CHT.8.P.K.12 Shaxsiy kun tartibi (hafta kunlari, sana, soat va mashg‘ulotlari)ni yoza
oladi. (CEFR/Y)
CHT.8.P.KS.1
CHT.8.P.KS.2 Kommunikativ strategiyalar
CHT.8.P.KS.3
CHT.8.P.KS.4 O‘rganilgan grammatik qoidalarni taqdim etilgan ma’lumotda tushuna
CHT.8.P.KS.5 oladi va suhbat jarayonida to‘g‘ri foydalana oladi.
CHT.8.P.KS.6
CHT.8.P.KS.7 Suhbat jarayonida vaziyatga moslab imo-ishora va yuz ifodalaridan
CHT.8.P.KS.8 foydalana oladi.
CHT.8.P.KS.9
CHT.8.P.KS.10 Tanish bo‘lgan mavzudagi muammolarning yechimini topish uchun
CHT.8.P.KS.11 aniqlashtiruvchi savollarni bera oladi.
CHT.8.P.KS.12
CHT.8.P.KS.13 So‘zning ta’rifi yoki sinonimini ishlata oladi.
CHT.8.P.KS.14
CHT.8.P.KS.15 Zarurat tug‘ilganda ona tiliga murojaat qila oladi.
CHT.8.P.KS.16
CHT.8.P.KS.17 Guruh bo‘lib ishlab, turli mamlakatlarda nishonlanadigan bayramlarni
CHT.8.P.KS.18 o‘rganayotgan tilida taqqoslay oladi.
CHT.8.P.KS.19
CHT.8.P.KS.20 Eng dolzarb ekologik muammolar haqida ma’lumot topib, ularning
yechimini muhokama qilish uchun jamoada ishlay oladi. (CEFR/Y)
CHT.8.P.M.1
Matnni tez ko‘zdan kechirish orqali sanalar va inson, joy nomlarini
CHT.8.P.M.2 aniqlay oladi. (CEFR/Y)
Matnlarni tushunish uchun rasmlardan va egallangan bilimlaridan
foydalana oladi.
Tili o‘rganilayotgan mamlakatning bayramlari haqida qisqa videolarni
ko‘rib, batafsil muhokama qila oladi.
Turli mamlakatlarda o‘smirlar uchun qaysi video/kitob/teledasturlar
qiziqarli ekanligini aniqlash uchun jamoada ishlay oladi. (XXI asr ko‘nikmasi)
Tanish bo‘lgan mavzularga bog‘liq muammo/vaziyat/masalalarni o‘qiy
oladi, ularni kichik guruhlarda muhokama qilib, yechimini topa oladi.
O‘zining xatolarini aniqlab, ular ustida ishlay oladi. (CEFR/Y)
O‘zining xatolarini aniqlab, ular ustida ishlay oladi. (CEFR/Y)
O‘z o‘zlashtirishini baholay oladi.
Turli xil gap strukturalarini ishlata oladi.
O‘zi uchun qiziq bo‘lgan mavzular haqida qisqa taqdimot tayyorlab, unga
qaramasdan gapira oladi. masalan, mamlakatlar, sport jamoasi, musiqa guruhi
Filmlarga yoki o‘zi o‘qigan kitobiga qisqa sharh yoza oladi.
Sodda tuzilgan gaplar yordamida tanish bo‘lgan mavzularda o‘z shaxsiy
fikrini bera oladi.
O‘ziga yaqin odamlardan ularning sevimli filmlar/kitoblari/jurnallari
haqida suhbat o‘tkazib qisqa xabar tayyorlay oladi. (CEFR/Y)
Madaniy xabardorlik
Tili o‘rganilayotgan mamlakatning muloqot normalarini anglay oladi va
etiket normalari asosida muloqotga kirisha oladi.
Tili o‘rganilayotgan mamlakatning madaniyati haqidagi bilimlarini
mustaqil oshira oladi,bayram va marosimlari,an’analari haqidagi ma’lumotni
tushuna oladi.
100
CHT.8.P.M.3 Umumiy xarakteristika berayotganda ba’zi madaniyatlararo kompetensiya
CHT.8.P.M.4 bilimlarni ishlata oladi. (CEFR/Y)
CHT.8.P.M.5
CHT.8.P.M.6 Ona tili va o‘rganilayotgan tillar o‘rtasidagi madaniy farqlarni aniqlash
CHT.8.P.M.7 uchun loyihada guruh bo‘lib ishlay oladi.
CHT.8.P.M.8
CHT.8.P.M.9 Dunyo xalqlari va ularning madaniyatidagi farqlari haqida suhbatlasha
oladi. (CEFR/Y)
Maqollarni farqlab ishlata oladi.
O‘zbekiston va tili o‘rganilayotgan mamlakatda qabul qilingan yozma va
og‘zaki muloqotning farqlaridan xabardorligini ko‘rsata oladi.
Madaniy farqlar haqida qisqa videolarni ko‘rib, ularni sinfdoshlari bilan
muhokama qilgan holda jadvalni to‘ldira oladi.
O‘zbekiston va tili o‘rganilayotgan mamlakatdagi bayram va marosimlar
haqida taqdimot qila oladi.
CHT.8.RS.1 RAQAMLI SAVODXONLIK
CHT.8.RS.2
CHT.8.RS.3 Turli xil ma’lumot manbalaridan foydalanib, tanish bo‘lgan mavzularda
CHT.8.RS.4 muammolarni aniqlab, muhokama qila oladi va ehtimoliy yechimlar
CHT.8.RS.5 ro‘yxatini bera oladi.
CHT.8.RS.6
CHT.8.RS.7 O‘zi foydalanadigan ijtimoiy tarmoqlardan o‘rganilayotgan tilda foydalana
oladi va ijtimoiy tarmoqlar bilan bog‘liq sodda terminlarni tushuna oladi.
CHT.9.K.F.1
CHT.9.K.F.2 Tanish bo‘lgan mavzular bo‘yicha ma’lumotlarni vebsaytlar va
CHT.9.K.F.3 gazetalardan qidirib topa oladi.
CHT.9.K.F.4
CHT.9.K.F.5 O‘rganilayotgan til orqali boshqa millat vakillari bilan ijtimoiy tarmoqlar
orqali muloqot qila oladi.
‘Aqlli’ texnologiya namunalari haqida suhbatga kirisha oladi.
Internetdan ma’lumot qidirib, tili o‘rganilayotgan mamlakatning
madaniyati haqida qisqa izlanishlar olib borib taqdimot tayyorlay oladi.
Raqamli texnologiya namunalari haqida umumiy ma’lumotga asoslangan
taqdimotni tushuna oladi.
9-SINF
KOMMUNIKATIV KOMPETENSIYA
Funksiyalar
Maktab va jamiyat, hukumat va davlat tuzilmalari, sanoat va xizmatlar,
globallashuv kabi mavzularda qisqa ijtimoiy suhbatlar olib borishni va savol-
javoblarda qatnasha olishni uddalay oladi.
Rasmiy va norasmiy tilni tushunadi va farqlyadi, shu jumladan, rasmiy va
norasmiy xatlarni ajrata oladi.
O‘rganilgan mavzular bo‘yicha xulosa qila oladi.
Berilgan vaziyatlar bo‘yicha qisqa savolnoma tayyorlab, ota-onalardan
intervyu oladi.
Qiziqishlar bo‘yicha kundalik mavzulardagi qisqa suhbatlarda ishtirok
eta oladi.
101
CHT.9.K.F.6 Dam olish kunlari yoki bayramlar bilan bog‘liq rejalarni qiyinchiliksiz
CHT.9.K.F.7 qila oladi.
CHT.9.K.F.8
Manbani o‘qib umumiy mazmunini aniqlaydi va manbadagi detallarning
CHT.9.K.F.9 ba’zilarini tushuna oladi.
CHT.9.K.F.10 Tanish bo‘lgan mavzular (musiqa, sport va boshqa xobbi turlari)da rasmlar
CHT.9.K.F.11 bilan boyitilgan, ravon va tushunarli tuzilgan taqdimotlarni tushuna oladi.
CHT.9.K.F.12
CHT.9.K.F.13 Global mavzular (Internetning salbiy tomonlari, TV, kompyuter o‘yinlar va
CHT.9.K.F.14 nosog‘lom ovqatlanish asoratlari)ni bo‘sh vaqtda o‘qish uchun tanlab, o‘qiy
CHT.9.K.F.15 oladi.
CHT.9.K.F.15
Turli mamlakatlardagi kasblar, faoliyat turlari haqida ma’lumot bera
CHT.9.K.F.16 oladi.
CHT.9.K.M.1 Maktab qoidalari haqida ma’lumot bera oladi.
CHT.9.K.M.2
CHT.9.K.M.3 O‘zbekiston va tili o‘rganilayotgan mamlakatlardagi o‘quvchilarning
qo‘shimcha mashg‘ulotlari haqida ma’lumot bera oladi.
CHT.9.K.M.4
CHT.9.K.M.5 O‘zbekiston va tili o‘rganilayotgan davlat tuzilmalarini taqqoslab
CHT.9.K.M.6 taqdimot tayyorlay oladi.
CHT.9.K.M.7
CHT.9.K.M.8 Korxonalar yoki brendlar haqida taqdimot qila oladi.
CHT.9.K.M.9
CHT.9.K.M.10 Biror kasb afzalliklari haqida yoza oladi.
O‘rganayotgan tilda yo‘nalish xaritasini chiza oladi va sayohat rejasini
tuza oladi.
Biror nimani yoqtirishi yoki yoqtirmasligini, nima uchun bir narsani
boshqasidan afzal ko‘rishini tushuntirib, sodda, to‘g‘ridan-to‘g‘ri qiyoslashni
amalga oshira oladi.
Matn turi
Sodda ma’lumotlarni so‘ray oladi va bera oladi. Telefonda sodda suhbat
qura oladi
Suhbatlarda to be worth doing, it takes me* iboralarini ishlata oladi.
Uchrashuv belgilash uchun suhbatga kirisha oladi (masalan, sartarosh,
shifokor bilan).
Tanish bo‘lgan mavzu bo‘yicha turli manbalar (broshura, flayer, xatlar,
internet, insholar)dan foydalanib muammoni aniqlab, muhokama qiladi va
mumkin bo‘lgan yechimlar ro‘yxatini tuza oladi.
Qisqa ijtimoiy suhbatlarda yetakchilik qilmasdan ishtirok eta oladi.
Tanish bo‘lgan mavzuda yozilgan (do‘stlari va oilasi haqidagi) oddiy xat,
elektron xatlarni tushuna oladi va savol bera oladi.
Mahsulotlar uchun qisqa sodda ko‘rsatmalar va yo‘riqnomalarni o‘qib
tushuna oladi.
Amaliy va aniq (sayohatchilar uchun qo‘llanma, retseptlar kitobi)
matnlardagi oddiy tilda yozilgan kerakli ma’lumotni topa oladi.
Turli broshura va vebsaytlardagi qisqa va sodda tasvirlangan mahsulotlar
haqidagi ma’lumotni tushuna oladi (raqamli uskunalar, kameralar).
Tanish hodisa haqida yangiliklar mazmunini kuzata oladi.
102
CHT.9.K.M.11 Rasm va sarlavhalari muhim o‘rin egallab, matn mazmunini to‘ldirib
CHT.9.K.M.12 kelgan qisqa va sodda gazeta maqolalarining ma’nosini tushuna oladi.
CHT.9.K.M.13
CHT.9.K.M.14 Salomlashish va murojaat qilish, taklif berish va ularga javob berish
CHT.9.K.M.15 hamda uzr so‘rash kabi oddiy kundalik odob me`yorlaridan foydalana oladi.
CHT.9.K.M.16
Sanoat va xizmat ko‘rsatish, globallashuv kabi mavzulardagi matnlarni
yozma shaklda bayon eta oladi.
Tanish bo‘lgan mavzuda (do‘stlari va oilasi haqidagi) oddiy xat, elektron
xatlarni yoza oladi.
Turli ma’lumotlar (masalan, qo‘ng‘iroq qilingani, uchrashuv belgilangani va
yo‘qligi sababi) haqida qisqa xabarlar yoza oladi.
Turli mavzulardagi muammolar yechimi uchun reja tuza oladi.
CHT.9.L.T.1 LINGVISTIK KOMPETENSIYA
CHT.9.L.T.2
Til nazorati
CHT.9.L.T.3 Suhbatlarda to be worth doing, it takes me* iboralarini ishlata oladi.
CHT.9.L.T.4 Suhbatlarda shart gapli qo‘shma gaplarini tushunadi va tuza oladi.
Tanish bo‘lgan mavzulardagi kundalik vaziyatlar bo‘yicha who, (kim)
CHT.9.L.T.5 when(qachon), which qaysi where, (qayer) noaniq olmoshlaridan foydalanib
savol-javoblar qilib, fikr almasha oladi.
CHT.9.L.T.6
O‘rganilayotgan til mamlakatlarining fuqarosi murojaat etganda gap
CHT.9.L.T.7 strukturasaidan foydalanib to‘gri yo‘nalish tushuntira oladi.
CHT.9.L.T.8
CHT.9.L.T.9 Ba’zi sodda strukturalardan to‘g‘ri foydalanadi, lekin baribir muntazam
CHT.9.L.T.10 ravishda sistematik xatolarga yo‘l qo‘yadi.
CHT.9.L.T.11
CHT.9.L.T.12 O‘qish davomida maqsadlarga erishish uchun foydalanishi mumkin
CHT.9.L.T.13 bo‘lgan yutuq va strategiyalarini o‘qituvchilari bilan muhokama qila oladi.
CHT.9.L.T.14
CHT.9.L.T.15 Biror mavzu bo‘yicha turli manbalardan ma’lumot topa oladi va ularning
CHT.9.L.T.16 kontekstdan ma`nosini chiqarib, asosiy mazmunini tushuna oladi.
CHT.9.L.T.17
Fe`l va –ing ishtirok etgan so‘zlar bilan qo‘shma so‘zlar yasay oladi.
Mazmunini tushungan holda matnni ba’zi so‘zlarini perefraza qila oladi.
Berilgan mavzu bo‘yicha shaxsiy fikrini va g‘oyalarini ifodalay oladi.
-ist, -er,-or* qo‘shimchalari yordamida yangi so‘zlar yasay oladi.
who, (kim) when(qachon), which qaysi where, (qayer) noaniq olmoshlari
bilan bog`langan qo‘shma gaplar tuza oladi.
Nutqida qo‘shma gaplar tuza oladi.
Payt ravishlari (before, after) va shart gaplar (if sentences)* ishtirokida
gaplar tuza oladi.
Ma’no jihatidan bog‘langan gaplarni tuza oladi va tushuna oladi.
Punktuatsiya belgilarini va bosh harflari to‘g‘ri ishlatib, xat yoza oladi.
Muloqot turlari, kasblar, maktab va jamiyat, qiziqish va sportga oid
umumiy mavzularni tushuna oladi.
103
CHT.9.L.L.1 Lug‘at boyligi
CHT.9.L.L.2 Quyidagi mavzular bo‘yicha so‘zlarni tushunadi va muloqot qila oladi:
kasblar, maktab va maktab hayoti, ta’lim tizimi hamda madaniyat.
CHT.9.L.L.3
CHT.9.L.L.4 Notanish so‘zlar haqida savollar bera oladi va guruh bo‘lib,muhokamalarda
CHT.9.L.L.5 ishtirok eta oladi.
CHT.9.L.L.6 Manbada (muloqot, maktab va jamiyat, sport turlari, qiziqishlar, kasblar)
CHT.9.L.L.7 turli mavzularida ko‘p ishlatiladigan so‘zlarni tushuna oladi.
CHT.9.L.L.8
CHT.9.L.L.9 Ba’zi xalqaro so‘zlarni taniydi va qo‘llay oladi.
CHT.9.L.L.10
Matnni tushunish uchun turli mavzulardagi so‘zlar ro‘yxati bilan ishlay
oladi.
Ko‘p ishlatiladigan so‘zlarni o‘z darajasiga mos bo‘lgan sonini tushunadi
va ishlata oladi.
O‘zining his-tuyg‘uarini juda sodda iboralar yordamida ifodalay oladi.
Tanish bo‘lgan vaziyatlar va mavzular bilan bog‘liq muntazam, kundalik
ma’lumotlar yaratish uchun yetarli so‘z boyligiga ega bo‘ladi.
O‘zining his-tuyg‘uarini juda sodda iboralar yordamida ifodalay oladi.
Ko‘p ishlatiladigan so‘zlarni o‘z darajasiga mos bo‘lgan sonini tushunadi
va ishlata oladi.
CHT.9.P.K.1 PRAGMATIK KOMPETENSIYA
CHT.9.P.K.2
CHT.9.P.K.3 Kontekst/mazmun
CHT.9.P.K.4 Shaxsiy ma’lumotlar so‘ralgan turli so‘rovnomalarni (ism, manzil, telefon
CHT.9.P.K.5 raqami, millati, ota-onasi haqida ma’lumotlarini) to‘ldira oladi.
CHT.9.P.K.6 Turli xil sinfdan tashqari mashg`ulotlarini tashkil qilishda yordam bera
CHT.9.P.K.7 oladi (musobaqalar va bayram tadbirlari).
CHT.9.P.K.8
CHT.9.P.K.9 Chipta olish, xaridlar qilish, ovqatga buyurtma qilish singari oddiy
CHT.9.P.K.10 amallarni bajara oladi.
CHT.9.P.K.11 Kundalik vaziyatlarda ijtimoiy aloqa o‘rnata oladi.
Turli loyihalarga asoslangan vazifalar (tanqidiy fikrlash, debat, broshura
tayyorlash, xayoliy o‘zini boshqaradigan tuzilma yoki qo‘shma korxona tuzish
kabi tengdoshlari bilan birgalikda bajarish)da ishtirok eta oladi.
Kundalik hayot, maktab jamoasi va odamlar qiziqishlari bilan bog‘liq
umumiy ma’lumotlarni tushuna oladi va shular haqida yoza oladi.
Chet tilida aniq va ravon gapirayotgan odamlarning suhbatidagi asosiy
ma’noni tushuna oladi.
Jamoat joylarida ogohlantiruvchi belgilar va e`lonlarni tushuna oladi.
Mediada chop etilgan qisqa xabar va maqolalarni tushuna oladi.
Broshura,reklama va gazetalardagi matnlarda qidirayotgan ma’lumotlarini
topa oladi.
170-180 so‘zdan iborat bo‘lgan chet tilida gapirayotgan odamlar nutqini
(kundalik hayot vaziyatlariga oid) va ta’lim, sanoat va xizmat turlari, muloqot
va kasblar haqidagi audio yozuvlarni tinglab tushuna oladi.
104
CHT.9.P.K.12 Tili o‘rganilayotan mamlakatlar aholisining tarkibi va turlari mohiyatini
CHT.9.P.K.13 tushunadi va o‘z mamlakati bilan solishtira oladi.
CHT.9.P.K.14
Rozilik yoki norozilikni bildiruvchi jumlalarni tuza oladi.
CHT.9.P.K.15 Qisqa shaxsiy xabarlar, xatlar (masalan, uzr so‘rash, minnatdorchilik
bildirish), taklifnoma va rezyume yoza oladi.
CHT.9.P.K.16
CHT.9.P.K.17 So‘roq olmoshlari yordamida maktab broshurasi, maktab qoidalari va
CHT.9.P.K.18 telefondan ma’lumotlarni yoza oladi.
CHT.9.P.K.19 Tanish bo‘lgan kontekstda sodda fikrlar va xohish-istaklarini ifodalay
oladi.
CHT.9.P.K.20
CHT.9.P.K.21 Namunalarga qarab dialoglar tuza oladi.
Oila a’zolarining sevimli qiziqishlari bilan bog‘liq intervyu o‘tkaza oladi
(sevimli mashg‘ulot yoki TV dastur haqida).
Jamoa bo‘lib mahalliy do‘kon yoki bozorlarni o‘rganib, ular haqida
o‘rganayotgan tilida qisqa ma’lumotlar tayyorlay oladi.
Tabiiy resurslarining aholi va xo‘jalikka ta’sirini tushunadi va ular bilan
bog‘liq vazifalarni bajara oladi.
Kontekstdan ba’zi notanish so‘zlar ma`nosini chiqara oladi.
Kommunikativ strategiyalar
CHT.9.P.KS.1 Ijtimoiy muloqotda qatnashganda atrofidagilar yordamida o‘z fikrini
tushuntira oladi.
CHT.9.P.KS.2 Debatlarda aniqlik kiritishlarini so‘ray oladi.
CHT.9.P.KS.3 Fikrini qaytadan tushunarli qilib ifodalay oladi yoki o‘z xatosini o‘zi
to‘g‘rilay oladi.
CHT.9.P.KS.4 Qisqa suhbatlarni boshlash, davom ettirish yoki tugatish uchun sodda
texnikalarni ishlata oladi.
CHT.9.P.KS.5 Kundalik qisqa matndagi asosiy jumlalarni aniqlab va ularni belgilay
oladi (masalan, ostiga chizish, ajratib ko‘rsatish va hk orqali).
CHT.9.P.KS.6 Berilgan muammoga yechim topish uchun tasavvuridan oqilona foydalana
oladi va savollarga javob bera oladi.
CHT.9.P.KS.7 Fikrini ifodalashda ona tiliga murojaat etib turadi.
CHT.9.P.KS.8 Ma’lumot taqdim etish uchun turli yordamchi vositalardan foydalana
oladi.
Yozma va og‘zaki nutqini ifodalash uchun rasmlardan foydalana oladi
CHT.9.P.KS.9 (internetdan retsept olib, mahsulotini o‘z mamlakatnikiga moslashtira oladi
va juftlikda ishlay oladi).
CHT.9.P.KS.10 O‘z til boyligidagi g‘ayrioddiy bo‘lgan so‘zni ishlatib, imo-ishora
yordamida aytmoqchi bo‘lgan narsasiga oydinlik kirita oladi.
CHT.9.P.KS.11 Tushunmagan vaziyatlarda aniqroq tushuncha berilishini tegishli so‘roq
shakllarini ishlatib so‘ray oladi.
Madaniy xabardorlik
CHT.9.P.M.1 Madaniyat bilan bog‘liq lug`at, iboralarni, imo-ishoralarni kundalik
muloqotda taniy oladi va ishlata oladi.
105
CHT.9.P.M.2 O‘zbekiston, tili o‘rganilayotgan mamlakatlar yozma va og‘zaki
CHT.9.P.M.3 nutqlaridagi madaniy iboralarda o‘xshashlik va farqli jihatlarni topa oladi.
CHT.9.P.M.4
CHT.9.P.M.5 Mashhur film va komikslar nomlarini anglay oladi va chet tilida ularni
CHT.9.P.M.6 nima uchun mashhurligini muhokama qila oladi.
CHT.9.P.M.7
CHT.9.P.M.8 Davlat tuzilishi, tizimi va madaniyat turlarini taqqoslay oladi.
CHT.9.P.M.9 Madaniy farqlar haqidagi qisqa videolarni ko‘rib, tushuna oladi.
CHT.9.P.M.10 Madaniy arxitektura va yodgorliklar haqidagi sodda matnlarni o‘qiy oladi.
CHT.9.P.M.11 Maktab, jamiyat mavzularidagi madaniy so‘zlarni, iboralarni, imo-
ishoralarni qo‘llay oladi.
Madaniy farqlar bilan bog‘liq rasmiy va norasmiy yozma nutq haqidagi
bilimlarini ko‘rsata oladi.
Turli chet tilidagi vebsaytlardan, ijtimoiy tarmoqlardan o‘rganayotgan
tilida gaplashadigan mamlakatlar haqida ma’lumot qidira oladi. Farqlar va
o‘xshashliklar haqida poster qila oladi va sinfga taqdim eta oladi.
Tili o‘ganilayotgan mamlakatlar mentaliteti haqida multimedia
prezentatsiya tayyorlay oladi va shu mavzu bo‘yicha bilimini sinfdoshlari
bilan bo‘lisha oladi.
Madaniy arxitektura va yodgrliklar haqida sodda qiyosiy taqdimotlar
yarata oladi.
CHT.9.RS.1 RAQAMLI SAVODXONLIK
CHT.9.RS.2
CHT.9.RS.3 Lug`at, tarjimon va boshqa turli manbalardan foydalana oladi.
CHT.9.RS.4
CHT.9.RS.5 Tili o‘ganilayotgan mamlakatlar madaniyati haqida Internet yordamida
CHT.9.RS.6 kichik tadqiqotlar o‘tkaza oladi.
CHT.9.RS.7 Turli mamlakatlardagi odamlar bilan xat, email, telefon orqali qisqa
CHT.9.RS.8 muloqotlar qila oladi.
CHT.9.RS.9
CHT.9.RS.10 Internet orqali olingan rasmlardan foydalanib, o‘rganilayotgan til
CHT.9.RS.11 mamlakati bo‘ylab xayoliy “sayohat tur”larda qatnasha oladi.
CHT.9.RS.12 Ijtimoiy tarmoqlarda sodda onlayn muloqotlarga kirisha oladi.
106 Boshqalarning sodda tilda yozilgan onlayn postlariga hayrat, qiziqish va
befarqlik hissiyotlarini sodda tarzda ifodalash orqali munosabat bildira oladi.
Hamkorlikda bajarilishi so‘ralgan sodda vazifalarni bajarish uchun sodda
instruksiyalarga rioya qilgan holda sheriklari oladi bilan birgalikda onlayn
muloqot qila oladi.
Tanish mavzular bo‘yicha vebsaytlardan ma’lumot topa oladi.
Sodda rasmiy email va xatlarni (masalan, onlayn xarid va buyurtma tasdig‘i
kabi) tushuna oladi.
Klaviaturadan matn terish, tahrirlash uchun foydalana oladi.
Internetdan ma’lumot qidira oladi, ularni saralaydi va ulardan to‘g‘ri
foydalana oladi
Sinfda bo‘sh payt mashg‘ulotlari haqida kuzatuv olib borib, o‘quvchilarda
so‘rovnoma oladi, mashg‘ulotlar turlari haqida ma’lumot yig‘a oladi, grafika
va statistikadan foydalanib, boshqalarga xulosalarni taqdim eta oladi.
CHT.9.RS.13 Kundalik hayot, ijtimoiy voqealar hamda his-tuyg‘uar haqida sodda
detallardan foydalanib qisqa tavsiflovchi onlayn postlar qo‘ya oladi.
10-SINF
CHT.10.K.F.1 KOMMUNIKATIV KOMPETENSIYA
CHT.10.K.F.2 Funksiyalar
CHT.10.K.F.3 Tayyorgarlik ko‘rmagan holda, tanish mavzularda suhbatga kirisha oladi,
o‘zining shaxsiy fikrini bildira oladi, umumiy qiziqishlar va kundalik hayot
CHT.10.K.F.4 doirasidagi mavzular haqida ma’lumotlar almasha oladi.
CHT.10.K.F.5
CHT.10.K.F.6 Kino, kitoblar, musiqa va shu kabi madaniy va mavhum mavzularda
o‘zining fikrini, nazariy qarashlarini, hislarini, munosabatlarnini bildira
CHT.10.K.F.7 oladi.
CHT.10.K.F.8 Turli xil qarashlarni aniqlashtirish va masalaga yechim topish uchun
CHT.10.K.F.9 unga doir savollarni aniqlab so‘ray oladi (XXI asr ko‘nikmalari, Tanqidiy
CHT.10.K.F.10 fikrlash va Muammolarga yechim topish).
CHT.10.K.F.11
CHT.10.K.F.12 Suhbatni birinchi bo‘lib boshlay oladi, suhbat paytida qo‘shimcha
CHT.10.K.F.13 ma’lumot, tafsilot, tushuntirishlar haqida so‘ray oladi va suhbatni tugata
CHT.10.K.F.14 oladi.
CHT.10.K.F.15
Manbadagi asosiy g‘oyalar, aniq faktlar va muallifning maqsadi, istagi,
kayfiyati va matnga munosabatini aniqlay oladi.
Ma’lumot berishga mo‘ljallangan ma’ruzalarni yoki ovozli va videoli
suhbatlarni tushunib, asosiy mazmunni va ulardagi fikrlarni birlashtirib
xulosa qila oladi.
O‘zining kundalik hayotida yoki qiziqishlari doirasida ishlatiladigan
so‘zlar (masalan, musiqa, sport, sayohat, rejalar, ijtimoiy media) bilan berilgan
turli xil uzunlikdagi matnlarni tushuna oladi. (CEFR/Y)
Hozirgi zamonda umumiy ma’lumotga ega bo‘lishi kerak bo‘lgan ba’zi
tanish mavzular doirasida o‘zining shaxsiy fikrni bildirib, ma’lumotlar va
xohish-istagini ifodalay oladi.
Faktlar va fikrlarni farqlab, turli xil mavzular doirasida bahsli fikr yuritish
va aniq, oddiy hikoyalarni gapirib bera oladi.
O‘z hissiyotlari (masalan, hayrat, baxt, qayg‘u, qiziqish, ishonchsizlik,
befarqlik)ni aniq, tushunarli qilib yetkaza oladi.
Shaxsiy va kasbga oid orzular, umidlar, xohish-istaklar, real va xayoliy
voqea-hodisani tasvirlay oladi.
Fikrlar, rejalar va faoliyatning qisqacha sabab va tushunchasini izohlay
oladi.
Ijtimoiy hayotga kirishish maqsadida yoki ko‘ngil ochish uchun hikoylar,
xatlar yoki elektron xatlar yarata oladi.
Voqea-hodisaning rivojlanishini tushuntirib bera oladi, hozirga
aloqador holatlar va vaziyatlarni tasvirlab bera oladi, narsalarning asosiy
xususiyatlarini aytib o‘tib, o‘zining fikrini qisqacha bayon eta oladi.
Suhbatni birinchi bo‘lib boshlashi, suhbat paytida qo‘shimcha ma’lumot,
tafsilotlar va tushuntirishlar haqida so‘ray oladi va suhbatni tugata oladi.
107
Ijtimoiy hayotga oid bo‘lgan kundalik holatlarda va hattoki kutilmagan
CHT.10.K.F.16 vaziyatlarda ham (masalan, oila, qiziqishlar, ish, sayohat, so‘nggi yangiliklar)
turli xil savol-javoblar yordamida muloqot qilishni uddalay oladi.
CHT.10.K.M.1 Matn turi
CHT.10.K.M.2
CHT.10.K.M.3 Ijtimoiy hayotga kirishish maqsadida yoki ko‘ngil ochish uchun hikoyalar,
CHT.10.K.M.4 xatlar yoki elektron xatlar yarata oladi.
CHT.10.K.M.5
Turli xil janrlarni ishlata oladi (malasan, hikoya, prezentatsiyalar).
CHT.10.K.M.6
Qisqa parcha ko‘rinishidagi turli xil matnlarni yaratadi va farqlay oladi
CHT.10.K.M.7 (matn turlari: tariflovchi, informativ, amaliy (instruktiv) va ishontiruvchi.)
O‘rtacha uzunlikdagi murakkab matnlarni, adabiy, tavsifiy, hikoya
qiluvchi, bahsli, ishontiruvchi janrlarni tushuna oladi.
Ba’zi bog‘langan gaplarni tahlil qila oladi (masalan, qo‘shma gaplar, ‘if’
li gaplar, ko‘chirma va o‘zlashtirma gaplar, ergash gaplar).
Tug‘ilgan kun va to‘y marosimlaridagi taklifnomalardagi, sayohat
broshuralaridagi, ovqat yorliqlaridagi, savdo e’lonlaridagi ma’lumotlarni
tushuna oladi, film tahriridan kinoning turini aniqlay oladi va radio e’loni
orqali konsertni kim va qachon qo‘yganligini anglay oladi.
Axloqiy va yuridik usulda madaniy va ma’rifiy malumotlarni (mualliflik
huquqi, jamoat mulki (public domain)) to‘g‘ri qo‘llay oladi. (XXI asr
ko‘nikmalari, Informatsion savodxonlik).
CHT.10.L.T.1 LINGVISTIK KOMPETENSIYA
CHT.10.L.T.2 Til nazorati
CHT.10.L.T.3 Odatda tanish tuzilmalarni o‘z ichiga olgan sodda tilni tushunadi.
CHT.10.L.T.4 Shu tilni o‘rganuvchilari bilan ishlashga odatlangan shaxsga tushunarli
darajada tilni nazorat qila oladi. Nutqida leksik yetishmovchiliklar oqibatida
CHT.10.L.T.5 takrorlanishlar yuz beradi va hattoki vaqti-vaqti bilan gap tuzilishida
CHT.10.L.T.6 qiyinchiliklar ham kuzatiladi. Xatolar uchraydi, lekin o‘z fikrini yetarlicha
CHT.10.L.T.7 aniq ifodalay oladi.
CHT.10.L.T.8
108 Kundalik suhbatlarni tushuna oladi, lekin ba’zi so‘z birikmalarini
takroran so‘rashga majbur bo‘ladi
Tanish bo‘lgan aniq, murakkab bo‘lmagan mavzuni to‘liq tushunish
uchun yetarli darajada tilni nazorat ostiga oladi (lug‘at, struktura, yozma va
og‘zaki til ko‘rinishlari), biroz murakkablashgan matnlarni tushunish uchun
chegaralangan til nazoratiga ega.
Tanish bo‘lgan mavzulardagi murakkab bo‘lmagan matnlarda yaqqol
xatolarni topadi va uni to‘g‘irlay oladi.
Odatda tanish strukturaga ega bo‘lgan ravon tilni tushuna oladi.
Kommunikativ parametrlarga, kontekstual bilimlarga asoslangan
va umumiy ma’no to‘g‘riligiga e’tibor bergan holda asosiy manba tilini
interpretatsiya qila oladi.
Shu tilni o‘rganuvchilari bilan ishlashga odatlangan shaxsga tushunarli
darajada bo‘lgan tildan foydalana oladi.
CHT.10.L.T.9 Matndagi ba’zi so‘zlarni taxmin qilib aytib bera oladi, mazmunini talqin
CHT.10.L.T.10 qiladi va berilgan mavzu bo‘yicha shaxsiy fikr va g‘oyalarini ifodalay oladi.
CHT.10.L.T.11
Shaxsiy loyihalar, yoki maqsadli tanlangan badiiy asarlar asosida
oldindan tayyorlangan, qisqa va ravon taqdimotlar tayyorlay oladi.
Ma’lum bir aniq mavzuda fikr bayon qilayotgan vaqtida o‘zini o‘zi
to‘g‘irlay oladi.
CHT.10.L.L.1 Lug‘at boyligi
CHT.10.L.L.2
CHT.10.L.L.3 Amaliy, ijtimoiy, va qisman kasbga oid mavzularga bag‘ishlangan rasmiy
CHT.10.L.L.4 va norasmiy suhbatlarga kirishish uchun til strukturasi va lug‘at boyligidan
qoniqarli darajada foydalana oladi. (CEFR/Y)
CHT.10.L.L.5
Tanish bo‘lgan mavzular doirasida ko‘p ishlatiladigan va o‘zlashtirilgan
CHT.10.L.L.6 lug‘atlardan foydalangan holda muloqot qila oladi.
CHT.10.L.L.7
Doimiy voqealarni yoki kundalik hayotdagi hodisalarni, ish, sport,
ko‘ngilochar mashqlarni qisqacha tushuntirib va tasvirlab bera oladi.
O‘qish, ish, sayohat kabi kundalik mavzular va tanish bo‘lgan
mavzulardagi so‘nggi voqea-hodisalar to‘g‘risidagi suhbatda asosiy lug‘at
boyliklardan foydalana oladi.
Umumiy bilimlarga, faktlar, fikrlar, his-tuyg‘lular, g‘oyalarga va
raqamlash bilan bog‘liq umumiy tushunchalar va dasturlar, fan, texnologiya,
ijtimoiy masalalar, adabiyot, ommaviy axborot vositalari, sog‘liqni saqlash,
ta’lim, ish va kasblar, moliyaviy va maishiy xizmatlarga oid keng ko‘lamdagi
aniq (ba’zi mavhum) idiomatik va texnik lug‘atlarni tushuna oladi.
Matndagi so‘z va iboralarning kontektual ma’nosini ko‘z yugurtirish
orqali chiqara oladi.
Tanish bo‘lgan mavzulardagi munozaralarda qatnashish va o‘z fikrini
bildirib, o‘zining rejalari yoki tajribalarini ifodalash uchun tegishli so‘z
boyligini tanlay oladi.
CHT.10.P.K.1 PRAGMATIK KOMPETENSIYA
CHT.10.P.K.2 Kontekst/mazmun
CHT.10.P.K.3
CHT.10.P.K.4 Kundalik ishlarni bajarishda telekommunikatsiyalarning asosiy
CHT.10.P.K.5 xizmatlaridan foydalana oladi (masalan, uchrashuv belgilash,
mehmonxonadan joy band qilish, ovqatga buyurtma berish yoki doktor
qabuliga yozilish). (CEFR/Y)
O‘zaro manfaatli sohalar (rasmiy va norasmiy suhbatlar) doirasida
ma’lumot almasha oladi.
Muloqotdan turli xil maqsadlarda (masalan, axborot berish, yo‘l-yo‘riq
ko‘rsatish uchun) foydalana oladi (XXI asr ko‘nikmalari, Muloqot).
Turli xil istiqbollarga va yangiliklarga do‘stona va ma’sulyatli yondasha
oladi. (XXI asr ko‘nikmalari, Yaratuvchanlik va Innovatsiya).
Shaxsiy va ijtimoiy ehtiyojlarga aloqador umumiy ma’lumotlarni va
kundalik hayot, maktab, jamiyat, dam olish, ma’lum qiziqishlar to‘g‘risidagi
manbalarni tushuna oladi.
109
CHT.10.P.K.6 Ravon standart tilda gaplashilayotgan keng muhokamalarning asosiy
CHT.10.P.K.7 mazmunini tushuna oladi.
CHT.10.P.K.8
So‘nggi yangiliklar va maqolalarni tushuna oladi.
CHT.10.P.K.9
Aniq bir holatni yoki tajribani ochib beruvchi shaxsiy xatlarni tushuna
CHT.10.P.K.10 oladi.
CHT.10.P.K.11
CHT.10.P.K.12 Kontekst ichidan autentik (asl) materiallarni (masalan, qisqa jurnal,
gazeta maqolalari, sayohat broshuralari) farqlay oladi.
CHT.10.P.K.13
Media xabarlar qanday va nima maqsadda yaratilganini tushuna oladi
(XXI asr ko‘nikmalari, Media savodxonligi).
O‘z fikri, ishonchi, rozi va noroziligini muloyimlik bilan ifoda eta oladi.
O‘z sohasi bilan bog‘liq bo‘lgan ko‘p narsalarni agar suhbatdoshi
idiomalardan foydalanmay, aniq gapirilsa, tushuna oladi. (CEFR/Y)
O‘zi va boshqalar bilan bog‘liq shaxsiy va kontekstual masalalar (tarjimai
hol, rezyume, CV va ishga kirish arizalari) yaratishga kirisha oladi.
CHT.10.P.KS.1 Kommunikativ strategiyalar
Suhbat qurish uchun quyidagi ba’zi strategiyalardan foydalana oladi,
lekin har doim ham emas:
– savol so‘raydi;
– oydinlik kiritishni so‘raydi;
– o‘zini o‘zi to‘g‘irlay oladi va tushunilmagan holatda fikrini qaytadan
takrorlaydi;
– turli xil jamoalar bilan samarali ishlash uchun moslashuvchan bo‘ladi
va umumiy maqsad yo‘lida yordam qo‘lini cho‘zishga tayyor bo‘la oladi (XXI
asr ko‘nikmalari, Birgalikda ishlash)
CHT.10.P.KS.2 Agar suhbatda tushunmovchilik yoki fikrlarni noto‘g‘ri tushunilsa, o‘zini
o‘zi to‘g‘rilay oladi.
CHT.10.P.KS.3 Xalqaro madaniyatlarni o‘rganish jarayonida turli xil rollarga
CHT.10.P.KS.4 moslasha oladi va ma’sulyatli bo‘la oladi (doim ijobiy o‘ylash, tavvakal
qilish, keng fikrlay olish). Mashaqqatlarga doim kulib boqa oladi.
(XXI asr ko‘nikmalari, Moslashuvchanlik)
Matni tushunish uchun quyudagi strategiyalarni ishlata oladi:
– matnni ko‘z yugurtirib yoki batafsil o‘qiy oladi;
– vizual yordam va shu mavzuga doir umumiy bilimlardan foydalanadi;
– mavjud (egallagan) bilim va tajribalardan kelib chiqqan holda,
matnning mazmunini taxmin qiladi;
– so‘zning morfem tuzilishini, ya’ni asos, qo‘shimchalarni farqlaydi;
– umumiy xulosa qila oladi;
– matnning yashirin mazmunini ocha oladi.
CHT.10.P.KS.5 Matnni (vebsaytlar, hikoyalar va boshqa adabiyotlar, maqolalar va
belgilar) ni interpretatsiya va tahlil qila oladi.
CHT.10.P.KS.6 Tanish bo‘lmagan so‘zlarni taxmin qilib Mavzunini chiqara oladi (asos,
CHT.10.P.KS.7 qo‘shimchalardan foydalangan holda).
G‘oyalarni qayd qila oladi va so‘zlarni bo‘laklarga ajrata oladi.
CHT.10.P.KS.8 Matndagi so‘z va iborlarning matndan kelib chiqadigan ma’no-
mazmunini ko‘z yugurtirish orqali tushuna oladi.
110
CHT.10.P.KS.9 Tinglovchining suhbatga qiziqishini saqlab qolish va u bilan aloqa qilish
uchun quyidagi strategiyalarning barchasini yoki ba’zilarini ishlata oladi:
– o‘z xato va kamchiliklarni tuzatishga katta e’tibor bera oladi;
– ozgina ikkilanish bilan bo‘lsa ham yetarli lug‘at boyligidan foydalanib
fikrini bildira oladi;
– bilmagan so‘zlar o‘rnini to‘ldirish uchun bilgan so‘zlaridan foydalana
oladi.
CHT.10.P.KS.10 Hayajonni yo‘qotish yoki xatolarni tuzatish uchun imo-ishora tilidan
foydalana oladi (Imo-ishora strategiyasi).
O‘qituvchi tomonidan ishlatilgan turli xil strategiyalarni ishlata oladi va
CHT.10.P.KS.11 nutqdagi muammolarni bartaraf etish uchun turli xil so‘zlardan foydalanib
shu strategiyalarni qo‘llay oladi (perefraza strategiyasi, gapni aylantirish).
CHT.10.P.KS.11 Muhokama qilingan fikrlarga o‘zining munosabatini (berilgan fikrga yoki
boshqalarning g‘oyalariga qo‘shilishi yoki qo‘shilmasligini) bildira oladi.
CHT.10.P.M.1 Madaniy xabardorlik
CHT.10.P.M.2
CHT.10.P.M.3 Lingvistik va madaniyatlararo ko‘nikmalardan foydalangan holda umumiy
CHT.10.P.M.4 maqsadni amalga oshirish uchun boshqalarning kuchli tomonlaridan
CHT.10.P.M.5 foydalana oladi (XXI asr ko‘nikmalari, Yetakchilik va Mas’uliyat).
CHT.10.P.M.6
Ba’zi madaniy qarashlarni tushuna oladi.
CHT.10.P.M.7
Madaniy mavzular to‘g‘risidagi (masalan, nikoh, vatan sog‘inchi, milliy
CHT.10.P.M.8 urf-odatlar, to‘y-marosimlar) g‘oya va qarashlarni bemalol tushuna oladi.
Ommaviy axborot til va madaniyatga qay darajada ta’sir o‘tkazayotganini
baholay oladi (XXI asr ko‘nikmalari, Media savodxonligi).
Yozma va og‘zaki muloqotga aloqador madaniy farqlarga munosabat
bildira oladi.
O‘rgangan narsalari masalan, o‘rganilayotgan madaniyatda olamshumul
tarixiy voqea-hodisalar, mashhur shaxslar, so‘nggi voqealar va teleshoular
haqida fikrlar bildira oladi.
O‘zining va boshqa shaxsning madaniyatidagi, dinidagi o‘xshashlik va
farqli jihatlar haqida gaplasha oladi va so‘nggi voqealarni qishqacha yorita
oladi.
Turli madaniy qarashlarni tushuna oladi va tegishli sotsiolingvistik
ko‘nikmalardan foydalangan holda turli madaniy va lingvistik kontekstlarni
ishlata oladi (XXI asr ko‘nikmalari, Ijtimoiy va madaniyatlararo ko‘nikmalar).
CHT.9.RS.1 RAQAMLI SAVODXONLIK
CHT.9.RS.2
CHT.9.RS.3 Internetda berilgan umumiy vazifani bajarish uchun ko‘rsatmalarga
javob qaytara oladi, savol so‘ray oladi hamda aniqlashtirilishini talab qila
oladi.
Tajribalari, his-tuyg‘uari, taassurotlari va voqealarni tasvirlab, shaxsiy
email/xatlar yoza oladi.
G‘oyalar, fikrlar va his-tuyg‘ularni ifodalab ovozli xabarlar yaratib
internetda e’lon qila oladi va internetda onlayn yozishmalar olib borish,
birgalikda ishlash maqsadida texnologiyalardan foydalana oladi.
111
CHT.9.RS.4 Bloglarda tanish bo‘lgan mavzularga doir postlarni tushuna oladi
CHT.9.RS.5
Internetdagi do‘sti nima haqida yozayotganini ya’ni qiziqishlarini,
CHT.9.RS.6 kundalik ishlarini va do‘stining platformasiga xabar qoldirish, masalan,
CHT.9.RS.7 rejalar haqida va shu bilan birga bu taklifni do‘sti rad qilgan yoki qabul
CHT.9.RS.8 qilganini tushuna oladi.
CHT.9.RS.9 Onlayn lug‘atlar, tezaruslar va boshqa internet manbalardan foydalana
oladi.
Vizual vositalardan (diagramma, xarita, grafika va turli xil rasmlar)
foydalangan holda reja, loyiha va boshqa masalalarni tushuntirib bera oladi.
Internet atamasini anglab, internet-guruhlardan foydalanish xusu
siyatlari, foydalari, xatarlari va majburiyatlarining farqiga bora oladi.
Хabarlarni tahlil qilish, boshqalar bilan muloqot qilish, yozma, og‘zaki
va vizual ma’lumotlarni shakllantirish uchun raqamli texnologiyalar, aloqa
vositalari va/yoki ijtimoiy tarmoqlardan kerakli darajada foydalana oladi.
(XXI asr ko‘nikmalari, Texnologiya savodxonligi).
11-SINF
CHT.11.K.F.1 KOMMUNIKATIV KOMPETENSIYA
CHT.11.K.F.2
CHT.11.K.F.3 Funksiyalar
CHT.11.K.F.4
CHT.11.K.F.5 Kundalik hayot va kasb bilan bog‘liq dalillar keltirilgan ma’lumotlarning
CHT.11.K.F.6 umumiy mazmuni hamda tafsilotlarini tanish bo‘lgan talaffuzda aniq va
ravon nutq orqali ifodalanganda qisman anglay oladi.
CHT.11.K.F.7
O‘zining qiziqishlari, kasbiy sohasiga bog‘liq bo‘lgan kundalik yoki
CHT.11.K.F.8 undan boshqa masalalarda yetarli ishonch bilan muloqotga kirisha oladi.
CHT.11.K.F.9
CHT.11.K.F.10 Tili o‘rganilayotgan mamlakatga sayohat qilganda duch kelishi mumkin
CHT.11.K.F.11 bo‘lgan vaziyatlardan chiqa oladi.
112
Biror narsani qanday qilinishini tasvirlab, yo‘nalish bera oladi.
Ma’lumotlarni tekshirib va tasdiqlay oladi, noodatiy holatlardan chiqib
ketishni amallaydi yoki muammo nimada ekanligini tushuntirib bera oladi.
Kundalik vaziyatlarda ko‘proq mavhum madaniy mavzulardagi (masalan,
kinolar, musiqa, kitoblar) qisqa ijtimoiy muloqotlarga kirishishning
uddasidan chiqa oladi.
Muammolarni yechish yoki savollarga javob topishda ma’lumotlarni
tartiblab, tahlil qiladi yoki umumlashtira oladi (XXI asr ko‘nikmalari Tanqidiy
fikrlash va muammoga yechim topish).
Ilm-fan, matematika, geografiya, tarix va boshqa fanlarga doir turli
mavzularda eshitgan, o‘qigan yoki ko‘rgan matnlarini tushunib, izohlab va
tahlil qila oladi.
Matndagi yozuvchining maqsadi, kayfiyati va munosabatini aniqlash
orqali ba’zi qo‘shimcha ma’nolar bilan asosiy g‘oyani farqlay oladi.
O‘z qiziqish doirasidagi voqea-hodisalarga ularing o‘xshash va farqli
jihatlarini ko‘rsatgan holda oldindan tayyorlangan taqdimotlar qila oladi.
Umumiy munosabatlarni bildirgan holda hikoyalarni gapirib bera oladi
va bu jarayonda o‘rinli so‘zlardan foydalana oladi, ammo bu holatda ba’zi
qo‘shimcha fikrlarni bayon qilishda chegaralanish yuz beradi.
CHT.11.K.F.12 Muloqotdagi noaniqliklarni aniqlashtirish orqali yoki o‘z qiziqishlari
hamda kasbiy sohaga oid kundalik va undan boshqa masalalarga tegishli
madaniy realiyalar haqidagi mavzularda o‘z fikr mulohazalarni keltira oladi
va ma’lumot almashishning uddasidan chiqa oladi.
CHT.11.K.F.13 O‘zi uchun ma’lum bo‘lgan narsa, odam va joylarni tasvirlashda keng
qamrovli izohli lug‘atlardan, idiomali birliklar, kerakli gaplardan foydalana
oladi.
CHT.11.K.F.14 Standart tilda berilgan ko‘plab radio eshitirishlar yoki ovozli xabarlardagi
matn mazmunini tushuna oladi.
CHT.11.K.F.15 Kundalik holatlarda ishlatiladigan tanish so‘zlar yoki umumiy qiziqishlar
(masalan, musiqa, sport, sayohat) to‘g‘risida gap ketayotgan turli xil
uzunlikdagi matnlarning umumiy mohiyatini o‘qib, tushuna oladi.
CHT.11.K.F.16 Biroz tayyorgarlik yordamida turli xil anketalarni (internetdagi, tele
fondagi yoki qog‘oz variantdagi) va boshqa turdagi arizalarni, savolnoma
larni tushunib, to‘ldira oladi.
CHT.11.K.F.17 Turli xil maqsadlarda muloqotdan foydalana oladi (masalan,xabar berish,
ko‘rsatma berish, rag‘batlantirish va ishontirish) (XXI asr ko‘nikmalari,
Kommunikatsiya).
Matn turi
CHT.11.K.M.1 Mustaqil, qo‘shma hamda bog‘langan qo‘shma gaplarni tushunadi va
ishlata oladi.
CHT.11.K.M.2 Og‘zaki va yozma taqdimotlar qilish uchun turli xil ma’lumotlarni
mantiqan bir-biriga bog‘lay oladi
CHT.11.K.M.3 Tegishli iboralar yordamida ommabop janrlarda, masalan, yangiliklar,
so‘rovnoma hisobotlari, kitob va film sharhlarini yoza oladi. (CEFR/Y)
CHT.11.K.M.4 Axborotga boy matnlarni yuqori darajadagi taxmin bilan tushuna oladi.
CHT.11.K.M.5 O‘zining sohasi va qiziqishlari bilan bog‘liq mavzulardagi notanish
so‘zlarni kontekstdan aniqlay oladi
CHT.11.K.M.6 Murakkab va ergash gapli qo‘shma gaplardagi hamda gap va parga
raflarning o‘zaro bog‘lanish yo‘llarini tushuna oladi.
CHT.11.K.M.7 Asosan umumiy qiziqishlar yoritilgan va unda so‘zlovchi o‘z fikr-
mulohazlarini berib o‘tgan (masalan, tanqidiy onlayn munozarali forumga
qo‘shgan hissasi yoki o‘quvchilarning tahririyatga yozgan xatlari) bo‘yicha
qisqa matnlarni tushuna oladi.
CHT.11.K.M.8 Tanish bo‘lmagan lekin tushunish oson bo‘lgan rasmiy yozishmalarni
tushuna oladi.
CHT.11.K.M.9 Yetarli darajada tushunarli til va uslubda yoritilgan she’r va qo‘shiqlardagi
voqea, hislar, tilaklarni tushuna oladi.
Mantiqiy (however, because) va ketma-ketlikni ifodalovchi (after that,
CHT.11.K.M.10 beforehand)* bog‘lovchilarga e’tibor bergan holda hikoyadagi bahslar yoki
voqealar ketma-ketligini kuzata oladi.
CHT.11.K.M.11 Gap, qo‘shma gaplar va bog‘langan gaplar tuza oladi.
113
CHT.11.K.M.12 Aniq kundalik mavzular doirasida osonlik bilan ham yozma, ham
og‘zaki ko‘rinishda gap turlarini (sodda, bog‘langan, qo‘shma, shart gaplar,
CHT.11.K.M.13 aniq, majhul nisbatli va aniqlovchili ergash gaplar) yasay oladi, lekin
CHT.11.K.M.14 notanish rasmiy/maxsus mazmunga asoslangan matnlarni ifodalashda
CHT.11.K.M.15 qiyinchiliklarga duch kelishi mumkin.
Turli matn turlarini (xronologik, sabab va oqibat, fikr, tasviriy, bayon
va boshqalar) farqlay oladi va biroz oldindan tayyorgarlik bilan ularning
mazmunini to‘liq tahlil qila oladi.
Ma’lumotlarni tanqidiy baholay oladi va ulardan o‘z vazifalarida to‘g‘ri
va ijodiy foydalana oladi (XXI-asr ko‘nikmalari, Axborot savodxonligi).
O‘zi qiziqqan mavzular (masalan atrof-muhitni himoya qilish,
jonivorlarni boqish, global muammolar) doirasida matnlar yarata oladi va
o‘zi uchun aynan nima muhim ekanligini ta’kidlay oladi.
CHT.11.L.T.1 LINGVISTIK KOMPETENSIYA
CHT.11.L.T.2
CHT.11.L.T.3 Til nazorati
CHT.11.L.T.4
CHT.11.L.T.5 So‘z ma’nosini shunga o‘xshash so‘zga sifatlash orqali mavzuni
ifodalay oladi, kutilmagan holatlarni tasvirlash uchun chegaralangan til
CHT.11.L.T.6 imkoniyatlaridan foydalana oladi, ma’lum bir mavzu doirasida aniqlik bilan
muloqotga kirisha oladi. Xatolar bo‘ladi, lekin tushintirmoqchi bo‘lgan
CHT.11.L.T.7 fikrini yetkaza oladi.
CHT.11.L.T.8
114 Normal so‘zlashuv tezligida (120 wpm) bo‘lgan suhbatlarni tushunib,
boshqara oladi hamda ma’ruzachining ishlatayitgan iboralarining mosligini
baholay oladi.
Chegaralangan vaqt oralig‘idagi nutqini tushunarli va ravon ifodalay
oladi. Shunday bo‘lishiga qaramasdan o‘zini to‘g‘irlashi va keyin nima
demoqchiligini o‘ylab olishi uchun biroz tanaffus qilishi mumkin. (CEFR/Y)
Tanish bo‘lgan kontekstlarda tutilmasdan muloqotga kirisha oladi;
umuman olganda, til ustidan yaxshi nazorat qila oladi, lekin baribir ona
tilining sezilarli ta’siri mavjud, xatolar uchrashi mumkin, lekin fikr ifodasi
tushunarli bo‘ladi.
Tanish bo‘lgan mavzularda qisqa, murakkab bo‘lmagan matnlarni to‘liq
tushuna oladi, ba’zi murakkab matnlarni tushunishda chegaralangan til
nazorati mavjud.
Quydagilar orqali ma’noni chiqara oladi
– o‘rganilayotgan til va ona tilining strukturalarini qiyoslash orqali;
– yangi til va ona tilining strukturasidagi bir biriga mos kelmaydigan
holatlarni aniqlash orqali;
– grammatik va sintaktik strukturalarni tushuna oladi; (masalan,
tugallangan zamonlar, shart gaplar, ko‘chirma gaplar, ot ergash gapli
qo‘shma gaplar, aniq va majhul nisbatlar, infinitiv va gerundiylar berilgan
manbalarni tushuna oladi.
Matndagi noma’lum so‘zni uning qismalarga ajratish (asos, qo‘shimcha)
orqali ma’nosini tahmin qila oladi.
Tanish bo‘lgan mavzu va masalalar haqida fikr, mulohaza va hissiyotlarni
ifodalash, ma’lumotlarni yozish va muhokama qilish uchun mavhum,
texnik, ba’zi bir idiomatik va kontseptual so‘z boyliklaridan foydalana oladi.
CHT.11.L.T.9 Matndagi ba’zi so‘zlarining mazmunini taxmin va talqin qilish orqali
CHT.11.L.T.10 perefraza qiladi va berilgan mavzu bo‘yicha shaxsiy fikr va g‘oyalarini bildira
oladi.
CHT.11.L.L.1
CHT.11.L.L.2 Tanish bo‘lgan mavzu va masalalar to‘g‘risida shaxsiy va batafsil
CHT.11.L.L.3 ma’lumotlarni muhokama qilish uchun tilni yaxshi darajada nazoratga olib,
CHT.11.L.L.4 bir qator sodda va ba’zi murakkab grammatik formalardan foydalana oladi.
CHT.11.L.L.5
CHT.11.L.L.6 Lug‘at boyligi
CHT.11.L.L.7
Tanish bo‘lgan mavzular yoki his-tuyg‘ular, munosabatlar (kundalik
odatlar, kamtarlik, xushmuomalalik)ni ifodalashda keng so‘z boyligidan va
ba’zi iboralardan foydalana oladi. (CEFR/Y)
Tanish bo‘lmagan mavzular to‘grisida ko‘p so‘z ishlata olmasligi mumkin,
lekin imo-ishora tili va mimikalar yordamida o‘z fikrini bayon eta oladi.
Tanish bo‘lgan kundalik faktlar, fikrlar, tuyg‘ular, g‘oyalar va texnologiya,
ijtimoiy fanlar, madaniyatlararo va ko‘pmadaniyatlilik masalalari, adabiyot,
ommaviy axborot vositalari, sog‘liqni saqlash, ta’lim, kasblar va maishiy
xizmatlarga alaqador asosiy tushuncha va qo‘llanmalarning aniq, mavhum
va texnika tilini tushuna oladi.
Tanish kundalik mavzularga tegishli bo‘lgan omonim, antonim, sinonim,
so‘z yasalish turlari, iboralarni farqlay oladi.
Qisqa xavfsizlik yo‘riqonomalar (masalan, jamoat transportidagi yoki
elektron jihozlarning ishlatilishi)dagi matnlarni tushuna oladi.
Rasmiy yoki norasmiy nutqlarda (masalan, conduct/carry out; request/ask
for)* ishlatiladigan so‘zlarning farqlay oladi.
Tanish bo‘lgan mavzular (masalan, oila, sevimli mashg‘ulotlar va
qiziqishlar, ish, sayohat hamda hozirgi voqealar) doirasida yozma va og‘zaki
nutqda oddiy so‘z boyliklaridan keng foydalana oladi, lekin notanish
mavzularni yoki murakkabroq fikrlarni ifodalashda hali ham xatolar uchrab
turadi. (CEFR/Y)
CHT.11.P.K.1 PRAGMATIK KOMPETENSIYA
CHT.11.P.K.2
CHT.11.P.K.3 Kontekst/mazmun
CHT.11.P.K.4
CHT.11.P.K.5 Tanish bo‘lgan insonlar bilan telekommunikatsiya orqali sodda lekin
uzun muloqotga qila oladi (Telekommunikatsiyalardan foydalanish).
(CEFR/Y).
O‘rganilayotgan tilda yangi g‘oyalar yaratib, ularni xayoliy hamda o‘ziga
xos yo‘llar bilan amalga oshira oladi yoki boshqalarga yetkaza oladi (XXI asr
ko‘nikmalari, Yaratuvchanlik va Innovatsiya).
Shaxsiy tajriblarini, munosabatlarini, orzu-istaklarini, umid,
maqsadlarini haqiqiy, xayoliy yoki kutilmagan hodisalarni o‘z nuqtai
nazaridan kelib chiqqan holda tasvirlab bera oladi.
Kundalik hayotdagi ijtimoiy muloqotlarda, hatto ba’zan kutilmagan
holatlarda fikrlarni ijobiy va salbiy tomonlari, imkoniyatlari va kamchiliklari
nuqtai nazaridan tahlil qilish orqali o‘z qarashini ko‘rsatishni, boshqarishni
uddalay oladi.
Standart nutq va ravon tilda berilgan kundalik muloqotlar va
mukohamalarning aksariyat qismini tushuna oladi.
115
CHT.11.P.K.6 O‘z qiziqish va o‘qishiga bog‘liq bo‘lgan ravon va batafsil matnlarni
CHT.11.P.K.7 tushuna oladi.
CHT.11.P.K.8
CHT.11.P.K.9 Insonlarning xabarlarni turlicha talqin qilishi va ommaviy axborot
CHT.11.P.K.10 vositalarining e’tiqod va tarbiyaga qanday ta’sir qilishi mumkinligini tahlil
CHT.11.P.K.11 qila oladi (XXI asr ko‘nikmalari, Media savodxonligi).
CHT.11.P.K.12
Kundalik yoki ish, maktab, bo‘sh vaqt haqidagi ravon standart nutqning
CHT.11.P.KS.1 asosiy mazmunini tushuna oladi.
CHT.11.P.KS.2 Jurnal, broshura, veb sahifalarda batafsil berilgan uzunroq autentik (real)
CHT.11.P.KS.3 matnlarda berilgan ko‘rsatmalarga rioya qilish yoki ushbu ma’lumotlar o‘z
qiziqishi doirasida muhim yoki muhim emasligini tanlash uchun ularga ko‘z
CHT.11.P.KS.4 yugurtirish orqali tushuna oladi. (CEFR/Y)
Nima qilish,qayerga borish,kimni yoki qaysi birini tanlash va hokazolarni
muhokama qilish orqali muqobillarni qiyoslash va farqlashni ifodalay oladi.
Maktabda o‘qitilgan talaffuz bilan ravon tilda uzoq davom etadigan
muhokamalaridagi (yuzma-yuz yoki onlayn monologlar, dialoglar va guruh
muhokamalardagi) asosiy mazmunni tushunib yetadi va o‘z nuqtai nazarini
bildirib o‘ta oladi.
O‘zining kelajakka qo‘yadigan qadamlarini (masalan, ish joyi, o‘qish
maskani, kelajak rejalar) aniqlab ifodalay oladi.
Kommunikativ strategiyalar
Suhbatni ushlab turish uchun quyidagi ba’zi strategiyalardan foydalana
oladi, lekin har doim ham emas:
– savol bera oladi;
– aniqlashtirib berishini so‘ray oladi;
– o‘z xatosini o‘zi to‘g‘rilaydi va nutqidagi noaniq joylarni qayta
tushuntiradi;
– gapni aylantira oladi (Perefraza qila oladi);
Umumiy maqsadga erishish yo‘lida murosaga kelib, moslashuvchanlik
va yordamga tayyorlik ko‘nikmalarini amalda qo‘llay oladi (XXI asr
ko‘nikmalari, Moslashuvchanlik).
Muloqot mobaynida boshqa shaxslar tomonidan keltirilgan fikrlarni
hurmat qilgan holda o‘z fikrini bildira oladi va noto‘g‘ri tushunilgan yoki
tushunilmagan qismlarga aniqlik kirita oladi.
Matnni tushunish uchun quyidagi strategiyalarni ishlata oladi:
– matnni ko‘z yugurtirib yoki batafsil o‘qiy oladi
– vizual tasvirlar yordamidan va mavjud (egallagan) bilimlaridan
foydalana oladi
– kontekst, egallagan bilim yoki tajribadan kelib chiqqan holda
mazmunni taxmin qila oladi
– kontekst kalit so‘zlaridan foydalana oladi
– so‘zning morfem tuzilishini, ya’ni asos, qo‘shimchalarni farqlaydi
– xulosa qila oladi;
– matnning yashirin mazmunini ocha oladi
– mazmunni interpretatsiya qila oladi.
116
CHT.11.P.KS.5 Tinglovchining suhbatga qiziqishini ushlab turish uchun va u bilan
muloqot qilish uchun quyidagi barcha strategiyalarni ishlata oladi:
CHT.11.P.KS.6
CHT.11.P.KS.7 – yozma va og‘zaki nutqidagi xatolariga e’tiborli bo‘lib o‘zini o‘zi tuzata
CHT.11.P.M.1 oladi
CHT.11.P.M.2
CHT.11.P.M.3 – so‘z birikmalari, tasviriy ifoda va kontentdan foydalana oladi
– soddalashtira oladi
– bilmagan so‘zlar o‘rnini to‘ldirish uchun bilganlaridan foydalana oladi
– fikrlarini lo‘nda ifodalash uchun grafikadan foydalana oladi
– foydalanilgan manbalarga tegishli ravishda iqtibos bera oladi.
Manba mazmuniga ko‘ra keng qamrovli iboralar, ta’riflar, sinonim,
antonim va so‘z birikmalarini tushunib ishlata oladi.
Odamlar bilan muloqotga kirishish maqsadida oldingi bilim va tajribalar
haqida savollarni shakllantirib fikr-mulohazalarni bildira oladi.
Madaniy xabardorlik
An’anaviy va ommaviy madaniyatning elementlarini aniqlab, ular
haqida suhbatlasha oladi.
Asosiy kundalik madaniy mavzularda (masalan, salomlashish odobi,
dasturxonda o‘zini tutish odobi va b.) boshqa madaniyatni tushungan va
hurmat qilgan holda ularni farqlab, qiyoslab, tasvirlab, fikr almasha oladi.
Madaniyatlararo xabardorlikka ega bo‘lib, muloqot qobiliyatini yaxshilay
oladi (XXI asr ko‘nikmalari, Ijtimoiy va madaniyatlararo ko‘nikmalar).
CHT.11.P.M.4 O‘zining lingvistik va madaniyatlararo ko‘nikmalaridan foydalangan
holda umumiy maqsad yo‘lida mahalliy hamjamiyat ichi va tashqarisida
adolatli, ko‘nikuvchan, ochiq va tushunadigan bo‘lishga chaqirish orqali
boshqalarni o‘ziga ergashtira oladi va kirishuvchanlik hamda muammolarni
hal qilish qobilyati yordamida odamlarga ta’sir ko‘rsata oladi (XXI asr
ko‘nikmalari, Yetakchilik va Mas’uliyatlilik).
CHT.11.P.M.5 Madaniyatlarni umumlashtira oladi.
CHT.11.P.M.6 O‘rganilayotgan til madaniyatining eng ko‘p tarqalgan asoslarini
ishlatib, til funksiyalarini tushungan holda ularga javob bera oladi.
CHT.11.P.M.7 Xushmuomalalik va muloyimlik haqida tushunchaga ega bo‘lib munosib
ravishda to‘g‘ri harakatlana oladi
CHT.11.P.M.8 O‘zi va o‘zga jamiyatning qarashlari, qadriyatlari, e’tiqodlari va odatlari
o‘rtasidagi sezilarli tavofutlarni biladi va ularga hurmat ko‘rsata oladi.
CHT.11.P.M.9 Tanish va notanish bo‘lgan mavzularning ba’zilari doirasida boshqa
millat madaniyatlari to‘g‘risida topgan ma’lumotlarini qiyoslay oladi.
O‘zining va boshqa madaniyatlarning madaniy merosi hamda
CHT.11.P.M.10 mahsulotlari haqida qiyosiy izlanishlar, taqdimotlar va hisobotlar tayyorlay
oladi.
Innovatsiya va ish sifatini oshirish uchun madaniy farqlar va turli
CHT.11.P.M.11 yondashuvlarni ishlatadi (XXI asr ko‘nikmalari, Ijtimoiy va madaniy
ko‘nikmalar).
117
CHT.11.R.1 Raqamli savodxonlik
CHT.11.R.2 Kurs, ekskursiya, tadbirga ro‘yxatdan o‘tish yoki a’zolikka ariza berish
kabi oddiy ma’lumotlarni yoki tushuntirishlarni talab qiladigan onlayn
CHT.11.R.3 anketa so‘rovnomalarida ishtirok eta oladi.
CHT.11.R.4
O‘zining shaxsiy tajribalari, hissiyotlari va voqealar to‘g‘risida internetda
CHT.11.R.5 postlar qoldira oladi va boshqalarning bildirgan izohlariga batafsil
CHT.11.R.6 javob qaytara oladi. Ammo bunda tildagi leksik yetishmovchilik tufayli
CHT.11.R.7 takrorlanishlar yoki noto‘g‘ri gap tuzilishi kuzatiladi.
CHT.11.R.8
CHT.11.R.9 Sodda asosiy elektron xabarlarni/xatlarni yoza oladi (masalan,
CHT.11.R.10 ma’lumotni so‘rash yoki tasdiqlash uchun so‘rash va berish). (CEFR/Y).
CHT.11.R.11
CHT.11.R.12 Tanish mavzular (masalan, mamlakatning diqqatga sazovor joylari, urf-
CHT.11.R.13 odatlari, ramzlari yoki g‘ayrioddiy taomlari) haqida izlanish olib bora oladi
yoki video taqdimotlarini tayyorlay oladi.
CHT.11.R.14
O‘rnatilgan havolalar va raqamli ommaviy axborot vositalari orqali
CHT.11.R.15 ijtimoiy voqealar, tajribalar va tadbirlar haqida sharhlar bera oladi, shaxsiy
hissiyotlarini baham ko‘ra oladi. (CEFR/Y)
Vizual tasvirlar yordamida berilgan qisqa, yozma onlayn ko‘rsatmalarni
tushuna oladi.
O‘z qiziqishlariga aloqador mavzulardagi formulalar, animatsiyalar va
taqdimotlarni tushuna oladi.
Do‘stlarining o‘zlari haqida yozib qoldirgan postlarini tushuna oladi.
Ijtimoiy tarmoqlarda o‘z profilini to‘ldirishga mo‘ljallangan savollarni
tushuna oladi.
Raqamli kontekstda ma’lumotlar qidirayotganda barcha qonun-
qoidalarga amal qila oladi.
Onlayn lug‘atlar, tezarus (izohli lug‘at) va boshqa adabiyotlarni ishlata
oladi.
Ma’lumotlar berish yoki tasdiqlashni so‘rab sodda elektron pochta
xatlarini yoza oladi.
Berilgan topshiriqni bajarishda texnologiyalar va boshqa manbalardan
foydalana oladi.
Bilimlar iqtisodiyotiga moslashishni boshlash uchun texnologiyadan
axborotni boshqarish, baholash, tartibga solish, yaratish va yetkazish
vositasi sifatida o‘rtacha foydalana oladi (XXI asr ko‘nikmalari, Texnologiya
savodxonligi).
Ijtimoiy hayotda sodir bo‘layotgan voqea-hodisalar, tajribalar va
kompaniyalar to‘g‘risida OAVga iqtibos keltirgan holda hamda shaxsiy his-
tuyg‘ularini ulashish uchun onlayn postlar va elektron xatlar yoza oladi.
(CEFR/Y)
118
UMUMIY O‘RTA TA’LIM MAKTABLARIDA CHET (INGLIZ, NEMIS, FRANSUZ)
TILLARI FANIDAN HAR BIR SINFDA O‘RGANILADIGAN MAVZULAR TAQSIMOTI
T/r Mavzu nomi Soat
(A1)
1-sinf (A1/1) 66 soat
Tanishuv
– Salomlashish madaniyati va turlari (kattalarga, tengdoshlarga); kun qismlari
davomida salomlashish turlari ( ertalab, tushda, kechqurun);
– O‘zini tanishtirish, rasmiy yoki norasmiy javob;
– Suhbatdoshidan o‘zini tanishtirishni so‘ray olish (savol berish: What is your
1. name?) 6
1-12 sanoq sonlari;
– Yoshi; (so‘rash va ifodalay olish)
– Hol-ahvolini so‘rash va ifodalay olish (e.g. How are you? I am great, OK...)*
– Xayrlashish;
Oila va do‘stlar
2. – Oila a’zolari va ularni tanishtirish 6
– Savol-javob: Who is this? This is my mother
– Do‘stini tanishtirish: He/She is my friend.*
Maktabda...
– Maktab, sinf, sinfda ishlatiladigan iboralar; (ustozini tushuna olish)
3. – Sinf jihozlari nomlari; 6
– O‘quv qurollari nomlari;
– Savol-javob: What’s this? This is a pen.*
– O‘zida bor o‘quv qurollarini ifodalay olish
Uyda
– Xona jihozlari va unda doimiy foydalanidigan narsalar;
4. – Xona jihozlarini tanishtirish 6
– Xona jihozlarining nomini so‘rash va javob berish; o‘zida borligini ifodalash;
– Ranglar*
5. Tana a’zolari 6
– Tana a’zolarini ajrata olish va aytish;
Fasllar va ob-havo 6
6. – Fasllar nomlari;
– Fasllar ob-havosi;
Mevalar va sabzavotlar 6
– Mevalarning nomlari;
7. – Sabzavotlarning nomlari
-Ularning ranglari soni, yoqtirish-yoqtirmasligi...; (O‘rganganlari asosida
foydali va zararliga ajrata oladi)
Oziq-ovqatlar 6
– Kunlik ehtiyojdagi ozuqa turlarining nomlari
8. – Bir necha milliy va chet davlatlaring bizga kirib kelgan taomlari (bolaga
tanish va sevimli ozuqasiga aylangan oziq-ovqatlar nazarda tutilgan)
(O‘rganganlari asosida foydali va zararliga ajrata oladi)
119
Hayvonlar
9. – Uy hayvonlarining nomlari; 6
– Qila olmoq shakli orqali o‘zi va hayvonlar qiladigan harakatlarni ifodalash
(e.g. I can jump...)* 5
5
Takrorlash 2
66
Mustaqil ish
Nazorat ishi
Umumiy
T/r Mavzu nomi Soat
(A1)
2-sinf (A1/1) 68 soat
Xush kelibsiz (Welcome back!) 5
0 – 1-sinfda o‘tilganlarni takrorlash
– Ingliz alifbosi bilan tanishuv;
Maktabda
– Maktab va sinf/xonalar bilan tanishuv(e.g. gym, library, canteen..)*
– Suhbatdoshidan unga u yoki bu narsani berishni so‘rash/javob berish (e.g.
Can I have...)
1. -Uzr va minnatdorchilikni ifodalash; 5
– Ehtiyoji va tushunmaganini suhbatdoshidan so‘ray olishini ifodalash
-Alifbo...(Alifbo uzviy shaklda har darsda ikkitadan o‘quv/yozuv shaklida o‘rgatib
boriladi)
Kiyimlar
– Kiyimlar; (e.g. O‘zida bor kiyimlarini tasvirlay olish, ularni ranglari so‘ralganida
2. tushunish va javob berish) 5
5
– Fasllar; fasllar almashinuvi va jarayonlar; 5
Qiziqishlar va mashg‘ulotlar
– O‘zi yoqtigan va yoqtirmagan narsalarini aytish;
3. – Kunlik harakatlari(e.g. I get up at 7 o‘clock);
– O‘zining va suhbatdoshing qiziqishlarini ifodalash va kichik so‘roq gaplar
orqali savollar tuzib bera olish;
Bayramlar
– Bayramlar;
4. – Oylar, hafta kunlari ;
– Tug‘ilgan kuni qaysi oyda ekanligini ayta olish;
– 13-31 sanoq sonlar;
Oziq-ovqatlar
– Oshxona bilan tanishuv;
5. – Maktab oshxonasida narsa 5
– Kun tartibida iste’mol qiladigan yegulik turlari va uni sodda shaklda gaplar
yordamida ifodalash;
– “Va” bog‘lovchisi; (and)
120
Maktab fanlari 5
– Fanlar bilan tanishuv; 5
6. – O‘zi va suhbatdoshining yoqtirgan va yoqtirmagan fanlari; 5
– Hafta kunlari davomida dars jadvallarini sodda ifodalash (e.g. I have maths
5
on Monday). 5
5
Hayvonlar 8
7. – Uy hayvonlari; 68
– Yovvoyi hayvonlar va ular yashaydigan muhit;
Harakatlar
8. – O‘rganganlari asosida so‘zlar bilan harakatlarni ifodalash;
– Mavzuga doir vazifalar; masalan: I can/I can not*
9. Biz bajaradigan ishlar
– Yil yakuni loyihalari;
Takrorlash
Mustaqil ish
Nazorat ishi
Umumiy
T/r Mavzu nomi Soat
(A1)
3-sinf (A1/1) 68 soat
0 Xush kelibsiz (Welcome back!) 5
– 2-sinfda o‘tilganlarni takrorlash;
Men, oilam va qarindoshlarim 5
– O‘zi, oilasi va yaqinlari haqida shu vaqtgacha o‘rganganlari asosida umumiy
1. ma’lumotlar (e.g.ismi, yoshi, yoqtirgan va yoqtirmagan narsalari, qiziqishlari...) va
bular orqali olmoshlarni ifodalash:he, she, it, they....
– Tashqi ko‘rinishi; (sifatlar)
Mening uyim 5
– uy xonalari, uy turlari, jihozlar tasviri
2. – o‘z xonasi tasviri
– orzusidagi uy / xona;
– ruxsat so‘rash, yordam murojaatlarini so‘rash
Tabiat, fasllar
3. – Tabiatga oid so‘zlar, qaysi fasl (gul,daraxt...)ni yaxshi ko‘radi 5
– Mavzuga oid detallar, jarayon va holatlar ularni ifodalash...(rangli, shakllari,
va tabiat detallarini kuzda, qishda, bahorda ...sodda gaplarda ifodalash)
Mening kunim 5
4. – Kun faoliyati davomidagi vazifalari va jarayonlar; (e.g. get up, get dressed,have
breakfast,have lunch, go to the school, go home, go to bed...)*
Xobbilar
5. – Xobbilar va ularga misollar; 5
– Yoqtirgan faoliyat va jarayonlarini ifodalash va suhbatdoshidan so‘ray olish;
(Mening xobbim va boshqalar)
121
Bozorda
6. –Bozorga qaysi transportda borishi,bilgan so‘zlari doirasida xarid jarayonlarini 5
ifodalash;
5
– Oziq-ovqat, o‘zi yoqtirgan narsalar asosida xarid jarayonlari;
5
Uydaligimda
– Uyda bo‘ladigan harakat va holatlarni ifodalash; (e.g.kompyuter o‘yinlari, 5
7. kitob o‘qish, uyga vazifalarini tayyoralash...) 5
– o‘zining va suhbatdoshining uyda qilishni yaxshi ko‘radigan va 5
yoqtirmaydigan harakat holatlarini ifodalash; 8
68
Kasblar
– Kasblar;
8. – Kasb faoliyatiga oid jarayonlar/narsalar (e.g. kasbiy formasi, vazifasi,
foydalanadigan texnika yoki transportlar sodda ko‘rinishlarda beriladi)
– Yaqinlarining kasblari haqida;
9. Biz bajaradigan ishlar!
– O‘rganganlari asosida tashkil etiladigan loyihalar;
Takrorlash
Mustaqil ish
Nazorat ishi
Umumiy
T/r Mavzu nomi Soat
(A1)
4-sinf (A1/1) 68 soat
0 Xush kelibsiz (Welcome back!) 5
– 3-sinfda o‘tilganlarni takrorlash
Maktabda!
– Maktab, kirish (fanlar), I am good at...*
1. – Raqamlar, 1-100; 5
– Sinfxona, maktabga aloqador vazifalar;
– Hozir nima qilayotganini ifodalay olish: I’m reading a book, writing an email,
listening)*
Qiziqarli sport turlari
2. – Sport turlari, jamoa bo‘lib ishlash; 5
– Sport turlariga jarayonlar, sport turlarining yoqtirish va yoqtirmasligi
– Volontyorlik/jismoniy tarbiya;
Shahar bo‘ylab
3. – O‘z Atrof-muhiti va yashash hududiga oid joylar (do‘konlar, kutubxonalar, 5
supermarketlar, shopping centre, zebra crossing, traffic light);*
– Yo‘nalishni ifodalash (turn left/turn right)*
Dunyo bo‘ylab 5
4. – Dunyo mamlakatlari nomlari;
– Madaniyati, liboslari, bayroqlari;
Oziq-ovqatlar 5
5. – Dunyo va o‘zining milliy taomlari; oziq-ovqatlari;
– Foydali va foydasiz, zararli oziq-ovqatlar haqida;
122
O‘zingizni ehtiyot qiling! 5
-Ba’zi kasallik turlari, va shu orqali o‘zida bor yengil kasalliklarni ifodalay olish
(e.g. cold, cough..)Yes I have/ no, I have not/I can/I can not;* 5
6. – Suhbatdoshidan ahvolini so‘ray olish va javob berish;
-Kasalik holatidagi ishlatiluvchi himoya vositalarini o‘rganish (e.g. Covid-19, 5
himoya niqoblari, antiseptik gellardan foydalanish, o‘z tana haroratini o‘lchashni
o‘rganish va shu tilda ifodalash) 5
5
Binolar 5
7. – Maktab binolari, qavatlari; 8
68
– Yashash joyining ta’rifi; (yo‘nalishlar, zinalar, liftlar, qavatlar...)
Iqlim va fasllar almashinuvi
8. – Dunyo mamlakatlari bilan ob-havo, fasl almashinuvlari qiyosi beriladi va shunga
oid savol-javob ifodalay olish;
– hot,sunny,cold,rainy,foggy,warm,snowy,cloudy...(is it snowy in your country?)*
Biz bajaradigan ishlar
9. – Yil so‘nggi loyihalari;
– O‘rganganlari asosida loyihalar tashkil etish;
Takrorlash
Mustaqil ish
Nazorat ishi
Jami
5 – sinf (A1) 102 soat Soat
(A1+ 170 soat) (A1/A1+)
T/r Mavzu va kichik mavzular 8
Xush kelibsiz (Welcome back!) 14 (8+6)
– Boshlang‘ich ta’limda olingan bilimlar;
– Manzil, ona shahri, o‘zi hamda o‘rtog‘i haqida qisqacha ma’lumot 8
(masalan: yashash joyi, kimligi va boshqalar)ni takrorlash;
0 – Tanishuv, Siz qayerdansiz? 15 (8+7)
A1+
– O‘zi yaxshi tanigan insonlarini tanishtirish.
– Boshlang‘ich sinf mavzulari doirasida tinglab tushunish va o‘qib
tushunish mashg‘ulotlari.
Kundalik faoliyat va maktab hayoti
– Shahar va qishloqdagi kundalik faoliyat;
– Soatlar;
– o‘zining kundalik mashg‘ulotlari;
– o‘quv fanlari ularni yoqtirish va yoqtirmaslik;
1 – o‘zi yoki do‘stining dars jadvali;
A 1+
– kasblar doirasida kundalik majburiyatlar.
– sinf xonasini tasvirlash;
– maktab suratlarni tasvirlash;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
123
Oila 8
– o‘zi yoki do‘stining oila a’zolari;
– oila a’zolarining kun tartibi;
– oila a’zolarini sodda so‘zlar bilan tasvirlash;
2 – yashash joyi, manzili va kasbi, ishxonasi.
A1+ 14 (8+6)
– “Do‘stim bilan bog‘liq eng qiziq voqea” mavzusida suhbat
– xat yozishib turadigan do‘stlar va ularning oila a’zolari (pen friend);
– mavzuga mos tinglab tushinish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Sinfda....
– Fanlar kesimida maktab faoliyatidagi jarayonlar va ularni ifodalash,
– O‘quvchi sumkasi, o‘quv qurollari, darslikar 8
– Ruxsat so‘rash, yo‘l so‘rashlarni o‘rganish;
– Yordam murojaatlarini so‘ray olish.
3
A 1+
– “Men maktabga chiqqanimda” mavzusida matn yozish;
– uydagi jihozlar; 16 (8+8)
– o‘z xonasi yoqish yoqmasligi haqida;.
– 10 yil ichidagi qiziqarli faktlar
Mening sevimli mashg‘ulotim. (Hobby) 8
– o‘zi (do‘sti yoki oila a’zolari)ning yoqtirgan, yoqtirmagan narsalari;
– sevimli mashg‘ulot;
– u(lar)ni qiziqtirgan narsalar.
4 A 1+
– “Sevimli mashg‘ulotim” mavzusida matn yozish(sevimli mashg‘lot
turlari: jismoniy, aqliy, tashqaridagi, ichkaridagi); 14 (8+6)
– tinglab tushunish mashg‘ulotlari;
– mavzuga mos tinglab tushinish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Mashhur shaxslar 8
– mashhur shaxslar haqida sodda qiziqarli faktlar: hayot tarzi, sevimli
mashg‘uloti va yoqtirgan / yoqtirmagan narsalari;
– o‘zi va o‘zi bilgan insonlari haqida ‘fact file’ to‘ldirish;
– qisqa va sodda intervyu olish;
5 – o‘zining mashhur tengdoshlari;
A1+ 14 (8+6)
– “Mening sevimli multfilm qahramonim” mavzusida matn yozish;
– mashhur tengdoshlari haqida taqdimotlar qilish;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Yo‘nalish berish
– o‘zi uchun kerakli manzil yo‘nalishini so‘rash; 8
– sodda yo‘nalish predloglarini qo‘llash;
– o‘zi biladigan manzil uchun yo‘nalish berish.
6
A 1+
– bino ichida to‘g‘ri yo‘nalish so‘rash va ko‘rsatish; 14 (8+6)
– xarita bo‘ylab harakat yo‘nalishini chiza olish va tushuntira olish;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
124
Hayvonlar dunyosi
– uy va sevimli hayvonlar, ularning ko‘rinishi va ranglari,
– uy hayvonlari va ularning bolalari; 8
– yovvoyi hayvonlar va ularning yashash joylari
– hayvonot bog‘ida
7
A 1+
– hayvonlar va ularning ozuqasi, yashash joylari, bolalarining chet tilida
atalishiю, hayvonlarga bo‘lgan munosabat; 14 (8+6)
– hashorotlarning nomlari, dengiz jonivorlari
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Yil fasllari va bayramlar 8
– fasllar va bayramlar, Navro‘z bayrami;
– oylar – yil fasllarida;
– ob-havo, uning fasllarda o‘zgarishi, ob-havoga bo‘lgan munosabat.
8 – turli millatlarning fasllar bilan bog‘liq bo‘lgan an’analari;
A 1+ 14 (8+6)
– yangi yilni kim qanday va qachon nishonlaydi;
– noodatiy bayramlar;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Gadjetlar (Gadgets) 8
– men ishlatadigan texnik jihozlar; 15 (8+7)
– kompyuter, telefonlarning sodda terminlari;
– uyimizdagi ‘yordamchilar’;
– robot rasmini chizishda geometrik shakillardan foydalanish.
9
A1+
– elektron diktant yozish;
– ovozli matnlar bilan ishlash;
– oson va qiziqarli hayotimiz (robotlar);
-mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Mustaqil ish 5
A1+ 5
Takrorlash 5
Nazorat ishi 12
Jami 102 (A1)
170 (A1+)
6 – sinf (A1) 102 soat Soat
(A1+ 170 soat) (A1/A1+)
T/r Mavzu va kichik mavzular
Xush kelibsiz (Welcome back!)
– Yozgi ta’til taassurotlari;
0 – Mustaqillik kuni O‘zbekiston va tili o‘rganilayotgan mamlakatlarda; 8
– Siz maktabga qanday yetib kelasiz?
– Fasllarda hayvonlar hayoti;
– Bizning atrofimizdagi robotlar.
125
A1+ 14 (8+6)
– Elektron diktant; 8
– Tili o‘rganilayotgan mamlakat va yurtimizdagi
ko‘ngilochar mashg‘ulotlar; 14 (8+6)
– “Mening yozgi ta’tilim” taqdimot. 8
Atrofimizdagi odamlar 14 (8+6)
1 – O‘zi yoki do‘stining oilasi; 8
– O‘z oila a’zolari (yoki do‘stining)ning ishi, ish joylari, kasblari;
16 (8+8)
– O‘ziga yaqin insonlarning tashqi ko‘rinishi va xarakteri. 8
A 1+ 14 (8+6)
– Bizni o‘rab turgan olam mazvusida matn yozish; 8
– Tili o‘rganilayotgan mamlakat va o‘zining oilaviy an’analarining farqli
va o‘xshashliklari.
Kim qanday uyda yashaydi?
– o‘z uyi va uning xonalari, xonaning joylashgan o‘rni;
– uy jihozlari, rangi, shakli, hom-ashyosi;
– uy ro‘zg‘or ishlari, uy yumushlarini bajarishda onaga yordam berish.
2
A1+
– xonalar kesimida ishlatiladigan uy jihozlari;
– tili o‘rganilayotgan mamlakat va o‘z davlatidagi uylarning farqli va
o‘xshash jihatlari.
Oziq ovqatlar va milliy taomlar
– oziq-ovqat magazini va bozorda;
– xarid, ularning og‘irligi, narxlari va miqdori;
– taom tayyorlash (O‘zbekiston va tili o‘rganilayotgan mamlakat
taomlaridan birini tayyorlash usuli);
– idishlar;
– dasturxon atrofida ovqatlanish odobi;
3 – nonushta, tushlik, kechki ovqat turlari.
A1+
– xarid qilishning tartibi va tili o‘rganilayotgan mamlakat pul birligi va
uning belgisi;
– do‘konlarning turlari;
– uydan tashqarida ovqatlanish;
– ovqatlanish joylari (restoran, kafe) da ovqat buyurtma qilish
Oilaviy bayram va marosimlar
– o‘zi yoki do‘stining tug‘ilgan kuni;
– mening va oila a’zolarimning yilnomasi;
– O‘zbekiston va tili o‘rganilayotgan mamlakatning diniy marosimlari;
4
A1+
– tili o‘rganilayotgan mamlakatda va o‘z davlatida tug‘ilgan kun
nishonlash an’analarining farqli va o‘xshash jihatlari.
– bayram va marosimlar haqida taqdimot tayyorlash.
Bugun va o‘tmish
– 100 yil oldingi odamlar hayoti va bugungi odamlar hayoti farqlari
5 (Present Simple, Past Simple ni ishlatish);
– muhim ilk qadamlar: birinchi marotaba xarid qilganim, sayohatga
chiqqanim, maktabdagi birinchi kunim, birinchi ingliz tili darsim. (Import-
ant firsts).
126
A 1+ 14 (8+6)
– 100 yil oldingi va bugungi maktablarning farqlari taqdimot.
– o‘tmishdagi gayrioddiy insonlar hayoti haqidagi sodda hikoyalar (olim,
yozuvchi)
Bizni o‘rab turgan olam 8
– dunyo bo‘ylab insonlar, hayvonlar, o‘simliklar haqidagi qiziqarli faktlar;
– O‘zbekiston va tili o‘rganilayotgan mamlakatlar geografiyasi (geografik
joylashishi, daryo, ko‘l, dengiz, tog‘lar, yer maydoni, tabiati va iqlimi);
7 – dunyoning eng… , eng … , eng … ma’lumotlari.
A1+ 14 (8+6)
– mamlakatlar va millatlar ularning tillari;
– dunyo bo‘ylab sayohat mavzusida taqdimot;
Koinot
– quyosh sistemasi va sayyoralar;
8 – sayyoralar haqida qiziqarli faktlar; 8
– kosmanavtlar va ularning qiziqarli hayoti;
– uchinchi sayyora – bizning katta ‘uyimiz’;
– sayyoramiz va Atrof-muhitning muammolari.
A1 + 14 (8+6)
– sayyoralar haqida ma’lumotlar jadvalini to‘ldirish;
– sayyoralar haqida taqdimot tayyorlash.
Gadjetlar (Gadgets) 8
– men ishlatadigan texnik jihozlar;
– kompyuter, telefonlarning terminlari;
– World Wide Web;
– internet mening hayotimda;
9 – elektron xat yozish tartibi;
A1+ 15 (8+7)
– elektron diktant yozish;
– rasmiy va norasmiy elektron xatlar va ularning yozilish qoidalari;
– chet tilida ppt taqdimot tayyorlash.
Mustaqil ish 5
A1+ 5
Takrorlash 5
Nazorat ishi 12
Jami 102 (A1)
170 (A1+)
127
7 – sinf (A2) 102 soat
(A2+ 170 soat)
T/r Mavzu nomi Soat
(A2/A2+)
Men va mening hayotim 7
– yozgi ta’tildagi qiziqarli voqealar;
– O‘zbekiston haqida taqdimot;
– oilamiz uchun qadrli sanalar;
– bizning uyimiz;
– men sevgan taom;
0. – mening do‘stim aqlli;
– gadjetlar
A2+ 12 (7+5)
– e-mail jo‘natish;
– “Uchinchi sayyora” taqdimot;
– 6-sinfda o‘tilgan mavzular doirasida tinglab tushunish va o‘qib tush-
unish mashg‘ulotlari.
Transportlar va yo‘nalishlar 7
– jamoat transport turlari va ular bilan bog‘liq iboralar;
– jamoat transportlari yo‘nalish jadvalidan kelib chiqib chiptalar sotib
olish va buyurtma berish;
– yo‘nalishni ifodalovchi predloglar;
1. – o‘zi uchun tanish manzil uchun qulay yo‘nalish tanlash.
A2+ 12 (7+5)
– transportlar haqida faktlar;
– O‘zbekiston va tili o‘rganilayotgan mamlakatlardagi jamoat trans
portlari;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Sayohat 7
– O‘zbekistonning mashhur shahar va qishloqlari;
– bizning shahrimizga keling: diqqatga sazovor joylar, tavsiya qilinadi-
gan mehmonxona, kafe va restoranlar, xarid uchun qulayliklar, o‘ziga xos-
liklar (o‘zi yashayotgan hudud haqida sodda reklama e’lonini yozish)
– sayohat turlari;
2. – hafta ohirini qanday o‘tkazmoqchisiz?
– tili o‘rganilayotgan mamlakatga virtual sayohat;
A2+ 12 (7+5)
– tili o‘rganilayotgan mamlakat diqqatga sazovor joylari haqida taqdimot;
– sayohat mavzusida esse;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
O‘zingizni ehtiyot qiling! 7
– kasallik turlari;
– kasalliklar uchun tavsiyalar;
3. – ichki va tashqi tana a’zolari;
– sog‘lom turmush tarzi;
– tabiiy davo vositalari;
– foydali va zarali odatlar
128
A2+ 12 (7+5)
– shifoxona va shifokorlar hayoti;
– texnologiyaning inson salomatligiga ta’siri;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Sotish va xarid qilish 7
– dunyoning mashhur savdo majmualari;
– savdo qilish tartibi va iboralari;
– narsa va buyumlarni tasvirlovchi sifatlar;
4. – supermarket bo‘limlari va do‘kon turlari;
A2 + 12 (7+5)
– savdo majmualari haqida taqdimot;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Kiyim 5
– fasllarga mos kiyim va buyumlar;
– kiyimlarning matosi, rangi, o‘lchami;
– sizning o‘lchamingiz qanday (kiyim xarid qilish);
5. – maktab formasi.
A2 + 12 (7+5)
– O‘zbekiston va tili o‘rganilayotgan mamlakatning milliy kiyimlari;
– kiyimlar bilan bog‘liq qiziqarli faktlar;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Odamlar va ularning mamlakatlari 7
– dunyo xaritasi va qit’alar;
– rivojlangan mamlakat nomlari, tili, millati, poytaxti va pul birligi;
– O‘zbekiston va tili o‘rganilayotgan mamlakatning chegaradosh dav-
latlari, viloyatlari, odatiy hayot tarzi (uylari, kundalik hayot tartibi, maktab
6. o‘quvchilari hayoti, do‘kon, kafe va restoranlarning ish vaqti)
A2+ 15 (7+8)
– rivojlangan mamlakatlar haqida taqdimot;
– O‘zbekiston ko‘p millatli bag‘ri keng mamlakat mavzusida sodda yoz-
ma mashg‘ulotlar;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Dam olish mashg‘ulotlari 7
– dam olish mashg‘ulot turlari;
– bo‘sh vaqtini kim qanday o‘tkazadi (dunyo yoshlarining bo‘sh vaqtini
o‘tkazish haqidagi faktlar)
– foydali va zarali mashg‘ulotlar;
7. – internetdan unumli foydalanish.
A2+ 13 (7+6)
– “Bo‘sh vaqtimni unumli sarflayman” mavzusida taqdimot; 7
– foydali va maroqli mashg‘ulotlar;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Sport
– sport turlari va ularda qo‘llaniladigan iboralar;
8. – olimpiada oyinlari;
– paralimpiada o‘yinlari;
– O‘zbekistonning mashhur sportchilari;
– o‘smir chempionlar.
129
A2+ 13 (7+6)
– dunyo rekordlari;
– “Sportning hayotimizdagi o‘rni” mavzusida esse; 7
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
15 (7+8)
Muloqot qilish turlari
– o‘tmishda uzoq masofadagi insonlar qanday muloqot qilishgan? 10
– telefon tarixi 5
– birinchi elektron xatlar 5
9. – bugungi kundagi aloqa tarmoqlari; 5
A2 + 5
– bizning virtual ‘dunyoyimiz’ 12
– kelajakda insonlar qanday aloqa vositalaridan foydalanadilar? 102 (A1)
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari. 170 (A1+)
Uyda o‘qish
Mustaqil ish
Mustaqil ish A2 +
Takrorlash
Takrorlash A2 +
Nazorat ishi
Jami
8-sinf (A2/2) 102 soat
( A2+/2) 170 soat
T/r Mavzu nomi Soat
(A2 A2+)
Men va mening hayotim 7
– O‘zi haqida rasmiy ma’lumotnoma to‘ldira olish (Resume); ma’lum
bir tanlovga qatnashish uchun ro‘yxatdan o‘tish;
– yozgi ta’tilda do‘stlarim bilan muloqot vositalarim;
– xorijlik tengdoshlarimning yozgi ta’tili;
– men yoqtirgan kiyinish uslubi;
0 – sog‘liq uchun foydali
A2 + 12 (7+5)
– “Mening so‘ngi sayohatim” mavzusida taqdimot;
– do‘kon turlari va xarid qilish bilan bog‘liq iboralar;
–7-sinfda o‘tilgan mavzular doirasida tinglab tushunish,o‘qib tushunish
mashg‘ulotlar.
Tashqi ko‘rinish va kiyinish madaniyati 7
– tashqi ko‘rinish va xarakterni tasvirlovchi sifatlar;
1 – siz go‘zalsiz: dunyo xalqlarining go‘zallik haqidagi tushunchasi,
o‘tmishdagi go‘zallik normalari;
– kiyinish madaniyatini inson ko‘rinishiga ta’siri.
130
A2+ 12 (7+5)
– insonlarning ko‘rinishi va kiyinishida yoshga nisbatan o‘zgarishlar;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Bayramlar va an’analar. 7
– O‘zbekiston va tili o‘rganilayotgan mamlakatlarning bayramlari, diniy
marosim va urf-odatlari;
– dunyo bo‘ylab tug‘ilgan kun marosimlari;
– festivallar;
2 – oilaviy marosimlar
A2+ 15 (7+8)
– bayramlar tasviri;
– milliy va xorijiy bayramlar farqi;
– bayramni namoyish etuvchi kichik sahna ko‘rinish;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Ommaviy axborot vositalari
– matbuot, gazeta va jurnal turlari, televidenie va radio dastur turlari.
– ijtimoiy tarmoqlar; 7
– chet tilini o‘rganishda ushbu tarmoqlarga ta’limiy yondashish;
– ijtimoiy tarmoqlarga o‘z munosabatini bildirish.
3
A2+
-Yoqtirgan gazeta , jurnal, televidenie dasturini tasviri;
– gazeta va jurnalga qiziqarli malumot yozish; 15 (7+8)
– elektron kitob va ularning ijobiy, salbiy jihatlari;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Mening raqamli hayotim 7
– texnologik ixtirolar va ularning tarixi;
– raqamli texnologiya, internet, multimedia;
– aqlli texnologiya namunalari (aqlli transportlar, dehqonchilik
texnikalari)
– social media marketing (SMM), Facebook, Youtube;
4 – internetning ijobiy va salbiy jihatlari.
A2+ 12 (7+5)
– interneting ijobiy va salbiy jihatlari sodda esse yozish
– men foydalanadigan web saytlar;
– elektron kitoblardan foydalanish;
– texnik rivojlanish taqdimot;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Madaniyat. San’at
– musiqa turlari , musiqa (milliy va jahon musiqasi);
– musiqiy janrlar va cholg‘u asboblarining nomlari 7
– kino tarixi, film turlari;
– mashhur kino aktyorlar va ularning ijodi;
5
A2+
– musiqa festivallari, o‘zbek va jahon musiqachilari;
– teatr kasblari ; 12 (7+5)
– mashhur rassom va haykaltaroshlarning ijodi;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
131
Adabiyot 7
– asar janrlari;
– mashhur yozuvchi va shoirlar; 14 (7+7)
– kutubxona
– jahon adabiyoti durdonalari. 7
6
A2+ 12 (7+5)
– sevimli asar tasviri;
– asarning ijobiy va salbiy xususiyati ; 7
-qahramonlarga munosabat;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari. 12 (7+5)
Koinot 7
– sayyoralar haqida ma’lumotlar;
– koinotga parvozlar; 12 (7+5)
– NASA; 10
– koinotshunoshlar; 5
7 – uchuvchilar 5
5
A2+ 5
– koinotni o‘rganish tarixi mavzusida taqdimot; 12
– sayyoralar va ularning o‘ziga xosliklari;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari. 102 A2
170 A2+
Atrof-muhit va muammolari
– atrof-muhit va ekologik muammolarning kelib chiqish sabablari;
– ekologik muammolar, atrof-muhit va muammolarni oldini oilsh
choralari;
– tabiiy resurslardan unumli foydalanish (elektr energiyasi, gaz);
8 – qayta ishlash;
– suv va hayot.
A2+
– ekologik muammolar mavzusida taqdimot;
– ekologik muammolar mavzusida esse yozish;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Hayotiy o‘zgarishlar
– o‘tmishda insonlarning hayot tarzi, rijovlanishi va tabiat bilan
munosabati;
– bugungi kunda insoniyat;
9 – kelajakda kutilayotgan o‘zgarishlar.
A2 +
– insonlar va tabiat munosabatlari haqida taqdimot;
– tabiatni asrash mavzusida esse;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Uyda o‘qish
Mustaqil ish
Mustaqil ish A2 +
Takrorlash
Takrorlash A2 +
Nazorat ishi
Jami
132
9-sinf (A2) 102 soat
(A2+) 170 soat
T/r Mavzu nomi Soat
(A2 / A2+)
Men va mening hayotim 7
Maktab hayoti
Yoqtirgan va yoqtirmagan fanlarim
Kiyinish madaniyati
0 Bayramlar
A2+ 12 (7+5)
Maktab va jamiyat
8-sinfda o‘tilgan mavzular doirasida tinglab tushunish, o‘qib tushunish
mashg‘ulotlar.
Bo‘sh vaqt va sevimli mashg‘ulot (xobbi) 7
Mashg‘ulot turlari; sevimli mashg‘ulotlar. 12 (7+5)
O‘zi va do‘stining sevimli mashg‘uloti;
Darsdan keyingi mashg‘ulotlar;
1 Yoqtirmagan mashg‘ulotlar;
A2+
Mashg‘ulotlar bilan bog‘liq rejalar va muammolar
Eng ommabop qiziqishlar statistikasi
Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Oila va Jamiyat 7
Oilaviy munosabatlar; 15 (7+8)
Mening oiladagi rolim;
Oilaviy bayramlar
2
A2+
Aholining milliy va diniy tarkibi;
Ishsizlik turlari va oqibatlari;
Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Davlatlar haqida tasavvurlar 7
Davlat tuzulmalari; 15 (7+8)
Tili o ‘rganilayotgan mamlakat ta’lim tizimi;
Tili o ‘rganilayotgan mamlakat madaniyati;
3
A2+
Millatlar madaniy xarakterini qiyoslash;
Mamlakatlararo o‘quv almashinuv dasturlari;
Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Iqtisodiyot 7
O‘zbekiston va tili o‘rganilayotgan davlatlar iqtisodiyoti
Kasb, korxona va brendlar;
Mahalliy do‘kon yoki bozorlar;
4 Turizm resurslari;
A2+ 12 (7+5)
Bozor va narx;
Xalqaro turizm;
133
OAV 7
Yoshlar va televidenie; 12 (7+5)
Ijtimoiy tarmoqlar matni, izoh qoldirish;
Xat turlari (elektron pochta)
5 A2+
– E’lon, reklama yozish bo‘yicha o‘quvchilari o‘rganayotgan tilida
tushunishga yo‘naltirish;
– Mashhur film va aktyorlar ijodiga qisqa taqriz yozish;
– Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Adabiyot va san’at 7
Ommabop janr asarlari;; 14 (7+7)
Mashhur madaniy yodgorliklar;
Dunyo arxitekturasi durdonalari;
6 A2+
– Tasviriy fikr ifodasi;
– asarga qisqa taqriz yozish;
– san’at asarlariga munosabat;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Internet 7
Globallashuv;
Internetning salbiy tomonlari;
Kompyuter o‘yinlari;
Onlayn xarid va rezervatsiya;
7 O‘smirlar orasida onlayn xavfsizlik;
A2+ 12 (7+5)
– interneting ijobiy va salbiy jihatlari haqida esse yozish;
– xat (norasmiy), e-mail, eslatma, xabar, hisobot, maqola va kundaliklarni
yozishning usul va shakllarini to‘g‘ri qo‘llay olish;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Atrof-muhit muammolari 7
Ekologiya va ekologik muammolar 12 (7+5)
Tugaydigan va tugamaydigan resurslar;
Chiqindilar va ularni qayta ishlash;
8 O‘zbekistondagi ekologik muammolar;
A2+
– ekologik muammolar mavzusida tadqiqot;
– mineral o‘g‘itlardan unumli foydalanish mavzusida taqdimot;
– mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Kelajakda … 7
Mening rejalarim; 12 (7+5)
Men yoqtirgan kasb;
9 Kelajak kasblari;
A2+
– dunyoga mashhur insonlar va ularning kasbi mavzusida esse;
– mavzuga mos tinglab tushinish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari.
Uyda o‘qish 10
134
Mustaqil ish 5
Mustaqil ish A2+ 5
Takrorlash 5
Takrorlash A2+ 5
Nazorat ishi 12
102 A2
Jami 170 A2+
10-sinf
(B1/1) 102 soat, (B1+) 170 soat
T/r Mavzu nomi Soat
(B1/B1+)
Men va mening hayotim 7
– Yozgi ta’til taassurotlari;
– Oilamdagi o‘rnim;
– Tili o‘rganilayotgan mamlakat va O‘zbekistondagi ta’lim tizimi ;
– Turizm;
0 – Ommaviy axborot vositalari;
– O‘zbekistonning tabiiy boyliklari;
B1+ 12 (7+5)
– O‘zbekistonning diqqatga sazovor joylari haqida taqdimot.
– 9-sinfda o‘tilgan mavzular doirasida tinglab tushunish va o‘qib
tushunish mashg‘ulotlari;
O‘smirlik hayoti 7
– Maqsad va orzular;
– Mening kuchli va zaif tomonlarim;
– Mening mashhur tengdoshlarim;
1 – To‘g‘ri do‘st tanlash;
– O‘smirlar uchun ish joylari haqida ma’lumot;
B1+ 14 (7+7)
– Mening o‘smirlik hayotim mavzusida taqdimot;
– Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari;
Vaqtni to‘g‘ri taqsimlash 7
– Vaqt taqsimoti;
– Vaqtni to‘g‘ri taqsimlashning samarali usullari;
– Qisqa va uzoq muddatli rejalar tuzish;
2 – Tanlovning muqobil qiymati (opportunity cost);*
B1+ 14 (7+7)
– Vaqtni to‘g‘ri taqsimlash haqida taqdimot;
– Vaqt taqsimotining muhimligi (Importance of time management);*
– Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari;
Fobiya va Depressiya 7
– Fobiya sabablari;
3 – O‘smirlar hayotida depressiya;
– Temperamentlar;
– Tushkunlik va qo‘rquvdan halos bo‘lish yo‘llari
135
B1+ 12 (7+5)
– Depressiyadan chiqish yo‘llari mavzusida taqdimot;
– Mavzuga mos tinglab tushunish va o‘qib tushunish mashg‘ulotlari;
Jamoa bilan ishlash 7
– Jamoa bo‘lib shakllanish;
– Jamoada o‘zini tutish odobi;
– Liderning jamoadagi o‘rni;
4 – Jamoa bo‘lib ishlashda mas’uliyat;
B1+ 14 (7+7)
– Lider va rahbarning farqi;
– Mavzuga mos tinglab tushunish va o‘qib tushunish mashg‘ulotlari;
Atrof-muhit 7
– Atrof-muhit haqida;
– Ekologik muammolar;
– Muqobil energiya manbalari;
5 – Ijtimoiy faollik (Social activism);
B1+ 14 (7+7)
– Tabiat va taraqqiyot mavzusida insho yozish;
– Ekologik muammolar haqida og‘zaki taqdimot;
– Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari;
Xalqaro hamkorlik aloqalari 7
– Dunyodagi xalqaro tashkilotlar;
– Nodavlat notijorat tashkilotlar;
– Xalqaro hamkorlikda erishilgan yutuqlar;
6 – Ta’lim sohasida xalqaro hamkorlik;
B1+ 12 (7+5)
– Jahon globallashuvi jarayoni;
– O‘zbekistondagi hamkor tashkilotlar;
– Mavzuga mos tinglab tushunish va o‘qib tushunish mashg‘ulotlari;
Rasmiy murojaat 7
– Rasmiy va norasmiy murojaat;
– Rasmiy xat (ariza, shikoyat, ijozat) va qaydlar, yozishmalar;
– Motivatsion xat;
7 – Rezume va CV;
– Ish uchun suhbat: intervyu;
B1+ 12 (7+5)
– Rasmiy xat va qaydlar, yozishmalar;
– Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari;
Axborot kommunikatsion texnologiyalari 7
– Axborot texnologiyalari bilan ishlash;
– Onlayn ta’lim;
8 – Axborot texnologiyalarining ijobiy va salbiy jihatlari;
B1+ 12 (7+5)
– Video taqdimot yaratish;
– Mavzuga mos tinglab tushunish va o‘qib tushunish mashg‘ulotlari;
136
Dunyo bo‘ylab sayohat 7
– Sayohatni rejalashtirish;
– Sayohat qilinadigan joylar va davlatlar;
– Jahon davlatlari;
9 – O‘zbekistonning turistik imkoniyatlarini namoyish qiluvchi video
material tayyorlash;
B1+ 12 (7+5)
– Sayohat taassurotlari;
– Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari;
Uyda o‘qish 10
Mustaqil ish 5
Mustaqil ish B1+ 5
Takrorlash 5
Takrorlash B1+ 5
Nazorat ishi 12
Jami 102 – B1
170 – B1+
11-sinf
(B1/1) 102 soat, (B1+) 170 soat
T/r Mavzu nomi Soat
(B1/B1+)
Men va mening hayotim
7
– 10-sinfda olingan bilimlar; 12 (7+5)
0 – Mening vatanim, Mustaqillik bayrami; 7
– Guruh bilan ishlash;
12 (7+5)
– Xalqaro hamkorlik;
7
– Axborot kommunikatsion texnologiyalar; 137
B1+
– Yozgi taassurotlar
– Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari;
Jamiyatning faol a’zosi
– Shaxsning jamiyatdagi o‘rni;
– Global fuqaro tushunchasi
– Jamiyat va tabiat;
– Xatoni tan olish, mantiqiy fikrlash;
1
B1+
– Oila, mahalla va do‘stlik munosabatlari;
– Faol o‘rganuvchi;
– Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari;
– Loyiha ishi: Mening jamiyatga foydam.
Atrof-muhit muammolari
– Global muammolar, ekotizim turlari;
2 – Tabiatni muhofaza qilish;
– Odam evolyutsiyasi
– Yerosti va yerusti resurslari;
– Atom va molekulalar;
B1+ 14 (7+7)
– Inson va biosfera
– Vaziyatni tahlil qilish; 7
– Tejamkorlik; 14 (7+7)
– Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari;
– Loyiha ishi: Global muammolar yechimida mening hissam. 7
12 (7+5)
Sog‘lom turmush tarzi
– Atrof-muhit gigiyenasi; 7
– Sog‘lom turmush tarzi; 12 (7+5)
– Oziq-ovqat muammolari;
3 7
B1+ 14 (7+7)
– Iste’mol madaniyati;
– Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari; 7
– Loyiha ishi: Atrof-muhit muammolariga mening takliflarim.
Turizm
– Buyuk Ipak Yo‘li
– dunyoning sayyohlik markazlari;
– O‘zbekistonda sayyohlik;
4 B1+
– Sayohat rejalari;
– Dunyoning 7 mo‘jizasi;
– Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari;
– Loyiha ishi: turizmni rivojlantirishda mening rejam
Bozor iqtisodiyoti
– Iqtisodiyot sohalari;
– Monopoliya;
5 – Hisobot tayyorlash;
– Reklama;
– Statistika va ehtimollik (Statistics and probability*)
B1+
– Narx-navo va xarid;
– Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari;
– Loyiha ishi: Startup loyihalari.
Raqamli fuqarolik (Digital citizenship*)
– Sun’iy intelekt
– Mobil ilovalar
– Axborot xavfsizligi;
6 – Media savodxonlik
B1+
– Onlayn xarid / Onlayn ovqat buyurtma qilish;
– Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari;
– Loyiha ishi: Internet xurujdan qanday saqlanaman?
Ko‘chirmakashlik (Plagiarism*)
7 – Ko‘chirmakashlik;
– Mualliflik huquqi;
– Taqlid va tahlil.
138
8 B1+ 12 (7+5)
9 – Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari;
– Loyiha ishi: Ko‘chirmakashlikdan qanday qochish mumkin? 7
Jami
O‘z-o‘zini baholash 13 (7+6)
– Sizdan nima kutilmoqda?
– Sog‘lom tanqid; 7
– O‘z-o‘zini tahlil qilish;
13 (7+6)
B1+
– Vaziyatni tahlil qilish; 10
– Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari; 5
– Loyiha ishi: Men tahsil olayotgan kurs tahlili. 5
5
Talaba bo‘lishga tayyormisiz? 5
– Men yoqtirgan kasb; 12
– Kelajak rejalarni tuzish; 102 – B1
– O‘quv-almashinuv dasturlari 170 – B1+
– Anketa va so‘rovnomalar to‘ldirish;
– Vaqtni to‘g‘ri taqsimlash (Time management*)
B1+
– Qaydlar yozish;
– Maqsadga erishish rejasi;
– Mavzuga mos tinglab tushunish, o‘qib tushunish mashg‘ulotlari;
– Loyiha ishi: Yillik reja yaratish
Uyda o‘qish
Mustaqil ish
Mustaqil ish B1+
Takrorlash
Takrorlash B1+
Nazorat ishi
139
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI
AKADEMIK LITSEYLAR UCHUN
NAMUNAVIY
O‘QUV DASTURI
XORIJIY TILLAR
(CHUQURLASHTIRILGAN)
141
Ushbu dastur O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi huzuridagi
Oliy, o‘rta maxsus va professional taʼlim yo‘nalishlari bo‘yicha o‘quv-uslubiy birlashmalar
faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi kengashning 2021-yil 26-fevraldagi 1-son majlis bayoni bilan
maʼqullangan hamda Oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligining 2021-yil 10-martdagi 110-son
buyrug‘i bilan tasdiqlangan.
Ismi va familiyasi Ish joyi va lavozimi
Tuzuvchilar:
F.Azizova Ingliz tili bo‘yicha
R.Xujakulov O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti
D.Babakulova Samarqand davlat chet tillari instituti
Xalqaro Vestminster universiteti akademik litseyi
F.Yusupiy TIQXMMI “International House-Tashkent” akademik litseyi
M.Lebedeva Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti akademik
I.Mirmahmudova litseyi
G.Xusanova Toshkent davlat yuridik universiteti akademik litseyi
N.Muydinova TATU Farg‘ona filiali akademik litseyi
A.Jabborov Jizzax davlat pedagogika instituti akademik litseyi
Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti akademik
Sh.Xolmatov litseyi
P.Nazarov Nemis tili bo‘yicha
O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti
N.Nurullayeva Samarqand davlat chet tillari instituti
D.Atamurodova Urganch davlat universiteti akademik litseyi
G.Abdullayeva Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti akademik litseyi
Sh.Temirxodjayeva Namangan davlat universiteti akademik litseyi
Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti
O.Yuldashev akademik
Sh.Ziyayeva Fransuz tili bo‘yicha
N.Tursunova O‘zR OTV Oliy taʼlim standartlari va normativ taʼminoti
F.Yamanov boshqarmasi
O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti
Samarqand davlat chet tillari instituti
Qarshi davlat universiteti
142
KIRISH
Ushbu dasturni tuzishda O‘zbekiston Respublikasining 23.09.2020 yildagi “Taʼlim
to‘g‘risida”gi qonuni, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Chet tillarni o‘rganish
tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2012-yil 10-dekabrdagi
PQ-1875-son, “Iqtidorli yoshlarni saralab olish tizimi va akademik litseylar faoliyatini
takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2020-yil 3-dekabrdagi PQ-4910-son
qarorlari, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Uzluksiz taʼlim tizimining
chet tillari bo‘yicha davlat taʼlim standartini tasdiqlash to‘g‘risida” 2013-yil 8-maydagi
124-son qarori asos qilib olindi.
Xorijiy tillarni egallash taʼlim, ilm-fan, iqtisodiyot, siyosat va ijtimoiy hayotdagi
globallashuvning yangi davri uchun asosiy mezon hisoblanadi. Globallashayotgan
taʼlim endilikda ilm oluvchilar, o‘qituvchilar uchun butun dunyoda taʼlimni va ilmiy
izlanishlarni davom ettirish imkoniyatini yaratib bermoqda. Bundan tashqari, o‘rta
maxsus kasb-hunar taʼlimi bitiruvchilarining turli dunyoviy bilimlarini, shuningdek, o‘z
kasblari bo‘yicha egallagan bilim, ko‘nikma va malakalarini chet tillarida rivojlantirish
imkoniyatini yaratmoqda.
Ushbu o‘zgarishlar taʼlim sohasidagi mutaxassislarning xalqaro birlashuviga va
ular tomonidan mamlakatlararo taqqoslanishi mumkin bo‘lgan mukammal global
dasturlarning yaratilishiga olib keldi.
Ushbu namunaviy o‘quv dasturi O‘zbekistonda xorijiy tillarni o‘qitishning xalqaro
standartlariga muvofiq keluvchi umumyevropa ramkalari tavsiyalariga (CEFR) asoslangan
holda o‘rganish, oqitish va baholash DTSga moslashtirilgan holda ishlab chiqildi. O‘quv
dasturi barcha xorijiy tillarni o‘rganish, o‘qitish va baholash uchun asos bo‘lib xizmat
qiladi.
Shuningdek, akademik litsey o‘quvchilarining xorijiy tillarni o‘rganishda tinglab
tushunish, gapirish, o‘qish va yozish ko‘nikmalariga asoslangan holda darslar olib
borilishi ko‘zda tutilgan. Bugungi kunda xorijiy tillarni egallash, avvalo, foydalanuvchi
sifatida kelajakda o‘rta maxsus kasb-hunar taʼlimi tizimi bitiruvchilarining kichik
mutaxassis sifatida ishlashi, erkin muloqot qila olishiga imkon yaratadi. Ushbu
o‘quv dasturi va uning asosida yaratilgan va yaratiladigan darsliklar ham aynan shu
ko‘nikmalarga asoslangan tarzda tuziladi.
Mazkur dastur tilni o‘rganishning asosiy shakllarini tashkil qiluvchi 4 ta ko‘nikmaga
yo‘naltirilgan.
143
B1 DARAJA:
TINGLAB TUSHUNISH
Ommabop tanish mavzulardagi aniq normativ nutqning asosiy maʼnolarini tushuna
oladi.
Kasb-hunarga oid mavzulardagi aniq normativ nutqning asosiy maʼnolarini tushuna
oladi.
Shaxsiy qiziqish yoki kasbga oid kundalik voqealar va dasturlar haqidagi tele
radio yangiliklar sekin, biroq ravon gapirilganda ularning asosiy mazmuni va g‘oyasini
tushuna oladi.
Batafsil yozishga yo‘riqnomalar yoki ko‘rsatmalarni tushuna oladi va ularga amal qila
oladi.
Tanish mavzudagi muhokamaga kirisha oladi.
GAPIRISH
Dialog
Sayohat mobaynida yoki kasbiy sohada vujudga kelishi mumkin bo‘lgan aksariyat
vaziyatlarda muloqot qila oladi.
Tanish, shaxsiy qiziqishlarga oid yoki kundalik mavzularda tayyorgarliksiz suhbatga
kirisha oladi.
Ham ommabop, ham kasb-hunarga oid masalalar bo‘yicha maʼlumot oladi va bera
oladi hamda fikr almasha oladi.
Keng miqyosdagi his-tuyg‘ular va hissiyotlar, masalan g‘amginlik, baxtiyorlik,
dilxiralik, mamnuniyat, hayratlanishni ifoda qila oladi va ularga javob qaytara oladi.
Mavzu bo‘yicha suhbat yoki muhokamada qatnasha oladi.
Sayohat, xarid, bank va boshqa umumiy kundalik yoki mehnat faoliyatiga oid
vaziyatlardagi yumushlarni samarali uddalay oladi.
Yo‘riqnomalar yoki ko‘rsatmalarni tushunib, ularga amal qila oladi.
Rasmiy suhbatda, masalan ishga joylashish yoki stependiya olish uchun bo‘ladigan
suhbatda oldindan kutsa bo‘ladigan savollarga javob bera oladi.
Yuzma-yuz muloqotda yoki telefon orqali uchrashuv yoki tadbir vaqti va joyini
rejalashtira oladi.
Kasb-hunarga oid mavzudagi savollar bera oladi va ularga javob qaytara oladi.
Monolog
Ixtisoslikka oid yoki boshqa tanish mavzularda qisqa,mantiqiy fikrlar bilan bog‘langan
taqdimot qila oladi.
Tanish vaziyatlar va mavzularni sodda tasvirlab, ular haqida bevosita axborot bera
oladi.
Voqea-hodisalar va tadbirlar tafsilotlarini bog‘lay oladi.
Orzu-umidlar, xohish-istak va rejalarni tasvirlay oladi.
Ommaga eʼlon yoki taqdim qilish jarayonida rejalar yoki chora-tadbirlarni tas-
virlay oladi.
Sodda iboralar yordamida masala yoki dalil va sabablarni keltira oladi.
O‘QISH
Ixtisoslik sohalarida faktlarga asoslangan murakkab bo‘lmagan matnlarni to‘liq
tushuna oladi.
144
Kundalik va asosiy kasb-hunarga oid hujjatlardagi, masalan, xabarlar, qisqa rasmiy
hujjatlardagi tegishli maʼlumotlarni topa oladi va tushuna oladi.
Gazeta va internet matnlari va boshqa manbalardagi tegishli fikrlarni tushuna oladi.
Asbob-uskunalar va qurilmalarni ishlatish va ekspluatatsiya qilish bo‘yicha yozma
yo‘riqnomalarni tushunib, ularga amal qila oladi.
Ommaviy matnlarni muhokama qilishni nazarda tutgan holda asosiy fikrlarini
tushuna oladi.
YOZISH
Shaxsiy va kasbiy kontekstlarda qaydlar va xabarlar yozib, ularning shoshilinchligi,
muhimligi yoki zarurligini ifodalay oladi. Standart formatga asoslangan qisqa kasbga oid
hisobotlar yoza oladi. Mehnat amaliyoti tajribasiga oid oddiy hisobotlarni yoza oladi.
Ish joyi bilan bog‘liq masalalar va vujudga keladigan vaziyatlar bo‘yicha oddiy
hisobotlar yoza oladi.
Rezyume va tavsiya xatlarini yoza oladi.
B1+ DARAJA:
TINGLAB TUSHUNISH
O‘z mutaxassisligi doirasidagi yaxshi tuzilgan maʼruza yoki suhbatni tushuna oladi.
O‘z qiziqishlari doirasidagi tele yoki radio dasturlar va boshqa manbalarni tinglab,
asosiy maʼlumotlarni tushuna oladi.
Shaxsiy qiziqish, o‘qish yoki kasbga oid sohadagi og‘zaki manbalarni tinglab, ham
asosiy mazmuni, ham maxsus maʼlumotlarni anglay oladi.
Til egasi bilan tanish va maxsus mavzuda muloqotga kirishganda uning aksariyat
jihatlarini tushuna oladi.
GAPIRISH
Dialog.
Tanish kundalik va boshqa umumiy mavzularda maʼlum darajada o‘zida ishonch
bilan maʼlumot almasha oladi, tekshira oladi va tasdiqlay oladi.
Muammoni tushuntirib bera oladi va uni hal qilish yo‘llarini taklif qila oladi.
Kutilmagan muloqot vaziyatlarida ishtirok eta oladi: tayyorgarliksiz suhbat va
muhokamalarni olib bora oladi.
Tanish mavzularda debatlar va muhokamalarda ishtirok eta oladi.
Muhokamalar jarayonida mavhum mavzular va masalalarda o‘z fikrini ifoda qila
oladi.
Muhokama yoki suhbat mobaynida o‘zgalar fikrini sharhlay oladi.
Batafsil ko‘rsatmalarga oid savollarga javob bera oladi.
Savollar berib, tegishli sharhlar keltirib, intervyu olib bora oladi.
Intervyu yoki maslahat berish mobaynida kerakli maʼlumotlarni bera oladi.
Monolog.
Ommabop yoki ixtisoslikka oid mavzuda yaxshi tuzilgan taqdimot qila oladi.
Qisqa hikoya, maqola yoki muhokama mazmunini qisqacha bayon qila oladi.
O‘z qarashlarini tushunarli va aniq ifodalay oladi.
O‘QISH
145
Kattaroq matnlarni o‘qiy oladi, matnning turli qismlaridan tegishli maʼlumot yig‘a
oladi.
Munozarali matnning xulosasini aniqlay oladi.
Matn mazmunining asosiy g‘oyasini ajrata oladi.
Maxsus maʼlumot olish uchun nisbatan katta hajmdagi matnlarni o‘qiy oladi.
Maxsus maʼlumot olish, to‘liq tushunish uchun qisqa gazeta maqolalarini, internet
matnlari va boshqalarni o‘qiy oladi.
YOZISH
Maʼruza paytida o‘zi foydalanishi uchun yetarli darajada aniq bo‘lgan qaydlar
qila oladi.
O‘z qiziqishlariga taalluqli mavzuda qisqa, sodda esse yoza oladi.
Rasmiy xat, ish yuritish qog‘ozlarini (ariza, rozilik xatlari, rezyume) yoza oladi.
Tajriba, faoliyat va tadbirlar haqida talabga javob bera oladigan hisobotlarni yoza
oladi.
Loyiha ishi haqida qisqacha hisobot yoza oladi.
Hikoya yoza oladi.
Eslatma: 4 ta ko‘nikmani o‘quvchilarga o‘rgatishda tovush va transkripsiya bel
gilari, urg‘uning asosiy qoidalari, nutqda: darak, so‘roq, inkor va buyruq gaplarda
intonatsiyani to‘g‘ri qo‘llash, shuningdek, kasbga yo‘naltirilgan matnlar, nutq
leksikasining so‘z hosil qilsh xususiyatlari va asosiy maʼnolari va texnik lug‘at
glossariysini tuzishdan ham foydalaniladi.
O‘QUV FANINING MAQSAD VA VAZIFALARI
O‘zbekiston Respublikasida taʼlimning barcha bosqichlarida chet tilini o‘qitish-
ning asosiy maqsadi o‘rganuvchilarning ko‘p madaniyatli dunyoda kundalik, ilmiy
va kasbga oid sohalarda faoliyat olib borishi uchun chet tilida kommunikativ
kompetensiyasini shakllantirishdan iborat.
Chet tilining asosiy vazifasi – o‘rganilayotgan chet tili bo‘yicha egallagan bilim,
ko‘nikma va malakalarni muloqot jarayonida qo‘llash qobiliyatidir.
O‘QUV DASTURINING MAZMUNI
I kursda o‘quvchilarning kundalik hayotda erkin muloqotda bo‘lishini va o‘z ustida
mustaqil ishlashga bo‘lgan qiziqishini orttirishdan iborat. O‘quvchining yozish hamda
maʼlumotlar manbaalari bilan ishlash, taqdimot qilish, kasbga oid matnlar bilan ishlash,
kurs ishi va taqdimotlarni baholash ko‘nikmalarini hosil qilish va rivojlantirishdan
iboratdir.
II kursda o‘quvchining jamoa bilan ishlashi, taqdimot qilishi, turli xil mavzularda
erkin muloqotga kirishish, axborot texnologiyalaridan foydalanish ko‘nikmalarini
shakllantirishdan iborat.
Tilni kommunikativ tarzda o‘qitishda chet tili o‘qituvchilari tomonidan amal
etilishi lozim bo‘lgan tamoyillar:
– tilni aloqa vositasi sifatida o‘rgatish;
– o‘qituvchilarning turli metodika va usullardan foydalanishi;
– o‘quvchilar tildan qancha ko‘p foydalansa, ularning salohiyati shuncha oshib
borishi;
– til o‘rganuvchilarining erishayotgan yutuqlaridan manfaatdorligi;
146
– haqiqiy hayotda tildan qanday foydalanish kerakliligiga eʼtiborni qaratish;
– o‘quvchilar uchun tushunarli va ahamiyatli bo‘lgan matnlardan foydalanishi;
– tilni o‘rganish, o‘qitish va baholashda kasbiy fanlar o‘qituvchilari bilan hamkorlikda
amalga oshirilishi;
– tilni kommunikativ o‘qitish markazida o‘quvchining bo‘lishi;
– tilni o‘rganishda xato qayd etilsa, uning sababini o‘qitishdan izlash;
– tilni nazariyaga emas, amaliyotga tayanib o‘rgatish;
– har bir o‘qituvchi va o‘quvchi turli xarakterga ega shaxslar ekanligini nazarda tutish;
– til o‘rgatishga xolisona yondashish;
– mashqlarning real, hayotiy misollarga asoslanganligi;
– tanqidiy fikrlashni rivojlantirish;
– o‘quvchilarni ruhlantirish va til o‘rganishga jalb qilish;
– tilni kommunikativ o‘rganishini rivojlantirish;
– guruhning faolligini rivojlantirib, birgalikda ishlashga chaqirish;
– o‘quvchilarda tilni mustaqil ravishda o‘rganish malakalarini rivojlantirib, butun
hayot davomida shunday yo‘l tutishga undash.
Fanning amaliy mashg‘ulotlari mazmuni
Asosiy o‘rganilayotgan tillar (ingliz, nemis, fransuz) quyidagi komponentlarni o‘z
ichiga oladi:
• tinglash;
• gapirish;
• o‘qish;
• yozish;
• kommunikativ grammatika;
• kommunikativ leksika;
T inglash
I kurs
Tinglash komponenti bo‘yicha o‘quvchi birinchi kurs yakunida quyidagi bilim va
ko‘nikmalarni egallashi shart:
– turli janrdagi (tele yangiliklar, hikoyalar, telereklamalar, eʼlonlar va shu kabi)
matnlarni tushunish va muhokama qilish uchun tinglashi;
– tinglab tushunishni osonlashtirish uchun o‘quvchi turli strategiyalarni qo‘llay
olishi, jumladan, matnning asosiy g‘oyasini tushunish, kontekstdagi tayanch so‘zlarni
anglay olishi;
– radio yangiliklar, teledasturlar va adabiy (standart) chet tilida tanish mavzudagi
filmlarning asosiy mazmunini tushunishi;
– so‘zlashuvchining kayfiyati, ohangi va munosabatini anglay olishi;
Tinglash uchun mo‘ljallangan matn turlari:
– dialoglar, suhbatlar;
– telefon orqali muloqot;
– jamoat joylaridagi eʼlonlar (masalan, temir yo‘l vokzali, aeroportdagi eʼlonlar);
– ko‘rsatmalar, yo‘riqnomalar (masalan, auditoriyadagi o‘qituvchining ko‘rsatmalari,
ovqat tayyorlash, velosipedni (texnika vositalarini) taʼmirlash singari oson ko‘rsatmalar);
– tele va radio xabarlar, ob-havo maʼlumotlari;
– monologlar (masalan, prezentatsiyalar, nutqlar);
– tele va radio hujjatli filmlar;
– badiiy filmlar;
147
– qo‘shiqlar;
– audio kitoblar va h.k.
Strategiyalar:
– matnni tinglab uning asosiy g‘oyasini anglay olish;
– matnni tinglab, undagi muayyan maʼlumotni (masalan, sanalar, ismlar) farqlash;
– so‘zlashuvchining kayfiyati, hissiyotlari va munosabatini aniqlay olishi;
Kutilayotgan natijalar:
Birinchi kurs yakuniga kelib:
– kurs davomida o‘tilgan mavzular bo‘yicha o‘quvchilarda turli matnlarni tinglab
tushuna olish strategiyalari shakllanadi.
II kurs
Tinglash komponenti bo‘yicha o‘quvchi ikkinchi kurs yakunida quyidagi bilim va
ko‘nikmalarni egallashi shart:
– turli mavzulardagi aniq va batafsil og‘zaki tavsiflarni tushuna olishi va matn tuza
olishi;
– adabiy (standart) og‘zaki tilni shovqin yoki nutq yaxshi eshitilishiga to‘sqinlik
qilayotgan boshqa tashqi omillar sharoitida ham to‘liq tushuna olishi;
– tanish mavzulardagi aniq va ravon tuzilgan maʼruza yoki nutqni tushuna olishi va
unga doir savollarga javob bera olishi;
– adabiy (sandart) tilda olib boriladigan radio va TV dasturlarni (hujjatli filmlar, jonli
intervyular, tok-shou, spektakl va aksariyat badiiy filmlar) tushuna olishi va mazmunini
qisqacha og‘zaki bayon eta olishi;
– turli variantlar, sabab, natija, turli situatsiyalarning yutuq va kamchiliklarini eʼtirof
etgan holda o‘z nuqtayi nazarini ifoda etishi;
– turli ijtimoiy kontekstlarda tegishli til vositalaridan o‘rinli foydalana olishi.
Tinglashga mo‘ljallangan matn turlari:
– suhbat, dialoglar;
– telefonda suhbat
– jamoat joylaridagi eʼlonlar (masalan, vokzal/aeroport eʼlonlari);
– televidenie va radio orqali beriladigan yangiliklar;
– tele va radio dasturlar (tok-shou, hujjatli filmlar);
– o‘qish va kasbga oid mavzularda prezentatsiyalar, nutqlar, maʼruzalar;
– badiiy filmlar;
– intervyular;
– qo‘shiqlar;
– audio kitoblar.
Strategiyalar va ko‘nikmalar:
– asosiy g‘oyani tushunish uchun tinglash;
– muayyan maʼlumotni tushunish uchun tinglash;
– tinglab konspekt qilish;
– tinglab qisqacha mazmunini o‘rganilayotgan chet tili va ona tillarida bayon qilish.
Kutilayotgan natijalar
Ikkinchi kurs so‘nggiga kelib, o‘quvchilar quyidagi natijalarga erishishlari kutiladi:
– ikkinchi kurs mavzulari doirasida turli matnlarni tushuna olishlari va tegishli
savollarga javob qaytara olishlari.
G apirish
148
I kurs
Tinglash komponenti bo‘yicha o‘quvchi birinchi kurs yakunida quyidagi bilim va
ko‘nikmalarni egallashi shart:
– turli kommunikativ nutq vaziyatlari (salomlashish, kechirim so‘rash, xayrlashish,
minnatdorchilik bildirish va h.k.) ni to‘g‘ri o‘zlashtirishi;
– o‘ziga yoqqan va yoqmagan narsalar, jihatlar haqida fikrini bayon etishi;
– o‘zi haqida shaxsiy maʼlumotlarni bera olishi;
– so‘zlovchi nutqini tushunganligi yoki yaxshi anglay olmaganligini ifodalashi (ma
salan, so‘zlovchidan gapini yana bir marta takrorlashni, izohlash, savol berish va h.k.);
– muloqotni davom ettira olish;
– intervyu olish va savollarga javob qaytarish;
– tanish mavzularda muhokamalarda qatnashishi;
– navbat bilan muloqotga kirishishi, so‘zlovchining nutqini bo‘lmasligi yoki bo‘lishga
to‘g‘ri kelgan vaziyatlarda muloqotni davom ettirishi;
– muloqotni boshlash va tugallash strategiyalarini egallashi;
– jumlalarni perifraza qilish va qaytadan taʼkidlashi;
– og‘zaki muloqotda tegishli milliy-madaniy meʼyorlarni (masalan, iltimos va rahmat
so‘zlarining turli madaniyatlarda ishlatilishi, salomlashish odobi) bilishi va ularni
to‘g‘ri qo‘llashi;
– muloqot jarayonida tegishli imo-ishoralardan (masalan, diqqat bilan ting
layotganligini ko‘rsatish uchun oldinga sal engashish, tushunayotganligini ifodalash
uchun bosh irg‘ashi) o‘rinli foydalanishi.
Talaffuz:
– intonatsiya (intonatsiyaning grammatik va munosabat bildiruvchi funksiyalarini
farqlash);
– urg‘u (so‘z urg‘usi, gap urg‘usi);
– tovushlarni transkripsiyalar orqali o‘qiy olishi;
– ona tili interferensiyasi.
Metodika:
– muhokama;
– rolli o‘yinlar;
– turli situatsiyalar;
– video va audio vositalarga yozilgan tinglash uchun mo‘ljallangan matn, topshiriq
va vazifalar;
– o‘qish kundaligini yuritishi;
– mustaqil o‘qish (masalan, darsdan tashqarida o‘zi xohlagan matnni tinglashi,
talaffuzi ustida ishlashi).
Kutilayotgan natijalar:
Birinchi kurs yakuniga kelib:
– o‘tilgan mavzular bo‘yicha norasmiy vaziyatlarda muloqotga kirisha oladilar va uni
davom ettira oladilar.
II kurs
Tinglash komponenti bo‘yicha o‘quvchi ikkinchi kurs yakunida quyidagi bilim va
ko‘nikmalarni egallashi shart:
Dialog
– o‘qish va kasbga oid mavzulardagi dialoglarda ishtirok etib, maʼlumot almashish;
– tegishli intonatsiya va urg‘udan foydalanib hissiyotlarini ifoda eta olish;
149
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Home
Explore
Chet tili fanidan uzliksiz taʼlimda uzviylikni taʼminlash konsepsiyalari va milliy oʻquv dasturlari
View in Fullscreen
Ushbu konsepsiya va dasturlar Taʼlim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi tomonidan umumlashtirildi.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search