4คู่มือการใช้กรอบหลักสูตรฯ-ชช.

98
สำหรับชวงชน้ั ท่ี 1 ไดจ ดั ประสบการณ 3 หวั ขอ ดังนี้
สุขภาพกายและจิตที่ดี ชีวีมีสุข เปนการจัดประสบการณใ หนกั เรียนสรางนิสัยการดูแลสุขภาพของตนเอง
ดวยการปฏิบัติตนตามหลักสุขบัญญัติแหงชาติ ดูแลและปองกันตนเองใหปลอดภัยจากอาการเจ็บปวย หลีกเลี่ยง
สถานการณที่เปนอันตราย และรูจักขอความชวยเหลือจากผูที่ไววางใจได รวมทั้งการใชขอมูลสารสนเทศ
ดานสุขภาพ
ใชทักษะชีวิต สรางสัมพันธภาพที่ดี อยูรวมกันอยางมีความสุข เปนการจัดประสบการณใหนักเรียน
เห็นคุณคาแหงตน จัดการและควบคุมอารมณ และการแสดงออกของตนเองใหเหมาะสม และสรางสัมพันธภาพที่ดี
กับผอู ่ืน
กิจกรรมสรางสุข สนุกกับกิจกรรมทางกาย เปนการจัดประสบการณใหนักเรียนมีกิจกรรมทางกาย
ดวยการเคลื่อนไหวรางกายทั้งแบบอยูกับที่ เคลื่อนที่ และแบบมีอุปกรณ เลนเกม เลนการละเลนทองถิ่น ออกกำลังกาย
และเลนกีฬาทั้งประเภทเดี่ยวและประเภททีม เปนประจำสม่ำเสมอจนเปนนิสัย ดวยความสนุกสนาน ปลอดภัย
และรักษาส่ิงแวดลอม
การนำไปใชในชีวิตจริง จากการฝกฝนใหผูเรียนตัดสินใจเลือกรับประทานอาหารเหมาะสมกับวัย ปฏิบัติตน
ตามหลักสุขบัญญัติแหงชาติ ใชขอมูลดานสุขภาพจากแหลงตางๆ และสื่อสารสนเทศในการดูแลสุขภาพตนเอง
ทำกิจกรรมในชีวิตประจำวันและกิจกรรมนันทนาการอยางปลอดภัย และรักษาสิ่งแวดลอม ตลอดจนปองกัน
ตนเองจากอุบัติเหตุตาง ๆ ทั้งที่บาน โรงเรียนและระหวางการเดินทางได รวมทั้งเอาตัวรอดจากสถานการณ
ที่ไมนาไววางใจ จากการฝกฝนใหผูเรียนไดเห็นคุณคาแหงตน และสรางสัมพันธภาพที่ดีในการอยูรวมกับผูอ่ืน
ทำใหผูเรียนรูจักตนเองดานความคิด ความตองการ จุดเดน จุดดอยและขอจำกัด นำไปสูการพัฒนาตนเอง และ
มีความภาคภูมิใจในตนเอง จากการฝกฝนใหผูเรียนมีกิจกรรมทางกาย เลนเกม การละเลนพื้นเมือง ออกกำลังกาย
และเลนกีฬา ทำใหผูเรียนเคลื่อนไหวรางกายในการทำกิจกรรมตางในชีวิตประจำวันไดอยางคลองแคลว มีนิสัย
รกั การออกกำลงั กาย และเลน กับเพ่อื นไดด ว ยความสามคั คแี ละมีมิตรภาพตอกนั
การบรู ณาการกบั สาระการเรยี นรตู าง ๆ
ภาษาไทย/ ภาษาตางประเทศ สามารถจดั สถานการณโดยใชคำศพั ทแ ละเรื่องราวการเลน เกม การละเลน
พื้นเมือง การออกกำลังกาย และเลนกีฬาเพื่อพัฒนาความสามารถในการอาน การตั้งคำถามเพื่อสืบคนขอมูล
การบนั ทึกและสรปุ ขอ มูล ตลอดจนการใชภาษาเพอ่ื การนำเสนอเร่อื งราวจากกจิ กรรม
คณิตศาสตร การอานขอมูลจากสถิติอยางงายเพื่อทำความเขาใจเรื่องราวรอบตัวที่เกี่ยวกับการดูแล
สขุ ภาพ การคำนวณตา ง ๆ ผา นการเลนเกม การเลนกฬี า การเคลอื่ นไหวรางกายเปน รปู รา งตา ง ๆ
ศิลปะ สามารถใชจินตนาการในการสรางสรรคงานศิลปะที่สื่อความหมายของเรื่องราว สะทอนความคิด
และความรสู กึ ในหวั ขอ ทน่ี ำเสนอ
สังคมศึกษา ประวัติศาสตร หนาที่พลเมือง และศีลธรรม สามารถจัดกิจกรรมบูรณาการในประเด็น
เกี่ยวกบั การอยูรวมกันในสงั คม โดยสามารถปฏิบัติตนตามกฎกติกา หลักเกณฑของสังคมไดอยา งมีความรับผดิ ชอบ
การรวมพลังทำงานเปนทีมในการเลน การออกกำลังกาย และการเลนกีฬารวมกัน การศึกษาเสนทางระหวาง
การออกกำลงั กายในชมุ ชน
วิทยาศาสตรและระบบธรรมชาติ สามารถจัดกิจกรรมบูรณาการในประเด็นเกี่ยวกับ การปฏิบัติกิจกรรม
ในสถานการณจ รงิ ทั้งในชีวิตประจำวันและสถานการณในโอกาสพเิ ศษรว มกบั เพ่ือน

99

 ความสัมพันธระหวา งสมรรถนะหลกั และสมรรถนะเฉพาะ

สมรรถนะเฉพาะ สมรรถนะหลกั

1. เจรญิ เตบิ โตดว ยสขุ ภาพกายและจติ ทด่ี ี

1.1 ปฏิบตั ิตนตามหลกั สขุ บญั ญัติแหงชาติ ดแู ลสุขอนามัยทางเพศ ทำกจิ วัตร 1. การจัดการตวั เอง
ประจำวนั กนิ นอน พกั ผอน เลน และกจิ กรรมนันทนาการทสี่ รา งเสรมิ 2. การคดิ ขน้ั สงู
สมรรถภาพทางกาย อารมณ และสังคมอยางเหมาะสมตามวัย 3. การสอื่ สาร
ดว ยความเขาใจ ถงึ ผลดตี อ สขุ ภาพกายและจติ 5. การเปนพลเมืองทีเ่ ขม แขง็
1.2 หลีกเล่ียงการนำตนเองไปอยใู นสถานการณแ ละสภาพแวดลอ มทเี่ ส่ียง 6. การอยูรว มกบั ธรรมชาติ
และเปนอันตรายตอสขุ ภาพปฏิบตั ิตนตามคำแนะนำ และขอความชว ยเหลือ และวทิ ยาการอยางยงั่ ยืน
จากบคุ คลทีไ่ วว างใจอยา งเหมาะสม เมอ่ื มอี าการเจ็บปวย บาดเจ็บจาก
อุบตั ิเหตุ หรือเหตุราย
1.3 ระมดั ระวัง ดแู ลและปองกนั ตนเองใหป ลอดภัยจากอาการเจบ็ ปวย หรือ
โรคภยั ตาง ๆ อยา งเหมาะสมตามวัยและพนื้ ฐานสุขภาพรายบุคคล
2. ใชทักษะในการดำเนนิ ชวี ติ และสรา งสัมพนั ธภาพที่ดกี บั ผอู นื่ อยา งมคี วามสุข

2.1 สำรวจตนเอง และบอกความคดิ ความตอ งการ ความรูสกึ ความสามารถ 1. การจัดการตัวเอง
จดุ เดน จุดดอย และขอ จำกดั ของตนเองในการทำกจิ กรรมในชวี ิตประจำวัน 3. การส่อื สาร
ท้งั สวนตวั และรวมกับผอู ื่น และปรบั ปรงุ พฒั นาตนเองใหเ กิดความมัน่ ใจ 4. การรวมพลงั ทำงานเปนทมี
และความภาคภมู ใิ จ 5. การเปนพลเมืองทเี่ ขม แขง็
2.2 สังเกตอารมณ พฤตกิ รรม ความรูสกึ ของตนเองและบุคคลรอบขา ง
แสดงออกดวยพฤตกิ รรมท่เี หมาะสมตามสถานการณอยางมีเหตุผล
หลกี เลย่ี งภาวะหรือสถานการณท ่ีกอ ใหเ กดิ ความขัดแยง หรือความไมสบาย
ใจ ไมทำรา ยตนเอง ไมท ำรายผอู น่ื ไมท ำลายขา วของ ไมต อบโตด ว ยวธิ ีการ
ท่รี ุนแรง ขอความชว ยเหลอื คำปรึกษา คำแนะนำ จากผูใหญท ่ไี วว างใจ
2.3 มสี วนรวมในกจิ กรรมของครอบครวั และกลมุ เพอ่ื นอยางมคี วามสขุ และ
มสี ัมพนั ธภาพที่ดกี บั คนอื่น

3. เคล่ือนไหวรางกายและกจิ กรรมกฬี าอยา งสนุกสนานและปลอดภัย 1. การจดั การตวั เอง
3.1 เคล่อื นไหวอวยั วะทุกสวนไดสมั พนั ธกนั อยา งหลากหลายรปู แบบ
ทงั้ มีอุปกรณแ ละไมม ี อปุ กรณอ ยางมีสติ โดยคำนงึ ถงึ ความปลอดภยั 2. การคิดขั้นสงู
ของตนเองและผอู ่นื 3. การส่ือสาร
3.2 เลนเกม การละเลน พน้ื เมือง ออกกำลงั กาย และเลน กีฬา เปน ประจำ 4. การรวมพลงั ทำงานเปนทมี
สมำ่ เสมอ ดว ยความสนกุ สนาน และปลอดภยั มนี ำ้ ใจนกั กฬี า เคารพกฎ 5. การเปนพลเมืองทเี่ ขม แข็ง
กตกิ า มารยาท และขอตกลงรว มกัน 6. การอยรู ว มกบั ธรรมชาติ
และวิทยาการอยา งย่งั ยืน

100

สมรรถนะเฉพาะ สมรรถนะหลัก
1. การจดั การตวั เอง
4. ใชข อ มลู สารสนเทศสรา งเสรมิ สขุ ภาพทดี่ ี 2. การคดิ ขั้นสงู
4.1 ดู ฟง อา น และแลกเปล่ียนขอ มูลดา นสุขภาพจากสอื่ สารสนเทศ 3. การสือ่ สาร
6. การอยูรว มกับธรรมชาติ
ทเ่ี หมาะสมตามวัยและนำมาใชในกิจวตั รประจำวนั เพื่อสรา งนสิ ัย
การดูแลสุขภาพท่ดี ขี องตนเอง และวทิ ยาการอยางย่ังยนื

 ผลลพั ธการเรยี นรเู มือ่ จบชว งชนั้ ท่ี 1
1. ปฏิบัติตนตามหลักสุขบัญญัติแหงชาติ ดูแลสุขอนามัยทางเพศ ทำกิจวัตรประจำวันกิน นอน พักผอน เลน
และกิจกรรมนันทนาการที่พัฒนา อารมณ และสังคมอยางเหมาะสมตามวัย ดู ฟง อาน แลกเปลี่ยน และใช
ขอมูลดานสุขภาพจากสื่อสารสนเทศที่เหมาะสมตามวัย บอกผลของทางเลือกที่ตัดสินใจที่อาจเกิดขึ้น
ในแงบ วกและแงลบกบั สขุ ภาพกายและจติ ของตนเอง เพอื่ สรา งนิสัยการดแู ลสุขภาพที่ดขี องตนเอง
2. ระมัดระวัง ดูแลและปองกันตนเองใหปลอดภัยจากอาการเจ็บปวยหรือโรคภัยตาง ๆ อยางเหมาะสมตามวัย
และสขุ ภาพรายบุคคล
3. หลีกเลี่ยงการนำตนเองไปอยูในสถานการณและสภาพแวดลอมที่เสี่ยงและเปนอันตรายตอสุขภาพของตนเอง
และผอู น่ื ปฏิบตั ติ นตามคำแนะนำ และตัดสินใจขอความชวยเหลอื จากบคุ คลท่ไี ววางใจอยางเหมาะสม เม่ือมี
อาการเจบ็ ปว ยหรอื โรคภัยตา ง ๆ บาดเจบ็ จากอบุ ัตเิ หตุ หรอื เหตุรา ย
4. สำรวจตนเอง และบอกความคดิ ความตองการ ความรสู ึก จุดเดน จุดดอย และขอจำกดั ของตนเองในการทำกิจกรรม
ในชวี ติ ประจำวนั ทง้ั สว นตวั และรว มกบั ผอู ่ืน และปรบั ปรงุ พัฒนาตนเองใหเกิดความมนั่ ใจ และความภาคภูมใิ จ
5. สังเกตอารมณ พฤติกรรม ความรูสึกของตนเองและบุคคลรอบขาง แสดงออกดวยพฤติกรรมที่เหมาะสม
ตามสถานการณอยางมีเหตุผล รับรูและหลีกเลี่ยงภาวะ หรือสถานการณที่กอใหเกิดความขัดแยง หรือ
ความไมสบายใจ ไมทำรายตนเอง ไมทำรายผูอื่น ไมทำลายขาวของ ไมตอบโตดวยวิธีการที่รุนแรง
ขอความชวยเหลือ คำปรึกษาคำแนะนำจากผใู หญท ่ีไวว างใจ
6. มีสว นรว มในกิจกรรมทางสุขภาพรวมกับครอบครัวและกลุม เพ่อื นอยางมีความสุข และมสี มั พันธภาพท่ีดีกับคนอ่ืน
7. เคลื่อนไหวรางกายไดสัมพันธกัน มีทักษะการเคลื่อนไหวพื้นฐานไดอยางถูกตองและหลากหลายรูปแบบ
ทั้งมีอุปกรณและไมมีอุปกรณอยางมีสติดวยความแรง ระยะทาง หรือมีความแมนยำในบริบทที่เหมาะสม
โดยคำนงึ ถึงความปลอดภัยของตนเองและผอู ืน่
8. เลนเกม เลนการละเลนพื้นเมือง และออกกำลังกาย และเลนกีฬา เปนประจำสม่ำเสมอจนเปนนิสัย
ดวยความสนุกสนาน ปลอดภัย และรกั ษาส่ิงแวดลอ ม
9. เลนรว มกันกับเพ่ือนโดยรบั รูวาตนเองเปนสวนหนึ่งของทีม รวมวางแผนเพื่อใหท ีมประสบความสำเร็จ มีน้ำใจ
นักกีฬา เคารพกฎกติกา มารยาท และขอตกลงรวมกัน ทั้งการเลนประเภทเดี่ยวและประเภททีม
สวมบทบาทเปนผูเลน และผรู วมจดั กิจกรรมดว ยความรบั ผดิ ชอบ

101

 แนวทางการจัดการเรยี นรูฐานสมรรถนะ
สุขภาพกายและจิตท่ีดี ชวี มี สี ุข

ผลลัพธก ารเรยี นรูเมือ่ จบชวงชน้ั
1. ปฏบิ ตั ิตนตามหลักสุขบญั ญัติแหงชาติ ดูแลสขุ อนามัยทางเพศ ทำกิจวัตรประจำวนั กิน นอน พกั ผอ น เลน

และกจิ กรรมนันทนาการท่ีพัฒนา อารมณ และสังคมอยางเหมาะสมตามวยั ดู ฟง อาน แลกเปลยี่ น และ
ใชขอมลู ดา นสุขภาพจากส่ือสารสนเทศที่เหมาะสมตามวยั บอกผลของทางเลือกทต่ี ัดสินใจท่ีอาจเกิดขนึ้
ในแงบ วกและแงล บกับสุขภาพกายและจิตของตนเอง เพ่ือสรา งนิสัยการดแู ลสุขภาพท่ดี ีของตนเอง
2. ระมดั ระวัง ดูแลและปอ งกนั ตนเองใหป ลอดภัยจากอาการเจ็บปว ยหรอื โรคภัยตา ง ๆ อยางเหมาะสมตามวยั
และสุขภาพรายบุคคล
3. หลกี เลย่ี งการนำตนเองไปอยใู นสถานการณแ ละสภาพแวดลอ มท่เี สี่ยงและเปน อันตรายตอ สุขภาพของตนเอง
และผอู น่ื ปฏบิ ัติตนตามคำแนะนำและตดั สนิ ใจขอความชว ยเหลือจากบุคคลทีไ่ ววางใจอยางเหมาะสม
เมือ่ มอี าการเจ็บปว ยหรอื โรคภยั ตาง ๆ บาดเจบ็ จากอบุ ัตเิ หตุ หรือเหตรุ าย

ความรแู ละสมรรถนะทเี่ ชือ่ มโยงกัน ตวั อยางสถานการณ กิจกรรม และเคร่ืองมือทีใ่ ชสำหรบั นักเรยี น

1. ปฏิบัติตนตามหลักสขุ บัญญัตแิ หงชาติ ดแู ลสขุ อนามยั ทางเพศ ทำกิจวตั รประจำวันกนิ นอน พกั ผอ น
เลน และกจิ กรรมนนั ทนาการทพ่ี ฒั นา อารมณ และสังคมอยา งเหมาะสมตามวยั ดู ฟง อา น แลกเปลย่ี น

และใชข อ มลู ดา นสขุ ภาพจากสอ่ื สารสนเทศท่ีเหมาะสมตามวัย บอกผลของทางเลือกที่ตดั สนิ ใจทอ่ี าจเกิดขนึ้
ในแงบ วกและแงล บกบั สขุ ภาพกายและจติ ของตนเอง เพื่อสรา งนสิ ัยการดูแลสขุ ภาพท่ีดขี องตนเอง

1. ปฏบิ ัติตามหลักสขุ บญั ญัตแิ หงชาติ 1. ตดั สินใจเลอื กรับประทานอาหาร และการจดั อาหารสำหรับตนเอง
ดูแลรักษาอวัยวะภายนอก ในแตละม้ือดวยตนเอง หรอื รวมกับสมาชิกในครอบครวั ใหค รบ
และภายใน ดแู ลสขุ อนามยั ทางเพศ 5 หมู ในปรมิ าณทีเ่ หมาะสมกับวัย โดยเลย่ี งอาหารหวาน มัน เค็ม
เปนพฤติกรรมสุขภาพทีเ่ หมาะสม และอาหารทส่ี งผลเสยี ตอสขุ ภาพ
ซ่งึ จะนำไปสูก ารมสี ุขภาพกาย 2. ฝก อานขอมูลโภชนาการบนผลติ ภณั ฑอ าหาร เคร่อื งดม่ื และ
และจิตท่ีดี (S A K) ขนมขบเคยี้ ว
2. กินที่เหมาะสม เลน อยา งปลอดภัย 3. ประกอบอาหารอยา งงายทถ่ี กู สขุ ลักษณะสำหรบั ตนเองและผอู น่ื
จากอันตรายชวยทำงานบา น และคำนึงถึงความปลอดภัย
พักผอน นอนหลับอยางพอดี 4. ทำกิจกรรมนันทนาการนอกบานอยางปลอดภัยและเหมาะสม
ทำกิจกรรมนนั ทนาการนอกบา น 5. สงั เกตและปรับเปล่ียนการปฏบิ ตั ติ นใหเหมาะสมตามหลกั สขุ บญั ญตั ิ
ทพี่ อเหมาะกบั วัย เปน กจิ วตั ร แหง ชาติ
ประจำวนั ทช่ี ว ยสง เสรมิ การมี 6. รักษาความสะอาดของรางกายและสขุ อนามัยทางเพศไดอยา งถูกตอ ง
สขุ ภาพกาย สุขภาพจิตใหส มบูรณ เชน ผิวหนงั ฟน และปาก ผม เลบ็
(S A K)

102

3. ปรบั เปลี่ยนและสรางเสรมิ 7. สงั เกตพฤตกิ รรมการกิน การเลน การนอนและพกั ผอนของตนเอง
พฤติกรรมสุขภาพของตนเอง การบอกผลกระทบทีม่ ตี อ สขุ ภาพ และปรบั เปลี่ยนพฤติกรรมตนเอง
ใหเหมาะสมตามวยั ทำได ใหเหมาะสม
โดยการทำความเขาใจในสารสนเทศ 8. ทำความสะอาดของใชสวนตวั ของใชส วนรวม และสถานทใ่ี นบา น
ท่เี กย่ี วกบั สขุ ภาพจากสื่อตา ง ๆ และโรงเรียน ท่ีนำมาสูสขุ ภาวะทางกายและจิตทดี่ ี
ในชีวติ ประจำวนั ทงั้ วตั ถุประสงค 9. ฟงและอา นขอมูลดานสุขภาพจากส่ือตา งๆ เชน โทรทศั น อินเทอรเ น็ต
ประโยชนแ ละโทษ แผน พบั โปสเตอร นำไปสูก ารใชใ นชีวติ ประจำวนั
10. นำเสนอขอ มลู เกย่ี วกับการดแู ลสุขภาพแกผ อู ่ืน

2. ระมัดระวัง ดูแลและปองกันตนเองใหปลอดภยั จากอาการเจบ็ ปวยหรอื โรคภัยตาง ๆ
อยา งเหมาะสมตามวยั และสุขภาพรายบุคคล

1. ปอ งกันและปฏิบัตติ นเมือ่ มีอาการ 1. กำหนดสถานการณจำลองสำหรบั การฝกฝนการปอ งกัน ดแู ลตนเอง
เจบ็ ปว ยและบาดเจ็บท่เี กดิ ขนึ้ กบั และปฐมพยาบาลเมือ่ เจบ็ ปว ย
ตนเองและผอู ่ืน อบุ ตั ิเหตทุ างนำ้
และทางบก อุบัติเหตใุ นบาน
โรงเรียนและการเดนิ ทาง และ
การปฐมพยาบาลเปนวิธกี าร
ท่ีสำคญั ในการพฒั นาสขุ ภาวะกาย
และจิต

3. หลกี เลยี่ งการนำตนเองไปอยูในสถานการณและสภาพแวดลอ มทเี่ ส่ยี งและเปนอันตรายตอ สขุ ภาพ
ของตนเองและผูอ่นื ปฏบิ ตั ติ นตามคำแนะนำและตัดสนิ ใจขอความชว ยเหลอื จากบคุ คลที่ไวว างใจ

อยางเหมาะสม เม่ือมีอาการเจบ็ ปวยหรือโรคภยั ตา ง ๆ บาดเจบ็ จากอุบตั ิเหตุ หรือเหตุราย

1. หลีกเล่ยี งและปอ งกนั อันตราย 1. กำหนดสถานการณจำลองเพอ่ื ฝก ฝนการสงั เกต รับรู สถานการณ
จากคนแปลกหนาดวยการปฏเิ สธ และสภาพแวดลอ มทม่ี โี อกาสเสย่ี งและเปนอันตราย
และหลกี หนีจากสถานการณ 2. ฝก ฝนการปอ งกนั ตนเองจากอุบัติเหตุทางน้ำและทางบกและการปฏบิ ัติ
และขอความชวยเหลอื จากบคุ คล ตนในสถานการณจริงท้งั ท่บี า น โรงเรียน และระหวา งการเดนิ ทาง
ทไ่ี วว างใจ 3. ออกนอกสถานท่ีพบเจอบุคคลทห่ี ลากหลาย
2. บอกอาการเจ็บปวยของตนเอง 4. ฝก ฝนการเอาตัวรอดจากสถานการณทไี่ มน าไววางใจ
และผูอ นื่ แกพ อแม ผปู กครอง
และบุคคลใกลชิด การขอรบั
ความชวยเหลือจากบุคคล
ทไ่ี วว างใจ เปนพฤตกิ รรมทคี่ วร
ปฏิบตั ใิ นชีวติ ประจำวนั
เพ่ือจะไดร ับการดูแลรกั ษา

103

ใชท ักษะชวี ิต สรา งสัมพนั ธภาพทด่ี ี อยูร ว มกนั อยางมคี วามสุข

ผลลัพธการเรยี นรูเมอื่ จบชว งชั้น

4. สำรวจตนเอง และบอกความคิดความตองการ ความรูสึก จดุ เดน จุดดอย และขอ จำกัด ของตนเองในการทำ
กิจกรรมในชวี ิตประจำวัน ทงั้ สว นตัวและรวมกบั ผูอื่น และปรับปรุงพัฒนาตนเองใหเกดิ ความม่นั ใจ
และความภาคภูมใิ จ

5. สังเกตอารมณ พฤตกิ รรม ความรสู กึ ของตนเองและบุคคลรอบขาง แสดงออกดว ยพฤติกรรมทเี่ หมาะสม
ตามสถานการณอ ยา งมีเหตผุ ล รบั รู และหลกี เลยี่ งภาวะ หรือสถานการณท่ีกอ ใหเกดิ ความขดั แยง หรอื
ความไมส บายใจ ไมทำรายตนเอง ไมท ำรา ยผอู ืน่ ไมทำลายขาวของ ไมต อบโตดวยวิธกี ารทรี่ นุ แรง
ขอความชว ยเหลอื คำปรกึ ษา คำแนะนำจากผูใ หญท่ีไวว างใจ

6. มสี ว นรวมในกิจกรรมทางสขุ ภาพรวมกบั ครอบครัวและกลมุ เพอื่ นอยา งมีความสุข และมสี มั พันธภาพทด่ี ีกบั คนอ่ืน

ความรแู ละสมรรถนะทเ่ี ชอ่ื มโยงกัน ตวั อยา งสถานการณ กิจกรรม และเครอ่ื งมือทีใ่ ชสำหรบั นักเรยี น

4. สำรวจตนเอง และบอกความคิดความตองการ ความรสู ึก จดุ เดน จดุ ดอ ย และขอ จำกัด ของตนเอง
ในการทำกจิ กรรมในชวี ติ ประจำวัน ท้งั สวนตัวและรวมกับผูอน่ื และปรับปรงุ พฒั นาตนเอง
ใหเ กิดความม่นั ใจและความภาคภูมใิ จ
1. เห็นคณุ คาแหง ตน ทำใหม ี 1. ใหนกั เรียนแสดงความสามารถที่เปนจดุ เดนของตน เชน จดั กจิ กรรม
ความมั่นใจในการใชชีวิตประจำวัน เกม การละเลน การแสดงหนา ชน้ั เรียนตามความถนดั จดั โอกาส
ทงั้ ในดา นวิชาการและการใชช วี ิต ใหช นื่ ชมเพอื่ น
มีความภาคภมู ิใจในตนเอง 2. กำหนดสถานการณท่ที าทายในการแสดงออกอยา งมั่นใจ และ
เปนส่ิงทตี่ อ งสรางขน้ึ ดวยการรบั รู ความภาคภูมใิ จในตนเอง
และเขา ใจความตองการ 3. วางแผนพัฒนาความสามารถ จุดเดน จดุ ดอ ย และขอ จำกัด
ความรสู ึก ความสามารถ จดุ เดน ของตนเอง
จดุ ดอ ย และขอ จำกัดของตนเอง

5. สงั เกตอารมณ พฤติกรรม ความรสู กึ ของตนเองและบคุ คลรอบขาง แสดงออกดว ยพฤตกิ รรมที่เหมาะสม
ตามสถานการณอยา งมีเหตผุ ล รับรแู ละหลีกเลี่ยงภาวะ หรอื สถานการณท ีก่ อใหเกดิ ความขดั แยง หรอื
ความไมส บายใจ ไมทำรา ยตนเอง ไมทำรายผูอ น่ื ไมท ำลายขาวของ ไมตอบโตดว ยวธิ ีการที่รนุ แรง
ขอความชว ยเหลอื คำปรึกษา คำแนะนำจากผใู หญท ี่ไวว างใจ

1. สังเกตอารมณ พฤติกรรม 1. ฝกฝนสงั เกตอารมณ ความรูส ึกของตนเอง ขณะปฏบิ ัติกิจกรรม
ความรูสึกของตนเอง และบคุ คล รวมกับผอู น่ื บันทกึ สงิ่ ทที่ ำไดดี ส่งิ ทีต่ องปรบั ปรงุ
รอบขา ง แสดงออกดว ยพฤติกรรม 2. ปรับเปลย่ี นการแสดงออกทางความคดิ ความตองการ และความรสู กึ
ท่เี หมาะสมตามสถานการณอ ยางมี ในการอยรู ว มกนั
เหตุผล รบั รแู ละหลีกเลยี่ งภาวะ
หรือสถานการณทก่ี อใหเ กิด

104

ความขดั แยง หรือความไมสบายใจ
ไมท ำรายตนเอง ไมทำรายผูอืน่
ไมทำลายขา วของ ไมต อบโต
ดวยวธิ ีการทีร่ ุนแรง
ขอความชว ยเหลือ คำปรึกษา
คำแนะนำจากผูใ หญท ่ีไววางใจ
เปนการกระทำทต่ี อ งฝก ฝน
ใหป ฏิบตั ไิ ดใ นสถานการณ
เฉพาะหนา ในการอยรู วมกบั ผูอ่นื

6. มสี ว นรว มในกจิ กรรมทางสขุ ภาพรว มกับครอบครัวและกลุม เพ่ือนอยา งมคี วามสขุ
และมีสมั พนั ธภาพทีด่ กี ับคนอน่ื

1. สรา งสัมพันธภาพทดี่ ีกบั เพื่อน ครู 1. ทำกจิ กรรมในสถานการณท ้งั ในชีวิตประจำวนั และสถานการณ
และคนในครอบครัว ชว ยให ในโอกาสพเิ ศษรว มกบั เพอื่ น ครู และคนในครอบครัว
อยูรว มกนั ทำกิจกรรมรวมกนั
ในครอบครวั และกบั เพ่ือนอยา งมี
ความสุข ทำไดโ ดย (A S K)
- สื่อสารใหผ ูอ น่ื เขาใจท่เี ออ้ื ตอ
การตอบรับเชงิ บวก
- ควบคุมอารมณไ ดเ หมาะสม
ตามวยั และสถานการณ
- ปฏิเสธที่ไมสรางความแตกแยก
ราวฉาน
- สงั เกตและเปนผฟู ง ท่ดี ี เพอ่ื รับรู
อารมณ ความรสู ึกของผูอ่นื
- แสดงพฤติกรรมเชงิ บวกเม่ือเกดิ
ความขัดแยงอยา งเหมาะสม
ตามคำแนะนำ

105

กจิ กรรมสรางสขุ สนกุ กบั กิจกรรมทางกาย

ผลลัพธการเรยี นรูเม่ือจบชวงชน้ั

7. เคล่อื นไหวรา งกายไดสัมพันธกัน มีทกั ษะการเคล่ือนไหวพื้นฐานไดอ ยา งถูกตอ งและหลากหลายรปู แบบ
ทง้ั มีอปุ กรณแ ละไมม อี ปุ กรณอ ยา งมสี ติ ดว ยความแรง ระยะทาง หรือมีความแมนยำในบริบททเี่ หมาะสม
โดยคำนงึ ถงึ ความปลอดภัยของตนเองและผูอนื่

8. เลน เกม เลน การละเลน พ้นื เมือง และออกกำลังกาย และเลน กฬี า เปนประจำสมำ่ เสมอจนเปน นิสัย
ดว ยความสนกุ สนาน ปลอดภยั และรักษาสิง่ แวดลอ ม

9. เลน รว มกนั กับเพ่ือนโดยรับรวู า ตนเองเปนสว นหนงึ่ ของทีม รว มวางแผนเพอื่ ใหทมี ประสบความสำเรจ็ มนี ้ำใจ
นักกฬี า เคารพกฎกตกิ า มารยาท และขอตกลงรวมกัน ท้งั การเลนประเภทเด่ียวและประเภททีม สวมบทบาท
เปน ผูเ ลน และผูรวมจัดกจิ กรรมดว ยความรบั ผดิ ชอบ

ความรแู ละสมรรถนะทเ่ี ชอ่ื มโยงกัน ตัวอยางสถานการณ กจิ กรรม และเคร่อื งมอื ที่ใชส ำหรบั นักเรยี น

7. เคลือ่ นไหวรางกายไดส มั พันธก นั มที ักษะการเคลือ่ นไหวพืน้ ฐานไดอ ยา งถกู ตอ งและหลากหลายรปู แบบ
ท้งั มอี ุปกรณแ ละไมมีอุปกรณอ ยา งมสี ติ ดว ยความแรง ระยะทาง หรอื มีความแมนยำในบริบทที่เหมาะสม
โดยคำนงึ ถงึ ความปลอดภยั ของตนเองและผอู น่ื

1. เคล่อื นไหวรางกายทกุ สว นไดอ ยา ง 1. ฝกการเคลอื่ นไหวพน้ื ฐานในชีวิตประจําวนั
สัมพันธ มที ักษะการเคลอื่ นไหว - แบบอยกู ับท่ี เชน นั่ง ยนื กมเงย เอียง ซาย ขวา เคลอ่ื นไหว ขอ มือ
รางกายพื้นฐานท่ถี กู ตอ งในรูปแบบ ขอ เทา แขน ขา กระโดด บดิ ตัว ดึง ผลัก ยอ ยดื เขยง พับตัว
ตาง ๆ เนน การเคล่อื นไหวรางกาย เคลอ่ื นไหวลําตวั
ผา นการเลน เปนหลกั ตามธรรมชาติ - แบบเคลื่อนที่ เชน เดิน วิ่ง กระโดด กล้งิ ตวั กระโดด เขยง กาวชดิ กา ว
อยางสมดุล เปน การเตรียม วงิ่ ตามทิศทางทก่ี ําหนด เดินตอเทา เดินถอย - หลัง กระโจน
ความพรอ มของรา งกายในการทำ - แบบใชอ ปุ กรณประกอบ เชน จบั โยน เตะ เคาะ คีบ ขวา ง ตี ดีด
กิจกรรมทางกายอยา งคลองแคลว ขวาง โยน
และปลอดภัย เลน เกม ออกกำลงั กาย 2. วธิ ีการควบคมุ การเคลอื่ นไหวรา งกายแบบตาง ๆ อยางมที ิศทาง
และกฬี า 3. ทำกิจกรรมทางกาย
2. มีกิจกรรมทางกาย เคลื่อนไหว - กิจกรรมที่ใชใ นการเคลอ่ื นไหวตามธรรมชาติ เชน เลนเกมเบ็ดเตลด็
รา งกายตอ งมสี ติ และคำนงึ ถงึ - กจิ กรรมทางกายทว่ี ิธเี ลน อาศยั การเคลื่อนไหวพ้ืนฐานทงั้ แบบอยกู ับท่ี
ความปลอดภยั ของตนเองและผูอน่ื เคลอื่ นท่ี และใชอ ปุ กรณป ระกอบ
- กจิ กรรมทางกายท่ีใชทกั ษะการเคลอื่ นไหว แบบบังคับทศิ ทาง
การรบั รูถ งึ ขนาดของพ้ืนที่ ในการเลนเกม เบด็ เตล็ด
- กิจกรรมทางกายทจี่ ำเปนในการใชช ีวิตประจำวัน ที่เช่อื มโยงกับ
ความปลอดภยั เชน วา ยนำ้ เดนิ วิง่ ออกกำลังกายในชมุ ชน
- กิจกรรมทางกายทส่ี นใจ เชน ขจ่ี กั รยาน สำรวจธรรมชาติ

106

8. เลน เกม เลน การละเลน พนื้ เมือง และออกกำลังกาย และเลน กฬี า เปนประจำสมำ่ เสมอจนเปนนสิ ัย
ดว ยความสนกุ สนาน ปลอดภัย และรกั ษาสิ่งแวดลอ ม

1. เลน เกม เลน การละเลน พื้นเมือง 1. เตรียมและเก็บอุปกรณเขาท่ี
ออกกำลงั กายเปน ประจำ 2. รักษาส่งิ แวดลอ มทีอ่ าจไดรับผลจากการเลนของตนเองและเพอ่ื น
และเลน กฬี าจะชวยสรางเสรมิ 3. ดแู ลตนเองและหลกี เล่ยี งการเกดิ อบุ ตั ิเหตทุ ี่เกิดขนึ้ ระหวาง
สุขภาพกาย ใหแข็งแรง
และสขุ ภาพจติ ใหแจมใส การเลนเกม การละเลนพน้ื เมอื ง และออกกำลังกาย และเลนกฬี า
มคี วามสนกุ สนาน โดยคำนงึ ถงึ 4. วางแผนดแู ลสขุ ภาพตัวเองดวยการทำกิจกรรมทางกาย ออกกำลังกาย
ความปลอดภัย และสงิ่ แวดลอ ม
และเลนกีฬา

9. เลน รว มกนั กบั เพอ่ื นโดยรบั รูว าตนเองเปน สวนหน่ึงของทีม รว มวางแผนเพอ่ื ใหท มี ประสบความสำเรจ็
มนี ้ำใจนกั กฬี า เคารพกฎกติกา มารยาท และขอ ตกลงรว มกัน ท้งั การเลนประเภทเด่ยี วและประเภททมี
สวมบทบาทเปน ผเู ลน และผรู วมจัดกจิ กรรมดว ยความรบั ผดิ ชอบ

1. เลน เกม เลน การละเลนพ้ืนเมอื ง 1. เลนเกม และเลนการละเลน พืน้ เมอื ง และกฬี าตามบริบท ทัง้ ประเภท
และกฬี ารวมกนั เปนทีม รบั รู เดย่ี วและทมี ออกกำลังกายเปนประจำอยางสมำ่ เสมอ
และเขา ใจวาตนเปนสว นหนงึ่ 2. วางแผนเลน เกม และเลน การละเลน พน้ื เมือง กีฬาเปนทมี รวมกับ
ของทมี รว มวางแผนเพอ่ื ใหทมี เพื่อน กำหนดกติกา กฎเกณฑรว มกัน
ประสบความสำเร็จ 3. ฝก ซอ มการเลนกีฬาเปนทมี กับเพือ่ น ผา นสถานการณก ารรวมฝกฝน
แสดงความสนใจ ใสใ จ และ รว มฝาฟน รวมกนั เปน ทีม ยอมรับความแตกตาง ความถนดั ของ
หว งใยเพ่อื นในทีม มนี ้ำใจนกั กีฬา แตล ะคน
เคารพกฎ กติกา มารยาท และ
ขอ ตกลงรว มกนั
2. รวมแขง ขันเกม การละเลน
พื้นเมอื ง และกฬี า กบั เพ่อื น
เปน การแขง ขันในฐานะนกั กฬี า
สมคั รเลน มงุ สรางความสามัคคี
และมติ รภาพ

107

สาระการเรยี นรูสังคมศกึ ษา ประวตั ิศาสตร หนา ท่พี ลเมอื ง และศีลธรรม

 สาระสำคญั ของสาระการเรยี นรู
ความสำคญั ของสาระการเรยี นรูสงั คมศึกษา ประวตั ศิ าสตร หนา ทพ่ี ลเมือง และศลี ธรรม
สาระการเรียนรูนี้ชวยใหผูเรียนใชชีวิตทั้งในฐานะปจเจกบุคคล และการอยูรวมกันในสังคม เปนพลเมืองดี

ของสังคม ในชวงชั้นที่ 1 นี้ เปนการเรียนเรียนรูเรื่องราวเกี่ยวกับครอบครัว โรงเรียน และชุมชน มีสมรรถนะเฉพาะ
ดังน้ี

สาระการเรียนรูนี้ มีสมรรถนะเฉพาะ 5 สมรรถนะ ไดแก 1) ทำกิจกรรมในชีวิตประจำวันที่แสดงถึง
ความตระหนักและเห็นคุณคาในประวัติศาสตร สังคม วัฒนธรรมของครอบครัว โรงเรียนและชุมชน
2) ใชชีวิตประจำวันรวมกับผูอื่นโดยรักษาสิทธิของตน เคารพสิทธิของผูอื่น และรับผิดชอบตามบทบาท
หนาที่ของตนเอง 3) ใชชีวิตประจำวันอยางรับผิดชอบตอสิ่งแวดลอมดวยความเขาใจลักษณะทางกายภาพ
ของสิ่งตางๆ ที่อยูรอบตัวและชุมชน 4) กำกับตนเองในการใชจายของตนเอง ครอบครัว และโรงเรียน และ
5) ใฝทำความดี และอยูรว มกับผอู ่ืนดว ยดีบนหลกั ปฏิบตั ขิ องศาสนาทนี่ ับถอื

สมรรถนะเฉพาะทั้ง 5 สมรรถนะดังกลาว มีความสัมพันธเชื่อมโยงกับสมรรถนะหลักทั้ง 6 สมรรถนะ
และบูรณาการกนั เปนผลลพั ธก ารเรยี นรชู ว งชน้ั 8 ขอ ซ่ึงเปน เปาหมายของชว งชน้ั น้ี

ผลลัพธการเรียนรูชวงชั้นที่ 1 ทั้ง 8 ขอ ดังกลาว นำไปกำหนดเปนผลลัพธการเรียนรูชั้นประถมศึกษา
ปที่ 1 - 3 โดยตองคำนึงถึงการบูรณาการสมรรถนะหลักและสมรรถนะเฉพาะดวย เพื่อใหเมื่อผูเรียน
บรรลผุ ลลพั ธการเรียนรชู นั้ ปแลว จะนำไปสกู ารบรรลุผลลัพธก ารเรยี นรูชว งชัน้ ตามทห่ี ลกั สูตรกำหนดไว

ลักษณะเฉพาะ/ ธรรมชาตขิ องสาระการเรียนรู
สาระการเรียนรูนี้เปนสาระการเรียนรูที่วาดวยการศึกษาอยางเปนระบบเพื่อหาคำตอบเกี่ยวกับเรื่องราว
ทเี่ กดิ ขน้ึ ในอดตี ทำใหเ ขาใจสังคมในอดีตไดใกลเคยี งกับความเปน จริงมากทสี่ ดุ เพือ่ นำมาเสริมสรางความเขาใจ
ในสังคมปจจุบัน รวมทั้งความภาคภูมิใจในครอบครัว โรงเรียน และชุมชน อันสงผลตอพฤติกรรมในปจจุบัน
การปฏิบัติตนตามสิทธิ บทบาท หนาที่ในการอยูรวมกัน รวมไปถึงความรับผิดชอบตอตนเองในการใชจาย และ
การใชทรัพยากรโดยคำนึงถึงผลกระทบตอตนเอง และสิ่งแวดลอม อันจะนำไปสูการเปนสมาชิกที่ของ
ประเทศชาติที่ไดรับการพัฒนาระบบความคิด พิจารณา ไตรตรองกอนตัดสินใจทำสิ่งใด ๆ ในการใชชีวิต
รวมกับผูอื่น รวมทั้งวาดวยการปฏิบัติตนตามหลักของศาสนาที่ตนนับถือดวยสำนึกที่ดี ที่ไดรับการปลูกฝง
ทำใหเปนผูมีจิตใจดี คิดและทำแตสิ่งที่ดี อันเปนประโยชนและไมสรางความเดือดรอนทั้งตอตนเอง ผูอื่น และ
สวนรวม
จดุ เนน การพฒั นา
การพัฒนาผูเรียนในแตละชั้นป ควรจัดสถานการณจากเรื่องราวใกลตัวไปสูไกลตัว โดยในชั้นประถมศึกษา
ปท่ี 1 เนน การปฏิบัตติ นเปน สมาชกิ ที่ดีทเ่ี ขาใจประวัติ ความเปนมา บรบิ ททางสังคมวฒั นธรรมและสิ่งแวดลอม
ในระดับครอบครัว ชน้ั ประถมศกึ ษาปท ่ี 2 จดั สถานการณในบริบทของหอ งเรยี นและโรงเรยี น ช้ันประถมศึกษา
ปท ่ี 3 เนน ที่บรบิ ทของชมุ ชนทผ่ี ูเ รยี นอาศัยอยู

108
สำหรบั ชว งชัน้ ที่ 1 ไดจ ัดผลลพั ธก ารเรียนรชู วงชั้น เปน 4 หัวขอ ดงั นี้
เหตุการณในอดีตของครอบครัว โรงเรียน และชุมชน เปนการบูรณาการใหนักเรียนใชคนหาเรื่องราว
ความเปนมาของครอบครัว และโรงเรียนอยางเปนระบบ ผานการทำกิจกรรมรวมกันกับเพื่อนและผูเกี่ยวของ
จนสามารถทำความเขาใจเหตุการณตาง ๆ นำเสนอโดยมีหลักฐานและแหลงขอมูลที่ชัดเจนมาสนับสนุน
นำไปสูการปฏบิ ตั ิตนทีเ่ ห็นแสดงถึงความภาคภมู ใิ จในครอบครัวและโรงเรยี น
ชีวิตในบาน โรงเรียน และชุมชน เปนการบูรณาการใหนักเรียนฝกการใชชีวิตจากสังคมใกลตัว
ไปสูสังคมที่ไกลตัว ที่คำนึงถึงบทบาท สิทธิ หนาที่และเสรีภาพ ในฐานะที่เปนสมาชิกของสังคม ควบคุมอารมณ
และความรูสึกและปฏิบัติตนในการอยูรวมกับผูอื่นที่มีความแตกตาง และทำประโยชนตอสวนรวม โดยไมสราง
ความเดือดรอนตอตนเอง ผูอื่น สวนรวม และสำรวจขอมูลโดยใชแผนที่ แผนผัง รูปถาย เพื่อจัดระเบียบและ
ดูแลรักษาสิ่งแวดลอม
การวางแผนเงินและการใชทรัพยากร เปนการบูรณาการใหนักเรียนไดวางแผนรวมกับคนในครอบครัว
เพื่อน และครู เรียนรูและพัฒนาตนเปนคนที่ใชจายเงินและทรัพยากรอยางมีการวางแผน ประหยัด เพื่อลด
คา ใชจ ายของตนเอง ครอบครวั และโรงเรยี น และเหน็ ความสำคญั ของการออม
วฒั นธรรมทองถ่ินและความเปนไทย เปนการบูรณาการใหน กั เรียนเกดิ ความภาคภูมิใจในความเปนไทย
เหน็ ความคณุ คาของวัฒนธรรมของชมุ ชนและทอ งถิน่ โดยแยกแยะประโยชนสวนตนออกจากประโยชนสว นรวม
เคารพสถาบันหลักและสัญลักษณข องชาติไทย
การนำไปใชใ นชวี ิตจริง
จากการฝกฝนใหผูเรียนไดใชกระบวนการสืบคนเรื่องราวในอดีตของครอบครัว โรงเรียน ชุมชน ทำให
ผเู รียนมีสมรรถนะในการสือ่ สารดว ยภาษา เพอื่ คน หาขอเท็จจริงจากแหลง ขอ มูลท่ีนาเช่ือถอื อาศยั การคิดขั้นสูง
เพื่อวิเคราะหสาเหตุและผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลง ซึ่งผูเรียนสามารถนำไปใชในการทำความเขาใจ
และคน หาขอ มลู เร่ืองราวตา ง ๆ ท่ตี นเองอยากหาคำตอบ
จากการฝกฝนใหผูเรียนสามารถอยูรวมกับผูอื่นอยางมีคุณธรรม ศีลธรรมและจริยธรรม เปนสิ่งสำคัญ
ที่ชวยใหผูเรียนสามารถยอมรับความแตกตางหลากหลายทางความคิด ความเชื่อและการปฏิบัติของบุคคล
ตระหนักถึงความสัมพันธระหวางตนเองกับสิ่งแวดลอมที่ตองรวมกันดูแลรักษา นำไปสูการทำตน
ใหเปนประโยชน รวมรับรูและแกปญหาโดยไมสรางความเดือดรอนใหกับตนเองและผูอื่น และไมสงผลเสีย
ตอ สง่ิ แวดลอ ม
จากการฝกฝนเรื่องการใชเงินและทรัพยากรอยางมีสติ รูผลที่เกิดขึ้นจากการใชเงินและทรัพยากร
ของตนเอง ชวยลดปญหาทางการเงินและการใชทรัพยากรอยางไมรูคุณคา ที่จะเกิดขึ้นในอนาคตท้ังในระดับตนเอง
และสว นรวม
การบรู ณาการกับสาระการเรยี นรตู า ง ๆ
ภาษาไทย/ ภาษาตางประเทศ สามารถจัดสถานการณโดยใชคำศัพทและเรื่องราวเกี่ยวกับประวัติ
ความเปนมาและวิถีชีวิตในครอบครัว โรงเรียนและชุมชน พัฒนาความสามารถในการอาน การตั้งคำถาม
เพื่อสบื คน ขอ มูล การบันทกึ และสรุปขอ มูล ตลอดจนการใชภ าษาเพอ่ื การนำเสนอเรอ่ื งราว
คณิตศาสตร สามารถใชทักษะการอานและแปลขอมูลจากสถิติอยางงายเพื่อทำความเขาใจเรื่องราว
รอบตัว สามารถบูรณาการรวมกันในเรื่องการคำนวณเงินเพื่อวางแผนการใชจายและทรัพยากรใหคุมคา
และบูรณาการในเรอ่ื งการอา นปฏทิ นิ และการคำนวณเวลาเพ่ือเชอ่ื มโยงการมีสว นรวมในกจิ กรรมทางวัฒนธรรม
ประเพณีในรอบปแ ละการทำความเขา ใจประวตั ิความเปนมาของครอบครัว โรงเรยี นและชุมชน

109

ศิลปะ สามารถใชจินตนาการในการสรางสรรคงานศิลปะที่สื่อความหมายของเรื่องราว ความคิด
และความรูสกึ ท่มี ีตอ สถานการณและเหตุการณตาง ๆ รอบตัว เพื่อใหก ารสอ่ื สารมีความชดั เจน และนาสนใจมากขนึ้

สุขศึกษาและพลศึกษา สามารถจัดกิจกรรมสงเสริมการอยูรวมกันกับผูอื่น มีมนุษยสัมพันธที่ดี
การจัดการอารมณและความรูสึก รวมสรางบรรยากาศแหงความเขาใจและการพึ่งพาซึ่งกันและกัน
ในการรวมการแกป ญ หาความขัดแยงในฐานะท่ีเปน สมาชกิ ของครอบครัว โรงเรยี นและชมุ ชน

วิทยาศาสตรและระบบธรรมชาติ สามารถจัดกิจกรรมบูรณาการในประเด็นเกี่ยวกับทรัพยากร
และส่งิ แวดลอ ม และการปฏิบตั ติ นเพ่อื รับมอื กบั ภัยพิบัติ รวมกันระหวา งกลมุ สาระการเรียนรไู ด
 ความสมั พันธระหวา งสมรรถนะหลักและสมรรถนะเฉพาะ

สมรรถนะเฉพาะ สมรรถนะหลกั

1. ทำกิจกรรมในชวี ติ ประจำวนั ทแ่ี สดงถงึ ความตระหนกั และเหน็ คณุ คาในประวัติศาสตร สงั คม
วัฒนธรรม ของครอบครวั โรงเรียนและชุมชน
1.1 สอบถาม คน หาคำตอบของเร่ืองราว บคุ คลในครอบครวั โรงเรยี นและ ๒. การคิดข้ันสงู
ชุมชน ประวัติความเปนมาและวถิ ชี วี ติ ลำดบั เวลาและเหตุการณ ๓. การสอ่ื สาร
สำคัญ ที่สง ผลตอการเปลี่ยนแปลงของครอบครวั โรงเรยี น และชมุ ชน ๕. การเปน พลเมอื งที่เขม แขง็
จากอดตี ถงึ ปจ จุบัน โดยแสดงหลักฐานและแหลง ขอ มูลทเ่ี กยี่ วของ
อยา งเหน็ คุณคาและภาคภูมใิ จ และทำกิจกรรมในชีวิตประจำวันท่ี
แสดงถึงความตระหนกั ของผลการกระทำในอดีตที่มีตอ ปจจบุ ัน
และผลของการกระทำในปจ จบุ นั ที่มผี ลตออนาคต
1.2 ปฏิบตั ิและรว มกิจกรรมตามประเพณีและวฒั นธรรมของชมุ ชน
และทองถิ่นอยางเห็นคุณคาและคำนึงถึงผลที่อาจเกิดขึ้นตอตนเอง
สังคมและสงิ่ แวดลอ ม
2. ใชชวี ิตประจำวนั รว มกบั ผอู ื่นโดยรกั ษาสิทธิของตน เคารพสิทธขิ องผอู นื่ และรับผดิ ชอบตามบทบาท
หนาทข่ี องตนเอง
2.1 ปฏบิ ตั ิตนตามบทบาทหนาท่ีทมี่ ีตอครอบครัว โรงเรียน และชมุ ชน ๑. การจดั การตนเอง
ใชแ ละยอมรบั ขอตกลง กฎ กติกาท่สี รา งข้ึนรวมกนั ๔. การรวมพลงั ทำงานเปนทมี
2.2 แลกเปลีย่ นความคิดเหน็ อยา งมเี หตุผล รวมตัดสินใจในการแกปญ หา ๕. การเปนพลเมืองท่ีเขม แขง็
หรอื ความขัดแยงในสถานการณตา ง ๆ และทำกจิ กรรมรว มกัน
อยางมีมารยาท ในครอบครวั โรงเรยี น และชุมชน เตม็ ใจเสียสละ
ประโยชนสวนตนเพอื่ สว นรวมดว ยความรสู ึกวา เปน สมาชิก
ของครอบครัวช้ันเรยี น และโรงเรียน

110

2.3 รักษาสทิ ธพิ ้นื ฐานของตน ไมล ะเมดิ สทิ ธขิ องผูอ ื่น ปฏิเสธเพอื่ ไมใ หตน
ถกู รงั แก หรอื ละเมดิ สิทธเิ สรภี าพ ท้ังรา งกายจติ ใจ ทรัพยส ินและ
แจง ผูใหญที่เกย่ี วของ

2.4 แสดงพฤตกิ รรมทงั้ ทางกายและวาจาในการยอมรับความคิด
ความเช่ือและการปฏิบตั ขิ องบคุ คลอ่ืนทแี่ ตกตางกันโดยปราศจากอคติ
และการเหมารวม รวมท้งั ไมก ลนั่ แกลงเพือ่ น (Bullying)

3. ใชช วี ิตประจำวันอยา งรบั ผดิ ชอบตอสง่ิ แวดลอ มดวยความเขาใจลักษณะทางกายภาพของสิ่งตางๆ

ทีอ่ ยรู อบตัวและชมุ ชน

3.1 ใชแ ผนผัง แผนทแ่ี ละรปู ถายในการระบุวา ตนเองอยู ณ พนื้ ทใี่ ด ๒. การคดิ ขน้ั สงู
ในโรงเรียน ชมุ ชน คนหาสถานทบี่ นแผนท่ี และอธิบายลักษณะ ๔. การรวมพลงั ทำงานเปนทมี
สง่ิ แวดลอมตาง ๆ ในบา น หอ งเรยี น โรงเรียน และลกั ษณะ ๕. การเปนพลเมอื งที่เขม แข็ง
ทางกายภาพในชมุ ชน ๖. การอยูร วมกบั ธรรมชาติ
3.2 มสี วนรวมในการจดั ระเบียบและดแู ลรกั ษาส่งิ แวดลอมที่บาน และวิทยาการอยางย่ังยืน
หองเรยี น โรงเรยี น ดว ยความเขาใจในความสมั พนั ธระหวาง
สง่ิ แวดลอ มกบั ชวี ติ ความเปน อยขู องตนเองและสวนรวม
4. กำกับตนเองในการใชจา ยของตนเอง ครอบครวั และโรงเรยี น
4.1 วางแผนการใชจายและออมเงนิ ของตนเองอยา งเหมาะสมและมีวนิ ัย ๑. การจัดการตนเอง
และชวยลดคา ใชจายในครอบครัว ๒. การคิดข้นั สงู
4.2 ใชทรพั ยากรในชวี ติ ประจำวันอยา งประหยัด คุมคา และพอเพยี ง ๔. การรวมพลงั ทำงานเปน ทมี
เพ่อื ลดคา ใชจาย ใชของสว นรวมอยา งระมัดระวงั ดวยความตระหนกั ๕. การเปน พลเมืองท่เี ขม แข็ง
ถึงผลกระทบของการใชท รพั ยากรทม่ี ตี อ ตนเอง ครอบครวั
และโรงเรยี น
5. ใฝทำความดี และอยรู ว มกบั ผูอนื่ ดวยดีบนหลกั ปฏิบตั ขิ องศาสนาท่นี ับถือ
5.1 ทำกจิ กรรมตาง ๆ ในชวี ติ ประจำวันอยางมสี ติ และสมาธิ ๑. การจัดการตนเอง
5.2 อยูร วมกับผูอืน่ ดวยดี บนพ้ืนฐานของหลักปฏบิ ตั ใิ นศาสนาทต่ี นนบั ถอื ๒. การคิดขนั้ สงู
โดยไมส รางความเดอื ดรอ นตอตนเอง ผอู ื่น และสวนรวม ๔. การรวมพลงั ทำงานเปนทมี
๕. การเปนพลเมืองทีเ่ ขม แข็ง

 ผลลพั ธการเรยี นรเู มื่อจบชว งชนั้ ท่ี 1
1. นำเสนอเรอื่ งราวบคุ คล วตั ถุ และสถานท่ที เี่ กย่ี วขอ งกับครอบครวั โรงเรยี น และชุมชน ประวัติความเปนมา

และวิถชี ีวติ ลำดบั เวลาและเหตกุ ารณส ำคัญ ที่สง ผลตอ การเปล่ยี นแปลงจากอดตี ถึงปจจุบนั และอธบิ ายผล
ของการเปลี่ยนแปลงที่มีตอวิถีชีวิตของตนและคนในชุมชน โดยแสดงหลักฐาน และแหลงขอมูลที่เกี่ยวของ
ดวยภาพและภาษาของตนเองที่เขาใจงาย ชัดเจน จากการสอบถาม คนหาคำตอบอยางเปนขั้นตอน
และทำกิจกรรมในชีวิตประจำวันที่แสดงถึงความตระหนักของผลการกระทำในอดีตที่มีตอปจจุบัน
และผลของการกระทำในปจจุบันที่มีผลตออนาคต ดวยความรูสึกถึงการเปนสวนหนึ่งของครอบครัว
โรงเรยี น และชุมชน

111

2. สำรวจขอมูลเกี่ยวกับตำแหนง ระยะและทิศทางของสิ่งตางๆและสถานที่ โดยประยุกตใชแผนที่ แผนผัง
รูปถาย เพื่อการวางแผนการทำงาน การใชชีวิต และการรวมจัดระเบียบและดูแลรักษาสิ่งแวดลอมที่บาน
หองเรียน โรงเรยี น และชุมชน ดวยความตระหนักในเหตุและผลของการกระทำของตนเองและคนในชุมชน
ท่ีมีตอสง่ิ แวดลอม ซง่ึ สง ผลกระทบตอชีวิตความเปนอยู

3. ทำกิจกรรมและอยูรวมกับผูอื่นอยางมีมารยาท บนพื้นฐานของหลักปฏิบัติในศาสนาที่ตนนับถือ ปฏิบัติตน
ตามบทบาทหนาที่ ยอมรับขอตกลง กฎ กติกาที่สรางรวมกัน แลกเปลี่ยนความคิดเห็นอยางมีเหตุผล
รวมตัดสินใจในการแกปญหาหรือความขัดแยงในสถานการณตาง ๆ โดยเต็มใจเสียสละประโยชนสวนตน
เพอื่ สวนรวม ดว ยความรูสึกวา เปนสมาชกิ ของครอบครัว ช้นั เรียน และโรงเรียน

4. ปฏิบัติตนบนพื้นฐานสิทธิของตน ไมละเมิดสิทธิของผูอื่น ปฏิเสธเพื่อไมใหตนถูกรังแก หรือละเมิด
สิทธิเสรีภาพ ทั้งรางกาย จิตใจ ทรัพยสิน และแจงผูใหญที่เกี่ยวของ แสดงพฤติกรรมเชิงบวก ทั้งทางกาย
และวาจาเมื่อรวมกิจกรรมหรือทำงานกับผูอื่น ที่แสดงถึงการยอมรับความคิด ความเชื่อและการปฏิบัติ
ของบุคคลอื่นที่แตกตางกันโดยปราศจากอคติ และการเหมารวม รวมทั้งไมกลั่นแกลงเพื่อน (Bullying)
ควบคุมอารมณและความรสู กึ ของตน ไมท ำใหผ อู ืน่ เดือดรอน

5. รวมกับสมาชิกในครอบครัวในการระบุสาเหตุและวิธีการแกไขปญหา เพื่อนำไปสูการแยกแยะความตองการ
และความจำเปน วางแผนการใชจาย และออมเงินอยางเหมาะสมและมีวินัย เพื่อแสดงถึงความรับผิดชอบ
ดว ยกันในการลดคา ใชจาย

6. ระมัดระวังในการใชของสวนรวมและทรัพยากรในการทำงาน การทำกิจกรรม การทำกิจวัตรประจำวัน
อยางประหยัด คุมคา และพอเพียง ดวยความตระหนักถึงผลของการใชทรัพยากรที่มีตอตนเอง ครอบครัว
และโรงเรียน

7. เขารวมกิจกรรมตามประเพณีและวัฒนธรรมของชุมชนและทองถิ่นอยางเห็นคุณคาและไมกอใหเกิดผลเสยี
ตอตนเอง สงั คมและสงิ่ แวดลอม

8. ปฏิบัติตนไดอยางถูกตองที่แสดงถึงการเคารพสถาบันหลักและสัญลักษณของชาติไทย และรวมกิจกรรม
ทีท่ ำประโยชนเ พ่อื สวนรวมตามกำลงั ของตนภายใตการดแู ลและคำแนะนำ

 แนวทางการจดั การเรียนรูฐานสมรรถนะ

๑. เหตุการณในอดีตของครอบครัว โรงเรยี น และชุมชน

ผลลัพธการเรยี นรเู ม่ือจบชวงชนั้
1. นำเสนอเรื่องราวบุคคล วัตถุ และสถานที่ที่เกี่ยวของกับครอบครัว โรงเรียนและชุมชน ประวัติความเปนมา

และวิถีชีวิต ลำดับเวลาและเหตุการณสำคัญ ที่สงผลตอการเปลี่ยนแปลงจากอดีตถึงปจจุบัน โดยแสดง
หลักฐานและแหลงขอมูลที่เกี่ยวของดวยภาพและภาษาของตนเองที่เขาใจงาย ชัดเจน จากการสอบถาม
คนหาคำตอบอยางเปนขั้นตอน และทำกิจกรรมในชีวิตประจำวันที่แสดงถึงความตระหนักของผลการกระทำ
ในอดีตที่มีตอปจจุบัน และผลของการกระทำในปจจุบันที่มีผลตออนาคต ดวยความรูสึกถึงการเปนสวนหน่ึง
ของครอบครวั โรงเรยี นและชมุ ชน
ความรแู ละสมรรถนะทเ่ี ชอ่ื มโยงกนั ตัวอยางสถานการณ กิจกรรม และเครือ่ งมือท่ใี ชสำหรบั นกั เรยี น

112

1. นำเสนอเรื่องราวบุคคล วัตถุ และสถานที่ที่เกี่ยวของกับครอบครัว โรงเรียนและชุมชน ประวัติ
ความเปนมาและวิถีชีวิต ลำดับเวลาและเหตุการณสำคัญ ที่สงผลตอการเปลี่ยนแปลงจากอดีตถึงปจจุบัน
และอธิบายผลของการเปลี่ยนแปลงที่มีตอวิถีชีวิตของตนและคนในชุมชน โดยแสดงหลักฐานและ
แหลงขอมูลที่เกี่ยวของดวยภาพและภาษาของตนเองที่เขาใจงาย ชัดเจน จากการสอบถาม คนหาคำตอบ
อยางเปนขั้นตอน และทำกิจกรรมในชีวิตประจำวันที่แสดงถึงความตระหนักของผลการกระทำในอดีต
ที่มีตอปจจุบัน และผลของการกระทำในปจจุบันที่มีผลตออนาคต ดวยความรูสึกถึงการเปนสวนหนึ่ง
ของครอบครวั โรงเรียนและชมุ ชน
1. การใชแหลง ขอมลู และหลกั ฐาน - ตง้ั คำถามเพื่อสอบถามและคน หาคำตอบ การอา น และฟง เรือ่ งราว
ท่เี ก่ียวของและนา เช่ือถือในการ บคุ คล วัตถุ และสถานทท่ี ่เี กยี่ วขอ งกับครอบครัว โรงเรยี น
สอบถาม คนหาคำตอบอยางเปน ขน้ั ตอน และชุมชน ประวัตคิ วามเปนมาและวิถีชวี ติ จากบุคคล หรอื
เก่ียวกับเร่ืองราวบุคคล วตั ถุ และ แหลงขอมลู ทน่ี า เชื่อถอื
สถานท่ีท่ีเก่ียวขอ งกับครอบครวั - ลำดบั เวลาและเหตุการณสำคัญของครอบครวั โรงเรยี นและชมุ ชน
โรงเรียน และชมุ ชน ประวัติความเปนมา - บันทกึ ขอมลู เรอ่ื งราวอยางเปนระบบเพื่อลดความผิดพลาด
และวถิ ชี ีวิต (S K) ในการนำเสนอ
2. การอธิบายเรื่องราวตามลำดบั เวลาจาก - นำเสนอขอ มูลของเรอ่ื งราว ความคิดและความรสู กึ โดยใช
อดตี ถงึ ปจจบุ ัน ทีแ่ สดงถงึ ความตอเน่อื ง จินตนาการ ดว ยวิธีการทีห่ ลากหลายในรูปแบบของตนเอง เชน
การเปลย่ี นแปลงและผลกระทบของ การวาดภาพ การเขียนแผนผังความคดิ การเขียนความเรยี ง
เหตุการณท่มี ตี อ วถิ ชี ีวิตของตนเอง - สะทอ นความคดิ และความรูสกึ เกยี่ วกบั เร่ืองราวบคุ คลในครอบครัว
ครอบครวั โรงเรียนและชุมชน (S K) โรงเรียนและชมุ ชน ประวัตคิ วามเปนมาและวถิ ชี วี ิต
3. แตล ะครอบครวั โรงเรียน และชุมชน - ปฏบิ ัติตนในสถานการณต า ง ๆ ในครอบครวั โรงเรยี น และชมุ ชน
มีความเปนมา และเอกลักษณ อยา งภาคภูมิใจและไมส รางความเสอ่ื มเสยี
ท่ีแตกตา งกนั นำมาสคู วามภาคภมู ิใจ
และปฏิบตั ติ นเปนสมาชิกท่ีดี (A S K)
4. การนำเสนอเรื่องราวบคุ คลในครอบครัว
โรงเรยี นและชุมชน ประวัติความเปนมา
และวถิ ีชีวติ ดวยภาพและภาษาของ
ตนเองที่เขา ใจงา ยและชัดเจน ท่ีแสดงถึง
ความรูสึกถงึ การเปนสวนหนึง่ ของ
ครอบครัว โรงเรยี นและชมุ ชน (S A K)
5. การทำกจิ กรรมในชีวิตประจำวนั
ท่ีแสดงถึงความตระหนักของ
ผลการกระทำในอดีตทมี่ ีตอ ปจจบุ นั
และผลของการกระทำในปจ จบุ นั
ทม่ี ีผลตออนาคต

113

๒. ชวี ิตในบาน โรงเรียน และชุมชน

ผลลพั ธก ารเรยี นรูเมอื่ จบชวงช้นั

2. สำรวจขอมูลเกี่ยวกับตำแหนง ระยะและทิศทางของสิ่งตางๆและสถานที่ โดยประยุกตใชแผนที่ แผนผัง
รูปถาย เพื่อการวางแผนการทำงาน การใชชีวิต และการรวมจัดระเบียบและดูแลรักษาสิ่งแวดลอมที่บาน
หองเรียน โรงเรียน และชุมชน ดวยความตระหนักในเหตุและผลของการกระทำของตนเองและ
คนในชุมชนทม่ี ตี อ สิ่งแวดลอม ซ่งึ สงผลกระทบตอชวี ติ ความเปนอยู

3. ทำกจิ กรรมและอยูรว มกับผูอน่ื อยางมมี ารยาท บนพืน้ ฐานของหลักปฏบิ ัติในศาสนาทีต่ นนับถือ ปฏิบัติตน
ตามบทบาทหนาที่ ยอมรับขอตกลง กฎ กติกาที่สรางรวมกัน แลกเปลี่ยนความคิดเห็นอยางมีเหตุผล
รว มตัดสินใจในการแกปญหาหรือความขัดแยงในสถานการณตาง ๆ โดยเต็มใจเสยี สละประโยชนสวนตน
เพ่อื สวนรวมดวยความรสู กึ วาเปน สมาชกิ ของครอบครวั ช้ันเรียน และโรงเรียน

4. ปฏิบัติตนบนพื้นฐานสิทธิของตน ไมละเมิดสิทธิของผูอื่น ปฏิเสธเพื่อไมใหตนถูกรังแกหรือละเมิด
สิทธิเสรีภาพ ทั้งรางกาย จิตใจ ทรัพยสินและแจงผูใหญที่เกี่ยวของ แสดงพฤติกรรมเชิงบวกทั้งทางกาย
และวาจาเมื่อรวมกิจกรรมหรือทำงานกับผูอื่น ที่แสดงถึงการยอมรับความคิด ความเชื่อและการปฏิบัติ
ของบุคคลอื่นที่แตกตางกันโดยปราศจากอคติ และการเหมารวม รวมทั้งไมกลั่นแกลงเพื่อน (Bullying)
ควบคมุ อารมณแ ละความรูส กึ ของตน ไมทำใหผูอื่นเดือดรอ น

ความรแู ละสมรรถนะทเ่ี ชื่อมโยงกัน ตวั อยา งสถานการณ กจิ กรรม และเครอื่ งมือทีใ่ ชสำหรบั นกั เรียน

๒. สำรวจขอมูลเกี่ยวกับตำแหนง ระยะและทิศทางของสิ่งตางๆและสถานที่ โดยประยุกตใชแผนที่
แผนผัง รูปถาย เพื่อการวางแผนการทำงาน การใชชีวิต และการรวมจัดระเบียบและดูแลรักษา
สิ่งแวดลอมที่บาน หองเรียน โรงเรียน และชุมชน ดวยความตระหนักในเหตุและผลของการกระทำของ
ตนเองและคนในชุมชนทีม่ ตี อสิ่งแวดลอ ม ซง่ึ สงผลกระทบตอชวี ิตความเปน อยู
1. การใชแ ผนผงั แผนที่และรูปถายแสดง - อานและเขียนแผนผงั แสดงสง่ิ ตาง ๆ ทป่ี รากฏในหอ งตาง ๆ
ตำแหนง ระยะทาง และทิศของสิ่ง ของบานและโรงเรยี น
ตาง ๆ รอบตวั ทปี่ รากฏทง้ั ในบาน - ใชแผนทใ่ี นการสำรวจสถานทต่ี ำแหนง ของสถานทสี่ ำคญั
โรงเรยี น และชมุ ชน และสถานที่สำคญั ทงั้ ที่เกิดจากธรรมชาตแิ ละทมี่ นษุ ยส รางขน้ึ การวางแผนการ
ท้ังทีเ่ กิดจากธรรมชาตแิ ละทมี่ นษุ ย เดนิ ทาง
สรา งข้นึ (S K) - อา นและเขียนแผนทแี่ สดงสง่ิ แวดลอมทางธรรมชาติ และ
2. การเห็นความสำคญั ของการใชแ ผนผัง ทม่ี นษุ ยสรา งขน้ึ จากบานมาโรงเรยี น หรอื แผนทีจ่ ากที่หนงึ่
แผนทใ่ี นการวางแผนการจัดบา น ไปทห่ี นึ่งในชมุ ชน
จดั หองเรยี น และการเดนิ ทาง (A S K) - ออกแบบการจัดวางเครอื่ งใชในหอ ง และลงมือจัดบา น
3. การกระทำของตนเองและชุมชนสงผล จัดหอ งเรียน ใหสะดวกใชง านและเปน ระเบียบ
ตอ การเปลี่ยนแปลงของ - สำรวจทรพั ยากรและสง่ิ แวดลอ มในชมุ ชน และการสัมภาษณ
ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ ม บุคคลในชมุ ชนเพอ่ื วิเคราะหการใชป ระโยชนจากทรพั ยากร
ท่ีเปน องคประกอบสำคัญของปจ จัยส่ี ธรรมชาติและสิง่ แวดลอ มในการประกอบอาชพี และการ
ซึ่งจำเปนในการดำรงชีวิตและ ดำรงชวี ิต
การประกอบอาชพี จงึ ตองรวมกนั

114

จัดระเบียบและดูแลรกั ษาทรพั ยากร - ทำกิจกรรมเกย่ี วกับทรพั ยากรและสิง่ แวดลอ มในชุมชน เชน
ธรรมชาติและส่งิ แวดลอ มทง้ั บาน ปลูกตน ไม เล้ยี งสัตวท เี่ ปน อาชพี ของชุมชน ทำอาหารจาก
หอ งเรียน โรงเรยี นและชุมชน (A S K) ผลผลิตในชุมชน ทำสิง่ ประดิษฐจากวัสดุธรรมชาตชิ มุ ชน
4. การเปลย่ี นแปลงและปญ หาสิง่ แวดลอม - สังเกตและสำรวจพฤตกิ รรมของตนเองและผูอ่นื ในครอบครัว
ในบา น หองเรยี น โรงเรยี น และชุมชน โรงเรียน และชมุ ชนเกยี่ วกบั การใชท รพั ยากรธรรมชาติและ
มผี ลตอการดำรงชวี ิต ทุกคนตอง สิ่งแวดลอม ทส่ี ง ผลเสียตอ สงิ่ แวดลอม
รวมมอื กันปอ งกนั แกปญ หา - วางแผนรวมกับคนในครอบครัว และเพือ่ น ในการจดั ระเบยี บ
สงิ่ แวดลอม ในหอ งเรียน โรงเรียนและ ดูแลรกั ษา แกป ญ หาสงิ่ แวดลอมท่ีบาน หองเรียน โรงเรยี น
ชมุ ชน (A S K) และชมุ ชน ลงมอื ปฏิบตั ิตามแผน
- ประเมินพฤตกิ รรมตนเอง เพ่อื ปรบั เปล่ียนการปฏิบตั ิตน
จนเปนนิสยั ในการรกั ษาส่ิงแวดลอม และเชญิ ชวนผูอืน่
ใหร ว มกันปฏิบตั ิ เชน ทำความสะอาด เสอ้ื ผา ขาวของ
เครอ่ื งใช ทำอาหารงา ย ๆ ใหต นเองและคนในครอบครวั
ทำความสะอาดบาน โรงเรียน ชุมชน อยา งเปน ข้ันตอน
และถูกวิธี
๓. ทำกิจกรรมและอยูรวมกับผูอื่นอยางมีมารยาท บนพื้นฐานของหลักปฏิบัติในศาสนาที่ตนนับถือ
ปฏิบัติตนตามบทบาทหนาที่ ยอมรับขอตกลง กฎ กติกาที่สรางรวมกัน แลกเปลี่ยนความคิดเห็น
อยางมีเหตุผลรวมตัดสินใจในการแกปญหาหรือความขัดแยงในสถานการณตาง ๆ โดยเต็มใจเสียสละ
ประโยชนสว นตนเพ่ือสว นรวมดว ยความรสู ึกวา เปน สมาชิกของครอบครัว ช้ันเรียน และโรงเรียน
1. การเปนศาสนิกชนท่ดี ี มศี รัทธาท่ถี ูกตอ ง - ศกึ ษาประวัตศิ าสดา หลกั ธรรม หลกั ปฏบิ ัติ ศาสนพิธีของ
ในศาสดาทตี่ นนบั ถือในฐานะท่เี ปน ศาสนาทีต่ นนับถอื และนำเสนอความรู ความคดิ ความรูสกึ
แบบอยา งในการปฏิบตั ิตนในการ - ทำกจิ กรรมทางศาสนารวมกับบคุ คลในครอบครวั เพอื่ น
ดำเนินชีวิต (A S K) บุคคลในโรงเรยี นและชมุ ชน
2. การปฏบิ ัตติ นเปนคนกตัญูกตเวทีตอ - ฝก ปฏบิ ัติตามหลกั ธรรมของศาสนาท่ตี นนบั ถือจนเปน นสิ ยั
บดิ ามารดา ครอู าจารยและโรงเรยี น โดยสังเกตตนเอง บันทึกสิ่งท่ีทำไดดี และสงิ่ ที่ควรปรับปรุง
ละอายและเกรงกลัวตอการทำช่วั วเิ คราะห ผลดแี ละผลเสยี ของพฤตกิ รรมตนเอง และ
ใฝในการทำความดี ไมร งั แกผอู น่ื ใชว าจา แสดงหลกั ฐานรองรอยความมุงมั่นรักษาสงิ่ ทีท่ ำไดด แี ลว และ
อยางสุภาพและเหมาะสม ตามหลกั ธรรม ความพยายามเปลยี่ นแปลงตนเองใหปฏบิ ตั ิตนดยี งิ่ ขึ้น
และศาสนพิธีทตี่ นนบั ถอื (A S K) - กำหนดสถานการณใหนกั เรยี นไดโอกาสในการทำกจิ กรรม
3. การเปนสมาชิกที่ดีของครอบครัว และใชช วี ิตรวมกบั ผอู นื่ ฝกฝนการปฏิบตั ิตนไดอยา งเหมาะสม
โรงเรยี นและชมุ ชนตอ งปฏิบัติตาม ตามบทบาทหนา ที่ และมมี ารยาท
บทบาทหนา ท่ี กฎ กติกา ระเบียบ - รวมกันกำหนดและปฏิบัตติ ามขอ ตกลง กฎ กตกิ า เชน กติกา
มารยาท ในการเรยี นหนังสอื การใชสถานที่สาธารณะ การเลน เกม
ในครอบครวั โรงเรยี น และสถานท่ี การใชเ วลาวา ง
สาธารณะ (A S K) - ทำกจิ กรรมกลมุ ฝก ฝนการทำงานอยางเปน ขน้ั ตอน การแสดง
4. การทำกจิ กรรมในครอบครวั ชั้นเรยี น ความคิดเห็นอยางมเี หตุผล การรับฟงความคิดเห็น การแสดง
และโรงเรยี น หรอื ปญ หาและความ อารมณอ ยา งเหมาะสม การแกปญ หาที่เกดิ ขึน้ จากการ
ขัดแยง ที่เกิดขน้ึ มีผลกระทบตอการ ทำงานกลุม ฯลฯ

115

ดำเนนิ ชวี ิต เปน หนาท่ีของสมาชกิ ทกุ คน
ทีต่ องรวมแลกเปลี่ยนความคิดเหน็ อยา ง
มีเหตุผล ตดั สนิ ใจและยอมรบั ขอ ตกลง
ทีส่ รา งรว มกัน โดยลงมือทำดวย
ความเต็มใจ เสยี สละประโยชนส ว นตน
เพือ่ สวนรวม (A S K)
๔. ทำกิจกรรมรวมกับคนในครอบครัว โรงเรียนและชุมชน โดยประยุกตใชแผนที่ แผนผัง รูปถาย
เพื่อการวางแผนการทำงาน การใชชีวิต รวมจัดระเบียบและดูแลรักษาสิ่งแวดลอมที่บาน หองเรียน
โรงเรียน ดวยความตระหนักในเหตุและผลของการกระทำของตนเองและคนในชุมชนที่มีตอสิ่งแวดลอม
ซง่ึ สงผลกระทบตอ ชีวติ ความเปน อยู
1. การอยรู วมกนั ในครอบครวั โรงเรียน - กำหนดสถานการณทเ่ี ปน ชีวติ จริง หรือใกลเ คียงชีวติ จรงิ ของ
และชุมชนอยางสนั ติ ทำไดโ ดย นักเรยี น ในการพัฒนาการอยรู วมกนั อยางสนั ติ เชน ทำงานบาน
(A S K) รวมกบั ครอบครวั การเลน เกม การทำงาน หรือกจิ กรรมตา ง ๆ
- ปฏบิ ัตติ นบนพื้นฐานสิทธิของตน กับเพ่ือน
ไมละเมดิ สทิ ธขิ องผอู ่ืน - ทำกจิ กรรมกลมุ กำหนดบทบาทหนา ทข่ี องสมาชิกในกลุม
- การปฏเิ สธเพ่อื ไมใ หตนถูกรังแก ตามความถนดั ของแตล ะคน แบงงานตามความสามารถ
หรอื ละเมดิ สทิ ธเิ สรีภาพ ท้ังรา งกาย รว มกนั พฒั นาตนเองและเพ่ือน ชวยเหลอื กนั ในกลมุ จนประสบ
จิตใจ ทรพั ยส นิ และแจงผใู หญ ความสำเร็จรวมกนั
ทเ่ี กยี่ วขอ งเมอ่ื มีปญ หา - เลือกหวั หนาหอง เลอื กตัวแทนในการทำกจิ กรรมตาง ๆ
- การแสดงพฤตกิ รรมเชงิ บวก ท้ังในหองเรยี น โรงเรียน ดวยการอภิปรายความเหมาะสม
ทัง้ ทางกายและวาจาเมอื่ รวม และยอมรับความคิดเห็นสว นใหญด ว ยเหตผุ ล
กจิ กรรม หรอื ทำงานกบั ผูอน่ื - ประชุมเพื่อหาขอตกลงรว มกันในการทำกจิ กรรมของหอง หรือ
- การยอมรับความคดิ ความเชื่อ และ งานโรงเรยี น เชน งานวันปใ หม งานวนั เดก็ งานแสดงละครหอง
การปฏบิ ัตขิ องบคุ คลอ่ืนทแี่ ตกตาง งานนำเสนอหนาชนั้ เรียน
กนั โดยปราศจากอคติ
และการเหมารวม
- ไมก ล่นั แกลง เพื่อน (Bullying)
ควบคุมอารมณแ ละความรูสกึ
ของตน ไมทำใหผ ูอืน่ เดอื ดรอ น

116

๓. การวางแผนการเงินและการใชทรัพยากร

ผลลพั ธก ารเรยี นรเู มอื่ จบชว งช้นั

5. รวมกับสมาชิกในครอบครัวในการระบุสาเหตุและวิธีการแกไขปญหา เพื่อนำไปสูการแยกแยะ
ความตองการและความจำเปน วางแผนการใชจายและออมเงินอยางเหมาะสมและมีวินัย เพื่อแสดงถึง
ความรบั ผิดชอบดว ยกนั ในการลดคาใชจาย

6. ระมัดระวังในการใชของสวนรวมและทรัพยากรในการทำงาน การทำกิจกรรม การทำกิจวัตรประจำวัน
อยางประหยัด คุมคา และพอเพียง ดวยความตระหนักถึงผลของการใชทรัพยากรที่มีตอตนเอง ครอบครัว
และโรงเรียน

ความรูแ ละสมรรถนะทเ่ี ชอ่ื มโยงกนั ตวั อยางสถานการณ กิจกรรม และเครอ่ื งมอื ทีใ่ ชสำหรบั นกั เรยี น

๕. รวมกับสมาชิกในครอบครัวในการระบุสาเหตุและวิธีการแกไขปญหา เพื่อนำไปสูการแยกแยะ
ความตองการและความจำเปน วางแผนการใชจายและออมเงินอยางเหมาะสมและมีวินัย
เพอื่ แสดงถึงความรับผิดชอบดว ยกนั ในการลดคาใชจ าย
1. การประหยัดคา ใชจา ยของตนเอง - สมั ภาษณผูป กครองเกีย่ วกบั คา ใชจา ยในบา น คา ใชจา ยสว นตัว
ครอบครวั และโรงเรียน ทำไดโดย ของนกั เรยี นทผ่ี ปู กครองตองจา ย
การวางแผนการใชจ าย พิจารณา - ประเมินพฤตกิ รรมของตนเองท่ที ำใหเกิดการใชจ ายและ
แยกแยะความจำเปน และ การใชทรพั ยากรอยา งไมร คู ุณคา ปรับเปลย่ี นพฤตกิ รรม
ความตองการออกจากกัน (S K A) เพือ่ ลดคา ใชจ ายของตนเอง ครอบครวั และโรงเรียน
2. การมวี นิ ัยในการใชจ า ยและการออม - ทำกิจกรรมที่เกีย่ วขอ งกับรายรบั รายจายของครอบครวั
ใหเ ปน ไปตามแผนทีต่ ัง้ ไว รว มกับผปู กครอง เชน การทำอาหารและคำนวณคา ใชจาย
เปนความรับผดิ ชอบรว มกัน การคำนวณคาใชจ า ยสวนตัว คาอาหาร คาเสอื้ ผา คาของใช
ของสมาชกิ ในครอบครัว (A S K) คา ของเลนทีผ่ ปู กครองตอ งจาย การฝก ใชเงินซอื้ ของ จา ยเงนิ
รบั เงินทอน การชวยผปู กครองทำงานเก่ยี วกับอาชีพของ
ครอบครวั ที่สามารถทำไดต ามวัย
๖. ระมัดระวังในการใชของสวนรวมและทรพั ยากรในการทำงาน การทำกิจกรรม การทำกิจวตั รประจำวนั
อยางประหยัด คุมคา และพอเพียง ดวยความตระหนักถึงผลของการใชทรัพยากรที่มีตอตนเอง
ครอบครวั และโรงเรียน
1. ของกิน ของเลน ของใช ทงั้ สวนตวั - สงั เกตและบันทึกพฤติกรรมการใชข องใชสวนตวั ของเลน
และสว นรวม มาจากทรัพยากร ของใชส าธารณะ การรับประทานอาหาร ของตนเอง แสดง
ทีม่ อี ยอู ยางมีจำกัด และมคี าใชจา ย ความคดิ เห็น ความรสู ึกตอพฤตกิ รรมของตนเอง วางแผนการ
ตองกนิ และใชอ ยา งระมดั ระวัง ปรับเปลย่ี นพฤติกรรม และลงมอื ทำอยางสม่ำเสมอจนเปนนิสยั
ใหค มุ คา ท่ีสุด (A S K) - ทำกิจกรรมสารวตั รพลงั งาน สำรวจพฤติกรรมผอู ืน่ เก่ยี วกับ
2. การทำงาน การทำกิจกรรม การทำ การใชน ำ้ ไฟฟา และของเลนของใชส าธารณะ
กิจวัตรประจำวัน ตอ งใชทรพั ยากร ชน่ื ชมผทู ใี่ ชทรพั ยากรอยา งรูคณุ คา
ดว ยความระมัดระวัง ประหยดั คุมคา
และพอเพยี ง ดว ยความตระหนักถึง
ผลของการใชท รพั ยากรทม่ี ตี อ ตนเอง
ครอบครัว และโรงเรียน (A S K)

117

๔. วฒั นธรรมทอ งถนิ่ และความเปน ไทย

ผลลัพธก ารเรยี นรเู มื่อจบชวงช้ัน

7. เขารวมกิจกรรมตามประเพณีและวัฒนธรรมของชุมชนและทองถิ่นอยางเห็นคุณคาและไมกอใหเกิด
ผลเสยี ตอตนเอง สงั คมและสิ่งแวดลอม
8. ปฏิบัติตนไดอยางถูกตองที่แสดงถึงการเคารพสถาบันหลักและสัญลักษณของชาติไทย และรวมกิจกรรม

ทที่ ำประโยชนเพ่ือสวนรวมตามกำลังของตนภายใตการดูแลและคำแนะนำ

ความรแู ละสมรรถนะทเ่ี ชือ่ มโยงกัน ตวั อยางสถานการณ กจิ กรรม และเครื่องมอื ที่ใชสำหรบั นกั เรยี น

๗. เขา รวมกิจกรรมตามประเพณแี ละวฒั นธรรมของชมุ ชนและทอ งถนิ่ อยางเหน็ คณุ คา
และไมก อ ใหเกิดผลเสยี ตอตนเอง สงั คมและสิ่งแวดลอม
1. บคุ คลและสถานที่สำคญั ภมู ปิ ญญา - สมั ภาษณบุคคลในชมุ ชนเกีย่ วกบั มรดกทางภมู ิปญ ญาและ
และวัฒนธรรมของทองถิ่นเปนสิ่ง วฒั นธรรมของทองถิ่น เรียบเรียง นำเสนอ แสดงความคดิ
นาภาคภมู ใิ จ และรวมกันรกั ษาไว (A K) ความรูสึก
2. กจิ กรรมตามประเพณีและวัฒนธรรม - ลงมือทำกิจกรรมหรือใชส ิง่ มรดกทางภูมปิ ญ ญา ในชีวิตประจำวนั
เปน เอกลกั ษณข องชมุ ชนและทอ งถิ่น ตามวัย
ที่ตองเขารว มในฐานะสมาชกิ ของ - การทศั นศึกษาสถานทแี่ ละแหลง เรียนรูในชมุ ชน
ชมุ ชน ดว ยความระมดั ระวัง คำนึงถึง - เขยี นขอ ความเชิญชวน รวมกิจกรรมประเพณแี ละวัฒนธรรม
ความปลอดภัย ไมใหเ กดิ ผลเสียตอ หรือใช และรักษามรดกทางภมู ปิ ญญา
ตนเอง สังคมและสงิ่ แวดลอม (S A K) - การทำกจิ กรรมเก่ยี วกบั ประเพณีและวัฒนธรรมรว มกับบคุ คล
ในครอบครัว เพื่อน บุคคลในโรงเรยี นและชมุ ชน
๘. ปฏิบัตติ นไดอ ยางถูกตอ งทแ่ี สดงถึงการเคารพสถาบนั หลกั และสัญลกั ษณของชาตไิ ทย
และรว มกิจกรรมท่ที ำประโยชนเ พอ่ื สว นรวมตามกำลงั ของตน ภายใตก ารดูแลและคำแนะนำ
1. สถาบันหลกั และสญั ลกั ษณข องชาติไทย - การทำกจิ กรรมเก่ยี วกับวนั สำคัญที่เกีย่ วชาติ ศาสนา และ
แสดงถงึ เอกลักษณ และความเปนไทย พระมหากษัตริย รว มกับบคุ คลในครอบครัว เพ่อื น
เปนคา นิยมรวมกนั ของสังคม จึงตอง บคุ คลในโรงเรียน และชุมชน
ปฏบิ ัติตนที่ถูกตองเหมาะสม (A S K) - การอา นปฏิทินวันสำคัญทเ่ี กย่ี วชาติ ศาสนาและ
พระมหากษัตริยในรอบป
- อา น และ ฟง เรื่องราวเกี่ยวกับสถาบันหลักและสญั ลกั ษณข อง
ชาติไทย ถายทอดเรอื่ งราว ความรสู กึ ในรปู แบบตา ง ๆ
อยางงาย ๆ

118

สาระการเรียนรูวทิ ยาศาสตรแ ละระบบธรรมชาติ

 สาระสำคญั ของสาระการเรียนรู
ความสำคัญของสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรและระบบธรรมชาติ
สาระการเรียนรูวิทยาศาสตรและระบบธรรมชาติเปนสาระที่เนนการสืบเสาะ (inquiry) เพื่อเขาใจ

ระบบธรรมชาติ การจัดประสบการณเรียนรูในชวงชั้นนี้เริ่มจากการใหผูเรียนไดเรียนรูจากสิ่งที่ใกลตัวที่สนใจ
และมีสวนรวมในการเรียนรูอยางกระตือรือรน เนนใหผูเรียนสืบเสาะและแกปญหา โดยใชความรูและกระบวนการ
ทางวทิ ยาศาสตรเ ปนพืน้ ฐาน ใชเทคโนโลยีเพ่อื เขาถงึ แหลง ขอ มูลอยางปลอดภยั สรา งเจตคติทดี่ ตี อ วิทยาศาสตร
และเทคโนโลยี ปรบั ตวั และอยูร วมกบั ธรรมชาติ รกั ษาสิง่ แวดลอม และตระหนกั ถึงการใชท รพั ยากร

เปาหมายสำคญั ของการจดั ประสบการเรียนรูใ นสาระการเรยี นรูวทิ ยาศาสตรแ ละระบบธรรมชาติ ชวงชัน้ ท่ี 1
1. เขาใจแนวคิดและความรูพื้นฐานในวิทยาศาสตรที่จำเปนตอการดำรงชีวิต สามารถใชและเขาถึง
เทคโนโลยไี ดอ ยางเหมาะสม รเู ทาทัน และปลอดภัย
2. เปนผูที่มีจินตนาการ จิตวิทยาศาสตร คุณธรรม จริยธรรม และคานิยมในการใชวิทยาศาสตร และ
เทคโนโลยีอยา งสรา งสรรค
3. ตระหนักถึงความสัมพันธของวิทยาศาสตรกบั ระบบธรรมชาติ ผลของวิทยาศาสตร เทคโนโลยี และ
วทิ ยาการตาง ๆ ที่มีตอ มวลมนษุ ยและสง่ิ แวดลอมในระบบธรรมชาติ
ลกั ษณะเฉพาะ/ ธรรมชาตขิ องสาระการเรียนรู
วิทยาศาสตร (Science) เปนความรูที่เกิดจากสติปญญาและความพยายามของมนุษยในการศึกษา
เพื่อทำความเขาใจสิ่งตาง ๆ ที่เกิดขึ้นโดยธรรมชาติทั้งบนโลกและในเอกภพ วิทยาศาสตรจึงใหความสำคัญกับ
การสืบเสาะหาคำตอบเพื่อทำความเขาใจธรรมชาติ การสืบเสาะทางวิทยาศาสตรเปนกระบวนการที่ตองใชความรู
จินตนาการ เครื่องมือตาง ๆ เชน คณิตศาสตร เทคโนโลยี เพื่อการเก็บรวบรวมขอมูล จัดรูปแบบของขอมูล
ใชสมรรถนะดานภาษา เพื่อทำความเขาใจขอมูล สื่อสารความคิด และนำเสนอขอมูล ดังนั้น ความรู กระบวนการ
และจิตวทิ ยาศาสตร มีความสำคัญกบั การนำไปใชประโยชนใ นชวี ติ และการอยรู วมกันกับธรรมชาตอิ ยา งสมดุล
กระบวนการสืบเสาะ (Inquiry Process) เปนกระบวนการท่ีนำไปสูการเรียนรแู ละอธบิ ายปรากฏการณตาง ๆ
เชิงวิทยาศาสตร ระหวางการสืบเสาะผูเรียนจะตองใชการใหเหตุผลเชิงตรรกะ (Logic) หลักฐานเชิงประจักษ
(Empirical Evidence) จินตนาการ และการคิดสรางสรรค เปนการทำงานอยางเปนระบบ รอบคอบ มีอิสระ
และไมเปนลำดบั ขัน้ ทต่ี ายตวั มีธรรมชาตใิ นการเรยี นรู ดังนี้
• ปรากฏการณตาง ๆ บนโลกหรือในเอกภพที่เกิดขึ้นอยางเปนแบบรูป (Pattern) สามารถเขาใจได
ดวยสติปญ ญา วธิ ีการศึกษาท่ีเปน ระบบ มนุษยส ามารถเรียนรูและทำความเขา ใจได
• แนวคิดทางวิทยาศาสตรมีความไมแนนอน สามารถเปลี่ยนแปลงได หากพบหลักฐาน (Evidence) ใหม
ทนี่ ำไปสกู ารสรา งคำอธิบาย หรือองคความรูใหมท างวิทยาศาสตร
• ความรูทางวิทยาศาสตรมีความคงทน และเชื่อถือได เพราะการสรางการอธิบายทางวิทยาศาสตร
ตอ งผานวิธีการตาง ๆ อยา งตอเนอ่ื ง ซำ้ แลว ซำ้ เลา เปนระยะเวลาหน่งึ จนมน่ั ใจในคำอธบิ ายน้ัน
• วทิ ยาศาสตรเ ชอื่ ถือหลักฐานเชิงประจกั ษท ่ไี ดจากการสังเกต ทดลอง หรอื วธิ กี ารทางวิทยาศาสตร
เทคโนโลยี (Technology) เปนการผสานทักษะ เทคนิค วิธีการ และความรูดานวิทยาศาสตรเขาดวยกัน
ใหความสำคัญกับการแกปญหาอยางเปนขั้นตอน และเปนระบบ รวมถึงการระบุเหตุผลของคำตอบ ใชเทคโนโลยี
ในการสรางชิ้นงานอยางงาย และรูจักเขาถึงแหลงขอมูลบนอินเทอรเน็ตอยา งเหมาะสมและปลอดภัย การรูเทคโนโลยี

119
และสามารถแกปญหาไดอยางเปนระบบมีความสำคัญกับการนำไปใชรวมกับวิทยาการแขนงตาง ๆ รวมถึง
การใชประโยชนใ นชวี ติ ประจำวนั ไดอยางปลอดภัยและมคี วามสุข

จดุ เนน การพฒั นา
การจัดประสบการเรียนรูเพื่อพัฒนาสมรรถนะของผูเรียน ในชวงชั้นท่ี 1 ผูเรียนจะไดเรียนรูผานหัวขอ
ตอไปน้ี

ทรัพยากรธรรมชาติ

ปรากฏการณ ส่งิ แวดลอม
ธรรมชาติและ
ภัยอันตราย วิทยาศาสตร และ
ระบบธรรมชาติ

เทคโนโลยี ความกา วหนา
ในชีวติ ประจำวัน ของวิทยาศาสตร
และเทคโนโลยี

จดุ เนน การพฒั นาผา นแตล ะหวั ขอ มดี งั นี้
• ทรพั ยากรธรรมชาติ

ผูเรียนควรไดรับการจัดประสบการณการเรียนรูเกี่ยวกับลักษณะ สมบัติและความสำคัญของดิน
และน้ำ รวมถึงประโยชนของดินและน้ำตอมนุษย จึงตองดูแลเพื่อใหมีใชไดอยางยั่งยืน สมดุล ไมกระทบ
สิง่ แวดลอ ม ผูเรียนควรประพฤติตนโดยใชท รัพยากรธรรมชาติใหค มุ คา ลดการใชเม่อื ไมจำเปน

• สง่ิ แวดลอ ม
ผูเรยี นควรไดรบั การจัดประสบการณการเรยี นรูเกยี่ วกับสภาพแวดลอมท่ีเหมาะสมตอการดำรงชีวิต

ของพชื และสตั ว สิ่งทีจ่ ำเปนตอการดำรงชีวิตของพชื และสัตว วัฏจักรชวี ติ ของพืชดอกและสัตว ผลของการเปลี่ยนแปลง
สงิ่ แวดลอมท่ีมตี อพืช และสัตว และการดูแลและปกปองสภาพแวดลอมใหเ หมาะสมกบั การดำรงชวี ิตของพืชและสัตว

• ปรากฏการณธ รรมชาติและภยั อันตราย
ผูเรียนควรไดรับการจัดประสบการณการเรียนรูเกี่ยวกับปรากฏการณกลางวัน กลางคืน การขึ้นและตก

ของดวงอาทิตย และการกำหนดทิศ ซึ่งปรากฏการณดังกลาวเกิดจากการที่โลกหมุนรอบตัวเอง ไดเรียนรู
เกี่ยวกับการเกิดลม ประโยชนของลมตอสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดลอม รวมถึงการปฏิบัติตนใหปลอดภัยจากวาตภัย
และอทุ กภยั

• ความกา วหนา ของวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี
ผูเรียนควรไดรับการจัดประสบการณการเรียนรูเกี่ยวกับการฝกฝนการนำความรูมาแกปญหา หรือ

พัฒนาชิ้นงานดวย โดยประยุกตใ ชความรูในเรื่องแรง ผลของแรงที่มีตอวัตถุตา ง ๆ แรงแมเหล็ก หรือสมบัตขิ อง
วัสดุ ในแกปญหาหรือการสรา งชนิ้ งานอยา งงา ย

120
• เทคโนโลยใี นชวี ิตประจำวนั

ผูเรียนควรไดรบั การจัดประสบการณเกี่ยวกับการแกปญหาอยางเปนขั้นตอน มีความมุงมั่นและเหน็ วา
การแกปญหา เปนเรื่องที่สนุกและทาทาย รวมทั้งใชเทคโนโลยีดิจิทัลในการเขาถึงแหลงเรียนรู สื่อสารไดอยาง
เหมาะสมและปลอดภัย สรางชิ้นงานหรือเครื่องมืออยางงายในการเลน การทำงาน การแกปญหา หรือการใช
ชวี ิตไดอ ยางเหมาะสม

ขอบเขตเนือ้ หาและกลวธิ ีสอนเพอื่ พฒั นาสมรรถนะผูเรียนตามชวงวยั
ผูเรยี นในชวงชน้ั 1 (อายุ 7 - 9 ป) สามารถพัฒนาการคดิ เชิงเหตุผลกบั สถานการณทเี่ ปน รปู ธรรม และ
ใกลต วั โดยมีผสู อนเปน ผูแ นะนำชวยเหลอื ในการวางแผนและจัดระบบการสืบเสาะตามขนั้ ตอน หรือวธิ ีการ
การฝกใหผูเรียนชั้น ป.1 และ ป.2 จดจำคำศัพท ความหมายของคำศัพท สรางคลังคำศัพทเหมาะสม
ตามวยั จะเปน ประโยชนตอการเรียนรูวิชาวทิ ยาศาสตร ผูสอนจึงมีบทบาทสำคญั พัฒนาคลังคำศัพทที่เหมาะสม
ตามวัย ดวยการนำอานบทความสั้น ๆ เกี่ยวกับวิทยาศาสตรและวิทยาการตาง ๆ เพื่อฝกการฟงอยางมี
ความหมาย รูจักและสะสมคำศัพทที่หลากหลาย ตลอดชวงชั้น (ป.1 - 3) ควรฝกผูเรียนใหสื่อสารดวยการใช
ภาษาในการพูด และเขียนคำหรอื ขอความสน้ั ๆ เพือ่ สรางคำอธบิ าย แสดงความเหน็ ลงขอสรุป
โดยธรรมชาติ ผูเรียนในชวงชั้นนี้มีความกระตือรือรน ชางสังเกต ชอบตั้งคำถาม ชอบทำกิจกรรมรวมกับ
เพอ่ื น ชอบเรียนรูสิง่ ใหม ๆ แตย ังคงตอ งพฒั นากลา มเนื้อตา งๆ ตอ เน่อื งจากชวงช้ันอนุบาล ดังนั้น ผูเรยี นจงึ ควร
เรียนรูอยางกระตือรือรนในการฝกการสังเกตดวยประสาทสัมผัสที่เหมาะสมกับกิจกรรม รวมถึงฝกการหยิบจับ
และใชอุปกรณอยางงายรวมกับการสังเกตดวยประสาทสัมผัส ชวง ป.2 และ ป.3 สามารถเรียนรูที่จะสรางคำถาม
ที่นำสูการสืบเสาะ (Testable Question) และใชเทคโนโลยีรวมในการสืบคน จัดกระทำขอมูล หรือนำเสนอขอมูลได
โดยอาศัย การชวยเหลือหรือแนะนำ ดังนั้น ผูสอนจึงควรเลือกใชกลวิธีสอนที่เนนการเรียนรูแบบกระตือรือรน
และมีสวนรวม เพื่อพัฒนาความรู ทักษะ และเจตคติของผูเรียนอยางเปนองครวม และประเมินเพื่อพัฒนา
การเรียนรูของผเู รยี นอยางตอเนือ่ งและใหผลสะทอ นกลบั เชิงสรา งสรรคก บั นกั เรยี นอยา งสม่ำเสมอ
การนำไปใชในชวี ติ จริง
จากการฝกฝนใหผูเรียนไดลงมือปฏิบัติโดยการรวบรวมขอมูลที่สังเกต หรือทดลองไดจะทำใหผูเรียน
พัฒนาสมรรถนะในดานการสืบเสาะ การตีความหมายขอมูลเพื่ออธิบายปรากฏการณธรรมชาติรอบตวั ซึ่งผูเรยี นตอ งใช
สมรรถนะคิดขั้นสูงในการวิเคราะหหลักฐานตาง ๆ เพื่อทำความเขาใจปรากฏการณธรรมชาติและระบบธรรมชาติ
ฝกการทำงานและการมีสวนรวมในทีม การรับรูและจัดการอารมณของตนเองใหสามารถแกปญหาใหลุลวง
สามารถสื่อสารในการใชภ าษาเชงิ วิทยาศาสตรไ ดอยางเหมาะสมในการแสดงความเห็น อธบิ าย และลงขอสรปุ
จากการฝกฝนใหผูเรียนไดอานและทำความเขาใจขอมูลที่นำเสนอในรูปแบบตาง ๆ ทำใหผูเรียนไดพัฒนา
สมรรถนะ เฉพาะในดานการใชและเขาใจภาษาเชิงวิทยาศาสตรซึ่งจะชวยใหผูเรียนสามารถอานและแปล
ความหมายขอมูลท่ีพบในชวี ติ ประจำวนั และไดฝ ก ฝนการนำคณติ ศาสตรและเทคโนโลยีมาใชใ นการเรียนรู
จากการฝกฝนใหผูเรียนสามารถทำงานรวมกับผูอื่นในการสืบเสาะ สรางชิ้นงาน และแกปญ หา ชวยให
ผูเรียนเรยี นรูท ่ีจะรับฟงและยอมรับความคิดเห็นที่แตกตางจากตนเอง เชื่อมั่นในความคดิ เหน็ ท่ีมีหลักฐานท่ีนาเช่ือถอื
สนุกกับการแกปญหา ไดพัฒนาสมรรถนะการจัดการและทำงานเปนทีม ตระหนักถึงประโยชนของการรวมพลัง
รวมแรงรวมใจในการทำงานอยางมุงมั่น ไมยอทอ เปนพลเมืองที่เคารพกฎ กติกา สามารถอยูรวมกับผูอื่น
ทา มกลางความแตกตา งหลากหลาย

121

การบรู ณาการกับสาระการเรยี นรตู าง ๆ
ภาษาไทย/ ภาษาอังกฤษ สามารถจัดสถานการณ ใหนักเรียนรูจักคำศัพทตาง ๆ พัฒนาเปนคลังคำศัพท
เฉพาะตนเพื่อชวยใหสามารถใชภาษาของตนเองดวยการพูด หรือเขียน เพื่อนำมาใชในการบันทึกผลการสืบเสาะ
สอ่ื สารความคดิ และนำเสนอเรอื่ งราว
สังคมศึกษา ประวัติศาสตร หนาที่พลเมือง และศีลธรรม สามารถจัดสถานการณการเรียนรู
ในเรื่องทรพั ยากร ธรรมชาติ สงิ่ แวดลอ ม ทิศกบั การใชแผนผัง หรือแผนท่ี สามารถเชื่อมโยงเร่ืองราวในประวัติศาสตร
ทั้งดานภูมิปญญา และกระบวนการแกปญหาของบุคคลในอดีตมาเชื่อมโยงกับองคความรูและการแกปญหา
ทางวิทยาศาสตร
คณิตศาสตร นำความรูทางคณิตศาสตรมาใชเปนเครื่องมือในการเรียนรู และจัดกระทำขอมูลในรูป
ตารางทางเดียว หรอื แผนภมู ริ ูปภาพ
ศิลปะ นำศิลปะมาเปนการดำเนินเรือ่ งราวในการสืบเสาะ หาความรู หรือประยกุ ตใชความรูทางวิทยาศาสตร
ในการทำความเขาใจหรือการทำงานทางศิลปะและภูมิปญญาในชุมชน นอกจากน้ี ยังใชสมรรถนะทางศิลปะ
มารว มสรา งสรรคชน้ิ งานจากการแกป ญหาใหม ีความสวยงามและนา สนใจมากข้ึน
บูรณาการเทคโนโลยีในชีวิตประจำวันกับทุกสาระการเรียนรู เนนฝกทักษะพื้นฐานการแกปญหา
ในการจัดลำดับขั้นตอนการทำงาน หรือการทำกิจกรรม โดยอภิปรายและเปรียบเทียบความแตกตางของ
ผลลัพธในการทำงานจากขั้นตอนการแกปญหา เพื่อใหไดขั้นตอนที่เหมาะสมหรือไดแนวทางที่หลากหลาย
นอกจากนี้ใหนักเรียนฝกทักษะการใชคอมพิวเตอรในการสรางชิ้นงานหรือเขาถึงแหลงเรียนรูที่สนใจเพื่อคนหา
ความรู และสงเสริมทักษะพื้นฐานในการเปนผูพัฒนานวัตกรรมโดยการสรางของเลน ของใชตามความสนใจ
ซ่งึ โรงเรยี นสามารถจดั การเรยี นรโู ดยบรู ณาการกบั สาระการเรยี นรูตาง ๆ
 ความสมั พนั ธร ะหวา งสมรรถนะหลกั และสมรรถนะเฉพาะ

สมรรถนะเฉพาะ สมรรถนะหลกั

1. อธบิ ายปรากฏการณอยา งเปน วทิ ยาศาสตร 3. การสื่อสาร
1.1 สรา งคำอธบิ ายปรากฏการณทคี่ นุ เคย ไมซ บั ซอ นโดยใชห ลกั ฐาน 6. การอยูรว มกบั ธรรมชาติ

ทีส่ ังเกต หรือทดลองได และวิทยาการอยางย่งั ยนื
1.2 เลอื กคำอธบิ ายทางวทิ ยาศาสตรท ่สี อดคลอ งกบั หลกั ฐานทม่ี ี
2. ประเมนิ และออกแบบการสบื เสาะเชงิ วทิ ยาศาสตร

2.1 สังเกต ตั้งคำถาม ตัง้ สมมตฐิ านและพยากรณผ ล ทดสอบสมมตฐิ าน 1. การจัดการตนเอง
และการพยากรณ ลงขอสรปุ เก่ียวกบั ปรากฏการณท ีค่ ุนเคย 2. การคิดข้ันสงู
ไมซ ับซอน 4. การรวมพลงั ทำงานเปน ทีม
2.2 รวบรวมหลักฐานโดยการสังเกตหรือการทดลองอยา งงาย 6. การอยูรวมกบั ธรรมชาติ
ทีป่ ระกอบดว ยตวั แปรตน 1 ตัวแปร และตัวแปรตาม 1 ตวั แปร และวิทยาการอยางยง่ั ยืน
2.3 มงุ มน่ั ในการเกบ็ รวบรวมหลกั ฐานเพอื่ ใชอธิบายปรากฏการณ

122

สมรรถนะเฉพาะ สมรรถนะหลกั

3. ตคี วามหมายขอมลู และหลกั ฐานทางวิทยาศาสตร

3.1 แปลความหมายชดุ ขอ มลู หรอื แบบรปู ซำ้ ทีไ่ มซบั ซอ น และมีจำนวน 2. การคดิ ขนั้ สงู
ชดุ ขอมูลไมม าก 4. การรวมพลงั ทำงานเปน ทีม
3.2 เปล่ยี นรปู แบบการจัดกระทำชุดขอมลู งายๆ จากรูปแบบหน่ึง 6. การอยูร วมกับธรรมชาติ
เปน รูปแบบหนึง่ เชน รปู ภาพ แผนภมู ิรปู ภาพ แผนภูมแิ ทง และวทิ ยาการอยา งยงั่ ยืน
ตารางทางเดยี ว ขอความ
3.3 ใชช ดุ ขอมลู ทจ่ี ดั กระทำแลว มาประกอบขอสรุป

4. แกป ญหา สรา งนวัตกรรม และการอยรู ว มกนั
4.1 ใชค วามรทู างวิทยาศาสตรและเทคโนโลยใี นการปฏบิ ตั ิตน ประยุกตใช 1. การจัดการตนเอง
ในชีวิตประจำวัน และอยูรว มกนั กับธรรมชาติไดอยา งเหมาะสม 2. การคดิ ขั้นสงู
3. การส่ือสาร
4.2 แกปญหา แสดงวิธกี าร หรือขั้นตอนการแกปญ หาอยา งเปน ระบบ 6. การอยูรวมกับธรรมชาติ
โดยระบุเหตุผล หรอื ขอสรปุ ของคำตอบ
และวทิ ยาการอยา งยง่ั ยนื
4.3 มคี วามมุงมน่ั ในการแกป ญ หา เห็นการแกปญ หาเปนเรื่องท่ที า ทาย
และสนกุ กบั การแกปญ หา

5. ใชและเขา ใจภาษาเชิงวทิ ยาศาสตร
5.1 ฟง เขาใจ ใชภ าษาทง้ั พูดและเขียนเพือ่ ส่ือสาร หรือบอกวธิ กี าร หรอื เหตผุ ล 3. การสือ่ สาร
5.2 อานและทำความเขาใจเอกสารท่มี ีภาพ แผนภมู ิรูปภาพ หรอื 6. การอยรู ว มกบั ธรรมชาติ
ตารางทางเดียว และวิทยาการอยางยง่ั ยืน
5.3 อธบิ าย ใหเ หตุผลเชิงวทิ ยาศาสตร สรปุ ผลการทำกจิ กรรมดวยภาษาพูด
ภาษาสญั ลกั ษณ ภาษากาย ภาษาภาพ ไดอ ยา งเหมาะสม
6. ใชเ ครื่องมอื ในการเรยี นรู
6.1 เลอื กและใชเ คร่อื งมอื พ้ืนฐานทางคณติ ศาสตร วทิ ยาศาสตร 2. การคิดขั้นสงู
และเทคโนโลยใี นการเรยี นรู หรอื แกปญหา 3. การสื่อสาร
4. การรวมพลงั ทำงานเปนทีม
6.2 เขาถงึ แหลง ขอ มูล สื่อสารบนอินเทอรเน็ต และใชเ ทคโนโลยี 5. การเปน พลเมอื งที่เขมแข็ง
อยา งเหมาะสม รูเทา ทนั และปลอดภัย 6. การอยรู วมกบั ธรรมชาติ

และวทิ ยาการอยางยง่ั ยนื

123

 ผลลัพธก ารเรยี นรเู มือ่ จบชวงชน้ั ท่ี 1
1. ปฏิบัติตนในการใชดินและน้ำในการทำกิจวัตรตาง ๆ อยางสมเหตุสมผล โดยประยุกตใชความรู
เก่ยี วกับลกั ษณะและสมบตั ิ และประโยชนของดินและน้ำ
2. สื่อสารวิธีปฏิบัติตน และตระหนักถึงการใชวัสดุอยางคุมคาเพื่อลดการใชทรัพยากรธรรมชาติดวยภาพ
หรอื ภาษาทเ่ี ขาใจงา ย ชดั เจน โดยใชเ ทคโนโลยใี นการคน หาขอ มลู และนำเสนอขอมลู
3. ตระหนักถึงสิ่งที่จำเปนตอการดำรงชีวิตของพืชและสัตว โดยใชความรูเพื่อบอกแนวทางการดูแลพืช
และสัตวใหเ จริญเตบิ เติบโต แข็งแรง และดำรงชวี ติ อยูในสภาพแวดลอ มทเ่ี หมาะสม
4. เห็นคุณคาของสิ่งแวดลอ มโดยเสนอแนวทางการดูแลส่ิงแวดลอมเพื่อใหเ หมาะสมกับการดำรงชีวิตของ
พืชและสัตว ดวยภาพ หรือภาษาของตนเองทีเ่ ขา ใจงาย ชัดเจน
5. อธิบายปรากฏการณท่ีเกิดจากการหมุนรอบตัวเองของโลก เชน กลางวัน กลางคืน การขึ้นและตกของ
ดวงอาทติ ยและการกำหนดทิศดว ยหลักการทางวิทยาศาสตร
6. กำหนดทิศทางบนแผนท่ีโดยประยกุ ตใ ชความรูเกีย่ วกับการขึ้นและตกของดวงอาทติ ยแ ละการกำหนดทิศ
7. สรา งคำอธิบายเก่ียวกบั การเกดิ ลม บอกประโยชนแ ละโทษของลมตอ สิ่งมชี ีวิตและสิง่ แวดลอม
8. วางแผนการปฏิบตั ติ นใหป ลอดภยั จากวาตภยั และอุทกภัย โดยอาศยั ความรเู กีย่ วกบั ลกั ษณะของภัยธรรมชาติ
9. สรางคำอธิบายเกี่ยวกับแรง ผลของแรงที่มีตอวัตถุตาง ๆ และแรงแมเหล็ก ที่พบในกิจกรรม หรือ
สถานการณตา ง ๆ ในชีวติ ประจำวนั
10. เลือกใชวัสดุในชีวติ ประจำวนั โดยตามสมบัตขิ องวัสดอุ ยางมเี หตุผล
11. ทำงานรวมกับผูอื่นโดยใชกระบวนการแกปญหารวมกับการประยกุ ตใ ชความรทู างวทิ ยาศาสตรในเร่ือง
แรง ผลของแรงที่มีตอวัตถุตาง ๆ แรงแมเหล็ก หรือสมบัติของวัสดุ เพื่อแกปญหา หรือสรางของเลน
ของใชอยางงา ย
12. แกปญหาอยางงาย หรือทำกิจกรรมในชีวิตประจำวันอยางมีขั้นตอน แสดงวิธีการหาคำตอบ หรือ
วิธีแกปญ หาระบเุ หตุผลท่ีนำไปสคู ำตอบ มคี วามมุง มน่ั ในการแกป ญ หาใหสำเร็จ
13. ใชเทคโนโลยีดิจิทัลในการเรียนรู สืบคนขอมูล และสื่อสารในชีวิตประจำวันไดอยางเหมาะสมและ
ปลอดภัย
๑๔. สรางของเลน หรือของใชเพื่อแกปญหาตามความสนใจ เลือกและใชสิ่งของเครื่องใชในชีวิตประจำวัน
ตามหนา ทีใ่ ชส อยไดอยา งปลอดภยั

 แนวทางการจดั การเรียนรฐู านสมรรถนะ
1. ทรัพยากรธรรมชาติ
ในชวงชั้นที่ 1 ผูเรียนจะไดมีประสบการณการเรียนรูเกี่ยวกับลักษณะ สมบัติและความสำคัญของดิน

และน้ำ รวมถึงประโยชนของดินและน้ำตอมนุษย จึงตองดูแลเพื่อใหมีใชไดอยางยั่งยืน สมดุล ไมกระทบ
ตอ สิ่งแวดลอ ม ผูเรยี นควรประพฤติตนโดยใชท รัพยากรใหคมุ คา ลดการใชเ ม่อื ไมจ ำเปน

124

ผลลัพธการเรยี นรูเมื่อจบชวงชนั้

1. ปฏบิ ตั ิตนในการใชดินและนำ้ ในการทำกิจวตั รตาง ๆ อยา งสมเหตสุ มผล โดยประยกุ ตใชค วามรูเก่ยี วกับ
ลกั ษณะ สมบตั ิ และประโยชนข องดินและน้ำ

2. สอ่ื สารวิธปี ฏบิ ัติตนและตระหนกั ถงึ การใชว สั ดอุ ยางคมุ คาเพ่อื ลดการใชทรัพยากรธรรมชาตดิ วยภาพ
หรอื ภาษาทเี่ ขา ใจงาย ชดั เจน โดยใชเทคโนโลยีในการคน หาขอมลู และนำเสนอขอ มูล

ความรูและสมรรถนะทเี่ ช่อื มโยงกนั ตัวอยา งสถานการณ กิจกรรม และเคร่ืองมือทีใ่ ชสำหรับนกั เรียน

1. ปฏบิ ตั ิตนในการใชด นิ และนำ้ ในการทำกิจวตั รตาง ๆ อยางสมเหตุสมผล โดยประยกุ ตใชค วามรู
เกย่ี วกับลักษณะ สมบตั ิ และประโยชนข องดนิ และนำ้

1. อธิบายการใชประโยชนจากดิน 1. สงั เกตการใชป ระโยชนดนิ และนำ้ จากตัวเองและจากสิ่งตาง ๆ
และน้ำจากขอมลู ทส่ี งั เกต และ รอบตัว หรอื จากการประกอบอาชีพของคนในชมุ ชน หรอื จากสื่อ
รวบรวมได ตาง ๆ เชน รปู วดี ทิ ศั น ทกี่ ำหนดใหรว มกนั อภิปรายและลงขอสรุป
2. สรา งคำอธบิ ายทางวิทยาศาสตร เกยี่ วกบั การใชประโยชนจ ากดนิ และนำ้ เชน
เพือ่ ระบสุ ว นประกอบของดิน - ดินมหี ลายชนดิ บางชนดิ เหมาะสมสำหรบั เพาะปลูก บางชนดิ
จำแนกชนดิ ดนิ โดย ใชลักษณะ นำมาใชท ำสิ่งของเครอ่ื งใช หรือส่ิงกอสราง นำมาใชท ำสี
และสมบตั ขิ องดนิ เปน เกณฑ เพือ่ งานศิลปะ
3. สรางคำอธบิ ายทางวทิ ยาศาสตร - น้ำที่สะอาดนำมาใชในการอุปโภค บรโิ ภค
เพอ่ื บอกลักษณะและสมบัติของ 2. เชอื่ มโยงประโยชนข องดินไปสขู อสงสัยใหมว า ดินประกอบดวย
นำ้ ท่เี หมาะสมในการนำมาใช สิ่งใดบาง เพือ่ นำไปสกู ารสงั เกต สวนประกอบของดินดวยวธิ ีการ
อปุ โภคและบริโภค ตาง ๆ เชน ใชมอื บ้ี ใชแ วน ขยาย คนกอนดนิ ใหเขา กบั นำ้
4. นำเสนอแนวทางการดแู ลรกั ษาดิน นำเสนอผลการสงั เกตและรว มกันอภปิ รายเกยี่ วกบั สวนประกอบ
และน้ำใหมใี ชอยา งยั่งยืน หรอื ของดนิ นำขอ มลู มาจัดกระทำและนำเสนอในรปู แบบท่นี า สนใจ
มีใชไดต ลอดไปจากขอ มูลลกั ษณะ 3. รวมกนั ตงั้ คำถามเก่ียวกับลักษณะเนอื้ ดนิ (สี เน้ือดนิ ฯลฯ)
และสมบตั ขิ องดนิ และนำ้ และจาก การจบั ตัวของดนิ และการอุม น้ำของดิน โดยใชว ธิ ีซกั ถาม
ขอ มลู อืน่ ๆ ทีร่ วบรวมได หรือใชสอื่ ตา ง ๆ เพือ่ นำไปสกู ารสงั เกตลกั ษณะ การทดลอง
เพอ่ื จำแนกและการระบุชนดิ ของดนิ ในทองถิ่น หรือในชมุ ชน
และการใชประโยชนจากดินชนดิ นี้
4. เชื่อมโยงประโยชนข องน้ำจากแหลง นำ้ ในชุมชนไปสูข อ สงสยั ใหม
ถึงลักษณะและสมบัติของน้ำทีน่ ำมาใชด ืม่ และใชป ระโยชนอื่น ๆ
เพือ่ นำไปสูการสังเกต เชน มองดสู ี และสิ่งเจอื ปนในน้ำและใช
แวน ขยายชว ยในการสงั เกตเพม่ิ เติม ดมกลนิ่ นำเสนอผลการสงั เกต
และรวมกนั อภปิ รายเกีย่ วกบั ลกั ษณะและสมบตั ขิ องน้ำทเ่ี หมาะสม
ในการนำมาใชด ืม่ หรือใชง านประเภทตาง ๆ
5. เช่ือมโยงความรูเ ก่ียวกับลกั ษณะ สมบัติ และประโยชนข องดนิ
และน้ำ รวมกนั อภิปรายและออกแบบปา ยรณรงค ใหเ พ่อื น
ในโรงเรยี นชวยกันดูแลรกั ษาดนิ และน้ำใหม ีใชอ ยา งยงั่ ยนื
นำเสนอในรปู แบบท่นี าสนใจโดยใช หรอื ไมใ ชค อมพิวเตอร

125

2. ส่อื สารวธิ ปี ฏิบัติตน และตระหนักถึงการใชวสั ดุอยา งคุมคาเพือ่ ลดการใชท รพั ยากรธรรมชาติ
ดวยภาษา ท่ีเขา ใจงา ย ชดั เจน

1. รวบรวมขอมูลทนี่ า เช่อื ถือ 1. รว มกันสังเกตสิง่ ของตาง ๆ ในบา น หอ งเรียน ชุมชน รวบรวม
จากอินเทอรเ นต็ เกี่ยวกับแนวทาง ขอมลู วาสงิ่ ของน้ันทำมาจากวัสดุอะไรบาง และวัสดุน้ันทำมาจาก
การลดการใชทรัพยากรธรรมชาติ ทรัพยากรธรรมชาติอะไร สือ่ สารขอมลู ทร่ี วบรวมไดโดยการเลา
2. ปฏบิ ัติตนเพอ่ื ลดการใช ดว ยภาษาของตนเอง
ทรพั ยากรธรรมชาติ 2. เลา พฤติกรรมการใชส ่ิงของรวมถงึ อุปกรณเ ทคโนโลยขี องตนเอง
รวมกันแลกเปล่ยี นความเหน็ ถงึ พฤติกรรมการใชก บั ผลตอการใช
ทรัพยากรธรรมชาติ
3. รวมกันหาแนวทางการใชทรพั ยากรธรรมชาตใิ นชีวิตประจำวัน
อยา งประหยัด คมุ คา พอเพยี ง และชวยลดคาใชจา ยของตนเอง
ครอบครัว และโรงเรียน
4. รว มกันนำเสนอขอ ตกลงรวมกันในการใชว ัสดใุ หเกิดประโยชน
เพอื่ ลดการใชท รพั ยากรธรรมชาตโิ ดยไมจ ำเปน ซง่ึ จะผลตอ ตวั เอง
สงั คมและสง่ิ แวดลอม นำเสนอในรูปแบบท่นี าสนใจโดยใช
หรอื ไมใ ชคอมพิวเตอร
5. แสดงความตระหนกั โดยเขียนโคด อยางงา ยดวยการใชบัตรคำสง่ั
แสดงการปฏบิ ัตติ นจากสถานการณท่เี ก่ียวขอ งกบั การลดการใช
ทรัพยากรธรรมชาติ

เกณฑมาตรฐานความกา วหนา
ป.1 เนนการสังเกตโดยใชประสาทสัมผัสที่เหมาะสมเพื่อบอกสวนประกอบของดิน ลักษณะของดินและ

น้ำ ในธรรมชาติรอบตัว สอบถาม หรือฟงการอานจากครู เพื่อรับรูเกี่ยวกับการใชประโยชนดินและน้ำในชีวิต
ประจำวัน ฟงครูอานบทความ หรือใบความรู หรือสอบถามผูใหญเพื่อรวบรวมขอมูลเกี่ยวกับทรัพยากร
ธรรมชาติ ที่นำมาใชทำวัสดุใกลตัว นำเสนอวิธีในการชวยลดการใชวัสดุใกลตัวและทรัพยากรธรรมชาติ
ดว ยการบอก โดยใชคำพูดของตวั เอง การวาดภาพ หรืองานศลิ ปะ เปน ตน

ป.2 เนนการสังเกตโดยใชประสาทสัมผัสที่เหมาะสมรวมกับใชอุปกรณอยางงาย เชน แวนขยาย เพื่อสืบเสาะ
คนหา สวนประกอบและลักษณะของดิน (สีของดิน เนื้อของดิน และอื่น ๆ) และน้ำ ในชุมชนของตนเอง
รวบรวมขอมูล โดยการอานบทความ หรือใบความรูสั้น ๆ โดยมีครูชวยนำอานเกี่ยวกับการใชประโยชน ดิน
และน้ำ บอกวิธีการดูแล ดินใหเหมาะสมกับการเพาะปลูกและวิธีการดูแลน้ำใหมีไวใชดื่ม หรือใชประโยชนอื่น ๆ
รวมถึงบทความงาย ๆ เกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติที่ นำมาใชทำส่ิงของตาง ๆ สืบคนรปู ภาพ ทรัพยากรธรรมชาติ
ที่ใชทำสิ่งของที่มนุษย นำมาใชประโยชนจากแหลงความรูที่ตองการ โดยครูแนะนำ หรือสอน วิธีการสืบคน
วางแผนและทำงานรว มกบั เพือ่ น นำเสนอแนวทางในการลดการใชท รัพยากรธรรมชาติ

ป.3 เนนการสังเกตโดยใชป ระสาทสัมผัสที่เหมาะสมรวมกับใชอ ุปกรณอยางงา ย เชน แวนขยาย เพื่อบอก
สวนประกอบและลักษณะและน้ำในชุมชนของตนเอง ทำการทดลองตามขั้นตอน หรือคำแนะนำ เพื่อจำแนก
ประเภทของดินในชุมชน รวบรวมขอมูลโดยการอานบทความ หรือใบความรูสั้น ๆ เกี่ยวกับการใชประโยชน
ดินและน้ำ วิธีการ ดูแล หรือใชดินและน้ำอยางเหมาะสมโดยมีครูชวยเหลือ สืบคนขอมูลบนอินเทอรเน็ต
จากเว็บไซตที่นาเชื่อถือ เกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติที่ใชทำวัสดุ นำเสนอแนวทางปฏิบัติตน และใชเทคโนโลยี
สรางชิ้นงานในรูปแบบตาง ๆ เชน การเขียนโคด การทำแผนปายรณรงค เพื่อแสดงความตระหนักในการลด
การใชท รัพยากรธรรมชาติ

126

2. สง่ิ แวดลอม
ในชวงชั้นท่ี 1 ผูเรียนจะไดมีประสบการณการเรียนรูเกี่ยวกับสภาพแวดลอมที่เหมาะสมตอ
การดำรงชีวิตของพืชและ สัตว สิ่งที่จำเปนตอการดำรงชีวิตของพืชและสัตว วัฏจักรชีวิตของพืชดอกและสัตว
ผลของการเปลี่ยนแปลงส่ิงแวดลอมที่มีตอพืชและสตั ว และการดูแลและปกปองสภาพแวดลอมใหเหมาะสมกบั
การดำรงชวี ติ ของพืชและสตั ว

ผลลพั ธก ารเรยี นรูเมอื่ จบชวงช้ัน

1. ตระหนักถึงสิง่ ที่จำเปนตอ การดำรงชีวิตของพืชและสัตว โดยใชค วามรเู พือ่ บอกแนวทางการดูแลพืช และ
สตั วใหเ จริญเตบิ เติบโต แขง็ แรง และดำรงชวี ิตอยูในสภาพแวดลอมทเี่ หมาะสม

2. เห็นคณุ คา ของสง่ิ แวดลอ มโดยเสนอแนวทางการดูแลส่งิ แวดลอ มเพอื่ ใหเ หมาะสมกบั การดำรงชวี ิตของพืช
และสตั ว ดว ยภาษาของตนเองท่เี ขา ใจงาย ชดั เจน

ความรูและสมรรถนะทเ่ี ชือ่ มโยงกัน ตวั อยา งสถานการณ กจิ กรรม และเครื่องมือท่ใี ชสำหรบั นักเรยี น

1. ตระหนกั ถงึ ส่ิงที่จำเปน ตอ การดำรงชีวิตของพชื และสตั ว โดยใชความรเู พื่อบอกแนวทางการดแู ล
พชื และสัตวใ หเ จรญิ เติบโต แข็งแรง และดำรงชีวติ อยูในสภาพแวดลอ มทีเ่ หมาะสม

สภาพแวดลอ มท่เี หมาะสมกับ สภาพแวดลอมทเี่ หมาะสมกับการดำรงชวี ติ ของพชื และสตั ว
การดำรงชวี ติ ของพืชและสตั ว 1. รว มกนั อภิปรายและตัง้ คำถามเกี่ยวกบั สภาพแวดลอ มที่เหมาะสม
1. รวบรวมหลกั ฐานโดยการสำรวจ กับการดำรงชีวิตของพชื และสัตวท อี่ าศยั อยูในแหลงที่อยู
และสรางคำอธบิ าย เกี่ยวกับ 2. เลือกไปสำรวจแหลงท่อี ยขู องส่งิ มชี วี ิตในโรงเรยี นหรือชุมชน
สภาพแวดลอ มในแหลง ท่อี ยหู นงึ่ ๆ เชน สวนสาธารณะ แปลงพชื สวนผกั หรือผลไม แหลงน้ำ บันทกึ
ทีม่ คี วามเหมาะสมกบั การดำรงชวี ิต ชนิดของพืชและสัตว และสภาพแวดลอ ม ในแหลงทอ่ี ยทู พี่ ืชและสัตว
ของพชื และสัตวท ี่อาศยั อยู อาศัยอยดู วยวธิ ีการตาง ๆ เชน วาดรูป เขยี นขอ ความ ถา ยรปู
ถายคลิปวดี ีโอ
3. นำเสนอผลการสำรวจ และรวมกนั ระดมความคิดและใหเ หตผุ ล
เก่ยี วกับความเหมาะสมของสภาพแวดลอมทส่ี ำรวจกบั การดำรงชีวิต
ของพืชและสัตว

สิง่ ที่จำเปน ตอ การเจรญิ เติบโต สงิ่ ท่ีจำเปน ตอ การเจรญิ เติบโตของพืชและสัตว
ของพชื และสตั ว 4. รวมกนั ต้ังคำถามทน่ี ำไปสกู ารทดลองเกย่ี วกับส่ิงท่จี ำเปนตอ
2. ตงั้ คำถามทนี่ ำไปสกู ารทดลอง การเจรญิ เตบิ โตของพืชจากสถานการณทกี่ ำหนดให เชน
ออกแบบการทดลองและทดลอง สถานการณแปลงผกั ท่อี ยใู ตต นไมใ หญ มีดินแหง ผกั ในแปลง
หาสง่ิ ท่พี ชื ตองการในการ ลว นเหี่ยวแหง
เจรญิ เติบโต 5. รว มกันอภปิ รายกับเพอ่ื นและครู เพื่อออกแบบการทดลองอยางงาย
3. ใชเคร่อื งมอื อยา งงายในการ (ต้ังสมมติฐาน กำหนดและควบคุมตวั แปร กำหนดนยิ ามเชิงปฏิบัติ
วดั การเจริญเติบโตของพืช การเลอื กใชเ ครอื่ งมอื อยา งงา ย เชน ไมบ รรทดั หรือแอปพลเิ คชนั

127

และสรา งคำอธิบายจากขอมูล เพือ่ วัดความสูงของพืช วางแผนการทำงานตามข้นั ตอนการทดลอง)
ทร่ี วบรวมได โดยครูชวยแนะนำและใชภาษาที่เขา ใจงา ย
4. สงั เกตและลงขอสรุปเกี่ยวกบั 6. ทดลองและบนั ทกึ ผลการทดลองในรปู แบบทเ่ี ขาใจงาย เชน ตาราง
ส่ิงทจี่ ำเปนตอ การเจรญิ เตบิ โต ทางเดยี ว แผนภมู ิรปู ภาพ
ของสตั วจ ากขอ มูลท่ีรวบรวมได 7. ผลดั เปลย่ี นกนั เลาผลการทดลองและลงขอ สรุปวา นำ้ และแสง
5. ตระหนักถึงแนวทางการดูแลพชื เปน สิ่งทีจ่ ำเปน ตอ การเจริญเติบโตของพืช
และสัตวใ หไ ดร ับส่งิ ท่จี ำเปน ตอ 8. รว มกนั แลกเปลี่ยนความเห็นจากประสบการณเ กีย่ วกบั การเลยี้ ง
การเจริญเติบโตอยา งเหมาะสม ลูกสัตววาลูกสตั วต อ งการสิง่ ใดบางเพอื่ ใหรางกายเจรญิ เตบิ โต
เพือ่ ใหพ ืชและสัตวนน้ั เจรญิ เตบิ โต และแข็งแรง
และแขง็ แรงผา นการเขยี น 9. รวบรวมขอ มูลเกี่ยวกบั ส่ิงทจ่ี ำเปนตอ การเจรญิ เติบโตของลกู สตั ว
โปรแกรมอยางงายโดยใช จากการทำกจิ กรรม เชน
บตั รคำสั่ง - เลือกเลยี้ งลกู สัตว (หากมีความพรอม) แลวสงั เกตสง่ิ ทลี่ กู สัตว
ตอ งการจนเจริญเติบโตขน้ึ หรอื สงั เกตจากในคลปิ วดี โี อ
- สอบถามผปู กครอง ผรู ู เกีย่ วกับส่งิ ท่ีจำเปน ตอการเจรญิ เติบโต
ของสตั ว
10. เขยี นโคด อยา งงายโดยใชบัตรคำส่งั เขยี นโปรแกรมใหเพื่อน
ซ่ึงสมมติวา เปนผูดแู ลฟารมทำภารกิจตามแนวทางชวยเหลือ
พชื และสตั วใ หเจริญเติบและแขง็ แรง เชน เดินตักนำ้ มารดน้ำพืช
เดินไปเกบ็ หญา มาใหสตั วก นิ พาสตั วไปพบสัตวแพทย

วัฏจักรของพชื และสัตว วฏั จักรของพชื และสัตว
6. รวบรวมขอมูล แปลความหมาย 11. รว มกันเรยี งลำดับบัตรภาพหรอื ขอ ความเกย่ี วกบั การเจรญิ เติบโต
ขอมลู และสรา งแบบจำลอง ของพชื และสัตว จากการฟง นทิ าน เร่ืองเลา หรือดวู ีดิทัศน
เพอ่ื อธบิ ายวฏั จกั รชีวิตของ เกีย่ วกบั การเจริญเติบโตของพืชและสัตว
พืชดอก และวฏั จกั รชวี ิตของสตั ว
บางชนิดในทองถ่ิน ตวั อยา งบัตรภาพ

128

12. รวมกนั คน หาคำตอบเกี่ยวกับวัฏจกั รชีวิตของพชื ดอกและวฏั จกั ร
ชีวติ ของสตั วบางชนิดในทองถน่ิ จากการรวบรวมขอมลู เชน
การปลกู พชื อายุสน้ั และเลี้ยงสตั วท ม่ี ีวัฏจักรชีวิตสัน้ หรอื คลิปวีดโี อ

13. รวมกนั นำขอมลู ทีแ่ ปลความหมายไดมาสรา งแบบจำลองวัฏจักร
ชวี ติ ของพชื ดอกและสตั วในรูปแบบทน่ี าสนใจ เชน รูปวาด
แบบจำลอง แผน พบั ใชโ ปรแกรมประยุกต หรือแอปพลเิ คชนั
โปรแกรมนำเสนอทเ่ี หมาะสมกบั วัย เพ่ือนำมาอธิบายวฏั จกั รชวี ิต
ของพืชดอกและวัฏจักรชีวิตของสตั วดวยภาษาทเี่ ขา ใจงา ยตามวยั

๑๔. รว มกันอภปิ รายกบั เพ่ือนเก่ยี วกับผลของสภาพแวดลอมทม่ี ีตอ
วฏั จกั รชีวติ ของพชื ดอกและสัตวจ ากตวั อยางสถานการณท ี่
กำหนด เชน รปู ภาพที่เปน แหลงทีอ่ ยูเดยี วกนั ๒ ภาพ โดยภาพ
หนงึ่ มีสภาพแวดลอมที่เหมาะสมตอ การดำรงชวี ติ ของพชื และ
สตั ว เชน มีพชื ตนเล็ก ตน ใหญ มลี กู สตั ว สตั วต วั ใหญ อีกภาพ
หน่ึงมสี ภาพแวดลอ มทีไ่ มเหมาะสมตอการดำรงชีวิตของพืชและ
สตั ว เชน มีพชื และสัตวท ไ่ี มเ จริญเติบโต หรอื ตาย และไมม พี ืช
ตนใหม สัตวต วั ใหม

2. เหน็ คณุ คาของสิ่งแวดลอ มโดยเสนอแนวทางการดูแลส่ิงแวดลอมเพอ่ื ใหเหมาะสมกับการดำรงชวี ิต
ของพชื และสตั ว ดวยภาษาของตนเองทีเ่ ขา ใจงา ย ชัดเจน

สาเหตแุ ละปญ หามลพิษ สาเหตุและปญ หามลพษิ ทางอากาศ นำ้ และดนิ
ทางอากาศ นำ้ และดิน 1. แกปญ หาจากสถานการณจ ำลอง เพอ่ื หาคำตอบเกี่ยวกับแหลงน้ำ
1. สรา งคำอธบิ ายทางวิทยาศาสตร ทส่ี ง ผลกระทบตอ สิ่งมชี วี ติ โดยใชวิธีการคดิ อยางเปนระบบ
เพอื่ บอกส่ิงทีพ่ บในอากาศ ในนำ้ ตัวอยา งสถานการณจำลอง : มีแหลง น้ำอยู 4 แหลง ไดแก A B C
และในดนิ ท่ที ำใหเ กดิ มลพษิ และ D สัตวต าง ๆ ลว นอาศัยแหลง น้ำเหลาน้ี ในการดำรงชีวิต
จากขอมลู ทีส่ ังเกตและรวบรวมได วนั หนงึ่ ลูกกระตา ยและลกู กระรอกเกิดปว ยขึน้ มา สบื เสาะจนได
2. บรรยายสาเหตทุ ี่ทำใหเกดิ มลพษิ ความวาเปน เพราะดืม่ นำ้ ที่ไมสะอาด ใหน กั เรียนพิจารณาขอมูล
ทางอากาศ น้ำ และดิน และ การดมื่ นำ้ ของลูกสตั วตอไปน้ี แลว ตอบคำถาม
ผลกระทบตอสงิ่ มชี วี ิตจากขอมูล ขอมลู
ทรี่ วบรวมได - ลกู กระตา ยด่ืมน้ำจาก แหลง นำ้ B C
- ลกู หมูปา ดมื่ น้ำจาก แหลง น้ำ A D
- ลกู กระรอกดื่มนำ้ จาก แหลงนำ้ C D
- ลูกลงิ ด่มื น้ำจาก แหลง น้ำ A B
คำถาม
1. นักเรียนคิดวา ลูกกระตายและลูกกระรอกเกดิ ปว ยข้ึนมา
จากการดืม่ นำ้ แหลงใด
2. พิจารณาจากภาพดานลา ง นกั เรยี นคิดวาแหลง นำ้ ใด
คอื แหลงน้ำ A B C และ D ใหเติมชื่อแหลง น้ำใตภ าพ
๓. นักเรียนคดิ วา แหลงนำ้ ทีล่ กู กระตายและลกู กระรอกดม่ื จนทำ
ใหเกดิ ปวยขน้ึ มานั้น เกดิ จากสาเหตุใด

129
แนวคำตอบ

130

2. คนหากิจกรรมของคนในชุมชนท่ีทำใหอากาศ น้ำ และดิน เกิดการ
เปล่ยี นแปลง หรือทำใหเกดิ การปนเปอ นโดยอาจใชก ารสำรวจ หรอื
การศกึ ษาจากคลปิ วีดโี อ ขาว หรอื จากแหลงเรยี นรูต า ง ๆ

3. สงั เกตและหาสิ่งเจือปนในอากาศ นำ้ และดนิ จากบรเิ วณทไ่ี ปสำรวจ
กจิ กรรมของมนุษยทที่ ำใหอ ากาศ น้ำ และดนิ เกิดการเปลยี่ นแปลง
หรอื ทำใหเ กดิ การปนเปอน หรือบริเวณท่ีกำหนด เชน บริเวณบาน
โรงเรยี น หรือในชมุ ชน โดยใชวิธกี าร หรือเคร่อื งมอื อยา งงา ย เชน
- การสังเกตฝนุ ละอองในอากาศในบริเวณที่มสี ภาพแวดลอ ม
แตกตา งกนั
- การสังเกตสี ส่งิ เจือปนในน้ำจากแหลง ตา ง ๆ
- การสังเกตสง่ิ เจอื ปนในดนิ จากแหลง ตา ง ๆ

4. รวมกนั อภปิ รายสิ่งท่ีเปนสาเหตขุ องการเกิดมลพษิ ทางอากาศ นำ้
และดิน เชน กจิ กรรมตาง ๆ ของคนในชุมชน สิ่งเจือปนในอากาศ
น้ำและดนิ จากน้ันรวบรวมหลกั ฐานจากขอมูลท่กี ำหนดให และ
ลงขอ สรปุ รว มกนั เกีย่ วกับสาเหตทุ ่ีทำใหอากาศ น้ำ และดิน
เปลยี่ นแปลงไปจนทำใหเกิดมลพษิ และผลกระทบของมลพิษ
ตอการดำรงชวี ติ ของสิง่ มีชีวิต

แนวทางการดแู ลสิง่ แวดลอ ม แนวทางการดแู ลส่ิงแวดลอมเพือ่ ใหเ หมาะสมกบั การดำรงชวี ติ
เพอ่ื ใหเ หมาะสมกับการดำรงชวี ติ ของพืชและสตั ว
ของพืชและสตั ว 5. สงั เกตภาพ ดูวดี ิทัศน หรอื ฟงตวั อยางสถานการณปญ หามลพิษ
3. รวบรวมขอ มูลแนวทางในการลด ที่เกิดขน้ึ ในชุมชน เชน ปญ หานำ้ เนา เสยี ขยะในแหลง น้ำ
ปญ หามลพษิ ใกลตวั ทเ่ี กิดขึ้น มลพิษทางอากาศ สงิ่ เจอื ปนในดิน
ในชมุ ชน 6. รวบรวมขอ มูลเพอ่ื หาแนวทางการลดปญ หามลพิษทเี กิดข้นึ
4. ตระหนกั ถงึ แนวทางการปฏบิ ตั ติ น ในชุมชน เชน
ในการชว ยลดปญหามลพษิ - สำรวจสิ่งของทต่ี นเองท้ิงในแตละวนั และบอกแนวทาง หรือ
ทเี่ กดิ ขึ้นในชมุ ชน วธิ ีการลดการใชและการนำกลบั มาใชใ หมโดยพิจารณาจากชนิด
ของวสั ดุ
- สัมภาษณผ ูปกครอง คนในทอ งถิ่นเก่ียวกับแนวทางอ่ืน ๆ ทชี่ ว ย
ลดปญหามลพษิ ทเ่ี กิดขนึ้ ในบานและในชุมชน

131
7. อภปิ รายเพ่ือเชื่อมโยงความเขาใจวาการลดปญ หามลพษิ ทเี่ กดิ ขน้ึ

ในชุมชนจะชว ยใหส ่ิงแวดลอ มมีความเหมาะสม กับการดำรงชีวิต
ของตวั เรา พืช และสัตวทอี่ าศยั อยู ในแหลงท่อี ยูนั้น ๆ นำเสนอ
ในรปู แบบท่ีนาสนใจ เชน รปู วาด แบบจำลอง แผน พับ หรอื อาจใช
คอมพิวเตอรแ สดงความตระหนกั ถงึ แนวทางการปฏบิ ตั ิตนในการ
ชว ยลดปญหามลพิษท่ีเกิดขึ้น เชน สรา งแผน พับ งานนำเสนอ
รณรงคล ดปญ หามลพิษทเี่ กิดข้นึ ในชมุ ชน หรือเขียนโคด อยา งงา ย
ใหห นุ ยนต เดินเก็บขยะตามจุดตา ง ๆ และนำขยะมาแยกประเภท
เพื่อการนำกลบั ไปใชใ หมซ ่ึงสงผลตอการรักษาสง่ิ แวดลอม
ตัวอยา งสถานการณ
โปง จะไปซ้อื ของทต่ี ลาด คอื ขนม นำ้ ปน และขา วผดั กอ ยตองการ
ลดการสรางขยะ จึงจะลดการใชถ งุ พลาสตกิ แกว นำ้ พลาสตกิ และ
กลอ งโฟม โปงจะตองเขยี นโปรแกรมใหอ ่ิมหยบิ ส่งิ ของใดบาง
เพ่ือเตรียมตัวไปตลาด

132
ตวั อยางสถานการณ

กระโปรงของกอ ยขาด กอยไมต อ งการท้ิงใหเ ปนขยะ และตองการ
ใชใ หค ุมคาท่ีสดุ จงึ จะใหค ุณแมช ว ยซอ มกระโปรง แตก อ ยไมม ี
อปุ กรณในการซอม กอ ยจะตองเขียนโปรแกรมใหอ ่ิมหยิบอปุ กรณ
ใดบางเพ่ือนำมาใชใ นการซอ มกระโปรง

ตัวอยางสถานการณ
ขยะมีปริมาณเพม่ิ ขนึ้ ทุกวัน การคดั แยกขยะชว ยลดปริมาณขยะได
เพราะสามารถนำขยะแตล ะประเภททีค่ ดั แยกไปจดั การไดอยา ง
เหมาะสม เชน นำมารไี ซเคิล นำมาทำปยุ หมกั ใหน กั เรยี นเขียน
โปรแกรมใหหุน ยนตอ ม่ิ เก็บขยะและนำไปทิ้ง
ลงถงั ขยะตามเง่อื นไขตอ ไปน้ี
1. เศษอาหาร เศษผลไม ท้งิ ทถ่ี งั ขยะ สีเขี
2. กระดาษ ถุงพลาสติก กระปอ ง ทิง้ ทถ่ี งั ขยะ สนี ้ำเงิน
3. ถานไฟฉาย หลอดไฟ ทงิ้ ทีถ่ งั ขยะ สีแดง

133

134
เกณฑม าตรฐานความกา วหนา

ป.1 รับรูความหมายของสภาพแวดลอม โดยมีครูเปนผูชวยเหลือในการอานใบความรูเกี่ยวกับ
ความหมาย และองคประกอบของสภาพแวดลอมรว มกบั เพื่อน โดยมีครูชวยกำหนดบรเิ วณและขอบเขตการ
สำรวจ บริเวณรอบโรงเรียน หรือรวมกับผูปกครองสำรวจบริเวณรอบบาน บอกลักษณะของสภาพแวดลอม
รอบโรงเรยี น หรอื บานดวยภาษาของตนเอง หรอื ภาพวาด

ป.2 เนนกระบวนการสืบเสาะ แปลความหมายขอมูล และใชเครื่องมือในการเรียนรู โดยมีครูเปนผูชวยเหลือ
ผูเรียนฝก ตั้งคำถามที่นำไปสูการรวบรวมขอ มูลเกีย่ วกับสิ่งจำเปนตอการเจรญิ เติบโตของพืชและสัตว โดยครู
กระตุนใหเกิดความสงสัยรวมกับเพื่อนในการสังเกตโดยใชประสาทสัมผัสที่เหมาะสมและใชเครื่องมืออยาง
งายวัดการเจริญเติบโตของพืช ทำการทดลองอยางงายตามขัน้ ตอนหรอื การแนะนำของครูเก่ียวกับสิ่งจำเปน
ในการเจริญเติบโตของพืช นำขอมูลจากการสังเกตและการทดลองมาจัดกระทำในรูปแบบที่เขาใจงาย และ
เหมาะสมกับวัย เชน แผนภูมิรูปภาพ ตารางทางเดียวเพื่อบอกสิ่งที่จำเปนตอการเจริญเติบโตของพืช
นักเรียนอาจเลี้ยงพืชดอกที่มีอายุสั้น เพื่อสังเกต ทดลองสิ่งจำเปนในการเจริญเติบโต และวัฏจักรชีวิตของ
พชื ดอก สำหรับการเรียนรูวัฏจกั รชีวติ ของสัตว มลพิษในอากาศ นำ้ และดิน รวมถึงแนวทางลดปญหามลพิษ
เนนกระบวนการสืบเสาะโดยใชการสำรวจ หรือศึกษาจากแหลงเรียนรู เชน สอบถามผูรู ดูคลิปวีดีโอ
โดยอาศัยครูแนะนำ หรอื การใหความชว ยเหลอื

ป.3 เนนกระบวนการสืบเสาะ แปลความหมายขอมูล และใชเครื่องมือในการเรียนรู โดยมีครูเปนผูชวยเหลือ
ผูเรียนฝกต้ังคำถามทีน่ ำไปสูการรวบรวมขอมูลเกี่ยวกับสิ่งจำเปนตอการเจริญเติบโตของพืชและสัตว โดยครู
กระตุนใหเกิดความสงสัยรวมกับเพื่อนในการสังเกตโดยใชประสาทสัมผัสที่เหมาะสมและใชเครื่องมืออยางงาย
วัดการเจริญเติบโตของพืช ทำการทดลองอยางงายตามขั้นตอน หรือการแนะนำของครูเกี่ยวกับสิ่งจำเปน

135

ในการเจริญเติบโตของพืช นำขอมูลจากการสังเกต และการทดลองมาจัดกระทำในรูปแบบที่เขาใจงาย
และเหมาะสมกับวัย เชน แผนภูมิรูปภาพ ตารางทางเดียว เพื่อบอกสิ่งที่จำเปนตอการเจริญเติบโตของ
พืช นักเรียนอาจเลี้ยง พืชดอกที่มีอายุสั้น เพื่อสังเกต ทดลองสิ่งจำเปนในการเจริญเติบโตและวัฏจักรชีวิต
ของพืชดอก และอาจเลี้ยงสัตว เพื่อเรียนรูวัฏจักรชีวิตของสัตว ปฏิบัติตนและแสดงความตระหนักในการลด
การใชวัสดุและการนำวัสดุกลับมาใชใหม เพื่อลดปญหามลพิษและดูแลพืชและสัตว และสิ่งแวดลอม เพื่อให
เหมาะสมกับการดำรงชีวิตของพชื และสัตว

3. ปรากฏการณธ รรมชาตแิ ละภยั อนั ตราย
ในชว งชั้นที่ 1 นกั เรียนจะไดม ีประสบการณการเรียนรเู กย่ี วกับปรากฏการณกลางวัน กลางคืน การขึ้น

และตกของดวงอาทิตย และการกำหนดทิศ ซึ่งปรากฏการณดังกลาวเกิดจากการที่โลกหมุนรอบตัวเอง
ไดเรียนรูเกี่ยวกับการเกิดลม ประโยชนและโทษของลมตอสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดลอม รวมถึงการปฏิบัติตน
ใหป ลอดภัยจากวาตภัยและอทุ กภัย

ผลลพั ธการเรยี นรเู ม่อื จบชว งชัน้

1. อธบิ ายปรากฏการณท ีเ่ กดิ จากการหมนุ รอบตัวเองของโลก เชน กลางวนั กลางคืน การข้นึ และตก
ของดวงอาทิตย และการกำหนดทิศดว ยหลักการทางวทิ ยาศาสตร

2. กำหนดทศิ ทางบนแผนทโี่ ดยประยกุ ตใ ชค วามรเู กีย่ วกบั การขน้ึ และตกของดวงอาทิตยและการกำหนดทศิ
3. สรางคำอธบิ ายเกี่ยวกบั การเกิดลม บอกประโยชนและโทษของลมตอสงิ่ มชี ีวิตและสงิ่ แวดลอม
4. วางแผนการปฏบิ ัติตนใหป ลอดภยั จากวาตภัยและอุทกภยั โดยอาศยั ความรเู กีย่ วกบั ลักษณะของภัยธรรมชาติ

ความรูและสมรรถนะทเ่ี ชื่อมโยงกนั ตัวอยางสถานการณ กจิ กรรม และเครอื่ งมือทใ่ี ชสำหรบั นักเรยี น

1. อธบิ ายปรากฏการณทเ่ี กิดจากการหมนุ รอบตวั เองของโลก เชน กลางวัน กลางคนื การขึ้นและตก
ของดวงอาทติ ยและการกำหนดทศิ ดว ยหลกั การทางวทิ ยาศาสตร

2. กำหนดทศิ ทางบนแผนที่โดยประยุกตใชค วามรเู กยี่ วกับการขน้ึ และตกของดวงอาทิตย
และการกำหนดทศิ

การเกดิ กลางวัน กลางคืน การเกิดกลางวนั กลางคืน
1. ต้งั คำถามและรวบรวมขอมูล 1. ตงั้ คำถามจากการดูคลปิ วีดีโอ หรอื เกมเกย่ี วกับกลางวัน กลางคืน
ขอ มลู เกีย่ วกบั การเกดิ กลางวัน และรวมกนั ระดมความคิดเกย่ี วกับเกดิ ปรากฏการณน ้ี
กลางคนื 2. รว มกนั แลกเปล่ยี นความคิดเหน็ ถงึ แบบจำลองแสดงการเกดิ
2. สรางแบบจำลองเพื่ออธิบาย กลางวนั กลางคนื วางแผนและลงมือสรา งแบบจำลองที่อธิบาย
การเกิดกลางวนั กลางคนื และ การเกดิ ปรากฏการณกลางวัน กลางคืน เชน การเขียนแผนภาพ
สอ่ื สารโดยอธิบายแบบรปู การณ ใชอ ปุ กรณอ ยา งงาย
เปลี่ยนแปลงชว งเวลา กลางวัน
กลางคนื

136

3. ลงขอสรุปจากแบบจำลองซึง่ ประกอบดว ยคำสำคัญ เชน โลกหมนุ
รอบตัวเอง ดานท่โี ลกไดรับแสง และไมไ ดร บั แสงจากดวงอาทติ ย
และการเกดิ เปนแบบรูป ซ้ำจนเปน วฏั จักร

การขนึ้ และตกของดวงอาทิตย การขึน้ และตกของดวงอาทติ ยแ ละการกำหนดทิศ
และการกำหนดทศิ 4. สงั เกตตำแหนงของดวงอาทติ ยบนทองฟา ในชว งเวลาตา ง ๆ
3. ตงั้ คำถามและรวบรวมขอ มลู จากทองฟาจรงิ วีดโี อ หรอื ซอฟแวร แสดงการเคลือ่ นที่
ท่นี า เช่อื ถอื จากอนิ เทอรเ น็ต ของดวงอาทิตยแ ละดาว สงั เกต หรือสอบถามผอู ื่นถงึ ชอื่ ของทศิ
เกี่ยวกับการขึ้นและตกของ ที่ดวงอาทิตยขึ้นและตก
ดวงอาทิตยและการกำหนดทิศ 5. ตัง้ คำถามเพื่อนำไปสกู ารสืบเสาะและรวบรวมขอมูลเกย่ี วกบั
4. ใชแบบจำลองอธิบายการข้นึ การมองเหน็ ดวงอาทติ ยข ้ึนและตก และการกำหนดทศิ ตะวันออก
และตกของดวงอาทิตย และ และทศิ ตะวนั ตก
สื่อสาร โดยอธิบายแบบรูป 6. รวมกันวางแผนและลงมือสรา งแบบจำลองอธบิ าย การมองเห็น
การขนึ้ และตกของดวงอาทติ ย ปรากฏการณก ารขนึ้ ตกของดวงอาทิตย และการกำหนดทศิ
เช่ือมโยงสูก ารกำหนดทิศบนโลก เชน เขียนแผนภาพ ใชอ ุปกรณอ ยางงา ย
5. คนหาสถานท่ีบนแผนที่ สราง
แผนผงั จำลอง และการแสดง
ลำดับการเดนิ ทางจากจดุ หน่ึง
แกปญ หาโดยใชความรูเรอื่ งทิศ

7. เขียนโคด ทปี่ ระยุกตใ ชเรอื่ งทศิ เพื่อสรางแผนผงั หรือแผนท่ี
โดยสรา งตาราง ทำบัตรภาพลูกศร ช้ีข้ึนแทนทศิ เหนือ ลกู ศรช้ลี ง
แทนทิศใตล ูกศรช้ีซา ย แทนทิศตะวันตก ลูกศรชขี้ วาแทน
ทศิ ตะวันออก ทำบตั รคำสถานที่

ตวั อยางสถานการณ
เขียนโคดแบบใชบตั รคำและบตั รรูปสั่งใหหนุ ยนต เดนิ ทางจาก
หนาโรงเรียนไปยังอาคารทเี่ ราเรยี น สามารถเขียนบัตรคำสถานท่ี
อนื่ ๆ ในโรงเรยี นเพ่มิ ได และสามารถเขยี นโคด สงั่ ใหหนุ ยนต
เดนิ ไปยังสถานท่อี ื่นในโรงเรยี นได

137

3. สรา งคำอธบิ ายเกย่ี วกบั การเกดิ ลม บอกประโยชนและโทษของลมตอ ส่งิ มีชวี ิตและสง่ิ แวดลอ ม
1. อธบิ ายการเกดิ ลมจากหลกั ฐาน 1. สังเกตสถานการณแ ลว ต้ังคำถามเกยี่ วกบั การเกดิ ลมเพอื่ นำไปสู

ท่ีไดจากแบบจำลอง หรือจากสอื่ การสังเกตการเกดิ ลม
ตา ง ๆ 2. อภปิ รายและอธิบายการเกิดลม จากการสงั เกต แบบจำลอง
2. บอกประโยชนแ ละโทษของลม หรอื จากสอื่ ตาง ๆ เชน คลปิ วีดีโอ แผนภาพ
ตอ ส่งิ มชี วี ิตและสง่ิ แวดลอม
จากขอมลู ทรี่ วบรวมได

3. รวมกนั อภิปรายและลงขอ สรปุ ถงึ ประโยชนและโทษของลม
ตอ ตนเอง สง่ิ มีชีวติ และตอส่ิงแวดลอม อาจใชส ื่อตาง ๆ เชน
คลปิ วดี ีโอ รปู หรอื ใชส ถานการณใกลต วั ชว ย ในการอภปิ ราย
และลงขอสรุปนำเสนอในรูปแบบที่ นา สนใจ เชน แผนภาพ
รปู วาด งานศลิ ปะอ่นื ๆ

4. วางแผนการปฏบิ ตั ติ นใหป ลอดภัยจากวาตภัยและอทุ กภยั โดยอาศัยความรเู ก่ียวกบั
ลักษณะของภยั ธรรมชาติ

1. อธิบายลกั ษณะและผลกระทบ 1. รว มกนั ตงั้ คำถามเกี่ยวกบั ภัยอนั ตรายจากวาตภยั ท่เี กิดจาก
จากวาตภยั และอุทกภยั ลมท่พี ัดแรง และจากอทุ กภยั ทเี่ กิดจากนำ้ ทวม วา ภัยอันตราย
จากขอ มลู ทีส่ ังเกตและรวบรวมได ดังกลาวสง ผลกระทบตอ สิ่งมีชีวิตและสงิ่ แวดลอ มอยางไร
2. วางแผนการปฏบิ ตั ิตนใหป ลอดภยั โดยอาจใชส่อื ตาง ๆ เชน คลปิ วดี โี อ หรือสถานการณใ กลต ัว
จากวาตภัยและอทุ กภยั เหตุการณข าวท่ีเกิดข้นึ ในชมุ ชน หรือพนื้ ท่ีใกลเคียง ชว ยในการ
จากขอมูลท่ีสังเกตและรวบรวมได ตงั้ คำถามเพื่อนำไปสกู ารสงั เกต

138

2. รวมกนั สังเกต อภิปราย และลงขอ สรปุ เกีย่ วกับลักษณะผลกระทบ
และแนวทางการปฏิบัติตนใหปลอดภัยจากวาตภัยและอทุ กภัย
จากขอมูลท่ไี ดจ ากสถานการณจำลองที่สรา งขึ้นและจากแหลง
เรยี นรตู าง ๆ ที่เชือ่ ถือได

3. วางแผนการปฏบิ ตั ิตนใหป ลอดภยั จากวาตภยั หรืออทุ กภัย
ท่ีอาจเกิดขนึ้ ในชมุ ชน และนำเสนอในรูปแบบท่นี าสนใจ เชน แสดง
การปฏบิ ัติตน วาดภาพหรือแผนภาพแสดงแผนการปฏิบตั ติ น

เกณฑม าตรฐานความกา วหนา
ป.1 เนนกระบวนการสืบเสาะและสื่อสารดวยภาษาที่เหมาะสม โดยการสังเกตการเปลี่ยนแปลงบน

ทองฟา ในเวลากลางวันและกลางคืน นำเสนอแบบรูป ของกลางวันและกลางคืนและการขึ้นและตกของ
ดวงอาทิตย ดวยวิธีการที่ตัวเองเลือก เชน วาดภาพ สรางแบบจำลอง งานศิลปะ บอกกิจกรรมที่พบใน
ชีวิตประจำวัน ที่เปนการใชประโยชนจากลม รับรูลักษณะและผลกระทบของลมที่พัดแรงและน้ำทวมจากสือ่
ตาง ๆ เชน สถานการณจำลอง ภาพขาว เหตุการณ คลิปวีดีโอ และบอกการปฏิบัติตนใหปลอดภัยจากลมท่ี
พดั แรง และ นำ้ ทวม โดยอาศยั การแนะนำ หรือการใหความชว ยเหลอื

ป.2 เนนกระบวนการสืบเสาะ แปลความหมายขอมูล และใชเครื่องมือในการเรียนรู โดยการรวบรวมขอมูล
จากแหลงเรียนรูตาง ๆ เชน แบบจำลอง คลิปวีดีโอ รูป เพื่ออธิบายการเกิดกลางวัน กลางคืน และการข้ึน
และตกของดวงอาทิตย พรอมอธิบายแบบรูปการเปลี่ยนแปลงปรากฏการณดังกลาว โดยอาศัยการแนะนำ
หรือการให ความชวยเหลือจากครู ระบุทิศจากแบบรูปของการขึ้นและตกของดวงอาทิตย สังเกตแบบจำลอง
การเกิดลมที่ครู สราง หรือจากการดูสื่อตาง ๆ เชน คลิปวีดีโอ แผนภาพ เพื่อระบุสาเหตุของการเกิดลม
พรอมใหเหตุผลดวยภาษา ของตัวเอง อธิบายลักษณะและผลกระทบของวาตภัยและอุทกภัย การปฏิบัติตน
ใหปลอดภัยจากวาตภัยและอุทกภัย จากสื่อตาง ๆ เชน สถานการณจำลอง ภาพขาว เหตุการณ คลิปวีดีโอ
โดยอาศยั การแนะนำ หรือการใหความชวยเหลอื

ป.3 เนนกระบวนการสืบเสาะ แปลความหมายขอมูล และใชเ ครื่องมอื ในการเรียนรู โดยสรางแบบจำลอง
เกี่ยวกับปรากฏการณการเกิดกลางวัน กลางคืน การขึ้นตกของดวงอาทิตย การกำหนดทิศ โดยอาศัยการแนะนำ
จากครู ประยกุ ตใชความรเู รอ่ื งแบบรูปของการขึ้นและตกของดวงอาทิตย เพอ่ื สรางและกำหนดตำแหนง และ
ทิศทางของสถานที่ตางๆ ในชุมชน ฝกการวางแผนและกระบวนการแกปญหา เมื่อเกิดวาตภัยและอุทกภัย โดย
วางแผนการปฏิบตั ิตนใหป ลอดภยั จากวาตภัยและอทุ กภยั จาก โดยอาศยั การแนะนำ หรือการใหความชว ยเหลือ

4. ความกาวหนา ของวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี
ในชวงชั้นท่ี 1 ผูเรียนจะไดมีประสบการณการเรียนรูเกี่ยวกับการฝกฝนการนำความรูมาแกปญหา

หรือพัฒนาชิ้นงาน โดยประยุกตใชความรูในเร่ืองแรง ผลของแรงที่มีตอวัตถุตาง ๆ แรงแมเหล็ก หรือสมบัติของ
วัสดุ ในแกป ญหา หรอื การสรา งชิ้นงานอยา งงา ย

139

ผลลัพธก ารเรยี นรเู มื่อจบชวงชน้ั

1. สรางคำอธิบายเก่ยี วกับแรง ผลของแรงที่มตี อวตั ถตุ าง ๆ และแรงแมเ หลก็ ท่ีพบในกจิ กรรม หรอื
สถานการณตาง ๆ ในชีวติ ประจำวนั

2. เลอื กใชวัสดุในชีวติ ประจำวนั ตามสมบตั ขิ องวัสดุอยา งมเี หตผุ ล
3. ทำงานรวมกบั ผูอน่ื โดยใชกระบวนการแกป ญหารวมกับการประยุกตใ ชค วามรูทางวิทยาศาสตร

ในเรอ่ื งแรง ผลของแรงทมี่ ตี อวัตถตุ าง ๆ แรงแมเหลก็ หรือสมบัตขิ องวสั ดุ เพ่ือแกปญหา หรือสรา ง
ของเลน ของใชอยา งงา ย

ความรแู ละสมรรถนะทเ่ี ชื่อมโยงกัน ตวั อยา งสถานการณ กจิ กรรม และเคร่ืองมือท่ใี ชสำหรบั นกั เรยี น

1. สรา งคำอธบิ ายเก่ียวกับแรง ผลของแรงทม่ี ีตอวัตถุตา ง ๆ และแรงแมเหล็ก ท่พี บในกจิ กรรม
หรอื สถานการณตา ง ๆ ในชวี ติ ประจำวนั

แรงและผลของแรงท่มี ตี อ วัตถุตาง ๆ แรงและผลของแรงท่ีมตี อวัตถุตา ง ๆ
1. สรา งคำอธบิ ายเกีย่ วกับแรง 1. ตั้งคำถามทอี่ ยากรูเกย่ี วกับแรงและผลของแรงท่มี ีตอวัตถุตาง ๆ
และผลของแรงทม่ี ตี อ วัตถุตาง ๆ จากการสงั เกตขณะทำกิจกรรมตาง ๆ ในชีวติ ประจำวัน เชน
ท่พี บในกจิ กรรมหรอื สถานการณ การเลนของเลน การเลน เครอื่ งเลนในสนามเด็กเลน การเลน กฬี า
ตาง ๆ ในชวี ติ ประจำวัน การทำงานบาน การหยบิ จับยกส่งิ ของ
2. รว มกันเก็บขอมูลเกยี่ วกบั ผลของการดึงและการผลกั ยกตัวอยาง
กจิ กรรมทที่ ำในชวี ิตประจำวนั และอธิบายลักษณะการออกแรง
โดยการดึง หรือการผลกั
3. มสี วนรวมในการรวบรวมหลักฐานจากการสงั เกตและอธบิ ายผล
ของแรงทม่ี ตี อการเปลีย่ นแปลงของวตั ถใุ นลกั ษณะตา ง ๆ ไดแ ก
- การเปลีย่ นแปลงรูปรางของวตั ถแุ ละวัสดุเมอ่ื มแี รงมากระทำ
ดวยวธิ กี ารตา ง ๆ เชน บบี บิด ทบุ ดดั ดงึ
- การเปลี่ยนแปลงการเคลอ่ื นทข่ี องวตั ถุในลักษณะตา ง ๆ เมื่อมี
แรงมากระทำ ไดแก วัตถทุ อี่ ยูน่ิงเปล่ียนเปน เคลื่อนท่ี วตั ถุท่กี ำลัง
เคลอ่ื นที่เปลย่ี นเปน เคลื่อนทเี่ ร็วขึน้ ชา ลง หรือ หยุดนงิ่ หรือ
เปลยี่ นทิศทางการเคล่ือนที่
4. เช่อื มโยงความรโู ดยอธบิ ายแรงและผลของแรงท่ีมตี อวตั ถตุ าง ๆ
ท่ีพบในกิจกรรมหรอื สถานการณตา ง ๆ ในชวี ิตประจำวนั

แรงแมเ หลก็ แรงแมเหลก็
2. สรางคำอธิบายเก่ยี วกับของเลน 5. ต้งั คำถามท่อี ยากรจู ากการสังเกตของเลน ของใชทม่ี ีแมเหลก็
ของใชท่ีมแี มเ หลก็ เปนสว นประกอบ เปน สว นประกอบ เชน กระดานแมเหลก็ กลองใสด ินสอทใี่ ช
จากหลกั ฐานท่ีรวบรวมได แมเ หลก็ แมเหลก็ ติดตเู ย็น ทใ่ี ชแขวนส่งิ ของ
3. จดั กระทำขอ มลู แลวนำมา
ประกอบขอ สรุปเกย่ี วกบั แมเหล็ก
และแรงแมเ หลก็

140
6. รวมกนั รวบรวมหลกั ฐานโดยสงั เกตและอธิบายผลของแรงแมเ หลก็

ที่มตี อของเลน ของใชรอบตัวที่ทำมาจากวัสดตุ าง ๆ เชน ไมบรรทดั เหลก็
กลองพลาสติก แทง แมเหล็ก ลกู บอลยาง ตุกตาผา แลว รว มกนั
อภิปรายเพ่มิ เติมเกย่ี วกับสารแมเ หลก็

7. รวบรวมหลกั ฐานจากการสงั เกตและอธบิ ายลักษณะการวางตัว
ของแทง แมเ หล็กเมอ่ื ปลอยใหแทงแมเหล็กท่เี คลื่อนทอ่ี ยางอสิ ระ
หยดุ นง่ิ พรอ มท้งั ระบขุ วั้ แมเ หลก็ และทศิ ทแี่ มเหลก็ แตละขั้วช้ไี ป

8. รวบรวมหลกั ฐานจากการสงั เกตแรงกระทำระหวางแมเหลก็ 2 แทง
และอธิบายแรงระหวางแมเ หล็ก

9. เชือ่ มโยงความรเู กี่ยวกับแมเ หล็กและแรงแมเหลก็ โดยอธิบาย
ของเลน ของใช ในชีวติ ประจำวันท่มี ีแมเ หล็กเปน สวนประกอบ

10. จดั กระทำขอ มูลในรูปแบบทนี่ าสนใจแลวนำมาประกอบขอสรปุ
เก่ยี วกับแมเ หล็กและแรงแมเ หลก็

2. เลือกใชว ัสดใุ นชีวติ ประจำวนั ตามสมบตั ิของวัสดุอยางมเี หตผุ ล

1. ตงั้ คำถามทีน่ ำไปสูการทดลอง 1. สงั เกตสถานการณก ารนำส่งิ ของมาซบั นำ้ หรือเช็ดน้ำ รวมกัน
ออกแบบการทดลอง ทดลองเพื่อ ตง้ั คำถามเกี่ยวกับวัสดชุ นิดตาง ๆ ทีพ่ บในชีวติ ประจำวัน
เปรยี บเทยี บสมบัตกิ ารดดู ซบั น้ำ ท่ีดูดซับน้ำได
ของวสั ดุชนิดตาง ๆ ท่ีพบใน 2. รว มกนั ออกแบบการทดลองอยา งงายในการเปรยี บเทยี บสมบตั ิ
ชวี ิตประจำวนั การดดู ซบั นำ้ ของวัสดุชนิดตาง ๆ ที่พบในชวี ติ ประจำวัน หรือ
2. สรา งคำอธิบายเกย่ี วกับสมบตั ิ ในชมุ ชน เชน กระดาษ ผา พลาสตกิ
การดดู ซับน้ำของวัสดุ และ 3. ทำการทดลองตามทอี่ อกแบบ บนั ทกึ ผลการทดลองในรูปแบบ
สมบัติทเ่ี ปล่ยี นไปของวสั ดุ ที่เขา ใจงา ย เชน ตารางทางเดียว และรว มกนั ลงขอ สรุปเกยี่ วกับ
หลังผสม โดยใชหลักฐานท่ไี ด สมบัติการดดู ซบั น้ำของวัสดุแตล ะชนดิ จากหลักฐานทีท่ ดลองได
จากการสังเกต 4. ตั้งคำถาม รวบรวมหลักฐานโดยการสงั เกต เปรยี บเทียบ และ
3. นำความรเู กย่ี วกับสมบตั ิของวัสดุ ลงขอ สรุปเกี่ยวกบั สมบัตขิ องวสั ดุ กอ นและหลงั ผสมกบั วัสดุอื่น
ไปใชในชวี ิตประจำวัน เชน สมบัตขิ องกระดาษ และกาว และสมบัติของกระดาษผสมกาว
5. เชื่อมโยงความรูเก่ียวกบั สมบตั ิของวัสดุทไ่ี ดเรียนกบั การเลือกใช
วสั ดุในสถานการณทพ่ี บในชวี ิตประจำวัน เชน การเลอื กวสั ดุ
เพื่อนำมาซบั น้ำ การเลอื กวสั ดเุ พอ่ื ไปทำชุดกันฝน การเลือกวสั ดุ
เพือ่ นำไปทำเปเปอรม าเช

141

3. ทำงานรว มกับผอู ่ืนโดยใชก ระบวนการแกป ญ หารวมกับการประยุกตใชค วามรทู างวทิ ยาศาสตร
ในเร่ืองแรง ผลของแรงทีม่ ตี อวัตถุตาง ๆ แรงแมเ หลก็ หรือสมบตั ขิ องวัสดุ เพอ่ื แกปญหา
หรือสรา งของเลน ของใชอยา งงา ย

๑. แกปญหา หรอื สรา งของเลน 1. ฟง ตัวอยา งสถานการณป ญหาทต่ี อ งประยุกตใชความรู ในเรือ่ งแรง
ของใชอยางงายจากการ ผลของแรงที่มตี อ วัตถุตา ง ๆ แรงแมเหลก็ หรือสมบัติการดูดซบั น้ำ
ประยกุ ตใชค วามรใู นเรื่องแรง ของวัสดแุ ละสมบตั ขิ องวัสดหุ ลงั ผสมในการแกป ญหา เชน การสรา ง
ผลของแรงทม่ี ตี อ วตั ถตุ า ง ๆ อุปกรณท ำความสะอาดตูปลาที่ใชงานได โดยไมต อ งหยอนมือลงไป
แรงแมเ หลก็ หรอื สมบตั ิ ในตูปลา และไมเ ปอยยุย เมอ่ื เปย กนำ้ หรอื การนำความรู มาสรา ง
การดูดซบั น้ำของวสั ดุ และ ของเลน ของใชอ ยางงา ย เชน เกมแมเ หล็ก อปุ กรณด ดู ซับนำ้
สมบัตขิ องวัสดุหลงั ผสม โดยใช แมเหล็กทตี่ ดิ ตเู ย็น หรือสง่ิ ของ รถจากแมเหล็ก เรอื บรรทกุ ของ
กระบวนการทำงานเปน ทมี การเลอื กใชว สั ดรุ อบตวั มาทำพกู ัน สำหรบั ระบายสี เลอื กผามามัดยอม
2. นำเสนอการแกปญหา หรอื เพื่อทำผา เชด็ หนา
ของเลน ของใชท ส่ี รา งขน้ึ
โดยอธิบายและใหเ หตุผล
เชงิ วิทยาศาสตรดวยภาษา
ทเ่ี ขาใจงาย มุง ม่นั ในการแกป ญหา
หรือสรางของเลน ของใช
อยางงาย โดยเห็นการแกป ญ หา
เปนเร่ืองทาทายและสนกุ
กบั การแกป ญหา
2. อภิปรายปญหา หรอื ส่ิงทต่ี องทำจากสถานการณทก่ี ำหนดขึ้น
และรวมกนั ออกแบบวิธีการแกป ญหา หรอื การสรางของเลน
ของใชอยางงา ย โดยเลือกประยกุ ตใ ชค วามรู ทไี่ ดเ รยี นมาเกย่ี วกบั
แรง ผลของแรงท่ีมีตอวตั ถุ แรงแมเหลก็ หรอื สมบตั ขิ องวัสดุ
3. รว มกันวางแผนและแกป ญ หา หรอื สรางของเลน ของใชอยา งงา ย
ท่เี กิดจากการประยุกตใชความรทู ไี่ ดเ รียนมา โดยใชกระบวนการ
ทำงานเปน ทีม
4. นำเสนอการแกปญ หาหรอื ชิน้ งานทีส่ รางข้นึ พรอ มกบั อธิบาย
และใหเหตผุ ลเชงิ วิทยาศาสตรตามทีเ่ ลอื กประยกุ ตใชดว ยภาษา
ท่เี ขาใจงาย
5. ฟง การนำเสนอของเพ่ือนอยางต้ังใจ แสดงความคิดเห็น หรือ
เสนอแนะเกย่ี วกับวิธีการแกป ญหาหรือของเลน ของใชท ส่ี รา งข้นึ
โดยใชเ หตผุ ลเชงิ วทิ ยาศาสตรเกี่ยวกับแรง ผลของแรงท่ีมีตอ วตั ถุ
แรงแมเ หลก็ หรอื สมบัติการดดู ซบั นำ้ ของวัสดแุ ละสมบตั ขิ องวัสดุ
หลังผสม

142

เกณฑมาตรฐานความกาวหนา
ป.1 เนนการรวบรวมขอ มูลโดยสงั เกตสถานการณใกลต วั หรอื จากการทำกจิ กรรมตา ง ๆ รวบรวมขอ มูล

และบอกลักษณะของการออกแรงและผลของแรงที่มีตอ วัตถตุ าง ๆ สังเกตแมเ หลก็ และวสั ดุที่แมเ หลก็ ดึงดูดได
สมบตั ิท่ีเปลย่ี นแปลงไปของวัสดกุ อนและหลงั ผสมกับวสั ดอุ น่ื ตามขัน้ ตอนหรอื คำแนะนำของครู และส่อื สาร
โดยการเลา เขยี น หรือวาดดวยภาษาของตนเอง

ป.2 เนนใหน กั เรยี นทำงานรว มกันเพอื่ สืบเสาะและรวบรวมขอมลู จากการสังเกตเพิม่ เตมิ เก่ียวกบั ข้วั แมเหลก็
และแรงระหวา งแมเ หลก็ รวมกันวางแผนและทำการทดลองอยา งงายเพื่ออธิบายสมบัติการดดู ซบั น้ำของวัสดุ
จัดกระทำขอ มลู ทีร่ วบรวมไดใ นรูปแบบที่เหมาะสม เชน ภาพ แผนภูมิรูปภาพ แผนภมู ิแทง ตารางทางเดียว
โดยอาศยั การแนะนำจากครู นำเสนอสิง่ ทีค่ นพบดวยภาษาท่ีเขา ใจงาย หรือสรา งชน้ิ งานท่ีแสดงการใชความรู
เรื่องแรง แรงแมเหล็ก หรือสมบัติของวัสดุ

ป.3 เนน ใหน ักเรยี นรว มกนั วางแผนและแกป ญหาโดยใชความรูเร่อื งแรง แรงแมเหลก็ หรอื สมบตั ขิ องวัสดุ ควบคู
กบั จนิ ตนาการและกระบวนการแกปญ หาทมี่ ีการวางแผน การออกแบบขนั้ ตอนและวิธีการแกปญหา โดย
อาศยั การแนะนำจากครู สามารถใชเทคโนโลยีท่เี หมาะสมชว ยในการจัดกระทำและนำเสนอชิน้ งาน หรอื
แสดงการแกปญ หา รบั ฟง แนวคดิ หรือวธิ ีการของผูอืน่ และแสดงความคดิ เหน็ ที่มีเหตุผลเชิงวิทยาศาสตร

๕. เทคโนโลยใี นชวี ติ ประจำวนั

ผูเรียนจะไดมีประสบการณเกี่ยวกับการแกปญหาอยางมีขั้นตอน มีความมุงมั่นในการแกปญหาให
สำเร็จ ใชเทคโนโลยดี จิ ทิ ัลในการสรา งช้นิ งานและเขาถึงแหลงเรียนรอู ยางเหมาะสมและปลอดภยั สรา งของเลน
ของใชเพื่อประโยชนในการใชชีวิตหรือการแกปญหา เลือกใชสิ่งของในชีวิตประจำวันไดถูกตองตามหนาที่ใช
สอยและปลอดภยั

ผลลัพธก ารเรยี นรูเ ม่ือจบชว งชน้ั
1. แกปญ หาอยา งงา ยหรอื ทำกิจกรรมในชีวติ ประจำวันอยางมขี ้ันตอน แสดงวิธกี ารหาคำตอบ หรือวิธีแกป ญ หา

ระบุเหตุผลท่ีนำไปสูคำตอบ มคี วามมงุ มัน่ ในการแกป ญ หาใหสำเรจ็
2. ใชเทคโนโลยดี จิ ทิ ัลในการเรียนรู สบื คนขอ มลู และสื่อสารในชีวติ ประจำวันไดอยางเหมาะสมและปลอดภยั
3. สรา งของเลน หรือของใชเพื่อแกปญ หาตามความสนใจ เลอื กและใชส งิ่ ของเครอื่ งใชใ นชวี ิตประจำวันตาม

หนาทใ่ี ชส อยไดอยา งปลอดภัย

ความรูและสมรรถนะทเี่ ชือ่ มโยงกนั ตัวอยา งสถานการณ กิจกรรม และเครอื่ งมอื ที่ใชสำหรบั นกั เรยี น

1. แกปญหาอยางงายหรือทำกิจกรรมในชวี ติ ประจำวนั อยางมีขนั้ ตอน แสดงวิธกี ารหาคำตอบ
หรอื วธิ ีแกปญ หา ระบเุ หตผุ ลทีน่ ำไปสคู ำตอบ มีความมงุ มัน่ ในการแกปญ หาใหส ำเร็จ

1. จดั ลำดับขน้ั ตอนการทำกจิ กรรม 1. จดั ลำดับข้นั ตอนกบั การทำกิจกรรมตา ง ๆ เชนการเดินทางไป
หรอื การแกป ญ หา อยา งงา ย โรงเรียน การทำงานบาน การประกอบของเลน การสรางแบบจำลอง
หรอื จากสถานท่ีจำลองขนึ้ และระบุเหตผุ ลในการจัดลำดบั หรือ

143

2. แกป ญ หา แสดงวธิ ีการแกป ญหา การสลบั ขน้ั ตอน อภิปรายความสำคัญของการจดั ลำดับข้ันตอน
และระบเุ หตผุ ลหรือ วิธกี ารหา การทำงาน หรอื การแกปญ หาตาง ๆ
คำตอบ มุงมั่นในการแกป ญ หา 2. แกป ญ หาอยา งงา ยจากเกม หรือสถานการณที่ใชคอมพิวเตอร
และสนกุ กบั การแกป ญ หา หรือไมใ ชคอมพวิ เตอร อภิปรายแนวทางในการหาคำตอบ
3. เขยี นโคดเพือ่ แกป ญ หาจาก แสดงวธิ กี ารหาคำตอบดวยขอ ความ หรอื แผนภาพ และระบุ
สถานการณที่กำหนด เหตุผลทน่ี ำไปสูค ำตอบ บอกเลา แนวทางทที่ ำใหแ กปญ หาไดส ำเรจ็
และความรสู ึกเมอื่ ไดพ ยายามแกปญหาจนสำเร็จ
3. ฝก กระบวนการคดิ การวางแผนแบบนกั เทคโนโลยี ดว ยการเขียนโคด
แบบไมใ ช หรอื ใชคอมพวิ เตอร อภปิ รายผลลัพธของลำดบั ขัน้ ตอน
ในการทำงานทแี่ ตกตา งกัน เชน ลำดบั ขน้ั ตอนการทำกิจวัตร
ประจำวนั ลำดบั ข้นั ตอนการทำงานตาง ๆ และระบวุ ิธกี ารคน หา
ขอผดิ พลาด เมอ่ื ผลลพั ธไมตรงตามตองการ หรอื คน หาขอ แกไข
เมือ่ ตองการเปล่ียนแปลงผลลพั ธ เชน หากตองการมีเวลาเลน
กบั เพอ่ื นมากขึน้ ควรลดเวลา หรอื ลดขน้ั ตอนในกิจวตั รใด

2. ใชเทคโนโลยีดจิ ทิ ลั ในการเรยี นรู สืบคน ขอ มูล และสอ่ื สารในชวี ติ ประจำวันไดอ ยา งเหมาะสม
และปลอดภยั

๑. ใชเ ทคโนโลยีดิจิทลั ในการเรยี นรู ๑. อภปิ รายประโยชนของเทคโนโลยดี ิจิทลั ในชีวิตประจำวนั และ

สบื คนขอมูล และส่ือสาร ในการเรยี น บอกเลากิจกรรมในชีวติ ประจำวันทีม่ กี ารใช

๒. ระบุวธิ กี ารปกปองขอ มลู สว นตัว เทคโนโลยีหรือจากทีเ่ คยไดพบเห็นมา บอกเลา เกยี่ วกับการใช

๓. ใชงานเทคโนโลยีดจิ ิทลั เทคโนโลยีในอนาคตจากการจนิ ตนาการ

อยางเหมาะสมและปลอดภยั ๒. ศกึ ษาการใชงานอปุ กรณด จิ ทิ ัล เชน การเปด - ปดอปุ กรณ/

โปรแกรม/แอปพลเิ คชนั การสรา งและบนั ทึกไฟลต ามข้นั ตอน

ทถ่ี กู ตอง เพื่อเปน เคร่อื งมือในการเรยี นรูหรอื การนำเสนองาน

ในสาระวิชาตา ง ๆ เชน การเขาถึงแหลง ขอ มลู หรือแหลง เรียนรู

การนำเสนอสิ่งที่พบจากการรวบรวมขอ มลู ดวยการวาดภาพ

สรา ง ตาราง แผนภมู ิ โดยบรู ณาการกับสาระการเรยี นรูอ่นื

๓. ศึกษาการใชง านเว็บเบราวเซอร การใชโ ปรแกรมคน หา (search

engine) เพอ่ื ระบุคำคน และเขา ถึงแหลงเรยี นรทู ่ีนกั เรยี นสนใจ

อภปิ รายและนำเสนอขอ มลู ทพี่ บ โดยบรู ณาการกบั สาระการเรยี นรู

อนื่ อภปิ รายเกีย่ วกบั การสอ่ื สารอยา งมีมารยาท การปกปองขอมลู

สว นตวั เมอื่ มผี ูตดิ ตอ หรือมขี อ ความสอบถามขอ มูล เลอื กวธิ ีการ

ที่เหมาะสมเมอื่ พบปญหาจากการใชง าน เชน การพบเว็บไซต

ทีไ่ มเหมาะสม การพบภาพหรือขอ มลู สวนตวั เผยแพรบ น

อินเทอรเ นต็

144

๔. อภิปรายและนำเสนอวิธีการใชงานเทคโนโลยอี ยางเหมาะสม โดย
สรา งขอตกลงในการใชง านรวมกนั กับผูปกครองหรอื ครแู ละปฏบิ ัติ
ตามขอ ตกลง (ใชงานตามเวลาท่ีกำหนด จดั เวลาในการใชงาน
ใหเหมาะสม คอมพิวเตอรท ่โี รงเรียนไมควรใชเ ลน เกม) การจดั เวลา
ใชงานใหเหมาะสม การใชงานโดยคำนงึ ถงึ สขุ ภาพ (จัดทา น่งั
ใหเ หมาะสม ไมควรใชงานนานเกินไป ใชง านในทม่ี แี สงสวา ง
เพียงพอ ไมใชร ะหวา งท่ที ำกจิ กรรมอ่ืน ๆ อยูเพราะอาจเกิด
อันตราย) การดูแลรักษาอปุ กรณเบอ้ื งตน (จัดเกบ็ ใหเ ขา ที่
ไมรบั ประทานอาหาร หรือเครอ่ื งดม่ื ขณะใชง านคอมพวิ เตอร)

๕. อภิปรายขอ ดีขอเสียและนำเสนอวธิ ีปฏบิ ัตทิ เ่ี หมาะสมเก่ยี วกบั
การสรางปฏิสมั พนั ธก ับคนในโลกจรงิ และโลกดจิ ทิ ลั พิจารณา
ความแตกตางระหวา งความเปนจรงิ ในชวี ติ และธรรมชาติกับเกม
และเรื่องราวในโลกดจิ ิทัลเพือ่ สรา งความเขาใจวาบางสง่ิ ในโลกดิจทิ ลั
เปน เรื่องที่สมมตุ ขิ น้ึ เชน ตวั ละครในเกมเมอื่ ถกู ทำราย หรอื ตาย
แลวสามารถกลับมชี ีวิตใหมไ ด เมื่อมีผูเลนเกมจะมศี ัตรทู ีจ่ ะตอง
ถกู กำจัดใหห มดเพ่ือเอาชนะในเกม ซึง่ จะแตกตางจากในโลกจรงิ
อภปิ รายแนวทางเพือ่ ปอ งกนั ไมใ หต นเองติดอยูในโลกดิจทิ ลั
และเกิดผลในทางลบ จดบันทกึ การใชงานประจำวันและประเมนิ
ตนเองในการใชง านอยางเหมาะสม

3. สรา งของเลน หรอื ของใชเพ่อื แกปญ หาตามความสนใจ เลือกและใชส ่งิ ของเครอื่ งใชในชีวิตประจำวนั
ตามหนา ท่ีใชส อยไดอยางปลอดภยั

๑. ระบวุ ธิ ีการใชส ง่ิ ของใน ๑. นักเรียนยกตวั อยา งส่ิงของในชีวติ ประจำวัน เชน เคร่อื งเขยี น

ชีวิตประจำวนั ตามหนา ที่ใชสอย ของใชภ ายในบา น เพอื่ อภปิ รายเกี่ยวกบั รปู ทรง ลกั ษณะของวสั ดุ

และการใชงานอยางปลอดภัย การใชงาน และเปรียบเทยี บการนำไปใชง านตามหนา ทใี่ ชส อย

๒. เลือกและใชส ่งิ ของใน เชน ดินสอกบั ปากกา กรรไกรกบั มดี

ชีวติ ประจำวนั ไดถูกตองตาม ๒. ศึกษาเกีย่ วกบั การใชงานสิ่งของในชวี ิตประจำวนั ตามหนา ที่ใชสอย

หนา ที่ใชส อย และใชงานอยาง และการใชง านอยางปลอดภยั อภิปรายเก่ียวกับกิจกรรมใน

ปลอดภยั ชวี ิตประจำวนั เชน การประดษิ ฐข องเลน การทำความสะอาด

๓. สรา งของเลน ของใชเ พ่อื เพ่ือเลอื กสิ่งของในชีวติ ประจำวันมาใชงานตามหนาทใี่ ชสอย

แกป ญ หา ๓. ศึกษาและอภิปรายประโยชนของสิ่งของในชวี ติ ประจำวันซึง่ ถกู

พัฒนาขน้ึ เพ่อื อำนวยความสะดวกหรอื แกป ญหา ระดมความคดิ

หรอื จนิ ตนาการเกยี่ วกับของเลน ของใชท ี่ตองการสรา งเพ่ือแกปญ หา

145

เลอื กวัสดุอุปกรณและสรางของเลน ของใชเพื่อแกป ญหาตามท่ี
ตอ งการ (การสรา งของเลน สามารถบรู ณาการกบั ธีมความกาวหนา
ทางวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี หรือสาระการเรยี นรอู ่นื ๆ)
๔. นักเรยี นนำเสนอผลงาน โดยอธิบายวัตถปุ ระสงค วธิ ีการใชส่ิงของ
ในชวี ติ ประจำวนั ตามหนา ท่ใี ชสอยและการใชง านอยางปลอดภยั

เกณฑม าตรฐานความกา วหนา
** ธีมนี้สามารถบูรณาการกับทุกสาระการเรียนรู นักเรียนจะไดฝกทักษะการใชงานอุปกรณดิจิทัล

ในชีวิตประจำวัน เพือ่ นำเสนองาน เขา ถึงแหลงเรยี นรู สือ่ สารหรอื ทำกิจกรรมอ่ืน ๆ ในชีวิตประจำวันไดอยาง
ปลอดภัย และพฒั นาทักษะในการแกป ญ หาและการสรา งของเลนของใชเบ้อื งตน

ป.๑ แกปญหาอยางงายโดยใชการลองผิดลองถูก การเปรียบเทียบ เขียนโคดอยางงายโดยใชบัตรคำสั่ง
หรอื ส่ืออ่นื ๆ ใชเทคโนโลยดี จิ ทิ ลั เขา ถงึ แหลงเรยี นรแู ละสรา งของเลน ของใชตามคำแนะนำ

ป.๒ ทำกิจกรรมในชีวิตประจำวันหรือแกปญหาที่กำหนดโดยใชการคิดอยางเปนขั้นตอน เขียนโคด
อยางงายโดยใชบัตรคำสั่ง หรือสื่ออื่น ๆ และฝกตรวจหาขอผิดพลาดเมื่อผลลัพธไมตรงตามตองการ
ใชเทคโนโลยีดิจิทัลเขาถึงแหลงเรียนรู สื่อสารอยางเหมาะสมปลอดภัย สรางของเลนของใชตามความสนใจ
ใชส ิง่ ของไดตามหนาที่ใชส อยและใชอยา งปลอดภัย

ป.๓ ทำกิจกรรมในชีวิตประจำวันหรือแกปญหาโดยแสดงวิธีแกปญหาและระบุเหตุผลที่นำไปสูคำตอบ
เขียนโคดอยางงายโดยใชบัตรคำสั่งหรือสื่ออื่น ๆ จากโจทยสถานการณที่หลากหลาย อภิปรายขั้นตอน
การส่งั งานแบบตาง ๆ ทีน่ ำไปสูผลลัพธเ ดียวกัน เพ่อื สรางทัศนคตทิ ่ดี ีตอ การแกปญ หาวา เปน เรื่องท่สี นุก และ
ทาทาย ใชโปรแกรมคนหาเพื่อสืบคนขอมูลและเขาถึงแหลงขอมูลโดยปกปองขอมูลสวนตัว สื่อสาร
ผานอินเทอรเน็ตโดยใชคำสุภาพ สรางของเลน ของใชตามความสนใจ เลือกและใชสิ่งของไดตามหนาท่ี
ใชสอยและใชอยางปลอดภยั

146

7. การบรหิ ารจัดการหลักสตู ร
การจัดทำและทดลองใชหลักสตู รสถานศกึ ษาฐานสมรรถนะ

หลักสูตรสถานศึกษาคือ กลไกหลักในการขับเคลื่อนและดำเนินการจัดการศึกษาใหบรรลุผล
ตามเปาหมายและจุดเนนของสถานศึกษา ในการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษาจึงตองมีการวางระบบการสราง
ความรูความเขาใจใหบุคลากรในระบบนิเวศทางการศึกษาใหสามารถเขาถึงและเขาใจความสำคัญ พรอมท้ัง
มีสวนรวมในขั้นตอนตาง ๆ อยางเหมาะสม มีการเตรียมความพรอม วางแผนและศึกษาขอมูลบริบทรอบดาน
อยางครอบคลุมชัดเจน สรางเครือขายความรวมมือจากภาคสวนที่สำคัญ รวมทั้งอาจจัดใหมีการรับฟง
ความคิดเห็นจากผูเรียน ผูปกครอง ครูและบุคลากรทางการศึกษา องคกรปกครองสวนทองถิ่น ผูแทน
ภาคเอกชน และผูแทนภาคประชาสังคมในพื้นที่นวัตกรรมการศึกษา และเตรียมพรอมสำหรับการติดตาม
และประเมินผลการพฒั นาคณุ ภาพของผูเรียน

หลักสูตรสถานศึกษาฐานสมรรถนะเปนหลักสูตรที่ใชบริบทจัดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาสมรรถนะ
ของผูเรียน ซึ่งสามารถปรับเปลี่ยนไดตามสถานการณของชุมชน สังคม ประเทศไทย และโลก สถานศึกษา
สามารถดำเนนิ การตามข้ันตอนการจัดทำหลักสตู รสถานศึกษาฐานสมรรถนะ ดังแสดงในแผนภาพตอ ไปนี้

147

1. เตรียมความพรอม
ในการจดั ทำหลกั สตู รสถานศึกษาฐานสมรรถนะ

ความ ขอ มูล แนวคดิ (ราง)
พรอ ม บริบท สำคญั กรอบ
ของ
บคุ ลากร หลกั สูตรฯ

พัฒนา 2. รางหลักสตู รสถานศกึ ษาฐานสมรรถนะ บริหารจดั การ
บคุ ลากร และตรวจสอบคุณภาพหลกั สูตร หลกั สูตร
- ระบบ
วธิ กี าร - รา งหลกั สูตรตามองคประกอบที่กำหนด - จัดระบบ
- ชุดความรู - ตรวจสอบความถูกตอ ง เหมาะสม ของหลกั สูตร กลไก
- ตรวจสอบเพื่อใหก ารรับรอง การบริหาร
สถานศกึ ษา
3. นำหลกั สตู รสถานศกึ ษาฐานสมรรถนะไปใช - บรหิ าร
และปรบั ปรงุ จัดการ
หลักสูตร
- สรางความเขา ใจ และวางระบบการนำหลักสตู รไปใช - ประกนั
- ออกแบบโครงสรางรายวิชา รายวชิ า/ กจิ กรรม คุณภาพ
หนวยการเรียนรู แผนการจดั การเรยี นรู ภายใน
- จดั กิจกรรมการเรยี นรู และปรับปรงุ

4. ประเมินหลกั สูตรสถานศกึ ษาฐานสมรรถนะ

- เกบ็ รวบรวมขอ มลู การใชหลักสูตร
- ประเมนิ ผลการใชหลกั สูตร
- ปรบั ปรุงหลักสูตรใหสมบูรณ

แผนภาพแสดงการจดั ทำและทดลองใชหลกั สตู รสถานศกึ ษาฐานสมรรถนะ