สู้โควิดแบบไทยๆ

ซ้อื ในเขตเศรษฐกิจน้ี โกยความร่ำ�รวยกลบั สู่นักลงทุนไทยได้อย่างเสรี ซ่งึ
เป็น AEC ขอ้ ทส่ี องและข้อที่สาม จะเป็นจริงไม่ได้ถ้าสมาชกิ ในภูมิภาคยงั
ไม่ให้ความสำ�คัญกับปัญหาความมั่นคงของมนุษย์ดังเช่นโรคระบาดท่ีเห็น
อยูใ่ นขณะน้ี

(9 เมษายน 2563)

ศ.นพ.วีระศักดิ์ จงสู่วิวัฒน์วงศ์ 151



ระดับยอดคลนื่ และช่วงคลืน่ ของแตล่ ะโรค
ไม่ไดข้ ้ึนอย่กู ับภมู ิคุ้มกนั ของประชากรอยา่ งเดยี ว

มันขึน้ กบั ปจั จัยอ่นื ๆ ท่เี รารูแ้ ละไม่ร้อู ีกมาก
เห็นได้ว่า COVID-19 ในเอเชียไมเ่ หมอื นตะวันตก

ไทยเราไม่จำ�เป็นตอ้ งเหมอื นอเมรกิ าและยุโรป
โมเดลทางคณติ ศาสตร์ท่ีเราไปลอกการบา้ นเขามา

ส่วนใหญใ่ ห้คำ�ตอบที่ผิด



ตอนที่ 22

เส้นโค้งรปู ต่าง ๆ
ของ COVID-19 ในประเทศไทย
กับยทุ ธศาสตร์ทางออก (Exit Strategy)

สมยั เรยี นชัน้ ประถมและมธั ยมต้น เราเรียนเร่ืองการเปล่ียนแปลง
เป็นสัดส่วน เช่น รถไฟวิ่งด้วยความเร็ว 60 กม. ต่อ ชม. วิง่ ไป 5 ชม. ได้
ระยะทางเพิ่ม ชม. ละ 60 กม. จนไปสิน้ สุดท่ี 300 กม.

แต่การเปลย่ี นแปลงจ�ำ นวนหรอื ปริมาณในโลกนี้ ส่วนใหญ่เพิม่ หรอื
ลดเป็น “เทา่ ” ทเี่ รียกว่า “Exponential” เราไปเรยี นตอนช้นั มธั ยมปลาย
แทนทจี่ ะเรยี นไปพร้อม ๆ กัน เช่น

• ดอกเบยี้ ทบต้น ถา้ กเู้ งิน 100 บาท ด้วยอตั ราดอกเบย้ี รอ้ ยละ 10
ต่อปี แล้วไม่จา่ ยคืนสกั ที ต้นปีทีส่ องเงินต้นก็เพิ่มเป็น 110 บาท 
ต้นปีที่สามก็เป็น 121 บาท (ไม่ใช่ปีละ 10 บาททุกปีนะครับ)
ปลายปที ี่ 8 ดอกเบ้ียกท็ บต้นแล้ว

• โลโก้ของวิทยาลัยวิชาการศึกษาเมื่อก่อตั้งเป็น exponential
curve คือ ความรู้ หรอื จำ�นวนประชากรท่ีเรยี นรู้จะเพิม่ ข้ึนเป็น
เทา่ ๆ เติบโตเรว็ มากเหมือนดอกเบ้ียทบต้นทีว่ ่ามานี้ น่าศรัทธา
นะครับ

• สารกัมมนั ตรงั สี ปล่อยพลังลดลงวนั ละ 5% สิ้นวนั ที่ 5 รังสที ่ี
ปลอ่ ยได้ก็เหลือเพยี งราวครงึ่ เดยี วของตอนแรก หรอื คา่ half
life ประมาณ 5 วัน

หวังว่าความร้หู รอื ประชากรที่มีความรู้ของไทยไม่ลดลงเปน็ nega-
tive exponential เหมือนตวั อย่างกัมมนั ตรังสนี ้ีนะครับ คา่ half life ความ
รู้ โดยเฉพาะด้านคณิตศาสตร์ของคนไทยเราอยู่ได้กว่ี ันครับ?

สมัยเมื่อสส่ี ิบปที ่ีแล้วเชอื่ ว่า ประชากรในโลกน้เี พิ่มเปน็ exponen-

ศ.นพ.วีระศักดิ์ จงสู่วิวัฒน์วงศ์ 155

tial และประชากรจะล้นโลกครบั เจา้ ของทฤษฎีน้ี คอื มลั ทัส (Malthus)
บอกไว้เมื่อสองร้อยปีท่แี ล้วว่า โลกจะแน่นไปด้วยมนุษย์

ต่อมาพบว่า เรายังเรยี นรจู้ ากมัลทัสไม่หมด เมื่อเพิ่มไปถึงจดุ หนงึ่
ประชาชนจะรู้สึกว่าแน่นอึดอดั เกินไป โลกไม่น่าอยู่ การเจริญพันธน์ุ ้อยลง
อัตราการเพิม่ น้อยลง เส้นโคง้ ทช่ี ีข้ ้ึนก็คอ่ ย ๆ ไปทางขวา กลายเป็นรูปตวั
S ภาษาคณิตศาสตรเ์ รยี กว่า “Logistic curve” มฟี ังกช์ นั เพิม่ เติมที่ท�ำ ให้
exponential กลายเป็น logistic เรียกส่วนนวี้ ่า “Crowdedness effect”
แปลว่า ฝงู ชนหนาแน่นเกินไป ซ่งึ ประเทศเราคนก็ไม่เยอะ แต่เรากลับพบ
crowdedness effect เรว็ กว่าประเทศอื่น คนรุ่นใหม่ของเรา ไม่ยอมแต่งงาน
ไม่ยอมมลี กู มเี ต้า หรอื เปลยี่ นไปเปน็ เพศตรงขา้ ม ท�ำ ใหก้ ารเจริญพนั ธล์ุ ดลง
เขาจะได้อย่ใู นอนาคตโดยไม่ต้องเผชิญกบั ผคู้ นทหี่ นาแน่นเกินไป

แบคทเี รยี กเ็ หมือนคนครบั เวลาเพาะเชอ้ื ในหอ้ งแลบ็ ระยะแรกเรม่ิ
เช้อื ก็จะเพิม่ จ�ำ นวนมากอย่างรวดเร็ว จนถงึ จดุ หนง่ึ อาหารเร่มิ ขาดแคลน
มันก็ตายไปบ้าง บางชนิดที่เหลือก็จับฝัก (spore) เพื่อไม่ต้องกินอาหาร
ทนต่อความแหง้ แล้งและสภาพที่ไม่เอ้อื อ�ำ นวยเป็นเวลานาน ๆ จนสภาพ
การณด์ แี ล้วคอ่ ยเติบโตแบบ exponential ใหม่

โรคระบาดในระยะแรกเรม่ิ ก็มกี ารเพิม่ เปน็ “เทา่ ” เหมือนกนั แพร่
จากคนหนึ่งไปยังคนอื่นด้วยค่า R ทมี่ ากกว่า 1 เป็น exponential curve
พอคนป่วยมาก สิ่งแวดลอ้ มก็ไม่ค่อยเออื้ อำ�นวยต่อการระบาด เช่น คนติด
เช้ือง่ายตายไป เหลือแต่ผู้ท่ีมีภูมิคุ้มกัน เชื้อไปทางไหนก็เจอแต่อุปสรรค
นอกจากนีม้ นษุ ย์ยังต่อสู้ด้วยการเว้นระยะห่างทางสังคม (social distanc-
ing) บา้ ง ปอ้ งกนั การแพรเ่ ชอื้ โดยสวมหน้ากากอนามยั และลา้ งมือบา้ ง สาย
พันธุท์ ร่ี ้ายแรงฆา่ คนได้มากในเวลาอนั รวดเร็วกจ็ ะค่อย ๆ สูญพนั ธุ์ไป หรอื
ค่า R น้อยกว่า 1 เหลือแต่สายพนั ธท์ุ ี่อยูก่ ับมนษุ ย์โดยไม่ก�ำ แหงหาญนกั
ผู้ปว่ ยแต่ละคนก็แพร่เชอื้ ได้น้อยลง คนกป็ ว่ ยและตายน้อยลง เราก็จะเหน็
exponential curve ของเชอ้ื กลายเป็น logistic curve หรือ รูปตัว S เชือ้
อาจจะหายไปจนสูญพนั ธุ์ หรือ ไปหลบซอ่ นอยใู่ นตัวมนษุ ย์บางกลุ่ ม หรือ
อยใู่ นสตั ว์ อยู่ในสิง่ แวดล้อมอื่น ๆ ก็แล้วแต่โอกาส

ประสบการณข์ องโรคหดั ทตี่ ิดต่อกนั ได้งา่ ยมากกเ็ ปน็ อยา่ งนม้ี าเปน็

156 สู้โควิดแบบไทย ๆ

ร้อยเป็นพันปี แต่เกิดขึ้นกับเด็ก เพราะเด็กรับเช้ือแล้วแพร่เช้ือง่าย ป่วย
หนกั และตายงา่ ย ที่ไม่ตาย (เดนตาย) กม็ ีภูมิคุ้ มกันไปตลอดชวี ิต หมด
เด็กรุ่นหน่ึงไปแล้ว เชื้อก็ไม่รู้จะไปเล่นงานใคร ก็ต้องสงบเสงี่ยม รอเด็ก
เกิดใหม่มจี �ำ นวนมากพอแล้วคอ่ ยระบาดบกุ ราวเี ดก็ น้อยรุ่นใหม่ สถิติโรคหดั
ในสมยั กอ่ นจงึ เป็น curve ขึ้น ๆ ลง ๆ เป็นจงั หวะ อย่างนเี้ ราเรียกว่า “คลื่น
หรือ oscillation wave” เหมือนคลื่นกระแสไฟฟา้ น�ำ้ ขนึ้ น้�ำ ลง และอื่น ๆ
จังหวะช่วงคลื่นกแ็ ล้วแต่จงั หวะการเกิดของประชากรมนุษย์ ปัจจุบนั อตั รา
การเกิดต่�ำ นอกจากนัน้ เดก็ ยังฉีดวัคซนี การเกิดโรคหัดจงึ มชี ่วงคลื่นท่ยี าว
กว่าเดิม และยอดคลื่นทตี่ �่ำ กว่าเดิม

โรคระบาดแต่ละโรคแพร่โดยกลไกไม่เหมือนกัน COVID-19 แพร่
โดยระบบทางเดินหายใจเหมือนโรคหดั และไขห้ วดั ใหญ่ โรคระบาดบางชนิด
เช่น ไขซ้ กิ า (zika) ทท่ี �ำ ใหเ้ ดก็ เกิดมาพิการหวั เลก็ แพร่โดยยงุ ลายเหมือนไข้
เลอื ดออก โรคเอดสแ์ พร่โดยเพศสมั พนั ธแ์ ละการรบั เชอ้ื ผา่ นเขม็ ฉดี ยาและ
การรบั เลือด เปน็ ต้น ไม่ว่าจะระบาดโดยเส้นทางไหน กม็ รี ะดบั ของการเจบ็
ป่วยของประชากรขนึ้ ๆ ลง ๆ คลา้ ยกนั คอื เร่มิ ต้นเป็น exponential ต่อ
ไปเปน็ ตวั S และระยะยาวเป็นคลื่น

มีอยู่หลายโรคท่ีตัวอย่างของการสงบของโรคระบาดโดยประชากร
ไม่จำ�เปน็ ต้องมีภูมิคุ้ มกนั สูงมาก ซ่ึงทมี ผมทำ�วิจัยอยูเ่ รว็ ๆ นี้ คือ ไข้ซกิ า
(zika) ประชากรท่วั ไปมีภูมิคุ้ มกันอยูใ่ นระดบั หน่ึง เมื่อมีโรคระบาดเกิดขึ้น
ภูมิคุ้ มกนั ก็สูงขึ้น แต่ไม่ได้สูงมาก โรคสงบลง ณ จุดท่มี กี ารระบาด แล้วก็
ไประบาด ณ จดุ อื่น ๆ การหยดุ ระบาดอาจจะเกิดจากความสมั พนั ธร์ ะหว่าง
เชอื้ กบั ยงุ น�ำ โรคหรอื ประชากรยงุ ด้วย ไม่ใชเ่ ฉพาะความสมั พนั ธร์ ะหว่างเชอื้
กับคนหรอื ประชากรมนษุ ยเ์ ทา่ นัน้

ระดบั ยอดคลื่นและช่วงคลื่นของแต่ละโรคไม่ได้ขนึ้ อยกู่ บั ภูมิคุ้มกนั
ของประชากรอย่างเดียว มันขึน้ กบั ปัจจัยอื่น ๆ ทเ่ี รารู้และไม่รู้อกี มาก เห็น
ได้ว่า COVID-19 ในเอเชยี ไม่เหมือนตะวนั ตก ไทยเราไม่จำ�เปน็ ต้องเหมือน
อเมริกาและยุโรป โมเดลทางคณิตศาสตร์ที่เราไปลอกการบ้านเขามา
ส่วนใหญ่ใหค้ �ำ ตอบทผ่ี ิด ด้วยเหตุผลร้อยแปด เราจงึ ไม่ต้องมียทุ ธศาสตร์
ทางออก (strategic exit) จาก COVID-19 เข้าสู่ระยะฟื้นฟูเศรษฐกิจ

ศ.นพ.วีระศักดิ์ จงสู่วิวัฒน์วงศ์ 157

เหมือนประเทศเหลา่ นนั้ เราต้องพิจารณารูปธรรมของเราทง้ั ด้านการระบาด
ของโรคและพืน้ ฐานทางสังคมเศรษฐกิจ แล้วปรับยุทธศาสตรเ์ ป็นระยะ ๆ
ทางออกกจ็ ะค่อยปรากฏชดั ขน้ึ เอง

(13 เมษายน 2563)

158 สู้โควิดแบบไทย ๆ





เวลาเราจะออกจากกระดองในข้นั ตอ่ ไป
ภาคอุตสาหกรรมการผลติ คอื แคนดเิ ดตที่สำ�คัญ
ปัจจบุ นั มอี ตุ สาหกรรมหลายบริษทั ไม่หยุดการผลติ

แต่เขม้ งวดเรือ่ งการปอ้ งกันแทน



ตอนท่ี 23

แผนการเต่าไทยโผล่หวั ออกจากกระดอง

เต่าไทยรแู้ ล้วว่าอยใู่ นกระดองปลอดภยั จากสตั วร์ า้ ยโควิด แต่ขืนหด
หวั อยูแ่ ต่ในกระดองคงจะอดตาย จะต้องหาทางขยบั เขยอ้ื น

อันแรก ต้องมรี ะบบประสาทสมั ผสั รบั รทู้ ่ดี ี ถึงแม้อย่ใู นกระดองก็
ต้องประมาณการว่าสตั ว์ร้ายนั้นไปหรอื ยัง หรอื ยงั จอ้ งเล่นงาน

ถงึ แม้ตาไม่เหน็ ระบบประสาทสมั ผสั อื่น ๆ ก็ยังมีอยู่ ทีส่ ำ�คญั ใจ
ต้องนิ่ง อดทน รับฟังเสียง จับการสั่นสะเทือนของพื้นดิน สังเกตกล่ิน
อุณหภูมิ แสงสว่าง

เมื่อเวลาผา่ นไปนานพอแล้ว สตั วร์ า้ ยคงเบอ่ื แล้ว เต่าไทยจงึ คอ่ ย ๆ
โผลห่ วั ออกจากกระดองทลี ะนิด ดูซา้ ยดูขวา ถา้ ไม่แน่ใจกห็ ดหวั ต่อ ถา้ แน่ใจ
ก็คลานต้วมเตีย้ ม ใช้สญั ชาตญาณหาอาหาร

เมืองไทยก็คงเหมือนเต่า เรารู้แล้วว่าการจำ�กัดตัวเองอยู่ในที่พัก
เปน็ การหลบภัยจาก COVID-19 ทีด่ ีท่ีสดุ แต่ชวี ิตของแต่ละคนและสังคม
โดยรวม ไม่ได้ต้องการความปลอดภัยอย่างเดียว การจะอยู่รอดได้ต้องมี
ความมน่ั คงทางเศรษฐกจิ การศกึ ษา และอื่น ๆ อกี หลายอยา่ ง ซงึ่ ล้วนแล้ว
แต่เป็นกิจกรรมที่ทำ�ในขณะท่หี ดหัวในกระดองได้ยากหรอื ทำ�ไม่ได้

เราจะมแี ผนออกจากกระดองต้าน COVID-19 อยา่ งไร จดุ ดลุ ยภาพ
ระหว่างความเส่ียงท่ี COVID-19 จะระบาดอกี ครง้ั กบั ความคุ้มค่าท่ีได้จาก
กิจกรรมทางเศรษฐกจิ และสังคมอยู่ตรงไหน

นักเศรษฐศาสตรแ์ ละนักสาธารณสขุ ต้องประสานงานกนั ในการให้
คำ�แนะนำ�รัฐบาล การวิเคราะห์อาจจะต้องแยกส่วนทางภูมิศาสตร์ หรือ
ทางภาคเศรษฐกิจ พื้นที่ใดทีม่ ีความเสย่ี งต�่ำ ภาคเศรษฐกิจใดมคี วามเส่ยี ง

ศ.นพ.วีระศักดิ์ จงสู่วิวัฒน์วงศ์ 163

ต่อ COVID-19 ต่ำ� และมีสำ�คัญต่อความม่ันคงของประเทศ ก็ควรโผล่
หวั ออกจากกระดองได้กอ่ น

เราจะรู้ได้อย่างไรว่าพื้นท่ีใดความเสี่ยงสูงหรือตำ่� เร่ืองนี้ใช้
สามญั ส�ำ นกึ หรอื ตรรกะ 2 ส่วนในการตดั สิน ตรรกะส่วนแรก ซง่ึ ส�ำ คญั ทสี่ ดุ
คือ ใช้อดีตและปัจจุบันพยากรณ์อนาคต โดยการดูจากสถิติท่ีผ่านมา ถ้า
พืน้ ทใ่ี ดในช่วงท่ีผ่านมาเป็นพื้นทป่ี ดิ คนเขา้ ออกน้อย ประชากรอยกู่ ระจาย
เบาบาง ไม่เคยมีโรคนี้เลยตลอดระยะ 3 เดือน กน็ ่าจะเปน็ พื้นที่ท่เี ต่าควร
ทดลองโผล่หวั ออกมาหาทางเล็มหญ้า

ในทางตรงข้าม พื้นที่ซ่ึงมีประวัติโรคระบาดรุนแรง มีผู้ป่วยรุ่ น
ท่ี 3 ที่ 4 หรอื ยอดรวมของการติดเชอื้ ภายในพืน้ ทีส่ ูง ก็ควรจะหดหวั อยู่
ในกระดองต่อไป

พื้นที่ซึ่งมีแต้มความเส่ียงระดับกลาง คือ พื้นท่ีซึ่งมีการติดต่อกับ
ภายนอกมาก มีผู้ป่วยนำ�เข้ามาจากท่ีอื่นมาก แต่ยังป้องกันไม่ให้เกิดการ
กระจายโรคภายในพืน้ ที่นนั้ ไม่มผี ู้ปว่ ยรุ่ นที่ 2 หรือมเี พียงเลก็ น้อย ไม่มีรุ่น
ท่ี 3 ที่ 4 เมื่อจ�ำ นวนผู้ป่วยใหม่หมดไปสักระยะหนึง่ (1 เดือนไปแล้ว) ก็
ค่อย ๆ พิจารณาความพร้อม

กระทรวงสาธารณสุขควรเริ่มพิจารณาว่าควรจะมีเกณฑ์การให้
คะแนนความปลอดภัยของพื้นที่เกณฑ์อื่นใดเพิ่มเติม จากนั้นจึงเริ่มให้
คะแนนอย่างยตุ ิธรรมและให้ประชาชนรบั รู้ว่าพืน้ ที่ใดคุ้มทจี่ ะเส่ยี งแล้ว

นอกจากสถิติทผ่ี ่านมากม็ ีหลกั ตรรกะส่วนที่ 2 ซึ่งผมให้นำ้�หนกั ไม่
มาก คือ ปัจจัยในพื้นที่ซ่ึงผู้เชี่ยวชาญคิดว่าอาจจะส่งผลต่อการติดเชื้อใน
อนาคต เช่น ตอนมีโรคระบาดท่เี มืองอู่ฮนั่ ฝรงั่ บอกว่าสนามบินสุวรรณภูมิ
และดอนเมืองน่าจะอนั ตรายท่ีสดุ เนื่องจากมนี กั ท่องเท่ยี วจนี มาก มันกถ็ ูก
อยู่บ้างที่พบว่าเชื้อไวรัสของเราเป็นสายพันธ์ุอู่ฮ่ัน แต่การระบาดของเรา
ไม่ได้รุนแรงอย่างประเทศในยุโรปและอเมริกา ซ่ึงตอนนั้นพวกฝรั่งเข้าใจ
ว่าบ้านตนเองปลอดภยั

ทนี ม้ี าคยุ เรอื่ งทอี่ ยู่นอกเหนือความรคู้ วามช�ำ นาญของผม แต่อยาก
ชวนคุยบ้าง คอื เร่ืองการประกอบธุรกิจ ผมคิดว่ารฐั บาลได้ดำ�เนินการโดย
ค�ำ นงึ ถึงเร่ืองนีอ้ ยู่แล้ว โดยให้เศรษฐกิจทเ่ี ก่ยี วกบั ความมัน่ คง เช่น อาหาร

164 สู้โควิดแบบไทย ๆ

และการเกษตรหลายประเภท เช่น การกรีดยาง การประมง ยงั ท�ำ งานอยู่
ระหว่างโรคระบาด ระบบห่วงโซอ่ าหารของเรามภี ยั แลง้ อยบู่ า้ ง แต่แสงแดด
ก็ยังทำ�ให้พืชพันธ์ุธัญญาหารเจริญเติบโต ทะเล แม่นำ้� ลำ�คลองได้รับ
การพักตัว กลับมาเลี้ยงประชากรไทยไม่ให้อดอยาก การเงินการธนาคาร
กจิ กรรมสาธารณูปโภคพืน้ ฐานจนถงึ ระบบไอทขี องชาติ ต้องด�ำ เนินการต่อ
ไปโดยไม่หยดุ อันน้ีไม่ต้องเปน็ ห่วงเพราะปฏิบัติกันทุกประเทศ

น่าสังเกตว่า สิ่งท่ีต่างกันระหว่างไทยกับฝร่ังเศสในการปิดเมือง
ดูเหมือนจะมีอย่างน้อยอย่างหนึ่ง คือ ฝร่ังเศสบอกว่าร้านขายผลิตภัณฑ์
ยาสูบไม่ต้องปดิ คงเพราะมปี ระชากรข้ยี าเยอะ แต่ไทยเราแน่กว่า เราปดิ
ขายเหล้าด้วย อย่าลืมนะครับ อบายมุขท้ังหลายเป็นมุขหรือปากทางหรือ
ประตูสู่อบายภูมิ เรามผี ู้ป่วยมากจนต้องปดิ เกาะภเู กต็ เนื่องจากมีการแพร่
เชอ้ื โควิดในแหลง่ อโคจร รักษาศีลข้อ 3 และขอ้ 5 ให้ดี รกั ษาสติ ปอ้ งกนั
การสมั ผัสใกล้ชิดและสมั ผสั ลกึ ๆ ในสถานทล่ี กึ ลับจะช่วยป้องกนั โรคโควิด

เวลาเราจะออกจากกระดองในขั้นต่อไป ภาคอุตสาหกรรมการผลิต
คือ แคนดิเดตที่ส�ำ คัญ ปัจจุบนั มอี ตุ สาหกรรมหลายบริษทั ไม่หยดุ การผลิต
แต่เข้มงวดเรอื่ งการป้องกนั แทน เรอื่ งน้ีรฐั บาลควรมีนโยบายอย่างไร ผม
คิดว่ารัฐไม่ควรปล่อยให้ทำ�ตามใจผู้จัดการหรือเจ้าของกิจการ กระทรวง
สาธารณสขุ ควรร่วมกบั กระทรวงอตุ สาหกรรมตง้ั เกณฑก์ ารตรวจสอบระดบั
ความเส่ียงและความปลอดภัยจากโควิด แล้วออกไปตรวจสอบโรงงาน
ต่าง ๆ ท่ัวประเทศ อย่างที่เคยบอกละครบั “สวุ รรณตรวจดูบัญชี ใครทำ�
ดีให้ไปสวรรค์” ถ้าตรวจแล้วได้มาตรฐานดีก็ควรเผยแพร่ให้สาธารณชน
และสหภาพแรงงานทราบ “ใครทำ�ชั่วตกกระทะทองแดง เอาหอกแหลม
แทงทุกวัน ทุกวัน” โรงงานท่ีมีความเส่ียงต้องถูกลงโทษในระดับต่าง ๆ
จนถึงข้ันปิดโรงงาน ผมเชื่อว่าโรงงานจะปลอดภัยมากขึ้น สภาพแรงงาน
กค็ งยินดรี ่วมมือ

เรอื่ งทย่ี ากกว่านน้ั คอื ภาคบรกิ าร ซง่ึ ส่วนใหญ่ผู้ใหบ้ รกิ ารและผรู้ บั
บรกิ าร ยากท่จี ะใหห้ ่างกนั เกิน 2 เมตร ภาคนต้ี ้องการนวัตกรรมใหม่ ๆ ใน
การปอ้ งกนั โควิด ซงึ่ ผมกย็ งั นกึ ไม่ออก พวกเราทที่ �ำ งานบรกิ ารต้องช่วยกนั
คิดค้นวิธีแล้วนำ�มาแลกเปลย่ี นกนั

ศ.นพ.วีระศักดิ์ จงสู่วิวัฒน์วงศ์ 165

ตัวอย่าง เช่น ภาคบริการประเภทการท่องเที่ยวเป็นส่วนท่ีทำ�
รายได้ให้ประเทศสูงมาก และมกี ารกระจายรายได้ไปยังส่วนต่าง ๆ อย่าง
มาก ถา้ มนี วตั กรรมเปลย่ี นภาคการทอ่ งเทย่ี ว ซง่ึ หมายถงึ การเดินทาง และ
มกั จะมนี ยั ถงึ คนจ�ำ นวนมาก ใหก้ ลายเปน็ การใหบ้ รกิ ารทปี่ ลอดภยั พกั ผอ่ น
เปน็ ส่วนตวั ส�ำ หรบั ผทู้ มี่ รี ายได้ดแี ละรายได้ปานกลางได้ใชช้ วี ิตในครอบครวั
เล็ก ๆ กกั ตวั ในพื้นทีอ่ นั มที ศั นยี ภาพสวยงาม มีธรรมชาติกลับคืนมา และ
มีสิ่งอ�ำ นวยความสะดวกตามสมควร แต่ไม่มีกิจกรรมทางสังคมหรอื มีน้อย
มาก การบรกิ ารแบบนจ้ี ะเกิดขน้ึ ได้ไหม จะปลอดภยั พอหรอื เปลา่ เปน็ เรอ่ื ง
ท่ีต้องถกเถยี งกัน

ถา้ คิดไม่ออกจรงิ ๆ กค็ งต้องเลกิ กจิ กรรมของภาคทอ่ งเทย่ี วนี้ไปพกั
ใหญ่ ๆ จนกว่าโควิดจะหมดไปจากโลก ซง่ึ ก็แล้วแต่ใครจะพยากรณ์ เราก็
ต้องหาทางพฒั นาทกั ษะใหม่ (reskill) และ พฒั นาทกั ษะขนั้ ต�่ำ (down-skill)
ท่ีเราทอดทง้ิ ไป เช่น การท�ำ เกษตรพืน้ ฐานแบบเศรษฐกจิ พอเพียง การคา้
ปลกี ขนาดเลก็ รัฐบาล 4.0 บอกว่าเราต้องพฒั นาทกั ษะขัน้ สูง (up-skill) ให้
คนของเราใช้ไอทมี ากขนึ้ ผมคิดว่า down-skill อาจจะเปน็ ทางรอดทสี่ �ำ คญั
กว่า เหมือนไอดอลของเราที่ down-skill จากนักเก็งกำ�ไรหุ้นมาทำ�ธุรกิจ
แซนด์วิชเมื่อฟองสบแู่ ตกสองทศวรรษท่แี ล้ว

เต่าไทยนะครบั ต้วมเตยี้ ม แต่ปลอดภยั เราไม่ต้องหวงั จะร�่ำ รวยได้
อยา่ งรวดเรว็ เต่าเดินไม่เรว็ หรอกครบั แต่เต่าอายยุ ืน และอีสปแต่งนิทาน
ให้ชนะกระต่ายด้วย ช่วยกันคิดรอบ ๆ กระดอง และหาจงั หวะดี ๆ โผล่
หัวออกจากกระดองก็จะดนี ะครบั

(17 เมษายน 2563)

166 สู้โควิดแบบไทย ๆ





โรคโควิดเปน็ โรคทเี่ พง่ิ จะร้จู กั กัน
การตรวจพบแอนตบิ อดี

อาจจะเปน็ ผลจากการฝากรักนดิ ๆ หน่อย ๆ ของเชอื้
คอื ไปสมั ผัสโรค แต่ไมป่ ว่ ยจรงิ จัง ความจ�ำ อาจจะไม่ยั่งยืน

ไมเ่ หมอื นอย่างผู้ป่วยหนักท่รี อดมาได้



ตอนท่ี 24

การตรวจ serology

ลูกศิษย์คนหนึ่งมาปรึกษาผมว่าจะนำ�การตรวจ serology (เจาะ
เลือดหาแอนติบอดีใน serum หรอื น�ำ้ เหลือง) ไปใช้กะงานอะไรดี ผมตอบ
ว่าปรกติทางระบาดวิทยาเรามกี ารส�ำ รวจทเ่ี รยี กว่า ”Serosurvey” หลงั การ
ระบาด เพื่อส�ำ รวจว่าการระบาดท่ผี ่านมามคี นเคยรับเชือ้ อยเู่ ท่าไหร่ เอาไว้
วางแผนว่าต้องใช้วัคซีนควบคุมโรคหรอื เปล่า

การตรวจ serology ในทางคลินิกมีประโยชน์อยบู่ า้ ง แต่ไม่มาก ถา้
เราไม่มีวิธีตรวจหาตัวเชื้อ บางทีเราก็เหมาเอาว่าคนที่มีแอนติบอดีน่าจะมี
เชือ้ อย่างเช่นกรณขี อง HIV

แต่โรคติดเชอ้ื อกี หลายโรครวมทงั้ โควิด เราไม่ใชแ้ อนติบอดีในการ
วินิจฉัย เพราะแอนติบอดีเป็นเหมือนแผลเป็นแห่งความทรงจำ�ซ่ึงอาจจะ
อยู่ได้นาน โดยทีต่ ัวก่อทุกข์ คือ สมทุ ยั หรอื ตัวเช้ือ ไม่รู้ว่ายงั อยู่ในรา่ งกาย
หรอื เปล่า

กระทรวงสาธารณสุขมีความพร้อมท่ีจะตรวจหา RT-PCR ซ่ึงเป็น
องค์ประกอบของเชื้อแน่นอนอยู่แล้ว เตรียมไว้จากเงินภาษีของเราตั้ง
1 ลา้ นชดุ

กรมวิทยาศาสตรก์ ารแพทยแ์ ละส�ำ นกั งานหลกั ประกนั สขุ ภาพแหง่
ชาติ (สปสช.) ออกคา่ ตรวจใหฟ้ รีได้ไหมครบั ผมจะได้เชียร์ให้อุดหนุนกรม
วิทยาศาสตร์การแพทยข์ องเรากอ่ น

บางคนบอกว่า มแี อนติบอดกี แ็ สดงว่าไม่เปน็ โรคอกี ตลอดชวี ิตแล้วสิ
อาจจะจริงสำ�หรับบางโรค อย่างเช่นแอนติบอดีจากการป่วยด้วย
โรคหัด ซึ่งอยู่ยงคงกระพัน แต่แอนติบอดีจากการฉีดวัคซีนป้องกันโรค
ไม่ดีอย่างนั้นนะครับ ฉีดครบแล้วท้ิงไว้นาน ๆ แอนติบอดีก็หายไปพร้อม

ศ.นพ.วีระศักดิ์ จงสู่วิวัฒน์วงศ์ 171

กบั ความทรงจำ�
โรคโควิดเป็นโรคที่เพิ่งจะรู้จักกัน การตรวจพบแอนติบอดีอาจจะ

เปน็ ผลจากการฝากรกั นิด ๆ หน่อย ๆ ของเชื้อ คอื ไปสมั ผัสโรค แต่ไม่ปว่ ย
จริงจงั ความจ�ำ อาจจะไม่ยง่ั ยืน ไม่เหมือนอย่างผู้ป่วยหนักทร่ี อดมาได้

ความจรงิ อาจจะมีวิธีตรวจว่าแอนติบอดีที่มีอยูจ่ ะฆ่าหรอื ยับย้ังเชื้อ
ท่ีมีชีวิตได้จริงหรือเปล่า (neutralization test) แต่น่ันต้องทำ�ในห้องที่มี
ความปลอดภยั ทางชวี วิทยา (biological safety level หรอื BSL) ระดบั สูง
หอ้ งแลบ็ ทวี่ ่าน้ี คนท�ำ งานช�ำ ระลา้ งรา่ งกายกอ่ น-หลงั เขา้ และเขา้ ทาง-ออก
ทางไม่ยอ้ นกลบั อากาศทเี่ ขา้ ไปในหอ้ งจะปอ้ งกนั ไม่ใหเ้ ชอ้ื โรคเลด็ ลอดเขา้ ไป
ได้และอากาศทอี่ อกกค็ ดั กรองฆา่ เชอ้ื จนแน่ใจว่าไม่มเี ชอ้ื เลด็ ลอดออกมาได้
ซ่ึงมีไม่กี่แห่งในประเทศไทย เพราะเช้ือน้ีน่ากลัวมาก ๆ การตรวจต้องใช้
เวลาทำ�นานและค่าแรงแพงเนื่องจากต้องการความชำ�นิชำ�นาญสูง จะมา
แจกให้ท�ำ กนั ท่วั ไปไม่ได้ครบั

สรุปแล้วผมแนะน�ำ ลกู ศิษย์ท่ีปัตตานีว่า เขียนโครงรา่ งวิจัย sero-
survey ให้ดี ให้ผ่านระบบรีวิว จะได้ผลงานวิจัยท่ีสามารถนำ�มาใช้ในการ
วางแผนว่าหลงั การระบาดแล้ว เกิดภูมิคุ้มกนั หมู่ (herd immunity) พอไหม
ถา้ ยงั ไม่มีวัคซนี จะมกี ารระบาดได้อกี หรือเปลา่

บางท่านอาจจะข้องใจว่าเรากท็ ำ� serosurvey ตอนนซี้ ะเลย เผื่อมี
herd immunity พอแล้วจะได้บอกลงุ ตู่ให้ปลดลอ็ กซะที

ยงั งัน้ ก็ได้ครบั แต่เป็นไปได้มากว่า herd immunity เราคงไม่มาก
ถงึ ขนาดนน้ั เพราะเราไม่ได้ใชย้ ทุ ธศาสตรข์ องเมืองผู้ดที ปี่ ลอ่ ยให้โรคระบาด
มาก เอาความตายไปแลกกบั herd immunity โรคระบาดน้อย ๆ ระดับ
พ่ีไทยนี้ สรา้ ง herd immunity ไม่น่าจะพอนะครับ

ถ้าสิ่งท่ีผมเชื่อเป็นจริง ระดับ herd immunity ของเราตำ่� และ
เกิดลุงตู่ท่านดันเถรตรงว่าให้รอไปก่อนจนกว่า herd immunity สูงแล้ว
ค่อยปล่อยให้คนไทยไปร้านตัดผม พวกเราจะไม่หนวดถึงเข่า เคราถึงนม
ผมถงึ ตนี หรือครับ


(20 เมษายน 2563)

172 สู้โควิดแบบไทย ๆ





อกี เรอ่ื งที่ ศบค. ควรใช้ในการประเมนิ
ความเสีย่ งของคนไทยโดยรวม
คือ อตั ราการติดเชอื้ ทุตยิ ภูมิ

หรือรุ่นที่ 2 (secondary attack rate)



ตอนที่ 25

การประเมนิ สถานการณ์
ด้วยวิชาระบาดวิทยา

คราวนข้ี อเปลยี่ นเรอ่ื งมาประยกุ ตว์ ิชาระบาดวิทยาเพื่อการประเมิน
สถานการณ์โรคติดต่อ

ผมได้ยินคณุ หมอทวีศิลป์ (นพ.ทวศี ิลป์ วิษณุโยธิน โฆษก ศบค.)
รายงานความก้าวหน้าของการควบคุมโรคก็น่าสนใจดี ฟังง่าย ๆ ว่าวันนี้
ผู้ปว่ ยรายใหม่เท่าไหร่ หาย และ ตายเท่าไหร่

สิง่ ทร่ี ู้สกึ ว่าพูดแล้วยงั ทง้ิ เปน็ ปริศนา คอื สถิติทางระบาดวิทยาเรอื่ ง
การแพร่กระจายของโรค และความเสี่ยงของประชาชน

อย่างไรกต็ าม คนชงขอ้ มูลให้ ศบค. ระบุตวั ตั้งหลาย ๆ ตัว ไม่มี
ตวั หารที่ดี

เช่น ผู้ป่วย xx คนไม่รู้ว่าติดเชอื้ จากไหน ผู้ป่วย xx คนติดเช้ือจาก
คนทร่ี ู้ว่าปว่ ยหรือมเี ชื้อ

ข้อมูลน้ีรวมผู้ป่วยที่เข้ามาจากต่างประเทศอยู่ด้วย เลยไม่รู้ว่าที่รู้
และไม่รู้ว่าติดเชอื้ มาจากไหน เปน็ คนที่ไม่ได้ไปประเทศไหนเลยกีค่ น ท�ำ ให้
ไม่ทราบจ�ำ นวนผทู้ ตี่ ิดเชอ้ื ภายในประเทศ (unknown local transmission)
ซึ่งควรจะบอกสถานท่ีติดเช้ือด้วยซำ้�ไปเพื่อให้ทีมงานในสถานท่ีนั้นรีบไป
จัดการ

อีกเร่ืองท่ี ศบค. ควรใช้ในการประเมินความเสี่ยงของคนไทยโดย
รวม คือ อัตราการติดเชื้อทตุ ิยภูมิ หรือรุ่ นท่ี 2 (secondary attack rate)
จากการติดตามสอบสวนโรคของทีมสาธารณสุขไทย ท่ีเรียกว่าทุติยภูมิมี
เหตผุ ลดงั นค้ี รบั เวลามีโรคใหม่เกิดขนึ้ ในชมุ ชนหนง่ึ หรอื ในครอบครวั หรอื
ทท่ี �ำ งานหนง่ึ ผู้ป่วยคนแรกคอื ปฐมภูมิ จะนำ�เช้ือเขา้ มาแพรใ่ ห้คนในพื้นที่
หรอื ครอบครวั หรือทท่ี ำ�งานน้ัน จำ�นวนผู้ปว่ ยที่ไม่นบั ผู้ป่วยท่นี �ำ เช้อื เขา้ มา

ศ.นพ.วีระศักดิ์ จงสู่วิวัฒน์วงศ์ 177

เรยี กว่าผู้ปว่ ยทตุ ิยภูมิ เมื่อเอามาหารด้วยผทู้ อี่ ยใู่ นสถานทนี่ นั้ ทงั้ หมดกเ็ รยี ก
ว่าอตั ราการติดเช้ือทตุ ิยภูมิ

จากตัวเลขอย่างไม่เป็นทางการ น้องหมอในทีมสอบสวนโรค
ของกองระบาดวิทยาเลา่ ว่า

“ขอ้ มูลจาก 34 เคสแรกครบั Total secondary attack rate = 1.1%
Secondary attack rate among household contacts = 7/74 = 9.5%
ครบั ”

ตัวเลขน้ีหมายถึงอะไรและบอกอะไรเราบา้ ง
ผู้ปว่ ย 34 ราย เล่าว่าไปใกลช้ ิดกบั ใครบา้ ง (รายงานไม่ได้บอกว่า
ผู้สมั ผสั ทวั่ ไปมกี ีร่ าย) น้อง ๆ ติดตามผู้สัมผัสทุกคนจนครบ 14 วันทุกคน
แล้วปรากฏว่า มเี พียง 1% เท่านน้ั ท่ีกลายเป็นผู้ปว่ ย
ในผู้ปว่ ย 34 รายน้ี ไปสมั ผัสคนในครอบครวั เดยี วกันเพียง 74 คน
หรอื ผู้ปว่ ยแต่ละรายมผี ู้สมั ผสั ในครอบครวั ของตนเฉลยี่ เพยี งสองคนกว่า ๆ
ถ้าคุณผู้อ่านเป็นคนท่ีอยู่ในครอบครัวเดียวกันกับผู้ป่วยในช่วงนั้น
จะมีโอกาสติดเช้ือ 9.5% หรือราว 1 ใน 10
แต่ค่าเฉลี่ยขนาดครอบครัวไม่รวมผู้ปว่ ยอย่ทู ี่ 2 คนกว่า ๆ ผู้ปว่ ย
แต่ละคนกแ็ พรเ่ ชือ้ ใหค้ นในครอบครัวราว 0.2 คน
อันนเ้ี ปน็ ค่า reproduction number หรอื คา่ R ในพืน้ ที่ (com-
partment) เลก็ ๆ คือครอบครวั คา่ นนี้ ้อยกว่า 1 โรคระบาดคงจะสงบไป
เอง ถึงแม้จะมีการแพร่เชอื้ ในครอบครัวบา้ ง ที่ส�ำ คัญอย่าให้ทา่ นผู้ติดเชื้อ
ไปแพร่เปน็ กลุ่มกอ้ น (cluster) ใหญ่ก็แล้วกนั
แต่ที่เราทำ�คือเก็บแยกผู้ป่วยท่ียังตรวจพบเชื้อหรือซากเชื้อไว้ใน
โรงพยาบาลก็เปน็ เร่อื งทถ่ี ูกต้องแล้ว คา่ R จะได้ลดลงเป็นศูนย์ไว ๆ
เมื่อสถิติ (ซึ่งต้องเชื่อไว้ก่อนว่ามาจากขอ้ มูลท่ีดี) เป็นอย่างนี้ ผมก็
มองโลกในแง่ดวี ่า เราไม่ต้องรอวคั ซนี ทกุ คนท�ำ หน้าทใี่ ห้ดที ส่ี ดุ สงบเสงยี่ ม
เจียมตัว อย่าซา่ มาก อย่าหวงั รวยมาก รวยเรว็ เจ้าโรคร้ายนม้ี นั กจ็ ะคอ่ ย ๆ
จากเราไป
(20 เมษายน 2563)

178 สู้โควิดแบบไทย ๆ





ขณะน้ี การระบาดในประเทศไทย
อยู่ในระดับทีค่ วบคุมไดพ้ อสมควร
เรามาถึงจดุ ทตี่ ้องค�ำ นึงถึงคนไทยในต่างประเทศให้มากข้ึน
ทางกระทรวงตา่ งประเทศและกระทรวงสาธารณสุข
กับนัก modeling ควรประชมุ วางแผนร่วมกนั



ตอนที่ 26

Modeling

ฝากถึงทมี modeling ทัง้ ในและนอกกระทรวงสาธารณสขุ
Modeling เปน็ วิชาการทางคณิตศาสตรแ์ ละสถิติทส่ี รา้ งแบบจ�ำ ลอง
หรือสมการต่าง ๆ จากข้อมูลและขอ้ สมมติทม่ี อี ยู่ เพื่อให้เหน็ อทิ ธิพลของ
ปจั จยั ต่าง ๆ ทมี่ ผี ลต่อสิง่ ท่เี ราสนใจ
ประเทศไทยมี modeling team อยู่มากในสาขาต่าง ๆ ทั้ง
อตุ นุ ิยมวิทยา เศรษฐศาสตร์ และสาธารณสขุ ส�ำ หรบั สถานการณ์ COVID-19
หน้าทีจ่ �ำ เพาะของทีมเหลา่ นี้ คอื พยากรณว์ ่าโรคจะเพิ่มขนึ้ หรอื ลดลงด้วย
ความเรว็ อยา่ งไร ถา้ มมี าตรการต่าง ๆ เกิดขน้ึ จะมผี ลอยา่ งไรต่อการระบาด
ของโรค ทรัพยากรทางสาธารณสขุ ทีม่ ีอยูจ่ ะเพียงพอหรือไม่ จะมีผู้ปว่ ยล้น
สถานพยาบาลจนไม่สามารถให้บรกิ ารหรือไม่ อย่างไร เมื่อไร
ขณะนี้ การระบาดในประเทศไทยอยใู่ นระดบั ทค่ี วบคมุ ได้พอสมควร
เรามาถึงจดุ ทีต่ ้องคำ�นึงถงึ คนไทยในต่างประเทศให้มากข้นึ
มีคนไทยอยู่ต่างประเทศไม่น้อย
เป็นที่น่ากังวลว่าการอยู่ต่างประเทศทั้งในยุโรป อเมริกา และ
ประเทศเพื่อนบ้านอาเซยี น อาจจะมีความเสยี่ งสูงกว่าอยู่ประเทศไทย โดย
เฉพาะกลุ่มที่ไม่ได้มที ่อี ยู่ถาวรและอยู่ในพื้นทีซ่ ึ่งมกี ารระบาด
ผมเชื่อว่ามีคนจำ�นวนมากต้องการกลับประเทศไทยโดยเร็ว แต่
ติดขดั เรือ่ งการเดินทางและข้ันตอนต่าง ๆ
ขณะนสี้ ถานการณ์ในประเทศไทยดขี นึ้ อยา่ งชา้ ๆ จ�ำ นวนผู้ปว่ ยราย
ใหม่ส่วนหนงึ่ มาจากผทู้ ีเ่ พิ่งเดินทางเขา้ ประเทศ
ถงึ เวลาทจ่ี ะต้องทบทวนว่าอตั ราการรบั คนไทยกลบั บา้ นควรจะปรบั
เปล่ียนอย่างไรในช่วงน้ี

ศ.นพ.วีระศักดิ์ จงสู่วิวัฒน์วงศ์ 183

ทางกระทรวงต่างประเทศและกระทรวงสาธารณสุขกับนัก mod-
eling ควรประชุมวางแผนร่วมกัน

ถา้ เรารับคนไทยกลบั ในอัตราปจั จุบันไปเรอื่ ย ๆ จะมผี ลอย่างไร คน
ไทยทป่ี ว่ ยอยใู่ นต่างประเทศเหลา่ นนั้ จะได้รบั การดูแลแตกต่างกบั คนไทยใน
ประเทศอยา่ งไร คาดว่าจำ�นวนผู้ปว่ ยทนี่ �ำ เข้าจะสูงขึน้ หรอื ลดลง

เมื่อคนไทยในต่างประเทศปว่ ยมากขนึ้ เศรษฐกจิ ในต่างประเทศอาจ
จะฟนื้ ตวั ชา้ กว่าจะได้งานท�ำ อาจจะต้องรอนาน ความต้องการกลบั ประเทศ
จะมากข้ึน ตัวเลขทส่ี ำ�รวจได้ในอดตี จะไม่เปน็ ปจั จบุ ัน

3-4 วันมานี้ การบรหิ ารสถานกกั กนั โรคทีร่ ัฐจดั ไว้ (state quaran-
tine) ในแนวชายแดนเป็นอย่างไร มีการประเมินความปลอดภัยของผู้ถูก
กกั ตวั ว่าจะไม่ได้รบั เช้อื จากผ้ถู กู กักตัวรายอื่นได้ดจี ริงหรือเปลา่

ถา้ เพิม่ อตั ราการรบั เขา้ ประเทศ สถานกกั กนั โรคทร่ี ฐั จดั ไว้ของเรามี
มากพอไหม โรงพยาบาลจะมภี าระรับผู้ป่วยมากข้ึนเทา่ ไร รับไหวไหม โดย
เฉพาะโรงพยาบาลในแนวเขตชายแดนมาเลเซยี

การรับคนไทยกลับบ้านมีผลต่อจำ�นวนผู้ติดเชื้อใหม่ในประเทศไทย
อยา่ งไร ในระยะสนั้ และระยะปานกลาง จะมผี ลต่อการต้องยืดเวลาทจ่ี ะต้อง
ปิดเมือง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมืองตามแนวชายแดนหรอื ไม่

(21 เมษายน 2563)

184 สู้โควิดแบบไทย ๆ





ถา้ การรกั ษากฎหมายทำ�ไดด้ ี
รฐั บาลควบคุมจุดผ่านแดนตามธรรมชาติได้หมด

มาตรการท่ที ำ�อยู่นีก้ ็อาจจะไดผ้ ล
แต่ถ้าชายแดนเราพรุนไปหมด

เสมือนเฝอื กขาด ๆ ตอ้ นปลาเขา้ ไซไม่ได้



ตอนที่ 27

ไซกับเฝือกและมนตข์ องพระสังข์

สำ�หรบั การรบั คนชายขอบชายแดนใต้กลบั บา้ น

พวกเราส่วนใหญ่คงร้จู กั “ไซ” แต่ไม่รจู้ ัก “เฝือก”
ไซเปน็ เคร่ืองมือดักปลา คนไทยจึงดดั แปลงมาเปน็ เคร่ืองลางของ
ขลงั สำ�หรบั คนคา้ ขาย ให้ลกู คา้ และเงินทองซึ่งเป็นเสมือนปลา ให้มาเข้าไซ
เฝอื ก ตามพจนานกุ รมราชบณั ฑิตยสถานบอกว่า “ของท�ำ เปน็ ซ่ี ถกั
ให้ติดกนั เปน็ ผืน สำ�หรับกน้ั นํ้า ดักปลา หรอื ห่อศพ” เคร่อื งมือนี้ลอ้ มปลา
ให้ว่ายเข้ามาสู่ปากไซ
เฝือกช่วงส้ัน ๆ นั่นแหละครับที่นำ�มาพันเมื่อกระดูกแขนหัก ต่อ
มาฝร่ังมาสอนหมอเราว่าให้ใช้ปูนปลาสเตอร์แทน กระดูกจะสมานติดกัน
ได้ดีกว่า หมอรุ่ นใหม่จึงรู้จักแต่เฝือกปูน แต่หมอชาวบ้านจำ�นวนหนึ่งยัง
ใชเ้ ฝอื กไม้
สำ�หรับบทความนี้ เฝอื ก หมายถงึ เฝอื กกนั้ นำ้�ดักปลาครบั
ในการควบคุมโรคระหว่างประเทศ พรมแดนคั่นระหว่างประเทศ
เช่น น่านฟ้า มหาสมุทร คนเดินทางระหว่างประเทศต้องผ่านด่านที่สนาม
บิน เข้าสู่สถานกกั กันโรคท่รี ฐั จัดไว้ (state quarantine) ซึง่ เหมือนไช
มอี ยคู่ ืนหนงึ่ ทสี่ นามบินสวุ รรณภูมิ ปลาไทยรอ้ ยกว่าชวี ิตไม่ยอมเขา้
ไซ เพราะไม่มีเฝือกคอื ฝ่าย รปภ.สนามบินก้นั ปลาเหลา่ นีก้ ลับไปอยบู่ ้าน
ตนเอง โชคดีที่ไม่ได้แพร่เช้ือ กว่ารัฐบาลจะร่ายมนต์พระสังข์ เชิญปลา
กลบั มาเขา้ ไซได้กใ็ ช้เวลาหลายวัน
หลังจากวันนั้นมา รัฐบาลก็จัดการทำ�เฝือกอย่างเรียบร้อย คนท่ี
เดินทางมาทางอากาศทั้งหมดต้องเดินเข้าสู่สถานกักกันโรคท่ีรัฐจัดไว้ โดย
ปรยิ าย ปลาทบี่ ินมาทางอากาศกต็ ้องเขา้ ไซหมดไม่มเี หลอื คนไทยทอ่ี ยเู่ มือง
ไทยไม่ได้ไปไหนก็ค่อยหายกังวลหน่อย

ศ.นพ.วีระศักดิ์ จงสู่วิวัฒน์วงศ์ 189

แต่ทางบกโดยเฉพาะชายแดนใต้น้ัน ระบบปอ้ งกนั การเลด็ ลอดซ่งึ
เปรยี บเสมือนเฝอื กกนั้ ปลาของเราไม่แขง็ แรง พรมแดนเปน็ เส้นสมมติตาม
แนวทางภูมิศาสตร์ ส่วนใหญ่เป็นล�ำ น้�ำ และสนั เขา ยาวมาก เกินกว่ากอง
ก�ำ ลังตำ�รวจทหารจะปดิ ชอ่ งได้ทัง้ หมด ตอนนกี้ ็อยทู่ ี่ใจของคนท่ีอยากกลบั
บ้านละ่ ครบั ว่าจะเลอื กกลบั ทางไหน

วิธแี รก กลบั ผา่ นกงสลุ มบี รกิ ารอยา่ งดี ทา่ นรบั ส่งจากกวั ลาลมั เปอร์
ถึงด่านไทยฟรี แต่รายจ่ายเร่ืองอื่น ๆ เช่น ค่าเดินทางจากจุดทำ�งานใน
มาเลเซียไปยังกงสุล ค่าใช้จ่ายในการตรวจหาเชื้อ และใบรับรองแพทย์
ตลอดจนค่าใชจ้ ่ายระหว่างพักรอในเมืองใหญ่คงจะไม่ฟรี

วิธีท่ีสอง กลับผ่านด่านโดยไม่ผ่านกงสุล เห็นว่าจะโดนปรับ 800
บาท แล้วเข้าเมืองไทยได้เหมือนเพื่อน เพียงแต่การเดินทางจากท่ีอยู่มา
จุดผ่านแดนต้องออกค่าใช้จ่ายเอง ถ้าผมอยู่ใกล้ชายแดน ผมคงเลือกวิธี
น้นี ะครับ

วิธสี ดุ ทา้ ย คอื ผา่ นจดุ ผา่ นแดนตามธรรมชาติ เช่น ช่วงแคบ ๆ เกอื บ
ร้อยจดุ ของแม่น้ำ�โก-ลก หรือ สุไหงโก-ลก (ค�ำ ว่าสไุ หง เป็นภาษามลายู
แปลว่าแม่นำ้� คำ�ว่าโก-ลก แปลว่ามดี อีโต้ ชื่อเมืองมคี ำ�ว่าสไุ หงอยู่ด้วยพบ
ได้ท่วั ไปในแหลมมลายู เหมือนบ้านเราเรียกช่ือต้งั แต่หมู่บา้ นจนถงึ จงั หวัด
ตามชื่อแม่น้ำ� เช่น แม่ฮ่องสอน แม่จัน ฯลฯ) วิธีนผี้ ิดกฎหมาย แต่ชาวบ้าน
จำ�นวนมากปฏิบัติเป็นประจำ�เพราะเป็นวิถีชีวิตของเขา มีเรือจับปลาพาย
ไปมาอยู่ท้ังสองฝ่ัง ถ้าผมเข้าประเทศมาเลเซียอย่างผิดกฎหมาย ขากลับ
ผมกค็ งต้องเส่ยี งใช้เส้นทางน้ี ถ้าถกู จบั กจ็ ะต้องโดนปรบั 800 บาท ตรวจ
ดีเอ็นเอ ในฐานะกลุ่ มเส่ียงท่ีเก่ียวกับความไม่สงบตามระเบียบ จากนั้นก็
เข้าไปสู่กระบวนการกกั โรค 14 วัน แต่ถ้าผมไม่โดนจบั ผมจะไปรายงานตวั
กบั ทางการเพื่อขอกกั ตวั และแถมด้วยตรวจดเี อน็ เอไหม ผมน่าจะไปหลบ ๆ
ซอ่ น ๆ อย่บู ้านญาติหรอื เพื่อนฝูง หรือไม่ก็เขา้ ไปหาสหายในป่าไปเสียเลย

บอกยากครบั ว่าคนไทยในมาเลเซยี เลอื กกลบั บา้ นโดยวิธใี ดมากทส่ี ดุ
กระทรวงการต่างประเทศหรอื กงสุลมตี ัวเลขของผู้ทีเ่ ลอื กชอ่ งทางแรก ซ่ึง
ส่วนใหญ่เป็นคนชั้นกลางท่ีไปทำ�ธรุ ะ เรยี นหนงั สือ ผู้ทีเ่ ลอื กชอ่ งทางท่ีสอง
เปน็ กลุ่มคนชายแดนธรรมดา ส่วนผทู้ เ่ี ลอื กชอ่ งทางทส่ี ามอาจจะเปน็ คนสิน้

190 สู้โควิดแบบไทย ๆ

ไร้ไม้ตอก ไม่มีเงิน (อาจจะมีแต่คด)ี ติดตวั
กลุ่มทน่ี ่าจะน�ำ โรคโควิดเขา้ ประเทศไทยโดยทเี่ ราปดิ กนั้ ได้ยากทสี่ ดุ

น่าจะเป็นกลุ่มทีส่ าม
สงั คม เศรษฐกจิ และความขดั แยง้ ทางการเมืองเชงิ ชาติพนั ธผุ์ กู พนั

กนั แกะไม่ออก มาตรการไม้แขง็ ทรี่ าชการใช้ จบั ประเดน็ ความมนั่ คงทางการ
เมืองเปน็ แกน อาจจะท�ำ ใหค้ วามมน่ั คงทางสขุ ภาพจากโรคระบาดยอ่ หยอ่ น
ลงไป ความขดั แย้งนจี้ ะแก้ได้อย่างไร

ถ้าการรักษากฎหมายทำ�ได้ดี รัฐบาลควบคุมจุดผ่านแดนตาม
ธรรมชาติได้หมด มาตรการทที่ �ำ อยู่นก้ี อ็ าจจะได้ผล แต่ถา้ ชายแดนเราพรนุ
ไปหมดเสมือนเฝอื กขาด ๆ ต้อนปลาเขา้ ไซไม่ได้ มาตรการดงั กลา่ วนอกจาก
จะไม่ได้ผลทางการทหารแล้ว ยงั เสยี ผลทางการเมือง และท�ำ ใหก้ ารควบคมุ
โรคระบาดไม่ได้ผลด้วย

การทำ�ให้ผู้คนจำ�นวนหน่ึงต้องหลบหนีเข้าเมือง ทำ�ให้พื้นท่ีกลาย
เป็นสีเทา เวลาจะไปสอบสวนโรค ชาวบ้านอาจจะไม่แน่ใจว่ามาสืบเร่ือง
ความมั่นคงด้วยหรือเปล่า ความสลัวอาจจะสร้างความสับสน และดีไม่ดี
อาจจะมีการตอบโต้ด้วยความรุนแรง ซึ่งทำ�ให้กิจกรรมควบคุมโรคเป็นไป
ไม่ได้ในท่สี ุด

ผมเสนอว่า ยามนเ้ี ราต้องการท่าทีสมานฉนั ทเ์ ปน็ พิเศษ เพื่อที่จะ
ทำ�ใหก้ ารควบคมุ โรคในพืน้ ทซี่ ง่ึ เปน็ ไขแ่ ดงของโควิดด�ำ เนินการได้ดขี ้ึน เจ้า
หน้าทส่ี าธารณสุขเขา้ นอกออกในได้ง่าย ไม่มพี ืน้ ท่ี no-man’s land โรคจะ
สงบได้ แล้วอย่างอื่นค่อยมาว่ากนั

Health as a Bridge for Peace ครับ
เฝอื กตามพรมแดนของเรากน้ั ปลาไม่ได้ผล เราต้องอาศยั มนตพ์ ระ
สงั ขห์ รือพระอภยั มณคี รับ ท�ำ ไซให้น่าเข้ามาอยู่ น่าปลอดภัย ปลาทง้ั หลาย
จะได้ว่ายเขา้ มาในไซ
อา้ งค�ำ พูดฝรง่ั ก็ได้ครบั ยทุ ธศาสตรส์ งครามโลกครงั้ ทหี่ นงึ่ เมื่อรอ้ ย
กว่าปมี าแล้ว Carrot and Stick คือ เอาแครอทไปล่อขา้ งหน้าท�ำ ให้สตั ว์
ต่างพยายามยื่นคอเดินไปในทิศที่เราต้องการ ขณะเดียวกันก็มีไม้เรียวเร่ง
ใหเ้ ดินไปพรอ้ ม ๆ กัน ลองไปดูรูปใน Wikipedia สิครับ

ศ.นพ.วีระศักดิ์ จงสู่วิวัฒน์วงศ์ 191

โดยเฉพาะยามโรคระบาดแบบนี้ ใช้ carrot กอ่ นนะครบั ใช้ stick
เฉพาะเทา่ ทจ่ี �ำ เปน็ ถ้าใหช้ าวบ้านชายแดนเหน็ ว่าไม่ได้ใช้ stick เลย การ
ควบคมุ โรคในพื้นท่ีไขแ่ ดงของโควิดนจ้ี ะได้ผลดีทส่ี ุด

ในทางปฏบิ ตั ิ การตรวจดเี อน็ เอเปน็ สญั ลกั ษณข์ อง stick ครบั เมื่อ
สห่ี า้ สิบปที แี่ ล้ว ทกุ เชา้ อาจารยห์ มอประสพ รตั นากร เพื่อนรกั ของปา๋ เปรม
จะจัดรายการชอ่ื “ใจเขาใจเรา” เพื่อเตือนคนไทยเสมอว่าท�ำ อะไรใหค้ ิดถึง
others’ perspective หรือมมุ มองของคนอื่นที่ไม่ใช่เรา เราไม่อยากให้ใคร
มาตรวจพันธกุ รรมของเราโดยที่เราไม่ได้ประโยชน์อะไร เราก็พึงปฏบิ ตั ิกับ
เขาอยา่ งนนั้

ให้ carrot จะให้อะไรบ้าง ผมคิดถึง ลิลิตพระลอ วรรณกรรม
สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช เขียนว่า “แข็งดังเหล็กเงินง้าง อ่อน
ได้โดยใจ” ถา้ เราแสดงความจรงิ ใจช่วยเหลอื ลดค่าปรับสำ�หรบั คนยากไร้
ช่วยใหเ้ ขาได้รบั การสนบั สนนุ ทางการเงินตามสิทธิของคนไทยตามโครงการ
เยียวยาโควิดของรัฐสิครับ ผมเชื่อว่าเป็นมนต์ของพระสังข์อันศักดิ์สิทธิ์
เรยี กให้ปลาทง้ั หลายกลบั สู่วงั น�้ำ ประเทศไทยโดยคนไทยปลอดจากโควิดได้
นะครบั

(22 เมษายน 2563)

192 สู้โควิดแบบไทย ๆ





เรามีบทเรียนเก่ียวกับโรฮนี จาและอูยกูรม์ าแลว้
วา่ พยายามหลบหนีตลอดเวลา

สง่ ตัวกลับประเทศทางโน้นก็ไม่รับ
ในกรณีน้ีถา้ หลุดออกไป

มีโอกาสทจ่ี ะแพร่โรคร้ายกลบั มาหาเรา



ตอนที่ 28

ตามลา่ หาโควิด สะกิดแผลเก่า

รายงานจ�ำ นวนผู้ติดเชือ้ โควิดรายใหม่ เพิม่ ขึ้นจากเมื่อวาน 15 ราย
กลายเป็น 53 ราย อยา่ งไม่คาดคิดมากอ่ น

ในจำ�นวนนี้ 42 รายอยู่ในศูนย์กักกันคนต่างชาติที่เข้าเมืองผิด
กฎหมาย เรอ่ื งนี้ท�ำ ให้คนไทยรู้สกึ ไปต่าง ๆ กัน เช่น

• ทผี่ ่านมามีการกลบเกลอื่ นความจรงิ หรอื เปล่า
• การเพิ่มขน้ึ อย่างรวดเร็วจะทำ�ให้โรคกลบั มาระบาดอีกไหม
• ไปพบผู้ปว่ ยพวกน้ีได้อย่างไรกัน
• ต้องค้นหาผู้ปว่ ยในจุดต่าง ๆ เพิ่มข้ึนอีกไหม
• แล้วจะทำ�อย่างไรกับคนต่างชาติท่ีเข้าเมืองผิดกฎหมายเหล่านี้
ที่ผ่านมาเป็นท่ียืนยันหลายต่อหลายคร้ังครับ ว่าทางการไทยไม่
เคยคิดจะปกปดิ หรอื บิดเบอื นขอ้ มูลเลย เพยี งแต่ว่าคุณหมอทง้ั หลายต้อง
รายงานผลการตรวจหาผู้ปว่ ยให้ผู้ว่าราชการจงั หวัดนน้ั ๆ และผู้ว่าฯ แจง้
ขนึ้ ไปทางนายกฯ และเข้าสู่ ศบค.
ผมไม่เคยได้ยินคุณหมอท่านใดบ่นเลยว่ามีความพยายามปกปิด
เพียงแต่หลายครั้งท่านเหล่านั้นต้องชะงักการตัดสินใจก่อนว่า ถ้า
สาธารณชนได้รบั รขู้ า่ วเหลา่ นนั้ แล้วจะมคี วามรู้สกึ อยา่ งไร และแล้วในทสี่ ดุ
กม็ กี ารเผชิญหน้ากบั ความจรงิ อยา่ งโปรง่ ใส และสรา้ งการมสี ่วนร่วมในการ
แก้ปัญหา
จังหวัดสงขลาสร้างข่าวใหญ่เกี่ยวกับโควิด 2 ข่าวห่างกันไม่ถึง
สปั ดาห์
ข่าวแรกเป็นการติดเชื้อของเจ้าหน้าท่ีตรวจคนเข้าเมือง มีการติด
เช้อื ในที่ทำ�งานแห่งหนึ่งและลามไปอีกแหง่ หนงึ่ ด้วย รวม 8 ราย เจา้ หน้าท่ี

ศ.นพ.วีระศักดิ์ จงสู่วิวัฒน์วงศ์ 197

อีก 31 คนตรวจไม่พบเชื้อ แต่ก็ต้องกักตัว 14 วัน ล้างทำ�ความสะอาด
ส�ำ นักงาน และปิดท�ำ งานไปอีกหลายวนั เรอื่ งน้ีไม่เปน็ ไรหรอกครับท่านผู้
บัญชาการ ของมันพลาดกันได้ เราต้องยอมรับว่าเช้ือมันเก่งกว่าเรา มัน
เอาเราทเี ผลอ

อกี ขา่ วหน่งึ 2-3 วันต่อมา นกั ระบาดวิทยาทีมเดยี วกันกส็ ืบสวนต่อ
ไป ได้เบาะแสว่าเชอ้ื อาจจะมาจากผู้ต้องขงั ในศูนยก์ กั กนั คนต่างด้าวหลบหนี
เขา้ เมือง ทมี สาธารณสขุ ในพืน้ ทก่ี เ็ ลยขออนญุ าตลยุ ตรวจพบเชอื้ ในพวกนี้
อีก 42 ราย มที ั้งชาวอาเซียนด้วยกนั คอื มาเลเซีย พม่า เวยี ดนาม อินเดยี
และ ปากสี ถาน ตลอดจนเยเมน ขา่ วน้ีชวนใหผ้ งะอยู่เหมือนกัน ยังตรวจ
ไม่หมดครับ ชาวโรฮีนจาอีกมากกว่านี้ยงั ไม่ได้ตรวจ ต้องติดตามตอนต่อไป

ทง้ั 2 ขา่ วนตี้ ้องชื่นชมความโปรง่ ใสของหน่วยราชการแหง่ นนั้ และ
ทางสาธารณสขุ ทที่ �ำ งานอยา่ งตรงไปตรงมา ท�ำ ใหค้ นไทยทราบสถานการณ์
ทแ่ี ทจ้ รงิ ในเวลาอันรวดเร็ว

2 ข่าวนี้จะบ่งช้ีไปในทิศทางว่าโควิดจะกลับมาระบาดหนักในไทย
อกี ไหม ผมคิดว่าน่าจะไม่ถงึ ขนาดน้นั ที่หน่วยราชการเราตรวจพบผู้สมั ผสั
ติดเชื้อได้เร็ว หวังว่าโรคยังไม่กระจายไปกว้างนัก ส่วนที่ศูนย์กักกันตรวจ
พบค่อนข้างช้า อัตราตรวจพบเช้ือราว 80% ใกล้เคียงกับกลุ่มที่กลับจาก
อินโดนเี ซยี เมื่อ 2 สัปดาห์ท่แี ล้ว แสดงว่าเช้ือแพร่ในกลุ่มนี้เกือบจะเตม็ ที่
แต่กลุ่มนถ้ี กู กกั บรเิ วณ น่าจะยงั ไม่ได้แพรเ่ ชอื้ ออกมากนกั แต่ว่าก็ไม่แน่นะ
ครบั ของมนั พลาดกันได้ อีก 1 สัปดาห์จะรู้ผล

คนทตี่ รวจพบเชอื้ เกอื บทงั้ หมดไม่มอี าการ แล้วสาธารณสขุ ไปตรวจ
พบได้อยา่ งไร

ภาษาวิชาการทางระบาดวิทยาเรียกว่า “การสอบสวนโรค”ครับ ผู้
ปว่ ยทเี่ ปน็ โรคระบาดทกุ คนต้องมเี จา้ หน้าทส่ี าธารณสขุ ทรี่ บั ผิดชอบในพืน้ ท่ี
ไปสอบสวน ณ โรงพยาบาล เพื่อให้ได้ข้อมูลว่าขณะนพี้ กั อย่ทู ่ีไหน ทผี่ ่าน
มาไปติดต่อกับใครบ้าง ขอเบอร์โทรศัพท์ จากนั้นเจ้าหน้าที่สาธารณสุขก็
จะไปเยย่ี มบ้านและท่ที �ำ งาน และเย่ียมผู้สมั ผสั ใกล้ชิดกับผู้ป่วย แล้วถาม
ประวตั ิว่าไปไหนมาบ้าง ถามอาการ ตรวจร่างกาย และตรวจหาเช้อื ถา้ พบ
เช้ือก็รับมาแยกตัวอยู่ที่โรงพยาบาล ถ้าไม่พบเชื้อก็ให้กักตัวเองอยู่ในบ้าน

198 สู้โควิดแบบไทย ๆ

14 วนั ภาษาอังกฤษเรียกกระบวนการนว้ี ่า “Contact tracing” ซง่ึ หมาย
ถึง การติดตามผู้สมั ผสั โรค

ระบบสาธารณสขุ ไทยท�ำ contact tracing เกง่ มากครบั กรณอี ยา่ ง
สนามมวย น้องหมอต่าง ๆ ตามไปจนทะลปุ รโุ ปรง่ ได้ตวั ผู้ติดเชอ้ื และกกั ตวั
ได้ท้งั หมด ถงึ แม้จะเดินทางกลับต่างจงั หวดั ไปกต็ ามตัวจนได้ โรคจึงสงบ
คราวนี้โป๊ะเชะไปเจอ 2 จุดใหญ่ในตำ�บลที่ต้ังเดียวกันก็ด้วยวิธี contact
tracing อนั ชาญฉลาดของน้อง ๆ นีแ่ หละครับ

ในประเทศไทย contact tracing ทที่ างระบบสาธารณสขุ ทำ�เป็น
เคร่ืองมือในการควบคุมโรคโควิดควบคู่กับ social distancing ที่ฝ่าย
ปกครองด�ำ เนินการ 2 วิธนี ี้ได้ผลอยา่ งดีในรอบ 2-3 เดือนที่ผา่ นมา ขณะ
ที่ยุโรปและอเมริกาไม่ทันได้ทำ�งานนี้ โดนโควิดเล่นงานจนงอก่องอขิง
จ�ำ นวนผู้ปว่ ยเพิม่ ขึน้ อย่างรวดเรว็ จนทำ� contact tracing ไม่ไหว ได้แต่
เรียกร้องหาเคร่อื งป้องกัน (Personal protective equipment - PPE) ให้
คุณหมอในโรงพยาบาล และเครื่องช่วยหายใจให้ผู้ป่วย จำ�นวนผู้ป่วยใน
ประเทศไทยท่ียังอยู่ในระดับที่พอรับมือได้อย่างท่ีเห็น ก็เพราะงานเชิงรุก
ของเราทำ�ได้ดกี ว่าเขา

นอกจาก contact tracing แล้ว สาธารณสุขยงั มียุทธการปูพรม
ในบางกรณี เช่น การตรวจค้นบางพืน้ ท่ีใน กทม. และลา่ สดุ ในจังหวดั ยะลา
สาธารณสุขได้เบาะแสออกไปลยุ ปิดหมู่บา้ นตรวจได้ผู้ติดเช้ือมาอกี 6 ราย
ซึ่งน่าชื่นชมย่งิ ครบั

แล้วทางสาธารณสุขจะทราบได้อย่างไรว่าควรจะไปลุยชุมชนไหน?
เขามวี ิธหี าเบาะแสครบั ส่วนใหญ่กต็ ่อเนื่องจาก contact tracing นน่ั แหละ
ครบั ถา้ พบเบาะแสว่าชมุ ชนใดน่าจะมีกลุ่มเส่ียงอยู่มาก ก็จะสนธิก�ำ ลงั เขา้
ลุยค้นหาผู้ติดเช้ือมาบ�ำ บัด แต่วิธกี ารนี้ไม่ง่ายเลยครบั ต้องมีงานมวลชน
ท่ีดีมาก

การออกไปลยุ มีต้นทนุ สูงกว่า contact tracing ธรรมดา ถ้าไม่มี
เบาะแสท่ีดีก็อาจจะคว้าน้ำ�เหลว เสียเงินทองและเสียเวลาไปมากแต่ไม่
พบผู้ติดเชือ้ เพราะอตั ราการติดเชือ้ โดยไม่มอี าการในประเทศไทยในช่วงนี้
ยังไม่สูงมาก ดังนน้ั พวกผู้ใหญ่ในกระทรวงจะสงั่ ให้ใครไปลุยที่ไหนคิดให้ดี

ศ.นพ.วีระศักดิ์ จงสู่วิวัฒน์วงศ์ 199

เสียก่อนนะครับ ปกติคนในพื้นท่ีหน้างานจะมีข้อมูลและเบาะแสดีกว่าคน
ส่วนกลางอยู่แล้ว ปล่อยเขาลุย ให้กำ�ลังใจ สนับสนุนให้เขาทำ�ตามที่เขา
เหน็ สมควรเถิดครบั

ประเด็นสดุ ทา้ ย คอื ชาวต่างชาติท่ตี ิดเชื้อในศูนยก์ กั กนั ท่านรอง
นายกรฐั มนตรซี ่งี ดูแลกระทรวงสาธารณสขุ ให้หลักการทน่ี ่ายกยอ่ งว่า เรา
ต้องรักษาทุกชวี ิตตามมาตรฐานสาธารณสุขไทย

ทา่ นไม่ได้พูดถงึ ประเดน็ การหลบหนี ซงึ่ เรามบี ทเรยี นเกย่ี วกบั โรฮนี
จาและอยู กรู ม์ าแล้วว่าพยายามหลบหนตี ลอดเวลา ส่งตวั กลบั ประเทศทาง
โน้นก็ไม่รบั ถา้ หลดุ ออกไปบางทกี ก็ ลายเปน็ เหยอ่ื ของกระบวนการคา้ มนษุ ย์
ในทส่ี ดุ ในกรณนี ถ้ี า้ หลดุ ออกไปมีโอกาสทจ่ี ะแพร่โรครา้ ยกลบั มาหาเรา เรอ่ื ง
พวกนี้ทีมงานในพื้นที่กำ�ลังหาทางแก้ปญั หาอยู่ เราต้องติดตามกนั ต่อไป

เรื่องผู้อพยพนบี้ างทตี ้องท�ำ ใจและใหเ้ วลาเยยี วยาปัญหาสงั คมอัน
ซบั ซอ้ นของมนษุ ยชาติ ทา่ ทที เี่ ปดิ เผย ใหค้ นอื่นมสี ่วนรบั รแู้ ละช่วยเหลอื ร่วม
มือจะท�ำ ให้ทกุ อย่างค่อย ๆ ดีขน้ึ

เมื่อ 60-70 ปที ่ีแล้ว ชาวจีนแผ่นดินใหญ่หลายลา้ นคน หนีข้ามมา
ฮ่องกงเพื่อจะออกสู่ประเทศที่สาม โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศไทย เมื่อ
จีนเปดิ ประเทศใหม่ ๆ ตอน 40 ปที แี่ ล้ว คนไทยเชื้อสายจีนไปเยี่ยมบ้าน
บรรพบุรุษก็ต้องซ้ือข้าวของเครื่องใช้ เช่น โทรทัศน์ มอเตอร์ไซค์ เข้าไป
ฝากญาติ ตอนนเี้ ป็นอย่างไรครับ ประเทศจีนไม่เพยี งแต่ส่งมอเตอร์ไซคม์ า
ขายไทย สินคา้ ไฮเทคก็ดี อีคอมเมิรซ์ กด็ ี กลายเปน็ ของจีนไปมากมายแล้ว
“เงินทองของมายา ข้าวปลาสิของจรงิ ” ปนี ผี้ ลไม้ไทยราคาถูกเพราะอะไร
กเ็ พราะโควิดช่วยครบั ไม่งั้นจนี ส่งั ซอ้ื หมดเรากจ็ ะต้องกินของแพงไปด้วย

เมื่อ 40 กว่าปีทแ่ี ล้ว เขมรแตก เวยี ดนามแตก คนเวยี ดนามลอย
เรอื ขา้ มฝง่ั มาไทยนบั หมื่น ส่วนหนงึ่ กม็ าอยทู่ ชี่ ายหาดสงขลานบั พนั คน ชาว
กมั พูชากต็ ้องหนกี ารฆา่ ลา้ งเผา่ พนั ธม์ุ าอยทู่ ศ่ี ูนยอ์ พยพชายแดนฝงั่ ไทยนบั
แสน บดั เด๋ียวน้ีการเติบโตทางเศรษฐกิจของ 2 ประเทศนีก้ ก็ า้ วกระโดดใน
ขณะท่ีไทยก�ำ ลงั ล้มลุกคลกุ คลาน อกี ไม่ชา้ เรากอ็ าจจะโดนเขาแซงไปแล้ว

เวลาได้ท�ำ หน้าทเี่ ยยี วยาบาดแผลแหง่ สงครามในอินโดจนี บทเพลง
ท่ีว่า “สงครามอันยาวนาน จะสิ้นไปด้วยใจของคน” ได้รับการพิสูจนแ์ ล้ว

200 สู้โควิดแบบไทย ๆ