4คู่มือการใช้กรอบหลักสูตรฯ-ชช.

พฤตกิ รรมบงชี้ 245

ารเชือ่ มโยงความสัมพนั ธ การมีคุณลักษณะทาง
คณิตศาสตรและ
งคณติ ศาสตร วิทยาศาสตร การสรา ง ใช และรเู ทา ทนั
วทิ ยาศาสตรส ำหรบั การอยู
ละเทคโนโลยีเพ่อื การอยู วทิ ยาการเทคโนโลยี รว มกบั ธรรมชาตอิ ยางยง่ั ยนื

วมกนั กับธรรมชาติอยาง การมคี ณุ ลักษณะทาง
คณิตศาสตรและวิทยาศาสตร
ยัง่ ยืน - มุง ม่ัน อดทน จดจอ เพอ่ื หา
สาเหตหุ รือแกป ญหาของ
มองเห็นปญ หาและความ การสรา งและใชเทคโนโลยี ปรากฏการณต าง ๆ
- เปด รับแนวคิดหรือวิธีการตา ง ๆ
มโยง - สรางเครอ่ื งมอื อุปกรณ และ ที่เปน ไปไดเ พือ่ หาสาเหตุ หรอื
แกป ญหาตา ง ๆ ทไี่ มส ง ผล
บปุ ญหา คน หาและวเิ คราะห เลือกใชเทคโนโลยีเพือ่ ขยาย กระทบตอ มนุษย ส่ิงแวดลอ ม
และธรรมชาติ
หตุ ผลกระทบ และ ความสามารถของตนเองในการ - ใชหลกั ฐานที่นาเช่อื ถอื และ
ปราศจากอคตใิ นการลงขอสรปุ
มสมั พนั ธเชื่อมโยงที่เปน เหตุและ แกปญ หาทซ่ี ับซอนในชมุ ชน และใชขอ มูลน้ันอยา ง
ตรงไปตรงมาไมบ ดิ เบือน
องการเปลย่ี นแปลงของ โดยคำนึงถงึ ผลกระทบตอสงั คม
การอยูรวมกบั ธรรมชาตอิ ยาง
กฏการณต าง ๆ ในระบบ และส่ิงแวดลอ ม ย่ังยืน
- เห็นความสมั พันธท่ีเปนระบบ
มชาตแิ ละการเผชิญปญ หา - เลือกใชเ ทคโนโลยี เพื่อแกป ญหา ระหวา งมนุษย สิ่งแวดลอ ม และ
ธรรมชาติ โดยมุง มั่นในการ
าะหนาทไี่ มคาดคิดทเี่ กย่ี วของ ท่ซี ับซอนในชมุ ชน โดยคำนงึ ถึงผล

ารดำเนินชวี ิตของมนษุ ย ทเี่ กิดขน้ึ ตอสงั คมและสิ่งแวดลอ ม

วดลอม และธรรมชาติ ความฉลาดทางดิจิทลั

ประยกุ ตใชความรูแ ละทกั ษะ - เขียนโปรแกรมในการสรางแอป

บวนการเพื่ออยูรว มกบั พลเิ คชันเพ่อื นำไปใชง านที่มคี วาม

มชาติ ซบั ซอ นมากขน้ึ

ะยกุ ตใชค วามรู และทกั ษะ - ใชเทคโนโลยีดิจทิ ลั สรา งส่ือ

บวนการทางคณติ ศาสตร ออนไลนและแบงปน ขอมูลอยา ง

าศาสตร และเทคโนโลยี โดย ปลอดภัยและเขาใจความแตกตา ง

รณาขอมูลรอบดา น เพ่ือ ทางสังคม ศาสนา วฒั นธรรม

ญหาอยา งเปนระบบ

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั การเขา ใจปรากฏการณท เ่ี กดิ ข้นึ กา
บนโลกและในเอกภพ ของ

แล

รว

หนา ท่ีไมค าดคดิ เกย่ี วกบั การดำเนิน สมมติฐาน ลงขอสรุปจากขอมูลที่นำเสนอ - นำเ
ชีวิตของมนุษย ส่ิงแวดลอม และ ป ร ะ เ ม ิ น ค ว า ม ส ม เ ห ต ุ ส ม ผ ล ข อ ง ข  อ ส รุ ป หรือฟ
ธรรมชาติ ดวยคณติ ศาสตร (conclusion) และการอนุมาน (inference) หรือช
วิทยาศาสตร และเทคโนโลยี โดยใชค วามรู หลักการ ทฤษฎี หรอื กฎ กระบ
มีสวนรว มในการปกปอ งหรือฟน ฟู วิทยา
ส่ิงแวดลอมในโรงเรยี นหรือชมุ ชน การอธิบายปรากฏการณ อยา ง
โดยเสนอแนวทาง นำไปปฏบิ ตั ิ - อธบิ ายสาเหตแุ ละกระบวนการของ เพื่อให
ตรวจสอบผลและปรบั ปรุงวธิ กี าร ใช ปรากฏการณทคี่ อนขางซบั ซอนโดยคำนึงถึง ตรวจ
เทคโนโลยีโดยคำนึงถึงผลท่เี กดิ ขน้ึ ตอ ปจ จยั ตาง ๆ ทีเ่ กีย่ วขอ งกับขอสงสัย จาก สามา
ตนเอง สังคม และสิง่ แวดลอ ม สราง หลักฐานที่รวบรวมได และใชค วามรู หลักการ ปจ จบุ
และแบง ปนขอมลู อยางปลอดภัย ทฤษฎี หรือกฎ เปลย่ี
- อธิบายความเชอื่ มโยงกันอยา งเปน ระบบของ
ปรากฏการณท ่ีคอ นขางซับซอนโดยคำนงึ ถงึ
ปจ จัยตา ง ๆ ทเี่ กยี่ วของซึ่งมผี ลตอชวี ิต
ส่ิงแวดลอม และธรรมชาติ
- พยากรณเ กี่ยวกบั ปรากฏการณท ่คี อ นขา ง
ซบั ซอ นอยา งสมเหตสุ มผลและใชขอ มูลท่รี อบ
ดา น

พฤตกิ รรมบง ชี้ 246

ารเชือ่ มโยงความสมั พันธ การมีคุณลักษณะทาง
คณติ ศาสตรและ
งคณติ ศาสตร วิทยาศาสตร การสรา ง ใช และรูเทา ทนั
วทิ ยาศาสตรส ำหรบั การอยู
ละเทคโนโลยีเพอื่ การอยู วทิ ยาการเทคโนโลยี รว มกบั ธรรมชาตอิ ยา งยั่งยนื

วมกนั กับธรรมชาติอยาง ปรบั เปลี่ยนพฤติกรรมใหอยู
รวมกบั ธรรมชาติไดอ ยาง
ยง่ั ยนื เหมาะสม
- ตระหนกั รถู ึงคุณคาและ
เสนอแนวทางในการปกปอง - ประเมินและกลน่ั กรองขอ มลู ความสำคัญของระบบธรรมชาติ
และสิ่งแวดลอมโดยมสี ว นรว มใน
ฟนฟูสง่ิ แวดลอมในโรงเรียน ขา วสาร ขาวลวง (fake news) การปกปองหรือฟน ฟูสิ่งแวดลอม
ในโรงเรียนหรือชุมชน
ชมุ ชนโดยใชความรู และทักษะ และเน้อื หาออนไลนท ่ีมคี วามเสยี่ ง

บวนการทางคณิตศาสตร กอนการเผยแพรตอโดยคำนึงถึง

าศาสตร และเทคโนโลยี ได กฎหมาย ประโยชนแ ละผลกระทบ

งเหมาะสม และนำไปปฏบิ ัติ ทจ่ี ะเกดิ ขน้ึ กับตนเองและผอู ่ืน

หเ กิดประโยชนโดยมีการ - ตรวจสอบจัดการกับขอมลู และ

จสอบผลและปรบั ปรงุ วิธีการ ระบบคอมพวิ เตอรเ พอ่ื ปองกนั ภยั

ารถอยูร ว มกับสถานการณ คกุ คามทางไซเบอร (cyber

บันทเ่ี กีย่ วของกับการ security management)

ยนแปลง

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดับ การเขา ใจปรากฏการณท ี่เกดิ ข้นึ กา
บนโลกและในเอกภพ ของ

แล

รว

๘ สรางโครงงานตามหัวขอทกี่ ำหนด การสังเกตและการรบั รขู อ มลู การม

โดยต้ังคำถาม กำหนดขอบเขตท่ี - สังเกตและต้ังคำถามโดยมีสมมติฐานถึงสาเหตุ เชอ่ื ม

ศึกษา ออกแบบ ประเมนิ และ ของปรากฏการณท่ซี บั ซอน เพื่อสรางโครงงาน - ระบ

ปรับปรงุ วธิ ีการรวบรวมขอมูล ของตนเองตามหัวขอ หลัก (Theme) ทก่ี ำหนด ซับซอ

วเิ คราะหข อมูลและเลอื กการอนมุ าน - ศึกษาหลักการหรอื ทฤษฎี กำหนดขอบเขตท่ี ปญ ห

ทต่ี รงกบั เง่อื นไขและขอ จำกดั อยางมี ศกึ ษา และออกแบบ ประเมิน และปรบั ปรงุ ยอ ยข

เหตผุ ล อธบิ ายสาเหตุและ วิธกี ารรวบรวมขอมูลทเ่ี หมาะสมกบั บรบิ ทและมี ของป

กระบวนการของปรากฏการณที่ ประสิทธภิ าพโดยคำนงึ ปจ จัยตา ง ๆ ท่ีเกย่ี วของ สง่ิ แว

ซบั ซอ นจากหลกั ฐานทร่ี วบรวมไดโดย กับขอ สงสัย และรวบรวมขอมูลตามวิธกี ารที่ การป
กระบ
ใชความรู หลกั การ ทฤษฎี กฎ และ ออกแบบ ธรรม
- ประ
ปจ จัยตา ง ๆ ทีเ่ ก่ียวขอ ง และ การจดั การและสือ่ ความหมายขอมูล
เช่อื มโยงผลตอ ชีวติ สง่ิ แวดลอ ม และ - วิเคราะหขอ มูลทีซ่ ับซอนหลากหลายประเภท กระบ
ธรรมชาติอยางเปนระบบ พยากรณ โดยใชค วามรู หลกั การ ทฤษฎี หรอื กฎ เพ่ือการ
เก่ียวกบั ปรากฏการณอ ยา ง วทิ ยา
สมเหตุสมผล ใชขอ มลู รอบดานและ อนุมานท่ีหลากหลาย และเลือกการอนุมานที่
นาเชื่อถอื วิเคราะหปญ หาในเชิง แกปญ
ตรงกับเงื่อนไขและขอจำกัด
วจิ าร
ระบบจากสถานการณทซ่ี ับซอนใน การอธิบายปรากฏการณ
ธรรมชาติ แกป ญหาอยางเปนระบบ - อธบิ ายสาเหตแุ ละกระบวนการของ นวตั ก

ปรากฏการณท ซ่ี ับซอนโดยใชความรู หลักการ - นำเ

เพอ่ื ก

พฤติกรรมบงช้ี 247

ารเช่ือมโยงความสมั พนั ธ การมคี ุณลกั ษณะทาง
คณติ ศาสตรแ ละ
งคณิตศาสตร วิทยาศาสตร การสรา ง ใช และรเู ทา ทนั
วทิ ยาศาสตรส ำหรบั การอยู
ละเทคโนโลยีเพอ่ื การอยู วทิ ยาการเทคโนโลยี รว มกับธรรมชาติอยา งย่งั ยนื

วมกันกบั ธรรมชาติอยา ง การมีคุณลักษณะทาง
คณติ ศาสตรแ ละวทิ ยาศาสตร
ยั่งยนื - มงุ มนั่ อดทนในการหาความรู
แกป ญหา หรือสรางนวตั กรรม
มองเหน็ ปญ หาและความ การสรางและใชเทคโนโลยี - ยอมรบั การอนุมานท่ี
หลากหลายโดยใชเหตุผล
มโยง - สรางเครือ่ งมือ อปุ กรณ ที่มคี วาม
การอยรู วมกบั ธรรมชาติอยา ง
บุปญหาจากสถานการณที่ ซบั ซอ นและแมนยำ และเลือกใช ย่งั ยืน
- เหน็ ความสำคญั ของระบบ
อน ในธรรมชาติ วเิ คราะห เทคโนโลยีเพื่อการแกปญหาใน ธรรมชาตโิ ดยมุง ม่นั ในการปรบั ตัว
ใหอยรู วมกนั ไดอยางสมดลุ
หาในเชงิ ระบบท้งั ภาพรวม ภาพ ทอ งถิ่นหรือในสง่ิ แวดลอ ม โดย - มีสวนรวมในการสรางความ
ตระหนักของคนในชมุ ชนในการ
ของปญหา เพ่ือคน หาสาเหตุ คำนึงถงึ ประโยชนทเ่ี กิดกบั สงั คม สรางสมดุลเพือ่ การดำรงชวี ิตใน
ธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอมของ
ปญ หา โดยเช่ือมโยงกับมนุษย และไมสง ผลกระทบตอธรรมชาติ ชุมชน

วดลอม และธรรมชาติ และสง่ิ แวดลอม

ประยุกตใชความรแู ละทกั ษะ ความฉลาดทางดจิ ทิ ลั

บวนการเพื่ออยรู วมกบั - ใชซอฟตแ วรป ระยุกตหรือเขยี น

มชาติ โปรแกรมในการสรา งแอปพลเิ คชนั

ะยุกตใชค วามรู และทักษะ เพอื่ จัดการขอ มูลจำนวนมากและ

บวนการทางคณติ ศาสตร การวเิ คราะหข อ มลู ขั้นสงู และชว ย

าศาสตร และเทคโนโลยี เพ่ือ ตัดสินใจในการทำงานและการ

ญหาอยา งเปน ระบบและมี แกปญหา

รณญาณ หรอื สรางสรรค - ใชเ ทคโนโลยีดิจทิ ัลที่หลากหลาย

กรรมเพ่อื แกปญ หา ฮารด แวร ซอฟตแวร อปุ กรณต อ

เสนอแนวทางในการสรา งสมดุล พว ง ระบบเครอื ขาย เพื่อจัดการ

การดำรงชีวติ ในธรรมชาตแิ ละ

ระดบั คำนิยามบรรยายระดบั การเขา ใจปรากฏการณท ี่เกดิ ข้นึ กา
บนโลกและในเอกภพ ของ

แล

รว

และมวี จิ ารณญาณดวยคณติ ศาสตร ทฤษฎี หรือกฎ ปจ จัยตาง ๆ ทเี่ กย่ี วขอ งกบั ขอ ส่งิ แว
วทิ ยาศาสตร และเทคโนโลยี สงสยั และหลักฐานทรี่ วบรวมได และท
มสี วนรว มสรางสมดลุ เพือ่ การ - อธบิ ายความเช่อื มโยงกันอยา งเปนระบบและ คณติ
ดำรงชีวติ ในธรรมชาติและ ภาพรวมของปรากฏการณที่ซับซอนตาง ๆ โดย เทคโน
ส่ิงแวดลอมของชมุ ชนโดยเสนอ คำนึงถงึ ปจ จัย ท่ีเกี่ยวของซงึ่ มีผลตอ ชีวิต นำไป
แนวทาง นำไปปฏบิ ัติ ตรวจสอบผล สง่ิ แวดลอ ม และธรรมชาติ ปรับป
และปรับปรงุ วธิ ีการอยางมุงม่นั - พยากรณเ กี่ยวกบั ปรากฏการณท ี่ซบั ซอนอยาง จริง
อดทน ใชเทคโนโลยีทหี่ ลากหลายใน สมเหตุสมผลและใชข อ มลู ท่ีรอบดา นและ
การทำงาน และจัดการผลทเ่ี กิดข้ึน นาเช่ือถือ
เคารพกฎหมาย มจี ริยธรรม เหน็
คุณคาของระบบธรรมชาตโิ ดย
ปรับตวั ใหอยรู ว มกนั ไดอ ยา งสมดุล

พฤติกรรมบง ช้ี 248

ารเชอื่ มโยงความสัมพันธ การมคี ณุ ลักษณะทาง
คณิตศาสตรแ ละ
งคณิตศาสตร วิทยาศาสตร การสรา ง ใช และรูเ ทา ทนั
วิทยาศาสตรส ำหรับการอยู
ละเทคโนโลยเี พ่ือการอยู วทิ ยาการเทคโนโลยี รว มกบั ธรรมชาติอยา งยั่งยนื

วมกันกับธรรมชาติอยา ง

ยงั่ ยืน

วดลอ มของชุมชนโดยใชค วามรู การทำงานใหเหมาะสมกับความ

ทกั ษะกระบวนการทาง ตอ งการสวนบคุ คล หรอื ชมุ ชน

ตศาสตร วทิ ยาศาสตร และ - ใชเทคโนโลยีดิจทิ ลั ตามกฎหมาย

นโลยี ไดอยางเหมาะสม และ ทีเ่ ก่ียวของและมีจริยธรรม เขา ใจ

ปปฏบิ ัติ ตรวจสอบผลและ ถึงสิทธขิ องตนเอง และเคารพสิทธิ

ปรงุ วธิ กี ารจนสามารถใชง านได ของผูอ่นื

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดับ การเขา ใจปรากฏการณทเ่ี กดิ ขน้ึ กา
บนโลกและในเอกภพ ของ

แล

รว

๙ สรา งโครงงานตามความสนใจ โดยต้ัง การสงั เกตและการรับรขู อ มูล การม

คำถาม วิเคราะห สังเคราะหห ลกั การ - สังเกตและตั้งคำถามโดยมีสมมติฐานถงึ สาเหตุ เชอ่ื ม

หรือทฤษฎอี ยา งรอบดา นเพอื่ ของปรากฏการณท่ีซับซอ น เพื่อสรา งโครงงาน - ระบ

ออกแบบวธิ ีการรวบรวมขอมลู ของตนเองตามความสนใจ สมั พัน

ประเมนิ และปรับปรงุ การนำเสนอ - วเิ คราะห สังเคราะห หลกั การหรอื ทฤษฎีอยา ง มนษุ ย

ขอ มลู วิเคราะหขอมลู เพ่ือการ รอบดา น เพ่ือกำหนดขอบเขตท่ีศึกษา และ วิเครา

อนุมาน เลือกใชโมเดลในการ ออกแบบวิธกี ารรวบรวมขอมลู ทเี่ หมาะสมกับ ภาพร

วิเคราะหข อ มูลเพอ่ื นำไปสูข อ สรุป บริบทและมปี ระสิทธภิ าพโดยคำนงึ ปจ จยั ตา ง ๆ คน หา

และตอบขอ สงสัย อธิบายสาเหตุและ ท่เี กยี่ วของกับขอ สงสยั และรวบรวมขอมลู ตาม การป
กระบวนการของปรากฏการณที่ วธิ ีการทีอ่ อกแบบ กระบ
ซับซอ นและสนใจโดยบรู ณาการ ธรรม
ความรูหลากหลายสาขาวิชา การจดั การและส่ือความหมายขอมูล - ประ
และเชอื่ มโยงผลตอ ธรรมชาติ - ประเมินและปรับปรุงการนำเสนอขอมูลท่ี
วเิ คราะหปญหาในเชิงระบบจาก ซับซอนและหลายประเภทเพื่อสื่อความหมาย กระบ
สถานการณใ นระบบธรรมชาติ ของขอ มลู วเิ คราะหข อมลู เพื่อการอนุมานโดยใช
แกป ญหาอยา งเปน ระบบและมี ความรู หลักการ ทฤษฎี หรือกฎ ซึ่งอาจมีความ วิทยา
วจิ ารณญาณโดยบรู ณาการศาสตร เปนไปไดหลายแนวทาง และเลือกการอนุมานที่
ตา ง ๆ อยางแนวแน ไมยอ ทอ ปฏิบตั ิ ตรงกับเงื่อนไขและขอ จำกดั อ่นื ๆ
ตนเพ่อื ดำรงชวี ติ ในธรรมชาติและ
และม

ตรวจ

นวัตก

และส

พฤตกิ รรมบง ช้ี 249

ารเชอื่ มโยงความสมั พันธ การสรา ง ใช และรูเทา ทนั การมคี ุณลักษณะทาง
งคณิตศาสตร วทิ ยาศาสตร วิทยาการเทคโนโลยี
ละเทคโนโลยีเพือ่ การอยู คณติ ศาสตรแ ละ
วทิ ยาศาสตรส ำหรบั การอยู
วมกนั กับธรรมชาตอิ ยา ง รว มกบั ธรรมชาติอยางยง่ั ยนื
ย่งั ยืน

มองเห็นปญหาและความ การสรางและใชเทคโนโลยี การมีคุณลกั ษณะทาง

มโยง - ประยุกตใชเทคโนโลยีในการสรา ง คณติ ศาสตรแ ละวิทยาศาสตร

บุปญ หาจากสถานการณท ี่ เครือ่ งมอื อุปกรณ ที่มีความ - มีความเดด็ เดี่ยวตดั สินใจทำ

นธก นั อยา งเปน ระบบระหวา ง ซับซอนและแมนยำ และบูรณาการ อยา งแนว แนไ มยอทอในการ

ย สิ่งแวดลอมและธรรมชาติ ความรใู นศาสตรตาง ๆ เพอ่ื คดิ คน แสวงหาความรูและวิธกี าร

าะหป ญหาในเชิงระบบท้งั สง เสรมิ การสรางอาชีพ หรือการ ใหม ๆ โดยบูรณาการความรูใน

รวม ภาพยอยของปญหา เพ่ือ เพิ่มมูลคา ของผลผลิต แกปญหา ศาสตรตา ง ๆ เพื่อแกป ญ หา

าสาเหตขุ องปญหา ของทอ งถ่ินหรือสงิ่ แวดลอม โดย - มวี จิ ารณญาณและความ

ประยกุ ตใ ชความรูแ ละทกั ษะ คำนงึ ถึงประโยชนท เ่ี กิดกบั สงั คม รอบคอบในการแกป ญ หาหรือ
บวนการเพ่ืออยรู วมกับ และไมส งผลกระทบตอ ธรรมชาติ สรางนวตั กรรม
มชาติ และส่ิงแวดลอม - ไมแอบอา งผลงานของผอู นื่ มา
ะยกุ ตใ ชค วามรู และทักษะ เปน ของตนโดยยอมรับอยาง
ความฉลาดทางดิจทิ ลั เปด เผย
บวนการทางคณิตศาสตร - ใชเทคโนโลยีดิจทิ ัลรวมกับ

าศาสตร เทคโนโลยี และศาสตร แนวคดิ เชิงคำนวณในการแกปญ หา การอยูรว มกับธรรมชาติอยาง

ๆ เพอื่ แกปญหาอยางเปน ระบบ เพอ่ื สง เสรมิ การสรา งอาชพี สราง ยัง่ ยืน

มีวจิ ารณญาณ หรือสราง โอกาสในการแขงขนั ดานตาง ๆ ใน - ตระหนักวา มนุษยและสงั คมมี

จสอบประเมิน ปรบั ปรงุ ระดบั ชุมชน สวนในการรักษาสมดุลของระบบ

กรรมเพ่อื แกปญหาของตนเอง - รูเ ทา ทนั การเปล่ยี นแปลงของ ธรรมชาตโิ ดยมีสวนรวมในการ

สง่ิ แวดลอ ม เทคโนโลยีสมยั ใหม สรางจิตสำนกึ ของคนในชมุ ชน

ระดบั คำนิยามบรรยายระดบั การเขา ใจปรากฏการณท ี่เกดิ ขน้ึ กา
บนโลกและในเอกภพ ของ

แล

รว

ส่งิ แวดลอ มอยา งสมดลุ มสี วนรว มใน - เลือกใชโมเดลในการวิเคราะหขอมูลเพ่ือ - ปฏบิ

การสรางจติ สำนกึ ของคนในชุมชน นำไปสูขอสรุปและตอบขอสงสัย หรือไดแนวคิด ธรรม

โดยเสนอแนวทางในการปกปอ งหรือ ในการพฒั นาตอยอด สมดุล

ฟนฟู และอยูร วมกบั ธรรมชาติและ การอธิบายปรากฏการณ - นำเ
สงิ่ แวดลอมไดอยางเหมาะสมและ - อธิบายสาเหตแุ ละกระบวนการของ หรอื ฟ
ยั่งยืน ใชเทคโนโลยีเพ่ือสงเสริมการ ปรากฏการณทีซ่ ับซอ นและสนใจ โดยบูรณาการ อยาง
สรา งอาชีพและโอกาสในการแขงขัน ความรหู ลากหลายสาขาวิชา ทักษะ
รเู ทาทันการเปลี่ยนแปลงของ - อธิบายความเชอื่ มโยงของปรากฏการณท ่ี วทิ ยา
เทคโนโลยี ซบั ซอนและสนใจทเี่ กีย่ วของกนั ทมี่ ีผลตอ อน่ื ๆ

ธรรมชาติ

๑๐ วเิ คราะห สงั เคราะหหลกั การหรือ การสงั เกตและการรับรูข อ มลู การม
ทฤษฎี เอกสารและงานวิจยั ท่ี - วเิ คราะห สงั เคราะห หลกั การหรือทฤษฎี เช่อื ม
เกี่ยวของ เพื่อกำหนดขอบเขต
โครงงานทศ่ี ึกษา ออกแบบวิธีการ เอกสารและงานวิจยั ท่ีเก่ียวขอ ง เพือ่ กำหนด - ระบ
รวบรวมขอมูลอยางมีประสทิ ธิภาพ ขอบเขตโครงงานทีศ่ ึกษา และออกแบบวธิ ีการที่ ความ
และสรา งสรรค ประเมินจดุ แข็งของ มีประสทิ ธภิ าพและสรา งสรรค ในการรวบรวม จดุ วกิ
ชดุ ขอมูล สรางและยนื ยันความ ขอ มูลที่มีความซับซอ นและเหมาะสมกบั บริบท กนั ใน
ถกู ตอ งของขอ สรุป อธบิ ายสาเหตุ โดยคำนึงปจจัยตา ง ๆ ที่เกีย่ วขอ งกับขอ สงสัย ความ
กระบวนการ และความสัมพันธของ และปจจัยแทรกซอนที่อาจเกดิ ขึ้น และรวบรวม
ขอ มลู ตามวธิ กี ารท่อี อกแบบ

พฤติกรรมบงชี้ การสรา ง ใช และรเู ทา ทนั 250
วิทยาการเทคโนโลยี
ารเช่อื มโยงความสัมพนั ธ การมคี ณุ ลกั ษณะทาง
งคณิตศาสตร วทิ ยาศาสตร คณิตศาสตรแ ละ
ละเทคโนโลยีเพ่อื การอยู
วมกันกบั ธรรมชาตอิ ยาง วทิ ยาศาสตรส ำหรบั การอยู
รวมกบั ธรรมชาติอยางยงั่ ยนื
ยง่ั ยนื
เพื่ออยูรวมกบั ธรรมชาติและ
บัตติ นเพอื่ ดำรงชวี ติ ใน ส่ิงแวดลอมไดอยางเหมาะสมและ
ยง่ั ยืน
มชาตแิ ละส่ิงแวดลอมอยา ง

ล

เสนอแนวทางในการปกปอง

ฟน ฟูธรรมชาติและสงิ่ แวดลอม

งยงั่ ยนื โดยใชค วามรู และ

ะกระบวนการทางคณติ ศาสตร

าศาสตร เทคโนโลยี และศาสตร

ๆ ไดอยางเหมาะสม

มองเห็นปญหาและความ การสรา งและใชเทคโนโลยี การมีคณุ ลักษณะทาง
มโยง - ประยกุ ตใ ชเทคโนโลยีในการสรา ง คณิตศาสตรและวทิ ยาศาสตร
เครือ่ งมอื อุปกรณ ท่ีมคี วาม - มงุ มน่ั และเด็ดเดยี่ ว ในการ
บุปญ หาและวิเคราะห ซับซอ นและแมนยำ และบรู ณาการ คดิ คนแสวงหาความรแู ละวธิ กี าร
มสมั พันธเ ชงิ เหตุและผลท่ีเปน ความรูใ นศาสตรตา ง ๆ เพ่อื ใหม ๆ โดยบูรณาการความรใู น
กฤตจากสถานการณที่สมั พนั ธ สง เสริมการสรา งอาชีพ หรือการ ศาสตรตา ง ๆ เพื่อแกป ญหา
นระบบธรรมชาติ ซึง่ มีผลตอ เพิ่มมลู คาของผลผลติ สรางโอกาส
มอยูร อดของมนษุ ยแ ละโลก ในการแขง ขนั แกปญหาของ การอยรู ว มกับธรรมชาติอยา ง
ทองถน่ิ หรือส่งิ แวดลอ มอยางยัง่ ยืน ยั่งยนื

ระดบั คำนิยามบรรยายระดบั การเขา ใจปรากฏการณท ี่เกดิ ข้นึ กา
บนโลกและในเอกภพ ของ

แล

รว

ปรากฏการณทีซ่ ับซอ นในระบบ การจัดการและสือ่ ความหมายขอมลู การป
ธรรมชาตโิ ดยบูรณาการความรใู น - ประเมนิ จดุ แข็งของชดุ ขอ มูล และบรู ณาการ กระบ
ศาสตรตาง ๆ วเิ คราะหค วามสัมพันธ ธรรม
เชิงเหตแุ ละผลท่ีเปนจดุ วกิ ฤตซ่งึ มีผล ความรใู นศาสตรตา ง ๆ ในการสรางและยนื ยัน - ประ
ตอความอยรู อดของมนษุ ยและโลก กระบ
ความถกู ตอ งของขอสรปุ วิทยา
อื่น ๆ
จากสถานการณใ นระบบธรรมชาติ การอธิบายปรากฏการณ สรา ง
สรา งนวัตกรรมเพื่อแกปญ หาอยา ง – อธิบายสาเหตุ กระบวนการของปรากฏการณ ประเ
เปน ระบบ สรางสรรค และมี นวัตก
วิจารณญาณ โดยบรู ณาการศาสตร ทซี่ บั ซอน และความสมั พนั ธของปรากฏการณ และส
ตาง ๆ อยางมุงมั่นและเด็ดเดีย่ ว สราง ตาง ๆ ในระบบธรรมชาติ โดยบูรณาการความรู - ปกป
จติ สำนกึ ของคนในชมุ ชน ปกปอง ในศาสตรตา ง ๆ ส่งิ แว
ทกั ษะ
หรอื ฟนฟู และ วิทยา
อยูร วมกับธรรมชาติและสง่ิ แวดลอ ม อ่ืน ๆ
ไดอ ยางสมดลุ และยง่ั ยืน ใช รว มก
เทคโนโลยีเพ่อื สงเสริมการสรางอาชพี ยั่งยืน
หรอื การเพิ่มมูลคาของผลผลิต และ
โอกาสในการแขงขนั คำนึงถึงผลที่จะ
เกดิ ขึ้นอยา งรอบดาน

พฤตกิ รรมบงชี้ 251

ารเชือ่ มโยงความสัมพันธ การสรา ง ใช และรเู ทา ทนั การมีคณุ ลกั ษณะทาง
งคณติ ศาสตร วิทยาศาสตร วทิ ยาการเทคโนโลยี
ละเทคโนโลยีเพื่อการอยู คณิตศาสตรแ ละ
วิทยาศาสตรส ำหรบั การอยู
วมกนั กบั ธรรมชาติอยาง รวมกบั ธรรมชาติอยางย่งั ยนื
ยง่ั ยืน

ประยกุ ตใ ชความรแู ละทักษะ โดยคำนงึ ถึงประโยชนท่เี กิดกับ ตระหนักวา มนษุ ยแ ละสังคมมี
บวนการเพ่ืออยรู วมกับ สงั คม และไมส ง ผลกระทบตอ สว นในการรกั ษาสมดุลของระบบ
มชาติ
ะยกุ ตใชความรู และทกั ษะ ธรรมชาติและสง่ิ แวดลอ ม ธรรมชาตโิ ดยมุงมน่ั ในการสราง
บวนการทางคณติ ศาสตร จิตสำนกึ ของคนในชุมชนเพอ่ื อยู
าศาสตร เทคโนโลยี และศาสตร ความฉลาดทางดจิ ทิ ัล รวมกับธรรมชาติและสง่ิ แวดลอม
ๆ เพอ่ื แกป ญ หาอยางเปนระบบ - ใชเทคโนโลยีดิจิทลั รวมกับ ไดอ ยางเหมาะสมและย่ังยืน
งสรรค และมีวจิ ารณญาณ สราง แนวคิดเชงิ คำนวณ และบรู ณาการ
เมิน ตรวจสอบ และปรบั ปรงุ ศาสตรตา งๆ ในการสรางนวตั กรรม
เพื่อแกปญหาและสงเสรมิ การสรา ง

กรรมเพ่ือแกปญ หาของตนเอง อาชพี สรา งโอกาสในการแขง ขันใน
สง่ิ แวดลอ ม
ปอ งหรือฟน ฟธู รรมชาตแิ ละ ระดบั ประเทศและระดบั โลก

วดลอม โดยใชค วามรู และ
ะกระบวนการทางคณติ ศาสตร
าศาสตร เทคโนโลยี และศาสตร
ๆ ไดอยางเหมาะสมและอยู
กบั ธรรมชาติอยา งสมดลุ และ
น

252

อภธิ านศพั ท

การอนมุ าน (inference)
การคาดคะเนตามหลักของเหตุและผล บนพื้นฐานของสิ่งที่สังเกตได หลักฐาน ขอเท็จจริง หรือทฤษฎี

เชอ่ื มโยงกับความรหู รือประสบการณเ ดิม โดยความสมเหตสุ มผลของการอนมุ านขนึ้ กบั ขอ มูลทน่ี ำมาสนบั สนุน

เทคโนโลยีดิจทิ ลั (digital technology)

เทคโนโลยีที่ใชคอมพิวเตอรเปนทฤษฎี กรอบแนวคิด และเครื่องมือพื้นฐานในการพัฒนาสรางงาน
ประยุกตตา ง ๆ

ธรรมชาติ (nature)
สิ่งตาง ๆ ที่มีอยูหรือเกิดขึ้นเองโดยไมไดมาจากการสรางหรือปรุงแตงโดยมนุษย มีทั้งที่เปนลักษณะ

ทางกายภาพและชีวภาพ อาจมีขนาดเล็ก เชน อะตอมของธาตุ หรือมีขนาดใหญ เชน เอกภพ นอกจากนี้

ยงั มีการใชค ำอนื่ ๆ รว มกับธรรมชาติ เชน ปาไมจดั เปนทรัพยากรธรรมชาตทิ ี่ตอ งรวมกันรักษา อุทกภัยเปนภัย
ธรรมชาตทิ ่มี กั เกิดขนึ้ ไดบ อยในพืน้ ทท่ี ่ปี าไมถ กู ทำลาย

ปรากฏการณ (phenomena)

สิ่งที่แสดงออกมาใหเห็น ขอเท็จจริงหรือเหตุการณที่สังเกตหรือรับรูได ซึ่งมีทั้งปรากฏการณที่เกิดข้ึน

เองตามธรรมชาติและปรากฏการณที่เกิดจากมนุษย เชน ปรากฏการณที่เกี่ยวของกับสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดลอม

ปรากฏการณที่เกี่ยวของกับลมฟาอากาศ ปรากฏการณทางดาราศาสตร ปรากฏการณทางธรณีวิทยา

ปรากฏการณทางเคมี ปรากกฎการณทางกายภาพ ปรากฏการณทางสังคม ซึ่งความซับซอนของปรากฏการณ

จะแตกตางกันขึ้นอยูกับปจจัย ตัวแปร และกระบวนการที่เก่ียวขอ ง โดยปรากฏการณท่ีไมซ ับซอนอาจมีตัวแปร

ท่เี ก่ยี วขอ งเพยี ง 1 ตวั แปร สว นปรากฏการณท ่ีซับซอนขน้ึ จะมีตัวแปรทเ่ี กีย่ วขอ งหลายตวั แปรและกระบวนการ

ที่ซับซอนมากขึ้น เชน ปรากฏการณกลางวัน กลางคืน และปรากฏการณการขึ้น การตกของ ดวง

อาทิตย มีปจจัยที่เกี่ยวของ คือ การหมุนรอบตัวเองของโลก สวนปรากฏการณกลางวัน กลางคืน ยาวนานไม

เทากัน และปรากฏการณการเปลี่ยนเสนทางการขึ้น การตกของดวงอาทิตยในรอบ 1 ป นอกจากปจจัย

การหมุนรอบตัวเองของโลกแลว ยังมีปจจัยอื่นที่เกี่ยวของ คือ การเปลี่ยนตำแหนงในวงโคจรของโลกรอบ

ดวงอาทิตย การเอยี งของแกนหมนุ โลก

รองรอยดิจทิ ลั (digital footprint)
ประวัติการกระทำที่เกิดขึ้นจากชื่อบัญชีการใชงานคอมพิวเตอร ซึ่งเปรียบเสมือนรอยเทาเมื่อเดินทาง

ไปในที่ตาง ๆ สงผลใหการกระทำบนโลกออนไลนอาจถูกสืบคนกลับคืนได เชน ประวัติการเขาใชงานระบบ
คอมพิวเตอร ประวัติการสืบคนขอมูลผานเว็บเบราวเซอร ขอมูลหรือรูปภาพที่โพสตลงในสื่อสังคมออนไลน

253

ประวัติการสั่งซื้อสินคา โดยรองรอยเหลานี้จะถูกเก็บไวในระบบคอมพิวเตอรหรือในอินเทอรเน็ต แมจะลบ
ขอ มูล รปู ภาพ หรอื โพสตตนฉบบั ออกไปแลวก็ตาม

สง่ิ แวดลอม (environment)
สิ่งตาง ๆ ทั้งที่เปนองคประกอบทางกายภาพและชีวภาพ ทั้งสิ่งที่เกิดขึ้นหรือมีอยูตามธรรมชาติและ

ทางสังคมที่อยูรอบ ๆ สิ่งมีชีวิต ตัวอยางเชน สิ่งแวดลอมของสิ่งมีชีวิตที่เปนพืช ไดแก องคประกอบทาง
กายภาพ (ดิน น้ำ อากาศ) องคประกอบทางชีวภาพ (สิ่งมีชีวิตตัวอื่น ๆ หรือชนิดอื่น ๆ) สิ่งแวดลอมของมนุษย
ไดแก องคประกอบทางกายภาพ (ดิน น้ำ อากาศ) องคประกอบทางชีวภาพ (มนุษยหรือสิ่งมชีวิตชนิดอื่น ๆ)
และรวมถึงขอบเขตประเทศ ภูมิภาค เมือง บาน และบริเวณสวนตัวที่มนุษยคนนั้นอาศัยอยู สิ่งตาง ๆ
ในสิ่งแวดลอมมีความเกี่ยวโยงและสัมพันธกัน ผลกระทบจากสิ่งหนึ่งอาจสงเสริมหรือทำลายสิ่งอื่น ๆ ได
เชน การแยกขยะเปนหนึ่งในวิธีการรักษาสิ่งแวดลอมที่ดีเพื่อโลก การจัดตลาดนัดถนนคนเดินและเผยแพร
สนิ คา โอท็อปเปนการสรา งสิ่งแวดลอ มทางวฒั นธรรมใหกบั คนในชมุ ชน

แนวคิดเชิงคำนวณ (computational thinking)
กระบวนการในการแกปญหา การคิดวิเคราะหเพื่อหาวิธีการแกปญหาในรูปแบบที่สามารถนำไป

ประมวลผลไดอยางมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ยังสามารถนำไปใชแกปญหาในศาสตรอื่น ๆ และประยุกตใชกับ
การแกปญหาในชีวิตประจำวันไดดวย ประกอบดวย การแยกสวนประกอบและการยอยปญหา
(decomposition) การหารูปแบบของปญหา (pattern recognition) การคิดเชิงนามธรรม (abstraction)
การออกแบบข้ันตอนวธิ ีในการแกปญหา (algorithm)

โมเดล (model)
โครงสรางทางความคิดที่เปนรูปธรรมซึ่งแสดงความสัมพันธขององคประกอบตาง ๆ ในสถานการณ

หรือปรากฏการณที่สนใจศึกษา เชน คำอธิบาย วัตถุ ภาพ การวาดภาพ สมการ อสมการ กราฟ เรขาคณิต
ที่ใชอธิบายลักษณะ สมมติฐาน หรือผลที่ปรากฏของสถานการณหรือปรากฏการณนั้น ๆ ใหเขาใจ
หรือเห็นความสัมพันธของสิ่งตาง ๆ ในสถานการณหรือปรากฏการณไดชัดเจนหรือดียิ่งขึ้น ซึ่งจะใช
ในการศึกษาปจจัยตาง ๆ ที่มีอิทธิพลตอกระบวนการเกิดสถานการณหรือปรากฏการณนั้น ๆ และอาจนำไปสู
การสบื เสาะหาทางเลือกทเี่ หมาะสมในการหาคำตอบ ความรู หรือความเขาใจ ในสถานการณหรือปรากฏการณ
ทสี่ นใจศึกษาน้ัน