2.กฎหมายอาญา 2

วิชา กม. (LA) ๒๑๒๐๒
กฎหมายอาญา ๒

ตําÃÒàÃÂÕ ¹

ËÅÑ¡ÊÙμà ¹Ñ¡àÃÕ¹¹ÒÂÊºÔ ตาํ ÃǨ

ÇªÔ Ò ¡Á. (LA) òñòðò ¡®ËÁÒÂÍÒÞÒ ÀÒ¤àÃÕ¹·èÕ ò

เอกสารน้ี “໚¹¤ÇÒÁÅѺ¢Í§·Ò§ÃÒª¡ÒÔ หามมิใหผูหน่งึ ผใู ดเผยแพร คัดลอก ถอดความ
หรอื แปลสว นหนงึ่ สว นใด หรอื ทง้ั หมดของเอกสารนเี้ พอ่ื การอยา งอนื่ นอกจาก “à¾Í×è ¡ÒÃÈ¡Ö ÉÒͺÃÁ”
ของขาราชการตํารวจเทานั้น การเปดเผยขอความแกบุคคลอ่ืนที่ไมมีอํานาจหนาที่จะมีความผิดตาม
ประมวลกฎหมายอาญา

¡Í§ºÞÑ ªÒ¡ÒÃÈ¡Ö ÉÒ สาํ ¹Ñ¡§Ò¹ตาํ ¾ÃÇ.Ȩá.òËõ§‹ ªöÒôμÔ

คํานํา

หลักสูตรนักเรียนนายสิบตํารวจ (นสต.) เปนหลักสูตรการศึกษาอบรมท่ีมีเปาหมาย
เพื่อเสริมสรางใหบุคคลภายนอกผูมีวุฒิประกาศนียบัตรมัธยมศึกษาตอนปลาย (ม.๖) หรือ
ประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) หรือเทียบเทา ที่เขารับการฝกอบรมมีความรู ความสามารถ และ
ทักษะวิชาชีพตาํ รวจ รวมถึงพัฒนาบุคลิกภาพรางกายใหเหมาะสมสําหรับการปฏิบัติงานตํารวจ
ในกลุมสายงานปองกันปราบปราม ตลอดจนเตรียมความพรอมทางดานจิตใจและวุฒิภาวะใหมี
จติ สํานกึ ในการใหบ ริการเพอ่ื บําบัดทกุ ขบ ํารุงสขุ ของประชาชนเปน สาํ คญั

กองบัญชาการศึกษา ไดรวมกับ ครู อาจารย และครูฝก ในสังกัดกองบังคับการ
ฝกอบรมตาํ รวจกลาง และกลมุ งานอาจารย กองบัญชาการศึกษา ศูนยฝกอบรมตํารวจภูธรภาค ๑ - ๙
และกองบัญชาการตาํ รวจตระเวนชายแดน ตลอดจนผูทรงคุณวุฒิจากภายนอก จัดทําตาํ ราเรียน
หลกั สตู รนกั เรยี นนายสบิ ตาํ รวจชดุ นี้ ซงึ่ ประกอบดว ยองคค วามรตู า งๆ ทจ่ี ําเปน ตอ การพฒั นาศกั ยภาพ
ของนกั เรยี นนายสบิ ตํารวจใหเ ปน ขา ราชการตาํ รวจทพี่ งึ ประสงคข องประชาชน เพอ่ื ใชส ําหรบั ประกอบ
การเรียนการสอนนักเรียนนายสิบตํารวจใหมีความพรอมทั้งดานความรู ความสามารถ กําลังกาย
และจติ ใจ จนสามารถเปน ขา ราชการตาํ รวจทป่ี ฏบิ ตั งิ านใหบ รกิ ารสงั คมและประชาชนไดอ ยา งตรงตาม
ความตอ งการอยางแทจ รงิ และมคี วามพรอมในการเขาสปู ระชาคมอาเซยี น

ขอขอบคุณครู อาจารย ครูฝก และผูทรงคุณวุฒิทุกทาน ที่ไดรวมกันระดมความคิด
ใหคาํ ปรึกษา คาํ แนะนาํ ประสบการณที่เปนประโยชน รวมถึงการถายทอดองคความรู
ที่เปนประโยชน จนทาํ ใหการจัดทําตาํ ราเรียนหลักสูตรนักเรียนนายสิบตาํ รวจสําเร็จลุลวงไดดวยดี
ซ่ึงกองบัญชาการศึกษาหวังเปนอยางย่ิงวาตําราเรียนชุดน้ีคงเปนประโยชนตอการจัดการเรียน
การสอนและการจัดการฝกอบรมของครู อาจารย และครูฝก รวมตลอดถึงใชเปนคูมือการปฏิบัติงาน
ของขาราชการตํารวจ อันจะสงผลทาํ ใหสํานักงานตํารวจแหงชาติสามารถสรางความเชื่อมั่น ศรัทธา
และความผาสุกใหแ กประชาชนไดอ ยา งแทจ ริง

พลตํารวจโท
( อภิรตั นยิ มการ )
ผูบ ัญชาการศกึ ษา

ÊÒúÞÑ

ÇªÔ Ò ¡®ËÁÒÂÍÒÞÒ ÀÒ¤àÃÂÕ ¹·Õè ò ˹Ҍ

º··Õè ñ ¤ÇÒÁ¼Ô´à¡èÂÕ Ç¡ÑºÈÒÊ¹Ò ñ
÷
º··èÕ ò ¤ÇÒÁ¼´Ô à¡ÕèÂÇ¡ºÑ ¤ÇÒÁʧºÊ¢Ø ¢Í§»ÃЪҪ¹
๗
- ความผดิ ฐานเปนอง้ั ย่ี ๘
- ความผดิ ฐานเปนซองโจร ๑๐
- ความรบั ผดิ รว มกับอง้ั ยีห่ รอื ซองโจร ๑๐
- ความผดิ ฐานชวยเหลอื พวกอั้งยี่หรอื ซอ งโจร ๑๒
- ความผดิ ฐานชว ยเหลอื ผูก ระทําความผดิ ๑๓
- ความผดิ ฐานกอ ความวุน วายในบานเมอื ง ๑๔
- ความผดิ ฐานไมยอมเลิกมว่ั สุมเมอ่ื เจา พนกั งานส่งั ใหเ ลกิ
òñ
º··Õè ó ¤ÇÒÁ¼´Ô à¡èÂÕ Ç¡Ñº¡Òá͋ ãËàŒ ¡Ô´ÀÂ¹Ñ μÃÒÂμÍ‹ »ÃЪҪ¹ ๒๑
- วางเพลิงเผาทรพั ยผูอ่นื ๓๒
- การกระทาํ แกย านพาหนะหรอื ใชยานพาหนะรบั จางขนสงคนโดยสาร óù
๓๙
º··Õè ô ¤ÇÒÁ¼´Ô à¡èÂÕ Ç¡Ñº¡ÒûÅÍÁáÅСÒÃá»Å§ ๕๐
- ปลอมเอกสาร ๕๔
- ปลอมเอกสารสทิ ธิหรอื เอกสารราชการ ๕๗
- ปลอมเอกสารสทิ ธอิ นั เปน เอกสารราชการ พินัยกรรม ใบหุน ตัว๋ เงิน ๖๐
- แจง ใหเจา พนกั งานจดขอความเทจ็ ๖๓
- ใชหรอื อางเอกสารปลอม ๗๑
- ความผิดเกยี่ วกับบตั รอิเล็กทรอนกิ ส øó
- ความผดิ เก่ยี วกบั หนังสอื เดนิ ทาง ๘๔
๙๔
º··èÕ õ ¤ÇÒÁ¼´Ô à¡èÕÂÇ¡ºÑ à¾È ๙๘
- การขม ขนื กระทําชาํ เรา
- การกระทําชําเราเดก็ อายุไมเกนิ ๑๕ ป
- กระทาํ อนาจาร

- กระทําอนาจารแกเด็กอายยุ งั ไมเ กินสบิ หา ป ˹Ҍ
- กระทําอนาจารอนั ยอมความได
- คา สิง่ ลามก ๑๐๓
๑๐๖
º··èÕ ö ¤ÇÒÁ¼´Ô à¡èÂÕ Ç¡ºÑ ªÇÕ ÔμáÅÐÃÒ‹ §¡Ò ๑๑๗
- ความผดิ ตอชีวิต ñòù
- ความผิดตอรางกาย ๑๒๙
๑๔๐
º··èÕ ÷ ¤ÇÒÁ¼´Ô à¡ÂÕè Ç¡ºÑ àÊÃÀÕ Ò¾áÅЪÍ×è àÊÂÕ § ñõó
- ความผดิ ตอ เสรีภาพ ๑๕๓
- จับคนเรยี กคาไถ ๑๕๘
- พรากผูเ ยาว ๑๖๑
- หมิน่ ประมาท ๑๗๑
ñøñ
º··èÕ ø ¤ÇÒÁ¼Ô´à¡ÕèÂǡѺ·ÃѾ ๑๘๑
- ลักทรัพย ๑๘๙
- ลักทรัพย เหตฉุ กรรจ ๑๙๔
- ว่งิ ราวทรัพย ๑๙๕
- กรรโชกทรัพย ๑๙๙
- รดี เอาทรัพย ๒๐๐
- ชิงทรัพย ๒๐๕
- ปลน ทรพั ย ๒๐๘
- ฉอโกง ๒๑๑
- ฉอ โกงประชาชน ๒๑๒
- โกงเจาหนี้ ๒๑๔
- ยักยอก ๒๑๘
- รบั ของโจร ๒๒๐
- ทาํ ใหเ สียทรัพย ๒๒๒
- ทาํ ใหเสยี ทรัพยเหตฉุ กรรจ ๒๒๓
- บกุ รุก ๒๒๕
- บุกรกุ โดยไมมเี หตุอันสมควร ๒๒๗
- บกุ รุกเหตุฉกรรจ

º··Õè ù º·ºÞÑ ÞμÑ ·Ô èãÕ ªŒ¡Ñº¤ÇÒÁ¼´Ô ÅËØâ·É ˹ŒÒ
- บทบญั ญัติในลักษณะ ๑ ใหใชกบั ความผิดลหุโทษ
- ความผิดลหโุ ทษไมต อ งกระทําโดยเจตนา òó÷
- ไมม พี ยายามกระทาํ ความผดิ ลหุโทษ ๒๓๘
- ผูส นบั สนุนในความผดิ ลหุโทษไมตองรบั โทษ ๒๓๘
๒๓๙
º··Õè ñð ¤ÇÒÁ¼Ô´ÅËØâ·É ๒๓๙
- ความผดิ เก่ยี วกบั เจา พนักงาน และเกย่ี วกบั การกอใหเกดิ òôñ
ความเดือดรอนหรืออนั ตรายตอความสงบสขุ ของประชาชน ๒๔๑
- ความผิดเกีย่ วกบั เจาพนกั งาน ๒๔๑
- ความผิดเก่ียวกับการกอ ใหเกิดความเดือดรอนหรอื อันตราย ๒๕๑
ตอความสงบสขุ ของประชาชน ๒๖๘
- ความผิดเก่ยี วกับการกอ ใหเ กดิ ความเสียหายตอทรัพยส ินสาธารณะ ๒๖๘
และเกยี่ วกับสตั ว ๒๗๓
- ความผิดเกยี่ วกบั การกอใหเกิดความเสยี หายตอ ทรัพยสนิ สาธารณะ ๒๗๘
- ความผิดเก่ยี วกับสัตว ๒๗๘
- ความผดิ เก่ียวกบั การกอใหเกิดอันตรายแกก ายหรือจติ ใจ ๒๘๙
และความผดิ ลหโุ ทษอนื่ ๆ
- ความผิดเก่ียวกับการกอ ใหเกดิ อนั ตรายแกก ายหรือจิตใจ
- ความผิดลหโุ ทษอ่นื ๆ

ÇªÔ Ò ¡Á. (LA) òñòðò
¡®ËÁÒÂÍÒÞÒ ÀÒ¤àÃÂÕ ¹·èÕ ò

๑

º··èÕ ñ

¤ÇÒÁ¼Ô´à¡èÂÕ Ç¡ÑºÈÒʹÒ

ñ. ¤ÇÒÁ¼´Ô °Ò¹¡ÃÐทาํ ¡ÒÃÍ¹Ñ à»š¹¡ÒÃàËÂÕ´ËÂÒÁÈÒʹÒ

ÁÒμÃÒ òðö ผูใดกระทําดวยประการใด ๆ แกวัตถุอันเปนท่ีเคารพในทางศาสนาของ
หมูชนใดอันเปนการเหยียดหยามศาสนา ตองระวางโทษจําคุกต้ังแตหน่ึงปถึงเจ็ดป หรือปรับตั้งแต
สองหมนื่ บาทถงึ หน่ึงแสนส่หี มื่นบาท หรอื ท้ังจาํ ทัง้ ปรบั

ͧ¤» ÃСͺ¤ÇÒÁ¼´Ô
๑. กระทําดว ยประการใด ๆ แกว ตั ถหุ รอื สถานอนั เปน ทเี่ คารพในทางศาสนาของหมชู นใด
๒. อนั เปนการเหยยี ดหยามศาสนานนั้
๓. เจตนา
วตั ถุ หมายถงึ วตั ถทุ ่ีเคลื่อนที่ได ท่เี ปนท่เี คารพในทางศาสนา เชน พระพุทธรปู
สถานท่ี หมายถงึ ทดี่ นิ กบั ทรพั ยท ต่ี ดิ กบั ทดี่ นิ อนั เปน ทเ่ี คารพในทางศาสนา เชน วดั โบสถ
มสั ยดิ สเุ หรา ซงึ่ ตอ งเปน สถานทที่ ยี่ งั ใชเ ปน ทเี่ คารพในทางศาสนาอยู ไมใ ชว ดั หรอื สถานทร่ี กรา งในปา
ทไี่ มม ีคนไปเคารพบูชา และอาจเปน โบราณสถานทสี่ าํ คัญก็ได เชน เจดียว ัดพระศรสี รรเพชร
คาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ øôö/òôøó การขุดเจดียในวัดรางซ่ึงจดทะเบียนเปนวัตถุโบราณ
เพอื่ มงุ คน หาทรพั ยใ นเจดยี  เจดยี ท ขี่ ดุ เปน ทเ่ี คารพสกั การะในพระพทุ ธศาสนา เปน ความผดิ มาตรา ๒๐๖
คาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ÷ñòõ/òõõ÷ ทําปายที่มีขอความวา “ทองเหลือหลอน้ีไมใช
พุทธเจาแน ไมตองกราบมัน” ติดที่ฐานองคพระพุทธรูป กับจําเลยใชเทาเหยียบฐานของพระพุทธรูป
และใชม อื ตบทบี่ รเิ วณพระพกั ตรข องพระพทุ ธรปู นน้ั เปน การกระทาํ ทไี่ มส มควร ไมเ คารพตอ พระพทุ ธรปู
มีความผดิ ตาม ป.อ. มาตรา ๒๐๖
คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ñøð÷/òõõð จาํ เลยแตงกายเปนภิกษุแลวใชเทาขางหนึ่งยืนอยู
บนฐานพระพุทธรูปปางหามญาติ โดยเทาจาํ เลยอยูบนสวนหน่ึงของพระบาทพระพุทธรูป ยกมือ
ขวาข้ึนเลียนแบบพระพุทธรูป แสดงทาทางลอเลียนถลึงตาอาปาก นอกจากจะเปนการไมเคารพตอ
พระพทุ ธรปู แลว จําเลยยงั ไดแ สดงตนเสมอกบั พระพทุ ธรปู จงึ เปน การกระทาํ อนั ไมส มควรและเปน การ
ดหู มิน่ เหยียดหยามพทุ ธศาสนา จาํ เลยจึงมีความผดิ ตาม ป.อ. มาตรา ๒๐๖
คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ÷óö/òõðõ รวมประเวณีกับสีกาในกุฏิ แมเปนการไมสมควร
มีกุฏิพระภิกษุใกลเคียงหลายหลัง มีพระพุทธรูป พระฉายาอยูบนเขาวังอันเปนสถานท่ีเคารพนับถือ
ของประชาชนก็เปนการไมสมควรและผิดวินัยสงฆ ยังไมอาจถือวาเปนการเหยียดหยามศาสนา
ตามมาตรา ๒๐๖

๒

ò. ¤ÇÒÁ¼Ô´°Ò¹¡Í‹ ãËŒà¡Ô´¤ÇÒÁÇØ‹¹ÇÒ¢Öé¹ã¹·»èÕ ÃЪØÁÈÒʹԡª¹

ÁÒμÃÒ òð÷ ผใู ดกอ ใหเ กดิ ความวนุ วายในทป่ี ระชมุ ศาสนกิ ชน เวลาประชมุ กนั นมสั การ
หรอื กระทาํ พธิ กี รรมตามศาสนาใด ๆ โดยชอบดว ยกฎหมาย ตอ งระวางโทษจาํ คกุ ไมเ กนิ หา ป หรอื ปรบั
ไมเกินหนงึ่ แสนบาท หรือทง้ั จาํ ท้ังปรับ

ͧ¤»ÃСͺ¤ÇÒÁ¼Ô´
๑. กอ ใหเ กิดความวนุ วายในท่ปี ระชมุ ศาสนิกชน
๒. ในเวลาประชุมกัน นมัสการหรือกระทําพิธีกรรมตามศาสนาใด ๆ โดยชอบดวย
กฎหมาย
คาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ññðù/òõðð การแหน าคไปตามถนนหลวง ยังไมเปน การประชุม
ทําพธิ ีกรรมทางศาสนา
คาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ññðð/òõñö จําเลยสงเสียงอ้ือฉาวในงานพธิ ีทางศาสนา ใชถอยคํา
กาวราวพระภิกษุ ใชมือตบพ้ืนกระดานหลายครั้งและชักปนออกมา แมในท่ีประชุมจะไมมีปฏิกิริยา
วุนวาย จาํ เลยก็มีความผดิ ตามมาตรา ๒๐๗ แลว
ตองกระทาํ ในขณะเวลาท่ที าํ พธิ กี รรม จงึ จะเปนความผดิ
คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ñóõô - ñóõõ/òõñõ จาํ เลยยงิ พ. ตายในบรเิ วณวัดและไลยงิ ว.
ไปจนถึงโรงธรรมในเวลาที่ยังไมมีการประชุมศาสนิกชนหรือกระทาํ พิธีกรรมทางศาสนา ถือไมไดวา
จาํ เลยมเี จตนากอ ใหเ กดิ ความวนุ วายในทปี่ ระชมุ ศาสนกิ ชน การกระทําของจาํ เลยไมเ ปน ความผดิ ตาม
ป.อ. มาตรา ๒๐๗

ó. ¤ÇÒÁ¼´Ô °Ò¹á짋 ¡ÒÂËÃ×ÍãªàŒ ¤ÃèÍ× §ËÁÒÂáÊ´§Ç‹Ò໚¹¾ÃÐ ¹¡Ñ ¾Ãμ ¹Ñ¡ºÇª

ÁÒμÃÒ òðø ผใู ดแตงกายหรือใชเ ครื่องหมายทแ่ี สดงวา เปนภกิ ษุ สามเณร นกั พรตหรือ
นกั บวชในศาสนาใดโดยมชิ อบ เพอ่ื ใหบ คุ คลเชอื่ วา ตนเปน บคุ คลเชน วา นนั้ ตอ งระวางโทษจาํ คกุ ไมเ กนิ
หนงึ่ ป หรือปรับไมเกินสองหมื่นบาท หรอื ท้ังจําทง้ั ปรับ

ͧ¤»ÃСͺ¤ÇÒÁ¼´Ô
๑. แตง กายหรอื ใชเ คร่อื งหมาย เชน หม ผาเหลือง โกนศีรษะ
๒. เพือ่ แสดงวา เปนภกิ ษุ สามเณร นกั พรต นกั บวช ในศาสนาใด
๓. เจตนา
๔. มมี ูลเหตุชักจูงใจหรอื เจตนาพิเศษเพอื่ ใหบุคคลอ่ืนเชื่อวา ตนเปนบุคคลเชน วานน้ั
ผกู ระทาํ ตอ งมเี จตนาพเิ ศษ เพอื่ ใหบ คุ คลอนื่ เชอ่ื วา ตนเปน นกั บวช พระ หรอื นกั พรต ฯลฯ
ในศาสนานนั้ ๆ หากแตง กายเพ่อื แสดงภาพยนตรหรือแสดงละครกจ็ ะขาดเจตนาพิเศษน้ี
คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ñ÷ùø/òõôò การท่ีจาํ เลยยินยอมเปลื้องจีวรออกเพื่อตอสูคดี
ยอมไมเปนเหตุใหจําเลยกลับมาเปนพระภิกษุใหมอีก ดังน้ัน การที่ตอมาจาํ เลยกลับมาแตงกายเปน

๓

พระภิกษุเพื่อใหบุคคลอ่ืนเช่ือวาตนเปนพระภิกษุ จึงเปนการกระทาํ ท่ีเปนความผิด ตาม ป.อ.
มาตรา ๒๐๘

คาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ö÷øò/òõôó พนักงานสอบสวนจดั ใหจาํ เลยลาสิกขาบทตอ หนา
พระพุทธรูปที่อยูบนสถานีตาํ รวจ ดังนี้ จําเลยยอมเขาใจไดวาจาํ เลยยังไมขาดจากความเปนพระภิกษุ
เน่ืองจากจําเลยไมสมัครใจลาสิกขาบทและการดําเนินการใหจําเลยสละสมณเพศ กระทาํ โดยพลการ
ของเจาพนักงานตาํ รวจ เมื่อจําเลยแตงกายเปนพระภิกษุในพระพุทธศาสนาเมื่อพนจากการคุมขัง
โดยไดร ับการปลอยชว่ั คราวแลว ถือวา จาํ เลยไมม เี จตนากระทาํ ความผิดตาม ป.อ. มาตรา ๒๐๘

คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ óöùù/òõôñ ตามทบี่ ญั ญตั ไิ วใ นหมวด ๔ แหง กฎหมายเถรสมาคม
ดังนี้ เมื่อจําเลยไมไดรับแตงตั้งใหเปนพระอุปชฌายตามกฎหมายมหาเถรสมาคมฉบับดังกลาว
การบวชของผทู จี่ าํ เลยบวชใหจ งึ เปน การบวชทไ่ี มช อบและผนู น้ั ยอ มไมม สี ทิ ธแิ ตง กายหรอื ใชเ ครอ่ื งหมาย
ที่แสดงวาเปนภิกษุสามเณรในพระพุทธศาสนา ผูที่จําเลยบวชใหจึงตองมีความผิด ตาม ป.อ.
มาตรา ๒๐๘ สวนจาํ เลยซ่ึงเปนผูบวชและทาํ หนาท่ีเปนพระผูรับนําเขาหมูเปนผูมอบเครื่องแตงกาย
และอัฐบริขารใหแกจําเลยอ่นื จงึ เปน การชว ยเหลือหรือใหความสะดวกแกผูอืน่ ในการกระทําความผดิ
การกระทาํ ของจําเลยจงึ เปนความผิด ตาม ป.อ. มาตรา ๒๐๘ ประกอบดวย มาตรา ๗๖

ô. คาํ ¶ÒÁ·ŒÒº·àÃÕ¹

๑. นายหนึ่งกับพวก ไปเที่ยวชมที่วัดแหงหน่ึง ดวยความคึกคะนองและอยากท่ีจะ
เหยียดหยามศาสนาพุทธ เพราะตนไมไดนับถอื ศาสนาดงั กลา ว จึงใหเพ่อื นทีไ่ ปดวย ถายวดิ ีโอไลฟส ด
นายหนึ่งขณะกาํ ลังตบพระพักตรของพระพุทธรปู ในอโุ บสถ ถามวา นายหนง่ึ มคี วามผิดฐานใด หรอื ไม

๒. นายคิมบินวู นักแสดงชื่อดังชาวเกาหลี ไดเดินทางเขามาถายทาํ ภาพยนตรที่
ประเทศไทย ในบทบาทการแสดงในภาพยนตรเรื่องดังกลาว นายคิมบินวู จะตองแสดงเปนนักบวช
ในศาสนาคริสต นายคมิ บนิ วูจงึ ไดแ ตงกายเปน นกั บวชในศาสนาคริสตเพอ่ื แสดงภาพยนตร กรณดี ังน้ี
นายคมิ บนิ วู จะกระทําความผดิ ฐานแตง กายหรอื ใชเ ครอ่ื งหมายแสดงวา เปน พระ นกั พรต หรอื นกั บวช
หรอื ไม จงอธบิ าย

๓. ในขบวนแหนาคของ นายณดล นายปองซึ่งเปนคูอริกับนายณดล ไดเขามากอ
ความวนุ วาย โดยเขา มาไลเตะ ตอ ย ตี คนทม่ี ารวมราํ วงในขบวนแหน าคนนั้ กรณนี ้ี ถามวา นายปอ ง
กระทําความผดิ ฐานกอ ใหเกิดความวุนวายในท่ปี ระชมุ ศาสนกิ ชน หรือไม จงอธิบาย

สรปุ การต้งั ขอหาความผิดเก่ียวกับศาสนา ๔

ลาํ ดับ ฐานความผดิ องคประกอบความผดิ มาตรา อัตราโทษ หมายเหตุ

๑. ทําดว ยประการใด ๆ แกว ตั ถอุ นั เปน ๑. กระทาํ ดวยประการใด ๆ วัตถุอันเปนที่เคารพในทาง ๒๐๖ ตองระวางโทษจําคุกต้ังแตหน่ึงปถึง
ท่ีเคารพในทางศาสนาของหมูชน ศาสนาของหมูชนอนั ใด เจ็ดป หรือปรับตั้งแตสองหม่ืนบาท
อนั ใดอนั เปน การเหยยี ดหยามศาสนา ๒. อนั เปน การเหยียดหยามศาสนาน้นั ถึงหน่ึงแสนสี่หมื่นบาท หรือท้ังจาํ
๓. เจตนา ทงั้ ปรับ

๒. กอใหเกิดความวุนวายในที่ประชุม ๑. กอ ใหเกดิ ความวนุ วายในท่ีประชุมศาสนิกชน ๒๐๗ ตองระวางโทษจําคุกไมเกินหาปหรือ
ศาสนกิ ชนเวลาประชมุ กนั นมสั การ ๒. เวลาประชุมกัน นมัสการ หรือกระทาํ พิธีกรรมตาม ปรับไมเ กินหนึ่งแสนสีห่ ม่ืนบาท หรือ
หรอื กระทําพธิ กี รรมตามศาสนาใด ๆ ศาสนาใด ๆ โดยชอบดว ยกฎหมาย ทัง้ จําท้งั ปรบั
โดยชอบดว ยกฎหมาย ๓. เจตนา

๓. แตงกายหรือใชเครื่องหมายท่ี ๑. แตง กายหรอื ใชเ ครอื่ งหมายทแี่ สดงวา เปน ภกิ ษุ สามเณร ๒๐๘ ตองระวางโทษจาํ คุกไมเกินหนึ่งป
แสดงวาเปนภิกษุสามเณร นักพรต นักพรต หรือนักบวชในศาสนาใด หรือปรับไมเกินสองหม่ืนบาท หรือ
หรือนักบวชในศาสนาใดโดยมิชอบ ๒. เพือ่ ใหบคุ คลเชือ่ วาตนเปน บคุ คลเชนวา น้ันเจตนา ทัง้ จําท้ังปรับ
เพ่ือใหบุคคลเช่ือวาตนเปนบุคคล
เชน วานนั้

๕

àÍ¡ÊÒÃ͌ҧÍÔ§

สหรัฐ กิติศุภการ.(๒๕๖๓).หลักและคาํ อธิบายกฎหมายอาญา.กรุงเทพฯ:อมรินทร
พรนิ้ ตง้ิ แอนดพับลิชช่งิ

วีระวัฒน ปวราจารย. (๒๕๖๒).คําบรรยายวิชากฎหมายอาญา ภาค ๑.กรุงเทพฯ:
สํานักอบรมศกึ ษากฎหมายแหงเนตบิ ณั ฑิต.

๗

º··èÕ ò

¤ÇÒÁ¼´Ô à¡ÕèÂÇ¡ºÑ ¤ÇÒÁʧºÊ¢Ø ¢Í§»ÃЪҪ¹

ñ. ÇÑμ¶Ø»ÃÐʧ¤ã ¹¡ÒÃàÃÂÕ ¹¡ÒÃÊ͹

๑. เพ่ือใหนักเรียนนายสิบตํารวจมีความรูความเขาใจกฎหมายอาญาเก่ียวกับความผิด
ฐานตางๆ

๒. เพอ่ื ใหน กั เรยี นนายสบิ ตาํ รวจทราบถงึ การวดั ผลและประเมนิ ผล วชิ ากฎหมายอาญา ๒
๓. เพ่ือใหนักเรียนนายสิบตํารวจมีความรูเกี่ยวกับความผิดเกี่ยวกับความสงบสุขของ
ประชาชน

ò. ʋǹนาํ

นกั เรยี นจะไดศ กึ ษาประมวลกฎหมายอาญา ภาค ๒ เรอ่ื งความผดิ เกย่ี วกับความสงบสุข
ของประชาชน ในความผิดฐานเปน “อ้ังย่ี” และ “ซองโจร” ตลอดจนแนวคําพิพากษาท่ีเกี่ยวของ
เพ่ือใหนักเรียนนายสิบตํารวจใชประกอบการเรียนการสอน และสามารถนําไปใชเปนแนวทางในการ
ปฏิบตั ิหนา ท่ตี อไป

ó. à¹Í×é ËÒ
¤ÇÒÁ¼Ô´°Ò¹à»š¹ÍÑé§ÂÕè

ÁÒμÃÒ òðù ผใู ดเปน สมาชกิ ของคณะบคุ คลซง่ึ ปกปด วธิ ดี าํ เนนิ การ และมคี วามมงุ หมาย
เพื่อการอันมิชอบดวยกฎหมาย ผูนั้นกระทําความผิดฐานเปนอั้งยี่ ตองระวางโทษจําคุกไมเกินเจ็ดป
และปรับไมเ กนิ หน่ึงแสนสี่หม่ืนบาท

ถาผูกระทําความผิดเปนหัวหนา ผูจัดการ หรือผูมีตําแหนงหนาที่ในคณะบุคคลนั้น
ผนู ัน้ ตองระวางโทษจาํ คกุ ไมเ กินสบิ ป และปรบั ไมเ กินสองแสนบาท

ͧ¤» ÃСͺÀÒ¹͡
๑. ผใู ด
๒. เปนสมาชิกของคณะบุคคล
๓. ซงึ่ ปกปดวธิ ดี ําเนินการ และมีความมุงหมายเพือ่ การอนั มชิ อบดว ยกฎหมาย
ͧ¤»ÃСͺÀÒÂã¹
เจตนา
¡ÒáÃÐทาํ คอื การเปนสมาชกิ ของคณะบุคคล (มีบุคคล ๒ คนขึ้นไป)
¤³Ðº¤Ø ¤Å«§èÖ »¡»´ Ç¸Ô ดÕ าํ à¹¹Ô ¡Òà หมายความวา รกู นั เฉพาะในหมคู ณะทไ่ี มเ ปด เผยแกผ อู น่ื

๘

คณะบคุ คลนน้ั Á¤Õ ÇÒÁÁ§‹Ø ËÁÒÂà¾Íè× ¡ÒÃÍ¹Ñ ÁªÔ ͺ´ÇŒ ¡®ËÁÒ ซง่ึ อาจเปน ความผดิ อาญา
หรอื ละเมดิ หรอื ผดิ สญั ญาในทางแพง กไ็ ด หากความมงุ หมายนนั้ เปน การขดั ตอ ความสงบเรยี บรอ ยหรอื
ศลี ธรรมอนั ดีของประชาชนแลวกถ็ อื ไดว า เปนการอันมิชอบดวยกฎหมาย

เหตฉุ กรรจต ามวรรคสอง ผูก ระทําความผดิ เปน
- หัวหนา
- ผูจัดการ หรอื
- ผูม ตี ําแหนง หนา ที่ในคณะบุคคลนนั้
®¡Õ Ò·Õè ññ÷ö/òõôó เปน สมาชกิ กองกาํ ลงั ตดิ อาวธุ โจรกอ การรา ยขบวนการ บี อาร เอน็
กลุมนาย อ. โดยมีพฤติการณทําผิดกฎหมายเกี่ยวกับการแบงแยกดินแดนจังหวัดชายแดนภาคใต
โดยเรียนคา คุม ครอง ซมุ โจมตีเจา หนา ท่ขี องรัฐ อันเปนคณะบคุ คลซ่ึงปกปด วธิ ดี ําเนินการ และมีความ
มุงหมายเพ่ือการอันมิชอบดว ยกฎหมายจึงมีความผิดฐานผดิ อัง้ ย่ีตามมาตรา ๒๐๙ วรรคหนึ่ง

¤ÇÒÁ¼´Ô °Ò¹à»š¹«‹Í§â¨Ã

ÁÒμÃÒ òñð ผใู ดสมคบกนั ตงั้ แตห า คนขน้ึ ไป เพอ่ื กระทาํ ความผดิ อยา งหนงึ่ อยา งใดตามที่
บญั ญตั ไิ วใ นภาค ๒ นี้ และความผดิ นน้ั มกี าํ หนดโทษจาํ คกุ อยา งสงู ตง้ั แตห นงึ่ ปข น้ึ ไป ผนู นั้ กระทาํ ความผดิ
ฐานเปนซอ งโจร ตองระวางโทษจาํ คกุ ไมเ กินหา ป หรือปรบั ไมเ กนิ หน่งึ แสนบาท หรอื ท้ังจําท้งั ปรับ

ถาเปนการสมคบกนั เพือ่ กระทําความผิดที่มีระวางโทษถงึ ประหารชีวิต จําคุกตลอดชวี ิต
หรือจําคุกอยางสูงตั้งแตสิบปข้ึนไป ผูกระทําตองระวางโทษจําคุกต้ังแตสองปถึงสิบป และปรับตั้งแต
สี่หมน่ื บาทถงึ สองแสนบาท

ͧ¤»ÃСͺÀÒ¹͡
๑. ผใู ด
๒. สมคบกันต้ังแตห าคนขึน้ ไป
ͧ¤»ÃСͺÀÒÂã¹
- เจตนา
à¨μ¹Ò¾ÔàÈÉ “เพ่ือกระทําความผิดอยางหน่ึงอยางใดตามที่บัญญัติไวในภาค ๒ นี้ และ
ความผดิ นั้นมกี าํ หนดโทษจาํ คกุ อยางสงู ตงั้ แตห นึง่ ปข นึ้ ไป”
ÊÁ¤º คือ การแสดงออกซง่ึ ความตกลงจะกระทาํ ผิดรวมกนั เชน ชาย ๖ คน ยืนจับกลุม
อยูหนารถยนตคนั หน่งึ ในเวลาตี ๕ ปรึกษากันจะงดั ประตูรถ เอาวิทยแุ ละของมคี า ในรถ ทงั้ ๖ คนผดิ
มาตรา ๒๑๐ (ฎกี าที่ ๑๓๔๑/๒๕๒๑)
¡ÒûÃЪÁØ ËÃÍ× ËÒÃÍ× ÃÇ‹ Á¡¹Ñ áÅÐμ¡Å§¡¹Ñ ÇÒ‹ ¨Ð¡ÃÐทาํ ¤ÇÒÁ¼´Ô ÍÐäà เปน ขอ สาระสาํ คญั
ท่จี ะแสดงใหเ ห็นวา มกี ารกระทําความผิดฐานเปนซอ งโจรหรอื ไม

๙

ความผดิ ทสี่ มคบกนั เพอ่ื กระทาํ ตอ งเปน ความผดิ อยา งหนงึ่ อยา งใดตามทบี่ ญั ญตั ใิ นภาค ๒
แหงประมวลกฎหมายอาญาเทาน้ันและอัตราโทษจําคุกอยางสูงตั้งแตหนึ่งปข้ึนไป แตกตางจากการ
เปน อั้งยี่ ตามมาตรา ๒๐๙ ซึ่งอาจเปน ความผิดตามกฎหมายอื่นๆ กไ็ ด ความผิดทีม่ ุงหมายจะกระทาํ
ยงั ไมจ าํ ตอ งกระทาํ ลง ดว ยเหตนุ ี้ แมเ ลกิ ลม ไมก ระทาํ ตามทสี่ มคบกนั กเ็ ปน ความผดิ สาํ เรจ็ ตามมาตรานี้

เจตนาพิเศษ คือ เพื่อกระทําความผิดอยางหนึ่งอยางใดตามท่ีบัญญัติไวในภาค ๒ ของ
ประมวลกฎหมายอาญา ซ่ึงมีโทษจําคกุ อยา งสูงต้ังแตหนง่ึ ปข ้ึนไป

®Õ¡Ò·èÕ ôùøö/òõóó บุคคล ๔ คน รวมกันเจรจากับเจาพนักงานตํารวจท่ีไปลอซ้ือ
เสนอขายรถจักรยานยนตที่ถูกลักมาใหแกเจาพนักงานตํารวจดังกลาว เขาลักษณะเปนการกระทําตอ
บุคคลภายนอก จึงมิใชการแสดงออกซึ่งความตกลงจะกระทําความผิดรวมกันในระหวางผูรวมกระทํา
ผิดดว ยกนั การกระทําดงั กลาวไมเ ปนความผดิ ฐานซอ งโจร

®¡Õ Ò·Õè óò÷ù/òõõô จาํ เลยกบั พวกมไิ ดม เี จตนาทจ่ี ะประกอบกจิ การบรษิ ทั อ. ในอาคาร
ท่ีเกิดเหตุอยางแทจริง การนําชื่อของบริษัทท่ีเปนสํานักงานทนายความไปติดต้ังไวท่ีอาคารดานหนา
โดยตอมามีการเชาอาคารสวนกลางและดานหลังเพื่อการเลนพนันไพบาการา จึงมีเหตุผลที่เชื่อไดวา
เปน เพยี งการบงั หนา เพอ่ื ใหเ จา พนกั งานตาํ รวจเกรงกลวั และไมก ลา เขา ไปคน พฤตกิ ารณใ นการกระทาํ
ของจําเลยกับพวกจึงเปนการรวมกลุมกันเพ่ือจัดใหมีการเลนการพนันไพบาการาในอาคารที่เกิดเหตุ
โดยนาํ ชอื่ บรษิ ทั ซง่ึ เปน สาํ นกั งานทนายความและชมรมมาบงั หนา เพอื่ จดั ใหม กี ารเลน การพนนั มาแตต น
ยอมเรียกไดวา จําเลยกับพวกเปนสมาชิกของคณะบุคคลซ่ึงปกปดวิธีดําเนินการและมีความมุงหมาย
เพอ่ื การอนั มิชอบดวยกฎหมาย อนั เปน การกระทาํ ความผิดฐานอง้ั ย่ี

®Õ¡Ò·Õè ôõôø/òõôð จาํ เลยที่ ๑ ถงึ ที่ ๓ กบั พวกรวม ๖ คน รว มกนั วางแผนไปกระทาํ
การปลน ทรพั ยก บั ผเู สยี หายที่ ๒ อนั เปน ความผดิ ตามทบี่ ญั ญตั ไิ วใ นภาค ๒ แหง ประมวลกฎหมายอาญา
จงึ มคี วามผดิ ฐานเปน ซอ งโจร และเมอ่ื จาํ เลยท่ี ๔ กบั พวกไปปลน รา นทองของผเู สยี หายที่ ๒ ตามแผนท่ี
รว มวางไว จาํ เลยท่ี ๑ ถงึ ท่ี ๓ ผรู ว มวางแผนยอ มมคี วามผดิ ฐานเปน ตวั การปลน ทองรว มกบั จาํ เลยท่ี ๔
ดว ย ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๒๑๓ และความผดิ ฐานเปน ซอ งโจรกบั ความผดิ ฐานปลน ทรพั ย
เก่ียวเน่ืองกันเพราะพวกจําเลยกระทําผิดฐานเปนซองโจรเพื่อจะไปปลนทรัพยของผูเสียหายทั้งสอง
จงึ เปนกรรมเดยี วผดิ กฎหมายหลายบท ตอ งลงโทษฐานปลน ทรพั ยอนั เปนบทที่มีโทษหนกั ทส่ี ดุ

®Õ¡Ò·èÕ ÷õöò/òõõö จาํ เลยท้งั สองกบั พวก ๕ คน รว มกนั ปรกึ ษาวางแผนลกั ทรัพย
ของชาวตางชาติบนรถโดยสารสองแถว โดยข้ึนรถโดยสารสองแถวมาพรอมกันซ่ึงจะทําใหมีผูโดยสาร
มากพอทจ่ี ะทาํ ใหพ วกของจาํ เลยท่ี ๑ สามารถเขา ไปนง่ั ชดิ กบั ผเู สยี หายทางดา นขวาทม่ี กี ระเปา สตางค
ของผเู สยี หาย และมกี ารแบง หนา ทกี่ นั ทาํ ตามทจี่ าํ เลยที่ ๑ กบั พวกรวม ๕ คน สมคบกนั จาํ เลยที่ ๑ จงึ มี
ความผดิ ฐานรว มกับพวกลักทรัพยใ นยวดยานสาธารณะและเปนซอ งโจร ซึง่ ความผิดฐานเปน ซองโจร
กบั ฐานรว มกนั ลกั ทรพั ยใ นยวดยานสาธารณะเกยี่ วเนอ่ื งกนั จงึ เปน กรรมเดยี วเปน ความผดิ ตอ กฎหมาย
หลายบท

๑๐

ÇÃäÊͧ໹š àËμ©Ø ¡Ãè ผกู ระทาํ ความผดิ จะรบั ผดิ ตามวรรคสอง จะตอ งรวู า สมคบกนั ไป
กระทําความผิดอะไร (มาตรา ๖๒ วรรคทาย) เชน รูวาสมคบกันไปฆาคนตาย แตไมจําตองรูวา
ความผิดท่สี มคบมีอตั ราโทษเทา ใด

¤ÇÒÁÃѺ¼Ô´Ã‹ÇÁ¡ÑºÍÑé§ÂËÕè Ã×Í«Í‹ §â¨Ã

ÁÒμÃÒ òññ ผูใดประชุมในที่ประชุมอั้งย่ีหรือซองโจร ผูน้ันกระทําความผิดฐานเปนอ้ังยี่
หรอื ซอ งโจร เวน แตผ นู น้ั จะแสดงไดวาไดประชมุ โดยไมรวู า เปนการประชุมของอ้งั ย่ีหรือซองโจร

ͧ¤»ÃСͺÀÒ¹͡
๑. ผใู ด
๒. ประชุมในท่ปี ระชมุ อ้งั ยีห่ รือซอ งโจร
ͧ¤»ÃСͺÀÒÂã¹
- เจตนา
¼¹ÙŒ é¹Ñ ¡ÃзíÒ¤ÇÒÁ¼´Ô °Ò¹à»š¹ÍéѧÂËÕè ÃÍ× «Í‹ §â¨Ã
¢ÍŒ á¡ŒμÑÇ
เวน แตผนู ้นั จะแสดงไดว าไดป ระชมุ โดยไมรูวา เปนการประชุมของอั้งยีห่ รอื ซอ งโจร
การกระทําคือ “»ÃЪØÁ” ซ่ึงผูกระทําจะตองมี “à¨μ¹Ò»ÃЪØÁ” คือ ตองรูวาเปนการ
ประชมุ ขององั้ ยห่ี รอื ซอ งโจรหากประชมุ โดยรแู ลว วา เปน การประชมุ กถ็ อื วา มเี จตนาประชมุ กม็ คี วามผดิ
ฐานเปนอง้ั ย่หี รือซองโจร ทนั ที แตทั้งน้ี มาตรา ๒๑๑ เปด โอกาสใหน ําสืบหกั ลางไดวา ตนเขาประชุม
โดยหารไู มว า เปนการประชมุ ขององ้ั ยหี่ รอื ซอ งโจร เชน เขารว มอยูในที่ประชมุ อั้งยี่ซงึ่ พดู กันดว ยภาษา
ตา งประเทศ ตนเองไมเขาใจวา ความหมายวา เขากาํ ลงั ปรึกษากันจะไปกระทําความผิด เปน ตน
¤íÒ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ óøñ/òôöñ เจา พนกั งานจบั จาํ เลยไดใ นตกึ แหงหนึ่งซ่ึงปรากฏชัด
วาเปน สํานักงานของอ้ังยี่คณะเตกงว ยกงซอ มหี นังสอื ปด ไวว า “เต็กงวยกงซอ ” ซง่ึ ตรงกบั ช่ือพวกอัง้ ย่ี
ทัง้ พวกจนี ท่ีไปมั่วสมุ ชมุ นุมกันทหี่ องเชา จาํ เลยน้ี ไดไ ปเท่ยี วกอ การววิ าทและทาํ รายผูอ่นื จนปรากฏวา
เคยตอ งคาํ พพิ ากษาลงโทษมาแลว เวลาเจาพนกั งานไปจับกุมก็พบม่วั สมุ ชมุ นมุ กบั อยูหลายคน คน ได
ของกลางอันเปนหลักฐานของพวกอั้งยี่ดวย ดังนี้ จึงตองฟงวาเปนพวกอั้งย่ี ซ่ึงเปนสมาคมเพื่อการ
อนั มิชอบดว ยกฎหมาย เม่ือฟงไดเ ชนนี้จําเลยตอ งพสิ จู นความบริสุทธิ์ เมื่อแสดงความบรสิ ทุ ธิข์ องตน
ไมได ยอ มมคี วามผดิ ฐานเปน อ้งั ยี่

¤ÇÒÁ¼´Ô °Ò¹ªÇ‹ ÂàËÅÍ× ¾Ç¡ÍÑé§ÂÕËè ÃÍ× «‹Í§â¨Ã

ÁÒμÃÒ òñò ผใู ด
(๑) จัดหาที่ประชมุ หรอื ทพี่ ํานกั ใหแกอง้ั ยี่หรอื ซองโจร
(๒) ชกั ชวนบคุ คลใหเ ขาเปนสมาชกิ อ้งั ยี่ หรอื พรรคพวกซอ งโจร

๑๑

(๓) อุปการะอ้งั ยีห่ รอื ซอ งโจรโดยใหทรัพยหรือโดยประการอื่น หรือ
(๔) ชวยจาํ หนายทรพั ยท ่ีอั้งยห่ี รือซอ งโจรไดมาโดยการกระทําความผิด
ตอ งระวางโทษ เชน เดียวกับผกู ระทาํ ความผดิ ฐานเปน อ้ังย่หี รือซอ งโจร แลวแตก รณี
ͧ¤» ÃСͺÀÒ¹͡ (ñ)(ò)(ó)(ô)
ͧ¤» ÃСͺÀÒÂã¹
- เจตนา
¢ŒÍ椄 à¡μ
๑. ผชู ว ยเหลอื เกอ้ื กลู เพยี งแตร ะวางโทษเชน เดยี วกบั สมาชกิ องั้ ยห่ี รอื พรรคพวกซอ งโจร
แตไ มผ ิดฐานเปน อ้ังย่ีหรอื ซอ งโจร ¼ÙªŒ Ç‹ ÂàËÅÍ× ¨Ö§äÁã‹ ªÊ‹ ÁҪԡͧÑé ÂÕè ËÃÍ× ¾Ãä¾Ç¡«‹Í§â¨Ã
๒. ดวยเหตุน้ีมาตรา ๒๑๓ จึงไมอาจนํามาใชแกกระทําความผิดตามมาตรา ๒๑๒ ได
ดังนั้น ผูจัดใหใชบานของตนเปนท่ีประชุมซองโจร แตไมไดเขาประชุมดวย จึงไมใชพรรคพวกซองโจร
หากพรรคพวกซองโจรคนใดไปกระทําความผิด ผูจัดหาที่ประชุมให ก็ไมตองรับผิดในความผิดท่ี
พรรคพวกซองโจรไดไปกระทาํ น้ัน
¤ÇÒÁÃºÑ ¼´Ô ËÇÁ¡ÑºÍÑé§ÂèËÕ Ã×Í«‹Í§â¨Ã
ÁÒμÃÒ òñó ¶ŒÒÊÁÒªÔ¡ÍéѧÂÕèËÃ×;Ãä¾Ç¡«‹Í§â¨Ã¤¹Ë¹Ö觤¹ã´ä´Œ¡ÃÐทํา¤ÇÒÁ¼Ô´
μÒÁ¤ÇÒÁÁØ‹§ËÁÒ¢ͧÍéѧÂÕèËÃ×Í«‹Í§â¨Ã¹Ñé¹ ÊÁÒªÔ¡ÍéѧÂèÕËÃ×;Ãä¾Ç¡«‹Í§â¨Ã·èÕÍÂÙ‹´ŒÇÂã¹¢³Ð
¡ÃÐทํา¤ÇÒÁ¼Ô´ ËÃ×ÍÍÂÙ‹´ŒÇÂã¹·Õè»ÃЪØÁáμ‹äÁ‹ä´Œ¤Ñ´¤ŒÒ¹ã¹¡ÒÃμ¡Å§ãËŒ¡ÃÐทํา¤ÇÒÁ¼Ô´¹éѹ
áÅкÃôÒËÇÑ Ë¹ÒŒ ¼¨ŒÙ ´Ñ ¡ÒÃËÃÍ× ¼ÁŒÙ ตÕ าํ á˹§‹ ˹Ҍ ·ãÕè ¹Í§Ñé ÂËèÕ ÃÍ× «Í‹ §â¨Ã¹¹éÑ μÍŒ §ÃÐÇÒ§â·ÉμÒÁ·ºÕè ÞÑ ÞμÑ äÔ ÇŒ
สําËÃºÑ ¤ÇÒÁ¼´Ô ¹Ñé¹·¡Ø ¤¹
ÁÒμÃÒ òñó ผูท จ่ี ะตอ งมีความผดิ ดวยเชนเดียวกับผลู งมอื กระทําความผดิ คอื หัวหนา
ผจู ัดการ ผมู ีตําแหนง หนาท่ี
สมาชิกอ้ังยี่หรือพรรคพวกซองโจรที่อยูดวยในขณะกระทําความผิด หรือ สมาชิกอั้งย่ี
หรือพรรคพวกซองโจรที่อยดู วยในท่ีประชุม แตไมไดค ัดคา นในการตกลงใหกระทาํ ความผิดน้ัน
¢ÍŒ Êѧà¡μ
มาตรา ๒๑๓ จะนาํ มาใชก ต็ อ เมอื่ พรรคพวกซอ งโจรคนใดคนหนง่ึ “ไดก ระทาํ ความผดิ ตาม
ความมงุ หมายของซอ งโจรนน้ั ” หากเปนความผดิ นอกความมุง หมายกไ็ มนํามาตรา ๒๑๓ มาใช เชน
พรรคพวกซอ งโจรกาํ ลงั ประชมุ วางแผนจะไปลกั รถยนตเ พอ่ื สง ขายตา งประเทศ มบี คุ คลภายนอกมารเู หน็
การประชุมนั้น นายเขียวพรรคพวกซองโจรคนหนึ่งยิงผูมารูเห็นน้ันตาย พรรคพวกซองโจรคนอ่ืนๆ
ไมตองรับผิดฐานฆาคนตายดวย จะนํามาตรา ๒๑๓ มาปรับใชไมได เพราะการฆาคนตายอยูนอก
ความมงุ หมายของการเปน ซองโจร (เพอ่ื ลักทรพั ย)

๑๒

¢ŒÍ椄 à¡μ
พรรคพวกซอ งโจรสมคบกนั วนั ที่ ๕ ธนั วาคม เพอ่ื จะทาํ การปลน ทรพั ยใ นวนั นนั้ แตป รากฏวา
มอี ปุ สรรคจงึ ตกลงยกเลกิ การปลน ในวนั นนั้ ตอ มาวนั ท่ี ๖ ธนั วาคม พรรคพวกซอ งโจรบางคนไดน ดั หมาย
กันใหม และลงมือปลนวันท่ี ๖ ธันวาคมน้ันเอง ผูท่ีประชุมดวยในวันท่ี ๕ แตไมไดประชุมดวย
วนั ที่ ๖ ไมม คี วามผดิ ฐานปลน ทรพั ยด ว ย (ฎกี าที่ ๑๐๓-๑๑๐๔/๒๔๙๖) เพราะการปลน ทรพั ยใ นวนั ท่ี ๖
ไมใ ชก ารกระทาํ ความผดิ “ตามความมุง หมาย” ของพรรคพวกซองโจรซึง่ ประชมุ วันท่ี ๕ ผมู าประชมุ
วันท่ี ๕ คงมีความผิดฐานเปนซอ งโจรตามมาตรา ๒๑๐ วรรคสอง (เพราะปลนทรพั ยตามมาตรา ๓๔๐
มโี ทษจาํ คกุ ตงั้ แตสบิ ปถ ึงสิบหาป)

¤ÇÒÁ¼´Ô °Ò¹ªÇ‹ ÂàËÅ×ͼŒ¡Ù ÃÐทาํ ¤ÇÒÁ¼´Ô

ÁÒμÃÒ òñô ผใู ดประพฤตติ นเปน ปกตธิ รุ ะเปน ผจู ดั หาทพ่ี าํ นกั ทซี่ อ นเรน หรอื ทป่ี ระชมุ
ใหบุคคล ซ่ึงตนรูวาเปนผูกระทําความผิดท่ีบัญญัติไวในภาค ๒ นี้ ตองระวางโทษจําคุกไมเกินสามป
หรือปรับไมเกนิ หกหมืน่ บาท หรอื ทง้ั จาํ ทั้งปรบั

ถาการกระทําความผดิ นั้น เปน การกระทําเพือ่ ชวยบดิ า มารดา บุตร สามี หรือภริยาของ
ผูกระทํา ศาลจะไมล งโทษกไ็ ด

ͧ¤»ÃСͺÀÒ¹͡
(๑) ประพฤตติ นเปน ปกติธรุ ะเปนผจู ัดหาท่พี ํานัก ทซี่ อ นเรน หรือทีป่ ระชุม
(๒) ใหบ ุคคลซึ่งตนรูวา เปนผกู ระทาํ ความผดิ ทีบ่ ัญญตั ิไวในภาค ๒ น้ี
ͧ¤» ÃСͺÀÒÂã¹
- เจตนาธรรมดา
»ÃоÄμÔμ¹à»š¹»¡μÔ¸ØÃÐ หมายความกระทําเปนปกตินิสัย หรือกระทําโดยตั้งใจท่ีจะ
ประพฤติเชน น้ันตอๆ มใิ ชกระทําเพยี งครั้งเดยี ว
໹š ¼¨ŒÙ ´Ñ ËÒ·พÕè าํ ¹¡Ñ ทซ่ี อ นเรน หรอื ทปี่ ระชมุ หมายความวา จดั หาอาคารสถานทใ่ี หผ กู ระทาํ
ความผิดอยูอาศยั ซอนตัว หรือใชเ ปน ที่ประชุม โดยผจู ัดหาจะเปน เจา ของสถานท่หี รอื ไมใชก็ตาม
ã˺Œ ¤Ø ¤Å«§èÖ μ¹Ãnj٠ҋ ໹š ¼¡ŒÙ ÃÐทาํ ¤ÇÒÁ¼´Ô ·ºÕè ÞÑ ÞμÑ ãÔ ¹ÀÒ¤ ò ¹éÕ หมายความวา การจดั หา
ตามมาตรา ๒๑๔ นี้ตองกระทําใหแกบุคคลที่ผูจัดหารูวาเปนผูที่กระทําความผิดตามที่บัญญัติไวใน
ภาค ๒ แหงประมวลกฎหมายอาญา
â´Âà¨μ¹Ò หมายถึง ผกู ระทาํ ตอ งมีเจตนาตามมาตรา ๕๙ วรรคสอง และตอ งรูด วยวา
ผทู ต่ี นจดั หาสถานทใ่ี หน น้ั เปน ผทู กี่ ระทาํ ความผดิ ตามทบ่ี ญั ญตั ไิ วใ นภาค ๒ แหง ประมวลกฎหมายอาญา
ÇÃäÊͧ เปนเหตุใหศาลใชด ุลยพนิ จิ ท่จี ะไมลงโทษไดในเมื่อการกระทําความผดิ เปน การ
กระทาํ โดยมมี ูลเหตชุ ักจูงใจเพอ่ื ชว ยบดิ ามารดา บุตร สามี หรอื ภรยิ าของผกู ระทาํ
การกระทาํ โดยเปน »¡μ¸Ô ØÃÐหมายถงึ การกระทาํ เร่อื ยๆ ไป

๑๓

การกระทําความผิดฐานน้ีÈÒÅÍÒ¨äÁ‹Å§â·Éก็ได ถาเปนการกระทําเพื่อชวยบิดามารดา
บตุ ร สามี หรือภริยาของผกู ระทาํ เอง

¤ÇÒÁ¼Ô´°Ò¹¡Í‹ ¤ÇÒÁNjعÇÒÂ㹺Ҍ ¹àÁÍ× §

ÁÒμÃÒ òñõ ¼ãŒÙ ´ÁÇèÑ ÊÁØ ¡¹Ñ μ§éÑ áμÊ‹ ºÔ ¤¹¢¹éÖ ä» ãª¡Œ Òí Å§Ñ »ÃзÉØ ÃÒŒ  ¢à‹Ù ¢Þç ÇÒ‹ ¨ÐãªกŒ าํ ŧÑ
»ÃзØÉÌҠËÃ×Í¡ÃÐทํา¡ÒÃÍ‹ҧ˹è֧͋ҧã´ãËŒà¡Ô´¡ÒÃÇØ‹¹ÇÒ¢éֹ㹺ŒÒ¹àÁ×ͧ μŒÍ§ÃÐÇÒ§â·É
จาํ ¤Ø¡äÁà‹ ¡Ô¹Ë¡à´×͹ ËÃÍ× »ÃºÑ äÁ‹à¡Ô¹Ë¹èÖ§ËÁ¹è× ºÒ· ËÃ×Í·§Ñé จาํ ·§éÑ »ÃºÑ

ถา ผกู ระทาํ ความผดิ คนหนง่ึ คนใดมอี าวธุ บรรดาผทู ก่ี ระทาํ ความผดิ ตอ งระวางโทษจาํ คกุ
ไมเกินสองป หรอื ปรบั ไมเ กนิ ส่ีหม่นื บาท หรอื ท้งั จาํ ทัง้ ปรบั

ถาผูกระทําความผิดเปนหัวหนา หรือเปนผูมีหนาที่ส่ังการในการกระทําความผิดน้ัน
ตอ งระวางโทษจาํ คุกไมเ กนิ หาป หรอื ปรับไมเ กินหน่งึ แสนบาท หรอื ทั้งจาํ ท้ังปรบั

ͧ¤»ÃСͺÀÒ¹͡
(๑) มว่ั สุมกันตัง้ แตส ิบคนขึน้ ไป
(๒) ใชกําลังประทุษราย ขูเข็ญวาจะใชกําลังประทุษราย หรือกระทําอยางใดอยางหน่ึง
ใหเกดิ การวนุ วายในบา นเมือง
ͧ¤»ÃСͺÀÒÂã¹ เจตนาธรรมดา
ÇÃäÊͧ เปน เหตุเพม่ิ โทษ ในกรณที ผ่ี กู ระทาํ ความผิดคนหนึง่ คนใดมีอาวธุ
ÇÃäÊÒÁ เปน เหตเุ พม่ิ โทษสงู ขึ้นอีก ถา ผูกระทําความผิดเปน หัวหนา หรือเปน ผมู หี นา ท่ี
สัง่ การในการกระทําความผิดน้นั
ความผดิ ฐานนไ้ี ดแ ก การมว่ั สมุ กนั คอื รวมตวั กนั ตงั้ แต ๑๐ คนขนึ้ ไปมกี ารใชก าํ ลงั ประทษุ รา ย
ขูเข็ญวาจะใชกําลังประทุษราย หรือกระทําอยางใดอยางหน่ึงใหเกิดการวุนวายข้ึนในบานเมือง
การรวมตัวกันนี้ไมจําเปนตองนัดหมายมากอน แตเม่ือมีการรวมตัวกันตั้งแต ๑๐ คนข้ึนไป แลวมี
ความประสงครวมกันท่ีจะใชกําลังประทุษราย หรือขูเข็ญ สวนการทําใหเกิดความ “วุนวาย”
ในบานเมืองนั้น หมายถึง ทําใหเสียความสงบสุขของประชาชนไมหมายความเฉพาะในหมูบานหรือ
ตวั เมอื งเทา นนั้ อาจเปน ทช่ี มุ ชนนอกเมอื ง เชน ในงานวดั กไ็ ด นดั ชมุ ชนกลา วโจมตผี วู า ราชการจงั หวดั
มีการรวมตัวกันหลายพันคน ขวางปา และเผาจวนผูวาราชการจังหวัดมีความผิดตามมาตรา ๑๑๖
และมาตรา ๒๑๕ น้ี หรือนดั หยดุ งานโดยมิไดเปน ไปตามข้ันตอนของกฎหมาย เพื่อบีบบังคบั นายจา ง
มีการปะทะกันระหวางลูกจางที่นัดหยุดงานกับลูกจางฝายท่ีประสงคจะเขาทํางาน เหตุเกิดริมถนน
สาธารณะ มคี วามผดิ ตามมาตราน้ี
ในความมั่วสุมกอความวุนวายนี้ ถาผูกระทําความผิดคนใดมีÍÒÇظตองรับโทษหนักข้ึน
และถาผูกระทําความผิดเปนËÑÇ˹ŒÒËÃ×ͼٌÁÕ˹ŒÒ·èÕÊÑ觡ÒÃในการกระทําความผิดนั้น ตองรับโทษหนัก
ขน้ึ อกี

๑๔

®¡Õ Ò·Õè òðòó - òðóñ/òõò÷ ชกั ชวนนกั ศึกษาประชาชนกลา วโจมตผี วู าราชการ
จงั หวดั คนเหลาน้รี วมตวั กนั หลายพันคนขวางปาเผาจวนผวู าฯ คนเหลานน้ั ผดิ มาตรา ๑๑๖, ๒๑๕

®¡Õ Ò·Õè ôõôø/òõôð จาํ เลยที่ ๑ ถึงท่ี ๓ กบั พวกรวม ๖ คน รว มกนั วางแผนไปกระทาํ
การปลน ทรพั ยก บั ผเู สยี หายที่ ๒ อนั เปน ความผดิ ตามทบี่ ญั ญตั ไิ วใ นภาค ๒ แหง ประมวลกฎหมายอาญา
จงึ มคี วามผดิ ฐานเปน ซอ งโจร และเมอื่ จําเลยท่ี ๔ กบั พวกไปปลน รา นทองของผเู สยี หายที่ ๒ ตามแผนท่ี
รว มวางไว จําเลยท่ี ๑ ถงึ ที่ ๓ ผรู ว มวางแผนยอ มมีความผดิ ฐานเปนตวั การปลน ทองรวมกับจาํ เลยท่ี ๔
ดว ย ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๒๑๓ และความผดิ ฐานเปน ซอ งโจรกบั ความผดิ ฐานปลน ทรพั ย
เกี่ยวเน่ืองกันเพราะพวกจําเลยกระทําผิดฐานเปนซองโจรเพ่ือจะไปปลนทรัพยของผูเสียหายทั้งสอง
จงึ เปนกรรมเดยี วผิดกฎหมายหลายบท ตองลงโทษฐานปลน ทรัพยอนั เปนบททม่ี ีโทษหนักทส่ี ดุ

®Õ¡Ò·Õè ÷õöò/òõõö จําเลยทัง้ สองกับพวก ๕ คน รวมกนั ปรกึ ษาวางแผนลักทรพั ย
ของชาวตางชาติบนรถโดยสารสองแถว โดยข้ึนรถโดยสารสองแถวมาพรอมกันซึ่งจะทําใหมีผูโดยสาร
มากพอทจี่ ะทาํ ใหพ วกของจาํ เลยที่ ๑ สามารถเขา ไปนง่ั ชดิ กบั ผเู สยี หายทางดา นขวาทม่ี กี ระเปา สตางค
ของผเู สยี หาย และมกี ารแบง หนา ทก่ี นั ทาํ ตามทจี่ าํ เลยที่ ๑ กบั พวกรวม ๕ คน สมคบกนั จาํ เลยที่ ๑ จงึ มี
ความผดิ ฐานรวมกบั พวกลักทรพั ยใ นยวดยานสาธารณะและเปนซองโจร ซง่ึ ความผิดฐานเปน ซองโจร
กบั ฐานรว มกนั ลกั ทรพั ยใ นยวดยานสาธารณะเกยี่ วเนอ่ื งกนั จงึ เปน กรรมเดยี วเปน ความผดิ ตอ กฎหมาย
หลายบท

¤ÇÒÁ¼Ô´°Ò¹äÁ‹ÂÍÁàÅ¡Ô ÁÑèÇÊÁØ àÁè×Íà¨ÒŒ ¾¹Ñ¡§Ò¹ÊÑè§ãËŒàÅÔ¡

ÁÒμÃÒ òñö เมื่อเจาพนักงานส่ังผูที่ม่ัวสุมเพ่ือกระทําความผิดตามมาตรา ๒๑๕
ใหเ ลกิ ไป ผใู ดไมเ ลกิ ตอ งระวางโทษจาํ คกุ ไมเ กนิ สามป หรอื ปรบั ไมเ กนิ หกหมนื่ บาท หรอื ทงั้ จาํ ทงั้ ปรบั

ͧ¤» ÃСͺÀÒ¹͡
(๑) เม่ือเจาพนักงานสั่งผูทมี่ ั่วสุมเพือ่ กระทําความผิดมาตรา ๒๑๕ ใหเลิกไป
(๒) ผูก ระทําไมเ ลกิ
ͧ¤»ÃСͺÀÒÂã¹ เจตนาธรรมดา มูลเหตชุ ักจูงใจ เพือ่ กระทาํ ความผิดมาตรา ๒๑๕
ความผิดฐานน้ีเปนความผิดตางหากจากความผิดฐานกอความวุนวายตามมาตรา ๒๑๕
กลาวคือ เมื่อเจาพนักงานสั่งใหผูท่ีม่ัวสุมเพื่อกระทําความผิดมาตรา ๒๑๕ ใหเลิก ผูใดไมเลิกเปน
เปนความผิด แสดงวามีการม่ัวสุมแตยังไมมีการใชกําลังประทุษรายหรือการขูเข็ญเพราะถามีแลว
ก็เปนความผิดตามมาตรา ๒๑๖ ไปเลย เม่ือเจาพนักงานสั่งผูท่ีมั่วสุม ถาเลิกก็ไมเปนความผิดตาม
มาตรา ๒๑๖ นี้ ถา ไมย อมเลกิ แตย งั ไมท นั ไดม กี ารขเู ขญ็ หรอื ใชก าํ ลงั ประทษุ รา ย ถกู ตาํ รวจจบั เสยี กอ น
กเ็ ปน ความผดิ ฐานนีไ้ ด
การม่ัวสุมน้ีตองมี “มูลเหตุจูงใจ” เพ่ือกระทําความผิดมาตรา ๒๑๕ ถาเจาพนักงาน
สั่งใหเลิกแลวไมเลิก กลับกระทําขูเข็ญหรือประทุษรายตอไปเปนความผิดตามมาตรา ๒๑๕ ไปเลย
เปน กรรมเดยี วไมผ ดิ ตามมาตรา ๒๑๖ อกี มาตรานี้ โทษหนกั กวา มาตรา ๒๑๕ เพราะหา มแลว ยงั ขนื ทาํ

๑๕

®Õ¡Ò·èÕ ñù÷ô/òõóò ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๒๑๖ มงุ ประสงคลงโทษผูทข่ี ดั
คําส่ังของเจาพนักงานที่ไมยอมเลิกการมั่วสุมเพ่ือกระทําความผิดตามมาตรา ๒๑๕ ซึ่งการมั่วสุมนั้น
ยงั ไมถ งึ ขน้ั ลงมอื กระทาํ การอนั เปน ความผดิ สาํ เรจ็ ตามมาตรา ๒๑๕ หากตอ มาผกู ระทาํ ยอ มมคี วามผดิ
ท้ังมาตรา ๒๑๕ และมาตรา ๒๑๖ เปนการกระทํากรรมเดียวผิดตอกฎหมายหลายบท ใหลงโทษ
ตามมาตรา ๒๑๖ ซึง่ เปน บทหนกั ตามมาตรา ๙๐

ô. ¤Òí ¶ÒÁ·ÒŒ º·àÃÕ¹

๑. จงใหความหมายของ “อั้งยี”่ และ “ซอ งโจร” วามีความหมายอยา งไร
๒. ดาํ ขาว เขยี ว เหลอื ง และสม รวม ๕ คน สมคบกนั จะไปลว งกระเปา ประชาชนทเ่ี ขา ชม
การแสดงดนตรีของนายสุรพล กอนถึงวันแสดง นายดํากับพรรคพวกดังกลาว นัดประชุมชักชวนกัน
อกี ครง้ั ทบี่ า นนายแดง นายแดงเปน ผจู ดั ใหใ ชบ า นของตนเปน ทป่ี ระชมุ แตไ มไ ดเ ขา ประชมุ ครนั้ ถงึ วนั งาน
นายขาวปวยไปรว มไมได ดํากับพวกจงึ ไปลักทรพั ยตามแผนท่เี ตรยี มไว เจา พนักงานตาํ รวจจับนายดาํ
กบั พวกไดพ รอ มทรัพยส นิ ที่ลักมา ใหวนิ ิจฉัยความรับผิดของแตล ะคน

ÊÃØ»¡ÒÃμÑ駢ŒÍËÒ ๑๖

ลาํ ดบั ขอหา/ฐานความผดิ องคป ระกอบความผดิ มาตรา อตั ราโทษ หมายเหตุ

๑. อั้งยี่ ๑. เปนสมาชิกของคณะบุคคล ๒๐๙ ตองระวางโทษจําคุกไมเกินเจ็ดป และปรับ ฎ.๑๑๗๖/๒๕๔๓
๒. ซ่ึงปกปดวิธีการดําเนินการและมีความมุงหมายเพื่อการ ไมเกนิ หนง่ึ แสนสหี่ มนื่ บาท
อันมิชอบดว ยกฎหมาย
๓. เจตนา
àËμØ©¡ÃÃ¨μ ÒÁÇÃäÊͧ ผูกระทาํ เปน
- หวั หนา
- ผูจดั การ หรือ
- ผมู ตี าํ แหนงหนาทใ่ี นคณะบคุ คลนั้น

๒. ซองโจร ๑. สมคบกันต้งั แตหา คนขึน้ ไป ๒๑๐ ตอ งระวางโทษจาํ คกุ ไมเ กนิ หา ปห รอื ปรบั ไมเ กนิ ฎ.๑๓๔๑/๒๕๒๑
๒. เจตนา หนึ่งแสนบาท หรอื ทง้ั จาํ ทง้ั ปรับ ฎ.๔๙๘๖/๒๕๓๓
๓. เจตนาพิเศษ “เพ่ือกระทําความผิดอยางหนึ่งอยางใด
ตามท่ีบัญญัติไวในภาค ๒ (ประมวลกฎหมายอาญา) น้ี
และความผดิ นน้ั กาํ หนดโทษจาํ คกุ อยา งสงู ตงั้ แตห นงึ่ ปข นึ้ ไป”

๓. ความผดิ รว มกบั องั้ ยี่ ๑. ประชมุ ในทป่ี ระชุมอั้งยี่หรอื ซอ งโจร ๒๑๑ ผูนน้ั กระทาํ ผดิ ฐานเปน อั้งย่หี รอื ซอ งโจร ฎ.๓๘๑/๒๔๖๑
หรือซองโจร (กรณี ๒. เจตนา
ประชุมในท่ีประชุม ๓. เวน แตผ นู น้ั จะแสดงไดว า ประชมุ โดยไมร วู า เปน การประชมุ
อั้งยี่หรือซอ งโจร) ของอั้งย่ีหรอื ซองโจร (ขอแกตวั มาตรา ๒๑๑ เปดโอกาสให
นําสืบหักลางไดวาตนเขาประชุมโดยไมรูวาเปนการประชุม
ของอัง้ ยีห่ รือซองโจร

ลาํ ดับ ขอหา/ฐานความผดิ องคป ระกอบความผิด มาตรา อัตราโทษ หมายเหตุ

๔. ชวยเหลือพวกอ้ังยี่ ๑. ผูใ ด ตอ งระวางโทษเชน เดยี วกบั ผกู ระทาํ ผดิ ฐานเปน
หรือซองโจร (ก) จัดหาท่ปี ระชุมหรือท่พี ํานักใหแกอั้งย่หี รอื ซองโจร อ้ังย่ีหรือซอ งโจร แลวแตก รณี
(ข) ชักชวนบุคคลใหเ ขาเปน สมาชิกอง้ั ยี่ หรือพรรคพวก
ซองโจร
(ค) อปุ การะองั้ ยห่ี รอื ซอ งโจร โดยใหท รพั ยห รอื โดยประการ
อน่ื หรอื
(ง) ชวยจําหนายทรัพยท่ีอั้งย่ีหรือซองโจรไดมาโดยการ
กระทาํ ความผดิ
๒. เจตนา

๕. ความรับผิดรวมกับ ๑. ถาสมาชิกอ้ังยี่หรือซองโจรคนหนึ่งคนใดไดกระทํา ๒๑๓ ตอ งระวางโทษตามทบี่ ญั ญตั ไิ วส าํ หรบั ความผดิ หากเปน ความผดิ
อง้ั ยีห่ รือซอ งโจร ความผดิ ตามความมุงหมายขององ้ั ยีห่ รอื ซอ งโจร นั้นทกุ คน นอกความมงุ หมาย
๒. สมาชกิ อง้ั ยหี่ รอื พรรคพวกซอ งโจรทอ่ี ยดู ว ยในขณะกระทาํ ผดิ ก็ไมนํามาตรา
๓. สมาชกิ อง้ั ยห่ี รอื พรรคพวกซอ งโจรทอ่ี ยดู ว ยในขณะประชมุ ๒๑๓ มาใช
แตไมค ัดคานในการตกลงใหก ระทาํ ความผดิ
๔. บรรดาหัวหนา ผูจัดการ ผูมีตําแหนงหนาที่ในอ้ังยี่หรือ
ซองโจร

๖. ชวยเหลือผูกระทํา ๑. ประพฤติตนเปนปกตธิ ุระเปน ผจู ดั หาที่พาํ นกั ที่ซอ นเรน ๒๑๔ ตองระวางโทษจําคุกไมเกินสามป หรือปรับ
ความผดิ หรอื ท่ปี ระชุม ไมเกนิ หกหม่ืนบาท หรือทั้งจําทงั้ ปรับ
๒. ใหบุคคลซ่ึงตนรูวาเปนผูกระทําความผิดที่บัญญัติไวใน
ภาค ๒ น้ี
๓. เจตนา

๑๗

ลาํ ดับ ขอหา/ฐานความผดิ องคป ระกอบความผดิ มาตรา อตั ราโทษ หมายเหตุ ๑๘

๗. กอความวุนวายใน ๑. มัว่ สมุ กนั ต้งั แตสิบคนขนึ้ ไป ๒๑๕ - ความผดิ ตามวรรคหนง่ึ ตอ งระวางโทษจําคุก ฎ . ๒ ๐ ๒ ๓ -
บานเมือง ๒. ใชก ําลงั ประทษุ รา ย ขเู ขญ็ วา จะใชกําลังประทุษรา ย หรือ ไมเกินหกเดือน หรือปรับไมเกินหน่ึงหม่ืนบาท ๒๐๓๑/๒๕๒๗
กระทําอยางใดอยางหนง่ึ ใหเ กดิ ความวุน วายในบา นเมือง หรอื ทั้งจําทัง้ ปรับ
๓. เจตนา - ความผิดตามวรรคสอง ตอ งระวางโทษจาํ คกุ
วรรคสอง เปนเหตุเพิ่มโทษ ในกรณีท่ีผูกระทําความผิด ไมเกินสองป หรือปรับไมเกินส่ีหม่ืนบาท หรือ
คนหนง่ึ คนใดมีอาวธุ ทงั้ จาํ ทงั้ ปรับ
วรรคสาม เปน เหตเุ พมิ่ โทษสงู ขน้ึ อกี ถา ผกู ระทาํ ความผดิ - ความผิดตามวรรคสาม ตองระวางโทษจําคกุ
เปน หัวหนา หรือผูมหี นาท่สี ่ังการในการกระทําความผดิ นน้ั ไมเกนิ หา ป หรือปรับไมเ กินหนง่ึ แสนบาท หรอื
ท้ังจาํ ทงั้ ปรับ

๘. ไมย อมเลกิ มว่ั สมุ เมอื่ ๑. เมื่อเจาพนักงานส่ังผูท่ีม่ัวสุมเพื่อกระทําความผิดตาม ๒๑๖ ตองระวางโทษจําคุกไมเกินสามป หรือปรับ ฎ.๑๙๗๔/๒๕๓๒
เจา พนกั งานสงั่ ใหเ ลกิ มาตรา ๒๑๕ ใหเ ลกิ ไป ไมเ กนิ หกหม่ืนบาท หรือทงั้ จาํ ทั้งปรับ
๒. ผูกระทําไมเลิก
๓. เจตนา
๔. เจตนาพเิ ศษ “เพือ่ กระทําความผดิ ตามมาตรา ๒๑๕”

๑๙

àÍ¡ÊÒÃÍÒŒ §Í§Ô

เกยี รตขิ จร วจั นสวสั ด.์ิ (๒๕๕๑).คาํ อธบิ ายกฎหมายอาญา ภาค ๑ กรงุ เทพฯ:พลสยามพรนิ้ ตงิ้ .
คณิต ณ นคร.(๒๕๔๗). กฎหมายอาญา ภาคทว่ั ไป. กรงุ เทพฯ:วญิ ชู น.
ทวเี กยี รติ มนี ะกนษิ ฐ.(๒๕๕๓).คาํ อธบิ ายกฎหมายอาญา ภาคทว่ั ไป. กรงุ เทพฯ:วญิ ชู น.
ประภาศน อวยชยั .(๒๕๒๖).ประมวลกฎหมายอาญา ภาค ๑. กรงุ เทพฯ:สาํ นกั อบรมศกึ ษา
กฎหมายแหง เนติบณั ฑิตยสภา.
สหรัฐ กิติศุภการ.(๒๕๕๗).หลักและคําอธิบายกฎหมายอาญา.กรุงเทพฯ:อมรินทร
พรน้ิ ตง้ิ แอนดพ บั ลชิ ชิ่ง
บญุ เพราะ แสงเทยี น.(๒๕๕๒).กฎหมายอาญา ๑ ภาคทว่ั ไป.กรุงเทพฯ:บริษัทวิทยพฒั น
จํากัด
สุพจน นาถะพินธุ.(๒๕๓๓).ประมวลกฎหมายอาญา.กรุงเทพฯ:สํานักพิมพรุงเรืองธรรม.
สุวัฒน ศรีพงษสุวรรณ.(๒๕๔๙).คําอธิบายประมวลกฎหมายอาญา.กรุงเทพฯ:
นติ บิ รรณาการ.
วินยั เลศิ ประเสรฐิ .(๒๕๔๗).วิธีไลส ายกฎหมายอาญา เลม ๑.กรุงเทพฯ:อินเตอรบ ุคส.
เกียรติขจร วัจนสวัสด์ิ.(๒๕๕๐).คําอธิบายกฎหมายอาญา ภาคความผิด เลม ๑.
กรุงเทพฯ:หางหนุ สวนจาํ กดั จิรชั การการพมิ พ.

๒๑

º··èÕ ó

¤ÇÒÁ¼Ô´à¡ÂÕè Ç¡ºÑ ¡Òá‹ÍãËŒà¡Ô´ÀÂѹμÃÒÂμ‹Í»ÃЪҪ¹

ñ. ÇÑμ¶Ø»ÃÐʧ¤¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒÙ»ÃÐจําº·

๑. เพื่อใหนักเรียนนายสิบตํารวจมีความรูความเขาใจ เรื่องกฎหมายอาญาเกี่ยวกับ
ความผดิ ฐานตางๆ

๒. เพอ่ื ใหน กั เรยี นนายสบิ ตาํ รวจทราบถงึ การวดั ผลและประเมนิ ผล วชิ ากฎหมายอาญา ๒
๓. เพื่อใหนักเรียนนายสิบตํารวจมีความรูเกี่ยวกับความผิดเกี่ยวกับการกอใหเกิด
ภยนั ตรายตอประชาชน

ò. ÊÇ‹ ¹นํา

นักเรยี นจะไดศกึ ษาประมวลกฎหมายอาญา ภาค ๒ เรอ่ื งความผิดเกี่ยวกับการกอ ใหเ กิด
ภยันตรายตอประชาชน ในความผิดฐานเปน “วางเพลิงเผาทรัพย” และ “การกระทําแกยานพาหนะ
หรือใชยานพาหนะรับจางขนสงคนโดยสาร” ตลอดจนแนวคําพิพากษาที่เก่ียวของเพ่ือใหนักเรียน
นายสบิ ตาํ รวจใชประกอบการเรียนการสอน

ó. à¹Íé× ËÒ
ÇÒ§à¾Å§Ô à¼Ò·Ã¾Ñ ¼ ͌٠¹×è

การวางเพลิงเผาทรัพยของผูอ่นื เปน การทําใหเ สียทรัพยข องผูอ ื่นอยา งหนึ่ง แตเ ปนการ
ทาํ ใหเสียทรพั ยท ่มี ลี ักษณะรายแรงและอาจมีผลกระทบตอ ประชาชนเปน จํานวนมาก ท้ังตอ ทรัพยสนิ
และชีวิตรางกาย กฎหมายจึงไดแยกมาบัญญัติไวเปนความผิดตางหาก และกําหนดโทษไวสูงกวา
ความผิดฐานทําใหเสียทรัพย ท้ังยังลงโทษแมการกระทําอยูในข้ันตระเตรียม ยังไมไดลงมือกระทํา
ความผดิ ก็ตาม

ประมวลกฎหมายอาญาไดบัญญัติกรณีวางเพลิงเผาทรัพยท่ัวไปไว และไดบัญญัติให
ลงโทษหนกั ขน้ึ ในกรณวี างเพลงิ เผาทรพั ยบางประเภท ดังจะไดกลาวตอ ไปในมาตรา ๒๑๗ และ ๒๑๘

ñ. ÇÒ§à¾ÅÔ§à¼Ò·ÃѾ· ÑèÇä»
ÁÒμÃÒ òñ÷ ¼ÙŒã´ÇÒ§à¾ÅÔ§à¼Ò·ÃѾ¢Í§¼ÙŒÍè×¹μŒÍ§ÃÐÇÒ§â·Éจํา¤Ø¡μÑé§áμ‹Ë¡à´×͹
¶§Ö à¨´ç »‚ áÅÐ»ÃºÑ μÑé§áμ‹Ë¹§Öè ¾¹Ñ ºÒ·¶§Ö ˹Öè§ËÁ×¹è ÊÕè¾¹Ñ ºÒ·
องคป ระกอบของความผิดมดี งั น้ี
องคประกอบ
๑. วางเพลิงเผา
๒. ทรพั ยของผูอ่ืน
๓. เจตนา

๒๒

คํา͸ԺÒÂ
ÇÒ§à¾ÅÔ§à¼Ò เปนลักษณะของการกระทํา ซ่ึงหมายถึงการทําใหเกิดเพลิงไหมเผาทรัพย
โดยมคี วามหมายเปนนัยวา ตอ งเปน การกระทําโดยเจตนาเผาทรัพยข องผูอ ื่นดังจะเหน็ ไดจ ากถอยคํา
ที่ใชในมาตรานี้ ซง่ึ ตา งจากถอยคําในมาตรา ๒๒๐ และ ๒๒๕ ซ่ึงใชคําวา “กระทําใหเ กิดเพลิงไหม”
การทาํ ใหเกดิ เพลงิ จะทําดวยวิธใี ดกไ็ ด เชน จดุ ไฟ ทําใหก ระแสไฟฟา ลดั วงจร วางระเบิด
ใชเลนสรบั แสงอาทิตยท าํ ใหเ ชอ้ื เพลงิ ติดไฟ เปน ตน
ลาํ พงั แตท าํ ใหเ กดิ เพลงิ ยงั ไมพ อ จะตอ งมกี ารเผาคอื ทาํ ใหเ กดิ ไฟลกุ ไหมข น้ึ ดว ย กลา วคอื
สงิ่ ทถี่ กู เผาตดิ ไฟขนึ้ ในตวั เอง เชน เอาไฟเผาจนไมท ถี่ กู เผาตดิ ไฟแดงขน้ึ ในตวั ไมน น้ั เอง ไมต อ งถงึ ขนาดวา
ไมท่ีถูกเผาจะตองมีไฟลุกเปนเปลวไฟใหเห็น และถาไฟลุกไหมแลว แมจะไหมเพียงสวนใดสวนหนึ่ง
ของทรัพย ก็เปนความผิดสําเร็จแมตอมาจะดับไฟเสียกอน หรือเกิดลมพัดแรงทําใหไฟดับก็ตาม
กเ็ ปนความผิดสําเร็จแลว
แตหากยงั ไมเ กดิ ไฟลกุ ไหมขึ้น เชน เพยี งทําใหเชื้อไฟหรอื ทรพั ยท ีจ่ ะเผาเกรยี มดําเทา น้ัน
ก็ยังไมเปนความผิดสําเร็จ เปนการพยายามวางเพลิง เพราะถือวายังไมบรรลุผลของการกระทํา เชน
เอาไฟจดุ ผา โยนขนึ้ ไปบนหลงั คาแฝกไฟยงั ไมไ หมห ลงั คา กม็ ผี พู บเหน็ และดบั เสยี ทนั หรอื เอานาํ้ มนั เบนซนิ
เทลงพน้ื กระดาน และเอากระดาษหนงั สอื พมิ พช บุ นา้ํ มนั เบนซนิ วางเรย่ี ราดไปตามทตี่ า งๆ เพอ่ื เปน เชอ้ื ไฟ
แลวจุดธูปปกไวบนหอกระดาษดินปน ไฟยังไมลุกไหมหอกระดาษดังกลาว เหลืออีกเพียงหนึ่งคุลี
จะถงึ ดนิ ปน หรอื จดุ ไฟเผาแลว ประมาณ ๓ นาที ไฟกด็ บั ไปเอง ทรพั ยท ถี่ กู เผา อนั ไดแ ก ประตคู รวั หลงั บา น
และในบาน และพื้นบา นแคร อยดาํ เทาน้ัน เปน พยายามวางเพลงิ แตถ ายังไมม กี ารจุดธปู กเ็ ปนเพยี ง
การตระเตรียมวางเพลิง เพราะถอื วา ยงั หา งไกลจากผลสาํ เรจ็ อยา งไรกต็ ามการตระเตรยี มวางเพลงิ นี้
มาตรา ๒๑๙ ไดบญั ญตั ิไวเปน พเิ ศษใหล งโทษเชน เดียวกบั การพยายามวางเพลงิ
·Ã¾Ñ ¢ ͧ¼ÍÙŒ ×è¹ การวางเพลงิ เผาดังกลา ว จะตอ งกระทําตอทรัพยของผอู น่ื ทรัพยกไ็ ดแ ก
วัตถุมีรูปราง จะเปนสังหาริมทรัพย หรืออสังหาริมทรัพยก็ได น้ํามันและแกสยอมเปนทรัพยตาม
ความหมายในมาตรานี้ แตไมห มายถงึ ทรัพยท ี่ไมม รี ปู ราง เชน ลขิ สทิ ธิ์ สิทธบิ ตั ร หรอื พลังงานไฟฟา
เพราะสง่ิ เหลา น้ี ไมอ าจจะเผาไหมไ ด รวั้ บา นกถ็ อื วา เปน ทรพั ย การวางเพลงิ เผารวั้ บา นจงึ ผดิ ตามมาตราน้ี
กฎหมายจํากัดวา จะตองเปนทรัพยของผูอ่ืน ฉะน้ันถาเผาทรัพยของตัวเอง ก็ไมผิด
ตามมาตราน้ี เชน เผาเรือนของตัวเอง แมขณะเผามีคนอ่ืนใชอยูอาศัยก็ไมผิดตามมาตรา ๒๑๗
หรือถาเจาของทรัพยยินยอมใหเผา เชน เจาของใหเอาเส้ือผาหรือโตะเกาอี้ไปเผาก็ไมผิดเชนกัน
แตก ารเผาทรพั ยต วั เอง หรอื เผาทรพั ยท เ่ี จา ของยนิ ยอมใหเ ผาน้ี อาจเปน ความผดิ ตามมาตรา ๒๒๐ ได
ถาการเผาน้ันมีลักษณะนาจะเปน อันตรายแกผ อู ่ืนหรือทรัพยของผอู ื่น
เน่ืองจากมาตรา ๒๑๗ บัญญัติไวชัดเจนวา ตองเผาทรัพยของผูอื่น ดวยเหตุน้ีทรัพยท่ี
ผูอื่นเปนเจา ของรวมอยดู วย กไ็ มอยูในความหมายของมาตรา ๒๑๗ เชน ดํากบั แดงรวมกนั ซอื้ รถยนต
คันหนึ่ง ตอมาดําหรือแดงคนใดคนหน่ึง วางเพลิงเผารถยนตคันน้ันเสีย ไมผิดตามมาตรา ๒๑๗
แตอ าจผดิ ฐานทาํ ใหเ สยี ทรพั ยต ามมาตรา ๓๕๘ ซง่ึ บญั ญตั ริ วมถงึ ทรพั ยท ผี่ อู น่ื เปน เจา ของรวมอยดู ว ย

๒๓

อยางไรก็ดีหากมีทรัพยของผูอ่ืนเก็บอยูในรถยนตที่ถูกเผานั้น และถูกไฟไหมไปดวย กรณีน้ียอม
ผดิ ฐานวางเพลิงเผาทรัพยผ ูอนื่ ตามมาตรา ๒๑๗ ได

®Õ¡Ò·èÕ óöôó/òõòö บทบัญญตั ิ ป.อ. มาตรา ๒๑๘ เปน เหตุฉกรรจข องมาตรา ๒๑๗
การกระทาํ ท่ีจะเปนความผิดตามมาตรา ๒๑๗ จะตองเปนการวางเพลิงเผาทรัพยของผูอื่น
เมื่อบา นทถี่ กู เพลิงไหมเปนบา นทีจ่ าํ เลยเปนเจาของรว มกับ ร. สามีจําเลยซ่ึงมไิ ดจ ดทะเบยี นสมรสกัน
แมจะฟงวาจําเลยเปนผูวางเพลิง จําเลยก็ไมมีความผิดตามมาตรา ๒๑๘ เพราะเมื่อมาตรา ๒๑๗
บัญญัติวาการวางเพลิงเผาทรัพยของผูอื่นเปนความผิด จะตีความคําวา “ทรัพยของผูอื่น”
ใหรวมถงึ ทรพั ยทีผ่ อู น่ื มสี วนเปน เจา ของรวมอยูดว ย หาไดไมเ ปน การขดั ตอหลกั กฎหมายในมาตรา ๒

à¨μ¹Ò คือ เจตนาตามมาตรา ๕๙ ในการวางเพลิงเผาทรัพยผอู น่ื และผกู ระทําจะตอ งรู
ขอเท็จจริงอันเปนองคประกอบของความผิด คือรูวา ทรัพยท่ีเผาน้ันเปนทรัพยของผูอ่ืน ถาไมรู
กถ็ อื วา ขาดเจตนา เชน ถา เผาทรพั ยข องตนเอง หรอื สาํ คญั ผดิ วา เปน ทรพั ยข องตนเอง แตไ ฟลกุ ลามไป
ไหมทรัพยของผูอื่นเขาก็ไมผิดตามมาตรา ๒๑๗ เพราะไมมีเจตนาเผาทรัพยของผูอื่น แตอาจเปน
ความผิดตามมาตรา ๒๒๐ อยางไรก็ตาม ถาเผาทรัพยของตนโดยเจตนาที่จะใหเพลิงไหมทรัพย
ของผูอื่น เชน เผาเสื้อผาของตน โดยตั้งใจใหไฟลุกลามไปไหมสวนของผูอ่ืน ก็เปนการวางเพลิง
ตามมาตรา ๒๑๗ หากไฟยังไมไ หมสวนก็เปน การพยายามวางเพลงิ ตามมาตรา ๘๐ และมาตรา ๒๑๗

อนงึ่ กระทําโดยเจตนา ยอ มรวมถงึ กระทําโดยเลง็ เหน็ ผลของการกระทําน้ันดว ย
Í·Ø ÒËó
®¡Õ Ò·Õè ññô/òõóñ การท่ีจําเลยจุดไฟเผาท่ีนอนในหองของโรงนา้ํ ชาเพราะไมพอใจ
หญิงบริการของโรงนาํ้ ชาน้ันจําเลยยอมเล็งเห็นผลไดวา เมื่อท่ีนอนถูกเผาไหมแลวไฟอาจจะลุกลาม
ไหมเตียงนอน ฝาผนัง เพดาน จนกระท่ังโรงนํ้าชาแหงน้ันท้ังหมดได เม่ือไดความวาโรงน้าํ ชานั้น
มีคนอยอู าศัย จําเลยจงึ ตองมีความผดิ ฐานวางเพลงิ เผาโรงเรอื นท่คี นอยอู าศัยตามมาตรา ๒๑๘(๑)
การพสิ จู นเ รอื่ งเจตนานนั้ บางครงั้ ทําไดย าก จงึ ตอ งอาศยั หลกั ทวี่ า กรรมเปน เครอ่ื งชเี้ จตนา
โดยอาจพิจารณาจากพฤตกิ ารณแหง คดปี ระกอบพยานแวดลอม
®Õ¡Ò·Õè ñóôó/òõò÷ กอนเกิดเหตุประมาณ ๑ เดือน จําเลยท้ังสองเอาทรัพยสิน
ประกนั อคั คภี ยั ไวก บั บรษิ ทั รบั ประกนั สบ่ี รษิ ทั โดยตรี าคาทรพั ยท เี่ อาประกนั เกนิ ราคา และเกดิ เพลงิ ไหม
ท่ีบรเิ วณหลังรานของจาํ เลยครั้งหน่งึ ทางจงั หวัดและเทศบาลตองจัดรถดบั เพลงิ มาจอดใกลรานทกุ คืน
หลังเกิดเหตุเพลิงไหมแลว ไดความวามิไดเกิดจากไฟฟาลัดวงจร แตเกิดท่ีชั้นลาง ชั้นสองของตึก
หางกันเปนจุดๆ และขณะเกิดเหตุเจาหนาที่ตาํ รวจพบจําเลยท้ังสองอยูบนตึกช้ันสามมีถังที่ใชบรรจุ
น้ํามนั เบนซนิ อยู เจา หนา ทตี่ ํารวจตอ งฉดุ ลากพาตวั จําเลยทงั้ สองลงมา ตามพฤตกิ ารณแ หง คดปี ระกอบ
พยานแวดลอ ม กรณเี ชอื่ ไดว า จําเลยทงั้ สองรว มกนั วางเพลงิ เผาทรพั ยเ พอื่ ทจ่ี ะไดร บั เงนิ คา ประกนั อคั คภี ยั

๒๔

ò. ÇÒ§à¾Å§Ô à¼Ò·Ã¾Ñ º Ò§»ÃÐàÀ·
ÁÒμÃÒ òñø ¼ãŒÙ ´ÇÒ§à¾Å§Ô à¼Ò·ÃѾ´ §Ñ μ‹Í仹éÕ
(ñ) âçàÃ×͹ àÃ×Í ËÃ×Íá¾·¤èÕ ¹Í‹ÍÙ ÒÈÑÂ
(ò) âçàÃ×͹ àÃ×Í ËÃÍ× á¾Í¹Ñ ໹š ·èÕࡺç ËÃÍ× ·ทÕè ําÊÔ¹¤ŒÒ
(ó) âçÁËÃʾËÃ×Íʶҹ·è»Õ ÃЪØÁ
(ô) âçàÃÍ× ¹Í¹Ñ ໹š ÊÒ¸ÒóÊÁºμÑ ¢Ô ͧἹ‹ ´¹Ô ໹š ÊÒ¸Òóʶҹ ËÃÍ× à»¹š ·สèÕ ําËúÑ
»ÃСͺ¾Ô¸¡Õ ÃÃÁμÒÁÈÒʹÒ
(õ) ʶҹÃÕ ¶ä¿ ·Ò‹ ÍÒ¡ÒÈÂÒ¹ËÃÍ× ·èըʹöËÃ×ÍàÃ×ÍÊÒ¸ÒóÐ
(ö) àÃÍ× ¡Åä¿ ËÃÍ× àÃ×ÍÂ¹μ ÍѹÁÕÃÐÇÒ§μé§Ñ áμË‹ ŒÒμѹ¢Ö¹é ä» ÍÒ¡ÒÈÂÒ¹ ËÃ×Íöä¿
·ãèÕ ªãŒ ¹¡Òâ¹Ê‹§ÊÒ¸ÒóÐ
μŒÍ§ÃÐÇÒ§â·É»ÃÐËÒêÕÇÔμ จํา¤Ø¡μÅÍ´ªÕÇÔμËÃÍ× จาํ ¤¡Ø μÑé§áμË‹ ÒŒ »¶‚ Ö§ÂèÕÊÔº»‚
มาตรานม้ี ไิ ดบ ญั ญตั คิ วามผดิ ขนึ้ ใหม แตเ ปน บทเพม่ิ โทษของมาตรา ๒๑๗ แมม าตรา ๒๑๘
จะมิไดร ะบวุ าเปนทรพั ยของผูอน่ื แตก ต็ อ งหมายถึงการวางเพลิงเผาทรพั ยข องผูอ น่ื เพราะบุคคลยอม
มีอาํ นาจที่จะกระทาํ ตอทรัพยของตนไดตามใจชอบ แมจะทําลายเสียก็ได แตอยาทาํ ใหถึงขนาด
นา จะเปน อันตรายแกบคุ คลอ่นื หรือทรัพยของผอู ่ืน มฉิ ะนนั้ จะเปน ความผิดตามมาตรา ๒๒๐
เมื่อความผดิ ตามมาตรา ๒๑๘ จะตองมีการกระทําตามมาตรา ๒๑๗ กอนการวางเพลิง
เผาบานเรือนของตนเองหรือท่ีตนเปนเจาของรวมอยูดวย ก็ยอมไมผิดตามมาตรา ๒๑๘ เพราะไมใช
การวางเพลิงเผาทรพั ยของผอู นื่ ตามมาตรา ๒๑๗
มาตรา ๒๑๗ เปนบททว่ั ไป สวนมาตรา ๒๑๘ เปน บทเฉพาะ คือบญั ญัติใหผ ูกระทาํ ผดิ
ตองรับโทษหนักข้นึ เมอื่ กระทําตอ ทรัพยบ างประเภทท่รี ะบไุ วใ นอนุมาตราตา งๆ กลา วคอื
(ñ) âçàÃÍ× ¹ àÃ×Í ËÃ×Íá¾·è¤Õ ¹ÍÂÍ‹Ù ÒÈÂÑ ทรพั ยท รี่ ะบใุ นขอน้มี คี วามหมายแคบกวา
คําวา “เคหสถาน” ตามทนี่ ยิ ามไวม าตรา ๑(๔) เพราะเคหสถาน นอกจากจะหมายถงึ โรงเรอื น เรอื หรอื แพ
ซึ่งคนอยูอาศัยแลว ยังรวมถึงบริเวณของที่ซึ่งใชเปนที่อยูอาศัยนั้นดวย เชน โรงรถหรือโรงครัว
ที่แยกจากเรือนท่ีตนอยูอาศัย แตมาตรานี้หมายเฉพาะโรงเรือน เรือ หรือแพที่คนอยูอาศัยเทานั้น
ไมหมายความถึงบริเวณของท่ีซึ่งใชเปนท่ีอยูอาศัยดวย ฉะนั้น ครัว หรือโรงรถท่ีแยกจากตัวเรือน
รวมทงั้ เลา หมู เลา ไก คอกววั คอกควาย จงึ ไมอ ยใู นความหมายของมาตรานี้ การวางเพลงิ เผาทรพั ย
ดังกลาว ไมผดิ ตามมาตรา ๒๑๘ แตผ ิดตามมาตรา ๒๑๗
กฎหมายจาํ กดั วา จะตอ งเปน โรงเรือน เรือ หรอื แพ ทีค่ นอยูอ าศยั ถา เปนโรงเรือนรางกไ็ มอ ยู
ในความหมายของอนุมาตราน้ี การเผาเรือนรางจึงไมผิดตามมาตรานี้แตผิดตามมาตรา ๒๑๗ แตถา
เปน โรงเรือน เรอื หรอื แพ ทีค่ นอยูอาศยั แลวกไ็ มจาํ เปนวา ขณะวางเพลงิ เผาจะตอ งมคี นอยใู นนั้น
®¡Õ Ò·Õè ñôñò/òõðô จําเลยเชา ตกึ แถวหอ งหนง่ึ เปด เปน รา นขายยา และตรวจรกั ษาโรค
ในตอนกลางวัน สวนตอนกลางคืนจาํ เลยกับครอบครัวไปนอนท่ีอื่น ไมมีคนอยูอาศัยในหองน้ัน

๒๕

กลางคืนใสกุญแจไว แตหองติดกันในตึกแถวเดียวกันมีคนเชาอยูอาศัยหลับนอน จาํ เลยวางเพลิงเผา
หองที่จาํ เลยเชา ถือวาเปนการวางเพลิงเผาตกึ แถวที่คนอยูอาศยั ผิดตามมาตรา ๒๑๘(๑) น้ี

ถาตึกแถวหองนั้นจาํ เลยซื้อมาเปนของตนเองแลว แมจะมีคนอยูอาศัยก็ไมผิดตาม
มาตรา ๒๑๘(๑) แตอาจผดิ ตามมาตรา ๒๒๐ และถาเกดิ เพลิงไหมแกต กึ แถวหอ งถัดไปซ่งึ คนอยอู าศัย
ก็ยังไมผิดตามมาตรา ๒๑๘ แตผิดตามมาตรา ๒๒๐ วรรคทาย ซึ่งกฎหมายบัญญัติใหรับโทษตาม
มาตรา ๒๑๘ อยางไรก็ตาม ถาเผาหองของตนโดยเจตนาจะใหไฟไหมบานเรือนของคนอื่น ไมวา
โดยประสงคต อ ผลหรอื ยอ มเลง็ เหน็ ผลกต็ าม กย็ อ มผดิ ตามมาตรา ๒๑๘ น้ี ถา ยงั ไมไ หมบ า นผอู นื่ กเ็ ปน
พยายามวางเพลิงถา ไหมแลว ก็เปนความผดิ สาํ เร็จ

®¡Õ Ò·Õè ññùöó/òõõó การกระทําทจี่ ะเปนความผดิ สําเรจ็ ฐานวางเพลิงเผาทรัพยน ้นั
ไมห มายความเพียงวา เอาเพลงิ ไปวางเทานน้ั หากตอ งเปนการเผาทาํ ใหเกิดเพลงิ ไหมท รัพยน ัน้ ติดไฟ
ขน้ึ ดว ย จากสภาพในทเี่ กดิ เหตุ ทรพั ยส นิ ทถี่ กู เผาไหมเ สยี หายมเี พยี งเตยี งนอนและเบาะนอน สว นฝาบา น
ชน้ั ลา งมเี พยี งรอยเกรียมดาํ ยงั ไมไ หมไ ฟยงั ถอื ไมไ ดว า เปนความผิดสําเร็จ คงเปนความผิดฐานรว มกัน
พยายามวางเพลิงเผาโรงเรือนท่ีคนอยูอาศัยตาม ป.อ.มาตรา ๒๑๘ (๑) ประกอบมาตรา ๘๐, ๘๓
เทา นน้ั

®Õ¡Ò·èÕ ññññø/òõõó การทีจ่ ําเลยที่ ๑ ท่ี ๓ ถึงท่ี ๖ รวมกนั รือ้ โครงสรางไมห องแถว
ของผูเสียหายมากองรวมกันไวแลวนาํ ไปเผาทาํ ลาย มิใชเผาทําลายในขณะที่ทรัพยยังมีสภาพเปน
โครงสรา งไมห อ งแถวอยู จงึ เปน เรอ่ื งทจี่ าํ เลยที่ ๑ ท่ี ๓ ถงึ ที่ ๖ มเี พยี งเจตนาทําใหท รพั ยน น้ั ใชก ารไมไ ด
โดยการรือ้ ออกมา สว นการเผาเปนเพยี งแคการทําลายช้นิ สวนท่ีร้ือออกมาจนตวั ทรัพยซึง่ ใชการไมไ ด
ไปแลวเทา นนั้ จาํ เลยท่ี ๑ ท่ี ๓ ถงึ ท่ี ๖ จึงไมมเี จตนาวางเพลิงเผาทรพั ย การกระทําของจําเลยที่ ๑
ท่ี ๓ ถงึ ที่ ๖ จงึ เปน ความผดิ ฐานทาํ ใหเ สยี ทรพั ย หาใชเ ปน ความผดิ ฐานวางเพลงิ เผาทรพั ยผ อู น่ื ดว ยไม

®¡Õ Ò·Õè õ÷ñð/òõôñ จาํ เลยซง่ึ เปนผจู ดุ ไฟจนเกิดไฟไหมบา น เปนเจาของบานเกดิ เหตุ
รวมอยูดวยและเนื่องจากบทบัญญัติมาตรา ๒๑๘ แหงประมวลกฎหมายอาญา เปนเหตุฉกรรจของ
มาตรา ๒๑๗ โดยมาตรา ๒๑๘ บญั ญตั ใิ หผ กู ระทําความผดิ ตอ ทรพั ยท ร่ี ะบไุ วใ นมาตรา ๒๑๘ (๑) ถงึ (๖)
ตองไดรับโทษหนักข้ึน ดังนั้น การกระทําอันมิไดเปนความผิดตามมาตรา ๒๑๗ แมกระทําตอทรัพย
ทรี่ ะบใุ นมาตรา ๒๑๘ ผกู ระทํายอ มไมม คี วามผดิ เชน กนั เมอื่ มาตรา ๒๑๗ บญั ญตั ไิ วแ ตเ พยี งวา การวางเพลงิ
เผาทรพั ยข องผอู น่ื เปน ความผดิ โดยไมม ขี อ ความวา “หรอื ผอู นื่ เปน เจา ของรวมอยดู ว ย” กเ็ ปน ความผดิ แลว
จึงตองตีความคําวา “ทรัพยของผูอ่ืน” โดยเครงครัด เพราะเปนการตีความบทกฎหมายที่มีโทษ
ทางอาญา มอิ าจตคี วามขยายความออกไปใหร วมถงึ ทรพั ยท ผ่ี อู น่ื มสี ว นเปน เจา ของรวมอยดู ว ยเพอื่ ใหเ ปน
ผลรา ยแกจ ําเลยหรอื ผตู อ งหาได ฉะนนั้ เมอื่ จาํ เลยเปน เจา ของบา นเกดิ เหตรุ วมอยดู ว ย การกระทาํ ของ
จาํ เลยจงึ ไมเปนความผดิ ตามมาตรา ๒๑๗ และยอมไมเ ปน ความผิดตามมาตรา ๒๑๘ (๑) เชน เดียวกนั

๒๖

(ò) âçàÃ×͹ àÃÍ× ËÃ×Íá¾Í¹Ñ ໚¹·àèÕ ¡çºËÃ×Íทาํ Ê¹Ô ¤ÒŒ ทรพั ยในอนุมาตรานี้แยกไดเ ปน
๒ ประเภท คือ

๑. โรงเรือน เรือ หรือแพอันเปนท่ีเก็บสินคา เชน โกดัง ไซโล คลังเก็บสินคา
ยงุ ขา ว เปน ตน วางเพลงิ เผายงุ ขา ว เปน ความผดิ ตามมาตรา ๒๑๘ (๒) นี้ เพราะขา วเปน สนิ คา อยา งหนงึ่

๒. โรงเรอื น เรอื หรอื แพอนั เปน ทท่ี าํ สนิ คา เชน โรงเลอื่ ย โรงสี โรงงานอตุ สาหกรรม
ทาํ สนิ คาตางๆ ทําลกู ชนิ้ ทําปลากระปอ ง เปน ตน

(ó) âçÁËÃʾËÃ×Íʶҹ·Õè»ÃЪØÁ âçÁËÃʾ เชน โรงภาพยนตร โรงละคร สวน
สถานที่ประชุม เชน หอประชุมในมหาวิทยาลัย หรือตามสถานศึกษาตางๆ เปนตน ไมวาจะเปน
ของทางราชการหรือเอกชนกไ็ ด

(ô) âçàÃ×͹Íѹ໚¹ÊÒ¸ÒóÊÁºÑμԢͧἋ¹´Ô¹à»š¹ÊÒ¸ÒóʶҹËÃ×Í໚¹·èÕสําËÃѺ
»ÃСͺ¾Ô¸Õ¡ÃÃÁμÒÁÈÒʹÒ

๑. โรงเรือนอันเปนสาธารณสมบัติของแผนดิน ไดแก ทรัพยสินของแผนดิน
ซง่ึ ใชเ พอื่ ประโยชนข องแผน ดนิ โดยเฉพาะตาม ป.พ.พ.มาตรา ๑๓๐๔ (๓) เปน ตน วา ปอ มและโรงทหาร
สถานที่ราชการตางๆ เชน ศาลากลางจงั หวดั ศาล สถานีตาํ รวจ ที่วา การอําเภอ เปน ตน

๒. โรงเรือนอันเปนสาธารณสถาน สาธารณสถานตามอนุมาตราน้ี นาจะมี
ความหมายแคบกวาท่ีไดนิยามศัพทไวในมาตรา ๑ (๓) ซึ่งหมายถึงสถานที่ใดๆ ซ่ึงประชาชนมี
ความชอบธรรมที่จะเขาไปได ดังนั้น สาธารณสถานตามอนุมาตราน้ี หมายถึงเฉพาะโรงเรือนท่ีเปน
สาธารณสถานโดยเฉพาะ เชน ที่พักคนเดินทาง ศาลาพักรอน เปนตน แตไมหมายความรวมถึง
รา นคา ตา งๆ ซง่ึ เปนสาธารณสถาน ตามนยิ ามศัพทในมาตรา ๑ (๓) ดว ย

๓. โรงเรือนอันเปนที่สําหรับประกอบพิธีกรรมตามศาสนา จะเปนศาสนาใด
ก็ไดไ มจํากัด เชน สุเหรา โบสถ เปน ตน

(õ) ʶҹÕÃ¶ä¿ ·‹ÒÍÒ¡ÒÈÂÒ¹ËÃ×Í·Õè¨Í´Ã¶ËÃ×ÍàÃ×ÍÊÒ¸ÒóРคงมีความหมาย
เชนเดียวกับที่บัญญตั ไิ วใ นมาตรา ๓๓๕ (๙)

สถานรี ถไฟ หมายความถึง บรเิ วณทจ่ี อดรถไฟเพอ่ื รบั สง คนโดยสารหรือสนิ คา ไมจ าํ เปน
เฉพาะชานชาลาสถานี และรวมถึงหองทาํ งานของเจาหนา ที่ หองขายต๋วั หองพกั คนโดยสาร

ทาอากาศยาน หมายความถึง สถานที่ซ่ึงอากาศยานข้ึนลงรับสงคนโดยสารตามปกติ
โดยรวมถึงหอ งพักคนโดยสาร ทท่ี าํ การตรวจรับคนโดยสาร และสมั ภาระลานจอดรถดวย

ทจ่ี อดรถ หรอื เรอื สาธารณะ ซงึ่ ใชในมาตรา ๓๓๕ (๙) ดวย นาจะหมายถงึ ทีท่ ่ปี ระชาชน
ในฐานะผูใชบริการใชข้ึนลงรถหรือเรือที่จอดอยู ณ ท่ีน้ัน เชน ทารถประจําทาง ทาเรือรับสงผูโดยสาร
ขา มฟาก เปน ตน ไมร วมถงึ ทจ่ี อดรถประจาํ ทางหรอื ปา ยรถเมล เพราะกฎหมายมงุ คมุ ครองผใู ชท สี่ าธารณะ
ขึ้นลงยานพาหนะ มิใชคุมครองผูน ํารถ หรือเรอื เขาจอด ท่จี อดรถหรอื เรือสาธารณะนีค้ งตองสรา งเปน
อาคาร หรอื สง่ิ ปลกู สรางทาํ นองเดียวกบั สถานรี ถไฟ หรือทา อากาศยาน ไมใชปกปา ยไวอยางเดียว

๒๗

(ö) àÃ×Í¡Åä¿ ËÃ×ÍàÃ×͹μÍѹÁÕÃÐÇÒ§μéѧáμ‹ËŒÒμѹ¢éÖ¹ä» ÍÒ¡ÒÈÂÒ¹ ËÃ×Íöä¿
·èÕ㪌㹡Òâ¹Ê‹§ÊÒ¸ÒóРทรัพยเหลาน้ีจะตองใชในการขนสงสาธารณะ กลาวคือใชใหบริการแก
บคุ คลทว่ั ไป ไมใ ชใ ชเ พอื่ ประโยชนแ กเ อกชนคนใด หรอื กลมุ ใดโดยเฉพาะ จงึ ไมห มายถงึ เครอื่ งบนิ สว นตวั
หรือเรอื กลไฟ หรอื เรอื ยนตส วนตวั

ó. μÃÐàμÃÂÕ ÁÇÒ§à¾ÅÔ§
ÁÒμÃÒ òñù ¼ÙŒã´μÃÐàμÃÕÂÁà¾×èÍ¡ÃÐทํา¤ÇÒÁ¼Ô´´Ñ§¡Å‹ÒÇã¹ÁÒμÃÒ òñ÷ ËÃ×Í
ÁÒμÃÒ òñø μŒÍ§ÃÐÇÒ§â·Éહ‹ à´ÕÂǡѺ¾ÂÒÂÒÁ¡ÃзíÒ¤ÇÒÁ¼´Ô ¹éѹæ
โดยท่ัวไปการตระเตรียมกระทาํ ผิด กฎหมายยังไมลงโทษ เพราะถือวายังหางไกลตอ
ผลสาํ เรจ็ มาตรานเ้ี ปน บทยกเวน หลกั ดงั กลา ว โดยบญั ญตั ใิ หล งโทษการตระเตรยี มวางเพลงิ เชน เดยี วกบั
การพยายามกระทําความผิดเนื่องจากกฎหมายเห็นวาเปนความผิดที่รายแรง และยากในการพิสูจน
ความผดิ ฐานพยายามวางเพลงิ วา ตา งจากการตระเตรยี มเพอ่ื วางเพลงิ เผาทรพั ยผ อู น่ื อยา งไร จงึ บญั ญตั ิ
ใหระวางโทษเชนเดียวกัน
¡ÒÃμÃÐàμÃÂÕ Áà¾Íè× ¡ÃÐทํา¤ÇÒÁ¼´Ô โดยปกติ การกระทาํ ผดิ อาญามกั มขี น้ั ตอนเปน ลําดบั
โดยเร่มิ จากมีการ¤´Ô ·º·Ç¹วาจะกระทาํ ผดิ หรอื ไม แลวจึงมกี ารμ´Ñ Ê¹Ô ã¨กระทําผดิ หลงั จากตัดสนิ ใจ
แลวก็มีการμÃÐàμÃÕÂÁ หลังจากนน้ั จึงมีการŧÁÍ× ¡ÃзíÒ¤ÇÒÁ¼Ô´ จนกระทงั่ ¤ÇÒÁ¼Ô´สําàÃç¨
ดังน้ัน การตระเตรียมจึงเปนข้ันตอนของการกระทาํ ท่ีอยูหลังจากการตัดสินใจกระทาํ ผิด
แตกอ นการลงมอื กระทาํ ผดิ
®¡Õ Ò·Õè ö÷ó÷/òõôø จําเลยนําถงุ พลาสตกิ บรรจนุ ้าํ มนั เบนซนิ ไปวางบนแครห นา บา น
ผเู สยี หายที่ ๒ จากนนั้ จาํ เลยกบ็ กุ รกุ เขา บา นผเู สยี หายที่ ๑ และทาํ รา ยรา งกายผเู สยี หายที่ ๑ แลว รบี หลบ
หนอี อกจากบา นผเู สยี หายที่ ๑ ไปโดยไมไ ดส นใจถงุ น้ํามนั เบนซนิ ดงั กลา วอกี แมข ณะทาํ รา ยผเู สยี หาย
ที่ ๑ จําเลยจะกลา วขนึ้ วา “โกหกกู จะฆา และเผาใหห มด” แตจ ําเลยกม็ ไิ ดแ สดงอาการจะฆา ผเู สยี หายท่ี ๑
ทงั้ ๆ ทผี่ เู สยี หายท่ี ๑ เปน ผหู ญงิ อยคู นเดยี ว ซง่ึ จําเลยอาจกระทําการฆา ไดโ ดยงา ย และทง้ั จําเลยกม็ ไิ ด
กลบั ไปเปด ถุงพลาสตกิ เอานาํ้ มันเบนซนิ ราดหนาบานผเู สยี หายที่ ๒ เพ่อื จุดไฟเผาดังพดู ¾ÄμÔ¡Òó
ªÕéãËŒàËç¹Ç‹Òจาํ àÅÂËÒä´ŒÁÕà¨μ¹Ò¨Ð¡ÃÐทาํ ¡Òæ‹ÒËÃ×Íà¼ÒμÒÁ·èÕ¡Å‹ÒÇ¢Öé¹äÁ‹ การกระทําของจาํ เลย
จึงยังäÁ‹à»¹š ¤ÇÒÁ¼´Ô °Ò¹μÃÐàμÃÕÂÁà¾èÍ× ÇÒ§à¾ÅÔ§à¼Ò·Ã¾Ñ ¼ŒÙ͹è×
ô. ¡ÃÐทาํ ãËŒà¡´Ô à¾ÅÔ§äËÁÇŒ μÑ ¶Ø
ÁÒμÃÒ òòð ¼ÙŒã´¡ÃÐทาํ ãËŒà¡Ô´à¾ÅÔ§äËÁŒá¡‹ÇÑμ¶Øã´æ áÁŒà»š¹¢Í§μ¹àͧ¨¹¹‹Ò¨Ð
໚¹ÍѹμÃÒÂá¡‹ºØ¤¤ÅÍè×¹ ËÃ×Í·Ã¾Ñ Â¢ ͧ¼ÍÙŒ ×¹è μŒÍ§ÃÐÇÒ§â·Éจํา¤¡Ø äÁ‹à¡Ô¹à¨´ç »‚ áÅлÃѺäÁ‹à¡Ô¹
˹Öè§áʹÊèËÕ Á¹è× ºÒ·
¶ŒÒ¡ÒáÃÐทํา¤ÇÒÁ¼Ô´´Ñ§¡Å‹ÒÇã¹ÇÃäáá ໚¹àËμØãËŒà¡Ô´à¾ÅÔ§äËÁŒá¡‹·ÃѾμÒÁ·èÕ
ÃкØäÇ㌠¹ÁÒμÃÒ òñø ¼Ù¡Œ ÃÐทาํ μÍŒ §ÃÐÇÒ§â·É´§Ñ ·ÕèºÑÞÞμÑ äÔ ÇŒã¹ÁÒμÃÒ òñø
วรรคแรกของมาตรานี้เปนบทบัญญัติเก่ียวกับความผิด สวนวรรคทายเปนบทบัญญัติให
ลงโทษผูกระทาํ ผดิ หนกั ข้ึน

๒๘

ความผดิ ตามวรรคแรกมอี งคประกอบของความผดิ ดังน้ี
องคประกอบภายนอก
๑. กระทําใหเ กิดเพลิงไหม
๒. แกวตั ถใุ ดๆ แมเปนของตนเอง
๓. จนนาจะเปน อันตรายแกบคุ คลอ่ืนหรอื ทรพั ยข องผอู นื่
องคประกอบภายใน
เจตนา
คํา͸ԺÒÂ
¡ÃÐทาํ ãËàŒ ¡´Ô à¾Å§Ô äËÁŒ คอื ทาํ ใหไ ฟลกุ ไหมข นึ้ ไมว า จะทาํ ดว ยวธิ ใี ด เชน จดุ ไฟ ใชก ระแส
ไฟฟาช็อตหรือใชสารใหทําปฏิกิริยาเคมีเกิดระเบิดไฟลุกขึ้น เปนตน เชนเดียวกับการวางเพลิงที่บัญญัติไว
มาตรา ๒๑๗
á¡‹ÇÑμ¶Øã´æ áÁŒà»š¹¢Í§μ¹àͧ สิ่งท่ีถูกกระทําตอในมาตราน้ีจะเปนวัตถุใดๆ ก็ได
แมจะเปน ของตนเองกต็ าม ตางกบั มาตรา ๒๑๗ ตอ งกระทาํ ตอทรพั ยข องผูอ น่ื ไมใชท าํ ตอ ทรัพยของ
ตนเอง มาตรา ๒๒๐ จะทําตอทรัพยของผูอ่ืนหรือของตนก็ได และมาตรา ๒๒๐ น้ีใชคําวา “วัตถุ”
ไมใชคําวา “ทรัพย” วัตถุมีความหมายกวางกวาทรัพย คือเปนส่ิงใดๆ ก็ไดที่สามารถติดไฟได
จะมีเจาของหรือไมมีเจาของก็ตาม และจะมีราคาหรือไมไมสําคัญ เชน เศษไม เศษหญา หรือขยะ
ที่ท้ิงแลว ฉะน้ัน การจุดไฟเผาเศษขยะ หรือเผาทรัพยของตน ก็อาจมีความผิดตามมาตรานี้ได
ถาการกระทําครบองคประกอบความผิด
¨¹¹‹Ò¨Ð໚¹ÍѹμÃÒÂá¡‹ºØ¤¤ÅÍ×è¹ËÃ×Í·ÃѾ¢Í§¼ŒÙÍè×¹ การทาํ ใหเกิดเพลิงไหมวัตถุใดๆ
ดังกลาว จะเปนความผิดตอเม่ือถึงขนาดหรือมีลักษณะจนนาจะเปนอันตรายแกบุคคลอื่นหรือทรัพย
ของผูอ่ืน องคประกอบขอนี้เปนเพียงพฤติการณประกอบการกระทาํ ไมใชเปนผลของการกระทาํ
ดังนั้น เพยี งแตน าจะเปน อนั ตราย กเ็ ปน ความผดิ สาํ เรจ็ ไมจําตอ งเกิดอนั ตรายจรงิ ๆ
อันตรายแกบุคคลอื่น จะเปนอันตรายแกกายหรือจิตใจก็ได อันตรายแกทรัพยของผูอ่ืน
อาจจะเปนสังหาริมทรัพยห รืออสังหารมิ ทรัพยก็ได
(๑) ®Õ¡Ò·èÕ ñòøõ/òõòù การที่จําเลยจุดไฟเผาฟางขาวในนาของตนมีลักษณะท่ี
นาจะเปนอันตรายตอทรัพยสินของบุคคลอื่น เชน กําลังมีลมพัดแรง ซึ่งเปนที่คาดเห็นไดวาเพลิงจะ
ลามไปไหมนาตลอดจนโรงเรือนซึ่งอยูใกลชิดกับบริเวณท่ีจุดไฟ แตจําเลยยังขืนจุดไฟจนลุกลามไป
ไหมทรพั ยส นิ ของผูเสยี หาย ดงั น้ี จาํ เลยจงึ จะมคี วามผดิ ตามมาตรา ๒๒๐ แตเ มื่อระยะเวลาท่ีจาํ เลย
จุดไฟจนถึงเวลาท่ีบานผูเสียหายถูกเพลิงไหมหางกันหลายชั่วโมงแสดงวาไมมีลักษณะท่ีนากลัว
จะเปน อนั ตรายตอทรัพยสินของบคุ คลอ่นื ตามมาตรา ๒๒๐ แตเปน เพราะจําเลยประมาทไมควบคมุ
ดูแลใหเพลิงไหมอยูภายในขอบเขตท่ีจาํ กัด การกระทาํ ของจําเลยจึงเปนเร่ืองขาดความระมัดระวัง
จนกอใหเกดิ ความเสยี หายแกท รัพยสินของผอู ่นื อันเปนความผดิ ตามมาตรา ๒๒๕

๒๙

(๒) ®¡Õ Ò·Õè òñùð/òõóñ จําเลยท้ังสองจุดไฟเผาไมในที่ดินของตนจนนาจะเปน
อันตรายแกสวนยางพาราของผูอื่น กับมิไดเตรียมปองกันมิใหเพลิงลุกลามไปไหมสวนยางพารา
ขางเคียง เพียงใชไมตีไฟใหดับเทาน้ันไมเปนการระมัดระวังอยางเพียงพอ เมื่อดับไฟไมไดและไฟได
ลุกลามไปไหมสวนยางพาราของผูเสียหาย จึงเปนความผิดตามมาตรา ๒๒๐ วรรคแรก และ ๒๒๕
เปนการกระทาํ กรรมเดยี ว ผิดกฎหมายหลายบท

(๓) ®Õ¡Ò·Õè õùð/òõóö ความผิดตาม ป.อ. มาตรา ๒๒๐ น้ัน จะตองนาจะเปน
อันตรายแกบุคคลอื่นหรือของผูอื่น ปรากฏขอเท็จจริงเพียงวาบานเกิดเหตุอยูหางจากบานของผูอื่น
๑๕ เมตร โดยไมปรากฏวาเปลวเพลิงไดลุกลามไปทางบานของผูอ่ืนแตอยางใด เม่ือโจทกไมนําสืบ
ใหศาลเห็นวาการวางเพลิงเผาบานครั้งน้ีนาจะเปนอันตรายแกบานเรือนของผูอื่นอยางไร เชนวา
สภาพแวดลอมของบานเกิดเหตุ ทิศทางลมและเปลวเพลิงขณะเกิดเพลิงไหมเปนอยางไรจนนาจะ
ไหมลามไปถึงบานเรือนของผูอ่ืนท่ีอยูในละแวกใกลเคียงกันหรือไม เปนตน การกระทําของจําเลย
ยอมไมเ ปน ความผิด

à¨μ¹Ò คือผูกระทําตองมีเจตนาตามมาตรา ๕๙ ในการทําใหเกิดเพลิงไหมวัตถุใดๆ
คือ เจตนาทําใหเกิดเพลิงไหมวัตถุน้ัน เชน จุดไฟเผากอไมเผาฟาง ก็ประสงคเพียงใหไฟไหมกอไผ
หรอื ฟางน้ันเทา นน้ั

®¡Õ Ò·èÕ ÷ðó/òõðð จาํ เลยเผากอหญาและไมแหงในไรไฟไหมหญาแหงลามไปไหม
ตน มะพรา ว กลว ย ในสวนผอู น่ื แตไ มไ หมโรงเกบ็ ขา ว เปนความผดิ ตามมาตรา ๒๒๐ วรรคแรก

แตถาเปนการวางเพลิงเผาทรัพยผูอื่นตามมาตรา ๒๑๗ และเปนเหตุใหมีคนตาย
หรอื รับอันตรายสาหัส กผ็ ดิ ตามมาตรา ๒๒๔

จากที่ไดอ ธิบายมาแลว ในมาตรา ๒๑๗ และมาตรา ๒๒๐ นี้จะเห็นไดว า แมก ารทาํ ใหเ กิด
เพลงิ ไหมต ามมาตราน้ี จะเหมอื นกับการวางเพลิงเผาทรัพยต ามมาตรา ๒๑๗ ในแงทว่ี า ตองมีการทาํ ใหเกดิ
เพลงิ ไหมแ กว ตั ถุ และถา การกระทาํ นน้ั เปน เหตใุ หเ กดิ เพลงิ ไหมแ กท รพั ยข องผอู นื่ ตามมาตรา ๒๑๘ แลว
ผูก ระทําจะตอ งรบั โทษหนกั ข้ึน แตค วามผดิ ท้ังสองก็มีขอ แตกตา งกันหลายประการ กลา วคอื

ñ. ·ÃѾ·Õè¡ÃÐทําμ‹Í การวางเพลิงเผาทรัพยน้ันตองเปนทรัพยของผูอ่ืน ในขณะท่ี
การกระทําใหเกิดเพลิงไหมแกวัตถุน้ัน ไมจํากัดวาตองเปนทรัพยของผูอ่ืนแมเปนทรัพยของตนเอง
ก็เปนความผิดได

ò. ¤ÇÒÁ¼Ô´สําàÃç¨ ความผิดตามมาตรา ๒๑๗ น้ัน เปนความผิดแมในข้ันตระเตรียม
เพ่ือกระทําผิด และจะเปนความผิดสําเร็จตอเม่ือเกิดเพลิงไหมเผาทรัพยของผูอ่ืนแลว ในขณะท่ี
ความผดิ ตามมาตรา ๒๒๐ นั้นไมม ีกฎหมายบัญญตั เิ ปนพเิ ศษใหรบั ผิดชอบในขั้นตระเตรยี มเนือ่ งจาก
ไมใชเร่ืองท่ีผูกระทําเจตนาใหเกิดเพลิงไหมแกทรัพยของผูอ่ืน และการกระทําตามมาตรา ๒๒๐ เปน
ความผดิ สําเรจ็ แมย ังไมเกดิ อนั ตรายแกท รัพยข องผอู ่นื จรงิ ๆ กต็ าม

ó. à¨μ¹Ò ความผิดตามมาตรา ๒๑๗ ผูกระทํามีเจตนาโดยประสงคตอผลหรือยอมเล็ง
เห็นผลใหเ กิดเพลงิ ไหมเผาทรพั ยของผอู ่นื แตค วามผดิ มาตรา ๒๒๐ น้ี แมผูกระทาํ มีเจตนากระทาํ ให

๓๐

เกิดเพลิงไหมแกวัตถุใดๆ ก็ตามแตก็ไมไดมีเจตนาหรือเล็งเห็นผลวาการเกิดเพลิงไหมแกวัตถุดังกลาว
จะเปนเหตลุ กุ ลามใหเกิดเพลิงไหมแกทรพั ยของผอู ่ืน

õ. ¡ÃÐทาํ ãËŒà¡´Ô à¾ÅÔ§äËÁ⌠´Â»ÃÐÁÒ·
ÁÒμÃÒ òòõ ¼ãŒÙ ´¡ÃÐทาํ ãËàŒ ¡´Ô à¾Å§Ô äËÁ⌠´Â»ÃÐÁÒ· áÅÐ໹š àËμãØ Ë·Œ Ã¾Ñ Â¢ ͧ¼ÍŒÙ ¹è×
àÊÕÂËÒ ËÃ×Í¡ÒáÃÐทําâ´Â»ÃÐÁÒ·¹Ñé¹¹‹Ò¨Ð໚¹ÍѹμÃÒÂá¡‹ªÕÇÔμ¢Í§ºØ¤¤ÅÍ×è¹ μŒÍ§ÃÐÇÒ§â·É
จาํ ¤Ø¡äÁ‹à¡¹Ô à¨´ç »‚ ËÃ×Í»ÃºÑ äÁà‹ ¡¹Ô ˹§Öè áʹÊÕËè Á×¹è ºÒ· ËÃÍ× ·é§Ñ จาํ ·éѧ»ÃºÑ
องคประกอบของความผดิ มีดังน้ี
ͧ¤» ÃСͺÀÒ¹͡
๑. กระทําใหเ กิดเพลิงไหม
๒. เปนเหตุใหทรพั ยข องผอู ่นื เสยี หาย หรอื นาจะเปน อนั ตรายแกช ีวิตของบุคคลอ่นื
ͧ¤» ÃСͺÀÒÂã¹
ประมาท
คํา͸ºÔ ÒÂ
¡ÃÐทําãËàŒ ¡´Ô à¾Å§Ô äËÁŒ การทาํ ใหเกดิ เพลิงไหมจะทําดวยวิธใี ดก็ได และวัตถุทีถ่ ูกกระทาํ
ตอ กฎหมายกม็ ไิ ดจาํ กดั ไว จะเปนวัตถุหรอื ทรพั ยม ีเจาของหรือไมมกี ไ็ ดแ ละจะเปนทรพั ยข องผกู ระทาํ
หรอื ของผูอ ืน่ กไ็ ดเ ชนกัน บทบญั ญตั ิในมาตรานใ้ี กลเ คยี งกับมาตรา ๒๒๐ การทําใหเกดิ เพลงิ ไหมว ัตถุ
ใดๆ แตมาตรา ๒๒๐ นน้ั เปน การกระทาํ โดยเจตนาใหเกิดเพลงิ ไหม สว นมาตรา ๒๒๕ น้ีเปน กรณี
ประมาททําใหเกดิ เพลิงไหมขึน้
໚¹àËμØãËŒ·ÃѾ¢Í§¼ÙŒÍè×¹àÊÕÂËÒ ËÃ×͹‹Ò¨Ð໚¹ÍѹμÃÒÂá¡‹ªÕÇÔμ¢Í§ºØ¤¤ÅÍè×¹
หมายความวา การกระทําใหเกดิ เพลิงไหมต อ งเปน เหตุใหท รพั ยส ินของผอู ่นื เสียหาย หรอื การกระทํา
นั้นมีลักษณะนาจะเปนอันตรายแกชีวิตของบุคคลอ่ืน กลาวอีกนัยหนึ่ง ถาไมเปนอันตรายตอทรัพย
ของผูอ ่นื ก็ตอ งนากลวั อันตรายตอชวี ิตของบุคคลอืน่ จงึ จะเปนความผิดตามมาตราน้ี
(ñ) ໚¹àËμØãËŒ·ÃѾ¢Í§¼ÙŒÍè×¹àÊÕÂËÒ ลักษณะในขอนี้เปนผลการกระทํา กลาวคือ
การกระทําใหเกดิ เพลิงไหมตอ งกอใหเ กดิ ผลจึงจะเปน ความผดิ ผลในท่ีน้ีกค็ ือ ทรัพยข องผอู ื่นเสยี หาย
จะเปน ทรพั ยใ ดๆ กไ็ ดไ มจ าํ กดั วา จะมรี าคาเทา ไร และจะตอ งเปน ผลโดยตรงของการทาํ ใหเ กดิ เพลงิ ไหม
ตามหลักความสมั พันธร ะหวา งเหตุกบั ผล ถาไมเ กิดผลขึ้นก็ไมผิดตามมาตราน้แี ละไมเ ปน การพยายาม
กระทําความผิดดวย เพราะมาตราน้ีเปนความผิดท่ีกระทําโดยประมาทจึงไมอาจมีการพยายาม
กระทาํ ความผิดได
ผลของการกระทํา คือความเสียหายน้ัน ตองเปนความเสียหายในทรัพยของผูอ่ืน
ถา ทรพั ยท เี่ สยี หายเปน ทรพั ยข องผกู ระทาํ เอง หรอื ทรพั ยไ มม เี จา ของ หรอื เปน สาธารณสมบตั ขิ องแผน ดนิ
กไ็ มใ ชท รพั ยข องผอู น่ื แมจ ะเกดิ ความเสยี หายกไ็ มเ ขา ตามมาตราน้ี ฉะนนั้ ถา เผาหญา แลว ไมร ะมดั ระวงั

๓๑

ใหดี ไฟลุกลามไปไหมปาไมเสียหาย ก็ไมผิดตามมาตรา ๒๒๕ เพราะปาไม ไมใชทรัพยของผูอ่ืน
แตเ ปน ทรัพยของแผน ดิน

(ò) ¹Ò‹ ¨Ð໹š ÍѹμÃÒÂá¡‹ªÇÕ μÔ ¢Í§ºØ¤¤ÅÍè¹× กรณนี ้เี ปนพฤตกิ ารณป ระกอบความผดิ
ถามีพฤติการณเชนน้ีก็ผิด ถาไมมีก็ขาดองคประกอบไป กฎหมายจํากัดวาจะตองเปนพฤติการณ
อันนาจะเปนอันตรายแกชีวิตผูอ่ืนไมใชอันตรายแกชีวิตของตัวเอง คือถึงขนาดท่ีนาจะทําใหผูอื่นตาย
ถาเพียงพฤติการณนาจะเปนอันตรายตอรางกาย หรือนาจะเปนอันตรายตอทรัพยของผูอื่นก็ไมผิด
ตามมาตรานี้

พฤติการณท่ีนาจะเปนอันตรายแกชีวิตไมใชผลของการกระทํา เพียงแตมีพฤติการณ
เชนนี้ ก็เปนความผิดตามมาตรา ๒๒๕ แลว ฉะน้ัน ถามีคนตายจากการกระทําใหเกิดเพลิงไหม
ก็ผิดฐาน ทําใหคนตายโดยประมาทอีกบทหนึ่งและถาเปนเหตุใหผูอื่นไดรับบาดเจ็บ ก็ผิดตาม
มาตรา ๓๐๐ หรอื มาตรา ๓๙๐ อกี บทหน่ึง แลวแตกรณี

(๑) ®Õ¡Ò·Õè ñöõ/òõòó จําเลยจุดไฟเผาตนไมที่โคนไวในสวนของจาํ เลย จําเลยทํา
ทางกันไฟไวกวาง ๒ ศอก แตแดดรอ นจัดและลมแรงไมพอปองกนั ไมใหไฟลามไปไหมสวนของผอู น่ื ได
เปนประมาท

(๒) ®Õ¡Ò·èÕ òðùð/òõòö แมก อ นจะจดุ ไฟเผาสวนของจาํ เลย จาํ เลยไดถ ากถางตน ไม
เพ่อื กนั ไฟมิใหล กุ ลามตดิ สวนของผูอ น่ื และไฟทีจ่ ําเลยจุดมิไดลุกลามไปติดสวนของผเู สียหายในทนั ที
ก็ตาม แตการท่ีจําเลยมิไดใชความระมัดระวังตรวจตราดูและดับไฟที่จุดเผาสวนไวกอนเกิดเหตุ ๓-๔
วัน ใหห มด ปลอยไวใหตดิ คุขอนไมจ นเปนเหตใุ หล กุ ลามไปไหมทรัพยสนิ ของผูเสยี หาย จาํ เลยยอมได
ช่อื วาเปน ผทู าํ ใหเ กิดเพลิงไหมโดยประมาท มีความผิดตามมาตรา ๒๒๕

(๓) ®Õ¡Ò·èÕ ñòññ/òõóð จําเลยท่ี ๒ และท่ี ๓ รวมกันลักนํ้ามันที่ปมผูเสียหาย
โดยใชส ายไฟตอ ขวั้ แบตเตอรกี่ บั เครอ่ื งปม ดดู นาํ้ มนั จากถงั ใตด นิ มาใสถ งั ในรถยนต เมอื่ ดดู นาํ้ มนั ได ๔ ถงั
แลว จําเลยที่ ๒ ดึงสายไฟจากขั้วแบตเตอรี่ใหปมต๊ิกหยุดทํางานเพื่อจะเปลี่ยนสายยางไปใสถังที่ ๕
ทาํ ใหเ กดิ ประกายไฟเปน เหตใุ หเ พลงิ ไหม ดงั นพ้ี ฤตกิ ารณท จ่ี าํ เลยทง้ั สองรว มกนั มาลกั ทรพั ยโ ดยวธิ กี าร
เชนนี้ ทาํ ใหเกิดไอระเหยของนาํ้ มันกระจายอยใู นบรเิ วณนน้ั งา ยตอ การเกิดเพลงิ ไหม ถือไดว าเปน การ
กระทําโดยประมาท เพราะแบตเตอรีเ่ ปน เครื่องกําเนิดไฟฟา และน้าํ มันเปน วตั ถุทตี่ ดิ ไฟไดงาย เมอ่ื เกดิ
เพลงิ ไหมข นึ้ เนอื่ งจากวธิ กี ารในการลกั ทรพั ยข องจาํ เลยทงั้ สอง ซงึ่ กระทาํ ดว ยความประมาท ตอ งถอื วา
เปนผลอันเกิดจากการกระทําของจําเลยทุกคนที่รวมกันลักทรัพย ดังนั้น แมจําเลยที่ ๓ จะมิไดเปน
ผูถอดสายไฟฟาจากขัว้ แบตเตอรี่ก็ตองฟงวาจําเลยที่ ๓ รว มกระทาํ ดว ย จาํ เลยท่ี ๓ จงึ ตอ งมคี วามผดิ
ฐานทาํ ใหเกิดเพลิงไหมโดยประมาท

(๔) ®Õ¡Ò·Õè óôøõ/òõóõ จําเลยขับรถแทรกเตอรไถเกรดหญาไปได ๑ รอบคร่ึง
เครื่องยนตเกิดขัดของและดับลง จําเลยสตารทเครื่องยนตจึงเกิดไฟลุกไหมข้ึนท่ีเครื่องยนตกอน
แลวลามไหมตัวรถแทรกเตอรและไหมสวนยางพาราของผูเสียหาย เหตุไฟไหมเครื่องยนตนาจะเปน

๓๒

อุบัตเิ หตุ เพราะปกตธิ รรมดาแลว การสตารทเครือ่ งยนตก็เพือ่ ใหเ คร่ืองยนตตดิ ไมใ ชเหตทุ ต่ี อ งเกิดไฟ
ลกุ ไหมเ ครอื่ งยนตเ ปน ปกตธิ รรมดา การกระทาํ ของจําเลยไมเ ปน ความผดิ ตามประมวลกฎหมายอาญา
มาตรา ๒๒๕

(๕) ®¡Õ Ò·èÕ ñ÷òñò/òõõõ ขณะเกดิ เหตลุ กู จา งของจาํ เลยทาํ การจดุ ไฟเผาซากกงิ่ ไม
ใบหญา แหง และวชั พชื ในทด่ี นิ ของจาํ เลย โดยจาํ เลยอยใู นทดี่ นิ ของตนเพอื่ กาํ กบั การเผาอยดู ว ย ถอื ไดว า
จําเลยมีสวนในการจุดไฟเผาและกอใหเกิดเพลิงไหม ขณะเกิดเหตุเปนเวลากลางวันซ่ึงมีอากาศรอน
ตนยางพาราเรมิ่ มใี บหลน รวงตามพืน้ ดนิ บา งแลว การท่ีจาํ เลยไมกระทําการใดอันเปนการปองกนั มใิ ห
ไฟลุกลามไปยังที่ดินขางเคียงเปนเหตุใหเกิดเพลิงไหมตนยางพาราของผูเสียหาย จึงเปนการกระทํา
ใหเ กดิ เพลงิ ไหมโ ดยประมาทและเปน เหตใุ หท รพั ยข องผอู นื่ เสยี หาย เปน ความผดิ ตามประมวลกฎหมาย
อาญา มาตรา ๒๒๕ การกระทาํ ความผดิ โดยประมาทเปน การกระทาํ ความผดิ มใิ ชโ ดยเจตนา จงึ ไมอ าจ
มีการรวมกระทําในลกั ษณะเปน ตวั การตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๘๓ ได

นอกจากนั้น ความผิดตามมาตรา ๒๒๕ นี้ ยังตางจากความผิดตามมาตรา ๒๒๐
เรอ่ื งการทําใหเ กดิ เพลิงไหมแกวัตถใุ ดๆ ดังนี้

๑. มาตรา ๒๒๐ เปน เรอื่ งกระทาํ โดยเจตนาใหเ กดิ เพลงิ ไหมว ตั ถขุ นึ้ แตม าตรา ๒๒๕ เปน
เร่ืองการทําใหเกิดเพลิงไหมโดยประมาทซึ่งอาจเกิดจากการทําใหไฟติดโดยไมจงใจ เชน โยนกานไมขีดไฟ
ทด่ี บั ยงั ไมส นิทไปบนกองกระดาษหนงั สอื พมิ พแ ลว เกิดเพลงิ ไหมขนึ้ เปนตน หรอื อาจทําโดยจงใจ เชน
จดุ ไฟเผาสวนโดยไดถ างตน ไมร อบขา งเพอื่ ไมใ หไ ฟไหมต ดิ สวนของผอู น่ื แตป ระมาทมใิ ชค วามระมดั ระวงั
ในการตรวจตรา หรือดบั ไฟใหสนทิ เปนเหตใุ หเกิดเพลิงไหมทรัพยผูอน่ื เปนตน

๒. มาตรา ๒๒๐ น้นั การทาํ ใหเกดิ เพลงิ ไหมแกวตั ถจุ นนาจะเปน อนั ตรายแกบ คุ คลอนื่
หรือทรัพยของผูอ่ืนก็ผิดแลว แตตามมาตรา ๒๒๕ การกระทํานั้นตองเปนเหตุใหทรัพยของผูอ่ืน
เสยี หายจรงิ ๆ ไมใ ชเ พยี งนา จะเปน อนั ตรายเทา นนั้ หรอื มฉิ ะนน้ั กต็ อ งนา จะเปน อนั ตรายแกช วี ติ ของผอู นื่
มิใชเ พียงแกเ นอื้ ตัวรางกายของผอู ่ืนเทา นนั้

¡ÒáÃÐทําá¡Â‹ Ò¹¾Ò˹ÐËÃÍ× ãªÂŒ Ò¹¾Ò˹ÐÃºÑ ¨ŒÒ§¢¹Ê§‹ ¤¹â´ÂÊÒÃ

ñ. ¡ÃÐทําãËŒÂÒ¹¾Ò˹ÐÍÂã‹Ù ¹Åѡɳй‹Ò¨Ð໚¹àËμãØ ËàŒ ¡´Ô Í¹Ñ μÃÒÂ
ÁÒμÃÒ òóò ¼ÙŒã´¡ÃÐทํา´ŒÇ»ÃСÒÃã´æ ãËŒÂÒ¹¾Ò˹дѧμ‹Í仹éÕÍÂÙ‹ã¹ÅѡɳÐ
Í¹Ñ ¹Ò‹ ¨Ð໚¹àËμãØ ËàŒ ¡Ô´Í¹Ñ μÃÒÂá¡‹ºØ¤¤Å
(ñ) àÃÍ× à´Ô¹·ÐàÅ ÍÒ¡ÒÈÂÒ¹ öä¿ËÃ×ÍöÃÒ§
(ò) Ã¶Â¹μ·ãÕè ªŒสาํ ËÃѺ¡Òâ¹Ê‹§ÊÒ¸ÒóРËÃ×Í
(ó) àÃÍ× ¡Åä¿ ËÃÍ× àÃÍ× Â¹μ͏ ¹Ñ ÁÃÕ ÐÇÒ§μ§Ñé áμË‹ ÒŒ μ¹Ñ ¢¹éÖ ä» ·ãÕè ªÊŒ Òí ËÃºÑ ¡Òâ¹Ê§‹ ÊÒ¸ÒóÐ
μŒÍ§ÃÐÇÒ§â·Éจาํ ¤Ø¡μ§Ñé áμ‹Ë¡à´Í× ¹¶Ö§à¨ç´»‚ áÅлÃѺμ§éÑ áμË‹ ¹Ö§è ËÁè×¹ºÒ·¶§Ö ˹֧è áʹ
ÊÕèËÁ×¹è ºÒ·

๓๓

องคประกอบของความผดิ มีดังนี้
ͧ¤»ÃСͺÀÒ¹͡
๑. กระทําดวยประการใดๆ
๒. ใหยานพาหนะดงั ตอ ไปน้ี

(๑) เรือเดินทะเล อากาศยาน รถไฟหรือรถราง
(๒) รถยนตท ่ีใชสําหรับการขนสง สาธารณะ หรอื
(๓) เรอื กลไฟ หรอื เรอื ยนตอ นั มรี ะวางตง้ั แตห า ตนั ขน้ึ ไปทใ่ี ชส าํ หรบั การขนสง สาธารณะ
๓. อยใู นลักษณะอันนา จะเปน เหตใุ หเกิดอนั ตรายแกบ คุ คล
ͧ¤» ÃСͺÀÒÂã¹
เจตนา
คํา͸ԺÒÂ
¡ÃÐทํา´ÇŒ »ÃСÒÃã´æ คอื จะทาํ ดวยวิธีใดก็ไดก ฎหมายมไิ ดจาํ กดั ลักษณะการกระทําไว
ãËŒÂÒ¹¾Ò˹дѧμ‹Í仹Õé (ñ) àÃ×Íà´Ô¹·ÐàÅ ÍÒ¡ÒÈÂÒ¹ Ã¶ä¿ ËÃ×ÍöÃÒ§
(ò) Ã¶Â¹μ· èãÕ ªŒสําËÃѺ¡Òâ¹Ê‹§ÊÒ¸ÒóРËÃÍ× (ó) àÃÍ× ¡Åä¿ ËÃÍ× àÃÍ× Â¹μÍ¹Ñ ÁÕÃÐÇÒ§μÑé§áμ‹
ËÒŒ μ¹Ñ ¢¹Öé ä» ·ãèÕ ªสŒ ําËÃºÑ ¡Òâ¹Ê§‹ ÊÒ¸ÒóРกลา วคอื การกระทาํ ใดดงั กลา วตอ งกระทาํ ตอ ยานพาหนะ
ทีร่ ะบไุ วน เ้ี ทานนั้ กฎหมายจาํ กดั สิ่งท่ีถูกกระทําไวโดยเฉพาะ จะเปนของเอกชนหรือของรฐั กไ็ ด
สาํ หรบั ยานพาหนะในขอ (๒) และ (๓) อนั ไดแ ก รถยนต เรอื กลไฟ เรือยนต อันมีระวาง
ตง้ั แตห า ตนั ขนึ้ ไปนน้ั กฎหมายบญั ญตั ไิ วช ดั แจง วา จะตอ งเปน ยานพาหนะทใี่ ชส ําหรบั การขนสง สาธารณะ
ไมว า ยานพาหนะนนั้ จะเปน กรรมสทิ ธข์ิ องรฐั หรอื เอกชนกต็ าม แตถ า มไิ ดใ ชใ นการขนสง สาธารณะแลว
กไ็ มเขาตามมาตราน้ี รถยนตท่ีใชในการขนสง สาธารณะ เชน รถประจําทาง
สวนเรือเดินทะเล อากาศยาน รถไฟ หรือรถราง กฎหมายมิไดกาํ หนดวาจะตองใช
เพอ่ื การขนสงสาธารณะจึงยอ มหมายถึงการใชเพื่อสว นตัวดวย
ÍÂã‹Ù ¹Å¡Ñ ɳÐÍ¹Ñ ¹Ò‹ ¨Ð໹š àËμãØ ËàŒ ¡´Ô Í¹Ñ μÃÒÂ᡺‹ ¤Ø ¤Å การกระทําแกย านพาหนะตา งๆ
ดงั ทรี่ ะบไุ วจ ะเปน ความผดิ ตอ เมอื่ ปรากฏวา ทาํ ใหย านพาหนะนนั้ ๆ อยใู นลกั ษณะอนั นา จะเปน อนั ตราย
แกบุคคล ซึ่งเปนพฤติการณประกอบการกระทํา ถาไมมีลักษณะน้ีก็ไมเปนความผิด อยางไรจะถือวา
อยูในลกั ษณะนาจะเปนอนั ตรายแกบ ุคคล ตอ งวินจิ ฉัยตามความรูสึกของคนทัว่ ไป
à¨μ¹Ò ผูกระทําจะตองมีเจตนาตามมาตรา ๕๙
ò. ãªÂŒ Ò¹¾Ò˹зÁÕè ÅÕ ¡Ñ ɳÐäÁ‹»ÅÍ´ÀÑÂÃѺ¨ÒŒ §¢¹Ê‹§¤¹â´ÂÊÒÃ
ÁÒμÃÒ òóó ¼ãŒÙ ´ãªÂŒ Ò¹¾Ò˹ÐÃºÑ ¨ÒŒ §¢¹Ê§‹ ¤¹â´ÂÊÒà àÁÍ×è ÂÒ¹¾Ò˹й¹Ñé ÁÅÕ ¡Ñ ɳÐ
ËÃÍ× Á¡Õ ÒúÃ÷¡Ø ¨¹¹Ò‹ ¨Ð໹š Í¹Ñ μÃÒÂ᡺‹ ¤Ø ¤Åã¹ÂÒ¹¾Ò˹й¹Ñé μÍŒ §ÃÐÇÒ§â·Éจํา¤¡Ø äÁà‹ ¡¹Ô ˹§Öè »‚
ËÃ×Í»ÃѺäÁ‹à¡Ô¹ÊͧËÁ×¹è ºÒ· ËÃÍ× ·§Ñé จาํ ·§éÑ »ÃѺ

๓๔

ͧ¤» ÃСͺ¤ÇÒÁ¼´Ô
๑. ผใู ด
๒. ใชยานพาหนะรับจา งขนสงคนโดยสาร
๓. ยานพาหนะน้ันมีลักษณะหรือมีการบรรทุกจนนาจะเปนอันตรายแกบุคคลใน
ยานพาหนะน้ัน
๔. โดยเจตนา
͸ԺÒ ความผดิ ตามมาตรานแี้ ยกองคประกอบความผิดไดดังน้ี
ͧ¤»ÃСͺÀÒ¹͡
๑. ใชย านพาหนะรับจา งขนสงคนโดยสาร

๑.๑ ยานพาหนะ หมายถึง ยานพาหนะทุกชนิดไมวายานพาหนะที่เดินทางบก
ทางทะเล หรอื ทางอากาศ ยานพาหนะทจ่ี ะเขา หลกั เกณฑต ามมาตรานจี้ ะตอ งเปน ยานพาหนะทรี่ บั จา ง
ขนสง คนโดยสาร เชน รถยนต เรอื ยนต เครอื่ งบนิ รวมถึงเรือ แพ และเกวียนดว ย

๑.๒ รับจางขนสงคนโดยสาร หมายถึง การใชยานพาหนะขนสงคนโดยสารโดยมี
บําเหน็จคา จาง ไมวาจะขนคนโดยสารเปน การคา โดยปกติ หรอื กระทําเปนครง้ั คราวก็ตาม

๑.๓ ผใู ชยานพาหนะ หมายถงึ ผูใชย านพาหนะรับจางขนสง คนโดยสารนั้นโดยตรง
๒. ยานพาหนะมีลักษณะ หรือมีการบรรทุกจนนาจะเปนอันตรายแกบุคคลใน
ยานพาหนะนั้น การใชยานพาหนะรับจางขนสงคนโดยสารจะเปนความผิดตอเม่ือมีลักษณะอยางใด
อยา งหนงึ่ ดงั ตอ ไปน้ี

๒.๑ ยานพาหนะน้ันมีลักษณะอันนาจะเปนอันตรายแกบุคคลในยานพาหนะนั้น
ลักษณะอันนาจะเปนอันตรายแกบุคคลในยานพาหนะนั้นหรือไม ตัวอยางที่ถือวายานพาหนะน้ัน
มีลักษณะอันนาจะเปนอันตรายแกบุคคล เชน ยานพาหนะนั้นชํารุดทรุดโทรมโดยความเกาแก
ไมแข็งแรง และไมมีการซอมแซมใหดีกอนนําออกใช หรือตามสภาพและลักษณะของยานพาหนะน้ัน
ไมเ ปน การสมควรจะนาํ ออกใชในการรับจางขนสง คนโดยสาร เพราะจะไมป ลอดภยั แกคนโดยสาร

๒.๒ ยานพาหนะนั้นมีการบรรทุก จนนาจะเปนอันตรายแกบุคคลในยานพาหนะน้ัน
หมายถึง การบรรทุกวา ยานพาหนะนั้นมีการบรรทุกจนนาจะเปนอันตรายแกบุคคลในยานพาหนะ
นัน้ หรือไม ถายานพาหนะนนั้ มีการบรรทกุ จนนาจะเปนอันตรายแกบคุ คลในยานพาหนะน้ันยอมเปน
ความผดิ ตามมาตราน้ี ตวั อยา งทถี่ อื วา ยานพาหนะนน้ั มกี ารบรรทกุ จนนา จะเปน อนั ตราย เชน รถยนต
บรรทุกผูโดยสารจนแนนถึงกับหอยโหนออกนอกตัวรถ หรือเรือบรรทุกผูโดยสารจนเพียบเกินขนาด
หรอื อากาศยานบรรทกุ น้ําหนกั เกนิ อัตรา

ͧ¤»ÃСͺÀÒÂã¹ â´Âà¨μ¹Ò
ผกู ระทาํ จะตองมเี จตนาตามมาตรา ๕๙
®Õ¡Ò·èÕ ñòøñ-ñòøò/òõóø จําเลยที่ ๒ ถึงท่ี ๔ ตกลงกนั เปนหนุ สวนซ้ือเรอื เอ้ียมจนุ
มาตอ เตมิ ดดั แปลง เพอ่ื ประโยชนร ว มกนั ในกจิ การทอ งเทยี่ ว โดยจาํ เลยท่ี ๒ มหี นา ทไี่ ปตดิ ตอ ขอซอ้ื เรอื

๓๕

ของกลางและเรอื ลาํ ทีเ่ กิดพลกิ คว่ํา จาํ เลยที่ ๓ มีหนา ทเี่ กี่ยวกับการตดิ ตอ จดทะเบยี นและขออนญุ าต
ใชเ รือ จําเลยท่ี ๔ มีหนา ท่ีในการออกแบบและตอ เติมเรอื ทั้งสองลําใหเ ปนสองช้นั และไดจางจาํ เลย
ที่ ๑ ขบั เรือของกลางซงึ่ มีลักษณะนา จะเปนอนั ตรายแกบคุ คลในเรือไปในการรบั จา งขนสง คนโดยสาร
ดวยการบรรทุกจนนาจะเปน อันตรายแกบคุ คลในเรอื น้ัน จึงเปนกรณีท่ีจาํ เลยทัง้ ส่ีรว มกระทําความผดิ
ดวยกนั ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๘๓

องคป ระกอบความผดิ ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๒๓๓ ทวี่ า นา จะเปน อนั ตราย
แกบุคคลในยานพาหนะ ไมใชผลของการกระทํา จําเลยใชเรือรับจางขนสงคนโดยสารเมื่อเรือนั้น
มลี ักษณะหรอื มีการบรรทกุ จนนาจะเปน อนั ตรายแกบ คุ คลในเรือนนั้ แมย ังไมมคี วามเสียหายกถ็ อื เปน
ความผิดสาํ เร็จ

๑) การบรรทุกคนเกินอัตราแตเรือไมเพียบหรือไมนาเปนอันตราย ยังไมมีความผิด
ฐานนี้ (ฎกี าท่ี ๑๐๗๓/๒๔๖๔)

องคป ระกอบความผดิ ตามมาตรา ๒๓๓ ทวี่ า “นา จะเปน อนั ตรายแกบ คุ คลในยานพาหนะ”
ไมใชผลของการกระทํา เม่ือจําเลยใชเรือบรรทุกคนโดยสาร มีลักษณะนาจะเปนอันตรายแกบุคคล
ในเรือน้นั แมย งั ไมมีความเสียหายกเ็ ปนความผิด

๒) ขับรถรับจางบรรทุกคนโดยสารและของ โดยบรรทุกคนโดยสารเกินจาํ นวนจนถึงกับ
เกาะขา งรถ ทา ยรถและขน้ึ ไปอยบู นหลงั คา กบั ยงั มนี ้าํ แขง็ กอ นใหญบ รรทกุ ไปดว ยสบิ กวา กอ นเปน การ
บรรทกุ จนนาจะเปนอันตรายแกบคุ คลในยานพาหนะนนั้ (ฎกี าท่ี ๑๕๓/๒๕๐๖ (ปช.))

ô. คาํ ¶ÒÁ·ÒŒ º·àÃÂÕ ¹

๑. นายกรรม เผาบา นทต่ี ัวเองเปน เจาของรว มกับ นางโกย เนื่องจากหึงหวงที่ นางโกย
มผี ูชายมาตดิ พัน ดงั นี้ นายกรรม มคี วามผดิ หรอื ไมอ ยางไร

๒. นายซวย ไดจุดธูปเทียนไหวพระ แลวเผลอหลับไป โดยท่ีมิไดดับเทียนและธูป
จึงทําใหเกิดเพลิงไหมบานของนายเศรา และลุกลามไปไหมบาน นายโสด ที่อยูติดกันอีกดวย ดังน้ี
นายซวย มีความผิดฐานใดหรือไม

ÊÃØ»¡ÒÃμ§éÑ ¢ÍŒ ËÒ ๓๖

ÅÒí ´ºÑ ¢ŒÍËÒ/°Ò¹¤ÇÒÁ¼´Ô ͧ¤» ÃСͺ¤ÇÒÁ¼Ô´ ÁÒμÃÒ ÍμÑ ÃÒâ·É ËÁÒÂàËμØ

๑. วางเพลงิ เผาทรัพย ๑. วางเพลงิ เผา ๒๑๗ ตองจาํ คุกต้ังแต ๖ เดือน ถงึ ๗ ป และ
๒. ทรัพยข องผูอนื่ ปรบั ต้ังแต ๑,๐๐๐ ถงึ ๑๔,๐๐๐๐ บาท
๓. เจตนา

๒. วางเพลิงเผาทรัพยเ หตฉุ กรรจ ๑. วางเพลงิ เผาทรัพย ๒๑๘ ตอ งระวางโทษประหารชวี ติ จําคกุ ตลอด
๓. ตระเตรยี มการวางเพลงิ (๑) โรงเรอื น หรอื แพท่ีตนอยอู าศยั ชวี ิต หรือจาํ คกุ ตั้งแต ๕ ปถงึ ๒๐ ป
(๒) โรงเรือน หรอื แพเปนท่ีเก็บหรือทําสนิ คา
(๓) โรงมหรสพหรอื สถานทป่ี ระชมุ
(๔) โรงเรือนอันเปนสาธารณสมบัติของแผนดิน
เปนสาธารณสถานหรือเปนท่ีประกอบพิธีกรรม
ทางศาสนา
(๕) สถานรี ถไฟ ทา อากาศยานหรอื ท่จี อดรถหรอื เรือ
สาธารณะ
(๖) เรอื กลไฟ เรือยนต อนั มรี ะวางตัง้ แตหาตันขน้ึ ไป
อากาศยาน หรอื รถไฟทใี่ ชใ นการขนสง สาธารณะ
๒. เจตนา

๑. ตระเตรียม ๒๑๙ ตองระวางโทษเชนเดียวกับพยายาม
๒. วางเพลิงเผาทรพั ยใ นมาตรา ๒๑๗-๒๑๘ กระทาํ ความผดิ ฐานนนั้
๓. เจตนา

๔. กระทําใหเ กดิ เพลงิ ไหมแ กว ัตถุของตนเอง ๑. กระทําใหเกิดเพลิงไหม ๒๒๐ ตอ งระวางโทษจาํ คกุ ไมเ กนิ ๗ ป และ
๒. แกวตั ถุใดๆ แมเปน ของตนเอง ปรบั ไมเ กิน ๑๔๐,๐๐๐ บาท
๓. จนนา จะเปน อนั ตรายแกบ คุ คลอน่ื หรอื ทรพั ยข องผอู นื่
๔. เจตนา

ÅÒí ´Ñº ¢ŒÍËÒ/°Ò¹¤ÇÒÁ¼Ô´ ͧ¤» ÃСͺ¤ÇÒÁ¼´Ô ÁÒμÃÒ ÍÑμÃÒâ·É ËÁÒÂàËμØ

๕. กระทาํ ใหเ กดิ เพลิงไหมโ ดยประมาท ๑. กระทาํ ใหเ กิดเพลงิ ไหม ๒๒๕ ตอ งระวางโทษจําคกุ ไมเ กนิ ๗ ป หรอื
๒. เปน เหตใุ หท รพั ยผ อู นื่ เสยี หาย หรอื นา จะเปน อนั ตราย ปรับไมเกิน ๑๔๐,๐๐๐ บาทหรือท้ัง
แกชวี ติ บุคคลอ่นื จําทั้งปรับ
๓. ประมาท

๖. ใชย านพาหนะทม่ี ลี กั ษณะไมป ลอดภยั รบั จา ง ๑. ใชย านพาหนะรับจา งขนสงคนโดยสาร ๒๓๓ ตอ งระวางโทษจาํ คุกไมเ กนิ ๑ ป หรือ
ขนสง คนโดยสาร ๒. ยานพาหนะมีลักษณะหรือมีการบรรทุกจนนาจะเปน ปรับไมเกิน ๒๐,๐๐๐ บาท หรอื ท้ังจาํ
อันตรายแกบุคคลในยานพาหนะนัน้ ทง้ั ปรบั
๓. โดยเจตนา

๗. เทปาํ นใหเหยตาุในหพเ กาดิหอนันะตอรยาูใยนแลกักบ ษคุ ณคะลอันนาจะ ๓ข๑๒นึ้... ไป(อกใ((๑๒๓หทรย)))ยะใี่ูใชทนาสนเรเําลรรถาํดพกัือือหยวษาเกรนยดหณลับปตนินไะกทรทฟะอาะใ่ีะดรชนักเงัชหสลานตนรราํ าออืใอสหจดไางเระปรกสับเือนากากยศ้ีธดิ าานยอรราขตันณนนอตะสันรรงาถมสยไีราฟแะธกวาหบารรคุงณอื ตคะรั้งลถแหรตารหืองาตัน ๒๓๒ หตเจอน็ดงึ่งปรแะแสวลนาะสงปห่ีโทรมับษน่ื ตจบ้ังาํ าแคทตุกหต้ังนแ่ึงตหหมกื่นเบดือาทนถถึึงง

๓๗

๓๘

àÍ¡ÊÒÃ͌ҧͧÔ

เกยี รตขิ จร วจั นสวสั ด.ิ์ (๒๕๕๑).คาํ อธบิ ายกฎหมายอาญา ภาค ๑ กรงุ เทพฯ:พลสยามพรนิ้ ตงิ้ .
คณิต ณ นคร.(๒๕๔๗). กฎหมายอาญา ภาคทั่วไป. กรุงเทพฯ:วิญูชน.
ทวเี กยี รติ มนี ะกนษิ ฐ.(๒๕๕๓).คาํ อธบิ ายกฎหมายอาญา ภาคทว่ั ไป. กรงุ เทพฯ:วญิ ชู น.
ประภาศน อวยชยั .(๒๕๒๖).ประมวลกฎหมายอาญา ภาค ๑. กรงุ เทพฯ:สาํ นกั อบรมศกึ ษา
กฎหมายแหงเนติบัณฑิตยสภา.
สหรัฐ กิติศุภการ.(๒๕๕๗).หลักและคําอธิบายกฎหมายอาญา.กรุงเทพฯ:อมรินทร
พรน้ิ ติ้งแอนดพบั ลชิ ชิ่ง
บญุ เพราะ แสงเทียน.(๒๕๕๒).กฎหมายอาญา ๑ ภาคท่ัวไป.กรงุ เทพฯ:บรษิ ทั วทิ ยพฒั น
จํากัด
สุพจน นาถะพินธุ.(๒๕๓๓).ประมวลกฎหมายอาญา.กรุงเทพฯ:สํานักพิมพรุงเรืองธรรม.
สุวัฒน ศรีพงษสุวรรณ.(๒๕๔๙).คาํ อธิบายประมวลกฎหมายอาญา.กรุงเทพฯ:
นิตบิ รรณาการ.
วินยั เลศิ ประเสริฐ.(๒๕๔๗).วิธไี ลสายกฎหมายอาญา เลม ๑.กรงุ เทพฯ:อินเตอรบ คุ ส.
เกียรติขจร วัจนสวัสดิ์.(๒๕๕๐).คําอธิบายกฎหมายอาญา ภาคความผิด เลม ๑.
กรุงเทพฯ:หางหนุ สวนจํากัด จิรัชการการพิมพ.

๓๙

º··Õè ô

¤ÇÒÁ¼Ô´à¡ÕÂè ǡѺ¡ÒûÅÍÁáÅСÒÃá»Å§

ñ. ÇÑμ¶Ø»ÃÐʧ¤¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒ»ÃÐจาํ º·

๑. เพ่ือใหนกั เรยี นนายสิบตํารวจมคี วามรูความเขา ใจ กฎหมายอาญาเกีย่ วกับความผดิ
ฐานตา งๆ

๒. เพอ่ื ใหน กั เรยี นนายสบิ ตาํ รวจ ทราบถงึ การวดั ผลและประเมนิ ผล วชิ ากฎหมายอาญา ๒
๓. เพ่ือใหนักเรียนนายสิบตํารวจมีความรูเกี่ยวกับความผิดเก่ียวกับการปลอม
และการแปลง

ò. ÊÇ‹ ¹นาํ

นักเรียนจะไดศึกษาประมวลกฎหมายอาญา ภาค ๒ เร่ืองความผิดกับการปลอม
และการแปลง ในความผิดฐานปลอมเอกสาร ปลอมเอกสารสิทธิเด็กหรือเอกสารราชการ
ปลอมเอกสารสทิ ธอิ นั เปน เอกสารราชการ พนิ ยั กรรม ใบหนุ ตว๋ั เงนิ แจง ใหเ จา พนกั งานจดขอ ความเทจ็
ใชหรืออางเอกสารปลอมความผิดเกี่ยวกับบัตรอิเล็กทรอนิกส ความผิดเก่ียวกับหนังสือเดินทาง
ตลอดจนแนวคําพพิ ากษาที่เกย่ี วของเพือ่ ใหน กั เรียนนายสบิ ตาํ รวจใชป ระกอบการเรียนการสอน

ó. à¹éÍ× ËÒ
¤ÇÒÁ¼Ô´à¡ÂèÕ Ç¡ºÑ àÍ¡ÊÒÃ
»ÅÍÁàÍ¡ÊÒÃ

ÁÒμÃÒ òöô บัญญัติวา “ผูใดทําเอกสารปลอมขึ้นท้ังฉบับ หรือแตสวนหน่ึงสวนใด
เติมหรือตัดทอนขอความ หรือแกไขดวยประการใดๆ ในเอกสารท่ีแทจริง หรือประทับตราปลอม
หรือลงลายมือช่ือปลอมในเอกสาร โดยประการที่นาจะเกิดความเสียหายแกผูอื่นหรือประชาชน
ถาไดกระทาํ เพ่อื ใหผูหนง่ึ ผใู ดหลงเชอ่ื วา เปนเอกสารที่แทจ ริง ผนู นั้ กระทําความผิดฐานปลอมเอกสาร
ตองระวางโทษจําคกุ ไมเกินสามป หรอื ปรับไมเกนิ หกหมืน่ บาท หรอื ทง้ั จาํ ทั้งปรับ

ผใู ดกรอกขอ ความลงในแผน กระดาษหรอื วตั ถอุ น่ื ใด ซงึ่ มลี ายมอื ชอ่ื ของผอู น่ื โดยไมไ ดร บั
ความยนิ ยอม หรอื โดยฝา ฝน คาํ สง่ั ของผอู นื่ นน้ั ถา ไดก ระทาํ เพอ่ื นาํ เอาเอกสารนน้ั ไปใชใ นกจิ การทอี่ าจ
เกดิ ความเสยี หายแกผ หู นง่ึ ผใู ดหรอื ประชาชน ใหถ อื วา ผนู น้ั ปลอมเอกสารตอ งระวางโทษเชน เดยี วกนั ”

ÁÒμÃÒ òöô แบง ออกเปน ๒ วรรค คอื
ñ. ÇÃäáá เปนเร่ืองการปลอมเอกสารโดยแท ซึ่งบัญญัติทํานองเดียวกับกฎหมาย
ลักษณะอาญา มาตรา ๒๒๒, ๒๓๓ แตไ มไ ดถอื เอาการกระทํา คือ ใชห นังสอื ปลอมเปนองคป ระกอบ
ความผดิ หากถอื เอาเจตนาพเิ ศษ “ใหผ หู นงึ่ ผใู ดหลงเชอื่ วา เปน เอกสารทแ่ี ทจ รงิ ” เปน องคป ระกอบความผดิ

๔๐

ò. ÇÃäÊͧ เปนเรอื่ งกฎหมายใหถ ือวา เปนการปลอมเอกสาร มาตรา ๒๖๔ วรรคสอง
น้ีไมใชการปลอมเอกสารโดยตรง กฎหมายใหถือวาเปนการปลอมเอกสาร คือบัญญัติใหลงโทษ
อยางเดยี วกับความผดิ ฐานปลอมเอกสาร

ͧ¤»ÃСͺ¤ÇÒÁ¼Ô´μÒÁÇÃäáá
๑. ทําเอกสารปลอมขน้ึ

๑.๑ ทัง้ ฉบับหรอื แตสว นหน่ึงสว นใด
๑.๒ เตมิ หรอื ตดั ทอนขอความ หรอื แกไ ขดวยประการใดๆ ในเอกสารท่แี ทจริง
๑.๓ ประทับตราปลอมหรอื ลงลายมือชื่อปลอมในเอกสาร
๒. โดยประการท่นี า จะเกิดความเสยี หายแกผอู ่ืนหรือประชาชน
๓. เพ่อื ใหผหู น่งึ ผใู ดหลงเช่ือวาเปน เอกสารท่ีแทจรงิ
๔. โดยเจตนา
บางกรณเี อกสารนน้ั เปน àÍ¡ÊÒÃà·¨ç แตอ าจไมใ ชà Í¡ÊÒûÅÍÁ (เอกสารปลอมคอื เอกสาร
ที่เกิดจากการปลอมอันเปนความผิดตามมาตรา ๒๖๔ ดังกลาว) ก็ได ในเร่ือง àÍ¡ÊÒÃà·ç¨ น้ันไมมี
บทบญั ญตั ทิ ว่ั ไปกําหนดความผิดไวดงั เชนกรณปี ลอมเอกสารซึ่งมมี าตรา ๒๖๔ กาํ หนดลกั ษณะทว่ั ไป
ของการปลอมเอกสารไว แตàÍ¡ÊÒÃà·¨ç นัน้ มบี ทบัญญัติกําหนดความผดิ ไวโ ดยเฉพาะในบางมาตรา
เทา น้ัน เชน มาตรา ๑๖๒ (เจาพนักงานทําเอกสารเท็จ) มาตรา ๒๖๗ (แจงใหเ จา พนักงานจดขอความเทจ็
ลงในเอกสาร) และมาตรา ๒๖๙ (ผูมีวิชาชีพทาํ คาํ รบั รองเปน เอกสารอนั เปนเท็จ)
นายแดงเชา หอ งแถวนายดําอยโู ดยไมม หี นงั สอื สญั ญาเชา นายขาวซอื้ หอ งแถวนนั้ ไปจาก
นายดําแลว ฟอ งขบั ไลน ายแดง นายดาํ สงสารนายแดงทจี่ ะไรท อี่ ยู นายแดงและนายดาํ จงึ ทาํ สญั ญาเชา
ขนึ้ มาฉบบั หนง่ึ มขี อ ความวา นายดําใหน ายแดงเชา หอ งแถวนนั้ โดยลงวนั ทท่ี ําสญั ญายอ นขนึ้ ไปในอดตี
กอ นวนั ทนี่ ายดําขายหอ งแถวใหน ายขาวโดยมขี อ ความกําหนดระยะเวลาเชา ครอบคลมุ มาจนกระทงั่ ถงึ
วันหลังจากนายขาวฟองขบั ไล เพ่ือทน่ี ายแดงจะไดอยูในหอ งแถวไดตอไปอกี ระยะเวลาหนึ่ง นายแดง
ไดน ําสัญญาเชา นนั้ มาอางและสง ตอ ศาลเปน พยานในคดที ่ีนายขาวฟอ งขบั ไลนายแดงดว ย
ศาลฎีกาวินิจฉัยวา การกระทําของนายแดงและนายดําäÁ‹¼Ô´°Ò¹»ÅÍÁàÍ¡ÊÒÃ
แตผ ิดฐานแสดงพยานหลกั ฐานเทจ็ (ตาม ป.อ.มาตรา ๑๘๐) ¢ŒÍ椄 à¡μ ฎีกาท่ี ๑๐๖/๒๕๔๗ อา งฎกี า
ท่ี ๖๕๔/๒๔๘๐ ซ่ึงตัดสินวาสมคบกันทําหนังสือสัญญากูขึ้นโดยความจริงไมไดสงมอบเงินใหแกกัน
ไมผ ดิ ฐานปลอมเอกสาร ÈÒÊμÃÒ¨Òè μÔ μÔ μ§Ô ÈÀ·Ñ ÂÔ  ไดท าํ บนั ทกึ ไวท า ยฎกี าที่ ๑๐๖/๒๔๙๗ อธบิ าย
ความแตกตางระหวางเอกสารเทจ็ และเอกสารปลอม
ÍÕ¡μÑÇÍ‹ҧ˹Öè§ของเอกสารเท็จแตไมใชเอกสารท่ีทาํ ปลอมข้ึน คือ ขอเท็จจริงจากฎีกา
ที่ ๔/๒๔๘๖ ซง่ึ เปน เรอ่ื งเจาของทดี่ ินทาํ หนงั สือมอบอาํ นาจเปนภาษาอังกฤษมอบอาํ นาจใหน ายขาว
ใหเชาท่ีดิน แตนายขาวแปลหนังสือมอบอาํ นาจเปนภาษาไทยมีขอความวามอบอํานาจใหนายขาว
ขายท่ีดิน โดยนายขาวลงชื่อรับรองคําแปลวาถูกตอง แลวนําไปยื่นตอเจาพนักงานท่ีดิน ศาลฎีกา

๔๑

วนิ จิ ฉยั หนังสือคาํ แปลภาษาไทยน้ัน เปนหนงั สือท่นี ายขาวทําขึ้นนนั่ เองไมมีใครเขาใจวาเปนหนงั สอื
ของเจา ของท่ีดิน การที่นายขาวแปลผิดจากหนังสอื ภาษาองั กฤษจงึ ไมผ ดิ ฐานปลอมเอกสาร

เอกสารปลอมจงึ ตอ งเปน เอกสารทá่ี Ê´§ÇÒ‹ ¼ãŒÙ ´ทาํ â´Â·¼Õè ¹ŒÙ ¹Ñé ÁäÔ ´ทŒ าํ àÍ¡ÊÒù¹éÑ หรอื มไิ ด
ใหอ าํ นาจผใู ดอน่ื ทาํ เอกสารนน้ั เอกสารปลอมเปน เอกสารท¤่ี ¹Ë¹§èÖ ทาํ ¢¹Öé â´ÂãËàŒ ¢ÒŒ ã¨ÇÒ‹ ໹š àÍ¡ÊÒÃ
·èÕ¤¹Íè×¹ทํา กลาวคือ ËÅÍ¡ã¹μÑǼทŒÙ ําàÍ¡ÊÒà โดยไมต องคํานงึ วาขอ ความทเี่ ขยี นลงในเอกสารน้นั จะ
จริงหรือเท็จแตป ระการใด

หากนายดาํ ไมย อมทาํ หนงั สอื สญั ญาเชา อนั เปน เทจ็ นนั้ นายแดงจงึ ไปขอใหน ายเหลอื งทาํ
โดยนายเหลอื งใชช อื่ วา นายแดงกเ็ ปน àÍ¡ÊÒûÅÍÁ อนั เปน ความผดิ ตามมาตรา ๒๖๔ (และผดิ มาตรา
๒๖๕ อนั เปนเหตฉุ กรรจเ พราะเปน “เอกสารสิทธ”ิ ) เพราะเปนการ ËÅÍ¡ã¹μÇÑ ¼ŒÙทําàÍ¡ÊÒà กลาวคอื
เปน เอกสารทน่ี ายเหลอื งทาํ ขน้ึ โดยใหเ ขา ใจวา เปน นายดาํ ทาํ àÍ¡ÊÒûÅÍÁ ดงั กลา วมขี อ ความเทจ็ ดว ย
หากนายดาํ แสดงหนงั สือสัญญาเชาปลอมน้ีเปนพยานหลักฐานตอศาล นายดําก็ผิดมาตรา ๑๘๐ ดว ย
โดยนายเหลอื งเปน ตวั การรว มกบั นายแดงตามมาตรา ๘๓ ในความผดิ ตามมาตรา ๑๘๐ นไี้ ด สว นความผดิ
ฐานปลอมเอกสารสทิ ธติ ามมาตรา ๒๖๕ นนั้ ทัง้ สองคนก็เปน ตัวการรว มกนั ดวยอยา งแนนอน

การทาํ เอกสารปลอมขนึ้ ทง้ั ฉบบั อาจทาํ โดยวธิ ¶ี Ò‹ ÂàÍ¡ÊÒÃใหเ หมอื นฉบบั ทแี่ ทจ รงิ เพอ่ื ให
หลงเชอ่ื วา เปน เอกสารทแ่ี ทจ รงิ โดยไมต อ งแกไ ขเปลยี่ นแปลงขอ ความใหผ ดิ แผกแตกตา งไปจากตน ฉบบั
เอกสารท่แี ทจ ริงก็ได

คาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ òôöó/òõôø จําเลยถายสาํ เนาเอกสารแผนปายแสดง
การเสียภาษีรถยนตประจําปและแผนปายประกันภัยคุมครองผูประสบภัยจากรถเปนภาพสีใหปรากฏ
ขอความที่มีสี ตัวอักษรและขนาดเหมือนฉบับที่แทจริง แลวนําไปใชติดที่รถยนตบรรทุกและรถพวง
มลี กั ษณะทท่ี าํ ใหห ลงเชอื่ วา เปน เอกสารทแี่ ทจ รงิ โดยประการทนี่ า จะเกดิ ความเสยี หายแกน ายทะเบยี น
ยานพาหนะจังหวัดนนทบุรี นายทะเบียนยานพาหนะจังหวัดพะเยา นายทะเบียนยานพาหนะ
กรุงเทพมหานคร นายทะเบียนกรมการประกันภัยหรือผูอ่ืนได จึงเปนการปลอมเอกสารข้ึน
ทั้งฉบับ ËÒ㪋NjҨÓàŨÐμŒÍ§á¡Œä¢ à»ÅÕè¹á»Å§¢ŒÍ¤ÇÒÁãËŒ¼Ô´á¼¡áμ¡μ‹Ò§ä»¨Ò¡μŒ¹©ºÑº
àÍ¡ÊÒ÷èáÕ ·Œ¨Ã§Ô äÁ‹ การกระทาํ ของจาํ เลย จึงเปนความผิดฐานปลอมเอกสารตามประมวลกฎหมาย
อาญา มาตรา ๒๖๔ วรรคหนง่ึ (คดีนจ้ี ําเลยฎกี าเฉพาะปญหาวาการกระทําของจาํ เลยดงั กลา วยงั ถือ
ไมไดวาเปนการปลอมเอกสาร ตามมาตรา ๒๖๔ ซึ่งศาลฎีกาตอบฎีกาขอน้ีวาการกระทําของจําเลย
เปน ความผิดฐานปลอมเอกสารตามมาตรา ๒๖๔ วรรคหนึ่งแลว และพิพากษายนื ตามศาลอทุ ธรณท ี่
วินิจฉัยวา จาํ เลยมคี วามผิดฐานปลอมเอกสาร (แผน ปา ยประกนั ภัยคมุ ครองผูประสบภัยจากรถ) ตาม
มาตรา ๒๖๔ วรรคหนึ่ง และปลอมเอกสารราชการ (แผนปายแสดงการเสียภาษีรถยนตประจําป)
ตามมาตรา ๒๖๕ กับใชเ อกสารและเอกสารราชการดังกลาวปลอม จึงไมเปนการกลบั หลักฎีกาท่มี ีมา
แตเ ดมิ แตอยางใด)

๔๒

คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ùðòö/òõõó เมื่อขอเท็จจริงฟงเปนยุติวาหนังสือสัญญา
ซอ้ื ขายทด่ี นิ เปน เอกสารสทิ ธปิ ลอม ÀÒ¾¶Ò‹ Â˹§Ñ ÊÍ× ÊÞÑ ÞÒ«Í×é ¢Ò·´èÕ ¹Ô ´§Ñ ¡ÅÒ‹ Ç·¨èÕ íÒàŶҋ Âสําà¹ÒÁÒ
¨Ö§à»š¹àÍ¡ÊÒÃÊ·Ô ¸»Ô ÅÍÁ´ŒÇÂ

จําเลยนําภาพถายหนังสือสัญญาซื้อขายท่ีดินไปใชอางเปนเอกสารแนบทายคํารอง
และคําฟอง โดยรูอยูแลววาหนังสือสัญญาซื้อขายที่ดินเปนเอกสารปลอม การกระทําของจําเลย
จงึ เปนการใชเ อกสารสทิ ธิปลอม

สําหรบั การปลอมแผน ปา ยทะเบียนรถยนต มแี นวคําพพิ ากษาฎกี าดงั น้ี
ก. ถา เปน แผน ปา ยทะเบยี นรถยนตท แี่ ทจ รงิ ทท่ี างราชการออกใหไ ปใชต ดิ กบั รถยนต
คันอื่น ไมเปนการปลอมเอกสารและใชเอกสารปลอม เพราะแผนปายทะเบียนรถยนตดังกลาวเปน
เอกสารท่แี ทจ รงิ ที่ทางราชการทําขึ้น ไมใชเอกสารปลอม(๑)
คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ññôó/òõòó จําเลยเอาปา ยทะเบียนรถยนตหมายเลข ส.ฎ.
๐๐๘๙๐ ของรถยนตยี่หอเฟยต มาติดใชกับรถยนตของกลาง เม่ือแผนปายทะเบียนรถยนตดังกลาว
໚¹àÍ¡ÊÒÃá·Œ¨ÃÔ§·èÕÃÒª¡Ò÷íÒ¢éÖ¹ ไมใชเอกสารปลอมจําเลยจึงไมมีความผิด ฐานปลอมเอกสาร
และการท่ีจําเลยนําปายทะเบียนน้ันมาใชกับรถยนตของกลาง เพื่อผูอื่นหลงเช่ือวารถยนตของกลาง
เปนหมายเลขทะเบียน ส.ฎ. ๐๐๘๙๐ จําเลยก็ไมม ีความผิดฐาน ใชเ อกสารปลอม
คดีนี้จําเลยถอดแผนปายทะเบียนรถยนตท่ีแทจริงท่ีทางราชการออกใหแกรถยนต
เฟย ต แลว นาํ มาตดิ ใชก บั รถยนตข องกลางอกี คนั หนง่ึ เมอ่ื เปน เอกสารทแี่ ทจ รงิ แมเ อาไปใชก บั รถยนต
คนั อนื่ และนา จะเกดิ ความเสยี หายแกท างราชการกไ็ มผ ดิ ฐานปลอมเอกสารเพราะไมม กี ารกระทาํ ใดๆ
อันเปนการปลอมเอกสารเลย
คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ óð÷ø/òõòõ การทจ่ี าํ เลยนาํ แผน ปา ยทะเบยี นรถยนตห มายเลข
น. ๐๓๑๑ พงั งา ซง่ึ ໹š á¼¹‹ »Ò‡ ·ÐàºÂÕ ¹Ã¶Â¹μ· ·Õè Ò§ÃÒª¡ÒÃÍÍ¡ãËแŒ กร ถยนตข อง ส. นาํ ไปใชต ดิ กบั
รถยนตจ าํ เลยซงึ่ เปน รถยนตอ กี คนั หนง่ึ แมจ ะทาํ โดยมเี จตนาแสดงใหผ อู น่ื หลงเชอ่ื วา รถยนตข องจาํ เลย
เปน รถยนตท่ีมหี มายเลขทะเบยี น น. ๐๓๑๑ พังงา ก็ตาม เม่อื แผนปา ยทะเบยี นรถยนตดังกลาวเปน
แผน ปา ยทะเบยี นรถยนตท แ่ี ทจ รงิ ซง่ึ ทางราชการออกใหแ กร ถยนตค นั อน่ื จาํ เลยยอ มไมม คี วามผดิ ฐาน
ปลอมเอกสารหรือใชเ อกสารราชการปลอม (อา งคําพพิ ากษาฎกี าท่ี ๑๑๔๓/๒๕๒๓)
ข. ถาเปนแผนปายทะเบียนรถยนตทําเอง และนําไปใชติดกับÃ¶Â¹μ¤Ñ¹à´ÔÁที่มี
หมายเลขทะเบยี นนนั้ ถกู ตอ ง แมจ ะเปน การทาํ แผน ปา ยทะเบยี นปลอมขน้ึ แตก ไ็ มน า จะเกดิ ความเสยี หาย
แกผ อู ืน่ หรือประชาชน จึงไมเปน ความผิดฐานปลอมเอกสาร (ดคู ําพพิ ากษาฎีกาที่ ๒๒๔๑/๒๕๒๓)

(๑) แมจาํ เลยจะนาํ Ἃ¹»‡ÒÂǧ¡ÅÁáÊ´§¡ÒÃàÊÕÂÀÒÉÕö¹μอันเปนเอกสารท่ีแทจริงของกรมการขนสงทางบก
ไปตดิ กบั รถยนตค นั อน่ื ทไี่ มไ ดเ สยี ภาษรี ถยนตป ระจําปก ต็ าม การกระทาํ ของจาํ เลยกไ็ มเ ปน ความผดิ ฐานใชเ อกสารราชการปลอม
(คําพิพากษาฎกี าท่ี ๑๓๔๗/๒๕๔๑) ตัดสินโดยใชห ลักเดยี วกนั

๔๓

ค. แตถาเปนแผนปายทะเบียนรถยนตทําเอง และนําไปใชติดกับÃ¶Â¹μ¤Ñ¹Í×è¹
ในประการที่นาจะเกิดความเสียหายแกผูอ่ืนหรือประชาชน เปนความผิดฐานปลอมเอกสารราชการ
และใชเอกสารราชการปลอม

คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè òòôñ/òõòó วนิ จิ ฉัยวา แผนปายทะเบยี นหมายเลข ต.ด.
๐๑๘๓๙ ของกลาง เปน หมายเลขทะเบยี นทอ่ี อกใหร ถยนตข องจาํ เลยทถี่ กู ชนพงั ใชก ารไมไ ด แมแ ผน ปา ย
ดังกลาวจําเลยเปนผูทําข้ึนเพ่ือใชแทนแผนปายอันแทจริง ซึ่งทางการจะตองเปนผูทําและมอบให
เจาของรถก็ตาม แตทางปฏิบัติทางการยังไมมีแผนปายทะเบียนก็͹ØâÅÁãËŒ¶×ÍÇ‹ÒἋ¹»‡Ò¢ͧ¡ÅÒ§
໹š á¼¹‹ »Ò‡ ·ÐàºÂÕ ¹â´ÂªÍº á쨋 Ðนาํ á¼¹‹ »Ò‡ ·ÐàºÂÕ ¹¢Í§¡ÅÒ§ä»ãª¡Œ ºÑ Ã¶Â¹μ¤ ¹Ñ ͹è× ËÒä´äŒ Á‹
การทจ่ี าํ เลยนาํ แผน ปา ยหมายเลขทะเบยี นดงั กลา วไปตดิ เพอ่ื ใชก บั รถยนตข องกลาง โดยมเี จตนาแสดง
ใหผอู ่นื หลงเช่อื วารถยนตคันของกลางซงึ่ เปนรถยนตท ่ผี ดิ กฎหมาย เปนรถทม่ี ีทะเบียนถูกตอ ง จึงเหน็
ไดวา แผนปา ยทะเบียนหมายเลข ต.ด. ๐๑๘๓๙ ทจ่ี ําเลยทําข้นึ น้ัน ËÒä´นŒ าํ ä»ãª¡Œ ºÑ Ã¶Â¹μ¤ ¹Ñ ·äÕè ´Œ
ÃѺ͹ØÞÒμäÁ‹ ËÒ¡áμ‹นําä»ãªŒà»š¹ËÁÒÂàÅ¢·ÐàºÕ¹»ÅÍÁ¢Í§Ã¶Â¹μ¤Ñ¹¢Í§¡ÅÒ§ โดยประการ
ที่นาจะเกิดความเสียหายแกผูอ่ืนหรือประชาชน ใหหลงเชื่อวาแผนปายทะเบียนนั้นเปนเอกสาร
ที่ทางราชการออกใหใชกับรถยนตของกลางการกระทําของจําเลยจึงเปนความผิดฐานปลอมและใช
เอกสารราชการปลอม

สรปุ แลว ถา เปน á¼¹‹ »Ò‡ ·ÐàºÂÕ ¹Ã¶Â¹μ· áèÕ ·¨Œ Ã§Ô นาํ ไปใชต ดิ กบั รถคนั ไหนกไ็ มผ ดิ
ฐานปลอมเอกสารราชการและใชเอกสารราชการปลอม แตถาเปนἋ¹»‡Ò·ÐàºÕ¹ö¹μทําàͧ
และใชต ดิ กบั รถ¤¹Ñ à´ÁÔ ไมเ ปน ความผดิ เวน แตน าํ ไปใชต ดิ กบั ö¤¹Ñ ͹è× ทาํ ใหผ อู นื่ หลงเชอื่ วา เปน เอกสาร
ทแ่ี ทจ รงิ และนา จะเกดิ ความเสยี หายแกผ อู นื่ หรอื ประชาชนแลว เปน ความผดิ ฐานปลอมเอกสารราชการ
และใชเ อกสารราชการปลอม

ÊÃØ» เอกสารปลอมตองมีลักษณะเปนเท็จในตัวเอง หรือมีลักษณะไปแทนเอกสาร
อีกฉบับหน่งึ ซ่ึงจะมตี ัวจริงหรือไมกไ็ ด

(๑) ทําปลอมข้ึนท้ังฉบับ หมายความถึงการปลอมเอกสารข้ึนท้ังฉบับ โดยจะมี
ตนฉบบั เอกสารทแี่ ทจ ริง หรือทาํ ขน้ึ ใหมโ ดยไมม เี อกสารที่แทจริง (ฎกี าท่ี ๑๔๗๒/๒๔๙๖) ถา กระทํา
ขึ้นเพื่อใหผูอ่ืนเขาใจวาเปนเอกสารของบุคคลอ่ืน ไมใชเอกสารของผูกระทําขึ้นเองคือ เม่ือทําข้ึนแลว
มีลกั ษณะเปน เท็จในตวั เอง เชน บิดาดําตาย ไมไ ดท าํ พนิ ัยกรรมไว ดําตอ งการเอาทรัพยเ พียงคนเดยี ว
ทําหนังสือขนึ้ ฉบบั หน่ึงเปนพนิ ยั กรรมของบดิ ายกทรัพยทงั้ หมดใหต น เชนนี้ จะเหน็ วาไมม พี นิ ัยกรรม
ตัวจริงเลย ท้ังนี้การทําเอกสารปลอมข้ึน อาจทําโดยวิธีถายเอกสารใหเหมือนฉบับที่แทจริง
เพอื่ ใหห ลงเชอ่ื วา เปน เอกสารทแ่ี ทจ รงิ โดยไมต อ งแกไ ขเปลยี่ นแปลงขอ ความใหต า งจากตน ฉบบั เอกสาร
ทแ่ี ทจ รงิ กไ็ ด (ฎกี า ๒๔๖๓/๒๕๔๘)

(๒) ทําปลอมข้ึนแตสวนหนึ่งสวนใด การปลอมเอกสารอาจทําเพียงบางสวน
ไมจ าํ ตอ ง ทําปลอมท้ังฉบับ เอกสารอาจทําไวโดยแทจ ริง แตยงั ไมค รบถว น ถาปลอมขอ ความตอ ไป

๔๔

จนครบถวนหรือไมครบถวน ก็เปนการปลอมเพียงบางสวน หรือถาทําเอกสารยังไมสําเร็จครบถวน
ทําไปไดเ พยี งบางสว น แตสว นทีท่ ําขึน้ มลี กั ษณะเปน เอกสารแลว กเ็ ปนปลอมเอกสาร

ñ.ò àμÔÁËÃ×ÍμÑ´·Í¹¢ŒÍ¤ÇÒÁËÃ×Íᡌ䢴ŒÇ»ÃСÒÃã´æ ในเอกสารท่ีแทจริง
คําวา “ã¹àÍ¡ÊÒ÷Õèá·Œ¨ÃÔ§” หมายความวา มีเอกสารที่แทจริงอยูแลว การกระทําทั้งสามประการ
คือ เติม ตดั ทอน หรอื แกไ ข จึงตอ งกระทําลงในเอกสารท่ีแทจริง เพราะถาไมม เี อกสารทแ่ี ทจ ริงแลว
จะเติมตัดทอนหรือแกไขไมได ถากระทําแกเอกสารปลอมไมตองดวยองคประกอบความผิดตาม
มาตราน้ี จึงแตกตางกับความผิดที่ปลอมข้ึนท้ังฉบับหรือแตสวนหนึ่งสวนใด ซ่ึงจะมีเอกสารท่ีแทจริง
หรอื ไมก ็เปนปลอมเอกสาร

¢ŒÍÊѧà¡μ
(๑) ความผดิ สาํ เรจ็ เมอ่ื เตมิ ตดั ทอน หรอื แกไ ขลงในเอกสารทแี่ ทจ รงิ ถา กระทาํ การ
ดังกลาวแลว ตอมาแกไขใหมใหเปนไปตามเดิม ยอมไมลบลางความผิดที่สําเร็จแลว เชน ตัดทอน
จํานวนเงินกจู าก ๒,๐๐๐ บาท เปน ๒๐๐ บาท ตอมากลัวความผดิ แกใ หเ ปน ๒,๐๐๐ บาท ตามเดิม ดงั น้ี
มคี วามผดิ ฐานปลอมเอกสารแลว เพราะความผดิ สาํ เรจ็ เมอื่ ตดั ทอนขอ ความแลว การแกไ ขใหเ ปน ไปดงั เดมิ
ไมลบลา งความผิดสําเรจ็ แลว ใหเปนอยางอ่นื
(๒) การทาํ ลายเอกสารไมเปน การปลอมเอกสาร

การตดั ทอนแกไ ขขอ ความในเอกสารทแี่ ทจ รงิ เปน การปลอมเอกสาร แตถ า มกี าร
ลบขอความในเอกสารออกทงั้ หมด จะถือวาเปนการปลอมเอกสารคงไมได เพราะไมมีขอ ความเหลอื
อยูใหผูใดหลงเช่ือวาเปนเอกสารท่ีแทจริง กรณีเชนน้ีจึงเปนการทําลายเอกสารตามประมวลกฎหมาย
อาญา มาตรา ๑๘๘

คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè óøñ/òô÷õ จาํ เลยลกั เรอื มาแลว เอากบไสเลขทะเบยี น
เรอื ทก่ี าบเรือÍÍ¡·éѧËÁ´ ไมเ ปน การปลอมเอกสาร แตเปน เร่ืองทําลายเอกสาร

คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ öòöö/òõôõ การทจ่ี ําเลยขูดลบเคร่อื งหมายทะเบียน
อาวุธปนของเจา พนกั งานออกทง้ั หมด เปน การทาํ ลายเอกสาร ไมเปนการปลอมเอกสาร à¾ÃÒÐäÁ‹ÁÕ
àÍ¡ÊÒÃàËÅ×ÍÍÂã‹Ù ˼Œ ٌ˹Ö觼Ù㌠´ËŧàªèÍ× Ç‹Ò໹š àÍ¡ÊÒ÷èáÕ ·Œ¨ÃÔ§

ñ.ó »ÃзºÑ μÃÒ»ÅÍÁËÃÍ× Å§ÅÒÂÁ×ͪÍè× »ÅÍÁ เหมือนกบั ขอ ๑.๑ คือ ไมจ ําเปน
ตอ งมีเอกสารทีแ่ ทจ รงิ ดงั ขอ ๑.๒

»ÃзѺμÃÒ»ÅÍÁ การประทับตราเปนวิธีลงลายมือชื่ออยางหนึ่ง ประมวล
กฎหมายแพงและพาณิชย มาตรา ๙ วรรคสอง บัญญัติวา “ถาบุคคลผูใดใชตราประทับแทน
การลงลายมือชื่ออยูเปนปกติ การประทับตราเชนนั้นทานวาเสมอกับการลงลายมือชื่อ” ตราในที่น้ี
หมายถึง ตราที่เอกชนทําไวใชหมายความรวมถึงตราของนิติบุคคล ตราประจําตําแหนงซ่ึงแสดงถึง
ตวั บคุ คลดว ย แตไมม ลี กั ษณะเปน ตราในราชการ เพราะจะเปนความผดิ เกีย่ วกบั ดวงตราในหมวด ๒

๔๕

ÅÒÂÁ×ͪèÍ× »ÅÍÁ “ÅÒÂÁÍ× ª×èÍ” มีบทนิยามในมาตรา ๑ (๑๐) วา “หมายความ
รวมถึงลายพิมพน้ิวมือและเครื่องหมาย ซึ่งบุคคลลงไวแทนลายมือชื่อของตน” “ลายมือช่ือ” จึงมี
ความหมายกวางกวา ประมวลกฎหมายแพง และพาณชิ ย มาตรา ๙ และ ๙๐๐ วรรคสอง คอื นอกจาก
ลายมือช่ือตามมาตรา ๙ แลว ถาเปนลายพิมพน้ิวมือ หรือเคร่ืองหมายอื่นแทนลายมือช่ือ แมไมมี
พยานลงลายมอื ช่อื รบั รอง กเ็ ปน ลายมือช่ือตามมาตรานี้

¡ÒûÅÍÁÅÒÂÁÍ× ªÍè× ถา เปน การปลอมลายมอื ชอื่ ผอู นื่ เชน ลงลายมอื ชอ่ื หรอื
ลายพิมพนิ้วมือใหเห็นเปนคนอื่น ถือวาเปนปลอมลายมือช่ือเสมอไป เชน ซื้อของเช่ือลงลายมือชื่อ
คนอื่นโดยต้ังใจใหผูขายเช่ือวาเปนลายมือชื่อคนอ่ืน เปนปลอมเอกสาร ขอสังเกตการลงลายมือช่ือ
คนอื่น จะมีตัวจริงหรือไม ไมสําคัญ แตถาผูลงลายมือชื่อกระทําในลักษณะท่ีตั้งใจจะรับผิดชอบเอง
แมจะเปนอีกช่ือหนึ่ง เชน ขาวประสงคจะกูเงิน ไมตองการใหรูจักช่ือจริง ลงลายมือชื่อคนอ่ืน
โดยตั้งใจจะใชหน้ี ดังน้ีเอกสารนั้นไมเปนเท็จในตัวเอง เพราะขาวต้ังใจจะใชหน้ีและตั้งใจจะใหเปน
เอกสารท่ีแทจริง อน่ึง การลงลายมือช่ือตนเอง ปกติไมเปนปลอม แตอาจเปนปลอมได ถาต้ังใจให
เหน็ เปน ชอ่ื คนอนื่ เชน ชอื่ เดยี วกนั คนหนง่ึ ลงลายมอื ชอ่ื ใหเ หมอื นอกี คนหนงึ่ เพอ่ื ใหเ ขา ใจวา เปน คนนน้ั
กเ็ ปน ปลอมได

ŧÅÒÂÁ×ͪè×Íá·¹¼ÙŒÍ×è¹â´Âà¢ÒÂÔ¹ÂÍÁ ถาอาจจะเกิดความเสียหายแก
บคุ คลอน่ื หรอื ประชาชนทเี่ กย่ี วขอ ง กผ็ ดิ ฐานปลอมเอกสาร เชน ปลอมลายมอื ชอ่ื ผอู น่ื โดยผนู นั้ ยนิ ยอม
ไปย่ืนคํารองตอศาล (ฎีกาที่ ๖๕๘/๒๕๑๓ เพราะกฎหมายมิไดคุมครองเฉพาะเจาของลายมือช่ือ
หากคมุ ครองบคุ คลอน่ื และประชาชนผเู กยี่ วขอ ง กฎหมายไมใ หอ าํ นาจลงลายมอื ชอื่ แทนกนั แมเ จา ของ
ลายมอื ชอ่ื อนญุ าตหรอื ยนิ ยอม กล็ งลายมอื ชอ่ื แทนกนั ไมไ ด แตถ า ไมอ าจจะเกดิ ความเสยี หายแกผ อู นื่
หรือประชาชนแลว ไมผิดฐานปลอมเอกสาร (ฎีกาท่ี ๑๐๒๐/๒๕๑๗, ฎีกาท่ี ๑๕๒๖/๒๕๒๕)

ò. â´Â»ÃСÒ÷èÕ¹‹Ò¨Ðà¡Ô´¤ÇÒÁàÊÕÂËÒÂá¡‹¼ÙŒÍ×è¹ËÃ×Í»ÃЪҪ¹ เปนพฤติการณ
ประกอบการกระทํา มิใชผลท่ีตองเกิดจากการกระทํา เพียงนาจะเกิดความเสียหายแตไมเกิด ก็เปน
ความผิดสําเร็จ คือ ถาเอกสารท่ีทําปลอมขึ้น มีผูนําไปใช ความเสียหายอาจเกิดข้ึนแกผูหน่ึงผูใด
หรอื ประชาชนหรอื ไมถ อื ขอ เทจ็ จรงิ ทเ่ี พยี งนา จะเกดิ ไมใ ชข อ เทจ็ จรงิ ทต่ี อ งเกดิ ขน้ึ แลว ตามมาตรา ๕๙
วรรคสาม ถา ไมน า จะเกดิ ความเสยี หาย กไ็ มเ ปน ความผดิ แมฐ านพยายามกไ็ มเ ปน ความผดิ สว นความ
เสียหายไมจาํ กดั เฉพาะเร่ืองทรัพยสินอาจเปนเสยี หายอยา งอื่นกไ็ ด

μÑÇÍ‹ҧ
¡Ã³·Õ Õ¶è Í× ÇÒ‹ ä´ŒÃºÑ ¤ÇÒÁàÊÂÕ ËÒÂ
คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè øòõ/òõðö จําเลยชําระหน้ีใหแกเจาหน้ีเพียง ๑๐,๐๐๐ บาท
แลว จาํ เลยแกไ ขจาํ นวนเงนิ ในใบรบั เงนิ ทเี่ จา หนเ้ี ซน็ ชอื่ เปน ผรู บั เงนิ โดยแก ๑๐,๐๐๐ บาท เปน ๗๐,๐๐๐ บาท
ตอ มาจําเลยคดั สาํ เนาใบรบั เงินที่ปลอมนน้ั มาแสดงตอ ศาลทําใหเจา หน้ีไดร ับความเสยี หาย เพราะถา
ศาลหลงเช่ือวาเปนเอกสารที่แทจริงแลวเจาหน้ีจะตองขาดเงินท่ีควรไดรับชําระหนี้ไป ๖๐,๐๐๐ บาท