report62

รายงานผลการดาเนินงาน
โครงการอนรุ กั ษ์พันธุกรรมพชื อันเนอ่ื งมาจากพระราชดาริ

สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี
ประจาปีงบประมาณ 2562

มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ิชยั

Rajamangala University of Technology Srivijaya

รายงานผลการดาเนินงาน
โครงการอนุรกั ษพ์ นั ธุกรรมพชื อนั เนือ่ งมาจากพระราชดาริ

สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี
ประจาปีงบประมาณ 2562

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลศรีวชิ ัย

Rajamangala University of Technology Srivijaya

คานา

โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดาริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
(อพ.สธ.) เป็นโครงการท่ีสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงสืบสานพระราชปณิธานและพระราชภารกิจ
ของพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ ัว ทีท่ รงอนรุ ักษ์ต้นยางนา ต้งั แต่ปี พ.ศ. 2503 ทรงเห็นความสาคญั ของการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช
ทรงดาเนินโครงการอนุรักษ์และพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติ และความหลากหลายทางชีวภาพ ในปี พ.ศ. 2535
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงมีพระราชดาริกับนายแก้วขวัญ วัชโรทัย เลขาธิการพระราชวัง
ใหด้ าเนนิ การอนรุ กั ษพ์ ชื พรรณของประเทศและดาเนินการเป็นธนาคารพืชพรรณ ได้ดาเนินการ อพ.สธ. และจัดสร้างธนาคาร
พชื พรรณขน้ึ ในพ้นื ที่โครงการส่วนพระองค์ฯ สวนจิตรลดาตัง้ แตป่ ี พ.ศ. 2536 เป็นตน้ มา

ปัจจบุ ัน การดาเนินโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเน่ืองมาจากพระราชดาริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกมุ ารี (อพ.สธ.) ของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย ได้มีการดาเนินงานท้ัง 3 พ้ืนท่ี ได้แก่ พ้ืนที่สงขลา
วิทยาเขตตรัง และวิทยาเขตนครศรีธรรมราช ท่ีสอดคล้องกับกรอบการเรียนรู้ทรัพยากร 8 กิจกรรม โดยแบ่งตามกรอบ
การดาเนินงาน 3 กรอบ ไดแ้ ก่ กรอบการเรียนรู้ทรพั ยากร กรอบการใชป้ ระโยชน์ และกรอบการสร้างจติ สานึก

ดังนั้น รายงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเน่ืองมาจากพระราชดาริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.) ประจาปีงบประมาณ 2562 ของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย ฉบับนี้ จะเป็นส่วน
สาคัญในการผลักดันให้โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเน่ืองมาจากพระราชดาริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.) เห็นความสาคัญของพันธุกรรมพืช เกิดแนวคิดร่วมปฏิบัติในการอนุรักษ์และพัฒนาทรัพยากร
พันธุกรรมพืช เพ่ือเก็บรวบรวมข้อมูลการดาเนินกิจกรรมดังกล่าว ได้รับความร่วมมือจากทุกส่วนที่เกี่ยวข้องเป็นผลให้งาน
สาเรจ็ ลลุ ว่ งตามวัตถุประสงค์ของโครงการทีก่ าหนดไว้อนั เปน็ การรว่ มตอบสนองพระราชดารฯิ ต่อไป

มหาวิทยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ชิ ยั

สารบญั หนา้

บทนา 1
วิทยาเขตสงขลา
โครงการสารวจและกาหนดพืน้ ทป่ี กปักพันธุกรรมกล้วยพ้ืนเมอื ง 3
โครงการเสน้ ทางเดนิ ศึกษาธรรมชาตใิ นสวนกลว้ ยพ้นื เมอื ง 7
โครงการสารวจเก็บรวบรวมขอ้ มลู วฒั นธรรมและภมู ิปญั ญาท้องถ่นิ กลว้ ยพ้นื เมอื งและทรพั ยากรธรรมชาต-ิ 13
บริเวณพ้นื ท่ปี กปกั พันธุกรรมพชื
โครงการปลกู รกั ษาพันธุกรรมกรรมกลว้ ยพ้นื เมอื งทไ่ี ดจ้ ากการสารวจ 17
โครงการกล้วยครบวงจรโดยใชเ้ ทคโนโลยสี มารท์ ฟารม์ 21
โครงการการแปรรปู แป้งกลว้ ยดดั แปรจากกลว้ ยพื้นเมืองภาคใต้ 25
โครงการงานอนรุ ักษแ์ ละใชป้ ระโยชนจ์ ากกล้วยพ้นื เมอื งสูก่ ารเป็นนวตั กรรมเพื่อชุมชน 34
โครงการการทาผลิตภัณฑใ์ ยกาบกลว้ ยสูช่ มุ ชน 58
โครงการการสร้างจิตสานกึ ในการอนรุ กั ษ์พนั ธกุ รรม(กล้วย) 84
โครงการพฒั นาเครือ่ งผลติ เส้นใยจากต้นกลว้ ย 89
โครงการการทาบรรจภุ ณั ฑจ์ ากผลติ ภณั ฑก์ ล้วยสเู่ ชงิ พาณชิ ย์ 98
โครงการระบบบญั ชบี รรจภุ ณั ฑ์แบบกล้วยๆ สเู่ ชงิ พาณิชย์ 103
วทิ ยาเขตตรงั
โครงการการสารวจพน้ื ที่และการรวบรวมข้อมลู ทรพั ยากรทางชีวภาพและกายภาพในพ้ืนทป่ี กปกั พันธกุ รรมพชื พ้นื ท่ปี ่าชายหาด- 107
ของมทร.ศรีวิชยั วทิ ยาเขตตรัง ระยะท่ี 3
โครงการการสารวจ เกบ็ ตวั อยา่ งทรัพยากรกายภาพและชวี ภาพป่าชายหาด 136
โครงการเก็บรวบรวมและขยายพนั ธกุ รรมพืชป่าชายหาด (เตยทะเล) 151
โครงการศกึ ษาฤทธต์ิ ้านแบคทีเรียก่อโรคผวิ หนังของสารสกดั จากส่วนใบ ดอก และผล ของเสมด็ ขาวและเสม็ดแดง 164

สารบัญ หนา้

โครงการการพฒั นาผลิตภณั ฑเ์ ครอื่ งเวชสาอางจากพืชในปา่ ชายหาด : เสมด็ แดง ทู้ และโครงเครง 183
โครงการการคดั เลอื กสายพนั ธเุ์ ห็ดเสมด็ เพ่ือนาไปใชใ้ นด้านผลิตภณั ฑ์อาหารและผลิตภณั ฑ์เภสัช 188
โครงการอบรมเยาวชนนกั อนรุ กั ษท์ รัพยากรทางธรรมชาติ (ปา่ ชายหาด) 199
โครงการจดั ทาฐานขอ้ มลู ปา่ ชายหาด อพ.สธ. มทร.ศรวี ชิ ยั วทิ ยาเขตตรัง 209
โครงการจดั ตั้งพพิ ธิ ภณั ฑ์ทรัพยากรกายภาพ ชวี ภาพ วฒั นธรรม และภมู ิปญั ญาท้องถน่ิ 216
โครงการบริหารจดั การศนู ย์ประสานงานโครงการ อพ.สธ. ฝ่งั อนั ดามนั - มทร.ศรีวชิ ยั 221
โครงการการเขา้ รว่ มจัดนทิ รรศการในงานประชุมวิชาการและนิทรรศการ อพ.สธ. 230
โครงการการพฒั นาระบบสารสนเทศและฐานข้อมลู อพ.สธ.- มทร.ศรีวชิ ยั 235
โครงการจดั ทาหนงั สือเผยแพรผ่ ลสาเรจ็ จากโครงการอพ.สธ. ของ มทร.ศรวี ชิ ยั 239
วิทยาเขตนครศรีธรรมราช
โครงการปลกู รกั ษาพันธกุ รรมพืชสมนุ ไพรมะขามปอ้ มทไี่ ด้จากการสารวจเกบ็ รวบรวมในพ้นื ทใี่ หม่ 244
โครงการการใชป้ ระโยชนท์ ุเรียนเทศเพือ่ การปอ้ งกันกาจดั ศตั รูพชื (ปลวกใต้ดนิ ปีที่ 2) 258
โครงการการพฒั นาผลติ ภณั ฑจ์ ากทเุ รยี นเทศ : ซอสหวานและซอสคาวพลงั งานต่าจากเน้ือทเุ รยี นเทศ 268
โครงการการพฒั นาผลิตภณั ฑจ์ ากสมุนไพรทอ้ งถิน่ สาหรับใช้ในสัตว์ (ด้านสัตวแพทยศาสตร์) 294
โครงการสารวจเกบ็ รวบรวมภมู ิปญั ญาทอ้ งถ่ินที่เกยี่ วข้องกับมะขามป้อมในพ้ืนทีจ่ ังหวัดนครศรีธรรมราชและจงั หวัดใกลเ้ คียง 297
โครงการสารวจเก็บรวบรวมภมู ิปญั ญาท้องถนิ่ ท่ีเกี่ยวขอ้ งกบั ทเุ รยี นเทศในพนื้ ท่ีจังหวัดนครศรธี รรมราชและจังหวัดใกลเ้ คยี ง 300
โครงการสร้างผลติ ภัณฑท์ ่มี ีมลู คา่ เพิ่มจากพชื สมนุ ไพรมะขามปอ้ ม 303
โครงการการจดั ทาฐานขอ้ มลู สมุนไพรมะขามป้อม 307
โครงการการจาแนกพันธ์แุ ละพัฒนาพันธุ์ทเุ รยี นเทศด้วยเทคนคิ ชีวภาพ 313

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l1

โครงการอนุรกั ษ์พันธุกรรมพืชอันเน่อื งมาจากพระราชดาริ
สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

สนองพระราชดาริ โดย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ิชัย

บทนา

ประเทศไทยเป็นประเทศหนึ่งที่มีความหลากหลายทางชีวภาพ และมีความเส่ียงที่

ทรพั ยากรธรรมชาตถิ ูกคุกคามในหลายๆ ลักษณะ การสร้างความตระหนักและให้ทุกภาคส่วนได้รับรู้ถึงปัญหา

และระดับความรุนแรงท่ีเกิดข้ึนกับทรัพยากรต่างๆ ที่กาลังสูญส้ินไป และมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์และใช้

ประโยชน์ จากทรพั ยากรธรรมชาตินาไปสูก่ ารจัดการการอนุรักษท์ รัพยากรธรรมชาติอยา่ งยั่งยืน

ด้วยสภาพเศรษฐกิจและสังคมท่ีเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว พร้อมกับการขยายตัวของสังคม

เมืองทาให้ส่งผลต่อการดารงชีวิตและการบริโภค ที่เน้นความสะดวกสบาย รวดเร็ว เป็นปัจเจก และมีการ

แข่งขนั สงู ข้นึ ทาใหท้ รพั ยากรธรรมชาตแิ ละภูมปิ ัญญา ถกู ละเลย ไม่มกี ารพัฒนาต่อยอดความรู้ จึงมีความเส่ียง

สูงตอ่ การสญู สิ้น ทัง้ ชนดิ พนั ธพ์ุ ืชและภมู ิปญั ญาในการดาเนินชวี ิต

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลราชมงคลศรีวิชัย ซึ่งเกิดจากการรวมคณะและวิทยาเขต

ของสถาบันเทคโนโลยีราชมงคลในกลุ่มภาคใต้ 5 หน่วยงานเข้าด้วยกัน ได้แก่ 1.คณะเกษตรศาสตร์ (ทุ่ง

ใหญ่) จงั หวดั นครศรธี รรมราช, 2.วิทยาเขตนครศรีธรรมราช (ไสใหญ่) จังหวัดนครศรธี รรมราช, 3.วิทยาเขตศรี

วิชัย(ขนอม) จังหวดั นครศรธี รรมราช, 4.คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการประมง จังหวัดตรัง และ 5.วิทยา

เขตภาคใต้ จังหวัดสงขลา โดยมีความตระหนักและให้ความสาคัญกับการอนุรักษ์และใช้ประโยชน์จาก

ทรพั ยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน และการอนุรกั ษภ์ มู ิปญั ญาทอ้ งถ่นิ จึงได้ร่วมสนองพระราชดาริโครงการอนุรักษ์

พันธุกรรมพืชอันเน่ืองมาจากพระราชดาริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีอย่างต่อเนื่อง

และไดจ้ ัดทาโครงการตามแผนงานท่สี อดคล้องกบั แนวทางการดาเนินงานทจี่ ะนาไปสจู่ ดุ มุ่งหมายและเป้าหมาย

ตามแนวพระราชดารทิ ี่ได้กาหนดไวใ้ นปงี บประมาณ พ.ศ. 2562

โครงการ อพ.สธ. เข้าสู่แผนแม่บทระยะ 5 ปท่ีหก (1 ตุลาคม 2559 – 30 กันยายน 2564)

โดยมีกรอบการทางาน 3 กรอบ มี 8 กิจกรรมหลัก บนฐานทรัพยากร 3 ฐาน 1. ทรัพยากรกายภาพ, 2.

ทรัพยากรชีวภาพ และ 3. ทรัพยากรวัฒนธรรมและภูมิปญญา เพื่อให้ประชาชนในท้องถ่ินและชุมชน

เรียนรูทรัพยากรทองถิ่นว่ามีอะไรบ้างและนาไปสู่การอนุรักษ์ทรัพยากรทองถิ่นและใช้ประโยชน์ทรัพยากรนั้น

ใหย้ ั่งยืน รูเท่าและรูทัน โดยได้รับความร่วมมือจากทุกภาคส่วนท่ีเก่ียวข้อง ท้ังหน่วยงานภายในและหน่วยงาน

ภายนอกมหาวิทยาลัย รวมถึงชุมชนในพ้ืนท่ีดาเนินงาน โครงการ อพ.สธ. จึงเปรียบเสมือนแก่นกลางการ

ทางานทีใ่ หห้ น่วยงานตา่ งๆ ร่วมบูรณาการงานในหน้าท่ี สนองพระราชดาริโดยมวี ัตถุประสงค์ร่วมกนั

วัตถุประสงคข์ องโครงการ

1. เพ่อื รวบรวมทรัพยากรธรรมชาติและทรพั ยากรภมู ิปัญญา

2. เพื่ออนุรักษแ์ ละใชป้ ระโยชน์พันธุพ์ ชื ในท้องถิน่

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l2

3. เพ่ือจดั ระบบข้อมูลทรัพยากรและภมู ิปญั ญาในพน้ื ท่ีโดยรอบมหาวทิ ยาลยั
4. เพอ่ื สรา้ งจิตสานึกในการอนรุ ักษท์ รพั ยากรและภมู ปิ ญั ญา

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย ได้ร่วมสนองพระราชดาริ โครงการอนุรักษ์
พันธุกรรมพืชอันเน่ืองมาจากพระราชดาริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และได้จัดทา
โครงการตามแผนงานที่สอดคล้องกับแนวทางการดาเนินงานที่จะนาไปสู่จุดมุ่งหมายและเป้าหมายตามแนว
พระราชดาริ ที่ได้กาหนดไว้ โดยในปีงบประมาณ พ.ศ. 2562 ได้ดาเนินการโครงการต่างๆ ตามแผนแม่บทที่
มหาวิทยาลัยตงั้ กรอบแผนแมบ่ ทไว้ โดยครอบคลุ มทั้ง 3 กรอบการเรยี นรู้

ผลการดาเนินงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเน่ืองมาจากพระราชดาริฯ (อพ.สธ.)
ประจาปีงบประมาณ 2562 มีจานวนโครงการท้ังสิ้น 34 โครงการ จากหน่วยงานภายในมหาวิทยาลัย
เทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ิชัย จานวน 17 หน่วยงาน ได้แก่

1. พื้นทสี่ งขลา จานวน 12 โครงการ
- วทิ ยาลยั รตั ภมู ิ 5 โครงการ
- คณะศลิ ปศาสตร์ 1 โครงการ
- คณะวศิ วกรรมศาสตร์ 2 โครงการ
- คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ 1 โครงการ
- คณะครศุ าสตร์อตุ สาหกรรมและเทคโนโลยี 1 โครงการ
- คณะบริหารธรุ กจิ 2 โครงการ

2. วทิ ยาเขตตรัง จานวน 13 โครงการ
- คณะวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยีการประมง 6 โครงการ
- วทิ ยาลยั การโรงแรมและการท่องเทีย่ ว 1 โครงการ
- คณะวศิ วกรรมศาสตร์และเทคโนโลยี 1 โครงการ
- สถาบันทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม 1 โครงการ
- สถาบนั วิจยั และพฒั นา 4 โครงการ

3. วทิ ยาเขตนครศรธี รรมราช จานวน 9 โครงการ
- คณะเกษตรศาสตร์ 3 โครงการ
- คณะอุตสาหกรรมเกษตร 1 โครงการ
- คณะสัตวแพทยศาสตร์ 1 โครงการ
- คณะวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 1 โครงการ
- คณะเทคโนโลยีการจัดการ 1 โครงการ
- วทิ ยาลยั เทคโนโลยีอุตสาหกรรมและการจดั การ 2 โครงการ

ซ่ึงมผี ลการดาเนินงานดงั ตอ่ ไปนี้

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ยั ปงี บประมาณ 2562 l3

รายงานผลการดาเนนิ งาน
โครงการอนรุ ักษพ์ นั ธกุ รรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดาริ

สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ิชัย
หนว่ ยงานวิทยาลยั รัตภูมิ
ประจาปีงบประมาณ 2562

1. โครงการ สารวจและกาหนดพ้นื ทป่ี กปักพันธุกรรมกล้วยพ้ืนเมอื ง

2. ผูร้ บั ผิดชอบโครงการ นายปรีชา ชัยกลู
หัวหนา้ โครงการ นางวันดี นวนสร้อย
ผู้รว่ มโครงการ นายสมชาย ตุละ
นางสาวสุภาวดี มากอ้น

3. ลักษณะโครงการ ตรงตามกิจกรรมของโครงการอนุรักษ์พนั ธุกรรมพืชอนั เน่ืองมาจากพระราชดาริฯ
 กิจกรรมท่ี 1 กิจกรรมปกปกั พันธกุ รรมพืช
 กิจกรรมที่ 5 กจิ กรรมศูนยข์ ้อมูลพนั ธุกรรมพชื

รหัสโครงการ F1A1 / F2A5

4. วัตถปุ ระสงคข์ องโครงการ
4.1. เพ่ือสนองพระราชดาริโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเน่ืองมาจากพระราชดาริฯ (อพ.สธ.)
4.2. เพื่อสารวจทารหสั ประจาตน้ ไม้ ทารหสั พกิ ดั และค่าพิกดั ของทรัพยากรเพื่อรวบรวมเปน็ ฐานขอ้ มูลใน
พื้นทีป่ กปักพันธุกรรมกล้วยพื้นเมอื ง วิทยาลยั รัตภมู ิ

5. สถานทีด่ าเนนิ การ
วิทยาลยั รัตภมู ิ มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ิชยั ตาบลทา่ ชะมวง อาเภอรตั ภูมิ จังหวดั สงขลา

6. แผนงาน/กจิ กรรมและระยะเวลาดาเนนิ การโครงการ

รายเอียดแผนปฏบิ ตั ิงาน ประจาปีงบประมาณ 2562
ไตรมาส 1 ไตรมาส 2 ไตรมาส 3 ไตรมาส 4
1. เสนอโครงการ ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.
2. ปฏบิ ัติงานตามโครงการ
3. สรปุ ผลโครงการ

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ัย ปงี บประมาณ 2562 l4

7. ขั้นตอนการดาเนินงานหรอื ผลดาเนนิ งาน
7.1. แต่งตั้งคณะกรรมการดาเนินโครงการ
7.2. ประชมุ คณะกรรมการดาเนนิ โครงการ
7.3. ดาเนินโครงการ
7.4. สรปุ ผลโครงการ
7.5. ประเมินผลโครงการ
7.6. ตดิ ตามผลการปฏบิ ัตโิ ครงการ

8. ตัวช้วี ดั ความสาเร็จของโครงการ
8.1. ตวั ชีว้ ัดเชิงปริมาณ
8.1.1. ฐานข้อมูลทรัพยากรในพ้ืนที่ปกปักพันธุกรรมกล้วยพื้นเมือง วิทยาลัยรัตภูมิ มหาวิทยาลัย
เทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย ตาบลท่าชะมวง อาเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา จานวน 1
ฐานขอ้ มลู
8.2. ตวั ช้ีวัดเชิงคณุ ภาพ
8.2.1. ฐานข้อมูลทรัพยากรในพื้นทปี่ กปกั พันธกุ รรมพันธกุ รรมกล้วยพ้ืนเมือง

9. สรปุ ผลการประเมนิ ดาเนินงานในโครงการ เพ่อื นาไปสู่การพัฒนาในปถี ัดไป
9.1. เพ่ือสนองพระราชดาริโครงการอนุรกั ษ์พันธุกรรมพืชอันเน่ืองมาจากพระราชดารฯิ (อพ.สธ.)
9.2. เพือ่ สารวจ ทารหสั ประจาตน้ ไม้ ทารหัสพิกัดและค่าพิกดั ของทรัพยากรเพื่อรวบรวมเปน็ ฐานข้อมูลใน
พน้ื ทปี่ กปักพันธุกรรมกลว้ ยพื้นเมือง วทิ ยาลยั รัตภูมิ

10. ปญั หาและอปุ สรรคทพ่ี บในระหวา่ งการดาเนินงาน
ไมม่ ี

11. รายงานงบประมาณสนับสนุนและงบประมาณทใ่ี ช้ในการดาเนินงานจรงิ
งบประมาณที่ได้รบั การสนบั สนุน 40,000 บาท แบ่งออกได้ดังน้ี

รายการ จานวนเงิน (บาท)

1. คา่ ตอบแทนวทิ ยากรบคุ คลภายนอก 7,200
2. คา่ อาหารว่างสาหรับผูเ้ ข้ารว่ มโครงการ 2,500
3. ค่าจ้างเหมาผลติ ปา้ ยส่ือความหมายและปา้ ยบอกข้อมูล 28,000
4. คา่ วัสดุอน่ื ๆ 2,300
40,000 บาท
รวมงบประมาณ

12. แหลง่ ท่ีมาของงบประมาณ
 งบประมาณปกตปิ ระจาปีของหนว่ ยงาน (งบประมาณแผน่ ดิน)

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ัย ปีงบประมาณ 2562 l5

13. ผลการดาเนนิ งาน
13.1. โครงการต่อเนอื่ ง จากโครงการสารวจและกาหนดพน้ื ที่ปกปกั พนั ธกุ รรมกลว้ ยพ้นื เมือง
13.2. ผลการดาเนนิ งาน
13.2.1. งานปกปกั ฯ → ฐานขอ้ มูลทรพั ยากรในพ้ืนที่ปกปักพันธุกรรมพันธุกรรมกล้วยพื้นเมืองพ้ืนที่
วิทยาลัยรัตภูมิ มทร.ศรีวชิ ัย
13.2.2. งานศูนย์ขอ้ มลู /ฐานข้อมูล → ฐานข้อมูลทรัพยากรในพ้ืนที่ปกปักพันธุกรรมกล้วยพื้นเมือง
วิทยาลัยรัตภูมิ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย ตาบลท่าชะมวง อาเภอรัตภูมิ
จงั หวดั สงขลา จานวน 1 ฐานข้อมูล

 บรรลเุ ป้าหมาย

14. การถา่ ยทอดองคค์ วามรสู้ ชู่ มชน
 เป็นศูนย์การเรียนรู้ให้ชุมชน ฐานข้อมูลทรัพยากรในพ้ืนที่ปกปักพันธุกรรมพันธุกรรมกล้วย

พ้ืนเมือง เพ่อื การศกึ ษาคน้ คว้าพันธกุ รรมกล้วยพืน้ เมือง พน้ื ท่ีวทิ ยาลยั รัตภูมิ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล
ศรวี ิชัย ตาบลทา่ ชะมวง อาเภอรัตภมู ิ จงั หวัดสงขลา

15. ได้รบั รางวลั หรือประกาศเกียรติคุณ
ไม่มี

16. ภาคผนวก ภาพประกอบการดาเนินโครงการ

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปงี บประมาณ 2562 l6

ลงชื่อ ..................................................... (หัวหน้าโครงการ)
(....................................................................)

วันที่ ........./............./...........

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชยั ปีงบประมาณ 2562 l7

รายงานผลการดาเนินงาน
โครงการอนุรกั ษพ์ ันธุกรรมพืชอนั เน่อื งมาจากพระราชดาริ

สมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ิชัย
หนว่ ยงาน วทิ ยาลัยรตั ภูมิ
ประจาปงี บประมาณ 2562

1. โครงการ เสน้ ทางเดินศึกษาธรรมชาตใิ นสวนกลว้ ยพืน้ เมือง

2. ผ้รู บั ผดิ ชอบโครงการ นางสุพตั รา เพ็งเกลย้ี ง
หัวหน้าโครงการ นางธมลชนก คงขวญั
ผู้ร่วมโครงการ นางอามรรัตน์ คงกะโชติ
นางสาวสวุ รรณี พยับไชยกุล

3. ลักษณะโครงการ ตรงตามกิจกรรมของโครงการอนรุ กั ษ์พนั ธกุ รรมพืชอันเน่อื งมาจากพระราชดารฯิ
 กิจกรรมท่ี 1 กจิ กรรมปกปกั พันธกุ รรมพืช
 กิจกรรมท่ี 7 กจิ กรรมสร้างจิตสานึกในการอนุรักษ์พนั ธกุ รรม

รหสั โครงการ F1A1/ F3A7

4. วัตถปุ ระสงค์ของโครงการ
4.1. เพื่อสนองพระราชดาริโครงการอนรุ ักษ์พันธุกรรมพชื อันเนื่องมาจากพระราชดาริฯ (อพ.สธ.)
4.2. เพ่ือสร้างเส้นทางศึกษาและทาแผนท่ีทางเดินการศึกษาธรรมชาติพันธุกรรมพืชร่วม ในเขตพ้ืนท่ีปก
ปัก อพ.สธ.
4.3. เพอื่ สร้างปา้ ยบง่ ชี้พนั ธุกรรมพชื รว่ ม ในเขตพ้นื ที่ปกปกั อพ.สธ.
4.4. เพือ่ สร้างฝายในการรกั ษาต้นนา้ ในเขตพ้นื ท่ปี กปัก อพ.สธ.
4.5. เพ่ือเป็นแหลง่ เรยี นรูธ้ รรมชาติทางพันธกุ รรมกลว้ ยพ้ืนเมือง
4.6. เพือ่ เพ่ิมความรูเ้ กีย่ วกบั การอนุรักษ์ตน้ น้าและพนั ธุพชื รว่ มในพื้นท่ปี กปัก อพ.สธ.

5. สถานท่ดี าเนินการ
วทิ ยาลัยรตั ภูมิ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรวี ชิ ัย ตาบลท่าชะมวง อาเภอรตั ภูมิ จงั หวัดสงขลา

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชัย ปงี บประมาณ 2562 l8

6. แผนงาน/กิจกรรมและระยะเวลาดาเนินการโครงการ

รายเอียดแผนปฏิบัติงาน ประจาปีงบประมาณ 2562
ไตรมาส 1 ไตรมาส 2 ไตรมาส 3 ไตรมาส 4
1. เสนอโครงการ ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.
2. ปฏบิ ตั งิ านตามโครงการ
3. สรปุ ผลโครงการ

7. ข้นั ตอนการดาเนนิ งานหรือผลดาเนนิ งาน
ดาเนนิ โครงการ วนั ท่ี 24-25 สิงหาคม 2562
กจิ กรรมที่ 1 อบรมการเปน็ ครฝู าย
1. ติดต่อวทิ ยากรในการอบรมให้นักศึกษา การทาฝายมชี วี ิต
2. อบรมการทาฝายมีชีวติ พร้อมลงมือปฏบิ ตั ิการสร้างฝายมีชวี ติ ภายในพื้นท่ีวิทยาลยั รตั
ภมู ิ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลศรีวิชัย ตาบลทา่ ชะมวง อาเภอรตั ภมู ิ จงั หวัด
สงขลา
กิจกรรมที่ 2 ทาป้ายบ่งชี้ลักษณะทางพันธุศาสตร์พืชร่วม วางพ้ืนทางเดิน เส้นทางเดินธรรมชาติ
พ้นื ท่ีโครงการอนรุ ักษ์พันธุกรรมพชื อนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาริ
1. จ้างทาปา้ ยบ่งชี้ลักษณะทางพันธศุ าสตรพ์ ืชรว่ ม บรเิ วณฝายมีชีวติ
2. วางพ้ืนทางเดิน ตามเส้นทางธรรมชาติบริเวณพื้นที่โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช อัน
เนอ่ื งมาจากพระราชดาริ

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l9

8. ตัวชี้วดั ความสาเรจ็ ของโครงการ
8.1.ตัวชี้วดั เชิงปริมาณ
8.1.1. มเี สน้ ทางศึกษาและทาแผนท่ีทางเดินการศกึ ษาธรรมชาติพันธกุ รรมพืชร่วม ในเขตพ้ืนที่ปกปัก
อพ.สธ.
8.1.2. มีปา้ ยบง่ ช้พี นั ธกุ รรมพชื รว่ ม ในเขตพืน้ ที่ปกปัก อพ.สธ.จานวน 20 ป้าย
8.1.3. มฝี ายในการรกั ษาต้นน้าในเขตพน้ื ที่ปกปัก อพ.สธ. จานวน 1 ฝาย
8.2.ตัวชวี้ ัดเชิงคณุ ภาพ
8.2.1 เปน็ แหลง่ เรยี นรู้ธรรมชาตทิ างพนั ธกุ รรมกลว้ ยพื้นเมืองและพันธกุ รรมพืชร่วม

9. สรปุ ผลการประเมินดาเนินงานในโครงการ เพือ่ นาไปสู่การพัฒนาในปีถดั ไป
ไม่มี

10. ปญั หาและอุปสรรคทพ่ี บในระหวา่ งการดาเนินงาน
ปญั หาของระเบยี บการเงินการเบกิ จ่าย

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ัย ปีงบประมาณ 2562 l10

11. รายงานงบประมาณสนับสนุนและงบประมาณทีใ่ ช้ในการดาเนนิ งานจรงิ (ระบุอยา่ งละเอียด)

รายการ จานวนเงนิ (บาท)

กิจกรรมท่ี 1 อบรมเป็นครูฝายมีชีวิต 9,600
1. ค่าใชส้ อย 7,200

1.1. คา่ อาหารกลางวันสาหรบั ผ้เู ขา้ ร่วมโครงการ (60 คน x 2 มื้อ x 80 บาท) 58,200
1.2. คา่ อาหารว่างและเคร่ืองด่ืมสาหรบั ผูเ้ ข้าร่วมโครงการ
30,000
(60 คน x 4 ม้ือ x 30 บาท) 45,000
2. ค่าวัสดุ 150,000 บาท

2.1. ค่าวสั ดุ ทาฝาย อาทิเช่น ทราย กระสอบ เชือก ไม้ไผ่

กิจกรรมท่ี 2 ทาป้ายบ่งชี้ลักษณะทางพันธุศาสตร์พชื ร่วม วางพนื้ ทางเดนิ เส้นทาง
เดินธรรมชาติพ้นื ที่โครงการอนรุ ักษ์พนั ธุกรรมพืช อันเนื่องมาจากพระราชดาริ
1. ค่าใชส้ อย

1.1. คา่ จา้ งทาปา้ ยบ่งชลี้ ักษณะทางพนั ธุศาสตร์พืชร่วม
2. คา่ วสั ดุ

2.1. แผ่นทางเดิน (300 แผน่ x 150 บาท)

รวมงบประมาณ

12. แหลง่ ที่มาของงบประมาณ
 งบประมาณปกตปิ ระจาปีของหนว่ ยงาน (งบประมาณแผ่นดิน)

13. ผลการดาเนินงาน
13.1. โครงการต่อเนื่อง จากโครงการเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติในเขตปกปักพันธุกรรมพืชกล้วย
พื้นเมือง
13.2. ผลการดาเนินงาน (โครงการน้ที าอะไร อยา่ งไร ได้อะไรบา้ ง และสอดคลอ้ งกบั เปา้ หมาย/
วัตถุประสงคห์ รือไม่ โดยใหค้ รอบคลุมหวั ข้อดังต่อไปน้ี
13.2.1. งานปกปกั ฯ → ระบุขนาดพื้นที่ กิจกรรมท่ไี ด้ดาเนนิ การ ผลทไี่ ดร้ ับ
13.2.2. งานศนู ย์ข้อมูล/ฐานข้อมูล → สามารถระบจุ านวนข้อมูลที่มใี นฐานข้อมลู น้ันๆ

ฝายมชี ีวิตลาดับ 1038 และ ซ่อมแซมฝายมีชีวิตลาดับ 869 โดยฝายท้ังสอง ความสามารถในการเก็บ
น้า หน้าฝายระยะ 2 กิโลเมตร ประมาณ 8,000 คิว ประโยชน์ที่ได้กับชุมชน ฝายต้นแบบสาหรับการเข้ามา
เรียนรู้ รว่ มแปลงสายพนั ธก์ุ ล้วยต่าง แปลงสมนุ ไพร แปลงเกษตรตัวอยา่ ง วทิ ยาลัย และชุมชนมีน้าใช้ ตลอดปี
5,000-8,000 คิว เพื่อการเกษตร และประมง แหล่งนันทนาการชุมชน รักษาความช้ืนใต้ดิน ให้พืชไร่ และพืช
สวนอนื่ ๆ ในระยะ 1-2 กิโลเมตร สองฝ่ัง การสารวจพันธ์ุไมร้ ว่ มในเขตพื้นทปี่ กปักจานวน 20 กวา่ ชนิด

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปงี บประมาณ 2562 l11

ตวั อยา่ งการสารวจ ต้นเต่าร้าง
เต่าร้างแดง เชือ่ งหมู่ มะเด็ง งอื เด็ง เต่าร้าง เต่ารั้ง เต่าร้ังแดง เขืองหลวง จอย เขือง
ชื่อสามญั หมู
ช่ืออื่นๆ Caryota mitis Lour
ARECACEAE
ชอ่ื วทิ ยาศาสตร์ จดั เปน็ พรรณไมป้ ระเภทปาล์ม
ชื่อวงศ์ พบตามบริเวณทมี่ คี วามชุ่มชน้ื
ประเภทลาตน้ ด้วยวธิ กี ารเพาะเมลด็ และแยกกอ
สภาพนิเวศน์ เป็นใบประกอบรูปขนนกสองชนั้ เรยี งสลบั หนาแน่นทเี่ รือนยอด
การขยายพันธ์ุ ใบย่อยมีลกั ษณะเปน็ รูปใบพัด
การเรียงตัวของใบ ขนาดกว้าง 15-35 เซนติเมตร ยาว 12-20 เซนติเมตร ปลายจักเว้าแหว่ง
รปู รา่ งของใบ ไมเ่ ปน็ ระเบียบ และมลี ักษณะไมแ่ น่นอน โคนสอบเป็นรูปลม่ิ เบีย้ ว
รายละเอยี ดของใบ เม็ดเลก็ มีลกั ษณะคอ่ นข้างกลม
มีเส้นผ่านศูนย์กลาง 1-1.5 เซนติเมตร ผลอ่อนจะเป็นสีเขียวแต่พอผลแก่จะเป็นสี
ลกั ษณะผล แดงอมดา ผิวของผลมีขนละเอียด
รายละเอียดของผล ออกเปน็ ช่อขนาดใหญต่ ามด้านขา้ งของลาตน้
ช่อดอกเพศผู้ เกิดสลับกับช่อดอกเพศเมียภายในต้นเดียวกัน ขนาดยาว 25-50
ลักษณะดอก เซนติเมตร ดอกเพศผู้มีขนาดใหญ่กว่าดอกเพศเมียมาก กลีบรองกลีบดอกมีลักษณะ
รายละเอยี ดของดอก เป็นรูปโล่เรียงเกยซ้อนกัน กลีบดอกมีขนาดใหญ่กว่ากลีบรองกลีบดอกมาก แต่ละ
กลบี มลี กั ษณะเป็นรูปขอบขนานและเรียงเคียงกัน เกสรเพศผู้มี 15-27 อัน ดอกเพศ
ลกั ษณะเปลอื กไม้ เมียมีขนาดเล็ก กลีบรองกลีบดอกและกลีบดอกมีขนาดใกล้เคียงกัน แต่ละกลีบมี
รายละเอยี ดต้น ลกั ษณะเปน็ รปู ไข่กลบั
เป็นสีเขยี วถงึ สีเทาอมเขียว
ประโยชน์ สูง 5-12 เมตร ลาต้นตั้งตรงไม่แตกก่ิง สามารถแตกหน่อ บริเวณโคนต้น ลาต้นเส้น
ผา่ นศนู ย์กลางเฉล่ยี ไมเ่ กิน 10 เซนตเิ มตร
เป็นไม้ประดับ ยอดอ่อน แกงหรือต้มเป็นอาหาร และด้านสมุนไพร รากและหัว
ดบั พษิ ตับ ปอด หวั ใจ มา้ มพกิ าร แกช่ า้ ใน ความเป็นพษิ ดอกและขนทาใหค้ ัน

 บรรลเุ ป้าหมาย

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l12

14. การถ่ายทอดองค์ความรู้สู่ชมชน
 เป็นศูนยก์ ารเรียนรู้ใหช้ ุมชน

15. ไดร้ ับรางวัล หรือประกาศเกียรตคิ ณุ
ไมม่ ี

16. ภาคผนวก ภาพประกอบการดาเนนิ โครงการ

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชยั ปีงบประมาณ 2562 l13

รายงานผลการดาเนนิ งาน
โครงการอนรุ ักษพ์ นั ธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดาริ

สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลศรีวิชัย
หน่วยงาน วิทยาลัยรัตภมู ิ
ประจาปีงบประมาณ 2562

1. โครงการ โครงการสารวจเก็บรวบรวมข้อมูลวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถ่ินกล้วยพ้ืนเมืองและ
ทรพั ยากรธรรมชาตบิ ริเวณพื้นทปี่ กปักพันธุกรรมพืช

2. รับผดิ ชอบโครงการ นายอัมรินทร์ สันตินิยมภักดี
หัวหน้าโครงการ นายอารีย์ เต๊ะหละ
นายทักษ์สุริยา หมาดสะ
ผ้รู ่วมโครงการ

3. ลักษณะโครงการ ตรงตามกจิ กรรมของโครงการอนุรักษพ์ นั ธกุ รรมพชื อันเนื่องมาจากพระราชดาริฯ
 กิจกรรมที่ 1 กจิ กรรมปกปกั พันธกุ รรมพชื
 กจิ กรรมที่ 2 กิจกรรมสารวจเก็บรวบรวมพนั ธุกรรมพชื
 กจิ กรรมที่ 7 กจิ กรรมสร้างจติ สานกึ ในการอนุรักษ์พันธกุ รรมพืช

รหัสโครงการ F1A1 / F1A2 / F3A3

4. วัตถุประสงค์ของโครงการ
4.1. เพ่ือสนองพระราชดาริโครงการอนรุ ักษ์พนั ธกุ รรมพชื อนั เนอ่ื งมาจากพระราชดารฯิ (อพ.สธ.)
4.2. เก็บรวบรวมขอ้ มลู ด้านวัฒนธรรมและภูมปิ ัญญาทอ้ งถิ่นกล้วยพ้ืนเมอื งและทรัพยากรธรรมชาติ บริเวณ
พื้นทป่ี กปกั พนั ธุกรรมพชื
4.3. เผยแพร่ข้อมูลด้านวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นกล้วยพื้นเมืองและทรัพยากรธรรมชาติบริเวณ
พืน้ ทป่ี กปักพันธุกรรมพชื ในรูปแบบสารคดีและหนงั สอื เล่มเล็ก
4.4. นทิ รรศการวัฒนธรรมและภมู ปิ ญั ญาท้องถ่ินกล้วยพ้นื เมอื งและทรัพยากรธรรมชาติ

5. สถานทด่ี าเนนิ การ
วทิ ยาลยั รตั ภูมิ มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลศรี และพืน้ ทสี่ ารวจเก็บรวบรวมพันธกุ รรมพชื สวน

เกษตรธรรมชาติธาตุ 4 ตาบลเขาพระ อาเภอรัตภูมิ จงั หวัดสงขลา และพืน้ ท่ีอื่นๆ ในอาเภอรตั ภมู ิ จังหวัด
สงขลา

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l14

6. แผนงาน/กจิ กรรมและระยะเวลาดาเนินการโครงการ

รายเอียดแผนปฏิบัติงาน ประจาปีงบประมาณ 2562
ไตรมาส 1 ไตรมาส 2 ไตรมาส 3 ไตรมาส 4
1. เสนอโครงการ ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.
2. ปฏบิ ตั งิ านตามโครงการ
3. สรปุ ผลโครงการ

7. ขน้ั ตอนการดาเนนิ งานหรอื ผลดาเนนิ งาน
7.1. แต่งตงั้ คณะกรรมการดาเนินโครงการ
7.2. ประชมุ คณะกรรมการดาเนินโครงการ
7.3. สารวจพ้ืนที่กลว้ ยพ้นื เมืองและทรพั ยากรธรรมชาติ บริเวณพน้ื ที่ปกปกั พนั ธุกรรมพชื
7.4. เกบ็ ขอ้ มูลทางวัฒนธรรมในมิติต่างๆ
7.4.1. การใช้ประโยชนใ์ นการบรโิ ภค
7.4.2. การใชป้ ระโยชนใ์ นพิธกี รรมและในชีวิตประจาวัน
7.4.3. ตามเชอื่ ในเรอื่ งกลว้ ย
7.4.4. การแปรรูปกลว้ ย
7.5. รวบรวมข้อมลู ท้ังหมดเพ่อื การวิเคราะห์และทารปู เล่มพร้อมส่อื ในกระบวนการทุกอยา่ ง
7.6. นาเสนอในรปู แบบส่อื วดี ีทศั น์และเอกสารแผน่ พบั

กรณที ีเ่ ป็นสงิ่ ประดิษฐ์
หัตถกรรมเชอื กกล้วย

8. ตวั ชีว้ ดั ความสาเรจ็ ของโครงการ
8.1. ตัวชีว้ ัดเชงิ ปรมิ าณ
8.1.1. ผู้เข้ารว่ มโครงการจานวน 115 คน แบง่ ออกเป็น
- นักศึกษาและอาจารย์ 90 คน
- บุคคลภายนอก 25 คน
8.1.2. ร้อยละความพงึ พอใจ 92%
8.2. ตัวช้ีวดั เชิงคุณภาพ
8.2.1. ขอ้ มลู ดา้ นวฒั นธรรมและภูมปิ ัญญาท้องถิ่นกล้วยพื้นเมอื งและทรัพยากรธรรมชาติ บริเวณพื้นท่ี
ปกปกั พนั ธุกรรมพชื
8.2.2. การอนุรักษ์วัฒนธรรมและภมู ิปญั ญาท้องถน่ิ กลว้ ยพื้นเมือง

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชยั ปงี บประมาณ 2562 l15

9. สรปุ ผลการประเมนิ ดาเนนิ งานในโครงการ เพื่อนาไปสกู่ ารพฒั นาในปีถัดไป
9.1. สนองพระราชดารโิ ครงการอนรุ กั ษพ์ ันธกุ รรมพชื อันเนอ่ื งมาจากพระราชดาริฯ (อพ.สธ.)
9.2. ขอ้ มูลดา้ นวัฒนธรรมและภูมิปญั ญาท้องถิ่นกล้วยพื้นเมืองและทรัพยากรธรรมชาติ บริเวณพื้นท่ีปกปัก
พนั ธกุ รรมพชื
9.3. เผยแพร่ข้อมลู ด้านวัฒนธรรมและภมู ปิ ญั ญาท้องถ่นิ กล้วยพ้ืนเมืองและทรัพยากรธรรมชาติบริเวณ
พืน้ ทปี่ กปกั พนั ธกุ รรมพืช
9.4. สารคดีและนทิ รรศการกล้วยพื้นเมืองและทรัพยากรธรรมชาติ

10. ปัญหาและอุปสรรคท่ีพบในระหว่างการดาเนินงาน
ไมม่ ี

11. รายงานงบประมาณสนับสนุนและงบประมาณทใ่ี ชใ้ นการดาเนินงานจริง
งบประมาณทไ่ี ด้รบั การสนับสนนุ 50,000 บาท แบง่ ออกไดด้ ังน้ี

รายการ จานวนเงิน (บาท)

1. ค่าตอบแทนวิทยากรบุคคลภายนอก 7,200
2. ค่าอาหารสาหรบั ผูเ้ ข้ารว่ ม 12,650
3. คา่ จ้างเหมาผลิตสารเคมี 27,000
4. ค่าวสั ดอุ น่ื ๆ 3,150
40,000 บาท
รวมงบประมาณ

12. แหลง่ ท่มี าของงบประมาณ
 งบประมาณปกตปิ ระจาปขี องหนว่ ยงาน (งบประมาณแผน่ ดิน)

13. ผลการดาเนนิ งาน
13.1. โครงการต่อเน่อื ง จากโครงการโครงการสารวจเกบ็ รวบรวมข้อมูลวฒั นธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่น
กล้วยพนื้ เมืองและทรัพยากรธรรมชาติบรเิ วณพ้ืนทปี่ กปักพนั ธกุ รรมพชื
13.2. ผลการดาเนินงาน
13.2.1. งานปกปักฯ → วิทยาลัยรัตภูมิ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรี และพื้นที่สารวจเก็บ
รวบรวมพนั ธกุ รรมพชื สวนเกษตรธรรมชาติธาตุ 4 ตาบลเขาพระ อาเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา
และพนื้ ที่อ่นื ๆ ในอาเภอรตั ภูมิ จังหวดั สงขลา
13.2.2. งานสารวจฯ → ข้อมูลด้านวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นกล้วยพื้นเมืองและ
ทรัพยากรธรรมชาติ บริเวณพ้ืนท่ีปกปักพันธุกรรมพืช เผยแพร่ข้อมูลด้านวัฒนธรรมและภูมิ
ปญั ญาทอ้ งถ่นิ กลว้ ยพน้ื เมืองและทรพั ยากรธรรมชาตบิ รเิ วณพน้ื ที่ปกปักพนั ธุกรรมพชื
13.2.3. การจัดกิจกรรม/ฝึกอบรม → หัตถกรรมเชือกกล้วย อาหารจากกลว้ ย การแทงหยวกกล้วย
 บรรลุเปา้ หมาย

14. การถา่ ยทอดองค์ความร้สู ชู่ มชน

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l16

 มีการถ่ายทอดองค์ความร้ใู ห้กบั ชมุ ชน กลุ่มแมบ่ ้าน ตาบลทา่ ชะมวง อาเภอรัตภมู ิ จังหวัดสงขลา
15. ได้รบั รางวลั หรอื ประกาศเกยี รตคิ ณุ

ไมม่ ี
16. ภาคผนวก ภาพประกอบการดาเนินโครงการ

ลงชือ่ ..................................................... (หัวหน้าโครงการ)
(....................................................................)

วนั ที่ ........./............./...........

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ัย ปงี บประมาณ 2562 l17

รายงานผลการดาเนินงาน
โครงการอนรุ กั ษ์พันธุกรรมพืชอันเนอ่ื งมาจากพระราชดาริ

สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรวี ิชัย
หน่วยงาน วทิ ยาลยั รัตภูมิ
ประจาปงี บประมาณ 2562

1. โครงการ ปลูกรักษาพันธุกรรมกล้วยพ้ืนเมืองท่ีได้จากการสารวจ

2. ผรู้ ับผดิ ชอบโครงการ ผศ.ภาวนา พมุ่ ไสว
หวั หนา้ โครงการ นายสถาพร ขุนเพชร
ผูร้ ว่ มโครงการ นางสาวน้าเพ็ญ พรหมประสิทธ์ิ

3. ลักษณะโครงการ ตรงตามกิจกรรมของโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอนั เนอื่ งมาจากพระราชดาริฯ
 กจิ กรรมท่ี 2 กิจกรรมสารวจเกบ็ รวบรวมพนั ธุกรรมพชื

รหสั โครงการ F1A2

4. วตั ถปุ ระสงค์ของโครงการ
4.1. เพอ่ื สนองพระราชดาริโครงการอนรุ กั ษ์พันธกุ รรมพืชอันเน่ืองมาจากพระราชดารฯิ (อพ.สธ.)
4.2. เพ่ือการปลกู และรักษาพนั ธุ์กล้วยพื้นเมอื ง
4.3. เพ่อื เปน็ แหล่งเรียนรู้ธรรมชาติทางพนั ธุกรรมกลว้ ยพืน้ เมอื ง

5. สถานทีด่ าเนินการ
วิทยาลัยรัตภูมิ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรวี ชิ ยั ตาบลท่าชะมวง อาเภอรตั ภมู ิ จงั หวดั สงขลา

6. แผนงาน/กจิ กรรมและระยะเวลาดาเนินการโครงการ

รายเอียดแผนปฏบิ ัติงาน ประจาปีงบประมาณ 2562
ไตรมาส 1 ไตรมาส 2 ไตรมาส 3 ไตรมาส 4
1. เสนอโครงการ ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.
2. ปฏบิ ัตงิ านตามโครงการ
3. สรปุ ผลโครงการ

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชัย ปงี บประมาณ 2562 l18

7. ข้นั ตอนการดาเนนิ งานหรอื ผลดาเนนิ งาน
7.1. แต่งตั้งคณะกรรมการดาเนนิ โครงการ
7.2. ประชุมคณะกรรมการดาเนินโครงการ
7.3. ดาเนินโครงการ
7.4. สรุปผลโครงการ
7.5. ประเมินผลโครงการ
7.6. ตดิ ตามผลการปฏบิ ัติโครงการ

8. ตวั ชว้ี ดั ความสาเร็จของโครงการ
8.1. ตัวช้ีวัดเชิงปริมาณ
8.1.1. เพอื่ เปน็ แหลง่ เรียนรูธ้ รรมชาติทางพันธกุ รรมกล้วยพื้นเมือง
8.2. ตวั ชี้วดั เชิงคุณภาพ
8.2.1. เพื่อการปลูกและรักษาพนั ธุ์กล้วยพ้ืนเมืองเพ่ิมจานวน 5 สายพันธ์ุ

9. สรุปผลการประเมินดาเนนิ งานในโครงการ เพือ่ นาไปสู่การพัฒนาในปีถดั ไป
9.1. เพอ่ื สนองพระราชดาริโครงการอนรุ ักษ์พันธุกรรมพชื อนั เน่ืองมาจากพระราชดาริฯ (อพ.สธ.)
9.2. เพอ่ื การปลูกและรักษาพนั ธ์ุกลว้ ยพน้ื เมอื ง
9.3. เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ธรรมชาตทิ างพนั ธุกรรมกล้วยพน้ื เมอื ง

10. ปัญหาและอปุ สรรคทพ่ี บในระหว่างการดาเนินงาน
ไมม่ ี

11. รายงานงบประมาณสนบั สนุนและงบประมาณทใี่ ช้ในการดาเนนิ งานจรงิ
12. งบประมาณท่ีได้รบั การสนบั สนุน 30,000 บาท แบ่งออกไดด้ งั น้ี

รายการ จานวนเงิน (บาท)

1. คา่ ตอบแทนวิทยากรบุคคลภายนอก 7,200
2. คา่ อาหารว่างสาหรบั ผ้เู ข้าร่วมโครงการ 2,500
3. พันธุ์กลว้ ยพนื้ เมืองและปุย๋ อินทรีย์ 18,000
4. คา่ วสั ดอุ ื่นๆ 2,300
30,000 บาท
รวมงบประมาณ

13. แหลง่ ที่มาของงบประมาณ
 งบประมาณปกติประจาปขี องหนว่ ยงาน (งบประมาณแผ่นดนิ )

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ัย ปงี บประมาณ 2562 l19

14. ผลการดาเนินงาน
14.1. โครงการต่อเนื่อง จากโครงการปลูกรกั ษาพนั ธกุ รรมกลว้ ยพ้นื เมืองท่ีได้จากการสารวจ
14.2. ผลการดาเนนิ งาน
14.2.1. งานปกปักฯ → เพือ่ การปลูกและรักษาพันธก์ุ ล้วยพ้นื เมืองเพิ่มจานวน 5 สายพนั ธุ์
14.2.2. งานปลกู รักษาฯ → เพ่ือเป็นแหลง่ เรียนร้ธู รรมชาตทิ างพันธกุ รรมกลว้ ยพื้นเมือง

 บรรลุเป้าหมาย

15. การถ่ายทอดองคค์ วามรู้สู่ชมชน
 เปน็ ศนู ย์การเรยี นรใู้ หช้ มุ ชน เพ่อื เปน็ แหล่งเรียนรู้ธรรมชาติทางพนั ธกุ รรมกลว้ ยพ้ืนเมอื ง

16. ได้รับรางวัล หรือประกาศเกียรติคณุ
ไม่มี

17. ภาคผนวก ภาพประกอบการดาเนินโครงการ

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ัย ปงี บประมาณ 2562 l20

ลงชือ่ ..................................................... (หวั หนา้ โครงการ)
(....................................................................)

วันที่ ........./............./...........

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชัย ปีงบประมาณ 2562 l21

รายงานผลการดาเนินงาน
โครงการอนุรกั ษพ์ นั ธกุ รรมพืชอนั เนอื่ งมาจากพระราชดาริ

สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลศรีวิชัย
หน่วยงาน วิทยาลยั รัตภมู ิ
ประจาปงี บประมาณ 2562

1. โครงการ กล้วยครบวงจรโดยใช้เทคโนโลยสี มาร์ทฟารม์

2. ผรู้ ับผิดชอบโครงการ ผชู้ ่วยศาสตราจารย์วนั ประชา นวนสร้อย
หวั หน้าโครงการ นายศุภชัย มะเด่อื
ผู้ร่วมโครงการ ผูช้ ว่ ยศาสตราจารยศ์ วิ ดล นวลนภดล
นายสหุ ด์ ี นิเซ็ง

3. ลักษณะโครงการ ตรงตามกิจกรรมของโครงการอนรุ กั ษ์พนั ธุกรรมพชื อันเนื่องมาจากพระราชดาริฯ
 กิจกรรมท่ี 5 กจิ กรรมศูนยข์ อ้ มลู พนั ธุกรรมพชื

รหสั โครงการ F2A5

4. วตั ถุประสงคข์ องโครงการ
4.1. เพื่อสนองพระราชดารโิ ครงการอนุรักษ์พันธกุ รรมพืชอนั เน่ืองมาจากพระราชดารฯิ (อพ.สธ.)
4.2. เพื่อประยกุ ต์ใช้งานเทคโนโลยสี มารท์ ฟาร์มในการใหป้ ยุ๋ แบบอตั โนมัติ

5. สถานทดี่ าเนินการ
วทิ ยาลัยรัตภมู ิ มหาวิทยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ชิ ยั ตาบลทา่ ชะมวง อาเภอรัตภมู ิ จงั หวัดสงขลา

6. แผนงาน/กจิ กรรมและระยะเวลาดาเนินการโครงการ

รายเอียดแผนปฏิบัติงาน ประจาปีงบประมาณ 2562
ไตรมาส 1 ไตรมาส 2 ไตรมาส 3 ไตรมาส 4
1. เสนอโครงการ ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.
2. ปฏบิ ัติงานตามโครงการ
3. สรปุ ผลโครงการ

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชยั ปีงบประมาณ 2562 l22

7. ข้นั ตอนการดาเนนิ งานหรอื ผลดาเนนิ งาน
7.1. สารวจแปลงปลกู กลว้ ย ท่อประปา และระบบไฟฟา้
7.2. ดาเนนิ การออกแบบการวางระบบใหป้ ยุ๋
7.3. ขออนญุ าตดาเนนิ โครงการ
7.4. จัดจา้ งวางระบบใหป้ ุย๋ และพัฒนาระบบควบคุม
7.5. ทดสอบการใชง้ านและสรุปผลโครงการ

กรณีทีเ่ ป็นสิง่ ประดิษฐ์
1. ข้นั ตอนการประดิษฐ์
- ออกแบบระบบแบง่ เปน็ สองสว่ นคือ ด้านฮาร์ดแวรแ์ ละซอฟต์แวร์
- ด้านฮารด์ แวรป์ ระกอบด้วย ชุดใหป้ ุ๋ย เซนเซอร์วัดแรธ่ าตใุ นดนิ และส่วนควบคมุ การให้ป๋ยุ
- ดา้ นซอฟตแ์ วร์ไดพ้ ัฒนาโปรแกรมการควบคุมจากไมโครคอนโทรลเลอร์ไปยังชุดให้ปุ๋ยโดยเก็บ
ขอ้ มลู การทางานผ่าน NB-IoT ไปยงั ระบบคลาวด์
- ติดต้ังระบบใหพ้ ร้อมใช้งาน
2. การทดสอบประสิทธิภาพ
- ได้ทาการทดสอบประสิทธภิ าพการทางานโดยได้ตั้งให้ระบบทางานแบบอัตโนมัติ โดยสามารถ
ใหป้ ุ๋ยตามปรมิ าณธาตุอาหารในดนิ ท่ีเซนเซอรไ์ ดอ้ ่านค่ามาได้
3. คมู่ อื การใช้
- เป็นการทางานแบบอตั โนมัตสิ ามารถดขู อ้ มูลการใชง้ านผา่ นระบบคลาวด์

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ัย ปีงบประมาณ 2562 l23

8. ตวั ช้ีวดั ความสาเร็จของโครงการ
8.1. ตวั ชวี้ ัดเชิงปริมาณ
8.1.1 ได้ระบบการใหป้ ๋ยุ อตั โนมตั โิ ดยใช้เทคโนโลยีสมาร์ทฟาร์ม
8.2. ตวั ช้วี ัดเชิงคณุ ภาพ
8.2.1 ทาใหก้ ลว้ ยเจรญิ เตบิ โตดยี ิง่ ขนึ้

9. สรุปผลการประเมินดาเนนิ งานในโครงการ เพ่อื นาไปส่กู ารพัฒนาในปีถัดไป
ได้ระบบการให้ปุ๋ยอัตโนมัติให้กับสวนกล้วย อพ.สธ. ทาให้กล้วยมีการเจริญเติบโตในพื้นของ

วทิ ยาลัยรัตภมู ิ มหาวิทยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลศรีวชิ ยั ตาบลท่าชะมวง อาเภอรัตภมู ิ จังหวัดสงขลา

10. ปญั หาและอุปสรรคทีพ่ บในระหวา่ งการดาเนินงาน
มีเวลาน้อยในการพัฒนาระบบ เนื่องระยะเวลาในการดาเนินโครงการในแผนกับทาจริง

ไมส่ อดคลอ้ งกัน

11. รายงานงบประมาณสนบั สนุนและงบประมาณที่ใชใ้ นการดาเนินงานจริง จานวนเงนิ (บาท)
งบประมาณสนับสนุนจานวน 50,000 บาท ไดใ้ ชจ้ า่ ยจริง 50,000 บาท 25,000
25,000
รายการ
1. ค่าจ้างเหมาตดิ ต้ังระบบปยุ๋ น้าพรอ้ มป๋ยุ 50,000 บาท
2. อปุ กรณ์สว่ นควบคุมและเซนเซอร์

รวมงบประมาณ

12. แหลง่ ที่มาของงบประมาณ
 งบประมาณปกติประจาปขี องหน่วยงาน (งบประมาณแผน่ ดนิ )

13. ผลการดาเนินงาน
13.1. โครงการต่อเน่ือง จากโครงการกล้วยครบวงจรโดยใช้เทคโนโลยีสมาร์ทฟารม์
13.2. ผลการดาเนนิ งาน
1. โครงการวิจยั
โครงการน้ีเป็นโครงการต่อเน่ืองจากโครงการกล้วยครบวงจรโดยใช้เทคโนโลยีสมาร์ท
ฟาร์มในเฟสแรกที่ได้ทาในส่วนของรดน้าอัตโนมัติ ในเฟสสองน้ีเป็นให้ปุ๋ยโดยอัตโนมัติ โดยมี
เซนเซอร์วัดปุ๋ยในดิน (NPK Meter) เพื่อใช้ในการให้ปุ๋ยแก่ต้นกล้วยหากพบว่ามีสารอาหารในดิน
ไม่เพยี งพอ ระบบก็จะปล่อยปุย๋ ในถังปยุ๋ ลงมารว่ มกบั การรดน้าทาให้แปลงกล้วยสามารถรถน้าและ
ใหป้ ยุ๋ ได้อัตโนมตั ิ

 บรรลุเปา้ หมาย

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปงี บประมาณ 2562 l24

14. การถา่ ยทอดองค์ความรู้สู่ชมชน
ไมม่ ี

15. ไดร้ ับรางวลั หรือประกาศเกียรตคิ ณุ
ไม่มี

16. ภาคผนวก ภาพประกอบการดาเนินโครงการ

ลงชื่อ ..................................................... (หวั หน้าโครงการ)
(ผู้ช่วยศาสตราจารยว์ นั ประชา นวนสร้อย)

วนั ที่ ........./............./...........

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชัย ปีงบประมาณ 2562 l25

รายงานผลการดาเนนิ งาน
โครงการอนุรักษ์พนั ธกุ รรมพืชอันเนอ่ื งมาจากพระราชดาริ

สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวชิ ัย
หนว่ ยงานคณะศิลปศาสตร์
ประจาปงี บประมาณ 2562

1. โครงการ การแปรรปู แปง้ กล้วยดัดแปรจากกลว้ ยพ้ืนเมืองภาคใต้

2. ผู้รับผิดชอบโครงการ ดร.วชิ ชลุ ฎา ถาวโรจน์
หวั หนา้ โครงการ ผศ.พงษเ์ ทพ เกิดเนตร
ผู้ร่วมโครงการ อ.จริ าภรณ์ ตันตพิ งศ์อาภา
อ.เดชศักดิ์ วิจิตต์พนั ธ์

3. ลักษณะโครงการ ตรงตามกิจกรรมของโครงการอนรุ ักษ์พนั ธุกรรมพืชอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาริฯ
 กิจกรรมที่ 4 กิจกรรมอนรุ กั ษ์และใชป้ ระโยชนพ์ ันธุกรรมพืช

รหสั โครงการ F2A4

4. วตั ถปุ ระสงคข์ องโครงการ
4.1. เพื่อสนองพระราชดารโิ ครงการอนุรกั ษ์พนั ธุกรรมพืชอนั เน่ืองมาจากพระราชดารฯิ (อพ.สธ.)
4.2. เพือ่ ศกึ ษาวธิ ีทเ่ี หมาะสมในผลิตสตารช์ ดัดแปรจากกล้วยพนื้ เมอื งในภาคใต้ 3 ชนดิ
4.3. เพื่อศกึ ษาเปรียบเทยี บสตาร์ชดดั แปรจากกลว้ ยพื้นเมืองในภาคใต้ 3 ชนดิ กบั แปง้ ดดั แปรในทอ้ งตลาด

5. สถานทีด่ าเนนิ การ
สาขาคหกรรมศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย ตาบลบ่อยาง

อาเภอเมอื ง จังหวัดสงขลา

6. แผนงาน/กจิ กรรมและระยะเวลาดาเนินการโครงการ

ประจาปีงบประมาณ 2562

รายเอียดแผนปฏบิ ัติงาน ไตรมาส 1 ไตรมาส 2 ไตรมาส 3 ไตรมาส 4

ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.

1. ผลติ แปง้ กล้วยพื้นเมืองภาคใตท้ งั้ 3 ชนดิ

2. ศกึ ษาการผลติ สตาร์ชดดั แปรจากแป้งกลว้ ย

3. ศึกษาคณุ สมบตั ขิ องสตาร์ชดดั แปรจากแป้งกล้วย

พืน้ เมืองเทยี บกบั แปง้ ดดั แปรในท้องตลาด

4. สรุปผลและเขยี นรายงานและเอกสารเผยแพร่

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ัย ปงี บประมาณ 2562 l26

7. ขน้ั ตอนการดาเนนิ งานหรอื ผลดาเนินงาน
7.1. ผลิตแปง้ กลว้ ยจากกล้วยพื้นเมืองภาคใต้ 3 ชนิด ได้แก่ กล้วยนางพญา กล้วยหิน และกล้วยน้าว้า ที่มี
ความสุกระยะท่ีมีปริมาณของแข็งทั้งหมดประมาณ 1.6 – 2.6 องศาบริกซ์ โดยล้างทาความสะอาด
และนาไปลวกในน้าเดือดนาน 45 วินาที จากน้ันปอกเปลือกแล้วนากล้วยแช่ในสารละลาย
โซเดียมเมตาไบซัลไฟต์ท่ีมคี วามเข้มขน้ รอ้ ยละ 0.1 นาน 30 นาที แล้วจึงห่ันเป็นชิ้นบางๆ และอบแห้ง
ทอ่ี ุณหภูมิ 50 – 60 องศาเซลเซยี ส จากนน้ั จึงบดละเอยี ดเป็นผง เกบ็ ในภาชนะปดิ สนทิ

ภาพท่ี 1 การทาแป้งกล้วยจากกล้วยพ้ืนเมืองภาคใต้

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชยั ปีงบประมาณ 2562 l27

ภาพที่ 2 แป้งกลว้ ยจากกลว้ ยพื้นเมืองภาคใต้
7.2. นาแป้งกล้วยพ้ืนเมืองท่ีได้แปรรูปเป็นแป้งโมดิฟายด์ โดยการใช้เคร่ืองทาแห้งแบบลูกกลิ้ง

(drum dryer)

ภาพท่ี 3 การทาแปง้ กล้วยดดั แปรโดยใชล้ กู กลง้ิ drum dryer

ภาพที่ 4 แป้งกล้วยดดั แปรจากกลว้ ยพืน้ เมืองภาคใต้ 3 ชนดิ

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชยั ปีงบประมาณ 2562 l28

ภาพที่ 5 อุปกรณท์ ่ีใชล้ ดขนาดแป้งกลว้ ยดดั แปรใหเ้ ป็นผง

กล้วยนางพญา กล้วยนา้ วา้ กล้วยหนิ

ภาพที่ 6 แป้งกลว้ ยดัดแปรจากกลว้ ยพ้นื เมืองเทียบกับแป้งกล้วยพนื้ เมืองแต่ละชนิด

7.3. ทดสอบคุณสมบัตทิ างกายภาพของแป้งโมดิฟายด์จากแปง้ กล้วยพื้นเมือง 3 ชนิด
7.3.1. ชนิดที่ 1 แปง้ กล้วยนางพญา

ภาพที่ 7 แปง้ กลว้ ยนางพญา

ภาพท่ี 8 แปง้ กล้วยนางพญาดดั แปร

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชัย ปีงบประมาณ 2562 l29

7.3.2. ชนดิ ที่ 2 แป้งกล้วยน้าว้า

ภาพที่ 9 แป้งกล้วยน้าว้า
ภาพท่ี 10 แป้งกลว้ ยน้าวา้ ดัดแปร
1.1.1. ชนิดที่ 3 แป้งกล้วยนา้ หนิ

ภาพท่ี 11 แป้งกลว้ ยนา้ หนิ

ภาพที่ 12 แป้งกล้วยนา้ หนิ ดัดแปร

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ัย ปีงบประมาณ 2562 l30

8. ตัวชว้ี ัดความสาเร็จของโครงการ
8.1.ตัวช้วี ัดเชิงปริมาณ
8.1.1. วิธีการที่เหมาะสมในการผลิตแป้งดัดแปรจากกล้วยพ้ืนเมือง 3 ชนิด คือการทาแห้งโดยใช้
ลูกกล้ิงร้อน (drum dryer) โดยการละลายแป้งกล้วยพ้ืนเมืองด้วยน้าสะอาดในอัตราส่วน
1:0.75
8.1.2. แป้งกลว้ ยโมดฟิ ายด์มีคุณลกั ษณะทสี่ ามารถนาไปใชป้ ระโยชน์ในผลติ ภณั ฑ์อาหารต่างๆ ได้
8.2.ตัวชว้ี ัดเชิงคุณภาพ
8.2.1. สามารถเพ่ิมแนวทางการใช้ประโยชน์จากกล้วยพื้นเมืองภาคใต้ ได้แก่ กล้วยหิน กล้วย
นางพญา และกล้วยน้าวา้ ได้มากยิง่ ขึ้น และเปน็ การเพิ่มมูลค่าให้กับวัตถุดิบพื้นเมืองภาคใต้ได้
เปน็ อยา่ งดี
8.2.2. สามารถพัฒนาให้เกิดเป็นผลิตภัณฑ์ท่ีสร้างรายได้ให้กับชุมชนได้ และสามารถต่อยอดพัฒนา
ผลิตภัณฑ์ให้เป็นไปในรูปแบบต่าง ๆ เพ่ือตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคได้อย่าง
หลากหลายในอนาคต

9. สรปุ ผลการประเมินดาเนินงานในโครงการ เพือ่ นาไปสกู่ ารพฒั นาในปถี ดั ไป
ในการดาเนินโครงการได้ใช้กล้วยพื้นเมืองจากกลุ่มเป้าหมาย คือ ตาบลควนรู อาเภอรัตภูมิ จังหวัด

สงขลา นามาผลิตเป็นแป้งกล้วยตามกรรมวิธีท่ีเหมาะสมที่ได้จากการศึกษาในโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ
ในปีงบประมาณ 2560 และได้ต่อยอดการใช้ประโยชน์โดยการนาไปผลิตเป็นแป้งโมดิฟายด์เพื่อเพิ่มแนว
ทางการใช้ประโยชน์ในด้านอาหารไดม้ ากย่งิ ขึ้น

10. ปญั หาและอปุ สรรคท่พี บในระหวา่ งการดาเนินงาน
ปัญหายังคงเป็นเช่นเดียวกับการดาเนินงานในปี 2561 ท่ีลักษณะของโครงการเป็นการดาเนินงานใน

ลกั ษณะของการวจิ ยั และพฒั นา ซึง่ ตอ้ งใช้ระยะเวลาตลอดปงี บประมาณในการดาเนินการ แต่ตามระเบียบงาน
คลังของมหาวทิ ยาลยั ฯ ไม่สามารถดาเนินการตามระเบียบวิจัยได้ ต้องดาเนินการตามระเบียบการทาโครงการ
ซ่ึงต้องขออนุมัติโครงการจากอธิการบดี จากนั้นจึงขออนุญาตดาเนินโครงการจากอธิการบดี และดาเนินการ
ดา้ นเอกสารต่าง ๆ โดยใช้ระเบียบการทาโครงการเช่นเดยี วกบั โครงการประจาปงี บประมาณโครงการอ่ืน ๆ คือ
ต้องดาเนินงานโครงการให้แล้วเสร็จและเคลียร์เงินภายใน 1 เดือน นับจากท่ีเริ่มทาโครงการ ดังนั้นจึงทาให้
ตอ้ งสารองเงินจ่ายค่าใช้จา่ ยทกุ อย่างต้งั แต่เร่ิมทาโครงการตน้ ปงี บประมาณ และเมื่อศึกษาวิจัยผ่านไปประมาณ
ร้อยละ 80 จึงขออนุมัติโครงการ และขออนุญาตดาเนินโครงการและเบิกจ่ายงบประมาณตามระเบียบการจัด
โครงการ และเคลียร์โครงการภายในระยะเวลาท่ีกาหนดตามระเบียบได้ ทาให้ไม่สามารถขออนุญาตดาเนิน
โครงการตง้ั แตต่ ้นปีงบประมาณ แต่สามารถรายงานความก้าวหน้าในระยะกลางปีงบประมาณให้กับหน่วยงาน
ท่กี ากับดูแลโครงการ อพ.สธ. (ยงั ไม่ไดข้ ออนญุ าตดาเนนิ โครงการในระบบฯ)

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชยั ปงี บประมาณ 2562 l31

11. รายงานงบประมาณสนับสนุนและงบประมาณทใี่ ช้ในการดาเนินงานจรงิ จานวนเงิน (บาท)
รายการเบิกจา่ ยงบประมาณในการดาเนนิ โครงการฯ
45,000
รายการ 5,000
1. คา่ วตั ถุดิบเกษตร (กลว้ ยชนดิ ตา่ ง ๆ ระยะตา่ ง ๆ) 50,000 บาท
2. ค่าวสั ดุทางวทิ ยาศาสตร์

รวมงบประมาณ

12. แหลง่ ที่มาของงบประมาณ
 งบประมาณปกติประจาปีของหน่วยงาน (งบประมาณแผ่นดิน)

13. ผลการดาเนนิ งาน
13.1. โครงการใหม่
13.2. ผลการดาเนินงาน
13.2.1. โครงการวิจัย
จากการดาเนินการโครงการการส่งเสริมการแปรรูปแป้งกล้วยจากกล้วยพ้ืนเมืองภาคใต้
เพื่อใช้ประโยชน์ในผลิตภัณฑ์อาหารมุ่งสู่ความยั่งยืนของชุมชน ระยะเวลา 5 ปี โดยในปีนี้เป็นปีที่
3 นั้น เป็นโครงการยอ่ ยคือ การแปรรูปแป้งกล้วยดัดแปรจากกล้วยพ้ืนเมืองภาคใต้ เป็นการศึกษา
การดัดแปรแป้งกล้วยพื้นเมืองภาคใต้ จานวน 3 ชนิด โดยใช้วิธีการทาแป้งกล้วยจากผลสรุป
โครงการฯ ในปีที่ 1 (2560) นามาแปรรูปเป็นแป้งดัดแปร (modified search) โดยใช้วิธีการทา
แห้งแบบลูกกลิ้ง (drum dryer) ซ่ึงต้องไปขอความอนุเคราะห์ดาเนินการทดลองที่ศูนย์เคร่ืองมือ
วิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ซึ่งได้ให้ความอนุเคราะห์เป็นอย่างดี จากน้ันทาการ
ตรวจวิเคราะห์ลักษณะทางกายภาพโดยใช้เครื่องมือท่ีมีคุณลักษณะเฉพาะที่สามารถดูขนาด
อนุภาคของเม็ดแป้งกล้วย ทั้งท่ีเป็นแบบด้ังเดิมนามาเปรียบเทียบกับแบบโมดิฟายด์ ซ่ึงผลการ
ตรวจวิเคราะห์พบว่า แปง้ โมดฟิ ายด์จากแป้งกลว้ ยพ้ืนเมืองทั้งสามชนิด มีคุณลักษณะทางกายภาพ
ที่แตกต่างกนั ออกไป ซงึ่ อาจจะมผี ลตอ่ การนาไปใชใ้ นผลติ ภณั ฑ์อาหารประเภทตา่ งๆ ได้ในลักษณะ
ที่แตกต่างกนั ซึ่งจะตอ้ งศกึ ษาและนาไปใชใ้ นการดาเนนิ การในปีตอ่ ไป

 บรรลเุ ปา้ หมาย

14. การถา่ ยทอดองคค์ วามรู้สูช่ มชน
ไมม่ ี

15. ได้รบั รางวัล หรอื ประกาศเกยี รตคิ ณุ
ไมม่ ี

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ยั ปงี บประมาณ 2562 l32

17. ภาคผนวก ภาพประกอบการดาเนินโครงการ

การทาแป้งกลว้ ยดดั แปรโดยใช้ลกู กล้งิ drum dryer

แปง้ กลว้ ยนางพญา
แป้งกล้วยนางพญาดดั แปร

แปง้ กล้วยน้าวา้

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชัย ปงี บประมาณ 2562 l33

แปง้ กลว้ ยน้าว้าดดั แปร

แปง้ กล้วยน้าหนิ

แปง้ กลว้ ยนา้ หนิ ดดั แปร
ลงช่ือ ..................................................... (หวั หน้าโครงการ)
(ดร.วชิ ชุลฎา ถาวโรจน์)
วันท่ี ........./............./...........

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l34

รายงานผลการดาเนนิ งาน
โครงการอนุรกั ษ์พันธุกรรมพืชอนั เน่ืองมาจากพระราชดาริ

สมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลศรีวิชัย
คณะวิศวกรมศาสตร์
ประจาปีงบประมาณ 2562

1. โครงการ โครงการงานอนุรกั ษ์และใชป้ ระโยชนจ์ ากกลว้ ยพน้ื เมืองส่กู ารเปน็ นวัตกรรมเพอื่ ชมุ ชน

2. ผู้รบั ผิดชอบโครงการ ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์วรพงค์ บุญช่วยแทน
หัวหนา้ โครงการ ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์จรี ะศกั ดิ์ เพยี รเจรญิ
ผูร้ ่วมโครงการ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ชาตรี หอมเขยี ว

3. ลกั ษณะโครงการ ตรงตามกิจกรรมของโครงการอนรุ ักษ์พันธุกรรมพืชอนั เนอื่ งมาจากพระราชดาริฯ
 กจิ กรรมท่ี 4 กจิ กรรมอนรุ กั ษ์และใชป้ ระโยชน์พนั ธุกรรมพชื

รหัสโครงการ F2A4

4. วตั ถุประสงค์ของโครงการ
4.1. เพื่อสนองพระราชดาริโครงการอนรุ ักษ์พันธกุ รรมพชื อันเนอ่ื งมาจากพระราชดาริฯ (อพ.สธ.)
4.2. เพื่อออกแบบและสรา้ งเคร่อื งห่ันและซอยกล้วย และเครื่องทอดสุญญากาศ ท่ีใช้กับชุมชนในการแปร
รปู ผลติ ภัณฑก์ ารเกษตร
4.3. เพื่อศึกษาประสิทธิภาพของเครื่องห่ันและซอยกลว้ ย และเครอ่ื งทอดสุญญากาศ
4.4. เพื่อถ่ายทอดเทคโนโลยสี ูช่ าวบ้าน และชุมชน

5. สถานท่ดี าเนนิ การ
5.1. สาขาวิศวกรรมอุตสาหการ คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลศรีวชิ ยั
5.2. สาขาวิศวกรรมเครอ่ื งกล คณะวศิ วกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ิชัย
5.3. เกษตรธาตสุ ่ี อาเภอรตั ภูมิ จังหวัดสงขลา

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชยั ปีงบประมาณ 2562 l35

6. แผนงาน/กจิ กรรมและระยะเวลาดาเนนิ การโครงการ

ประจาปีงบประมาณ 2562

รายเอียดแผนปฏบิ ัติงาน ไตรมาส 1 ไตรมาส 2 ไตรมาส 3 ไตรมาส 4

ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.

1. ศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เก่ียวข้อง

2. ออกแบบเคร่ืองห่ันและซอยกลว้ ย และเคร่ือง

ทอดสญุ ญากาศ

3. สร้างเครอื่ งหั่นและซอยกล้วย และเครอ่ื งทอด

สญุ ญากาศ

4. ทดลองและเก็บข้อมลู เคร่อื งห่นั และซอยกลว้ ย

และเคร่ืองทอดสุญญากาศ

5. วิเคราะหแ์ ลปรับปรุงแกไ้ ข เครื่องหน่ั และซอย

กลว้ ย และเครอื่ งทอดสญุ ญากาศ

6. ส่งมอบเคร่ืองหน่ั และซอยกล้วย และเครอื่ งทอด

สญุ ญากาศ

7. ข้นั ตอนการดาเนนิ งานหรอื ผลดาเนนิ งาน
7.1.ข้นั ตอนการดาเนนิ งาน
หลักการทางานของเคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ จากการศึกษาข้อมูล

เบ้ืองตน้ เก่ียวกับกล้วยและกรรมวธิ ีของกระบวนการห่ันและซอยกล้วย จึงได้นาหลักการดังกล่าวมาประยุกต์ใน
การออกแบบกลไกการทางานของเครื่อง สาหรับกระบวนสไลด์แผ่นและสไลด์เส้นกล้วยเพื่อนากล้วยที่ตัดเฉือน
แลว้ ไปทาการแปรรูปเป็นอาหารต่อไปนั้น เริ่มจากการนาส่งกล้วยท่ีใส่ลงมาทางช่องใส่กล้วย กล้วยจะตกลงมา
สู่ห้องป้อนกลว้ ย ทาหนา้ ทีค่ รอบเพลาลาเลยี งกล้วยเพื่อลาเลียงกลว้ ยไปยังระบบป้อนสไลด์แผ่นหรือระบบป้อน
สไลด์เสน้ ในกรณีเปิดประตหู อ้ งปอ้ นกล้วย กลว้ ยจะหมนุ และลาเลียงเข้าสู่เพลาใบตัดสไลด์แผ่น (เป็นแว่น) ทา
หน้าท่ีตัดเฉือนกล้วยให้เป็นแผ่นแบบแว่น โดยมีมอเตอร์เป็นต้นกาลังในการตัดเฉือน ซ่ึงกล้วยที่ถูกสไลด์แผ่น
(เปน็ แวน่ ) แล้วจะตกลงสู่ทางลาเลียงกล้วยออกจากเคร่ือง ในกรณีปิดประตูห้องป้อนกล้วย กล้วยจะหมุนและ
ลาเลยี งออกส่อู ีกด้านของประตหู อ้ งปอ้ นกล้วย เพ่ือเข้าสู่ช่องป้อนตัดสไลด์เส้น ทาหน้าท่ีรองรับกล้วยที่ลาเลียง
มาจากหอ้ งปอ้ นกลว้ ย โดยมกี ระบอกไฮดรอลิกส์ ทาหนา้ ท่ีดนั กล้วยทช่ี อ่ งป้อนตดั สไลด์เส้น ให้ตัดเฉือนกับแผ่น
ใบมีด โดยมีมอเตอร์เป็นต้นกาลังของระบบไฮดรอลิกส์ เม่ือกล้วยถูกตัดเฉือน (เป็นเส้นหรือเป็นแผ่นตามแนว
ยาวของกล้วย) แล้วจะตกลงสู่ทางลาเลียงกล้วยออกจากเครื่อง เป็นอันเสร็จกระบวนสไลด์แผ่นและสไลด์เส้น
กลว้ ยเพอ่ื นากล้วยออกมาแปรรูป

จากการปรังปรุงแก้ไขและทดลองเคร่ืองจักรจนม่ันใจในประสิทธิภาพการทางานของเครื่องแล้ว
ขน้ั ตอนของผลการทดลองจะดาเนินการทดลองโดยการสไลด์เป็นแผ่น และตัดซอยเป็นเส้น โดยที่กล้วยจะทา
การปอกเปลอื กออกเรียบร้อยแล้ว โดยเปรียบเทียบกับการทางานระหว่างเคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้น
สาหรับผลิตกลว้ ยฉาบกบั แรงงานคน ซงึ่ มีรายละเอยี ดของผลการทดลองดงั นี้

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ัย ปีงบประมาณ 2562 l36

7.2. ผลการทดลอง
7.2.1. เครือ่ งผลติ กล้วยแผน่ และกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ
7.2.1.1. การทดลองหาขนาดแผ่นสไลด์

การทดลองหาขนาดแผ่นสไลด์ โดยสไลด์ท่ีความเร็วรอบ 100 รอบต่อนาที เป็นความเร็วที่เหมาะสม
ที่สุดของการสไลด์กล้วยแผ่น ซ่ึงขนาดของการสไลด์สามารถทาได้ 2 ขนาด คือ 3 และ 5 มิลลิเมตร แสดงดัง
ตารางที่ 1 - 2

ตารางที่ 1 การสไลดก์ ลว้ ยขนาด 3 มลิ ลเิ มตร ของเครอ่ื งผลติ กล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรบั ผลติ กล้วยฉาบ

ครง้ั ที่ ขนาดของการสไลด์ ขนาดทวี่ ดั ได้ ผลต่าง เปอรเ์ ซน็ ต์
1 3.00 3.02 0.02 0.67
2 3.00 3.04 0.04 1.33
3 3.00 3.02 0.02 0.67
4 3.00 3.06 0.06 2.00
5 3.00 3.02 0.02 0.67
0.40
เฉลีย่

ตารางท่ี 2 การสไลด์กล้วยขนาด 5 มลิ ลิเมตร ของเคร่อื งผลิตกล้วยแผน่ และกล้วยเสน้ สาหรบั ผลิตกล้วยฉาบ

คร้งั ที่ ขนาดของการสไลด์ ขนาดท่ีวัดได้ ผลต่าง เปอรเ์ ซน็ ต์
1 5.00 5.01 -0.01 0.20
2 5.00 4.98 0.01 -0.40
3 5.00 5.02 -0.02 0.40
4 5.00 5.03 -0.03 0.60
5 5.00 5.04 0.03 0.80
0.32
เฉลี่ย

จากผลการทดลองหาขนาดแผ่นสไลด์กล้วย ท้ัง 2 ขนาด คือ 3 และ 5 มิลลิเมตร แสดงดังตารางที่ 1 -
2 มีขนาดคลาดเคล่ือนเล็กน้อย โดยมีเปอร์เซ็นต์ความคลาดเคลื่อนเฉล่ียไม่ถึง 1 % ดังน้ันสามารถเชื่อได้ว่า
ขนาดของการสไลด์กล้วยแผน่ เป็นจรงิ

7.2.1.2. การทดลองหาขนาดซอยกล้วยเสน้
การทดลองหาขนาดซอยกลว้ ยเสน้ ซ่ึงขนาดของการซอยสามารถทาได้ 2 ขนาด คือ 3 และ 5 มิลลิเมตร
แสดงดงั ตารางที่ 3 - 4

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชัย ปีงบประมาณ 2562 l37

ตารางท่ี 3 การซอยกลว้ ยขนาด 3 มลิ ลิเมตร ของเคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและกลว้ ยเส้นสาหรบั ผลติ กลว้ ยฉาบ

ครงั้ ท่ี ขนาดของการซอย ขนาดท่วี ดั ได้ ผลตา่ ง เปอรเ์ ซน็ ต์
13 3.04 0.04 1.33
23 2.98 -0.02 -0.67
33 2.96 -0.04 -1.33
43 3.02 0.02 0.67
53 3.06 0.06 2.00
0.40
เฉลย่ี

ตารางที่ 4 การซอยกลว้ ยขนาด 5 มิลลเิ มตร ของเครือ่ งผลติ กล้วยแผ่นและกล้วยเสน้ สาหรบั ผลิตกล้วยฉาบ

ครง้ั ท่ี ขนาดของการซอย ขนาดท่วี ัดได้ ผลต่าง เปอร์เซ็นต์
15 4.98 -0.02 -0.40
25 5.02 0.02 0.40
35 5.04 0.04 0.80
45 4.97 -0.03 -0.60
55 5.02 0.02 0.40
0.12
เฉล่ยี

จากผลการทดลองหาขนาดกล้วยเส้น ท้ัง 2 ขนาด คือ 3 และ 5 มิลลิเมตร แสดงดังตารางที่ 3 - 4 มี
ขนาดคลาดเคล่ือนเล็กน้อย โดยมีเปอร์เซ็นต์ความคลาดเคลื่อนเฉล่ียไม่ถึง 1 % ดังน้ันสามารถเชื่อได้ว่าขนาด
ของซอยกลว้ ยเสน้ เปน็ จรงิ

ความสามารถในการสไลด์กล้วยและตดั ซอยเป็นเสน้ ระหว่างเครือ่ งกับแรงงานคน
จากการทดลองสไลด์กล้วยเป็นแผ่นและตัดซอยเป็นเส้นเปรียบเทียบระหว่างแรงงานคนกับเคร่ืองผลิต

กล้วยแผน่ และกลว้ ยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ สรปุ ไดว้ า่ เครอ่ื งผลิตกลว้ ยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วย
ฉาบ สามารถสไลด์กล้วยและตัดซอยได้เร็วกว่าการใช้แรงงานคนโดยผลการทดลองเคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและ
กล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ จะมีความสามารถในการสไลด์ประมาณ 186.34 กิโลกรัมต่อชั่วโมง และตัด
ซอยเป็นเส้นได้ประมาณ 70.60 กิโลกรัมต่อชั่วโมง สไลด์กล้วยแผ่น คิดเป็น 5.86 เท่า และตัดซอยเป็นเส้น
คิดเป็น 5.38 เท่า ของแรงงานคนท่ีมีความสามารถในการสไลด์ได้เพียง ประมาณ 31.75 กิโลกรัมต่อช่ัวโมง
และตัดซอยได้เพียง ประมาณ 13.13 กิโลกรัมต่อชั่วโมง เท่านั้น เพราะเม่ือแรงงานคนปฏิบัติงานเป็น
ระยะเวลาหน่ึงผู้ปฏิบัติงานจะมีความเมื่อยล้าเกิดขึ้น ในขณะท่ีเคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับ
ผลิตกล้วยฉาบสามารถผลิตได้อย่างต่อเนื่อง ความสามารถในการสไลด์กล้วยและการตัดซอยกล้วยระหว่าง
เครอื่ งผลิตกลว้ ยแผน่ และกล้วยเสน้ สาหรบั ผลิตกล้วยฉาบกับแรงงานคน แสดงดังตารางที่ 5

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชยั ปีงบประมาณ 2562 l38

ตารางท่ี 5 การเปรียบเทียบความสามารถระหวา่ งเคร่อื งกับแรงงานคน

รปู แบบการผลติ สไลด์เป็นแผ่น ตดั ซอยเป็นเสน้
เวลา กิโลกรมั ต่อ เวลา กโิ ลกรัมตอ่
เครือ่ งผลติ กลว้ ยแผน่ และกลว้ ยเสน้ สาหรบั (วนิ าที) ช่ัวโมง (วนิ าที) ชว่ั โมง
ผลติ กล้วยฉาบ 5.80 186.34 15.20 70.60
แรงงานคน
34.00 31.75 82.30 13.13

จากตารางท่ี 5 การทดลองสไลดเ์ ปน็ แผน่ ของเครื่องผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ
จากน้าหนกั 300 กรมั ได้ 5.8 วนิ าที แปลงคา่ เป็น กิโลกรมั ต่อช่วั โมง

1 กิโลกรมั = 1000 = 19.30 วนิ าทีตอ่ กิโลกรมั

ดังนั้น จากวนิ าทตี อ่ กิโลกรัม แปลงเป็นนาทีตอ่ กิโลกรัม
= = 0.32 นาทีตอ่ กิโลกรัม

ดังน้ัน จากนาทตี ่อกิโลกรัม แปลงเป็นกิโลกรมั ตอ่ ชัว่ โมง
= = 186.34 กิโลกรัมต่อชั่วโมง

จากตารางที่ 5 การทดลองตัดซอยเป็นเส้นของเครื่องผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วย
ฉาบ จากน้าหนัก 300 กรัม ได้ 15.2 วนิ าที แปลงค่าเป็น กโิ ลกรมั ตอ่ ช่วั โมง

1 กิโลกรัม = 1000 = 50.67 วินาทตี อ่ กโิ ลกรัม

ดังนน้ั จากวินาทตี อ่ กโิ ลกรัม แปลงเปน็ นาทตี ่อกิโลกรัม

= = 0.85 นาทีต่อกโิ ลกรัม
ดังนัน้ จากนาทีต่อกโิ ลกรัม แปลงเป็นกโิ ลกรัมตอ่ ชวั่ โมง

= = 70.60 กิโลกรัมตอ่ ชว่ั โมง

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชยั ปีงบประมาณ 2562 l39

จากตารางที่ 5 การทดลองเวลารวมของเครื่องผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ จาก
น้าหนกั 300 กรมั ได้ 35 วินาที แปลงคา่ เป็น กิโลกรมั ตอ่ ชั่วโมง

1 กโิ ลกรมั = 1000 = 116.67 วนิ าทีตอ่ กิโลกรัม

ดงั นนั้ จากวนิ าทตี ่อกโิ ลกรัม แปลงเปน็ นาทีต่อกิโลกรัม
= = 1.945 นาทตี ่อกิโลกรมั

ดังน้ัน จากนาทีต่อกโิ ลกรมั แปลงเปน็ กโิ ลกรัมตอ่ ช่ัวโมง
= = 30.85 กิโลกรัมต่อชว่ั โมง

จากตารางที่ 5 สามารถแสดงกาลงั ผลติ เป็นแผนภูมแิ ทง่ ได้ ดังแสดงในรูปท่ี 1

สไลดเ์ ปน็ แผ่น ตดั ซอยเป็นเส้น กโิ ลกรัมตอ่ ชั่วโมง

รปู ท่ี 1 การเปรียบเทยี บระหวา่ งแรงงานคนกับเคร่ืองผลติ กล้วยแผน่ และกลว้ ยเสน้ สาหรับผลติ กลว้ ยฉาบ

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ยั ปงี บประมาณ 2562 l40

ความสามารถในการสไลด์กล้วยแผ่นและตัดซอยกล้วยเส้นด้วยเครื่องผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้น
สาหรับผลิตกล้วยฉาบจะทางานได้เร็วกว่าแรงงานคนถึง 5.86 เท่า และสามารถผลิตต่อเนื่องได้ดีกว่า
แรงงานคน ถึงแม้ว่าการสไลด์กล้วยแผ่นและตัดซอยกล้วยเป็นเส้นด้วยเครื่องผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้น
สาหรับผลิตกล้วยฉาบจะมีเศษจากการสไลด์และตัดซอยเป็นบางส่วนแต่เป็นส่วนน้อย และสามารถนาไปตัด
ซอยกับแรงงานคนไดอ้ ีก

ดังน้ันเครื่องผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ มีความสามารถในการผลิตสูงกว่าเมื่อ
เปรียบเทียบกับแรงงานคน ดังแสดงในรูปที่ 2 (ก) พบว่าในส่วนของกล้วยที่สไลด์มีความสวยงามใกล้เคียงกับ
การใช้แรงงานคน ดงั แสดงในรปู ที่ 2 (ข) แตใ่ นส่วนของการตดั ซอยเป็นเสน้ ทีไ่ ดจ้ ากเครื่องน่ันเกิดเศษของกล้วย
ไม่สมบูรณข์ ้นึ ซึง่ มีน้อยมากอกี ทงั้ สามรถนามาตัดซอยได้อีก ดังแสดงในรูปที่ 3 (ก) และได้กล้วยซอยจากเครื่อง
ผลติ กลว้ ยแผน่ และกลว้ ยเสน้ สาหรับผลติ กลว้ ยฉาบ ดังแสดงในรูปที่ 3 (ข) แต่การใช้แรงงานคนในการซอยนั่น
ไม่เกิดกลว้ ยไม่สมบรู ณ์ ดังแสดงในตาราง 5 จะเห็นได้ว่ากล้วยไม่สมบูรณ์จะเกิดขึ้นในส่วนของการตัดซอยเม่ือ
เปรียบเทยี บกบั แรงงานคนก็เห็นกล้วยไม่สมบูรณ์ท่ีเกิดข้ึนจากเคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิต
กล้วยฉาบ เพียง 3 เปอรเ์ ซ็นต์ ดังแสดงในรปู ที่ 4 ในสว่ นของแรงงานคนไม่มีกลว้ ยไม่สมบูรณ์ ดังแสดงในรูปที่ 5
จากการเปรียบเทียบแล้วถือว่าประสบความสาเร็จเพราะการออกแบบและสร้างเครื่องเป็นครั้งแรกอีกทั้งยัง
สามารถนามาพัฒนาไดอ้ ีก

(ก) กล้วยท่สี ไลดก์ ับเครือ่ ง (ข) กล้วยท่ีสไลด์ดว้ ยคน

รปู ที่ 2 ลกั ษณะการเปรยี บเทียบการสไลด์ของเครือ่ งกบั แรงงานคน

(ก) กลว้ ยซอยท่ีได้จากเครอ่ื ง (ข) กล้วยซอยทไี่ ด้จากเคร่ือง

รูปท่ี 3 ลักษณะการเปรยี บเทียบการซอยของเครื่องกบั แรงงานคน

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปงี บประมาณ 2562 l41

เมื่อทาการทดลองหาประสิทธิภาพเครื่องแล้ว จากน้ันได้ทาการทดลองพืชผลชนิดอื่น เช่น มันฝร่ัง
แครอท ขิง เป็นต้น มาสไลดแ์ ละตัดซอยเปน็ เสน้ ดแู ละสามารถสไลด์และตัดซอยเป็นเส้นได้ดีและสวยงาม และ
ยังประยุกต์สไลด์และตัดซอยเป็นเส้นกับพืชผลชนิดอ่ืนได้อีก และยังสามารถเพ่ิมประสิทธิภาพของเคร่ืองโดย
เพิ่มชอ่ งป้อนและยังเพิม่ ชุดมีดตดั บนจานสไลด์จะทาให้กาลงั การผลติ เพมิ่ สงู อีกดว้ ย

การวเิ คราะหท์ างเศรษฐศาสตร์
ผลการทดลองจึงวิเคราะห์ได้ว่า ในกระบวนสไลด์กล้วยและตัดซอยเป็นเส้นมีอัตราค่าจ้างคนงานตาม

จานวนกิโลกรัม ซง่ึ คดิ เป็นราคากโิ ลกรมั ละ 3 บาท ดงั นั้นจึงได้สรา้ งเครอ่ื งผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับ
ผลติ กลว้ ยฉาบ เพอ่ื ลดเวลาในการสไลดก์ ลว้ ยและตัดซอยเปน็ เสน้ และในการควบคมุ เคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและ
กล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบและสามารถลดเวลาในการผลิต รวมถึงได้จานวนผลผลิตที่มากกว่าเป็น 5.86
เท่า โดยสามารถเปรียบเทียบค่าใช้จ่ายระหว่างแรงงานคนกับเคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิต
กล้วยฉาบและหาระยะเวลาในการคืนทนุ ได้ดงั น้ี

อตั ราค่าไฟฟ้าประเภทบ้านอยูอ่ าศยั ซึ่งมีผู้ใช้ไฟฟ้าเป็นจานวนมาก มีการใช้พลังงานไฟฟ้ามีอัตรา ดัง
แสดงในตารางที่ 6 ไม่รวมภาษีมูลคา่ เพิ่ม

ตารางท่ี 6 อตั ราค่าไฟฟ้าประเภทบา้ นอยู่อาศยั [20]

ค่าไฟฟ้าต่าสดุ คือ ไมม่ กี ารใช้ไฟฟา้ 4.67 บาท
5 หนว่ ย (กิโลวัตต์ช่ัวโมง) แรก (หนว่ ยที่ 1-5) เปน็ เงิน 4.96 บาท
(หน่วยที่ 1-5) หน่วยละ 0.7124 บาท
10 หน่วยต่อไป (หน่วยที่ 16-25) หนว่ ยละ 0.8993 บาท
10 หนว่ ยต่อไป (หน่วยที่ 26-35) หนว่ ยละ 1.1516 บาท
10 หน่วยตอ่ ไป (หน่วยที่ 36-100) หน่วยละ 1.5348 บาท
65 หน่วยตอ่ ไป (หน่วยที่ 151-400) หน่วยละ 1.6282 บาท
50 หน่วยต่อไป (หน่วยท่ี 101-150) หนว่ ยละ 2.1329 บาท
250 หน่วยตอ่ ไป (หน่วยที่ 401เปน็ ต้นไป) หนว่ ยละ 2.4226 บาท
เกินกวา่ 400 หน่วย

เครื่องผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ ใช้มอเตอร์ 2 ตัว ตัวท่ี 1 มอเตอร์ 1 แรงม้า
เท่ากับกาลงั ไฟฟ้า 746 วัตต์ ตวั ท่ี 2 ใช้กาลังไฟฟ้า 90 วัตต์

ดังนน้ั หากาลงั ของมอเตอร์

P = 746 + 90
= 836 วตั ต์

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชยั ปีงบประมาณ 2562 l42

การหาค่าจานวนหนว่ ย โดยเครื่องทางานวันละ 8 ชวั่ โมง

จานวนหน่วยหรือยูนิต = × ชัว่ โมงใชง้ านใน 1 วนั

= ×8

= 6.69 หน่วยต่อวัน

ในการทางาน 1 เดอื น = 6.69 × 30
= 200 หน่วยตอ่ เดอื น

ดังนัน้ เคร่ืองผลิตกล้วยแผน่ และกลว้ ยเสน้ สาหรับผลติ กลว้ ยฉาบ ในการทางาน 1 เดือน จะใช้ไฟฟ้า 200
หน่วยต่อเดอื น จึงหาคา่ ไฟฟ้าเฉลีย่ จากตารางท่ี 4.8

ดังนน้ั คิดจากทอี่ ยูอ่ าศัยคา่ ไฟฟ้าเฉล่ียหน่วยต่อเดือน

=

หาคา่ ไฟฟา้ พืน้ ฐาน = 1.81 บาท
= 0.06 หน่วยตอ่ วัน
= ค่ายนู ติ × คา่ ไฟฟ้าเฉลย่ี ตอ่ หน่วย
= 6.69 × 0.06
= 0.4 หนว่ ยตอ่ วัน

ค่าปรบั ปรุงต้นทนุ การผลิตไดจ้ ากบลิ การไฟฟ้า คอื 0.8688 บาทต่อหน่วย

โดยหาคา่ Ft = ค่าปรบั ปรงุ ต้นทนุ การผลิต × จานวนหนว่ ย
= 0.8688 × 6.69
= 5.8 บาทตอ่ วัน

คดิ เป็นเงนิ = คา่ Ft + คา่ ไฟฟ้าพ้นื ฐาน
= 5.8 + 0.4
= 6.2 บาทต่อวัน

ภาษมี ูลค่าเพิ่ม 7% = 6.2 × 0.07
= 0.43 บาทต่อวนั

คา่ ไฟฟ้าทั้งหมด = 6.2 + 0.43
= 6.63 บาทตอ่ วัน

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ัย ปงี บประมาณ 2562 l43

แรงงาน 1 คน ทางานวันละ 8 ชั่วโมง สามารถสไลด์กล้วยและตัดซอยเป็นเส้นได้จานวน 31.75
กิโลกรมั ต่อวนั โดยมคี า่ จ้างกิโลกรัมละ 3 บาท

คดิ เป็นจานวนเงิน = 31.75 × 8 × 3
= 762 บาทต่อวนั

เคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ ทางานวันละ 8 ช่ัวโมง สามารถสไลด์กล้วย
และตัดซอยเป็นเส้นได้ 186.34 กิโลกรัมต่อวนั โดยมคี ่าจ้างกโิ ลกรมั ละ 3 บาท

คดิ เปน็ จานวนเงนิ = 186.34 × 8 × 3
= 4,472.16 บาทตอ่ วัน

คิดค่าไฟฟ้าสาหรับมอเตอร์ 2 ตัว จานวน 836 วัตต์ คิดค่าไฟฟ้าเป็น 6.63 บาทต่อวัน ค่าโสหุ้ย
น้ามันหล่อลื่น จาระบี ฯลฯ ประมาณ 5 บาทต่อวัน อัตราค่าจ้างแรงงานคนข้ันต่าประมาณ 330 บาทต่อวัน
และค่าเสื่อมราคาของเครื่องซ่ึงมีระยะเวลาการใช้งานประมาณ 5 ปี และค่าเครื่องผลิตกล้วยแผ่นและกล้วย
เสน้ สาหรบั ผลิตกลว้ ยฉาบ เท่ากบั 80,000 บาท

ดงั นนั้ ค่าเสอ่ื มราคาของเคร่ืองคดิ เปน็ จานวนเงนิ

=

= 16,000 บาทตอ่ ปี
= 43.84 บาทตอ่ วัน

จากรายได้จากการทางานของเคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ หลังหักค่า
ไฟฟ้า คา่ โสหยุ้ คา่ แรงงานคน และคา่ เส่ือมราคาของเครื่องผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ
จะได้

= 4,472.16 - (6.63 +5+762+43.84)
= 3,654.68 บาทตอ่ วนั
คิดระยะเวลาในการคืนทุนของเครื่องผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ ราคาเคร่ือง
180,000 บาท
ดังนั้นระยะเวลาในการคืนทุน คอื

ระยะคนื ทนุ =

= 49.25 วัน
จากการวิเคราะห์ผลการดาเนินงานขา้ งต้นจงึ สรุปได้ว่าแรงงานคน 1 คน ทางานได้วนั ละ 8 ชวั่ โมงต่อวัน
สามารถสไลด์กล้วยและตัดซอยเป็นเส้นได้ 31.75 กิโลกรัมต่อวัน คิดเป็นจานวนเงินทั้งหมด 762 บาทต่อวัน

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ัย ปีงบประมาณ 2562 l44

และเคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ ใช้แรงงานคน 1 คน ทางานได้วันละ 8 ช่ัวโมง
ต่อวัน ในการควบคุมเครื่องผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบได้ 186.34 กิโลกรัมต่อวัน คิด
เป็นจานวนเงิน 3,654.68 บาทต่อวัน หักค่าไฟฟ้า ค่าโสหุ้ย ค่าจ้างแรงงานคน และค่าเสื่อมราคาของเครื่อง
เรียบร้อยแล้ว ซ่ึงมีระยะเวลาในการคืนทุนของเคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ 50
วัน และเมอื่ เปรยี บเทียบรายได้ในการสไลด์กล้วยและตัดซอยเป็นเส้นระหว่างคนกับเคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและ
กล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ คิดเป็น 5.86 เท่า ของการทางานด้วยคน หรือการทางานด้วยแรงงานคน
ประมาณ 5 คน

นอกจากนี้เคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ ยังสามารถลดเวลาในการสไลด์
กล้วยเป็นแผ่นและ ตัดซอยเปน็ เสน้ ลดค่าใช้จา่ ย ลดแรงงานคน ลดปัญหาความเมื่อยล้า และการเจ็บป่วยจาก
การทางานโดยวธิ ีการทางานด้วยแรงงานคน

7.2.2. เครื่องทอดสุญญากาศ
หลักการทางานของเคร่ืองทอดสุญญากาศออกแบบให้สามารถบรรจุน้ามันปริมาณได้อย่างน้อย 5 ลิตร
โดยออกแบบเป็นทรงกระบอกให้มีขนาดเส้นผ่าศูนย์ 40 เซนติเมตร สูง 60 เซนติเมตร ทาจากสแตนเลสพับ
ครึง่ วงกลมแลว้ เช่อื มติดกนั และกท็ าเปน็ บ่าเพ่ือใส่ซีลกันความร้อนและไม่ให้อากาศเข้า ตระกร้าทอด ออกแบบ
ให้เป็นตะแกรง ทาจากสแตนเลส โดยเอาตะแกรงมาเชื่อมติดเป็นทรงกระบอกให้มีขนาดเส้นผ่าศูนย์ 32
เซนติเมตร สงู 45 เซนตเิ มตร ฝาปิดถังทอด ฝาออกแบบให้เป็นทรงคร่ึงวงกลม ทาจากสแตนเลส เพื่อสามารถ
รับแรงดันภายในถังได้ โดยขนาดปิดพอดีถัง โดยเชื่อมติดเป็นหน้าแปลนและมีสกรูและโบลว์เป็นตัวยึดฝาปิด
กับถงั ทอด มีเกจ2ตวั ตวั หนง่ึ คือ เกจวัดอุณหภมู ิ ส่วนอีกตวั หนึง่ คอื เกจวัดสุญญากาศ มีการเจาะฝาเพ่ือติดต้ัง
สายดูดอากาศต่อเข้าป้ัมสุญญากาศ 4ชุดควบคุม ออกแบบตู้สี่เหลี่ยมผืนผ้า โดยมี ขนาด กว้าง 10 เซนติเมตร
ยาว 20 เซนติเมตร มีปุ่มเปิด-ปิดปั้มสุญญากาศ และปุ่มเปิด-ปิดฮีตเตอร์ ฮีตเตอร์ มีขนาดกาลังไม่น้อยกว่า
1500 วัตตต์ ดิ ตง้ั ไวภ้ ายในถงั ทอดสุญญากาศใหอ้ ยตู่ า่ ทีส่ ดุ ป้ัมสุญญากาศ มีขนาดกาลัง 1/4 แรงม้า ต่อสายดูด
อากาศเพอื่ ดูดอากาศออกจากถงั

ผลการทดลองของเครือ่ งทอดสุญญากาศ (Vacuum Fryer) โดยการทดลองนน้ั จะใชก้ ล้วยนา้ วา้ ทา
การทดลอง 5 ครัง้ ด้วยกัน โดยการทดลองจะใช้เวลา 30 นาที ในการทดลองในแต่ละครั้ง โดยการนากลว้ ยมา
ทอดในระบบสญุ ญากาศ เพือ่ หาอุณหภูมิและเวลาที่เหมาะสมต่อการทดลอง 1 ครั้ง และวิจารณผ์ ลการทดลอง
จะนาเสนอดังตอ่ ไปนี้

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชยั ปงี บประมาณ 2562 l45

การทดลองโดยใช้กล้วยน้าว้าหั่นบาง โดยใช้เวลา 30 นาที ในการทอดสุญญากาศ ท่ีอุณหภูมิที่ 80
องศาเซลเซียส พบว่า กล้วยมีลักษณะไม่สุก อมน้ามันไม่กรอบ และมีสีเหลืองอ่อน ผลการทดลองที่ออกมา
แสดงดงั รปู ท่ี 4

รูปท่ี 4 กล้วยทอดท่ีอณุ หภมู ิ 80 องศาเซลเซียส ใช้เวลา 30 นาที
การทดลองโดยใช้กล้วยน้าว้าห่ันบาง โดยใช้เวลา 30 นาที ในการทอดสุญญากาศ ท่ี ท่ีอุณหภูมิที่ 90
องศาเซลเซียส พบว่า กล้วยมีลักษณะไม่สุก อมน้ามัน ไม่กรอบ และมีสีเหลืองอ่อน ผลการทดลองที่ออกมา
แสดงดงั รปู ที่ 5

รปู ท่ี 5 กล้วยทอดที่อุณหภมู ิ 90 องศาเซลเซยี ส ใช้เวลา 30 นาที
การทดลองโดยใช้กล้วยน้าว้าห่ันบาง โดยใช้เวลา 30 นาที ในการทอดสุญญากาศ ท่ี ท่ีอุณหภูมิท่ี 100
องศาเซลเซียส พบว่า กล้วยมีลักษณะสุกอมน้ามันเล็กน้อย มีความกรอบและมีสีเหลืองเข้ม รสชาติมีความ
หวานของกล้วย สามารถรกั ษา กลิน่ สี รสชาติไดต้ ามธรรมชาติ ผลการทดลองที่ออกมาแสดงให้เหน็ ดังรูปที่ 6