til va madaniyat
haqida yangi maʼlumotga ega bo‘lish, muloqot madaniyatini yuksaltirish, fikrlash
qobiliyatini rivojlantirish kabilarga erishiladi. Ushbu maqsadni amalga oshirishda asosan
lingvistik, strategik (kompensator), o‘quv-kognitiv, diskursiv layoqatlar takomillashadi.
Chet tili o‘qitishning tarbiyaviy maqsadi o‘quvchilarga g‘oyaviy tarbiya berish, aqliy
mehnat malakalarini singdirish, ularning bilish faolligini oshirish mazkur maqsadning
mohiyatini tashkil etadi.
Chet tili o‘qitishning rivojlantiruvchi maqsadi didaktikadagi rivojlantiruvchi
taʼlim maʼnosi bilan hamohang bo‘lib, o‘quvchi shaxsining aqliy, hissiy va motivastion
jihatlarini rivojlantirishni ifodalaydi. O‘quvchi intellektual va maʼnaviy oziqa oladi, nutqiy
muloqotda o‘z hissiyotini sinab ko‘radi, muloqotdosh (o‘quvchi, muallim, diktor va b.) lar
fikrini bilish va o‘z fikrini bayon etish orqali uning shaxsi kamol topib boradi. Taʼlim
14
jarayonida, jumladan, chet til o‘rganishda meʼyordagi lisoniy va nutqiy qiyinchiliklarni
yengib o‘tish o‘quvchi tafakkuri va his-tuyg‘ularining rivojlanishini taʼminlaydi.
O‘rta maxsus taʼlim tizimida chet tilini o‘rganishning maqsadi oliy taʼlim
muassasalarida taʼlimni uzluksiz davom ettirish uchun chet tili fanlaridan egallangan
bilimlarni kundalik faoliyatda qo‘llash, fanlarni o‘rganish va taʼlim olishni davom ettirish
uchun zarur bo‘lgan bilim va ko‘nikmalar tizimini shakllantirish va rivojlantirishdan
iborat.
Oliy taʼlim tizimida isteʼmolchilar talablariga javob bera oladigan, raqobatbar-
dosh va yuksak salohiyatga ega kadrlarni tayyorlash;
– oliy taʼlimda chet tili mutaxassislarining malaka oshirish va qayta tayyorlash
tizimini faollashtirish va zamon talablariga moslashtirish;
– dunyoning ilg‘or taʼlim muassasalari bilan sohalar bo‘yicha hamkorlik ishlarini
yanada rivojlantirishdan iborat.
Vazifalar:
– konsepsiya maqsadlari asosida XXI asrning tez, o‘zgaruvchan va doimiy yangilanib
boradigan axborot va texnika manbayini inobatga olgan holda chet tillarini o‘qitish
tizimi moslashuvchanligini, yangilanib borishini taʼminlash hamda fan va texnikaning
so‘nggi yutuqlarini o‘zida aks ettirish;
– taʼlim jarayoniga raqamli texnologiyalar va zamonaviy usullarni joriy etish orqali
innovatsion infratuzilmani shakllantirish;
– xorijiy hamkorlar bilan taʼlim sohasidagi xalqaro aloqalar va qo‘shma loyiha hamda
dasturlar ko‘lamini kengaytirish;
– taʼlimning barcha bosqichlarida faoliyat olib borayotgan xorijiy mutaxassislar yaʼni
til sohiblari ulushini oshirish;
– taʼlimning barcha bosqichlarida chet tillari o‘qitilishining uzviyligini va yondosh
fanlar integratsiyani taʼminlash;
– maktabgacha, umumiy o‘rta, o‘rta maxsus va Oliy taʼlim tizimlarida o‘qitilayotgan
chet tillari fanlarini o‘qitishda taʼlim jarayonini o‘zaro uzviyligini taʼminlash;
– fan mavzularining mazmunan yaxlitligini, mantiqiy ketma-ketlik va izchilligini,
behuda takrorlanmaslik, til o‘rganuvchining yoshi va psixofiziologik xususiyatlariga mos
holda faktlar, tushunchalar va qoidalarning tushunarli bayon qilinishi;
– chet tili fanining mazmuni va o‘ziga xos xususiyatlarini, malaka talablari va
shakllantiriladigan kompetensiyalardan kelib chiqqan holda baholash tizimini ishlab
chiqish hamda baholashning barcha bosqichlarida o‘quvchining Davlat taʼlim standarti
asosida olgan bilim, ko‘nikma va malakasiga mos talab belgilash;
– o‘quvchilarda real hayotdagi voqea-hodisalarga munosabat bildirish hamda kreativ
va tanqidiy fikrlash qobiliyatini rivojlantirish orqali ularning o‘z fikrlarini chet tillarida
erkin bayon eta olishlarini, o‘rganilayotgan tilda taqdim etilgan maʼlumotni anglay olish
ko‘nikmalarini shakllantiruvchi pedagogik texnologiyalardan foydalanish;
– kelajagimiz bo‘lgan yosh avlodni dunyoning rivojlangan mamlakat fuqarolari
bilan raqobatlasha oladigan komil inson sifatida tarbiyalash tizimining bir bo‘lagiga
aylantirish;
– o‘quvchi-talabalar bilimini baholash tizimi texnologiyalarini takomillashtirib
borish va xolisonaligini taʼminlash, jumladan, baholashning talabalar bilan bevosita
aloqasiz shakllarini rivojlantirib borish.
15
VII. KONSEPSIYANI AMALGA OSHIRISHNING ASOSIY YO‘NALISHLARI
7.1. Umumiy masalalar
Quyidagilar Konsepsiyani amalga oshirish mexanizmi hisoblanadi.
• Huquqiy asoslari – shaxs tarbiyasiga oid milliy normativ-huquqiy bazani
mamlakatda amalga oshirilayotgan islohotlarga muvofiq shakllantirish;
• Amalga oshirish tizimi – vazirlik va idoralar, muassasalar, davlat hamda nodavlat
korxona va tashkilotlari, fuqarolik jamiyati institutlari, shuningdek, O‘zbekiston
Respublikasi fuqarolari.
• Tashkiliy-boshqaruv asoslari:
– konsepsiyani amalga oshirishning kompleks chora-tadbirlar rejasini ishlab chiqish;
– ilg‘or pedagogik tajribalarni aniqlash, o‘rganish va ularni ommalashtirish,
rag‘batlantirishni tashkil etish;
– konsepsiya samaradorligini monitoring qilish;
– mutaxassis kadrlar bilan taʼminlash;
– “Filologiya” yo‘nalishida dars beradigan pedagoglarni tayyorlash;
– (“Ingliz tili”, “Nemis tili”, “Fransuz tili” mutaxassisligiga) qayta tayyorlash va
ularning malakasini oshirish tizimini modernizatsiya qilish.
• Ilmiy-metodik asoslari:
– shaxsning ijtimoiylashuvi va til o‘rganishga bo‘lgan qiziqishlariga oid ilmiy tadqiqot
ishlarini amalga oshirish;
– davlat taʼlim standartlari talablari asosida o‘quvchilar tomonidan bilim, ko‘nikma
va malakalar to‘liq o‘zlashtirilishiga erishish;
– chet tili fani o‘quv-metodik majmualarini, shu jumladan, taʼlim standartlari, o‘quv
rejalari va dasturlarini takomillashtirish;
– chet tili fani darsliklarini yaratishda innovatsion texnologiyalarni joriy etish.
7.2. Til taʼlimini yangilash asoslari
Ushbu konsepsiyada chet tili taʼlimida lingvistikaga oid nazariy bilimlarning amaliy
tabiatli nutqiy hamda pragmatik kompetensiyalar ustida ishlashga yo‘naltirilishi va unga
bo‘ysundirilishi yetakchi tamoyil sifatida belgilanadi.
Chet tili taʼlimida xorijiy tajribalarga ijodiy va tanqidiy fikrlashga hamda XXI asr
ko‘nikmalariga tayaniladi va mamlakatimizda vujudga kelgan ilg‘or tajribalar o‘rganilib,
umumlashtirilgan holda amaliyotga tatbiq etiladi.
Zamonaviy raqamli texnologiyalar va taʼlim texnologiyalarining mustahkam
integratsiyasi taʼminlanadi, zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari asosida
masofaviy taʼlim dasturlari tashkil etiladi.
Metodik tadqiqotlar natijalariga ko‘ra, taʼlim oluvchilarning mustaqil ijodiy
qobiliyatlarini rivojlantirish ustuvorlik kasb etgan majburiy hamda variativ komponentlar
uyg‘unligini nazarda tutuvchi o‘quv dasturlari asosida darsliklarning yangi avlodi
yaratiladi.
O‘quv materiallarini nazariy hamda amaliy o‘zlashtirishda yordam beradigan metodik
taʼminot: yordamchi o‘quv vositalari (lug‘atlar, qomuslar, matnlar to‘plami, multimedia,
mobil ilovalar va h.) yaratiladi.
Amaliyotdagi mavjud muammolar metodik tadqiqotlar hamda ilmiy izlanishlar
natijalariga tayanilgan holda hal etiladi.
Chet tili o‘quv predmeti bo‘yicha yakuniy davlat attestatsiyasi uchun baholovchi
nazorat materiallarini takomillashtirish davom ettiriladi.
16
7.3. O‘zlashtiriladigan bilim va malakalar
O‘quv materiallari vositasida o‘zlashtiriladigan bilim va malakalar quyidagilardan
iborat:
– chet tilining milliy tabiati, ijtimoiy hodisa ekanligi, uning qurilishi, vazifalari va
taraqqiyoti to‘g‘risidagi zarur bilimlarni egallash;
– nutqiy faoliyat turlarini (tinglash, o‘qish, gapirish, yozish) integratsiya qilgan
holda yaxlit o‘zlashtirish, muloqotning barcha sohalarida nutq malakalaridan to‘g‘ri
foydalanishni bilish;
– og‘zaki va yozma nutq savodxonligiga erishish;
– chet tilidagi ijtimoiy hayotning turli qirralarini aks ettiradigan, shuningdek, taʼlim
oluvchilarning yosh, gender va etnomadaniy xususiyatlarini inobatga olib yaratilgan
matnlarni tushunish va munosabat bildira olish;
– axborot-kommunikativ vosita va resurslaridan (chop etiladigan va elektron lug‘atlar,
tarjimon dasturlari, imloviy nazorat dasturi, qidirish tizimlari) foydalanish malakasini
egallash;
– yakuniy davlat attestatsiyasida bitiruvchining nafaqat yozma, ayni paytda, og‘zaki
nutqini ham baholanishiga tayyorlik darajasiga erishish.
7.4. Chet tillari fani o‘qituvchilarini tayyorlash, qayta tayyorlash va
malakasini oshirish
Chet tili o‘qituvchilari ish faoliyati sifat va samaradorligini oshirishda quyidagilar
muhim sanaladi:
– chet tili o‘qituvchilarini tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirishning
yangi shakl va mazmundagi muqobil tizimini yaratish;
– pedagog xodimlarni tayyorlash hamda qayta tayyorlash va malakasini oshirishda
nazariy bilimlar berish bilan birga asosiy eʼtiborni nutqiy kompetensiyalarni o‘zlash
tirish, kreativ va tanqidiy fikrlash qobiliyatini rivojlantirish hamda ularni o‘qitish bo‘yicha
kasbiy tayyorgarlik darajasiga qaratish;
– chet tillari sohasidagi ilg‘or tajriba, pedagogik texnologiya, tashabbuslarni qo‘llab-
quvvatlash, targ‘ib qilish, bunda alohida o‘rnak ko‘rsatayotgan pedagoglarni moddiy va
maʼnaviy rag‘batlantirish;
– o‘qituvchilarning bilim va malakasini tizimli oshirib borish maqsadida axborot-
kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalangan holda masofadan o‘qish, malaka
oshirish va o‘qitishning samarador mexanizmlarini ishlab chiqish hamda tizimli
rav ishda takomillashtirib borish;
– chet tili fani o‘qituvchilari uchun kasbiy tayyorgarlikni oshirishga yordam beradigan
o‘quv, metodik adabiyotlar hamda didaktik materiallarni davomli tarzda tayyorlab borish
va yetkazib berish;
– davlat taʼlim standartlarida ko‘zda tutilgan kompetensiyalar va o‘quv jarayonini
interaktiv boshqarish mahorati tamoyillariga asoslangan pedagog kadrlarning mala
kasini oshirish.
VIII. CHET TILI FANLARINI O‘QITISHDAGI MAVJUD MUAMMOLAR
2013–2014-o‘quv yilidan boshlab O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining
2012-yil 10-dekabrdagi “Chet tillarini o‘rganish tizimini yanada takomillashtirish chora-
tadbirlari to‘g‘risida”gi 1875-sonli Qarori chet tillarini o‘qitish tizimini tubdan o‘zgar
tirdi, uzluksiz taʼlim tizimining chet tillar bo‘yicha davlat taʼlim standartlari Chet tili
17
bo‘yicha Yevropa standartlari yaʼni CEFR malaka talablariga asosan yaratildi, tasdiq-
lanib amaliyotga joriy etildi. Maktablarda ingliz tili, nemis tili va fransuz tillari birinchi
sinfdan chet tili sifatida o‘qitila boshlandi, darsliklar bosqichma-bosqich yaratilib chop
etildi. Qilingan saʼy-harakatlar natijasi sifatida ko‘plab yutuqlarni sanash mumkin, ammo
muammolar ham talaygina.
Mamlakatimizda chet tillarini o‘qitish sifati bilan bog‘liq uchta asosiy muammo
kuzatiladi: o‘qituvchi sifatining yetarli emasligi, metodikani eskirganligi va taʼlim
dasturlarining zamon talablariga moslashmayotganligi.
Xorijiy tajribalarni, jumladan, Finlyandiya va Janubiy Koreyada chet tilini o‘rgatish
holatlari o‘rganilganda, ularda ham 30–40 yillar davomida shunday muammolar
bo‘lganligi va ular bu muammoni yechimi sifatida 3 ta yo‘nalishda ishlaganligi aniqlandi.
1. O‘qituvchilarning malakasini, uning jamiyatdagi obro‘sini va kasb sifatida
jozibadorligini oshirishga katta eʼtibor berishgan.
2. Metodikani jahonda eʼtirof etilgan va sinalgan metodika asosida takomillashti
rishgan.
3. Taʼlim dasturlari zamon talabi va xorijiy eng yaxshi tajribalar asosida
takomillashtirilgan va sohada sog‘lom raqobat bo‘lishini taʼminlagan.
Shuningdek, chet tili o‘qituvchilarining professional standartini mehnat bozori
talablari va xalqaro tajriba asosida ishlab chiqish va joriy etish masalasi dolzarb vazifa
sifatida turibdi. Professional standart – taʼlim tashkiloti va mehnat bozori o‘rtasidagi
ko‘prik bo‘lib, unda mehnat bozori talablari, yaʼni o‘qituvchiga quyilgan bilim, ko‘nikma
va malakalar o‘z aksini topishi lozim. Xorijiy til o‘qituvchisini tayyorlash, malakasini
oshirish, qayta tayyorlashning o‘quv dasturlari aynan shu standart asosida ishlab
chiqilishi va amaliyotga joriy etilishi galdagi ulkan vazifalardan biridir.
Qolaversa, Oliy taʼlim, pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish
hududiy markazlarida metodist mutaxassislar va olimlar yetarli emas yoki sifat tarkibi
talabga javob bermaydi,hech qayerda chet tilidan metodist mutaxassislar tayyorlanmaydi;
– masofadan o‘qitish, pedagog xodimlarning o‘z ustida muntazam va samarali ishlash
tizimi yo‘lga qo‘yilmagan;
– kasb-hunar maktablarida chet tili fani kasblar xususiyatlaridan kelib chiqqan holda
kasbga yo‘naltirib o‘qitish bo‘yicha metodik tavsiyalar ishlab chiqilmagan;
– OTMlarga qabul qilish imtihonlarida abituriyent B1 yoki B1+ darajadagi test
topshiriqlarini bajarib kirishlariga qaramasdan, 1-kursga qabul qilingan aksariyat
talabalar bilim darajasi A2 va undan past bo‘lib qolmoqda;
– OTMlarda filologik va nofilologik mutaxassisliklarda chet tili fan aspektlari bo‘yicha
o‘quv adabiyotlari yetarlicha emas;
– har qanday fanni o‘rganishda o‘z ustida ishlash muhim rol o‘ynaydi. Bu, ayniqsa, chet
tillarini o‘rganishda zarurdir. Aksariyat o‘quvchilar mustaqil izlanishga odatlanmagan,
o‘z ustida ishlash ko‘nikmasining yetishmasligi chet tilini muvaffaqiyatli o‘zlashtirishga
taʼsir qiladi;
– 10–11-sinflarda chet tili dasturi kommunikativ kompetensiyani rivojlantirishga
hamda tinglash, gapirish, o‘qish va yozish qobiliyatlarini rivojlantirishga qaratilgan,
biroq universitetga kirish imtihon topshiriqlari faqat grammatik hamda leksik bilim va
ko‘nikmalarini talab etadi;
– o‘rta maxsus taʼlim tizimidagi fan dasturlari va darsliklarning Oliy taʼlim
muassasalariga kirish imtihonlaridagi savollarga mos kelmaydi;
– OTMlardagi amaldagi baholash tizimi talabalarda motivatsiyaning rivojlanis higa
ijobiy taʼsir ko‘rsata olmayapti;
18
– chet tili darsliklarini yaratish tizimida xilma-xillik yo‘q, bu esa ularni yaratish va
nashr qilishni monopollashtirishga olib keldi hamda darsliklarning mazmuni, meto-
dikasi va nashr sifatiga salbiy taʼsir ko‘rsatdi;
– yaratilgan darsliklar bir-birini mantiqan davomi emasligi, sinflar ketma-ketligidagi
darsliklarning juda murakkablashib yoki soddalashib ketganligi qaysidir sinflarda
o‘quvchilarning fanga bo‘lgan qiziqishlarining so‘nishiga sabab bo‘lmoqda;
– o‘rta maxsus taʼlim tizimidagi B1 va B2 darsliklari mazmun-mohiyati va qiyinlik
darajasiga nisbatan uzviy bog‘liqligi taʼminlanmagan;
– oliy taʼlim jarayonini tashkil etishdagi ayrim meʼyoriy hujjatlar, yaʼni taʼlim
standartlari, malaka talablari va o‘quv rejalarining barqaror emasligi taʼlim mazmuni va
sifatiga salbiy taʼsir ko‘rsatmoqda;
– chet tillari chuqurlashtirib o‘qitiladigan ixtisoslashtirilgan taʼlim muassasalarida
o‘qitiladigan qo‘shimcha dars soatlarida har xillik vujudga kelgan;
– oliy taʼlim muassasalarida quyi kursdan boshlab talabalarning bilim darajasiga
qarab akademik guruhlarga ajratish mexanizmi mavjud emas;
– mavjud malaka oshirish tizimi o‘qituvchilar ehtiyojlariga mos emas, malaka
oshirish kurslari mazmuni va qo‘llaniladigan usullar eskirgan, zamonaviy axborot-
kommunikatsiya texnologiyalari vositalarini qo‘llash orqali o‘qituvchilarni masofadan
qayta tayyorlash mexanizmi yo‘lga qo‘yilmaganligi o‘qituvchilarning bilim va malakasini
tizimli oshirib borish imkonini bermayapti;
– oliy taʼlim tizimida xorijlik mutaxassislar ulushi kam, mutaxassislarning xorijda
malaka oshirish ishlari yetarli darajada emas.
IX. CHET TILINI O‘RGANISHDA TAʼLIM OLUVCHILARNING BILIMINI
BAHOLASH
SUBYEKTIV BAHO – produktiv ko‘nikma va malakalarni baholash uchun
OBYEKTIV BAHO – retseptiv ko‘nikma va malakalarni baholash uchun
Subyektiv baholash – gapirish va yozuv orqali. Unda to‘g‘ri javob mavjud
bo‘lmaganligi sababli o‘qituvchining o‘quvchiga munosabati, o‘qituvchining kayfiyati,
holati va k. holatlar natijasi taʼsir etishi mumkin Shu sababdan gapirish va yozuvni
baholashda subyektiv fikrlar taʼsirini oldini olish maqsadida maxsus tuzilgan baholash
mezonlari qo‘llaniladi.
Obyektiv baholash – tinglab tushunish va o‘qish orqali. Obyektiv baholashda
test usuli ko‘proq ishlatiladi. Unda baholash mezoni qo‘llanmaydi, har bir to‘g‘ri javobga
qarab baho yoki ball qo‘yiladi. Ko‘p tanlovli test (multiple choice), to‘g‘ri/xato (true-false),
munosib javoblarni moslash va boshqa aniq javobga ega bo‘lgan test usullarini qo‘llash
mumkin.
Baholash o‘z ichiga quyidagilarni oladi:
– Assessement obyektini aniqlash (nimani baholash) – nutq faoliyati turlari (tinglab
tushunish, gapirish, o‘qish, yozuv) va til aspektlari (leksika, grammatika);
– Assessement obyektini baholash mezoni bilan moslashtirish;
– Assessement metodikasi (usul, shakl, tur) tanlash;
– Assessement natijasini talabalarga eʼlon qilish.
Baholash jarayoni samarali o‘tishi uchun pedagoglar kurs, dars maqsadi, kontenti
va Assessement usuli va turini chambarchas bog‘liq holda o‘quv yilining boshida
rejalashtirishi juda muhim.
19
Assessment metodi Kurs maqsadi
Vazifa va topshiriqlar
Assessment obyektini aniqlash kompetensiyasi
Assessment obyektini aniqlashda ularni turlarga ajratish va mikro hamda makro
ko‘nikmalarni belgilagan holda aniqlash maqsadga muvofiq. Quyidagi jadvalda nutq
faoliyati turlari berilgan bo‘lib, ularda osondan qiyinga yani mikro ko‘nikmadan makro
ko‘nikmaga qarab vazifalar namunalari keltirilgan. Mikro ko‘nikmalar yosh taʼlim
oluvchilar hamda makro konikmalar yoshi katta taʼlim oluvchilar uchun namuna sifatida
qo‘llanilishi mumkin.
Imitativ Intensiv Javob berish Interaktiv Keng ko‘lamli
(imitative) (intensive) (responsive) (interactive (extensive)
Gapi So‘z/jumlani Yo‘naltirilgan Savolga javob, Intervyu, Og‘zaki
rish qaytarish. javob, ovoz ko‘rsatmaga rolli o‘yin, taqdimot,
chiqarib javob berish, diskussiya. rasmga qarab
takrorlash. hikoya tuzib
o‘qish, dialogni gapirish,
to‘ldirish. yangilikni
gapirib berish,
tarjima.
Intensiv Javob berish Tanlab Keng
(intensive) (responsive) tinglash ko‘lamli
(selective) (extensive)
Tinglab Fonologik va Ochiq savolga Bo‘sh joyni Diktant,
tushu morfologik javob berish to‘ldirish, dialog,
nish elementlarni tinglangan autentik
maʼlumot materiallar
aniqlash asosida kerakli ni tinglab
elementni tushunish
tanlash, jumlani
qaytarish
Qabul Tanlab Interaktiv Keng
qilish bajarish (interactive) ko‘lamli
(perseptive) (selective) (extensive)
20
O‘qish Ovoz Ko‘p O‘qib tushunish, Asosiy
Yozuv chiqarib tanlovli test tahrir, g‘oyani
o‘qish, (grammatika/ aniqlash,
jumlani maʼlumot izlab matnga
aniqlash leksika), o‘qish, matn xulosa
Bo‘sh joyni parchalarini yozish, matn
to‘ldirish, mos ketma-ket rejasini
keladigan qo‘yish tuzish
javobni
aniqlash
(leksika/
grammatika)
Imitativ Intensiv Responsive Extensive
Harf, so‘z va Diktant, Perefraza qilib Hisobot
punktuat- rasmga yozish, reja yozish
qarab jumla
sion tuzib yozish, asosida yozish,
belgilarni so‘zlarni struktura
(tinglab/ ketma-ket
o‘qib)yozish qo‘yib jumla asosida yozish
yozish,
savollarga
qisqa javob
yozish
Mazkur konsepsiya uzluksiz taʼlim tizimining barcha bosqichlari uchun mo‘ljal
langan bo‘lib, uzviylikni taʼminlashda Blum Taksonomiyasining bilimlar murakkab
ligini oshib boruvchi darajalarda ifoda etishni taʼminlaydi. Blum Taksonomiyasining
kognitiv darajalari, talaba faoliyatini taʼminlovchi faol fe‘llari va o‘quv maqsadlari
pedagoglarga dars mazmunini rejalashtirish hamda baholash jarayonini tashkil etishda
yordam beradi.
Blum Taksonomiyasining bilimlar murakkabligini oshib
boruvchi darajalarda ifoda etishi
Taʼlim Taʼlim Taʼlim Assessment Baholash usuli
oluvchilarning oluvchining oluvchi usullari (How to
faoliyatini (Types of measure)
Cognitiv faoliyati taʼminlovchi
darajalari faol fe’llar assessment)
Eslab qolish Bilimlarni eslab Aniqlash, Faktli daliliy Test usuli tahlili
qolish va takrorlash, bilishga oid
aytib berish. bo‘lgan savollar.
ma’lumotlarni Masalan: bo‘sh
xotirada tiklash joyni to‘ldiring,
ko‘p tanlovli test,
aytib berish, yod
olish va hk.
21
Tushunish Bilimlarni bir sharhlash, Maʼnoni anglashni Baho qo‘yish
Qo‘llash ibora turidan tarjima qilish, ko‘rsatuvchi
boshqasiga, uni solishtirish, savollar. Baholash
Tahlil Masalan: o‘z mezonini
Baholash bir tildan muhokama qo‘llash
22 ikkinchi tilga qilish so‘zingiz bilan
o‘zgartirishdir bayon qiling, Baholash
Qayta ishlash mezonini
Qoida, usul, tugatish tafsilotini qo‘llash
tushuncha, hal qilish yozing, matnni
asos hamda umumlashtiring, Baholash
tamoyillar moslashtirish mezonini
nazariyalarning nazariyani qo‘llash
qo‘llanishi. Tahlil qilish, taqqoslang va hk.
O‘qitishga ajratib
Amaliy ahamiyat-
tegishli ko‘rsatish, ga ega savollar.
natijalar uchun qiyoslash, Masalan: Nima
tushunishdan farqlash uchun? Qanday?
Savollarga javob
ko‘ra yuqori hukm qilish,
darajadagi tanlash, topish. Simulatsi-
bilimga ega ya, prototip kabi
bo‘lish talab qaror qilish,
oqlash, topshiriqlarni
etiladi. bajarish
munozara
Butunni qilish, Yaxlitlikni tarkibiy
elementlarga qismlarga ajratish
muhokama va ular orasidagi
ajratish, qilish,
ularning bog‘lanishlarni
nisbatini va baholash, o‘ganishga oid
ular orasidagi himoya qilish savollar. Masalan:
munosabatni keys topshiriqlari,
o‘rnatish. Bunda loyihalar,debatlar:
o‘qitish maz- qismlarga ajratish,
munini ichki farqlash, samarali/
tuzilishini bilish
talab etildi. samarasiz
tomonlarini tahlil
Yangi natija
olish maqsadida qilish
berilgan Qaror qabul qilish,
elementlardan hulosa yasashni
uddalashga oid
bir butunni savollar. Masalan:
hosil qilishdir. belgilangan
standartlar /
Bunda talablar asosida
yangi shakllar sinov, moni-
va tizimlarni toring, hukm
qilish, tanqidiy
vujudga
keltirish ko‘zda o‘qish va baholash
tutiladi
Yaratish Bilimlar va yaratish, Yangi narsa Baholash
usullarni qabul ixtiro qilish, yaratish, mezonini
qo‘llash
qilingan tuzish, loyihalash, reja
maqsadni taxmin qilish, qilishga qaratilgan
hisobga olgan
holda baho- reja qilish, amaliy
lashdir. Bunda shakllantirish, ahamiyatga oid
aniq tasvirlan- savollar. Masalan:
gan mezonga faraz qilish tadqiqot loyihalari,
muvofiq o‘qish sahna ko‘rinishi,
natijalariga
erishish biznes reja,
mo‘ljallangan vebsayt va hk.
Assessment metodikasi (usul, shakl, tur) tanlash kompetensiyasi
Baholash jarayonida nazorat, Assessment, va test terminlarini farqlash muhim. Har
birining vazifasi, obyekti va metodikasini bilish taʼlim oluvchilarning bilimini baho
lashda katta ahamiyatga ega.
Usul Baholash metodikasi Shakl
Tur
og‘zaki/yozma
Nazorat anʼanaviy yakuniy individual
Assessment noanʼanaviy joriy mavzuiy og‘zaki/yozma
Test anʼanaviy oraliq frontal/individual
yakuniy yozma/individual
Assessment natijasini talabalarga eʼlon qilish kompetensiyasi
Taʼlim oluvchilarning bilimini,o‘zlashtirish darajasini aniqlash va baholash jarayonini
tashkillashtirishda yuqoridagi faoliyatlar pedagoglarga yordam bo‘lsa, quyidagi mezon
baho qo‘yish jarayonida asos bo‘ladi.
Baho Tasnifi
5– (aʼlo) Taʼlim oluvchi mustaqil xulosa va qaror qabul qiladi, ijodiy fikrlay oladi,
baho mustaqil mushohada yuritadi, olgan bilimini amalda qo‘llay oladi, fanning
(mavzuning) mohiyatini tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda
4–(yaxshi) fan mavzu bo‘yicha tasavvurga ega deb topilganda
baho
Taʼlim oluvchi mustaqil mushohada yuritadi, olgan bilimini amalda
3– (qoniqarli) qo‘llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatini tushunadi, biladi, ifodalay
baho oladi, aytib beradi, hamda fan mavzu bo‘yicha tasavvurga ega deb topilganda.
Taʼlim oluvchi olgan bilimini amalda qo‘llay oladi, fanning (mavzuning)
mohiyatini tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi, aytib beradi hamda
fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega deb topilganda
2– (qoniqarsiz) Taʼlim oluvchi fan dasturini o‘zlashtirmagan, fanning (mavzuning) mo-
baho hiyatini tushunmaydi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega emas deb
topilganda
23
Baholashni 5 baholi shkaladan 100 ballik shkalaga
o‘tkazish mezoni quyida keltirilgan.
5 baholik 100 ballik 5 baholik 100 ballik 5 baholik 100 ballik
shkala shkala shkala shkala shkala shkala
100 86 72
5,00-4,96 99 4,30-4,26 85 3,60-3,56 71
4,95-4,91 98 4,25-4,21 84 3,55-3,51 70
4,90-4,86 97 4,20-4,16 83 3,50-3,46 69
4,85-4,81 96 4,15-4,11 82 3,45-3,41 68
4,80-4,76 95 4,10-4,06 81 3,40-3,36 67
4,75-4,71 94 4,05-4,01 80 3,35-3,31 66
4,70-4,66 93 4,00-3,96 79 3,30-3,26 65
4,65-4,61 92 3,95-3,91 78 3,25-3,21 64
4,60-4,56 91 3,90-3,86 77 3,20-3,16 63
4,55-4,51 90 3,85-3,81 76 3,15-3,11 62
4,50-4,46 89 3,80-3,76 75 3,10-3,06 61
4,45-4,41 88 3,75-3,71 74 3,05-3,01 60
4,40-4,36 87 3,70-3,66 73
4,35-4,31 3,65-3,61 3,00 60 dan kam
3,00 dan kam
Chet tilini o‘rganuvchining Produktiv malakasini baholashda subyektivlikning
oldini olish maqsadida mezonlar ishlatiladi. Quyida namuna sifatida yozuv va gap irish
malakalarini baholash mezoni keltirilgan.
I. YOZUV malakasining barcha darajalarini
BAHOLASH MEZONI
Mazkur mezonlar topshiriqning maqsad va vazifasidan kelib chiqib o‘rgarishi va
shakllanishi mumkin.
Vazifani Muvofiqlik Aniqlik Tavsif Dalil
bajarilish (coherance) (accuracy) (description) (argument)
holati Murakkab gaplar
yordamida
Murakkab Aniq Yuqori darajada Aniq va
strukturaga grammatik qiyinchiliksiz muammolarni
C1 mavzuda aniq, ega, tashkiliy aniqlik, so‘z ravon, ishonchli
tizimli matn birikma va yoza oladi, yoritib beradi,o‘z
jihatdan iboralarda tavsiflash fikrini tushunarli
yozadi bir-biriga tajribasiga ega
muvofiq, turli ba’zan xatolar hamda yozuv misollar
bog‘lovchilar uchraydi janriga to‘g‘ri yordamida keng
qo‘llaniladi moslasha oladi ochib bera oladi
24
Gapda bog‘lov- Tushunmov- Yaxshi Insho va tezislar
tashkillash- yozishda muhim
Turli qiziqish chilarini qo‘llay chilikka olib ma’lumotlarni,
tirilgan,
mavzulariga oladi, matnda keladigan, rivojlantiruvchi ishonchli
matnlarni to‘liq tafsilotlarni
B2 oid rasmiy va jumlalar ravon xatorlarsiz tafsiloti, aniq keltira oladi.
yarim rasmiy va tushunarli nisbatan yuqori Dalillar bilan
va ishonch muammolarga
matnlarni yoza bog‘lanishini darajadagi bilan yoza oladi yechim topa oladi
oladi amalga oshira grammatik
oladi aniqlik
Tanish Matndagi
fikrlar real yoki
mavzularda tasavvuridagi O‘zi qiziqqan
voqelik tavsifi mavzu yuzasidan
bir-biri bilan Nisbatan aniq
matn, ba’zan bilan aniq qisqa matnlar
B1 bog‘langan Qisqa va ayrim bog‘langan.O‘zi yoza oladi.
matn yozadi, elementlarni kontekst qiziqqan sohaga Tanish yoki
ammo vaqti- bog‘lab, ravon asosida talqin notanish
vaqti bilan qilish mumkin oid mavzular
matn yoza bo‘lgan xatolar bo‘yicha sohaga bog‘liq
noaniq oladi tavsiflarni muammolarni
ifodalar uchraydi bayon qila oladi
tafsiloti bilan
nomuvo- yoza oladi -
fiqliklar yuz -
beradi.
Bir qator
oddiy ibora
va jumlalar Sodda
strukturalarni
yozish, “va” Bir qator qo‘llaydi, lekin Shaxsiy
so‘zlarni “va”, tajribalari,
“lekin” muntazam o‘tmishdagi
“ammo”, oddiy xatolar voqealar
kabi sodda “lekin” kabi qiladi,bunday tavsifining
bog‘lovchilar qisqacha
A2 bog‘lovchini yordamida xatolar esa
qo‘llay bog‘lay oladi tushun- ta’rifini
yozaoladi
oladi. Kat- movchiliklarga
sabab bo‘ladi
ta hajmdagi
matnda
nomuvo-
fiqliklar
uchraydi.
Bir-biri bilan Bir qator- Grammatik Oddiy
bog‘lanmagan so‘zlarni tuzilmalarda birikmalar
eng sodda va gaplarni
oddiy ibora bog‘lovchilar eslab qolishda asosida
va jumlalarni yordamida cheklanganlik insonlarni
qo‘llash. Katta bog‘lay oladi hamda o‘zini
hajmdagi matn bo‘ladi, u tasvirlay oladi
A1 qismlarida tomonidan
nomufoviqlik
mavjud. Shu qilingan
xatolar tufayli
sababli tushunmov-
mazmun- chiliklar yuzaga
ni tushunib
bo‘lmaydi. keladi
25
26 II. GAPIRISH malakasining barcha darajalarini baholash mezoni
Daraja Aniqlik Ravonlik O‘zaro suhbat, ta’sir Muvofiqlik
Chet tilini keng Qiyinchiliklarsiz o‘z Suhbatga kirishish va davom Kirish so‘z va
fikrini erkin ifoda ettirishda keng diskurs bog‘lovchilarni ishlatib
C1 doirada qo‘llaydi, Yuqori darajada aniq va yaxshi tuzilgan
umumiy, akademik, grammatik aniqlik, eta oladi, konseptual funksiyalaridan kerakli iborani
xatolar kam uchraydi, jihatdan qiyin qo‘llay oladi. strukturaga ega nutq
professional ularni aniqlash qiyin ifoda etadi.
mavzularda mavzularda qiyinchilik
cheklovlarsiz o‘z fikrini bo‘lishi mumkin
bildiradi
Biror narsani ta’riflash, Grammatik Ma’lum muddatdagi Suhbatni boshlash, qulay vaqtda Alohida bayonotlarni
bayonotlarni bir xil suhbatga kirishish va suhbatni bitta matnga
tegishli iborani aniq to‘g‘riligini nazorat tezlikda ishlab chiqishi
mumkin. Ifodalar tugatish mumkin, birlashtirish uchun
izlamasdan umumiy qilishning ancha yoki til tuzilmalarini garchi ba’zida bu harakatlar cheklangan miqdordagi
tanlashda ikkilanishni ma’lum bir noqulaylik bilan
masalalarga o‘z yuqori darajasini ko‘rsatishi mumkin, tavsiflanadi. Tanish mavzu aloqa vositalaridan
lekin nutqda uzoq bo‘yicha suhbatda qatnasha foydalanishi mumkin.
B2 nuqtayi nazarini ko‘rsatadi. U noto‘g‘ri vaqt tanaffuslar kam oladi, muhokama qilinayotgan Shu bilan birga, umuman
bildirish uchun tushunishga olib narsani tushunadi tasdiqlaydi, suhbatda mavzudan
uchraydi boshqalarni qatnashishga taklif
yetarli so‘z boyligiga keladigan xatolarga mavzuga alohida
qila oladi va hk. “sakrashlar” sodir bo‘ladi
ega. Ba’zi murakkab yo‘l qo‘ymaydi va
sintaktik tuzilmalardan ko‘pchilik xatolarini
foydalanishni biladi tuzatishi mumkin
Suhbatda qatnashish
uchun yetarli darajada Muhokama qilinadigan mavzular
tanish yoki alohida ahamiyatga
til qobiliyatiga ega; Grammatik va leksik
vositalarni qidirishdagi ega bo‘lsa, yakka suhbatni
lug‘atsiz o‘zini oila, Odatiy holatlar boshlash, davom ettirish va
bilan bog‘liq bo‘lgan pauzalar, ayniqsa,
sevimli mashg‘ulotlar, katta uzunlikdagi tugatish mumkin. Bir nechta qisqa, oddiy
konstruksiyalar bayonotlarda sezilarli Oldingi mulohazalarini jumlalarni mantiqiy
B1 ish, sayohat va to‘plamini juda bo‘lishiga qaramay, takrorlashi mumkin, shu bilan bog‘lay oladi.
hozirgi voqealar kabi ehtiyotkorlik bilan aniq gapira oladi uning tushunganligini isbotlash
mavzularda bir necha ishlatadi mumkin
pauza va tavsiflovchi
iboralar bilan
tushuntirishga imkon
beradi
Oddiy kundalik
A2 vaziyatlarda Ba’zi oddiy O‘z fikrlarini juda qisqa Savollarga javob berishi va “Va”, “lekin”, “chunki”
cheklangan tuzilmalarni to‘g‘ri jumlalarda aniq ifoda oddiy bayonotlarga javob berishi kabi oddiy birikmalar
ma’lumotlarni ishlatadi, lekin baribir eta oladi, garchi pauza,
yetkazish uchun tizimli ravishda oddiy o‘z-o‘zini tuzatish va mumkin. U suhbatdoshning yordamida so‘z
o‘rganilgan tuzilmalar, xatolarga yo‘l qo‘yadi. jumlani qayta tuzish fikriga amal qilayotganini turkumlarini bog‘lay
iboralar va standart yaqqol sezilib turadi ko‘rsatishi mumkin, lekin
iboralar bilan kamdan kam hollarda o‘z-o‘zidan oladi
asosiy sintaktik suhbatni qo‘llab-quvvatlash
tuzilmalardan uchun etarli darajada tushunadi
foydalanadi
Juda cheklangan Yod olingan bir Qisqacha gapirishi Shaxsiy savollar berish va “Va”, “keyin” kabi
so‘zlar va iboralar nechta oddiy mumkin, individual o‘zi haqida gapirish mumkin. bog‘lovchilar yordamida
grammatik Suhbatdoshning nutqiga oddiy
zahirasiga ega, va sintaktik so‘zlarni aytishi munosabat bildirishi mumkin, so‘zlarni bog‘lay oladi
ular o‘zi haqidagi tuzilmalardan mumkin, asosan lekin umuman olganda, muloqot
A1 ma’lumotlarni yodlangan birliklardan takrorlash va xatolarni tuzatishga
taqdim etishga va foydalanish ustidan iborat. Tegishli iborani
shaxsiy vaziyatlarni cheklangan izlashga, unchalik bog‘liq
tasvirlashga xizmat tanish bo‘lmagan
so‘zlarni talaffuz
qiladi qilishga, xatolarni
tuzatishga ko‘p pauza
qiladi
27
X. KONSEPSIYANI AMALGA OSHIRISHDAN KUTILAYOTGAN NATIJALAR
Konsepsiya doirasida belgilangan vazifalarni bajarish orqali chet tili fanini uzluksiz
taʼlim tizimida o‘qitishni rivojlantirishda quyidagi natijalarga erishish nazarda
tutilmoqda:
– konsepsiya uzluksiz taʼlimning barcha bosqichlari malaka talablari (DTS)da
belgilangan talablar uchun asos bo‘ladi;
– konsepsiyada belgilangan maqsad va vazifalarni keng amaliyotga joriy etish
o‘quvchi-talabalarning intellektual rivojlanishiga samarali taʼsir etadi;
– ularda kreativ va tanqidiy fikrlash ko‘nikmalarini rivojlantirish, real hayot
muloqotiga tayyorlash va XXI asr ko‘nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi;
– chet tili fanini o‘qitish bosqichlari, o‘quv fani bo‘yicha taʼlim mazmuni va malaka-
talablari meʼyorlari aniqlashtiriladi;
– taʼlim muassasalarida, zamonaviy va innovatsion texnologiyalardan foydalanib
chet tilining imkoniyatlaridan to‘liq va to‘g‘ri foydalanishga erishiladi;
– taʼlim muassasalarida chet tilini o‘rgatish va uni bilish darajasini baholash tizimi
yo‘lga qo‘yiladi, barcha fan sohalariga oid ilmiy tadqiqotlarda chet tilining ilm-fan tili
sifatidagi nufuzi yanada ortadi;
– o‘qitish metodikasini takomillashtirish, taʼlim-tarbiya jarayoniga individuallash
tirish tamoyillarini bosqichma-bosqich tatbiq etish;
– taʼlim oluvchilarda kuchli motivatsiyani shakllantirish;
– darsliklar yaratishda xilma-xillikni taʼminlash;
– tanqidiy fikrlash, axborotni mustaqil izlash va tahlil qilish ko‘nikmalari va boshqa
malakalarni rivojlantirish;
– darsliklar sifatini oshirish, xorijiy o‘quv qo‘llanmalarini qo‘shimcha yoki muqobil
o‘quv materiallari sifatida qo‘llash amaliyotini yo‘lga qo‘yish;
– xorijiy til fanlarini chuqur o‘rganishga mo‘ljallangan didaktik materiallar va
multimedia mahsulotlarining yangi avlodlari tayyorlashga xizmat qiladi.
– o‘rta maxsus taʼlim tizimida inson kamoloti va jamiyat taraqqiyotida chet til-
larning ahamiyatini anglash, ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar, kundalik hayotda chet
tillar bo‘yicha bilim va ko‘nikmalarni muvaffaqiyatli qo‘llashga o‘rgatish;
– o‘quvchi-talabalarda chet tillardagi tushunchalar, shakllar, usullar va terminlar
haqidagi bilim, ko‘nikmalar egallanishini taʼminlash;
– til o‘ganuvchilarning individual xususiyatlarini rivojlantirgan holda, mustaqil
taʼlim olish ko‘nikmalarini shakllantirish;
– til o‘rganuvchilarning asosiy til ko‘nikmalarini (tinglab tushunish, o‘qish, yozish
va gapirish) rivojlantirish uchun sharoit yaratish, oliy taʼlim muassasalarining xorijiy
tillar kafedralarini maktablarga biriktirish orqali o‘quvchilarning chet tillarni chuqur
o‘rganishini tashkil etish;
– o‘quvchi-talabalarni chet tillarga o‘qitish va ularning bilimlarini baholashning
xalqaro tan olingan uslublarini joriy qilish, shu jumladan, taʼlim jarayonida masofaviy
va boshqa zamonaviy taʼlim shakllarini keng qo‘llash hamda boshqa fanlarni xorijiy
tillarda o‘qitish;
– o‘quvchilarning kamida ikkita chet tilini mukammal o‘zlashtirishi orqali ularning
dunyoqarashi kengayishi, salohiyati oshishi hamda mehnat bozorida raqobatbar-
doshligi oshirilishini taʼminlash;
– fanlar integratsiyasini inobatga olgan holda o‘quvchilarda, milliy va umuminsoniy
qadriyatlarni, kreativlikni shakllantirish hamda ongli ravishda kasb tanlashga
yo‘naltirishdan iborat;
28
– O‘zbekiston Respublikasida taʼlimning uzluksizligi, uzviyligi, o‘quvchi shaxsi
va qiziqishlari ustuvorligidan kelib chiqib, ularning yosh xususiyatlariga mos ravishda
chet tillar orqali o‘quvchilarda kerakli kompetensiyalar shakllantiriladi.
– kasb-hunar maktablarida umumtaʼlim va mutaxassislik fanlarining integ
ratsiyalashgan dasturlari asosida kadrlar tayyorlash uchun chet tili fanini tegishli kasb
xususiyatlarini inobatga olgan holda kasbga yo‘naltirib o‘qitishning metodik tavsiyalari
ishlab chiqiladi;
– metodik tavsiyalar barcha kasb-hunar maktablariga yetkaziladi va taʼlim jarayonida
foydalanilishi taʼminlanadi;
– chet tili fani o‘qituvchilari uchun kasb-hunar maktablarida chet tili fanini kasbga
yo‘naltirib o‘qitish bo‘yicha seminarlar tashkil qilinadi;
– kasb-hunar maktablarida o‘qitiladigan umumtaʼlim fanlari ro‘yxati va soatlar
hajmi O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi tomonidan Xalq
taʼlimi vazirligi bilan birgalikda har yili ko‘rib chiqiladi;
– kasb-hunar maktablari o‘quvchilarini umumtaʼlim fanlari bo‘yicha darsliklar
bilan taʼminlash umumtaʼlim maktablarining 10-11 sinflariga mo‘ljallangan darslik
lardan ijara tizimi asosida foydalanish orqali hal etiladi;
– filologik yo‘nalishda bo‘lmagan akademik litseylarda chet tilini o‘rganish
umumiy o‘rta ta’limning 10-11 sinflari dasturlari va akademik litsey xususiyatiga bo‘g‘liq
ravishda amalga oshiriladi;
– xorijiy tillar chuqurlashtirib o‘qitiladigan akademik litseylarda soatlar hajmi
ko‘proq bo‘ladi, bir emas ikki va undan ortiq chet tillari o‘qitiladi, til o‘rganish nafaqat
mahalliy, balki rivojlangan xorijiy davlatlar dasturlari asosida ham yangi metodikalar
orqali joriy etiladi;
– oliy ta’lim tashkilotlarida chet tillarini o‘qitish va o‘rganish ikki yo‘nalishda
ya’ni filologik va nofilologik yo‘nalishda bo‘ladi va ular uchun o‘quv dasturlari alohida-
alohida tayyorlanadi. Chet tili bo‘yicha taʼlim mazmuni oliy taʼlimning fanlar bo‘yicha
o‘quv dasturlariga kiritilgan mavzulardan iborat bo‘ladi. O‘quv materiali taʼlimning
barcha turlarida uzviylik, uzluksizlik va davriylikni taʼminlaydi;
– рar bir taʼlim bosqichida mazkur hujjat mazmunidan kelib chiqqan holda o‘quv
dasturlari va darsliklar ishlab chiqishda minimum sifatida foydalaniladi.
XI. YAKUNIY QISM
O‘zbekistonda inson kapitalini rivojlantirish, oliy va professional taʼlimning
sifatini oshirish, yoshlarni mehnat bozorining talablari yuqori bo‘lgan kasblariga
o‘qitish hamda malakali kadrlarni tayyorlash sifatini oshirish vazifalari oldimizda
turibdi.
Muammo shundaki bugungi bitiruvchilar ish beruvchilar talablariga to‘liq javob
bera olmayapti, yoki aksincha, oliy taʼlim tizimida o‘qitilayotgan barcha fanlar ham
ish jarayonida kerak bo‘lmayapti. Ushbu ikkita muammoning yechimi ish beruvchilar
va kadr tayyorlovchilar o‘rtasidagi qayta aloqaning, integratsiyaning to‘g‘ri yo‘lga
qo‘yilmaganligida kuzatiladi.
Bunga yechim sifatida Vazirlar Mahkamasining 2020-yil 15-maydagi “O‘zbekiston
Respublikasida kasbiy malakalar, bilim va ko‘nikmalarni rivojlantirish milliy tizimi
faoliyatini tashkil etish choralari to‘g‘risida” 287-son qarori bilan yurtimizda ilk bor
8 bosqichli “O‘zbekiston Respublikasining Milliy malakalar ramkasi” tasdiqlandi. Ushbu
Professional taʼlim dasturlari YUNESKO tashkiloti tomonidan qabul qilingan Taʼlimning
xalqaro standart tasniflagichi (MSKO) darajalari bilan uyg‘unlashgan. Mazkur hujjat
29
bilan 8 ta malaka darajasiga mos ravishda “Bilimlar”, “Mahorat va ko‘nikma”,
“Kompetensiyalar”, “Malakaning mos darajasiga erishish yo‘llari” belgilandi.
Milliy malakalar ramkasi yurtimizda mehnat bozori talablari va taʼlim tizimini
yagona ramkaga solishga, jumladan, chet tillarini o‘rganish va o‘rgatishni ham sifat
jahatdan yuqori bosqichga ko‘tarishga xizmat qiladi. O‘quv dasturlarining mazmuni
ushbu malakalar ramkasi bilan singishib, bog‘lanib ketishi lozim. O‘quvchi, talabalarni
hayotga tayyorlovchi kompetensiyalari ham malakalar ramkasidagi meʼyorlarga
bog‘lanadi.
Bunday tajriba yaʼni taʼlim tizimining barcha bosqichlari uchun o‘quv dasturlarin ing
bir majmua tarkibiga kiritilishi va ularni umumlashtiruvchi yagona konsepsiya orqali
mustahkamlanishi O‘zbekiston Respublikada birinchi marta amalga oshirildi, loyiha
xatolardan xoli bo‘lmasligi mumkin.
Hurmatli hamkasblar, chet tili fanining jonkuyarlari!
Sizlarga tavsiya etilayotgan mazkur “Chet tili (ingliz, fransuz, nemis va b.) fanidan
Maktabgacha, umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, professional va oliy taʼlim tizimlarida chet
tili (ingliz, fransuz, nemis va b.) fanining uzviyligini taʼminlash bo‘yicha konsepsiya
bilan tanishishda befarq bo‘lmaysiz degan umiddamiz, zero ushbu majmua yurtimizda
chet tillarining sifatli o‘qitilishiga zamin bo‘lib xizmat qiladi, deb ishonamiz va Sizlardan
uni takomillashtirish bo‘yicha fikr va mulohazalaringizni kutib qolamiz.
Hamkorligingiz uchun oldindan rahmat.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012-yil 10-dekabrdagi “Chet tillarini
o‘rganish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-1875-sonli
qarori.
Council of Europe (2001). Common European Framework of Reference for Languages:
Learning, Teaching, Assessment.(CEFR)
Vazirlar Mahkamasining 2013-yil 8-maydagi “Uzluksiz taʼlim tizimining chet tillar
bo‘yicha davlat taʼlim standarti tasdiqlash” to‘g‘risidagi 124-sonli qarori.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil, 5 iyundagi “Oliy ta’lim
muassasalarida ta’lim sifatini oshirish va ularning mamlakatda amalga oshirilayotgan
keng qamrovli islohatlarda faol ishtirokini ta’minlash bo‘yicha qo‘shimcha chora-
tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-3775-son qarori.
Align Assessment, Objectives, Instructional Strategies. https://www.cmu.edu/
teaching/assessment/basics/alignment.
Brown, H.D., &Abeywickrama, P. Language assessment; Principles and classroom
practices (2nd edn). White Plains, NY; Pearson Education. 2010.
Common European Framework of References for Languages: Learning, Teaching and
Assessment. Companion volume with new descriptors. Council of Europe, February 2018
Ioannou-Georgiou,S.(2003). Assessing young learners.Oxford University Press.
2. Jalolov J. Nosirov A. va b. Umumiy o‘rta taʼlim maktablari uchun fransuz tili fanidan
o‘quv dasturi. – T.: Xalq taʼlimi ilmiy-metodik jurnali, 2013.№ 4.
3. Nasirov A.A. O‘zbekistonda bolalarga chet tillarini o‘rgatish qanday amalga
oshirilmoqda?//O‘zbekistonda xorijiy tillar, ilmiy-metodik elektron jurnal. – T.: 2015.
№ 1.
4. Muradkasimova K.Sh. Ingliz tilini o‘qitishda talabalarning ko‘nikma va malakalarini
baholash xususiyatlari. Dis…..p.f.f.d. – T.: 2019.
5. Nikolov, M., & Timpe-Laughlin, V. (2021). Assessing young learners’ foreign
language abilities. Language Teaching, 54 (1).
6. Толипова Ж.О. Педагогик квалиметрия. – T.: 2017.
30
MAKTABGACHA TAYYORLOV
GURUHI UCHUN CHET TILLAR
TA’LIMIY FAOLIYAT
DASTURI
31
Maktabgacha taʼlim tashkiloti uchun
6–7-yoshli bolalarning chet tilini (ingliz) o‘rganishlari uchun dastur
(1 yillik)
Weeks hemes Aims of the VOCABULARY Mashg‘ulotning Kerakli
(Hafta kunlari) (Mav- lesson (Mavzu asosida borishi jihozlar
zular) o‘rgatiladigan 1. Kirish (resurslar)
(Mashg‘ulot
maqsadi) so‘zlar) 2. Asosiy qism
3. Yakuniy qism
SENTABR
UNIT 1 “GREETINGS” SALOMLASHISH
Lesson 1 Salomlashish Hello! 1. Salomlashishni Mavzu-
HELLO! odobi; What is your name? o‘rgatish. ga oid
O‘zini ko‘rgazma-
My My name is... 2. Bolalarni o‘zaro sa- li rasmlar,
name tanishtirish Nice to meet you. lomlashishga o‘rgatish. video-
3. Bilimlarni mustah- lavhalar,
1st week is.. Goodbye! kamlash, rag‘batlanti- AKT
rish, uyga vazifa
Lesson 2 Estetik sa- Good morning 1. Mulozamatga Mavzu-
Greet- lomlashish Good afternoon o‘rgatish. ga oid
ings madaniyati va Good evening ko‘rgazma-
2. O‘zaro salomlashish- li rasm-
turlari Good night ga o‘rgatish. lar, video
lavhalar,
3. Bilimlarni mustah- AKT
kamlash, rag‘batlanti-
rish, uyga vazifa
Lesson 3 Hol-ahvolni How are you? 1. Hol-ahvolni so‘rashni Mavzuga
How are so‘rash va Iʼm good (fine, o‘rgatish. oid
javob berish,
you? Xayrlashish great..). 2. O‘zaro hol-ahvol video
Iʼm not good (fine, so‘rash hamda unga lavha,
AKT, audio
great). javob berish. qo‘shiqlar
Glad to see you! 3. O‘rganganlarni tak-
2nd week Bye-bye! Goodbye! rorlash, mustahkam-
lash, rag‘batlantirish
hamda uyga vazifa
Lesson 4 Kayfiyat Happy 1. Kayfiyat turlarini Mavzuga
Emo- turlarini Sad o‘rgatish. oid vid-
tions ifodalash eo lavha,
and Angry 2. Yuz ifodasi asosida ko‘rgazma-
mood Scary kayfiyat turini bola li rasmlar,
Cry tomonidan topish.
3. O‘rganganlarni AKT
takrorlash, mustahka-
mlash, rag‘batlantirish
hamda uyga vazifa
32
3 rd week Lesson 5 Oila aʼzolari My family 1. Oila aʼzolarni Mavzuga
My a father o‘rgatish. oid
4rd week Do‘stini a mother
family tanishtirish a sister 2. Bolalardan oila video-
and a brother aʼzolarini so‘rash. lavha,
1–10 gacha a grandfather 3. O‘rganganlarni tak- ko‘rgazma-
I (par- sanoq sonlar a grandmother rorlash, mustahkam- li rasmlar,
ents) lash, rag‘batlantirish AKT
“Mening This is my friend hamda uyga vazifa
Lesson 6 oilam” Amir/Zulfiya Mavzuga
My haqida sheʼr He is… 1. Do‘stlarni oid
She is… tanishtirish.
friend A boy 2. Bolalar o‘zaro video-
and I A girl do‘stlarini tanishtirish. lavha,
3. O‘rganganlarni ko‘rgaz-
Lesson 7 (He is a boy. He is 6. takrorlash, mustah- mali
Num- She is a girl. kamlash, rag‘batlan- rasmlar,
bers She is 7) tirish hamda AKT
uyga vazifa
Lesson 8 One, Mavzuga
Poem Two, 1. Sanoqni tartib oid
Three, asosida o‘rgatish.
Four, video
Five, 2. Predmetlar lavha,
Six, asosida sanash. ko‘rgazma-
Seven, 3. O‘rganganlarni li rasmlar,
Eight, takrorlash, mustah- AKT sanoq
Nine, kamlash, rag‘batlan- cho‘plar
Ten; tirish hamda uyga
Mavzuga
See my family, vazifa oid
See them all
Some are short and 1. Sheʼrni bolalarga ashulalar,
some are tall yod oldirish. AKT,
Sometimes happy, video-
Sometimes sad 2. O‘zaro harakat
We love each other asosida o‘rgatish. lavhalar
and I am glad 3. Sheʼrni takror-
lash, mustahkamlash,
rag‘batlantirish hamda
uyga vazifa
33
Weeks Themes Aims of the VOCABU- Mashg‘ulotning Kerakli
(Hafta kunlari) (Mavzu- lesson LARY borishi jihozlar
(Mash- (Mavzu 1. Kirish (resurslar)
lar) g‘ulot asosida
2. Asosiy qism
maqsadi) o‘rgatiladi- 3. Yakuniy qism
gan so‘zlar)
OKTABR
UNIT 2 “COLORFUL YEARS” “RANGLI YILLAR”
Lesson 9 Fasllar bilan Seasons 1. Yil fasllarini tanishtirish. Mavzuga
Seasons tanishamiz Winter 2. “What is your favourite oid
Spring season?” savoliga bolalar
1st week Summer video-
Autumn javob berish. lavha,
(Fall) 3. O‘rganganlarni takrorlash, ko‘rgaz-
mustahkamlash, rag‘batlan- mali rasm-
lar, AKT,
tirish hamda uyga vazifa ashulalar
Lesson 10 Uy A hen 1. Uy parrandasi bilan Mavzu-
A chick tanishtirish. ga oid
Birds parrandasi A cock ko‘rgaz-
A duck 2. Uy parrandalarini mali rasm-
A goose obrazli tarzda ifodalash. lar, video-
3. O‘rganganlarni takrorlash, lavhalar,
Lesson 12 Qanotli A parrot mustahkamlash, rag‘batlan- AKT,
Birds do‘stlar bi- An eagle tirish hamda uyga vazifa ashulalar
A stork
lan A crow 1. Qanotli do‘stlar bilan Mavzu-
tanishamiz A swan tanishish. ga oid
ko‘rgazma-
2nd week Lesson 13 Color 2. Qushlarni obrazli li rasmlar,
Colors Yellow tarzda ifodalash. video-
Ranglar Green lavhalar,
tavsifi Blue 3. O‘rganganlarni takrorlash, AKT
mustahkamlash, rag‘batlan-
Red Mavzuga
Orange tirish hamda uyga vazifa oid rangli
ko‘rgazma-
1. Bolalarga ranglar lar, video-
tavsifini o‘rgatish. lavhalar,
2. Bolalar “What color is it?”
savoliga javob berish. AKT
3. O‘rganganlarni takrorlash,
mustahkamlash, rag‘batlan-
tirish hamda uyga vazifa
34
Lesson 14 Ranglar Black 1. Bolalarga ranglar Mavzuga
Colors jilosi White jilosini o‘rgatish. oid rangli
Pink ko‘rgazma-
3rd week Grey 2. Bolalar “What color is it?” lar, video-
Brown savoliga javob berish. lavhalar,
Purple
3. O‘rganganlarni takrorlash, AKT
Lesson 15 Meva An apple mustahkamlash, rag‘batlan-
Fruits nomlari A banana Mavzu-
A peach tirish hamda uyga vazifa ga oid
A lemon ko‘rgazma-
1. Meva nomlarini o‘rgatish. li rasmlar,
Grapes 2. Bolalar ”What is it?” video-
savoliga javob berish. lavhalar,
Lesson 16 Meva A pear AKT
Fruits nomlari A kiwi 3. O‘rganganlarni takrorlash,
A pineapple mustahkamlash, rag‘batlan- Mavzu-
An orange ga oid
A strawberry tirish hamda uyga vazifa ko‘rgazma-
li rasmlar,
4th week Taʼlim- 1. Meva nomlarini o‘rgatish. video-
iy hamda 2. Bolalar ”What is it?” lavhalar,
Lesson 17 Mavzularni jismoniy savoliga javob berish. AKT
Revision takrorlash o‘yinlar aso-
va mustah- sida o‘tilgan 3. O‘rganganlarni takrorlash, Mavzu-
kamlash mavzularni mustahkamlash, rag‘batlan- ga oid
takrorlash va ko‘rgazma-
mustahkam- tirish hamda uyga vazifa li rasm-
lar, AKT,
lash 1. Mavzularni takrorlash. ashulalar,
2. Taʼlimiy va jismoniy. sheʼrlar
o‘yinlarni tashkil etish
3. Rag‘batlantirish
35
Weeks Themes Aims of the VOCABU- Mashg‘ulotning borishi Kerakli
(Hafta kunlari) (Mavzu- lesson LARY 1. Kirish jihozlar
(Mash- (Mavzu (resurslar)
lar) g‘ulot asosida 2. Asosiy qism
3. Yakuniy qism
maqsadi) o‘rgatiladi-
gan so‘zlar)
NOYABR
UNIT 3 “WONDERFUL WORLD” “AJOYIB OLAM”
Lesson 18 Sabzavotlar A potato 1. Sabzavotlar nomini Mavzu-
Vege- savati A tomato o‘rgatish. ga oid
tables A carrot ko‘rgazma-
1st week An onion 2. Bolalar “What is it?” li rasmlar,
Lesson 19 A pumpkin savoliga javob berish. AKT,
Vege- 3. O‘rganganlarni takrorlash, video-
tables mustahkamlash, rag‘batlan- lavhalar
tirish hamda uyga vazifa
Lesson 20 Mavzu-
Trans- Sabzavotlar A cabbage 1. Sabzavotlar nomini ga oid
ports to‘plami A cucumber o‘rgatish. ko‘rgazma-
An eggplant li rasmlar,
Lesson 21 2. Bolalar “What is it?” savoli- AKT,
Trans- A garlic ga javob berish. video-
ports A bell pepper lavhalar
3. O‘rganganlarni takrorlash,
mustahkamlash, rag‘batlan- Mavzu-
ga oid
tirish hamda uyga vazifa ko‘rgazma-
li rasmlar,
Havo A helicopter 1. Yer usti transportlari bilan video-
transport- A rocket tanishtirish. lavhalar,
A plane AKT
lari 2. Bolalar “Which transport do
An air bal- you like?” savoliga javob Mavzu-
2nd week loon berish. ga oid
ko‘rgazma-
I like… 3. O‘rganganlarni takrorlash, li rasmlar,
mustahkamlash, rag‘batlan- video-
lavhalar,
tirish hamda uyga vazifa AKT
Yer usti A bicycle 1. Havo transportlarini
transport- A car tanishtirish.
A bus
lari A train 2. Bolalar “Which transport do
you like?” savoliga javob
A motorcycle berish.
3. O‘rganganlarni takrorlash,
mustahkamlash, rag‘batlan-
tirish hamda uyga vazifa
36
Lesson 22 Rangli A traffic light 1. Tezkor harakat qiladigan Mavzu-
svetafor An ambu- transportlarni tanishtirish. ga oid
Trans- va tezkor lance 2. Svetaforni tanishtirish va ko‘rgazma-
ports harakatlar ranglarining maʼnosini an- li rasmlar,
xizmati A fire engine video-
3rd week A police car glatish. lavhalar,
3. O‘rganganlarni takrorlash, AKT
A truck mustahkamlash, rag‘batlan-
Mavzu-
4th week Lesson 23 Hafta kun- Monday tirish hamda uyga vazifa ga oid
Names of lari Tuesday 1. Hafta kunlari bilan ko‘rgazma-
the weeks Wednesday tanishtirish. li rasmlar,
Yil fasllari Thursday 2. Hafta kunlarining video-
Lesson 24 haqida sheʼr Friday ketma-ketligi. lavhalar,
Songs Saturday AKT
about Mavzularni Sunday 3. O‘rganganlarni takrorlash,
seasons takrorlash mustahkamlash, rag‘batlan- Mavzuga
va mustah- Winter, oid video-
Lesson 25 kamlash Spring, tirish hamda uyga vazifa lavhalar,
Revesion Summer, Fall ashulalar,
There are 1. Sheʼrni ifodali tarzda
seasons four yod oldirish. AKT
in all Look
outside and 2. Sheʼrni obrazli tarzda Mavzu-
you will see yod oldirish. ga oid
What kind of ko‘rgazma-
season it will 3. O‘rgangan sheʼrni li rasm-
takrorlash, mustahkamlash lar, AKT,
be? ashulalar,
hamda uyga vazifa sheʼrlar
Taʼlim-
iy hamda 1. Mavzularni takrorlash.
jismoniy 2. Taʼlimiy va jismoniy
o‘yinlar aso- o‘yinlarni tashkil etish.
sida o‘tilgan 3. Rag‘batlantirish
mavzularni
takrorlash va
mustahkam-
lash
37
Weeks Themes Aims of the VOCA- Mashg‘ulotning borishi
(Hafta kunlari) (Mav- lesson BULARY 1. Kirish
zular) (Mash- (Mavzu
g‘ulot asosida 2. Asosiy qism
o‘rgatila- 3. Yakuniy qism
maqsadi)
digan
so‘zlar)
DEKABR
UNIT 4 “WINTER FUN” “QISH ZAVQI”
Lesson 26 Qishki A coat 1. Qishki kiyimlarni o‘rgatish.
A jacket 2. Bolalar ”What kind of
Clothes kiyim-bosh Trousers clothes is it?” savoliga
javob berish.
1st week Boots 3. O‘rganganlarni
A scarf
A knitcap takrorlash, mustahkamlash,
Socks rag‘batlantirish hamda
uyga vazifa
Lesson 27 Yengil A hat 1. Bahorgi va yozgi
Clothes ust-bosh A cap kiyimlarni o‘rgatish.
A T-shirt 2. Bolalar ”What kind of
Shorts clothes is it?” savoliga
A dress
A skirt javob berish.
Slippers 3. O‘rganganlarni
takrorlash, mustahkamlash,
rag‘batlantirish hamda
uyga vazifa
Lesson28 Ob-havo The sun 1. Ob-havo hamda dunyodagi
Weather The moon yagona bo‘lgan sayyora
nomlarini o‘rgatish.
2nd week A star 2. Bolalar “What is it?”
A cloud savoliga javob berish.
Snow 3. O‘rganganlarni
Rain takrorlash, mustahkamlash,
rag‘batlantirish hamda
uyga vazifa
Lesson 29 Sunny 1. Ob-havo turlarini o‘rgatish.
Weather Ob-havo Cloudy 2. Bolalar “How is the weather
Rainy today?” savoliga “Today is…”
Snowy
Windy kabi javob berish.
3. O‘rganganlarni
takrorlash, mustahkamlash,
rag‘batlantirish hamda
uyga vazifa
38
3rd week Lesson 30 O‘yin- A doll 1. O‘yinchoq nomlarini
Toys and choqlar A ball o‘rgatish.
4th week A drum
gifts O‘yichoqlar A kite 2. Bolalar “What is it?”
va yangi yil Blocks savoliga javob berish.
Lesson 31 sovg‘alari A baloon
Toys and 3. O‘rganganlarni
new year “Jingle A gift takrorlash, mustahkamlash,
bells” A robot
gifts ashulasini A teddy bear rag‘batlantirish hamda
birgalikda A box uyga vazifa
Lesson 32 kuylash A snowman
Happy New Year 1. Sovg‘a nomlarini o‘rgatish.
Mavzularni 2. Bolalar “What is it?” savoliga
new year takrorlash tree
song javob berish.
va Dashing 3. O‘rganganlarni
Lesson 33 mustahkam- through the takrorlash, mustahkamlash,
Revision rag‘batlantirish hamda
lash snow
In a one uyga vazifa
horse open
sleigh 1. Ashulani yod oldirish.
O‘er the 2. Ashulani obrazli tarzda
fields we go
Laughing all ifodalash.
the way 3. O‘rganganlarni
Jingle Bells, takrorlash, mustahkamlash,
Jingle Bells rag‘batlantirish hamda
Jingle all the
uyga vazifa
way
Oh, what fun 1. Mavzularni takrorlash.
It is to ride 2. Taʼlimiy va jismoniy.
o‘yinlarni tashkil etish
In a one-
horse open 3. Rag‘batlantirish
sleigh
Taʼlimiy
hamda
jismoniy
o‘yinlar
asosida
o‘tilgan
mavzularni
takrorlash
va mustah-
kamlash
39
Weeks Themes Aims of the VOCA- Mashg‘ulotning Kerakli
(Hafta kunlari) (Mav- lesson BULARY borishi jihozlar
zular) (Mash- (Mavzu 1. Kirish (resurs-
g‘ulot asosida
o‘rgatiladi- 2. Asosiy qism lar)
maqsadi) gan so‘zlar) 3. Yakuniy qism
YANVAR
UNIT 5 My lovely pets “Mening sevimli uy hayvonim”
Lesson 34 Uy A dog 1. Uy hayvonlari bilan Mavzu-
hayvonlari A puppy tanishish. ga oid
Domestic ko‘rgaz-
animals A cat 2. Uy hayvonlarini obrazli mali rasm-
A kitten ifodalash.
A sheep lar,
3. O‘rganganlarni takrorlash, video-
mustahkamlash, rag‘batlan- lavhalar,
AKT
tirish hamda uyga vazifa
1st week Mavzu-
ga oid
Lesson 35 Uy A cow 1. Uy hayvonlari bilan ko‘rgaz-
hayvonlari A horse tanishish. mali rasm-
Domestic A goat
animals 2. Uy hayvonlarini obrazli lar,
A pig ifodalash. video-
A piglet lavhalar,
3. O‘rganganlarni takrorlash, AKT
mustahkamlash, rag‘batlan-
tirish hamda uyga vazifa
Lesson 36 Yovvoyi A bear 1. Yovvoyi hayvonlar Mavzu-
hayvonlar A wolf bilan tanishish. ga oid
Wild A lion ko‘rgaz-
animals A zebra 2. Yovvoyi hayvonlarni mali rasm-
A fox ifodalash.
lar,
2nd week 3. O‘rganganlarni takrorlash, video-
mustahkamlash, rag‘batlan- lavhalar,
AKT
tirish hamda uyga vazifa
Lesson 37 Yovvoyi A rabbit 1. Yovvoyi hayvonlar Mavzu-
hayvonlar A mouse bilan tanishish. ga oid
Wild A monkey ko‘rgaz-
animals A hippopot- 2. Yovvoyi hayvonlarni mali rasm-
ifodalash.
amus lar,
A crocodile 3. O‘rganganlarni takrorlash, video-
mustahkamlash, rag‘batlan- lavhalar,
AKT
tirish hamda uyga vazifa
40
Lesson 38 Men va Head 1. Bosh qismi bilan Mavzu-
mening Eyebrows tanishtirish. ga oid
ko‘rgaz-
My body bosh qismim Eyes 2. Bolalar “Show me your … mali rasm-
A nose (head, nose)?“ savoliga
javob berish. lar,
Ears video-
A mouth 3. O‘rganganlarni takrorlash, lavhalar,
mustahkamlash, rag‘batlan- AKT
3rd week
tirish hamda uyga vazifa
Lesson 39 Men va A shoulder 1. Taʼna aʼzolari bilan Mavzu-
My body mening Arms tanishish. ga oid
badanim ko‘rgaz-
A stomach 2. Bolalar “Show me your … mali
Knees (head, nose)?“ savoliga rasmlar,
Legs javob berish. video-
Toes lavhalar,
3. O‘rganganlarni takrorlash, AKT
mustahkamlash, rag‘batlan-
tirish hamda uyga vazifa
Lesson 40 Uy hayvon- One, one, 1. Sheʼrni bolalarga Mavzuga
Poem lari va sanoq one yod oldirish. oid
sonlar aso-
Lesson 41 Little dog 2. Obrazli tarzda bolalarga ashulalar,
Revision sida sheʼr run o‘rgatish. video-
yodlash lavhalar
Two, two, 3. Sheʼrni takrorlash,
4th week two mustahkamlash va uyga Mavzu-
ga oid
Cats see you vazifa berish o‘rgazmali
Three, three, rasm-
1. Mavzularni takrorlash. lar, AKT,
three Bear 2. Taʼlimiy va jismoniy ashulalar,
on the tree o‘yinlarni tashkil etish. sheʼrlar
Four, four, 3. Rag‘batlantirish
four
Hare on the
floor
Five, five,
five
Birds in the
sky
Six, six, six
Fox in the
house
Mavzularni Taʼlim-
takrorlash iy hamda
va mustah- jismoniy
kam-lash o‘yinlar aso-
sida o‘tilgan
mavzularni
takrorlash va
mustah-
kamlash
41
Weeks Themes Aims of the VOCA-BULARY Mashg‘ulotning borishi
(Hafta kunlari) (Mav- lesson (Mavzu asosida 1.Kirish
zular) (Mash- o‘rgatiladigan
g‘ulot 2.Asosiy qism
so‘zlar) 3.Yakuniy qism
maqsadi)
Xushmuo- Please! 1. Xushmuomalalik alifbosi.
malalik Thank you 2. O‘rganilgan so‘zlarni jonli ifodalash
bilan Welcome
(qisqa sahnalashtirish asosida).
gaplashish; Sorry 3. O‘rganganlarni takrorlash,
Bon appetite
mustahkamlash, rag‘batlantirish hamda
uyga vazifa
Lesson 43 Kasb A doctor 1. Kasb nomlarini o‘rgatish.
nomlari A teacher 2. Kasb nomlarining turlarini ifodalash.
Who am I? A soldier
Occu- A farmer 3. O‘rganganlarni takrorlash,
pation A driver mustahkamlash, rag‘batlantirish hamda
A cook uyga vazifa
2nd week Lesson 44 Kasb A gardener 1. Kasb nomlarini o‘rgatish.
nomlari A builder 2. Kasb nomlarining turlarini ifodalash.
Who are A dressmaker
you? A sportsman 3. O‘rganganlarni takrorlash,
Occu- A baker mustahkamlash, rag‘batlantirish hamda
pation
uyga vazifa
Lesson 45
3rd week O‘quv A school 1. O‘quv qurollarini o‘rgatish.
School qurollari A bag 2. O‘quv qurollarining turlarini
supply A book
Maktab ifodalash.
Lesson 46 jihozlari A notebook 3. O‘rganganlarni takrorlash, mustah-
va o‘quv A pen kamlash, rag‘batlantirish hamda uyga
School qurollari
equip- A pencil vazifa
ment Ona haqida
sheʼr An eraser 1. O‘quv qurollarini o‘rgatish.
Lesson 47 A pencil case 2. O‘quv qurollarining turlarini
Poem Scissors ifodalash.
about A glue 3. O‘rganganlarni takrorlash,
“Mother” A ruler mustahkamlash, rag‘batlantirish hamda
uyga vazifa
My mom, she is
4th week the best 1. Sheʼrni yod oldirish.
From her head to 2. Sheʼrni obrazli ifodalash.
3. O‘rganganlarni takrorlash,
her toes mustahkamlash, rag‘batlantirish hamda
She is warm and
uyga vazifa
she is soft
Smelling sweet
like a rose
Lesson 48 Mavzularni Taʼlimiy hamda 1. Mavzularni takrorlash.
Revision takrorlash jismoniy o‘yinlar 2. Taʼlimiy va jismoniy o‘yinlarni
va mustah- asosida o‘tilgan
kamlash tashkil etish.
mavzularni 3.Rag‘batlantirish
takrorlash va
mustahkamlash
42
Weeks Themes Aims of the VOCA-BU- Mashg‘ulotning borishi Kerakli
(Hafta kunlari) (Mavzu- lesson LARY 1.Kirish jihozlar
(Mash- (resurslar)
lar) (Mavzu aso- 2.Asosiy qism
g‘ulot maq- sida o‘rga- 3.Yakuniy qism
sadi) tiladigan
so‘zlar)
MART
UNIT 7 “Healthy body, a healthy mind” “Sog‘ tanda, sog‘lom aql”
Lesson 49 Oziq-ovqat Bread 1. Oziq-ovqat nomlarini Mavzuga
Milk o‘rgatish oid
mahsulot- Butter
Cheese 2. Oziq-ovqat turlarini videolavha,
Foods lari Egg ifodalash ko‘rgaz-
Sausage
1st week 3. O‘rganganlarni takrorlash, mali rasm-
mustahkamlash, rag‘batlan- lar, AKT
tirish hamda uyga vazifa
Lesson 50 Oziq-ovqat Ice-cream 1. Oziq-ovqat Mavzuga
mahsu- Yoghurt nomlarini o‘rgatish oid
Foods and lotlari va 2. Oziq-ovqat turlarini
drinks Meat videolavha,
ichimliklar Fish ifodalash ko‘rgaz-
Tea 3. O‘rganganlarni takrorlash,
Juice mustahkamlash, rag‘batlan- mali rasm-
Water lar, AKT
tirish hamda uyga vazifa
Lesson 51 Sifat Big 1. O‘zaro qarama-qarshi Mavzuga
ko‘rsat- Small so‘zlarni o‘rgatish oid
Size and kichlari Fast
adjectives Slow 2. Sifatlarni obrazli ifodalash videolavha,
2nd week 3. O‘rganganlarni takrorlash, ko‘rgaz-
Up mustahkamlash, rag‘batlan-
Down mali rasm-
Tall tirish hamda uyga vazifa lar, AKT
Short
Lesson 52 Xona Kitchen 1. Xona nomlarini o‘rgatish Mavzuga
nomlarini Living room 2. Xona turlarini ifodalash oid
House of o‘rganish 3. O‘rganganlarni takrorlash,
rooms Bedroom mustahkamlash, rag‘batlan- videolavha,
Bathroom tirish hamda uyga vazifa ko‘rgaz-
Dining room
mali rasm-
lar, AKT
Lesson 53 A fly 1. Hasharot nomlarini o‘rgatish Mavzuga
Hasharotlar A ladybug 2. Hasharot turlarini tavsiflash oid
3. O‘rganganlarni takrorlash,
Insects A bee videolavha,
A butterfly mustahkamlash, rag‘batlan- ko‘rgaz-
3rd week A dragonfly tirish hamda uyga vazifa
mali rasm-
lar, AKT
Lesson 54 Hasharotlar An ant 1.Hasharot nomlarini o‘rgatish Mavzuga
Insects A spider 2.Hasharot turlarini tavsiflash oid
A grass-hop- 3. O‘rganganlarni takrorlash,
videolavha,
per mustahkamlash, ko‘rgaz-
A mosquito rag‘batlantirish hamda
A caterpillar mali rasm-
uyga vazifa lar, AKT
43
4th week Lesson 55 Mevalar Limons juicy 1. Sheʼrni yod oldirish Mavzuga
Poem haqida sheʼr Kiwi round 2. Sheʼrni obrazli ifodalash oid video-
On the tree 3. O‘rganganlarni takrorlash, lavhalar,
Lesson 56 Mavzularni or on the ashulalar
Revision takrorlash mustahkamlash,
va mustah- ground rag‘batlantirish hamda Mavzuga
kamlash Bananas oid ko‘rgaz-
yellow uyga vazifa mali rasm-
Peaches red
Apple pie 1. Mavzularni takrorlash lar, AKT,
and apple 2. Taʼlimiy va jismoniy ashulalar,
o‘yinlarni tashkil etish sheʼrlar
bread
Grapes pur- 3. Rag‘batlantirish
ple
Grapes sweet
Apples are
so good to
eat
Taʼlim-
iy hamda
jismoniy
o‘yinlar aso-
sida o‘tilgan
mavzularni
takrorlash va
mustahkam-
lash
Weeks Themes Aims of the VOCA-BU- Mashg‘ulotning borishi Kerakli
(Hafta kunlari) (Mavzu- lesson LARY 1. Kirish jihozlar
(Mash- (resurslar)
lar) g‘ulot (Mavzu aso- 2. Asosiy qism
sida o‘rga- 3. Yakuniy qism
maqsadi) tiladigan
so‘zlar)
APREL
UNIT 8 “We are on the move” “Biz harakatdamiz”
Lesson 57 Geometrik Circle 1. Geometrik shakllarni Mavzuga
Shapes shakllar Square o‘rgatish oid vid-
Triangle eo lavha,
1st week Lesson 58 Heart 2. Geometrik shakllarning ko‘rgazmali
Sea world Oval ko‘rinishini ifodalash rasmlar,
Rhomb
3. O‘rganganlarni takrorlash, AKT
mustahkamlash, rag‘batlan-
Mavzuga
tirish hamda uyga vazifa oid
Suv osti A shark 1. Suv osti baliqlarini o‘rgatish video lavha,
olami A turtle 2. Suv osti jonivorlarini ko‘rgazmali
A seahorse obrazli ifodalash
A fish rasmlar,
A whale 3. O‘rganganlarni takrorlash, AKT
mustahkamlash, rag‘batlan-
tirish hamda uyga vazifa
44
2nd week Lesson 59 Harakat- Walk 1. Harakat nomlarini o‘rgatish Mavzuga
Actions damiz Run 2. Harakat nomlarini oid
Jump obrazli ifodalash
Lesson 60 Harakat- Dance videolavha,
Actions damiz Swim 3. O‘rganganlarni takrorlash, ko‘rgazmali
Fly mustahkamlash, rag‘batlan-
Lesson 61 Tomonlar rasmlar,
Sides Sleep tirish hamda uyga vazifa AKT
3rd week Get up 1. Harakat nomlarini o‘rgatish
Lesson 62 2. Harakat nomlarini obrazli Mavzuga
Learn na- Hug oid
Touch ifodalash
ture Raise 3. O‘rganganlarni takrorlash, videolavha,
Sing a song mustahkamlash, rag‘batlan- ko‘rgazmali
Lesson 63
Poem Right tirish hamda uyga vazifa rasmlar,
Left 1. Tomon nomlarini o‘rgatish AKT
about my Turn around
family Front side 2. Tomon turlarini obrazli Mavzuga
Back side ifodalash oid
Lesson 64
Revision Tabiatni A tree 3. O‘rganganlarni takrorlash, videolavha,
o‘rganish A mountain mustahkamlash, rag‘batlan- ko‘rgazmali
A flower tirish hamda uyga vazifa rasmlar,
A rainbow 1. Tabiat manzaralarini AKT
A leaf o‘rgatish Mavzuga
Grass 2. Manzaralarni obrazli oid
Mening See my tavsiflash videolavha,
oilam family, 3. O‘rganganlarni takrorlash, ko‘rgazmali
haqida sheʼr See them all mustahkamlash, rag‘batlan-
Some are rasmlar,
4th week short and tirish hamda uyga vazifa AKT
some are tall
Sometimes 1. Sheʼrni yod oldirish Mavzuga
happy, 2. Sheʼrni obrazli ifodalash oid ashu-
Sometimes 3. O‘rganganlarni takrorlash, lalar, video
lavhalar
sad mustahkamlash,
We love each rag‘batlantirish hamda Mavzu-
ga oid
other and uyga vazifa ko‘rgazmali
I am glad rasmlar,
1. Mavzularni takrorlash AKT,
Mavzularni Taʼlim- 2. Taʼlimiy va jismoniy ashulalar,
takrorlash iy hamda o‘yinlarni tashkil etish sheʼrlar
va mustah- jismoniy
kamlash o‘yinlar aso- 3. Rag‘batlantirish
sida o‘tilgan
mavzularni
takrorlash va
mustahkam-
lash
45
Weeks Themes Aims of the VOCA- Mashg‘ulotning borishi Kerakli
(Hafta kunlari) (Mavzu- lesson BULARY 1. Kirish jihozlar
(Mash- (Mavzu (resurslar)
lar) g‘ulot asosida 2. Asosiy qism
o‘rgatiladi- 3. Yakuniy qism
maqsadi) gan so‘zlar)
MAY
UNIT 9 “We are ready for school” “Maktabga tayyormiz”
Lesson 65 A door 1. Uy jihozlari nomlarini Mavzuga
Uy jihozlari A window o‘rgatish oid
Furniture A table 2. Uy jihozlari turlarini videolavha,
A chair ifodalash ko‘rgazmali
1st week A TV
A lamp 3. O‘rganganlarni takrorlash, rasmlar,
mustahkamlash, rag‘batlan- AKT
tirish hamda uyga vazifa Mavzuga
oid
Lesson 66 Mebellar A clock 1. Uy jihozlari nomlarini
Furniture A sofa o‘rgatish videolavha,
An armchair ko‘rgazmali
A bed 2. Uy jihozlari turlarini
A wardrobe ifodalash rasmlar,
AKT
3. O‘rganganlarni takrorlash,
mustahkamlash, rag‘batlan- Mavzuga
oid
tirish hamda uyga vazifa
videolavha,
Lesson 67 Elektr An iron 1. Elektr jihozlari nomlarini ko‘rgazmali
jihozlari A fridge o‘rgatish
A computer rasmlar,
2nd week A washing 2. Elektr jihozlari turlarini AKT
machine ifodalash
A vacuum Mavzuga
cleaner 3. O‘rganganlarni takrorlash, oid
mustahkamlash, rag‘batlan-
videolavha,
tirish hamda uyga vazifa ko‘rgazmali
Lesson 68 Idishlar A fork 1. Idish nomlarini o‘rgatish rasmlar,
Dishes A spoon 2. Idish turlarini ifodalash AKT
A plate 3. O‘rganganlarni takrorlash,
A knife Mavzuga
A glass mustahkamlash, oid
rag‘batlantirish hamda
videolavha,
uyga vazifa ko‘rgazmali
Lesson 69 Idishlar A teapot 1. Idish nomlarini o‘rgatish rasmlar,
Dishes A teaspoon 2. Idish turlarini ifodalash AKT
3. O‘rganganlarni takrorlash,
3rd week A cup Mavzuga
A pan mustahkamlash, oid
A bowl rag‘batlantirish hamda
videolavha,
uyga vazifa ko‘rgazmali
Lesson 70 Morning 1. Kun vaqtlarini o‘rgatish rasmlar,
Afternoon 2. Kun vaqtlarini obrazli AKT
Time of Kun vaqtlari Evening
day ifodalash
Night 3. O‘rganganlarni takrorlash,
mustahkamlash,
rag‘batlantirish hamda
uyga vazifa
46
4th week Lesson 71 Maktab Welcome 1. Sheʼrni yod oldirish Mavzuga
Poem haqida sheʼr back! 2. Sheʼrni obrazli ifodalash oid
about 3. O‘rganganlarni takrorlash,
school Mavzularni School has mustahkamlash, rag‘batlan- ashulalar,
takrorlash begun tirish hamda uyga vazifa video-
Lesson 72 va mustah- lavhalar
Revision kamlash Time for 1. Mavzularni takrorlash
work 2. Taʼlimiy va jismoniy Mavzu-
o‘yinlarni tashkil etish ga oid
Time for fun ko‘rgazmali
Smile 3. Rag‘batlantirish rasmlar,
AKT,
brightly ashulalar,
On your way sheʼrlar
School has
started
Just today!
Taʼlim-
iy hamda
jismoniy
o‘yinlar aso-
sida o‘tilgan
mavzularni
takrorlash va
mustahkam-
lash
47
UMUMIY O‘RTA TA’LIMNING
MILLIY O‘QUV
DASTURI
CHET TILI
ingliz, fransuz, nemis
49
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Home
Explore
Chet tili fanidan uzliksiz taʼlimda uzviylikni taʼminlash konsepsiyalari va milliy oʻquv dasturlari
View in Fullscreen
Ushbu konsepsiya va dasturlar Taʼlim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi tomonidan umumlashtirildi.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search