ก
คํานํา
คูม ือการใชเ อกสารประกอบการเรยี นการสอน เร่อื ง การบรรเลงเพลงมอญ รายวิชา ปพาทย 4 รหัสวิชา
ศ 32210 ช้ันมัธยมศึกษาปที่ 5 กลุมสาระการเรียนวิชาชีพปพาทย มีมุงหมายในการจัดทําข้ึนเพ่ือเปนการ
ชี้แนะแนวทางในการใชเอกสารประกอบการเรียนการสอน เร่ือง การบรรเลงเพลงมอญ สําหรับใหครูผูสอน
นําไปใชในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนใหบรรลุตามวัตถุประสงคตามท่ีหลักสูตรกําหนดไว ตลอดจน
ดําเนินการสอนไดอยางมีระบบและมีประสิทธิภาพ โดยที่นักเรียนสามารถศึกษาไดดวยตนเอง และมีครูผูสอน
คอยใหคําปรึกษา แนะนําและตอบขอสงสัยตางๆระหวางท่ีนักเรียนปฏิบัติกิจกรรม โดยการจัดทําเอกสาร
ประกอบการเรยี นการสอนมีวตั ถุประสงคเพ่อื พัฒนาดานความรู ความเขาใจ และทักษะการบรรเลงฆองมอญวงใหญ
ไดอยา งถูกตองและมีประสิทธิภาพมากย่ิงขึ้น ตลอดจนสามารถนําไปปฏิบัติไดจริง และนําไปใชในชีวิตประจําวันได
ซงึ่ จะสง ผลใหนกั เรียนมปี ระสทิ ธภิ าพในการเรยี นรตู ามมาตรฐานและผลการเรยี นรูของหลกั สูตร
ผูจัดทําหวังเปนอยางย่ิงวา รายละเอียดตางๆท่ีไดนําเสนอไวในคูมือการใชเอกสารประกอบ การเรียน
การสอน เร่ือง การบรรเลงเพลงมอญ รายวิชา ปพ าทย 4 รหัสวิชา ศ 32210 ชั้นมัธยมศึกษาปท่ี 5 กลุมสาระ
การเรยี นวิชาชีพปพาทย จะเปน ประโยชนตอนักเรียน สามารถพัฒนานักเรียนใหมีความรู ความสามารถในการ
บรรเลงฆองมอญวงใหญ และเปนแนวทางในการจัดการเรียนการสอนของครูผูสอน และผูสนใจ เรื่อง
การบรรเลงเพลงมอญ ในรายวิชา ปพาทย 4 รหัสวิชา ศ 32210 ช้ันมัธยมศึกษาปท่ี 5 ใหเกิดประสิทธิภาพ
ทางการเรยี นรูไดสบื ไป
วสิ ทุ ธ์ิ จุยมา
ข
สารบัญ
เรือ่ ง หนา
คาํ นาํ ....................................................................................................................................... ก
สารบัญ................................................................................................................................... ข
คําแนะนําการใชส าํ หรบั ครผู ูสอน............................................................................................ 1
คาํ แนะนําการใชสาํ หรับนกั เรียน............................................................................................. 2
ขอบขายของเน้ือหา................................................................................................................ 3
วัตถปุ ระสงคในการจดั ทําเอกสารประกอบการเรียนการสอน................................................. 4
ลักษณะของเอกสารประกอบการเรยี นการสอน.............................………………………………….. 5
สวนประกอบของเอกสารประกอบการเรยี นการสอน……………...………..…………………………… 7
ประโยชนข องเอกสารประกอบการเรียนการสอน................................................................... 8
มาตรฐานการเรียนรู ผลการเรียนรู และสาระการเรียนรู วิชาชพี ปพ าทย ระดบั ชนั้ 9
1มธั ยมศึกษาตอนปลาย...............................................................................................
คุณภาพผเู รยี น........................................................................................................................ 11
คาํ อธิบายรายวชิ า................................................................................................................... 12
แผนผงั หนวยการเรียนรู.......................................................................................................... 13
โครงสรา งแผนการจดั การเรยี นร.ู ............................................................................................ 14
กําหนดการสอน...................................................................................................................... 15
แผนการจัดการเรยี นรูที่ 1 ..................................................................................................... 16
แผนการจดั การเรียนรูท่ี 2 ..................................................................................................... 51
แผนการจดั การเรยี นรูที่ 3 ..................................................................................................... 72
แผนการจัดการเรยี นรูท่ี 4 ..................................................................................................... 94
แผนการจัดการเรยี นรูที่ 5 ..................................................................................................... 121
แผนการจดั การเรยี นรูท่ี 6 ..................................................................................................... 159
แผนการจดั การเรยี นรูที่ 7 ..................................................................................................... 193
บรรณานุกรม.......................................................................................................................... 216
ภาคผนวก............................................................................................................................... 217
ภาคผนวก ก กระดาษคาํ ตอบ และเฉลยแบบทดสอบภาคทฤษฎี กอนเรยี น 218
และระหวางเรียน และหลังเรียน......................................................
ภาคผนวก ข โนตสากลแบบฝก ทกั ษะการบรรเลงฆองมอญวงใหญ. ..................... 225
ค
เรื่อง หนา
ภาคผนวก ค โนตสากลเพลงประจําวัด................................................................. 230
ภาคผนวก ง โนตสากลเพลงประจําบา น............................................................... 238
ประวัติผูจ ัดทํา......................................................................................................................... 202
1
คาํ แนะนาํ การใชส าํ หรบั ครผู ูสอน
เพ่ือใหการใชเอกสารประกอบการเรียนการสอน เรื่อง การบรรเลงเพลงมอญ รายวิชา ปพาทย 4
ช้นั มธั ยมศึกษาปท่ี 5 กลุม สาระการเรียนรวู ชิ าชีพปพ าทย มีประสทิ ธภิ าพ ครูผสู อนควรปฏบิ ัตดิ งั นี้
1. กอนการใชเอกสารประกอบการเรียนการสอน เรื่อง การบรรเลงเพลงมอญ รายวิชา ปพาทย 4
ช้ันมัธยมศึกษาปท่ี 5 กลุมสาระการเรียนวิชาชีพปพาทย ครูผูสอนควรศึกษารายละเอียดภายในเอกสาร
ประกอบการเรียนการสอนจากคูมือการใชใหเ ขา ใจ
2. ศึกษาแนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน จุดประสงคการเรียนรู สาระการเรียนรู
กระบวนการจดั การเรยี นการสอน การวัดและประเมินผลการเรยี นรใู หเ ขา ใจอยา งชดั เจน
3. ตรวจสอบและจัดเตรียมเคร่ืองดนตรีท่ีจะใชในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน วัสดุ
อปุ กรณ สื่อการเรยี นรู เครอื่ งมือการวดั และประเมินผล ที่กําหนดไวใหอยูในสภาพทพ่ี รอ มใชงาน
4. กอ นทําการสอนควรชี้แจงบทบาทและหนา ท่ีของนักเรยี น ตลอดจนกําหนดขอ ตกลงรวมกัน
5. ใหนักเรียนทาํ แบบทดสอบวัดความรูความเขาใจในภาคทฤษฎี กอนเรียน เรื่อง การบรรเลง
เพลงมอญ จาํ นวน 30 ขอ เพื่อวัดความรูพืน้ ฐาน
6. ขณะปฏิบัติกิจกรรม ครูควรเปนท่ีปรึกษาใหคําแนะนํากับนักเรียน และสังเกตนักเรียน
อยางใกลช ิดเพื่อประเมินผลการใชเ อกสารประกอบการเรยี นการสอน
7. ครูผูสอนจะตองสังเกตนกั เรียนอยางใกลช ดิ ขณะปฏบิ ตั ิกิจกรรมการเรียน เพื่อประเมิน ผลการใช
เอกสารประกอบการเรียนการสอน
8. หลังจากเสร็จสิ้นการศึกษาเรียนรูเน้ือหาแตละกิจกรรมการเรียนแลว ใหนักเรียนทบทวน
เน้ือหาสาระและฝก ปฏิบัติฆองมอญวงใหญซ ้ําๆในแตละกจิ กรรมหลายๆครั้ง
9. ถามีนักเรียนที่ใชเอกสารประกอบการเรียนการสอนจบเร็วกวา หรือชากวานักเรียนคนอื่นๆ
ใหครผู สู อนสังเกตและประเมินผลเปน รายบุคคลไป
10. เมื่อเรียนจากเอกสารประกอบการเรียนการสอน เร่ือง การบรรเลงเพลงมอญ จนจบแลว
ใหนักเรียนทําแบบทดสอบวัดความรูความเขาใจในภาคทฤษฎี หลังเรียน จํานวน 30 ขอ เพื่อวัดความรู
ความเขาใจในภาคทฤษฎี แลวนําผลการทดสอบกอนเรียน และหลังเรียนมาเปรียบเทียบความแตกตาง
ของคะแนนเฉล่ยี และสรุปแบบประเมินเพ่อื ใหท ราบถึงผลการพฒั นา
2
คําแนะนําการใชสาํ หรบั นักเรยี น
เพื่อใหการใชเอกสารประกอบการเรียนการสอน เรื่อง การบรรเลงเพลงมอญ รายวิชา ปพาทย 4
ช้ันมัธยมศกึ ษาปที่ 5 กลุมสาระการเรยี นรวู ชิ าชีพปพาทย มปี ระสิทธภิ าพ นกั เรยี นควรปฏบิ ัตดิ งั นี้
1. ศึกษาวัตถุประสงคการใชเอกสารประกอบการเรียนการสอน จุดประสงคการเรียนรู และ
คาํ แนะนําการใชเ อกสารประกอบการเรียนการสอน เพอ่ื ใหรูแ ละเขา ใจการปฏิบตั ิกจิ กรรมไดอยา งชัดเจน
2. เตรยี มฆองมอญวงใหญ เคร่อื งดนตรี และวสั ดุอุปกรณอนื่ ๆ ใหอ ยูใ นสภาพทพ่ี รอมเรยี น
3. ทําแบบทดสอบวัดความรูความเขาใจในภาคทฤษฎี กอนเรียน จํานวน 30 ขอ ลงใน
กระดาษคาํ ตอบ
4. ตรวจคําตอบแบบทดสอบวดั ความรูค วามเขาใจในภาคทฤษฎี กอนเรียน จากเฉลยในภาคผนวก
เพื่อนกั เรียนจะไดท ราบความรพู ื้นฐานกอนเรียนของตนเอง
5. ศึกษาเน้ือหา และรายละเอียด เร่อื ง การบรรเลงเพลงมอญ
6. ศึกษาวิธีการ ขั้นตอนการปฏิบัติกิจกรรมการเรียนใหเขาใจ และถามีขอสงสัยใหปรึกษา
ครผู สู อนทนั ที
7. ศกึ ษา และฝก ปฏิบตั ิฆองมอญวงใหญ จากเอกสารประกอบการเรียนการสอน เร่ือง การบรรเลง
เพลงมอญ ตัง้ แตบทที่ 1 - บทท่ี 5
8. ดูภาพและวีดิทัศนประกอบคําบรรยาย ประกอบการเรียนรูและปฏิบัติฆองมอญวงใหญ
เรื่อง แบบฝกทักษะการบรรเลงฆองมอญวงใหญ เพลงประจําวัด และเพลงประจําบาน แลวปฏิบัติตาม และ
ถามขี อ สงสยั ใหป รกึ ษาครูผสู อนทันที
9. บรรเลงฆองมอญวงใหญเพลงประจาํ วัด และประจําบา น ซ้ําหลายๆครัง้
10. เม่ือศึกษาและปฏิบัติกิจกรรมการเรียนเสร็จเรียบรอยแลว ใหนักเรียนทําแบบทดสอบ
วดั ความรคู วามเขาใจในภาคทฤษฎี หลงั เรียน จํานวน 30 ขอ ลงในกระดาษคาํ ตอบ
11. ตรวจคําตอบแบบทดสอบวัดความรคู วามเขา ใจในภาคทฤษฎี หลังเรียน จากเฉลยในภาคผนวก
เพือ่ ตรวจผลความกา วหนา ของตนเอง
12. หลงั จากปฏบิ ัตกิ ิจกรรมการเรียนเสรจ็ เรียบรอยแลว ตองดูแลรักษา และทําความสะอาด
ฆองมอญวงใหญ เครอื่ งดนตรี และวัสดุอ่นื ๆ ใหเ รียบรอยทุกครัง้
13. นกั เรียนท่ดี ี จะตอ งมีความซอื่ สัตยตอ ตนเอง โดยไมด ูคาํ ตอบลวงหนา
3
ขอบขายของเนื้อหา
ขอบขายและเนื้อหาสาระภายในเอกสารประกอบการเรียนการสอน เรื่อง การบรรเลงเพลงมอญ รายวิชา
ปพาทย 4 รหัสวิชา ศ 32210 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 กลุมสาระการเรียนวิชาชีพปพาทย ประกอบดวยเนื้อหา
สาระดา นความรู ดานทกั ษะ และดา นคณุ ลักษณะ ดงั นี้
ดา นความรู (K)
1. อธบิ ายเกยี่ วกบั ประวัตปิ พาทยมอญและเครอ่ื งดนตรีในวงปพาทยมอญไดถกู ตอง
2. อธบิ ายเกยี่ วกับเอกลกั ษณข องฆองมอญวงใหญไดถ ูกตอง
3. อธบิ ายเกย่ี วกบั ความรูพน้ื ฐานเก่ียวกับฆอ งมอญวงใหญไดถ ูกตอง
4. อธบิ ายวธิ ีการปฏบิ ตั แิ บบฝกทักษะการบรรเลงฆองมอญวงใหญไ ดถกู ตอง
5. อธบิ ายประวตั ิเพลงประจําวัดไดถกู ตอง
6. อธบิ ายความหมายของศัพทส ังคตี คําวา จงั หวะ กรอ และหนาทบั ไดถกู ตอ ง
7. อธบิ ายเก่ยี วกับหนา ทบั เพลงประจาํ วดั ไดถูกตอ ง
8. อธิบายประวัตเิ พลงประจําบา นไดถูกตอ ง
9. อธบิ ายความหมายของศัพทส งั คตี คาํ วา สะบดั ประคบ และคู ไดถกู ตอง
10. อธบิ ายเกีย่ วกับหนา ทบั เพลงประจําบา นไดถกู ตอ ง
ดา นทกั ษะ (P)
1. ปฏิบัติแบบฝก ทักษะการบรรเลงฆองมอญวงใหญไดถ ูกตอง
2. บรรเลงฆอ งมอญวงใหญเพลงประจําวดั ไดถ กู ตอง
3. บรรเลงฆองมอญวงใหญเ พลงประจาํ บา นไดถูกตอง
ดา นคุณลกั ษณะ (A)
1. ความขยันหมั่นเพยี ร
2. ความรับผดิ ชอบ
3. การตรงตอ เวลา
4. ความซือ่ สตั ยสจุ รติ
5. มจี ติ สาธารณะ
4
วัตถุประสงคใ นการจดั ทาํ เอกสารประกอบการเรียนการสอน
1. เพื่อสรางนวัตกรรมดานการเรียนการสอน กลุมสาระการเรียนรูวิชาชีพปพาทย ประเภทเอกสาร
ประกอบการเรียนการสอน เรื่อง การบรรเลงเพลงมอญ สําหรับนักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปที่ 5 เพ่ือพัฒนา
ความรูความเขาใจ และทักษะการบรรเลงฆองมอญวงใหญ ตลอดจนเพื่อฝกใหนักเรียนไดศึกษาและปฏิบัติ
กจิ กรรมจากประสบการณตรง
2. เพื่อใหครูผูสอนมีนวัตกรรมที่ใชเปนสื่อในการจัดกิจกรรม และสามารถนําไปใชในการจัดกิจกรรม
การเรยี นการสอนไดจริง
3. เพ่อื ใหนกั เรยี นมสี ่ือการเรียนรู สามารถใชศ กึ ษาคน ควา และแสวงหาความรดู วยตนเอง
4. เพื่อศึกษาความกาวหนาทางการเรียนของนักเรียน โดยเปรียบเทียบความแตกตางในคาเฉล่ียของ
คะแนนสอบ ทง้ั กอนและหลงั เรยี น
5. เพ่ือพฒั นาแนวทางในการจดั การเรียนการสอน เพอ่ื ใหนกั เรียนมีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนสูงขนึ้
5
ลักษณะของเอกสารประกอบการเรยี นการสอน
เอกสารประกอบการเรียนการสอน เรื่อง การบรรเลงเพลงมอญ ใชระยะเวลาในการทดลอง 40 ชั่วโมง
มเี นื้อหาดังน้ี
บทท่ี 1 ประวัตปิ พ าทยม อญ และเครอ่ื งดนตรใี นวงปพ าทยมอญ (1 ชว่ั โมง)
1. ประวัติความเปน มาของวงปพ าทยมอญในประเทศไทย
2. เครื่องดนตรใี นวงปพ าทยม อญ
3. การประสมวงปพ าทยม อญ
บทที่ 2 เอกลักษณข องฆองมอญวงใหญ (1 ชัว่ โมง)
1. หลมุ
2. คเู สยี ง
3. คถู า ง
บทท่ี 3 ความรูพ ้นื ฐานเกี่ยวกับฆองมอญวงใหญ (1 ชัว่ โมง)
1. ประวตั ิของฆอ งมอญวงใหญ
2. สว นประกอบของฆอ งมอญวงใหญ
3. การสํารวจความพรอมและปรบั เคร่อื งดนตรกี อนการบรรเลง
4. ทา นั่ง
5. วธิ กี ารจบั ไม
6. ลักษณะวิธกี ารตฆี อ งมอญวงใหญ
7. การเก็บรกั ษาฆองมอญวงใหญ และไมตีฆองมอญวงใหญ
8. การดูแลรักษาฆอ งมอญวงใหญภายหลงั การบรรเลง
บทที่ 4 แบบฝกทักษะการบรรเลงฆองมอญวงใหญ (12 ชว่ั โมง)
1. แบบฝก ทักษะการบรรเลงฆอ งมอญวงใหญ
บทท่ี 5 เพลงประจาํ วดั - เพลงประจาํ บา น (25 ชัว่ โมง)
1. เพลงประจาํ วัด
1.1 ประวัติเพลงประจําวัด
1.2 ศัพทสงั คีต
1.3 หนาทับเพลงประจําวัด
1.4 ทํานองหลกั เพลงประจําวัด
6
2. เพลงประจําบา น
2.1 ประวตั ิเพลงประจําบา น
2.2 ศัพทส ังคีต
2.3 หนา ทับเพลงประจําบา น
2.4 ทาํ นองหลกั เพลงประจําบาน
ภายในเอกสารประกอบการเรียนการสอน ฉบบั น้ี ประกอบดว ย มาตรฐานการเรียนรู ผลการเรียนรู และสาระ
การเรียนรูว ิชาชพี ปพ าทยระดับช้ันมัธยมศกึ ษาตอนปลาย คุณภาพผูเรยี น คําอธิบายรายวิชา แผนผังหนวยการเรียนรู
โครงสรางแผนการจัดการเรียนรู กําหนดการสอนหนวยการเรียนรูที่ 5 เร่ือง การบรรเลงเพลงมอญ แผนการ
จัดการเรียนรู แบบทดสอบวัดความรูความเขาใจในภาคทฤษฎีกอนและหลังเรียน เกณฑการประเมินและ
การใชแ บบประเมินผล เกณฑการใหคะแนนการสังเกตพฤติกรรมการเรียน แบบประเมินผลการสังเกตพฤติกรรม
การเรียน เกณฑก ารใหค ะแนนการประเมินผล ดา นทักษะ แบบประเมินผลดา นทกั ษะ
นอกจากสรางนวัตกรรมดานการเรียนการสอนประเภทเอกสารประกอบการเรียนการสอน เร่ือง การบรรเลง
เพลงมอญ แลว ผจู ัดทาํ ไดผ ลติ สอ่ื วดี ทิ ศั น เร่ือง แบบฝก ทักษะการบรรเลงฆองมอญวงใหญ ทํานองหลักเพลงประจําวัด
และทาํ นองหลกั เพลงประจําบา นขึ้น เพื่อนาํ มาใชประกอบกบั เอกสารประกอบการเรียนการสอนฉบับนี้ รวมทั้งยัง
ชวยเสรมิ สรางและพัฒนาทักษะการบรรเลงฆองมอญวงใหญของนักเรียนใหม ปี ระสิทธิภาพมากย่งิ ขน้ึ
7
สวนประกอบของเอกสารประกอบการเรียนการสอน
เอกสารประกอบการเรียนการสอน เรื่อง การบรรเลงเพลงมอญ รายวิชา ปพาทย 4 รหัสวิชา ศ 32210
ชน้ั มัธยมศกึ ษาปท ่ี 5 กลุมสาระการเรยี นวิชาชีพปพ าทย มสี วนประกอบดังน้ี
1. ปกหนา
2. คํานํา
3. สารบัญ
4. วตั ถุประสงคก ารใชเอกสารประกอบการเรียนการสอน
5. จดุ ประสงคก ารเรียนรู
6. คาํ แนะนาํ การใชเ อกสารประกอบการเรียนการสอน
7. รายละเอียดของเอกสารประกอบเรยี นการสอน
8. แบบทดสอบวัดความรคู วามเขาใจในภาคทฤษฎี กอ นเรียน
9. บทท่ี 1 ประวัตปิ พ าทยมอญและเครื่องดนตรใี นวงปพาทยมอญ
10. บทที่ 2 เอกลกั ษณข องฆองมอญวงใหญ
11. บทท่ี 3 ความรูพ ืน้ ฐานเกี่ยวกับฆองมอญวงใหญ
12. บทที่ 4 แบบฝกทักษะการบรรเลงฆองมอญวงใหญ
13. บทที่ 5 เพลงประจําวัด - เพลงประจาํ บาน
14. แบบทดสอบวัดความรคู วามเขา ใจในภาคทฤษฎี หลงั เรยี น
15. แบบประเมินผลการเรยี น และการสังเกตพฤตกิ รรมการเรียน
16. เกณฑการประเมนิ และการใชแบบประเมนิ ผล
17. แบบประเมินความพึงพอใจของนักเรียนท่ีมีตอการเรียนโดยใชเอกสารประกอบการเรียน
การสอน เรือ่ ง การบรรเลงเพลงมอญ
18. บรรณานุกรม
19. ภาคผนวก
20. ประวตั ผิ ูจดั ทํา
8
ประโยชนข องเอกสารประกอบการเรยี นการสอน
1. ประโยชนตอครูผสู อน
1.1 ทําใหไดน วัตกรรมดานการสอนประเภทเอกสารประกอบการเรียนการสอน เร่ือง การบรรเลง
เพลงมอญ รายวิชา ปพาทย 4 รหัสวิชา ศ 32210 ช้ันมัธยมศึกษาปท่ี 5 กลุมสาระการเรียนวิชาชีพปพาทย
ที่มปี ระสิทธิภาพ ครูผูสอนสามารถนาํ ไปใชในการจดั การเรียนการสอนได
1.2 ทําใหไดนวัตกรรมประเภทสื่อเทคโนโลยีทางการศึกษา คือ ส่ือวีดิทัศน เร่ือง แบบฝก
ทักษะการบรรเลงฆองมอญวงใหญ ทํานองหลักเพลงประจําวัด และทํานองหลักเพลงประจําบาน ประกอบ
เอกสารประกอบการเรียนการสอน เพื่อชวยสงเสริมการพัฒนาความรูความเขาใจ และทักษะการบรรเลงระนาดทุม
ของนักเรยี นใหมคี ุณภาพและประสิทธภิ าพยง่ิ ขึน้
1.3 เปน แนวทางในการแกไขปญ หาการขาดแคลนส่อื นวตั กรรมดานการเรียนการสอน และขาดแคลน
ครผู ูส อน
1.4 ทําใหครูผูสอนมีแนวทางในการสรางนวัตกรรมดานการเรียนการสอนเพ่ิมมากข้ึน และ
สามารถนาํ ไปบูรณาการกบั กลมุ สาระการเรียนรูต า งๆได
1.5 ทําใหทราบถึงผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนรู เรื่อง การบรรเลงเพลงมอญ ของนักเรียน
ช้ันมธั ยมศกึ ษาปท่ี 5 กลมุ สาระการเรียนรวู ชิ าชีพปพาทย จากการทีไ่ ดศึกษาจากเอกสารประกอบการเรยี นการสอน
1.6 ชวยยกระดับผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปท่ี 5 กลุมสาระ
การเรยี นรวู ิชาชีพปพ าทย ใหสูงขน้ึ
2. ประโยชนต อ นกั เรยี น
2.1 นักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปท่ี 5 สามารถเรียนรู และปฏิบัติฆองมอญวงใหญ ไดอยาง
มีประสิทธิภาพสูงข้ึน และสามารถนําทักษะการบรรเลงฆองมอญวงใหญไปใชในการเรียนตอยอดในข้ันท่ีสูงขึ้น
ตลอดจนนําไปประกอบเปนอาชพี ได
2.2 ทําใหน กั เรยี นมีสือ่ การเรียนรูท่นี า สนใจ
2.3 ทาํ ใหน กั เรยี นไดรบั ความรคู วามเขาใจในภาคทฤษฎี และปฏิบตั ิ เร่ือง การบรรเลงเพลงมอญ
2.4 ทําใหน กั เรียนมีเจตคตทิ ดี่ ีตอกจิ กรรมและการใชเ อกสารประกอบการเรียนการสอน
2.5 ทาํ ใหน ักเรียนตระหนกั เห็นคณุ คาและความสาํ คญั ของการเรยี นรูเก่ยี วกับ
ฆอ งมอญวงใหญ สามารถบอกคุณคาของงานดนตรีไทยที่เปน ศลิ ปวฒั นธรรม และเอกลักษณประจําชาติได
9
มาตรฐานการเรียนรู ผลการเรียนรู และสาระการเรยี นรู วชิ าชพี ปพาทย
ระดบั ชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย
สาระท่ี 1 ประวตั ศิ าสตรและวฒั นธรรมของดนตรีไทย
มาตรฐานที่ 1.1 เขา ใจความสมั พนั ธระหวา งดนตรี ประวัตศิ าสตรแ ละวฒั นธรรม
เห็นคณุ คา ของดนตรที ี่เปน มรดกทางวฒั นธรรม ภมู ปิ ญ ญาทองถิ่นและภูมิปญญาไทย
ผลการเรียนรู
ม.5/1 อธิบายความสมั พนั ธระหวา งดนตรไี ทย ประวัติศาสตรแ ละวัฒนธรรมไทย
ม.5/2 ระบคุ ณุ คา ของดนตรีไทยที่เปน มรดกทางวฒั นธรรมภมู ปิ ญ ญาทอ งถ่นิ และ
ภมู ิปญญาไทย
สาระการเรยี นรู
ความสัมพันธระหวางดนตรี ประวัติศาสตรและวัฒนธรรม คุณคาของดนตรีท่ีเปนมรดก
ทางวฒั นธรรม ภมู ปิ ญญาทอ งถิ่น และภมู ิปญ ญาไทย
มาตรฐานที่ 1.2 เขาใจประวัติท่ีมา ลักษณะของเครื่องดนตรีไทย ประเภทของวงดนตรีไทย และ
การบํารุงรกั ษาเคร่อื งดนตรีในวงปพ าทย
ผลการเรยี นรู
ม.5/1 อธิบายลกั ษณะ สวนประกอบ ระดบั เสยี งและหนาท่ขี องเครอื่ งดนตรไี ทย
ม.5/2 บอกวธิ ีการดูแลรกั ษาเครอ่ื งดนตรีไทย
สาระการเรียนรู
ลักษณะสวนประกอบของเสียง ของวงปพาทยเสภา การดูแลรักษาเครื่องดนตรีในวงปพาทย
ฝกปฏบิ ัตเิ คร่ืองประกอบจงั หวะ
มาตรฐานที่ 1.3 วิเคราะห วพิ ากย วิจารณ ถา ยทอดความรสู ึก ความคดิ ตอดนตรีไทยอยา งอิสระ ชืน่ ชม
ผลการเรียนรู
ม.5/1 บอกความรูสกึ ความคิดตอดนตรีไทยอยา งอสิ ระ ชื่นชม
สาระการเรยี นรู
ความสัมพนั ธระหวางดนตรีไทยและวฒั นธรรม
10
สาระที่ 2 การฝกปฏิบตั เิ ครอื่ งดนตรตี ามประเภทของเพลง
มาตรฐานท่ี 2.1 เขา ใจหลักและวิธกี ารบรรเลงตามประเภทของเครือ่ งดนตรี
ผลการเรยี นรู
ม.5/1 อธิบายหลักและวธิ กี ารบรรเลงดนตรไี ทย
ม.5/2 ปฏิบตั ิตามหลักและวิธกี ารบรรเลงดนตรีไทย
สาระการเรียนรู
หลกั และวธิ ีการฝก หัดเคร่ืองดนตรีในวงปพาทยต ามหลัก และวิธีการบรรเลงดนตรีไทย
มาตรฐานท่ี 2.2 เขาใจและมีทักษะในการฝกปฏิบัติเคร่ืองดนตรี บรรเลงเพลงประเภทตาง ๆ ตระหนัก
และเหน็ คุณคา นาํ มาประยกุ ตใชไดอยา งเหมาะสม
ผลการเรียนรู
ม.5/1 บอกประวตั ิเพลงในบทเรยี น
ม.5/2 อธบิ ายศพั ทส ังคีตเพลงในบทเรยี น
ม.5/3 ปฏิบตั ิเพลงประเภทตางๆ
ม.5/4 นาํ ความรไู ปใชในโอกาสตาง ๆ
สาระการเรียนรู
ประวตั ทิ มี่ าของเพลงในบทเรียนและความหมายของศัพทสังคีต ฝกปฏิบัติเพลงประเภทตาง ๆ
เพลงโหมโรง เพลงสามชน้ั เพลงเถา เพลงตับ เพลงประกอบการแสดง
สาระท่ี 3 การบรรเลงดนตรไี ทย
มาตรฐานท่ี 3.1 เขาใจดนตรีไทยอยางสรางสรรค วิเคราะห วิพากษ วิจารณ เห็นคุณคาของดนตรีไทย
ถายทอดความรสู กึ อยา งอสิ ระ ชน่ื ชม และประยกุ ตใ ชใ นชวี ิตประจําวัน
ผลการเรียนรู
ม.5/1 แสดงความคดิ เหน็ ตอ ดนตรีไทยอยา งสรา งสรรค อิสระ ชนื่ ชม
ม.5/2 วเิ คราะห วิพากษ วจิ ารณดนตรีไทยในเชงิ สรา งสรรค
สาระการเรียนรู
รปู แบบการบรรเลงดนตรไี ทยท่ใี ชในโอกาสตาง ๆ
มาตรฐานท่ี 3.2 อนุรักษ สืบทอด เผยแพร ดนตรีไทย ท่ีเปนมรดกทางศิลปวัฒนธรรมของชาติ
เห็นคุณคา ช่นื ชม ภูมปิ ญ ญาทอ งถ่นิ และภมู ปิ ญญาไทย
ผลการเรยี นรู
ม.5/1 นาํ เสนอผลงานการบรรเลงเพลงในหลักสตู รหรอื นอกหลกั สตู ร
สาระการเรยี นรู
การบรรเลงเพลงรวมกบั เครือ่ งสายไทยหรอื คตี ศลิ ปไทย
11
คุณภาพผเู รยี น
1. เขาใจความสัมพันธระหวางดนตรีกับวิถีชีวิต ประเพณี วัฒนธรรม อิทธิพลของดนตรีไทย และ
เห็นความสําคญั ในการอนุรกั ษ ศลิ ปวัฒนธรรมของชาติ ภมู ิปญญาทอ งถน่ิ และภมู ิปญญาไทย
2. เขาใจประวัติทม่ี า ลักษณะและประเภทของเครื่องดนตรไี ทย
3. สามารถผสมวงดนตรีไทยประเภทตา งๆ ไดตามแบบแผน
4. ปฏบิ ตั เิ คร่ืองดนตรีไทยในวงปพ าทยอยา งนอย 1 เคร่อื งมอื ถกู ตองตามหลักและวธิ กี าร
5. สามารถดแู ลรกั ษาและซอมบาํ รุงเครื่องดนตรีไทย
6. เขาใจหลักและวิธีการบรรเลงดนตรีไทย อนุรักษ สืบทอด เผยแพร มีความคิดริเริ่มสรางสรรคตอ
ดนตรีไทยท่ีเปนมรดกทางศิลปวัฒนธรรมของชาติ วิเคราะห วิพากษ วิจารณ ถายทอดความรูสึกตอดนตรีไทย
อยา งอสิ ระและชื่นชม
7. นําองคความรูไปบูรณาการกับกลุมสาระการเรียนรูอื่นๆ และนํามาประยุกตใชในชีวิตประจําวัน
ไดอยางเหมาะสม
12
คําอธบิ ายรายวชิ า
รหสั วชิ า ศ 32210 ชื่อรายวชิ า ปพ าทย 4
กลุมสาระการเรียนรวู ิชาชพี ปพาทย ช้นั มัธยมศึกษาปท่ี 5
เวลา 240 ช่ัวโมง จาํ นวน 6 หนว ยกติ
ศึกษา อธิบายประวัติที่มา ลักษณะสวนประกอบ เสียงของวงปพาทยมอญ และการบํารุงรักษา
เครื่องดนตรีในวงปพาทย ประวัติและความหมายของเพลง ศัพทสังคีต เขาใจวิธีการและหลักการปฏิบัติ
เครอื่ งดนตรใี นวงปพ าทย
ระนาดเอก - ระนาดทุม - ฆองวงใหญ - ฆองวงเล็ก ฝกทักษะเพลงสารถี เถา เพลงแขกมอญ
บางขุนพรหม เถา เพลงพมาเห เถา เพลงเขมรพวง เถา เพลงเขมรกลอมพระบรรทม สามช้ัน เพลงตับแมศรี
ทรงเคร่ือง เพลงตับนิทราชาคริต เพลงเรื่องนางหงส สองช้ัน เพลงประจําวัด เพลงประจําบาน เพลงระบํานพรัตน
เพลงระบาํ เทพบนั เทิง ปฏบิ ตั กิ ารบรรเลงรวมวง และฝกปฏบิ ตั เิ ครื่องประกอบจังหวะ
ปใน ฝกทักษะเพลงฉ่ิงพระฉัน เพลงพัดชา ปฏิบัติการบรรเลงรวมวงในวงปพาทย และฝกปฏิบัติ
เครื่องประกอบจงั หวะ
เคร่ืองหนัง ฝกทักษะตะโพนไทย กลองทัด ตะโพนมอญ เปงมางคอก เบ้ืองตน หนาทับโยน - แปลง
หนา ทบั นางหงส สองช้ัน หนาทับนางหนาย ฝกปฏิบัติหนาทับตะโพนมอญ เปงมางคอก หนาทับเพลงประจําวัด
หนาทับเพลงประจําบาน หนาทับเพลงเชิญ หนาทับเพลงยกศพ ฝกปฏิบัติกลองหาง และเลือกปฏิบัติ
เคร่ืองดําเนินทํานอง เชน ฆอง วงใหญ ระนาดทุม ตามหลักสูตรปพาทย ไมนอยกวา 10 เพลง (ตามความ
เหมาะสม) ปฏิบตั ิการบรรเลงรวมวง และฝก ปฏิบตั ิเคร่ืองประกอบจงั หวะ
เพ่ือใหผูเรียนสามารถนําความรู ทักษะ กระบวนการทางดนตรีไทย ไปใชไดอยางถูกตอง มีเจตคติที่ดี
ตอดนตรีไทย พัฒนาความคิดอยางสรางสรรค ใฝเรียน ใฝรู มีความรับผิดชอบ มีมนุษยสัมพันธท่ีดี ปฏิบัติตน
เปนผูนําและผูตามที่ดี ช่ืนชม เห็นคุณคาของศิลปวัฒนธรรมไทย และประยุกตใชในชีวิตประจําวันได
อยา งเหมาะสม
ผลการเรียนรู
ศ 1.2 ม.5/1 ม.5/2
ศ 1.3 ม.5/1
ศ 2.1 ม.5/1 ม.5/2
ศ 2.2 ม.5/1 ม.5/2 ม.5/3 ม.5/4
ศ 3.1 ม.5/1 ม.5/2
ศ 3.2 ม.5/1
รวม 12 ผลการเรยี นรู
13
แผนผังหนวยการเรียนรู
รายวชิ าปพาทย 4 เวลา 120 ช่วั โมง
การบรรเลงเพลงสามช้ัน การบรรเลงเพลงประกอบการแสดง การบรรเลงรวมวง
• เพลงเขมรกลอ ม พระบรรทม สามช้ัน • เพลงระบํานพรตั น • ฝกการบรรเลง
• เพลงระบาํ เทพบนั เทิง
การบรรเลงเพลงเถา รวมวง
• เพลงสารถี เถา การบรรเลงเพลงมอญ
• เพลงแขกมอญบางขนุ พรหม • เพลงประจําวดั
• เพลงประจาํ บาน
เถา
• เพลงพมา เห เถา การบรรเลงเพลงเรื่อง
• เพลงเขมรพวง เถา • เพลงเรอ่ื งนางหงส สองชน้ั
การบรรเลงเพลงตับ
• เพลงตบั แมศรที รงเครื่อง
• เพลงตบั นิทราชาครติ
14
โครงสรา งแผนการจดั การเรยี นรู รายวิชา ปพ าทย 4
รหัสวิชา ศ 32210 ชัน้ มธั ยมศึกษาปท่ี 5
จาํ นวน 6 หนว ยกิต
กลมุ สาระการเรียนรูว ิชาชีพปพาทย
เวลา 240 ชัว่ โมง
หนว ยท่ี ชอ่ื หนวยการเรียนรู ช่ือเรือ่ ง เวลา/ หมายเหตุ
ชว่ั โมง
1. การบรรเลงเพลงสามชน้ั - เพลงเขมรกลอมพระบรรทม 20
สามชนั้
2. การบรรเลงเพลงเถา - เพลงสารถี เถา 15
- เพลงแขกมอญบางขุนพรหม เถา 15
- เพลงพมา เห เถา 15
- เพลงเขมรพวง เถา 15
3. การบรรเลงเพลงตบั - เพลงตบั แมศ รีทรงเคร่ือง 30
- เพลงตบั นิทราชาคริต 30
4. การบรรเลงเพลงเรือ่ ง - เพลงเรอ่ื งนางหงส สองชั้น 40
5. การบรรเลงเพลงมอญ - เพลงประจําวดั 40
- เพลงประจาํ บาน
6. การบรรเลงเพลง - เพลงระบํานพรตั น 10
ประกอบการแสดง - เพลงระบําเทพบันเทงิ 10
15
กาํ หนดการสอน
หนวยการเรียนรทู ่ี 5 เรอื่ ง “การบรรเลงเพลงมอญ” รายวิชา ปพ าทย 4
รหสั วชิ า ศ 32210 ชัน้ มัธยมศกึ ษาปที่ 5 เวลา 40 ชวั่ โมง
แผนการ ชอื่ แผนการจัดการเรยี นรู จาํ นวนชว่ั โมง หมายเหตุ
จดั การเรยี นรูท่ี
1. ประวัตปิ พ าทยม อญ และเครอ่ื งดนตรี 2
ในวงปพาทยมอญ
2. เอกลักษณข องฆองมอญวงใหญ 2
3. ความรพู ืน้ ฐานเก่ียวกบั ฆอ งมอญวงใหญ 2
4. แบบฝก ทกั ษะการบรรเลงฆองมอญวงใหญ 12
5. เพลงประจําวัด 8
6. เพลงประจําบา น 8
7. การบรรเลงเพลงประจําวัดและประจําบาน 6
ประกอบจังหวะหนาทับและจังหวะฉิ่ง
รวม 40
16
แผนการจดั การเรียนรูที่ 1 ช้ันมัธยมศกึ ษาปท่ี 5
เวลา 2 ชว่ั โมง
หนวยการเรียนรทู ี่ 5 การบรรเลงเพลงมอญ
ชอ่ื แผน ประวัตปิ พาทยมอญ และเครื่องดนตรใี นวงปพาทยม อญ
รายวิชา ปพาทย 4 รหัสวชิ า ศ 32210
มาตรฐานการเรยี นรู / ตวั ชีว้ ดั
มาตรฐานการเรียนรู
ศ 1.1 เขา ใจความสมั พันธระหวา งดนตรี ประวัติศาสตรและวัฒนธรรม เห็นคุณคาของดนตรีท่ี
เปน มรดกทางวัฒนธรรม ภูมปิ ญ ญาทอ งถน่ิ และภูมิปญ ญาไทย
ศ 1.2 เขา ใจประวัตทิ ม่ี า ลกั ษณะของเครอ่ื งดนตรีไทย ประเภทของวงดนตรไี ทย
และการบาํ รุงรักษาเครื่องดนตรใี นวงปพ าทย
ตวั ช้ีวดั ม.5/1 อธบิ ายความสัมพันธร ะหวางดนตรไี ทย ประวัติศาสตร
ศ 1.1 และวัฒนธรรมไทย
ศ 1.2 ม.5/2 ระบคุ ณุ คา ของดนตรไี ทยท่เี ปนมรดกทางวัฒนธรรมภูมิ
ปญ ญาทองถนิ่ และภูมปิ ญ ญาไทย
ม.5/1 อธิบายลกั ษณะ สว นประกอบ ระดับเสยี งและหนา ท่ขี อง
เครอ่ื งดนตรีไทย
ม.5/2 บอกวธิ กี ารดแู ลรักษาเครื่องดนตรไี ทย
สาระสาํ คญั
ปพาทยม อญ เขามาเผยแพรในประเทศไทยตงั้ แตสมยั กรงุ ศรีอยุธยา พรอมกับการอพยพของชาวมอญ
ที่เขามาอยใู นจงั หวดั ปทมุ ธานี แตเดิมมกี ารประสมวงเฉพาะเคร่ืองดนตรีมอญเทาน้ัน ตอมามีการนําเครื่องดนตรี
ของไทยเขามาประสมวง แบงไดเปน 3 ขนาด คอื วงปพ าทยม อญเครือ่ งหา วงปพาทยมอญเคร่ืองคู และวงปพาทยมอญ
เครื่องใหญ แตในปจจุบันมีการประสมวงปพาทยมอญแบบพิเศษ โดยพัฒนาไปตามความนิยมของสังคม และ
ยงั มีการประสมวงในลกั ษณะพเิ ศษสาํ หรับใชในพธิ ีกรรมของมอญ คือ พธิ รี าํ เจา พธิ รี าํ สามถาด และพิธีราํ ผี
จดุ ประสงคการเรียนรู
1. นักเรยี นอธบิ ายเกีย่ วกบั ประวัติความเปนมาของปพ าทยมอญในประเทศไทยไดถ ูกตอง
2. นกั เรยี นอธิบายเก่ียวกับเครอ่ื งดนตรใี นวงปพ าทยมอญไดถูกตอง
3. นักเรียนอธิบายเกี่ยวกบั การประสมวงปพ าทยมอญประเภทตางๆไดถูกตอง
17
สาระการเรยี นรู
1. ประวตั ทิ มี่ าของปพ าทยม อญในประเทศไทย
2. เครอื่ งดนตรีในวงปพาทยม อญ
3. การประสมวงปพ าทยม อญ
กจิ กรรมการเรียนการสอน
ขัน้ นําเขา สูบทเรยี น
1. ครูและนักเรียนรวมกันสนทนา เร่ือง ปพาทยมอญ แลวใหนักเรียนยกตัวอยางช่ือ
เคร่ืองดนตรีในวงปพาทยมอญที่นักเรียนรูจักหรือเคยไดยิน จากน้ันครูใหขอมูล
ทถ่ี ูกตอ งเพม่ิ เตมิ
ขน้ั ปฏิบัติกิจกรรมการเรียนการสอน
2. ครูใหน กั เรียนทําแบบทดสอบวัดความรคู วามเขาใจในภาคทฤษฎี กอนเรียน เร่ือง การบรรเลง
เพลงมอญ
3. ครูใหตัวแทนนักเรียนออกมารับเอกสารประกอบการเรียนการสอน เรื่อง การบรรเลง
เพลงมอญ และใบความรูที่ 1 เรอ่ื ง ประวัตคิ วามเปน มาของปพาทยมอญในประเทศไทย
4. ครอู ธิบายประวัตคิ วามเปนมาของปพ าทยมอญในประเทศไทยใหนักเรียนฟง
5. นักเรียนศึกษาและทําความเขาใจในเอกสารประกอบการเรียนการสอน เรื่อง การบรรเลง
เพลงมอญ บทที่ 1 ในหวั ขอ ประวตั คิ วามเปนมาของปพาทยมอญในประเทศไทย
6. ครูใหนักเรียนชวยกันเลาประวัติความเปนมาของปพาทยมอญในประเทศไทย โดยครู
ใหข อ มูลเพ่ิมเตมิ ในสว นที่ไมสมบรู ณ
7. ครูแจกใบความรทู ่ี 2 เรอ่ื ง เคร่ืองดนตรีในวงปพ าทยม อญ
8. ครูอธบิ ายถึงรายละเอยี ดของเคร่อื งดนตรีแตละช้นิ ในวงปพ าทยมอญใหนักเรยี นฟง
9. นักเรียนศึกษาและทําความเขาใจในเอกสารประกอบการเรียนการสอน เร่ือง การบรรเลง
เพลงมอญ บทท่ี 1 ในหัวขอ เครอื่ งดนตรีในวงปพ าทยมอญ
10. ครูใหนักเรียนแบงกลุม และออกมาชวยกันอธิบายรายละเอียดของเคร่ืองดนตรีในวง
ปพาทยม อญ กลมุ ละ 1 ชนิ้ โดยครูใหข อมลู เพิม่ เติมในสว นที่ไมสมบรู ณ
11. ครแู จกใบความรทู ี่ 3 เรื่อง การประสมวงปพ าทยมอญ
12. ครูอธิบายถงึ รปู แบบการประสมวงปพาทยม อญใหนักเรยี นฟง
13. นักเรียนศึกษาและทําความเขาใจในเอกสารประกอบการเรียนการสอน เรื่อง การบรรเลง
เพลงมอญ บทท่ี 1 ในหวั ขอ การประสมวงปพาทยม อญ
14. ครูสุมใหนักเรียนทีละกลุมออกมาอธิบายถึงรูปแบบการประสมวงปพาทยมอญเปนวง
ตางๆ วงละ 1 กลุม โดยครูใหขอ มูลเพิม่ เติมในสว นที่ไมส มบรู ณ
18
15. ครูใหนักเรียนชวยกันบอกถึงความสําคัญ และประโยชนของการเรียน เรื่อง ประวัติ
ปพ าทยม อญ และเครอ่ื งดนตรใี นวงปพ าทยมอญ
16. ครูชมเชยนักเรียนท่ีตั้งใจเรียน และตักเตือนนักเรียนท่ียังไมต้ังใจเรียน โดยอธิบายถึง
ประโยชนและคุณคา ของการเรียนดนตรไี ทย เพอื่ ใหนักเรียนเกดิ ความซาบซ้ึง
ข้นั สรปุ
17. ครูและนักเรียนรวมกันสรุปประวัติความเปนมาของปพาทยมอญในประเทศไทย
เคร่อื งดนตรใี นวงปพ าทยมอญ และการประสมวงปพ าทยม อญ
สื่อการเรยี นการสอน
1. เอกสารประกอบการเรียนการสอน เรอ่ื ง การบรรเลงเพลงมอญ
2. ใบความรทู ี่ 1 เร่อื ง ประวัตคิ วามเปน มาของปพ าทยมอญในประเทศไทย
3. ใบความรทู ี่ 2 เร่อื ง เคร่ืองดนตรีในวงปพ าทยม อญ
4. ใบความรทู ี่ 3 เร่ือง การประสมวงปพ าทยมอญ
5. แบบทดสอบวัดความรูความเขา ใจในภาคทฤษฎี กอนเรียน
การวัดผลและประเมินผลการเรยี นรู
1. วิธกี ารวดั และประเมินผล
- การทดสอบวัดความรูความเขาใจในภาคทฤษฎี กอนเรยี น
เรื่อง การบรรเลงเพลงมอญ
- การสังเกตพฤตกิ รรมการเรยี น และประเมนิ ผล
2. เครอื่ งมอื การวัดผลและประเมินผล
- แบบทดสอบวดั ความรูความเขาใจในภาคทฤษฎี กอ นเรยี น
เรอื่ ง การบรรเลงเพลงมอญ
- แบบสังเกตพฤตกิ รรมการเรียน
3. เกณฑการวดั ผลและประเมนิ ผล
ไดชว งคะแนนเฉลย่ี รอ ยละ 80 - 100 ระดับคณุ ภาพ ดมี าก
ไดชวงคะแนนเฉลยี่ รอยละ 70 - 79 ระดบั คณุ ภาพ ดี
ไดช ว งคะแนนเฉลี่ยรอยละ 50 - 69 ระดบั คุณภาพ พอใช
ไดช วงคะแนนเฉลีย่ รอ ยละ 0 - 49 ระดบั คุณภาพ ควรปรับปรุง
19
แหลงการเรยี นรู
- ภูมปิ ญ ญาทองถ่ิน - หองโสตทศั นวสั ดุอปุ กรณ
- หองสมุดดนตรขี องสถาบนั ตา ง ๆ - วิทยากร
- โรงละครแหง ชาติ - แหลง ชมุ ชน
- พิพธิ ภณั ฑส ถานแหง ชาติ - ฯลฯ
ขอเสนอแนะ
นักเรียนควรหาความรูเพ่ิมเติมจากสื่อตางๆ เชน อินเตอรเน็ต หองสมุด ตําราทางวิชาการ ครู
ผูเ ชี่ยวชาญ ฯลฯ เพ่อื สามารถนาํ ไปประกอบกิจกรรมเน่อื งในโอกาสสําคัญตางๆ ท้งั ในและนอกสถานท่ี
20
เกณฑก ารประเมนิ และการใชแบบประเมินผล
เกณฑการประเมินนี้ เปนการประเมินผลแบบรายบุคคล ท่ีมีครูผูสอนทําหนาที่ประเมิน โดยจะตอง
สงั เกตพฤติกรรมการเรยี นของนกั เรียนที่เขารบั การประเมินอยางละเอียด ตามรายการประเมินและเกณฑการให
คะแนนทรี่ ะบุไว โดยผูประเมนิ ตอ งปฏิบัตดิ งั น้ี
1. ศึกษาทําความเขาใจเก่ียวกับรายการประเมิน และเกณฑการใหคะแนนท่ีระบุไวอยาง
ละเอียดเพือ่ ใหไ ดผลการประเมนิ ทีถ่ ูกตองตามเกณฑท ีก่ าํ หนดไว
2. สงั เกตพฤติกรรมการเรียนของนักเรียนและเขียนคะแนนตามระดับคุณภาพท่ีระบุในเกณฑ
การใหค ะแนนลงในชองคะแนน
3. รวมคะแนนจากแบบประเมิน หลังจากเสร็จส้ินการสังเกตพฤติกรรมการเรียนรู เร่ือง
ประวัตปิ พ าทยมอญ และเครอื่ งดนตรีในวงปพ าทยมอญ
การประเมนิ และการใหค ะแนน
การประเมินจะใหคะแนนตามเกณฑการประเมิน โดยใชวิธีการประเมินผลตามสภาพจริง ที่มีระดับ
คะแนน 3 , 2 และ 1 ตามลาํ ดับความถูกตองตามเกณฑการใหค ะแนน
วตั ถปุ ระสงคของการประเมิน
1. เพอ่ื ประเมินพฤติกรรมการเรยี นของนกั เรียนในดานตา งๆเปน รายบุคคล
2. เพือ่ ประเมินความรูของนักเรียน เร่อื ง ประวัติความเปนมาของปพาทยมอญในประเทศไทย
3. เพ่อื ประเมินความรูของนักเรียน เร่อื ง เคร่อื งดนตรีในวงปพาทยมอญ
4. เพ่อื ประเมนิ ความรูข องนักเรียน เร่ือง การประสมวงปพ าทยมอญประเภทตางๆ
5. เพ่อื ประเมนิ ความใฝเรียนรขู องนักเรียนในหองเรียน
21
แบบประเมินผลการเรียน หนว ยการเรียนรูท ่.ี ..5... เร่อื ง...การบรรเลงเพลงมอญ...
แผนการจัดการเรียนรทู ่.ี ..1... เร่ือง...ประวัติปพ าทยมอญ และเครื่องดนตรใี นวงปพาทยมอญ...
รายวิชา...ปพ าทย 4... รหัสวิชา...ศ 32210... ช้นั มัธยมศกึ ษาปท ี่...5...
คําช้ีแจง ใหครูผูสอนใสคะแนนท่ีเหมาะสมใหตรงกับการปฏิบัติของนักเรียน โดยใชเกณฑการประเมิน และ
การใหคะแนนผลการเรียนท่ีระบุไวใ นคูมือการใชเ อกสารประกอบการเรียนการสอน
ดานความรู
ลํา ัดบ ี่ทชื่อ - สกุล รวม ระดบั
คะแนน คณุ ภาพ
ประวั ิตความเปนมาของ
ปพาทยมอญในประเทศไทย
เคร่ืองดนตรีในวง
ปพาทยมอญ
การประสมวง ปพาทยมอญ
ประเภทตาง ๆ
(3) (3) (3) (9)
1 ระดับคณุ ภาพ สรุปผลประเมินดานความรู
2 ดมี าก ระดบั ดมี าก = ...... คน
3 ดี ระดับดี = ....... คน
4 พอใช ระดบั พอใช = ...... คน
5 ปรับปรงุ ระดับปรบั ปรงุ = ....... คน
6
7
8
9
10
เกณฑค ุณภาพ
ระดับ 4 = 8 - 9
ระดับ 3 = 6 - 7
ระดบั 2 = 4 - 5
ระดบั 1 = 1 - 3
22
เกณฑก ารประเมนิ และการใหคะแนน การประเมินผลการสงั เกตพฤติกรรม
รายการประเมิน 3 ระดบั คะแนน 1
1. ความขยันหม่นั มคี วามขยนั หมนั่ เพยี ร 2 ไมม ีความขยันหม่นั
เพียร ในการเรียน หมั่น เพียร และไมม ีการ
ฝก ฝนทบทวนความรู มคี วามขยันหม่ันเพียร ทบทวนความรู
2. ความรับผดิ ชอบ อยางสมาํ่ เสมอ ในการเรยี น แตไมคอย
ฝก ฝนทบทวนความรู ไมม ีความรบั ผิดชอบใน
3. การตรงตอ เวลา มคี วามรับผดิ ชอบ ทุกๆอยางท่ีไดรับ
มคี วามเอาใจใสในสิ่งที่ มคี วามรบั ผดิ ชอบในสง่ิ มอบหมาย
4. ความซือ่ สตั ย ไดร ับมอบหมายดีมาก ท่ไี ดรบั มอบหมายเปน เขาเรยี นสายเปน ประจาํ
สุจริต บางคร้ัง และไมต รงตอเวลาท่ีมี
มีความตรงตอเวลาใน เขา หอ งเรียนชาบา ง การนดั หมาย
5. มีจิตสาธารณะ การเขา หองเรยี น และ และมาสายเม่ือมีการ
เมือ่ มีการนัดหมายเปน นดั หมายเปน บางครงั้ ไมรักษากฎระเบียบและ
อยางดี ขอตกลง
มีความซ่ือสัตย
มีความซื่อสัตย อยใู น พอสมควร และไม เปนผูท ่ไี มม ีจิต
กฎระเบยี บ และ รักษากฎระเบียบ และ สาธารณะ ไมมคี วาม
ขอ ตกลงในหองเรียนดี ขอตกลงเปน บางครงั้ เอ้อื เฟอเผ่อื แผ
มาก เปน ผทู ม่ี จี ิตสาธารณะ
มีความเอือ้ เฟอ เผื่อแผ
เปน ผทู มี่ ีจิตสาธารณะ พอสมควร
มคี วามเอ้อื เฟอ เผื่อแผ
เปน อยางมาก
23
แบบประเมนิ ผลการสังเกตพฤติกรรมการเรียน
หนวยการเรียนรูที่...5... เรอื่ ง...การบรรเลงเพลงมอญ...
แผนการจดั การเรียนรูท.่ี ..1... เรื่อง...ประวัตปิ พาทยมอญ และเครื่องดนตรีในวงปพาทยมอญ...
รายวิชา...ปพาทย 4... รหสั วิชา...ศ 32210... ช้ันมัธยมศกึ ษาปท่.ี ..5...
คาํ ชแี้ จง ใหครูผสู อนประเมินพฤติกรรมการเรียนของนักเรียนเปนรายบุคคลโดยใชวิธีสังเกตในขณะดําเนินการสอน
แลวใสคะแนนท่ีเหมาะสม ใหตรงกับการพฤติกรรมของนักเรียน โดยใชเกณฑการประเมิน และการใหคะแนน
การสงั เกตพฤติกรรมการเรียนท่ีระบุไวใ นคูมือการใชเอกสารประกอบการเรียนการสอน
ลํา ัดบ ่ีท
ความข ัยนหม่ันเ ีพยร
ความรับ ิผดชอบ
การตรง ตอเวลา
ความ ่ืซอสัต ยสุจริต
มีจิตสาธารณะ
รวมคะแนน
ระ ัดบ ุคณภาพ
ชอื่ - สกลุ
(3) (3) (3) (3) (3) (15)
1
2 ระดบั คณุ ภาพ สรุปผลประเมินดานคุณลกั ษณะ
3 ดีมาก ระดบั ดีมาก = ...... คน
4 ดี ระดับดี = ....... คน
5 พอใช ระดับพอใช = ...... คน
6 ปรับปรุง ระดบั ปรับปรุง = ....... คน
7
8
9
10
เกณฑค ณุ ภาพ
ระดบั 4 = 13 - 15
ระดบั 3 = 9 - 12
ระดับ 2 = 5 - 8
ระดับ 1 = 1 - 4
24
ภาคผนวก
25
แบบทดสอบวดั ความรคู วามเขา ใจในภาคทฤษฎี กอนเรียน
เร่อื ง การบรรเลงเพลงมอญ รายวิชา ปพาทย 4 ชนั้ มธั ยมศึกษาปท ี่ 5
กลมุ สาระการเรียนรวู ชิ าชพี ปพาทย
คําช้แี จง 1. แบบทดสอบฉบับน้ีมที ัง้ หมด 30 ขอ
2. ขอสอบแตล ะขอ มีคาํ ตอบใหเ ลือก 4 คาํ ตอบ
3. ใหนักเรียนทําเครื่องหมายกากบาท (X) ลงในชอง ก ข ค หรือ ง ที่ถูกตอง ที่สุดเพียง
คาํ ตอบเดียวลงในกระดาษคําตอบ
1. ปพ าทยม อญเขามาเผยแพรใ นประเทศไทยตงั้ แตส มัยใด
ก. สมัยกรุงสโุ ขทัย
ข. สมยั กรุงศรีอยธุ ยา
ค. สมัยกรุงธนบุรี
ง. สมยั กรุงรตั นโกสนิ ทร
2. วงปพ าทยมอญในระยะแรกประกอบดวยเคร่อื งดนตรีช้ินใดบาง
ก. ระนาดเอก ปมอญ ตะโพนมอญ เปง มาง ฉาบใหญ
ข. ระนาดเอก ฆองมอญ ปมอญ ตะโพนมอญ ฉาบใหญ
ค. ฆอ งมอญ ปม อญ ตะโพนมอญ เปงมาง ฉาบใหญ
ง. ฆองมอญ ปม อญ ตะโพนมอญ ฉิง่ ฉาบใหญ
3. วงปพาทยมอญเริ่มปรากฏใหเห็นเปนลักษณะวงที่ชัดเจนเพราะใคร ที่เปนผูนําเอาฆองมอญมาบรรเลง
ประกอบการราํ ผใี นชุมชนมอญจังหวัดปทมุ ธานี
ก. นายสี (ไมท ราบนามสกุล)
ข. นายเจ้นิ ดนตรีเสนาะ
ค. นายสุม ดนตรีเจรญิ
ง. หลวงประดษิ ฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง)
4. รานฆองมอญแบบโบราณ ทางหวั โคงดานซา ยมอื ของผูบ รรเลงนยิ มแกะสลกั เปน รปู อะไร
ก. หงส
ข. ครฑุ
ค. กินนร
ง. พระ
26
5. หัวโคง ของรา นฆอ งมอญดา นซายมือของผูบรรเลงมชี ่อื เรยี กวาอะไร
ก. หนา พระ
ข. หางหงส
ค. หางแมงปอ ง
ง. หางกินนร
6. ลกู ฆอ งมอญวงใหญมีทั้งหมดกีล่ ูก
ก. 14 ลูก
ข. 15 ลูก
ค. 16 ลูก
ง. 17 ลกู
7. ขอใดไมใ ชการประสมวงปพาทยมอญ
ก. วงปพ าทยม อญเครือ่ งหา
ข. วงปพ าทยม อญเคร่ืองหก
ค. วงปพ าทยม อญเคร่อื งคู
ง. วงปพาทยม อญเครื่องใหญ
8. ขอ ใดไมใชเ ครอื่ งดนตรีในวงปพ าทยมอญเคร่ืองหา
ก. ระนาดเอก
ข. ระนาดทมุ
ค. ตะโพนมอญ
ง. เปง มางคอก
9. วงปพ าทยม อญเครื่องคูมเี คร่ืองดนตรชี ิน้ ใดบาง ท่เี พ่ิมขน้ึ มาจากวงปพาทยมอญเคร่ืองหา
ก. ฆองมอญวงเล็ก และระนาดทมุ
ข. ระนาดเอกเหล็ก และระนาดทุม เหล็ก
ค. เปงมาง และโหมง
ง. ระนาดทมุ และเปงมาง
10. การประสมวงปพ าทยมอญเครอ่ื งคูเ กดิ ขน้ึ ในสมยั ใด
ก. รัชกาลที่ 2
ข. รัชกาลที่ 3
ค. รัชกาลที่ 4
ง. รชั กาลที่ 5
27
11. ขอ ใดไมใ ชพ ธิ กี รรมของชาวมอญ
ก. พิธรี าํ บายศรี
ข. พิธรี าํ เจา
ค. พธิ ีรําสามถาด
ง. พิธีราํ ผี
12. ลูกฆองมอญวงใหญมีการขา มเสยี งระหวางลกู ทเี่ ทาใดบาง
ก. ระหวางลูกท่ี 1 กับลกู ที่ 2 และลกู ที่ 4 กบั ลูกท่ี 5
ข. ระหวางลกู ที่ 2 กบั ลูกท่ี 3 และลกู ที่ 5 กบั ลูกท่ี 6
ค. ระหวางลูกท่ี 3 กบั ลกู ท่ี 4 และลกู ท่ี 6 กับลูกที่ 7
ง. ระหวา งลูกท่ี 4 กับลูกท่ี 5 และลกู ที่ 7 กบั ลกู ที่ 8
13. คเู สยี งเดยี วกนั (คูแปด) ของฆองมอญวงใหญมีท้งั หมดก่ีคู
ก. 4 คู
ข. 6 คู
ค. 8 คู
ง. 10 คู
14. คูเ สยี งตางเสียง (คหู ก) ของฆองมอญวงใหญมที ้ังหมดกี่คู
ก. 10 คู
ข. 11 คู
ค. 12 คู
ง. 13 คู
15. คูถางเสยี งเดียวกนั (คู 15) ของฆอ งมอญวงใหญมีท้งั หมดกคี่ ู
ก. 1 คู
ข. 2 คู
ค. 3 คู
ง. 4 คู
16. คถู างตางเสียง (คู 10) ของฆอ งมอญวงใหญม ีทง้ั หมดกค่ี ู
ก. 2 คู
ข. 4 คู
ค. 6 คู
ง. 8 คู
28
17. จากกระแสคาํ บอกเลา บุคคลทานใดทไี่ มไดแ บกหามฆองมอญวงแรกเขามาในประเทศไทย
ก. นายสี (ไมทราบนามสกุล)
ข. นายเจน้ิ ดนตรเี สนาะ
ค. นายสุม ดนตรีเจริญ
ง. หลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง)
18. “ฆองมอญ” ภาษามอญเรยี กวา อะไร
ก. ปา ตกาง
ข. ปาตกะลา
ค. ปาตนาม
ง. ปา ตจยา
19. เสยี งของฆองมอญวงใหญลูกแรก (ลูกทงั่ ) ทางซา ยมอื ของผูต ี ตรงกับโนตเสียงใด
ก. โด
ข. เร
ค. มี
ง. ซอล
20. เสยี งของฆอ งมอญวงใหญลกู สุดทา ย (ลกู ยอด) ทางขวามือของผูตี ตรงกบั โนต เสียงใด
ก. เร
ข. มี
ค. ซอล
ง. ที
21. ขอ ใดไมใ ชส วนประกอบของฆอ งมอญ
ก. หูระวงิ
ข. โขนฆอง
ค. ลกู มะหวด
ง. เทาฆอง
22. เสยี ง ซฺ หรือ ซอลตํา่ หมายถึงขอ ใด
ก. เสยี งของลกู ฆองมอญลูกท่ี 1 นบั จากซา ยมือของผูบรรเลง
ข. เสียงของลูกฆองมอญลกู ท่ี 2 นับจากซา ยมอื ของผบู รรเลง
ค. เสยี งของลกู ฆองมอญลกู ท่ี 3 นบั จากซา ยมือของผูบรรเลง
ง. เสยี งของลกู ฆองมอญลูกท่ี 4 นบั จากซายมอื ของผูบรรเลง
29
23. เสียง ดํ หรือ โดสงู หมายถงึ ขอ ใด
ก. เสียงของลูกฆองมอญลูกท่ี 7 นบั จากซายมือของผบู รรเลง
ข. เสียงของลูกฆอ งมอญลูกท่ี 8 นบั จากซายมือของผบู รรเลง
ค. เสียงของลูกฆองมอญลกู ท่ี 9 นบั จากซา ยมือของผูบรรเลง
ง. เสยี งของลูกฆองมอญลูกที่ 10 นับจากซายมือของผูบรรเลง
24. ขอใดคอื ความหมายของเพลงประจําวัด
ก. ความเจริญรงุ เรอื งในวัด
ข. บรรเลงเพอ่ื เปน การประโคมทว่ี ดั
ค. การใหความเคารพสงิ่ ศกั ดิ์สิทธิภ์ ายในวดั
ง. การเชญิ สิ่งศกั ดิ์สทิ ธ์ิทเี่ ปน มิ่งขวญั ในวัด
25. เพลงประจําวัดใชเ ครือ่ งดนตรชี ิ้นใดบรรเลงขึ้นนาํ เปน ชนิ้ แรก
ก. ฆอ งมอญวงใหญ
ข. ตะโพนมอญ
ค. โหมง
ง. ระนาดเอก
26. เพลงประจาํ วัดใชเครื่องดนตรชี ้นิ ใดบางบรรเลงกาํ กบั จงั หวะหนา ทบั
ก. ตะโพนมอญ และเปงมางคอก
ข. ตะโพน และกลองสองหนา
ค. ตะโพน และกลองทัด
ง. กลองแขก
27. เพลงประจาํ บา น ชาวมอญใชบรรเลงในงานอะไร
ก. งานศพ
ข. งานบวช
ค. งานทาํ บุญบา น
ง. ถกู ทุกขอ
28. ขอใดคอื ความหมายของเพลงประจําบา น
ก. การเชิญสง่ิ ศกั ดสิ์ ิทธทิ์ ีเ่ ปนมิง่ ขวญั
ข. ความเจริญรงุ เรือง
ค. การใหความเคารพสิง่ ศกั ด์ิสทิ ธ์ิ
ง. บรรเลงเพ่ือเปน การประโคมทีบ่ า น
30
29. เพลงประจําบานจัดอยใู นเพลงประเภทใด
ก. เพลงพิธีกรรม
ข. เพลงเรอ่ื ง
ค. เพลงโหมโรง
ง. เพลงประกอบการแสดง
30. เนอื้ ของหนาทบั ทใ่ี ชตกี าํ กับทํานองเพลงประจาํ บา นมีก่ปี ระโยค
ก. 2 ประโยค
ข. 4 ประโยค
ค. 6 ประโยค
ง. 8 ประโยค
31
ใบความรทู ่ี 1
เร่อื ง ประวตั ิความเปน มาของปพ าทยมอญในประเทศไทย
ประวัตคิ วามเปน มาของปพ าทยม อญในประเทศไทย
ปพาทยมอญเปนศิลปะแขนงหนึ่งที่ชนชาติมอญนําเขามาเผยแพรในประเทศไทยตั้งแตครั้งสมัย
กรงุ ศรอี ยุธยาแตไมปรากฏรูปแบบของวงที่ชัดเจน วงปพาทยมอญเริ่มปรากฏใหเห็นเปนลักษณะวงชัดเจน เมื่อนายสี
เปนนักดนตรีปพาทยมอญที่อพยพเขามาอยูในจังหวัดปทุมธานี ไดนําเอาฆองมอญมาบรรเลงประกอบการรําผี
ในหมูชุมชนมอญจังหวัดปทุมธานี และไดสืบทอดการบรรเลงเพลงมอญใหกับลูกหลานในตระกูลแตไมไดมีการ
เผยแพรใหกับผอู ่นื จนเมอ่ื นายสเี สยี ชีวติ นายเจนิ้ ผูเปนบุตรจึงไดส ืบสานการบรรเลงตอมา โดยไดจัดต้ังวงปพาทยมอญข้ึน
ในจงั หวัดปทุมธานี ในระยะแรกวงปพาทยมอญ ประกอบดวย ฆองมอญ ปมอญ ตะโพนมอญ เปงมาง และ
ฉาบใหญ
วงปพาทยมอญระยะแรก
ทม่ี า : วิสุทธิ์ จุยมา
ตอ มาปพ าทยม อญไดม ีการเผยแพรไปสูนักดนตรีในชุมชนอ่ืนๆ จากการท่ีนายเจิ้นไดไปเปนทหารเรือและ
ไดรับพระราชทานเปนทหารมหาดเล็กประจําพระองคของสมเด็จพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟาบริพัตรสุขุมพันธ
กรมพระนครสวรรค วรพินจิ อยใู นวังบางขนุ พรหม และเม่ือมีการบรรเลงประชันวงปพาทยมอญในวังบางขุนพรหม
นายเจิ้นไดมีโอกาสแสดงฝมือการบรรเลงปพาทยมอญให สมเด็จพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟาบริพัตรสุขุมพันธ
กรมพระนครสวรรค วรพินิจ ไดทอดพระเนตร หลังจากนั้นปพาทยมอญของนายเจ้ินจึงไดมีการเผยแพรเปนท่ีรูจัก
ของนกั ดนตรีปพาทยมอญและคนท่วั ไป
32
นอกจากนายเจิ้นทเี่ ปนผูเผยแพรว งปพ าทยมอญใหกับสายวังบางขุนพรหมแลว ครูสุมผูมีความสามารถ
ในการบรรเลงปพาทยมอญอีกทานหนึ่งซ่ึงเปนนักดนตรีวงเดียวกับนายเจิ้นเม่ือคร้ังที่ไปอยูกับหลวงประดิษฐ
ไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ไดมีการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมการบรรเลงกับหลวงประดิษฐไพเราะจนเปนที่รูจัก
กันทั่วไปในกรุงเทพฯและปริมณฑลทําใหปพาทยมอญเร่ิมมีบทบาท และเขามามีบทบาทในวัฒนธรรมของไทย
โดยเฉพาะวัฒนธรรมงานศพท่ีวงปพาทยมอญเขาไปเปนสวนหน่ึงในงานศพมาจนถึงปจจุบัน (สายสุนีย หะหวัง,
2555, หนา 286 - 287)
33
ใบความรทู ี่ 2
เรอื่ ง เครอ่ื งดนตรีในวงปพาทยม อญ
เคร่ืองดนตรใี นวงปพาทยมอญ
เครอ่ื งดนตรีในวงปพ าทยม อญสว นใหญเหมือนกับเครื่องดนตรีในวงปพาทยของไทย จะมีเพียงบางชิ้นที่มี
ความแตกตาง และมคี วามเปนเอกลกั ษณของปพ าทยม อญ วงปพ าทยม อญประกอบดวย
เคร่ืองดนตรี ดังนี้
1. ฆองมอญ
ฆองมอญเปนฆองวงที่ตั้งโคงขึ้นไปทั้ง 2 ขาง ไมวางวงราบไปกับพ้ืนเหมือนฆองวงของไทย
รา นฆอ งมอญมักประดษิ ฐตกแตงอยางสวยงาม เชน แกะสลกั เปนลวดลายปด ทองประดับกระจก รานฆองมอญ
โบราณทางหัวโคงดานซายมือของผูตีนิยมแกะสลักเปนรูปตัวกินนร เรียกวา “หนาพระ” ทางปลายโคงดานขวา
ของผูตีแกะสลักเปนรูปปลายหางของกินนร เรียกวา “หางหงส” ตรงกลางโคงแกะสลักเปนลายกนกปดทอง
ประดับกระจก มีเทา (ฐาน) รองตรงกลางโคงเหมือนเทาระนาดเอกและแกะสลักเปนรูปกินนรตัวเล็ก หนาอัดไว
ตรงขาขวาของกนิ นรตัวใหญท างซา ยมือรูปหนึ่ง กับทางขวามอื อกี รปู หนงึ่ ปจ จบุ ันแบบอยา งไดเปลี่ยนแปลงไปบาง
ลกู ฆอ งมอญหลอดวยทองเหลอื งเปนทรงกระบอกรูปฉัตร มีปุมอยูกลางคลายกับลูกฆองของไทย
ฆองมอญมีลูกฆอง 15 ลูก เจาะรูลูกฆองทางขอบฉัตรลูกละ 4 รู ใชเชือกหนังรอยผูกกับรานฆองใหปุมลูกฆอง
อยดู า นนอก ผูกเรียงลําดับจากลกู ตน ไปหาลูกยอด (ลูกใหญไปหาลูกเล็ก) เรียงตามลําดับเสียงจากเสียงตํ่า (ซายมือ
ของผูบรรเลง) ไปหาเสียงสูง (ขวามือของผูบรรเลง) การเรียงเสียงของฆองมอญวงใหญนั้นมีลักษณะเฉพาะ คือ
มกี ารเวน เสยี งหรือขามระหวางเสยี งสองเสยี งทเ่ี รียกวา “หลุม” โดยหลุมปรากฏข้ึนในฆองมอญวงใหญจํานวน 2 หลุม
หลุมแรกอยูระหวางลูกฆองลูกท่ี 2 และลูกที่ 3 และหลุมที่สองอยูระหวางลูกฆองลูกท่ี 5 และลูกท่ี 6 ไมตีฆองมอญ
ทําดวยไมเนื้อแข็ง ขนาดกวางประมาณ 4 เซนติเมตร ยาวประมาณ 25 เซนติเมตร ปลายไมตีพันดวยเชือก
แลว ใชผา หมุ เชือกไวอกี ช้นั หน่งึ ยาวลงมาจากปลายไมประมาณ 12 - 15 เซนติเมตร เพื่อใหเสียงนุม (พิศาล บุญผูก,
2558, หนา 43)
ฆอ งมอญแตเดิมมีเพียงฆองมอญวงใหญเทานั้น แตเม่ือไดมีการประดิษฐฆองวงของไทยขึ้นเปน
2 ขนาด คือ ฆองวงใหญและฆองวงเล็ก จึงไดมีผูคิดสรางวงฆองมอญข้ึนเปน 2 ขนาดเหมือนกัน คือ ฆองมอญ
วงใหญและฆองมอญวงเล็ก (วรี ะ พันธเุ สอื , 2558, หนา 64,92)
34
ฆอ งมอญวงใหญ
ท่มี า : วสิ ทุ ธิ์ จุยมา
ฆองมอญวงเล็ก
ท่มี า : วสิ ุทธ์ิ จยุ มา
2. ระนาดเอก
ระนาดเอกเปนเครื่องดนตรีประเภทตี สันนิษฐานวาแตเดิมคงนําไมท่ีทําอยางกรับหลายๆอัน
วางเรียงตีใหเกิดเสียงอยางหยาบๆข้ึนกอน แลวคิดทําไมรองเปนรางวางเรียงไป ตอมาจึงประดิษฐดัดแปลงใหมี
ความลดหลนั่ กัน วางบนรางเพ่ือใหอุมเสียงได จากนั้นจึงใชเชือกรอยไมกรับขนาดตางๆนั้นใหติดกัน ขึงแขวนไว
บนราง ใชไ มตีใหเกิดเสียงกังวานไพเราะย่งิ ขน้ึ ใหช ือ่ วา “ระนาด”
ตอมามีผูคิดประดิษฐระนาดอีกชนิดหน่ึงใหมีเสียงทุม ฟงนุมไมแกรงกราวเหมือนอยางเกา จึงเรียก
ระนาดอยางใหมน ้ันวา “ระนาดทมุ ” และเรยี กระนาดอยา งเกา วา “ระนาดเอก”
ระนาดเอกถาตอ งการใหเสียงไพเราะนุมนวลมักนิยมทําดวยไมไผบง ถาตองการใหเสียงเกรียวกราว
มักนิยมทําดวยไมแกน เชน ไมมะคา ไมชิงชัน ลูกระนาดเอกมีจํานวน 21 ลูก ลูกทวน (อยูทางซายมือของผูตี)
ขนาดยาวประมาณ 39 เซนติเมตร กวางประมาณ 5 เซนตเิ มตร หนา ประมาณ 1.5 เซนติเมตร ลูกตอมาก็ลดหลั่น
กันลงไปจนถึงลูกที่ 21 หรือลูกยอด (อยูทางขวามือของผูตี) มีขนาดยาวประมาณ 29 เซนติเมตร ลูกระนาด
ทัง้ หมดรอยเชือกติดกันเปนผืนแขวนบนราง ซึ่งทําดวยไมเนื้อแข็งมีรูปคลายลําเรือ ดานหัวและทายโคงขึ้นเพื่อให
35
อุมเสียงมีแผนไมปดหัวและทายรางระนาดเรียกวา “โขน” วัดจากโขนหัวรางขางหน่ึงถึงโขนอีกขางหน่ึงยาว
ประมาณ 120 เซนตเิ มตร มฐี านรูปทรงสเ่ี หลีย่ มรองตรงสวนโคงตอนกลางเรียกวา “เทา”
ไมต รี ะนาดเอก ในสวนท่ีใชมือจับเหลาเปนกานใหเล็ก สวนปลายท่ีใชตีทําเปน 2 ชนิด ชนิดหนึ่ง
พนั ดวยผาชุบยางรกั บรรเลงใหเ สียงดังเกรียวกราวใชก ับวงปพาทยไ มแ ขง็ ไมตีอีกชนิดหน่ึงคิดทํากันขึ้นในรัชสมัย
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัว ทําดวยวัสดุซ่ึงนุมกวา โดยใชผาพันแลวถักดายสลับจนนุม บรรเลง
ใหเสยี งนุมนวล เมอื่ ผสมเขา วงเรียกวา “ปพ าทยไมนวม”
ระนาดเอกเปนเครื่องดนตรีหลักในการนําไปประสมวง เชน วงปพาทยเคร่ืองหา วงปพาทย
เครื่องคู วงปพาทยดึกดําบรรพ วงปพาทยมอญ หรือแมในวงมโหรีไมวาจะเปนวงเคร่ืองเล็ก วงเครื่องคู หรือ
วงเครอ่ื งใหญกใ็ ชร ะนาดเอกเปนหลักท้ังส้นิ (วรี ะ พันธเุ สือ, 2558, หนา 93 - 94)
ระนาดเอก
ท่ีมา : วสิ ทุ ธ์ิ จยุ มา
3. ระนาดทมุ
ระนาดทุมเปนระนาดชนิดหน่ึง สรางข้ึนในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัว เลียนแบบ
ระนาดเอก ลกู ระนาดทําดวยไมไผบง แตเหลาใหมีความกวางและยาวกวาลูกระนาดเอก ลูกระนาดทุมมีจํานวน
17 ถึง 18 ลูก ลูกตนยาวประมาณ 42 เซนติเมตร กวางประมาณ 6 เซนติเมตร ลูกตอมาก็ลดหล่ันจนถึงลูกยอด
มีความยาวประมาณ 34 เซนติเมตร กวางประมาณ 5 เซนติเมตร รางระนาดทุมมีรูปรางตางจากรางระนาดเอก คือ
คลายหีบไมแตเวากลาง มีโขนปดทางดานหัวและดานทาย วัดจากปลายโขนดานหนึ่งไปยังอีกดานหน่ึง ยาว
ประมาณ 124 เซนติเมตร ปากรางกวา งประมาณ 22 เซนติเมตร มเี ทาเตี้ยๆรอง 4 มุมราง หรืออาจติดลูกลอที่เทา
ทั้ง 4 ขางเพื่อใหเคล่ือนยายไดงาย ไมตีก็ประดิษฐแตกตางออกไปจากไมตีระนาดเอก โดยสวนปลายไมพันดวยผา
ใหโตและนมุ เพอ่ื ตีใหเกิดเสียงทุมเปนคนละเสียงกับระนาดเอก
ระนาดทุมใชบรรเลงในวงปพาทยท่ัวไป มีวิธีการบรรเลงที่เปนเอกลักษณแตกตางไปจากระนาดเอก
คือไมไดยึดการบรรเลงคู 8 เปนหลัก แตเปนการดําเนินทํานองท่ีลอขัดกับระนาดเอกทําใหเกิดความสนุกสนาน
นาฟงยง่ิ ขึน้ (วีระ พนั ธุเสอื , 2558, หนา 94 - 95)
36
ระนาดทมุ
ทมี่ า : วสิ ทุ ธ์ิ จุยมา
4. ระนาดเอกเหล็ก
ระนาดเอกเหล็กเปนระนาดชนิดหนึ่ง สรางข้ึนภายหลังระนาดเอก แตลูกระนาดทําดวย
ทองเหลือง ระนาดเหล็กน้ีสรางขึ้นตามแนวระนาดเอก จึงเรียกวา “ระนาดเอกเหล็ก” ใชบรรเลงผสมใน
วงปพาทยเครือ่ งใหญ (วรี ะ พันธเุ สอื , 2558, หนา 95 - 96)
ระนาดเอกเหล็ก
ที่มา : วิสุทธ์ิ จุยมา
5. ระนาดทุมเหลก็
ระนาดทุมเหล็กเปนระนาดชนิดหนึ่งที่พระบาทสมเด็จพระปนเกลาเจาอยูหัวมีพระราชดําริ
ใหสรา งขน้ึ ลกู ระนาดทาํ อยา งเดยี วกบั ระนาดเอกเหลก็ แตม ขี นาดใหญก วาเพ่ือใหเปนเสียงทุมเลียนอยางระนาด
ทุม มีจํานวน 16 - 17 ลูก ลูกตนยาวประมาณ 35 เซนติเมตร กวางประมาณ 6 เซนติเมตร ลูกอื่นก็ลดหล่ัน
กันลงไปตามลําดับจนถึงลูกยอดยาวประมาณ 29 เซนติเมตร กวางประมาณ 5.5 เซนติเมตร ตัวรางระนาดยาว
ประมาณ 1 เมตร ปากรางกวางประมาณ 20 เซนติเมตร มีชานย่ืนออกไปท้ัง 2 ขางราง วัดความกวางรวมชาน
ท้ัง 2 ขางดวยประมาณ 36 เซนติเมตร มีเทารองรางเหมือนระนาดทุม 4 เทา ตัวรางสูงจากพื้นถึงขอบบน
(รวมทง้ั เทา) ประมาณ 26 เซนตเิ มตร ไมตีระนาดทุม เหล็กมลี ักษณะเหมอื นไมตีระนาดเอกเหล็ก ตางกันที่วงของ
แผนหนังและดามถือมขี นาดใหญกวา (วรี ะ พนั ธเุ สอื , 2558, หนา 96)
ระนาดทุมเหล็ก
ท่ีมา : วสิ ุทธิ์ จุย มา
37
6. ปม อญ
ปมอญเปนปชนิดหน่ึงมีลักษณะเปน 2 ทอนเหมือนปชวา แตขนาดใหญกวาและยาวกวา
ทอ นเลาปท าํ ดวยไมจ รงิ กลมเรยี ว ยาวประมาณ 50 เซนติเมตร ตอจากหัวของเลาปลงมาประมาณ 6 เซนติเมตร
กลึงเปนลูกแกวค่ัน ดานหนาเจาะรูเรียงนิ้ว 7 รู ดานหลังเจาะรูน้ิวคํ้า 1 รู สวนทอนลําโพงยาวประมาณ 23
เซนติเมตร ทําดวยทองเหลืองหรือโลหะอยางอ่ืน และทําเปนลูกแกวค่ันกลางเหมือนกัน ปากลําโพงกวาง
ประมาณ 10 เซนติเมตร มีใบบานกางออกเปนรัศมีกวางประมาณ 6 เซนติเมตร โดยรอบ ตามปกติเลาปกับ
ลาํ โพงท่ีสอดสวมเขา ดวยกันน้นั หลวมหลดุ ออกจากกนั ไดงาย จงึ ตอ งมีเชือกเสนหนึ่งผูกลําโพงทอนบนแลวโยงมา
ผกู กบั ตวั เลาปตอนบนเหนือลกู แกว ผกู เคยี นเปนทักษิณาวรรต ดว ยวธิ ีผกู เชือกท่เี รียกวา “ผูกเงื่อนสับปลาชอน”
เนอ่ื งจากปมอญใหญแ ละยาวกวาปไฉนและปช วา กําพวดของปจ ึงยาวกวาไปดวยตามสวน คือ ยาวประมาณ 8 - 9
เซนติเมตร และใหญกวากาํ พวดปชวาเล็กนอย มีแผนกะบังลมสําหรับกันริมฝปากผูเปาเชนเดียวกับปไฉนและปชวา
(วีระ พันธเุ สือ, 2558, หนา 97)
ปม อญ
ท่ีมา : วิสุทธิ์ จุยมา
7. โหมง 3 ใบ
โหมง 3 ใบเปนเครื่องดนตรีประเภทเครื่องตี ประกอบดวยกระจังโหมงเปนเสมือนราวแขวน
ประกอบดวย เสา หนากระจัง และไมถาง โดยใชเชือกรอยเพ่ือรั้งใหสวนประกอบตางๆเขาที่และต้ังอยูได โดยมี
ลูกโหมง 3 ใบ มีเสียงสูง เสียงกลาง และเสียงต่ํา เสียงสูงและเสียงกลางแขวนไวระดับสูงกวาเสียงตํ่า ใชตีเปน
เครือ่ งประกอบจงั หวะ (วีระ พันธเุ สอื , 2558, หนา 99)
38
โหมง 3 ใบ
ทม่ี า : วสิ ุทธ์ิ จุย มา
8. ตะโพนมอญ
ตะโพนมอญเปนเคร่ืองดนตรีประเภทเคร่ืองหนัง มีลักษณะคลายตะโพนของไทยแตขนาดใหญกวา
มีเสียงดังกังวานกวาตะโพนของไทย หุนตะโพนมอญยาวประมาณ 70 เซนติเมตร ภาษามอญหนาใหญเรียกวา
“เมิกโนก” ขนาดกวางประมาณ 42 เซนติเมตร หนาเล็กเรียกวา “เมิกโดด” ขนาดกวางประมาณ 35 เซนติเมตร
การโยงสายเรงเสียงดวยหนังเรียด มีหูหิ้วรอยถักดวยหนัง ๒ หู ตัวตะโพนดานลางผูกยึดติดกับสะพานของเทา
ตะโพนมอญที่ทําดวยไมเปนขาต้ังรองรับหุนตะโพนมอญ ท่ีหนากลองมีการติดขาวสุกบดผสมขี้เถาหรือวัสดุอื่น
เพื่อถวงเสียง ตะโพนมอญใชบรรเลงผสมในวงปพาทยมอญ มีหนาท่ีบรรเลงหนาทับกํากับจังหวะตางๆ บางครั้ง
ใชใ นวงปพาทยไทยเม่อื บรรเลงเพลงมอญ (วีระ พันธุเสือ, 2558, หนา 98)
ตะโพนมอญ
ท่มี า : วสิ ุทธิ์ จุย มา
9. เปงมางคอก
เปงมางคอกเปนกลองชนิดหน่ึง ใชในวงปพาทยมอญ ลูกเปงมางมีจํานวน 7 ลูก มีขนาดลดหล่ัน
กันลงไป เทียบเสียงสูงตํ่าเรียงลําดับดวยการติดท่ีถวงเสียงบริเวณหนากลอง แขวนเรียงเสียงท่ีคอกซึ่งทําดวยไม
เปนแผงตอกันเปนรูปคร่ึงวงกลมลอมตัวผูตีที่มีขนาดความสูงประมาณ 66 เซนติเมตร โคงเปนวงกวางประมาณ
116 เซนติเมตร ใชตีขดั สอดประสานกบั ตะโพนมอญ (วีระ พนั ธเุ สอื , 2558, หนา 100)
39
เปง มางคอก
ท่ีมา : วิสุทธ์ิ จุยมา
40
ใบความรทู ่ี 3
เรื่อง การประสมวงปพาทยมอญ
การประสมวงปพ าทยม อญ
อาจารยมนตรี ตราโมท อธิบายถึงลักษณะของปพาทยมอญโดยกลาวถึงเครื่องดนตรีมอญ และ
การประสมวงไวในหนังสือศิลปวัฒนธรรมไทยวา
“วงปพาทยมอญน้ีเปนเคร่ืองดนตรีประจําชาติรามัญอยางหน่ึง วงปพาทยมอญที่แทน้ันมีเครื่องบรรเลง
เทียบไดก บั เคร่อื งหา ของไทยเทานนั้ ” คือ
1. ปม อญ รูปรา งคลา ยปชวาแตใหญก วา และมีลําโพงทาํ ดว ยทองเหลอื ง
2. ระนาดเอก รปู รา งเหมอื นของไทย
3. ฆองมอญ ลักษณะของวงโคงข้ึนท้ังสองขาง ตัวรานฆองแกะสลักลวดลายปดทองประดับกระจก
งดงาม ทางดา นซายมือของคนตี มักแกะเปนรูปกนิ นรจับนาค เรียกวา “หนาพระ” (ลักษณะนามของฆองมอญ
เรียกได 2 แบบคอื วง หรือ โคง แตในเลม น้ีจะใชเ รียกวา โคง )
4. ตะโพนมอญ รปู รางคลา ยตะโพนไทยแตใหญก วา
5. เปงมางคอก มีหลายลูก (โดยมากมี 7 ลูก) เทียบเสียงสูงตํ่าเรียงลําดับแขวนกับคอกเปนวงลอมตัว
ผตู ี และมเี คร่ืองประกอบจงั หวะคอื ฉง่ิ ฉาบ โหมง เหมือนของไทย มาในสมัยหลังๆน้ี โหมงมักจะเพิ่มเปน
3 ลูก มีเสียงสงู ตาํ่ เปน 3 เสยี ง
วงปพาทยของมอญแตเดิมมีอยูเทาน้ี แมเวลาน้ีเมืองมอญในประเทศพมาวงปพาทยมอญก็มีเคร่ืองบรรเลง
3 ลกั ษณะ ดงั น้ี
1. ปพาทยมอญเคร่อื งหา ประกอบดว ย
ฆอ งมอญวงใหญ 1 โคง
ระนาดเอก 1 ราง
ปม อญ 1 เลา
ตะโพนมอญ 1 ลกู
เปง มางคอก 1 ชุด
41
วงปพาทยม อญเครอื่ งหา
ทมี่ า : วสิ ทุ ธิ์ จยุ มา
วงปพ าทยมอญที่เขามาในประเทศไทยในชวงตน ๆ น้ัน เปนการประสมวงท่ีเรียกวา ปพาทยมอญเคร่ืองหา
ลักษณะการประสมวงของปพาทยมอญเครื่องหาดังกลาวนี้ ที่กลาววามีลักษณะคลายการประสมวงของวงปพาทยไทย
เครื่องหานั้น หมายถึง วงปพาทยเคร่ืองหาอยางหนักที่ประกอบดวยปใน ระนาดเอก ฆองวงใหญ ตะโพน และ
กลองทัด
เคร่อื งประกอบจังหวะ เชน ฉาบใหญ ฉาบเล็ก ฉิ่ง กรับ โหมง ไมไดกําหนดตายตัววาตองมีเครื่องประกอบ
จังหวะอะไรบา ง ทงั้ นี้ขึ้นอยกู ับความเหมาะสมของขนาดวงปพาทยแ ละโอกาสท่บี รรเลงเปนสาํ คญั
2. ปพ าทยมอญเคร่อื งคู ประกอบดว ย
ฆอ งมอญวงใหญ 1 โคง
ระนาดเอก 1 ราง
ระนาดทุม 1 ราง เพม่ิ ตามแบบแผนการประสมวงของ
ฆอ งมอญวงเลก็ 1 โคง วงปพ าทยไทย
ปม อญ 1 เลา
ตะโพนมอญ 1 ลกู
เปง มางคอก 1 ชุด
เครอื่ งประกอบจังหวะโหมง 3 ใบ (เพิ่มข้นึ จากเครื่องประกอบจังหวะทม่ี ีในปพาทยมอญเคร่ืองหา)
42
วงปพาทยมอญเคร่อื งคู
ทีม่ า : วสิ ุทธ์ิ จยุ มา
การประสมวงปพาทยเคร่ืองคูของไทยท่ีเกิดข้ึนในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระน่ังเกลาเจาอยูหัว
วงปพ าทยม อญไดมีการปรับปรุงใหเพ่ิมระนาดทุมและฆองวงเล็กเพ่ิมขึ้น เชน เดียวกบั วงปพ าทยเ ครอื่ งคูของไทย
3. วงปพาทยมอญเครือ่ งใหญ ประกอบดว ย
ฆอ งมอญวงใหญ 1 โคง
ระนาดเอก 1 ราง
ระนาดเอกเหลก็ 1 ราง เพิ่มตามแบบแผนการประสมวงของ
ระนาดทุม 1 ราง วงปพ าทยไทย
ระนาดทุม เหลก็ 1 ราง
ฆองมอญวงเล็ก 1 โคง
ปม อญ 1 เลา
ตะโพนมอญ 1 ลูก
เปงมางคอก 1 ชดุ
โหมง 3 ใบ 1 ชดุ
เครื่องประกอบจังหวะ เชน ฉิ่ง ฉาบใหญ ฉาบเล็ก กรับ เชนเดียวกับที่ใชในวงปพาทยเคร่ืองหา
และปพ าทยเครื่องคู
43
วงปพ าทยมอญเคร่ืองใหญ
ท่ีมา : วิสทุ ธิ์ จยุ มา
ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกลาเจาอยูหัว วงปพาทยไทยไดนําระนาดเอกเหล็กและระนาดทุม
เหล็กมาประสมในวงปพาทยไทย เรียกวา วงปพาทยเคร่ืองใหญ วงปพาทยมอญไดนําระนาดเอกเหล็กและ
ระนาดทุมเหล็กมาประสมวงในวงปพาทยมอญดวย เรียกวา วงปพาทยมอญเครื่องใหญ (พิศาล บุญผูก,
2558, หนา 62 - 64)
การประสมวงปพ าทยมอญแบบพเิ ศษ
ปจจุบันการประสมวงปพาทยมอญไดมีการปรับปรุงและพัฒนาเพื่อใหเปนไปตามความนิยมของสังคม
และตามความตองการของเจาภาพ ทําใหวงปพาทยมอญมีความยิ่งใหญตระการตามากขึ้น เชน นําฆองมอญ
มากกวา 2 โคง (อาจจะถึง 10 - 20 โคง) เปงมางคอกมากกวา 1 คอก ตะโพนมอญมากกวา 1 ใบ มาประสมใน
วงปพาทยมอญ เปนตน นอกจากนี้ยังมีการเปล่ียนแปลงรูปแบบการจัดตําแหนงเคร่ืองดนตรีในบางโอกาส
อีกดวย เชน วงปพาทยมอญที่ใชบรรเลงประกอบการแสดงลิเก ไดมีการกําหนดที่ตั้งของเคร่ืองดนตรีจะตั้งเรียง
เปนแถวแบบหนากระดานมีฆองมอญหลายโคงเรียงเปนแถว หัวแถวและทายแถวเปนที่ต้ังของเปงมางคอกและ
ตะโพน บางคณะนาํ กระจังโหมง 3 ใบ มาตั้งประสมวงดวย ท้ังนี้เพื่อแสดงใหเห็นถึงความสวยงามของเคร่ืองดนตรี
อยางเต็มที่ การกําหนดท่ีตั้งของเคร่ืองดนตรีแตละประเภทจึงมีแบบแผนท่ีแตกตางจากเดิมที่เคยปฏิบัติมาแต
โบราณ ซง่ึ เปน ปรากฏการณใ หมของการประสมวงและการกําหนดตําแหนงท่ีตั้งของเคร่ืองดนตรีในวงปพาทยมอญ
ในปจ จุบัน (พศิ าล บุญผกู , 2558, หนา 62 - 68)
44
วงปพ าทยมอญแบบพเิ ศษ
ที่มา : วิสทุ ธิ์ จยุ มา
การประสมวงปพาทยมอญลกั ษณะพเิ ศษในพธิ ีกรรมของมอญ
การประสมวงปพาทยมอญดงั กลาวมาแลว นัน้ เปนการประสมวงปพาทยมอญอนุโลมตามแบบ
การประสมวงปพาทยไทย แตการประสมวงปพาทยมอญสําหรับใชในพิธีกรรมของมอญ ไดแก พิธีรําเจา พิธีรํา
สามถาด และพิธีรําผี จะมกี ารประสมวงเฉพาะของแตล ะพิธีกรรม ดงั นี้
พิธีรําเจา เครอ่ื งดนตรีในวงปพ าทยอยางนอ ยที่สดุ ประกอบดวย
ฆอ งมอญ 1 โคง ระนาดเอก 1 ราง
ตะโพนมอญ 1 ลูก ปม อญ 1 เลา
เคร่ืองประกอบจังหวะ เชน ฉาบ กรบั
ถาจะใชเ ครือ่ งดนตรีมากกวา น้ี เชน ใชป พาทยม อญเครอ่ื งคกู ็ไมเ ปนการผิด
พธิ ีรําสามถาด เครอื่ งดนตรใี นวงปพาทยมอญคลายกบั การประสมวงปพาทยมอญในพิธีรําเจา
แตสวนมากในพิธีรําสามถาดมักจะมีเคร่ืองดนตรีมากกวาพิธีรําเจา เน่ืองจากการจัดพิธีรําสามถาดมักจัดพรอม
หรอื เปน สวนหนึง่ ในพธิ ีที่ตองใชว งปพาทยเ ครื่องคหู รอื วงปพาทยมอญเคร่ืองใหญอยูแลว เชน ในการประกอบพิธี
ยกยอดปราสาทหรือการจัดงานฌาปนกจิ ศพ เปนตน
พิธีราํ ผี ปพาทยมอญทใี่ ชในพิธรี าํ ผสี วนใหญจะประกอบดวยเครื่องดนตรีที่ใชในพิธีรําเจาและ
พธิ ีรําสามถาด เวนแตพธิ ีราํ ผีบางตระกูลท่ีกาํ หนดใหใ ชต ะโพนมอญคใู นกรณีนี้มีการใชฆองมอญคูดวย เคร่ืองประกอบ
จังหวะท่ีจะตองมีทุกคร้ังท่ีจัดพิธีรําผีคือ ไมตะขาบ ที่ทําจากลําไมไผผาซีก 2 ซีก เวลาตีใชจับมือละซีก ตีให
กระทบกนั เปนจงั หวะ
จะเหน็ ไดวา วงปพ าทยมอญทใี่ ชใ นพิธีรําเจา รําสามถาดและรําผีจะไมมเี ปงมางคอกและโหมงมาประสม
ในวง (พิศาล บุญผูก, 2558, หนา 62 - 68)
45
คะแนนการทดสอบกอ นเรยี น
โดยใชแบบทดสอบวดั ความรคู วามเขาใจในภาคทฤษฎี กอนเรียน
เรื่อง การบรรเลงเพลงมอญ รายวิชา ปพ าทย 4 ช้นั มัธยมศึกษาปท่ี 5
ลาํ ดับท่ี คะแนนกอ นเรียน
(30 คะแนน)
1 15
2
3 13
4
5 14
6
7 17
8
9 14
10
รวม 16
เฉลี่ย 10
S.D.
12
14
11
136
13.60
2.17
46
แบบทดสอบระหวางเรยี น
บทที่ 1 เรอื่ ง ประวตั ปิ พ าทยม อญ และเครอื่ งดนตรใี นวงปพ าทยม อญ
ดา นความรู
คําชีแ้ จง 1. แบบทดสอบฉบบั นมี้ ีท้งั หมด 9 ขอ
2. ขอ สอบแตละขอมีคําตอบใหเลือก 4 คาํ ตอบ
3. ใหนักเรียนทําเคร่ืองหมายกากบาท (X) ลงในชอง ก ข ค หรือ ง ที่ถูกตองท่ีสุดเพียง
คําตอบเดยี วลงในกระดาษคาํ ตอบ
1. เครอื่ งดนตรีประเภทใดไมใชเ คร่อื งดนตรใี นวงปพ าทยมอญในระยะแรก
ก. ระนาดเอก
ข. ตะโพนมอญ
ค. ปม อญ
ง. เปง มาง
2. วงปพ าทยมอญเร่มิ ปรากฏเปนลกั ษณะวงชัดเจนในระยะแรกอยูในจังหวดั ใด
ก. นนทบรุ ี
ข. สมุทรปราการ
ค. ปทมุ ธานี
ง. กรงุ เทพมหานคร
3. วงปพาทยมอญประเภทใดที่ปรากฏขึน้ ในสมยั กรุงศรีอยุธยา
ก. วงปพ าทยม อญเครื่องหา
ข. วงปพาทยม อญเครื่องคู
ค. วงปพ าทยมอญเครอ่ื งใหญ
ง. ไมพบปรากฏรูปแบบวงทช่ี ดั เจน
4. เคร่ืองดนตรปี ระเภทใด ทมี่ อี ยใู นวงปพาทยมอญ
ก. ปใ น
ข. ปช วา
ค. โหมง 3 ใบ
ง. กลองทดั