4คู่มือการใช้กรอบหลักสูตรฯ-ชช.

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั ดานการคิด
อยา งมี
เครอ่ื งมือหรอื เทคโนโลยเี พ่อื ให
ไดม าซงึ่ ขอ มูลพนื้ ฐานท่ใี ชเปน วจิ ารณญาณ
หลักฐาน เลือกวธิ ีการเกบ็ รวบรวม ความเหมาะสมของ
ขอมลู เปรียบเทยี บแหลงขอ มลู คำกลา วอาง พรอม
และขอเท็จจรงิ ได วิเคราะหแ นวโนม
ของการเปลย่ี นแปลงในปญ หาหรือ แสดงการแปล
สถานการณแ ละสรางแบบจำลอง ความหมายขอมลู
เพื่อแสดงโครงสรา งของปญหา และหลกั ฐาน
หรือสถานการณได พฒั นาชนิ้ งาน
วธิ ีการหรือนวัตกรรม โดยใชความคดิ เชิงประจกั ษ
ท่ีแปลกใหมท ่ีไมซ ้ำใคร หรือพฒั นา สามารถลงขอ สรุปได
ตอยอดจากของเดมิ ใหเ หมาะสม อยา งถกู ตอง และ
ตอการใชงานจรงิ พรอ มแสดงการ
แปลความหมายขอ มูลและหลักฐาน สามารถระบขุ อ
เชิงประจกั ษ ลงขอสรุปไดอ ยาง โตแ ยง
ถกู ตอ ง นำเสนอขอ สรุปรวมทง้ั
เปรียบเทียบและประเมนิ ขอ สรปุ

185

พฤตกิ รรมบงช้ี

ดานการคิดเชงิ ดานการคิด ดา นการคดิ
ระบบ สรา งสรรค แกป ญหา

กำหนดตัวแปร คิดหาวิธีการ ปญ หาออกเปน
ท่ีเกยี่ วขอ ง แกปญ หาโดย ปญ หายอย ๆ
สามารถวิเคราะห ดดั แปลงสง่ิ ที่มอี ยู เพื่อจดั การ
ความสัมพันธเชงิ หรือนำสงิ่ อ่นื มา แกปญ หาได
เหตแุ ละผลของ ทดแทนสิง่ ทขี่ าดได ออกแบบวิธีการ
ระบบหรอื มกี ารคดิ แจกแจง แกป ญหา เสนอ
สถานการณ และ รายละเอียดของ ทางเลือกในการ
ระบุแบบแผนของ วิธีการแกป ญ หา แกปญ หาโดยมี
พฤติกรรมและ หรอื ขยาย เกณฑส ำหรับ
องคร วมของ ความคิดได และ เลอื กวธิ ีแกปญหา
องคป ระกอบตาง ๆ มกี ารประเมนิ ผล สามารถวางแผน
ในระบบหรือ งานจากเกณฑ การปฏบิ ตั ิเพอ่ื
สถานการณน น้ั แกป ญหา และใช
เพือ่ วเิ คราะห กระบวนการ
แนวโนม ของการ ตดิ ตามแผนการ
เปลี่ยนแปลง แกปญ หาเพือ่ การ
ในระบบ และ ตดั สินใจได

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั ดา นการคิด
อยา งมี

วจิ ารณญาณ

ที่แตกตางหรือตรงกันขามกบั

ขอ สรุปของตน และสามารถ

ปรบั ปรุงขอ สรปุ ของตนตามขอมลู

และหลักฐานใหม

7 ตง้ั คำถามหรอื ระบุปญ หาหรือ - ระบุความเขา ใจที่

สถานการณทย่ี ากและซับซอ น หลากหลายจาก

จากการสังเกตสง่ิ ตา ง ๆ สถานการณท ย่ี าก

สถานการณห รอื ปรากฎการณใน และซบั ซอ นและ

ชีวิตประจำวันโดยละเอยี ดหรอื ตัดสินใจเลือกคำ

จากผลทไ่ี มค าดคิดมากอน เพอ่ื หา กลาวอา งเพียงคำ

ขอ มลู เพมิ่ เตมิ และหา กลาวอา งเดยี ว

ความสมั พนั ธข องส่งิ ตา งๆ พรอม พรอมประเมนิ

เสนอวธิ ีการระบุสาเหตขุ องปญหา ความเหมาะสม

แยกปญหาเปน ปญ หายอย ๆ ของคำกลา วอาง

สามารถวางแผนและดำเนนิ การ พรอ มแสดงการ

การสำรวจตรวจสอบโดยใช แปลความหมาย

เครอ่ื งมือหรือเทคโนโลยีเพ่ือให ขอ มลู และหลักฐาน

พฤตกิ รรมบง ชี้ 186

ดา นการคดิ เชงิ ดานการคิด ดานการคิด
ระบบ สรางสรรค แกป ญหา

สรา งแบบจำลอง
อยา งงายได

- สามารถวเิ คราะห - พฒั นาชิน้ งานหรือ - ระบุปญ หาทยี่ าก

ปจจยั ในระบบและ วิธกี ารเพอ่ื และซับซอนและ

รวบรวมปจ จัยอน่ื ๆ แกปญหาหรือ เสนอวธิ ีการระบุ

ทีเ่ ก่ียวของกบั นวตั กรรมดว ย สาเหตุของปญหา

ระบบหรือ ความคดิ ที่แปลก และประเมนิ ผล

สถานการณทย่ี าก ใหม มีการคดิ หา กระทบของปญหา

และซับซอ น วิธีการปญ หา โดยใชวิธีการที่

สามารถวเิ คราะห ทีย่ ากและซบั ซอ น ถูกตอ ง สามารถ

ความสมั พันธเชิง ไดมากกวา 1 วิธี แยกปญหาท่ี

เหตแุ ละผลของ ในเวลาท่กี ำหนด ซับซอ นออกเปน

ระบบ และมองเหน็ คิดหาวธิ กี าร ปญ หายอ ย ๆ เพอ่ื

แบบแผนของ แกปญหา โดย จดั การแกปญหา

พฤติกรรมและ ดดั แปลงสิง่ ทม่ี อี ยู ได ออกแบบ

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั ดา นการคดิ
อยางมี
ไดมาซ่ึงขอ มูลพื้นฐานทใี่ ชเปน
หลกั ฐาน เลอื กวิธกี ารเก็บรวบรวม วจิ ารณญาณ
ขอ มลู วเิ คราะหข อมูลโดยใช เชงิ ประจักษ และ
เครื่องมอื ตา ง ๆ เพื่อสรางขอสรปุ สามารถลงขอสรุป
ท่ีแมนยำและนา เช่ือถือ
เปรยี บเทียบแหลงขอ มลู และ ไดอ ยา งถูกตอง
ขอ เท็จจรงิ ได ประเมินผลกระทบ ระบุขอโตแ ยง
ของปญ หาโดยใชว ิธกี ารท่ี ระบเุ หตุผลของขอ
เหมาะสมและครอบคลุมทกุ มติ ิ
สรางแบบจำลองเพอ่ื แสดง โตแยง
โครงสรา งของปญ หาหรือ ทสี่ อดคลองกบั
สถานการณไ ด พฒั นาชน้ิ งาน สถานการณ
วิธกี ารหรอื นวัตกรรม โดยใช
ความคิดทแ่ี ปลกใหมท ่ีไมซ ้ำใคร
หรือพัฒนาตอ ยอดจากของเดิมให
เหมาะสมตอ การใชงานจริง แจก
แจงรายละเอยี ดของวิธีการ

187

พฤติกรรมบง ช้ี

ดา นการคดิ เชงิ ดา นการคิด ดา นการคิด
ระบบ สรางสรรค แกป ญ หา

องคร วมของ หรือนำสิ่งอ่ืนมา วิธีการแกปญหา
องคป ระกอบตาง ๆ ทดแทนสง่ิ ทีข่ าด เสนอทางเลือกใน
ในระบบหรอื ได มีการคิดแจก การแกปญ หา โดย
สถานการณ แจงรายละเอยี ด มเี กณฑส ำหรบั
โดยสามารถสรา ง ของวิธีกาแกป ญหา เลอื กวิธแี กป ญ หา
แบบจำลองเพือ่ หรอื นวัตกรรม ที่ถกู ตอง สามารถ
แสดงโครงสราง ขยายความคิดได วางแผนการปฏิบตั ิ
ของระบบหรอื มกี ารประเมนิ ผล เพื่อแกปญหาและ
สถานการณได งานหรอื นวัตกรรม ใชก ระบวนการ
จากเกณฑ ติดตามแผนการ
และเสนอแนวทาง แกปญหาเพ่อื การ
ปรับปรงุ ตัดสินใจได

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั ดานการคิด
อยา งมี

วิจารณญาณ

แกปญหา หรือขยายความคิดได

โดยสามารถลงขอสรปุ ไดอ ยา ง

ถกู ตอ ง ระบเุ หตผุ ลของขอ โตแ ยง ที่

สอดคลอ งกับสถานการณ นำเสนอ

ขอสรุปรวมทั้งเปรียบเทยี บและ

ประเมินขอสรปุ ท่แี ตกตางหรือ

ตรงกันขา มกับขอ สรุปของตน โดย

ใชเ หตุผลและหลกั ฐานท่หี ลากหลาย

และสามารถปรบั ปรงุ ขอสรปุ ของ

ตนตามขอมูลและหลักฐานใหม

8 ตง้ั คำถามหรอื ระบปุ ญหาหรอื - ระบคุ วามเขา ใจที่

สถานการณทยี่ ากและซับซอ น หลากหลายจาก

จากการสังเกตสิง่ ตา ง ๆ สถานการณท ่ียาก

สถานการณห รอื ปรากฏการณใน และซับซอ น และ

ชวี ิตประจำวนั โดยละเอยี ดหรือ ตดั สินใจเลอื กคำ

จากผลท่ไี มค าดคิดมากอ น เพ่อื หา กลาวอา งเพียงคำ

ขอ มลู เพ่มิ เติมและหาความสมั พนั ธ กลาวอา งเดยี ว

พฤติกรรมบง ชี้ 188

ดา นการคิดเชงิ ดานการคดิ ดานการคดิ
ระบบ สรา งสรรค แกป ญ หา

- สามารถสราง - พัฒนาชิน้ งานหรอื - ระบปุ ญ หาทย่ี าก

แบบจำลองความคดิ วธิ ีการหรือ และซบั ซอ นและ

เพื่ออธบิ ายแนวคดิ นวัตกรรม เพ่ือ เสนอวธิ กี ารระบุ

ทีใ่ ชใ นกาออกแบบ แกปญ หาทย่ี าก สาเหตขุ องปญ หา

ระบบได โดยการ และซับซอนดวย และประเมินผล

วเิ คราะห ความคดิ ที่แปลก กระทบของปญ หา

ความสัมพันธเ ชิง ใหมที่ไมซำ้ ใคร โดยใชว ิธกี ารท่ี

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั ดา นการคิด
อยา งมี
ของส่ิงตา ง ๆ รวมทัง้ ประเมนิ
คำถามวาสามารถสำรวจตรวจสอบ วิจารณญาณ
ไดห รือไม พรอมเสนอวธิ กี ารระบุ พรอมประเมนิ
สาเหตุของปญ หา แยกปญ หาเปน ความเหมาะสม
ปญหายอ ย ๆ สามารถวางแผน ของคำกลา วอาง
และดำเนินการการสำรวจ พรอ มแสดงการ
ตรวจสอบโดยใชเครือ่ งมือหรือ แปลความหมาย
เทคโนโลยีเพอ่ื ใหไดมาซ่งึ ขอมลู ขอ มูลและหลกั ฐาน
พืน้ ฐานที่ใชเปนหลักฐาน เลอื ก เชิงประจักษ และ
วธิ ีการเก็บรวบรวมขอ มลู สามารถลงขอสรุป
วิเคราะหขอมูลโดยใชเครื่องมอื ไดอ ยา งถูกตอง
ตา ง ๆ เพ่อื สรา งขอ สรุปท่แี มน ยำ ระบขุ อ โตแ ยง
และนา เชอ่ื ถือ เปรยี บเทยี บ ระบเุ หตผุ ลของขอ
แหลงขอ มูลและขอเท็จจรงิ ได โตแยง ที่สอดคลอง
ประเมนิ ผลกระทบของปญ หาโดย กับสถานการณ
ใชวธิ ีการท่ีเหมาะสมและครอบคลมุ และมีความเปน
ทุกมิติ สรางแบบจำลองความคดิ เหตุเปน ผลกนั

189

พฤติกรรมบง ชี้

ดานการคิดเชงิ ดานการคิด ดา นการคดิ
ระบบ สรางสรรค แกปญ หา

เหตุและผลของ และเหมาะสมตอ ถกู ตองและ
ระบบหรือ การใชง านจริง ครอบคลมุ บางมติ ิ
สถานการณทยี่ าก มกี ารคิดหาวิธีการ สามารถแยก
และซับซอ น แกปญ หาโดย ปญหาออกเปน
ดดั แปลงส่งิ ทมี่ อี ยู ปญหายอย ๆ เพอ่ื
หรอื นำสิง่ อนื่ มา จดั การแกปญ หา
ทดแทนส่งิ ทข่ี าด และสามารถ
ไดอ ยา หลากหลาย เปรยี บเทยี บ
ในเวลาที่กำหนด มี แหลงขอมลู และ
การแจกแจง ขอ เท็จจริงได
รายละเอียดของ ออกแบบวิธีการ
วธิ ีการแกป ญ หา แกปญหาท่ียาก
หรือขยายความคดิ และซับซอน เสนอ
ได และมกี าร ทางเลือกในการ
ประเมินผลงาน แกป ญหาโดยมี
เกณฑส ำหรบั
เลือกวธิ แี กป ญหา

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั ดา นการคิด
อยางมี
เพ่ืออธิบายแนวคิดท่ีใชในการ
ออกแบบระบบได สามารถพฒั นา วจิ ารณญาณ
ช้ินงาน วิธีการหรือนวัตกรรม โดย
ใชความคิดทแี่ ปลกใหมท ี่ไมซ ำ้ ใคร
หรือพัฒนาตอ ยอดจากของเดมิ ให
เหมาะสมตอการใชง านจรงิ
ระบเุ หตุผลของขอโตแ ยง ที่
สอดคลอ งกบั สถานการณ และมี
ความเปนเหตเุ ปนผลกนั นำเสนอ
ขอสรปุ รวมทงั้ เปรยี บเทยี บและ
ประเมินขอสรปุ ที่แตกตา งหรือ
ตรงกนั ขามกบั ขอ สรปุ ของตน โดย
ใชเหตุผลและหลกั ฐานที่
หลากหลายและสามารถปรบั ปรุง
ขอ สรปุ ของตนตามขอ มลู และ
หลกั ฐานใหม

พฤติกรรมบงชี้ 190

ดานการคิดเชงิ ดา นการคดิ ดานการคิด
ระบบ สรา งสรรค แกป ญ หา

ทเ่ี หมาะสมและ
ครอบคลุมบางมติ ิ
สามารถวางแผน
การปฏบิ ัติเพื่อ
แกปญ หาและใช
กระบวนการ
ติดตามแผนการ
แกป ญหา
เพือ่ การตัดสนิ ใจ
และกำกับ
กระบวนการ
แกป ญหาไดถูกตอ ง

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั ดานการคดิ
อยางมี

วิจารณญาณ

9 ตง้ั คำถามหรือระบุปญหาหรือ - ระบคุ วามเขา ใจท่ี

สถานการณทยี่ ากและซบั ซอน หลากหลายจาก

จากการสงั เกตสง่ิ ตา ง ๆ สถานการณทยี่ าก

สถานการณหรอื ปรากฎการณใน และซับซอนและ

ชวี ติ ประจำวันโดยละเอยี ดหรือ ตดั สนิ ใจเลือกคำ

จากผลท่ีไมค าดคดิ มากอน เพื่อหา กลาวอางเพียงคำ

ขอมลู เพิ่มเติมและหาความสัมพนั ธ กลา วอางเดียว

ของสงิ่ ตาง ๆ รวมท้ังประเมนิ พรอ มประเมนิ

คำถามวาสามารถสำรวจ ความเหมาะสมของ

ตรวจสอบไดหรือไม ระบุสาเหตุ คำกลาวอาง

ของปญหา สามารถแยกปญ หา พรอ มแสดงการ

เปนปญ หายอย ๆ สามารถ แปลความหมาย

วางแผนและดำเนินการการสำรวจ ขอมูลและหลักฐาน

ตรวจสอบโดยใชเครอื่ งมอื หรอื เชิงประจักษ และ

เทคโนโลยีเพ่อื ใหไ ดมาซึ่งขอมลู สามารถลงขอสรุป

พนื้ ฐานทใ่ี ชเ ปน หลักฐาน เลอื ก ไดอยา งถูกตอง

วธิ กี ารเกบ็ รวบรวมขอ มูล พรอ ม ระบขุ อโตแยง

191

พฤตกิ รรมบงชี้

ดานการคดิ เชงิ ดา นการคิด ดานการคดิ
ระบบ สรางสรรค แกปญหา

- สามารถสราง - พัฒนาชนิ้ งานหรอื - ระบุปญหาทยี่ าก

แบบจำลองความคดิ วิธกี ารหรือ และซบั ซอ นและ

เพื่ออธิบายแนวคดิ นวัตกรรม เสนอวิธกี ารระบุ

ท่ีใชใ นการออกแบบ เพือ่ แกปญหาที่ สาเหตุของปญหา

ระบบท่ียากและ ยากและซบั ซอน และประเมนิ ผล

ซบั ซอ นได ดวยความคิด กระทบของปญ หา

และสามารถ ทแี่ ปลกใหมทไี่ ม โดยใชว ธิ กี ารที่

เปรยี บเทียบ ซำ้ ใครหรือพัฒนา เหมาะสมและ

แบบจำลอง ตอ ยอดจากของเดิม ครอบคลมุ ทกุ มติ ิ

ความคดิ ของ ไดอยางเหมาะสมตอ สามารถแยก

ระบบตาง ๆ ท่ี การใชงานจริง ปญ หาออกเปน

ยากและซบั ซอ นได มีการคดิ หาวิธีการ ปญ หายอย ๆ เพื่อ

สามารถทำนาย แกปญ หาโดย จดั การแกป ญหา

ผลลพั ธข องการ ดดั แปลงสิ่งทมี่ อี ยู และสามารถ

แทรกแซงระบบ หรือนำสิ่งอืน่ มา เปรียบเทียบ

ทีย่ ากและซบั ซอ นได ทดแทนสง่ิ ท่ีขาด แหลงขอมูลและ

สามารถประเมนิ ไดอ ยา งหลากหลาย ขอ เท็จจริงได โดย

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั ดา นการคดิ
อยางมี
ท้งั ประเมนิ ความถูกตอ ง วิเคราะห
ขอมูลโดยใชเ คร่ืองมือตา ง ๆ เพือ่ วจิ ารณญาณ
สรางขอสรุปทแ่ี มนยำและ ระบุเหตผุ ลของขอ
นาเช่อื ถอื เปรียบเทียบ โตแยง ทีส่ อดคลอ ง
แหลงขอมลู และขอเท็จจรงิ ได
ประเมินผลกระทบของปญหาโดย กับสถานการณ
ใชว ธิ ีการท่เี หมาะสมและ และมีความเปน
ครอบคลมุ ทกุ มิติ สามารถสรา ง เหตเุ ปนผลกัน
แบบจำลองความคิดเพอื่ อธบิ าย
แนวคดิ ท่ใี ชใ นการออกแบบการ เขียนสะทอ น
แกปญ หา ทำนายหรอื ประเมิน ความคิดเกย่ี วกบั
ผลลพั ธของการแทรกแซงระบบท่ี เน้อื หาและ
ยากและซับซอนได พฒั นาชิน้ งาน
วิธกี ารหรือนวัตกรรม โดยใช กระบวนการ
ความคิดท่แี ปลกใหมท ่ไี มซ ำ้ ใคร เรยี นรูของตน
หรอื พัฒนาตอ ยอดจากของเดมิ ให
เหมาะสมตอ การใชงานจรงิ

192

พฤตกิ รรมบงช้ี

ดา นการคิดเชงิ ดา นการคดิ ดา นการคิด
ระบบ สรางสรรค แกปญหา

ระบบท่ียากและ ในเวลาทกี่ ำหนด คำนงึ ถึงความ
ซับซอนได มีการแจกแจง ถกู ตอง ออกแบบ
รายละเอยี ดของ วิธีการแกปญ หา
วธิ กี ารแกป ญ หา เสนอทางเลอื กใน
หรือขยายความคดิ การแกป ญ หาโดย
ไดอยา งครบถว น มเี กณฑสำหรบั
และมรี ายละเอยี ด เลือกวธิ แี กป ญ หา
ทส่ี มบรู ณ และมี ที่ถูกตองและ
การประเมนิ ครอบคลุมทุกมิติ
ปรบั ปรงุ และ สามารถวาง
พฒั นาตอยอด แผนการปฏิบตั ิ
ผลงาน เพอ่ื แกปญ หาและ
ใหใชง านไดดีขนึ้ ใชกระบวนการ
ตดิ ตาม
แผนการแกป ญ หา
เพื่อการตดั สินใจ
และกำกับ

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั ดา นการคดิ
อยางมี

วิจารณญาณ

สามารถแจกแจงรายละเอียดของ

วธิ กี ารแกปญหา หรือขยาย

ความคิดไดอ ยางครบถวน เขยี น

สะทอ นความคดิ เกย่ี วกบั เนอื้ หา

และกระบวนการเรียนรู นำเสนอ

ขอสรุปรวมทง้ั เปรยี บเทียบและ

ประเมนิ ขอ สรปุ ทแ่ี ตกตา งหรือ

ตรงกนั ขา มกับขอสรปุ ของตน โดย

ใชเ หตุผลและหลักฐานท่ี

หลากหลายและสามารถปรับปรุง

ขอ สรุปของตนตามขอมูลและ

หลกั ฐานใหม

10 ต้งั คำถามหรือระบุปญ หาหรือ - ระบคุ วามเขา ใจท่ี

สถานการณทยี่ ากและซบั ซอน หลากหลายจาก

จากการสังเกตส่ิงตา ง ๆ สถานการณท ยี่ าก

สถานการณหรอื ปรากฏการณใน และซบั ซอนและ

ชวี ิตประจำวนั โดยละเอยี ดหรอื ตดั สินใจเลอื กคำ

193

พฤติกรรมบงชี้

ดา นการคดิ เชงิ ดานการคดิ ดานการคิด
ระบบ สรางสรรค แกป ญหา

กระบวนการ
แกป ญ หาได

- สามารถ - พฒั นาชิน้ งานหรือ - ระบุปญหาทยี่ าก
เปรยี บเทยี บ
แบบจำลอง วธิ กี ารหรอื และซับซอ น และ
ความคดิ ที่ใช
ในการออกแบบ นวัตกรรม เสนอวธิ ีการระบุ

เพือ่ แกปญหา สาเหตุของปญหา

ทย่ี ากและซบั ซอ น และประเมนิ ผล

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั ดา นการคิด
อยางมี
จากผลทีไ่ มค าดคิดมากอ น เพ่อื หา
ขอ มูลเพ่มิ เติมและหา วจิ ารณญาณ
ความสมั พนั ธข องสิ่งตา ง ๆ รวมท้งั กลา วอางเพียงคำ
ประเมนิ คำถามวา สามารถสำรวจ กลา วอางเดียว
ตรวจสอนไดหรือไม ระบสุ าเหตุ พรอ มประเมิน
ของปญหา แยกปญหาเปน ปญหา ความเหมาะสมของ
ยอ ย ๆ สามารถวางแผนและ คำกลา วอา ง
ดำเนนิ การการสำรวจตรวจสอบ พรอมแสดงการ
โดยใชเ คร่ืองมอื หรอื เทคโนโลยี แปลความหมาย
เพ่อื ใหไดม าซง่ึ ขอ มลู พน้ื ฐานท่ใี ช ขอ มลู และ
เปนหลักฐาน เลือกวิธกี ารเกบ็ หลักฐานเชงิ
รวบรวมขอมลู พรอ มท้งั ประเมิน ประจกั ษ และ
ความถูกตอ งและขอจำกดั ของ สามารถลงขอสรปุ
ขอ มูล วเิ คราะหข อมลู โดยใช ไดอยางถูกตอ ง
เครือ่ งมือตาง ๆ เพอ่ื สรางขอ สรุป ระบุขอ โตแ ยง
ท่ีแมนยำและนา เชื่อถือรวมท้งั ระบเุ หตุผลของ
พจิ ารณาขอ จำกัดของการ ขอโตแ ยง
ที่สอดคลองกับ
สถานการณ และมี

194

พฤตกิ รรมบง ชี้

ดา นการคดิ เชงิ ดา นการคิด ดา นการคิด
ระบบ สรางสรรค แกปญ หา

ระบบตา ง ๆ ดว ยความคิด กระทบของปญ หา
ท่ซี บั ซอ น และ ทีแ่ ปลกใหมไมซ ำ้ โดยใชว ิธีการที่
สามารถอธิบาย ใคร หรือพฒั นาตอ เหมาะสม
ระบบหรือ ยอดจากของเดิม ครอบคลมุ ทกุ มติ ิ
สถานการณ ไดอ ยางเหมาะสมตอ และนา เช่อื ถือ
ท่ียากและซบั ซอ น การใชงานจรงิ มี สามารถแยก
โดยใชแบบจำลอง การคดิ หาวิธกี าร ปญหาออกเปน
ความคดิ ของผอู น่ื ได แกปญ หา ปญหายอ ย ๆ เพือ่
สามารถทำนาย โดยดัดแปลงสิ่งทม่ี ี จัดการแกปญ หา
ผลลพั ธของการ อยู สามารถ
แทรกแซงระบบ หรือนำสิ่งอื่นมา เปรียบเทียบ
ท่ียากและซับซอ น ทดแทนสิง่ ทขี่ าด แหลงขอมลู และ
ได สามารถ ไดอยางหลากหลาย ขอเท็จจริง และ
ประเมนิ และ เหมาะสมกบั งาน ตรวจสอบความ
ปรับปรงุ พฒั นา ในเวลาทกี่ ำหนด นาเช่อื ถอื
ระบบท่ียากและ มกี ารแจกแจง แหลงขอ มลู และ
ซบั ซอ นโดย รายละเอียดของ ขอ เทจ็ จรงิ ได

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั ดานการคิด
อยา งมี
วิเคราะหและตีความหมายขอ มูล
สามารถเปรียบเทียบแหลงขอ มลู วิจารณญาณ
และขอเท็จจรงิ ได ประเมนิ ผล ความเปน เหตุ
กระทบของปญ หาโดยใชวิธีการที่ เปนผลกนั
เหมาะสมและครอบคลุมทกุ มิติ
สรางแบบจำลองความคดิ เพื่อ เขียนสะทอ น
อธบิ ายแนวคิดท่ีใชในการ ความคิดเกีย่ วกับ
ออกแบบการแกป ญ หา ทำนาย เน้อื หาและ
หรือประเมินผลลพั ธข องการ
แทรกแซงระบบท่ยี ากและซบั ซอน กระบวนการ
ได พฒั นาช้นิ งาน วธิ ีการหรอื เรยี นรขู องตนทั้ง
นวัตกรรม โดยใชความคิดท่แี ปลก จดุ เดน และจุดท่ี
ใหมท่ีไมซ ำ้ ใคร หรอื พัฒนาตอ
ยอดจากของเดิมใหเหมาะสมตอ ควรจะปรบั ปรุง
การใชงานจรงิ สามารถแจกแจง
รายละเอยี ดของวธิ กี ารแกปญหา
หรือขยายความคดิ ไดอยาง

195

พฤติกรรมบงชี้

ดา นการคดิ เชงิ ดา นการคิด ดานการคิด
ระบบ สรางสรรค แกปญหา

วิเคราะหจ าก ผลงาน หรอื ขยาย ออกแบบวิธกี าร
มุมมองทหี่ ลากหลาย ความคดิ ไดอยา ง แกป ญ หา
จากทง้ั ของตนเอง ครบถว นสมบรู ณ เสนอทางเลือกใน
และของผอู ่ืน รวมท้งั มกี าร การแกป ญ หาโดยมี
ประเมิน พัฒนา เกณฑท พี่ ฒั นาดว ย
และปรับปรุง ตนเองเพือ่ เลอื กวธิ ี
นวตั กรรม แกป ญ หาทด่ี ีทสี่ ุด
ใหเหมาะสม โดย สามารถจัดทำ
คำนงึ ถึงผลกระทบ แผนการปฏบิ ัติ
ท่ีมตี อ ส่งิ แวดลอ ม ท่มี ีประสิทธภิ าพ
สังคม และ เพ่ือแกปญหาและ
วัฒนธรรม ใชก ระบวนการ
ตดิ ตามแผนการ
แกปญหา
เพือ่ การตดั สนิ ใจ
กำกบั กระบวนการ
แกป ญ หา ไดอยา ง

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั ดานการคิด
อยา งมี
ครบถวน นำเสนอขอสรปุ รวมท้ัง
เปรียบเทยี บและประเมินขอ สรุปที่ วจิ ารณญาณ
แตกตางหรือตรงกันขา มกับ
ขอสรุปของตน โดยใชเหตุผลและ
หลักฐานทห่ี ลากหลายและ
สามารถปรับปรงุ ขอ สรุปของตน
ตามขอ มูลและหลักฐานใหม

พฤตกิ รรมบง ชี้ 196

ดา นการคิดเชงิ ดา นการคิด ดา นการคดิ
ระบบ สรางสรรค แกปญ หา
สรา งสรรค และ
ทำนายแผนการ
แกป ญหาไดอ ยาง
มีประสิทธภิ าพ

197

อภธิ านศพั ท

การประเมิน (Evaluation) หมายถึง ความสามารถในตัดสินใจเกี่ยวกับขอมูลหรือสถานการณ
ดวยการพิจารณาขอมูล หลักฐาน เหตุผล วามีความสอดคลองกัน มีความสมเหตุสมผล และมีความหนักแนน
นาเชื่อถอื หรอื ไม

การวิเคราะห (Analysis) หมายถึง ความสามารถจำแนกแยกแยะ เชื่อมโยงความสัมพันธ หรือลำดับ
ความสัมพนั ธของประเดน็ หรือเหตุการณที่เกิดขึน้

การตีความ (Interpretation) หมายถึง ความสามารถในการทำความเขาใจและพิจารณาขอมูล
ขอความหรือสถานการณ แลวใหความหมายและขอสรุปเกี่ยวกับขอมูล ขอความหรือสถานการณ
ไดอยางสมเหตสุ มผล

การสะทอนคิด (Reflection) หมายถึง ความสามารถในการกำกับติดตามความคิดของตนเอง
โดยการคนควา แสวงหาความจริง คอยต้ังคำถาม ตดิ ตามคน หาความจริงเกยี่ วกับความรูและกระบวนการเรียนรู
ของตนเอง รจู ุดเดน จุดทีค่ วรจะปรับปรุงของตนเอง

ความคิดคลอง (Fluency) หมายถึง ความสามารถของบุคคลในการคิดหาคำตอบไดอยางรวดเร็ว
ในเวลาที่จำกัด ในแงของการวัดพิจารณาจากจำนวนของสิ่งที่คิดไดอยางมีความหมายและเกี่ยวของกับสิ่งเรานั้น ๆ
ภายในเวลาที่กำหนด เชน ภายในเวลา 1 นาที ผูเรียนที่สามารถระบุไดวา “กระดาษ” นำไปใชประโยชนอะไร
ไดบาง ไดเ ปน จำนวนมากที่สุด คอื ผูทไี่ ดค ะแนนความคิดคลองสูงที่สุด

ความคิดยืดหยุน (Flexibility) หมายถึง ความสามารถของบุคคลในการคิดหาคำตอบ
ไดหลายประเภท หลายทิศทาง เปนการสรางทางเลือกไวหลายทาง ในแงของการวัดพิจารณาจากจำนวนของ
หมวดหมูหรือประเภทของความคิดที่เกี่ยวของ เชน ภายในเวลา 1 นาที ผูเรียนที่สามารถระบุไดวา “กระดาษ”
นำไปใชประโยชนอะไรไดบาง ไดหลากหลายหมวดหมูมากที่สุด คือผูที่ไดคะแนนความคิดยืดหยุนสูงที่สุด
เชน ภายใน 1 นาที ผูเรียน ก. ที่ตอบถึงประโยชนของกระดาษ ได 10 อยาง ไดแก นำไปใชเขียนหนังสือ
เขียนการตูน เขียนนิยาย เขียน .... (เฉพาะเรื่องการเขียน) ฯลฯ กับผูเรียน ข. ที่ตอบถึงประโยชนของกระดาษ
ได 10 อยาง ไดแก นำไปใชเขียนหนังสือ เขียนการตูน ใชปดกระจกกันแดด ใชหอของ ใชรองนั่ง ใชประดิษฐ
ของเลน ฯลฯ ซึ่งแสดงถึงการนำกระดาษไปใชประโยชนไดหลากหลายวิธี/ หมวดหมูมากกวา ในที่นี้ผูเรียน ข.
จะไดค ะแนนความคิดยืดหยุนสงู กวา ผเู รยี น ก.

ความคิดริเริ่ม (Originality) หมายถึง ลักษณะความคิดแปลกใหม แตกตาง และไมซ้ำกับที่มีอยู
แตตองเปนความคิดที่เปนประโยชนทั้งตอตนเองและสังคม เปนลักษณะความคิดที่เกิดขึ้นเปนครั้งแรก
เปนความคิดที่แปลกแตกตางจากความคิดเดิม หรืออาจเกิดจากนำความรูเดิมมาคิดดัดแปลงและประยุกต
ใหเกิดเปนสิ่งใหมขึ้น ในแงของการวัดพิจารณาจากความแปลกใหมและความแตกตางของความคิด หรือในทางสถิติ
คือพบความคิดเชนนั้นไดยาก เชน ภายในเวลา 1 นาที ผูเรียนที่สามารถระบุไดวา “กระดาษ” นำไปใช
ประโยชนอะไรไดบาง มีผูเรียนเพียง 1 คน ที่ระบุวานำกระดาษไปทำเปนชุดราตรี ผูเรียนคนนี้จะไดคะแนน
ความคดิ รเิ รม่ิ สงู กวา ผเู รยี นคนอืน่ ๆ ทม่ี ีความคิดซ้ำ ๆ กัน

198

ความคิดละเอียดลออ (Elaboration) หมายถึง ความสามารถในการใหรายละเอียดหรือตกแตง
เพื่อใหมีความสมบูรณ หรือพัฒนาสิ่งที่มีอยูใหมีประสิทธิภาพมากขึ้น ในแงของการวัดพิจารณาจากปริมาณ
การใหรายละเอียดของความคิด เชน ผูเรียนที่สามารถระบุไดวา “กระดาษ” นำไปใชประโยชนอะไรไดบาง
มีผูเรียนที่ระบุวานำไปใชประดิษฐของเลนได โดยปรากฏรายละเอียดของการออกแบบของเลนจากกระดาษ
ที่เปนไปไดจริง คำนึงถึงความคงทน ผูเลน และวิธีการเลน ผูเรียนคนนี้จะไดคะแนนความคิดละเอียดลออ
สูงกวาผเู รียนทร่ี ะบุเพยี งวานำไปใชป ระดษิ ฐของเลนไดเทาน้นั

นวัตกรรม ในความหมายสำหรับผูเรียนการศึกษาขั้นพื้นฐาน หมายถึง สิ่งประดิษฐ แนวคิด วิธีการ
หรือกระบวนการใหมที่ไดพัฒนาขึ้นตามแนวคิดหรือหลักการตาง ๆ โดยมีวัตถุประสงคเฉพาะที่สอดคลองกับ
ความตองการจำเปนหรือสภาพปญหาในบริบทหนึ่ง ๆ ผานกระบวนการพัฒนานวัตกรรมอยางเปนระบบ
จนไดผลงานที่สรางสรรค เปนประโยชน สามารถนำไปใชแกปญหา พัฒนางาน หรือนำไปใชในชีวิตประจำวันไดจริง
ซงึ่ ผลงานดังกลาวไดร บั การยอมรบั และนำไปใชใ นบรบิ ทใดบริบทหน่งึ โดยยังไมไ ดใ ชอ ยางเปน ปกตใิ นบริบทนน้ั ๆ

199

3. ระดบั สมรรถนะการสอ่ื สาร (Communication: CM)
นิยาม
มีความสามารถรับรู รับฟง ตีความ และสงสารดวยภาษาตาง ๆ ทั้งวัจนภาษาและอวัจนภาษา

โดยใชกระบวนการคิด ซึ่งจะนำไปสูการเรียนรู ความเขาใจ ในระบบคุณคา การแกปญหารวมกันผานกลวิธีการ
สื่อสาร อยางฉลาดรู สรางสรรค มพี ลงั โดยคำนงึ ถึงความรบั ผิดชอบตอ สังคม

องคประกอบ
1. การรับสารอยางมีสติและถอดรหัสเพื่อใหเกิดความเขาใจ หมายถึง การรับสารดวยความใสใจ

ผานประสาทสัมผัสในการรับสาร ตลอดจนสามารถตีความ01สารที่สงมาไดทั้งความคิด ความรูสึก เจตนา
ตลอดจนสามารถตีความสารและสามารถนำสารมาใชพ ฒั นาตนเองและสงั คม

2. การรับสงสารบนพื้นฐานความเขาใจและความเคารพในความคิดเห็นและวัฒนธรรม
ที่แตกตาง หมายถึง การรับสงสารดวยวิธีการที่หลากหลาย ทั้งการเจรจาตอรอง หรือแลกเปลี่ยนขอมูล
สารสนเทศ องคความรู ประสบการณ ผานชองทางหรือสื่อที่มีความหลากหลาย ทั้งสื่อบุคคล สื่อธรรมชาติ ส่ือ
สิ่งพิมพสื่ออิเล็กทรอนิกส และสื่อระคน โดยปราศจากความขัดแยงตาง ๆ และรูเทาทัน บนพื้นฐานความเขาใจใน
บริบทสงั คมที่มคี วามคดิ และวฒั นธรรมทแี่ ตกตา ง ท้งั ในระดบั ชมุ ชน ชาติ และสากล

3. การเลือกใชกลวิธกี ารสือ่ สารอยางเหมาะสมโดยคำนงึ ถงึ ความรับผดิ ชอบตอสงั คมเพ่ือบรรลุ
วัตถุประสงคในการสื่อสาร หมายถึง การเลือกใชวิธีการสื่อสารในลักษณะตาง ๆ ทั้งวัจนภาษาและอวัจนภาษา
ตลอดจนการสื่อความหมายผานสื่อในรูปแบบตาง ๆ เพื่อบรรลุเปาหมายในการสื่อสาร โดยมีความรับผิดชอบ
ตอผลที่จะเกดิ ขน้ึ ในสงั คมและวัฒนธรรมทแี่ ตกตา งทง้ั ในระดับชุมชน ชาติ และสากล

200

ระดับสมรรถนะการส่ือสาร

ระดบั การพัฒนา ระดับความสามารถ
ระดับ คำบรรยายระดับ ป.1-3 ป.4-6 ม.1-3 ม.4-6
1 ใชป ระสาทสัมผสั ในการรับและสงสารอยา งตง้ั ใจ เขา ใจความแตกตางทางกายภาพที่มีผลตอการสอ่ื สาร
ใชส อื่ ภาพ เสียง คำพูด ทา ทาง สัญลกั ษณใ กลตัว และผลงานอยางงา ย ๆ ในการส่ือสารแบบตรงไปตรงมา เรม่ิ ตน

รบั และสงสารอยางตงั้ ใจโดยใชป ระสาทสมั ผัส เขา ใจนยั ตรง บอกขอ มลู และความรูสกึ ที่มตี อ สารในสถานการณ

2 ใกลต วั แบบตรงไปตรงมา โดยเลอื กและผลิตสือ่ ทเ่ี หมาะสมกับบคุ คลผานการเคลอ่ื นไหว ทา ทาง เสียง ภาษา กำลงั
ภาพ สญั ลกั ษณ และผลงานแบบงาย ๆ พรอมทงั้ คำนงึ ถึงประโยชนและโทษของการสอ่ื สารท่มี ผี ลกระทบ พฒั นา
ตอตนเอง

รับและสง สารทเี่ ปนขอมูล ขอเท็จจริง และความรสู ึกท่มี ีรายละเอียดมากข้ึนในสถานการณใกลตัว มคี วามอดทน
3 ในการรบั สารแลกเปลย่ี นประสบการณและสื่อสาร โดยตระหนกั ถงึ ความแตกตางระหวางตนเองกบั บคุ คลใกลตัว
คำนงึ ถึงประโยชนแ ละโทษของสื่อท่มี ีตอตนเอง สามารถส่ือสารเรื่องราวใกลต ัวทง้ั ท่เี ปน ภาษา ภาพ เสยี ง สามารถ เร่ิมตน

สญั ลกั ษณ ทาทาง การแสดงออกทางศิลปะอยางงา ย โดยเลอื กและผลติ สื่อใหเหมาะกับบคุ คล และกาลเทศะ

4 รับและสงสารท่ีเกีย่ วของกับสถานการณท ่ใี กลต ัว จบั ประเด็นสำคญั หรอื วัตถปุ ระสงคของผูสง สารได อธบิ าย เหนอื กำลัง
ความรสู ึกทีเ่ กดิ ข้นึ จากการรับสารประเภทตาง ๆ ทีม่ คี วามซบั ซอนมากขึ้น มคี วามอดทนในการรบั และสงสาร ความ พฒั นา
ใชสอื่ ทีม่ คี วามหลากหลายขึ้น เขาใจผลกระทบของสื่อทม่ี ีตอตนเอง มจี ุดมงุ หมาย และกลวิธีในการสื่อสารและ คาดหวงั
การผลิตสือ่ เพื่อส่ือสาระที่เปน ประโยชนตอตนเองไดอ ยางเหมาะสม

รบั และสงสารที่เก่ียวขอ งกบั สถานการณใ นชุมชน สังคม อยา งมีสติ จบั ประเด็นสำคญั ขอ คดิ ท้ังเชิงบวก สามารถ เริม่ ตน

5 และลบทไี่ ดรับตามวัตถปุ ระสงคของผูสงสาร แลกเปลยี่ นประสบการณอ ยางมีสติกบั บคุ คลทหี่ ลากหลายข้นึ
ในสถานการณทีม่ ีความซับซอ น ทั้งโลกจริงและโลกเสมือน มีมารยาทและจรยิ ธรรมในการสื่อสาร เลอื กใช
กลวธิ ีในการผลิตสอื่ และสือ่ สารที่เหมาะสม และเกดิ ประโยชนต อตนเองและตอกลมุ ตามจดุ มุงหมายทก่ี ำหนดไว

รับและสง สารผานสอ่ื ท่ีหลากหลาย โดยปราศจากอคติ สรปุ ประเดน็ ตีความ และประเมนิ คณุ คา ในมติ คิ วามจรงิ เหนือ กำลัง
ความ พัฒนา
6 (ขอมูลขาวสาร) ความดี (แกน แนวคิด) และความงาม (อารมณ สุนทรียะ) แบบงา ยได ส่ือสารอยางสรางสรรค คาดหวงั
เพ่อื การอยรู ว มกันในสงั คม โดยคำนงึ ถงึ ผลกระทบของการส่อื สาร รูผลกระทบของสื่อ ประเมินคุณคาและ
จรยิ ธรรมในการส่ือสาร ผานสื่อประเภทตา ง ๆ มจี ุดมงุ หมายในการสือ่ สาร การผลติ ส่ือ และออกแบบการสื่อสาร
เพ่อื ใหเกดิ ประโยชนตอ ตนเอง ตอกลมุ และตอสังคม

รบั และสงสารผานส่ือท่หี ลากหลาย โดยปราศจากอคติ สรปุ ประเดน็ ตีความ วเิ คราะห และประเมนิ คณุ คา สามารถ เริ่มตน

7 ในมิตคิ วามจรงิ ความดี ความงาม ที่มีความซับซอ นมากขน้ึ และเขา ใจกฎหมายทเ่ี กยี่ วของกบั การสอ่ื สาร
สามารถออกแบบการสอ่ื สารทซ่ี ับซอนไดอ ยางมีศิลปะ และสรา งสรรคในการสื่อสารมากขึ้น โดยคำนึงถงึ
ประโยชนทง้ั ตอ ตนเอง กลมุ และสังคมของตนเอง ตามจุดมุงหมายท่กี ำหนดไว

รับและสงสารทม่ี ีความซับซอ นผานสอ่ื ท่ีหลากหลาย โดยปราศจากอคติ ตคี วาม วเิ คราะห วิพากษจ ุดเดน เหนือ กำลงั
ความ พฒั นา
8 จดุ ดอ ย ประเมนิ คณุ คาของสารทเ่ี กิดประโยชนก บั คนหมูมาก หรือทท่ี ดสอบไดวา เปน ประโยชนจ ริง คาดหวงั
หรอื ทเี่ ปนไปตามอุดมการณ ส่อื สารทางบวก ผลติ ส่อื ทใ่ี ชเ ทคโนโลยีการส่อื สารทซ่ี ับซอนได โดยคำนึงถึง
กฎหมายทเ่ี ก่ียวของ และสามารถออกแบบการสื่อสารผา นสอ่ื หลากหลายประเภทไดอ ยางเหมาะสมกบั
กลุมเปา หมายทต่ี องการ คำนึงถงึ สิทธิและประโยชนข องสวนรวมและมีความรับผดิ ชอบตอ สงั คม

9 รับและสงสารทีม่ คี วามซบั ซอ นและมนี ยั แฝงผานสือ่ ท่หี ลากหลาย โดยปราศจากอคติ ตคี วาม วเิ คราะห วิพากษ สามารถ
จดุ เดน จดุ ดอย ประเมินคุณคาของสารน้ันไดลึกขึ้น มีพฤตกิ รรมทางกาย วาจาและใจในการสื่อสารกบั บุคคล
ที่มคี วามตา งอยางเหน็ อกเหน็ ใจไดอ ยางเหมาะสม รสู กึ รว มและเขา ใจความรูสกึ ตอบคุ คลทม่ี คี วามตา งจากตนเอง
มีกลยุทธใ นการผลิตสอ่ื และสือ่ สารผานสอ่ื หลากหลายประเภทไดอ ยา งมศี ลิ ปะและมีพลังดวยความรับผิดชอบ
ตอสังคม (Social Responsibility)

รบั และสงสารผา นสื่อที่หลากหลายรูปแบบและมคี วามซบั ซอ นหรือมนี ัยมากข้ึน เขา ใจ วิเคราะห วิพากษ เหนือ
ความ
10 และนำสารท่ไี ดรบั ไปใชประโยชนเพอื่ การพัฒนาตนเอง ชมุ ชน หรือสังคมได ใชกลยทุ ธใ นการผลติ สอ่ื และ คาดหวงั
สื่อสารไดอยา งมีสติและวจิ ารณญาณ และรูสกึ รว มและเขา ใจความรสู ึก (Empathy) เพื่อสรา งความเขาใจ
โดยคำนงึ ถึงความแตกตางในทุกมิติดว ยความรบั ผิดชอบตอ สังคมและการสรางสังคมท่ีพัฒนาอยา งยง่ั ยนื

สำนกั วชิ าการและมาตรฐานการศึกษา ณ วันท่ี 27 พฤศจกิ ายน 2563

พฤตกิ รรมบงชต้ี ามร

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั 1. การรับสารอยา งมีสติและ
เพอ่ื ใหเ กดิ ความเขาใ

1 ใชป ระสาทสัมผสั ในการรับและสงสาร - ใชประสาทสมั ผสั ในการรบั สารท
2 อยางตั้งใจ เขา ใจความแตกตางทางกายภาพ
ทมี่ ีผลตอการส่ือสาร ใชสื่อ ภาพ เสยี ง คำพดู - ฟง เสยี ง อา นเรื่อง และดูภาพ เห
3 ทาทาง สญั ลักษณใกลตัว และผลงาน ในสถานการณใ กลตัว แลว ตอบ
อยา งงา ย ๆ ในการส่อื สารแบบตรงไปตรงมา อยางตรงไปตรงมา
(จบ ป.3) รับและสง สารอยา งตง้ั ใจโดยใชป ระสาทสมั ผสั
เขา ใจนัยตรง บอกขอ มูลและความรสู ึกทม่ี ี - ฟงเสียง อา นเรื่อง และดูภาพ เห
ตอ สารในสถานการณใ กลต ัวแบบตรงไปตรงมา ในสถานการณใกลตัว แลวบอก
โดยเลือกและผลิตสอื่ ท่เี หมาะสมกบั บคุ คล ทเ่ี กดิ จากการรับสารอยางงา ย ๆ
ผานการเคลอื่ นไหว ทาทาง เสยี ง ภาษา
ภาพ สัญลกั ษณ และผลงานแบบงาย ๆ - ฟง เสยี ง อานเร่ือง และดภู าพที่เ
พรอมทง้ั คำนึงถึงประโยชนแ ละโทษ กบั สถานการณใ กลตวั ที่มีรายละ
ของการสือ่ สารที่มผี ลกระทบตอ ตนเอง มากขึ้น แลว ตอบคำถามอยางตรง
รบั และสง สารทเี่ ปน ขอมลู ขอเทจ็ จรงิ ทั้งในสว นของขอมลู และความร
และความรูส กึ ท่มี ีรายละเอียดมากขน้ึ
ในสถานการณใกลตวั มีความอดทน - แสดงความอดทนในการรบั สารแ
ในการรบั สารแลกเปลยี่ นประสบการณ แลกเปล่ยี นประสบการณแ ละส
และส่อื สาร โดยตระหนักถงึ ความแตกตา ง กับบุคคลใกลตวั เกย่ี วกับสถานก
ระหวา งตนเองกับบุคคลใกลตัว คำนึงถงึ ใกลต ัวทตี่ า งจากตนเอง
ประโยชนและโทษของสื่อท่ีมตี อตนเอง
สามารถสือ่ สารเรอ่ื งราวใกลตวั ทงั้ ทเ่ี ปนภาษา

201

ระดบั สมรรถนะการสอ่ื สาร

ะถอดรหสั พฤตกิ รรมบง ชี้ 3. การเลือกใชก ลวธิ กี ารสื่อสาร
ใจ 2. การรับสงสารบนพน้ื ฐาน อยางเหมาะสมโดยคำนงึ ถึง
ความรับผดิ ชอบตอสงั คม
ความเขาใจ
และความเคารพในความคดิ เหน็ เพ่ือบรรลุวัตถุประสงคในการส่อื สาร
- รจู กั ประเภทของสือ่ ใกลต ัว
และวฒั นธรรมท่ีแตกตาง - ส่ือสารผา นคำพูด ภาพ เสยี ง สัญลักษณ
ทอ่ี ยใู กลต ัว - บอกความแตกตา งเชิงกายภาพแบบกวาง
ระหวางตนเองกบั บุคคลใกลต วั เชน เพศ วัย ทา ทาง การเคลื่อนไหว และผลงาน
แบบงา ย ๆ ตรงไปตรงมาได

หตุการณ - บอกความแตกตางเชงิ กายภาพ - รูจ ักประเภทของสอื่ ทีห่ ลากหลายขึ้น
บคำถาม ระหวางตนเองกับบุคคลใกลตัว - เขาใจประโยชนและโทษของส่ือที่มตี อ ตนเอง
หตุการณ ที่สงผลตอการสื่อสาร
กความรูส กึ อยา งเดนชดั
ๆ ได - ส่อื สารเรื่องราวใกลต ัวผา นภาษา ภาพ

เสียง ทาทาง โดยเลอื กและผลิตส่ือ
ใหเ หมาะกับบคุ คลใกลต ัวที่สอ่ื สารดว ย

เกย่ี วขอ ง - ถงึ ความแตกตางระหวางตนเอง - รวู ิธกี ารเขาถึงส่อื ท่ีหลากหลาย
ะเอียด กับบคุ คลใกลตัวที่สง ผลตอการสื่อสาร - ตระหนักถึงประโยชนแ ละโทษของสือ่
งไปตรงมา
รูสึกที่ได ทม่ี ตี อ ตนเองในระยะสน้ั
และ - ส่ือสารเร่ืองราวใกลตัวผา นภาษา ภาพ
สื่อสาร
การณ เสยี ง ทา ทาง การแสดงออกทางศลิ ปะ
อยางงา ย ๆ โดยเลือกและผลติ ส่ือ
ใหเหมาะกบั บุคคล และกาลเทศะ

สำนกั วิชาการและมาตรฐานการศึกษา ณ วันที่ 27 พฤศจกิ ายน 2563

ระดับ คำนยิ ามบรรยายระดบั 1. การรับสารอยางมสี ตแิ ละ
เพ่ือใหเ กิดความเขา ใ

ภาพ เสยี ง สัญลักษณ ทา ทาง การแสดงออก
ทางศลิ ปะอยา งงา ย โดยเลอื กและผลิตส่ือ
4 ใหเ หมาะกับบคุ คล และกาลเทศะ
รับและสงสารทเี่ ก่ยี วของกบั สถานการณ - ฟงเสียง อา นเรื่อง และดูภาพท่ีเ
ทใ่ี กลต ัว จบั ประเด็นสำคญั หรือวตั ถปุ ระสงค กบั สถานการณที่ใกลต วั แลว สา
ของผสู งสารได อธบิ ายความรูส กึ ทเ่ี กดิ ขึน้ จบั ประเดน็ สำคัญ หรือ วัตถปุ ร
จากการรับสารประเภทตา ง ๆ ท่ีมีความซบั ซอน ของผสู งสารแบบงา ย ๆ ได
มากขึ้น มีความอดทนในการรบั และสง สาร - อธิบายความรูสึกทไี่ ดร บั จากการ
ใชสอื่ ทม่ี คี วามหลากหลายข้ึน เขา ใจผลกระทบ ประเภทตาง ๆ ทม่ี ีความซับซอน
ของส่ือทม่ี ตี อ ตนเอง มีจุดมุงหมาย และกลวธิ ี หรอื มีอารมณห ลากหลายขน้ึ
ในการส่อื สารและการผลติ สอื่ เพ่อื สือ่ สาระ - แสดงความอดทนในการรบั และ
5 ทีเ่ ปน ประโยชนต อตนเองไดอยางเหมาะสม
รับและสงสารทเ่ี กยี่ วของกับสถานการณ - ฟง เสียง อา นเร่ือง และดภู าพท่ีเ
ในชมุ ชน สงั คม อยางมสี ติ จบั ประเดน็ กบั สถานการณในชมุ ชน สังคม
(จบ ป.6) สำคญั ขอคดิ ท้ังเชิงบวกและลบทไ่ี ดร บั แลว สามารถจบั ประเด็นสำคญั

ตามวตั ถุประสงคของผสู ง สาร แลกเปลี่ยน ขอ คดิ ทัง้ เชิงบวกและลบทีไ่ ดร บั
ประสบการณอยางมสี ติกบั บคุ คล ตามวตั ถปุ ระสงคหลักของผูสง ส
ทห่ี ลากหลายขึ้น ในสถานการณ พรอ มทงั้ ประโยชนทไ่ี ดรบั จากก
ท่มี ีความซับซอ น ท้ังโลกจริงและโลกเสมอื น ดงั กลาวแบบตรงไปตรงมา
มีมารยาทและจริยธรรมในการสอื่ สาร - แลกเปล่ียนประสบการณอ ยา งม
เลอื กใชกลวธิ ใี นการผลิตสือ่ และสอื่ สาร กบั บุคคลที่หลากหลาย (วัย เพศ
ทเ่ี หมาะสม และเกิดประโยชนต อตนเอง สถานภาพ) ข้นึ ในสถานการณที่ม
และตอกลมุ ตามจุดมุงหมายทีก่ ำหนดไว ซับซอนมากขึน้ ท้งั โลกจริงและโ

202

ะถอดรหัส พฤติกรรมบง ช้ี 3. การเลอื กใชกลวธิ กี ารสื่อสาร
ใจ 2. การรบั สง สารบนพน้ื ฐาน อยา งเหมาะสมโดยคำนึงถงึ
ความรับผดิ ชอบตอ สังคม
ความเขา ใจ
และความเคารพในความคดิ เหน็ เพือ่ บรรลุวัตถุประสงคใ นการส่อื สาร

และวัฒนธรรมท่ีแตกตาง

เก่ยี วขอ ง - ตระหนกั ถึงความแตกตา งระหวางตนเอง - ใชสื่อท่ีหลากหลายขนึ้
ามารถ กับบุคคลในสังคมดานสงั คมและ - เขาใจผลกระทบของส่อื ทมี่ ตี อตนเอง
ระสงค วัฒนธรรมแบบกวาง ๆ ท่ีสง ผล
รรับสาร ตอ การสือ่ สาร ในระยะยาวข้นึ
นมากขึ้น - กำหนดจดุ มงุ หมายในการส่ือสาร
ะสง สาร
แบบงา ย ๆ สามารถเลือกใชและผลิตสือ่
ใชกลวธิ ใี นการส่ือสารใหเหมาะสม
และเกิดประโยชนตอตนเองได

เก่ียวขอ ง - ตระหนกั ถึงความแตกตางระหวางตนเอง - ระบุความแตกตางระหวา งโลกจริง
อยางมสี ติ กับบุคคลในสงั คมดานสงั คม และ กบั โลกเสมือน
บ วัฒนธรรมของชุมชนและทอ งถิ่น
สาร ทส่ี งผลตอ การสอ่ื สาร - เลอื กใชส่อื อยางระมดั ระวังเพ่ือไมใหเกิด
การรบั สาร ผลกระทบตอ ตนเองในเบื้องตนได

มสี ติ - มีมารยาทและจรยิ ธรรมในการสอ่ื สาร
ศ อาชีพ ระดบั เบือ้ งตน
มีความ
โลกเสมอื น - กำหนดจดุ มงุ หมายในการส่อื สาร
และสามารถเลือกใชกลวธิ ีในการผลติ สื่อ
และสื่อสารทเ่ี หมาะสม และเกดิ ประโยชน
ตอตนเองและตอกลมุ

สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา ณ วนั ที่ 27 พฤศจิกายน 2563

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั 1. การรับสารอยา งมีสติและ
เพอื่ ใหเ กดิ ความเขา ใ

6 รบั และสงสารผา นสื่อท่หี ลากหลาย - รบั สารผานสือ่ ท่หี ลากหลายโดย
โดยปราศจากอคติ สรุปประเดน็ ตีความ อคติ แลวสามารถสรุปประเด็น
และประเมนิ คณุ คา ในมติ ิความจริง
(ขอมูลขาวสาร) ความดี (แกน แนวคิด) และประเมินคณุ คา ในมติ คิ วามจ
และความงาม (อารมณ สนุ ทรียะ) แบบงา ยได (ขอมูลขา วสาร) ความดี (แกน แน
สอื่ สารอยางสรา งสรรคเ พ่ือการอยรู วมกัน และความงาม (อารมณ สุนทรีย
ในสงั คม โดยคำนึงถึงผลกระทบของการส่ือสาร แบบงายได

รผู ลกระทบของสอื่ ประเมนิ คณุ คาและ
จริยธรรมในการสอ่ื สารผานสอ่ื ประเภทตา ง ๆ
มจี ดุ มุงหมายในการสอื่ สาร การผลิตสื่อ
และออกแบบการสื่อสาร เพ่อื ใหเ กดิ
ประโยชนต อตนเอง ตอกลมุ และตอสงั คม
7 รบั และสงสารผา นส่ือที่หลากหลาย - รับสารผา นสอื่ ที่หลากหลายโดย
โดยปราศจากอคติ สรุปประเด็น ตคี วาม อคติ แลว สามารถสรุปประเดน็
(จบ ป.6) วิเคราะห และประเมนิ คณุ คา ในมติ คิ วามจรงิ วิเคราะห และประเมนิ คณุ คา ในม

ความดี ความงาม ท่มี คี วามซับซอนมากขึ้น ความดี ความงาม ทเี่ กิดประโยชนก
และเขา ใจกฎหมายทีเ่ กย่ี วขอ งกบั การส่อื สาร หรอื ที่ทดสอบไดวาเปนประโยช
สามารถออกแบบการส่อื สารที่ซับซอน หรือเปนไปตามอุดมการณ
ไดอ ยา งมีศิลปะ และสรางสรรคในการส่อื สาร
มากขึ้น โดยคำนงึ ถงึ ประโยชนท ง้ั ตอตนเอง
กลมุ และสงั คมของตนเอง ตามจุดมงุ หมาย
ทก่ี ำหนดไว

203

พฤตกิ รรมบงชี้
ะถอดรหสั 2. การรบั สง สารบนพน้ื ฐาน 3. การเลือกใชกลวธิ กี ารสื่อสาร
ใจ ความเขาใจ อยา งเหมาะสมโดยคำนึงถึง
และความเคารพในความคดิ เหน็ ความรบั ผดิ ชอบตอสังคม
และวัฒนธรรมทแี่ ตกตาง เพื่อบรรลุวตั ถุประสงคใ นการส่อื สาร
ยปราศจาก - ฟง แบบ deep listening แบบเบือ้ งตน - ประเมนิ คุณคา และตระหนักถงึ ผลกระทบ
ตีความ เพื่อความเขาใจทีม่ ตี อ ผูท ส่ี ่ือสารดวย ของสื่อ
จริง - ตระหนักถงึ ความสำคัญของการสอ่ื สาร - มีจรยิ ธรรมในการสอ่ื สารผา นสอื่ ประเภท
นวคดิ ) เพ่อื การอยรู วมกันในสังคม และวัฒนธรรม ตาง ๆ
ยะ) ท่ีมีความหลากหลาย - กำหนดจุดมุงหมายในการสอื่ สาร
- ตระหนกั ถงึ ผลกระทบของการสื่อสาร การผลิตสือ่ และสามารถออกแบบ
ที่สรางความขดั แยง และใชป ระทุษวาจา การส่อื สารท้งั ภาษา ภาพ เสียง ทาทาง
(hate speech) เพ่อื ใหเ กิดประโยชนท ัง้ ตอ ตนเอง ตอ กลุม
และตอ สังคม

ยปราศจาก - ฟงแบบ deep listening ในระยะเวลา - วิเคราะห วิพากษการทำงานของส่อื กับ
ตีความ ทนี่ านข้นึ การสรางผลกระทบตอ สงั คมในเชิงลกึ ได
มิตคิ วามจรงิ - เคารพความคิดเห็นทีแ่ ตกตา งของบุคคล
กับคนหมูม าก ในสงั คมท่หี ลากหลาย - ปฏิบตั ิตามกฎหมายทเ่ี กีย่ วขอ งกบั
ชนจริง - ส่ือสาร โดยปราศจากอคตคิ ำนงึ ถึง การสอ่ื สาร

ใจเขาใจเรา คำนึงถงึ ความแตกตาง - กำหนดจดุ มงุ หมายในการส่ือสาร
ในสังคมที่หลากหลาย ผลติ สอ่ื และสามารถออกแบบการส่ือสาร
ท้งั ภาษา ภาพ เสียง ทาทางท่ีซับซอน
ไดอยา งมศี ิลปะ และสรางสรรค
ในการส่อื สารมากข้ึน เพ่ือใหเกดิ ประโยชน
ทงั้ ตอ ตนเอง กลุม และสังคมของตนเอง

สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา ณ วันที่ 27 พฤศจิกายน 2563

ระดับ คำนยิ ามบรรยายระดบั 1. การรบั สารอยา งมีสติและ
เพื่อใหเ กิดความเขาใ

8 รบั และสง สารทีม่ ีความซับซอนผานสอื่ - รับสารผา นสือ่ ทหี่ ลากหลาย โดย
9 ท่หี ลากหลายโดยปราศจากอคติ ตีความ อคติ แลวสามารถตีความ วเิ ครา
วิเคราะห วพิ ากษจุดเดน จุดดอ ย ประเมิน วพิ ากษจ ดุ เดน จดุ ดอย รวมทัง้ ปร
(จบ ม.3) คุณคาของสารท่เี กดิ ประโยชนกับคนหมมู าก ของสารทเ่ี กดิ ประโยชนกับคนหม
หรือท่ีทดสอบไดวาเปน ประโยชนจริง หรอื ท่ีทดสอบไดว าเปนประโยชน
หรอื ท่ีเปนไปตามอุดมการณ สอ่ื สารทางบวก หรอื ท่ีเปนไปตามอุดมการณ
ผลิตสือ่ ทใ่ี ชเ ทคโนโลยกี ารส่อื สารท่ซี บั ซอนได
โดยคำนงึ ถึงกฎหมายทีเ่ กี่ยวของ และสามารถ - รบั สารท่ีมีความซบั ซอนและมนี ัย
ออกแบบการส่ือสารผา นสื่อหลากหลาย ผา นสือ่ ท่หี ลากหลาย แลว สามา
ประเภทไดอยา งเหมาะสมกบั กลมุ เปา หมาย ตคี วาม วเิ คราะห วิพากษ จุดเด
ท่ตี อ งการ คำนงึ ถงึ สิทธิและประโยชนของ ประเมินคณุ คาของสารท่ีเกิดปร
สว นรวมและมคี วามรับผิดชอบตอ สังคม กบั คนหมมู ากหรือทีท่ ดสอบไดวา
รบั และสง สารทมี่ คี วามซบั ซอนและมีนัยแฝง เปนประโยชนจริง หรือท่ีเปน ไป
ผานสอื่ ท่หี ลากหลาย โดยปราศจากอคติ ตามอดุ มการณไดลึกข้ึน
ตีความ วิเคราะห วพิ ากษ จุดเดน จุดดอ ย
ประเมนิ คณุ คาของสารน้นั ไดล กึ ขึน้
มพี ฤติกรรมทางกาย วาจาและใจในการส่อื สาร
กบั บคุ คลทมี่ คี วามตา งอยา งเหน็ อกเหน็ ใจ
ไดอยา งเหมาะสม รสู กึ รว มและเขา ใจ
ความรูส ึกตอ บคุ คลทีม่ ีความตา งจากตนเอง
มีกลยทุ ธในการผลิตสอ่ื และสือ่ สารผา นส่อื
หลากหลายประเภทไดอยางมีศลิ ปะ
และมพี ลังดวยความรบั ผิดชอบตอสังคม
(Social Responsibility)

204

พฤตกิ รรมบง ชี้ 3. การเลอื กใชก ลวธิ กี ารส่อื สาร
ะถอดรหัส 2. การรบั สงสารบนพนื้ ฐาน อยางเหมาะสมโดยคำนึงถงึ
ใจ ความเขาใจ ความรับผดิ ชอบตอ สงั คม

และความเคารพในความคดิ เห็น เพอ่ื บรรลุวัตถุประสงคในการสอ่ื สาร
และวัฒนธรรมท่ีแตกตา ง
- ผลติ ส่ือที่ใชเ ทคโนโลยีการส่ือสารทซี่ ับซอ นได
ยปราศจาก - ฟงแบบ deep listening อยางมสี ติ - ออกแบบการส่ือสารผานส่อื หลากหลาย
าะห - เคารพความคดิ เหน็ ทแี่ ตกตางของบุคคล
ระเมินคุณคา ในสงั คมที่หลากหลาย ประเภท ใหเหมาะสมกบั กลมุ เปาหมาย
มูมาก - สื่อสารโดยปราศจากอคติ และใชก ารสอ่ื สาร โดยคำนงึ ถึงสิทธิและประโยชนของสวนรวม
นจรงิ ทางบวก และมคี วามรับผิดชอบตอสังคม

ยแฝง - ส่ือสารกบั บคุ คลท่ีมีความตาง - วางแผนและออกแบบการสอื่ สาร
ารถ อยางเห็นอกเห็นใจไดอ ยา งเหมาะสม ผา นสอ่ื หลากหลายประเภท
ดน จุดดอย รูสกึ รวมและเขาใจความรสู ึกตอ บคุ คล ไดอยา งมศี ลิ ปะ และมีพลงั
ระโยชน ท่ีมคี วามตางจากตนเองได ในการสรา งประโยชนแกสงั คม
า
ป

สำนกั วิชาการและมาตรฐานการศึกษา ณ วนั ที่ 27 พฤศจกิ ายน 2563

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั 1. การรับสารอยา งมสี ตแิ ละ
เพอ่ื ใหเ กดิ ความเขา ใ

10 รับและสง สารผานส่อื ทีห่ ลากหลายรปู แบบ - รบั สารผา นสอื่ ทห่ี ลากหลายรูปแ
และมคี วามซับซอนหรือมีนยั มากข้ึน เขา ใจ และมคี วามซับซอนหรอื มนี ัยมา
วิเคราะห วิพากษ และนำสารท่ไี ดรบั ไปใช แลวสามารถเขาใจ วิเคราะห วพิ
ประโยชนเพื่อการพฒั นาตนเอง ชุมชน หรือ และนำสารทไ่ี ดไ ปใชประโยชน
สังคมได ใชก ลยุทธในการผลิตสอื่ และสือ่ สาร เพอ่ื การพัฒนาตนเอง ชุมชน หร
ไดอ ยางมีสติและวิจารณญาณ และรูสกึ รวม หรือที่ทดสอบไดวาเปนประโยช
และเขา ใจความรูสึก (Empathy) เพือ่ สราง หรอื ท่ีเปนไปตามอดุ มการณ
ความเขาใจ โดยคำนึงถงึ ความแตกตา ง
ในทกุ มิติดว ยความรบั ผิดชอบตอ สังคม
และการสรา งสังคมทพ่ี ัฒนาอยางยงั่ ยนื

205

พฤติกรรมบงช้ี 3. การเลือกใชก ลวธิ กี ารส่อื สาร
ะถอดรหัส 2. การรบั สงสารบนพน้ื ฐาน อยา งเหมาะสมโดยคำนงึ ถึง
ใจ ความเขา ใจ ความรับผดิ ชอบตอ สังคม

และความเคารพในความคดิ เหน็ เพ่อื บรรลุวตั ถุประสงคใ นการสอ่ื สาร
และวัฒนธรรมทแ่ี ตกตา ง
- รเู ทาทนั ส่ือ รูจักเลือกใชและผลิตส่อื
แบบ - ส่อื สารอยา งมสี ติ ใช deep listening และกลวิธกี ารสือ่ สารทีห่ ลากหลาย
ากข้นึ ในชวี ิตประจำวัน และสามารถ ใชก ารสอ่ื สารเพ่ือสรา งสังคมทพี่ ัฒนา
พากษ ใชก ารสอื่ สารเพื่อสรางความเขา ใจ อยางยัง่ ยืน
รือสงั คมได
ชนจริง - ใชก ลยุทธในการผลิตสอื่ และสอื่ สาร
ไดอยา งมีสติและวจิ ารณญาณเพอ่ื สราง
ความเขาใจโดยคำนึงถงึ ความแตกตา ง
ในทกุ มติ ิดวยความรบั ผิดชอบตอสังคม
และการสรางสังคมที่พฒั นาอยางยั่งยนื

สำนักวชิ าการและมาตรฐานการศึกษา ณ วนั ท่ี 27 พฤศจิกายน 2563

206
อภิธานศัพท

กลยุทธในการสื่อสาร หมายถึง การออกแบบระบบและวางแผนในการสื่อสาร เพื่อใหการสื่อสารบรรลุ
เปาหมายและเกดิ ประสทิ ธภิ าพสงู สุด

กลวิธีในการสื่อสาร หมายถึง การนำแผนจากกลยุทธการสื่อสารมาสูปฏิบัติการเลือกใชวิธีการสื่อสาร
ท่ีทำใหผ สู งสารสามารถสงสารไปถึงผูรบั และบรรลุเปา หมายได

สาร หมายถึง สิ่งที่ผูสงสารตองการนำเสนอและถายทอดไปยังผูรับสารโดยอาศัยสื่อเปนตัวกลาง
ในการนำเสนอ และผูรับสารสามารถเขาใจความหมายของสารเมื่อมีการถอดความหมายออกมา สารอาจเปน
คำพูด ตัวหนังสือ เรื่องราว ตัวเลข รูปภาพ เครื่องหมาย หรือกิริยาทาทางตาง ๆ เสียง บทเพลง ดนตรี รูป รส กล่ิน
เสียง สัมผัส ฯลฯ ซึ่งเปนสิ่งที่แสดง หรือถายทอดความคิด ความรูสึก ความตองการและวัตถุประสงค เจตนา
ทัง้ นัยตรงและนัยแฝงของผสู งสาร

สื่อ หมายถึง สิ่งที่เปนตัวกลางของสาร ทำหนาที่นำสารจากผูสง สารไปยังผูร ับสาร ผูสงสารตองอาศยั สอื่
หรือชองทางนำสารไปยังผูรับสาร ซึ่งชวยใหติดตอถึงกันอยางมีประสิทธิภาพ สื่อมีหลายรูปแบบ เชน
สื่อธรรมชาติ สื่อที่เปนเสียง สื่อที่เปนกลิ่น สื่อการแสดง สื่อบุคคล สื่อศิลปะ สื่อสิ่งประดิษฐ สื่อสิ่งพิมพ
สอ่ื เทคโนโลยีส่อื อิเลก็ ทรอนิกส สื่อดิจิทัล เปน ตน

สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา ณ วันที่ 27 พฤศจิกายน 2563

207
4. สมรรถนะดานการรวมพลังทำงานเปนทีม (Teamwork and Collaboration: TC)

นยิ าม
สามารถจัดระบบและกระบวนการทำงาน กิจการ และการประกอบการใด ๆ ทั้งของตนเอง และ

รวมกับผูอื่น โดยใชการรวมพลังทำงานเปนทีม มีแผน ขั้นตอน ใหบรรลุผลสำเร็จตามเปาหมาย มีภาวะผูนำ
มีความโปรงใส ตรวจสอบได มีการประสานความคิดเห็นที่แตกตางสูการตัดสินใจและแกปญหาเปนทีม
อยา งรบั ผิดชอบรว มกนั สรางความสมั พนั ธท ีด่ ีและจัดการความขดั แยง ภายใตสถานการณท่ยี งุ ยาก

องคประกอบ
1. เปนสมาชิกทีมที่ดีและมีภาวะผูนำ มีทักษะการทำงานเปนทีม รับผิดชอบในบทบาทหนาท่ี

ของตนและของทีม มีความยืดหยุนในการทำงานรวมกับกลุมคนที่แตกตาง นำจุดเดนของตนและสมาชิกมาใช
ในการทำงานใหบรรลุเปาหมาย สะทอนการทำงานของตนเองและทีม สงเสริมและพัฒนาศักยภาพของทีม
สรางแรงบันดาลใจในการพัฒนาตนเอง ใหเปนที่ยอมรับและไววางใจ ประสานความรวมมือภายในทีม
และระหวางทมี สรา งคา นยิ มใหมในการทำงานรวมกัน และการพฒั นาทีมทเ่ี ขมแขง็ สามารถเปน ตน แบบผูส ราง
การเปลยี่ นแปลง

2. กระบวนการทำงานแบบรวมมือรวมพลังอยางเปนระบบ สามารถจัดระบบการทำงาน
กิจการ และการประกอบการใด ๆ ทั้งของตนเอง และรวมกับผูอื่น รวมกันกำหนดเปาหมาย แผนการทำงาน
ขั้นตอน และกระบวนการทำงานเปนทีม เห็นภาพความสำเร็จของทีม คำนึงถึงประโยชนของทีมกอนประโยชน
สวนตน แบงบทบาทหนาที่ใหเหมาะสมกับศักยภาพของสมาชิก รับผิดชอบตามบทบาทหนาที่ดวยความใสใจ
มีความพยายามในการทำงานและสนับสนุนชวยเหลือใหเกิดความสำเร็จ เคารพ รับฟง แลกเปลี่ยน และ
ประสานความคิดเห็นที่แตกตาง ประยุกตใชทักษะการคิดขั้นสูงในการตัดสินใจเปนทีมที่มีประสิทธิภาพ
ประเมินและปรับปรุงกระบวนการทำงานรวมกันอยางเปน ระบบ ดวยความโปรง ใสและตรวจสอบได รวมรับผิด
และรบั ชอบตอ ผลการตัดสินใจของทมี เหน็ คณุ คาของการทำงานแบบรวมมอื รวมพลงั

3. สรางความสัมพันธที่ดีและการจัดการความขัดแยง มีทัศนคติเชิงบวกในการทำงานรวมกับ
ผูอื่น เห็นคุณคาของสัมพันธภาพที่ดี สรางและรักษาความสัมพันธอันดีในทีม ใหความไววางใจซึ่งกันและกัน
ปฏิบัติตอผูอื่นดวยความจริงใจ เห็นอกเห็นใจในฐานะที่เปนมนุษยดวยกัน เคารพและเห็นประโยชนของ
ความแตกตา งหลากหลาย มีทกั ษะและใชวธิ ีการปอ งกนั และจัดการความขดั แยงไดอ ยา งเปน ระบบ

สำนกั วิชาการและมาตรฐานการศึกษา ณ วันท่ี 27 พฤศจิกายน 2563

208

ระดบั สมรรถนะการรวมพลังทำงานเปนทมี ป.1-3 ระดับความสามารถ ม.4-6
ป.4-6 ม.1-3
ระดบั การพัฒนา เรมิ่ ตน เริม่ ตน
ระดบั คำบรรยายระดับ เรม่ิ ตน กำลัง
กำลัง พฒั นา
1 รับรูบ ทบาทหนา ท่ขี องตนเอง มงุ มัน่ ทำงานและทำกิจกรรมของตนเอง พฒั นา กำลงั สามารถ
และรว มกับผอู ื่นไดสำเรจ็ ตามขอตกลง กฎ กตกิ า และแสดงออก พัฒนา เหนอื
อยางเหมาะสมในสถานการณต าง ๆ ตามคำช้ีแนะ สามารถ ความ
รแู ละรบั ผดิ ชอบในบทบาทหนา ทข่ี องตนเอง มคี วามมน่ั ใจในการทำงาน เหนือ คาดหวงั
ความ
2 ตามขนั้ ตอนตาง ๆ ใหส ำเร็จ ตามคำแนะนำ และปฏิบัติตามกฎ กติกา คาดหวัง
ของทมี เม่ือไดรับการช้ีแนะเพ่ือสนบั สนุนการทำกิจกรรมรวมกบั ผูอน่ื ให
บรรลุผลสำเร็จ สามารถรบั รคู วามรสู ึกของผูอน่ื และตอบสนองตอ สามารถ เรมิ่ ตน
สถานการณต า ง ๆ ตามคำแนะนำ
มีความรับผดิ ชอบและใชจ ุดเดนในการทำงานใหส ำเร็จ รักการทำงาน เหนือ กำลงั
ความ พัฒนา
3 เปนสมาชิกทมี ท่ีมสี วนรว มในการตัดสนิ ใจ การกำหนดเปาหมาย คาดหวัง
การสรางขอ ตกลงและการทำงานของทีม แสดงออกถึงความเขา ใจ
ตอ เพือ่ นในทีมดวยความเปนมติ รตามคำแนะนำ สามารถ

4 เปนสมาชกิ ทีมที่รบั ผิดชอบตอ บทบาทและงานตามท่ไี ดรับมอบหมาย เหนือ
จดั ระบบความคิดกอนลงมอื ทำงานอยางเปน ลำดับขั้นและปฏิบัติงานจน ความ
สำเรจ็ รวมทง้ั การชวยเหลือเพือ่ นในทีม โดยปฏิบัตติ อผูอ ่ืนอยา งเปน มิตร คาดหวงั
เปน สมาชกิ ท่รี เิ ร่ิมกำหนดเปา หมาย วิธีการทำงานทั้งของตนเองและทีม

5 ใชความคิดสรางสรรคในการวางแผนการทำงานอยางเปนลำดับขนั้
และปฏิบตั ิงานจนสำเร็จ วิเคราะหและสะทอนการทำงาน แสดง
ความคดิ เห็นและสนับสนุนการทำงานของสมาชกิ ในทีมใหบรรลุเปา หมาย

6 เปนผนู ำตนเองมีสว นรว มในการตดั สนิ ใจและการทำงานเพื่อใหบ รรลุ
เปา หมายของตนเองและทีม จัดระบบความคิดและการทำงาน สะทอ น
ผลการทำงานโดยตระหนักถงึ เปาหมายและสัมพนั ธภาพเชิงบวกของทีม
เปนผูนำตนเอง สรางการมีสว นรว มในการตดั สินใจและกระบวนการ
ทำงาน ตรวจสอบและพฒั นางานรวมกับผูอ นื่ อยางเปน ระบบ มวี ิธกี าร

7 ทำงานท่ีโปรง ใสตรวจสอบได สรางสัมพนั ธภาพเชิงบวก และจัดการ
ความขัดแยงดว ยความเขา ใจและยอมรับ ความแตกตา ง ความเสมอภาค
และเทา เทียมกนั โดยไมเลอื กปฏิบัติ เห็นคณุ คา ของทุกคนในทีม
อยางเทาเทียมกนั
มภี าวะผนู ำ ใชทักษะการคดิ ขั้นสูง เพือ่ มองเห็นภาพความสำเร็จ ตดั สินใจ

8 และทำงานอยางมีสวนรว ม เพือ่ ขับเคล่อื นทมี ใหบรรลุเปาหมาย
ดวยกระบวนการทำงานทโี่ ปรง ใส ตรวจสอบได อีกทงั้ รักษาสมั พนั ธภาพ
เชงิ บวกในทีม
มีภาวะผนู ำ เสรมิ สรางความสัมพันธ เชงิ บวกและคุณคา ของการรวมพลงั

9 ทำงานเปน ทมี มคี วามสามารถในการประสานความคดิ เหน็ ท่ีแตกตา ง
และทำงานดวยความโปรง ใส ตรวจสอบไดและสามารถจัดการ
ความขัดแยง ได

10 มคี ุณลักษณะของผทู ี่สรางการเปลีย่ นแปลง สรางแรงบนั ดาลใจ
เห็นคณุ คาของทุกคนอยา งเทา เทยี มกัน สรา งพลวัตรของการทำงาน
เปน ทมี เพื่อขับเคลอื่ นสูเ ปา หมายความสำเรจ็ ของงานและของทมี

สำนกั วิชาการและมาตรฐานการศึกษา ณ วันที่ 27 พฤศจกิ ายน 2563

พฤติกรรมบง ชีต้ ามระดบั สมรรถ

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั 1. การเปนสมาชกิ ทีมทีด่ ี
และมภี าวะผนู ำ
1 รบั รบู ทบาทหนาท่ขี องตนเอง มงุ มนั่
ทำงานและทำกิจกรรมของตนเองและ - รบั รวู า ตนเองเปนสวนหน่ึงของทีม
รวมกบั ผูอ ่ืนไดส ำเรจ็ ตามขอตกลง กฎ
กตกิ า และแสดงออกอยางเหมาะสม ท่ตี อ งทำงานรว มกนั ใหสำเร็จ
ในสถานการณตาง ๆ ตามคำชแี้ นะ
- รูบทบาทและหนาท่ีของตนเอง

ปฏบิ ัตงิ านตามทไี่ ดรับมอบหมาย
ใหบ รรลุผลสำเร็จได โดยไดร ับ
การชี้แนะ

2 รแู ละรับผิดชอบในบทบาทหนาที่ของ - ปฏิบตั ติ ามภาระงานของทีมและ
ตนเอง มีความมั่นใจในการทำงานตาม
ระบจุ ดุ เดนของตนเองในการทำงาน
ข้ันตอนตาง ๆ ใหส ำเร็จ ตามคำแนะนำ ตามหนา ที่และบทบาทความ
และปฏบิ ตั ติ ามกฎ กติกา ของทีม รับผดิ ชอบได
เมอื่ ไดร ับการช้แี นะเพอ่ื สนบั สนุนการทำ - รบั ผดิ ชอบและปฏบิ ตั ิบทบาทหนาท่ี
กจิ กรรมรวมกบั ผูอนื่ ใหบรรลุผลสำเร็จ ของตนเอง และเขา ใจในบทบาท
สามารถรับรูความรสู ึกของผูอื่นและ
ตอบสนองตอสถานการณต า ง ๆ หนาทท่ี แี่ ตกตางกนั ของสมาชิกทมี

ตามคำแนะนำ

209

ถนะการรวมพลงั ทำงานเปน ทีม 3. การสรางความสมั พนั ธ
และจดั การความขัดแยง
พฤติกรรมบงชี้
2. กระบวนการทำงาน - แนะนำตนเองกบั เพื่อนได บอกสิง่ ทต่ี นเอง
แบบรวมมอื รวมพลัง ทำไดดี และส่งิ ที่จะชวยเพ่ือนในทีมได
- ทำงานและทำกิจกรรมตาง ๆ ตามลำดบั
- รับรคู วามรูส ึกของตนเองและผูอนื่
ขน้ั ตอน ภายใตค ำช้แี นะ ขอตกลง กฎ กตกิ า แสดงพฤติกรรมเชงิ บวกเมื่อเกดิ
ใหสำเรจ็ ตามเวลาท่ีกำหนด ทง้ั ของตนเอง ความขดั แยง เชน การไมใชความรุนแรง
และรวมกับผูอ ื่น ไมม ุงเอาชนะ การขอโทษ ขอบคุณ
การใหอ ภัย ฯลฯ โดยไดรับการชแ้ี นะ
- ใชง านสิง่ ของตาง ๆ อยางถูกตอง จดั เก็บ อยางใกลช ดิ

และดแู ลรกั ษาสิ่งของเคร่อื งใชสวนตัว
ไดตามคำชีแ้ นะ

- รเู ปาหมายของทีม และชว ยเหลือ สนบั สนุน - ทกั ทายและพดู คยุ ทำความรูจ ักเพอ่ื นในทีม
- รบั รคู วามรสู ึกของตนเองและผูอื่น แสดง
ทีมในการทำกจิ กรรมเพ่ือใหบ รรลตุ าม
เปา หมาย พฤติกรรมเชงิ บวกเม่ือเกิดความขัดแยง
อยา งเหมาะสมตามคำแนะนำ
- ปฏิบัตติ ามบทบาทหนาทข่ี องตนเอง

ตามลำดับขน้ั ตอน และขอตกลง กฎ หรือ
กติกา ใหส ำเรจ็ ตามเวลาที่กำหนด เพ่ือไปสู
เปา หมาย

- ใชง าน จัดเกบ็ และดแู ลรกั ษาส่ิงของ

เครือ่ งใชสว นรวมไดตามคำแนะนำ

ระดับ คำนยิ ามบรรยายระดบั 1. การเปน สมาชกิ ทมี ทด่ี ี
และมภี าวะผนู ำ
3 มคี วามรับผิดชอบและใชจ ุดเดน
ในการทำงานใหสำเรจ็ รักการทำงาน - รูความสามารถของตน และใช
(จบ ป.3) เปนสมาชกิ ทีมท่ีมสี วนรว มในการตัดสนิ ใจ
การกำหนดเปาหมาย การสรา งขอตกลง จุดเดนของตนในการทำงาน
และการทำงานของทีม แสดงออกถึง รบั ผิดชอบตามหนาท่ีและบทบาท
ความเขา ใจตอเพื่อนในทีม ท่ไี ดร ับมอบหมายได
ดวยความเปนมิตรตามคำแนะนำ

4 เปน สมาชิกทีมท่ีรับผดิ ชอบตอบทบาท - รับผดิ ชอบบทบาทของตนเองอยา ง
5 และงานตามทไ่ี ดรบั มอบหมาย จัดระบบ เตม็ ความสามารถ และชว ยเหลอื
ความคดิ กอ นลงมือทำงานอยางเปนลำดับ เพือ่ นในทมี ได
(จบ ป.6) ขน้ั และปฏิบตั ิงานจนสำเร็จ รวมท้งั
การชว ยเหลือเพ่ือนในทมี โดยปฏิบตั ิ - ใชจ ุดเดน ของตนเองและสมาชกิ
ตอ ผอู นื่ อยา งเปนมิตร ในการทำงานเปนทีมในภาระงาน
เปน สมาชิกท่รี ิเร่ิมกำหนดเปา หมาย ทีแ่ ตกตาง สะทอ นการทำงานของ
วธิ ีการทำงานทั้งของตนเองและทีม ตนเอง พรอมท่ีจะปรบั เปลย่ี นหนาท่ี
ใชความคดิ สรางสรรคในการวางแผน และบทบาท ชกั จูงใหส มาชิกทีม
การทำงานอยางเปนลำดบั ขัน้ และ ทำงานใหส ำเร็จเพอ่ื ใหง านบรรลุ
ปฏบิ ตั งิ านจนสำเรจ็ วิเคราะหแ ละ เปา หมาย
สะทอนการทำงาน แสดงความคิดเห็น
และสนับสนนุ การทำงานของสมาชกิ - กลา แสดงความคดิ เห็นของตนเอง
ในทมี ใหบ รรลุเปาหมาย และรบั ฟง ความคดิ เห็นของผูอ่นื

210

พฤตกิ รรมบง ช้ี 3. การสรางความสมั พนั ธ
และจัดการความขัดแยง
2. กระบวนการทำงาน
แบบรวมมือรวมพลัง - แสดงความสนใจ ใสใ จ และหว งใย
เพื่อนในทมี
- รวมตัดสินใจ กำหนดเปา หมายและขอ ตกลง
การทำงานรว มกนั ของทมี รวมถึงรับรู - รบั รูและเขา ใจความรูสกึ ของตนเองและ
เปา หมายและขอ ตกลงนน้ั ๆ ผอู น่ื แสดงพฤติกรรมเชิงบวกเมื่อเกิด
- มสี วนรวมทำงานกับผูอ น่ื สนับสนุนและ ความขัดแยง อยา งเหมาะสมตาม
รับผดิ ชอบตอการตดั สนิ ใจรวมกัน คำแนะนำ
- ใชทรัพยากรตาง ๆ อยา งรูค ุณคา และ
รบั ผิดชอบจัดระเบียบและดูแลรักษาสิง่ ของ - พดู หรอื แสดงตอผูอน่ื ในเชงิ บวก
เคร่ืองใชข องตนเองท้งั ท่ีโรงเรยี นและทีบ่ าน - แกไขความขัดแยงเชิงบวก โดยใช
- ทำงานรวมกบั ทีมในการรับฟง แลกเปลี่ยน
แสดงความคดิ เห็น เพื่อหาทางเลอื กและ เหตุและผล
รว มตดั สินใจแกป ญหากบั ทมี ได
- กำหนดเปา หมาย และจดั ลำดับขนั้ ตอนการ - เขา ใจและยอมรบั ความสามารถของ
ทำงานและปฏิบตั งิ านจนสำเรจ็ สมาชิกทีมที่แตกตางกนั
- เลือกใชแ ละดแู ลรักษาทรพั ยากรอยา งรคู ุณคา
- รว มกำหนดเปาหมายของทีม รบั รู - มีทักษะพ้ืนฐานการแกไขความขัดแยง
รับผิดชอบเปา หมายน้นั และเห็นความเช่ือมโยง เชน การสรา งความเขา ใจปญหา ปฏิเสธ
ของหนาท่ตี นเองกบั เปา หมายของทีม การใชความรนุ แรง มุงเนนประเด็น
- รวมวางแผนข้นั ตอนในการทำงานไปสู ปญ หามากกวาตัวบุคคล ไมม ุงเอาชนะ
เปา หมาย แบงบทบาทหนาท่ี กนั แตส รางความรวมมอื กัน การเขา ใจ
และการตดั สินใจรวมกันในทีมได ผูอ่นื เปน ตน
- รูจักและใชป ระโยชนจ ากทรพั ยากรในชมุ ชน
อยา งคมุ คา และสรางสรรค

ระดับ คำนยิ ามบรรยายระดบั 1. การเปน สมาชกิ ทมี ท่ดี ี
และมภี าวะผนู ำ

6 เปนผูนำตนเองมีสวนรวมในการตัดสนิ ใจ - สะทอนการทำงานของตนและทมี
และการทำงานเพื่อใหบรรลเุ ปา หมาย ตามความเปน จรงิ เพอ่ื หาจุดเดน
ของตนเองและทีม จัดระบบความคิดและ และจุดพัฒนา ในการสนับสนุน
การทำงาน สะทอนผลการทำงาน การทำงานของทมี
โดยตระหนกั ถงึ เปา หมายและสัมพันธภาพ - สรางแรงจูงใจในการพัฒนาตนเอง
เชงิ บวกของทมี

7 เปน ผูนำตนเอง สรางการมีสวนรวม - ใชทักษะการทำงานเปน ทีมในการดึง
(จบ ม.3) ในการตดั สนิ ใจและกระบวนการทำงาน ศกั ยภาพของสมาชกิ ในการทำงาน
ตรวจสอบและพัฒนางานรว มกบั ผูอ่ืน ใหบรรลผุ ลสำเร็จ สะทอนการ
อยางเปนระบบ มวี ธิ ีการทำงานท่โี ปรง ใส ทำงานและใหขอเสนอแนะตอ
ตรวจสอบได สรางสมั พนั ธภาพเชิงบวก สมาชิกทีม และสรา งแรงบนั ดาลใจ
และจัดการความขัดแยง ดว ยความเขา ใจ ใหกันและกนั ในการทำงาน
และยอมรับ ความแตกตา ง ความเสมอ
ภาคและเทา เทยี มกนั โดยไมเ ลอื กปฏบิ ัติ - เปนผนู ำตนเองและเปน สมาชกิ ทด่ี ี
เห็นคณุ คาของทกุ คนในทมี อยา ง ของทมี มีแรงบันดาลใจในการพัฒนา
เทาเทียมกนั ตนเองใหเปนท่ไี ววางใจ

211

พฤติกรรมบง ช้ี 3. การสรางความสมั พนั ธ
และจดั การความขัดแยง
2. กระบวนการทำงาน
แบบรวมมอื รวมพลัง - ไวว างใจและสงเสริมสนบั สนุนซ่ึงกัน
และกนั
- รวมกำหนดเปาหมาย วางแผนการทำงาน
เปนทมี ลงมือปฏบิ ตั ิ ทบทวน ประเมนิ ผล - ใชทักษะพนื้ ฐานในการปอ งกันและแกไข
และปรับปรงุ การทำงานรว มกัน ความขดั แยงในการทำงานเปนทมี

- เขาใจกระบวนการทำงานเปนทมี อยา ง - เขาใจและยอมรับความแตกตาง และรบั
เปน องครวมและปรับบทบาทและหนาทข่ี อง ฟง ความคิดเหน็ ของผูอ่ืน
ตนเองใหเหมาะสมกับสถานการณเ พื่อให
บรรลเุ ปาหมายของทีม - มีทัศนคติเชงิ บวกในการทำงานรวมกับผอู น่ื
ช่ืนชม และเห็นความทุมเทพยายาม
- รูจกั และใชป ระโยชนจ ากทรพั ยากรในชุมชน ในการทำงานของสมาชกิ ทมี โดยไม
อยา งรูค ุณคา โดยคำนงึ ถงึ ผลกระทบตอ เลอื กปฏบิ ตั ิ
ตนเอง ผูอ นื่ สังคม และสิ่งแวดลอ ม
- ใชว ธิ กี ารที่เหมาะสมกบั บคุ คลและ
- สนับสนนุ ดา นขอ มูล สงเสริมกระบวนการ สถานการณ เพื่อสรา งและรกั ษา
ทำงาน และการจัดการอยางเปนระบบ ท่ีให ความสมั พนั ธทด่ี ีกบั ผอู ืน่
สมาชกิ ทกุ คนมีความรับผิดชอบตอ บทบาท
หนาทขี่ องตนเองอยา งเต็มความสามารถ - จดั การความขดั แยง อยา งเปน ระบบ เห็น
ประโยชนจากความแตกตางทางความคิด
- ทำงานรวมกับทีมดวยกระบวนการทำงาน รว มกันตดั สินใจโดยคำนงึ ถึงประโยชนของ
ท่ีเปนระบบ โปรงใส และตรวจสอบได สวนรวม

- รูจกั ใชทรัพยากรในการพฒั นางาน หรือ
นวตั กรรม หรือตอยอดจากของเดิม โดย
คำนึงถงึ ผลกระทบตอตนเอง ผูอ ่นื สงั คม
และสิง่ แวดลอ ม

ระดับ คำนยิ ามบรรยายระดบั 1. การเปนสมาชกิ ทมี ที่ดี
และมีภาวะผนู ำ

8 มีภาวะผนู ำ ใชทักษะการคิดขนั้ สงู - เปนผนู ำและเปนสมาชิกทด่ี ีของทีม
เพื่อมองเหน็ ภาพความสำเร็จ ตัดสนิ ใจ แสดงออกไดอ ยางเหมาะสม
และทำงานอยางมสี ว นรวม เพื่อขับเคลือ่ น มีแรงบันดาลใจ และสามารถวางแผน
ทมี ใหบรรลุเปาหมายดวยกระบวนการ ในการพัฒนาตนเองอยา งตอ เน่ือง
ทำงานที่โปรง ใส ตรวจสอบได จนไดรับความไวว างใจและยอมรับ
อีกทงั้ รักษาสมั พันธภาพเชงิ บวกในทมี จากสมาชิกทมี
- กระตุนและสงเสริมใหทีมนำจุดเดน
ของแตล ะคนมาใชในการทำงานให
บรรลผุ ลสำเรจ็ ตามเปาหมาย

9 มีภาวะผูน ำ เสริมสรางความสัมพันธเ ชิง - มีภาวะผนู ำ ชวยเหลือสมาชกิ ทีมให
(จบ ม.6) บวกและคุณคา ของการรวมพลังทำงาน เขา ใจเปาหมาย กระบวนการทำงาน
เปนทมี มคี วามสามารถในการประสาน และแผนการดำเนนิ งานท้ังระบบ
ความคิดเห็นท่ีแตกตาง และทำงานดวย
ความโปรงใส ตรวจสอบได และสามารถ - มคี วามยดื หยุนสามารถทำงาน
จัดการความขดั แยง ได รว มกับกลมุ คนท่ีแตกตา ง ทำงาน
ประสานความรว มมือกนั ภายในทีม
และระหวา งทมี

212

พฤตกิ รรมบง ชี้

2. กระบวนการทำงาน 3. การสรางความสมั พนั ธ
แบบรวมมือรวมพลัง และจัดการความขัดแยง

- ประยุกตใชท ักษะการคิดขนั้ สูงในการบรหิ าร - ปฏบิ ัติตนตอสมาชิกทมี ดวยความจรงิ ใจ
จัดการงานและทมี ในภาพรวม ตระหนักรถู ึง เคารพ เห็นอกเห็นใจผอู ่ืนในฐานะท่ีเปน
ความเช่อื มโยงขององคป ระกอบตา ง ๆ มนษุ ยด ว ยกนั และใหความเปน ธรรมตอ
เพือ่ ขบั เคลอื่ นการทำงาน โดยคำนงึ ถงึ ทุกฝาย
ความโปรง ใสและตรวจสอบได - จัดการความขัดแยงอยา งเปน ระบบ
- เหน็ ภาพความสำเรจ็ ของทีม ใหความรว มมอื เหน็ ประโยชนจากความแตกตางทาง
ในการทำงานเปน ทีมดว ยความรับผดิ ชอบ ความคิด รว มกันตัดสินใจโดยคำนึงถงึ
อยางสดุ ความสามารถ แลกเปลีย่ นขอ มูลและ ประโยชนข องสว นรวม และมีการทบทวน
ทรพั ยากรทจี่ ำเปน ตลอดจนรวมตัดสินใจกบั ประเมินผลทีเ่ กิดขึ้น
ทีมโดยคำนึงถึงประโยชนข องทีมกอน
ประโยชนสว นตน
- ใชกระบวนการทำงานทีใ่ หผ ูที่เก่ียวขอ ง - สามารถจดั การความขัดแยง
มสี วนรว มในการกำหนดเปาหมาย วางแผน ในสถานการณท ่ซี ับซอน
และการทำงานรว มกัน ดว ยความโปรง ใส - ยกยอ งและแสดงความยินดกี บั
และตรวจสอบได ความสำเร็จของสมาชิกดวยความจรงิ ใจ
- เลอื กใชว ธิ กี ารตัดสินใจเปนทมี ทเ่ี หมาะสม
กับสถานการณดวยการประสานความ
คิดเหน็ ทีแ่ ตกตาง โดยคำนงึ ถงึ ความ
ตอ งการและผลกระทบทจ่ี ะเกิดขึ้นตอ สมาชกิ
ในทีมและบคุ คลอนื่ ท่ีเก่ียวขอ ง

ระดบั คำนยิ ามบรรยายระดบั 1. การเปนสมาชกิ ทีมทด่ี ี
และมีภาวะผนู ำ

10 มีคณุ ลักษณะของผูทสี่ รางการเปลย่ี นแปลง - เปน ตน แบบของผสู รา งการเปล่ยี นแปลง
และเห็นคณุ คาของทุกคนอยางเทาเทยี ม ท่ีใชภาวะผูนำไดอยา งเหมาะสมกับ
กัน กระตุน สรางแรงบันดาลใจ และ สถานการณ มแี รงบันดาลใจ
ยกระดับการรวมพลงั ทำงานเปน ทีม ในการพฒั นาตนเองอยางตอเนื่อง
เพ่ือขบั เคลือ่ นสูเปา หมายความสำเร็จของ สรางแรงจงู ใจใหทมี เกิด
งานและของทมี การเปลย่ี นแปลง ทัง้ แนวคดิ และ
กระบวนการทำงาน