ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการเงินและการลงทุน

เหตุการณในอนาคต หรือศึกษาความสัมพันธของตัวแปร รวมตลอดถึงการศึกษาปจจัยในการอธิบาย
เหตุการณตางๆ ที่สนใจ ในกรณีเชนน้ี การวิเคราะหขอมูลจากงบการเงินนั้นจําเปนตองเขาใจถึงขอสมมติ
ทางสถิติหลายประการ เพื่อไมใหเกิดความเขาใจผิดในการตีความผลท่ีไดจากการวิเคราะห

6.2.1 ความหมายและความสําคัญของการวิเคราะหงบการเงิน

การวิเคราะหขอมูลจากงบการเงินและอัตราสวนทางการเงินจะทําใหผูใชงบการเงินทราบถึงฐานะ
การเงินและผลการดําเนินงานของบริษัทวาเปนอยางไร มีความม่ันคงดีข้ึนหรือแยลง และการเปล่ียนแปลง
ทางการเงินเกิดจากสาเหตุใด ผลของการวิเคราะหงบการเงินและอัตราสวนทางการเงินสามารถนําไปใช
ประกอบกับขอมูลสวนอื่นๆ เชน การวิเคราะหเศรษฐกิจ การวิเคราะหอุตสาหกรรม รวมถึงการวิเคราะห
บริษัทในเชิงคุณภาพ เพื่อนําไปใชประโยชนในการตัดสินใจทางธุรกิจและการลงทุน

6.2.2 การวิเคราะห common size และแนวโนŒม

เพ่ือใหผูวิเคราะหบริษัทสามารถเปรียบเทียบขอมูลในงบการเงินของแตละบริษัทท่ีมีขนาดแตกตางกัน
รวมทั้งการเปรียบเทียบขอมูลของบริษัทเดียวกัน แตอยูตางชวงเวลา ผูวิเคราะหจึงตองนําขอมูลในงบการเงิน
มาคํานวณเพ่ือการวิเคราะห common size และแนวโนม ดังนี้

การวิเคราะห common size

การวิเคราะห common size เปนการวิเคราะหรายการตางๆ แตละรายการที่ปรากฏในงบการเงิน
ท้ังงบแสดงฐานะการเงินและงบกําไรขาดทุนเบ็ดเสร็จ โดยการเปรียบเทียบกับรายการหลักบนงบการเงิน
น้ันๆ ซึ่งเปนรายการท่ีอยูในคอลัมนเดียวกัน จึงเรียกการวิเคราะหแบบนี้วาการวิเคราะห common size
เน่ืองจากเปนการปรับขนาดของทุกรายการใหเปนมาตรฐานเดียวกันโดยใชรายการหลักในแตละคอลัมน
เปนฐาน ท้ังน้ี ในการเปรียบเทียบงบการเงินโดยใชเคร่ืองมือการวิเคราะหประเภทนี้ทําใหผูใชงบการเงิน
สามารถเปรียบเทียบงบการเงินของกิจการเดียวกันแตอยูในคนละชวงเวลา หรือเปรียบเทียบกับงบการเงิน
ของบริษัทอ่ืน แตอยูในชวงเวลาเดียวกัน ในทางปฏิบัติทั่วไป หากเปนการทํา common size analysis สําหรับ
งบแสดงฐานะการเงิน มักจะใชยอดสินทรัพยรวมของกิจการเปนตัวฐานในการเปรียบเทียบ และ
ใชรายไดรวมเปนฐานในการเปรียบเทียบสําหรับการคํานวณอัตราสวนตางๆ ในงบกําไรขาดทุนเบ็ดเสร็จ

หากพิจารณาจากการใชฐานเปรียบเทียบที่แตกตางกันในงบการเงิน 2 ประเภทนี้ โดยการใช
เทคนิค common size analysis สําหรับการวิเคราะหขอมูลทางการเงินที่ปรากฏในงบแสดงฐานะการเงิน
จะเห็นวาการใชเทคนิคการวิเคราะหประเภทนี้จะทําใหผูใชงบการเงินสามารถวิเคราะหและประเมินโครงสราง
ของกิจการในการใชเงินเพื่อการลงทุน (asset structure) ซึ่งปรากฏอยูในฝงสินทรัพยของงบแสดงฐานะ
การเงิน และโครงสรางเงินทุน (capital structure) ซ่ึงปรากฏอยูในฝงหนี้สินและทุนของงบแสดงฐานะ
การเงิน สวนการวิเคราะห common size analysis สําหรับงบกําไรขาดทุนเบ็ดเสร็จนั้น ถือไดวาเปนการ

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 189

การวิเคราะหบริษัท

วิเคราะหโครงสรางรายได (revenue structure) โครงสรางรายจายและตนทุน (expense and cost structure)
และความสามารถในการทํากําไร (profitability) ของกิจการน่ันเอง

รูปที่ 6-2 แสดงการทํา Common Size Analysis สําหรับงบแสดงฐานะการเงินและงบกําไรขาดทุนเบ็ดเสร็จ

åœ D B. 6 4 6'A è '6& 6' 6Ę G
4 8 A ğ “ žœ D 7E' 6 < A H A.'
H '6& 6' Ę6 G
4 8
A%I1; A &9 5 .8 '"5 &Ĝ'+% /'1ë A 9& 5 / 9.J 8 B)4 A ğ “ A%1I; A &9 5 &1 '6&E ę'+%
1 = ę 1; / <ę .Ę+
B. 6 4 6 6'A è 7E' 6 < A H A.'
H åää“

. 8 '"5 &Ĝ åää“ / 9J.8 B)4 < åää“ '6&E ę'+%
Ę6D ę
6Ę &

7E'

งบแสดงฐานะการเงิน (หน‹วย: บาท) งบกําไรขาดทุนเบ็ดเสร็จ (หน‹วย: บาท)

สินทรัพยหมุนเวียน 600 60% รายไดจากการขาย 900 90%
40% 100%
สินทรัพยไมหมุนเวียน 400 100% รายไดรวม 1,000 50%
50% 30%
สินทรัพยรวม 1,000 50% ตนทุนขาย 500 20%

หนี้สินรวม 500 คาใชจายอ่ืนๆ 300

สวนของผูถือหุน 500 กําไรสุทธิ 200

การวิเคราะหแนวโนม

การวิเคราะหแนวโนม เปนเคร่ืองมือในการวิเคราะหงบการเงินท่ีมีความเหมาะสมสําหรับการพิจารณา
การเปล่ียนแปลงขอมูลทางการเงินตามชวงระยะเวลา (time series) โดยการกําหนดใหชวงระยะเวลาที่
ผานมา 1 ชวงกอนหนาเปนฐานในการคํานวณ แลวคํานวณหาอัตราการเปล่ียนแปลงซ่ึงแสดงถึงอัตรา
การเจริญเติบโต ดังแสดงในตัวอยางดังตอไปน้ี

190 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

รูปท่ี 6-3 แสดงการวิเคราะหแนวนอน

Year 1 Year 2 Year 3 Year 4 Year 5

รายการในงบการเงิน

(หน‹วย: บาท) ปฐาน
= 100
รายไดจากการขาย
การเปล่ียนแปลงเมื่อเทียบกับปฐาน แตละปเปนก่ี % ของปฐาน
คาใชจายในการดําเนินงาน Year 1 Year 2 Year 3 Year 4
การเปล่ียนแปลงเม่ือเทียบกับปฐาน (ป‚ฐาน)
กําไรสุทธิ 1,000 1,050 1,060 1,480
การเปลี่ยนแปลงเม่ือเทียบกับปฐาน 100 105 106 148
สินทรัพยรวม 900 920 970 1,200
การเปล่ียนแปลงเม่ือเทียบกับปฐาน 100 102 108 133
หน้ีสินรวม 100 130 90 280
การเปลี่ยนแปลงเมื่อเทียบกับปฐาน 100 130 90 280
สวนของผูถือหุน 4,000 5,000 6,000 7,000
การเปลี่ยนแปลงเมื่อเทียบกับปฐาน 100 125 150 175
2,000 2,500 3,000 3,500
100 125 150 175
2,000 2,500 3,000 3,500
100 125 150 175

การวิเคราะห Time Series Analysis เปนการวิเคราะหตามแนวนอน เพื่อทําใหเห็นการเปล่ียนแปลง
ของรายการบนงบการเงินที่เราสนใจ วิธีการคํานวณอาจดูการเปล่ียนแปลงเทียบกันปตอป หรือใชปเริ่มตน
เปนปฐาน แลวดูวาปอ่ืนๆ มีการเปลี่ยนแปลงเปนอยางไรเมื่อเทียบกับปฐาน

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 191

การวิเคราะหบริษัท

6.2.3 อัตราส‹วนทางการเงินเพื่อการวิเคราะหงบการเงิน

เคร่ืองมือที่สําคัญอีกเครื่องมือหนึ่ง ที่มีประโยชนในการวิเคราะหงบการเงิน คือการวิเคราะหอัตราสวน
ทางการเงิน (financial ratios) โดยแนวคิดของการวิเคราะหดวยวิธีนี้คือการทําใหสารสนเทศและขอมูลทาง
การเงนิ ตา งๆ ทปี่ รากฏอยใู นงบการเงนิ อยใู นฐานเดยี วกนั เพอ่ื ใหข อ มลู ทางการเงนิ เหลา นสี้ ามารถเปรยี บเทยี บ
กันได โดยผูบริหารของกิจการสามารถใชอัตราสวนทางการเงินเหลาน้ีเพ่ือประเมินประสิทธิภาพในการ
ดําเนินงานของกิจการในดานตางๆ เชิงเปรียบเทียบ และใชเปนประโยชนสําหรับเปนขอมูลของผูบริหาร
ในเบื้องตนในการปรับปรุงขอบกพรองหรือเสริมจุดแข็งขององคกร

ทั้งน้ี ประเภทของอัตราสวนทางการเงินท่ีใชในการวิเคราะหงบการเงินอาจแบงออกไดเปน 5 ประเภท
ใหญ ไดแก

1. อัตราสวนทางการเงินท่ีใชในการวิเคราะหสภาพคลองของกิจการ (liquidity ratios)
2. อัตราสวนทางการเงินท่ีใชในการวิเคราะหประสิทธิภาพในการดําเนินงาน (efficiency ratios)
3. อตั ราสว นทางการเงนิ เพอื่ ประเมนิ ความสามารถในการจดั โครงสรา งทางการเงนิ (capital structure

and financing decision)
4. อัตราสวนทางการเงินที่ใชในการวิเคราะหความสามารถในการสรางกําไรของกิจการ

(profitability ratios)
5. ขอมูลทางการเงินตอหุนของกิจการ (per share ratios)

การใชอัตราสวนทางการเงินเพ่ือวิเคราะหสภาพคลองของกิจการ

สภาพคลอง (liquidity) ขององคกร คือ ความสามารถในการดํารงอยู (viability) ซึ่งแสดงถึงความ
สามารถในการปลดเปล้ืองภาระผูกพัน (obligations) ที่มีอยูในปจจุบันได หลักการของความอยูรอดในการ
ดําเนินกิจการคือกิจการตองมีความสามารถในการชําระหนี้สินระยะส้ันตางๆ ได ถาเกิดการสะดุดหรือ
ติดขัดในความสามารถดังกลาวแลว องคกรนั้นๆ จะอยูในภาวะของการขาดสภาพคลอง หรือเกิดภาวะกดดัน
ทางการเงิน (financial distress) และในขั้นเลวราย อาจนําไปสูการลมละลายและเลิกกิจการ (bankruptcy)
ในท่ีสุด

หลักอยางหนึ่งในการบริหารสภาพคลอง คือ องคกรจะตองสามารถสรางหรือหมุนเม็ดเงินท่ีไดจาก
การดําเนินงานใหมีวงจรท่ีพอเหมาะกับระยะเวลาท่ีตองจายชําระตามภาระผูกพันตางๆ หากพิจารณาเม็ดเงิน
ที่เกิดจากผลการดําเนินงานตามปกติ (operating activities) ตองประเมินความสามารถในการขายและ
บริหารจัดการสินคาคงเหลือและการจัดการลูกหน้ีการคา การบริหารสภาพคลองหรือการบริหารเงิน
ทุนหมุนเวียน (working capital management) เริ่มตนดวยการเขาใจวา สินทรัพยและหนี้สินหมุนเวียน
คือสินทรัพยและหนี้สินท่ีมีอายุ (maturity) ไมเกิน 1 รอบระยะเวลาบัญชี ซ่ึงอาจจะแบงสินทรัพยหมุนเวียน
ออกเปน 5 ประเภทหลักๆ ไดแก (1) เงินสดและรายการเทียบเทาเงินสด (cash and cash equivalents)

192 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

(2) หลักทรัพยในความตองการของตลาดหรือเงินลงทุนระยะส้ัน (marketable securities) (3) ลูกหนี้การคา
(accounts receivable) (4) สินคาคงเหลือ (inventories) และ (5) คาใชจายจายลวงหนา (prepaid expenses)

สวนหน้ีสินหมุนเวียนอาจจะจัดกลุมได 3 กลุมหลัก ไดแก (1) หน้ีสินระยะส้ัน (short-term debt)
ซ่ึงเปนหน้ีสินที่นอกเหนือไปจากหน้ีทางการคาปกติ (เจาหน้ีการคา) ไดแก การกูยืมเงินระยะส้ันจากตลาดเงิน
(money market) ซ่ึงมีกําหนดชําระคืนภายใน 1 รอบระยะเวลาบัญชี และหน้ีสินทางการเงินระยะยาวที่มี
กําหนดชําระคืนในรอบระยะเวลาบัญชีน้ันๆ ดวย (2) เจาหนี้การคา (accounts payable) และ (3) คาใชจาย
คางจาย (accrued expenses)

จากแนวคิดในเร่ืองของการบริหารจัดการสภาพคลองดังท่ีไดกลาวมา อัตราสวนทางการเงินที่สําคัญ
ท่ีนิยมใชในการวัดความสามารถของกิจการในการบริหารสภาพคลอง ไดแก

■ อัตราสวนทุนหมุนเวียน (current ratio)

อัตราสวนทุนหมุนเวียน (เทา) = สินทรัพยหมุนเวียน (6-1)
หนี้สินหมุนเวียน

■ อัตราสวนทุนหมุนเวียนเร็ว (quick ratio)

อัตราสวนทุนหมุนเวียนเร็ว (เทา) = เงินสด + หลักทรัพยในความตองการของตลาด + ลูกหนี้การคา (6-2)
หน้ีสินหมุนเวียน

■ อัตราสวนเงินสด (cash ratio)

อัตราสวนเงินสด (เทา) = เงินสด + หลักทรัพยในความตองการของตลาด (6-3)
หนี้สินหมุนเวียน

ท้ัง 3 อัตราสวนท่ีแสดงมาน้ันเปนการเปรียบเทียบวาในภาระผูกพันระยะสั้น (หน้ีสินหมุนเวียน)
1 บาท กิจการมีความสามารถในการรับมือภาระผูกพันดังกลาวเพียงใด ความเขมขนของการประเมิน
ความสามารถน้ัน เพิ่มข้ึนเรื่อยๆ จากอัตราสวนเงินทุนหมุนเวียนไปถึงอัตราสวนเงินสด ซ่ึงอัตราสวน
เงินสดน้ันแสดงใหเห็นวา ในภาวะคับขันนั้น กิจการจะยังสามารถเอาตัวรอดไดหรือไม กลาวคือ หากกิจการ
นําเงินสดที่มีอยูไปรวมกับเงินที่ไดรับจากการขายหลักทรัพยในความตองการของตลาด จะเพียงพอท่ีจะ
ใชชําระหน้ีสินหมุนเวียนไดหรือไม

นอกจากน้ัน การเปรียบเทียบอัตราสวนทั้ง 3 อัตราสวนขางตนนั้น จะทําใหผูวิเคราะหงบการเงิน
สามารถมองเห็นถึงปญหาหรือขอควรปรับปรุงบางอยางในการบริหารเงินทุนหมุนเวียน เชน อาจทําให
บริษัทสามารถพิจารณาไดวามีการดํารงและจัดเก็บสินคาคงเหลือมากเกินไปหรือไม มีการจายคาใชจาย
ลวงหนาที่ยังไมกอใหเกิดประโยชนในปจจุบันมากไปหรือไม เปนตน

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 193

การวิเคราะหบริษัท

การวิเคราะหสภาพคลองของกิจการจะมีความชัดเจนและไดผลมากย่ิงขึ้น เม่ือมีการวิเคราะหควบคู
ไปกับการวิเคราะหความสามารถของกิจการในการบริหารสินทรัพยเพ่ือสรางรายได (กลุม asset turnover
ratio) ตัวอยางที่เห็นไดอยางชัดเจน ไดแก การขาดความสามารถในการหมุนเวียนของสินคาคงเหลือยอม
กอใหเกิดความหยอนประสิทธิภาพในการบริหารสภาพคลอง ซ่ึงสามารถสังเกตไดจากความแตกตางอยางมาก
ของอัตราสวนเงินทุนหมุนเวียนและอีก 2 อัตราสวนท่ีเหลือในกลุมเดียวกัน การท่ีเงินทุนหมุนเวียนจมอยูใน
สินคาคงเหลือมากๆ อาจจะมีสาเหตุเนื่องมาจากสินคาของกิจการลาสมัยและไมเปนท่ีตองการของตลาด
ซึ่งปญหาดังกลาวสามารถแกไขไดโดยการปรับปรุงนโยบายของกิจการเกี่ยวกับสินคาคงเหลือ การจําหนาย
และการตลาด

อัตราสวนอีกตัวหน่ึงท่ีสามารถใชประเมินความสามารถในการบริหารสภาพคลองของกิจการคือ
การวัดกระแสเงินสดนอกเหนือไปจากการวัดระดับของเงินทุนหมุนเวียน ซ่ึงสามารถแสดงไดดวยอัตราสวน
ท่ีเรียกวาอัตราสวนกระแสเงินสด ซึ่งสามารถคํานวณไดดังตอไปนี้

■ อัตราสวนกระแสเงินสด (cash flow from operation ratio)

อัตราสวนกระแสเงินสด (เทา) = กระแสเงินสดสุทธิจากการดําเนินงาน (6-4)
หน้ีสินหมุนเวียน

อัตราสวนกระแสเงินสดจากการดําเนินงานเปนการประเมินความสามารถท่ีแทจริงในการจายชําระ
เพ่ือปลดเปล้ืองภาระหน้ีสินหมุนเวียน โดยพิจารณาจากกระแสเงินสดสุทธิจริงๆ ที่ไดจากการดําเนินงาน
โดยไมตองคํานึงถึงความสามารถในการเปล่ียนสภาพของสินทรัพยหมุนเวียนใหเปนเงินสด (ซ่ึงเปนแนวคิด
ของอัตราสวนเงินทุนหมุนเวียน อัตราสวนทุนหมุนเวียนเร็ว และอัตราสวนเงินสด)

การใชอัตราสวนทางการเงินเพื่อวิเคราะหประสิทธิภาพในการดําเนินงาน

ในการดําเนินธุรกิจ กิจการจําเปนตองลงทุนในสินทรัพยประเภทตางๆ ท้ังสินทรัพยหมุนเวียน
(current assets) และสินทรัพยถาวร (fixed assets) อัตราสวนทางการเงินท่ีใชเพ่ือประเมินประสิทธิภาพ
ในการบริหารสินทรัพย อาจจะนับไดวาเปนอัตราสวนท่ีใชวัดประสิทธิภาพของการดําเนินธุรกรรมทางธุรกิจ
(activity ratios) โดยการใชอัตราสวนทางการเงินประเภทน้ีมาจากแนวคิดที่วาสินทรัพยอันเปนการลงทุน
ท่ีมาจากเจาหน้ีและผูถือหุนน้ัน ไดสรางรายไดใหแกองคกรอยางมีประสิทธิภาพมากนอยเพียงใด แนวคิดน้ี
ทําใหผูวิเคราะหงบการเงินพอจะทราบไดวาอัตราสวนทางการเงินกลุมน้ีตองการเปรียบเทียบระหวางรายได
ขององคกรกับสินทรัพยที่องคกรลงทุนไป กลาวคือ เปนการเปรียบเทียบระหวางความสามารถในการ
ทํามาหาได (output) กับทรัพยากรที่ใชไป (input) ซึ่งเปนการแสดงถึงประสิทธิภาพในการใชทรัพยสินนั่นเอง
โดยที่ประสิทธิภาพย่ิงสูงยอมหมายถึงการใชทรัพยากรที่มีอยูอยางจํากัดใหเกิดผลผลิตไดมาก ยิ่งสามารถ

194 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

สรางผลผลิต (รายได) มากเทาไหรจากทรัพยากรที่มีอยูอยางจํากัดน้ัน ยิ่งแสดงวาองคกรสามารถบริหาร
สินทรัพยไดอยางมีประสิทธิภาพ การใชอัตราสวนทางการเงินประเภทนี้ นอกเหนือไปจากเพื่อวัตถุประสงค
ในการวัดประสิทธิภาพการบริหารสินทรัพยแลว ยังสามารถชี้ใหเห็นไดถึงความตองการการลงทุนเพ่ิม
ในสินทรัพยตางๆ เพ่ือดํารงการเจริญเติบโตขององคกรใหอยูในระดับที่นาพอใจในระยะยาว

ทั้งนี้ อัตราสวนทางการเงินท่ีใชในการประเมินประสิทธิภาพการดําเนินกิจกรรมทางธุรกิจของกิจการ
สามารถแบงออกไดเปนอัตราสวนท่ีใชประเมินประสิทธิภาพการดําเนินกิจกรรมระยะส้ัน (operating activity)
และอัตราสวนท่ีใชในการประเมินประสิทธิภาพการดําเนินกิจกรรมการลงทุนระยะยาว (investment activity)
โดยมีรายละเอียดของอัตราสวนท่ีใชในการวัดและประเมินประสิทธิภาพการดําเนินกิจกรรมทางธุรกิจแตละ
ประเภทดังตอไปนี้

• การประเมินประสิทธิภาพในการดําเนินกิจกรรมระยะส้ัน (operating activity)
อัตราสวนทางการเงินท่ีนิยมใชในการประเมินความสามารถขององคกรในการดําเนินกิจกรรม
ทางธุรกิจระยะสั้นตางๆ เปนอัตราสวนที่วัดความสามารถในการใชสินทรัพยหมุนเวียนเพ่ือกอใหเกิดธุรกรรม
ที่สรางรายไดหรือยอดขาย เชน การดํารงสินคาคงคลังเพื่อเตรียมพรอมในการขาย การใหสินเชื่อลูกคา
เพื่อจูงใจใหเกิดการซื้อ ตลอดถึงการดํารงเงินทุนหมุนเวียน (working capital) อื่นๆ เปนตน ตัวอยางที่สําคัญ
ของอัตราสวนทางการเงินประเภทนี้ ไดแก

■ อัตราการหมุนเวียนของสินคาคงเหลือ (inventory turnover)

อัตราการหมุนเวียนของสินคาคงเหลือ (รอบ) = ตนทุนขาย (6-5)
สินคาคงเหลือ ณ สิ้นป

ในสวนของตัวตั้งคือ ตนทุนขายน้ัน เปนตัวเลขบนงบการเงินซ่ึงแสดงถึงความสัมพันธกับยอดสินคา
คงเหลือไดดีกวาตัวเลขทางการเงินอ่ืนๆ เนื่องจากการบันทึกยอดสินคาคงเหลือน้ันจะบันทึกดวยตนทุน
ในการไดมาซึ่งสินคาน้ันๆ โดยตรง

จากอัตราการหมุนเวียนของสินคาคงเหลือนี้แสดงใหเห็นวาองคกรสามารถหมุนสินคาออกสูลูกคา
เพ่ือสรางรายไดเปนจํานวนกี่รอบในระยะเวลา 1 ป จํานวนรอบท่ีสูงแสดงถึงระยะเวลาที่สินคานั้นคางอยู
ในคลังสินคานอยหรือเปนระยะเวลาท่ีส้ันนั้นเอง ซ่ึงอาจจะแสดงใหเห็นวาระยะเวลาเฉล่ียในการนําสินคานั้น
เขาสูคลังสินคา ไมวาจะมาจากผูผลิตอ่ืน (กรณีซ้ือมาเพื่อขาย) หรือจากกระบวนการผลิตขององคกรน้ันเอง
จะอยูในคลังนานกี่วัน กอนที่จะขายออกไปสูลูกคาได โดยการคํานวณระยะเวลา หรือจํานวนวันเฉล่ียท่ีสินคา
จะคางอยูในคลังสินคา คือ

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 195

การวิเคราะหบริษัท

■ จํานวนวันเฉลี่ยที่สินคาคางคลัง (average number of days in stock)

จํานวนวันเฉล่ียที่สินคาคางคลัง (วัน) = 365 (6-6)
อัตราการหมุนเวียนของสินคาคงเหลือ

เน่ืองจากอัตราการหมุนเวียนของสินคาคงเหลือแสดงวาในรอบระยะเวลา 1 ปนั้น สินคาคงเหลือ
จะถูกหมุนเปนจํานวนกี่รอบ ดังน้ัน หากหารจํานวนวันใน 1 ป ยอมแสดงวาใน 1 รอบของการหมุนเวียน
สินคาคงเหลือน้ัน ใชเวลาเปนจํานวนก่ีวัน โดยการหมุน 1 รอบน้ัน เร่ิมนับต้ังแตสินคาเริ่มเขาคลัง จนกระท่ัง
ออกไปสูมือลูกคา

ลําดับถัดไปของการประเมินประสิทธิภาพในการบริหารจัดการสินทรัพยหมุนเวียนคือการประเมิน
ความสามารถในการบริหารสินเช่ือ (credit management) ซ่ึงจะวัดไดจากอัตราการหมุนเวียนของลูกหนี้
การคา

■ อัตราการหมุนเวียนของลูกหน้ีการคา (receivable turnover)

อัตราการหมุนเวียนของลูกหนี้การคา (รอบ) = รายไดจากการขายและบริการ (6-7)
ลูกหนี้การคา ณ ส้ินป

ในเร่ืองการหมุนเวียนของลูกหนี้การคาน้ี การใชยอดขายเปนตัวต้ังเพ่ือวัดอัตราการหมุนเวียนนั้น
เปนสิ่งท่ีมีความสมเหตุสมผล เพราะการบันทึกยอดลูกหน้ีการคาเปนการบันทึกดวยมูลคาการขายสินคา
ไมใชการบันทึกดวยตนทุน แนวคิดการวัดอัตราการหมุนเวียนของลูกหน้ีการคาจะเปนเชนเดียวกับ
การประเมินอัตราการหมุนเวียนของสินคาคงเหลือ กลาวคือ องคกรมีการดํารงยอดลูกหนี้การคาในระดับใด
เพ่ือสรางยอดขาย โดยที่มีเหตุผลในการใหสินเช่ือแกลูกคา เพื่อเปนการจูงใจใหเกิดการซื้อสินคาขององคกร
ในขณะท่ีการดํารงสินคาคงเหลือในปริมาณที่พอเพียงน้ัน เพ่ือเปนการลดตนทุนสินคาขาดมือ

ความนิยมในการคํานวณอัตราการหมุนเวียนของลูกหน้ีการคามักจะใชสวนกลับของอัตราสวนนี้
มากกวาจะพิจารณาถึงอัตราการหมุนเวียนของลูกหนี้การคาโดยตรง กลาวคือ มักจะเปนการวัดจํานวนวัน
ท่ียอดสินเชื่อจะคางอยูในบัญชีกอนท่ีจะมีการเปล่ียนมือกลับมาเปนเงินสด หรืออีกนัยหน่ึงคือเปนการ
แสดงถึงประสิทธิภาพในการเรียกเก็บหนี้ (collectability) และเราอาจจะเรียกอัตราสวนน้ีวาจํานวนวันท่ี
ยอดสินเช่ือคงคาง (days sales outstanding: DSO)

196 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

■ จํานวนวันที่ยอดสินเช่ือคงคาง (days sales outstanding: DSO)

จํานวนวันท่ียอดสินเช่ือคงคาง (วัน) = 365 (6-8)
อัตราการหมุนเวียนของลูกหนี้การคา

หากมีการเปรียบเทียบอัตราสวนน้ีในลักษณะภาคตัดขวาง (cross section) จะเปนการเปรียบเทียบ
กับองคกรอ่ืนหรือเปรียบเทียบกับอุตสาหกรรม ซ่ึงเปนการแสดงใหเห็นถึงความสามารถเชิงเปรียบเทียบใน
การบริหารจัดการสินเชื่อและลูกหนี้การคา และยังแสดงถึงระดับการใหสินเช่ือเพื่อสรางยอดขาย หากองคกร
ใดมีอัตราสวนที่แสดงถึงจํานวนวันท่ียอดสินเชื่อคงคางนอยกวาองคกรอื่น จะเปนการชี้ใหเห็นถึงความสามารถ
ในการใชนโยบายการใหสินเชื่อ เพื่อจูงใจลูกคาเกิดการซื้อสินคาจากองคกรไดอยางมีประสิทธิภาพมากกวา
องคกรอ่ืน และหากเปนการวิเคราะหเปรียบเทียบในแบบอนุกรมเวลา (time series) จะแสดงใหเห็นถึง
การเปล่ียนแปลง หรือการปรับปรุงประสิทธิภาพในเร่ืองดังกลาวขององคกรเอง อยางไรดี การเปรียบเทียบ
อาจจะสามารถทําไดมากกวาปละ 1 ครั้ง เพ่ือลดปญหาท่ีอาจจะมีมาจากผลของฤดูกาล (seasonal effect)
ไดเชนเดียวกัน

ในภาพรวมของการบริหารเงินทุนหมุนเวียน อาจจะใชอัตราสวนแสดงการหมุนเวียนของเงินทุน
หมุนเวียน (working capital turnover) เพ่ือประเมินความสามารถในการจัดการเงินทุนหมุนเวียน

■ อัตราสวนเงินทุนหมุนเวียน (working capital turnover)

อัตราสวนเงินทุนหมุนเวียน (รอบ) = รายไดจากการขายและบริการ (6-9)
เงินทุนหมุนเวียน ณ ส้ินป

หมายเหตุ: เงินทุนหมุนเวียน = ลูกหน้ีการคา + สินคาคงเหลือ + คาใชจายจายลวงหนา – เจาหน้ีการคา
– คาใชจายคางจาย

อัตราสวนนี้แสดงถึงจํานวนเงินทุนหมุนเวียนที่ดํารงไวเพ่ือสรางยอดขาย การคํานวณอัตราสวนนี้
ควรจะคํานึงถึงเฉพาะเงินทุนหมุนเวียนท่ีมีความเกี่ยวเนื่องหรือเกิดจากกิจกรรมการดําเนินงาน (operating
activities) เทาน้ัน เงินทุนหมุนเวียนอันเน่ืองมาจากกิจกรรมอ่ืนๆ นอกเหนือไปจากกิจกรรมการดําเนินงาน
เชน หน้ีสินระยะส้ัน หลักทรัพยในความตองการของตลาด เปนตน ซึ่งไมเกี่ยวของกับกิจกรรมดําเนินงาน
ปกติ จะไมนํามารวมกับยอดเงินทุนหมุนเวียนที่นํามาเปนตัวหารในอัตราสวน เพ่ือใหอัตราสวนนี้สะทอนถึง
ความสามารถในกิจกรรมดําเนินงานของกิจการอยางแทจริง

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 197

การวิเคราะหบริษัท

• การประเมินประสิทธิภาพการดําเนินกิจกรรมการลงทุนระยะยาว (investing activity)
การหมุนเวียนของสินทรัพยถาวรเปนการแสดงถึงประสิทธิภาพในการใชประโยชนจากเงินลงทุน
ระยะยาวในการกอใหเกิดรายไดหรือมูลคาเพิ่มใหแกองคกร กลาวคือ การวัดประสิทธิภาพในการใชทรัพยสิน
ถาวรเพ่ือใหบริการแกลูกคา ซึ่งมีวัตถุประสงคในการสรางรายไดหรือใหลูกคาซ้ือสินคาหรือบริการขององคกร
อัตราสวนทางการเงินตัวหนึ่งท่ีนิยมใชในการประเมินประสิทธิภาพการดําเนินกิจกรรมการลงทุนระยะยาว
คือ อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยถาวร

■ อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยถาวร (fixed assets turnover)

อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยถาวร (รอบ) = รายไดจากการขายและบริการ (6-10)
สินทรัพยถาวรสุทธิ ณ สิ้นป

หมายเหตุ: สินทรัพยถาวรสุทธิ (net fixed assets) หมายถึง ท่ีดิน อาคารและอุปกรณหลังจากหักคาเส่ือม
ราคาสะสม (accumulated depreciation)

อัตราสวนนี้แสดงความสามารถในการสรางยอดขายของกิจการจากการลงทุนระยะยาว การใช
อัตราสวนน้ีอาจจะพิจารณาถึงการเปล่ียนแปลงในแตละชวงเวลา ถาหากอัตราสวนน้ีเพิ่มขึ้นอยางตอเนื่อง
ตามชวงระยะเวลา อาจจะหมายถึงการเติบโตอยางตอเน่ืองของยอดขาย ซึ่งผูใชงบการเงินสวนใหญอาจจะ
เห็นวาการขยายตัวของยอดขาย ซึ่งจะมีผลทําใหอัตราสวนน้ีเพิ่มข้ึนอยางตอเนื่องนั้นเปนสัญญาณท่ีดี
ในอีกทางหนึ่ง ผูใชงบการเงินตองไมลืมวาการเพิ่มขึ้นของอุปสงคของลูกคาตอสินคาขององคกรนั้น หาก
องคกรมิไดมีการเตรียมตัวเพ่ือขยายกําลังการผลิตเพื่อรองรับกับการขยายตัวในความตองการนั้น อาจจะ
สรางปญหาตอมาในอนาคต กลาวคือ ถาองคกรตอบสนองความตองการของลูกคาไดไมทันความตองการ
เน่ืองจากการขยายกําลังการผลิตตองใชเวลาในการดําเนินการท่ีคอนขางนานเม่ือเปรียบเทียบกับความ
ตองการของลูกคาท่ีมีการขยายตัวอยางรวดเร็ว ลูกคาอาจจะโยกยายคําสั่งซ้ือไปยังสินคาของบริษัทคูแขงขัน
ทําใหเกิดการเสียโอกาสในทางธุรกิจ การวิเคราะหเชนน้ีจําเปนตองพิจารณาเพิ่มข้ึนถึงรายละเอียดของวัฏจักร
ของสินคา (product life cycle) ดวยวาสินคาแตละประเภทของกิจการอยูในสวนใดของวัฏจักร หากอยูใน
ชวงระยะเวลาเร่ิมตน (initial state) อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยถาวรไมนาจะอยูในระดับสูงนัก เน่ืองจาก
การดําเนินกิจกรรมดําเนินงานเพ่ือสรางรายไดจะยังไมเทาทันกับการผลิต หรือหมายถึงวายังอยูในชวงท่ีลูกคา
กําลังทําความรูจักคุนเคยกับสินคานั้นๆ กอน และเมื่อกิจกรรมการดําเนินงานเพื่อสรางรายไดมีการปรับตัว
ดีข้ึนแลวและยอดขายมีการปรับตัวเพ่ิมข้ึน อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยถาวรจะปรับตัวเพ่ิมข้ึนดวย
เชนกัน ซ่ึงหมายถึงอยูในชวงของการเจริญเติบโตของสินคา (growth state) ในระยะนี้ การพิจารณาเพื่อ
เพิ่มระดับการลงทุน อาจจะเปนส่ิงที่จําเปนเพ่ือรักษาระดับการเติบโตของยอดขาย คือสามารถตอบสนอง
ความตองการของลูกคาไดอยางครบถวน กระบวนการเชนน้ีจะตองดําเนินการตอไปอยางตอเนื่องจนกวา
ชวงชีวิตของสินคานั้นจะเขาสูชวงระยะเวลาอ่ิมตัว (mature state) หรือลดลง (decline state)

198 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

ปญหาอยางหนึ่งในการตีความอัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยถาวร ซ่ึงนับไดวาเปนส่ิงที่สืบเนื่อง
มาจากวิธีการบันทึกบัญชีของสินทรัพยถาวรซึ่งใชตนทุนการไดมาของสินทรัพยถาวรเปนหลัก เพราะเปน
ตนทุนที่เกิดข้ึนในอดีต (historical cost) ดังน้ัน องคกรที่มีอายุมากกวาในการเปรียบเทียบ มีแนวโนมที่
อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยถาวรจะสูงกวาองคกรท่ีมีอายุนอยกวา เพราะสินทรัพยถาวรขององคกร
ที่มีอายุมากกวาจะถูกลดมูลคาของสินทรัพยถาวรลงดวยคาเสื่อมราคาสะสมท่ีสูงกวา หรือมีตนทุนของ
สินทรัพยถาวรตามบัญชี (book value) นอยกวา นอกจากน้ัน สินทรัพยถาวรขององคกรท่ีมีอายุนอยกวา
มักจะมีตนทุนสูงกวาดวยอิทธิพลของอัตราเงินเฟอ (inflation effect) ทําใหการเปรียบเทียบระหวางกิจการ
ดวยอัตราสวนนี้ อาจจะทําใหผูใชและวิเคราะหงบการเงินเกิดความเขาใจผิด เพ่ือลดปญหาเชนน้ี การปรับปรุง
มูลคาของสินทรัพยถาวรใหสะทอนราคาตลาดเพื่อใชในการเปรียบเทียบอาจจะใหผลลัพธที่ดีขึ้น อยางไรก็ตาม
การวัดมูลคาตลาด (market value) ของสินทรัพยถาวรแตละชนิดยังมีปญหาในทางปฏิบัติมากมาย ซึ่งอาจ
ทําใหเสียความคุมคาในความพยายามท่ีจะดําเนินการเปรียบเทียบกับประโยชนท่ีจะไดรับ ดังนั้น การใช
อัตราสวนนี้จําเปนท่ีผูใชและวิเคราะหงบการเงินจะตองตระหนักถึงผลกระทบ และมีความระมัดระวังในการ
วิเคราะหและตีความผลที่ไดจากการวิเคราะห

การประเมินประสิทธิภาพในภาพรวมของกิจการในการใชเงินลงทุนทั้งหมดขององคกรอาจจะสามารถ
วิเคราะหไดจากอัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยรวม

■ อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยรวม (total assets turnover)

อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยรวม (รอบ) = รายไดจากการขายและบริการ (6-11)
สินทรัพยรวมสุทธิ ณ สิ้นป

อัตราสวนน้ีจะแสดงประสิทธิภาพโดยรวมของการใชเงินลงทุนจากเจาหน้ีและเจาของขององคกร
ทั้งการลงทุนระยะสั้นในเงินทุนหมุนเวียน และการลงทุนระยะยาวในสินทรัพยถาวร เพ่ือสรางรายไดใหแก
กิจการ

การใชอัตราสวนทางการเงินเพื่อประเมินความสามารถในการจัดโครงสรางทางการเงิน
(capital structure and financing decision)

อัตราสวนทางการเงินในกลุมน้ีอาจจะถูกเรียกวาเปนอัตราสวนท่ีแสดงความสามารถในการบริหาร
หน้ีสินขององคกร (debt management ratios) การตัดสินใจทางการเงินที่เก่ียวเนื่องกับโครงสรางเงินทุน
จะมีผลตอการดํารงอยูและการเจริญเติบโตขององคกรในระยะยาวอยางปฏิเสธไมได ความบกพรองในการ
จัดโครงสรางเงินทุนอาจจะนํามาซ่ึงผลกระทบอยางคาดไมถึงตอสถานะขององคกร หรือแมกระท่ังทําให
องคกรลมสลาย ดังตัวอยางท่ีสามารถพบเห็นไดเปนการท่ัวไป โดยเฉพาะอยางย่ิงในภาวการณปจจุบัน
เพราะความผิดพลาดในเร่ืองดังกลาวอาจจะหมายถึงระดับความเสี่ยงทางการเงิน (financial risk) ในระดับ
ท่ีสูงกวาองคกรจะรับได แมวาประโยชนที่จะไดจากการใชเงินทุนโดยการกอหนี้จะรวมถึง 1) การเปนแหลง

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 199

การวิเคราะหบริษัท

เงินทุนที่มีตนทุนตํ่า 2) การท่ีเจาของเดิมจะไมสูญเสียการควบคุมองคกร (ซึ่งตางจากการระดมทุนจาก
การเพิ่มสวนของเจาของ โดยการออกหุนใหม ที่จะเปนการลดการควบคุมองคกรของเจาของเดิมลง (dilution
of existing shareholder’s control) หากเจาของเกามิไดมีการซื้อหุนเพิ่มทุนน้ันใหคงสัดสวนการถือครองหุน
ในองคกรเทาเดิม) เจาของเงินทุนซ่ึงเปนเจาหนี้จะมีความสามารถท่ีเหนือกวาเจาของอยางหนึ่งคือสามารถ
ทําใหองคกรอยูในสภาพขัดสนทางการเงิน (financial distress) จนแมกระทั่งทําใหองคกรอยูในสภาพ
ลมละลาย (insolvency) ได ในขณะท่ีเจาของจะไมมีความสามารถเชนนั้น เพราะวาคาใชจายหรือตนทุน
ของเงินทุนจากการกอหนี้น้ันรายการใหญคือดอกเบ้ียจายซึ่งเปนตนทุนคงที่ (fixed costs) กลาวคือ ไมวา
ยอดขายหรือรายไดขององคกรจะเปนเทาใดตาม คาใชจายดอกเบ้ียจะคงที่อยูตลอด มิไดมีการผันแปรไปตาม
ยอดขาย ดังนั้น ถาอุปสงคของสินคาหรือบริการขององคกรลดลง ผลกระทบจากคาใชจายที่คงท่ีนั้นจะสราง
ความยากลําบากในการอยูรอดขององคกรอยางมีนัยสําคัญ

ดังนั้น ทางเลือกของโครงสรางเงินทุนยอมจะมีผลกระทบตออัตราผลตอบแทนของสวนของเจาของ
ท้ังในดานของอัตราผลตอบแทนที่คาดหวังและความเส่ียงของอัตราผลตอบแทนท่ีเกิดข้ึนจริง การใชอัตราสวน
ทางการเงินเพื่อวัดประสิทธิภาพในการบริหารจัดการหนี้สินของกิจการหรือการจัดการเร่ืองโครงสรางของ
เงินทุน จึงเปนเรื่องท่ีมีความสําคัญในการจัดการทางการเงิน อัตราสวนวัดภาระหน้ีสินของกิจการท่ีสําคัญ
แบงออกไดเปน 2 ประเภท คือ อัตราสวนที่แสดงถึงโครงสรางเงินทุนและอัตราสวนท่ีแสดงความสามารถ
ในการชําระดอกเบี้ย ดังมีรายละเอียดดังตอไปนี้

• อัตราสวนที่แสดงถึงโครงสรางเงินทุน

■ อัตราสวนหนี้สินตอสินทรัพยรวม (debt-to-total assets ratio)

อัตราสวนหนี้สินตอสินทรัพยรวม (เทา) = หน้ีสินรวม (6-12)
สินทรัพยรวม

สําหรับเจาหน้ีขององคกร ยอมพอใจท่ีจะไดเห็นอัตราสวนหน้ีสินตอสินทรัพยรวมของกิจการอยูใน
ระดับตํ่า เนื่องจากเจาหน้ีไมตองเส่ียงกับการท่ีจะไดรับชําระหน้ีไมครบถวน ถาหากองคกรตกอยูในภาวะ
ลมละลาย แตสําหรับผูถือหุนแลว ยอมมีความตองการในทางตรงกันขาม คืออัตราสวนหนี้สินตอสินทรัพย
รวมสูง ซ่ึงหมายถึงการที่จะมีผูแบงผลประโยชนสวนท่ีเหลือจากภาระดอกเบี้ยนอย (คือมีสวนของเจาของ
นอย) และสภาพเสี่ยงท่ีสูง ยอมมีโอกาสที่จะไดรับผลตอบแทนตอสวนของเจาของที่สูง

นอกจากนั้นแลว ยังอาจจะพิจารณาสวนกลับของอัตราสวนหน้ีสินตอสินทรัพยรวมเปนตัวคูณของ
สวนของเจาของดวย

200 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

■ ตัวคูณของสวนของเจาของ (equity multiplier)

ตัวคูณของสวนของเจาของ (เทา) = สินทรัพยรวม (6-13)
สวนของเจาของ

ตัวคูณของสวนของเจาของมีความหมายวา เจาของลงทุนเพียง 1 สวน จะสามารถหาเงินลงทุน
ท้ังหมดไดเปนกี่เทาของเงินลงทุนจากสวนของเจาของ 1 สวน ซ่ึงตัวคูณท่ีมีคามากยอมแสดงวาเจาของลงทุน
เพียงจํานวนไมมากแตสามารถสรางทรัพยสินที่ใชในการลงทุนดําเนินกิจการไดเปนจํานวนมาก ผลประโยชน
ที่เหลือจากการจายคืนเปนดอกเบ้ียใหแกเจาหน้ี (residual) จะสามารถนํามาแบงปนกันระหวางเจาของ
ไดเปนจํานวนมาก

อัตราสวนทางการเงินอีกตัวหนึ่งท่ีนิยมใชในการวัดระดับภาระหน้ีสินของกิจการคืออัตราสวนหน้ีสิน
ตอสวนของเจาของ

■ อัตราสวนหนี้สินตอสวนของเจาของ (debt-to-equity ratio)

อัตราสวนหนี้สินตอสวนของเจาของ (เทา) = หนี้สินรวม (6-14)
สวนของผูถือหุน

อัตราสวนหนี้สินตอสวนของเจาของมีนัยเชนเดียวกับอัตราสวนหน้ีสินตอสินทรัพยรวม และทั้งสอง
อัตราสวนนี้สามารถใชแทนกันได

■ อัตราสวนท่ีแสดงความสามารถในการชําระดอกเบ้ีย (time interest earned)
เม่ือกิจการมีการกอหนี้ กิจการยอมมีภาระผูกพันในการจายชําระดอกเบ้ีย ซ่ึงเปนคาใชจายคงที่
ทุกงวด การผิดนัดชําระดอกเบ้ีย อาจจะนํามาซึ่งการทําใหหน้ีสินน้ันถูกบังคับชําระทั้งจํานวนเสมือนหน่ึง
ถึงกําหนดชําระหนี้ท้ังจํานวน (technical default) การประเมินความสามารถในการชําระภาระดอกเบ้ีย
จึงเปนสิ่งท่ีสําคัญอีกอยางหนึ่งท่ีตองทําการพิจารณากอนที่จะสรางภาระผูกพันทางการเงิน (financial
obligation) ขึ้น

อัตราสวนแสดงความสามารถในการชําระดอกเบ้ีย (เทา) = กําไรจากการดําเนินงาน (6-15)
ดอกเบี้ยจาย

อัตราสวนแสดงความสามารถในการชําระดอกเบี้ยจะวัดความสามารถของกิจการในการสรางกําไร
จากการดําเนินงานตามปกติ (operating activity) วามีเพียงพอท่ีจะครอบคลุมภาระดอกเบี้ยท่ีตองจาย
เปนจํานวนคงท่ีทุกงวดหรือไม เหตุที่เราใชกําไรจากการดําเนินงานตามปกติ (earnings before interest
and taxes: EBIT) เปนตัวตั้ง แทนท่ีจะใชกําไรสุทธิ เพราะวาภาระดอกเบ้ียจายเปนคาใชจายท่ีทําใหเกิด

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 201

การวิเคราะหบริษัท

การประหยัดภาระภาษี (หรืออีกนัยหนึ่งเปนคาใชจายกอนท่ีจะมีการคํานวณภาระภาษีนั้นเอง) ดังน้ัน กําไร
จากการดําเนินงานจึงเปนกําไรท่ีสามารถนํามาใชชําระภาระดอกเบี้ยไดทั้งจํานวน และนับวาเปนการสงมอบ
ผลประโยชนใหแกเจาของเงินทุนประเภทเจาหนี้ สวนท่ีเหลือจากนั้น เม่ือปลอดภาระภาษีแลว (กําไรสุทธิ)
จึงจะสามารถแบงปนคืนใหแกเจาของเงินทุนประเภทเจาของกิจการได

นอกจากอัตราสวนทางการเงินท่ีใชวัดความสามารถในการชําระภาระหนี้สินและดอกเบ้ียจาย ดังมี
รายละเอียดท่ีไดแสดงไวกอนหนาน้ี อัตราสวนอีกตัวหนึ่งท่ีนิยมใชในการพิจารณาและประเมินนโยบายทาง
การเงินของกิจการ คือ อัตราการจายเงินปนผลซ่ึงแสดงใหเห็นถึงนโยบายการจายเงินปนผลของกิจการ
อัตราการจายเงินปนผลสามารถแสดงไดดวยความสัมพันธดังตอไปน้ี

■ อัตราการจายเงินปนผล (dividend payout ratio)

อัตราการจายเงินปนผล (%) = เงินปนผลจายตอหุน (6-16)
กําไรสุทธิตอหุน

หากอัตราการจายเงินปนผลย่ิงสูง แสดงวาบริษัทมีการจายเงินปนผลตอหุนในจํานวนท่ีสูงเม่ือ
เทียบกับกําไรสุทธิตอหุน (earnings per share: EPS) หรืออีกนัยหน่ึง ถาอัตราสวนน้ีสูง แสดงใหเห็นวา
กําไรสวนใหญของบริษัทใชไปเพื่อตอบแทนผูลงทุนหรือเจาของกิจการโดยการจายเงินปนผล และคงเหลือ
กําไรเพียงบางสวนเพ่ือการขยายกิจการของบริษัท

การใชอัตราสวนทางการเงินเพ่ือประเมินความสามารถในการหากําไร (profitability)

ดังที่ไดกลาวไวกอนหนานี้ กิจกรรมทางธุรกิจขององคกรแตละแหงประกอบไปดวยกิจกรรมหลัก
3 อยาง คือ กิจกรรมการดําเนินงานปกติ กิจกรรมการลงทุนและกิจกรรมการจัดหาเงินทุน โดยท่ีกิจกรรม
หลักท่ีองคกรตองมีความเขมแข็ง จึงจะอยูรอดและสามารถท่ีจะดําเนินการไดอยางแข็งแรงตอไป คือกิจกรรม
การดําเนินงานปกติ และสอดคลองกับเปาหมายขององคกรในการสรางความมั่งค่ังสูงสุดใหแกเจาของกิจการ
โดยตองพยายามใหเกิดกําไรจากการดําเนินงาน ดังน้ัน อนาคตและความอยูรอดขององคกรยอมข้ึนอยูกับ
ความสามารถในการหากําไรหรือความสามารถในการดําเนินงานปกตินั่นเอง

กําไรหรือขาดทุนคือผลท่ีเกิดข้ึนจากนโยบายทางธุรกิจ การตัดสินใจและการดําเนินงานขององคกร
ดังน้ัน การใชอัตราสวนทางการเงินท่ีแสดงถึงความสามารถในการหากําไรน้ี อาจจะเพื่อชี้ใหผูบริหารเห็นถึง
องคประกอบและปจจัยท่ีสงผลกระทบตอผลประกอบการและฐานะทางการเงินขององคกร ต้ังแตระดับนโยบาย
จนถึงระดับปฏิบัติการวาสัมฤทธ์ิผลเพียงใด อยางไรก็ดี การดูตัวเลขกําไรประเภทตางๆ จากงบกําไรขาดทุน
เบ็ดเสร็จนั้น ตองพิจารณาดวยความเขาใจถึงองคประกอบตางๆ ในงบการเงินใหถ่ีถวน หลายครั้งท่ีผูใช
งบการเงินมักจะใหความสนใจและความสําคัญกับตัวเลขกําไรสุทธิ (net profit) มากเกินไป โดยเช่ือวา
กําไรสุทธิคือผลสุทธิของการดําเนินการทั้งหมด ในประเด็นอยางนี้ บางครั้งอาจจะตองเตือนใจตัวเองวาการ

202 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

ตกแตงทางบัญชี (creative accounting) อาจจะมีสวนทําใหเกิดความเขาใจที่คลาดเคล่ือนในผลประกอบการ
ของกิจการ ท้ังนี้ การตกแตงทางการบัญชีไมวาจะโดยต้ังใจหรือไมต้ังใจก็ตาม เปนสิ่งท่ีอาจจะเกิดข้ึน
อยูตลอดเวลา ตัวอยางหนึ่งท่ีอาจทําใหเห็นถึงขอพึงระวังในประเด็นน้ีอยางชัดเจนคือตัวเลขกําไรสุทธินั้น
เปนการแสดงถึงผลรวมของการดําเนินงานจากกิจกรรมทั้ง 3 กิจกรรม คือ กิจกรรมการดําเนินงานหลัก
(operating activity) กิจกรรมการลงทุน (investing activity) และกิจกรรมการจัดหาเงิน (financing activity)
ดังนั้น การแสดงผลที่เปนตัวเลขกําไรสุทธิน้ัน หากกําไรน้ันมิไดมาจากอิทธิพลของกิจกรรมดําเนินงานหลัก
ซึ่งถือวาเปนกิจกรรมสําคัญ (เชน การสรางยอดขาย การควบคุมตนทุนการผลิต/บริการ และคาใชจายในการ
ดําเนินงาน) แตเปนผลมาจากกิจกรรมที่เกี่ยวของกับการลงทุน (เชน กําไรจากการขายสินทรัพยถาวร) แลว
แมวากิจการจะแสดงกําไรสุทธิมากเพียงใดตาม ผูใชงบการเงินตองพึงระวังวาผลจากการดําเนินกิจกรรมหลัก
มีสุขภาพดีหรือไมอยางไร เปนตน

อัตราสวนท่ีใชวัดความสามารถในการหากําไรของกิจการสามารถจําแนกไดเปน 2 ประเภทใหญ
ไดแก

1. อัตราสวนแสดงความสามารถในการดําเนินกิจกรรมทางธุรกิจ
2. อัตราสวนแสดงผลตอบแทนตอเจาของเงินทุน
รายละเอียดของอัตราสวนแสดงความสามารถในการหากําไรของกิจการแตละประเภทมีดังตอไปนี้

• อัตราสวนแสดงความสามารถในการดําเนินกิจกรรมทางธุรกิจ
อัตราสวนแรกท่ีใชในการประเมินประสิทธิภาพในการหากําไรคืออัตรากําไรขั้นตน โดยที่กําไรขั้นตน
(gross profit) คํานวณจากผลตางระหวางรายไดจากการขายและใหบริการ (sales and service revenues)
และตนทุนขายและบริการ (cost of sales and service) หรืออีกนัยหน่ึง กําไรขั้นตน = รายไดจากการขาย
และใหบริการ – ตนทุนขายและบริการ

■ อัตรากําไรขั้นตน (gross profit margin)

อัตรากําไรข้ันตน (%) = กําไรขั้นตน (6-17)
รายไดจากการขายและใหบริการ

อัตรากําไรขั้นตนนี้แสดงใหเห็นถึงความสามารถพ้ืนฐานขององคกรในการสรางรายไดจากการขาย
และใหบริการ ซึ่งถือวาเปนรายไดหลักและสวนใหญขององคกรที่เพียงพอจะนํามาชําระตนทุนขายและ
บริการซึ่งถือวาเปนตนทุนหลักและสวนใหญขององคกร ซึ่งในกรณีท่ีกิจการไมสามารถสรางรายไดจาก
การขายและใหบริการท่ีเพียงพอจะนํามาชําระตนทุนขายและบริการ กิจการดังกลาวยอมจะประสบผลขาดทุน
ในการดําเนินงานและอาจจะมีปญหาในการอยูรอดไดในระยะยาว

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 203

การวิเคราะหบริษัท

นอกจากอัตรากําไรข้ันตนแลว อัตราสวนทางการเงินอีกตัวหนึ่งท่ีนิยมใชในการวัดและประเมินความ
สามารถในการสรางกําไรของกิจการ คือ อัตรากําไรจากการดําเนินงาน โดยท่ีกําไรจากการดําเนินงาน
(operating profit) คํานวณจากผลตางระหวางรายไดจากการขายและใหบริการและผลรวมของตนทุนขาย
และบริการ รวมถึงคาใชจายในการขายและการบริหาร (selling, general and administrative expenses:
SGA&A) หรืออีกนัยหนึ่ง กําไรจากการดําเนินงาน = รายไดจากการขายและใหบริการ – (ตนทุนขายและ
บริการ + คาใชจายในการขายและบริหาร) หรือ กําไรจากการดําเนินงาน = รายไดจากการขายและใหบริการ
– ตนทุนขายและบริการ – คาใชจายในการขายและบริหาร

■ อัตรากําไรจากการดําเนินงาน (operating profit margin)

อัตรากําไรจากการดําเนินงาน (%) = กําไรจากการดําเนินงานกอนหักดอกเบี้ยและภาษี (EBIT) (6-18)
รายไดจากการขายและใหบริการ

เน่ืองจากอัตรากําไรจากการดําเนินงานเปนอัตราสวนท่ีแสดงถึงความสามารถของกิจการในการ
บริหารจัดการคาใชจายและตนทุนการดําเนินงาน รวมถึงแสดงใหเห็นถึงรายไดสุทธิของกิจการหลังจากหัก
คาใชจายในการดําเนินงาน (operating expenses) ท้ังหมดแลว กรณีท่ีอัตราสวนทางการเงินน้ีลดลงอาจจะ
มีสาเหตุมาจากกําไรขั้นตนท่ีต่ําไป เน่ืองจากตนทุนหรือคาใชจายตางๆ ปรับตัวสูงข้ึนเร็วกวาการเพิ่มของ
รายไดจากการขายและใหบริการ หรือเน่ืองมาจากความตองการของตลาดท่ีลดลง หรือภาวะการแขงขันสูง
หรือตนทุนตอหนวยเพิ่มข้ึนจากประสิทธิภาพการผลิตที่ลดลง

อัตราสวนแสดงความสามารถในการดําเนินกิจกรรมทางธุรกิจท่ีเปนที่รูจักกันมากที่สุดและนิยมใช
อยางกวางขวาง คือ อัตรากําไรสุทธิ

■ อัตรากําไรสุทธิ (net profit margin)

อัตรากําไรสุทธิ (%) = กําไรสุทธิ (6-19)
รายไดรวม

หมายเหตุ: รายไดรวมเกิดจากผลรวมของรายไดจากการขายและใหบริการและรายไดอ่ืนๆ (เชน ดอกเบ้ีย
เงินปนผล สวนแบงกําไร และกําไรจากรายการพิเศษ)

กําไรสุทธิ (net profit) ในท่ีน้ีหมายถึงกําไรสุทธิหลังจากหักภาษีและปลอดจากภาระดอกเบี้ย (after
interest and tax) ซ่ึงหมายถึงกําไรสุทธิที่จะสามารถแบงปนกลับไปเปนผลตอบแทนแกเจาของเงินทุนประเภท
เจาของกิจการน่ันเอง ตัวอยางเชน บริษัท ก. มีอัตรากําไรสุทธิเทากับ 3.8% หมายความวา ในยอดขายของ

204 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

บริษัท ก. จํานวน 100 บาทนั้น จะเหลือเปนกําไรสุทธิ (หลังหักตนทุนขายและบริการ หักคาใชจายในการขาย
และการบริหาร หักภาระดอกเบี้ยจาย หักและบวกคาใชจายและรายไดอื่นๆ รวมทั้งหักภาษีเงินไดนิติบุคคล
ไปแลว) ที่จะสามารถแบงปนคืนใหแกผูถือหุนของบริษัท ก.ได 3.8 บาท แสดงวาเงินจํานวน 96.2 บาท
ถูกใชจายไปในภาระตางๆ หลังจากไดคาขายมาแลว ดังนั้น อัตรากําไรสุทธิยอมแสดงถึงความสามารถ
โดยภาพรวมของการจัดการเก่ียวกับเร่ืองตางๆ ท่ีเกี่ยวของกับกิจกรรมการดําเนินงาน กิจกรรมการลงทุน
และกิจกรรมจัดหาเงินขององคกรไดเปนอยางดี

• อัตราสวนแสดงผลตอบแทนตอเจาของเงินทุน
นอกเหนือจากการประเมินความสามารถในการหากําไรจากการดําเนินกิจกรรมตางๆ ขององคกรแลว
การประเมินถึงผลตอบแทนท่ีองคกรใหคืนแกเจาของเงินทุนแตละประเภทเปนปจจัยสําคัญที่จําเปนตองทําการ
วิเคราะห เพราะหากองคกรขาดเจาของเงินทุนที่สนใจจะเขามาลงทุนในกิจการไมวาจะมาในรูปของการลงทุน
โดยเขามาเปนเจาของกิจการ หรือลงทุนในรูปของการเขามาเปนเจาหนี้ในกิจการก็ตาม องคกรจะไมสามารถ
ดํารงอยูไดในระยะยาว หรือกลาวอีกนัยหนึ่งคือ องคกรจะไมสามารถสรางความเจริญเติบโตตอไปไดในอนาคต
เนื่องจากขาดเงินทุนที่จะนํามาใชตอในการขยายกิจการ
เมื่อพิจารณาไดเชนน้ีแลว หลักของการประเมินอัตราผลตอบแทนตอเจาของเงินทุนเปนสิ่งท่ีเขาใจ
ไดไมยาก โดยสามารถพิจารณาจากอัตราสวนตางๆ ดังตอไปนี้

■ อัตราผลตอบแทนตอสินทรัพยรวม (return on total assets: ROA)

อัตราผลตอบแทนตอสินทรัพยรวม (%) = กําไรสุทธิ (6-20)
สินทรัพยรวม

อัตราผลตอบแทนตอสินทรัพยรวมนี้เปนการวัดประสิทธิภาพซ่ึงสะทอนในรูปของผลตอบแทนตอ
สินทรัพยรวม โดยท่ีสินทรัพยรวมจะหมายถึงเงินลงทุนที่ไดมาจากเจาของเงินทุนท้ังประเภทเจาหนี้และ
เจาของ จึงเห็นไดวาการใชอัตราสวนผลตอบแทนตอสินทรัพยรวมน้ีเปนการวัดที่ไมไดใหความสนใจตอ
โครงสรางเงินทุน หรือละเลยความสําคัญของกิจกรรมจัดหาเงินทุนไป

หลังจากพิจารณาถึงผลตอบแทนตอเจาของเงินทุนในภาพรวมแลว ผูใชงบการเงินควรจะพิจารณา
ถึงผลตอบแทนจากการลงทุนสําหรับเจาของเงินทุนประเภทผูถือหุนสามัญ (common shareholder) ซ่ึง
เจาของเงินทุนประเภทน้ีจะมีความเส่ียงจากการลงทุนในกิจการสูงกวาเจาของเงินทุนประเภทเจาหนี้ (เพราะ
เจาหนี้จะไดรับผลตอบแทนในรูปดอกเบ้ีย ซึ่งโดยทั่วไปมักจะทราบอัตราผลตอบแทนท่ีแนนอน หรืออยางนอย
มีความแนนอนชัดเจนในอัตราผลตอบแทนมากกวาผลตอบแทนซึ่งใหแกเจาของกิจการในรูปเงินปนผล)

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 205

การวิเคราะหบริษัท

ทั้งนี้ อัตราสวนทางการเงินท่ีจะใชในการวัดผลตอบแทนจากการลงทุนสําหรับเจาของเงินทุนประเภท
ผูถือหุนสามัญ เรียกวาอัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุน (return on equity: ROE) ซ่ึงสามารถแสดงได
ดวยสมการดังตอไปนี้

■ อัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุน (return on equity: ROE)

อัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุน (%) = กําไรสุทธิ (6-21)
สวนของผูถือหุน

อัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุนจะแสดงใหเห็นวาเงินลงทุนในสวนของเจาของที่ผูถือหุนจะ
ไดรับผลตอบแทนกลับคืนมาจากการดําเนินกิจการน้ันจะใหผลตอบแทนเทากับเทาใด หากมีคาสูง จะแสดง
ถึงความสามารถของกิจการในการสรางผลตอบแทนจากการลงทุนใหแกผูถือหุนในอัตราท่ีสูงเชนกัน

■ การแยกองคประกอบของอัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุนดวยการวิเคราะหแบบ DuPont
สามารถแยกองคประกอบของอัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุน (ROE) ดวยระบบการวิเคราะห
แบบ DuPont ซึ่งเปนการวิเคราะหในลักษณะของการแยกองคประกอบ เน่ืองจาก ROE เปนอัตราสวนทาง
การเงินท่ีสําคัญ ดังนั้น การวิเคราะห ROE โดยแยกเปนองคประกอบยอยจะทําใหผูวิเคราะหไดขอมูลที่เปน
ประโยชน รวมถึงเขาใจและสามารถอธิบายถึงสาเหตุของการเปล่ียนแปลงของอัตราสวนทางการเงินดังกลาว
ซ่ึง ROE สามารถแยกองคประกอบออกไดเปน 2 อัตราสวน คือ อัตรากําไรสุทธิ (net profit margin) และ
อัตราหมุนเวียนของสวนของทุน (equity turnover) ซ่ึงเราสามารถแยกคํานวณ ROE ไดดังน้ี

อัตราผลตอบแทนตอ = กําไรสุทธิ × รายไดรวม (6-22)
สวนของผูถือหุน (ROE) (%) รายไดรวม สวนของผูถือหุน

อัตราผลตอบแทนตอ = อัตรากําไรสุทธิ × อัตราหมุนเวียนของสวนของทุน (6-23)
สวนของผูถือหุน (ROE) (%)

ROE ขางตนถูกคํานวณโดยการนําเอารายไดรวมมาคูณและหารเพื่อท่ีจะแยกการวิเคราะหออกเปน
2 อัตราสวนคือ การนําเอาอัตรากําไรสุทธิมาคูณกับอัตราหมุนเวียนของสวนของทุน จากการแยกการวิเคราะห
ROE ออกเปน 2 อัตราสวนขางตน จะเห็นวากิจการสามารถปรับปรุง ROE ไดโดยการเพิ่มประสิทธิภาพ
ในการทํากําไร (เพ่ิมอัตรากําไรสุทธิ) และ/หรือโดยการเพิ่มประสิทธิภาพในการใชสวนของทุน (เพ่ิมอัตรา
หมุนเวียนของสวนของทุน)

206 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

หากแยกวิเคราะหองคประกอบของอัตราหมุนเวียนของสวนของทุนจะพบวาอัตราสวนดังกลาวจะถูก
กระทบโดยโครงสรางเงินทุนของกิจการ น่ันคือ กิจการสามารถเพิ่มอัตราหมุนเวียนของสวนของทุน โดยการ
เพ่ิมสัดสวนของการระดมเงินทุนโดยผานสวนของหนี้สินใหมีมากข้ึนแทนการระดมเงินผานทางสวนของทุน
อัตราหมุนเวียนสวนของทุนสามารถแยกคํานวณไดดังน้ี

อัตราหมุนเวียนของ = รายไดรวม = รายไดรวม × สินทรัพยรวม (6-24)
สวนของทุน (รอบ) สวนของผูถือหุน สินทรัพยรวม สวนของผูถือหุน

อัตราหมุนเวียนของ = อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยรวม × ตัวคูณของสวนเจาของ (6-25)
สวนของทุน (รอบ)

อัตราหมุนเวียนของสวนของทุนขางตนน้ันถูกคํานวณโดยการนําเอาสินทรัพยรวมมาคูณและหาร
เพื่อที่จะแยกการวิเคราะหออกเปน 2 อัตราสวน คือ การนําเอาอัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยรวมซ่ึงใช
วัดประสิทธิภาพในการดําเนินงาน มาคูณกับตัวคูณของสวนเจาของ (equity multiplier) ซ่ึงใชวัดอัตราสวน
หนี้สินในโครงสรางเงินทุน (financial leverage) ซ่ึงอัตราการกอหน้ี (leverage ratio) แสดงใหเห็นถึงสัดสวน
ของสินทรัพยที่ไดจากการระดมทุนผานการกอหนี้ (อาจจะเปนหนี้สินระยะสั้นหรือระยะยาวได) จากการ
แยกวิเคราะหนี้จะเห็นวากิจการสามารถปรับปรุงอัตราหมุนเวียนของสวนของทุนไดโดยการเพ่ิมประสิทธิภาพ
ในการบริหารสินทรัพย (เพ่ิมอัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยรวม) และ/หรือโดยการเพ่ิมสัดสวนการ
ระดมทุนผานตราสารหนี้ (เพิ่มตัวคูณของสวนของเจาของ)

เน่ืองจากผลคูณของอัตรากําไรสุทธิกับอัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยรวมเทากับอัตราผลตอบแทน
ตอสินทรัพยรวม และหากนําเอาอัตราผลตอบแทนตอสินทรัพยรวมมาคูณกับตัวคูณของสวนเจาของจะเทากับ
อัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุน (ROE) หากเรานําเอาองคประกอบท่ีไดจากการวิเคราะหแบบ DuPont
ท้ังหมดมารวมกัน เราสามารถแยกการคํานวณ ROE ไดดังตอไปน้ี

ROE (%) = กําไรสุทธิ = กําไรสุทธิ × รายไดรวม × สินทรัพยรวม (6-26)
สวนของผูถือหุน รายไดรวม สินทรัพยรวม สวนของผูถือหุน

ROE (%) = อัตรากําไรสุทธิ × อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยรวม × ตัวคูณของสวนของเจาของ (6-27)

จากการแยกองคประกอบของอัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุน (ROE) ขางตน กิจการสามารถ
เพ่ิม ROE ไดโดยการเพ่ิมความสามารถในการทํากําไร (เพ่ิมอัตรากําไรสุทธิ) และ/หรือเพิ่มประสิทธิภาพ
ในการใชสินทรัพย (เพิ่มอัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยรวม) และ/หรือเพ่ิมตัวคูณของสวนของเจาของ
โดยการเพ่ิมสัดสวนของการระดมเงินทุนโดยผานสวนของหน้ีสินใหมีมากขึ้นแทนการระดมเงินผานทาง
สวนของทุน

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 207

การวิเคราะหบริษัท

ขอมูลทางการเงินตอหุน (per share data)

นอกจากอัตราสวนทางการเงินประเภทตางๆ ที่ไดกลาวไวกอนหนาน้ีแลว ผูใชงบการเงินควรพิจารณา
และเขาใจขอมูลทางการเงินตอหุนที่สําคัญซ่ึงสามารถคํานวณไดจากงบการเงิน โดยขอมูลทางการเงินตอหุน
(per share financial data) ที่ผูใชงบการเงินควรเขาใจ ไดแก

■ กําไรสุทธิตอหุน (earnings per share: EPS)
กําไรสุทธิตอหุนเปนสวนของกําไรสุทธิจากผลการดําเนินงานของบริษัทที่แบงเฉล่ียใหแกหุนสามัญ
แตละหุน ซึ่งมีสูตรคํานวณดังนี้

กําไรสุทธิตอหุน (บาท) = กําไรสุทธิของบริษัท (6-28)
จํานวนหุนที่เรียกชําระแลวของบริษัท

ท้ังน้ี “จํานวนหุนท่ีเรียกชําระแลวของบริษัท” เปนจํานวนหุนถัวเฉลี่ยถวงน้ําหนักท่ีถือโดยบุคคล
ภายนอก

■ มูลคาตามบัญชีตอหุน (book value per share: BPS)
มูลคาตามบัญชี (book value) เปนมูลคาของหุนสามัญหรือมูลคาสินทรัพยสุทธิของบริษัท (net asset
value) ตามงบแสดงฐานะการเงินลาสุดของบริษัทผูออกหลักทรัพย ท่ีคํานวณไดจากการนําสินทรัพยรวม
หักดวยหน้ีสินรวม ซึ่งคือ สวนของผูถือหุนน่ันเอง สวนการหามูลคาตามบัญชีตอหุน ตองหารดวยจํานวนหุน
ท่ีออกและเรียกชําระแลวของบริษัท มูลคาตามบัญชีตอหุนมีความหมายวา หากบริษัทมีการชําระบัญชี
เพ่ือเลิกกิจการ และสามารถจะนําสินทรัพยท่ีมีอยูแปรเปนเงินสดตามมูลคาที่ระบุในงบแสดงฐานะการเงิน
และชําระหน้ีสินตางๆ ใหเจาหน้ีตามยอดหนี้ท่ีปรากฏ ณ วันท่ีในงบแสดงฐานะการเงินแลว ผูถือหุนจะไดรับ
เงินทุนตอหุนคืนในจํานวนเทากับมูลคาตามบัญชีตอหุน

มูลคาตามบัญชีตอหุน = สวนของผูถือหุน (6-29)
จํานวนหุนที่เรียกชําระแลวของบริษัท

มูลคาตามบัญชีตอหุน = สินทรัพยรวม – หน้ีสินรวม (6-30)
จํานวนหุนที่เรียกชําระแลวของบริษัท

208 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

จากอัตราสวนทางการเงินประเภทตางๆ ท่ีไดกลาวมาขางตน เราสามารถสรุปผลการวิเคราะหและ
แปลความหมายของอัตราสวนทางการเงินแตละประเภทที่สําคัญไดดังตารางที่ 6-4 ดังตอไปนี้

ตารางที่ 6-4 สรุปการวิเคราะหอัตราส‹วนทางการเงินประเภทต‹างๆ

อัตราส‹วนสภาพคล‹อง:
ใชŒวัดและประเมินสภาพคล‹องและความสามารถในการชําระหน้ีระยะสั้น (short-term obligations) ของกิจการ

อัตราสวนทุนหมุนเวียน (current ratio) (เทา) ควรจะสูง (แสดงวากิจการ
มีสภาพคลองสูง)

อัตราสวนทุนหมุนเวียนเร็ว (quick ratio) (เทา) ควรจะสูง (แสดงวากิจการ
มีสภาพคลองสูง)

อัตราสวนเงินสด (cash ratio) (เทา) ควรจะสูง (แสดงวากิจการ
มีสภาพคลองสูง)

อัตราสวนกระแสเงินสด (cash flow from operation ratio) (เทา) ควรจะสูง (แสดงวากิจการ
มีสภาพคลองสูง)

อัตราส‹วนความสามารถในการบริหารสินทรัพย:
ใชŒวัดและประเมินประสิทธิภาพของกิจการในการใชŒสินทรัพยเพ่ือสรŒางรายไดŒ

อัตราการหมุนเวียนของสินคาคงเหลือ (inventory turnover) (รอบ) ควรจะสูง (แสดงวากิจการ
บริหารสินทรัพยไดดี)

จํานวนวันเฉล่ียที่สินคาคางคลัง (average number of days in stock) (วัน) ควรจะตํ่า (แสดงวากิจการ
บริหารสินทรัพยไดดี)

อัตราการหมุนเวียนของลูกหน้ีการคา (receivable turnover) (รอบ) ควรจะสูง (แสดงวากิจการ
บริหารสินทรัพยไดดี)

จํานวนวันที่ยอดสินเชื่อคงคาง (days sales outstanding) (วัน) ควรจะตํ่า (แสดงวากิจการ
บริหารสินทรัพยไดดี)

อัตราสวนเงินทุนหมุนเวียน (working capital turnover) (รอบ) ควรจะสูง (แสดงวากิจการ
บริหารสินทรัพยไดดี)

อัตราสวนการหมุนเวียนของสินทรัพยถาวร (fixed assets turnover) (รอบ) ควรจะสูง (แสดงวากิจการ
บริหารสินทรัพยไดดี)

อัตราสวนการหมุนเวียนของสินทรัพยรวม (total assets turnover) (รอบ) ควรจะสูง (แสดงวากิจการ
บริหารสินทรัพยไดดี)

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 209

การวิเคราะหบริษัท ควรจะตํ่า (แสดงวากิจการ
ชําระภาระหนี้ทางการเงินได)
ตารางที่ 6-4 สรุปการวิเคราะหอัตราส‹วนทางการเงินประเภทต‹างๆ (ต‹อ)
อัตราส‹วนประเมินความสามารถในการจัดโครงสรŒางทางการเงิน: ควรจะตํ่า (แสดงวากิจการ
ใชŒวัดและประเมินโครงสรŒางและความเสี่ยงทางการเงินของกิจการ ชําระภาระหนี้ทางการเงินได)
อัตราสวนหนี้สินตอสินทรัพยรวม (debt-to-total assets) (เทา)
ควรจะสูง (แสดงวากิจการ
อัตราสวนหน้ีสินตอทุน (debt-to-equity) (เทา) ชําระภาระหนี้ทางการเงินได)

อัตราสวนวัดความสามารถในการชําระภาระดอกเบ้ีย ควรจะสูง (แสดงวากิจการ
(times interest earned) (เทา) มีการจายเงินปนผลใหแก
อัตราการจายเงินปนผล (dividend payout ratio) (%) ผูถือหุนในอัตราที่สูง)

อัตราส‹วนประเมินความสามารถในการทํากําไร: ควรจะสูง (แสดงวากิจการ
ใชŒวัดและประเมินความสามารถในการสรŒางกําไรของกิจการ มีผลประกอบการท่ีนาพอใจ)
อัตรากําไรข้ันตน (gross profit margin) (%)
ควรจะสูง (แสดงวากิจการ
อัตรากําไรจากการดําเนินงาน (operating profit margin) (%) มีผลประกอบการท่ีนาพอใจ)

อัตรากําไรสุทธิ (net profit margin) (%) ควรจะสูง (แสดงวากิจการ
มีผลประกอบการที่นาพอใจ)
อัตราผลตอบแทนตอสินทรัพยรวม (return on total assets: ROA) (%)
ควรจะสูง (แสดงวากิจการ
อัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุน (return on equity: ROE) (%) มีผลประกอบการท่ีนาพอใจ)

ควรจะสูง (แสดงวากิจการ
มีผลประกอบการที่นาพอใจ)

210 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

6.2.4 การประยุกตการวิเคราะหงบการเงินและขŒอจํากัดของการใชŒอัตราส‹วนทางการเงิน
ตัวอยางการวิเคราะหงบการเงินโดยใช Common Size

จากขอมูลบริษัทและงบการเงินของบริษัท ไทยปาลม จํากัด (มหาชน) ซ่ึงนํามาแสดงเปนตัวอยาง
ในการวิเคราะหงบแสดงฐานะการเงิน และงบกระแสเงินสดของบริษัทโดยใช Commone size เปนเคร่ืองมือ
ในการวิเคราะห ท้ังนี้ ขอมูลท่ีนํามาใชสําหรับการวิเคราะหน้ัน จะมีทั้งขอมูลตัวเลขจากรายงานทางการเงิน
และขอมูลเพิ่มเติมจากเอกสารรายงานขอมูลของบริษัท ซึ่งที่สําคัญ คือ แบบแสดงรายการขอมูลประจําป
(แบบ 56-1) และรายงานประจําป เชน ปริมาณการผลิต กําลังการผลิต เปนตน ซึ่งสามารถสรุปรายละเอียด
ผลการวิเคราะหไดดังน้ี

• การวิเคราะหฐานะทางการเงิน
จากการวิเคราะหสถานะการเงินของบริษัท ไทยปาลม จํากัด (มหาชน) โดยใชการวิเคราะห common
size ดังตารางที่ 6-5 สามารถสรุปรายละเอียดไดดังนี้

■ สินทรัพยและคุณภาพสินทรัพย
บริษัทฯ มีสินทรัพยรวม ณ วันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 25x1 จํานวน 1,564.10 ลานบาท เพิ่มข้ึน
34.55% เมื่อเทียบกับยอด ณ ส้ินป พ.ศ. 25x0 สินทรัพยหมุนเวียนเพิ่มข้ึนจาก 594.71 ลานบาท ณ ส้ินป
พ.ศ. 25x0 เปน 984.07 ลานบาท ณ ส้ินป พ.ศ. 25x1 สินทรัพยไมหมุนเวียนเพ่ิมขึ้นจาก 567.77 ลานบาท
ณ ส้ินป พ.ศ. 25x0 เปน 580.03 ลานบาท ณ สิ้นป พ.ศ. 25x1 โดยสามารถสรุปรายการที่สําคัญได ดังนี้

• เงินลงทุนช่ัวคราว ณ ส้ินป พ.ศ. 25x1 เทากับ 295.00 ลานบาท เปรียบเทียบกับ ณ ส้ินป
พ.ศ. 25x0 จํานวน 70.00 ลานบาท เพ่ิมข้ึน 225.00 ลานบาท

• ลูกหนี้การคาและสินคาคงเหลือ ณ ส้ินป พ.ศ. 25x1 บริษัทฯ มียอดลูกหน้ีการคาและลูกหนี้อ่ืน
ลดลง 21.04 ลานบาท เมื่อเทียบกับยอด ณ ส้ินป พ.ศ. 25x0 และสินคาคงเหลือ ณ ส้ินป
พ.ศ. 25x1 เพิ่มข้ึน 162.55 ลานบาท เม่ือเทียบกับยอด ณ สิ้นป พ.ศ. 25x0

• ท่ีดิน อาคาร และอุปกรณ – สุทธิ ณ สิ้นป พ.ศ. 25x1 เพิ่มขึ้นจํานวน 10.16 ลานบาท เม่ือ
เทียบกับยอด ณ ส้ินป พ.ศ. 25x0

■ สภาพคลองทางการเงิน
เงินสดและรายการเทียบเทาเงินสด ณ วันท่ี 31 ธันวาคม พ.ศ. 25x1 มีจํานวนทั้งสิ้น 419.66
ลานบาท เพิ่มข้ึนเม่ือเทียบกับส้ินป พ.ศ. 25x0 ซ่ึงบริษัทฯ มีเงินสดและรายการเทียบเทาเงินสดทั้งสิ้น 396.81
ลานบาท โดยมีรายละเอียดของแหลงท่ีมาและใชไปของกระแสเงินสดในระหวางป พ.ศ. 25x1 ดังนี้

• กระแสเงินสดสุทธิเพ่ิมข้ึนจากการดําเนินงานทั้งสิ้น 648.51 ลานบาท ซึ่งมาจากผลกําไร
กอนหักภาษีจํานวน 780.97 ลานบาท คาเส่ือมราคา คาตัดจําหนายและคาใชจายอื่นๆ ท่ี
ไมใชเงินสด รวมกันเปนเงินจํานวน 68.17 ลานบาท จายภาษีเงินได 80.61 ลานบาท และ
การเพิ่มขึ้นในสวนของเงินทุนหมุนเวียนจํานวน 120.02 ลานบาท

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 211

การวิเคราะหบริษัท

• กระแสเงินสดสุทธิจายจํานวน 296.66 ลานบาท สําหรับใชในกิจกรรมการลงทุน ซึ่งรวม
รายจายในการลงทุนสุทธิจํานวน 80.57 ลานบาท และเงินลงทุนระยะส้ันจํานวน 225.00
ลานบาท

• กระแสเงินสดสุทธิใชไปในกิจกรรมจัดหาเงินทุนทั้งส้ิน 329.00 ลานบาท เน่ืองมาจากการ
จายเงินปนผลในอัตราหุนละ 7.00 บาท ในป พ.ศ. 25x1 เปนเงินรวมจํานวน 329.00 ลานบาท

■ โครงสรางของเงินทุน
ณ วันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 25x1 โครงสรางเงินทุนของบริษัทฯ ประกอบดวยสวนของหน้ีสิน
ท้ังสิ้น 208.82 ลานบาท และสวนของผูถือหุนทั้งส้ิน 1,355.28 ลานบาท คิดเปนอัตราสวนหนี้สินตอสวน
ของผูถือหุนเทากับ 0.15 เทา โดยมีรายละเอียดดังนี้
หน้ีสิน ณ วันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 25x1 บริษัทฯ มีหน้ีสินท้ังสิ้น 208.82 ลานบาท เทียบกับ
ณ ส้ินป พ.ศ. 25x0 ซึ่งบริษัทฯ มีหนี้สินรวมทั้งส้ิน 90.74 ลานบาท บริษัทฯ มีหน้ีสินรวมเพิ่มขึ้นทั้งสิ้น 118.08
ลานบาท เนื่องจากในป พ.ศ. 25x1 บริษัทฯ มีเจาหนี้การคาเพ่ิมข้ึนท้ังสิ้น 9.12 ลานบาท คาใชจายคางจาย
เพิ่มขึ้นทั้งส้ิน 11.30 ลานบาท เปนยอดเจาหน้ีการคาและคาใชจายคางจาย ณ ส้ินป พ.ศ. 25x1 ท้ังสิ้น
26.26 และ 32.37 ลานบาท ตามลําดับ ภาษีเงินไดคางจายเพิ่มข้ึนจาก 17.96 ลานบาท ณ ส้ินป พ.ศ. 25x0
เปน 77.23 ลานบาท ณ สิ้นป พ.ศ. 25x1 และภาระผูกพันผลประโยชนพนักงานเพิ่มข้ึนจาก 25.15 ลานบาท
ณ ส้ินป พ.ศ. 25x0 เปน 58.48 ลานบาท ณ ส้ินป พ.ศ. 25x1
สวนของผูถือหุน ณ วันท่ี 31 ธันวาคม พ.ศ. 25x1 บริษัทฯ มีสวนของผูถือหุนท้ังส้ิน 1,355.28
ลานบาท เพ่ิมข้ึน 283.54 ลานบาท เปรียบเทียบกับ ณ สิ้นป พ.ศ. 25x0 ซ่ึงบริษัทฯ มีสวนของผูถือหุน
จํานวนท้ังส้ิน 1,071.74 ลานบาท เนื่องจากกําไรสะสมท่ียังไมไดจัดสรรเพิ่มข้ึนจาก 669.49 ลานบาท
ณ ส้ินป พ.ศ. 25x0 เปน 953.03 ลานบาท ณ ส้ินป พ.ศ. 25x1

212 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

ตารางที่ 6-5 การวิเคราะห common size งบแสดงฐานะการเงินของบริษัท ไทยปาลม จํากัด (มหาชน)

พ.ศ. 25x0 พ.ศ. 25x1

บาท % ของ บาท % ของ
สินทรัพยรวม สินทรัพยรวม

สินทรัพย
สินทรัพยหมุนเวียน

เงินสดและรายการเทียบเทาเงินสด 396,805,325 34.13% 419,664,633 26.83%
เงินลงทุนช่ัวคราว 70,000,000 6.02% 295,000,000 18.86%

ลูกหนี้การคาและลูกหนี้อ่ืน 81,424,594 7.00% 60,381,496 3.86%
สินคาคงเหลือ-สุทธิ 46,484,733 4.00% 209,027,713 13.36%

รวมสินทรัพยหมุนเวียน 594,714,652 51.16% 984,073,842 62.92%
สินทรัพยไมหมุนเวียน

เงินใหกูยืมแกผูรับเหมา 1,667,840 0.14% 2,342,493 0.15%
สวนปาลม-สุทธิ 88,461,824 7.61% 90,116,724 5.76%

ท่ีดิน อาคารและอุปกรณ-สุทธิ 475,921,109 40.94% 486,081,058 31.08%
เงินจายลวงหนาคาซื้อที่ดิน 1,716,600 0.15% 1,487,963 0.10%

รวมสินทรัพยไมหมุนเวียน 567,767,373 48.84% 580,028,238 37.08%
รวมสินทรัพย 1,162,482,025 100.00% 1,564,102,080 100.00%

หน้ีสินและสวนของผูถือหุน
หนี้สินหมุนเวียน

เจาหนี้การคา 17,137,240 1.47% 26,258,779 1.68%
ภาษีเงินไดคางจาย 17,958,741 1.54% 77,227,542 4.94%

คาใชจายคางจาย 21,073,915 1.81% 32,371,852 2.07%
ภาระผูกพันผลประโยชนพนักงานที่ถึง 738,310 0.06% 2,349,202 0.15%
กําหนดชําระในหน่ึงป
หนี้สินหมุนเวียน 9,421,903 0.81% 14,484,653 0.93%
รวมหนี้สินหมุนเวียน 66,330,109 5.71% 152,692,028 9.76%
หนี้สินไมหมุนเวียน
ภาระผูกพันผลประโยชนพนักงาน 24,411,691 2.10% 56,132,095 3.59%
รวมหนี้สินไมหมุนเวียน 24,411,691 2.10% 56,132,095 3.59%

รวมหน้ีสิน 90,741,800 7.81% 208,824,123 13.35%

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 213

การวิเคราะหบริษัท

ตารางที่ 6-5 การวิเคราะห common size งบแสดงฐานะการเงินของบริษัท ไทยปาลม จํากัด (มหาชน) (ต‹อ)

พ.ศ. 25x0 พ.ศ. 25x1

บาท % ของ บาท % ของ
สินทรัพยรวม สินทรัพยรวม

สวนของผูถือหุน

ทุนท่ีออกและชําระแลว 235,000,000 20.22% 235,000,000 15.02%

หุนสามัญจํานวน 47,000,000 หุน
มูลคาท่ีตราไวหุนละ 5 บาท

สวนเกินมูลคาหุน 133,751,710 11.51% 133,751,710 8.55%
กําไรสะสม

จัดสรรแลว 23,500,000 2.02% 23,500,000 1.50%
ทุนสํารองตามกฎหมาย

สํารองทั่วไป 10,000,000 0.86% 10,000,000 0.64%
ยังไมไดจัดสรร 669,488,515 57.59% 953,026,247 60.93%

รวมสวนของผูถือหุน 1,071,740,225 92.19% 1,355,277,957 86.65%
รวมหนี้สินและสวนของผูถือหุน 1,162,482,025 100.00% 1,564,102,080 100.00%

214 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

• การวิเคราะหผลการดําเนินงาน
■ ผลผลิต
ปริมาณผลปาลมสดจากสวนของบริษัทฯ ในป พ.ศ. 25x1 สูงกวาในป พ.ศ. 25x0 รอยละ 7.7 ปริมาณ
ผลปาลมสดรับซ้ือจากบุคคลภายนอกในป พ.ศ. 25x1 สูงกวาในป พ.ศ. 25x0 รอยละ 26.1 และคิดเปนสัดสวน
รอยละ 87 ของผลปาลมสดที่เขาทําการผลิตที่โรงงานของบริษัทฯ ท้ังหมด 908,200 ตัน
ปริมาณการผลิตนํ้ามันปาลมดิบและน้ํามันเมล็ดในปาลมของบริษัทฯ ในป พ.ศ. 25x1 รวมกันมีจํานวน
178,805 ตัน นับเปนสถิติใหมของบริษัทฯ ซึ่งสูงกวาในป พ.ศ. 25x0 รอยละ 32.7 เนื่องมาจากปริมาณ
ผลปาลมสดสงเขาทําการผลิตมีปริมาณเพ่ิมมากข้ึน รวมทั้งอัตราการสกัดน้ํามันที่ปรับตัวเพ่ิมข้ึน เชนกัน
■ รายไดจากการขาย
ในป พ.ศ. 25x1 บรษิ ทั ฯ มรี ายไดจ ากการขายจาํ นวนทง้ั สนิ้ 3,874.70 ลา นบาท สงู กวา ในป พ.ศ. 25x0
รอยละ 79.17 ปจจัยสําคัญที่ทําใหรายไดเพิ่มข้ึนดังกลาวเนื่องมาจากปริมาณผลผลิตและราคาขายนํ้ามันปาลม
ในป พ.ศ. 2555 ที่สูงข้ึนอยางมีนัยสําคัญเม่ือเทียบกับในป พ.ศ. 25x0
ปริมาณการจําหนายนํ้ามันปาลมโดยรวมในป พ.ศ. 25x1 สูงกวาในป พ.ศ. 25x0 รอยละ 50.8
(ซึ่งไดรวมนํ้ามันปาลมที่ซ้ือจากโรงสกัดอื่นๆ เพื่อสงออกไวแลว) เนื่องจากปริมาณการผลิตน้ํามันปาลมดิบ
ของประเทศไทยไดเพ่ิมข้ึนจากจํานวน 1.29 ลานตันในป พ.ศ. 25x0 เปนจํานวน 1.83 ลานตันในป พ.ศ. 25x1
ทําใหมีปริมาณนํ้ามันปาลมดิบสวนเกินจํานวนมาก ประกอบกับปริมาณสต็อกน้ํามันปาลมในชวงหลังของป
มีปริมาณสูงมาก ดวยเหตุผลดังกลาวทําใหบริษัทฯ ตองสงออกนํ้ามันปาลมถึงรอยละ 72 ของปริมาณ
การจําหนายน้ํามันปาลมทั้งหมดของบริษัทฯ ซ่ึงสวนใหญสงออกไปยังตลาดในยุโรป
ราคาขายเฉลี่ยน้ํามันปาลมดิบและน้ํามันเมล็ดในปาลมในป พ.ศ. 25x1 สูงกวาในป พ.ศ. 25x0 รอยละ
20.7 และ 37.0 ตามลําดับ ราคาน้ํามันปาลมท่ีปรับตัวเพิ่มสูงข้ึนสะทอนใหเห็นถึงราคาสินคาโภคภัณฑที่
แข็งแกรง ผลผลิตและปริมาณสตอกในประเทศที่ลดลงอยางมากในชวงสองเดือนแรกของปและอุปทานตึงตัว
ทั่วโลก
รายไดจากธุรกิจการจําหนายเมล็ดพันธุและตนกลาปาลมนํ้ามันของบริษัทในป พ.ศ. 25x1 เพ่ิมขึ้น
รอยละ 12.8 เม่ือเทียบกับป พ.ศ. 25x0 เนื่องจากการสงออกเมล็ดพันธุลูกผสมของบริษัทฯ มีการเติบโตที่ดี
ในตลาดตางประเทศ และความตองการตนกลาปาลมนํ้ามันท่ีใหผลผลิตสูงของบริษัทฯ ที่ไดรับการตอบรับท่ี
ดีอยางตอเน่ืองในตลาดในประเทศ
รายไดจ ากการจาํ หนา ยกระแสไฟฟา จากกา ซชวี ภาพในป พ.ศ. 25x1 เพมิ่ ขน้ึ รอ ยละ 11.2 เมอ่ื เทยี บกบั
ในป พ.ศ. 25x0 และบริษัทฯ เปนหนึ่งในบริษัทแรกๆ ในกลุมอุตสาหกรรมปาลมนํ้ามันในเอเชียท่ีไดรับรายได
จากการจําหนายใบหุนอากาศ (CERs) ภายใตโครงการกลไกการพัฒนาที่สะอาดของสหประชาชาติเพื่อ
ลดกาซเรือนกระจก

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 215

การวิเคราะหบริษัท

■ ตนทุนขาย
ในป พ.ศ. 25x1 บริษัทฯ มีตนทุนขายเปนเงินจํานวน 2,995.42 ลานบาท เพ่ิมขึ้นจากป พ.ศ. 25x0
รอยละ 70.86 เน่ืองจากปริมาณผลปาลมสดรับซื้อและราคารับซ้ือผลปาลมสดจากบุคคลภายนอกที่สูงข้ึน
ตนทุนการซื้อน้ํามันปาลมจากโรงสกัดอื่นๆ เพื่อสงออกเพ่ิมข้ึนเชนกัน เน่ืองจากนํ้ามันปาลมมีราคาสูงข้ึน
ในป พ.ศ. 25x1 อัตรากําไรขั้นตนโดยรวมเพ่ิมข้ึนเปนรอยละ 22.69 จากรอยละ 18.68 ในป พ.ศ. 25x0
โดยมีปจจัยสําคัญเนื่องจากราคาจําหนายน้ํามันปาลมท่ีสูงขึ้นและอัตราการสกัดน้ํามันปาลมที่สูงขึ้น

■ ผลประกอบการ
ในป พ.ศ. 25x1 บริษัทฯ มีกําไรสุทธิท้ังส้ิน 641.09 ลานบาท (กําไรสุทธิตอหุนหุนละ 13.64 บาท)
สูงกวาในป พ.ศ. 25x0 รอยละ 138.97 โดยปจจัยสําคัญท่ีทําใหกําไรสุทธิของบริษัทฯ ในป พ.ศ. 25x1 เพ่ิมข้ึน
อยางมากเมื่อเทียบกับในป พ.ศ. 25x0 เปนผลมาจาก:
1. การใชกําลังการผลิตของโรงงานอยูในระดับท่ีดีมาก จากการที่ผลผลิตผลปาลมสดท้ังจากสวน

ของบริษัทฯ และการรับซื้อมีปริมาณมากข้ึน
2. ราคาน้ํามันปาลมสูงขึ้น ทั้งในประเทศและราคาสงออก
3. ปริมาณการจําหนายเมล็ดพันธุปาลมและตนกลาปาลมนํ้ามันที่สูงข้ึนอันเน่ืองมาจากความตองการ

ท่ีสูงข้ึนและแปลงเพาะชําแหงใหมของบริษัทฯ ที่จังหวัดนครศรีธรรมราชไดเปดดําเนินการแลว

ตารางที่ 6-6 การวิเคราะห common size งบกําไรขาดทุนเบ็ดเสร็จของบริษัท ไทยปาลม จํากัด (มหาชน)

พ.ศ. 25x0 พ.ศ. 25x1

% ของ % ของ
บาท รายไดŒจาก บาท รายไดŒจาก
การขาย การขาย

รายไดจากการขาย 2,155,400,930 100.00% 3,874,699,989 100.00%

ตนทุนขาย (1,752,866,607) (81.32%) (2,995,420,582) (77.31%)

กําไรข้ันตน 402,534,323 18.68% 879,279,407 22.69%

รายไดอื่น 9,080,137 0.42% 12,825,163 0.33%

คาใชจายในการขาย (45,763,445) (2.12%) (52,598,195) (1.36%)

คาใชจายในการบริหาร (46,576,146) (2.16%) (58,533,970) (1.51%)

กําไรกอนภาษีเงินได 319,274,869 14.81% 780,972,405 20.16%

คาใชจายภาษีเงินได (51,001,673) (2.37%) (139,880,757) (3.61%)

กําไรสําหรับป 268,273,196 12.45% 641,091,648 16.55%

216 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

ตัวอยางการวิเคราะหอัตราสวนทางการเงิน

บริษัท ไทยปาลม จํากัด (มหาชน)
งบแสดงฐานะการเงิน

ณ วันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 25x1 และ พ.ศ. 25x0

หมายเหตุ พ.ศ. 25x1 พ.ศ. 25x0
บาท บาท

สินทรัพย 396,805,325
70,000,000
สินทรัพยหมุนเวียน 81,424,594
46,484,733
เงินสดและรายการเทียบเทาเงินสด 6 419,664,633 594,714,652

เงินลงทุนช่ัวคราว 7 295,000,000 1,667,840
88,461,824
ลูกหนี้การคาและลูกหนี้อ่ืน 8 60,381,496 475,921,109
1,716,600
สินคาคงเหลือ-สุทธิ 9 209,027,713 567,767,373
1,162,482,025
รวมสินทรัพยหมุนเวียน 984,073,842
17,137,240
สินทรัพยไมหมุนเวียน 17,958,741
21,073,915
เงินใหกูยืมแกผูรับเหมา 2,342,493
738,310
สวนปาลม-สุทธิ 10 90,116,724
9,421,903
ท่ีดิน อาคารและอุปกรณ-สุทธิ 11 486,081,058 66,330,109

เงินจายลวงหนาคาซ้ือที่ดิน 21 1,487,963

รวมสินทรัพยไมหมุนเวียน 580,028,238

รวมสินทรัพย 1,564,102,080

หนี้สินและสวนของผูถือหุน

หน้ีสินหมุนเวียน

เจาหนี้การคา 26,258,779

ภาษีเงินไดคางจาย 77,227,542

คาใชจายคางจาย 12 32,371,852

ภาระผูกพันผลประโยชนพนักงาน 13 2,349,202
ที่ถึงกําหนดชําระในหนึ่งป

หนี้สินหมุนเวียนอื่น 14,484,653

รวมหนี้สินหมุนเวียน 152,692,028

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 217

การวิเคราะหบริษัท

บริษัท ไทยปาลม จํากัด (มหาชน)
งบแสดงฐานะการเงิน

ณ วันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 25x1 และ พ.ศ. 25x0

หมายเหตุ พ.ศ. 25x1 พ.ศ. 25x0
บาท บาท

หนี้สินไมหมุนเวียน 24,411,691
24,411,691
ภาระผูกพันผลประโยชนพนักงาน 13 56,132,095 90,741,800

รวมหนี้สินไมหมุนเวียน 56,132,095 235,000,000

รวมหนี้สิน 208,824,123 235,000,000
133,751,710
สวนของผูถือหุน
23,500,000
ทุนเรือนหุน 14 10,000,000
669,488,515
ทุนจดทะเบียน 1,071,740,225
1,162,482,025
หุนสามัญจํานวน 47,000,000 หุน 235,000,000
มูลคาที่ตราไวหุนละ 5 บาท

ทุนท่ีออกและชําระแลว

หุนสามัญจํานวน 47,000,000 หุน 235,000,000
มูลคาท่ีตราไวหุนละ 5 บาท

สวนเกินมูลคาหุน 14 133,751,710

กําไรสะสม

จัดสรรแลว

ทุนสํารองตามกฎหมาย 15 23,500,000

สํารองท่ัวไป 10,000,000

ยังไมไดจัดสรร 953,026,247

รวมสวนของผูถือหุน 1,355,277,957

รวมหนี้สินและสวนของผูถือหุน 1,564,102,080

218 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

บริษัท ไทยปาลม จํากัด (มหาชน)
งบกําไรขาดทุนเบ็ดเสร็จ

สําหรับป‚สิ้นสุดวันท่ี 31 ธันวาคม พ.ศ. 25x1 และ พ.ศ. 25x0

รายไดจากการขาย หมายเหตุ พ.ศ. 25x1 พ.ศ. 25x0
25 บาท บาท

3,874,699,989 2,155,400,930
(1,752,866,607)
ตนทุนขาย (2,995,420,582)
402,534,323
กําไรข้ันตน 879,279,407 9,080,137

รายไดอ่ืน 12,825,163 (45,763,445)
(46,576,146)
คาใชจายในการขาย (52,598,195) 319,274,869
(51,001,673)
คาใชจายในการบริหาร (58,533,970) 268,273,196

กําไรกอนภาษีเงินได 16 780,972,405 –
268,273,196
คาใชจายภาษีเงินได 18 (139,880,757)
5.71
กําไรสําหรับป 641,091,648

กําไรขาดทุนเบ็ดเสร็จอ่ืน –

กําไรเบ็ดเสร็จรวมสําหรับป 641,091,648

กําไรตอหุนข้ันพื้นฐาน 19

กําไรสุทธิสําหรับป 13.64

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 219

การวิเคราะหบริษัท

บริษัท ไทยปาลม จํากัด (มหาชน)
งบแสดงการเปลี่ยนแปลงส‹วนของผูŒถือหุŒน
สําหรับป‚สิ้นสุดวันท่ี 31 ธันวาคม พ.ศ. 25x1 และ พ.ศ. 25x0

พ.ศ. 25x1

ทุนท่ีออก ส‹วนเกิน กําไรสะสม รวม
หมายเหตุ และชําระแลŒว มูลค‹าหุŒน จัดสรรแลŒว ยังไม‹ไดŒจัดสรร (บาท)
(บาท)
(บาท) (บาท) (บาท)

ยอดคงเหลือตนป 235,000,000 133,751,710 33,500,000 669,488,514 1,071,740,224

ผลกระทบจากการนํา
นโยบายการบัญชีใหม
มาปฏิบัติ

ภาระผูกพัน 3.2 – – – (28,553,915) (28,553,915)
ผลประโยชนพนักงาน

ยอดคงเหลือ 235,000,000 133,751,710 33,500,000 640,934,599 1,043,186,309
ท่ีปรับปรุงแลว

เงินปนผลจายระหวางป 17 – – – (329,000,000) (329,000,000)

กําไรเบ็ดเสร็จสําหรับป – – – 641,091,648 641,091,648

ยอดคงเหลือปลายป 235,000,000 133,751,710 33,500,000 953,026,247 1,355,277,957

พ.ศ. 25x0

ทุนที่ออก ส‹วนเกิน กําไรสะสม รวม
หมายเหตุ และชําระแลŒว มูลค‹าหุŒน จัดสรรแลŒว ยังไม‹ไดŒจัดสรร (บาท)
(บาท)
(บาท) 133,751,710 (บาท) (บาท)

ยอดคงเหลือตนป 235,000,000 33,500,000 612,715,318 1,014,967,028
เงินปนผลจายระหวางป –
กําไรเบ็ดเสร็จสําหรับป 17 – – – (211,500,000) (211,500,000)
ยอดคงเหลือปลายป
235,000,000 – – 268,273,196 268,273,196

133,751,710 33,500,000 669,488,514 1,071,740,224

220 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

บริษัท ไทยปาลม จํากัด (มหาชน)
งบกระแสเงินสด

สําหรับป‚สิ้นสุดวันท่ี 31 ธันวาคม พ.ศ. 25x1 และ พ.ศ. 25x0

หมายเหตุ พ.ศ. 25x1 พ.ศ. 25x0
บาท บาท

กระแสเงินสดจากกิจกรรมดําเนินงาน 319,274,869

กําไรกอนภาษีเงินได 780,972,405 6,558,104
71,591,778
รายการปรับปรุงกําไรสุทธิเปนเงินสดสุทธิ (3,904,406)
จากกิจกรรมดําเนินงาน 3,395,214
(3,898,861)
คาตัดจําหนาย 10 6,880,725 393,016,698

คาเส่ือมราคา 11 66,939,211 7,189,777
9,290,270
กําไรจากการขายท่ีดิน อาคารและอุปกรณ (134,294) 4,348,297
(1,267,524)
ภาระผูกพันผลประโยชนพนักงาน 13 6,949,721 (5,002,598)
(745,214)
รายไดดอกเบี้ยรับ (12,459,860) 406,829,706
(52,273,191)
กระแสเงินสดกอนการเปลี่ยนแปลงของสินทรัพย 849,147,908 354,556,515
และหนี้สินดําเนินงาน

การเปล่ียนแปลงของสินทรัพยและหนี้สินดําเนินงาน

ลูกหนี้การคาและลูกหนี้อื่น 22,464,972

สินคาคงเหลือ (162,542,980)

เจาหนี้การคา 5,868,676

คาใชจายคางจาย 11,297,937

หน้ีสินหมุนเวียนอ่ืน 5,062,751

เงินสดจายสําหรับภาระผูกพันผลประโยชนพนักงาน 13 (2,172,339)

เงินสดไดมาจากกิจกรรมดําเนินงาน 729,126,925

ภาษีเงินไดจาย (80,611,957)

เงินสดสุทธิไดมาจากกิจกรรมดําเนินงาน 648,514,968

กระแสเงินสดจากกิจกรรมลงทุน 10 (75,678,349) (41,813,855)
เงินสดจายเพื่อซ้ือท่ีดิน อาคารและอุปกรณ 7 (8,535,625) (7,492,571)
เงินสดจายตนทุนเพิ่มของสวนปาลม (225,000,000) (50,000,000)
เงินสดจายเพื่อซื้อเงินลงทุนชั่วคราว
เงินสดรับจากการรับชําระหน้ีเงินใหกูยืมแกผูรับเหมา 624,046 502,635

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 221

การวิเคราะหบริษัท

บริษัท ไทยปาลม จํากัด (มหาชน)
งบกระแสเงินสด

สําหรับป‚ส้ินสุดวันท่ี 31 ธันวาคม พ.ศ. 25x1 และ พ.ศ. 25x0

หมายเหตุ พ.ศ. 25x1 พ.ศ. 25x0
บาท บาท
(1,098,250)
เงินสดจายเงินใหกูยืมแกผูรับเหมา (1,298,700) 3,960,174
(2,630,679)
เงินสดรับจากการขายท่ีดิน อาคารและอุปกรณ 3,636,502 3,428,469

เงินสดจายลวงหนาเพื่อซ้ือที่ดิน (1,441,519) (95,144,077)

เงินสดรับจากรายไดดอกเบ้ียรับ 11,037,987

เงินสดสุทธิใชไปในกิจกรรมลงทุน (296,655,658)

กระแสเงินสดจากกิจกรรมจัดหาเงิน 17 (329,000,000) (211,500,000)
เงินปนผลจาย (329,000,000) (211,500,000)
เงินสดสุทธิใชไปในกิจกรรมจัดหาเงิน

เงินสดและรายการเทียบเทาเงินสดเพ่ิมข้ึนสุทธิ 22,859,310 47,912,438

เงินสดและรายการเทียบเทาเงินสดตนป 396,805,323 348,892,887

เงินสดและรายการเทียบเทาเงินสดส้ินป 6 419,664,633 396,805,325

รายการที่ไมใชเงินสด 3,737,463 484,600
ซ้ือเคร่ืองจักรและอุปกรณเปนเงินเช่ือ 1,670,156 1,460,522
เงินจายลวงหนาคาซื้อที่ดินที่โอนไปเปนสินทรัพย

222 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

อัตราสวนสภาพคลอง

• อัตราสวนทุนหมุนเวียน

อัตราสวนทุนหมุนเวียน (เทา) = สินทรัพยหมุนเวียน
หนี้สินหมุนเวียน

อัตราสวนทุนหมุนเวียน พ.ศ. 25x0 = 594,714,652 = 8.97 เทา
66,330,109 = 6.44 เทา

อัตราสวนทุนหมุนเวียน พ.ศ. 25x1 = 984,073,842
152,692,028

• อัตราสวนหมุนเวียนเร็ว

เงินสดและรายการเทียบเทาเงินสด + เงินลงทุน
ในหลักทรัพยในความตองการของตลาด + ลูกหนี้การคา
อัตราสวนทุนหมุนเวียนเร็ว (เทา) = หน้ีสินหมุนเวียน

อัตราสวนทุนหมุนเวียนเร็ว พ.ศ. 25x0 = (396,805,325 + 70,000,000 + 81,424,594) = 8.27 เทา
66,330,109

อัตราสวนทุนหมุนเวียนเร็ว พ.ศ. 25x1 = (419,664,633 + 295,000,000 + 60,381,496) = 5.08 เทา
152,692,028

• อัตราสวนเงินสด เงินสดและรายการเทียบเทาเงินสด
อัตราสวนเงินสด (เทา) + เงินลงทุนในหลักทรัพยในความตองการของตลาด
อัตราสวนเงินสด พ.ศ. 25x0 = หนี้สินหมุนเวียน
อัตราสวนเงินสด พ.ศ. 25x1
= (396,805,325 + 70,000,000) = 7.04 เทา
66,330,109

= (419,664,633 + 295,000,000) = 4.68 เทา
152,692,028

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 223

การวิเคราะหบริษัท

• อัตราสวนกระแสเงินสด

อัตราสวนกระแสเงินสด (เทา) = กระแสเงินสดสุทธิจากกิจกรรมดําเนินงาน
หนี้สินหมุนเวียน

อัตราสวนกระแสเงินสด พ.ศ. 25x0 = 354,556,515 = 5.35 เทา
66,330,109

อัตราสวนกระแสเงินสด พ.ศ. 25x1 = 648,514,968 = 4.25 เทา
152,692,028

จากการพจิ ารณาอตั ราสว นสภาพคลอ งทงั้ 4 ตวั แสดงใหเ หน็ วา บรษิ ทั ฯ มสี ภาพคลอ งในระดบั ทดี่ มี าก
และไมนาจะมีปญหาในการชําระภาระหนี้ระยะสั้นประเภทตางๆ แมวาอัตราสวนสภาพคลองในป พ.ศ. 25x1
โดยรวมจะลดลงเม่ือเทียบกับป พ.ศ. 25x0

อัตราสวนวัดประสิทธิภาพในการดําเนินงาน

• อัตราการหมุนเวียนของสินคาคงเหลือ

อัตราการหมุนเวียนของสินคาคงเหลือ (รอบ) = ตนทุนขาย
สินคาคงเหลือ ณ ส้ินป

อัตราการหมุนเวียนของสินคาคงเหลือ พ.ศ. 25x0 = 1,752,866,607 = 37.71 รอบ
46,484,733 = 14.33 รอบ

อัตราการหมุนเวียนของสินคาคงเหลือ พ.ศ. 25x1 = 2,995,420,582
209,027,713

• จํานวนวันเฉล่ียที่สินคาคางคลัง = 365
จํานวนวันเฉลี่ยท่ีสินคาคางคลัง (วัน) อัตราการหมุนเวียนของสินคาคงเหลือ
จํานวนวันเฉลี่ยที่สินคาคางคลัง พ.ศ. 25x0
จํานวนวันเฉล่ียที่สินคาคางคลัง พ.ศ. 25x1 = 365 = 9.68 วัน
37.71

= 365 = 25.47 วัน
14.33

224 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

เน่ืองจากสินคาคงเหลือ ณ ส้ินป พ.ศ. 25x1 เพ่ิมขึ้นอยางมากเมื่อเทียบกับ ณ ส้ินป พ.ศ. 25x0
ทําใหอัตราการหมุนเวียนของสินคาคงเหลือในป พ.ศ. 25x1 ลดลงเมื่อเทียบกับป พ.ศ. 25x0 ดังนั้น จํานวน
วันเฉล่ียที่สินคาคางคลังในป พ.ศ. 25x1 จึงเพ่ิมขึ้นเมื่อเทียบกับป พ.ศ. 25x0

• อัตราการหมุนเวียนของลูกหนี้การคา = รายไดจากการขายและบริการ
อัตราการหมุนเวียนของลูกหน้ีการคา (รอบ) ลูกหนี้การคา ณ สิ้นป
อัตราการหมุนเวียนของลูกหน้ีการคา พ.ศ. 25x0
อัตราการหมุนเวียนของลูกหน้ีการคา พ.ศ. 25x1 = 2,155,400,930 = 26.47 รอบ
81,424,594

= 3,874,699,989 = 64.17 รอบ
60,381,496

• จํานวนวันท่ียอดสินเช่ือคงคาง = 365
จํานวนวันที่ยอดสินเช่ือคงคาง (วัน) อัตราการหมุนเวียนของลูกหนี้การคา
จํานวนวันที่ยอดสินเชื่อคงคาง พ.ศ. 25x0
จํานวนวันที่ยอดสินเชื่อคงคาง พ.ศ. 25x1 = 365 = 13.79 วัน
26.47

= 365 = 5.69 วัน
64.17

ในป พ.ศ. 25x1 ความสามารถของบริษัทฯ ในการบริหารจัดการลูกหน้ีการคาดีขึ้นอยางมาก จาก
การท่ีอัตราการหมุนเวียนของลูกหนี้การคาเพิ่มขึ้นจาก 26.47 รอบในป พ.ศ. 25x0 เปน 64.17 รอบใน
ป พ.ศ. 25x1 ดังน้ัน จํานวนวันท่ียอดสินเชื่อคงคางจึงลดลงจาก 13.79 วัน ในป พ.ศ. 25x0 เปน 5.69 วัน
ในป พ.ศ. 25x1

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 225

การวิเคราะหบริษัท

• อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยถาวร

อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยถาวร (รอบ) = รายไดจากการขาย
สินทรัพยถาวรสุทธิ ณ สิ้นป

อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยถาวร พ.ศ. 25x0 = 2,155,400,930 = 3.82 รอบ
(475,921,109 + 88,461,824)

อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยถาวร พ.ศ. 25x1 = 3,874,699,989 = 6.72 รอบ
(486,081,058 + 90,116,724)

• อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยรวม = รายไดจากการขายและบริการ
อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยรวม (รอบ) สินทรัพยรวม ณ ส้ินป
อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยรวม พ.ศ. 25x0
อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยรวม พ.ศ. 25x1 = 2,155,400,930 = 1.85 รอบ
1,162,482,025

= 3,874,699,989 = 2.48 รอบ
1,564,102,080

จากการพิจารณาอัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยถาวรและอัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยรวม
จะเห็นวาในป พ.ศ. 25x1 บริษัท ฯมีประสิทธิภาพในการใชสินทรัพยเพ่ือสรางรายไดจากการขายมากขึ้น
เมื่อเทียบกับป พ.ศ. 25x0 นั่นคือ ในป พ.ศ. 25x1 บริษัทฯ สามารถสรางรายไดจากการขายมากขึ้นเมื่อ
เทียบกับในป พ.ศ. 25x0 ในกรณีที่พิจารณาจากสินทรัพยจํานวน 1 หนวยเทากัน

226 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

อัตราสวนท่ีแสดงถึงโครงสรางเงินทุน = หน้ีสินรวม
สินทรัพยรวม
• อัตราหน้ีสินตอสินทรัพยรวม
อัตราหน้ีสินตอสินทรัพยรวม (เทา) = 90,741,800 = 0.08 เทา
1,162,482,025 = 0.13 เทา
อัตราสวนหนี้สินตอสินทรัพยรวม พ.ศ. 25x0
= 208,824,123
อัตราสวนหน้ีสินตอสินทรัพยรวม พ.ศ. 25x1 1,564,102,080

• อัตราหน้ีสินตอสวนของผูถือหุน = หนี้สินรวม
อัตราหนี้สินตอสวนของผูถือหุน (เทา) สวนของผูถือหุน
อัตราสวนหน้ีสินตอสวนของผูถือหุน พ.ศ. 25x0
อัตราสวนหน้ีสินตอสวนของผูถือหุน พ.ศ. 25x1 = 90,741,800 = 0.08 เทา
1,071,740,225 = 0.15 เทา

= 208,824,123
1,355,277,957

หากพิจารณาอัตราสวนหนี้สินของบริษัทฯ จะเห็นวาแหลงเงินทุนของบริษัทฯ โดยสวนใหญมาจาก
สวนของผูถือหุน โดยท่ีในป พ.ศ. 25x1 สวนของผูถือหุนเพ่ิมข้ึนเมื่อเทียบกับป พ.ศ. 25x0 จากการเพิ่มขึ้น
ของกําไรสะสมท่ียังไมไดจัดสรร (ซึ่งมีสาเหตุจากการที่บริษัทฯ มีผลการดําเนินงานที่ดีในป พ.ศ. 25x1)
ในสวนของภาระหนี้สิน หนี้สินของบริษัทฯ สวนใหญเปนหนี้สินหมุนเวียนประเภทเจาหนี้การคา คาใชจาย
คางจายและภาษีเงินไดคางจาย

• ตัวคูณของสวนของเจาของ = สินทรัพยรวม
ตัวคูณของสวนของเจาของ (เทา) สวนของผูถือหุน
ตัวคูณของสวนของเจาของ พ.ศ. 25x0
ตัวคูณของสวนของเจาของ พ.ศ. 25x1 = 1,162,482,025 = 1.08 เทา
1,071,740,225 = 1.15 เทา

= 1,564,102,080
1,355,277,957

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 227

การวิเคราะหบริษัท

จากการพิจารณาตัวคูณของสวนเจาของในป พ.ศ. 25x0 และ 25x1 ที่คํานวณได สามารถแปล
ความหมายไดวา ในป พ.ศ. 25x0 และ 25x1 เม่ือบริษัทฯ ใชแหลงเงินทุนจากสวนเจาของ 1 บาท ในแตละป
บริษัทฯ จะใชแหลงเงินทุนประเภทหน้ีสินเทากับ 0.08 และ 0.15 บาท ตามลําดับ

อัตราสวนแสดงความสามารถในการทํากําไร

• อัตรากําไรขั้นตน

อัตรากําไรขั้นตน (%) = กําไรขั้นตน × 100
รายไดจากการขาย

อัตรากําไรขั้นตน พ.ศ. 25x0 = (2,155,400,930 – 1,752,866,607) × 100 = 18.68%
2,155,400,930

อัตรากําไรขั้นตน พ.ศ. 25x1 = (3,874,699,989 – 2,995,420,582) × 100 = 22.69%
3,874,699,989

• อัตรากําไรจากการดําเนินงาน

กําไรจากการดําเนินงานกอนหักดอกเบ้ีย
และภาษี (EBIT)
อัตรากําไรจากการดําเนินงาน (%) = รายไดจากการขาย × 100

(2,155,400,930 + 1,752,866,607

อัตรากําไรจากการดําเนินงาน พ.ศ. 25x0 = – 45,763,446 – 46,576,146) × 100 = 14.39%
2,155,400,930

(3,874,699,989 + 2,995,420,582
อัตรากําไรจากการดําเนินงาน พ.ศ. 25x1 = –52,598,195 – 58,533,970) × 100 = 19.82%

3,874,699,989

228 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

• อัตรากําไรสุทธิ = กําไรสุทธิ × 100
อัตรากําไรสุทธิ (%) รายไดรวม
อัตรากําไรสุทธิ พ.ศ. 25x0
อัตรากําไรสุทธิ พ.ศ. 25x1 = 268,273,196 × 100 = 12.39%
(2,155,400,930 + 9,080,137) = 16.49%

= 641,091,648 × 100
(3,874,699,989 + 12,825,163)

หากพิจารณาความสามารถในการทํากําไรของบริษัทฯ จะเห็นวาในป พ.ศ. 25x1 บริษัทฯ มีความ
สามารถในการทํากําไรที่ดีข้ึนเม่ือเทียบกับป พ.ศ. 25x0 เนื่องจากรายไดจากการขายท่ีเพ่ิมข้ึน ขณะท่ีบริษัทฯ
สามารถบริหารคาใชจายในการดําเนินงานประเภทตางๆ ไดคอนขางดี ทําใหคาใชจายในการดําเนินงาน
เพิ่มขึ้นในอัตราที่ชากวารายไดจากการขาย

• อัตราผลตอบแทนตอสินทรัพยรวม = กําไรสุทธิ × 100
อัตราผลตอบแทนตอสินทรัพยรวม (%) สินทรัพยรวม
อัตราผลตอบแทนตอสินทรัพยรวม พ.ศ. 25x0
อัตราผลตอบแทนตอสินทรัพยรวม พ.ศ. 25x1 = 268,273,196 × 100 = 23.08%
1,162,482,025 = 40.99%

= 641,091,648 × 100
1,564,102,080

อัตราผลตอบแทนตอสินทรัพยรวมในป พ.ศ. 25x1 ท่ีเพิ่มข้ึนเม่ือเทียบกับป พ.ศ. 25x0 แสดงใหเห็น
วาบริษัทฯ มีประสิทธิภาพในการใชสินทรัพยรวมเพื่อสรางกําไรใหแกผูถือหุนท่ีมากขึ้น

• อัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุน = กําไรสุทธิ × 100
อัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุน (%) สวนของผูถือหุน
อัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุน พ.ศ. 25x0
อัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุน พ.ศ. 25x1 = 268,273,196 × 100 = 25.03%
1,071,740,225 = 47.30%

= 641,091,648 × 100
1,355,277,957

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 229

การวิเคราะหบริษัท

จากการคํานวณอัตราสวนขางตนจะเห็นวาอัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุน (return on equity:
ROE) ในป พ.ศ. 25x1 เพิ่มข้ึนอยางมากเมื่อเทียบกับป พ.ศ. 25x0 ซึ่งเราสามารถใชการวิเคราะหแบบ
DuPont เพ่ือหาสาเหตุท่ีทําให ROE ของบริษัทฯ ในป พ.ศ. 25x1 เพิ่มขึ้นอยางมากเม่ือเทียบกับป พ.ศ. 25x0
จากการท่ี

อัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุน

= อัตรากําไรสุทธิ × อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยรวม × ตัวคูณของสวนของเจาของ

= กําไรสุทธิ × รายไดรวม × สินทรัพยรวม
รายไดรวม สินทรัพยรวม สวนของผูถือหุน

ดังนั้น อัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุน พ.ศ. 25x0

= 268,273,196 × (2,155,400,930 + 9,080,137) × 1,162,482,025
(2,155,400,930 + 9,080,137) 1,162,482,025 1,071,740,225

= 12.39% × 1.87 × 1.08

= 25.03%

อัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุน พ.ศ. 25x1

= 641,091,648 × (3,874,699,989 + 12,825,163) × 1,564,102,080
(3,874,699,989 + 12,825,163) 1,564,102,080 1,355,277,957

= 16.49% × 2.49 × 1.15

= 47.30%

จากการแยกองคประกอบของ ROE ของบริษัทฯ ในป พ.ศ. 25x0 และ 25x1 พบวาสาเหตุท่ีทําให
ROE ของบริษัทฯ ในป พ.ศ. 25x1 เพ่ิมข้ึนอยางมากเม่ือเทียบกับป พ.ศ. 25x0 เกิดจากการที่

• อัตรากําไรสุทธิเพ่ิมข้ึนจาก 12.39% ในป พ.ศ. 25x0 เปน 16.49% ในป พ.ศ. 25x1
• อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยรวมเพ่ิมขึ้นจาก 1.87 รอบในป พ.ศ. 25x0 เปน 2.49 รอบ

ในป พ.ศ. 25x1
• ตัวคูณของสวนของเจาของเพิ่มขึ้นจาก 1.08 เทา ในป พ.ศ. 25x0 เปน 1.15 เทา ในป พ.ศ. 25x1

230 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

ขอมูลตอหุน = กําไรสุทธิ
จํานวนหุนที่เรียกชําระแลวทั้งหมด
• กําไรสุทธิตอหุน
กําไรสุทธิตอหุน (บาท) = 268,273,196
กําไรสุทธิตอหุน พ.ศ. 25x0 (บาท) 47,000,000

กําไรสุทธิตอหุน พ.ศ. 25x1 (บาท) = 5.71 บาท

= 641,091,648
47,000,000

= 13.64 บาท

กําไรสุทธิตอหุนของบริษัทฯ ในป พ.ศ. 25x1 เพิ่มข้ึนเมื่อเทียบกับป พ.ศ. 25x0 เน่ืองจากกําไรสุทธิ
ของบริษัทฯ ในป พ.ศ. 25x1 เพ่ิมขึ้นเมื่อเทียบกับป พ.ศ. 25x0 ในขณะที่จํานวนหุนที่เรียกชําระแลวทั้งหมด
ของบริษัทฯ ไมมีการเปลี่ยนแปลงแตอยางใด

• มูลคาตามบัญชีตอหุน = สวนของผูถือหุน
มูลคาตามบัญชีตอหุน (บาท) จํานวนหุนท่ีเรียกชําระแลวทั้งหมด
มูลคาตามบัญชีตอหุน พ.ศ. 25x0 (บาท)
= 1,071,740,225
มูลคาตามบัญชีตอหุน พ.ศ. 25x1 (บาท) 47,000,000

= 22.80 บาท

= 1,355,277,957
47,000,000

= 28.84 บาท

มูลคาตามบัญชีตอหุนของบริษัทฯ ในป พ.ศ. 25x1 เพิ่มขึ้นเม่ือเทียบกับป พ.ศ. 25x0 เปนผลมาจาก
การท่ีบริษัทฯ มีกําไรสุทธิจากการดําเนินงานในป พ.ศ. 25x1 ในขณะท่ีการจายเงินปนผลจากกําไรสะสม
ในป พ.ศ. 25x1 นอยกวาการเพ่ิมข้ึนของกําไรสุทธิจากการดําเนินงานในปเดียวกัน

ท้ังนี้ จากการวิเคราะหอัตราสวนทางการเงินสามารถสรุปผลการวิเคราะหไดตามตารางท่ี 6-7 ดังนี้

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 231

การวิเคราะหบริษัท

ตารางที่ 6-7 สรุปการวิเคราะหอัตราส‹วนทางการเงินของบริษัท ไทยปาลม จํากัด (มหาชน)

พ.ศ. 25x0 พ.ศ. 25x1

อัตราสวนสภาพคลอง 6.44
5.08
อัตราสวนทุนหมุนเวียน (เทา) 8.97 4.68
4.25
อัตราสวนทุนหมุนเวียนเร็ว (เทา) 8.27
14.33
อัตราสวนเงินสด (เทา) 7.04 25.47
64.17
อัตราสวนกระแสเงินสด (เทา) 5.35 5.69
29.01
อัตราสวนวัดประสิทธิภาพในการดําเนินงาน 6.72
2.48
อัตราการหมุนเวียนของสินคาคงเหลือ (รอบ) 37.71
0.13
จํานวนวันเฉล่ียที่สินคาคางคลัง (วัน) 9.68 0.15
1.15
อัตราการหมุนเวียนของลูกหน้ีการคา (รอบ) 26.47
22.69%
จํานวนวันท่ียอดสินเช่ือคงคาง (วัน) 13.79 19.82%
16.49%
อัตราสวนเงินทุนหมุนเวียน (เทา) 30.04 40.99%
47.30%
อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยถาวร (รอบ) 3.82
13.64
อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพยรวม (รอบ) 1.85 28.84

อัตราสวนที่แสดงถึงโครงสรางเงินทุน

อัตราสวนหนี้สินตอสินทรัพยรวม (เทา) 0.08

อัตราสวนหน้ีสินตอสวนของผูถือหุน (เทา) 0.08

ตัวคูณของสวนของเจาของ (เทา) 1.08

อัตราสวนวัดความสามารถในการทํากําไร

อัตรากําไรข้ันตน 18.68%

อัตรากําไรจากการดําเนินงาน 14.39%

อัตรากําไรสุทธิ 12.39%

อัตราผลตอบแทนตอสินทรัพยรวม 23.08%

อัตราผลตอบแทนตอสวนของผูถือหุน 25.03%

ขอมูลตอหุน

กําไรตอหุน (บาท) 5.71

มูลคาตามบัญชีตอหุน (บาท) 22.80

232 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

ขอจํากัดในการใชอัตราสวนทางการเงิน

แมวาจะมีผูใชงบการเงิน สารสนเทศทางการเงินและอัตราสวนทางการเงิน อยางกวางขวางดังกลาว
มาแลว ผูใชขอมูลทางการเงินเหลาน้ีพึงตระหนักถึงปญหาหรือขอจํากัดที่อาจเกิดข้ึน กลาวคือ

1. ความแตกตางในดานตางๆ ขององคกรแตละองคกร แมวาจะอยูในอุตสาหกรรมเดียวกันก็ตาม
ดังน้ัน จึงเปนเร่ืองที่คอนขางยากท่ีจะหาอัตราอางอิง (industry benchmark) ท่ีมีความแมนยํา เท่ียงตรง
และเช่ือถือได ในการเปรียบเทียบกับองคกรแตละองคกร ในประเด็นน้ี หากอัตราอางอิงมีระดับความ
นาเชื่อถืออยูในระดับที่ไมสูงนักแลว การเปรียบเทียบกับผลที่ไดจากการวิเคราะหของแตละองคกรจะเปนท่ี
นาสงสัยดวย

2. ทุกองคกรยอมตองการท่ีจะแสดงผลการดําเนินงานที่ดีกวามาตรฐาน หรือตองการใหดีกวา
คาเฉลี่ยของอุตสาหกรรม ดังนั้น การที่องคกรสามารถมีผลการดําเนินงานท่ีทัดเทียมกับคาเฉลี่ยของ
อุตสาหกรรม ยังไมใชเปาหมายสูงสุดท่ีนาพอใจ หากพิจารณาเชนน้ีแลว การเปรียบเทียบกับคาเฉล่ียของ
อุตสาหกรรมอาจจะใหผลท่ีไมดีทัดเทียมกับการเปรียบเทียบกับคาสูงสุดของอุตสาหกรรม ซึ่งจะชวยสราง
แรงจูงใจในการปรับปรุงองคกรใหดีกวาท่ีจะเปรียบเทียบกับคาเฉล่ียของอุตสาหกรรม

3. อัตราเงินเฟอยอมมีผลตองบการเงินและอัตราสวนทางการเงิน ดังน้ัน การเปรียบเทียบอัตราสวน
ทางการเงินในลักษณะของอนุกรมเวลา (time series) ไมวาจะเปนภายในองคกรเดียวกัน หรือเปรียบเทียบ
ตางองคกรก็ตาม อาจจะใหผลที่บิดเบือนไปจากผลลัพธที่เปนจริงได ดังนั้น ผูใชงบการเงินและอัตราสวน
ทางการเงินจะตองคํานึงถึงและระมัดระวังผลกระทบจากเงินเฟอที่มีตอขอมูลทางการเงิน

4. ปจจัยตางๆ ที่เปล่ียนแปลงไปตามฤดูกาล (seasonal factors) จะใหผลคลายกับเรื่องของอัตรา
เงินเฟอในประเด็นของการเบี่ยงเบน หรือบิดเบือนผลท่ีไดจากการวิเคราะหอัตราสวนทางการเงิน ดังน้ัน
ปจจัยดังกลาวจะเปนอีกปจจัยหนึ่งที่สําคัญท่ีนักวิเคราะหหรือผูใชขอมูลทางการเงินจําเปนตองใหความสนใจ
และจะตองระมัดระวัง เพ่ือลดความผิดพลาดในการใชขอมูล

5. องคกรอาจจะมีการตกแตงบัญชี (window dressing หรือ creative accounting) ท้ังโดยตั้งใจ
และไมต้ังใจ อยางไรก็ดี การตกแตงบัญชีจะมีผลทําใหตัวเลขทางการเงินท่ีปรากฏในงบการเงินนั้น ผิดไปจาก
สภาพความเปนจริง ซึ่งแนนอนวา จะมีผลตอเน่ืองไปยังอัตราสวนทางการเงินที่ใชตัวเลขในงบการเงินน้ัน
เปนจุดเร่ิมตนในการคํานวณ

6. ความแตกตางในเรื่องนโยบายทางบัญชีและแนวปฏิบัติทางการบัญชียอมสงผลใหขาดความ
สามารถในการเปรียบเทียบอัตราสวนทางการเงินของแตละองคกร หรือแมแตภายในองคกรเดียวกันแต
คนละชวงเวลา ดังน้ัน การใชงบการเงิน ขอมูลทางการเงินและอัตราสวนทางการเงินจําเปนตองระมัดระวัง
ในเรื่องดังกลาวดวย

7. การตัดสินวาอัตราสวนทางการเงินท่ีคํานวณไดนั้น แมวาจะเปรียบเทียบกับอัตราสวนเปรียบเทียบ
แลว ยังเปนเรื่องที่คอนขางยากท่ีจะบอกวาอัตราสวนท่ีคํานวณไดแสดงวาองคกรทํา “ดี” หรือ “ไมดี”

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 233

การวิเคราะหบริษัท

ตัวอยางเชน อัตราสวนสภาพคลองท่ีสูงอาจจะหมายถึงการดํารงสภาพคลองท่ีดี มีความเขมแข็งในเร่ือง
สภาพคลอง ดังน้ัน โอกาสท่ีจะเกิดภาวะการขัดของทางการเงิน (financial distress) จะอยูในระดับตํ่า แต
ในขณะเดียวกัน การดํารงสภาพคลองในระดับสูงน้ัน ยอมแสดงถึงการเสียโอกาสที่จะใชสภาพคลองสวนเกิน
ในการสรางผลกําไรและผลตอบแทนจากการลงทุนเพ่ิมเติม ดังน้ัน ผูใชงบการเงินและอัตราสวนทางการเงิน
จําเปนตองมีความสามารถในการวิเคราะหดวยการมองโลกหลายดาน การมองโลกดานเดียวอาจจะทําใหเกิด
ความเขาใจผิดในสาระสําคัญ

8. องคกรหน่ึงองคกรอาจจะมีอัตราสวนทางการเงินบางตัว “ดี” และบางตัว “ไมดี” ซึ่งยากท่ีจะช้ีถึง
ภาพรวมหรือผลโดยรวม ตลอดจนรวมไปถึงวิธีการปรับปรุงท่ีเหมาะสม

6.2.5 การวิเคราะหและการติดตามความสามารถในการประกอบธุรกิจ

ในการวิเคราะหหลักทรัพยท่ีออกและเสนอขายโดยบริษัทที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพยแหง
ประเทศไทย (ไมวาจะเปนการวิเคราะหเชิงปริมาณหรือเชิงคุณภาพ) เพ่ือตัดสินใจในการลงทุน ผูลงทุน
สามารถรวบรวมขอมูลท่ีจําเปนสําหรับการวิเคราะหหลักทรัพยจากแหลงขอมูลตางๆ ที่นาเช่ือถือดังตอไปนี้

รายงานประจําป (annual report)

รายงานประจําปเปนรายงานท่ีแสดงขอมูลการดําเนินงานของธุรกิจท่ีจัดทําเปนรายป เพ่ือใหขอมูลแก
ผูถือหุนและผูที่สนใจ ขอมูลในรายงานประจําปจะครอบคลุมตั้งแตรายงานของคณะกรรมการตรวจสอบ
ลักษณะการดําเนินธุรกิจ เปาหมายการดําเนินงาน โครงสรางการถือหุน ขอมูลเก่ียวกับบริษัทและบริษัท
ในเครือ รายชื่อกรรมการและผูบริหาร นโยบายการบริหาร โครงสรางการบริหาร เหตุการณสําคัญในรอบป
ที่ผานมา โอกาสในการดําเนินธุรกิจ ปจจัยเสี่ยง โครงสรางทางการเงิน รายงานของผูสอบบัญชีรับอนุญาต
งบการเงิน คําอธิบายและการวิเคราะหของฝายบริหาร (management discussion and analysis หรือ MD&A)
รายงานความรับผิดชอบตอสังคม เปนตน ทั้งนี้ บริษัทที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทยจะ
ตองจัดทําและเปดเผยรายงานประจําปตามเกณฑท่ีตลาดหลักทรัพยฯ กําหนดซ่ึงจะตองสงรายงานภายใน
110 วัน นับแตวันส้ินสุดรอบระยะเวลาบัญชี

ผูลงทุนสามารถ download รายงานประจําปของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพยฯ ไดจาก
website ของแตละบริษัท ตลาดหลักทรัพยฯ (http://www.set.or.th) รวมถึงสํานักงานคณะกรรมการ ก.ล.ต.
ผูลงทุนในหลักทรัพยควรศึกษารายงานประจําปอยางรอบคอบทั้งขอมูลทางการเงินและขอมูลดานอ่ืน เพราะ
ขอมูลในรายงานประจําปมีความสําคัญตอการตัดสินใจลงทุน รวมทั้งอาจเปนขอมูลที่มีผลกระทบอยางมี
นัยสําคัญตอหลักทรัพยที่ลงทุนหรืออาจมีผลกระทบตอสิทธิประโยชนของผูลงทุน

234 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

หนังสือชี้ชวน (prospectus)

หนังสือชี้ชวนเปนเอกสารท่ีบริษัทผูออกหลักทรัพยจะตองจัดทําข้ึนตามเกณฑท่ีสํานักงาน
คณะกรรมการ ก.ล.ต. กําหนดขึ้นเพื่อใหผูท่ีสนใจจะลงทุนในหลักทรัพยของบริษัท ไดทราบขอมูลและ
รายละเอียดเกี่ยวกับบริษัทผูออกหลักทรัพยและหลักทรัพยที่จะเสนอขาย โดยเน้ือหาในหนังสือช้ีชวนจะ
แบงเปน 4 สวนหลัก ไดแก

1. ขอมูลสวนสรุป (executive summary) ที่เปนขอมูลสรุปสาระสําคัญทั้งหมด เชน ภาพรวมของ
บริษัท ประเด็นสําคัญในการดําเนินธุรกิจ ขอมูลการออกและเสนอขายหลักทรัพย วัตถุประสงค
การใชเงินทุน เปนตน

2. ขอมูลของบริษัทท่ีออกหลักทรัพย เชน ลักษณะการดําเนินธุรกิจ รายละเอียดสินคาและบริการ
โครงสรางการบริหารงาน โครงสรางการถือหุน ภาวะอุตสาหกรรม ปจจัยเสี่ยงท่ีเก่ียวของ ผลการ
ดําเนินงานและฐานะทางการเงินท่ีผานมา ซ่ึงขอมูลในสวนน้ีจะเปนเนื้อหาหลักของหนังสือช้ีชวน

3. ขอมูลการเสนอขายหลักทรัพย ซ่ึงจะระบุขอมูลท่ีเกี่ยวกับการออกและจําหนายหลักทรัพยทั้งหมด
จํานวนหุนท่ีออก วิธีการจัดสรรหลักทรัพย ที่มาของราคาหลักทรัพย กําหนดการจัดจําหนาย
หลักทรัพย วิธีการจองซ้ือ เปนตน

4. สวนการรับรองความถูกตองของขอมูลโดยกรรมการและผูบริหาร เพื่อสรางความม่ันใจใหแก
ผูท่ีสนใจจะลงทุนวาขอมูลในหนังสือช้ีชวนมีความถูกตอง โดยมีกรรมการและผูบริหารของบริษัท
ผูออกหลักทรัพยเปนผูรับผิดชอบความถูกตองของขอมูล

ผูลงทุนที่สนใจจะคนหาหนังสือชี้ชวนของบริษัทผูออกหลักทรัพย สามารถไปที่ website ของ
สํานักงานคณะกรรมการ ก.ล.ต. ท่ี http://www.sec.or.th

แบบแสดงรายการขอมูลประจําป (แบบ 56-1)

แบบแสดงรายการขอมูลประจําป หรือแบบ 56-1 เปนเอกสารที่บริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพยฯ
จะตองจัดทําข้ึนตามเกณฑท่ีสํานักงานคณะกรรมการ ก.ล.ต. กําหนดขึ้นเพ่ือใหผูท่ีสนใจจะลงทุนในหลักทรัพย
ของบริษัทไดทราบขอมูลและรายละเอียดเกี่ยวกับบริษัทท่ีจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพยฯ หลักทรัพยท่ีออก
และเสนอขาย รวมถึงพัฒนาการที่สําคัญในชวงท่ีผานมาของบริษัทดังกลาว โดยองคประกอบท่ีสําคัญของ
แบบ 56-1 จะคลายกับขอมูลท่ีปรากฏในรายงานประจําป ไดแก ลักษณะการดําเนินธุรกิจ เปาหมายการ
ดําเนินงาน โครงสรางการถือหุน ขอมูลเก่ียวกับบริษัทและบริษัทในเครือ รายช่ือกรรมการและผูบริหาร
นโยบายการบริหาร โครงสรางการบริหาร ปจจัยเสี่ยง โครงสรางทางการเงิน คําอธิบายและการวิเคราะห
ของฝายบริหาร (MD&A) เปนตน

ผูลงทุนสามารถ download แบบ 56-1 ของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพยฯ ไดจาก website
ของแตละบริษัท ตลาดหลักทรัพยฯ รวมถึงสํานักงานคณะกรรมการ ก.ล.ต.

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 235

การวิเคราะหบริษัท

บทวิเคราะหหลักทรัพย (research report)

บทวิเคราะหหลักทรัพยเปนรายงานที่จัดทําโดยนักวิเคราะหหลักทรัพย เพื่อชวยใหผูลงทุนหรือ
ผูเก่ียวของอ่ืนๆ วิเคราะหสถานะทางการเงิน การบริหารจัดการ และแนวโนมในอนาคตของกิจการ พรอม
ประเมินมูลคากิจการนั้นๆ เทียบกับราคาตลาด ณ ขณะใดขณะหน่ึง รวมถึงใหคําแนะนําการลงทุนของ
ผูจัดทํารายงานตอผูอานรายงาน องคประกอบหลักๆ ของบทวิเคราะหหลักทรัพยประกอบดวย บทสรุปของ
บทวิเคราะหหลักทรัพยและคําแนะนําการลงทุน การวิเคราะหบริษัทและธุรกิจ การวิเคราะหทางการเงิน
ประมาณการทางการเงินของบริษัท การประเมินมูลคาบริษัท รวมถึง Disclaimer ผูลงทุนสามารถ download
บทวิเคราะหหลักทรัพยของบริษัทท่ีตนสนใจท่ีจะลงทุนไดจาก website ของบริษัทหลักทรัพยตางๆ

นอกจากน้ี หากผูลงทุนสนใจตองการทราบเกี่ยวกับความคิดเห็นของนักวิเคราะหหลักทรัพยสวนใหญ
(analysts consensus) ซึ่งเปนการรวบรวมความคิดเห็นเกี่ยวกับหลักทรัพยแตละตัวรวมถึงคําแนะนํา
การลงทุน (analysts recommendations) ของนักวิเคราะหจากบริษัทหลักทรัพยหลายๆ บริษัทไวดวยกัน
เพอ่ื อาํ นวยความสะดวกแกผ ลู งทนุ ในการเปรยี บเทยี บและตดั สนิ ใจลงทนุ ผลู งทนุ สามารถไปท่ี SAA Consensus
ซึ่งเปน Analysts Consensus ท่ีจัดทําโดยสมาคมนักวิเคราะหการลงทุน (Investment Analysts Association:
IAA) ที่ http://www.settrade.com/AnalystConsensus

รายงานการจัดอันดับความนาเช่ือถือ (credit rating report)

รายงานการจัดอันดับความนาเชื่อถือเปนรายงานความเห็นของสถาบันจัดอันดับความนาเชื่อถือ
(credit rating agency) ซ่ึงเปนผูเชี่ยวชาญในการวิเคราะหอันดับเครดิตซ่ึงเปนดัชนีชี้ถึงความสามารถของ
ผูกูในการชําระดอกเบ้ียและเงินตนไดเต็มตามจํานวน ตรงตามเวลาที่กําหนด และสามารถปฏิบัติตามเง่ือนไข
ตางๆ ในการออกและเสนอขายตราสารหน้ีไดอยางครบถวน ท้ังนี้ การจัดอันดับความนาเช่ือถือสามารถ
แบงออกไดเปน การจัดอันดับความนาเชื่อถือขององคกร (issuer rating) และการจัดอันดับความนาเช่ือถือ
ของตราสารหน้ี (issue rating) รายงานการจัดอันดับความนาเชื่อถือจัดวาเปนแหลงขอมูลท่ีสําคัญอีก
แหลงหนึ่งท่ีผูลงทุนสามารถศึกษาและพิจารณาเพ่ือตัดสินใจลงทุนในหลักทรัพย ผูลงทุนสามารถ download
รายงานการจัดอันดับความนาเช่ือถือของบริษัทท่ีตนสนใจจาก website ของบริษัท ทริสเรทต้ิง จํากัด
ที่ http://www.trisrating.com

รายงานทางการเงิน (financial report)

รายงานทางการเงินหรืองบการเงินเปนแหลงขอมูลท่ีสําคัญที่ชวยใหผูลงทุนสามารถประเมินความ
สามารถของธุรกิจไดอยางลึกซึ้ง เพราะเปนตัวสะทอนความสามารถในการดําเนินงานของธุรกิจและความ
สามารถในการบริหารงานของฝายบริหาร งบการเงินจึงเปนเสมือนบันทึกที่สื่อสารขอมูลทางการเงินท้ังหมด
ของกิจการจากผูบริหารของบริษัทถึงผูถือหุนและผูสนใจทุกฝาย ผูลงทุนสามารถ download งบการเงินของ

236 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย

บริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพยฯ (ทั้งงบการเงินประจําปและงบการเงินรายไตรมาส) ไดจาก website
ของแตละบริษัท ตลาดหลักทรัพยฯ รวมถึงสํานักงานคณะกรรมการ ก.ล.ต.

คาํ อธบิ ายและการวเิ คราะหข องฝา ยบรหิ าร (management discussion and analysis: MD&A)

คําอธิบายและการวิเคราะหของฝายบริหาร หรือ MD&A ซึ่งเปนเน้ือหาสวนหนึ่งของรายงานประจําป
แบบ 56-1 และหนังสือชี้ชวน เปนคําอธิบายของฝายบริหารเก่ียวกับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดข้ึนในชวงที่ผานมา
ส่ิงท่ีเปนอยูในปจจุบันและแผนงานท่ีสําคัญที่คาดวาจะเกิดข้ึนในอนาคต เพ่ือประโยชนในการตัดสินใจของ
ผูลงทุน โดยทั่วไป MD&A จะครอบคลุมถึง

1. ผลการปฏิบัติงานตามแผนการดําเนินธุรกิจ
2. ผลการดําเนินงานท้ังของบริษัทและบริษัทในเครือ
3. ฐานะทางการเงิน ซ่ึงรวมถึง สินทรัพย สภาพคลอง รายจายลงทุนและแหลงท่ีมาของเงินทุน
4. ปจจัยและอิทธิพลหลักท่ีอาจมีผลตอการดําเนินงานหรือฐานะทางการเงินของบริษัทในอนาคต
5. บริษัทที่มีการประกอบธุรกิจในลักษณะเฉพาะ เชน ธนาคาร บริษัทประกัน อาจจะตองเพ่ิมเรื่อง

คุณภาพของสินทรัพย ความสัมพันธของที่มาของเงินทุนและการใชไป การดํารงอัตราสวนตาม
ขอกําหนดของหนวยงานกํากับดูแล ฯลฯ
ผูลงทุนสามารถ download MD&A ของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพยฯ ไดจาก website ของ
แตละบริษัท ตลาดหลักทรัพยฯ รวมถึงสํานักงานคณะกรรมการ ก.ล.ต.
นอกจากแหลงขอมูลท่ีสําคัญดังมีรายละเอียดท่ีไดกลาวไวกอนหนาน้ี ผูลงทุนสามารถรวบรวม
และติดตามขอมูลขาวสารของบริษัทท่ีสนใจจากหนังสือพิมพและนิตยสารทางธุรกิจตางๆ การเขารวมประชุม
ผูถือหุน การเขาเยี่ยมชมกิจการของบริษัท (company visit) การเขารวมกิจกรรมบริษัทจดทะเบียนพบ
ผูลงทุน (opportunity day) และการเขาเย่ียมชม website ที่จัดทําโดยฝายผูลงทุนสัมพันธ (investor relations)
ของบริษัทตางๆ ท่ีจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพยฯ

6.3 การลงทุนท่ีคํานึงถึงความย่ังยืน

6.3.1 ความหมายและความสําคัญของการลงทุนท่ีคํานึงถึงความยั่งยืน

การลงทุนที่คํานึงถึงความยั่งยืน (sustainable investing) เปนรูปแบบการลงทุนที่พิจารณาปจจัย
การจัดการดานสิ่งแวดลอม (environment) ดานสังคม (social) และบรรษัทภิบาล (governance) ในการ
คัดสรรหลักทรัพยและบริหารกลุมหลักทรัพย ท้ังนี้ ปจจัยหลัก 3 ปจจัยนี้ มักเรียกยอวา ESG

• การจัดการดานสิ่งแวดลอม (environment) หมายถึงการที่บริษัทผูออกหลักทรัพย มีนโยบาย
และกระบวนการทํางานในองคกรเพื่อจัดการส่ิงแวดลอมอยางชัดเจนและใชทรัพยากรอยางมีประสิทธิภาพ
รวมถึงมีการฟนฟูสภาพแวดลอมทางธรรมชาติ ท่ีไดรับผลกระทบจากการดําเนินธุรกิจของบริษัท

ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย 237

การวิเคราะหบริษัท

• การจัดการดานสังคม (social) หมายถึงการที่บริษัทผูออกหลักทรัพย มีนโยบายการบริหาร
ทรัพยากรบุคคลอยางเปนธรรมและเทาเทียมกัน มีการสงเสริมและพัฒนาพนักงานอยางตอเนื่อง และมี
คุณภาพ นอกจากน้ี ยังหมายถึงการที่บริษัทสนับสนุนคูคาใหมีการปฏิบัติตอแรงงานอยางเหมาะสม รวมท้ัง
เปดโอกาสใหชุมชนท่ีบริษัทมีความเกี่ยวของใหเติบโตไดอยางย่ังยืน

• บรรษัทภิบาล (governance) หมายถึงการที่บริษัทมีการกํากับดูแลกิจการท่ีดี ดําเนินงานอยาง
โปรงใส มีแนวทางการบริหารความเสี่ยงท่ีชัดเจน ตอตานทุจริตและคอรรัปชั่น ตลอดจนดูแลผูมีสวนไดเสีย
ซ่ึงรวมถึงการจายภาษีใหแกภาครัฐอยางโปรงใส

ปจ จบุ นั ผลู งทนุ ทวั่ โลกตา งตระหนกั ถงึ ความสาํ คญั ของการทบี่ รษิ ทั ดาํ เนนิ งานตามแนวทางความยง่ั ยนื
ผูลงทุนจึงสํารวจถึงวิธีการที่จะบูรณาการปจจัย ESG เขามาในกลยุทธการลงทุน ท้ังน้ี GSIA หรือ Global
Sustainable Investment Alliance ไดจําแนกแนวทางการลงทุนอยางยั่งยืนเปน 7 แนวทาง ตีพิมพใน Global
Sustainable Investment Review 20124 ดังน้ี

1. Negative/exclusionary screening การไมลงทุนในหลักทรัพยที่ออกโดยบริษัทที่ผลิตสินคาและ
หรือบริการ ที่กอใหเกิดผลเสียตอสังคมหรือขัดกับหลักศีลธรรมจรรยา (Negative/exclusionary screening)
เชน บริษัทที่ดําเนินธุรกิจอบายมุข คาอาวุธ คามนุษย

2. Positive/best-in-class screening การมุงลงทุนในหลักทรัพยท่ีออกโดยบริษัทท่ีเปนเลิศดาน
ESG เม่ือเปรียบเทียบกับบริษัทอื่นๆ ที่เทียบเคียงกัน

3. Norms-based screening การมุงลงทุนในหลักทรัพยท่ีออกโดยบริษัทที่ผานการคัดสรร โดย
พิจารณาจากการท่ีบริษัทน้ันๆ มีแนวปฏิบัติตามบรรทัดฐานดาน ESG ในระดับสากล เชน แนวปฏิบัติของ
UNGC (The United Nations Global Compact) ที่คํานึงถึงสิทธิมนุษยชน การดูแลแรงงาน สิ่งแวดลอม
และการตอตานคอรรัปชั่น

4. Integration of ESG factors การลงทุนท่ีอยูบนฐานการวิเคราะหบริษัทท่ีผนวกปจจัย ESG
เขากับการวิเคราะหทางการเงินแบบดั้งเดิม

5. Sustainability themed investing การลงทุนในหลักทรัพยที่ออกโดยบริษัทท่ีมีแนวทางหลัก
เกี่ยวของกับความยั่งยืน เชน พลังงานสะอาด เทคโนโลยีสีเขียว การเกษตรแบบยั่งยืน

6. Impact/community investing การลงทุนในกิจการท่ีมุงแกไขปญหาสังคมและปญหาดาน
ส่ิงแวดลอม รวมทั้งการลงทุนในชุมชน การลงทุนในธุรกิจท่ีมีเปาหมายชัดเจนเกี่ยวกับสังคมและสิ่งแวดลอม

7. Corporate engagement and shareholder action เปนการใชพลังของผูถือหุน ผลักดันผาน
ผูบริหารระดับสูงหรือคณะกรรมการบริหาร เพื่อใหบริษัทปฏิบัติตามแนวทาง ESG

4 อางอิงจาก http://gsiareview2012.gsi-alliance.org/ pubData/source/Global%20Sustainable%20Investement%
20Alliance.pdf

238 ศูนยส‹งเสริมการพัฒนาความรูŒตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแห‹งประเทศไทย